การแบ งป นข อมูลด วยโปรโตคอลเอ...

ÇÒÃÊÒÃÇÔªÒ¡ÒÃÁËÒÇÔ·ÂÒÅÑÂ¿ÒÃ �ÍÕÊà·ÍÃ �¹ปท 11 ฉบบพเศษ สงหาคม 2560 134

การแบงปนขอมลดวยโปรโตคอลเอมควททภายใตขอความแบบเจสนและหวขอแบบเอมทเอนซ*

Data Sharing with MQTT Protocol based on JSON-Message and MTNC-Topic

นษ ตนตธารานกล1** , กตตกร หาญตระกล2

Nasi Tantitharanukul1** , Kittikorn Hantrakul2

1,2สาขาวชานวตกรรมเทคโนโลยดจทล คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยแมโจ เลขท 63 ถนนเชยงใหม-พราว ตาบลหนองหาร อาเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม 50290

1,2Department of Digital Technology Innovation, Faculty of Science, Maejo University 63 Sansai-Phrao Road, Nongharn, Sansai District, Chiang Mai, 50290

*ปรบปรงเพมเตมเนอหาจากบทความ เรอง MQTT-Topic Naming Criteria of Open Data for Smart Cities ทนาเสนอในการประชมวชาการ 2016 International Computer Science and Engineering Conference (ICSEC 2016). ณ โรงแรมเชยงใหมออรคด จ.เชยงใหม วนท 13-17 ธนวาคม 2559** ผเขยนหลก อเมล: [email protected]

บทคดยอ โปรโตคอลเอมควททเปนรปแบบการสอสารขอมลระหวางอปกรณดจทลหรอชดเซนเซอรตางๆ ทกาลง

เปนทนยมเพอใชในการพฒนาเมองอจฉรยะ เนองจากถกออกแบบมาเพอการสอสารทมแบนดวดทจากด

ขณะ ทใชทรพยากรตา จงสามารถรองรบการสอสารขอมลทมความถของการรบสงสงไดอยางมประสทธภาพ

อยางไรกตามการสอสารขอมลผานโปรโตคอลเอมควททประกอบดวยสองสวนหลกคอ “หวขอ” และ “ขอความ”

ทใชสาหรบกาหนดชองทางการสอสารระหวางผเผยแพรขอมลและผบอกรบขอมล ซงยงขาดมาตรฐานท

แนนอนในการกาหนดชอหวขอและรปแบบของขอความทใชรบสงระหวางกนในเชงสาธารณะ จงยากแก

การคนหา บอกรบหรอนาขอมลไปใชงาน ดงนนงานวจยนจงเสนอการกาหนดมาตรฐานในการแบงปนขอมล

สาธารณะผานโปรโตคอลเอมควททโดย กาหนดใหชอหวขอตองอยภายใตหลกการการตงชอแบบเอมทเอนซ

ซงถกเสนอขนในงานวจยกอนหนาของผวจย รวมกบการกาหนดใหขอความทสงอยในแบบรปเจสนทสามารถ

อานไดเขาใจทงมนษยและคอมพวเตอร โดยผวจยไดทดสอบความเหมาะสมในดานการสอความหมายและ

ความยาก-งายตอการใชงานรวมกบอกขระตวแทนของขอมลทอยภายใตหลกเกณฑดงกลาว ผลการวจยแสดง

ใหเหนวา ชดขอมล


ทถกกาหนดใหอยภายใตหลกเกณฑขางตนสามารถสอความหมายใหผบ2อกรบขอมลเขาใจถงรายละเอยด

ของขอมลไดในระดบดมากและงายตอการบอกรบขอมลรวมกบอกขระตวแทน แมผบอกรบขอมลจะม

ความรหรอไมมความรเกยวกบหลกการเอมทเอนซและเจสน

คาสาคญ การแบงปนขอมล เจสน โปรโตคอลเอมควทท เอมทเอนซ

Abstract MQTT is one of the most popular communication protocols that any digital devices in smart

cities use to communicate with each other. MQTT protocol is designed for a low bandwidth

communication while requires low resource consumption. Thus, MQTT protocol is appropriated for

the data sharing with high transmission frequency. In order to use MQTT, “Topic” and “Message”

are needed to set a communication channel between publishers and subscribers. However, there

is no open standard format in order to define the topic and the message of data to be shared in

public. So, subscribers hard to find and subscribe their desired data. In this paper, we determine

the standard of data sharing via MQTT protocol that the topic will be created following the MTNC

format from our previous work. A message is also stored in JSON format that readable by a human

and computers. We evaluate the data explanation and the easiness of the subscription with

wildcards in the proposed standard. The experimental results show that a topic created following

MTNC format and a message stored in JSON format can explain the meaning of data and it allows

the subscribers to find their desired information easier than without using this technique.

Keywords Data Sharing, JSON, MQTT Protocol, MTNC

บทนา การพฒนา “เมอง” ใหเปนสถานทอยอาศยทมเทคโนโลยตางๆ ทเออประโยชนตอการดาเนนชวต

อยางมคณภาพนน การแลกเปลยนขอมลระหวางองคกร บคคลหรอแมแตอปกรณดจทลตางๆ อยางสาธารณะ

นบเปนกญแจสาคญ เนองจากขอมลทไดจากระบบหนงสามารถถกนาไปเปนขอมลนาเขาเพอใชประกอบ

การตดสนใจใหแกระบบการใหบรการอนๆ ใหสามารถดาเนนงานไดอยางชาญฉลาดมประสทธภาพและ

กลมกลนกบวถชวตของประชากร ซงเปนปจจยสาคญในการพฒนาเมองไปสเมองอจฉรยะ (Smart City)

เพอใหระบบอจฉรยะตางๆ ของเมองสามารถตอบสนองตอเหตการณไดทนทวงทโดยอตโนมต ระบบดงกลาว


จาเปนทจะตองใชขอมล ณ เวลาจรง (Real-time Data) เพอใชเปนฐานของการประมวลผลและตดสนใจ อาท

