บทที่ 6...

เอกสารประกอบการสอนวชา ศท 121 การดารงชวตในสงคมยคใหมและประชาคมอาเซยน

1

บทท 6

ทกษะสงคมพหวฒนธรรม

เรยบเรยงโดย อาจารยนตไทย นมคณสรณ ศนยวฒนธรรม มหาวทยาลยเกษมบณฑต

สาระส าคญของการเรยนร สาระสาคญของการเรยนรประกอบดวย 1) ความหมายของสงคมพหวฒนธรรม 2 ) ขอบเขตการเรยนรทางสงคมพหวฒนธรรม ประกอบดวย 2.1 ) มารยาทการแสดงออกทางกาย ไดแก การแสดงกรยาอาการตาง ๆ การแสดงความเคารพ การแตงกาย การรบประทานอาหาร การเยยมเยยน การใชของสาธารณะและการชมมหรสพ 2.2) ทกษะควรรในการอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม

วตถประสงคการเรยนร เมอศกษาบทเรยนนแลว นกศกษาจะสามารถ

1. อธบายความหมายของสงคมพหวฒนธรรมในดานตาง ๆ ได 2. เขาใจความแตกตางและหลากหลายทางสงคมพหวฒนธรรม และสามารถนาไปปรบใช

ในชวตจรงได

6.1 ความหมายและความส าคญของสงคมพหวฒนธรรม 6.1.1 ความหมายของสงคมพหวฒนธรรม

สงคมพหวฒนธรรมหมายถงกลมคนทมความหลากหลายทงเชอชาต เผาพนธ วถชวต ความเชอ ศาสนา และประเพณปฏบตทมความแตกตางกน เนองมาจากกระบวนการคดและสญลกษณทเกดจากการสรางของวฒนธรรม ปจจยทางศาสนา เชอชาต อาย เพศ ชนชนทางสงคม และการศกษาซงเปนตวกาหนดใหบคคลมความคดความเชอ ความรสก และการกระทาในลกษณะทแตกตางกน โดยเฉพาะอยางยงในโอกาสทประเทศไทยจะกาวเขาสการรวมมอกนในประชาคมของประเทศอาเซยน ทจะมการปฏสมพนธกนในระหวางประเทศสมาชกมากขน จงมความจาเปนทสมาชกในสงคมตองเรยนรถงระเบยบแบบแผนทควรประพฤตปฏบตหรอควรละเวนตามมารยาทของกนและกนในแตละสงคม เพอหลกเลยงความขดแยงทจะเกดขนและนามาซงความสงบเรยบรอยของการอยรวมกน

6.1.2 ความสาคญของทกษะทางสงคมพหวฒนธรรม จากคากลาวทวามนษยเปนสตวสงคมจาเปนตองอยรวมกนเปนกลม ดงนนในแตละ

สงคมจงตองกาหนดใหมระเบยบแบบแผนในการประพฤตและปฏบตเพอใหสามารถอยรวมกนไดอยางสงบเรยบรอย และสวยงาม เปนอนหนงอนเดยวกน ปลกฝงและถายทอดจากรนหนงไปสอกรนหนง จนกลายเปนเอกลกษณของกลมคนในแตละสงคม ดงนนทกษะทางสงคมจงมความสาคญ ดงน

6.1.2.1 เปนการถายทอดทางภมปญญาขนสงของคนในแตละสงคม การแสดงออกทางมารยาทสงคมในประเทศอาเซยนเปนสงคมทมการให


2

เกยรตกนตามลาดบอาวโสซงจาแนกออกเปนลกษณะตางๆ เชนเปรยบเทยบความมากนอยกวากนโดยอายเรยกวาวยวฒ เปรยบเทยบความมากนอยกวากนทางระดบชนของการศกษา เรยกวา คณวฒ และเปรยบเทยบกนทางชาตกาเนด เชนเปนสามญชนหรอ มฐานนดรศกดเปนเชอพระวงศชนตางๆทกาหนดไวตามแบบแผนของแตละสงคมเรยกวา ชาตวฒ

ดงนน ในการแสดงกรยาอาการตาง ๆ เชน การเดน การยน การนง และการนอน รวมถง การทาความเคารพ การแตงกาย การพด ฯลฯ จงมขอปฏบตทบงชไวชดเจนแสดงถงภมปญญาทลกซงของบรรพชนของแตละชาตทควรแกการเรยนร

6.1.2.2 เปนการรกษาจารตและประเพณ การปฏบตตนในทกษะสงคมดานตาง ๆ เปนการเรยนรและถายทอดจาก

คนรนหนงไปสคนอกรนหนง ปฏบตสบตอกนมาจนกลายเปนวฒนธรรมทางสงคม การปฏบตตนตามวถทางสงคมจงถอไดวาเปนการรวมกนธารงไวซงจารตและประเพณทเปนเอกลกษณของชาตซงบรรพชนไดมการสบทอดตอกนมาใหคงอยตอไป

6.1.2.3 เปนเครองแสดงออกถงความเปนผมวฒนธรรม การเรยนรเรองทกษะทางสงคมพหวฒนธรรมและสามารถนาไปใชใน

สถานการณตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม เปนการแสดงออกถงการเปนผทไดรบการอบรมสงสอนมาเปนอยางด ถอไดวาเปนผทมมารยาท ยามทตองสมาคมกบผอนกมความมนใจ แสดงออกไดอยางไมเคอะเขนหรอ อบอาย ดงสานวนไทยทวา “ สาเนยงสอภาษา กรยาสอสกล ” 6.2 ขอบเขตการพฒนาทกษะทางสงคมพหวฒนธรรม เกยวของกบหวขอตาง ๆ ดงน

6.2.1 การแสดงกรยาทาทางตาง ๆ เราแสดงกรยาทาทางได 4 ลกษณะ คอ 6.2.1.1 การยน แบงได 2 ลกษณะคอ

ก. การยนตามลาพงคนเดยว มขอควรปฏบตดงน ยนในทาทสบาย ปลอยแขนแนบลาตวในทาพก ไมควรแสดง

พฤตกรรมเหลานคอ เอามอลวงกระเปากางเกง หรอแคะแกะเกาสวนตาง ๆ ของรางกาย ยนเทาสะเอว หรอทาทาหนรหนขวาง ลกลลกลน ยนพงสงตาง ๆ เชนกาแพง ตนไม หรอ ปายรถเมล หรอยนกดขวางทางสญจรของผอน

