เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

102

บทท 7

การบรหารการพฒนาทเนนการพฒนาทางการเมอง 7.1 ความหมายของการพฒนาทางการเมอง หากพจารณาตามมตทวไปและมต ท เฉพาะเจาะจงแลว การพฒนาทางการเมองเปนแนวความคดหนงในบรรดาแนวความคดอนๆทเกยวกบการเมองดงทแสดงใหเหนในภาพท

ภาพ แสดงแนวความคดการพฒนาทางการเมองและแนวความคดทเกยวของ ทมา : Enloe, Ibid.

จากภาพขางตนจะเหนไดวา ถาพจารณาจากมตทวไปและมตเฉพาะเจาะจงแลว แนวคดทเกยวกบการเมองและแนวคดทเกยวของมอย 4 แนวความคดดวยกน กลาวคอ การเปลยนแปลงทางการเมอง ความเจรญเตบโตทางการเมอง การพฒนาทางการเมอง และความเปนสมยใหมทางการเมอง

ความหมายของการเมอง ความเปลยนแปลงทางการเมอง ความเจรญเตบโตทางการเมอง การพฒนาทางการเมอง และความเปนสมยใหมทางหารเมอง รายละเอยดของความหมายของแนวคดเหลานมดงน

มตทวไป

ความเปลยนแปลงทางการเมอง

ความเจรญเตบโตทางการเมอง

การพฒนาทางการเมอง

ความเปนสมยใหมทางการเมอง

มตเฉพาะเจาะจง

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

103

7.1.1 ความหมายของการเมอง การเมองนนมผใหความหมายไวหลายนยดวยกนดงจะเหนไดจากผลงานของ เกลน ด เพจ , ดบบลว เอ เวลช , เอ ซ ไอแซค , แอล เอ โฟรแมน จเนยร แอล รอเจอรส และ จ เอ ธโอดอรสน เพจ ไดรวบรวมความหมายของกการเมองทใหไวโดยนกวชาการหลายทานดงน

1.การเมอง หมายถง “ใครไดอะไร เมอใด และอยางไร” แฮโรลด ด ลาสเวลล 2. การเมอง หมายถง การจดสรรสงทมคาซงมผลบงคบตามกฎหมาย เดวด อสตน

3. การเมอง หมายถง การจดสรรอ านาจบงคบบญชาและความรบผดชอบ มาเรยน เจ เลว 4. การเมอง หมายถง การจดระเบยบการควบคมทคนใชกบคน มารยามา มาซาโอะ

5.การเมอง หมายถง ใครท าอะไรตอ (กบ) ใคร ค านยามนใหไวโดย ว ไอ เลนน 6. การเมอง หมายถง สงครามทปราศจากเลอดเนอ เมาเซตง เวลช พจารณาการเมองในแงของกจกรรม เนอหา กระบวนการ และพฤตกรรมซงเมอพจารณาอยางรวมๆแลว เวลชไดใหความหมายของการเมองไวหลายนยดงน คอ 1.การเมอง หมายถง พฤตกรรมของมนษยทเกยวกบสถาบนและวธปฏบตงานของรฐบาล

2.การเมอง หมายถง กระบวนการทชมชนมนษยพยายามทจะหาทางแกปญหาทเปนอปสรรคระหวางสภาพการณในปจจบน และเปาหมายทพวกตนประสงคจะน ามาปฏบตใหบรรลความส าเรจ

3.การเมอง หมายถง ปฏกรยาโตตอบของมนษยทเกยวของกบการใชหรอการขวาจะใชอ านาจ หรออ านาจบงคบบญชา

4.การเมอง หมายถง กระบวนการทจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากด (มนษย สงของ และจตใจ ) ภายในกลม องคการ และสงคม

5.การเมอง หมายถง การพยายามตงค าถามพนฐานเกยวกบปญหาทมนษยก าลงประสบอย และค าตอบทจะตอบค าถามนน จะเปนแนวทางทก าหนดโครงสรางของสงคม

6.การเมอง หมายถง พฤตกรรมทเกยวของกบความขดแยง อ านาจ อทธพล ภาวะผน าและการตดสนใจ จะเหนไดวาความหมายของการเมองนเนนทเนอหาของการเมอง

ไอแซค ไดใหความหมายของการเมอง ทงในแงของกจกรรม เนอหาและวการในแงของกจกรรมนน ไอแซค มองวาการเมองเปนเรองทเกยวกบกจกรรมทรฐบาลกระท าซงอาศยตวบทเปนแนวทาง ในแงของเนอหานน ไอแซคมองวาการเมองเปนเรองทเกยวกบอ านาจ อ านาจหนาท และความขดแยง โดยพจารณาวาการเมองเปนกระบวนการทางสงคม ซงเกยวของกบการชงดชงเดน และการรวมมอกนในการใชอ านาจเพอตดสนใจในนามของกลม สวนในแงวธการนน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

104

ไอแซคมองการเมองเชนเดยวกบอสตนวา การเมอง หมายถงวการจดสรรทรพยากรทมคาส าหรบกลม องคการ และสงคม และการจดสรรเชนนนจะตองมผลบงคบตามกฎหมาย

โฟรแมนจเนยร มองการเมองในแงของวธการเชนเดยวกบอสตน คอ หมายถงการกระจายความไดประโยชนและเสยประโยชนระหวางบคคล สวนใครจะไดประโยชน หรอเสยประโยชนนนข นอยกบปจจยหลายประการ เชน ชนดของกระบวนการตดสนใจ ผคนทเขามามสวนรวม และทรพยากรทมอย

เทาทกลาวมาแลวขางตน พอจะสรปไดวา การเมองหมายถงกจกรรม เนอหา กระบวนการ แลพฤตกรรมในอนทจะจดสรรทรพยากรทมคาส าหรบกลม องคการและสงคม และการจดสรรดงกลาวจะตองมผลบงคบตามกฎหมาย นนกคอ หากผใดไมปฏบตตามจะถกลงโทษ

7.1.2 ความหมายของการเปลยนแปลงทางการเมอง ความเปลยนแปลงทางการเมองเปนแนวความคดทมลกษณะทวไป หรอขวางขวางกวาแนวคดทเกยวของกบการเมองอนๆ ความเปลยนแปลงทางการเมองนหมายถง การเปลยนจากสถานภาพหรอสถานการณทางการเมองอยางหนงไปยงอกสภาพ หรอสถานการณทางการเมองอกอยางหนง ซงในทรรศนะของ โจเซฟ ลาพาลอมบารา นนเนนการเปลยนแปลงทางดานการแบงแยกหนาทในการปฏบตภารกจทางการเมอง น าหนกของกจกรรมทางการเมองเมอเปรยบเทยบกบกจกรรมอนๆ การมงความส าเรจและความเปนไปไดในทางโลกหรอทางฆราวาส อยางไรกด หากพจารณาความเปลยนแปลงทางการเมองของประเทศทก าลงพฒนา เชน ประเทศไทย จะพบวา ความเปลยนแปลงทางการเมองมกจะมลกษณะและวงจรดงทแสดงไวในภาพขางลางน