ระบบควบคมสญญาณไฟจราจรทสามารถทางานรวมกบระบบเฝาระวงภยพบตเพอจดการ การจราจร

เพออพยพประชาชนสพนทปลอดภยไดอยางรวดเรวและเหมาะสมอยางอตโนมตเมอเกดภยพบตเปนตน

ซงยงระบบมความลาชาในการแลกเปลยนขอมลและตอบสนองตอเหตการณไดชามากขนเทาใด ยงสงผล

กระทบตอความเสยหายทอาจเกดไดมากขนเทานน ดงนนโปรโตคอลการสอสารทมความรวดเรว และ

ใชทรพยากรตาอยางเอมควทท (MQTT: Message Queue Telemetry Transport) (mqtt.org, 2017)

จงถกผลกดนใหเปนโปรโตคอลกลางในการเผยแพรและแลกเปลยนขอมลสาธารณะ ใหแกระบบตางๆ

ตงแตอปกรณดจทลขนาดเลก ไปจนถงระบบขนาดใหญสาหรบการพฒนาเมองอจฉรยะ อาท ภายในงาน

ของ Tantitharanukul (Tantitharanukul, Osathanunkul, Hantrakul, Pramokchon & Khoenkaw, 2016)

งานของ Hantrakul (Hantrakul, Sitti & Tantitharanukul, 2017) หรองานของ Osathanunkul (Osathanunkul,

Hantrakul, Pramokchon, Khoenkaw & Tantitharanukul, 2017) เปนตน เนองจากโปรโตคอลเอมควทท

สามารถทางานไดบนเครอขายอนเตอรเนตทเปนระบบเครอขายทไดรบความนยมสงทสดในปจจบน อกทง

ยงรองรบเทคโนโลยภายใตหลกการการสอสารตามแนวคดไอโอท (IoTs: Internet of Things) สาหรบการ

สงขอมลผานโปรโตคอลเอมควททประกอบดวยสองสวนคอ “หวขอ (Topic)” และ “ขอความ (Message)”

โดยหวขอเปนสวนทใชเพอกาหนดชองทางการรบสงขอมลระหวางผ เผยแพรและผ บอกรบขอมล

ขณะทขอความคอสายอกขระ (String) ทบรรจขอมลทตองการเผยแพรเอาไว อยางไรกตามการกาหนดหวขอ

และขอความทสงผานโปรโตคอลเอมควททเพอแลกเปลยนขอมลทเกดขนภายในเมองเพอใชเปนฐานในการ

พฒนาเมองอจฉรยะนนยงขาดรปแบบทเปนมาตรฐาน ดงนนผเผยแพรขอมลสามารถกาหนดชอหวขอและ

รปแบบไดอยางอสระและอาจไมมความหมายใดๆ ซงยากตอการรวบรวม คนหาและนาไปใชแบบสาธารณะ

ดวยเหตดงกลาวในงานวจยกอนหนาของผวจย (Tantitharanukul et al., 2016) จงไดมการนยามหลกการ

ในการตงชอหวขอของขอมลทเผยแพรผานโปรโตคอลเอมควททเพอการพฒนาเมองอจฉรยะขน โดยมชอวา

หลกการเอมทเอนซ (MTNC) เพอใหหวขอของขอมลทเผยแพรสามารถสอความหมายได ชวยใหงาย

ตอการคนหาและการบอกรบขอมลทเกดขนภายในเมอง อาท ขอมลสภาพแวดลอม ขอมลจราจร หรอขอมล

ภยพบตเปนตน

อยางไรกตามงานวจยดงกลาวไดกาหนดเฉพาะหลกการการตงชอของหวขอเทานนแตมไดกาหนด

รปแบบของขอความทรบสงดวย เพอตอยอดงานวจยดงกลาว ผวจยจงมแนวคดทจะเสนอใหการแบงปนขอมล

เกยวกบเมองในเชงสาธารณะผานโปรโตคอลเอมควททตองอยอยภายใตหลกการเอมทเอนซและมรปแบบ

ของขอความอยในรปแบบเจสน (JSON) เพอใหขอมลสาธารณะทสงผานโปรโตคอลเอมควททมมาตรฐาน

ทงหวขอและขอความ สามารถทาความเขาใจไดและถกนาไปใชไดโดยงายทงมนษยและอปกรณดจทล

ดงนนงานวจยน ผวจยไดทดสอบการสอความหมายของขอมลทมหวขอและขอความหลกการดงกลาว

ซงผวจยหวงวางานวจยนจะเปนสวนชวยการผลกดนใหเกดมาตรฐานในการเผยแพรขอมลสาธารณะและ

ชวยใหประชาชน เอกชนและภาครฐ เกดความรวมมอรวมใจในการเผยแพรขอมล


ทเปนประโยชน เพอการพฒนาระบบอจฉรยะตางๆ ของเมองเพอกาวสเมองอจฉรยะอยางแทจรง

วตถประสงค 1. เพอวเคราะหและทดสอบการสอความหมายของชดขอมลทมหวขออยภายใตหลกการเอมทเอนซ

และมขอความในรปแบบเจสน

2. เพอวเคราะหความยาก-งาย ตอการบอกรบขอมลทอยภายใตหลกการดงขอ 1 รวมกบอกขระ

ตวแทน

ทบทวนวรรณกรรม 1. โปรโตคอลเอมควทท

โปรโตคอลเอมควททถกนาเสนอโดย Dr. Andy Stanford- Clark และ Arlen Nipper โดยเปน

โปรโตคอลทตงอยบนหลกการ “เผยแพร” (Publish) และ “บอกรบ” (Subscribe) ใชสาหรบแลกเปลยนขอมล

ประเภทสายอกขระ (String) ซงปจจบนถกกาหนดใหอยในมาตรฐานไอเอสโอดานเทคโนโลยสารสนเทศ (ISO/