ข. การยนอยกบผอน มขอควรปฏบตดงน ยนตวตรงมอทงสองประสานกนไวดานหนา หากเปนผทม

ความอาวโสกวามากใหคอมตวลงเลกนอย ไมควรยนหนหลงใหผทมอาวโสมากกวาทงวยวฒและคณวฒ ไมควรยนคาศรษะผอน หรอยนในททมผอนนงอย ไมควรยนจบกลมสนทนากนจนเปนทกดขวางทางเดน หรอยนทาวสะเอว ตอหนาผใหญ


3

ยนหนาผมอาวโสมาก ยนหนาผใหญ

6.2.1.2 การเดน แบงได 3 ลกษณะคอ ก. การเดนตามลาพง มขอควรปฏบตดงน

เดนดวยกาวยางทพอเหมาะไมเรวหรอชาจนเกนไป ไมเอามอ ลวงกระเปา กอดอกหรอเอามอไขวหลง เวลาเดนควรเดนชดทางดานขวาของถนน เพอไมเปนทกดขวางทางจราจรไมเดนใจลอย หรอ ใชโทรศพทเคลอนทอนเปนเหตใหประสบอบตเหตได ข. การเดนกบผอน มขอควรปฏบตดงน

ไมเดนชาหรอเรวกวาผอนเกนไป ควรเดนใหอยในกลมเดยวกนผ ทมอาวโสนอย ควรเดนตามหลงผใหญ โดยเยองไปทางดานขวาเพอสะดวกในการสนทนากน หากเปนการเดนเพอนาชมบางสงบางอยาง ใหเดนนาหนาโดยเยองไปดานซายเลกนอยเพอสะดวกในการชมและการตอบขอคาถาม สารวมกรยาเวลาเดน ระวงไมใหชนคนทเดนอยดานหนา ไมเดนหยอกลอเลนหว หรอกอดคอกน เพราะนอกจากจะกดขวางทางเดนของผอนแลวยงกอใหเกดอบตเหตไดงาย ไมเดนตดผานดานหนาทผอนกาลงประชมกนอย ถาจาเปนตองผานใหเดนออมไปทางดานหลง

ค. การเดนผานผอน มขอควรปฏบตดงน

การเดนผานผใหญทนงอยทพน ควรใชวธการคกเขาแลว เดนเขา ผานไป หากเปนผทมอาวโสกวามากตองใชวธการคลานเขาแทน

การผานผใหญขณะทนงกบพน


4

การเดนผานผใหญทนงอยบนเกาอ ใหกมหลง ยอตวเลกนอยแต ถาเปนการเดนผานผใหญทกาลงยนอยใหคอมตวลงเลกนอยกอนจะคอย ๆเดน ผานไป

6.2.1.3 การนง โดยทวไปในชวตประจาวนจะมการนงอย 2 ลกษณะคอ

ก. การนงคนเดยวตามลาพง

ถานงกบพนเรยบ เชน พนหองหรอพนสนาม เปนตน ใน สงคมไทยและประเทศเพอนบานเชนเขมร ลาวและพมาผหญงนยมนงพบเพยบ สวนผชายสามารถนงขดสมาธได ในบางประเทศเชนประเทศญปนทงชายและหญงนยมนงราบทบสนเทาทงสองขางดงนนในการนงตามลาพงจงสามารถนงในทาทสบายตามสมควรแตควรจะเกบมอเกบเทาใหเรยบรอย ไมควรกางแขงกางขาตามสบายจนเกนไป แตถาเปนการนงบนเกาอ หรอมานงทมทใหพงหลงไดกสามารถเอนหลงพงไดพอสบายๆ ไมเอนเกนไปจนเปนลกษณะกงนอน ไมควรโยกคลอนเกาอเลนโดยการนงเกาอขาเดยว หรอหมนเกาอไป – มา ไมควรนงไขวหาง กระดกเทาหรอเขยาขา เพราะจะทาใหเสยบคลก

ข. การนงอยรวมกบผอน ถาเปนการนงกบพนเรยบ เชน พนหองหรอพนสนาม เปนตน

ควรจะนงพบเพยบเกบมอเกบเทาใหเรยบรอย ไมควรนงขดสมาธ หรอกางแขงกางขาตามสบาย โดยเฉพาะถาเปนการนงตอหนาผทมอาวโสกวาเรามาก ควรจะประสานมอทงสองวางบนหนาตก คอมตวลงเลกนอย วางขอศอกบนเขา ถาเปนการนงตอหนาพระสงฆควรจะประนมมอระหวางการสนทนา หากเปนการนงนงเกาอ หรอมานง ควรนงดวยทาทางทสภาพเรยบรอย ไมนงไขวหาง ถาเปนการนงตอหนาผใหญควรวางมอประสานกนไวบนหนาตกคอมตวลงเลกนอย วางขอศอกไวบนหวเขา


5

6.2.1.4 การนอน หากเปนการนอนคนเดยวตามลาพง กอนนอนควรจะลาง

หนาแปรงฟนใหสะอาดกอนเขานอน แตงกายดวยเสอผาทหลวม ๆ เพอใหนอนสบาย จดทนอนใหเรยบรอยสารวมจตใจระลกถงสงศกดสทธทางศาสนาทตนนบถอเพอขอพรใหนอนหลบฝนด ไมหนปลายเทาไปยงทศทตงของหงพระ หรอสงศกดสทธประจาบาน ฝกตวเองอยาใหนอนดน นอนกรน นอนกดฟน นอนละเมอ หรอปสสาวะรดทนอน และ ควรจดเวลาใหตนเองไดพกผอนวนละ 6 – 8 ชวโมง

ถาจาเปนตองนอนรวมกนกบผอนหลายคน ควรนอนในทสวนของตน อยานอน สงหรอตากวาผอนโดยไมจาเปน หนศรษะไปทศทางเดยวกบผรวมหองคนอน ๆ ไมหนปลายเทาไปยงทศทตงของหงพระ หรอสงศกดสทธประจาบาน ระมดระวงการทากจสวนตวไมใหสงเสยงดงรบกวนผอน มนาใจแกผรวมหองคนอนๆไมเหนแกความสขสบายสวนตวเพยงคนเดยว

