บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น ·...

35
บทที4 กลวิธีในการเข ้าใจผู ้อื่น ธรรมชาติของคน มีความแตกต่างกัน เป็ นส ตว์ส งคม มีภาพสะท ้อนทางส งคม คนดีคบแต่คนดี มีสาเหตุของการเกิดพฤติกรรม เช + - มีความต ้องการที่จําเป็ น

Upload: others

Post on 26-Mar-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

บทท 4 กลวธในการเขาใจผอน

ธรรมชาตของคน

มความแตกตางกน เปนสตวสงคม มภาพสะทอนทางสงคม คนดคบแตคนด มสาเหตของการเกดพฤตกรรม เชง + - มความตองการทจาเปน

Page 2: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

ลกษณะของคนไทย เชอถอสงลลบ

โกรธงายหายเรว ใจรอน นยมเลนการพนน

ชอบทาอะไรตามใจ หาขออางกนเหลาไดตลอดเวลา

ไมคอยกระตอรอรน ไมชอบใหใครมาบงคบ ชอบซบซบนนทากน

สนใจเรองราวอยางกวางๆ ไมลกซง ชอบขาวลอ

โอบออมอาร เคารพผสงอาย ชอบชวยเหลอผอน

Page 3: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

กลวธในการเขาใจผอน

มพฤตกรรมทเหมอน และแตกตางกนออกไป มความตองการแตกตางกนออกไป มความจาเปนสวนตวตางกน มอารมณแตกตางกน มสมรรถภาพทางรางกายแตกตางกน นสยการทางานของแตละคนแตกตางกน มความสามารถทางสตปญญาแตกตางกน มขนบธรรมเนยมประเพณตางกนตามทองถน เขาใจพฤตกรรมผอนโดยใชเทคนคโจอาร เขาใจลกคา

Page 4: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

“ การศกษาผอนดานองคประกอบ ซงเปนทมาของพฤตกรรมของบคคล ”

“ การเขาใจพฤตกรรมผอนเปนกลวธในการเขาใจผอน ”

Page 5: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

ความแตกตางระหวางบคคล

รางกาย

(Physical) ดจากความแขงแรง สภาพรางกายท

ปรากฏ กรยา ทาทาง ความสามารถในการฟง สายตา การ

แตงกาย นาเสยง “ Constitutional psychology ”

ครอบครวและความเปนอย

(Family) ดจากแหลงทอย

สภาพและขนาดของครอบครว ความสมพนธภายในครอบครวและญาต

Page 7: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

ความถนด (Aptitudes)

ความสามารถทจะพฒนาทกษะในงาน

เชน การใชเครองมอในการทางาน ความถนดทางดานดนตร ศลปะ

ความสามารถทางภาษา การคานวณ

ความสนใจ (Interests)

ดจากประสบการณ

และทกษะ

Page 8: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

Intelligence Quotient (IQ) ความสามารถทางเชาวนปญญา

“ IQ แตละคนจะไดรบการถายทอดมาจากพอและแมทางพนธกรรม ”

พอแมทม IQ สง มกมลก IQ สงดวย บางครงพอแม IQ สง ลกอาจม IQ ไมสงไดเชนกน สวนพอแมทม IQ ไมสงลกจะม IQ ไมสงเหมอนพอแม แทบไมเคยปรากฏวาพอแม IQ ไมสง แลวมลกเปนอจฉรยะ ในทางตรงขามพอแมทม IQ สง บางครงอาจมลกปญญาออนได

ระดบของ IQ ปกตอยในชวง 90-110

“ ฉะนน IQ จงเปนสงตดตวมาตามธรรมชาต

และพบวาประสบการณของชวต การศกษาตางๆ เปลยนแปลงระดบ IQ ไดนอยมาก ”

