บทที่ 4 - moi · web view5) การว จ ยท ม งพ ฒนาเคร...

โครงการบรณาการอตสาหกรรมการทองเทยวอนดามนสการเปนศนยกลาง รายงานฉบบสมบรณ (Final Report)การทองเทยวระดบโลกบนฐานความเขมแขงของชมชนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง บทท 4 การบรหารจดการการทองเทยวโดยชมชนสำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน

บทท 4การบรหารจดการการทองเทยวโดยชมชน

การสงเสรมการทองเทยวทใชชมชนเปนฐานในการบรหารจดการ (Community - based Tourism) กำาลงเปนทสนใจอยางกวางขวางและไดขยายตวอยางรวดเรว การรวมตวเปนเครอขายของชมชนมแนวโนมขยายเปนวงกวางขนเรอยๆ เชน จากเครอขายในระดบชมชนเปนเครอขายในระดบจงหวด และมการรวมตวกนจนถงเครอขายในระดบภาค ทงน รปแบบของการจดการโดยชมชนถกคาดหวงวาเปนวธการจดการทองเทยวแบบหนงทมศกยภาพ ทำาใหชมชนมความเขมแขงและสามารถสรางอำานาจตอรองไดมากขน การมสวนรวมของชมชนในการจดการจะชวยสนบสนนการอนรกษทรพยากรธรรมชาต และทรพยากรการทองเทยวอยางยงยน

4.1 แนวคดการทองเทยวโดยชมชน (Community Based Tourism - CBT)

4.1.1 ความหมายและองคประกอบ

การทองเทยวโดยชมชน คอ การทองเทยวทคำานงถงความยงยนของสงแวดลอม สงคม และวฒนธรรม กำาหนดทศทางโดยชมชน จดการโดยชมชนเพอชมชน และชมชนมบทบาทเปนเจาของมสทธในการจดการดแลเพอใหเกดการเรยนรแกผมาเยอน (โครงการทองเทยวเพอชวตและธรรมชาต, 2540)

องคประกอบของการจดการทองเทยวโดยชมชน มอย 4 ดาน1 กลาวคอ

1 คมอเครอขายการทองเทยวโดยชมชน, 2550 สำานกงานพฒนาการทองเทยว

document.doc/1253 4-1


1)ทรพยากรธรรมชาตและวฒนธรรม ชมชนมฐานทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณ และวถการผลต

ทพงพาและใชทรพยากร ธรรมชาตอยางยงยน ชมชนมวฒนธรรมประเพณทเปนเอกลกษณเฉพาะถน

2)องคกรชมชน ชมชนมระบบสงคมทเขาใจกน มปราชญ หรอผมความร และทกษะในเรองตางๆ หลากหลาย ชมชนรสกเปนเจาของและเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนา



3)ดานการจดการ มกฎ-กตกาในการจดการสงแวดลอม วฒนธรรม และการทอง

เทยว มองคกรหรอกลไกในการทำางานเพอจดการการทองเทยว และ

สามารถเชอมโยงการทองเทยวกบการพฒนาชมชนโดยรวมได มการกระจายผลประโยชนทเปนธรรม มกองทนทเออประโยชนตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของ

ชมชน

4)ดานการเรยนร ลกษณะของกจกรรมการทองเทยวสามารถสรางการรบร และ

ความเขาใจในวถชวตและวฒนธรรมทแตกตาง มระบบจดการใหเกดกระบวนการเรยนรระหวางชาวบานกบผมา

เยอน สรางจตสำานกเรองการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

วฒนธรรม ทงในสวนของชาวบานและผมาเยอน

4.1.2 แนวทางงานวจยทางดานการทองเทยวโดยชมชน

อาจกลาวไดวาสถาบนการศกษาหรอองคกร/คณะบคคลททำางานวจยทเกยวของกบการพฒนาชมชน มสวนสำาคญเปนอยางยงในการสงเสรมและสรางความเขมแขงใหกบกระบวนการการมสวนรวมของชมชนกบการทองเทยว จะเหนไดวางานวจยการทองเทยวโดยชมชนในปจจบน ชมชนไดเขามามบทบาทเปนผรวมวจย รวมตดสนใจในกระบวนการวจย และเลอกวธแกปญหาของตนเอง โดยเฉพาะชมชนทมประสบการณทจะสามารถสรางเครอขายการเรยนรและประสาน



งานการวจยไดเปนอยางด ทำาใหชมชนไดใชประโยชนจากงานวจยเพมมากขน และเปนทางเลอกหนงทชมชนจะแสวงหาองคความรของตนเองเพอเปาหมายในการเขาไปชวยจดการกบสภาพของปญหาดานทรพยากร ดานเศรษฐกจ ดานสงคมและการฟ นฟวฒนธรรมของชมชนทเคยมมาตงแตอดต

โดยสามารถสรปแนวทางงานวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมในรปแบบของ การทองเทยวชมชน ไดดงน“ ”

1) งานวจยทเกยวของกบชมชนทเปนแหลงทองเทยวทางธรรมชาต แหลงวฒนธรรม ประวตศาสตร โดยมจดมงหมายในการฟ นฟและอนรกษสภาพแวดลอม รวมทงอตลกษณและความหลากหลายทางวฒนธรรมของกลมชาตพนธตางๆ โดยมงเนนใหคนในชมชนรจกการสรางสำานกทองถน ความภาคภมใจในความเปนอตลกษณทางชาตพนธและวฒนธรรมประเพณของตน รวมทงพฒนาองคความรและศกยภาพของชมชน ใหสามารถอธบายถงความสวยงาม คณคา สอใหเหนพฒนาการของวฒนธรรม จารตประเพณใหคนนอกหรอนกทองเทยวไดรบร เขาใจ และกอใหเกดเรยนรซงกนและกน

2) งานวจยในบรบทของการบรหารจดการโดยชมชน บนความรบผดชอบทจะชวยกนลดผลกระทบจากการทองเทยวตอสงแวดลอมและสงคม รวมทงการควบคมการพฒนาการทองเทยวตามขดความสามารถในการรองรบ

3) การวจยทสงเสรมกระบวนการเรยนรและกจกรรมการทองเทยว สรางเครอขายการจดการทรพยากรหรอจดโปรแกรมการทองเทยวรวมกนเพอใหการบรการและมงใหเกดการจดการทองเทยวโดยชมชนอยางเปนรปธรรมโดยเนนกระบวนการเรยนรในการจดทรพยากรของชมชนทองถนและแหลงทองเทยวใหมความยงยน ตลอดจนการรวมตวกนเพอตอสการเอารดเอาเปรยบของบรษทนำาเทยวจากภายนอก

4) งานวจยทสนบสนนการมสวนรวมของชมชนเพอการจดการตวเอง โดยชมชนเขามามสวนรวมตงแตเรมตนจนสนสดกระบวนการ เพอกอใหเกดประโยชนตอทองถน รวมถงการกระจายรายได การยกระดบคณภาพชวต และ



การไดรบผลตอบแทนโดยมจดหมายปลายทางในการกลบมาบำารงดแลรกษา และจดการแหลงทองเทยวดวย รวมถงชมชนสามารถพฒนามาตรฐานและคณภาพของการทองเทยวของตนเองได

5) การวจยทมงพฒนาเครองมอและกลไกการพฒนาชมชน เพอกำาหนดทศทางการพฒนาชมชนทองถน ตอบรบทของการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจการเมองและสภาพแวดลอมภายนอกในระดบตางๆ รวมถงทศทางของการพฒนาประเทศทมผลตอวถชวตของชมชนทองถนอยางชดเจน

6) งานวจยทมเปาหมายในการสรางมลคาเพมของชมชนในรปแบบตางๆ เชน หนงตำาบลหนงผลตภณฑ กองทนชมชน การพฒนาอาชพและฝมอแรงงาน หตถกรรมพนบาน เกษตรปลอดภยจากสารพษ รวมทงการตอยอดภมปญญาทองถนและการจดการทรพยากรและสงแวดลอม ซงถอวาเปนสวนหนงของทางเลอกใหมในการสรางมลคาเพมใหกบชมชนทองถนอยางหลากหลาย

7) งานวจยทมงเนนการเสรมสรางความเขมแขงใหกบองคกรปกครองสวนทองถน โดยสงเสรมใหชมชนเขามากำาหนดบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถน ใหเขามามสวนสำาคญรวมกบภาคประชาชน ในการจดการและหารปแบบของการทองเทยวในบรบทของชมชนทองถน อนจะมผลตอการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจ สงคม รวมทงระบบการจดการทรพยากรและสงแวดลอมธรรมชาตใหกบชมชนทองถนมากขน

อยางไรกตาม ปญหาทพบ คอ ความพยายามทจะทำาใหงานวจยเปนเครองมอบรณาการทเชอมโยงชมชนสอตสาหกรรมการทองเทยว หรอการวางแนวทางการพฒนาจาก ฐานรากขนสขางบน ยงมขอจำากดและไมได“ ” ถกนำามาปฏบตใหเปนรปธรรมเทาทควร เนองจากหนวยงานภาครฐ เอกชน รวมทงผประกอบการทมสวนเกยวของและใชประโยชนจากการทองเทยวยงขาดความชดเจนในดานหลกการ วธการและกระบวนการนำาองคความรเหลานมาถายทอด



มาตอยอดในการวางนโยบายของหนวยงานทนำาไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมได



4.2 แนวทางสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน

4.2.1 นโยบายการสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน

1) นโยบายของกระทรวงการทองเทยวและกฬาเรองโฮมสเตย ทพกแบบสมผสวฒนธรรมชนบท (Home Stay) นบเปนแหลง

ทองเทยวทสงผลตอการพฒนาการทองเทยวในชนบทโดยเฉพาะทางดานเศรษฐกจ เพราะรปแบบของ Home Stay นนสามารถตอบสนองความตองการใหมๆ ของนกทองเทยวไดอยางเหมาะสม เปนการทองเทยวทเนนคณภาพมากกวาปรมาณ ใหคณคาแกวฒนธรรมและระบบนเวศในชมชนไดมากกวา โดยชมชนจะมบทบาทเกยวของอยางชดเจน ตงแตการพฒนาทพกอาศยใหถกสขลกษณะซงสงผลตอการยกระดบคณภาพชวตดวย การกำาหนดกจกรรมการทองเทยวและการสรางมลคาเพมแกทรพยากรทองถน อาท สนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑ (OTOP) รวมถงการสงเสรมใหชาวตางชาตไดรจกวฒนธรรมอนทรงคณคาของคนไทย ซงสงผลตอภาพลกษณทดของประเทศไทยดวยในปงบประมาณ 2546 สำานกงานพฒนาการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา ไดดำาเนนงานพฒนาและสรางตวชวดคณภาพมาตรฐานการจดการทพกแบบสมผสวฒนธรรมชนบท (Home Stay) ระหวางเดอนสงหาคม-ตลาคม 2546 โดยมการจดสมมนาเชงปฏบตการ เรอง การสรางดชนชวดคณภาพมาตรฐานการจดการทพกสมผสวฒนธรรมชนบท (Home Stay) และทำาการศกษาคนควาเอกสารงานวจยตลอดจนสมภาษณผเชยวชาญจนไดขอสรปเกยวกบคณลกษณะทเหมาะสมของทพกสมผสวฒนธรรมชนบท 8 ประการ คอ

(1) ดานทพก (2) ดานอาหารและโภชนาการ



(3) ดานความปลอดภยของนกทองเทยว (4) ดานกจกรรมการทองเทยว (5) ดานการบรหารจดการและบรการ (6) ดานสภาพแวดลอม (7) ดานมลคาเพม (8) ดานสงเสรมการตลาดและประชาสมพนธ

ผลสรปจากการศกษาดงกลาวทำาใหสำานกงานพฒนาการทองเทยวมแผนงานการสงเสรมและพฒนาทพกสมผสวฒนธรรมชนบท (Home Stay) ใหไดมาตรฐานความตองการของนกทองเทยวสมาตรฐานสากลโดยสามารถตดตามและประเมนผลไดอยางเปนรปธรรม ดวยเหตน สำานกงานพฒนาการทองเทยวจงไดดำาเนนการโครงการกำาหนดมาตรฐานตนแบบทพกสมผสวฒนธรรมชนบท (Home Stay) ในปงบประมาณ 2547

จากผลการดำาเนนงานในปงบประมาณ 2547 ซงสำานกงานพฒนาการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา ดำาเนนการประกาศใชและเผยแพรดชนชวดคณภาพมาตรฐานการจดการทพกสมผสวฒนธรรมชนบทใหครอบคลมทวประเทศโดยการจดทำาหลกสตรการพฒนาสมาตรฐานโฮมสเตยและจดอบรมใหกบผประกอบการโฮมสเตย กรรมการตรวจประเมนและวทยากรทปรกษาดานโฮมสเตยดำาเนนการจดฝกอบรมจำานวน 5 ครง 5 ภมภาค และดำาเนนการมอบตราสญลกษณใหแกโฮมสเตยทผานการประเมนจำานวน 16 โฮมสเตย รวมทงจดทำาสอ VCD ของโฮมสเตยตนแบบจำานวน 5 แหง เพอการเผยแพรรปแบบการทองเทยวแบบโฮมสเตยใหเปนทรจก

ผลสรปจากการดำาเนนงานดงกลาวทำาใหสำานกงานพฒนาการทองเทยว มแผนงานทจะพฒนาทพกสมผสวฒนธรรมชนบท (Home Stay) ใหสามารถเปนทพกทมมาตรฐานและตอบสนองความตองการของนกทองเทยว โดยสามารถทจะขยายไปสแหลงทองเทยวทมศกยภาพไดอยางทวถง ดวยเหตน สำานกงานพฒนาการทองเทยวจงไดดำาเนนการโครงการสงเสรม



และพฒนาทพกสมผสวฒนธรรมชนบท (Home Stay) เขาสโฮมสเตยมาตรฐานไทย ในปงบประมาณ 2548 อยางตอเนองตอไป

2)นโยบายการสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนสำาหรบนโยบายการทองเทยวของแตละชมชน สามารถแบงไดตาม

แนวทางการพฒนาทสอดคลองกบยทธศาสตรการทองเทยวทกำาหนดโดยแตละจงหวด ดงตอไปน

(1) จงหวดระนอง เปนจงหวดทมศกยภาพทางการทองเทยวคอนขางสง เนองจากความสมบรณ พรอมทงดานสงแวดลอมธรรมชาต และดานวถชวต วฒนธรรม ประเพณ แนวทางในการสงเสรมและพฒนาการทองเทยวโดยชมชนของจงหวดระนองจงมงเนนและใหความสำาคญกบองคประกอบหลกๆ ดงน

- ดานทพก - ดานอาหาร - ดานความปลอดภย - การใหขอมลทเหมาะสมแกนกทองเทยวขณะมกจกรรมตาง ๆ

ในชมชน - ความพรอมในการปฏบตงานชวยเหลอนกทองเทยวเมอเกด

เหตการณฉกเฉน - ดานอธยาศยไมตรของเจาของบานและสมาชก - ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม - ดานวฒนธรรม - ดานการสรางคณคาและมลคาของผลตภณฑชมชน

(2) จงหวดพงงา แนวทางในการพฒนาดานการทองเทยวของจงหวดพงงาจะเนนการพฒนาแรงงานและสวสดการสงคม สงเสรมอาชพรายได กำาหนดวสยทศน สงเสรมเศรษฐกจแบบพอเพยง ปรบปรงเศรษฐกจทมอยใหมมลคามากยงขน จดหาตลาดการเกษตรเพอจำาหนายผลผลต สงเสรม



ใหใชแรงงานภายในตำาบล จดสวสดการใหผสงอายและคนพการอยางพอเพยงมงแนวคดให ชมช“นเปนศนยกลางของการพฒนาและเศรษฐกจพอเพยง เพอสรางคานยม”ทเปนแกนของแผน พรอมพฒนาคนสคณภาพสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร ตลอดจนการพฒนาสสงคมทเอออาทรตอกน

- พฒนาผลตภณฑของทระลกทสะทอนความเปนเอกลกษณของจงหวดพงงา

- สงเสรมกจกรรมการทองเทยวเชงนเวศ และกจกรรมการทองเทยวทสะทอนความเปนเอกลกษณของจงหวดพงงา

- สงเสรม ฟ นฟ และพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศใหมมาตรฐานตามเกณฑทสำานกพฒนาการทองเทยวกำาหนด

- อนรกษปาชายเลนและมแผนการจดทรพยากรของลมนำาใหเปนระบบ พรอมทงใหมการฟ นฟใหมทรพยากรประมง

- สงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษบรเวณแหลงทองเทยวตางๆ ของตำาบล

- จดทำาแผนการใชปาไม (ปาบก) ปลกไมบรเวณตนนำา รวมทงปรบปรงภมทศนใหเกดความประทบใจแกผมาทองเทยว

- การสรางจตสำานกใหประชาชนมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตโดยการรกษาคณภาพสงแวดลอม โดยการประชาสมพนธทกรปแบบ

- การเกบรวบรวมขอมล และจดทำาแผนปฏบตการรวมกบโรงเรยนและชมชนเกยวกบการคมครอง ดแลบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาต

(3) จงหวดกระบ แนวทางในการพฒนาดานการทองเทยวของจงหวดกระบจะเนนการพฒนาและสงเสรมดานตางๆ คอ

- พฒนาการทองเทยวเชงอนรกษและวฒนธรรมควบคไปกบการจดการทรพยากรธรรมชาตทยงยน



- มแหลงทองเทยวทางธรรมชาตและมการพฒนาพนทแหลงทองเทยวเกา

- เพมรายไดจากการทองเทยว- การพฒนาสนคาโอทอปเพอสรางรายไดใหกบชมชนและเปน

สนคาสงออก- การอนรกษและพนฟสภาพแวดลอม พฒนาโครงสรางพน

ฐานใหไดมาตรฐานและพอเพยง- อนรกษระบบนเวศทางทะเล ชายฝง และระบบนเวศเกาะ เพอ

รกษาไวซงความหลากหลายทางดานชวภาพดานการทองเทยว- การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพของตนนำาลำาธาร ปา

อนรกษ ปาชายเลน และชายฝงภายใตการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน

(4) จงหวดภเกต แนวทางในการพฒนาดานการทองเทยวของจงหวดภเกตจะเนนการพฒนาและสงเสรมดานตางๆ คอ

