บทท 6

การจดการขอมล และธรกจอจฉรยะ

BCOM1601

หลกเบองตนเกยวกบระบบสารสนเทศทางธรกจ

เนอหาเนอหา

– แนวคดพนฐานเกยวกบขอมล

– โครงสรางขอมล

– วธการประมวลผล

– ระบบจดการฐานขอมล

– คลงขอมล

– ตลาดขอมล

– การทาเหมองขอมล

– ขอมลขนาดใหญ

– ธรกจอจฉรยะ

โ ( / )โครงสรางของขอมลทางคอมพวเตอร (1/2)

1. บท (Bit) หมายถง หนวยของขอมลทมขนาดเลกทสด ยอมาจาก Binary Digit ขอมลในคอมพวเตอร 1 บต จะแสดงได 2 สถานะคอ 0 หรอ 1อม วเ อร บ จ แส ไ สถ น อ 0 รอ

2. ไบท (Byte) หมายถง หนวยของขอมลท เ กดจากการนาบทมารวมกนเปนตวอกขระ (Character) จานวน 8 บต มาเรยงเปน 1 ชด เรยกวา 1 ไบต เชน 10100001 หมายถง ก 10100010 หมายถง ข10100010 หมายถง ข

3. เขตขอมล (Field) หมายถง หนวยของขอมลทประกอบขนจากตวอกขระตงแตหนงตวขนไปมารวมกนแลวไดความหมายของสงใดสงหนง เชน ชอ นามสกล ทอย เบอรโทรศพท เปนตน

4. ระเบยน (Record) หมายถง หนวยของขอมลทเกดจากการนาเอาเขตขอมลหลายๆ เขตขอมลมารวมกน เพอเกดเปนขอมลเรองใดเรองหนง เชน ขอมลของนกศกษา 1 ระเบยน (1 คน) จะประกอบดวยประกอบดวย

– รหสประจาตวนกศกษา 1 เขตขอมล– ชอนกศกษา 1 เขตขอมล– ทอย 1 เขตขอมล

โ ( / )โครงสรางของขอมลทางคอมพวเตอร (2/2)

5. แฟมขอมล (File) หมายถงหนวยของขอมลทเกดจากการนาขอมลหลายๆ ป ฟ ศระเบยนทเปนเรองเดยวกนมารวมกน เชน แฟมขอมลนกศกษา

แฟมขอมลลกคา แฟมขอมลพนกงาน

6. ฐานขอมล (Database) หลายแฟมขอมล (File) มารวมกน

โ โครงสรางขอมล

– ความสมพนธระหวางขอมลทอยในโครงสรางนน โครงสราง

ขอมลแบงเปน 2 ลกษณะ คอ โครงสรางเชงกายภาพ

(Physical Data Structure) จะเกยวกบวธการจดเกบขอมล

ในสอตาง ๆ และโครงสรางเชงตรรกะ (Logical Dataในสอตาง ๆ และโครงสรางเชงตรรกะ (Logical Data

Structure) จะอธบายถงการจดเกบขอมลและความสมพนธ

ของขอมลในระบบฐานขอมล (ไพบลย เกยรตโกมล และ ณฏฐ

พนธ เขจรนนทน, 2554 อางในรงรศม บญดาว, 2559 : 89)

โ โครงสรางแบบลาดบชน (Hierarchical Data Model)(Hierarchical Data Model)

– โครงสรางของขอมลจะมลกษณะเหมอนตนไมโดยเรมจากสวนราก

แลวแพรขยายออกเปนสาขา โครงสรางแบบนมขอจากดคอ แตละ

สาขามตนกาเนดมาจากจดเดยวเทานน สนบสนนความสมพนธ

เปนแบบหนงตอกลม (One to Many) y

โ โครงสรางแบบลาดบชน (Hierarchical Data Model)(Hierarchical Data Model)

พนกงาน

งานทไดรบมอบหมายเงนตอบแทน สวสดการ

ลาดบผลการปฏบตงาน ลาดบผลการปฏบตงาน เงนชวยเหลอ ประกนชวต

โ โครงสรางแบบเครอขาย(Network Data Model) (Network Data Model)