6.2.2 การท าความเคารพ สามารถแสดงออกดวยวธตาง ๆหลากหลายวธ ดงนคอ 6.2.2.1 การไหว เปนการทาความเคารพหรอทกทายทใชกนในหลายประเทศเชน

ประเทศไทย เขมร ลาว พมา โดยการประนมมอใหนวเรยงชดกนลกษณะคลายดอกบวตมในสงคมไทยสามารถจาแนกรายละเอยดไดดงน

ก. ไหวพระสงฆ ไหวพระรตนตรย ไหว ปชนยสถาน ปชนยวตถ

ในกรณทกาลงยนสามารถทาไดโดยการประนมมอใหนวทกนวชด ตดกน ยกขนไหว กมศรษะ ลงรบมอใหนวหวแมมออยทระหวางคว ปลายนวจรดตนผม ยนตรงคอมตวลงใหตา


6

ข. ไหวผมอาวโสมากกวาใชไหวผมพระคณ เชน พอ แม ป ยา ตา ยาย และผทมวยอาวโสสงวยกวาเรา เชน คร อาจารย เพอนรนพ เปนตน วธปฏบตคอประนมมอใหนวทกนวชดตดกน กมศรษะให หวแมมออยทปลายจมก นวชจรดระหวางคว ยนตรงคอมตวลง

ค. ไหวผทมวยใกลเคยงกบเรา โดยการประนมมอใหนวทกนวชดตดกน กมศรษะให ปลายนวชจรดปลายคาง ยนตรงคอมตวลง

ง. การรบไหว ใชรบไหวผทมวยออนอาวโสกวา ซงทาความเคารพเรา โดยประนมมออยระหวางอก กมศรษะพองาม

6.2.2.2 การกราบ ใชทาความเคารพบคคลและสถานทในกรณทเรานงกบพน แบงไดดงน

ก. กราบเบญจางคประดษฐ ใชทาความเคารพ พระรตนตรยไดแก พระ พทธ พระธรรม และพระสงฆ และปชนยสถานทางพทธศาสนาตาง ๆ โดย การทใหอวยวะ ทง 5 คอ เขาทงสอง ขอศอกทงสอง และหนาผากจรดพนในบางประเทศใชวธกราบทนอนราบไปกบพนเรยกวา “ อฐฏางคประดษฐ” แตในสงคมไทยใชวธนงคกเขาเรยกวา “ เบญจางคประดษฐ”มวธการปฏบตดงนคอ

การ เตรยมกราบ ชาย นงคกเขาบนสนเทาทงสอง ตงสนเทาขน เรยกทา เทพบตร สวนหญง ปฏบตเชนเดยวกบชายเพยงแตนงบนสนเทาทราบไปกบพน เรยกวา ทาเทพธดา

กราบจงหวะท 1 (อญชล) ประนมมอใหนวทกนวเรยงชดตดกน ใน ระดบหนาอก

กราบจงหวะท 2 (วนทา) ยกมอขนไหว โดยกมศรษะ ลงรบมอ ให หวแมมออยทระหวางคว

กราบจงหวะท 3 (อภวาท)โนมตวลงกราบลงกบพนโดยใหอวยวะ 5 สวนของรางกายคอฝามอสองขาง ขอศอกทงสอง และหนาผากสมผสกบพนปฏบต 3 ครง


7

การเตรยมกราบ การกราบจงหวะท 1 (อญชล)

การกราบจงหวะท 2 (วนทา) การกราบจงหวะท 3 (อภวาท)

ข. การกราบบคคล ใชกราบผใหญทมอาวโส รวมทงผมพระคณไดแก พอแม คร อาจารย และผทเคารพ ทงมชวตหรอเสยชวต ใชกราบขณะทผใหญนงกบพนหรอนงเกาอกได ทาเตรยมกราบ นงพบเพยบ มอทงสองประสานกนวางไวทหนาตก การกราบ โนมตวลงกราบลงกบพนโดยไมตองแบมอ 1 ครง แลวดนตวขนกลบเขาสการนงพบเพยบตามปกต

ทาเตรยมกราบ การกราบ

6.2.2.3 การถวายค านบ / ถอนสายบว ใชแสดงความเคารพ

บคคลในสถาบนพระมหากษตรย และเชอพระวงศทมฐานนดรศกดชนหมอมเจาขนไป วธปฏบต คอ ชายถวายค านบ วธปฏบต ยนตรง มอทงสองขางปลอยไวแนบลาตว

คอมศรษะและลาตวลง สายตามองปลายเทา


8

หญงถวายถอนสายบว วธปฏบต ยนตวตรง ถอยเทาดานใดดานหนงไป ดานหลงตงสนเทาขน ยอตวลงพรอมกบกมศรษะเลกนอย มอประสานกนไวทหนาขา

การถวายค านบ การถวายถอนสายบว

6.2.2.4 การท าความเคารพดวยวธอน ๆ ก. การประดบ ธงสญลกษณ ซงเปนธงประจาพระองคของ

พระมหากษตรยและพระบรมวงศานวงศ เชน ธงพนสเหลอง มอกษรยอพระ นามาภไธยยอ ภปร. หมายถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ อกษรยอ สก. หมายถงสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ อกษรยอ. สธ. หมายถงสมเดจพระเทพฯรตนราชสดาฯ เปนตน

ข. การใชเพลงสญลกษณ ในการแสดงความเคารพ เชน เพลงสรรเสรญพระบารม ใชแสดงความเคารพตอพระมหากษตรย

และสมเดจพระบรมราชนนาถ เพลงมหาชย ใชในการแสดงความเคารพพระบรมวงศานวงศชนสง

ของไทย เพลงมหาฤกษ ใชไดกบสามญชนทวไปในการตอนรบประธาน พธการเปดงาน หรอประกอบพธการอนเปนมงคลตางๆ

ค. การถอดหมวก /ลดรม / การแตงกาย ฯลฯ ใชเพอเปนการแสดง ความเคารพตออาคาร สถานทตาง ๆ เชน วด สถานทราชการ วง หรอสถานทสาคญทางศาสนาอน ๆ เปนตน