- พฒนาศกยภาพการแขงขนและการจดการทองเทยวยงยน - การสรางจดขาย แหลงทองเทยวใหม - การปรบปรงสภาพแวดลอม การบรหารจดการทองเทยว - สงเสรมการผลตสนคา OTOP Duty Free การพก การนวด

การบรหารรถรบจาง การสบสานภมปญญา การอบรมมคคเทศก และการประชาสมพนธ

- การสงเสรมการใชกฎหมาย ระเบยบปฏบตการทองเทยวและการบรการ

- การสงเสรมงานประเพณ งานเทศกาล และงานประเพณทองถนเพอทองเทยว

(5) จงหวดตรง แนวทางในการพฒนาดานการทองเทยวของจงหวดตรงจะเนนการพฒนาและสงเสรมดานตางๆ คอ



- พฒนาแหลงทองเทยวใหไดมาตรฐานทางดานสงแวดลอม โครงสรางพนฐาน สาธารณปโภค สาธารณปการ ความปลอดภยและการบรหารจดการ

- สนบสนนการมสวนรวมของชมชนและองคกรเอกชนในการจดการทองเทยว

- กำาหนดใหมงานเทศกาลดานการทองเทยวเชงอนรกษอยางตอเนอง

- พฒนาสนคาเกษตร และผลตภณฑชมชน เพอรองรบการทองเทยว

- จดทำาแผนประชาสมพนธการทองเทยว- สงเสรมและสนบสนนใหชมชนรวมกบทองถน วจยและพฒนา

แหลงทองเทยวธรรมชาตและวฒนธรรม- สงเสรม สนบสนนชมชนและทองถนใหมสวนรวมในการ

วางแผนการเกษตรอยางยงยน และจดทำาผงเมองใหครบทกพนท- สงเสรมและสนบสนนใหมระบบการปองกนและรกษาพนท

ชายฝงทะเลและรมแมนำาลำาคลอง- สงเสรมและสนบสนนใหชมชนรวมกนจดการ

ทรพยากรธรรมชาต- ชมชนมหนาทฟ นฟทรพยากรระบบนเวศทกระบบ

4.2.2 กฎหมายขอกำาหนดทสนบสนนการจดการทองเทยวโดยชมชน

1)กฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชนกระทรวงมหาดไทย พ.ศ.2552 ใหกรมการพฒนาชมชนมภารกจในการสงเสรมกระบวนการการเรยนรและการมสวนรวมของประชาชน สงเสรมและพฒนาเศรษฐกจชมชนรากฐานใหมความมนคงและมเสถยรภาพโดยสนบสนนใหมการจดทำาและใช



ประโยชนจากขอมลสารสนเทศ ศกษา วเคราะห วจย จดทำา ยทธศาสตร ชมชน ตลอดจนการฝกอบรมพฒนาบคลากรทเกยวของในการพฒนาชมชน เพอเปนชมชนเขมแขงอยางยงยนโดยมอำานาจหนาทดงตอไปน

กำาหนดนโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ และแนวทางในการพฒนาชมชนระดบชาต เพอใหหนวยงานของรฐ เอกชนและผมสวนเกยวของดานการพฒนาชมชน ไดเปนกรอบแนวทางในการดำาเนนงานเพอเสรมสรางความสามารถและความเขมแขงของชมชน

จดทำาและพฒนาระบบมาตรฐานการพฒนาชมชนเพอใชเปนเครองมอสำาหรบประเมนความกาวหนาและมาตรฐานการพฒนาชมชน

พฒนาระบบกลไกในการสงเสรม กระบวนการเรยนร การอาชพ การออม และการบรหารจดการเงนทนของชมชน องคกรและเครอขายองคกรชมชน

สนบสนนการพฒนาขอมลระบบสารสนเทศ สงเสรมการใชประโยชนและการใหบรการขอมลสารสนเทศชมชน เพอใชในการวางแผนบรหารไดอยางมประสทธภาพ

ศกษา วเคราะห วจย พฒนา และสรางองคความรเพอใชงาน และการจดทำายทธศาสตรชมชน

ฝกอบรมและพฒนาขาราชการเจาหนาททเกยวของ และผนำาชมชน องคการชมชนและเครอขายองคการชมชนใหมความร ทกษะ ทศนคต และสมรรถนะในการทำางาน รวมทงใหความรวมมอทางวชาการดานการพฒนาชมชนแกหนวยงานทงในประเทศและตางประเทศ

ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกำาหนดใหเปนอำานาจหนาทของกรมหรอตามทกระทรวงหรอรฐมนตรมอบหมาย

2)การจดทะเบยนวสาหกจชมชนพระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ.2548 ไดใหคำาจำากด

ความไว ดงน



“วสาหกจชมชน หมายความวา กจการของชมชนเกยวก” บการผลตสนคา การใหบรการหรอการอนๆ ทดำาเนนการ โดยคณะบคคลทมความผกพน มวถชวตรวมกน และรวมตวกนประกอบกจการดงกลาว ไมวาจะเปนนตบคคลในรปแบบใดหรอไมเปนนตบคคล เพอสรางรายไดและเพอการพงพาตนเองของครอบครว ชมชน และระหวางชมชน ทงน ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการประกาศกำาหนด เครอขายวสาหกจ หมายความวา“ ” คณะบคคลทรวมตวกนโดยมวตถประสงคในการจดทำากจกรรมอยางหนงอยางใดเพอประโยชนในการดำาเนนงานของวสาหกจชมชนในเครอขาย พระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ.2548 เกดขนจากปญหาของชมชนทมการประกอบกจการในระดบรากหญา 2 ประการ คอ

(1) การประกอบกจการของชมชนไมเปนทยอมรบจากหนวยงานภาครฐหรอเอกชนอนๆ เนองจากไมมกฎหมายรองรบ

(2) การสนบสนนของภาครฐไมตรงกบความตองการทแทจรงของชนชน

เหตทตองมการจดทะเบยน(1) เพอใหการรวมตวกนของคนในชมชนในการประกอบกจการของ

ชมชนไดรบการรบรองตามกฎหมาย(2) ภาครฐสามารถทราบขอมลความตองการทแทจรงของ

วสาหกจชมชนและเครอขายวสาหกจชมชน เพอใหการสงเสรมสนบสนน

สาระสำาคญมอะไรบางใหมการจดทะเบยนรบรองวสาหกจชมชนและเครอขายวสาหกจ

ชมชนทจะขอรบการสงเสรมตามพระราชบญญตน โดยยนขอจดทะเบยนตอกรมสงเสรมการเกษตร



(1) ใหมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน เพอใหการสงเสรมวสาหกจชมชนเปนเอกภาพโดยกำาหนดใหม

(1.1) คณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน จำานวน 28 คน ประกอบดวย นายกรฐมนตร รองนายกรฐมนตร ทไดมอบหมายเปนกรรมการ กรรมการจากสวนราชการและหนวยงานทเกยวของ ไดแก รฐมนตร จาก 5 กระทรวง คอ กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงพาณชย กระทรวงมหาดไทย กระทรวงอตสาหกรรม อธบดจาก 4 กรม คอ กรมการพฒนาชมชน กรมสงเสรมการสงออก กรมสงเสรมอตสาหกรรม กรมสรรพากร ผอำานวยการสำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ผอำานวยการสถาบนพฒนาองคกรชมชน ผจดการธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ผอำานวยการธนาคารออมสน ผแทนวสาหกจชมชน จำานวน 10 คน ผทรงวฒ จำานวน 3 คน โดยมอธบดกรมสงเสรมการเกษตรและอธบดกรมการพฒนาชมชน แตงตงผแทนจากกรมสงเสรมการเกษตรและกรมการพฒนาชมชน หนวยงานละ 1 คน เปนผชวย

(1.2) คณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวด จำานวน 20 คน ประกอบดวย ผวาราชการจงหวด หรอรองผวาราชการจงหวด ทไดรบมอบหมายเปนประธานกรรมการ ประกอบดวย หวหนาสวนราชการทเกยวของในจงหวด ผแทนกรมสรรพากรทมสำานกงานตงอยในจงหวด ผแทนธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ธนาคารออมสน ทมสาขาตงอยในจงหวด หนวยงานละ 1 คน ผแทนวสาหกจชมชน จำานวน 6 คน ผทรงคณวฒ จำานวน 3 คน โดยมเกษตรจงหวด เปนกรรมการและเลขานการ (1.3) คณะกรรมการประกาศนโยบายกองทนเพอพฒนากจการวสาหกจชมชน ประกอบดวย รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง เปน



ประธานกรรมการ และกรรมการอนอกไมเกน 12 คน โดยมกรมสงเสรมการเกษตรเปนเลขานการ

(2) ใหคณะกรรมการจดใหมมาตรการในการสงเสรมสนบสนนวสาหกจชมชนหรอเครอขายวสาหกจชมชนทจดทะเบยนกบกรมสงเสรมการเกษตร

(2.1) วสาหกจชมชนระดบปฐมภม : ใหมการสงเสรมและสนบสนนการพฒนากจการวสาหกจชมชนระดบปฐมภมในการประกอบกจการอยางครบวงจร เพอใหกจการวสาหกจชมชนในระดบปฐมภมมความเขมแขงและพงพาตนเอง

(2.2) วสาหกจชมชนทมความเขมแขงและพงพาตนเองไดแลว : ใหมการสงเสรมและสนบสนนการพฒนากจการวสาหกจชมชนทมความเขมแขง และพงพาตนเองไดแลวอยางตอเนอง เพอสรางความพรอมใหแกกจการวสาหกจชมชนในระดบทสงยงขน

(2.3) เครอขายวสาหกจชมชน : ใหมการสนบสนนการจดตงการประกอบการ การตลาด รวมทงสงเสรมความสมพนธและความรวมมอกนระหวางเครอขายวสาหกจหรออตสาหกรรมอน เพอขยายและสรางความมนคงใหแกกจการวสาหกจชมชน

(3) ใหกรมสงเสรมการเกษตรทำาหนาทเปนสำานกงานเลขานการ ของคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจ

ประโยชนทไดรบจากการจดทะเบยนการประกอบกจการวสาหกจชมชนและเครอขายวสาหกจชมชนไดรบ

การรบรองตามมาตรการทคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนกำาหนดใหมตามพระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ.2548



4.2.3 กองทนสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน

1)กองทนทภาครฐบาลดำาเนนการ(1) กลมออมทรพยเพอการผลต

ความหมายของกลมออมทรพยเพอการผลต หมายถง การรวมตวกนของชาวบาน เพอชวยเหลอตนเอง และชวยเหลอซงกนและกน โดยการประหยดทรพยแลวนำามาสะสมรวมกนทละเลกทละนอยเปนประจำาอยางสมำาเสมอเพอใชเปนทนใหสมาชกทมความจำาเปนเดอดรอนกยมไปใชในการลงทน ประกอบอาชพหรอเพอสวสดการของตนเอง และครอบครว

(2) โครงการแกไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) กระทรวงมหาดไทยโดยกรมการพฒนาชมชนไดรบการมอบ

หมายจากมตคณะรฐมนตร เมอวนท 17 สงหาคม 2536 ใหดำาเนนงานโครงการแกไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ระยะท 1 คอ ป พ.ศ.2536-2539 เพอตอบสนองนโยบายของรฐบาลดานการกระจายรายไดและความเจรญไปสภมภาค และเพอใหครวเรอนในหมบานเรงรดพฒนา อนดบ 1 ตามขอมล กชช.2ค ป พ.ศ.2533 จำานวน 11,608 หมบาน มการยกระดบรายไดและพฒนาคณภาพชวตใหดขน ดวยการสนบสนนเงนทนสำาหรบครวเรอนยากจนยมไปประกอบอาชพโดยไมมดอกเบย หมบานละ 280,000 บาท และกรมพฒนาชมชนไดรบผดชอบการดำาเนนงานในระยะท 2 ป พ.ศ.2541–2544 อกจำานวน 28,038 หมบาน โดยเปนการดำาเนนการในหมบานทมครวเรอนยากจนทมรายไดเฉลยตำากวา 15,000 บาท/คน/ป ตามขอมลความจำาเปนพนฐาน (จปฐ.) ป พ.ศ.2539 เพอขยายการดำาเนนงานใหครอบคลมไปในทกหมบานทยงไมไดดำาเนนการในระยะท 1 โดยมอบอำานาจใหคณะกรรมการกองทน กข.คจ. ประจำาหมบาน เปนองคกรรบผดชอบบรหารจดการเงนกองทนของหมบาน และตดตามสนบสนนการประกอบอาชพของครวเรอนเปาหมาย



(3) โครงการเศรษฐกจชมชนในชวงป พ.ศ.2541 ยครฐบาล นายชวน หลกภย เปนนายก

รฐมนตร ไดมนโยบายเรงดวนทจะฟ นฟเศรษฐกจและสงคมชนบท อนเนองมาจากวกฤตเศรษฐกจของประเทศ กระทรวงมหาดไทย (โดยกรมการปกครองเปนฝายดำาเนนงาน) จงไดจดทำายทธศาสตรเศรษฐกจชมชนพงตนเองขน เพอฟ นฟและสงคมดวยการพฒนาชมชนระดบฐานราก คอ ตำาบล หมบาน ใหมความเขมแขงและมศกยภาพในการเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจของประเทศไดอยางยงยน โดยไดเรมดำาเนนการในปงบประมาณ 2541 ซงคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 9 มถนายน 2541 จดสรรคนงบประมาณรายจายประจำาปงบประมาณ พ.ศ.2541 ใหกระทรวงมหาดไทย จำานวน 200 ลานบาท ซงกระทรวงมหาดไทยไดจดสรรใหเปนรายการเงนทนหมนเวยน เพอเศรษฐกจชมชน จำานวน 150 ลานบาท โดยการจดสรรใหหมบานละ 100,000 บาท โดยใหระยะเวลากยม 5 ป และไมมดอกเบย



(4) โครงการธนาคารประชาชนรฐบาลชด พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตรไดมแนวคด

จดทำาโครงการธนาคารประชาชน(People Bank) ซงเปนโครงการเรงดวนทมงเนนใหประชาชนทกคนสามารถใชบรการทางการเงนเทาเทยมกน สงเสรมใหประชาชนผดอยโอกาสสามารถเขาสระบบการเงนทเปนมาตรฐานเดยวกนทกระดบและสงเสรมผประกอบอาชพโดยเฉพาะรายยอย ซงถอวาเปนรากฐานสำาคญของเศรษฐกจพนฐานใหกระจายไปอยางทวถง และใหมเงนทนเพอประกอบการอยางยตธรรม โดยมธนาคารออมสนภายใตการกำากบดแลของกระทรวงการคลงเปนสถาบนการเงนทจดตงโครงการธนาคารประชาชนเพอใหประชาชนไดกเงนโดยไมมหลกทรพยคำาประกน โดยเรมเปดใหบรการในลกษณะของโครงการทดลองธนาคารประชาชน ณ ธนาคารออมสน สำานกงานใหญ เมอวนอาทตยท 1 เมษายน 2544 และไดใหบรการประชาชนผานธนาคารออมสนทกสาขาทวประเทศ

(5) กองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาตกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาตเปนกองทนใหมทได

เร มดำาเนนการมา โดยนโยบายของรฐบาลของ พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตร ไดจดตงโครงการกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาตขนเมอป พ.ศ.2544 เนองจากรฐบาลมนโยบายเรงดวนในการจดตงกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต สำาหรบเปนแหลงเงนทนหมนเวยนในหมบานและชมชนเมองใชในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม เพอใหทองถนมขดความสามารถในการจดระบบและบรหารของประชาชนในหมบานและชมชนเมองสการพงพาตนเองอยางยงยน อนเปนการกระตนเศรษฐกจฐานรากของประเทศ รวมทงเสรมสรางภมคมกนทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศในอนาคต โดยรฐบาลไดใหกองทนละ 1 ลานบาท หมบานและชมชนเมองทวประเทศ โดยมงบประมาณรวมทงหมดกวา 80,000 ลานบาท

2)กองทนทชมชนหรอภาคเอกชนดำาเนนการ



กองทนทดำาเนนการโดยภาคเอกชนนน สวนใหญมฐานการกอตงมาจากหนวยงานภาครฐ เชนกรมการพฒนาชมชน กรมการปกครอง กระทรวงสาธารณสข ฯลฯ เปนตน โดยมการสานตองานอยางตอเนองซงมปจจยหลายอยางเขามาเกยวของ เชน กองทนธนาคารพฒนาหมบาน ธนาคารหมบาน (Village Bank) หลกการของธนาคารหมบาน คอ กจกรรมธนาคารหมบานจะรวมถงการรบฝากเงน การลงทนและการใหก ซงนบเปนการใหบรการทพรอมสรรพเชนเดยวกบธนาคารทวๆ ไป โดยหลกการแลวธนาคารหมบาน เปนการเพมเสรมการออมในชมชนใหเกดขน (ซงเปนสงทควรสงเสรม) โดยเปดโอกาสใหธนาคารโดยผบรหารธนาคาร สามารถใชประโยชนของเงนฝาก และเงนตนทโอนจากกองทนหมบานปกตใหเกดประโยชนสงสด

3)เครองมอการสงเสรมทางการเงนในรปแบบอนๆ(1) กลมสจจะสะสมทรพยเพอพฒนาคณธรรมครบวงจรชวต

เกดจากการพฒนาแนวคดในการออมทรพยของ ครชบ ยอด“แกว แหงบานนำาขาว อ” ำาเภอจะนะ จงหวดสงขลา โดยเรมทดลองทำากบเดกนกเรยนเมอป พ.ศ.2523 จากนนกนำาไปทำากบผใหญเมอป พ.ศ.2526 โดยเนน สจจะ ในการออม และมจดเดนของการนำาผลกำาไรไปสการจด“ ”สวสดการใหกบสมาชก ซงครชบ ยอดแกว ไดแบงสมาชกออกเปน 4 กลม เหมอนบว 4 จำาพวก โดยแตละรนจะไดสวสดการไมเทากน ลดหลนลงไปครงหนงทกรน กลมสจจะสะสมทรพยฯ นเปนการจดการองคกรการเงนทเนนทง 3 ระดบ คอ คณธรรม คณภาพ และ ประสทธภาพ

