บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาเรอง ความพงพอใจของเกษตรกรตอการสงเสรมการผลตและการตลาดผกปลอดสารพษบานนาแสนคา อาเภอเมองไชย แขวงอดมช ย สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว มวตถประสงค เพอศกษาถงสภาพการทาการเกษตร การปลกผกปลอดสารพษ การดาเนนงานภายใตโครงการความรวมมอทางวชาการไทย-ลาว และศกษาความพงพอใจของเกษตรกรรวมถงปญหา และอปสรรคตอการสงเสรมการผลต และการตลาดผกปลอดสารพษภายใตโครงการความรวมมอทางวชาการไทย-ลาว บานนาแสนคา อาเภอเมองไชย แขวงอดมไชย ผศกษาไดรวบรวมขอมลจากเอกสาร ตารา งานศกษาทเกยวของ และ การใชแบบนาสมภาษณทงทมโครงสรางและไมมโครงสราง รวมถงการสนทนาพดคย และใชชวตรวมกบชาวบาน จนสามารถไดขอมลอยางครบถวน ซงผลการศกษาสรปไดดงน

สรปผลการศกษา

ขอมลพนฐานของเกษตรกรนน พบวา ประชากรกลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชาย มอายระหวาง 41-50 ป คดเปนรอยละ 53.33 รองลงมามอายระหวาง 51-60 ปคดเปนรอยละ 37.33 มจานวนสมาชกในครวเรอนสวนใหญจานวน 4-6 คน คดเปนรอยละ 62.67 เกษตรกรสวนใหญมระดบการศกษาชนประถมศกษา คดเปนรอยละ 54.70 เกษตรกรสวนใหญมรายไดเฉลยจากภาคเกษตรตอเดอนระหวาง 1,001-3,000 บาท สวนรายไดเฉลยจากนอกภาคเกษตรนนมรายไดเฉลยตอเดอน ตากวา 1,000 และเกษตรกรมรายไดเฉลยจากการปลกผกปลอดสารพษตอเดอน ระหวาง 1,001- 3,000 บาท เกษตรกรสวนใหญไมมภาระหนสนในครอบครว มพนททาการเกษตรสวนใหญประมาณ 4-6 ไร คดเปนรอยละ 46.67 เกษตรกรสวนใหญมประสบการณในการทา เกษตรเฉลย 1 -10 ป คด เ ปนรอยละ 61 .33 และมประสบการณในการปลกผกปลอดสารพษเฉลย 1-3 ป คดเปนรอยละ 100.00 ชนดของผกปลอดสารพษทเกษตรกรปลก พบวา ผกปลอดสารพษทเกษตรกรปลก คอ ผกกวางตงคดเปนรอยละ 100.00รองลงมา คอผกกาดขาว บลอกโคร ตนหอม และผกกาดเขยว คดเปนรอยละ 96.00, 94.67, 93.33และ77.33ตามลาดบ สวนใหญพอคนกลางจะเขามารบซอผลผลตผกปลอดสารพษไปจาหนาย เกษตรกรทงหมดเคยไดรบการฝกอบรมเกยวกบการปลกผกปลอดสารพษโดยโครงการเปนผจดอบรมให และในชวง 3 เดอนทผานมาเกษตรกรเคยมการตดตอกบเจาหนาทสงเสรมการเกษตรจานวน 1 – 3 ครง คดเปนรอยละ 77.33 และเคยมการตดตอกบ