1. รฐประหาร 2.การปกครองในระบอบเผดจการทหาร

3.การประกาศใชรฐธรรมนญ

4.การเลอกตง

5.กระบวนการทางรฐสภา

6.ขอขดแยง

7.วกฤตการณ

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

105

ภาพ แสดงการเปลยนแปลงทางการเมองของไทย

ทมา : ลขต ธรเวคน อางแลว และชยอนนต สมทวณช อางแลว

จากภาพ จะเหนไดวา ความเปลยนแปลงทางการเมองของไทยมกจะม “วงจรแหงความชวราย” ซง ชยอนนต สมทวณช เหนวามการผลดเปลยนกลบไปกลบมาระหวางการปกครองระบอบเผดจการ ระบอบประชาธปไตย และระบอบกงประชาธปไตย ซงแมวาระบอบกงประชาธปไตยจะเรมมความเปนสถาบนมากขนบางแลวกตาม แตการปกครองยงขาดเสถยรภาพเทาทควร ดงจะเหนไดวานบตงแตวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 จนถง 1 เมษายน พ.ศ. 2529 ไดมความเปลยนแปลงทางการเมองในรปของการกบฏ ปฏรป รฐประหาร และปฏวต เพอลมลางการปกครอง ถง 17 ครงดวยกน แมกระนนกตาม นบตงแตเหตการณ 14 ตลาคม 2516 เปนตนมา ระบบการเมองไทยเรมรบนกธรกจมากขน แทนทจะใหขาราชการผกขาดอ านาจแตเพยงผ เดยวเหมอนแตกอน อยางไรกด ความเปลยนแปลงทางการเมองน อาจจะเปนการเปลยนแปลงทแทจรง ซงไดแกความเปลยนแปลงทถอนรากถอนโคนทมการเปลยนแปลงทงระบบใหญ และระบบยอยไปพรอมๆกน ความเปลยนแปลงแบบผวเผน หรอจอมปลอม ซงไดแกการเปลยนแปลงทอาจจะเกดขนในระบบยอยหรอระบบใหญอยางใดอยางหนง แตไมกอใหเกดความเปลยนแปลงทแทจรง และความเปลยนแปลงทอยระหวางความเปลยนแปลงประเภทแรกและประเภทหลง 7.1.3 ความหมายของการเจรญเตบโตทางการเมอง ความเจรญเตบโตทางการเมองน บางทกใชสลบกบการพฒนาทางการเมอง ดวยเหตนจงมนกวชาการบางกลมมองวา ความเจรญเตบโตทางการเมองเปนสงเดยวกนกบการพฒนาทางการเมอง และบางกลมมองวา ความเจรญเตบโตทางการเมองแตกตางกบการพฒนาทางการเมอง กลาวคอ ความเจรญเตบโตทางการเมองเปนกระบวนการทเกยวกบการขยาย หรอเพมขนาด น าหนก อ านาจหรอจ านวนทสามารถวดปรมาณได และทกาวไปสวฒภาวะทางการเมอง โดยกระบวนการทางธรรมชาต และคอยเปนคอยไป สวนการพฒนาทางการเมองนนนอกจากจะมคณลกษณะหนงของความเจรญเตบโตทางการเมองคอสามารถวดปรมาณไดแลว ยงอาจมความเลยนแปลงทางคณภาพ 7.1.4 ความหมายของการพฒนาทางการเมอง การพฒนาทางการเมองนนมผ ใหความหมายไวมากมาย ดงน ออรแกนสก ออรแกนสกมองการพฒนาทางการเมองวาเปนการเพมประสทภาพของรฐบาลในอนทจะใชทรพยากามนษย และวตถ เพอวตถประสงคของชาต นอกจากน ออรแกนสก เหนวา การพฒนาทางการเมองนนจะด าเนนไปตามขนตอนดงน คอ การเมองของการสรางชาต

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

106

การเมองของการท าใหเปนอตสาหกรรม การเมองของการสวสดการ และการเมองของการมงคงอดมสมบรณ ลาพาลอมบารา และไวเนอร ลาพาลอมบารา มองการพฒนาทางการเมองเปน 2 มต มตแรกมองถงความเปลยนแปลงทางดานการแบงแยกหนาทในการปฏบตภารกจทางการเมองน าหนกของกจกรรมทางการเมองเมอเทยบกบกจกรรมดานอนๆการมงความส าเรจ และความเปนไปไดในทางโลกหรรอทางฆราวาส หรอการใชเหตผล สวนมตหลงรวมถงสมรรถนะของระบบทางการเมองทจะจดการกบความเปลยนแปลงทเกดจากขอเรยกรองของประชาชน สวนในผลงานของลาพาลอมบารา ทรวมมอกบไวเนอรนน เหนวา การพฒนาทางการเมองหมายถง มาตรการทจะยอมใหประชาชนทมไดเปนสมาชกของชนชนหวกะทเขามามสวนรวมในการตดสนใจก าหนดชะตากรรมของประเทศชาตเปนจ านวนมากทสดเทาทจะมากได ฮดสน ฮดสนมองการพฒนาทางการเมองคลายกบลาพาลอมบาราทวาเปนสมรรถนะหรอความสามารถของระบบทางการเมองทยอมใหมวลชนเขามามสวนรวมในการก าหนดนโยบายและการน านดยบายไปปฏบต ซงการกระท าเชนน จะชวยใหระบบการเมองมความแขงแกรงและมความเปนสถาบนมากขน เดวส เดวสใหความหมายของการพฒนาทางการเมองวาเปนการเพมความเสมอภาคของประชาชน การเพมการมสวนรวมของประชาชนในการเลอกผน ารฐบาลและการเพมบรณาการหรอความกลมเกลยวของชาต พายและเวอรบา ไดใหความหมายของการพฒนาของการเมองไวเปน 3 สวน คอ 1.ในสวนทเกยวกบประชาชน การพฒนาทางการเมอง หมายถง การเปลยนจากสถานภาพไพรฟา มาเปนประชาชนทมสวนรวมในการก าหนดชะตากรรมของตนเองและประเทสชาต มความเสมอภาคและอยภายใตกฎเกณฑทมลกษณะทเปนสากล มใชกฎเกณฑทมลกษณะทเปนการพาะราย 2.ในสวนทเกยวกบผลงานของรฐบาล การพฒนาทางการเมองเปนการเพมสมรรถนะของระบบการเมองในการใหบรการสาธารณะ การควบคมความขดแยงและการสนองความตองการของประชาชน 3. ในสวนทเกยวกบองคกรของหนวยการปกครองการบรหาร การพฒนาทางการเมอง หมายถงการแบงแยกหนาทในการปฏบตภารกจทางการเมอง มภารกจทเฉพาะเจาะจงและม บรณาการขององคการและสถาบนทเขามามสวนรวมมากขน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

107

อาลมอนด และเพาเวลลจเนยร มองวาการทจะพจารณาวา ระบบการเมองใดมการพฒนามากนอยเพยงใด ควรศกษาวจยเกยวกบตวแปรทงหมด 16 ตวแปรและตวแปรเหลานอาจแบงออกไดเปน 4 กลม ดงน 1. กลมตวแปรภารกจการแปลงสงทปอนเขาใหกลายเปนผลออกมา กลมนมตวแปรทงหมด 6 ตวแปรคอ การกระตนใหตระหนกถงผลประโยชน การรวบรวมผลประโยชนใหเปนกลมกอน การตดตอสอสารทางการเมอง การก าหนดกฎเกณฑ การประยกตกฎเกณฑ และการตดสนก าเกณฑ 2. กลมตวแปรสมรรถนะหรอความสามารถของระบบการเมอง กลมนมตวแปรทงหมด 5 ตวแปรคอ สมรรถนะในการสกดเอาทรพยากรมาใช สมรรถนะในการควบคมดแลพฤตกรรมของประชาชน สมรรถนะในการแจกจายสนคาและบรการ สมรรถนะทางดานสญลกษณและสมรรถนะในการสนองตอบขอเรยกรองของประชาชน 3. กลมตวแปรการบ ารงรกษาและปรบตวของระบบการเมอง กลมนมตวแปรทงหมด 2 ตวแปร คอ ตวแปรการสรรหาผมาด ารงต าแหนงทางการเมอง และตวแปรการอบรมบมนสยทางการเมอง 4.กลมตวแปรอนๆกลมนมตวแปร 3 ตวแปรคอ การแบงแยกหนาทภารกจทางการเมอง ความเปนไปไดทางการเมองและฆราวาส หรอการใชเหตผล และความเปนอสระของระบบการเมอง 7.1.5 ความหมายของการเปนสมยใหมทางการเมอง ความหมายของการเปนสมยใหมทางการเมอง ทนามพจารณาในทน เปนผลงานของนกวชาการหลายทานดวยกน คอ ฮนตงตน ฮนตงตนมกจจะใชการพฒนาทางการเมองสลบกบความเปนสมยใหมทางการเมองอตเสมอ นอกจากนเขายงกลาวดวยวา ความเปนสมยใหมทางการเมองหมายถง การระดมมวลชน และการระดมมวลชน หมายถง การเพมการมสวนรวมทางการเมองและการมสวนรวมทางการเมองเปนปจจยทส าคญของการพฒนาทางการเมอง อยางไรกด ฮนตงตน เชอวาการระดมมวลชน และการมสวนรวมทางการเมองไมใชจะน าไปสการพฒนาทางการเมองเสมอไปกกาไม ตรงกนขาม การเพมการมสวนรวมทางการเมองมากเกนไปจนระบบการเมองไมสามารถรองรบไดอาจน าไปส “ความผกรอนทางการเมอง” กได และเพอแกปญหาความผกรอนทางการเมองน ฮนตงตนจงเสนอใหระบบการเมองเปนสถาบนมากยงขน ไอเซนสตาดท ในทรรศนะของไอเซนสตาดทนน ความเปนสมยใหมทางการเมองหมายถง คณลกษณะทจ าเปนส าหรบการทจะใหระบบการเมองสามารถปฏบตภารกจของรฐสมยใหมไดส าเรจ นนกคอ การปรบปรงสมรรถนะหรอความสามารถของสถาบนของชาต และระบบ คานยมของคนและขาราชการในชาต เพอใหเออตอขอเรยกรองตางๆ ทงนรวมถงการผนกเอาชาต- รฐเขามาอยภายใตการควบคมดแลของหนวยการปกครองการบรหาร และการสกดเอาทรพยากรมาใชพฒนาประเทศโดยมตอง