(2) องคกรการเงนชมชนในภาคเมอง ในป พ.ศ.2535 ไดมการอนมตงบประมาณเพอดำาเนนโครงการ

พฒนาคนจนในเมอง โดยการจดตงสำานกงานพฒนาชมชนเมอง (พชม.) ขนเปนหนวยงานพเศษ สงกดการเคหะแหงชาต มหนาทสนบสนนคนจนในเมองใหมความมนคงดานรายได ทอยอาศย และมคณภาพชวตทดขน ในการดำาเนนงาน พชม. ไดใชการออมทรพยและสนเชอเปนยทธศาสตรและเครองมอในการพฒนา โดยการสงเสรมใหคนจนในเมองจดตงกลมออมทรพยขน



ในชมชน เพอนำาไปสการพงตนเองทางการเงนและเชอมโยงไปสการจดการปญหาพนฐานดานอนของชมชน รวมทงประสานความรวมมอกบชมชนทมองคกรการเงนอยแลวมาทำางานรวมกน ซงการสงเสรมกลมออมทรพยของ พชม. นน มไดมการสรางรปแบบเปนของ พชม.เอง เพราะตองการใหองคกรชมชนไดคดและทำากนเอง รวมทงเพอเชอมโยงกลมทมอยหลากหลายเขาดวยกน จนทำาใหเกดกลมออมทรพยในชมชนแออดเปนจำานวนมาก

(3) ขบวนการสจจะออมทรพยรายวน โดยแนวความคดในเรองการออมเปนรายวน ไดเขาสประเทศไทย

ประมาณป พ.ศ.2535-2538 โดยไดรบอทธพลความคดมาจากการแลกเปลยนเรยนรกบชมชนในประเทศอนเดยมาเปนแนวทาง ซงเปนแนวคดทเนนการออม การก และชำาระคนเปนรายวน เปนเครองมอในการเชอมโยงใหคนจนมารวมกลมและรวมกนทำางานทกวนอยางเปนรปธรรม เพอโยงไปสการแกปญหาเรองอนๆ ดวยลกษณะการออมและกเปนรายวนเชนน เปนการเปลยนมตใหมของการออมจากรายเดอนเปนรายวน เปนการฟ นกลมเดมทประสบปญหาใหฟ นขนมาอก ทงยงเปนวธการทสอดคลองกบชวตคนจนหาเชากนคำาและมรายไดเปนรายวน ทำาใหคนไดพบปะพดคยแลกเปลยนกน นำาเอาสจจะคอ ความจรงใจตอกนเขามาเปนตวควบคกบการบรหารทสมาชกสวนใหญเปนผตดสนใจ ทำาใหกลมมความโปรงใส จงแพรขยายไปอยางรวดเรว

(4) ออมทรพยมสลม นบเปนอกพฒนาการหนงขององคกรการเงนในประเทศไทย

เพราะชาวบานทนบถอศาสนาอสลามจะมขอหามทางศาสนาในเรองของการคดดอกเบย ดงนน กลมออมทรพยมสลม จงมลกษณะของการรวมหนและกยมไปใชจายในสงทจำาเปน จากนนกมการชำาระคน โดยกลมคดคาดำาเนนการจากสมาชก แลวนำากำาไรมาจดสวสดการหรอเฉลยคนกนระหวางกลมกบสมาชก นบเปนวธการลงทนรวมกนระหวางกลมกบสมาชกทไมผดกบหลกศาสนา ซงกำาไรทเกดขนกลมกจะนำาไปเปนคาบรหารจดการและคนเปนสวสดการใหกบสมาชก



4.3 ขอมลของชมชนทองเทยวในพนทอนดามน

กลมจงหวดภาคใตชายฝงอนดามน ถอเปนพนททมความหลากหลายและมคณคา ประกอบดวย ทรพยากรทางธรรมชาต ทงทางบก ชายฝง และทางทะเล ทรพยากรทางดานประวตศาสตรและวฒนธรรม รวมถงกลมชาตพนธตางๆ ทมวถชวต ภมปญญาทองถน และรปแบบประเพณทแตกตางและนาสนใจ สงผลใหพนทชายฝงกลมอนดามนสามารถดงดดทงนกทองเทยวชาวไทยและนกทองเทยวจากทวทกมมโลก

จะเหนไดวาชมชนในพนทมวถชวต ภมปญญาทองถน และการประกอบอาชพทปรบตวใหสอดคลองตามสภาพภมประเทศและภมอากาศ ซงถอเปนจดสนใจและจดขายดานการทองเทยวทสำาคญดวยเชนกน

การประกอบอาชพสวนใหญของชมชนในพนทอนดามน ไดแก การทำาการเกษตร เชน การปลกสวนยางพารา การปลกขาว สวนผกผลไม การประมงพนบาน เชน การเลยงปลาในกระชง ฟารมหอย ฟารมปนม การเลยงกงมงกร ฯลฯ

นอกจากน ยงมการประกอบอาชพเสรมของชมชนสวนใหญในพนทอนดามน เชน การทำาโฮมสเตย การผลตผามดยอมจากสธรรมชาต การทำาผาบาตก การทำาผลตภณฑจากกะลามะพราว การจกสาน และการทอผาฯลฯ สงเหลานถอเปนผลตภณฑดานการทองเทยวทสำาคญ รวมถงเปนปจจยสนบสนนการทองเทยวแกพนทไดเปนอยางด โดยการศกษาครงนไดมการศกษารวบรวมและสำารวจขอมลของชมชนทองเทยวในพนท 5 จงหวด ดงน



4.3.1 ชมชนทองเทยวจงหวดระนอง

จงหวดระนองม 8 อำาเภอ ทมแหลงทองเทยวชมชน ผลตภณฑ สนคาพนเมองโดยชมชน และการบรหารจดการการทองเทยวโดยชมชน ดงน

ลำาดบท

ชมชน ลกษณะเดนและกจกรรม

อำาเภอกระบร1. หมบาน

ซาลาเปาทบหล

ลกษณะเดน เปนหมบานทมช อเสยงดานการทำาซาลาเปา

และขนมจบ แปงนมมรสชาตอรอย แตละบานเปดขายอยหนาบาน เรยงรายสองขางทาง

2. กลมกระบรโฮมสเตย ตำาบลนำาจด

ลกษณะเดน เนนการเปนศนยการเรยนรทางการเกษตร

และสงเสรมวถชวตชาวสวนผลไม ยางพารา และกาแฟ

กจกรรม มโฮมสเตยจำานวน 5 หลง รองรบนกทองเทยว

ได 15 คน ซงทำาเปนลกษณะทพกกลางธรรมชาต แวดลอมดวยแมกไมปานานาพรรณ



ลำาดบท


อำาเภอละอน เนนการเปนศนยการเรยนรการเกษตรแบบพอเพยง และสงเสรมวถชวตชาวสวน ชาวประมงรมคลอง รวมทงมโฮมสเตยใกลชดธรรมชาตทรายลอมไปดวยภเขา นำาตก ถำา พนธพช พนธไมพนเมอง เขาพอตาโชงดง ดหงหอยทละอน3. ชมชนเขาฝาช ลกษณะเดน

เปนชมชนในหมบานประวตศาสตรสมยสงครามโลกครงท 2 ซงเคยเปนพนทตงกองบญชาการทหารญปน มรองรอยสมยสงคราม ทงในหมบานและเกาะกลางลำานำากระบร มซากเรอรบเปนกระดกงของเรอเสบยงกลางลำานำาละอน

กจกรรม ลองแพชมพระอาทตยตกลำานำากระบร และทวร

หงหอยยอนรอยประวตศาสตร4. ชมชนตำาบล

ละอนเหนอกจกรรม จดตงโฮมสเตย

- กลมปากแพรกโฮมสเตย จำานวน 4 หลง รองรบนกทองเทยว 15 คน

- กลมผาพงโฮมสเตยจำานวน 4 หลง รองรบนกทองเทยว 15 คน

5. ชมชนตำาบลในวงเหนอ

กจกรรม จดตงโฮมสเตย

- กลมผาพงโฮมสเตยจำานวน 7 หลง รองรบนกทองเทยว 15 คน

- กลมคอกชางโฮมสเตย



จำานวน 4 หลง รองรบนกทองเทยว 15 คน - กลมทบสรนทรโฮมสเตย

จำานวน 3 หลง รองรบนกทองเทยว 10 คน 6. ชมชนตำาบล

ในวงใต กจกรรม จดตงโฮมสเตย

- กลมบรรมยโฮมสเตย : จำานวน 10 หลง รองรบนกทองเทยว 35 คน - กลมเนนทองโฮมสเตย : จำานวน 6 หลง รองรบนกทองเทยว 20 คน - กลมทบเหนอโฮมสเตย : จำานวน 5 หลง รองรบนกทองเทยว 15 คน

ลำาดบท


7. ชมชนหาดสมแปน ตำาบลหาดสมแปน

ลกษณะเดน เปนชมชนทสงเสรมศลปวฒนธรรมการแสดงพน

บาน และวถชวตรอนแร หาแรดบก เปนหมบานอยบนเนนเขา มวถชวตทใกลชด

ธรรมชาตทรายลอมไปดวยภเขา นำาตก ขมเหมองเกา (ระนองแคนยอน) พนธพช พนธไมพนเมอง

กจกรรม จดโปรแกรมพานกทองเทยวนงรถสองแถวไม เทยว

ชมชมชน เหมองขดแรเกา การรอนแร ระบำารอนแร ไปชมแหลงรบซอแรและแยกแร

จดตงโฮมสเตย 2-3 แหง จำานวน 12 หลง รองรบนกทองเทยวได 40

คน



8. บานเกาะหาดทรายดำา

ลกษณะเดน เปนหมบานเลกๆ ของชาวประมงพนบานทอาศย

อย ปากแมนำาของเขตพนทสงวนชวมณฑลโลก มความสมบรณ และความหลากหลายทางชวภาพชายฝงทะเล

เปนแหลงดปลาโลมา หวบาตรปากสน ทมกมาวายอยรอบหมเกาะ

กจกรรม มโรงเรยนบานหาดทรายดำาทเปนแกนนำาใหชมชน

ทำากจกรรมทองเทยว เชน กจกรรมลานหอยราก โรงเรยนโฮมสเตย การแสดงของเดกนกเรยน

มทระลกของฝาก อาหารทะเลแปรรป ดำานำาดสตวทะเลชายฝง

อำาเภอกะเปอร9. ชมรมทอง

เทยวเชงนเวศอทยานแหงชาตแหลมสนโฮมสเตยมวงกลวง ตำาบลมวงกลวง อำาเภอกะเปอร

ลกษณะเดน เปนหมบานมสลมชายฝง ชาวบานสวนใหญ

ประกอบอาชพ ประมงพนบาน เกษตรกรรมโดยเฉพาะการปลกขาว และทำาวสาหกจชมชน เชน การทำากะป

บรเวณชมชนมปาชายเลนทอดมสมบรณ สองขางทางเปนทงนามการเลยงควาย

กจกรรม มการรวมตวของกลมโฮมสเตย กลมเรอประมง

พนบาน กลมเยาวชนอาสาสมคร และมคคเทศกทองถน โดยมอทยานแหงชาตแหลมสนเปนผสนบสนนใหเกดกจกรรม เสรมรายได พานกทองเทยวดำานำาดปะการงตามหมเกาะ พายเรอคายกในอาวเขาควายลองเรอ หางยาวพนบานทอง



ทะเลสาบระนองดนกนานาชนด ซงเปนพนททยงคงความสมบรณทสดแหงหนง

ลำาดบท


1)พาชมระบบนเวศ 2)ขบเรอแบบผจญภยวนไปมา 3)ดกระชงปลา ปนม

จดตงโฮมสเตยศกษาวฒนธรรม,ประเพณกบชมชนมสลม กจกรรมเรอทองแบน โฮมสเตยจำานวน 7 หลง รองรบนกทองเทยวได 20 คน

อำาเภอสขสำาราญ10. ชมรมทอง

เทยวเชงอนรกษบานทะเลนอก ตำาบลกำาพวน

ลกษณะเดน เปนหมบานทองเทยวเชงอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตทงทางบกและทะเล กจกรรม จดตงโฮมสเตยจำานวน 15 หลง รองรบนกทอง

เทยวได 60 คน

4.3.2 ชมชนทองเทยวจงหวดพงงา

จงหวดพงงาม 6 อำาเภอ ทมแหลงทองเทยวชมชน ผลตภณฑ สนคาพนเมองโดยชมชน และการบรหารจดการการทองเทยวโดยชมชน ดงน

ลำาดบท ชมชน ลกษณะเดนและกจกรรม

อำาเภอคระบร1. ชมรมโฮม

สเตยลกษณะเดน เปนชมชนมสลมประมงชายฝงทดำาเนนกจกรรม



บานทงนาดำาหม 5

ดานการทองเทยว โดยมเปาหมายเพอฟ นฟ และอนรกษทรพยากรชมชน เปนศนยการเรยนร อนรกษ และเผยแพรวฒนธรรมวถชวตความเปนอยของชมชน โดยการปลกปาชายเลนและปาชายหาด วางทนอนรกษพะยน หญาทะเล และพนธสตวนำา บรเวณอาวทงนางดำา รวมถงการจดกจกรรมทางศาสนา เชน พธถอศลอด วนเกดศาสนา ฯลฯ

กจกรรม พานกทองเทยวดำานำาชมปะการงและหญาทะเล

เดนปาศกษาธรรมชาตนงเรอชมเกาะ ออกไปตกหมก พายเรอชมปาชายเลน

บรการอาหารทะเลสดๆ มสนคาทองถน เชน กะปคณภาพ จดทำาบานแบบโฮมสเตย 7 หลง เรยนรวฒนธรรม

วถชวตชมชนมสลมลำาดบท ชมชน ลกษณะเดนและกจกรรม

2. หมบานไลออน เพอผประสบภยสนาม

ลกษณะเดน เปนชมชนทมาอยรวมกนในหมบานสรางใหมหลง

จากทบานเรอนเดมเสยหายจากสนาม เกาะพระทองเปนเกาะทยงคงความเปนธรรมชาต

สง เนองจากการพฒนายงเขามานอย พนทโดยรอบมปาชายเลนและปาพร มความโดดเดนดานความหลากหลายทางชวภาพ ทงทางทะเล เชน เตาทะเล พะยน ปลาโลมา และบนบก โดยเปนทยอมรบจากองคกรอนรกษนกระหวางประเทศ (Birdlife international) วา



เปนถนทอยอาศยทสำาคญของนก โดยพบวามนกอยทงหมด 137 ชนด เชน นกตะกรม “ ”(Laptoptilos javanicus) ทเปนนกหายากและเปนฝงทเหลอและสำาคญของประเทศไทย (ฝงนกตะกรมบนเกาะพระทองนมจำานวนมากกวาครงหนงของจำานวนประชากรนกตะกรมทงหมดทวประเทศ) และยงมนกนกลมพแดง (Columbia punicea) และอกสสายพนธทใกลสญพนธของทวโลกอกดวย

มการนำาผกพนเมอง ชอผกลนหาน มาเปนสวนผสมของอาหารพนถน ตมกะท ผดนำามนหอย

กจกรรม มการจดโปรแกรมการทองเทยว ทวรทงหญาสวน

นา ปาชายหาด ดนก กวาง หมปา นงรถมอเตอรไซดพวงสำารวจรอบเกาะ มการจดตงโครงการอนรกษเตา และการทองเทยว

รปแบบอาสาสมคร มการตงกลมผามดยอม โดยใชสยอมจาก

ธรรมชาต เชน สแดงจากเปลอกโกงกาง สชมพ จากตนเสมดชน

มการจดตงโฮมสเตยม 8 หลง ๆ ละ 3 หอง3. กลมลกปด

โบราณชมชนเกาะคอเขา

ลกษณะเดน มแหลงโบราณคดกอนประวตศาสตรทสำาคญ ทคน

พบลกปดแกวโบราณ เปนเกาะทมวถชวตความเปนอยทเรยบงาย สงบ

และมความเปนระเบยบ มปาชายเลนทอดมสมบรณ

เปนทรจกของชาวตางชาตทนยมมาพกผอนอยาง



สงบ เปนอกทางเลอกจากเขาหลก


กจกรรม มการจดตงกลมลกปดโบราณ โดยความชวยเหลอ

จาก UNWTO เพอจดทำาของทระลกซงเปนเอกลกษณของพนท

จดโปรแกรมนำาเทยว หม 5 กจกรรมพายเรอแคน หม 1 เรอเชาไปเกาะพระทอง หม 3 กจกรรมเรอแลนรอบเกาะ 3 ชวโมงและในเกาะ 45 นาท

อำาเภอตะกวปา4. ชมชนเมอง

ตะกวปา ลกษณะเดน เปนชมชนเมองเกาทยงมรกษาวถและดำาเนน

กจกรรมทางวฒนธรรมอยางแนนแฟน เชน เทศกาลกนเจ งานประเพณตางๆ ของชาวจน

ตกรามบานชองในพนทลกษณะทางสถาปตยกรรมแบบชโนโปรตกส

มตลาดยามเชา กจกรรม เดนชมเมอง ชมสถาปตยกรรม ชมตลาดยามเชา

รานคาแบบรานโชวหวยทมการตกแตง การจดรานแบบสมยกอน

ในพนชมชนมเกสเฮาส รานคา รานอาหาร รานกาแฟ สำาหรบนกทองเทยว

อำาเภอทายเหมอง 5. ชมชนบานนำา กจกรรม



ใส ตำาบลลำาแกน

จดตงศนยบรการขอมลนกทองเทยวชมชนบานนำาใส

มการฝกกลมการฝกอาชพรองรบดานบรการทพกและนำาเทยว กลมการฝกอาชพดานการผลตของทระลกและรานอาหาร ดงน

- หลกสตรการทำาอาหาร, ขนม- หลกสตรการสรางทกษะการใหบรการและการ

ขาย- หลกสตรการเพาะเหดเศรษฐกจ- หลกสตรการทำาของทระลกจากกะลา- หลกสตรการทำาโคมไฟจากวสดเหลอใช

มการกลมการฝกอาชพดานการนวดแผนไทย- หลกสตรนวดฝาเทาเพอสขภาพ- หลกสตรการนวดสปา- หลกสตรการนวดอโรมา


6. ชมชนบานทาดนแดง

ลกษณะเดน ชาวบานในชมชนประกอบอาชพเกษตรกรรมเปน

อาชพหลก มทะเลปาชายเลนลอมรอบทง 3 ดาน จงมปา

โกงกางทอดมสมบรณ 90% ปาชมชนของหมบาน เปนปาไมกระถนณรงคซงกมความอดมสมบรณสง

ชมชนไดมการปลกปาเพมในทกๆ ป ทรพยากรปา



ไมชายเลน เปนแหลงอาหารทอยอาศยของสตวนำาชายฝงและคนในชมชน

มการนำาเทคโนโลยการผลตททนสมย เขามาใชในการทำาการเกษตร เชน เกษตรนำาหยด แปลงปลกผกไฮโดรโพนค