Page 9: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

การจดจาแนกระดบเชาวนปญญา จากแบบทดสอบของเวคสเลอร

การจดจาแนกระดบเชาวนปญญาของ แบบทดสอบของสแตนฟอรด บเนท

ไอคว ระดบเชาวนปญญา ไอคว ระดบเชาวนปญญา

130 ขนไป อจฉรยะ 140-169 อจฉรยะ

120-129 ฉลาดมาก 120-139 ฉลาดมาก

110-119 คอนขางฉลาด 110-119 คอนขางฉลาด

90-109 ฉลาดปานกลาง 90-109 ฉลาดปานกลาง

80-89 ปญญาทบ 80-89 ปญญาทบ

70-79 คาบเสนปญญาออน 70-79 คาบเสนปญญาทบ

ตากวา69 ปญญาออน 30-69 ปญญาออน

IQ= MA x 100 = อายสมอง x 100 CA อายปฏทน

Page 10: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

Emotional Quotient (EQ)

ความสามารถของดานอารมณ

คนทม EQ สงจะมคณสมบตทวๆ ไป ดงน

มวฒภาวะทางอารมณ

มการตดสนใจทด ควบคมอารมณตวเองได

มความอดกลน ไมหนหนพลนแลน

ทนความผดหวงได เขาใจจตใจของผอน เขาใจสถานการณทางสงคม ไมยอทอหรอยอมแพงาย สามารถสปญหาชวตได ไมปลอยใหความเครยดมผลตอความคด

Page 11: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

Moral Quotient ( MQ) ความสามารถดานจรยธรรมศลธรรม

สามารถการควบคมตนเอง มความรบผดชอบ ซอสตย กตญ� เปนคนด มระเบยบวนย มสานกผดชอบชวด เคารพนบถอผอน

มความรบผดชอบตอตนเอง ตอสงคม และมนษยชาต

MQ เปนเรองทตองฝกมาตงแตวยเดก ถาไดรบการปลกฝงเรองคณธรรมและจรยธรรมมาแตยงเปนเดก จะสามารถพฒนาพนฐาน MQ ของตนขนในระดบหนง (มากนอยแลวแตการปลกฝง) และ MQ นกจะฝงลกลงไปในจตใตสานกและรอเวลาทไดรบการกระตนอกครง โดยการอบรมสงสอน การฟงธรรม และวธอน ๆ

ดงนน MQ ระดบด ตองอาศยปจจย 3 ประการ คอ การสอนศลธรรมโดยตรง การถายทอดทางศลธรรมจากผใหญ ความรกและวนย

MQ นนไมสามารถฝกฝนหรอขดเกลาไดในชวงเวลาสนๆ ขณะทบคคลเจรญเตบโตขนมาแลว ดงนนถาบคคลไมม MQ อยในจตสานกดงเดม ไมวาโตขนจะไดรบการกระตนอยางไรกไมสามารถทาใหบคคลผนนกลายเปนคนดขนมาไดมากนก

Page 12: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

Aversity Quotient (AQ) ความสามารถทจะเผชญกบความยากลาบาก

ซงเปนปจจยสาคญในการกาวสความสาเรจ

คนทม AQ สง หรอมจตใจชอบการตอส จะมสขภาพรางกาย

แขงแรงไมคอยเจบปวย ถงเจบปวยกจะฟนตวเรวแมจะเปนโรครายแรง เชน โรคเอดสหรอมะเรง หากมกาลงใจทดและมจตใจแหงการตอส กมโอกาสยดชวตใหยนยาวมากขน

คนทขาด AQ หรอคนทตอสกบความยากลาบากไมได จะรสกพายแพอยตลอดเวลา จะกลายเปนโรคซมเศรา และ ฆาตวตายในทสด

Page 13: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

การสารวจตนเอง

ฐานะทางเศรษฐกจ ความสามารถทางสมอง ความสามารถพเศษ บคลกภาพ ความสนใจและนสย สขภาพและศกยภาพทางกาย

Page 15: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

จากประวตและผลงาน จากการทางานรวมกน วธทางวทยาศาสตร - Observation - Interview - Test ทฤษฎทางจตวทยา - Johari window - Transactional Analysis

วธการศกษาผอน

Page 16: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

ทฤษฎหนาตางโจฮาร The Johari Window : Joseph Luft & HarryIngham

การเปดเผยตนเอง : กระบวนการแสดงใหผอ น หรอใหกลมไดรบทราบเรองราวเกยวกบตนเอง

ซงโดยปกตแลวเปนทรเฉพาะตวไมเปนทเปดเผยสาหรบผอนทวไป

การศกษาวจยเรองพฒนาการกลมท UCLA ในป 1955 เปนเครองมออธบายแนวคดการตระหนกในตนเองและการเปดเผยตนเอง