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

108

ตกอยภายใตอทพลของกลมครอบครวใดๆทงสน นอกจากนยงตองมการเปลยนแปลงคานยมทใหความส าคญกบการแบงงานกนท าความส าเรจและการปฏบตตอประชาชนโดยเสมอหนากน อาลมอนด และเพาเวลลจเนยร อาลมอนด และเพาเวลลจเนยรเหนวา ความเปนสมยใหมทางการเมองครอบคลมถงการสรางรฐ การสรางชาต การมสวนรวมทางการเมอง และการแจกจายสนคาบรการ ความมงคง โอกาส และสถานภาพทางสงคม ซงในกรณของไทยนน พฤธสาณ ชมพล มความเหนวา วธการแกไขปญหาเหลานกคอ การสรางระบบการเมองแบบประชาธปไตยทรบผดชอบตอประชาชน เพอรวมเอาประชาชนเขามาอยในสตร “ชาต ศาสนา พระมหากษตรย” ใหได ลไวน เหนวา ความเปนสมยใหมทางการเมองจะตองเนนอ านาจการบงคบบญชาของรฐบาลทแผคลมไปทวโครงสรางของรฐ- ชาตทมอธปไตยอยางแทจรง การใชเหตผลในทางโลกเพอควบคลมสภาพแวดลอม และการสรางความเปนสถาบนของระบบการเมองใหมนคง เอนโล ใหความหมายของความเปนสมยใหมทางการเมองวาเปนรปแบบทแปลกประหลาดของความเปลยนแปลงประเภทหนง ทผ คนในประเทศทก าลงพฒนาพากนคลงไคลและอยากใหมขนในประเทศของตน เวลช ไดรวบรวมค านยามของความเปนสมยใหมทางการเมองไวหลายประเดนดวยกน 1.ความเปนสมยใหมทางการเมอง หมายถง กระบวนการทมพนฐานอยบนการใชทรพยากรอยางมเหตผล เพอสรางสงคมสมยใหมขน ค านยามนเปนผลงานของเวลชเอง 2.ความเปนสมยใหมเหนไดจากลกษณะของความเชอหลก ในเรองทเกยวกบการควบคมอยางมเหตผล หรอแบบวทยาศาสตร นอกจากนความเปนสมยใหมทางการเมองยงรวมถงการใชพลงมนษยอยางเปนระบบและคงทน โดยมเปาหมายทจะควบคมสภาพแวดลอมทางกายภาพและสงคมอยางมเหตผล เพอด าเนนการใหบรรลวตถประสงคตางๆของมนษย ค านยามนเปนผลงานของเบนจามน ชวาตช 3.ความเปนสมยใหมทางการเมอง หมายถง การหลอหลอมหรอการปลกฝงมงทเรยกวาวฒนธรรมโลก ซงมพนฐานอยบนเทคโนโลยและวทยาศาสตรทกาวหนาการด าเนนชวตและความสมพนธทางสงคมมพนฐานอยบนความมเหตมผลในทางโลก การบรหารบานเมองเปนไปโดยความเสมอภาคและยต ธรรม และทส าคญทสดกคอ การใหความส าคญแกหนวยงานปกครองและการบรหารทเรยกวารฐ-ชาต ค านยามนเปนผลงานของพาย ลขต ธรเวคน ใหความหมายของความเปนสมยใหมทางการเมองวา หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงทโครงสรางทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคมสนบสนนซงกนและกนจนกอใหเกดการมสวนรวมทางการเมอง ประสทธภาพทางเศรษฐกจ และความเสมอภาคทางสงคม

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

109

จากความหมายของแนวความคดทเกยวของกบการพฒนาทางการเมองในขางตน จะเหนไดวาในบางครงนกวชาการอาจจะใชความเจรญเตบโตทางการเมองสลบกบการพฒนาทางการเมองและการพฒนาทางการเมองสลบกบความเปนสมยใหมทางการเมอง อยางไรกด เนองจากเนอหาของบทนเนนความส าคญของการพฒนาทางการเมอง ผ เขยนจงขอสรปความหมายของการพฒนาทางการเมองเปน 3 ประเดนดวยกนกลาว คอ ประเดนแรก การพฒนาทางการเมอง หมายถง การแกไข เปลยนแปลง และปรบปรงกจกรรม เนอหา กระบวนการ และพฤตกรรมทางการเมองในอนทจะจดสรรการใชทรพยากรทมคาส าหรบกล องคกร และสงคมทมผลบงคบตามกฎหมายเพอใหเกดการพฒนาทางดานเศรษฐกจและสงคม และดานอนๆ ประเดนทสอง การพฒนาทางการเมองเปนผลหรอตวแปรตามซงเกดจากการพฒนาดานอนๆ(หรอตวแปรตนอนๆ) เชน การพฒนาพรรคการเมอง การมสวนรวมทางการเมอง ความชอบธรรมทางการเมอง บรณาการของชาต การพฒนาความขดแยง การอบรมบมนสยทางการเมอง วฒนธรรมทางการเมองแบบมสวนรวมหรออาศยเหตผลในทางฆราวาส หรอทางโลก ความเปนเมอง การท าใหเปนอตสาหกรรม การศกษา การสอสารมวลชน เปนตน ประเดนสดทาย ความหมายของการพฒนาทางการเมองคลายคลงกบการบรหารการพฒนาดงไดกลาวมาแลว นนกคอ นกวชาการมกจะใหความหมายของการพฒนาทางการเมองในแงของทางภมศาสตร ในแงทเปนผลพวงจากสงอน ในแงของเปาหมายและในแงของภารกจ การพฒนาทางการเมองในแงของภมศาสตร หมายความวา การพฒนาทางการเมองทเปนปรากฏการณของประเทศทก าลงพฒนา การพฒนาในแงทเปนผลพวงจากสงอน หมายความวา การพฒนาทางการเมองเปนผลพวงจากการพฒนาทางเศรษฐกจ เปนตน และการพฒนาทางการเมอง ในแงของภารกจ หมายถงวาระบบการเมองจะตองปฏบตภารกจอะไรบาง ถาประสงคจะใหมการพฒนาเกดขน 7.2 เนอหาของการพฒนาทางการเมอง การพฒนาทางการเมองวาดวยเรองอะไรบาง การหาค าตอบตอค าถามนคงไมใชเปนเรองทงายนก อยางไรกด จากการส ารวจดผลงานทางวชาการหลายๆชน พบวาการพฒนาทางการเมองครอบคลมเรองตางๆอยางนอยทสด 14 เรองใหญๆดวยกนกลาว คอ 7.2.1 เอกภาพและการบรณาการทางการเมอง (political unity or integration) เอกภาพและการบรณาการทางการเมอง หมายถง กระบวนการของการน าเอากลมคนท มความแตกตางกนทงทางดานวฒนธรรมและสงคมทอยกระจดกระจายใหมารวมกลมกน เอกภาพหรอบรณาการ