IEC 20922:2016, 2016) โดยโปรโตคอลเอมควททออกแบบใหเปนโปรโตคอลทใชทรพยากรตาและงาย

ตอการใชงาน โดยทางานอยบนทซพ/ไอพ (TCP/IP ) หรออกนยหนง คอ สามารถทางานบนเครอขาย

อนเตอรเนตทใชอยางแพรหลายในปจจบน ซงเหมาะสาหรบอปกรณอเลกทรอนกสและเครอขายการสอสาร

ทมทรพยากรหรอแบนดวดทจากด (ISO/IEC20922:2016, 2016) เชน สภาพแวดลอมของงานดานไอโอท

ทมมการสอสารระหวางอปกรณดจทลขนาดเลกจานวนมากพรอมๆ กนผานเครอขายอนเตอรเนต ตวอยาง

การนาไปใชจรงทเปนทรจก เชน IBM Message Sight พฒนาโดยบรษทไอบเอม (IBM) เพอใหบรการ

การจดการขอมลผานโปรโตคอลเอมควทททมปรมาณการรบสงขอมลสง โดย IBM Message Sight สามารถ

เผยแพรขอความไดสงถง 15 ลานขอความภายในหนงวนาทไปยงอปกรณหรอโปรแกรมประยกต (Application)

ใดๆ ของลกคา (Derhamy, Eliasson, Delsing, & Priller, 2015) ดวยความสามารถดงกลาวจงทาให

บรษทไอบเอมนาโปรโตคอลเอมควททภายใต IBM Message Sight มาใชในการใหบรการวเคราะหและ

จดเกบขอมลพฤตกรรมการขบขรวมถงการทางานของเครองยนตแบบเรยลไทมแกบรษทผผลตรถยนต

เพอใชในการพฒนา วเคราะหตรวจสอบความผดปกตหรอใหคาแนะนาในการซอมบารงได เปนตน


ภาพท 1: ตวอยางการเผยแพรขอมลผานโปรโตคอลเอมควทท

ในการสอสารผานโปรโตคอลเอมควทท ตนทางและปลายทางอาจเปนไดทงอปกรณเคลอนท

(Mobile Devices) คอมพวเตอรสวนบคคล เซนเซอรตรวจวดคาตางๆ หรอระบบซอฟตแวรใดๆ ซงสอสารกน

ผานตวกลางทเรยกวาโบรกเกอร (Broker) ดงภาพท 1 โดยองคประกอบของระบบภายใตการสอสารผาน

โปรโตโคอลเอมควททประกอบดวย 3 สวนหลก คอ

1.1 โบรกเกอร: ทาหนาทเปนตวกลางในการกระจายขอมล โดยจะเปนผรบชดขอมลซง

ประกอบดวย “หวขอ” และ “ขอความ” จาก “ผเผยแพร (Publisher)” ซงหลงจากทโบรกเกอรไดรบขอมลจาก

ผเผยแพรแลว โบรกเกอรจะใชหวขอเปนเกณฑในการคดเลอกเพอสงขอความของขอมลชดนใหแก “ผบอกรบ

(Subscriber)” ทบอกรบขอความดวยหวขอดงกลาวทกแหลงพรอมๆ กน

1.2 ผเผยแพร: คอผทเผยแพร (Publish) ขอมลของตนเองใหแกผอนผานโบรกเกอร โดยผเผยแพร

จะเปนผกาหนดหวขอของขอมลทตองการเผยแพรโดยทผบอกรบจะตองบอกรบขอมลดวยหวขอเดยวกนน

จงจะไดรบขอความ เมอผเผยแพรเผยแพรขอมลออกมา ซงในภาพท 1 แสดงแทนผเผยแพรดวยอปกรณท

สงขอมลไปยงโบรกเกอรดวยคาสง Pub (Topic = “ xxx”) โดยท xxx เปนชอหวขอของขอมลใดๆ ทตองการ

เผยแพร ซงในทนผเผยแพรคออปกรณทชอ Device1, Device2 และ Device3 โดยท Device1 เปนผเผยแพร

ขอมลในหวขอ Rain และสงขอความทมคาเปน 20 ออกมา สวน Device2 เปนผเผยแพรขอมลในหวขอ Temp

ซงเผยแพรขอความทมคาเปน 33 ออกมา เปนตน


1.3 ผบอกรบ: เปนอปกรณหรอระบบใดๆ ทบอกรบ (Subscribe) ขอมลจากผเผยแพร ซงผบอกรบ

จะตองระบหวขอของขอมลทตองการบอกรบแกโบรกเกอร โดยผบอกรบสามารถบอกรบขอมลไดมากกวา

หนงหวขอทแตกตางกน ในภาพท 1 แสดงแทนการบอกรบขอมลดวยคาสง Sub (Topic = “ xxx”) โดยท xxx

เปนชอหวขอของขอมลใดๆ ซงในทนตวอยางของผบอกรบ เชน อปกรณทชอ Device3 และ Device5 ทบอก

รบขอมลในหวขอ Temp โดยเมอ Device2 เผยแพรขอมลในหวขอ Temp ทมคาเปน 33 ออกมาแลว Device3

และ Device5 จะไดรบขอมลน ขณะท Device1, Device2, Device4 และ Device6 ทไมไดบอกรบขอมล

ในหวขอ Temp จะไมไดรบขอมลน นอกจากนผเผยแพรและผบอกรบสามารถสลบบทบาทกนไดหรอเปนได

ทงสองบทบาทในคราวเดยว (Vermesan & Friess, 2014 ) เชน Device3 ทเปนทงผเผยแพรขอมลในหวขอ

Earthquake ขณะเดยวกนกเปนผบอกรบขอมลในหวขอ Temp เชนกน

2. อกขระตวแทน (Wildcards)

สาหรบการรบสงขอมลผานโปรโตคอลเอมควททการกาหนดหวขอถอเปนเรองทสาคญเปนอยางมาก

เนองจากหวขอเปนสายอกขระทรองรบความสามารถในการแบงลาดบชน (Hierarchical) และรองรบการใช

