सपरषत लन - marathi pustake · 2017. 6. 16. · ह त(लत ज...

43
सपरष तलन. अथव सय व परष यत सहस कण ह सपष करन दखववणयकर!त ह ननबध त!बई न&द’ यन !न(ल . बलठण . पत वरहड. पण य’थ श न&वज’ छपखनयत छवपल . सन १८८२ इ० कमत ९ आण’ .

Upload: others

Post on 27-Nov-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • स���प�रष�त�लन�.

    अथव�

    स�य��व�प�रष�य��त�स��हस��क�ण�ह��स�पष���करनद�खववण�य�कर!त���ह��ननब�ध

    त�!�ब�ई�न&�द'�य�न���!न(ल�.

    ब�लठ�ण�.प��त�वर�ह�ड.

    प�ण��य'थ�‘श��न&व�ज�’�छ�पख�न�य��त�छ�वपल�.

    सन�१८८२�इ०

    कक�मत�९�आण'.

  • श'य:

    ��कन�: ननम��न&�ग�!'म�क

  • ओळख�

    कD. त�!�ब�ई�न&�द'�य��(��क�लख�ड�अ�द�ज'�१८५०�त'�१९१०. य��क�ळख�ड�त स����न&कण�(��पस�!�अत�यल�प. त�य�तहJ�नलकहण�र�य��न&क�त�स�य�(��पम�ण�त' ककत�� ? आसण� त�य��न�� नलहल�(�त!�क�य� नलहण�!� ? पK!�सणक�ग�ष��J. अ&� क�लख�ड�त� ‘स���-प�रष� त�लन'’�स�!ख�य�� ज�वल�त� स�म�सजक� पश�न�व!� त�!�ब�ई न&�द'�न�मक�म!�ठ��स���न'� नलहण'�म�हणज'�आश�(य=(� ! त�य��च�य��नलख�ण�वरन त�य��स���-स�व�त�तय�(��अनन�ब=ध�प�!स�क�!�क!ण�र�य��व��त�न�हJत. त�य��च�य��मत' स����हJ�ग@हलक�म��नसBन�ब�दJस�त�घ!�त�ल�एक�ब�Jक�बनल��आह'�आसण�य�ल� क�!ण�कह�दB(��&�स��'.

    प�रष��न�� प!कWय� म�ल�(�� व�प!� स�र� क'ल�य�न'� स�वद'&�� !�जग�!� ब�डBन ह!एक� पक�!(�� व�य�प�!J� व� कसब�� क�!�ग�!� ल�क� उप�&�� मर� ल�गल�य�(� उल�ल'ख�करन�त�!�ब�ई�न&�द�न��(मह�त�म��ग��ध�च�य��ककत�त!J�आध�) स�वद'&�(� प�!स�क�!�क'ल��आह'. त�य��च�य��मत'�म!�ठ��सम�ज�ब�म�हण��प'क��अनधक�कम=� आह'. ह'�आजहJ�म!�ठ��सम�ज�ल��ल�गB�ह�त'.

    त�!�ब�ई�न&�द'�य��('�व�(न�क'वळ�प�थ�य�प�!�ण'�कक�व��समक�ल�न�व@तप�' एवढय�� प�!त'(� मय�=कदत� नव�हत'� त!� तत�क�ल�न� ल�कवपय� कथ�-क�द�बर�य�हJ त�य��न��न(ककत�सकपण'�व�(ल�य��ह�त�य�.

  • पस�त�वन�

    ज�य�� प�!म'श�व!�न�� हJ�आश�(य=क�!क�स@व]� उत�पन�न�क'ल�, त�य�न�(� स���प�रष� ननम�=ण क'ल'. त!J�सव=�पक�!('�स�ह�स�द�ग�=ण� स�य��('(�अ�ग��वसत�त�कक�व��ज'�अवग�ण�स�य��(' अ�ग��आह'त�त'(�प�रष��त�आह'त�कक�व��न�हJत�ह'�अगदJ�स�पष���करन�द�खव�व��य�(�ह'त�न' ह�� लह�नस�� ननब�ध� म�� म�झय�� सव=� द'&भनगन��(�� अनभम�न� धरन� !न(ल�� आह'. य��त अम�क(�ज�त��कक�व��क�ळ�य�कड'�म�झ��म�ळJ�(�लक�न�हJ. स���प�रष�(��त�लन��आह'.

    तस�(� प�नवव=व�ह�ब�म�हण��त(� ह�त�न�हJ�अस��क��हJ� न�हJ�. द�सरय�=�अव��त!� प�ष�कळ प!भB, &'वण�, ग�ज!�थ�, भ��', म�!व�डJ, मर�ह�ठ', द'स�ई, द'&म�ख, इन�मद�!, जह�नग!द�!, न&!क', मह�डJक, ज�धव, भaसल', म�न'�अस'�अन'क�आडन��व�('�स�ल�पB!, स�त�!�, प�ण', ग�व�ल�ह'!, इ�दB!, य� प��त��अस'�ज'�म!�ठ'�मर�ह�ठ&�ईल��म!त�त�त�य��त�य��('�क�ळ��त�त!�ब�हण��प'क�हJ�प�नवव=व�ह न�ह�ण�य�(��सक�त��कदसBन�य'त'. य��ल�क��('�घ!�ण�य��त�त!�प�ण��त���अस��ह�ण�!�न�हJ. अ&� उठB न�ग'ल�य��त!�ज�ऊ��द'त�ल, पण�प�नf�द�स!��नव!��कध��(�कर��द'ण�!�न�हJ�त.