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

110

ทางการเมองอาจหมายรวมถงการลด หรอปดชองวางระหวางชนชนหวกะทและมวลชนอยางตอเนอง โดยมวตถประสงคใหประชาชนคลอยตาม และอทศตนใหกบขอเรยกรองและความตองการของรฐ อยางไรกด ในปจจบนนไดมการเปลยนแปลงเกดขนในหลายๆดาน จนท าใหมผวตกกนวา ความเปลยนแปลงทางดานกายภาพหรอบรณาการทางการเมองทอาศยแนวความคด ชาต – รฐหมดความส าคญลงไป ทงนเพราะผคนอาจมชวตและการด าเนนธรกจขามชาต นนในการพจารณา เอกภาพหรอการบรณาการทางการเมองจงควรพจารณาถงปจจยกลมชาตพนธประกอบดวย พอจะสรปไดวา เอกภาพหรอการบรณาการทางการเมองมวตถประสงคทจะรวมเอากลมคนทมถมหลงทางสงคมเศรษฐกจ และวฒนธรรมทแตกตางกนเขามาอยในชมชนทางการเมองทเรยกวารฐ – ชาตเดยวกน เพอใหประชาชนมความผกพน มจตส านก และความจงรกภกดตลอดจนความหวงใยในชาต เพอทจะประสานประโยชนใหเกดขนแกทกๆฝาย นอกจากน เอกภาพหรอการบรณาการทางการเมองยงจ าเปนตอการจดหาสนคาและบรการเพอสนองตอความตองการของประชาชน และเปนเครองมอในการตอสกบศตรจากนอกประเทศดวย ดวยเหตนเอกภาพหรอบรณาการทางการเมองจงเปนเงอนไขทส าคญทสดของการบรหารการพฒนา อยางไรกด เอกภาพหรอการบรณาการทางการเมองนนจ าเปนจะตองมการแลกเปลยน ระหวางขอเรยกรองของรฐและความตองการของประชาชน นนก คอ การทประชาชนมาอยภายใตอ านาจของรฐนน เขาจะตองไดรบอะไรบางสงบางอยางตอบแทน ซงตามทรรศนะของชยอนนต สมทวณช นนเหนวา โดยธรรมชาตแลวมพลง 3 พลงทบงคบใหมนษยมาอยรวมกนในสงคมภายใตอ านาจทเหนอกวาครอบครวและชมชน พลงเหลานไดแก ความกลว ความปรารถนาทจะมชวตรอดอยางมความสข และความตองการทจะอยอยางมศกดศร ฝายขางรฐเองกมบางสงบางอยางทจะสนองตอบความตองการของบคคล นนกคอการพฒนา การยอมใหประชาชนเขามามสวนรวมและการใหหลกประกนความมนคงในชวตและทรพยสนแกประชาชน แมกระนนกตาม ลกษณะความส าคญแกรฐและสงคม หรอประชาชนอาจมลกษณะทงทสมดลและไมสมดลกนกลาวคอ 1.ความสมพนธระหวางรฐกบสงคมทไมสมดลในกรณแรก คอ กรณทรฐลอมหรอมอทธพลเหนอสงคม นนกคอ รฐเปนทงแกนการเมอง การปกครอง และแกนสงคมดวย 2.ความสมพนธระหวางรฐกบสงคมทไมสมดลในกรณทสอง ไดแก กรณทสงคมลอมรฐนนกคอ กลไกอ านาจรฐอยภายใตอ านาจของศนยอ านาจทางเศรษฐกจ การเมอง สงคมและวฒนธรรม สงคมลอมรฐอาจท าใหรฐและกลไกของรฐเปนกลาง หรอเปนเครองมอของสงคมได 3.ความสมพนธระหวางรฐกบสงคมทสมดล นนกคอ สงคมรวมรฐ หรอสงคมทมความแขงแกรงทดเทยมกบอ านาจรฐ และมการตรวจสอบกนระหวางรฐและสงคม จะเหนไดวา เอกภาพหรอการบรณาการทางการเมองจะคงทนควรจะมพนฐานอยบนความสมพนธสงคมรวมรฐ เพราะมการแลกเปลยนกนระหวางสงคมและรฐในลกษณะทสมดล

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

111

7.2.2 สมรรถนะหรอความสามารถของระบบการเมอง (political capabilities) เนอหาของการพฒนาทางการเมองในประเดนนถาจะเปรยบใหเหนชดๆ กคอ เอกภาพ หรอ การบรณาการทางการเมองเปนแตเพยงการจดหาบานชองใหประชาชนอยเทานน สวนการทประชาชนจะอยในบานหลงนอยางมความสขหรอไมนน ระบบการเมอง รฐ และกลไกของรฐจะตองมสมรรถนะ หรอความสามารถในการตอบสนองความตองการของประชาชน สมรรถนะหรอความสามารถของระบบการเมองนรวมถง สมรรถนะในการสกดเอาทรพยากรมาใช เชน การเกบภาษ สมรรถนะในการควบคมดแลพฤตกรรมของประชาชน เชน การบรหารความยตธรรมและการขจดความขดแยง สมรรถนะในการแจกจายสนคาและบรการ เชน การสงมอบบรการใหกบประชาชน สมรรถนะทเปนสญลกษณทกระตนใหประชาชนมความเปนอนหนงอนเดยวกน เชน การเชญชวนใหเคารพธงชาต เปนตน 7.2.3 ผลประโยชนสาธารณะ (public interest) ระบบการเมองพหนยมในปจจบนยงไมสามารถทจะใชหลกประกนวาผลประโยชนสาธารณะของคนจ านวนมากทสดนไดรบการคมครองอยางเพยงพอ ทงนแพราะประชาชนยงไมสามารถควบคม รฐ รฐบาลและระบบการเมองไดอยางเตมท เพราะความสมพนธระหวางรฐและสงคมยงมลกษณะรฐลอมสงคม หรอดงท อ อ ไนเดอร ไดกลาวไววา ระบบการเมองพหนยมทฝากความหวงไวกบกลมผลประโยชนเพอใหคอยควบคมรฐบาลนนมผลเสยอยางยงเพราะกลมผลประโยชนมกจะเขาขางธรกจและชนชนสง และเพอปองกนมใหองคกรตองตกอยภายใตอทธพลของกลมผลประโยชนภายใตระบบการเมองพหนยมในปจจบน จงมผ เสนอวการแกไขปญหา ดงทสะทอนใหเหนจากผลงานของนกเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ ทไดเสนอวา หนวยราชการควรจะแขงขนกนจดหาสนคาและบรการใหกบประชาชน แทนทจะผกขาดภายใตอทธพลของกลมผลประโยชนทรวมตวกนอยอยางเหนยวแนนในปจจบน สวนนกกฎหมายโจมตเสรนยม พหนยม และทนนยมแบบเดมวา ไมสามารถปกปองผลประโยชนสาธารณะใหแกประชาชนอยางทวถงและเปนธรรมได ดวยเหตน จงเสนอใหฝายตลาการและใหขาราชการทมความรความสามารถเขามาตดสนใจแทน “เสรนยมกลมผลประโยชน”พรอมทงสนบสนนใหฝายบรหาร นตบญญต และตลาการ มความเขมแขงมากกวาเดม 7.2.4 ความยตธรรม (justice) ปญหาความยตธรรมยงหาขอยตไดยาก เพราะค านเปนแนวความคดทลนไหลและสมพนธกบ หรอเปลยนแปลงไปตามปจจยอนๆนอกจากนนกวชาการแตละทานมองความยตธรรมไมเหมอนกน ยกตวอยางเชน เจ รอลซ เสนอใหมความยตธรรมทเสนชยในขณะท โรเบอรต โนซค สนบสนนใหมความยตธรรมทจดเรมตน เปนไปไดไหมทจดยนของทงสองฝายนนาจะพบกนครงทาง และถอเอาเกณฑนนเปนแนวทางในการปฏบตของการพฒนาการเมอง

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

112

7.2.5 ความเสมอภาค (equality) ความเสมอภาคกเปนเกณฑอกเกณฑหนงทใชเปนแนวทางปฏบตของการพฒนาทางการเมอง นนกคอ การพฒนาทางการเมองจะท าใหประชาชนมหลกประกนในเรองความเสมอภาค อยางบไรกดการพจารณาความหมายของความเสมอภาคกมปญหาเชนเดยวกนกบการพจารณาความหมายของความยตธรรม ยกตวอยางเชนนกวชาการกลมเสรนยมจะเนนความเสมอภาคในโอกาส นกวชาการกลมเสรนยมจะเนนความเสมอภาคทางดานเนอหาในการด ารงชวตทางดานสงคมการเมองและเศรษฐกจ สวนนกวชาการกลมเปนกลางจะเนนความเสมอภาคดวยการประเมนผลไดผลเสยจากการกระท าของระบบการเมองทมผลกระทบตอชวตและทรพยสนของประชาชน เกยวกบเรองน อารเธอร เอม. โอคน (Arthur M. Okun) ไดกลาวเตอนไววา การเนนความเสมอภาคมากเกนไปโดยไมพจารณาถงประสทธภาพยอมเปนอนตราย ฉะนนจงจ าเปนตองมการชงน าหนกระหวางความเสมอภาคและประสทธภาพใหด ในท านองเดยวกนนกวชาการบางคนกเหนวาความเสมอภาค และความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ อาจจะขดขวางหรอสงเสรมซงกนและกนกได กลาวคอ บางคนเหนวาความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในตวของมนเองนนแหละทกอใหเกดความไมเสมอภาค ฮะนน ประเทศทก าลงพฒนานาจะสงเสรมความเสมอภาคมากกวาความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ในทางตรงกนขาม บางคนกลบเหนวาความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และ ความเสมอภาคมไดเปนปฏปกษตอกนแตอยางใด แมกระนนกตาม นกวชาการบางคนยงเชอวาการทจะใหไดมาซงความเสมอภาค โดยเฉพาะอยางยงความเสมอภาคระหวางผวนนจะใชวธการฟองรองตอศาล การประทวงโดยสนตวธหรอการออกเสยงเลอกตงเปนกลมกอนเทานนหาไดไมจ าเปนจะตองมการด าเนนการเพอใหไดมาซงความเสมอภาคทละนอยๆโดยใช “การเมองของการกอความวนวาย” 7.2.6 เสรภาพ (liberty)