(Self-disclosure) ทงในสวนทตนเองร = ความเปนตวตนทเปนสวนตว (Private self)

และในสวนทผอ นรบรตวเรา (Public self )

หนาตางดงกลาว แบงเปน 4 สวน แสดงความแตกตางของความมาก-นอย

ในการรบรของคนทมตอตนเองและการรบรของผอนทมตอคนผนน

Page 17: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น
Page 18: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น
Page 19: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

1. สวนเปดเผย (Open) เปนสวนทสะทอนถงตนทเราเปดเผยตอโลก เตมใจทจะใหผอ นรจกเรา ประกอบดวยลกษณะตางๆทเรารจกตวเองและคนอนกรจกเราตามนน สวนนถอเปนพนฐานแรกของการตดตอสอสารระหวางคน 2 คน

2. สวนจดบอด (Blind) เปนสวนซงประกอบดวยลกษณะตาง ๆ ทเปนตวเรา ซงคนอนรจกสวนนของเรา แตเราไมร

วาตนเองมอย จะมอทธพลตอการตดตอกบคนอน โดยทเราเองไมไดตงใจและอาจไมรสกตว 3. สวนไมร (Unknown ) เปนสวนททงเราและคนอนไมรวามอยในตวเรา เปนบรเวณทตองสารวจ ศกษา หรอคนควาเพมเตม อาจเปนคณลกษณะทยงไมเปดเผยหรอเปนศกยภาพทงหมดทแฝงอยในตวเราและรอคอย

การถกกระตนเพอนาออกใช

4. สวนซอนเรน (Hidden) เปนสวนซงประกอบดวยลกษณะตาง ๆ ทเปนตวเราซงเรารวาเรามอย แตคนอนไมรวาเราม เพราะเราไมตองการเปดเผยใหผอ นรจกเรา สวนนแสดงใหเหนถงขอบเขตทเราจากดตวเองไวเมอตองตดตอกบผอ น

Page 20: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

การเปดเผยตนเองเปนการสอสารขอมลในสวนทแตละคนยอมเปดเผยใหคนอนไดรบร นนคอ การพยายามเปดเผยขอมลในสวนทเปนสวนตว

เพอใหผอ นไดรจกความเปนตวตนของตนเองไดมากขน ประกอบดวย ความคด ความรสก พฤตกรรมตาง ๆ ทยอมเปนทปรากฏใหผอ นไดรบร

การเปดเผยตนเองจงเปนจดเปลยนผานจากการสอสารภายในตน

เขาสจดเรมตนทสาคญของการสอสารระหวางบคคล การทคนเราจะรจกผอนไดนน

มจดเรมตนจากการเปดเผยตนเองแกกนและกนของคส อสารนเอง

นกจตวทยาพบวาการสรางความเขาใจและความสมพนธระหวางบคคล จะเกดขนไดจากการเปดเผยตนเองตอกนและกน

การแสดงปฏกรยาปอนกลบไปมาระหวางกน และความไวในการรบรความรสกทมตอกนของคส อสาร

ความสมพนธระหวางการเปดเผยตนเองกบการสอสาร

Page 21: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

แมการเปดเผยตนเองเปนปจจยสาคญทชวยใหคส อสารเรยนรกนและกนไดดย งข น แตการเปดเผยตนเองมระดบของการเปดเผยดวย

ซงขนกบระดบของความเปนสวนตวของขอมลทตางกน เชน ขอมลทวไปทสามารถเปดเผยตอสาธารณชนได

อาท ชอ นามสกล อาชพ การศกษา ฯลฯ อาจเปดเผยไดทงหมดกบทกคน แตถาเปนขอมลทมระดบความเปนสวนตว เชน ปญหาตาง ๆ ทกาลงเผชญ ดานชวตสมรส ดานความรก สถานภาพดานการเงน ความไมพงพอใจ ความโกรธ ฯ

อาจถกจากดใหอยในกลมคนเพยงไมกคน

การเปดเผยตนเองเปนกลไกสาคญในการพฒนาความสมพนธใหเกดขนระหวางบคคลกระนนกตาม ระดบการเปดเผยตนเองกมไดเปนเครองยนยน ระดบความสมพนธวาจะเกดขนมากตามระดบการเปดเผย