ทกษะความรทเปนจดขายในการทองเทยวของชมชนฯ เชน สาธตทกษะในการรอนแรแบบโบราณ วถชวตในการทำาประมงพนบาน วางอวน ตกป กลอบ

กจกรรม จดตง กลมทองเทยวเชงอนรกษขน สาธตทกษะในการกรดยางพารา การรอนแรแบบ

โบราณ วถชวตในการทำาประมงพนบาน วางอวน ตกป กลอบ

ลองเรอชมธรรมชาตปาชายเลน พายเรอคายค ลองตามคลอง

กจกรรมสงเสรมการอนรกษ เชน ปลกปาชายเลน 1 คน 1 ตน

7. กลมทองเทยวชมชนบานเกาะนก หมท 2 ตำาบลทงมะพราว

ลกษณะเดน เปนหมบานเกาแกทมความหลากหลายทางดานวถ

ชวตและวฒนธรรม มทงชาวไทยพทธ มสลม ครสต และชาวมอแกนอาศยอยรวมกนมาอยางสงบสข มความสวยงามทางธรรมชาต

มการทำาสวนเกษตรผสมผสาน ชมผลไมนานาชนด ประกอบดวยไมผล เชน สม ลองกอง ลำาไย ไมเศรษฐกจ เชน สวนยาง สวนปาลม สวนไมดอกและไมประดบ พนทจำานวน 300 ไร

กจกรรม



พานกทองเทยวชมสวนเกษตรผสมผสาน ชมผลไมนานาชนด ทดลองการทำาการเกษตร เชน การปลกขาว

กจกรรมการลองเรอคายคทามกลางปาโกงกางอดมสมบรณโดยมมคคเทศกทองถนนำาทาง


อำาเภอทบปด8. ชมชนโคกไคร

ตำาบลมะลยลกษณะเดน เปนชมชนหนงทมความสมบรณทางทรพยากร ม

สภาพภมประเทศทสวยงามโดดเดนดวยแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ระบบนเวศปาชายเลนทสมบรณ ผคนในชมชนสวนใหญจะเปนญาตพนองกน นบถอศาสนาอสลาม มชวตความเปนอยเรยบงายแบบดงเดมมาหลายชวอายคน

มสถานททองเทยวทสำาคญและโดดเดนหลายแหง เชน ดอนหอยตลบ ถำาภาพเขยนสนำามนโบราณ ถำาลอดทตำาบลบอแสน ถำามด ถำาลากน หาดตงเลน ทงสาหราย ฟารมหอย และหาดทรายรอน ซงเกดขนจากพนผวโลกทเปนรอยแยก เปนรอยตอระหวางอำาเภอทบปดกบอำาเภออาวลก จงหวดกระบ รอยตอระหวางนำาจดกบนำาเคม

หาดปมดแดง มปมดแดง ซงเปนปขนาดเลก อยคอนขางชกชมตามชายหาด สามารถดไดเพยงเดอนละ 2 หน คอ ในชวงนำาลงตำาสดเทานน ชวงละ 3-4 วน



กจกรรม มการรวมตวของสมาชกในหมบาน จดตงเปนคณะ

กรรมการดำาเนนงานจดการทองเทยวชมชน จดกจกรรมการทองเทยวเชงเกษตร ทดลองการ

ทำาการเกษตร เชน การปลกขาว แลนเรอแคนชมทวทศนสองฝงคลองนำาเคม ศกษาพชสมนไพรและระบบนเวศปาชายเลน ชมถำาลอด ภาพเขยนสโบราณอายกวา 3,000 ป

ลอดอโมงค ชมลากนนอยใหญ สำารวจถำาชาวเล และพาไปดปมดแดง

9. กลมโฮมสเตยบานบางพฒนตำาบลบางเตย

ลกษณะเดน ชมชนบางพฒนสวนใหญเปนชาวประมงไทยมสลม

มประชากร 76 ครวเรอน ตงอยบนพนทเกาะขนาดเลก ทอยใกลชดกบแผนดนใหญ

เปนชมชนทยงคงดำาเนนกจกรรมตามวถชวตดงเดม

เปนชมชนตนแบบในการอนรกษสนทรพยทางทะเลแบบยงยนชาวบานโดยพฒนาธนาคารปบานบางพฒน เมอชาวบานจบปไขได จะนำามาบรจาคใสลงกระชงเพอทจะใหปสามารถออกไขและเตบโตไดในอนาคต ใชเวลาประมาณ 15-20 วน เมอปสลดไขแลวเรยบรอย ชาวบานกนำาปไปขายและนำาเงนมาบำารงชมชน ธนาคารปเรมกอตงเมอป 2551 มการพฒนาจนไดรบรางวลชมชนตนแบบระดบประเทศ




กจกรรม จดทำากลมโฮมสเตยชมชน แบงออกเปน 2 กลม คอ

กลมบางพฒน โฮมสเตย ม 12 หลง รบได 100 คน และกลมรกษบางพฒน ม 4 หลง รบได 20 คน

ชาวบานนำานกทองเทยวทำากจกรรมทองเทยวเชงอนรกษ อาท ปลอยปไขลงกะชง ปลกปาชายเลน ปาโกงกาง และทองเทยวเชงนเวศ

บรการอาหารทะเลสด เชน กง หอย ป ปลา และแมงดาทะเล นงเรอชมรอบๆ ชมชนบานบางพฒน

อำาเภอตะกวทง 10. ชมชนบาน

สามชองเหนอ

ลกษณะเดน เปนชมชนมสลมทอาศยอยในพนทอาวพงงา มปา

ชายเลนทอดมสมบรณ ตนไมทมเรอนยอดสงกวา 15 เมตร

ชมชนสวนใหญประกอบอาชพประมงพนบาน เลยงปลากระชง เพาะหอยนางรม

กจกรรม จดตงธนาคารใตนำา เลยงแมพนธหอยนางรม เลยง

หอยจบแจง นงเรอแจว ชมธรรมชาตสองฝงคลอง ชมระบบ

นเวศปาชายเลน ทานอาหารเชากลางทะเล ชมตะวนขนทอาวพงงา ลองเรอตามรอยวรรณคดสงขทองตามเกาะแกง

ตางๆ



อำาเภอเกาะยาว11. ชมชน

เกาะยาวนอย ลกษณะเดน เกาะยาวนอย และเกาะยาวมทตงอยกลางอาวพงงา

ระหวางภเกต พงงา และกระบ อยใกลเคยงแหลงทองเทยวทสำาคญ เชน เกาะพพ เขาพงกน เกาะปนหย

เปนชมชนมสลม คนในชมชนมอาชพทำาประมงชายฝง เลยงปลา กงมงกรในประชง และการเกษตร เชน การปลกขาว

กอตงชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ เมอป พ.ศ.2538 เพอทำากจกรรมการทองเทยวทชมชนมสวนรวม และงานอนรกษไปดวยกน โดยนำาการทองเทยวเปนเครองมอในการดแล

ไดรบรางวลดเดนดานการทองเทยวลำาดบท ชมชน ลกษณะเดนและกจกรรม

กจกรรม เทยวชมเกาะยาว 7 หมบานชมวถชวตของชาว

เกาะยาว ชมกลมทำาผามดยอมจากสธรรมชาต ชมการทำาผาบาตก การทำาผลตภณฑจากกะลามะพราว ของทระลก ชมทงนา ควาย ปาชายเลน บอน ำาจดในทะเลและชมพระอาทตยตกดน

ลงเรอกบครอบครว ชมวถชวตการวางอวน การกอวน ชมการเลยงกงมงกร ปลาชอนทะเล ปลาฉลามเสอ และปลากะพง ชมระบบนเวศทางทะเล แวะพกเกาะหองเพอดำานำาดปะการง นงเรอชมเกาะหองในตำานาน และ



ชมเกาะลาดง เพอดการเกบรงนกนางแอน ชมเกาะเหลาฮนต เพอดโครงกระดกของชาวมอ

แกนทมอายถง 1,000 ป และดำานำาดปะการง 7 ส และกลปงหา

ชมตลาดเกาะยาวตอนกลางคน แวะชมโรตชาวเกาะ ระหวางนำาลดชวง 14-6 คำา สามารถเกบหอยชก

ตน ดหญาทะเล ชมทงปะการงสฟาทมแหงเดยวในประเทศไทย และบอนำาจดในทะเล

จดตงเครอขายโฮมสเตย บรการอาหารทะเลสด

12. กลมพรใน โฮมสเตย

กจกรรม การนำาเทยวโดยชมชน เชนทเกาะไขใน เกาะไขนอก เลนนำา ดำานำาดประการง ใหอาหารปลา นงรถเทยว

รอบเกาะ สมผสวถชมชนชนประมง ชมการสาธตวธทำาปลากะตก การทำาลอบดกปลา

ความสามารถของลง



4.3.3 ชมชนทองเทยวจงหวดกระบ

จงหวดกระบม 3 อำาเภอ ทมแหลงทองเทยวชมชน ผลตภณฑ สนคาพนเมองโดยชมชน และการบรหารจดการการทองเทยวโดยชมชน ดงน

ลำาดบท


อำาเภออาวลก1. เครอขายทอง

เทยวชมชนอาวลก2

เปนชมชนทอยใกลแหลงทองเทยวทมศกยภาพสง โดยไดมการสรางเครอขายทองเทยว ซงเชอมโยงชมชนใกลเคยงทตองการเขามามบทบาทบรหารจดการการทองเทยวเขาไวดวยกน

อาวลกเปนดนแดนแหงประวตศาสตร เชน ถำาคลง มหนงอกหนยอย ทอดมสมบรณ มหองถำาแยกยอย 13 หอง ถำาผหวโต มอายกวา 3,000 ป มภาพเขยนสของมนษยโบราณใหญทสดในภาคใต

มแหลงทองเทยวทมลกษณะทางธรณสณฐานทงดงาม โดดเดนและแปลกตา เชน ถำาคลง มหนงอกหนยอย ทอดมสมบรณ มหองถำาแยกยอย 13 หอง ถำานางฟา พบฟอสซลหอยในระดบ 20 เมตร จากพนดน

พบแหลงทองเทยวทเปนปรากฏการณทางธรรมชาตทหาชมไดยาก เชน

2 เครอขายทองเทยวโดยชมชนอาวลก เปนการรวมตวของชมชน ในอำาเภออาวลก เนนการบรหารจดการอยางยงยน โดยมชมชนเปนฐาน รวมกนกำาหนดกฎระเบยบทชดเจนและปฏบตอยางเขมแขง และจดทำากจกรรมการทองเทยวทสอดคลองกบศกยภาพการรองรบของพนท ศกยภาพของชมชน



นำาผดปรบมอ เปนปรากฏการณตามธรรมชาต จากรอยเลอนของแผนดน หาดทรายรอน เขากาโรส ผาเขาคอม และหาดทรายกลางนำา

1.1 ชมชนถำาเสอหมบานทองเทยวเชงอนรกษธรรมชาต

ลกษณะเดน ตงอยรมฝงทะเลอนดามนดานในสดของอาวพงงา

มลกษณะของชายฝงทเวาแหวง มปาโกงกางขนและมคลองนำาเคมหลายสาย ชาวบานสวนใหญทำาการเกษตรไมผล สวนปาลม สวนประมง

พบหลกฐานทเชอวาเปนแหลงอาศยของมนษยยคกอนประวตศาสตร

หาดทรายรอน นำาพเรงรา ถำานางฟา ถำาเสอนอก-ถำาเสอใน

เปนหมบานทสวยงามสะอาด ไดรบรางวลชมชนสะอาดดเดน 2 ปซอน ถนนสวยทสดในอำาเภออาวลกและกระบ ผคนมอธยาศยไมตร

มโฮมสเตยทมมาตรฐาน


กจกรรมทองเทยวโดยชมชน พานกทองเทยวนงเรอหวโทง ชมธรรมชาตใน

ลำาคลองนำาเคม พายเรอคายค ถำาลอดเหนอใต และถำาผหวโต สปาธรรมชาต

1.2 ชมชนทองเทยวแหลมสก

ลกษณะเดน พนทเปนแหลมทยนออกสทะเลอนดามน ในสมย

โบราณเตมไปดวยตนสกปาอนอดมสมบรณ



ชมชนอพยพมาอาศยเมอ 200 ปกอน ประกอบดวย ชมชนมสลม ชาวจนโพนทะเล และปจจบนมคนรนใหมยายเขามาทำามาหากน แมวาเปนชมชนเลกๆ ทมความแตกตางดานวฒนธรรม แตกสามารถอยรวมกนไดอยางสนตสข

มแหลงทองเทยวทางธรรมชาตและทางโบราณคดทสำาคญ ไดแก ถำาชาวเล ทเปนจดแวะพกของชาวเลหรอพวกอรกลาโวยในอดต และแหลมชาวเล มเพงถำาทดานในมกลมภาพเขยนสบนเพงผา

มแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทมลกษณะทางธรณสณฐานทโดดเดน เชน เสาหนบอนไซ เขาเหลกโคน เขาไฟไหมและแหลมไฟไหม

มเกาะ อาวและลากนทมความสวยงามหลายแหง เชน อาวนำาบอ

แหลงทองเทยวทแสดงถงความหลากหลายทางชวภาพ เชน ปลาชนดตางๆ

บานพกบนแพกระชงกลางทองทะเล บรการอาหารทะเลสดๆ

กจกรรม นำาเทยวนงเรอหวโทง ชมทวทศนอนดามนจากอาว

แหลมสก พานกทองเทยวดำานำา ชมปลาสวยงาม

1.3 ชมชนทองเทยวบานควนโอ (เขากาโรส)

ลกษณะเดน เปนชมชนมสลมชายฝงทะเลของอาวลก ลกษณะพนทเปนแผนดนทเวาลกเขามา โดยมเทอก

เขากาโรสทมขนาดใหญ ยาวเปนกำาแพงเกอบ 5 กโลเมตร ชอแปลวา หบผาปศาจ มเร องราวทเชอมโยงกบปรศนาขมทรพย

มแหลงทองเทยวเชงผจญภยและการเรยนร เปนเพงผาหนปนแปลกตา โถงถำา ลากน ทมเร อง



ราวของมนษยในยคกอนประวตศาสตร เชน หาดมะขามและหาดมานไทร เขาเขยน คลองเลยบเขา หนาตางมนษยถำา หบผาปศาจ คลองลอดเขาและลากน ถำาเพชร

เปนแหลงทพบไมทะเล สาหรายทกาโรส เดอนมนาคมมความสะอาด มความเปนชนบท

ลำาดบท


กจกรรม นำาเทยวโดยเรอหวโทง ทงเรอแจวโบราณและเรอ

หวโทงแบบทนสมย ดมดำากบธรรมชาตในลากน คลองลอดเขา

พายเรอคายคทองเทยวในหบเขากาโรส1.4 ชมชนทอง

เทยวถำาคลง

ลกษณะเดน เปนชมชนทอยใกลแหลงทองเทยวทมศกยภาพสง

คอ ถำาคลงหน ซงเปนถำาทมจดกำาเนดกวาลานป ประกอบดวย 13 หองถำา มหนงอกหนยอยทสวยงามและอดมสมบรณ

กจกรรม เทยวโถงถำา ใหความรนกทองเทยวในเรองการ

กำาเนดถำา หนงอกหนยอย ถอดรหสเหตการณในยคกอนประวตศาสตรกบตะกอนถำา

1.5 ชมชนทองเทยวคลองหน

ลกษณะเดน เปนชมชนทอาศยอยใกลเคยงบรเวณอทยานแหง

ชาตเขาพนมเบญจา ซงเปนยอดเขาสงทสดของจงหวดกระบ และยอดทสงทสดในเทอกเขาภเกต เปนปาดบเขาทสมบรณ เขยวชะอมและชมชนตลอด



ทงป เหมาะแกการเดนปา และการเรยนรดานความหลากหลายทางชวภาพ เพราะเปนแหลงทสามารถพบพนธไมและกลวยไมทหาดไดยาก และเปนแหลงทอยของสตวทอาศยอยบนผนปาภเขา นกทองเทยวจะสามารถสมผสไดกบความหนาวเยน และววทวทศน

1.6 ชมชนทองเทยวบานบอทอ

กจกรรม จดโปรแกรมนำาเทยวพายเรอแคนบานบอทอครงวน

และเตมวน โดยมจดขายทนาสนใจคอ พายเรอไปตามปาโกงกาง ชมธรรมชาตทสมบรณและสวยงามพายเรอไปยงถำาลอดใต ชมความสวยงามและอศจรรยของหนงอกและหนยอย ถำาผหวโตทประกอบไปดวยหนงอกและหนยอยและภาพเขยนสโบราณกอนประวตศาสตร และเปลอกหอยเลก ทมอายราว 2,000-2,500 ป ถำาเขาวงกต มลกษณะเปนลากน หรอทะเลในทมความสวยงามและมขนาดใหญ ฯลฯ


อำาเภอเมองกระบ2. ชมชนบาน

เกาะกลางลกษณะเดน เปนชมชนเกาแกประกอบดวยชาวมสลมและชมชน



คลองประสงค

ไทยพทธซงยงคงวถชวตความเปนอยดงเดม ทงในเรองการประกอบอาชพ วฒนธรรม การประกอบพธกรรมทางศาสนา แมวาจะอาศยอยบนเกาะทอยใกลกบตวเมองกระบมาก หางจากตวเมองกระบโดยนงเรอหางยาวขามฟากไปเพยง 5 นาท

พนทโดยรอบเปนปาชายเลนทอดมสมบรณ ประชากรสวนใหญประกอบอาชพประมง และ

เกษตรกรรม ทนาสนใจ ไดแก การปลกขาวสงขหยดปลอดสารเคม 100% การสกหอย

มการทำาหตถกรรม เชน การจกสาน ผาบาเตะ เรอหวโทงซงเปนสญลกษณของจงหวดกระบ

กจกรรม มการจดทำาโฮมสเตยโดยสมาชกชาวบานประมาณ

30 หลง รองรบนกทองเทยวได 7-10 คนตอหลง มการจดกจกรรมเยยมชมชวตความเปนอยของ

ชาวบาน ชมการทำาการประมงแบบพนบาน นงเรอชมธรรมชาตเขาขนาบนำา ปาโกงกางซงอาจสามารถพบเหยยว ลง นก และกระชง ดการจบป จบปลา