ง. การจบมอเปนการทกทายทใชในประเทศเพอนบานทไดรบ วฒนธรรมจากชาตตะวนตก วธปฏบตคอใชมอขวามาจบกน หากเปนเชอพระวงศชนสงควรใหเกยรตดวยการถวายคานบสาหรบเพศชายและถอนสายบวสาหรบเพศหญงในขณะทกาลงจบมอ

ในศาสนาอสลามกใชวธการทกทายกนโดยการกมมอกนทงสองขางพรอมกลาวคาวา “อสลามอาลยกม” ผรบกกลาวตอบวา “วาอาลยกมมสสลาม”เรยกวา การสลาม เปนการทกทายทใชในหมประเทศทมประชากรสวนใหญนบถอศาสนาอสลามเชนประเทศมาเลเซย บรไน เปนตน


9

การจบมอแบบชาวตะวนตก การสลามของศาสนาอสลาม 6.2.3 การแตงกาย

6.2.3.1 ความสาคญการแตงกาย คอ เปนเครองบงบอกถงเชอชาต / เผาพนธอน เปนเอกลกษณและภมปญญาของคนในแตละเชอชาตเผาพนธ ทมความคดความเชอแตกตางกนการแตงกายจงเปนการถายทอดความคด / ความเชอ / จารตธรรมเนยมประเพณ และวถชวตของคนใน สงคม อกทงเปนการยอมรบในกฎ กตกา / คานยมของสงคม เชน ประเพณการใสหวงคอของสตรเผากระเหรยงคอยาว และสดทายเปนการถายทอดทศนคต คานยมของผสวมใส

6.2.3.2 ประเภทของการแตงกาย จาแนกได 3 กลมดงน คอ ก. แบบไมเปนทางการ คอ การแตงกายในโอกาสทอยในเวลาอสระ เวลาหยดหรอเวลาพกผอน เชน ไปเดนเทยวหางสรรพสนคา ไปดภาพยนตร เปนตน

ข. แบบ กงทางการ คอ การแตงกายทมรปแบบกาหนดไวกวาง ๆ ทาให พอนกรปแบบออก เชน ชดกฬา ชดราตร ชดทางาน ชดวายนา เปนตน

ค. แบบเปนทางการ คอ การแตงกายทมรปแบบและระเบยบ เงอนไขบงช ชดเจน วามลกษณะและขอบงใชอยางไร ผแตงควรมคณสมบตอยางไร เชน ชดนกเรยน นกศกษา ชดอาจารยผสอน เครองแบบขาราชการ ชดประจาชาต เปนตน

6.2.3.3 ขอควรค านงถงในการแตงกาย มขอควร

คานงถงดงน คอ -สถานท ตองระลกอยเสมอวาสถานทเราจะไปนนมลกษณะเปนเชนไร

เชน เปนพนท สาธารณะ อาท ตลาด สวนสาธารณะ หางสรรพสนคา สถานทกงราชการ เชน วด หรอ ศาสนสถาน อน ๆ หรอเปนสถานทราชการ เชน สถานศกษา สถานทราชการอน ๆ เราควรพจารณาแตงกายใหเหมาะกบสถานทนน ๆ ไมถอเอาวสาสะตามใจตนเอง


10

-วน เวลา และ โอกาส ควรพจารณาวาเราจะแตงกายเพอไปรวมงาน ในวนสาคญอยางไร เปนเวลากลางวนหรอกลางคน จะไดเลอกชดทแตงในเวลากลางวนหรอใสชดราตรในเวลากลางคน โอกาสทใชเปนงานมงคลควรเลอกแตงกายดวยสสดใส ราเรงมชวตชวา หรอแตงชดสดาทสภาพในงานอวมงคล เปนตน

- บคคล ทเราจะไปพบนนเปนใคร หากถามอาวโสกวาเรามากกตองแตงกายใหเรยบรอยหรอถาเปนการแตงกายเพอรบเสดจกควรแตงชดไทยพระราชนยม หรอชดสภาพ เปนตน

- ศาสนา วฒนธรรมและประเพณ ควรใหเกยรตแกแตละความเชอโดยการ แตงกายใหเหมาะสมเรยบรอย สภาพสตรควรสวมกระโปรงหรอผาซน โดยเฉพาะการไปรวมงานพธกรรมตางๆในกลมผทนบถอศาสนาอสลามซงนยมใหสภาพสตรแตงกายใหมดชดจงควรใสเสอแขนยาวและกระโปรงหรอผาซนทมความยาวกรอมเทา เพอเปนการใหเกยรตและเหมาะกบวฒนธรรมของศาสนา

- บคลกภาพและรสนยม ซงแตกตางกนไปตามความชอบของแตละ บคคลควรคานงถงลกษณะรปรางเชนคนทมรปรางผอมควรใสเสอสออน ลายทางขวาง มดอกและลวดลายใหญๆแบบไมรดรปมระบายพองๆ สวนคนทมรปรางอวนควรใสเสอผาสเขม ลายทางลง มดอกเลกๆแบบเขารป ไมควรมโบวหรอระบายมากๆ เพออาพรางสายตาใหดสมสวนมากขน

- แฟชน /สมยนยม ซงเปลยนแปลงไปตามกระแสของแฟชน ทงนควร คานงถงความเหมาะสมของอาชพ เพศ วย และรายไดทเหมาะสมกบตน ไมควรตามกระแสแฟชนมากจนเกนไป เพราะการเลอกซอเสอผาแบบเรยบๆทาใหสามารถสวมใสไดนานโดยไมลาสมย

6.2.3.4 องคประกอบอนทใชในการแตงกาย - การสวมรองเทามความสาคญไมแพสวนประกอบอน ๆ ของการแตงกาย หากเปนชดลาลองควรเลอกสวมรองเทาสาน หรอเปดสน ถาเปนชดทางการควรสวมรองเทาหมสน ทมสและแบบทสภาพ สทสามารถสวมใสกบเสอผาทหลากหลายคอสดา สขาวและสนาตาล - กระเปาถอควรเปนสเดยวกนกบรองเทา และมหลกในการพจารณาคลายกน คอ หากเปนชดลาลองอาจพจารณากระเปาสานจากเชอกหรอกระเปาสะพายททาจากผา หากเปนชดทางการควรเปนกระเปาหนงทรงสภาพ และถาเปนชดราตรอาจเลอกใชกระเปาทประดบอญมณทมความแวววาวเปนตน - เครองประดบอน ๆ เชนสรอยคอ แหวน นาฬกา ตางหและอน ๆ ควรพจารณาใหเหมาะสมกบเวลาและโอกาสไมควรใสเครองประดบตาง ๆ หลาย ๆ ชนในเวลาเดยวกน