“ Relational satisfaction is likely to be greatest at moderate levels of disclosure” : Shirley J. Gilbert

“ การทคส อสารยงเปดเผยตนเองไมใชวาจะสรางความพอใจ ความสนท หรอความสมพนธทมนคงมากขนตามระดบการเปดเผยนน

การเปดเผยในระดบทพอประมาณซงเหมาะสมตางหากจงจะสรางความสมพนธทลกซงได"

Page 22: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

ปจจยทมผลตอการเปดเผยตน Joseph A. DeVito 2000

1. ขนาดของกลม เกดในกลมเลกมากกวากลมใหญ เปนบรบททเกดการเปดเผยตนเองไดมากทสด

เพราะบรบทดงกลาวคส อสารสามารถฟงและแสดงปฏกรยาตอบสนองไดทนท 2. ความชอบ มแนวโนมจะเปดเผยกบผทตวรสกชอบหรอรก และเปดเผยมากขนกบคนทไววางใจ จะไมเปดเผยตนเองกบคนทตวไมชอบ และมแนวโนมทจะรกหรอชอบคนทเปดเผย

กบตวเองอกดวย งานวจยมกพบวา ตวแปรนมกเกดในกลมผหญง 3. อาย โอกาสทจะเปดเผยตนเองจะมากขนเมอคส อสารอยในวยใกลกน 4. บคลกภาพ คนทมบคลกภาพชอบกจกรรมทางสงคมสงหรอคนทมลกษณะเปดตว 5. ประเดนการเปดเผย มกเปนประเดนทางบวกหรอเปนประเดนทวไปมากกวาประเดนทเปนสวนตวมาก ๆ เชน คนยอมเปดเผยในเรองงานอดเรกและเรองการทางาน มากกวา จะเปดเผย

ประเดนเรองชวตรกหรอปญหาดานการเงน

Page 23: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

6. วฒนธรรม กาหนดใหคนมลกษณะการเปดเผยตนและเรองทนามาเปดเผยแตกตางกน บางสงคมถอวาเปนการแสดงความรสกออนแอ แตในบางสงคมกลบไมรสกเชนนน 7. เพศ เพศชายมการเปดเผยตนเองนอยกวาหญง เหตผลสาคญทหญงและชายหลกเลยงการเปดเผยตนเอง คอ กลวเสยภาพลกษณหรอการกลวการสญเสยความสามารถในการควบคม 8. สถานทท ใชในการพดคย

เชน ในรถทอยกนเพยงลาพง หรอในหองทางานสวนตว จะเหมาะสมมากกวาในรานอาหารทมผคนหลากหลาย จอแจ

9. ระยะเวลาของการคบหา เปดเผยตนกบผทรจกกนมานาน 10. ความไววางใจและประสบการณทเคยไดรบ เชน เมอเปดเผยตนเองในเรองสวนตวกบคนทคดวาวางใจได แตกลบพบวาถกนาไปถายทอดตอยงผอน บคคลนนจะไมไดรบความไววางใจในการเปดเผยเรองราวทเปนสวนตวตอไป

Page 24: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

ขอดและขอจากดของการเปดเผยตนเอง ขอด การนาตวเองเขาสสงคมเปนจดเรมตนสาคญและชวยใหการสอสารมปสภ. การรจกและเขาใจพฤตกรรมของตนเองไดดย งข นจากปฏกรยาของผคนท เราตดตอสมพนธและเปดโอกาสใหเขาเหลานนเขาถงตวเรา การพฒนาความสามารถในการจดการกบปญหาตาง ๆ ของตวเอง โดยเฉพาะเมอปญหานนเกยวของกบความรสกผดในใจเรองตาง ๆ การไดรบการตอบสนองในทางบวกจากผอน เมอเราเปดตนเองจะทาใหเกดความมนใจ

ในตวเองมากขน ไดพฒนาความสามารถดานการสอสารทใชในการเปดเผยตนเองเพอใหผอ นเขาใจและเขาใจผอน