มลานวฒนธรรม ระบำารองเงง กาหยง เปนศลปการตอส ลกลากลม

อำาเภอเกาะลนตา3. ชมชนบานรา

หมาดตำาบลเกาะกลาง

ลกษณะเดน เปนชมชนมสลมเกาแก ทมกลมอาชพตางๆ ทเปน

ภมปญญาทองถน เชน กาแฟโบราณ การถกเตยปาหนน การตดเยบผาบาตกเปนของใชและผลตภณฑ การผลตขาวซอมมอมการสขาวแบบโบราณและการตำาขาว

วฒนธรรม ประเพณทสำาคญของชมชน ไดแก ประเพณเขาสนต ประเพณถอศลอด วนฮารรายอ



การละเลนรองแงง การเลนลเกปา การเลนกาหยงกจกรรม การลองเรอแจว ชมปาชายเลน ชมนก หอยปปลา

4. ชมชนบานขนสมทร ตำาบลเกาะกลาง

ลกษณะเดน เปนชมชนมสลมเกาแก มการทำาการเกษตรทเปน

ภมปญญาทองถน เชน การปลกฟกทองลกใหญ การไถนาแบบดงเดม

การทำากระชงปลา การผลตขนม

4.3.4 ชมชนทองเทยวจงหวดภเกต

จงหวดภเกต ม 3 อำาเภอ ทมแหลงทองเทยวชมชน ผลตภณฑ สนคาพนเมองโดยชมชน และการบรหารจดการการทองเทยวโดยชมชน ดงน

ลำาดบท


อำาเภอถลาง1. ชมชนบานคอ

เอน ลกษณะเดน เปนชมชนมสลมทอาศยอยทางตอนเหนอสดของ

เกาะภเกต อยตดถนนสายหลกทเปนทางเขาสเกาะ และทาเรอยอรชของเอกชน

ชมชนสวนใหญประกอบอาชพประมง การตดเยบ และมชอเสยงในการทำาผาบาตกทงผาพมพเทยนและผาเขยนเทยน มฝมอการวาดลวดลาย และการลงสทสวยงาม

กจกรรม เปดรานแสดงและขายผาบาตกของชมชน รานขาย



ของใชใหแกนกทองเทยวและผททำางานภายในทาเรอยอรช

มบรการขายอาหารมสลม 2. ชมชนไมขาว ลกษณะเดน

เปนชมชนทอยในพนททเปนปาพรทอดมสมบรณของจงหวดภเกต มพรดงเดม เชน พรเจะสน พรจก พรแหลมหยด พรยายรต ฯลฯ ซงสามารถศกษาดานความหลากหลายทางชวภาพ และเปนแหลงดนก

เปนพนทวางไขของเตาทะเล และพบจกจนทะเลกจกรรม จดกจกรรมทองเทยวรวมกบสมาคมอนรกษเตา

ทะเล เชน การจดแคมปป ง สาธตการเกบจกจนทะเล

นวดฝงทรายเพอสขภาพ บานโฮมสเตย3. ชมชนบางโรง ลกษณะเดน

เปนชมชนชาวไทยมสลมทมประวตศาสตรทสำาคญ และอยในพนททเปนแหลงทรพยากรทางธรรมชาตปาชายเลนทอดมสมบรณ บรเวณชมชนมทศนยภาพทสวยงามเปนธรรมชาต

มวถชวตแบบดงเดม ประกอบอาชพทางเกษตรกรรมและประมง

ชมชนไดรบรางวลชมชนดเดนจากการประกวดรางวลอตสาหกรรมทองเทยวไทย ประจำาป 2553

ลำาดบท


กจกรรม



กจกรรม "ทองเทยวเชงอนรกษจากภผาถงทะเล" เชน ลองคลองบางโรง ชมปาชายเลน ฝงลงแสมและปกามดาบ ปลกปลาโกงกาง

นงเรอประมงไปตกปลา ตกหมกกบชาวบานยามคำาคน

บรการรานอาหารทะเล ปลาในกระชง4. ชมชนบาน

แขนนลกษณะเดน เปนชมชนดงเดมทรกษาวฒนธรรมทาวเทพทยง

คงรกษาวถชวตชาวถลางอยางแนนแฟน

มสตรอาหารพนถน จากวตถดบพชและผกทองถนทความอดมสมบรณบวกกบวธปรง ทำาใหกนแลวสขภาพด เชน นำาพรก นำาซบ 9 อยาง (นำาซบยำา นำาซบเยาะ นำาซบหวาน นำาซบเคย นำาซบคว นำาซบไคร นำาซบเสยก นำาซบหมก นำาซบเมอง) ประเภทแกง เชน แกงเรยง ตมสม ตมยำา

ประสบความสำาเรจ ทงในแงหมบานวฒนธรรม และดานสขภาพ - ประชาชนทนมสขภาพดเกนเกณฑ เนองจาก

โภชนาการผกพนบาน ชมชนมพนทปลกผกพนบาน ปลกรมรว

- แสดงถงวฒนธรรมการเคารพผใหญและรำาลกถงบรรพบรษ มหงตายาย นบถอบรรพบรษ ความกตญญ ไหวตายายเดอนหก ตงของเซนไหว

- การลงแขกแบบโบราณ การขมาบวงสรวง พธกรรม



กจกรรม จดโปรแกรมทองเทยว อาท - ทวรวฒนธรรม ศนยเรยนรแลกเปลยน

วฒนธรรม มนกเรยน องคกรมาดงานอยางตอเนอง

- ทวรทานผลไม - ทวรนเวศ อทยานแหงชาตมปาสมบรณ - ทวรประวตศาสตร วดแขนน วดพระทอง - ทวรเกษตร เปลยนพนทวางใหเปนพนทปลกของกนไดหมด

ลำาดบท


5. ชมชนปาคลอก

ลกษณะเดน เปนแหลงหญาทะเลทอดมสมบรณมากทสดใน

จงหวดภเกต สามารถพบเหนปลาพะยนไดในบางโอกาส

มพพธภณฑอนรกษธรรมชาตทางทะเลปาคลอก การแปรรปนำายางพารา การใชหลกเศรษฐกจพอเพยงพฒนาชมชนกจกรรม กจกรรมทองเทยวเชงอนรกษ เชน กจกรรมปลอย

เตา การรกษา ปาชมชน



ผลตภณฑของทระลกททำาจากยางอำาเภอกะท6. ชมชนบาน

กมลาลกษณะเดน เปนชมชนชาวไทยมสลมเกาแกทใหญทสดในภเกต

เชอมโยงประวตประไหมสหร

ชาวบานทำาสวนผลไม เชน มงคด ทปลกโดยวธธรรมชาต มสวนโบราณ เชน ทเรยน ขนนจำาปาดะ สมแขก

วถชวตชาวมสลม มสยดกโบร วถประมง เขาเกตหนกำาลงไดรบการสงเสรมใหเปนแหลง

ทองเทยว กจกรรม มการรวมกลมแมบาน ทำาเครองแกง นำาพรก ขนม

โบราณ เชน ขนมขาวเหนยวตะกรอ ขนมอาโปง7. ชมชนกะท ลกษณะเดน

เปนชมชนชาวไทยจน มศาลเจากะท ซงเปนสถานทประกอบพธกนผกในพนทเปนครงแรก

มบานเรอนเปนสถาปตยกรรมแบบชโนโปรตกส กจกรรม จดงานพธกนเจทมชอเสยง

ลำาด ชมชน ลกษณะเดนและกจกรรม



บท

อำาเภอเมองภเกต8. ชมชนเมอง

เกาลกษณะเดน เปนชมชนทมรปแบบวฒนธรรมเฉพาะทเรยกวา

เพอรานากน ผสมผสานระหวางวฒนธรรมจนกบมาเลย

ยานเมองเกาภเกต สถาปตยกรรมแบบชโนโปรตกส

พพธภณฑภเกตไทยหว กจกรรม ชมชนเมองเการวมกนอนรกษฟนฟในเรอง

วฒนธรรม อาคารสถาปตยกรรม อาหารทองถน เทศกาลงานประเพณ

จดทำาถนนคนเดน เสนทางชมเมองเกา9. กลมวสาหกจ

ราไวย และบานคณฑ

ลกษณะเดน เปนชมชนชาวไทยมสลมทมความเหนยวแนน รวม

มอกนทำาเครอขายวสาหกจชมชน มการรวมกลมกนอยางเขมแขงหลายกลม มหวหนาชมชนทมความสามารถ เปนคนรนใหมไฟแรง

พนทอยใกลชายหาดทองเทยว และจดลงเรอทสำาคญไปยงเกาะตางๆ

มสนคาผลตภณฑชมชนหลายประเภท เปนผลตภณฑทมคนมาศกษาดงานและศกษาวธการบรหารจดการ กลมศกษาดงานชอบซอ เนองจากมราคาไมแพง มการออกแบบทสวยงาม มทงทประสบความสำาเรจและไมประสบความสำาเรจ



สนคาทประสบความสำาเรจ สามารถสรางยอดขาย ทำารายไดใหชมชน ไดแก- นำามนมะพราวสกดเยน เนองจากเปนผลตภณฑทเชอมโยงกบสปา

1) เปนผประกอบการสปาภายในตำาบล และภายในจงหวดภเกต

2) ลกคาประจำา ของตลาดคนภเกต 60%

3) สงโรงแรมทมบธผลตภณฑชมชน เชน All season/Laguna

4) นกทองเทยวชอบผลตภณฑททำาจากธรรมชาต

- ผาปกเหลอม เนองจากมรปแบบททนสมย - ผลตภณฑจากกะลา

ลำาดบท


กจกรรม เปดรานจำาหนายสนคาของชมชน และเปนสถานท

ดงาน มทพกใหบรการแบบโฮมสเตยทเกาะโหลน มกลมบรการเรอหวโทงนำาเทยว การนวดสปาแบบมสลม

10. ชมชนไทยใหม ลกษณะเดน



ประมงพนบานราไวย

เปนชมชนชาวเลดงเดมของภเกต กลมอรกลาโวย ทยงคงวถชวตการหาปลาแบบดงเดม แตไดมการปรบตวเปนวถชวตชาวไทยใหม ตามสภาพการเปลยนแปลงของการเจรญเตบโตของเมองภเกต

กจกรรม ลองเรอประมง พานกทองเทยวไปยงเกาะแกง

ตางๆ สาธตการหาสตวทะเล และดำานำาของชาวอรกลาโวย

มตลาดขายปลาในบรเวณชมชน11. ชมชนบาน

บอแรคลองมดง

ลกษณะเดน เปนชมชนทมวถชาวประมง ปาชายเลนคลองมดง มการรวมกลมแมบานผลตงานหตถกรรมทเขม

แขง ประกอบดวย 2 กลมทสำาคญ 1) กลมสตรบอแรสนตสข - ผลตภณฑ

ดอกไมประดษฐจากเกลดปลา2) กลมอนดาบาตก - ทำาผลตภณฑจากผาบาตก

กจกรรม ลองเรอชมปาชายเลนคลองมดง มรานจำาหนายผลตภณฑชมชนและการสาธตการ

ผลต



4.3.5 ชมชนทองเทยวจงหวดตรง

จงหวดตรงม 5 อำาเภอ ทมแหลงทองเทยวชมชน ผลตภณฑ สนคาพนเมองโดยชมชน และการบรหารจดการการทองเทยวโดยชมชน ดงน

ลำาดบท


อำาเภอหวยยอด1. กลม

ผลตภณฑหตถกรรมไมเทพทาโร

ลกษณะเดน เปนแหลงไมเทพทาโร ซงเปนไมทมกลนหอม

สามารถนำามาแกะสลกเปนรปแบบตางๆ ได ชาวบานรวมกลมกนเปนวสาหกจชมชน แหลงวสาหกจชมชม อยระหวางทางไปถำาเลเขากอบ

ซงเปนแหลงทองเทยวทสำาคญของจงหวดตรง กจกรรม เปดเปนรานขายอยรมถนน เสนทางไปถำาเลเขา

กอบ ใหนกทองเทยวเขาชมวธการผลต

2. หมบานขนมเคกลำาภรา

ลกษณะเดน เปนแหลงกำาเนดของเคกขนชอของจงหวดตรง เคกลำาภรามลกษณะทไมเหมอนเคกทวไป คอ ตรง

กลางของขนมเคกจะมชองวางตรงกลางเปนวงกลม

รานจำาหนายขนมเคก ไดแก รานเคกบกมง เคกนำาเกง เคกศรยง เคกศรวรรณ เคกชอลดา ลำาภรา เปนตน

กจกรรม ชมกรรมวธและขนตอนการทำาขนมเคก



ชมหมบานแหงตนตำาหรบการทำาขนมเคก ชมขนมเคกลำาภราทขนชอ

อำาเภอนาโยง3. ชมชนผาทอ

บานนาหมนศร

ลกษณะเดน เปนชมชนทผลตผาฝายทอมอมาแตโบราณ ม

ลวดลายทเปนเอกลกษณเฉพาะและมเรองราวของผคน ประเพณและวฒนธรรมเชอมโยงกบการถกทอผา เชน ผหญงจะทอผาไวใชสำาหรบงานแตงงานของตน

อยใกลตวเมองตรง ลำาดบท


กจกรรม เปดเปนรานขายผาทอของชมชน มพพธภณฑทเกบผาทอโบราณและสถานทสาธต

ใหนกทองเทยวเขาชมการผลต

อำาเภอสเกา 4. ชมชนบานบอ

หน ลกษณะเดน มความหลากหลายทางชวภาพ มพนธไม พนธสตว

ทหาดไดยาก เชน นกเหงอก มแหลงปะการงนำาตน

มโฮมสเตย 3 หลง รองรบได 40-50 คน กจกรรม พานกทองเทยวดำานำาตน ศกษาวถชมชนชายฝง กจกรรม CSR เชน ธนาคารป กจกรรมตนกลา

หญาทะเล



อำาเภอกนตง5. เกาะลบง ลกษณะเดน

เปนเกาะทใหญทสดของจงหวดตรง ประชากรสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม ชาวบานสวนใหญประกอบอาชพประมงและสวนยางพารา ประกอบดวย 4 หมบาน ทมลกษณะทางภมศาสตรและบทบาทของพนททแตกตางกน 1) บานโคกสะทอน เปรยบเสมอนประตตอนรบแขกผมาเยอนมทาเรอทใชสญจรตดตอกบคนภายนอก และสองฝงคลองทมสภาพเปนปาชายเลนทสมบรณ 2) บานบาตปเตะ เปนชมชนใหญของเกาะลบง 3) บานหาดทรายแกว เปนชมชนทมชายฝงเปนแนวหญาทะเลทเปนแหลงอนบาลของสตวนำาและเปนแหลงอาหารของคนในชมชน 4) บานหลงเขา มหาดทรายขาวทอดตวยาวตลอดแนว มแนวโขดหน และแนวปะการงนำาตนทสวยงาม

เปนเกาะทความสำาคญทางดานประวตศาสตร โดยมโครงการวจย สบสานตำานานตะลบง “ ”

ศกษาเพมเตมเกยวกบศกยภาพและความเหมาะสมในเรองการทองเทยวของชมชนทง 4 หมบานบนเกาะลบงเปนทางเลอกในการประกอบอาชพทเหมาะสมไดตอไป

หมบานประมงหนาเกาะเหลาสาหรอเกาะกวางอนเปนชายฝงทในอดตชาวบานไดเกบหอยเปาฮอ ซงมมากมายบางครงไดมากถงกวา 100 กโลกรมตอวน

ลำาดบท




บนเกาะลบงมทรพยากรทางทะเลทนาสนใจอยหลายอยางทงพยน หญาทะเล และหอยชกตน

หนมสาวแตกอนจะขบรองรองเงงได และมกจะใชเกยวพาราสกน แตขาดการสบทอด

6. ชาวประมงเกาะสกร

ลกษณะเดน ตำาบลเกาะสกรเปนเกาะเลกๆ อยในเขตอำาเภอ

ปะเหลยน สภาพพนทมลกษณะเปนทราบสลบภเขาเตยๆ มปาชายเลนตามแนวชายฝงในบางพนทมทรพยากรธรรมชาตทหลากหลายและยงสมบรณ มวถชวต ประเพณวฒนธรรม การมอธยาศยไมตรทด ความเปนอยทเรยบงาย มเสนหดงดดนกทองเทยว

ชมชนมอาชพหลกคอการทำาประมง รองลงมาคออาชพเกษตรกรรม ไดแก การทำาสวนยาง การทำานา ปลกพชหมนเวยน เชน ขาวโพด ผกตางๆ โดยเฉพาะแตงโมถอเปนผลไมขนชอของเกาะสกร มการเลยงสตว เชน ควาย วว แพะ และอาชพรบจางทวไป

สวนใหญนบถอศาสนาอสลาม สามารถเดนทางเชอมโยงเกาะใกลเคยง เชน เกาะ

เหลาเหลยง เกาะเภตรา ซงมรงนกมาก มการสมปทานการเกบรงนก

เปนหนงในเกาะทไดรบการสงเสรมการทองเทยวทองทะเลตรง

กจกรรม ศกษาเรยนรวถชมชน บรการอาหารทะเลและผลไมทองถน การแกะป



แกะปลาและชมแตงโมหวานกรอบอรอยของเกาะสกร

อำาเภอปะเหลยน7. ชมชนเกาะห

ยงสตาร ลกษณะเดน เปนชมชนทมประวตศาสตรยาวนานกวา 3,000 ป ม

รองรอยทางประวตศาสตร เชน เปนอาวทเคยมการคาขายแตโบราณ เปนจดทสามารถเดนทางขามไปตะวนออกไดสะดวก มความสมพนธกบเมองทมอทธในภาคใต ทงนครศรธรรมราชและสงขลา

มประวตศาสตรเชอมโยงสมยรชกาลท 5 ซงมการรวมเมองตรงกบเมองปะเหลยนเขาดวยกน

ลำาดบท


เมองปะเหลยนมเรองตนกำาเนดของยางพารา โรงรมยางเกาแก (แตปจจบนไมมแลว)