– โครงสรางแบบนมความคลายคลงกบโครงสรางแบบลาดบ

ขนแตสามารถแสดงความสมพนธ ทซบซอนมากกวาขนแตสามารถแสดงความสมพนธทซบซอนมากกวา

โครงสรางแบบนอนญาตใหสาขาสามารถมตนกาเนดได

มากกวา 1 จด สนบสนนความสมพนธแบบหนงตอกลม

(One to Many) และแบบกลมตอกลม (Many to Many)

โ โครงสรางแบบเครอขาย(Network Data Model) (Network Data Model)

วชาคอมพวเตอรเบองตน วชาพาณชยอเลกทรอนกส วชาหลกเบองตนเกยวกบระบบสารสนเทศ

นกเรยน ก. นกเรยน ข. นกเรยน ค. นกเรยน ง.

โ โครงสรางแบบความสมพนธขอมล (Relational Data Model)(Relational Data Model)

– เปนการออกแบบฐานขอมลโดยจดขอมลใหอยในรป

ของตาราง 2 มต ทมความสมพนธกน แตละแถวของตาราง 2 มต ทมความสมพนธกน แตละแถว

ของตารางจะแทนรายการ และคอลมนจะแทนฟลด

โ โครงสรางแบบความสมพนธขอมล (Relational Data Model)(Relational Data Model)

ปวธการประมวลผล

– วธการประมวลผล (Processing Technique)

ใ ใ ปการใชคอมพวเตอรเพอชวยในการประมวลผล

ธรกจนน มวธการประมวลผลไดหลายแบบธรกจนน มวธการประมวลผลไดหลายแบบ

ดงน

ปวธการประมวลผลแบบชด (Batch Processing)(Batch Processing)

ป โ ใ – ว ธการประมวลผลโดยผ ใชจะทาการรวบรวมเอกสารท ตองการประมวลผลไวเปนชดๆ แตละชดอาจจะกาหนดเทากบเอกสาร 10 หรอ 20 รายการ หรอมากกวากได แตใหมขนาดเทากน แลวปอนขอมล20 รายการ หรอมากกวากได แตใหมขนาดเทากน แลวปอนขอมลดงกลาวเขาสเครองคอมพวเตอร จากนนจงใชคาสงให การประมวลผลพรอมกนทละชด ตวอยาง บรษทหนงอาจเครองคอมพวเตอรเพอออก

บล โดยมการรวบรวมใบสงซอจากลกคาภายใน 1 วนจากแผนกขาย จากนนกสงใหแผนกคอมพวเตอรทาการปอนขอมลดงกลาวไปป ศ ฟ ๆ ปประมวลผล อาจจะตองอาศยแฟมขอมลอนๆ มาประกอบการประมวลผล

ป ไ การประมวลแบบออนไลน (Online Processing)(Online Processing)

– การประมวลผลรวมกนระหวางคอมพวเตอรทตอพาวงกบระบบสอสาร (Communication)

โดยอาศยอปกรณตอพวง เชน โมเดม (Modem) ซงลกษณะการทางานอาจจะมเครอง

คอมพวเตอรหลายเครองตอพวงกนในระบบเครอขาย (Network) อาจจะเปนเครอง

คอมพวเตอรขนาดใหญ ขนาดกลาง หรอไมโครคอมพวเตอรกได โดยทแตละเครองไม

จาเปนตองอยใกลกน แตสามารถทจะตดตอสอสารกนไดโดยมการสงผานขอมลไปมาระหวาง

กน เราอาจจะสรางเครอขายในลกษณะเครอขายระยะใกล (Local Area Network : LAN)

ซงเปนเครอขายใกลๆกน หรออาจจะสรางในลกษณะขายระยะไกล (Wide area network :

WAN) ซงเปนเครอขายคอมพวเตอรทอยหางไกลกนมาก แตเชอมตอกนไดโดยระบบ

โทรคมนาคม เชน ใชโทรศพท หรอดาวเทยม ในเชงธรกจทบคลากรขายอยตางจงหวดและจะโทรคมนาคม เชน ใชโทรศพท หรอดาวเทยม ในเชงธรกจทบคลากรขายอยตางจงหวดและจะ