    द�स!�, इ�गज�ल�क��च�य��(�ल��एक�द'&�(�एक�(�ज�त�त�घ'तल�य�त�अस��न�हJ. सव= ज�त���त�!�ज'!जव�डय��त�प�ष�ख�च�य��(�ल��बदलBन�ग'ल�य��आह'त. पBवC('�ककनख�प�(��ठ�ण(� ठ�ण, त'�भ!ज!J�ब�दल��प�ष�ख, न&!प�(�म�दJल, (�द'!J�द�प'�', पDठण��ल�फ'द�!�प�ग���, न�गप�!J ध�त!ज�ड', ल�ल(�क� न!म� ग�दJ('� (मC� ज�ड', ह'� क�ठ�� लपल'�आत��� ? नवर�य��न��(� नव� तर�ह��घ'तल��त'व�ह���ब�यक�हJ�त�य�(पम�ण��क!ण�य�स�प�हB��ल�गल�य�. पण�अजBन�त�य��ल�क��(' स�य��पम�ण��गवन�घ�लण�य�(��पघ�त�पडल��न�हJ. त!J�अ�ग��त�क��, ल��ब�ब�हय�(��(�ण�द�! क�डत�, प�य��त�स���कक�ग�ब���पय=त�य'ऊन�प�ह�(ल��आह'.

    गळय��त�फक�त�एक�म�गळसB��घ�लत�त, पण�त�हJ�अगदJ�ब�!Jक�प�त�(��एक��स! म��. तस�(� कप�ळJ�� क��कB�� जनलज�ज'कर!त��� ल�वण�� भ�ग� म�हणBन� द�न�हJ� भaवय�मध�य� ल�व�वय�(�. त�हJ� अगदJ�� मस�र!('� ड�नळ�ब�प'क��हJ� ब�!Jक� असBन� व!� स�!�� कप�ळ� प��ढ!� फ�फ�J��त� !�हB�� द�वय�(� . आत��� ज&�� प�रष��न�� ग�फ, क�ठk, कड�� घ�लण�य�(�� &!म� व��त', त&�(�ब�यक��न��द'ख�ल�द�नगन�य��(��ल�ज�व��Bन�अगदJ��ननव�वळ�प�व=त�पम�ण��त��!�ग�ब'!�ग� ल�ल�न�हJ��त!�प��ढ!'� द�न�सव�व�द�न�रपय��(�� प�तळ�न'सBन�व�अ�ग�त�सफ'त�मलमनल(� न�हJ��त!� नछ��(��(�ळJ�घ�लBन�!ह�य�(��आवड�व��त'. स�!��&, स��पत�सव=�पकहल��स�द&� ज�ऊन�आपल�य�� द'&�स�आवदस�� य'ऊ�� ल�गल�. प��(प��(&�� रपय��('� &�लB, पDठण�य�� ग'ल�य�.

  • धनवड, न�गपB!, बरह�=णपB!, स�ल�पB!, अहमद�ब�द� हय�� प�ठ�� लपल�य�� आसण� त�य��च�य�ऐवज�� घ!�घ!�हJ��प��तळ�('�स�ळ��ह�त�त�कडय�(���नन&�ण��ल�गल��.

    य��त�मच�य�� नभक�!�(�ळय��न��� सव=� पक�!('�आपल'� स�वद'&�� !�जग�!� ब�डBन, ह!एक पक�!('�व�य�प�!J�व�कसब��क�!�ग�!�ल�क�उप�&��मर��ल�गल'. वDभव�ह��त�(�लल�, लक�म�ल� आप�पल�य��घ!J��!�हBन�घ'ण�य�कर!त���जa�जa�त�म�हJ�आगह�क!त���तa�तa�त��त�म('�ह'�असल' नभक�!� (�ळ', भष��क�!� प�हBन� क�स�न�क�!� दB!� द'&�(�(� !स�त�� धर�� ल�गल�. त!� त�म�ह�ल� ववधव�� स�य��(�� व� य�� ग!Jब� क�!�ग�!� ल�क��च�य�� म�ल�ब�ळ��(�� कनवळ�� य'ऊन� त�म�हJ आपल�य�� द'&�कड'� प�नf� पकहल�य�स�!ख�� नज!� कफ!वBन�आप�पल'� धम=, (�ल�, द'&र!व�ज� न स�डत��� स�वद'&�नभम�न�� व�ह�व�, व� सव=� पक�!�� स�य��स� द�षप��� करन� !स�तळJ�� न� घ�ल�व� म�हणBन�ह��एक�लह�नस��ननब�ध�त�म�ह�प�ढ��स�द!�क'ल��आह'.