อกขระตวแทนในการบอกรบขอมล ซงหากผเผยแพรกาหนดหวขอดวยโครงสรางของลาดบชนทดแลว ผบอก

รบจะสามารถบอกรบขอมลไดอยางยดหยนดวยการใชคณสมบตของอกขระตวแทนได โดยผเผยแพรสามารถ

แบงลาดบชนภายในหวขอไดดวยเครองหมาย “ทบ ( / )” ตวอยางเชนหวขอตอไปน ประกอบดวย 3 ลาดบชน

Temperature / ChiangMai / Sensor2

ซงหวขอดงกลาวสามารถอานใหมนษยเขาใจไดในรปแบบภาษาธรรมชาต (Natural Language)

โดยหมายถงขอมลจากเซนเซอรตรวจวดตวท 2 (Sensor2) ในจงหวดเชยงใหม (Chiang Mai) ทเปนขอมล

เกยวกบอณหภม (Temperature) ดวยเหตดงกลาวหวขอจงเปนสงทสามารถบอกความหมายหรอวตถประสงค

ของขอมลไดดวยตวเองได (Tantitharanukul et al., 2016) นอกจากนผบอกรบยงสามารถใชอกขระตวแทน

ซงประกอบดวยเครองหมาย “นมเบอร ( # )” และเครองหมาย “บวก ( + )” แทนทการบอกรบขอมลจากหวขอ

หนงๆ โดยตรง ซงชวยใหใหเกดความยดหยนในการบอกรบขอมลดงกลาวได โดยเครองหมายนมเบอรใชแทน

การบอกรบขอมลแบบหลายชน (Multi-Level) ขณะทเครองหมาย บวกใชแทนการบอกรบขอมลแบบชนเดยว

(Single-Level) ยกตวอยางดงภาพท 2 คอ เมอ Device6 บอกรบขอมลดวยหวขอ Temperature / #

ดงนนหาก Device1, Device2 หรอ Device3 เผยแพรขอมลออกมาดวยหวขอตางๆ ดงภาพ Device6

จะไดรบขอมลทงหมดจากทงสามแหลงดงกลาว ซงการบอกรบขอมลดวยรปแบบ ดงขางตนหมายถง Device6

บอกรบขอมลจากหวขอทงหมดทขนตนดวย Temperature โดยทหวขอดงกลาวจะมจานวนลาดบชนไปอก

กลาดบชนกได ขณะทตวอยางของการบอกรบขอมลดวยการใชเครองหมายบวกรวมดวยสามารถแสดงได คอ

เมอ Device5 บอกรบหวขอ Temperature / + / Sensor1 จะทาให Device5 สามารถรบขอความทงหมด

ทมหวขอตามโครงสรางดงกลาวโดยทเครองหมายบวกถกแทนทดวยสายอกขระใดๆ ได เชนขอมลทมหวขอเปน

Temperature / ChiangMai / Sensor1 หรอ Temperature / Bangkok / Sensor1 เปนตน ซงในทน Device5


จะไดรบขอมลทง 30 และ 37 หรออกนยหนง คอ เครองหมายบวกสามารถใชแทนลาดบชนใดๆ ในหวขอ

ของขอมลทสงผานโปรโตคอลเอมควททไดหนงลาดบ ทงนอกขระตวแทนสามารถใชไดกบการบอกรบขอมล

แตไมสามารถใชในการกาหนดหวขอเพอเผยแพรขอมลได

ภาพท 2: ตวอยางการใชอกขระตวแทนในการบอกรบขอมล

จากภาพท 2 หากผบอกรบตองการบอกรบขอมลจากเซนเซอรตวใดตวหนงในจงหวดเชยงใหมทเปน

ขอมลเกยวกบอณหภม ผบอกรบสามารถบอกรบขอมลในหวขอ Temperature / ChiangMai / Sensor1 หรอ

หวขอ Temperature / ChiangMai / Sensor2 ได โดยท Sensor1 และ Sensor2 เปนชอของเซนเซอรท

ผเผยแพรกาหนดไว ขณะเดยวกน หากผบอกรบตองการขอมลจากเซนเซอรทกตวในพนทจงหวดเชยงใหม

ทเปนขอมลเกยวกบอณหภม ผบอกรบสามารถบอกรบขอมลไดจากหวขอ Temperature / ChiangMai / +

ในทานองเดยวกนผบอกรบสามารถบอกรบขอมลอณหภมจากจากทกเซนเซอรในทกจงหวดไดดวย การบอก

รบหวขอ Temperature / + / + หรอใชหวขอ Temperature / # แทนได จากตวอยางดงขางตนจะ เหนไดวา

หากผเผยแพรกาหนดโครงสรางของหวขอสาหรบการเผยแพรขอมลสาธารณะไวอยางด สามารถ สอความหมาย

ใหแกผบอกรบเขาใจไดอยางไมกากวมแลว ผบอกรบจะสามารถใชประโยชนของการบอกรบขอมลรวมกบ

อกขระตวแทนเพอกาหนดขอบเขตของการบอกรบขอมลไดหลากหลายรปแบบเพอให อปกรณหรอระบบของ

ตนตอบสนองตอเหตการณทมขอบเขตพนทเขามาเกยวของได ซงมประโยชนมากสาหรบการจดการเมอง

ซงใชขอบเขตพนทเปนหลกในการบรหารจดการ


3. เอมทเอนซ (MTNC: MQTT-Topic Naming Criteria of Open Data for Smart Cities)

“เอมทเอนซ” เปนหลกการในการกาหนดหวขอของขอมลทมวตถประสงคเพอใชในการพฒนา

เมองอจฉรยะทเผยแพรอยางสาธารณะดวยโปรโตคอลเอมควทท ถกนาเสนอโดย Tantitharanukul

(N. Tantitharanukul, et al., 2016) ซงหลกการเอมทเอนซมงเนนใหการกาหนดชอหวขอมโครงสรางทสามารถ