46

เจาหนาทสงเสรมการเกษตรจานวนมากกวา 3 ครง คดเปนรอยละ 22.67 สวนประสบการณดงานทางดานการเกษตรปลอดสารพษนน เกษตรกรสวนใหญมประสบการณดงานมากอน คดเปนรอยละ 58.67 เคยไปดงานมากทสดจานวน 3 ครง และรอยละ 41.33 ไมเคยมประสบการณดงานมากอนเนองจากทางโครงการมการคดเลอกเฉพาะหวหนาเกษตรกรไปดงานเทาน น นอกจากนเกษตรกรยงมการรวมกลมเพอปลกพชผกปลอดสารพษ โดยใชพนทรวมกน ซงเกษตรกรมการรวบรวมผลผลตแลวจาหนาย หรอแลกเปลยนความรและเทคนควธใหแกกนและกน การไดรบขาวสารทางการเกษตร เกษตรกรสวนใหญไดรบขอมลขาวสารจากการพดคยกบเพ อนบานและจากเจาหนาทสงเสรมการเกษตรแจงใหทราบ รองลงมาไดรบขอมลขาวสารจากผนาทองถนแจงใหทราบ และไดรบขอมลขาวสารนอยสดจากจากโทรทศนและวทย เหตผลทตดสนใจเขารวมโครงการของเกษตรกร เกษตรกรสวนใหญมเหตผลทตดสนใจเขารวมโครงการ คอ การไดรบสนบสนนปจจยการผลต และกจกรรมในโครงการทาใหเกดรายได คดเปนรอยละ 100.00 รองลงมาเกษตรกรมเหตผลทตดสนใจเขารวมโครงการคอ เพอนบานชกชวนและเจาหนาทแนะนา คดเปนรอยละ 93.33 และ 86.67 ตามลาดบ และสวนใหญเกษตรกรมสมาชกในครอบครวชวยตดสนใจในการการเขารวมโครงการ คดเปนรอยละ 93.33

เกษตรกรสวนใหญมความรความเขาใจเกยวกบการปลกพชผกปลอดสารพษ อยในระดบสง คดเปนรอยละ 53.33 รองลงมา คอ ระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 25.33 ตามลาดบ การทเกษตรกรสวนใหญมความรความเขาใจเกยวกบการปลกพชผกปลอดสารพษอยในระดบสงนนเนองจากเกษตรกรมการประกอบอาชพเกษตรกรรมอยแลว จงพอมความรทางการเกษตรอยเทาทควร นอกจากนนไดมเจาหนาทมาใหคาแนะนาทางดานการเกษตร เกษตรกรจงมความรและสามารถนาไปปรบใชกบพนททาการเกษตรของตนเองได สวนเกษตรกรบางกลมทมความรอยในระดบปานกลาง เนองจากขาดความสนใจเมอมการอบรมใหความรเกยวกบการปลกพชผกปลอดสารพษจากหนวยงานตางๆ อกทงมความเชอมนวาตนเองมความรมากพอแลว จงไมสนใจทจะศกษาหาความรเพมเตม

สวนการแปลผลระดบความพงพอใจของเกษตรกรผผลตผกปลอดสารพษเกษตรกรในบานนาแสนคา อาเภอเมองไชย แขวงอดมไชย สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ตามคาเฉลยในดานการจดการโครงการนน พบวา ประเดนทมความพงพอใจในระดบดมาก คอความพอใจตอความสะดวกในการตดตอขอรบบรการจากโครงการ ความพอใจในการจดการอบรมการเพาะปลกของโครงการ และความพอใจทเปนตวแทนของเกษตรกรทเขารวมโครงการ นอกนนเกษตรกรมความพงพอใจในระดบปานกลาง สวนดานการสนบสนนปจจยการผลต ประเดนความพอใจในการ

47

แนะนาใหใช ปยชวภาพ สารสกดชวภาพในการปลกผกปลอดสารพษ และประเดนความพอใจในการสนบสนนเมลดพนธ เกษตรกรมความพงพอใจในระดบดมาก นอกนนมความพงพอใจในระดบปานกลาง ในดานการสนบสนนจากเจาหนาทของโครงการ นนทกประเดนเกษตรกรมความพงพอใจในระดบปานกลาง แตประเดนความพอใจในการใหคาแนะนาดานการบนทกขอมลการผลต

เกษตรกรมความพงพอใจในระดบมาก ในดานการตลาดผลผลตผกปลอดสารพษนนทกประเดน เกษตรกรมความพงพอใจในระดบปานกลาง เปนตน

จากการวเคราะหถดถอยพห สรปไดวาตวแปรอสระ 4 ตวแปร ทมความสมพนธกบตวแปรตาม (ระดบความพงพอใจของเกษตรกรผผลตผกปลอดสารพษของเกษตรกร) จงพสจนไดวา มปจจยทมผลตอความพงพอใจของเกษตรกรตอการสงเสรมการผลตและการตลาดผกปลอดสารพษบานนาแสนคา อาเภอเมองไชย แขวงอดมชย สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ซงปจจยดงกลาว ไดแก จานวนพนทถอครอง รายไดจากการปลกผกปลอดสารพษ ประสบการณทางดานการเกษตร และการตดตอเจาหนาท โดยปจจยทมผลในเชงบวกไดแก ประสบการณทางดานการเกษตร รายไดจากการปลกผกปลอดสารพษ และการตดตอเจาหนาท สวนปจจยทมผลเชงลบ ไดแก จานวนพนทถอครอง

ในสวนปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการทาเกษตรผลตผกปลอดสารพษของเกษตรกร พบวา ปญหาทพบในเกษตรสวนใหญคอ ปญหาในเรองผลผลตทมราคาตกตา และปญหาเรองโรคและแมลงรบกวน ปญหาทเกษตรกรพบรองลงมาคอ ปญหาการขาดแคลนทน ปญหาการขาดความรเกยวกบการปลกผกปลอดสารพษทเหมาะสม ปญหาแรงงานไมเพยงพอ ปญหาปจจยการผลตมราคาสง ตามลาดบ และปญหาทเกษตรกรพบนอย คอปญหาพนทปลกไมเพยงพอ ปญหาดานเมลดพนธ ปญหาการขาดแคลนนา ปญหาพนทปลกไมสมบรณ ตามลาดบ

อภปรายผลการศกษา

จากการอภปรายผล พบวา ระดบการศกษาของเกษตรกรทเขารวมโครงการนน เกษตรกรสวนใหญไมไดรบการศกษาและมการศกษาอยในระดบประถมศกษานน มแนวคดในการรกสขภาพและรกสงแวดลอมมากขนโดยการหนหาปลกผกปลอดสารพษและบรโภคผกปลอดสารพษ รวมทงมพฤตกรรมลดการใชสารเคมกาจดศตรพช ซงไมสอดคลองกบการศกษาของพรพฒน (2552) ทศกษาเรอง พฤตกรรมการปองกนอนตรายจากการใชสารเคมกาจดศตรพชของเกษตรกรชนเผาปกาเกอะญอ บานแมสายนาเลา ตาบลโหลงขอด อาเภอพราว จงหวดเชยงใหม ทพบวาเกษตรกรทมระดบการศกษาทสงขนจะมผลตอพฤตกรรมการปองกนอตรายจากการใชสารเคมกาจดศตรพชมากขน

48

วชรา (2543: หนา 48) กลาวเสรมวา ถาหากเกษตรกรมความเขาใจและเรยนรดานการตลาดจะสามารถทาใหเกษตรกรสามารถนาไปปรบปรงประสทธภาพและชองทางการจดการและจดจาหนายของผกปลอดสารพษเองได

จากการศกษาตวแปรทมความสมพนธกบระดบความพงพอใจของเกษตรกรผผลตผกปลอดสารพษ พบวา จานวนพนทถอครอง รายไดเฉลยตอเดอน ประสบการณทางดานการเกษตร และการตดตอเจาหนาท มความสมพนธกบระดบความพงพอใจของเกษตรกรซงสอดคลองกบ เลอพงศ (2548) ศกษาวจยเรอง พฤตกรรมและความพงพอใจในการเลอกใชบรการรานคาปลกของผบรโภคในจงหวดพระนครศรอยธยา พบวา รายไดเฉลยตอเดอน มความสมพนธกบระดบความพงพอใจในการเลอกใชบรการรานคาปลกของผบรโภค

การศกษาความพงพอใจของเกษตรกรตอการสงเสรมการผลตผกปลอดสารพษบานนาแสนคาอาเภอเมองไชยแขวงอดมไชยสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวมประเดนสาคญทพบหลายประเดนจากการนาขอมลมาวเคราะห ดงน

1. ประเดนทเกษตรทาการปลกผกปลอดสารพษในทดนผนเดยวกนโดยไมไดจายคาเชาทดน จะเหนวาการปลกผกปลอดสารพษสวนใหญจะเปนการปลกรวมในแปลงเดยวกน โดยบานนาแสนคา มการปลกสองแหง คอ สองกลมททา การปลกผกปลอดสารพษ อาจจะปลกในทใครกได โดยไมไดเสยคาเชาทดนในการเพาะปลก แตสวนมาก เปนพนทของผใหญบาน ผชวยผใหญบาน และหวหนากลม บางครงกมการแบงตามลกษณะของพนทในหมบาน เชนบานใกลเรอนเคยงกน หรอมทดนทเหมาะสมกสามารถปลกดวยกนได ทสาคญตองใหเปนพนททเหมาะสม ในอนาคตหากมผลผลตผกปลอดสารพษสามารถจาหนายไดมากขน อาจจะตองมการเชาพนทในการปลกตอไป