    त!J�म��नन!�त!�मर�ह�ठम�ळय�('�अ�क�तल��ग@हब�दJ&�ळ'त�ल�मनतहJन�अबल��असBन ह�� म�झ�� पकहल�(� पयत�न� असल�य�म�ळ�� य�� ननब�ध��त� अस�गत� व� त��क� मजकB!� अगदJ� मर�ह�ठ&�ई�ज�डJ�भ!डJ�व�अनत&य�कडक�भ�ष��असत', पण�!�ज�प�रष��('�स�हस, ध�डस�व दग�ब�ज��(��ननत�य�नव���भय�क!�उद�ह!ण��कदसBन�य'त�असत��हJ�नतकड'�क�ण�(�लक�न�द'त�� स�य��व!(� सव=� द�ष��(�� ग�ण��� ल�दत�त, ह�� प�हBन� स���ज�त�य�नभम�न�न�� म�झ'� मन� अगदJ� खळबळBन� तळ�तळBन� ग'ल�� त�य�म�ळ�� मल�� ननभCड� ह�ऊन�अस�(� खडखडJत� नलकहल�य�व��(Bन !ह�व'न�. त�म�हJ��एक�स�!ख'�सगळ'(�दग�ब�ज, कप�J�आह�त, त'व�ह���त�म�हJ��एकम'क��('�झ�कBन न'त���त��उघड��करन�द�खववण�य�ल��य�च�य�हJप'क���कडक�ज!�द�स!'�&ब�द�अग!�भ�ष��असत� त!�त�� द'ख�ल�म��व�कडJ� नतकडJ� नलकहल�(�असत�. प!�त��म�� पडल��गKणपक�(�� म�हणBन अन'क�द�ष�आढळBन�य'त�ल, व�त�म�हJ�आपल'� वव&�ल�ब�ध�दJ('�ज�!�न��य�� ननब�ध�व!�क��हJ त!J� क�क��करन�स�वज�त�(�� वण�=व!(�सहज��करन�द�खव�ल, त!J�म�झय��नज!'न�� मल� जस��कदसल��तस�(�य'थ��म��म�झ'�सव=�उद�!�नलकहल'�आह'त. त'व�ह���य��म�झय��ननब�ध�स�लक ल�वBन�व�(��कक�व��य�कड'�अलक�य�कर��नक��कक�व��य�ल��क��हJ��आशय�द�, अ&�स�ध�द���म� त�म�ह��स� ववन�त��वगD!'�क��हJ��क!त�न�हJ�. फक�त�इतक�(� वव(�!त��कW�, म�झ��म�हणण��ब!�ब! आह'� कक�व��न�हJ�� ह��त�म�हJ�ज!�ख!'� ननfपकप�त��अस�ल�त!�प�त�=� वव(�!�करन�य��त�ज� क��हJ��कम��ज�स�त�अस'ल�त�� ननवड�. पण�य'र�हव��आपल�(�ब�ण�� !�खण�य�कर!त���ज!�प�ढ� घ�ड��ढकल�ल�त!�म���न�ईल�ज�आह'. त!J�सव=द��स�वज�नत-कल�य�ण�थ=�झ�Bन�त�य��('�मन��त सद�(!ण�(��वबज�!�पण�क!Jन(�क!Jन. कळ�व�.

    - त�!�ब�ई�न&�द'���

  • स���–प�रष�त�लन�आल��कड'�सव=�व�रतम�नप���त�ग!Jब�अबल��च�य��द�ष�क@त�य��ववषय���ब!�(�छ�पBन�य'त�, त!J

    ह��मह��अनथ=�नम�वBन���कण�य�त�त�म�हJ�क�ण�(�प�ढ��ह�त�न�हJ�य�(��क�!ण�क�य�ब!��?अह�, प�नवव=व�ह� न� क!ण�य�(�� (�ल� मह�न� !�ग��पम�ण�� अन'क� क�क�ण��� व� ज�त��त

    पस!ल��आह'. त�य�म�ळ�� ककत��ल�ख��व�क��य�वनध�स�य��वDधव�य�(��असहय�द�fख�कसकस� भ�ग�त�असत�ल, य�(�� कल�पन�स�ध�द��� कर!त��� य'त� न�हJ�. क�!ण�मन�ननगह�करन�मन�ष�य वस�त���त�!�हBन�स���-धम=!कण�ह�ण�(�न�हJ�. मन�न��व�न'��न��त!J�त�य��द�ष�ल��प���ह�त�त(. एक�क'&-वपन�क'ल��व�द�स!��क��कB��प�सBन�सव=�सKभ�ग�य�कहसकBन�घ'तल�, म�हणBन�क�य�झ�ल��? त�य��(��अ�तfक!ण, ब!'�व�ई��('�वव(�!�त�य��('�जवळ(�आह'त. सव=�ब��हय�पक�!��न��न�गववल� पण�अ�त!�क�ण�न�गव�ल�? क�!ण�स���धम=�म�हणज'�क�य�? नन!�त!�पत�(��आज��प�ळण�, त�य�('� मजCपम�ण�� व�गण�. त�य�न��� ल�थ�� म�र!ल�य�, न&व�य�� कदल�य�, द�स-य�� !��ड�� ठ'ववल�य�, नवरज��द�र� वपऊन, ज�व��ख'ळBन, कफलक�ह�ऊन�&�ख�क!Jत, (�!J�करन, क�ण�(��प�ण घ'ऊन, कफतB!, (�ह�डJ, खसजन��ल��Bन, ल��(�ख�ऊन�ज!J�आल'; त!J�स�य��न��आपल'�ह'�क�ण� जस'�क��हJ�क@ष�णमह�!�ज�गKळय��(��दहJ�दBध�(�रन�(�

  • प�ण��म�ह�ल��कW��स�वच�छ�त��ब�य��प'ल��ध�वBन�प�ण��हज!. आत���तस��न�हJ�. नवरय�=न���प�ण� म�नगतल��म��हणज'�ब�ईस�ह'ब�म�हण�य�च�य�, आह��मल��पण�क'व�ह��(��तह�न�ल�गल��आह', त�य� त��ब�य��त�प�ण��आह'�त��त�म�हJ�प�य��न��मल�हJ�एक�प�य�ल�भ!�द�. ह��ब�ळय��मल��उठB न�द'त न�हJ�. क�य�कर�.