11

สรปไดวา สงชวยทาใหมลกษณะเปนผทแตงกายด ไดแก

• ถกสถานท / เวลา / โอกาส / บคคล • เหมาะสมกบบคลกภาพของตวเรา • เขากบสถานการณ / เหตการณตางๆ • ทนสมย / มราคา การแตงกายดไมจาเปนตองใชของทมราคาแพง หรอผานการออกแบบ

จากดไซเนอรทมชอสยงหากแตการเลอกสวนประกอบของการแตงกายทดจะทาใหเสอผานนดมราคา ขณะทเสอผาราคาแพงหากนามาใชไมเหมาะสมกทาใหดไมมราคาไปได

• สะอาดตา / นามอง สงจาเปนในการแตงกายคอความสวยงามของผทสวมใส ความสบายใจของผมองทตองไมดสกปรก หรอสวมใสเครองประดบตางๆทมากจนเกนไป

• สอดคลองสมพนธกน เชน ส/รปแบบ / เครองประดบตกแตงตางๆฯลฯทมความสอดคลองสมพนธกนไมตางกนดงสานวนทวา “หวมงก ทายมงกร”

หลกสาคญในการแตงกายคอสงเสรมใหผทแตงดสวยขนดงสานวนทวา “ไกงามเพราะขน คนงาม

เพราะแตง” ดงนนจงควรเรยนรในทกษะตางๆเพอใหเปนผทไดชอวาเปนผแตงกายดอยเสมอ

6.3.4 มารยาทในการรบประทานอาหาร ในการรบประทานอาหารในงานเลยงตาง ๆ เจาภาพมกจะระบรปแบบของการจดงานใหทราบในบตรเชญ เพอจะไดเตรยมตวในการรวมงานไดอยางเหมาะสม รปแบบของการจดงานเลยงมหลายรปแบบไดแก

6.3.4.1 งานเลยงแบบ คอกเทล เปนงานเลยงทเนนการแตงกายทหรหรา สวยงามมจดมงหมายให

ผรวมงานไดพบปะ เพอสนทนาแลกเปลยนในเรองราวตาง ๆ ทสนใจรวมกน จงไมควรยนหลบมม หรอยนสนทนากบคนใดคนหนงนาน ๆ ไมควรยนปกหลกรบประทานอาหารเพยงอยางเดยว ระมดระวงการดมเครองดมทมแอลกอฮอลอยาใหเมามายจนเสยกรยา กอนกลบไมลมขอบคณและอาลาเจาภาพ

6.3.4.2 งานเลยงแบบบปเฟต เปนงานเลยงทสบาย ๆเปนกนเอง เจาภาพจะเตรยมอาหารไวให โดย


12

ผรวมงานจะตอง จดบรการตกอาหารดวยตนเอง จงควรใชจานหลกเพยงแคใบเดยว ตกใหเพยงพอเฉพาะของตนแตสามารถเตมอาหารกรอบกได แตตองรบประทานใหหมด ไมควรตกอาหารไปเผอผอน มนาใจในการตกอาหาร ไมแซงควหรอแยงกน

6.3.4.3 งานเลยงแบบนงโตะ เปนงานเลยงทมจดมงหมายใหผรวมงานรวมแสดงความยนดในความสาเรจสงใดสงหนง เชน ฉลองมงคลสมรส วนคลายวนเกด หรอฉลองเทศกาลตาง ๆ ผรวมงานจะถกจดใหนงรวมกนเปนโตะ ๆ โดยมบรกรเปนผนาอาหารมาบรการให มหลายรปแบบ เชน

ก. งานเลยงแบบพนบานของไทย มกเปนการรบประทานอาหารทจดใหผรวมงานนงกบพนวธการ

นงทานอาหารแบบนยงใชในหมประเทศเพอนบานเชน เขมร ลาว พมาฯลฯ จงควรแตงกายใหสะดวกในการนงและเหมาะสมกบบรรยากาศของงาน อาหารสวนใหญมกรบประทานดวยมอ เชน ขาวเหนยว แคบหม ฯลฯ จงควรฝกเปบขาวดวยมอ และไมควรสวมถงมอ ระมดระวงการลางมอ ควรจมเพยงปลายขอนว ไมลางทงฝามอเพราะอาจทาภาชนะควาลงได

ข. งานเลยงแบบโตะจน เปนงานเลยงท ใช ตะเกยบเปนอปกรณ จงควรฝกการใชตะเกยบ

ในการหยบอาหารไมควรดดตะเกยบหรอทาตะเกยบเปอนเกน 2 นวฟต ใชอปกรณทจดใหตรงหนาและทางขวามอของเรา เรยนรลาดบของการเสรฟอาหารและการจดวางอปกรณดงนคอ

1) ลาดบอาหาร ออเดรฟ - อาหารจานหลก - ตมซา -ของหวาน 2) การจดวางอปกรณ จานสวนตว - ถวยนาจม - ถวยซป - ชอน

- ตะเกยบ - จอกเหลา -แกวนา – ผากนเปอน

3) มารยาทในการรบประทานอาหารแบบโตะจน ใชอปกรณ และแกวนาทวางดานขวามอ ไมกองเศษอาหารวางไวบนโตะ หากเปนโตะหมนไดใหหมนไปตามเขมนาฬกา

ค. โตะสากล เปนงานเลยงทนาแบบอยางของชาวตะวนตกมาใช ทงรปแบบ


13

และวธการ ดงน

ลาดบจดวางอาหาร มดงน 1. ออเดรฟ 2. ขนมปง 3. ซป 4. อาหารจาพวกปลา 5. อาหารจาพวกเนอ 6. ไอศกรม 7. อาหารจาพวกเนอ 8. สลดผก 9. ผลไม 10. กาแฟ