เสรภาพเปนเกณฑทใชเปนแนวทางปฏบตในการพฒนาทางการเมองมานานแลว เสรภาพในทน หมายถง การทบคคลสามารถทจะท าอะไรกได ตราบเทาทการกระท านนๆจะไมท าใหผ อนเดอดรอน 7.2.7 ประชาธปไตย (democracy)

การพฒนาทางการเมองโดยใชเกณฑประชาธปไตยเนนขอก าหนดในรฐธรรมนญทจะใหมการเปลยนผปกครองอยางสม าเสมอและทจะใหประชาชนเปนจ านวนมากขาไปมอทธพลเหนอการตดสนใจในการเลอกตงขาราชการทางการเมองจากคแขงหลายๆคน ตลอดจนการสงเสรมเสรภาพในการพดและการตพมพและเผยแพร 7.2.8 ความเปนสถาบนทางการเมอง (political institutionalization)

สถาบน หมายถงรปแบบพฤตกรรมทมนคง มคณคาและเกดขนซ าแลวซ าเลาองคการและระเบยบวธปฏบตทใชในองคการจะแตกตางกนออกไปตามความหนกเบาของความเปนสถาบนของมน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

113

และความเปนสถาบนขององคการและระเบยบวธปฏบต ในองคการ หมายถง กระบวนการทองคการและระเบยบวธปฏบตสามารถแสวงหาคณคาและเสถยรภาพมาได ระดบของการเปนสถาบนของระบบการเมองใดๆ อาจสงเกตไดจากการปรบตวความสลบซบซอนความเปนอสระและความเปนระเบยบเรยบรอยกลมกลนขององคการและระเบยบปฏบตทใชในองคการ หรอกลาวอกนยหนงวา ความเปนสถาบนทางการเมอง หมายถงความคงทนถาวร และสมรรถนะของระบบการเมองทสามารถฟนฝาอปสรรคและแกไขปญหาทางสงคมมาโดยตลอด นอกจากน ฮนตงตน ยงพยายามชใหเหนวาการพฒนาทางการเมองมลกษณะแตกตางจากความเปนสมยใหมทางการเมอง กลาวคอการทประเทศตางๆพยายามระดมมวลชนและยอมใหประชาชนเขามามสวนรวมทางการเมองมากเกนไป อาจจะน าไปสความผกรอนทางการเมอง มากกวาการพฒนาทางการเมอง สวนการพฒนาทางการเมองในทรรศนะของ ไอเซน สตาดท นนหมายถง การแบงแยกหนาทในการปฏบตทางการเมอง การมเอกภาพและการรวมอ านาจ ตลอดจนมการพฒนาอ านาจทางการเมองและทรพยากรอยางตอเนอง ปญหาหลกของการพฒนาทางหารเมองกคอ ความสามารถของระบบทจะปรบตวใหเขากบขอเรยกรองทเปลยนแปลงอยเสมอ และพยายามเปลยนขอเรยกรองใหออกมาเปนนโยบายสาธารณะ และสามารถตอบสนองขอเรยกรองเหลานนไดอยางตอเนอง มองในแงน ไอเซน สตาดทใหความส าคญแกพรรคการเมอง มตมหาชน และกลมผลประโยชนวาเปนสงประดษฐคดคนทางการเมองและความเปนสถาบนของความเปลยนแปลงทางการเมอง 7.2.9 การอบรมบมนสยทางการเมอง (political socialization )

รชารด อ. ดอรสน และเคนเนธ พรวตต มองวาการอบรมบมนสยทางการเมองเปนสงก าหนดและถายทอดวฒนธรรมทางการเมองของชาต หรอกลาวอกนยหนงวา การอบรมบมนสยทางการเมองจะเกบรกษาวฒนธรรมทางการเมองเอาไวตราบใดทมนถายทอดวฒนธรรมทางการเมองดงกลาวจากคนรนหนงไปยงอกรนหนง การอบรมบมนสยทางการเมองจะแปรสภาพวฒนธรรมทางการเมอง ตราบใดทมนท าใหประชาชนทงหมดหรอบางสวนมองและมประสบการณในอดต และหากมการเปลยนแปลงในโอกาสพเศษ เชนมชมชนทางการเมองใหมเกดขน ซงแทบจะกลาวไดวา กระบวนการทางการอบรมบมนสยทางการเมอง อาจสรางวฒนธรรมทางการเมองอยางทไมเคยมมากอน เฮอรเบอร เอช. ฮายแมน เหนวาการอบรมบมนสยทางการเมองเปนกระบวนการเรยนรทตอเนอง ซงประกอบดวยการเรยนรทางดานอารมณ และการเรยนรจากการปลกฝงแนวความคดทางการเมองอยางโจงแจง รวมทงการเรยนรทไดจากประสบการณทบคคลไดเขาไปมปฏสมพนธกบผ อน เฟรด ไอ. กรนสไตน ใหนยามของการอบรมบมนสยทางการเมองทงในความหมายทแคบและกวาง ในความหมายทแคบ นน การอบรมบมนสยทางการเมอง หมายถงการถายทอดขาวสาร คานยมและวธปฏบตทางการเมอง โดยผ มหนาทโดยตรง (เชน คร อาจารย ตามสถาบนการศกษา ) สวนใน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

114

ความหมายทกวางนน การอบรมบมนสยทางการเมองหมายรวมถง การเรยนรทางการเมองทงหมด ทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ตงใจหรอเกดขนโดยบงเอญ และในทกๆขนตอนของวงจรชวต พอจะสรปไดวา การอบรมบมนสยทางการเมองอาจจะเกบรกษา แปลงสภาพ หรอแมแตจะสรางวฒนธรรมทางการเมองขนมาใหม และการอบรมบมนสยทางการเมองและผลผลตของมนคอ วฒนธรรมทางการเมองจะมผลกระทบตอเสถยรภาพทางการเมองและการพฒนาทางการเมอง 7.2.10 วฒนธรรมทางการเมอง (political culture)

วฒนธรรมทางการเมองทเปนองคประกอบหนงของการพฒนาทางการเมองนน หมายถง ทศนคต คานยม และความเชอหรอความมงมนทผ คนมตอระบบการเมองและสวนตางๆของระบบการเมอง และบทบาทของตนในระบบการเมองนนๆ วฒนธรรมทางการเมองหลกๆม 3 ประเภท คอ - วฒนธรรมทางการเมองแบบทองถน- เผาพนธ ไดแกวฒนธรรมทางการเมองทยดถอเอาวธปฏบตและขนบธรรมเนยมของทองถน หรอเผาพนธเปนเกณฑในการตดสนขอขดแยงตางๆ - วฒนธรรมทางการเมองแบบไพรฟา ไดแก วฒนธรรมทางการเมองทผปกครองและผอยใตปกครองไมคอยจะมโอกาสมานงจบเขาคยกนเพอตดสนปญหาของชมชนและบานเมอง ซงผปกครองจะเปนผออกค าสง และผถกปกครองจะปฏบตตามค าสงโดยไมมสทธโตแยงมากนก -วฒนธรรมทางการเมองแบบมสวนรวม หรอแบบพลเมองด ไดแกวฒนธรรมทางการเมองทผอยใตปกครองสามารถเลอกตง ควบคม ถอดถอนผปกครอง และทงสองฝายมโอกาสไดปรกษาหารอกนเพอแกปญหาของชมชนและประเทศชาต จากขอมลขางตนจะเหนไดวา วฒนธรรมทางการเมองทจะเออตอการพฒนาทางการเมองนน ไดแกวฒนธรรมทางการเมองแบบมสวนรวม หรอแบบพลเมองด เชนวฒนธรรมทางการเมองขององกฤษและอเมรกา สวนวฒนธรรมทางการเมองของเยอรมนและไทยมลกษณะเปนแบบไพรฟาและวฒนธรรมทางการเมองของอตาลและเมกซโกจะมลกษณะแปลกแยกตวออกจากสงคม และไมไววางใจผ อน คอมลกษณะทางการเมองแบบทองถนและเผาพนธอยมาก อยางไรกดยงมวฒนธรรมยอยๆ อกมากทเปนการประสมประสานระหวางวฒนธรรมทางการเมองหลกทงสามขางตน 7.2.11 การมสวนรวมทางการเมอง (political participation)