แสดงวตถประสงคและอธบายถงความหมายของขอมลทเผยแพรใหผ บอกรบทเปนมนษยเขาใจได

เพอใหสามารถบอกรบขอมลรวมกบอกขระตวแทนเพอนาไปใชในการพฒนาระบบไดอยางตรงตาม

วตถประสงคทตองการ โดยหลกการเอมทเอนซกาหนดใหหวขอของขอมลทจะเผยแพรจะตองประกอบดวย

สามสวน คอ วตถประสงคของขอมล (Objective) แหลงกาเนดขอมล (Location) และเจาของขอมล (Owner)

ซงจะถกแบงลาดบชนดวยเครองหมายทบ ดงนนหวขอทอยภายใตหลกการเอมทเอนซจะมโครงสรางดงน

Objective / Location / Owner

โดยทแตละองคประกอบดงกลาวจะถกแบงเปนลาดบยอยลงไปไดอก ซงมรายละเอยดดงตอไปน

3.1 วตถประสงค: เปนสวนทระบถงประเภทและเปาหมายของการนาขอมลไป ประกอบดวย

วตถประสงคหลก (Main Objective) วตถประสงครอง (Sub Objective) และวตถประสงคทกาหนดโดย

ผเผยแพร (User-Defined Objective) ซงในงานวจยของ Tantitharanukul (Tantitharanukul et al., 2016)

ไดนาเสนอหมวดหมของสายอกขระทใชกาหนดเปนวตถประสงคหลกและวตถประสงครองใหผเผยแพรได

เลอกใชในการกาหนดชอหวขอ ขณะทวตถประสงคทกาหนดโดยผเผยแพรจะเปนสวนทผเผยแพรสามารถ

กาหนดไดเองอยางอสระแตจะตองไมประกอบดวยเครองหมายทบ ดงนนเฉพาะในสวนของวตถประสงค

จงมโครงสรางเปน MainObjective / SubObjective / X โดยท X เปนวตถประสงคทกาหนดโดยผเผยแพร

3.2 แหลงกาเนดขอมล: เปนสวนทผเผยแพรตองระบวาขอมลทเผยแพรเกดจากการวดคาหรอ

สรางขนทสถานทใด ประกอบดวย ชอประเทศ (Country) ชอจงหวดหรอเมอง (Province) และแหลงกาเนด

ขอมลทกาหนดโดยผเผยแพร (User-Defined Location) ซงแหลงกาเนดขอมลทกาหนดโดยผเผยแพร

อาจเปนขอบเขตของพนททเลกลงเชน ชออาคารหรอพกดจพเอส (GPS) เปนตน ดงนนแหลงกาเนดขอมล

จงมโครงสรางเปน Country / Province / Y โดยท Y แทนแหลงกาเนดขอมลทกาหนดโดยผเผยแพร

3.3 เจาของขอมล: เปนสวนทใชระบชอบคคลหรอหนวยงานทเปนเจาของของขอมล

ซงผเผยแพรจะตองกาหนดไวในหวขอ เพอเปนประโยชนตอผใชเพอการตดสนใจเลอกบอกรบขอมลจาก

ผเผยแพรทตนเองเชอถอหรอรบขอมลประเภทเดยวกนจากเจาของขอมลหลายเจาดวยการใชอกขระตวแทน

โดยทชอของผเผยแพรแตละรายจะตองไมซากน ดงนนในงานของ Tantitharanukul (Tantitharanukul,

Osathanunkul, Hantrakul, Pramokchon & Khoenkaw, 2017) จงไดพฒนาระบบสาหรบจดการหวขอและ

ผเผยแพรขน เพอการเผยแพรขอมลสาธารณะสาหรบการพฒนาเมองอจฉรยะผานโปรโตคอลเอมควทท

เพออานวยความสะดวกใหผเผยแพรสามารถเผยแพรขอมลสาธารณะทมหวขอภายใตรปแบบเอมทเอนซได

พรอมทงชวยใหผบอกรบสามารถคนหาหวขอของขอมลทตนเองตองการบอกรบไดโดยงาย


จากองคประกอบของหวขอภายใตหลกการเอมทเอนซทงสามสวนดงขางตน ดงนน โครงสราง

ทงหมดของการกาหนดหวขอภายใตหลกการเอมทเอนซเปนดงตอไปนคอ

MainObjective / SubObjective / X / Country / Province / Y / Z

โดยท X เปนวตถประสงคทกาหนดโดยผเผยแพร ขณะท Y เปนแหลงกาเนดขอมลทกาหนด

โดยผเผยแพร และ Z คอ ชอผเปนเจาของขอมล ยกตวอยางเชนหวขอดานลางนเปนตน

Environment / Air / AverageCO2 / THA / ChiangMai / AmphoeMueang / INTNINLab

4. เจสน (JSON: JavaScript Object Notation)

“เจสน” เปนวากยสมพนธ (Syntax) สาหรบการจดเกบและการแลกเปลยนขอมลของระบบ

คอมพวเตอรในรปสายอกขระซงเปนทนยมในปจจบน (Lin, Chen, Chen & Yu, 2012) โดยรปแบบขอมลแบบ

เจสนมลกษณะคลายกบขอมลในรปแบบเอกซเอมแอล (XML) ทสามารถแสดงลาดบชน (Hierarchical)

ของขอมลไดและมนษยสามารถอานเขาใจไดโดยงาย (Xu & Zhu, 2011) แตสงทรปแบบเจสนแตกตางจาก

รปแบบเอกซเอมแอล คอ รปแบบการเขยนทสนกระชบ นอกจากเจสนนยงรองรบการใชอาเรยของขอมล

อกดวย โดยขอมลในรปแบบเจสนจะประกอบไปดวยชอ (Name) และคา (Value) ของขอมล โดยทขอมล

แตละตวถกคนดวยเครองหมายจลภาค ตวอยางเชน

{“firstName” : “Nasi” , “lastName” : “Tantitharanukul”}

โดยทขอมลในรปแบบดงขางตนสามารถบงบอกไดถง ขอมลสองชดซงประกอบดวย firstName

ทมคาเปน Nasi และขอมล lastName ทมคาเปน Tantitharanukul โดยปจจบนมการนารปแบบเจสนไปใชงาน