การจดโตะอาหารแบบตะวนตก อปกรณบนโตะ ประกอบดวย 1. จานรอง 2. ผาเชดปาก 3. ชอนซป

4. มดออเดรฟ 5. มดหนปลา 6. มดหนเนอ 7. สอมทานเนอ 8. สอมทานปลา 9. สอมทานออเดรฟ 10.จานใสขนมปง 11. ชอนกาแฟ 12. สอมทานผลไม 13. มดหนไอศครม 14. ชอนทานไอศครม 15 . ททาเนย 16. มดตดเนย 17. จานรองเนย 18 . แกวนา 19. แกวแชมเปญ 20. แกวไวนแดง 21. แกวไวนขาว

มารยาทรวมกนในการรบประทานอาหารแบบตาง ๆ คอ ไปถงงานตามเวลานด หมาย การเขานงโตะตามทเจาภาพจดให ความมนาใจ ใสใจเพอนรวมโตะ ไมสรางปญหา อดทนและใหอภยในความผดพลาดและบกพรองในกรณตาง ๆ ระวงกรยาในการรบประทานอาหาร/ดม ไมลมทจะ ขอบคณและชมเชยเจาภาพ

6.3.5 การใชของสาธารณะ


14

สงของสาธารณะ คอ ทรพยสงของททกคนมสวนรวมกนในการเปนเจาของเชน ก. ลฟต ไมควรพดคยกนโดยไมจาเปน ผทยนใกลปมควบคมลฟตควรมนาใจกด

ชนทตองการใหตนเองและผอน ไมแยงกนเขา – ออกลฟต มนาใจแกกนไมขดเขยนหรอทาลาย ควรกลาวคาขอบคณเมอมผอานวยความสะดวกในการกดลฟตใหแกเรา

ข. หองนา ควรชวยกนรกษาความสะอาดเพอสขอนามยทด ไมควรปนขนไปนง บนฝาชกโครก หรอขดเขยนบนผนง

ค. สานกบรรณสาร ไมควรสงเสยงดง ปดเครองมอสอสารทกครงทใชบรการแลไมควรฉกหนงสอหรอขโมยหนงสอ ควรใชบรการถายเอกสารในขอมลทตองการ

ง. ฟตเนสเซนเตอร สนามกฬา โทรศพทสาธารณะ หองอนเทอรเนต ฯลฯ ควร ใชดวยความระมดระวง ไมทาลาย/ใชเปนทระบายอารมณ มนาใจ ถอยท ถอยอาศยกน เกรงอก เกรงใจผอน ชวยกนบารงรกษา ปลกฝงใหคนในครอบครว /ชมชนมใจรกหวงแหนสมบตทตนเปนเจาของรวมกน จ. รถยนตโดยสาร ไมควรแยงกนขนหรอลง ไมสงตวแทนขนไปจบจองทนงไวกอน ควรใหเกยรตผโดยสารคนอน ๆ ไมทงขยะหรอเศษอาหารไวบนรถ

6.3.6 มารยาทในการเขาชมมหรสพ

มหรสพหมายถงการแสดงหรอการละเลนรนเรงในเทศกาลตาง ๆ มทงในโรงละคร และกลางแจง ซงมมารยาทรวมกน ดงน เดนเขาแถวเพอซอตวตามลาดบกอน – หลง ไมควรแทรกหรอตดแถวทผอนยนอยกอนแลว ไมควรนาเดกเลก ๆ เขาชมมหรสพเพราะอาจสงเสยงรบกวนผอน ทงยงขดตออนามย ทดของเดกอกดวย ไมนาอาหารทมกลนรนแรงเขาไปรบประทานในโรงมหรสพ และเมอรบประทานเสรจแลวไมควรทงเศษอาหารไวเกลอนกลาด ไมสรางความราคาญใหกบผอนดวยวธตาง ๆ เชน สบบหรหรอสงเสยงดง นงตามหมายเลขทนงของตน ไมกางแขงกางขาจนเกะกะขวางทางคนอน เมอจะลกจากทนงขณะทผอนยงชมมหรสพอย ควรกลาวคาขอโทษคนขางเคยงเสยกอน เมอเพลงสรรเสรญพระบารมดงขน ตองลกขนยนถวายความเคารพ

6.3.7 มารยาทในการเยยมเยยนตาง ๆ 6.3.7.1 โอกาสในการเยยมเยยน สงคมไทยนยมเดนทางไปเยยมเยยนกนในโอกาสตาง ๆ เชน เทศกาลประจาป

เทศกาลทนยมมากคอวนขนปใหม และวนสงกรานต ในโอกาสวนสาคญตาง ๆ ของชวตเชนวนคลายวนเกด วนสาเรจการศกษา วนแตงงาน วนขนบานใหม เจบปวย หรอเสยชวต เปนตน

6.3.7.2 มารยาทในการเยยมเยยนในโอกาสตาง ๆ ควรปฏบตดงนคอ ควรมการนดหมายกอนลวงหนา เพอเจาของบานจะไดมเวลาในการเตรยมการ

ตอนรบอยางสะดวกใจ ไมควรไปมอเปลาควรหาของกานลเชนผลไมตามฤดกาล อาหาร เครองดม หรอเสอผาพนเมอง เครองนงหม ไปฝากแสดงนาใจ ไมควรไปในเวลาทเจาของบานกาลงรบประทานอาหาร เวนแตไดนดหมายไวแลว หรอไปในยามทเปนเวลาพกผอน ไมถอวสาสะ วพากษวจารณ สงของหรอเรองราวตาง ๆ ของเจาของบาน ไมอยนานจนเกนไป


15

6.3.7.3 มารยาทการเปนเจาของบาน เมอมผมาเยยมเยยน เจาของบานควรปฏบตดงน คอ แสดงความยนดทมผมาเยยม

แตงกายใหเรยบรอย ไมปลอยตวตามสบายเกนไป ใหความเปนกนเอง เตรยมหาผลไม / อาหารวางไว รบรองแขก ไมตาหน ดวา นนทา คนในบานตอหนาแขก หากมธระควรบอกไปตามตรง ไมแสดงอาการกระสบกระสาย มองนาฬกาใหแขกเหน กลาวขอบคณและเชอเชญใหมาเยยมใหมในโอกาสตอไป

6.4 การพฒนาทกษะมารยาททางวาจา

6.4.1 หลกการพดในชวตประจาวน “ อนออยตาลหวานลนแลวสนซาก แตลมปากหวานหไมรหาย

แมนเจบอนหมนแสนจะแคลนคลาย เจบจนตายนนเพราะเหนบใหเจบใจ” พระยาศรสนทรโวหาร (สนทรภ) เพลงยาวถวายโอวาท