หมายถงกจกรรมทประชาชนจดท าขน เพอเขาไปมอทธพลเหนอการตดสนใจของรฐ อยางไรกด การมสวนรวมทางการเมองอาจจะเกดขนดวยการกระท าของประชาชนเอง หรอการกะเกณฑและการปลกระดมจากผ อน สวนรปแบบของการมสวนรวมทางการเมองนน อาจจะมตงแตการออกเสยงเลอกตง การวงเตน การตดตอเพอขอสทธพเศษจนถงการกระท าทมลกษณะเบยงเบนและรนแรง จากการศกษาของ เลอรนเนอร ในป ค.ศ. 1958 พบวาสงคมโบราณแบบดงเดมเปนสงคมทผคนไมมสวนรวมทางการเมอง ในขณะทสงคมสมยใหมใหความส าคญกบสงน สบปใหหลง หลงจาก

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

115

ผลวจยของเลอรนเนอร นกวชาการอกกลมหนงพบวา การพฒนาทางเศรษฐกจมความสมพนธกบการมสวนรวมทางการเมอง นนกคอ ยงประเทศมการพฒนาทางเศรษฐกจมากขนเพยงใด กยงท าใหประชาชนมสวนรวมทางกาเมองมากขนเพยงนน ทงนกดวยเหตผลหลายประการ กลาวคอ ประการแรก การมสวนรวมทางการเมองมแนวโนมทจะเปลยนแปลงไปตามสถานภาพทางเศรษฐกจของบคคล คนทมการศกษา รายได และสถานภาพทางอาชพสง จะเขาไปมสวนรวมทางการเมองมากกวาคนทมการศกษา รายได และสถานภาพทางอาชพต า ประการทสอง การพฒนาเศรษฐกจ ชวยใหประชาชนตงหนวยงานและสมาคมทมสมาชกมากขน สมาชกเหลานจะเปนก าลงส าคญในการเขาไปมสวนรวมทางการเมอง

ประการทสาม การพฒนาเศรษฐกจกอใหเกดความตงเครยดในบรรดากลมตางๆ กลมเกาจะถกขมขโดยกลมใหม และกลมทมสถานภาพต ากวาจะฉวยโอกาสปรบปรงสถานภาพของพวกตนโดยเขาไปมสวนรวมทางการเมอง ประการท ส การพฒนาเศรษฐกจกอใหเกดการขยายภารกจของรฐบาล ซงเทากบท าใหประชาชนมโอกาสเขามารวมในกจกรรมการปกครองการบรหารมากขน ประการสดทาย การพฒนาเศรษฐกจและสงคมจะกระท ากนโดยผานทางชาต-รฐซงเทากบเปนการดงเอาประชาชนเขามารวมกจกรรมทางการเมองมากขน 7.2.12 เสถยรภาพทางการเมอง (political stability)

เสถยรภาพทางการเมองสงเกตไดจากความสงบเรยบรอย และความตอเนองทางการเมอง ความสงบเรยบรอยทางการเมองพจารณาไดจากการไมมความรนแรง การใชก าลง การขมข และการหยดชะงกทางการเมอง สวนความตอเนองทางการเมองกคอความเปนสถาบนทางการเมอง กลาวโดยทวไปแลว การพฒนาเศรษฐกจและสงคม นาจะท าใหมเสถยรภาพทางการเมองมากขน แตปรากฎการณเชนนมกจะไมเกดขน เฉพาะอยางยงในระยะเวลาอนสน หรอกลาวอกนยหนงวา ประเทศทเปนสมยใหมอยแลวจะมเสถยรภาพทางการเมองสง แตประเทศทก าลงเปนสมยใหมหรออยในระหวางการท าใหเปนสมยใหมจะกอใหเกดความไรเสถยรภาพ ความไรเสถยรภาพทางการเมอง และความรนแรงทางการเมองดงกลาวน เกดขนเมอผคนมความไมพอใจในผลงานและสมรรถนะของพวกเขาทมไดเปนไปตามทใฝฝน และจากการศกษาของ ฮนตงตน และ ดอมงเกส และ เกอร มขอมลทพอสรปเปนกลางๆไดดงน ประการแรก ประเทศทมการพฒนาทางเศรษฐกจสงจะมระดบเสถยรภาพทางการเมองสงขนดวย สวนประเทศทมเสถยรภาพทางเศรษฐกจย าแย จะกอใหเกดความขดแยงทางสงคมและการเข ามาแทรกแซงการปกครองการบรหารของฝายทหาร

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

116

ประการทสอง แมวาการพฒนาทางเศรษฐกจจะมความสมพนธกบเสถยรภาพทางการเมองในประเทศทพฒนาแลวกตาม แตการพฒนาทางเศรษฐกจของประเทศทก าลงพฒนามกจะน าไปสความระส าระสายทางการเมอง และการกอความไมสงบอยเสมอ ประการทสาม การทผคนในชมชนเมองมการโยกยายถนฐานไปอยทอน จะชวยลดอตราการไรเสถยรภาพทางการเมองและความรนแรงทางการเมองลงได ประการสดทาย การเปลยนแปลงของการระดมทางสงคม ในอตราสงของประเทศทก าลงพฒนา เชน การยอมใหประชาชนเขามามสวนรวมในการตดสนใจมากขน อาจจะม หรอไมมความสมพนธกบเสถยรภาพทางการเมอง และความรนแรงทางการเมองกได 7.2.13 อ านาจ (power)

หมายถงพฤตกรรมของบคคลหนง (ผ มอ านาจ) ทพยายามใชการขบงคบ การใชก าลง และนโยบาย ในอนทจะปรบเปลยนพฤตกรรมของผ อน (ผอยใตอ านาจ) ใหเบยงเบนไปในทศทางใดทศทางหนงเพอประโยชนของตนและสวนรวม อ านาจจงเปนองคประกอบและเนอหาทส าคญทสดประการหนงของการเมองและการพฒนาทางการเมองหากเราเชอในปรชญาของ เมาเซตง ทวา การเมองหมายถงสงครามทปราศจากการสญเสยเลอดเนอ ดงไดกลาวมาแลว อยางไรกหากพจารณาจากแหลงทมาหรอบอเกดแหงอ านาจแลว เราอาจแบงอ านาจออกเปนหลายประเภทคอ อ านาจทจะใหรางวล อ านาจในการขมข อ านาจชอบธรรมทเกดจากต าแหนงหนาท อ านาจอางองทเกดจากบารม และอ านาจรอบรเปนตน

7.2.14 นโยบายสาธารณะ (public policy) นโยบายสาธารณะ อาจจะมองไดหลายแงมมดวยกน แตค าจ ากดความทสนทสด และม

ความหมายทครอบคลมทสดดเหมอนจะเปนผลงานของ ธอมส อาร. ดาย และ เดวส อสตน โดย ดาย ใหความหมายของนโยบายสาธารณะไววาหมายถง การทรฐบาลตดสนใจทจะกระท า หรอไมกระท าสงใดสงหนง สวน อสตน ใหความหมายของนโยบายสาธารณะไววาหมายถง การทรฐจดสรรสงทมคาใหแกบคคลตางๆ ในสงคมและการจดสรรเชนนนมผลตามกฎหมาย ถาพจารณาใหดจะเหนไดวานโยบายสาธารณะเปนหวใจของการเมองและการพฒนาทางการเมอง และการพฒนาทางการเมองกเปนหวใจของการบรหารการพฒนานนเอง เฉพาะอยางยงหากเราถอวาการเมองเปนปจจยน าปจจยอนๆเชน เศรษฐกจ และสงคม ประเทศทมการพฒนาทางการเมองมกจะมความสงบเรยบรอยเกดขนในงานประจ าและยงน าไปสการพฒนาดานอนๆดวย เชนการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม ในทางตรงกนขาม หากการพฒนาทางการเมองอยในระดบทต า ประชาชนมความเดอดรอน เกดความไมพอใจในบรการและเจาหนาทของรฐจนถงจดทผคนมความรสกวาสทธของตนถกรดรอนกอาจจะน าไปสความรนแรงทางดานการเมอง ซงรวม