สงใบสงซอของลกคาเขามาทสานกงานใหญกสามารถทาไดโดยสงขอมลผานทางสายโทรศพท

แลวพมพบลทสานกงาน จากนนกจดสงสนคาใหกบลกคาตามใบสง

ระบบจดการฐานขอมล (Database Management System : DBMS)

ไ ใ ใ ไ– การบรหารแหลงขอมลทถกเกบรวบรวมไว เพอตอบสนองตอความตองการใชงานของผใชได

อยางมประสทธภาพ ลดการซาซอนของขอมล และแกปญหาขอมลขดแยงกน แตเดมใน

หนวยงานตาง ๆ จะมการเกบรวบรวมขอมลโดยไมเชอมโยงกน ทาใหเกดการสนเปลองพนทๆ

ในการเกบขอมลและไมสะดวกในการเรยกใชขอมลในภายหลง จงทาใหเกดแนวคดในการรวม

แฟมขอมลเขาดวยกน แลวเกบไวทศนยกลางในลกษณะฐานขอมล โดยอาศยโปรแกรมท

เรยกวา ระบบการจดการฐานขอมล (Database Management System: DBMS) ซง

โปรแกรมทไดรบความนยมในการจดการฐานขอมลไดแก Microsoft Access, Oracle,

Informix, dBase และ Paradox เปนตน

คลงขอมล (Data Warehouses)(Data Warehouses)

ใ ใ – เปนฐานขอมลขนาดใหญทเกบขอมลขององคกร ทมาจากหลายแหลงทงจากภายในองคกร

และภายนอกองคกร ครอบคลมขอมลทกสวนขององคกร เชน กระบวนการปฏบตงาน สนคา

และลกคา คลงขอมลทาใหผบรหารสามารถเจาะลกขอมลเพอใหไดรายละเอยดทตองการ

หรอนาขอมลมารวมกนเพอผลตรายการทตองการ ซงมวตถประสงคเพอหาความสมพนธของ

ขอมลในแนวทางทสรางสรรค เพอชวยใหผบรหารสามารถตดสนใจไดดขน

คลงขอมล (Data Warehouses)(Data Warehouses)

คลงขอมล (Data Warehouses)(Data Warehouses)

(D )ตลาดขอมล (Data Marts)

ใ – เปนสวนยอยของคลงขอมล ตลาดขอมลนาแนวคดของคลงขอมลในการวเคราะหขอมล

ออนไลน เชน ขอมลยอดขาย สนคาคงคลง และขอมลธรกจทสาคญอน ๆ ทรวบรวมจาก

ระบบประมวลผลรายการ มาประมวลผลสาหรบธรกจกลางและขนาดยอม หรอ สาหรบ

แผนกหนงขององคกร แทนการเกบขอมลของทงองคกรไวในฐานขอมลเดยวตลาดขอมลจะ

รวบรวมขอมลสวนหนงในลกษณะทเฉพาะเจาะจงของแตละเรอง หรอความเคลอนไหวทาง

ธรกจ เชน ขอมลการเงน ขอมลสนคาคงคลง หรอขอมลทรพยากรบคคล ซงมรายละเอยด

เฉพาะมากกวาในคลงขอมล (Laudon & Laudon, 2015) ชวยใหการจดการขอมล การ

นาเอาขอมลไปสรางความสมพนธ และวเคราะหตอไปทาไดงายขน และสามารถใชสนบสนน

การตดสนใจเพอแกปญหาทางธรกจไดทนท

(D i i )การทาเหมองขอมล (Data Mining)

ใ ใ ใ ใ– เปนเทคนคในการคนหาขอมลเชงวเคราะหชนสง ใชในการจดการกบขอมลทมจานวนมากใน

ฐานขอมล โดยทาการคนหา แยกแยกกลมขอมล และเลอกขอมลทมคณคา เพอใชอธบาย

ขอมลในอดต และพยากรณขอมลในอนาคต (Stair & Reynolds, 2014) การทาเหมองขอมล ( y , )