    नवर�य��न���आ�घaळJ(��न��व�घ'तल��कW�, प���म��डBन�घ�ग�ळ��त�ऊन�प�ण��ववस�वBन�प�य

    घ�सण�य�कर!त���तय�!�उभ��!ह�व�. आत���आ�घ�ळJल��प�ण��म�नगतल��कW�, क�ण�आह'!', !�म�य�, अ!'�यजम�न�ल��आ�घ�ळJस�प�ण�� द'. ध����(�णBन�ठ'व�न��मल�� वव(�!ल��त!�(ह��घ'त�त म�हणBन� स��ग. यजम�न� ज'व�वय�स� आल�य�ब!�ब!� प��, त��ब�य�� म��डBन, त��� व�ढBन� पत�(' आवडत'�पद�थ=� व�ढJत, ग�ष��J�स��गत�भत�य�=(��मन�!�जव�त�भ�जन�ह�ईसत��म�&��म�!Jत बस�व�. आत���नतकडBन�आ�पल��कW��न�हJ�, व�ढ�, नऊ�व�जल'�अस��म�ह�ल��कW�, कहकडBन�जब�ब, ह��आल'�आ�पत, व�ढत�, !�ज('�म'ल'�नऊ�कप�ळJ��बसल'(. आह�, क��हJ��ड�ळ�भ�ज��न&जल� त!�प�कहज'न��? क���तस'(�त��दBळ�व�ढB ��प�न�व!�? ननत�य�(�(�आह'. एक��कदवस�(��न�हJ��क��हJ�. आत���ववड�वबडय�(��न��व�घ'तल��कW�, त��क�न�डय��त�तबक�आह', घ�य��एक�ववड��करन�त'वढ�. ववड�� क!वत� न�हJ�� क�� क�य� ? स�!�� जस�� ह�त��त(� प�कहज'. मग� पत�!�ज��न��� ज�व� तबक�जवळ. त�य��त�पह�व��तa�(�न��न�हJ�. क��ह�, य��त�(�न��न�हJ�; घ�य�व�, त'वढ��क�ढBन. आह�, स�प�!J, त�य��व!च�य��प'�J�त� वपसव��आह', त�म�हJ� ववड��ख��न��मल��एक�करन�ठ'व�. ज'वण झ�ल�य�ब!�ब!�तaड�कस�स�(�ह�त��क��? ह��ख!��न��? ह��आत��(��पनतवत�पण�. आत��सगळ' इतथ�भBत�स��ग��ग'ल'�त!�ह��एक�व'गळ�(�ननब�ध�ह�ईल. त!�अस'�अगदJ��&�स���पम�ण��क�ण व�गत��व�व�गवBनहJ�क�ण�घ'त�. ज!�ब�यक�ल��नव!�(�द'व�त!�नवर�य�(��व�गणBक�द'ख�ल द'व�पम�ण�(� प�कहज'. ब�यक��न��� भक�त�पम�ण�� ज&�� भक�त�� क!�व�� त&�� नवर�य�न�� द'ख�ल त�य��जव!�द'व�पम�ण�(�ममत��करन�त�य��(��स�ख�द�fख�ज�ण�व��कW��न�हJ��? जस��द'व�भक�त� प�हBन�सद��पसन�न�!�हत�त. भक�त�('�ग�णद�ष�आढळल'�त!�त'�कस'�त'व�ह��(�ख!��ख!��क�!ण स��गBन�त�य��(��अप!�ध�त�य��('�पद!��त�घ�लBन�ममत'न��&�सन�क!त�त, तस��य��न���कर��नय'. त!� नव!�� कस�हJ� द�ग�=ण�� असल�� त!J� त�य�ल�� द'व�पम�ण�(� म�नBन� क�ण� व�ग'ल� ब!�� ? प��डव�('� (�लत'� ध@त!�ष�v� आ�धळ'� ह�त'� म�हणBन� ग��ध�!Jन�� ड�ळx�ल�� पडद', व!-य�जन� झ�ल�य�ब!�ब!�लग�न�ह�ण�य�पBवC(�ब��धल'; त!J�ड�ळ'�असत���आ�धळx�स�!ख'�ड�ळ'�नम�Bन�(�ल म�ह��ल��त!�क�ण�(�ल'ल� ? इतक��मन�-ननगह�क!ण�य�('�स�मथ�य=�क�ण�('�अ�ग���अस'ल�ह� स��गव�त� न�हJ�. त�मच�य�� उङय�� &�स���व!, पण� य'थ�� &�स��, प�!�ण, प�थ�य�� क!ण�!'स�ध�द�� द��तघ&��� पडत�त. कस�� म�हण�ल, त!� &�स��कत�य�zन�� ज�य�� पBव=य�ग��त� झ�ल'ल�य�� पनतवत� ननवडBन�क�ढल�य�. त�य���तBन�एक�द�घ�� नतघ��त!�द�ष�स�प���असBनहJ�त�य��(�� नतकड'�पकहल' वग�=त(� य�जन��क'ल�� ह�� कस�� ब!�� ? आत���

  • मह�!�ज��('�आ�तय�=म��� न(�तन�क!Jत�ह�त��क���न�हJ��? आकहल�य��सB!�

  • &र!!�('�&�भ!�त�कड'�ह�त�ल, अस��बम�हद'व��न��त�य�ल��&�प�कदल��ह�त��म�हणBन�त�य��&�प�न� ग�य�ह�ऊन�ग'ल��ह�त�. त�य�म�ळ��त�य�न��लढ�ईत(�आपल��&'व��करन�घ'तल�, न�हJ��त!�एक लग�न�(��त!�क�य, दह��लग�न��(��ख(=�त�य�न��कदल��असत�; पण�नसत�ब�ईल��प�नf�अय�ध�य� क�ळJ�क��ग�!J�द�खववल��नसत�. त�य�न���प�कहज'�नततक'�पयत�न�क'ल'; त�य��त�क��हJ�कम��क'ल� न�हJ�. त�य�(��झ�ल�� पयत�न; पण�इकड'� एक�पनतवत�पण�(��म�सल�� नमळ�ल�. त��कस�� ? म�ड�द!Jल�� !�वण�न�� स��नगतल�� कW�, त�म�हJ� मह�न� पनतवत��आह��त, त'व�ह��� नसत�ब�ईल�� ब�ध करन�आपल��बकहण�(सवत) क!�. त'व�ह���पनतव(न�न&!स�व�द. त��पत�(��व(न�म�न�य�करन आपल�य�� पत�(�� मन-इसचछतह�तB� पBण=� क!ण�य�कर!त��� द�सर�x�(�� ब�यक�� द'ख�ल� फसवBन आण�व�, त�य�ल��क�य�ह!कत�? ह��अगदJ��ननद}ष�प�नतवत�य�अस��समजBन�म�ड�द!J�ब�ईस�ह'ब ग'ल�य��त'थ�. प�ष�कळ�नसत�ब�ईल��ब�ध�करन�स��नगतल��कW�, पह�, !�म!�वण�एक�!�&��आह'त. त�य��च�य�� न��व�ल�� पथम� ‘!�’ �ह�� अक!� आह'; तस�(� !�वण�ल�� आह', आम('� !�कसब�व�(' प!�कम, धनदKलत, !�ज�य�पह�; नतकड'�क�य�वनव�स; !ह�यल��घ!�न�हJ�, !�ज�य�न�हJ�, स�!� फज�त�, इतक��स��गBन�ब�ध�क'ल��त!J�नसत�ब�ईल�, !�वण�(��बळJ('�घ!J��क�णब�न�न�� ककत� फसजत��क'ल�. अ�गद�('� प�ळण�य�व!� !�वण� उ!फ���� ���नगल�� ह�त�, त'व�ह���अ�गद�(�� ब�ळम�� वपऊन�हJ�स�व�!J�आल��असBन�य�('�ब�प�(��द'ख�ल�आपल'�जवळ�क��हJ��(�ल�वय�(��न�हJ��ह� पक�क��ठ�ऊक�ह�त�, म�हणBन�नतन��म�ड�द!Jल��(��गल��ख!पBस�उपद'&�करन�प!त�ल�ववल�. त� झ�ल�� नतकड', पण� इकड'� पनतव(न�म�न�य�करन� त�य��(�� मजC� !�खBन�आपल�य�� प�नतवत�य न'म�स�द�सर�x�(��ब�यक��थ�प�थ�प�� द'ऊन�स�व�म�('�हव�ल��क'ल�, त!�क��हJएक�द�ष�न�हJ�; उल���म�ड�द!Jस�!ख�� प�!�ण��त�न��व�ग�जल�, त'व�ह���अस�� ह�� एक�द�ह�अथC�म�सल�. म�हणज' नतकड�� नवर�x�(�� मजC� ब�यक�न�� हJ� म�ठk�क�मनग!J� बज�ववल�� म�हणBन� नव!��खBष. इकड' आपण�आपल��न'म� !�खल��म�हणBन�ब�यक��खBष. नतस!J(� वब(�!J�फ�&��त�पडल�. द�घ��(' ब�प�(��क�य�ग�ठ�ड��ग'ल��ब!��? व�हव�!'�द'व�! धन�य�त�य��पनतवत��!

    आत���य��त�थ�डJ&��आपल�य��द'व�(�� नन�द��कर��नय'�त��क!ण��भ�ग�आल�. क�!ण खर�x�ल��क�य�? त��कस�हJ�अस�, आपल�य��&�स����त�स��नगतल��आह'�कW�, लढ�ई�क!त'�व'ळ'स ब�प, भ�ऊ�ज!�सम!��गण��त�सम�!�आपल�य�&���लढB ��ल�गल'�त!�ब'ल�&क�म�!�व' , म�ग��प�ढ� प�हB�नय'. लक�मण�न���इ�

  • त�य��('जवळ�प�थ=न��करन�म�फW�म�ग'न. कम��क'ल��न��न�क'ल��त!J�त'�द'व�आह'त. त'व�ह��(' ऋवष�त!J�क�य�? क�ण��ह!ण�('�प��J��झ�ल'; त��क�ण�&@�गऋवष, क�ण��प�ख!�(��प��J��झ�ल'; त'�भ�!व�द�ज, क�ण��ग�ढवव(��प��J��झ�ल'; त'�गध=भऋवष, ग�य�(��प��J��झ�ल'�त'�व@षभऋवष. त'व�ह��� त�य��न�� आपल�� प&Bपम�ण�� नलहBन� ठ'वल�, झ�ल�. त'� ग'ल'� करन� पण� ननस�त!ण�� आल� स�य��(��कप�ळJ. अस�, प�ढ��य'थ��त�म(��क�य�(�लण�!�आह'�?