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

117

ไปถงการกอความไมสงบ ปฏวต รฐประหาร ปฏรป และกบฎ อนเปนผลเสยตอเสถยรภาพของรฐบาล และความมนคงของประเทศ\ 7.3 แนวทางการพฒนาทางการเมอง แนวทางการพฒนาทางการเมองอาจอาศยแนวทางตางๆ ดงตอไปนคอ 7.3.1 แนวทางโครงสราง - ภารกจนยม อาจจะเหนไดจากผลงานของ เดวด อ. แอพเตอร ซงศกษาสงคมโบราณดงเดม และสงคมเปลยนผาน โดยแอพเตอร ไดแยกแยะโครงสรางของสงคมออกเปนประเภทตางๆ และประเมนความกาวหนาของการพฒนาทอยภายใตโครงสรางสงคมเหลานน และพบวาโครงสรางสงคมยงคงอยตราบใดทสมาชก (ปกต คอชนชนหวกะท) สามารถทสนองตอบความใฝฝนและความทะเยอทะยานของขาตได แตในระยะหลงแอพเตอรไดลดเกณฑในการประเมนสมรรถนะของโครงสรางลงเหลอสองตวแปรเทานนคอ ขาวสารและการบงคบทโครงสรางสงคมใช และพบวาผน าของสงคมเหลาน ประสบปญหาวาจะใชทรพยากรเพอใหไดมาซงปจจยทงสองนนมากเทาใดและอยางไร ส าหรบแนวทางภารกจนยมนน จะเหนไดจากผลงานของ กาเบรยล อาลมอนด และเจมส โคลแมน ทเนนแนวความคดการอบรมบมนสยทางการเมอง การกระตนใหตระหนกในเรองผลประโยชน และการรวบรวมผลประโยชนใหเปนกลมกอน นอกจากน อาลมอนด และโคลแมน ยงไดเปรยบเทยบสงคมโบราณดงเดมและสงคมสมยใหม ตามแนวคดของ ทลคอต พารสนส และแมกซ เวเบอร ทวาสงคมโบราณดงเดมมกจะมลกษณะทการปฏบตภารกจมไดมการแบงแยกหนาทกนท า การตดสนใจทเลอกปฏบต และการปนบ าเหนจความดความชอบ และการลงโทษโดยอาศยคณลกษณะของครอบครว ในขณะทการปฏบตภารกจของสงคมสมยใหมจะมการแบงแยกหนาทกนท า การตดสนใจมลกษณะสากล และการปนบ าเหนจความดความชอบ และการลงโทษโดยการพจารณาจากความส าเรจ ลมเหลวของผลงานเปนหลก 7.3.2 แนวทางกระบวนการสงคม แนวทางการพฒนาทางการเมองเชงกระบวนการสงคมน เปนความพยายามทจะน าเอาพฤตกรรมและกระบวนการทางการเมองไปสมพนธกบกระบวนการทางสงคม เชน ความเปนเมอง การท าใหเปนอตสาหกรรม การบรโภคขาวสาร โดยการศกษาเปรยบเทยบ แนวทางนในบางครงเปนทรจกกนในนามของการวเคราะหสหสมพนธระหวางตวแปร เชนผลงานของ ลพเซท,ฟลปส, และคตไรท เปนตน 7.3.3 แนวทางประวตศาสตรเปรยบเทยบ แนวทางนเนนสมรรถนะของระบบการเมองและขนตอนของการพฒนาทางการเมอง ดงจะเหนไดจากผลงานของแดเนยล เลอรนเนอร ,ซราล แบลค , ไอเซนสตาดท ออรแกนสก และฮนตงตน เปนอาท แนวทางน บางทเปนททราบกนในนามของ “แบบจ าลองการพฒนาตามขนตอน”

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

118

7.3.4 แนวทางทเนนการพฒนาทางเศรษฐกจ เชน ผลงานของ ออรแกนสก และลพเซท เปนตน ออรแกนสก พบวา ชาตทเจรญแลว มกจะตองผานขนตอนของการพฒนาตามล าดบ คอ การสรางงชาต การท าใหเปนอตสาหกรรม การใหสวสดการและความมงคงอดมสมบรณ สวน ลพเซท พบวา ประชาธปไตยจะด ารงอยไดกเฉพาะในสงคมทคนร ารวยเทานน ถาเปนสงคมยากจนกมกจะเปนทรราชย 7.3.5.แนวทางอนๆ นอกจากแนวทางการพฒนาทางการเมองขางตนแลยงมแนวทางการพฒนาอยางอนๆอก เชน แนวทางการพฒนาทเนนกฎหมาย มรฐธรรมนญ มการเลอกกตง และมการแบงแยกหนาทในการปฏยต แนวทางทเนนการพฒนาการบรหารเพอใหมสมรรถนะในการสนองตอบความตองการของประชาชนและการพฒนาประเทศ แนวทางการอบรมบมนสยทางการเมอง แนวทางวฒนธรรมทางการเมอง แนวทางความขดแยง แนวทางภาวะผน า แนวทางการตดตอสอสารและแนวทางการเปนสถาบนทางการเมอง เปนตน พอจะสรปไดวา หากพจารณาการพฒนาทางการเมองและความเปนสมยใหมทางการเมองเปรยบเทยบจดหมายปลายทาง แนวทางเหลานกเปรยบเสมอนเสนทางการเดนทางทแตกตางกน แมวาในทายทสด เสนทางการเดนทางเหลานจะไปบรรจบกนทจดหมายปลายทางเดยวกนกตาม 7.4 ปญหาของการพฒนาทางการเมอง การพฒนาทางการเมองมปญหาหลายประการดวยกน ประการแรก นกวชาการยงตกลงกนไมไดวา จะใชกรอบแนวความคดของทฤษฎอะไร ในการศกษาการพฒนาทางการเมอง จงจะสามารถบรรยาย อธบาย และพยากรณ ทศทางของการพฒนาทางการเมองไดดทสด ยงไปกวานน นกวชาการบางทานยงเหนวายงไมมทฤษฎการพฒนาทางการเมองใดเกดขนเลย และบางทานกยงตกลงกนไมไดวา “การพฒนา” หรอ “การเมอง” หมายถงอะไร ประการทสอง เนอหาของการพฒนาทางการเมองครอบคลมในเรองใดบางหวขอตางๆของการพฒนาทางการเมองตามขอ 2 ขางตนนนเพยงพอแลวหรอไม ถายงไมเพยงพอควรจะเพมหวขออะไรไดอกบาง ประการทสาม การใชรฐ – ชาตเปนหนวยวเคราะห จะเปนการเพยงพอไหม และถามปญหาเรองชาตพนธเขามาเกยวของดวย เราจะท าอยางไร ประการท ส หากตกลงกนไดในเรองกรอบแนวความคดและเนอหาเกยวกบการพฒนาทางการเมอง เราจะใชระเบยบวธหรอแนวทางการวจยอะไรในการศกษาปรากฏการณและพฤตกรรมทางการเมองเหลาน แนวทางทกลาวไวในขอ 3 จะเพยงพอหรอไม

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

119

ประการสดทาย การพจารณาถงการพฒนาทางการเมองควรจะเนนในการพฒนาในเชงคณภาพ หรอในเชงปรมาณ และในการวดปรมาณและคณภาพของการพฒนาทางการเมอง ดงกลาวน ควรจะค านงถงปจจย หรอดชนอะไรบางเกยวกบประเดนหลงสดนผ เขยนจะขอขยายความสกเลกนอย โดยจะพจารณาถงดรรชนหรอมาตรวดความเปนสมยใหมทางการเมองและการพฒนาทางการเมองขางลางน 1.ดรรชนท ใชวดระดบความเปนสมยใหมทางการเมอง ระดบความเปนสมยใหมทางการเมองอาจวดไดโดยอาศยดชนตางๆ เชน มาตรวดของโดแมนและวอรดและรสโทว เปนตน 1.1 โดวแมน ใชมาตรวดความเปนสมยใหมทางการเมองโดยพจารณาจากดรรชน หรอตวแปรดงตอน คอ (1)อตราการอานออกเขยนได (2) เครอขายการตดตอสอสารมวลชน (3) การขยบและเคลอนยายทางภมศาสตร และชวงชนทางสงคม (4) ความเปนเมอง (5) การพาณชยกรรม และการท าใหเปนอตสาหกรรม (6) รายไดเฉลยตอหว (7) การมสวนรวม และเขาไปเกยวของกบกระบวนการทางสงคมแลเศรษฐกจ (8) การอบรมบมนสยทางการเมอง เพอใหประชาชนหนมาเขาขางรฐบาล (9) การสรรหาและการปนบ าเหนจบคคลทใชผลงานเปนเกณฑ (10 ) กลมผลประโยชน (11) พรรคการเมอง (12) สอมวลชนทมความเปนอสระ และ (13) กลไกของรฐบาลทมการแบงงานกนท า เปดเผย และมภารกจเฉพาะดาน 1.2 วอรดและรสโทว พจารณาความเปนสมยใหมทางการเมองโดยพจารณาจากตวแปรตางๆ คอ (1) อตราสวนทไมใชแรงงานสตวจะมมากกวาพลงงานทใชแรงงานสตวในการประกอบกจการทางงเศรษฐกจ (2) อตราสวนของก าลงแรงงานในอตสาหกรรมและบรการจะมมากกวาก าลงแรงงานในการผลตขนปฐม หรอการเกษตร (3) อตราความเปนเมอง (4) อตราการอานออกเขยนได (5) ปรมาณของการสอสารมวลชน (6) รายไดประชาชาตตอหว และ (7) อายขยเฉลย 2.ดชนทใชวดระดบการพฒนาทางการเมอง ระดบของการพฒนาทางการเมองอาจวดไดโดยอาศยดรรชนตางๆ เชน มาตรวดการพฒนาทางการเมองเศรษฐกจ ของ บรซ เอม รสเซต (Bruce M. Russet) มาตรวดความมงคง การท าใหเปนอตสาหกรรมและการเขาไปมสวนรวมทางการเมองโดยการออกเสยงเลอกตงของ ลตเซต และลกษณะของสงคมอตสาหกรรมของ หลยส เจ. เอดดงเกอร เปนตน รสเซต ใชมาตรวดการพฒนาทางการเมองและเศรษฐกจทประกอบดวยตวแปรดงตอไปน คอ (1)ผลตผลมวลรวมของชาต (2) รายไดเฉลยตอหว (3) ความเปนเมอง (4) อตราการอานออกเขยนได (5) อตราสวนของนสตนกศกษาในขนอดมศกษา (6) อตราสวนเตยงคนไขตอจ านวนประชากร (7) อตราสวนการเปนเจาของเครองรบวทยตอจ านวนประชากร (8) อตราการออกเสยง