สามารถประยกตใชงานไดหลายประเภท เชน ชวยใหการตดสนใจของผบรหารในการ

ดาเนนงานทาไดดขน การวเคราะหขอมลดานวทยาศาสตรและการแพทย รวมทงในดาน

เศรษฐกจและสงคม

กระบวนการของการทาเหมองขอมล

– การรวบรวมขอมลจากแหลงตาง ๆ โดยขอมลอาจมาจากการทาธรกรรมทางธรกจ ฐานขอมลทก

ปร เภทแล แหลงอน ๆ เชน ขาว ขอมลจากอนเตอรเนต ขอมลจากคลงขอมล เปนตนประเภทและแหลงอน ๆ เชน ขาว ขอมลจากอนเตอรเนต ขอมลจากคลงขอมล เปนตน

– การเตรยมขอมล ขอมลทไดมาจากหลายแหลงทงจากภายในองคกร และจดซอจากภายนอก

องคกรจะตองผานกระบวนการคดเลอกขอมล การทาความสะอาดขอมล เพอกาจดขอมลทผดปกต

และตรวจสอบรปแบบขอมลใหอยในรปแบบเดยวกน เพอใหผลลพธจากการทาเหมองขอมลท

ความถกตองมากทสด

การสรางแบบจาลอง ซงประกอบดวยกระบวนการเลอกอลกอรทมทเหมาะสมกบการทาเหมอง– การสรางแบบจาลอง ซงประกอบดวยกระบวนการเลอกอลกอรทมทเหมาะสมกบการทาเหมอง

ขอมลการกาหนดรปแบบของการทดสอบผลลพธ การสรางแบบจาลอง และการทดสอบ

แบบจาลองวามความถกตอง และนาเชอถอหรอไม

– การประเมน โดยประเมนแบบจาลองทสรางขนมา ดวยการทดสอบกบสถานการณจรงหรอ

สถานการณจาลอง เพอคนหาขอผดพลาด และทาการแกไขใหถกตอง

– การนาไปใช ทาการตดตงเพอใชงานและตรวจสอบผลลพธทไดวาเปนไปตามวตถประสงคทตงไวการนาไปใช ทาการตดตงเพอใชงานและตรวจสอบผลลพธทไดวาเปนไปตามวตถประสงคทตงไว

เพยงใด

ใ (Bi D )ขอมลขนาดใหญ (Big Data)

ใ ใ– ขอมลขนาดใหญ หมายถง ชดขอมลทมขนาดใหญมากจนวธการประมวลผลขอมลแบบเดม

ไมสามารถคานวณ จดเกบ ประมวลผล และวเคราะหได นอกจากนยงหมายถงการรวบรวม

ขอมลมาวเคราะหและประเมนผลลวงหนาเพอใชประโยชนจากชดขอมลนน ๆ ๆ

ใ ป การจดการขอมลขนาดใหญมองคประกอบดงน (Hurwitz, 2013),

– การจดเกบขอมล (Storage)

– การประมวลผลขอมล (Processing)

– การวเคราะหขอมล (Analysis Algorithm)

– การทารายงานสรป (Visualization)

(B i I t lli BI)ธรกจอจฉรยะ (Business Intelligence: BI)

ใ ใ– กระบวนการสาหรบการเพมความสามารถในการแขงขนของธรกจ โดยอาศยขอมลทมอยใน

การตดสนใจ (www.cmis.csiro.au) ซงจากทศกษานยามของ BI พอจะสรปไดวา คอการ

นาเอาขอมลสารสนเทศทมอยมากอใหประโยชนสงสด เพอชวยใหเกดการตดสนใจทถกตอง

และแมนยา โดยใชเทคโนโลยเปนสวนประกอบททาใหประสบผลสาเรจ เพราะเปาหมายของ

BI คอ การนาขอมลมากมาย มากอใหเกดประโยชน (อางจาก : http://it02-

bi.exteen.com)

ใ Bกระบวนการในการจดทา BI

– เรมตนทการกาหนดแหลงขอมล (Data Sources) ทจะนามาเขาสคลงขอมล โดย

แหลงขอมลสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ

แหลงขอมลภายใน (Internal Data Sources) ไดแก ขอมลการดาเนนงาน (Operation– แหลงขอมลภายใน (Internal Data Sources) ไดแก ขอมลการดาเนนงาน (Operation