กลไกสาคญในการพฒนาความสมพนธใหเกดขนระหวางบคคล ขอจากด การไมยอมรบทางสงคม เชน การเปดเผยตนเองวาเปนเกยซ งขดตอบรรทดฐานของ

สงคม เกดกระแสการวพากษวจารณและตอตานในสงคม การสญเสยทางสถานภาพ เชน ดาราไมอาจเปดเผยไดวามครอบครว เพราะอาจทาให

สญเสยความนยม ความคบของใจ หากปฏกรยาจากผอนทมตอการเปดเผยตนเองนนไมเปนไปอยางท

คาดหมายดวยเชนกน เชน การเปดเผยตวเองและครอบครวเสนอทางสอมวลชนเพอแสดงใหเหนวาเอดสไมตดตอและสามารถอยในครอบครวและสงคมได โดยคดวาการเปดเผยดงกลาวจะสามารถใชเปนตวเแบบใหสงคมยอมรบผตดเอดสในสงคม

แตผลทเกดอาจไมเปนอยางทคาดกได

Page 25: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

ทฤษฎวเคราะหการตดตอสอสารระหวางบคคล [Transactional Analysis (TA)] : Eric Berne

ชวยใหผทศกษาไดรจกบคลกภาพของตนเอง เขาใจพฤตกรรมของตนเองในการตดตอสอสารกบบคคลอน

เขาใจความรสกนกคดและพฤตกรรมของบคคลอน ตลอดจนยงไดใหแงคดงาย ๆ ในการเสรมสรางและปรบปรงการตดตอ

ซงจะทาใหความสมพนธระหวางบคคลเปนไปอยางสรางสรรค แนวคดทสาคญในเรอง TA ไดแก 1. สภาวะสวนตว (Ego-State) 2. สโตรก (Stroke) 3. จดยนแหงชวต (Life Positon) 4. เกมส (Games)

Page 26: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

เชอวามนษยเปนบคคลทมคณคา บคลกภาพและชวตสวนตวสามารถปรบปรงไดดวย

การเปดเผยตนเองทแทจรงออกมา หรอคนใหพบถงความเปนตวของตนเอง (Autonomy)

บคคลทมความเปนตวของตวเองจะแสดงพฤตกรรมออกมา

อยางเปนธรรมชาต มเหตผล นาเชอถอ และเปนทไววางใจได โดยมการพจารณาถงบคคลอนทจะตองเขามาเกยวของดวย

บคคลทเปนตวของตวเองจะไมตกเปนทาสของอดต

เพราะเขาสามารถตดสนใจเองไดวา เขาจะเปนใคร จะคดจะทา และจะรสกอยางไรหรอไม โดยใช TA เปนแนวทางเพอใหหลดพนจากอดต

และสามารถวางแผนในเชงสรางสรรคสาหรบอนาคตของตน การใหการปรกษาตามแนวคดของ TA จะเกยวของกบ

การวเคราะหโครงสรางทางจต ซงจะแบงเปน 3 สภาวะตวตน คอ

Page 27: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

1. สภาวะความเปนเดก (Child Ego State)

- FC (Free child) เดกเสร = ยดหยน เปลยนแปลง มอารมณขน ใจถงกลาเสยง - AC (Adapted child) เดกทเชอฟงผใหญ = ออนนอมถอมตน สภาพ ยอมตาม

2. สภาวะความเปนผใหญ (Adult Ego State) = มเหตผล สขมรอบคอบ มสต มไหวพรบ ชอบคดคน แกปญหา

3. สภาวะความเปนบดามารดา (Parent Ego state)

- CP (Critical Parent) พอแมทชอบวพากษวจารณ = ชอบใชอานาจ ใหตนสาคญ

- NP ( Nurturing Parent ) พอแมชอบทะนถนอม = ใจด ชวยเหลอ เหนใจหวงใย

สภาวะสวนตว (Ego-State)

Page 28: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

ทฤษฎนเชอวาสภาวะทง 3 สวนน มอยในมนษยทกคน แตสภาวะใดจะเดนชดมากนอยกวากน

ขนอยกบแตละบคคลวา พลงทางจต (Psychic Energy) ของบคคลนน จะไหลไปสสภาวะใดมากกวากน ในขณะทแสดงพฤตกรรมออกมา