    अ!', ज'� त�म�हJ� नस�ह�स�र!ख'� धDय=व�न, भग�!थ�स�र!ख'� मह�� पयत�न�, जDनमन�स�र!ख' व�य�त�पन�न, अ!', त�म�हJ� ननधड'� &Kय=&�ल�� व�!� बनBन� मह�न � मह�न � असज�क�य� &�Bस� सज�कBन त�य�ल��बक!��करन�स�डल'त; असगनस�र!ख'�मह��पख!�दDवत�त�य�स�म�ठk�त�आणBन�त�य�प�सBन य��व�द�!�� न�न�� य�व-पय�क�त�न�� प�कहज'� त&��� क�म�� घ'ऊ�� ल�गल��त. व�य�� ह�� अग�न�प'क��हJ बल�ढय, असगन�ड�ळय�न��कदसत�, एक�व'ळ�ह�त��त�द'ख�ल�य'त�, पण�व�य��ह�त���धर!त���य'त न�हJ�� अग!� कदसत� द'ख�ल� न�हJ�� अस�� ह�� अननव�!� व�य�� त�य�ल�हJ� त�म�हJ�� आपल�य� &वस�मथ�य�=न�� बस��त�आणल�. व�ज� हJ�त!�सव�z(��आई. नन!�त!�म'घम�डळ��त�आक�&��त, ज'थ��पक�य�(��द'ख�ल�ज�ण��ह�ण�!�न�हJ��अ&��उ�(�कठक�ण��!�हण�!. नतल�हJ�ख�ल���ओढBन ब�कWपम�ण�� !�ब�वय�स� ल�ववल�. अस'� त�म�हJ� बल�ढय� प!�कम�� असत��न�� ग!Jब� ववधव� स�य��न�� य�� लज�ज'च�य�� द!J�तBन� ओढBन� सव=� ज�त�ल�� म�डBन� एकदम� त�य��च�य�� कप�ळJ सKभ�ग�य�(��मळव��भरन�सKभ�ग�य&�ल��क!ण�य�स�त�मच�य�न��प�ढ��ह�ववत�न�हJ��क�य�?

    अ!', त�म(�� म�ठ'पण�� व� &Kय=� घ!��त(. ज&�� एख�दJ� अ�धळJ� म�ह�त�!J�आई�मध�य� बसत'�व�नतच�य��भaवत���प��(�सह��लह�न�लह�न�म�ल�. ख'ळत���ख�ळत���एक�म�हणत�, आई�म� !�ज��झ�लa�ग, द�स!��म�हणत��आई�म��पध�न, नतस!��म�हणत��म��स'न�पनत. आत���अस� !�ज�य�कर�� ! हJ�स'न�� ! ह'�द!ब�!� ! य�पम�ण�� ह'�त�म('�स�!'�म@गजळ�('�ल���आह'त. पण गह�मद|(��ववड��एकहJ�उ(ल�त�न�हJ�. अ!', त�म�हJ�क'वळ�इस�पननत�त��ल�उ�द!�च�य��सभ�त�ल उ�द!�पम�ण��आह��त. ‘‘म��ज!�('�गळय��त�घ����ब��ध�व�’’�ह��ख!��तaड�न��म���म�हणत���पण�प�ढ� ह�त�� क�ण� ? सभ�� भ!ववत��न�� सभ�� भ!ल�, म�हणज'� त'थ�� क�य� म�ठk� &�लज�डJ, लफ'द�! प�ग��य�(��झaक�ल�वBन�डKल�न��ज�ऊन�पल�ल�भ!�स�प�!J, दह��ग�ड'�ववडय�(���प�न�, ह�!�त�!', एक�हKदभ!��ग�ल�ब��अत�त!�(��सत�य�न�&�करन�घ!J��य�वय�('�एवढ�(�क�य�त�; द�स!'�क��हJ न�हJ�. य��अ&��त�मच�य��प�कळ�सभ��त!�आज�त�स�पसत�स�वष�=प�सBन�(�लल�य��आह'त. उपय�ग�क�य�? त�म�हJ�त�म�ह�ल��आपल�य��कठक�ण���धन�य�म�नBन�घ�य�. पण�प�हB��ग'ल��असत�� अज�गल-स�तन�पम�ण��ननजCव�आह��त.