ในหลายดาน อาท การแทนขอมลในระบบฐานขอมล หรอการแทนขอมลเวกเตอร (Vector Data) สาหรบ

ระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS: Geographic Information System) (Xu & Zhu, 2011) เปนตน

จากคณลกษณะทโดดเดนของรปแบบของเจสนดงกลาวขางตน ผวจยจงมแนวคดทจะใชเปนมาตรฐานใน

การกาหนดรปแบบของขอความทเผยแพรอยางสาธารณะเพอใชในการพฒนาเมองอจฉรยะ

วธการวจย งานวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหความเหมาะสมของการเผยแพรขอมลสาธารณะเพอการพฒนา

เมองอจฉรยะผานโปรโตคอลเอมควททภายใตการกาหนดชอหวขอดวยหลกการเอมทเอนซทมขอความใน

รปแบบเจสน ดงนนผวจยจงไดกาหนดวธวจยโดยแบงออกเปนสามสวน ประกอบดวย การสรางขอมลจาลอง

การทดสอบการสอความหมายของหวขอและขอความและความยาก-งายตอการบอกรบขอมลดวยอกขระ

ตวแทนและทายทสดเปนการวเคราะหและแปลผลขอมลการทดสอบ โดยมรายละเอยดในแตละสวนดงน

1.1 การสรางขอมลจาลอง

ขนตอนนจะเปนการสรางขอมลจาลองขนเพอใชในการทดสอบการสอความหมายของ

ชดขอมลทหวขอและขอความอยภายใตหลกการเอมทเอนซและเจสนตามลาดบ โดยเปรยบเทยบกบการสอ


ความหมายของชดขอมลทหวขอและขอความทไมตงอย บนหลกการการกาหนดชอหรอรปแบบใดๆ

โดยมขนตอนการสรางคอ

1.1.1 ผวจยศกษาขอมลและการเผยแพรขอมลเกยวกบเมองในเชงสาธารณะรวมถงการนาขอมล

ไปใชเพอการพฒนาระบบอจฉรยะตางๆ เพอเปนฐานในการสรางขอมลจาลอง เชน ขอมลสภาพแวดลอม

ทางธรรมชาต ขอมลการเฝาระวงภยพบต ขอมลการจราจร ขอมลการจดการขยะ ขอมลประชากร หรอขอมล

ดานการจดการพลงงานและแสงสวางเปนตน

1.1.2 สรางชดขอมลจาลองเพอใชในการทดสอบสมมตฐานการวจย ดงแสดงในตารางท 1

โดยมการสรางชดขอมล 40 ชดทมหวขอตางกน (พรอมคาอธบายถงความหมายและวตถประสงคของขอมล)

ประกอบดวยหวขอภายใตหลกการการเอมทเอนซ 20 หวขอโดยทอก 20 หวขอไมตงอยบนหลกการการตงชอใดๆ

ซงแตละประเภทชดขอมลแยกเปนชดขอมลทมขอความในรปแบบเจสน 10 ชด ขณะทอก 10 ชดขอมล

มขอความทไมมรปแบบใดๆ โดยในการสรางหวขอและขอความของขอมลแตละชด คดเลอกมาจากกลมคา

ทมคาความยากงาย (Difficulty) ของการแปลความหมายของคาทระดบ 0.20 – 0.50 จานวนครงหนงและ

อกครงหนงเปนกลมคาทมคาความยากงาย ระดบ 0.51 – 0.80 เพอนามาประกอบเปนสายของหวขอและ

สายของขอมล โดยตวอยางของแบบฟอรมของชดขอมลทสรางขนแตละชดเปนดงตารางท 2

1.1.3 นาขอมลจาลองทไดไปปรกษาผเชยวชาญจานวน 3 ทาน ทเชยวชาญทางดานการวเคราะห

ขอมล ดานการสอสารขอมลและดานการพฒนาอปกรณดจทลสาหรบเมองอจฉรยะเพอตรวจสอบความถกตอง

และการสอความหมายและวตถประสงคของขอมลตามทกาหนด พรอมทงปรบปรงแกไข จากนนจงนาไปเปน

ขอมลจาลองเพอใชในการทดสอบ

ตารางท 1

การออกแบบชดขอมลจาลองเพอใชในการทดสอบ

10 10

10 10



ตวอยางฟอรมบนทกชดขอมลจาลอง: (ประเภทท1) ขอมลภายใตหลกการเอมทเอนซและเจสน

1

Environment/ Air/ AverageCO2/ THA/ ChiangMai/ AmphoeMueang/ INTNINLab

{“value” : 900, “Unit” : “ppm” , “dateTime” : “2017-03-05 02:20:14”}

ppm

INTNIN Laboratory

, ,

,

2 … …

… … …

2 ทดสอบการสอความหมายของชดขอมล

ในการทดสอบการสอความหมายและการนาไปใชของชดขอมลทมหวขออยภายใตหลกการ

เอมทเอนซและขอความอยในรปเจสน ผวจยไดทดสอบบนผใชขอมล จานวน 20 คน ซงแบงเปนสองกลมคอ

2.1 ผใชขอมลทเขาใจหลกการเอมทเอนซและรปแบบขอมลแบบเจสน จานวน 10 คน

2.2 ผใชขอมลทไมมพนฐานความรเกยวกบหลกการเอมทเอนซและรปแบบขอมลแบบเจสน

จานวน 10 คน

ผวจยไดออกแบบการทดสอบบนผใชขอมลทงสองกลม โดยกาหนดใหผใชทงสองกลมทาหนาท

เปนผบอกรบขอมล โดยขอมลทถกเผยแพรจะเปนขอมลจากชดขอมลจาลองทไดสรางขนในขนตอน กอนหนา

โดยทแตละชดขอมลจะถกปกปดรายละเอยดบางสวนซงรายละเอยดทปกปดประกอบดวย วตถประสงคของ

ขอมล ผเผยแพรและผบอกรบทคาดหวง โดยกาหนดใหกลมทดสอบเปนผเตมรายละเอยดนนแทน เพอทดสอบ

วาผใชจะมอตราการตอบถกเปนเทาใดเพอวดความเขาใจในความหมายของชดขอมล เมออานจาก “หวขอ”