“ ถงบางพดพดดเปนศรศกด มคนรกรสถอยอรอยจต แมนพดชวตวตายท าลายมตร จะชอบผดในมนษยเพราะพดจา

พระยาศรสนทรโวหาร (สนทรภ) นราศภเขาทอง จากคากลอนทกลาวขางตนแสดงใหเหนถงความสาคญในการพดในชวตประจา

วนวามความสาคญทจะทาใหคนรกหรอเกลยดกได จะกอใหเกดมตรหรอศตรกได การพดจงเปนศลขอสาคญททกศาสนาสอนใหคนระมดระวง เชน ในศล ขอท 4 ของพทธศาสนา สอนใหละเวนจากการพดทเปนคาโกหก เสยดส เหนบแนมแกมประชด เหลวไหล ไรสาระ ตลกคะนอง หยาบคาย หรอทะลงลามก ตาง ๆ

หลกการพดทครองใจคน ควรประกอบดวย คาพดทเปนความจรง ไมเสแสรง แกลงทา หรอแสวงหาผลประโยชนใหตนเอง ไมแกลงใสรายปายสคนอน มความจรงใจ ใชนาเสยงทออนโยน ไมกระโชกโฮกฮาก หรอประชดประชน เมออยในคนกลมใหญไมควรใชภาษาถนทสอสารกนเขาใจเฉพาะในกลม ควรใชภาษากลางทผฟงสวนใหญฟงรเรอง

6.4.2 การพดตอหนาทชมชน

6.4.2.1 การเตรยมตวกอนการพด ก. ควรมการวเคราะหผฟงวาเปนใคร มอาชพอะไร มความรในเรองท

จะพดมากนอยเพยงใด สถานทจะไปพดนนเปนอยางไรเพอจะไดแตงกายกายไดสอดคลองเหมาะสม วนเวลาทจะไปพด เปนเวลาอะไร และบคคลทรวมพดกบเรานนมหรอไม เปนใคร

ข. เรองทพดนนควรเปนเรองทตรงตามความรทตนชานาญ หรอ เชยวชาญเปนอยางด เพอความมนใจในการนาเสนอขอมลทถกตองและเปนประโยชนกบผฟงอยางแทจรง

ค. ทาความเขาใจวตถประสงคของการพดในครงนนวา ผจดมความ


16

ประสงคใหผฟงไดรบความรเรองอะไร หรอเกดความเปลยนแปลงในความคด ทศนคตอะไร เพอจะไดพดไดตรงตามวตถประสงค และโอกาสของงาน

ง. เตรยมรางกายใหมสขภาพสดใสแขงแรง นอนหลบพกผอนให เพยงพอ

จ. เตรยมขอมลตาง ๆ ในการนาเสนอ ฝกซอมการพดกอนเพอใหเกด ความมนใจ ไมตดขด

ฉ. เตรยมเสอผา เครองแตงกายตาง ๆ สารวจเสนทางลวงหนา เผอเวลา ไปถงเพอการเตรยมตวกอน

6.4.2.2 หลกการพดทดมลาดบการพดดงน ก. ทกทายผฟง ใชคาทกทายใหเหมาะกบผฟงเชน กราบเรยน เรยน หรอ

นมสการพระคณเจาในกรณทผฟงเปนพระสงฆ ข. เกรนนาหรอทาความเขาใจเพอสรางพนฐานความรใหแกผฟงถงเรองทจะพด

ค. เรมบรรยายโดยใหความประทบใจทดกบผฟงเสมอ ดวยการใชถอยคา ทสภาพเรยบรอยตามรปแบบมาตรฐานของสงคม เขาใจงาย ตรงตามวตถประสงค ใชภาษาราชการ หลกเลยงคาแสลง ภาษาทเขาใจเฉพาะถน ไมกลาวคาโกหก เพอเจอ หยาบคาย วารายนนทา ฯล ฯ ง. สบตากบผฟงเปนระยะ ไมลวงแคะ แกะเกาสวนตาง ๆ ของรางกาย ใชทาทางประกอบความหมายในการพดสอดคลองทสมพนธกน จ. เปดโอกาสใหผฟงไดซกถาม หรอแสดงความคดเหน

ฉ. สรปประเดน ช. ขอคด – คาคม ทใหความประทบใจทดกบผฟงเสมอ ซ. ขอบคณ และอาลา

ขอคดสะกดใจ ไฟเพยงนดเดยวอาจเผาปาใหญใหไหมได และลนนนกเปนไฟ ทเปนเหตใหทงกายมลทน ไป

ท าใหวฏฏะแหงชวตเผาไหม…. สตวเดรจฉานทกชนด ทงนก สตวเลอยคลานและสตวในทะเลกเลยงใหเชองได และมนษยก

ไดเลยงใหเชองแลว….. แตลนนนไมมมนษยคนใดสามารถท าใหเชอง ลนเปนสงชวทอยไมสขและเตมไปดวยพษราย

ถงตาย ทมา : พระคมภรไบเบล (คมภรใหม) ยากอบ 3

6.5 ทกษะมารยาททางใจ

บคคลทจะมความสขในชวต คอบคคลทยดมนในหลกธรรมทางศาสนาทตนนบถออย เลอมใสศรทธา เพราะทกศาสนาตางกสอนใหทกคนเปนคนด มนาใจ เออเฟอเผอแผกน มความรกและความศรทธาในหนาททตองทา มเหตผลในการคดและการตดสนใจ ไมเครงเครยด รจกอดกลน อดทนและรอคอย มพลงคดสรางสรรค พยายามมงมน มอารมณขน มองโลกในแงดทงทตวเราและผอน ชนชมความงามรอบขาง เชอมนในคณความดทไดทา เมอมเหตการณทไมพงพอใจเกดขนกไม


17

ทกขใจมาก คดวาไมมใครในโลกนทจะไดสงใดดงใจทกอยาง ตางตองสมหวงและผดหวงควบคกนไป ดงนน สงใดกตามทเกดขนในชวตเราแลวลวนดเสมอ เพยงแตตองมสตเปนเครองกากบใหตนเองรจกคด รจกพด และรจกทาในสงทด เหมาะสมตามกาล และตามบทบาทหนาททตนเองเปนอยขณะนน เราจงจะเปนผทมความสขทกเวลา