ซงจะทาใหสภาวะอนมบทบาทนอยลงหรอหมดไป

บคคลทมความคลองตว พลงทางจตจะถายเทจากสภาวะหนงไปสอกสภาวะหนงไดคลองแคลว

ทาใหบคคลนนแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ไดเหมาะสมกบกาลเทศะของบคคล

แตในบคคลทไมยอมใหพลงทางจตไหลเวยนถายเท และตดแนนอยกบสภาวะใดสภาวะหนงเปนสวนใหญ

โดยใชแตสภาวะนนในการแสดงพฤตกรรม อาจกอใหเกดปญหาในการปรบตวตดตามมา

Page 29: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

สโตรก (Stroking)

หมายถง การกระทาใด ๆ ของบคคลหนงทมตออกบคคลหนง ในการตดตอสอสาร ซงอาจแสดงออกเปน คาพด นาเสยง สหนา แววตา การใชทาทาง การสมผส

โดยจะมผลกระทบตอรางกายและจตใจของผใดรบในทางดหรอทางเลว อบอนหรออางวาง ดใจหรอเสยใจ ฯลฯ

Berne พบวา มนษยตองการการสมผสทงทางรางกายและจตใจ

หากขาดสงนมนษยจะไมสามารถมชวตอยรอด หรอเจรญเตบโตทงทางรางกายและจตใจอยางปกตได

ทารกเมอแรกเกดตองการ Strokeจากพอแม

เมอเตบโตมากขน ความตองการ ความรก ความเอาใจใสกเพมมากขน และเมอบคคลตองประกอบกจการงาน ความตองการ Stroke กซบซอนยงขน

แมจนลวงเขาสวยชรา ความตองการ Stroke กไมลดลงไปเลย กลบตองการเพมขน

นกจตวทยาจงไดเปรยบไววา “คนตองการ Stroke เหมอนกบคนตองการอาหาร

หว Stroke เหมอนกบคนหวอาหาร”

Page 30: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

มอย 5 ชนด ไดแก

1. สโตรกทใหผลทางบวก ( Positive stroke) : สโตรกทผใหใหอยางจรงใจ เหมาะสม สภาพ และยกยองใหเกยรต ทาใหผรบเกดความอบอนใจ ภาคภมใจ และกระตอรอรน 2. สโตรกทใหผลทางลบ ( Negative stroke) : สโตรกทหยาบคาย กระดาง ทาใหผรบเกดความขนมว โกรธ อบอาย หมดความกระตอรอรน กาลงใจถดถอย 3. สโตรกทใหอยางมเงอนไข ( Conditional stroke) : สโตรกทไมมลกษณะทงทางบวกหรอลบ แตผใหอยางมเงอนไข เชน “ ฉนจะพอใจมาก ถาคณทางานชนนใหเสรจภายในวนน ” 4. สโตรก ทหลอกลวง ( Plastic stroke) : สโตรกทผใหอยางเสแสรง ไมมความจรงใจ แกลงเยนยอ ซงในระยะแรกอาจจะมผลในแงด แตเมอขอเทจจรงเปดเผยกจะสงผลในแงลบทนท 5. สโตรกทเปนพธการ ( Ritual stroke) : สโตรกทกระทาเพยงเพอเปนมารยาท หรอเพอดาเนนสมพนธภาพในชวตประจาวน

เชน การไหว การโคง การจบมอ การทกทายถามทกขสข การพดคย ระหวางบคคลทพบปะกนในสงคม

Page 31: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

จดยนแหงชวต (Life Position)

การทเราไดรบ Stroke และประสบการณ

จากพอแมและบคคลอนๆ ทเกยวของมาตงแตในวยเดก จะเกบสะสมไวและกอใหเกดความรสกเกยวกบตนเอง

ในการตดตอสมพนธกบผอน ซงในทาง TA เรยกวา “จดยนแหงชวต” อนหมายถง ทศนคตทคนเรามตอการกระทาของตนเองและคนอน ๆ