จดเรยนรเรองอาชพ การเลยงปลา เลยงปนม การจบปลา การวางอวน การพงพาตนเอง

ปาชายเลน บรเวณใกลเคยงพบปลงทะเล ซงนำามาทำาอาหารจานเดด ยำาปลงทะเลสนำาตาล

มโฮมสเตย 20 หลง รองรบได 60 คน กจกรรม ทางกลมจดทำาวดทศน หนงสอเลาเรองของชมชน

มศนยกลางของชมชน พานกทองเทยวนงเรอหางยาว ชมคางคาวแมไก

ยามเยน



พระอาทตยตกดนทแหลมหยงสตาร ชมแหลงประวตศาสตร ถวยชามโบราณทเกาะ

เหลาตรง ซากเรอโบราณทคลองหอยบ

กจกรรมนกสบชายหาด สำาหรบเดก กจกรรมทางการอนรกษ ปลกปาธรรมชาต ฟ นฟ

สภาพปาชายเลน จดเรยนรการพงพาตวเองตามแนวปรชญา

เศรษฐกจพอเพยง โอทอป มนำาปลาหยงสตาร ไดรบรางวลท 1 ทำา

จากปลาหลงเขยวหรอปลาซารดน ใชวธการผลตแบบดงเดม ไมปรงรสและเจอวตถกนเสย

กลมแปรรปสตวนำาบานทงรวงทอง

4.4 การกำาหนดตำาแหนงชมชนในอตสาหกรรมการทองเทยว

จากการศกษา สำารวจชมชนทองเทยวในพนทอนดามนในเบองตน พบวา สวนใหญชมชนในพนท 5 จงหวดมจดขายดานการทองเทยวทคลายคลงกน แตมศกยภาพในการบรหารจดการทแตกตางกน ขนอยกบความสามารถในการประสานผลประโยชนของผนำา และความพรอมในภาพรวมของชมชน จำานวนชมชนทประสบความสำาเรจ ทสามารถบรหารจดการการทองเทยวไดอยางยงยนและเปนทรจกของตลาดยงมไมกแหง แตมหลายชมชนทมศกยภาพทกำาลงรอการผลกดนอยางถกวธและมทศทางทชดเจน ปจจบนแนวทางการพฒนาชมชนทองเทยวมกจะทำาในลกษณะทคลายคลงกน หรอลอกเลยนแบบกจกรรมของชมชนทประสบความสำาเรจ และพยายามทำาหลายๆ อยาง ทำาใหไมสามารถไปมงเนนการพฒนาสงทเปนจดแขงของตนใหเปนจดขายและผลกดนใหเปนทรจกในตลาดได การกระจายทรพยากรเงนทนและบคลากรทมอย



อยางจำากดจงไปอยในหลายกจกรรม แทนทจะนำามาพฒนาฟ นฟในสงทเปนศกยภาพและโอกาสของชมชนอยางแทจรง

การศกษาในครงน จงไดมการกำาหนดตำาแหนงทางผลตภณฑและบทบาทการทองเทยวของแตละชมชน กอนทจะเขาไปทำาแผนสงเสรมการทองเทยว โดยไดแบงรปแบบการพฒนาชมชนทเกยวของกบอตสาหกรรมการทองเทยวออกเปน 6 รปแบบดวยกน แตละรปแบบจะมคำาจำากดความของรปแบบการพฒนาทชดเจน ซงในอนาคต ชมชนจะสามารถวเคราะห ศกยภาพ ปญหา ขอจำากดและโอกาสของตน วาสามารถพฒนาตนเองไปในรปแบบใด และมบทบาทอะไรในเครอขายการทองเทยวของพนท หรอในภาพรวมของอนดามน รปแบบทตองการนำาเสนอดงแสดงในตารางท 4.4-1

ตารางท 4.4-1 รปแบบการกำาหนดผลตภณฑการทองเทยว

1. ชมชนโฮมสเตย

รปแบบ/ลกษณะ ตวอยางชมชนแนวทางการพฒนาและการทำาแผน

สงเสรมเปนชมชนทมวถทชดเจน มความเปนเอกลกษณสง

มกจกรรมชมชนทเปนอยอยางธรรมชาต มความปลอดภย มมตรไมตรตอนกทองเทยว

ชมชนเกาะยาว ชมชนบานบาง

ชมชนละอน

รกษาจดแขงของการเปนโฮมสเตย เชน รกษาวถชวตชมชนและแบบอยางทเปนเอกลกษณชมชนแนนแฟน มความเปนอยอยางพอเพยง

สรางกระบวนการพฒนาคนในชมชนมความคดเหนในทศทางเดยวกน

พฒนามาตรฐานการใหบรการโฮมสเตยอยางถกวธ สรางความประทบใจและบอกตอ



2. ชมชนทเปนแหลงทองเทยวเชงเรยนร


สงเสรมเปนชมชนทมความโดดเดน เชน มประวตศาสตรหรอทรพยากรธรรมชาตทนาสนใจ มสถานททสามารถพานกทองเทยวชมหรอมกจกรรมทดงดด สรางประสบการณเรยนรหรอสมผสในสงทชมชนม

ชมชนบานแขนน จงหวดภเกต

ชมชนหาดสมแปน จงหวดระนอง

ชมชนเมองเกาภเกตและตะกวปา

ชมชนบานบอหน

ฟ นฟเรองเลา/เรองราวของชมชน จดทำาเปนเอกสาร นทรรศการหรอเวบไซตเผยแพร

ชวยกนฟ นฟทรพยากรทางธรรมชาต/วฒนธรรมภายในชมชนจรงจง มชวตชวาทคนภายนอกสมผสได

จดทำาโปรแกรมทองเทยวครงวนหรอเตมวน โดยกระตนใหนกทองเทยวใชจายในชมชน เชน พาแวะชมเมนอาหารพนถน จดทำาของทระลก จดการแสดงทเปนเอกลกษณ



ตารางท 4.4-1 รปแบบการกำาหนดผลตภณฑการทองเทยว (ตอ)

3. ชมชนนำาเทยว


สงเสรมเปนชมชนทอยใกลแหลงทองเทยวทมศกยภาพ และสามารถจดเปนโปรแกรมนำาเทยว หรอเสนทางทองเทยวได ชมชนเปนผจดกจกรรมการทองเทยว โปรแกรมนำาเทยว โดยเชอมโยงกบเครอขายโรงแรมทพก บรษทนำาเทยว

ชมชนเขาพอตาโชงโดง จงหวดระนอง

ชมชนบานโคกไคร จงหวดพงงา

ชมชนบานสามชองเหนอ จงหวดพงงา

ชมชนบานอาวลก จงหวดกระบ

จดตงเปนกลมทองเทยวทมลกษณะเปนองคกร

มการจดโปรแกรมทชดเจน ตงราคาทแนนอน ทงราคาทขายนกทองเทยวทจองโดยตรง และทผานคนกลาง

เปนกำาลงสำาคญในการชวยดแลฟนฟทรพยากรการทองเทยวทชมชนเขามาทำาโปรแกรมนำาเทยว

ชมชนเสนอแผนดานการฟ นฟบรหารจดการทรพยากรทางธรรมชาตและทางวฒนธรรม โดยคนในชมชนมบทบาทหลกในการเขามามสวนรวม

มงพฒนาบคลากรในเรองการเปนมคคเทศกนำาเทยวทเชยวชาญในพนทของตน ทงในเรองประวตศาสตรและระบบนเวศวทยา พนธพช พนธสตวในพนท ฝกทกษะดานการสอสารทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ



4. Community Ecolodgeรปแบบ ตวอยางชมชน

แนวทางการพฒนาและการทำาแผนสงเสรม

เปนชมชนทมทตงอยในพนททแวดลอมดวยธรรมชาตทมความสวยงามและอดมสมบรณ เหมาะสำาหรบการพกผอนหยอนใจ และพำานกในระยะยาว มความสะอาด ปลอดภย ชมชนมความเขมแขง มผนำาทมความเขาใจในการทำาธรกจ และสามารถประสานผลประโยชนอยางเปนธรรม

ชมชนเกาะพระทอง จงหวดพงงา

เครอขายชมชนทองเทยวอาวลก จงหวดกระบ

จดสรรพนทสวนรวมของชมชนทมศกยภาพนำามาพฒนาเปน Community Ecolodge

จดตงเปนกลมสหกรณ ชมชนมหนสวนในการลงทน และการบรหารจดการ

ออกแบบใหมขนาดและรปแบบทเหมาะสมกบศกยภาพของชมชนทจะเขามาบรหารจดการได ตามมาตรฐานการใหบรการลกคาในแบบธรกจในระดบ SMEผทเขามา จดการดแลตองมองคความรในการทำาธรกจดานทพก

มการทำาการตลาด การประชาสมพนธและเขาใจในพฤตกรรมความตองการของกลมตลาดเปาหมาย เชน กลมองคกร NGO/ Green Tourism


รปแบบ ตวอยางชมชน แนวทางการพฒนาและการทำาแผนสงเสรม

มการออกแบบในรปแบบของ



Ecolodge ทสอดคลองกบธรรมชาต และมสงอำานวยความสะดวกและการบรการทเพยงพอในระดบหนง

เจาะกลมตลาดนกทองเทยวระดบกลางถงระดบลาง ทตองการการบรการไมมากนกแตตองการประหยดคาใชจาย เพราะตองการพำานกเปนระยะเวลานาน หรอมความสนใจทจะเขามาอาศยอยและเรยนรใกลชดชมชน แตไมอยากอยโฮมสเตย เพราะตองการความเปนสวนตว

5. วสาหกจชมชน สนคาโอทอป

รปแบบ ตวอยางชมชน แนวทางการพฒนาและการทำาแผนสงเสรม

ชมชนททำาวสาหกจทเปนผลผลตสนบสนนการทองเทยว เชน ของทระลกททำาจากวตถดบในทองถน ผลตภณฑทใชในโรงแรม สปา รานอาหาร ของตกแตง ฯลฯ

วสาหกจชมชนบานราไวย บานบางคณฑ จงหวดภเกต

ชมชนบานราหมาด จงหวดกระบ

ชมชนบานทาดนแดง จงหวดพงงา

วเคราะห กำาหนดตำาแหนงผลตภณฑทมศกยภาพของชมชน

มการทำาแผนธรกจอยางละเอยด จดอนดบผลตภณฑทควรสง

เสรม ศกษาแนวโนมความตองการ

ของตลาด และพฒนากำาลงการผลตระบบหรอเทคโนโลยทจะเขามาชวยสงเสรมกำาลงการผลตใหมากขน



ซงขนอยกบการวเคราะหศกยภาพ เปาหมาย และความตองการทชมชนกำาหนดไวรวมกน

พฒนาบคลากรในดานการเพมทกษะในการผลต การพฒนารปแบบ การบรหารจดการ การตลาด การตรวจสอบคณภาพในระดบ SME




6. ชมชนหตถกรรม

รปแบบ ตวอยางชมชนแนวทางการพฒนา

และการทำาแผนสงเสรมชมชนทจดสรางกลมทผลตสนคา/ของทระลกทมรปแบบทางวฒนธรรมและมคณคาทางจตใจ

ชมชนบานนาตน

ชมชนบานนาหมนศร

กลมสตรบานบอแร

การศกษาศกยภาพของผลตภณฑ และทกษะฝมอของบคลากรในชมชน เพอวางแผนตำาแหนงทางการตลาดใหผลตภณฑ และศกษาความตองการและเจาะตลาดของลกคากลมเปาหมาย

มการทำาแผนธรกจอยางละเอยด และจดอนดบผลตภณฑเพอแยกกลยทธในการสงเสรม

สงเสรมการสรางมลคาเพมใหกบสนคา เชน การสรางเรองราว การออกแบบอยางสรางสรรค และมประโยชนในชวตประจำาวน รวมถงการพฒนารปแบบและบรรจภณฑ ใหตรงกบตลาดกลมเปาหมาย เพอวางแผนในการลงทนและการตงราคาของสนคาไดอยางเหมาะสม

สงเสรมใหเปนแหลงทนกทองเทยวมาเยยมชมและซอของฝาก

พฒนาทกษะฝมอแรงงานดาน



งานหตถกรรมการพฒนารปแบบ การตรวจ

สอบคณภาพ

4.5 การวเคราะหการทองเทยวโดยชมชนเปนฐานของกลมจงหวดอนดามน

กระบวนการพฒนาการทองเทยวโดยชมชนเปนฐานของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน กำาลงมการพฒนาอยางตอเนอง มการถอดประสบการณจากชมชนตางๆ ทงชมชนทประสบความสำาเรจและชมชนทยงตองพบกบอปสรรคนานปการ ปจจบนชมชนตางๆ พยายามพฒนาตนเอง หาโอกาสแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนในดานตางๆ แตปญหาหลกทพบคอ ขอจำากดของชองทางทางการตลาด และการพฒนารปแบบผลตภณฑใหสอดคลองกบความตองการของตลาด เปาหมาย โดยจากการศกษาทผานมา พบวา การทองเทยวโดยชมชนเปนฐาน สามารถสรปประเดนปญหาหลกๆ จากการศกษาทผานมา ดงน (แผนภมท 4.5-1)



ทมา : บรษททปรกษา

แผนภมท 4.5-1 ปจจยการสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน

1)ปจจยของชองทางการขายในตลาดแตละกลม เมอแบงกลมตลาดการทองเทยวของชมชนตามรปแบบของชอง

ทางการขาย สามารถแบงออกเปน 4 กลมหลกคอ

กลมท 1 นกทองเทยวทซอแพคเกจมาจากตนทางกลมท 2 นกทองเทยวทซอแพคเกจ ณ จดหมายปลายทาง กลมท 3 นกทองเทยวทซอโปรแกรมโดยตรงกบชมชน กลมท 4 กลมศกษาดงาน องคกรพฒนาเอกชน องคกรเอกชนททำา

กจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคม (CSR) สถาบนการศกษา กลมนกวจย



จะเหนไดวา กลมตลาดหลกทเปนลกคาประจำาของการทองเทยวโดยชมชน คอ กลมท 4 คอ กลมศกษาดงาน องคกรพฒนาเอกชน องคกรเอกชนททำากจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคม (CSR) สถาบนการศกษา กลมนกวจย เนองจากสนคาทองเทยวของชมชนเปนเหมอนสนคาจำาเปนสำาหรบผบรโภค คอ มความเกยวพนกบงานหรอภารกจทตองเขามาเรยนร ศกษาดงาน และทำางานวจย ซงเชอมโยงกบการใชงบประมาณขององคกรในดานน และชองทางการตลาดกสามารถเชอมโยงจากลกคาโดยตรงกบผขายหรอชมชน เพราะชมชนทเปนแหลงศกษาดงาน จะเปนทรจกด สำาหรบกลมตลาดกลมนอยแลว หรอมการสอบถาม บอกตอในกลมลกคาดวยกน

กลมตลาดทซอโปรแกรมโดยตรงกบชมชน จะเปนกลมทมความสนใจเฉพาะ เปนตลาดดานการทองเทยวเชงนเวศซงยงมจำานวนไมมากนก ชองทางหลกของกลมลกคากลมนคอการบอกตอจากเพอนและญาต สวนการหาขอมลจากเวบไซตและนตยสารยงมอยจำากด เนองจากแหลงขอมลของชมชน การพฒนาระบบการจดเกบขอมล และการพฒนารปแบบเวบไซตของการทองเทยวโดยชมชนยงไมดงดดเทาทควร และยงไมมการพฒนาชองทางการขายทสามารถใหขอมลททำาใหลกคาตดสนใจซอและสงจองไดอยางรวดเรว และการกระจายขอมลตามจดทสำาคญของจดหมายปลายทาง ศนยขอมลนกทองเทยว การทองเทยวแหงประเทศไทย การวางโบรชวรประชาสมพนธ ณ โรงแรมทพก รานอาหาร สถานประกอบการและจดเชอมตอการเดนทางทสำาคญตางๆ ยงมคอนขางจำากด

สวนกลมท 1 นกทองเทยวทซอแพคเกจมาจากตางประเทศ และกลมท 2 นกทองเทยวทซอแพคเกจ ณ จดหมายปลายทาง เปนกลมทมฐานตลาดทใหญมาก แตการแบงสดสวนทางการตลาดของการทองเทยวโดยชมชนยงนอยมาก สาเหตสำาคญคอ 1) รปแบบผลตภณฑการทองเทยวของชมชนยงไมสอดคลองกบความตองการและพฤตกรรมการทองเทยวของกลมตลาดทซอแพคเกจทวรในพนทอนดามนเทาไรนก 2) ชองทางการขาย



ตองผานตวกลางหรอตวแทนขาย ไดแก ตวแทนทองเทยวจากตางประเทศ ตวแทนทองเทยว บรษททวร จากกรงเทพหรอเมองทองเทยวหลกอนๆ บรษททวร บรษทนำาเทยว เคานเตอรทวร ณ จดหมายปลายทาง และตวแทนนำาเทยว เชน มคคเทศก คนขบรถ คนขบเรอ ซงประเดนปญหาของการเขาถงตลาดกลมนโดยผานตวกลาง คอ ตวกลางหรอผขายไมมขอมลของสนคาทองเทยวและบรการของชมชนเทาทควร ตวกลางหรอผขายมองวาผลตภณฑนาสนใจ สามารถเสนอขายใหกลมลกคาของตนได แตตดทปจจยอนๆ เชน สงอำานวยความสะดวก ความปลอดภย เสนทางการเขาถงยงไมสะดวก และแรงจงใจหรอผลตอบแทนทคาดหวงวาจะไดรบจากการเสนอขายผลตภณฑทองเทยวและบรการของชมชนยงนอยมาก

2) รปแบบสนคาทองเทยว บรการและผลตภณฑทองถนของชมชน

จากการศกษา สำารวจสนคาทองเทยว บรการและผลตภณฑทองถนของชมชนทผานมา พบประเดนปญหาในดานตางๆ ดงน

เนองจากสภาพทางภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาต วถชวต ลกษณะทางวฒนธรรมประเพณ และกจกรรมอนๆ ในพนทกลมจงหวดมลกษณะคลายคลงกน ทำาใหรปแบบสนคาทองเทยว บรการและผลตภณฑทองถนของชมชนมลกษณะเหมอนกนคอนขางมาก สงผลใหเกดการแขงขนและแยงลกคาในกลมเดยวกน