Transaction) ขอมลอดต (Legacy Data) เปนตน

– แหลงขอมลภายนอก (External Data Sources) ไดแก ขอมลสถตจากสถาบนตางๆ ขอมลของ

โครงการสารสนเทศอนๆ บทวเคราะหและบทความวชาการตางๆ ซงในการกาหนดแหลงขอมล

จาเปนจะตองคานงถงผลลพธทตองการ เพอทวาขอมลทนาเขามาใชงานจะสามารถสอดคลองกบ

ผลลพธทตองการเมอมการกาหนดแหลงขอมลทแนชด

ใ Bกระบวนการในการจดทา BI

ไ – ขนตอนถดไปคอการออกแบบคลงขอมล (Data Warehouse Design) เนองจาก BI

จาเปนตองอาศยแหลงขอมลจากคลงขอมล (Data warehouse) เปนหลก ซงการออกแบบ

คลงขอมลมอยดวยกน 3 แบบ ตวอยางเชน คลงขอมลแบบ Star Schema หรอ

Multidimensional Schema คลงขอมลแบบ Relational Schema และ Snowflake

Schema แต Business Intelligence สวนใหญจะนยมใชคลงขอมลแบบ star Schema เปน

ฐานขอมล

ใ Bกระบวนการในการจดทา BI

ใ ใ – ขนตอนการปรบเปลยนขอมล เพอใหอยในภาพทเหมาะสมและสอดคลองกบรปแบบของ

คลงขอมลทไดออกแบบไว เพอนาขอมลเขาสคลงขอมลโดยกระบวนการ ETL (Extract,

Transform, Load) , )

– จดทาขอมลใหอยในรปแบบหลายมต ขนตอนตอมาคอการจดทาขอมลทจดเกบในคลงขอมล

ใหอยในรปแบบ Multidimensional Model หรอ Cube ซงเปนรปแบบการทาใหขอมลเกด

มตขนในหลายๆดาน กอนจะนาไปสรางเปนรายงานในรปแบบตาง โดยอาศยเครองมอทชวย

ในการ Query ขอมล เชน Query Analysis, Reporting, Management Cockpit เปนตน

ป โป Bสวนประกอบของโปรแกรม BI

– ขอมลดบ (Raw Data) และ ฐานขอมลขององคกร (Corporate Databases)

– คลงขอมล (Data Warehouse)

– เครองมอหรอโปรแกรมทใชในการวเคราะหเจาะลกขอมลในคลงขอมล (Business Analytics

Tool) ประกอบดวย

โป ช ใ ใชส ไ ช (U I t f ) ช– เครองมอหรอโปรแกรมทจะชวยใหผใชสามารถมองเหนขอมลไดอยางชดเจนยงขน (User Interface) เชน แผง

หนาปด (Dashboard)

– เครองมอหรอโปรแกรมทใชในการตดตามและวเคราะหความสามารถในการปฏบตงาน (Business

Performance Management BPM)Performance Management-BPM)

ตวอยางโปรแกรมสาเรจรปประเภทธรกจอจฉรยะ

https://www.g2crowd.com/categories/business‐intelligence

รายงานทผบรหารตองการทราบ เชน

1. เปรยบเทยบคาใชจายในแตละปแยกตามแผนก

2. รายไดแยกตามแหลงทมาเปรยบเทยบปปจจบน ฯลฯ

www.themegallery.comCompany Logo

www.themegallery.comCompany Logo

www.themegallery.comCompany Logo

ตวอยางของระบบธรกจอจฉรยะทชวยสนบสนนการตวอยางของระบบธรกจอจฉรยะทชวยสนบสนนการดาเนนงาน

– การจดทาประวตของลกคา

– การประเมนถงสภาพของตลาด

– การจดกลมของตลาด

– การจดลาดบทางดานเครดต

– การเพมความสามารถในการทากาไรของผลตภณฑ

ไ – การจดการความเคลอนไหวของสนคาคงคลง

www.themegallery.comCompany Logo