“ จดยนแหงชวต ” ม 4 แบบ โดยปกตคนทกคนจะมทกแบบสลบซบซอนกนไป

ตามสถานการณและสงแวดลอม คนบางคนกมจดยนแบบใดแบบหนงอยตลอดเวลา

Page 32: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

I’m not OK-You’re OK.: “ รสกวาตนเองมปมดอย แตผอ นมคณคา ” พฤตกรรม : ไมมความสข อจฉารษยาผอน ไมมความมนใจในตนเอง มองหาความชวยเหลอจากผอนอยตลอดเวลา หลกเลยงหรอหนหางจากสงคม I’m OK-You’re not OK.: “รสกวาตนมคณคา แตมทศนคตไมดตอบคคลอน ” พฤตกรรม : ไมสนใจ ไมยอมรบนบถอ ไมไววางใจ จบผด ตเตยนผอนเสมอ

เพราะคดวาไมมใครดมคณคาเทาตวเอง I’m not OK-You’re not OK.: “รสกวาตวเองและคนอนไมมคณคา ” พฤตกรรม : ไมมจดหมายปลายทางและอาจถงกบฆาคนอนและฆาตวเอง

เพอใหพนสภาพผดหวงในความรสกของตน I’m OK-You’re OK.: “มทศนคตทดตอตนเองและผอน ” พฤตกรรม : ยอมรบการกระทาของคนอนในแงด มความสข เขากบคนอนไดด

กระตอรอรน กลาเผชญปญหา และหาหนทางแกไขอยางมเหตผล

Page 33: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

เกมส (Games) หมายถง พฤตกรรมระหวางบคคลแบบหนง

หากมองดอยางผวเผนแลว จะเหนวาด มเหตมผลและเปนความจรง แตทจรงแลวเปนพฤตกรรมของผทมอบายแอบแผงอยภายในใจ แลวแสดงออกมา

เพอใหไดสโตรกตามทตนพอใจหรอเอาประโยชนจากผอ น

คนทเลนเกมส มกจะสวมบทบาทในการตดตอ ดงน

“ ผราย ” (Persecutor) : ชอบทาหนายกษ ชอบขตะคอก ดวา จบผด เพอใหผทตดตอดวยเกดความเกรงกลว

“ พระเอก ” (Rescuer) : ชอบเสนอตวเองเพอใหความชวยเหลอคนอน เพอการตดตอดาเนนไปอยางราบรนและไดปย.

“ ผเคราะหราย ” (Viction) : ถกผอ นเกรยวกราด กดดน ชวยตวเองไมได เพอใหคนอนแสดงความเหนใจและชวยเหลอ

Page 34: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

การเลนเกม จะเปนเครองปดกนมใหบคคลมการตดตอสมพนธทมผลตอกนและกนเลย

เปนเพยงเพอสนองความตองการทแอบแผงของฝายทเลนเกมเทานน และถาอกฝายไดตระหนกรถงพฤตกรรมซอนเรนของฝายทเลนเกมแลว

เขากอาจรอคอยทจะเลนเกม ตอบโตบาง และเมอถงเวลานน คนทเลนเกม กจะถกเลนเกมบาง

คนทหลอกลวง เขากจะถกหลอกลวงบาง คนทสวมหนากากเขาหาคนอน กจะถกผอนสวมหนากากเขาหาบาง

แลวในทสดการมความสมพนธทดตอกน หรอมความจรงใจตอกน กยอมเกดขนไมไดอยางแนนอน

เมอบคคลไดวเคราะหพฤตกรรมทซอนเรนระหวางการตดตอสอสารแลว

และพบวาอกฝายหนงกาลงเลนเกม ในทาง TA ไดใหแนวทางในการยบยงเกมนน

โดยใชบคลกภาพแบบมเหตมผลตดตอกบอกฝายหนง คอ ใช Adult Ego-State หรออาจจะโดยการหลกเลยงไมตอปากตอคา

จงจะทาใหเกมนนดาเนนตอไปไมได

Page 35: บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น · 2017-08-21 · บทที่ 4 กลวิธีในการเข้าใจผู้อื่น

สรป

คนเราตองเรยนรเกยวกบตนเอง หากลวธชวยใหรจกตนเองและพฤตกรรมทตนเองแสดงออก

ตลอดจนรจกปรบเปลยนพฤตกรรมใหสอดคลองกบคนอน ในการตดตอสมพนธหรอสอสารกน

ซงสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนไดทง ในการดาเนนชวตครอบครว การทางาน และสงคมทวไป