รปแบบผลตภณฑของชมชน สนคาโอทอป สนคาหตถกรรม สวนใหญยงไมไดคณภาพมาตรฐานเทาทควร รวมถงยงขาดการออกแบบผลตภณฑและการกำาหนดราคาทสามารถดงดดกลมลกคาในตลาดคณภาพได รวมถงการขาดแรงงานดานการผลต ทงในดานปรมาณและคณภาพ เนองจากคาแรงขนตำาในพนทสง ไมสามารถมกำาลงจายได แรงงานสวนใหญนยมไปทำางานใหผประกอบการการทองเทยวอนๆ ทไดรายไดดกวา จะมาทำางานในชวงทไมใชฤดกาลทองเทยวเทานน ซงทำาใหการพฒนาฝมอแรงงานขาดการตอเนอง



ชมชนทบรหารจดการดานการนำาเทยว มปญหาดานการขาดองคความรในการใหขอมลนกทองเทยว การสอสารภาษาตางประเทศ และสวนใหญแมวาจะมจดแขงในเรองของการมไมตรจต แตยงขาดความเขาใจตอความตองการและความแตกตางทางวฒนธรรมของนกทองเทยวแตละรปแบบทมพฤตกรรมตางกน

ชมชนทเปนแหลงเรยนรทงการทองเทยวเชงวฒนธรรมและการทองเทยวเชงนเวศในแหลงทองเทยวทเปนธรรมชาต ยงขาดองคความรในการจดทำาแผนและบรหารจดการอยางเปนขนตอน ทจะทำาใหการพฒนาไดรบผลสำาเรจ และสามารถเชอมโยงกบบรษททวร ตลาดทองเทยวภายนอกไดเปนอยางด ชมชนทองถนยงขาดความรความเขาใจในการจดการทองเทยวใหกบชาวตางชาต

สวนการสนบสนนในดานตางๆ ทจะเปนเครองมอสงเสรมใหกบชมชน เชน การสนบสนนดานองคความร การสนบสนนดานโครงการพฒนา หรอเครองไมเครองมอในการประกอบอาชพ และความชวยเหลอทางดานการเงนนนมอย แตเปนลกษณะกระจดกระจาย ตางคนตางทำา ทำาใหความชวยเหลอมาแบบขาดๆ หายๆ ไมตอเนอง ไมสามารถชวยแกปญหาหรอการชวยเหลอไมสามารถสงใหการพฒนาการทองเทยวโดยชมชนบรรลถงเปาหมายในเวลาเหมาะสมได รวมถงผบรหารนโยบายยงขาดขอมลดานตางๆ ทชวยในการตดสนใจ

4.6 แนวทางการบรณาการอตสาหกรรมการทองเทยวเชอมโยงการจดการการทองเทยว

โดยชมชน

4.6.1 เครอขายรปแบบการขบเคลอนงานพฒนาในทศวรรษหนา

ปจจบน “ชมชน” มบทบาทสำาคญในการพฒนาบรการทองเทยวของประเทศไทย เหนไดชดจากการทนโยบายรฐกบสงคมไทยใหความสำาคญในการ



เพมบทบาทของชมชนเพอจดหาและดแลบรการสาธารณปโภคและสาธารณปการในพนทของตนเอง รวมทง การสนบสนนใหมการนำารายไดจากการทองเทยวของพนทไปใชประโยชนสำาหรบพนทของตนเอง

หลกการเบองตนของการบรหารจดการทองเทยวในระดบชมชน ควรตองคำานงใน 3 มต กลาวคอ

1)การประกอบอาชพอยางมออาชพของชาวบาน สวนใหญการใหบรการดานทองเทยวทเกดขนในอดตระดบชมชนมกเปนเพยงสวนเสรมจากอาชพหลกทชาวบานในพนทดำารงชวตอย ตอมาเมอมการขยายตวของสาขาทองเทยวในพนทมากขน ทำาใหชาวบานบางกลมปรบรปแบบอาชพมาเปนการทองเทยวเตมตว ดงนน การจดการการทองเทยวทถกตองแบบมออาชพตามหลกธรกจจงเปนสงทสำาคญยงในการสรางอาชพทยงยนสำาหรบชาวบาน

2)ความผสมผสานกบวถชวตชมชน ธรกจการทองเทยวทกลายเปนสวนหนงของชมชน ควรเปนสวนผสมทไมทำาใหวถชวตเดมของชาวบานตองปรบเปลยนไปมากจนเกนความจำาเปน หรออาจปรบเปลยนไปในทศทางทสอดคลองกบวถดงเดมของทองถน

3)ความสามารถอยรวมกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน กจกรรมการทองเทยวทเกดขนโดยเฉพาะทเกยวของกบการใชประโยชนจากคณคาทางธรรมชาตของทรพยากรสงแวดลอมในพนท ควรแฝงแนวทางการดแลรกษาทรพยากรเหลานใหมความยงยนตอไปได

ความสามารถในการทำาใหชมชนสามารถบรรลวตถประสงคของหลกการพนฐานขางตนไดนน จำาเปนตองอาศยความรวมมอในการทำางานระหวางหนวยงานหลายภาคสวน รวมไปถงการทำางานเกยวโยงกบชมชนอนๆ ดวย ซงในปจจบน พบวา ผทมสวนเกยวของเหลานสวนใหญยงขาดความร ความเขาใจทถกตองเกยวกบลกษณะ



การทำางานรวมมอแบบเครอขาย ทอาศยความยนยอมพรอมใจและความรวมมอกนเปนหลกมากกวาการใชอำานาจสงการซงเปนรปแบบการทำางานแบบเดม คาดวาจะเปนประโยชนสำาหรบจดประกายแนวคดของ “การทำางานแบบเครอขาย” เพอเปนแนวทางเบองตนใหชมชนสามารถนำาไปดำาเนนการไดอยางยงยนตอไป

®´ µ¦ÁºÊ° o ° µ¦ ¦·®µ¦ ´ µ¦ n° ÁÉ¥ªÄ¦³ ´ »¤� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

µ¦ ¦³ ° °µ¡� � � � �°¥nµ� ¤º°°µ¡� °� �

µª oµ� � �

ªµ¤ ¤ µ ´� � � � � �ª·¸ª· »¤� � � � � �

ªµ¤ µ¤µ¦ °¥¼n¦nª¤ ´� � � �¦¡¥µ¦ ¦¦¤ µ·Â³� � � � � ·ÉÂª ¨o°¤°¥nµ¥É¥º� � � � �

É¤µ ¦·¬ É¦¹¬µ� � � � � �

ªµ¤¦¼oªµ¤ÁoµÄÄ¦¼Â µ¦ ÎµµÂ Á¦º° nµ¥� � � � � � � � � � � � � � � �



4.6.2 รปแบบธรกจ (Business Model)

การวางแผนเพอทำาธรกจใดๆ ไมวาจะเปนธรกจทองเทยวหรอโดยทวไป สมาชกควรตองมความรและความเขาใจวาธรกจนนมรปแบบธรกจ หรอ Business Model อยางไร สวนประกอบสำาคญทจะตองศกษาม 2 สวน คอ (แผนภมท 4.6.2-1)

สวนท 1 การวางตำาแหนงทางการตลาดและประเมนคณคาของสนคาและบรการ

1.กลมลกคาเปาหมาย ลกคากลมใดทตองการใหบรการ ความตองการหรอความพงพอใจดานใดทตองการใหบรการของเราเขาไปตอบสนอง

2.ลกษณะสนคาและบรการทนำาเสนอ อะไรคอสนคาและ/หรอบรการทเรามใหกบลกคาเพอตอบสนองความตองการ

3.แนวทางการคดราคาสนคาและบรการ เรามการคดคาตอบแทนกบสนคาและบรการของเราอยางไร

สวนท 2 การเตรยมการในระดบปฏบตเพอใหบรรลผล1.กระบวนการผลตสนคา/ใหบรการ เราจะทำาการสงสนคาหรอบรการ

ใหกบกลมลกคาของเราไดอยางไร กจกรรมดานใดบางทเราควรทำาเอง และกจกรรมใดบางทควรจางใหผอนทำาแทน

2.การกำาหนดโครงสรางตนทน เราจะตองวางแผนทงตนทนและสนทรพยอยางไร เพอใหเราสามารถสรางคณคาจากสนคาและบรการใหแกกลมลกคา และสรางผลกำาไรใหกบธรกจไดดวย

3.การจดสรรบคลากร เราควรวางแผนพฒนาโครงสรางการทำางาน รวมทงความสามารถของสมาชกหรอพนกงานของเราอยางไรเพอใหธรกจมระดบความสามารถในการแขงขนในตลาดไดอยางยงยน



É¤µ� BCG Research

°³Å¦ º°¦¼Â »¦ ·� � � � � � � (Business Model)

¦¼Â »¦ ·� � � � � �

¨»n¤� ¨¼oµ� �Ájµ®¤µ¥�

· oµ� � Â³¦·µ¦ ÉÁ °� � � �

µ¦ ·¦µµ · oµ� � � � � �Â³ ¦·µ¦� �

µ¦ªµ ÎµÂ®nµ µ¦ ¨µÂ³ ¦³Á¤· » nµ° · oµÂ³ ¦·µ¦� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �(Value proposition)

¦³ ª µ¦� � � �·� � Ä®o¦·µ¦� �

µ¦ ´ ¦¦� � �» µ¦� � �

µ¦ Îµ®� � � �Ã¦ ¦oµ o »� � � � � � �

µ¦Á¦¥¤ µ¦Ä¦³ ´ ·´·� � � � � � � � � �

แผนภมท 4.6.2-1 รปแบบธรกจ (Business Model)4.6.3 แนวปฏบตเพอการสรางและขบเคลอนดวยระบบเครอขาย

ในทางปฏบต การสรางและขบเคลอนงาน/กจกรรมการพฒนาดวยระบบเครอขายมกจะเกดขนอยางเปนธรรมชาต โดยมผนำาหรอกลมแกนนำาเปนผรเรมผลกดนและฝาฟนอปสรรคนานปการจนสามารถสรางระบบงานทมนคงตอเนอง จนสามารถเกดความยงยนเปนกระบวนการพฒนาทถาวรของชมชนนนๆ แตกระบวนการดงกลาวเปนกระบวนการทตองผานการลองผดลองถกและใชเวลานานเพอทจะประสบความสำาเรจ และหลายครงกอาจไปไดเพยงครงทาง ดงนน การศกษาจากบทเรยนทไดมการสรปขนเปนหลกการหรอหลกวชาจงเปนสงจำาเปนและมประโยชนอยางยง

อยางไรกตาม ในโลกของการปฏบตจรง แตละกรณกจะเจอสถานการณ ปญหา และประเดนทาทายทแตกตางกนออกไปและมประเดนทตองตดสนใจในระดบปฏบตการทงใหญทงเลกตลอดเวลา การมสตรสำาเรจในการแกปญหาจงไมเคยมประสทธผล แตการมหลกคดทถายทอดจาก



ประสบการณของนกปฏบตในอดตและกรอบแนวคดทชดเจนตางหากทจะชวยลดเวลาและตนทนทเกดขนในขนตอนของการลองผดลองถกซงจะทำาใหใชเวลาและทรพยากรนอยลงเพอไปสความสำาเรจ

ทงน หลกคดและแนวทางการดำาเนนงานดงกลาวอาจสรปไดเปน 4 ประเดนปจจยหรอขนตอนทประกอบกนขนเปนกระบวนการสรางและขบเคลอนระบบเครอขายในฐานะองคกรพฒนาของชมชนใดชมชนหนงเพอดำาเนนกจกรรมบางดานของชมชนสความสำาเรจ ซงในทนจะเนนไปทการพฒนาดานการทองเทยวเปนหลก คอ การกำาหนดสมาชกของเครอขาย (Identifying the Network) การนยามพนธกจ (Defining Mission) การจดองคกรเพอบรหารเครอขาย การสรางสายใยเครอขายใหเขมแขง (Ties that bind) โดยมแนวดำาเนนการในแตละประเดน ดงน

1)การกำาหนดสมาชกของเครอขาย (Identifying the Network)

การกำาหนดสมาชกของเครอขายไมไดเปนขนตอนเดยวโดดๆ แตเปนกระบวนการทจะตองมพฒนาการอยางตอเนองควบคไปกบภารกจในประเดนอน โดยสามารถแบงกระบวนการกำาหนดสมาชกของเครอขายออกเปน 3 ชวงหลกๆ ดงตอไปน

ระยะเรมตน เนองจากการจดตงเครอขายในหลายๆ กรณมกจะยงไมมการนยามภารกจหรอกจกรรมทจะดำาเนนการกนอยางชดเจนเพราะขนอยกบความเปนไปไดในทางปฏบตดวยวาจะมใครเขารวมบาง ในขนตอนแรกสมาชกเครอขายจงมกจะไมมการกำาหนดชดเจนตายตว แตอาศยความสมครใจของกลมคนเลกๆ 3-10 คน โดยประมาณ เปนจดเรมตน โดยกลมคนเหลานจะตองมเปาประสงคทตองการใหบรรลผลสำาเรจทมความสอดคลองและไปในทศทางเดยวกน เชน การพฒนาชมชนของตนเองเปนแหลงทองเทยว การรวมมอกนเพอจดการปญหาของชมชน/พนท โดยปญหาทเปนตวจดประกายอาจมตงแตเลก เชน



การบรหารการจดเกบขยะ การสรางกลมอาชพ ไปจนถงประเดนทเกยวของออกไปยงหนวยงานภายนอกทกวางขวาง เชน การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนของตนเองใหควบคไปกบการพฒนาชมชนเปนแหลงทองเทยวทสามารถสรางรายไดใหกบชมชนอยางเปนกอบเปนกำาและยงยน หลกกคอในระยะนหากจะใหการพฒนาในชวงตอไปมความยงยนจะตองมการทำาความเขาใจรวมกนบนพนฐานของความสมครใจ และกลมนเปนกลมคนทเหนดวยกบภารกจทจะดำาเนนการตอไป ทงน โดยปกตกลมคนเหลานมกมความสมพนธสวนตวทดมากเปนพนฐานรองรบอยระดบหนงแลว

ระยะจดหาสมาชก การกำาหนดหรอระบวาใครเปนสมาชกของเครอขายในขนตอนน มกควบคไปกบการตระหนกและสรางความตกลงทชดเจนระหวางสมาชกเกยวกบเปาหมายและขอบเขตภารกจและกจกรรมหลกของเครอขาย เชน การตกลงรวมกนวาจะพฒนากจกรรมทองเทยวชมชน ทงกจกรรมจดหาทพก กจกรรมพานกทองเทยวชมวถชวตของชาวประมง กจกรรมพานกทองเทยวทองเกาะดปะการง รวมไปถงกจกรรมสนบสนนอน เชน การประชาสมพนธ การตดตอขอการสนบสนนในดานตางๆ ทงจากภาครฐ เอกชน ภาควชาการ รวมทงจากเครอขายชมชนอนๆ ดงนน การระบวาใครควรนบเขามาเปนสมาชกของเครอขายในระยะน จงขนอยกบปจจย 2 ประการ คอ ความจำาเปนเพอใหภารกจ/กจกรรม ทตองดำาเนนการบรรลผลสำาเรจ และความรวมมอจากบคคล/ผนำาชมชน/กลม/องคกร เปาหมายทเราตองการใหเปนสมาชกเครอขาย ดงนน ในขนตอนนแกนนำาของเครอขายจงตองพรอมทจะตอบคำาถามของบคคล/ผนำาชมชน/กลม/องคกร ทเราตองการใหเขารวมเปนสมาชกเครอขาย วา “เขาเหลานนจะไดประโยชนอะไรจากการเขารวมเปนสมาชกของเครอขาย และเขาเหลานนจะตองมบทบาทและภารกจอยางไรในฐานะสมาชกเครอขาย” ซงหมายความวา ในระยะนแกนนำาผขบเคลอนเครอขาย กจะตองเรมคดและสรางระบบเกยวกบหลกเกณฑ กตกา ในการจดสรรผลประโยชน



ตอบแทนระหวางสมาชกของเครอขาย ใหเปนไปอยางชดเจน ยตธรรมและเปนทยอมรบจงจะทำาใหกระบวนการพฒนาเครอขายเตบโตตอไปไดอยางยงยน

ระยะบรหารสมาชก ระยะนคอระยะทสมาชกของเครอขายมความอยตวแลวระดบหนง จำานวนสมาชกอาจมการเขา-ออก หรอเปลยนแปลงบาง แตไมมผลกระทบมากนกตอความอยรอดของเครอขาย สมาชกแตละคนแตละกลมมความเขาใจและชดเจนวาบทบาทภารกจทถกคาดหวงมมากนอยแคไหนอยางไร ภารกจของการจดการเครอขายในระยะน คอ 1) การสรางความแนนแฟนระหวางสมาชก โดยการสงเสรมใหมการสอสารทด เปดเผย และสรางใหเกดความไววางใจและเชอมนระหวางสมาชก และ 2) การสนบสนนใหสมาชกแตละบคคล/กลม/องคกร มการสรางผลงาน/คณคา ใหกบเครอขายอยางมนคงและตอเนอง ดวยการสงเสรมและสนบสนนใหมการพฒนาองคความรและทกษะของสมาชกทจำาเปนตอภารกจเปนระยะๆ

2)การนยามพนธกจ (Defining Mission)การนยามพนธกจ เปนเรองทมความสำาคญเพราะ พนธกจเปนสงท

บงบอกวาอะไรคอเหตผลการดำารงอยของเครอขาย ในทางปฏบตจรงการนยามพนธกจของเครอขายมกจะเปนกจกรรมทเกดจากกระบวนการลองผดลองถกของการทำางานรวมกลมโดยธรรมชาต ซงจะตองผานกระบวนการถกเถยงทางความคดและทดลองจรงถงความเปนไปไดในทางปฏบต เพราะฉะนนจงไมใชเรองแปลกหรอผดปกตแตอยางใดทการนยามพนธกจของเครอขายอาจเรมตนดวยความสบสน ความไมชดเจน และพฒนาการไปอยางคอยเปนคอยไปผานกระบวนการถกเถยงทางความคดของกลมแกนนำา

แนวทางตอไปนจะเปนตวชวยใหกระบวนการคดและถกเถยงของสมาชกเครอขาย มประสทธภาพมากขน มความเปนระบบ สบสนและใชเวลา