2. มการสอบถามขอมลเพมเตมจากผทไมไดเขารวมโครงการ พบวา มผทมความคดเหนวาไมมนใจวาเมอโครงการสนสดลง จะดาเนนการตออยางไร และบางสวนยงไมเหนผลสาเรจของโครงการ บางคนกไมมแรงงาน ไมอยากใชทนตวเอง ไมอยากเปนครอบครวแบบอยาง เพราะไมคนเคยกบการรบแขก และ รบผคนทมาเยอน บางกไมชอบการบงคบ เพราะทางโครงการบงคบใหทาตามแผนทกาหนดไว บางคนกไมมโอกาสเขารวม เพราะวามญาตเขาไปทากอนจงไมไดเขารวม เนองจากทางโครงการมการจากดจานวนเกษตรกรทเขารวม

3. ประเดน ในการจดจาหนายผกปลอดสารพษ ทางโครงการจะเปนผจดหาสถานทเพอจาหนายสนคาของเกษตรกรโดยการเหมาจายกบทางหนวยงานของเอกชน ซงเปนเจาของตลาด ทางโครงการจะจดเปนรานทจานายผกปลอดสารพษ ทตลาดบานหนอง

49

แมงดา เมองไชย แขวงอดมไชย ไวเพอใหเกษตรกรทเขารวมโครงการนาผกมาขายได โดยทเกษตรกรจะไมเสยคาใชจายในการทนาสนคามาขายในตลาดเหมอนกบคนอน และบางครงเองจะมพอคาคนกลางไปรบซอทแปลงปลก โดยเฉพาะชวงหนาฝน ผกขาดแคลน จงทาใหราคาของพชผกคอนขางมราคาด

4. ประเดนของในดานของปญหา และอปสรรค สภาพการผลตและการตลาดผกปลอดสารพษภายใตโครงการความรวมมอทางวชาการไทย-ลาว สภาพปญหาทสาคญในการผลตและจาหนายผกปลอดสารสวนใหญ ไมมทน และกงวลวาหากโครงการสนสดแลวจะไมสามารถดาเนนการตออยางตอเนอง และ ราคาของผกปลอดสารพษกไมแนนอน ในสวนของการตรวจสอบทางดานคณภาพของสนคากไมม จงทาใหคนทวไปไมเหนความแตกตางของสนคาทปลอดสาร และไมปลอดสาร

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะจากการวจย

1. หนวยงานภาครฐทเกยวของควรเขาไปสงเสรมใหความรดานในดานการปลกผกปลอดสารพษ และ บญชครวเรอนแกชมชนอยางตอเนอง เชน ความรเกยวกบประโยชน และความสาคญของการสรางรายได และ สอนใหตวของเกษตรกรสามารถพงพาตนเองได

2. ในกลมของการปลกผกปลอดสารพษควรมการจดหาตวแทนรวบรวมผลผลตของสมาชกตามฤดการผลต เพอตดตอจาหนายผลผลตกบพอคาโดยตรงโดยไมตองผานพอคาคนกลางเพอทจะทาใหการจาหนายผลผลตของสมาชกมราคาสงขน และเปนธรรม สามารถรกษาผลประโยชนใหสมาชกเพอจะทาใหสมาชกไดรบผลประโยชนมากยงขน

3. ควรมกระบวนการสรางความเขาใจทถกตองใหแกเกษตรกร ในประเดนทเกษตรกรมความเขาใจคลาดเคลอน ไดแก พนททใชปลกผกปลอดสารพษ และลกษณะของผกปลอดสารพษ

ขอเสนอแนะในครงตอไป 1. การศกษาครงนเปนการศกษาความพงพอใจของเกษตรกรตอการสงเสรมการผลตและ

การตลาดผกปลอดสารพษอยางเดยว ดงนน การศกษาครงตอไปควรทจะศกษาบญชครวเรอนเพอใหรถงสภาพทมาของแหลงรายรบ และรายจายของเกษตรกรเพอหาวธแกไขปญหาในอนาคต อนเปนขอมลทสามารถนาไปใชในการวางแผนการจดการเพอหาจดทเหมาะสมในการสรางรายไดทย งยนใหกบเกษตรกรเอง

50

2. ควรมการศกษาถงเครอขายการเรยนรระบบเกษตรแบบยงยน ทงเรองรปแบบและปจจยทสงเสรมใหเกดเครอขายการเรยนร