6.5.1 ขอเตอนใจในการด ารงชวตอยรวมกนในสงคมพหวฒนธรรม

6.5.1.1 แสวงหาความรทางวชาการและวชาชพอยเสมอ เนองจากสงคมมการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยตางๆอยางรวดเรวจงจาตองมนสยใฝเรยนรอยเสมอ

6.5.1.2 มความเปนมตร เอออารตอคนรอบขางโดยไมหวงประโยชน ใหเกยรตบคคลอนโดยการเรยนรคานยม ประเพณ ศาสนาและธรรมเนยมปฏบตของคนในสงคมตางๆเพอทจะสามารถปฏบตตนไดอยางเหมาะสมไมขดตอหลกปฏบตอนนามาซงความขดแยง

6.5.1.3 มอารมณขน มองโลกในแงดการอยรวมกนกบคนทมาจากตางสงคม ตางสงแวดลอมและประเพณ บางครงอาจจะมการกระทาทดเปนการไมใหเกยรต หรอไมสภาพดวยความไมเขาใจในวฒนธรรม เชนการถกจบศรษะโยกไปมาดวยความไมรวาประเพณไทยถอเปนสงไมควรทา จงควรจะใหอภยและมองเปนเรองขาๆมากกวาโกรธเคอง 6.5.1.4 มคณธรรม ในการอยรวมกนกบคนทหลากหลายยอมมความคด ความ เชอ และการกระทาทแตกตางกนตามลกษณะทแตละคนไดเรยนรมา การตงตนใหเปนคนทมสต ไมหวนไหวในสงยวยตางๆ พจารณาไตรตรองอยางรอบคอบถงผลไดผลเสยกอนตดสนใจทาอะไร

6.5.1.5 เชอมนและศรทธาในคณความด มเปาหมายในชวต วาตนเองตองการสง ใดในชวต ความสข ความสาเรจหรอทรพยสนเงนทองควรไดมาดวยความสามารถความพากเพยรพยายามทถกตองตามครรลองของกฎหมายและประเพณ

6.5.1.6 ความกลาหาญ ทาในสงทถกตองโดยไมเกรงอทธพลใดใด รกษา เกยรตภมและศกดศรของตนเอง ขณะเดยวกนกไมเหยยดหยามดแคลนผอน

สรปทายบท การพฒนาทกษะทางสงคมพหวฒนธรรมของบคคลนน เปนสงทมความจาเปนมากในการเตรยมตนเพอรองรบการเขาสการเปนประชาคมอาเซยนของประเทศไทย ในปพ.ศ. 2558 นการเรยนรและภาคภมใจในวฒนธรรมของชาตทบรรพชนไดสงสมและสบทอดมาทงกรยามารยาท และขนบธรรมเนยมจารตประเพณทลกซงออนหวานสวยงามเปนทชนชมของคนตางชาตเปนเอกลกษณทมเฉพาะคนไทย ในการเปลยนแปลงภายใตกระแสสงคมทจะมสมาชกจากประเทศตางๆทเดนทางไปมาคาขายกนหลากหลายเชอชาตศาสนา จาเปนตองเรยนรและเขาใจวฒนธรรมของชาตตนทถกตองไมหลงไหลไปตามกระแสนยมวฒนธรรมของชาตอน ขณะเดยวกนจาตองเรยนรและเขาใจในความเชอและวธปฏบตของคนชาตอนๆเพอใหสามารถปฎบตตนไดอยางถกตอง เหมาะสม เพอหลกเลยงความขดแยงอนเกดจากความไมเขาใจทางวฒนธรรมของกนและกน

ดงนน สงทเยาวชนรนใหมตองเรยนรและรกษาเอาไวใหไดกคอ การเรยนรและรกษา


18

ความเปนเอกลกษณของชาตไทย เขาใจในความเปนเอกลกษณของชาตอนเพอใหสามารถยนหยดอยไดในสงคมนอยางมศกดศรและสงางาม ขณะเดยวกนความพยายามเขาใจในความแตกตางของ ชาตอนทาใหเราสามารถรกษามตรภาพในการดารงอยรวมกนไดโดยสนต ไมเกดความขดแยงและนามาซงสนตสขในการอยรวมกนในสงคมทมความแตกตางและหลากหลายในอนาคต เอกสารอางอง ธนากต. (๒๕๔๓). วยรนกบมารยาทสงคม. พมพครงท 2 กรงเทพ : โรงพมพพรามด ศรสวาง ภบาลแทน.(๒๕๒๙). มารยาทไทย. กรงเทพ: โรงพมพรงวฒนา สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต.(๒๕๕๑), มารยาทไทย. พมพครงท ๒

กรงเทพมหานคร : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจากด เวบไซต http://elc.psu.ac.th http://kanchauapisek.or.th http://pirun.ku.ac.th

http://elc.psu.ac.th/

http://kanchauapisek/

http://pirun.ku.ac.th/


19

แบบฝกหดทายบทท 6 ทกษะสงคมพหวฒนธรรม

1. การพฒนาทกษะทางสงคมมความจาเปนตอการดารงชวตในสงคมยคใหมของนกศกษาอยางไร ............................................................................................................................. ................................................................................................................................ ............................................................ ............................................................................................................................. ................................ 2. การพฒนาทกษะทางกายทมความจาเปนตอนกศกษาอยางไรบาง และสามารถนาไปใชใหเปน ประโยชนในการดาเนนชวตไดอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… .................................................................................... ......................................................................... 3. นกศกษาไดรบประโยชนและแงคดการเรยนรการพฒนาทกษะทางวาจาแกตนเองอยางไร .................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................... ............................. ............................................................................................................................................................. 4. แนวคดมารยาททางใจ สามารถใชเปนประโยชนตอการดารงชวตใหมความสขในสงคมยค ใหมไดอยางไร ............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................ ............................. ............................................................................................................................. ................................ ....................................................................... ...................................................................................... 5. จากการศกษาเรองการพฒนาทกษะทางสงคม นกศกษายคใหมจาเปนตองเรยนรเรองใด เพมเตมนอกเหนอจากในบทเรยนบาง ............................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ......................................................................................................... .............................................................................. ............................................................................................................................. ................................

บทที่ 6...

Documents