นอยลง และทำาใหกระบวนการคดของสมาชกเครอขายมความชดเจนแหลมคมยงขน

ในหลกการ พนธกจของเครอขายสามารถนยามโดยผานองคประกอบ 3 ประการ คอ

(1) จดมงหมายรวม (Common Goals) ซงหมายถง คณคารวมทสมาชกเครอขายตองการสรางใหเกดหรอรกษาไว เชน การรกษาความสะอาดและสขอนามยในชมชน (นำาไปสกจกรรม เชน การรวมกลมบรหารการจดเกบและกำาจดขยะ หรอรวมลงทนในระบบบำาบดนำาเสย) การสรางใหเกดความปลอดภยในชวตและทรพยสนของคนในชมชน (นำาไปสกจกรรม เชน การรวมกลมเพอการเฝาระวง การจดเวรยาม การประสานกบหนวยงานตางๆ ทเกยวของเพอรวมมอกนวางระบบเฝาระวงปองกนการกออาชญากรรม) หรอการสรางธรกจการทองเทยวชมชนเพอสรางรายไดใหแกคนในชมชนบนพนฐานของการรกษาฐานทรพยากรธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอมของชมชนอยางยงยน (นำาไปสกจกรรม เชน การจดบรการทองเทยวเชงนเวศโดยชมชน การจดตงกลมอนรกษตางๆ) โดยทงหมดนจะตองนำาไปสความจำาเปนของการทำางานรวมกนระหวางภาคตางๆ ทเกยวของทงจากภายในชมชนนนหรอจากภายนอกชมชน เชน หนวยงานรฐ เอกชน NGOs หรอแมกระทงชมชนอนๆ

ประเดนทตองตระหนก คณคาเหลานจะตองมลกษณะเปนนามธรรม เปนสงทสมาชกของเครอขายใหความสำาคญมากจนทำาใหเหนและตระหนกถงความจำาเปนทจะตองรวมมอกนผลกดนใหเกดเปนผลในทางปฏบต

(2) การระบกลมลกคาเปาหมายทชดเจน ในขณะทการระบคณคาจะบอกวาเครอขายกำาลงจะทำาอะไร การระบกลมลกคาเปาหมาย คอ สงทจะบอกวาเครอขายจะสรางหรอรกษาคณคาเหลานนไว เพอใคร การระบกลมลกคาเปาหมายนจะตองม“ ”ความชดเจน กลาวคอ ไมใชเพยงพดวาประชาชนทวไป หรอนกทองเทยวทวไป



แตจะตองพยายามแสดงใหเหนคณลกษณะทแทจรงของกลมลกคาเหลานดวย เชน นกทองเทยวกลมทรกธรรมชาต หรอกลมทมกำาลงซอสง หรอกลมทมากนเปนครอบครว หรอนกทองเทยวทใหความใสใจกบการเดนชอปปง เปนหลก การระบคณลกษณะไมจำาเปนตองเปนมตเดยว แตอาจมหลายมตซอนกนอยได เชน กลมผสงอายทมากบครอบครว กลมพนกงานบรษทระดบปฏบตการ

การระบกลมลกคาเปาหมายใหชดเจนมความสำาคญมาก เพราะนอกจากวาคนเหลานจะตองเปนผแบกรบภาระตนทนการจดหาบรการหรอคณคาแลว กจำาเปนสำาหรบการดำาเนนงานของเครอขายในอนาคต ทจะตองมการออกแบบกจกรรมใหสอดคลองกบคณลกษณะและความตองการทแทจรงของลกคาเหลาน รวมไปถงการเปดโอกาสทเหมาะสมใหกลมลกคาเปาหมายเหลานเขามามสวนรวมในกระบวนการทำางานของเครอขายอกดวย

(3) การกำาหนดหรอออกแบบสนคาหรอบรการทเครอขายจะนำาเสนอ องคประกอบสดทายของการนยามพนธกจของเครอขาย คอ การตกลงกนใหไดวามสนคาและบรการอะไรบางทเครอขายจะนำาเสนอใหกบลกคาของตนเพอทจะสรางหรอรกษาคณคาทเครอขายตองการ สนคาหรอบรการนจะตองมความชดเจนเปนรปธรรม เชน บรการนำาเทยวทางทะเล บรการทองเทยวเดนปา เทยวถำา หรอลองเรอชมปะการง หรอในแงการใหบรการสาธารณะ กอาจเปนบรการจดเกบและกำาจดขยะ บรการนำาประปาชมชน บรการทพกโฮมสเตยโดยชมชนและเครอขาย ในกรณสนคา กจะตองมการตกลงกนใหชดเจนวาเครอขายจะนำาเสนอสนคาอะไรใหกบกลมลกคาเปาหมาย โดยอาจเปนสนคาจากชมชนเอง หรอสนคาของชมชนอนทประสานกนเปนเครอขาย ประเดนทสำาคญคอ คณคาสนคาทนำาเสนอควรสอดคลองกบคณคาทเปนจดมงหมายรวมของเครอขาย เพอใหเกดความเปนเอกภาพของคณคาทกลมลกคาเปาหมายจะไดรบ เชน หากเปนชมชนเพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สนคากอาจเปนเครองใชในบานททำาจากการแปรรปวสดเหลอใช



หรอสนคาสมนไพรทผลตจากชมชน หรออนๆ อกมากมายทเครอขายสามารถนำาเสนอไดอยางสรางสรรค

3)การจดองคกรเพอบรหารเครอขายการขบเคลอนเครอขายใหสามารถปฏบตภารกจของตนไดอยางม

ประสทธภาพเปนเรองทตองใชความรและทกษะการบรหารจดการเครอขายทเปนระบบ โดยองคประกอบของระบบการจดรปองคกรเพอขบเคลอนเครอขาย ประกอบดวย ดงน

(1) การจดระบบสอสาร การทำางานในลกษณะเครอขายนน หวใจสำาคญทสดคอ เครอขายการสอขอมลขาวสารถงกนระหวางสมาชก เพราะนคอจดตางสำาคญระหวางการทำางานในลกษณะองคกรแบบเดมทมสายการบงคบบญชาแนวดงเปนหลก ในขณะทการทำางานในลกษณะเครอขายยดการสอสารแบบรอบทศทาง สำาหรบเรองระบบสอสารนอาจแบงองคประกอบออกเปน 4 สวนหลก เพอใหเกดประสทธภาพในการสอสาร ดงตอไปน

สอทใช ปจจบนรปแบบททนสมยและแพรหลายทสดคอ โทรศพทมอถอ ซงอำานวยความสะดวกไดมากเนองจากถงตว และสามารถสอสารไดแบบ 2 ทาง หรอมากกวาในกรณพดพรอมกนหลายสาย (Conference) แตกควรคำานงถงสอรปแบบอนทสามารถใชไดอยางมประสทธภาพสงและเสยคาใชจายนอยกวา เชน อเมล กระดานไวทบอรดในสำานกงาน นอกจากนน การจดใหมการประชมเปนประจำาเวลาทแนนอน สมำาเสมอ กถอเปนรปแบบการสอสารทมประสทธภาพระหวางสมาชกเครอขายทมประสทธภาพสงสดรปแบบหนง

ลกษณะเนอหาและขอมล การทำางานในลกษณะเครอขายเปนลกษณะการทำางานทยดผลงานมากกวาการทำางานตามกฎระเบยบแบบราชการ ยดความสามารถ (Contribution) ของบคคลมากกวา ตำาแหนงและสายการบงคบบญชา ดงนน ภาษาทใชในการสอสารจงควรเปนภาษาทเขาใจไดงาย ตรงไปตรงมาและกระชบ เปนภาษาแบบงายๆ ทไมเปนทางการ เขาใจกนดในหมสมาชกเครอขายมากกวาภาษาทเปนทางการ



กำาหนดระยะเวลา การวางระบบการสอสารจะเชอมโยงกบกระบวนการใหบรการหรอแกปญหาของเครอขาย ซงบอยครงทไมผกตดกบชวงเวลาทแนนอน ดงนน นอกจากวาจะตองวางระบบการสอสารใหมลกษณะประจำาเวลาทชดเจน (เชน จะตองมการประชมเปนประจำาทก 2 สปดาห, หรอทกวนจะตองมการรายงานจากหนวยใหบรการของเครอขายวามลกคาหรอนกทองเทยวเขามากคนและใชบรการแบบไหนไปยงศนยกลางเครอขายเพอจะไดวางแผนบรหารจดการไดถกตอง) แลว กจะตองพดถงการสอสารในกรณทเกดปญหาหรอสถานการณไมปกตขน ซงประเดนนจะโยงไปถงขอตอไป

ใครกบใคร ในระบบเครอขายเชนเดยวกบองคกรในรปแบบอน คอ มกจะเผชญปญหาหรอสถานการณทตองมการตดสนใจรวมกนระหวางสมาชกเครอขาย ดงนน นอกเหนอจากการกำาหนดรปแบบ เครอขาย และชวงเวลาของการสอสารตามปกตแลว กจะตองมการเตรยมการวาในกรณทตองการการตดสนใจรวมกน หรอจำาเปนตองมกระบวนการรวมมอเพอแกปญหาทเครอขายเผชญอย สมาชกเครอขายจะตองมความรทชดเจนวาเขา/เธอ จะตองมการสอสารพดคยกบใครบาง

(2) การจดระบบการตดสนใจ การจดระบบการตดสนใจทมประสทธภาพเปนพนฐานของการทำางานรวมกลมทกรปแบบ องคกรรปแบบปรามดทมสายการบงคบบญชาจากบนลงลางกเปนรปแบบหนงทมความชดเจนวาผทอยยอดบนสดคอผตดสนใจสดทาย องคกรเครอขายกจะตองมการจดรปแบบการตดสนใจเชนเดยวกน แตเนองจากลกษณะของเครอขายเปนการรวมกลมแบบแนวราบมากกวา กระบวนการตดสนใจจงอยบนพนฐานของการมศนยกลางขอมลมากกวาการมผบงคบบญชา นนกคอ ยดหลกผทมขอมลมากทสดคอ ผทมความเหมาะสมทสดในการตดสนใจ ดงนน ในขณะทสายการบงคบบญชาของเครอขายอาจมลกษณะแพรกระจายและแบนราบ เครอขายการตดสนใจทมประสทธภาพจะตองยดหลกการรวมศนยขอมล (Centralization of information) และในหลายๆ ครงกจะผนวกไปพรอมกบการมศนยกลางการทำางานของเครอขายทชดเจนดวย (Co-location)



(3) การแบงงานและความรบผดชอบ เชนเดยวกบการจดองคกรในรปแบบปกตทวไป การจดองคกรในรปแบบเครอขายกจะตองมการแจกแจงงานและความรบผดชอบกนอยางชดเจน โดยยดกลมลกคาหรอผรบบรการเปนเปาหมายหลก

(4) การตดตาม ประเมนผล การตดตามประเมนผลเปนกจกรรมปกตแตมกมการละเลยจงทำาใหการทำางานขององคกรไมไดประโยชนจากการสรปบทเรยนจากงานททำาไปแลวเทาทควร ดงนน กลมสมาชกเครอขายจงควรใหความสำาคญใหมากจนกลายเปนภารกจปกตวาจะตองมการตดตามประเมนผลและสรปบทเรยนจากการทำางาน ซงจะนำาไปสการปรบปรงการทำางานอยางตอเนองและไมหยดนงกบทหลกการสำาคญทจะตองยดถอคอ

- การประชมเปนประจำาเวลา คอ รปแบบพนฐานของการตดตามประเมนผลการทำางาน

- ตดตามและประเมนผล ผลผลตจากงาน มากกวาประเมนตวบคคลผทำางาน เนนการบรรลวตถประสงคมากกวาการจบผดตวบคคล

- การตดตาม/ประเมนผล จะตองมหลกเกณฑทชดเจน เปนทยอมรบของผถกประเมน และแจงหลกเกณฑใหรบทราบลวงหนา

- คำาถามสำาคญในการประเมนคอ ครงตอไปเราจะสามารถปรบปรงใหดขนไดอยางไร

- การจดทำาเอกสารรายงานผลมความจำาเปนในหลายสถานการณเพอใหมขอมลผลการดำาเนนงานและการใหบรการสำาหรบตดตามตรวจสอบในภายหลง ประเดนสำาคญคอควรยดหลก ทำางายเขาใจงาย สอตรงประเดน เกบขอมลเทาทจำาเปนเพอไมใหเปนภาระเกนไป และเปดเผยสามารถตรวจสอบไดโดยสมาชก

- มชองทางใหลกคาประเมนผล กลไกนเปนกลไกงายๆ และมประสทธผลสงตอการรบทราบความตองการของลกคาและผใชบรการ อาจทำาไดในหลายรปแบบ ทงการสอบถามโดยตรง พดคยอยางไมเปนทางการ จนถงมแบบฟอรมใหกรอก แตทสำาคญทสดคอผนำาและสมาชกเครอขายจะ



ตองจรงจงและจรงใจทจะแสวงหาวาลกคาหรอผรบบรการมความคดหรอความรสกอยางไรกบสนคาและบรการโดยเครอขาย

4)การสรางสายใยเครอขายใหเขมแขง (Ties that bind)บางครงการสรางและรเรมเครอขายอาจไมใชเรองยากนก เพราะมก

เรมดวยเจตนาดเพอประโยชนของสวนรวม แตการจดการและบรหารใหเครอขายสามารถสรางผลงานไดอยางตอเนองและยงยนกลบเปนประเดนทาทายทชมชนหลายๆ แหงยงไมสามารถกาวขามใหพนไปได สาเหตสำาคญคอ กลมหรอชมชนเหลานขาดความสามารถในการสรางสายใยเครอขายทเขมแขงเพอใหสามารถผกโยงสมาชกไวดวยกน ทงน จากประสบการณทงในและตางประเทศสงเคราะหขนมาเปนหลกการในคมอเลมน สรปไดวา ปจจยทจะสรางสายใยเครอขายใหยดโยงไวดวยกนอยางเขมแขงนน ประกอบดวยปจจยสำาคญเพยง 4 ประการ ดงน

(1) ผนำามความเปนธรรมและเขมแขง (Strong and Respected Leadership) ผนำาเปนปจจยเบองตนสำาคญทสดทจะตองเปนผแสดงใหสมาชกเหนวายดถอจดมงหมายของเครอขายเปนทตง และกลาทจะยนหยดกบหลกการทถกตอง โดยเฉพาะกฎเกณฑกตกาตางๆ ทสมาชกเครอขายไดชวยกนกำาหนดจดตงขนมา และทสำาคญจะตองแสดงใหเหนวาเปนผทมความเปนธรรมกบสมาชกแบบไมเลอกหนา

(2) มการจดสรรภารกจและผลประโยชนทเกดจากภารกจของชมชนกนอยางยตธรรมระหวางสมาชก (Fair share of benefits) ในขณะทภาวะผนำาคอ จดเรมตนทจะทำาใหเครอขายเกดขน การจดสรรภารกจและผลประโยชนกนอยางยตธรรมคอหวใจสำาคญทสดทจะทำาใหสมาชกเครอขายยดโยงกนไดอยางมนคง และจะตองเปนหลกการพนฐานในการจดรปองคกรเครอขายในประเดนการแบงงานและความรบผดชอบ และจะตองมหลกการกฎเกณฑทชดเจนในการแบงผลประโยชนทเกดขน เชน บรการโฮม



สเตยของบางชมชนตกลงกนวา ไมวาลกคาตดตอกบศนยกลางหรอเจาของบานโดยตรงการรบลกคาจะตองเกดจากการตดสนใจรวมของศนยกลางและจะตองมการแบงรายไดเขากองกลาง 10-15% ตามเงอนไขทตกลงไว และผลประโยชนทเกดจากกองกลางในทายทสดกจะกลบไปสสมาชกชมชนแตละคนในฐานะผถอหนในกจการ

ทสำาคญกคอ แกนกลางของเครอขายททำาหนาทบรหารจดการธรกจของเครอขายจะตองไมมกจกรรมเชงธรกจทอาจขดแยงในเชงผลประโยชน (Conflict of interest) กบกจกรรมของสมาชก เชน ในชมชนทองเทยวเชงนเวศแหงหนง ประธานและกรรมการเครอขายยดถอเปนหลกการอยางเปดเผยวาจะไมทำากจกรรมโฮมสเตย เพราะจะทำาใหเกดการแขงขนกบสมาชกซงสวนใหญตองการและมความพรอมในการใหบรการโฮมสเตยมากกวาดานอน

(3) มการสรางใหเกดบรรยากาศของความไววางใจซอสตยตอกนระหวางสมาชก (Prevailing climate of trust) ปจจยนเปนสงจำาเปน พดงายกวาทำาใหเกดจรงได แตนอกเหนอจากการมผนำาตามขอ 1) เปนจดเรมตนแลว บรรยากาศของความไววางใจตอกนจะเกดเมอสมาชกทกคนไดแสดงออกซงการเคารพกฎเกณฑและกตกาทกลมสมาชกเครอขายไดรวมกนกำาหนดขนมา ทกคนตระหนกวาการเคารพกตการวมคอ การรกษาผลประโยชนทดทสดของกลม และทสำาคญคอจะตองมการกำาหนดกลไกการตดสนกรณขดแยงตางๆ อยางเปดเผยและยตธรรม สวนปจจยประกอบรองลงมา ไดแก การมกจกรรมสรางความสมพนธทดระหวางสมาชกอยางสมำาเสมอ รวมไปถงการคดเลอกสมาชกทจะมาเขารวมเครอขายตงแตตนวาจะตองเปนกลม/บคคล ทมหลกการและคานยมทยดมนไปในทางเดยวกน

(4) สรางใหชมชนเกดความเปนเจาของในภารกจของเครอขาย (Build community ownership) การสรางใหเกดความเปนเจาของทมนคงทสดคอ การทำาใหสมาชกชมชน/เครอขายเขารวมในภารกจของเครอ



ขายทงในแงของการแบกรบภาระการลงทน ความเสยงในการดำาเนนกจการ และการรบผลประโยชนทเกดขนจากภารกจของเครอขาย เพราะฉะนนในหลายๆ ครงรปแบบพนฐานคอ การทำาใหสมาชกเครอขายกลายเปนผถอหนในกจกรรมของเครอขาย ซงจะทำาใหผลประโยชนทเกดจากการดำาเนนงานของสมาชกเครอขายแตละคนกกลายเปนผลประโยชนทสมาชกคนอนจะไดรบดวย เพราะจะมผลประโยชนสวนหนงถกแบงปนเขากองกลางเสมอ ดงนน ในทายทสดแลวรปแบบสหกรณคอ รปแบบทเครอขายสามารถยดถอเปนแบบอยางในการสรางความมสวนรวมไดดทสด


บทที่ 4 - moi · web view5) การว จ ยท ม งพ ฒนาเคร...

Documents