และ “ขอความ” โดยตารางท 3 เปนรายละเอยดของการทดสอบชดขอมลทสรางขนซงแยกประเภทชดขอมล

ตามตารางท 1 บนผใชทงสองกลมซงประกอบดวยผใชขอมลทเขาใจหลกการเอมทเอนซและเจสนและผใช

ขอมลทไมมพนฐานความรเกยวกบหลกการเอมทเอนซและเจสน ดงนน การทดสอบทงหมดจงถกออกแบบ

ใหเปน 8 ประเภท ซงแตละประเภทประกอบดวยสองสวนคอ 1) การสอ ความหมายของขอมลหรออตราสวน

จานวนผใชขอมลทเขาใจความหมายและวตถประสงคของขอมล โดยคดจากจานวนผตอบแบบทดสอบไดถกตอง

(แบบทดสอบ) และ 2) ความงายตอการนาขอมลไปใชงาน (แบบสอบถาม)



ประเภทของการทดสอบ

3. การวเคราะหและการแปลผลขอมลการทดสอบ

ในการทดสอบความเขาใจในขอมลของผใชหรอการสอความหมายของขอมล โดยใหผใชเปน

ผกรอกรายละเอยดของขอมลเทยบกบเฉลยทปดไว หากคาตอบตรงกบเฉลยมากกวารอยละ 80 จะถอวาผใช

ตอบไดถกตอง โดยมเกณฑการแปลผลดงตารางท 4


การแปลผลการทดสอบ

40

40 - 49

50 - 69

70 - 79

80

สาหรบแบบสอบถามความงายตอการนาขอมลไปใชงานและความยดหยนของหวขอตอการใชงาน

รวมกบอกขระตวแทนเมอขอมลถกกาหนดใหอยภายใตหลกการเอมทเอนซและรปแบบเจสน ไดถกออกแบบ

ใหใชมาตรวดแบบลเครท (Likert scale) 5 ระดบ โดยแปลผลดงตารางท 5

1 ( 1) 1 ( 3)

2 ( 2) 2 ( 4)

1 ( 5) 1 ( 7)

2 ( 6) 2 ( 8)



การแปลผลแบบสอบถาม

1.00 – 1.49

1.50 - 2.49

2.50 - 3.49

3.50 - 4.49

4.5 - 5.0

ผลการวจย หลงจากดาเนนการวจยดงทไดกาหนดไวในขนตอนกอนหนา ผวจยไดแบงผลของการวจยออกเปน

สองสวนโดยมรายละเอยดดงน

1. ผลการทดสอบการสอความหมายของขอมล (วเคราะหจากผลการทดสอบ)

2. ผลการสารวจความงายตอการนาขอมลไปใชงานตอและความยดหยนของหวขอทอยภายใต

หลกการเอมทเอนซตอการใชงานรวมกบอกขระตวแทน (วเคราะหจากผลของแบบสอบถาม) โดยผลการ

ทดสอบการสอความหมายของขอมลเปนดงภาพท 3 ซงแบงการทดสอบออกเปน 8 ประเภท ดงทกาหนดไว

ในตารางท 3 โดยสามารถแสดงเปนผลรวมของการตอบแบบทดสอบจากกลมผใชขอมลทงสองกลมได

ดงตารางท 6 ขณะทผลการสารวจความงายตอการนาขอมลไปใชงานตอและความยดหยนของหวขอทอย

ภายใตหลกการเอนทเอนซตอการใชงานรวมกบอกขระตวแทน ไดวากลมผใชขอมลใหผลคะแนนเฉลยเปน

4.60 จาก คะแนนเตม 5.00 คะแนน ทคาเบยงเบนมาตรฐาน 0.50

ภาพท 3: ผลการทดสอบการสอความหมายของชดขอมล



ผลรวมของจานวนแบบทดสอบทผถกทดสอบกลมท 1 และกลมท 2 ตอบไดถกตอง

17 20 ( 85) 7 20 ( 35)

เจ 14 20 ( 70) 5 20 ( 25)

อภปรายผลการวจย จากผลการวจยดงภาพท 3 และตารางท 6 แสดงใหเหนวา ขอมลทมหวขออยภายใตหลกการ