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

120

ลงคะแนนในการเลอกตงตอจ านวนผ มสทธออกเสยงเลอกตง และ (9) รายไดของรฐบาลคดเปนรอยละของผลตผลมวลรวมของชาต ส าหรบมาตรวดความมงคงนน ลตเซตใชรายไดเฉลยตอหว อตราสวนพาหนะทใชเครองยนตตอจ านวนประชากร อตราสวนของแพทยตอจ านวนประชากรและอตราสวนของวทยโทรศพท และหนงสอพมพตอจ านวนประชากร มาตรวดการท าใหเปนอตสาหกรรมนน ลเซต ใชอตรารอยละของคนงานชายทไดรบการวาจางใหเขาไปท างานทางดานเกษตรกรรมและอตราสวนการใชพลงงานตอหวในเชงพาณชยกรรม สวนมากวดการเขาไปมสวนรวมทางการเมองโดยการออกเสยงเลอกตงดจากภมหลงทางสงคมเศรษฐกจของผ มสทธออกเสยงเลอกตงซงมลกษณะทคลายคลงกนมากทงในเยอรมน สวเดน สหรฐอเมรกา นอรเวย และฟนแลนด ฯลฯ คอผ ทมกจะไปออกเสยงเลอกตงเสมอๆ ไดแก ผ ทเปนเพศชาย มการศกษา อาศยอยในเมอง อาย 33 – 55 ป แตงงานแลว มสถานภาพทางสงคมสง และมกเปนสมาชกขององคการตางๆ

เอดดงเกอร ชใหเหนวาสงคมอตสาหกรรม มลกษณะดงตอไปนคอ (1) การสะสมทนเพอขยายก าลงการผลตสนคาและบรการใชเทคโนโลยทใชพลงงานทไมเกยวกบแรงงานคนและสตว (2) การบรโภคสนคาและบรการเปนการบรโภคอยางเตมทของมวลชน (3) ประชากรมรายไดเฉลยตอหวอยางนอยทสด 2 เทาของอตราเฉลยทวโลก (4) แหลงรายไดประชาชาต มใชมาจากภาคเกษตรกรรม (5) ประชากรอยางนอยทสด 1/3 ของทงหมดจะอาศยอยในเมอง (6) ผ ใหญอยางนอย 2/3 ของทงหมด จะตองสามารถอานออกเขยนได (7) ประชากรสวนใหญเขามามสวนรวมในการแลกเปลยนสนคาและบรการอยางกวางขวาง และ (8) มเครอขายของถาวะผน าทมความช านาญ เฉพาะอยางและมบรณภาพสง 7.5 ตวอยางของการพฒนาทางการเมอง ตวอยางทจะน าเสนอในทนม 2 ตวอยาง คอ 1. ผลงานท กยวกบการวเคราะหสหสมพนธระหวางตวแปรตางๆ ตวอยางของผลงานประเภทนสะทอนใหเหนไดจากผลงานของ ลเซต ฟลปส คตไรท และ ดน นวบาวร ในป ค.ศ. 1959 ลเซต ไดท าการวเคราะหสหสมพนธระหวางภมหลงทางสงคมเศรษฐกจ และการพฒนาทางการเมอง และพบวาตวแปรภมหลงทางสงคมเศรษฐกจของผน าทรวมตวกนเปนรฐบาล ผน าฝายคานทรบผดชอบ และผน าทยอมความชอบธรรมทางการเมองในทรรศนะของลพเซตในขณะนนมลกษณะเปนเพยงความเปนประชาธปไตย ( ซงความเปนประชาธปไตยเปนเพยงสวนหนงของการพฒนาทางการเมอง ) เทานน

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

121

ในป ค.ศ. 1963 คตไรท ไดศกษาการพฒนาทางการเมองของประเทศตางๆ 77 ประเทศ และพบวา ความเปนเมองกด การศกษากด การสอขอความกดและการพฒนาทางเศรษฐกจกด ลวนแตมความสมพนธกบดรรชนของการพฒนาทางการเมอง หรอกลาวอกนยหนงวา การพฒนาทางสงคมเศรษฐกจมความสมพนธกบการพฒนาทางการเมอง โดย คตไรท ไดใหค านยามของการพฒนาทางการเมองวา หมายถง ระดบความช านาญเฉพาะอยางของสถาบนทางการเมองของชาต ในป ค.ศ. 1967 นวบาวร ไดพยายามหาความสมพนธระหวางตวแปรภมหลงทางสงคมเศรษฐกจ และการพฒนาทางการเมอง การพฒนาทางการเมองประกอบดวยดรรชน 4 ตว คอ อตรารอยละของประชากรทมสทธออกเสยงเลอกตง ความเสมอภาคในการรบขาวสาร ความเสมอภาคของการมตวแทนและความหนกเบาของการแขงขนในการเลอกตง ซงพบวา ความสมพนธระหวางภมหลงทางสงคมและเศรษฐกจและดรรชนของการพฒนาทางการเมองไมคอยจะมความแกรงมากนก 2.ผลงานทเกยวกบแบบจ าลองการพฒนาตามขนตอน ตวอยางของผลงานประเภทน สะทอนใหเหนไดจากผลงานของ ออรแกนสก , แดเนยล เลอรนเนอร , โดนลด เจ. แมกโครน และ ชารลส เอฟ. คนด , และ อารเธอร เค. สมธ จเนยร เปนตน ในป ค.ศ. 1958 เลอรนเนอร ไดท าการวจยการพฒนาในประเทศตะวนออกกลางและพบวา “ขนตอนของการพฒนา” เกดขนตามล าดบชนดงนคอ ความเปนเมองน าไปส การศกษา การสอสารขอความ และการพฒนาทางการเมองในทสด อยางไรกตาม ผลวจยของ แมกโครน และคนด กลบไมพบความสมพนธระหวางตวแปรดงท เลอรนเนอร ไดกลาวเอาไว สวนผลงานของสมธ กลบพบวาตวแปรทางสงคม เศรษฐกจ มความสมพนธกบการพฒนาทางการเมอง (แบบประชาธปไตย) จากทกลาวมาทงหมดน จะเหนไดวา การพฒนาทางการเมอง ซงเปนองคประกอบหนงของการบรหารการพฒนาอาจจะพจารณาวาเปนสาเหต (ตวแปรตน) หรอ ผล (ตวแปรตาม) ของปจจยอนๆกได นนกคอการพฒนาทางการการเมองอาจน าไปสการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมหรอการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมอาจจะน าไปสการพฒนาทางการเมองกได แตสงทผ เขยนพยายามจะชใหเหนกคอวา การพฒนาทางการเมองทมนคงและยนนานนน จะสงผลสะทอนไปถงการพฒนาอนๆทงหมด นอกจากน การพฒนาทางการเมองยงอาจใชเปนเครองมอในการแบงปนความสขและความทกขของการพฒนาในทกๆดาน ทงนรวมทงการวางนโยบายการพฒนา การน านโยบายการพฒนาไปปฏบต และการประเมนผลโครงการดวย

เอกสารประกอบการเรยน วชา การบรหารการพฒนา อาจารยกรรณการ กาญจนวฏศร รฐประศาสนศาสตร

122