เอมทเอนซและมขอความอยในรปแบบเจสน (การทดสอบประเภทท 1 และ 2) สามารถแสดงความหมาย

ของขอมลใหผใชเขาใจไดในระดบดมาก ซงอตราการตอบถกสงถงรอยละ 85 อกทงมความคดเหนของผใชตอ

ความงายในการนาขอมลไปใชงานและบอกรบขอมลรวมกบการใชอกขระตวแทนในระดบงายมาก โดยมขอ

สงเกตคอจากภาพท 3 จะเหนไดวาผใชขอมลทงสองกลมสามารถเขาใจความหมายและวตถประสงคของ

ขอมลไดใกลเคยงกนและอยในระดบทสง แมวากลมผใชขอมลกลมทสองไมมพนฐานความรเกยวกบหลกการ

เอมทเอนซและเจสน ซงแสดงใหเหนวาการใชหลกการเอมทเอนซรวมกบเจสนชวยเพมการสอความหมายของ

ขอมลไดถงแมผบอกรบไมเคยทราบหลกการการกาหนดรปแบบของหวขอและขอความใดๆ มากอนสาหรบ

ขอมลทมหวขออยภายใตหลกการเอมทเอนซแตขอความไมขนกบหลกการใดๆ (การทดสอบประเภทท 5 และ

6) ยงคงแสดงความหมายของขอมลใหผใชเขาใจไดในระดบด ซงยงคง มระดบมากกวาชดขอมลทหวขอและ

ขอความไมตงอยบนหลกการใดๆ และจากการทการทดสอบประเภทท 3, 4, 7 และ 8 ซงเปนการทดสอบท

หวขอไมอยภายใตหลกการเอมทเอนซ ไดคะแนนทตากวาการทดสอบทเหลอ แสดงใหเหนวาหลกการเอมท

เอนซมนาหนกตอการเขาใจความหมายและวตถประสงคของขอมลในระดบคอนขางมาก จากการทดสอบ

ทงหมดจงแสดงใหเหนวาการใชหลกการเอมทเอนซรวมกบการกาหนดรปแบบขอความใหเปนแบบเจสน

ชวยเพมความสามารถในการแสดงความหมายของขอมลอยางมนยสาคญ เหตผลเนองมาจากหลกการเอมทเอนซ

กาหนดใหผเผยแพรตองระบหวขอทประกอบดวยวตถประสงคของขอมล แหลงกาเนดของขอมล รวมทง

ผเปนเจาของขอมล ซงเพยงพอตอการนาขอมลไปใชงานในการพฒนาโปรแกรมประยกตหรอระบบอจฉรยะ

ตางๆ และดวยความสามารถในการแสดงความหมายและวตถประสงคของขอมล ของหวขอทอยภายใต

หลกการเอมทเอนซนจงทาใหผ บอกรบสามารถบอกรบขอมลรวมกบอกขระตวแทนไดโดยงายและ

เกดความผดพลาดนอย จงสงผลใหผลสารวจความยาก-งายตอการบอกรบขอมลรวมกบอกขระตวแทนจาก

ขอมลทตงอยบนหลกการทนาเสนอ ไดคะแนนเฉลยสงถง 4.60 จาก คะแนนเตม 5.00 คะแนน ทคาเบยงเบน

มาตรฐาน 0.50


สรป งานวจยนมวตถประสงคเพอทดสอบการสอความหมายและการใชงานขอมลสาธารณะทเผยแพร

ผานโปรโตคอลเอมควทททหวขออยภายใตหลกการเอมทเอนซและขอความอยภายใตรปแบบเจสน

ผลการวจยพบวา ชดขอมลทมหวขอและขอความอยภายใตหลกการดงกลาว สามารถสอความหมายใหผใชขอมล

เขาใจถงรายละเอยดของขอมลอยในระดบดมากและงายตอการบอกรบขอมลรวมกบอกขระตวแทน ซงได

คะแนนเฉลยเปน 4.60 จาก คะแนนเตม 5.00 คะแนน ทคาเบยงเบนมาตรฐาน 0.50 โดยตางจากชดขอมล

ทหวขอและขอความไมอยภายใตหลกการใดๆ ทสอความหมายไดนอยสาหรบงานวจยในอนาคต ผวจยเหนวา

ควรเปรยบเทยบหลกการทนาเสนอกบมาตรฐานของขอความทอยในรปแบบอน เชนขอความทอยในรปแบบ

เอกซเอมแอล ทงในดานของการสอความหมาย ขนาดความรวดเรวในการสอสารและการใชทรพยากรเปนตน

กตตกรรมประกาศ งานวจยนสาเรจลงไดผ วจยขอขอบคณการสนบสนนจากหนวยวจยนวตกรรมดจทลอจฉรยะ

คณะวทยาศาสตรและสานกวจยและสงเสรมวชาการการเกษตร มหาวทยาลยแมโจ มา ณ ทน

เอกสารอางองDerhamy, H. ; Eliasson, J. ; Delsing, J. & Priller, P. (2015). A survey of commercial frameworks for

the Internet of Things. In Emerging Technologies & Factory Automation (ETFA), 2015 IEEE

20th Conference on (pp. 1-8). IEEE.

Hantrakul, K. ; Sitti, S. & Tantitharanukul, N. (2017). Parking lot guidance software based on MQTT

Protocol. In Digital Arts, Media and Technology (ICDAMT). International Conference on

(pp. 75-78). IEEE.

ISO/IEC20922:2016. (2016). Information technology – Message Queuing Telemetry Transport

(MQTT) v3.1.1.

Lin, B. ; Chen, Y. ; Chen, X. & Yu, Y. (2012, August). Comparison between JSON and XML in

applications based on AJAX. In Computer Science & Service System (CSSS), 2012

International Conference on (pp. 1174-1177). IEEE.

MQTT. (Maejo University) (n.d.) Online accessed 10-Jan-2017. Retrieved June, n.d. , from , http://mqtt.org.

Osathanunkul, K. ; Hantrakul, K. ; Pramokchon, P. ; Khoenkaw, P. & Tantitharanukul, N. (2017).

Configurable automatic smart urinal flusher based on MQTT protocol. In Digital Arts, Media

and Technology (ICDAMT), International Conference on (pp. 58-61). IEEE.


Tantitharanukul, N. ; Osathanunkul, K. ; Hantrakul, K. ; Pramokchon, P. & Khoenkaw, P. (2016).

Mqtt-topic naming criteria of open data for smart cities. In Computer Science and Engineering

Conference (ICSEC), 2016 International (pp. 1-6). IEEE.

Tantitharanukul, N. ; Osathanunkul, K. ; Hantrakul, K. ; Pramokchon, P. & Khoenkaw, P. (2017,

March). MQTT-Topics Management System for sharing of Open Data. In Digital Arts,

Media and Technology (ICDAMT), International Conference on (pp. 62-65). IEEE.

Vermesan, O. & Friess, P. (Eds.). (2014). Internet of things-from research and innovation to market

deployment (pp. 74-75). Aalborg: River Publishers.

Xu, Z. & Zhu, J. (2011, December). Research of WebGIS based on HTML5 and JSON. In

Computer Science and Network Technology (ICCSNT). (pp. 1714-1717). IEEE.

การแบ งป นข อมูลด วยโปรโตคอลเอ...

Documents