    अ!', पह�� जगननय�त�य�� प!म'श�व!�न�� आपल�य�� अग�ध� (�त�य�=न�� हJ� स@व]� न�न� पक�!च�य��मनम�हक�पद�थ�=न�� भ!ल��त!J� त�य��त�धन� व�स���� ह�� द�न�त!�अनत&य�मन

  • ओढBन� घ'ण�!'� पद�थ=� आह'त. त�य��तBन� स���� त!� पD&�प'क��हJ� अनत� व'धक� असBन� त�मच�य� सजव�ल�� लक�म�प'क��� लकप�� स�ख� द'ण�!J� आह'. पह�, त�म�ह��ल�� एख�द�� अनत� उत�तम ब�गबग�च�य��न���न�न��पक�!च�य��मKल�यव�न�न(��ववन(��पद�थ�zन��ग�डय�, घ�ड', !थ, प�लख�य�, हत�त�, उ��, सDन�य, स'वकसम�द�य�कW��ज'थ��त�मच�य��त�ड��तBन�&ब�द�ब�ह'!�पडण�य�(��म���उ&�! अ&�� सव=� स�म@सधद� असल'ल�य�� !�जव�डय��त� !�जकWय� थ����त� स���वव!कहत� ठ'व�� द�� ब!�� ? त�म�ह�ल��त�� !�जव�ड��क'वळ�स�म&�न; त��उ�(�स�वण=-म�(कW��ग!म�गद'ल�य�(��स�ज�क'वळ न(त�; त��सव=�स'न�सम�द�य, नम�, स�न'हJ, स'वकजन, &�B�; प�(पक�क�न, त��कडB�नल�ब�('�ग�ळ'�; उ�(�वस���, न�न�प!J('�!त�नखन(त�अल�क�!�सप�=स�र!ख'�भ�सBन�त�म�हJ�अगदJ��व'ड'�ह�ऊन�ज�ल. फ�!�त!�क�य, त�य�व'ळ�स�द'व�ज!J�त�म('प�ढ��पत�यक�य'ऊन�उभ��!�हJल�त!�त�महJ�तय�ल� द'ख�ल� तय�� सप�टय�त� ह�क�न�ल�व�ल�य��त� स�&य�नक�. त'वह�� य�� सव=� ग�]��वरन� त�महJ आपल�य�&���त�लन��करन�पह��कW�, प�रष�वव!कहत�स�य��स�त!J�कस��स�ख�ह�ईल�ब!�� ? ज� त�म(��द&��त�(�नत(�. नतल�हJ�ककत��म�ठय��ऐषआ!�म��त�सव=�प@थ�व�(��स�व=भKमत�व�द'ऊन एक�J�ठ'व�, म�हणज'�पह�� नत(��क&��द&��ह�त'�त�. ईश�व!�न�� ह��ज�ड��स�व'च�छ'न�(�न'नमल� आह'. पह�, पक�य��प�सBन�त��ननजCव�झ�ड�झ�डप��तद'ख�ल�त�य�न��स���ज�नत�ननम�=ण�क'ल��आह�(. पत�य'क�ग�ष��Jल�, सजनस'ल�, द�स!��त�य�(�ज�डJ(��म�क�बल��असत�. त�य�व��(Bन�&�भ��य'त( न�हJ�. ज�डJव��(Bन�क�णत�(�क�म�न�हJ�. त'व�ह���य��जगद�!ण�य��तBन�त�म�हJ�एक�'�कफर��&क�ल�? ह��स�स�!�त�म�हJ�स�वतf�(�लव�ल�क�य�? पप�(�('�&'त�त�म�हJ�एक�'�न��गरन�क�ढ�ल�क�य�? स���वव!कहत� नत(�� म�ख�वल�कन�न�कर!त��� त�म�हJ�अगदJ�� स�न�य�सव@त�त�न�� एक� द�न�मकहन� त!J�!�हB��&क�ल�क�य�? अ!'�पह�, स����ज!�त�म�ह��स�स�बत�नसल�, त!�त�म�ह�ल��ज�डय�जवळ द'ख�ल�उभ'�क!ण�य�स�त'(�त�म('�क�क�, ब�प�म�ग��कर!त�त. सडय�फक��ग�ल��प�सत��क�ण�? ज�य�ल��स����म�ल�ब�ळ��आह'त�त��कस�हJ�त�य�च�य��सदग�ण�न��अग!�द�ग�=ण�न��स�क���त�पडल� कक�व��त�य�व!�क�ण�(��खपग��झ�ल�, अथव��स�वक�!�(��द'ण��असल��त!�‘‘त�य�च�य��म�ल�कड' पह�� ह�,’’ अस�� म�हणत�त, त!� य�वरन� क�य� झ�ल�� ? त�य�(�� दय�� क!त�� क�ण� ? फक�त म�ल�ब�ळ�कर!त���त�य�(��स�डवणBक�ह�त�. पत�यक�!�म(�

  • &Kय=, त'ज, व�!श��गळBन�ज�ऊन�ल�गल�(� नत('प�ढ��क�तय�स�र!ख��प�य�(���वय�त�ध��वत��� ! अ!', त!व�!Jन'�&स����न��क�ण�हJ�क�ण�ल��घ�य�ळ�क!Jल(�क!Jल, य��त�क�हJ��म�ठ��प�रष�थ= न�हJ�. पण�ज��क�ण��न�सत�य��दष��J�न���द�रन�प�कहल�य�ब!�ब!�ह�य�ह�य�क!ण�य�त�ल�व�ल�त� ख!�. त'व�ह���आत���ज�स�त�प!�कम���क�ण�? त��स����कक�व��त�म�हJ�? अ!', ज��त�म�ह�व!�प�ण�प'क� अनधक�प�नत�कर!त', त�म(��आई�द'ख�ल�त�म�ह��स�लह�नपण���जपल��नस'ल�नततकW�हJ�आत�� ऐन�ब�ण�च�य��व'ळ'स�त�मच�य��सजव�स�जपत'�; त�मच�य��आज�त�क'वळ�वबजल�पम�ण��लवत'�; य�� स�स�!��त� न�न�� तर�ह��न��� त�मच�य�� अबBस� क�णत�य�हJ� पक�!�� धक�क�� न� बस�व�� म�हणBन जपत'� ; ज'व�ह��� पह�व�� त'व�ह��� स'व�स� हज!� ; द�fख�स�ख�('� व'ळJ�� अम@त�('� वल�ल�पम�ण�� सद�� सव=द���सव=�स�सBन�नन!�त!�ग�ड(�; स�!��&�त�म�ह�ल��सजकडBन�स�ख�ह�ईल�त��क!ण�य�स�सव=द� तय�!�अ&��ज��हJ, नतल��त�म�हJ�न�न�पक�!'�द�ष�द'ऊन�य��प@थ�व�तल�('�तळJ��घ�लB��पह�त�, य�(�� त�म�ह��स�क�हJ�(� ल�ज� व��त� न�हJ�� क�!'� ? अ!', म�ख�=न�, स�य�� ज�नतनन&��� ल�ज�ळB, न�जBक� व� उपजत�मBख=� ! त�म�हJ� क�य� मह�!�ज� म�ठ'� उपजत�&Kय=व�न, धDय=व�न, पDलव�न, व�य�त�पन�न, त'व�ह���म�त'च�य��स�वण=�क�(कम�डलB�तल'�अम@त�स�ओ�ठ�द'ख�ल�ल�ववल��न�हJ(, त� त�म�हJ�सव=�य��अबल��स�कदल��! क�!ण��आपण�सबल�पडल��त�त'व�ह���ह��अस��क!ण��आपण��स कस�� ब!�� स�ज'ल� ? म�हणBन� हJ� स���ज�नत� अगदJ�� ननब=ल, म�ख=, स�हस�, अवव(�!J� ; अ&�� न�न�पक�!(���नन�द�वव&'षण��द'ऊन�एकद��(�त�य��च�य��न��व�(��ड�क��ठ�कल��त. त�य��न��नन!�त! बदJव�न�स�र!ख'�ग@हत�र�ग��त�कDदJ�करन�ठ'ववल'त, व�सजथ��नतथ��आपल��(ढत��कम�न�करन !�व�बनल'त. त�य�म�ळ��त�म�ह��ल��व��त'�कW�, ब�यक��म�हणज'�क�य�? अ!', ‘ज�य�('�ह�त���सस��त� प�!ध�’�ब�कW� स�!'� गDदJ� समजल�त. लह�नपण�प�सBन�आपल�� ह�त��� स�!J� नसक�क��आध�न ठ'वBन� स���ज�त�ल�� अगदJ�� अ�ध�!क�ठडJत�� य�� जग�प�सBन� दB!� पडद��त� ज!ब�त� नन!�त! ब�कWस�!ख��त�ब'द�!J�त�ठ'वBन�ज'थ��त'थ��त�म�हJ�आपल'(�ग�ण��('� कदव'�प�जळलत'. त�य��न��न ववद�, न�क�ठ��ज�ण��न�य'ण�. ग'ल�य��त!J�त'थ�� त�य��च�य�स�र!ख�य�(�सव=�अज�न. एकWस�!ख� दBस!J. मग�ज�स�त�ज�न�व�&ह�णपण�त�य��न��क�ठB न�य'ण�!�?

    अ!', नवर�य�अध��� ब�यक�न��म!�व�� कक�व��नवर�य�न�� ब�यक�अध��म!�व'�य�(��त�मच�य� ब�पद�द��न���द'व��प�सBन�क��हJ��द�खल��आणल��क�य�!��? म!ण��कक�व��जगण��ह��त!�त�य��सव= &वम�न� न�!�यण�('� ह�त��. त�म('� ह�त��� क�य� दगड� आह'� ? तरण��न��� म!�व�� अग! म�ह�त�र�य��न�� जग�व�, य�(�� क��हJ�� न'म� आह'� क�य� ? ककत�य'क� उपजत��(, ककत�य'क� ऐन त�रण�य�('�भ!��त, &�भ!�वष�य��जग�(��प�!��अन�भव�घऊन, ककत�य'क�ऐन�स�ख�च�य��व'ळ'स, ककत�य'क�!�ज�य�च�य��ग�दJस�ल�थ�म�रन�यम�('�खड'�दBत�पह�त��कण���ह��सव=�स�व=भKम�!�ज�य म�हण�� कक�व�� म�ळJ(��ओझ�� म�हण�, ��कBन� एक�कण�(�� ववल�ब� न� कर!त��� सव=�आप�पल�� म�ल'ब�ळ��ब�यक��स�डBन, क�ण��ख�ष�न��अग!�गD!�ख�ष�न�, ज�त�त(�कW��न�हJ��? त'थ��क�ण�(�

  • इल�ज�(�लत��क�य�? म�ठ��!�ज��ज!J��असल��त!J�यमद�त�प�ढ��त�य�(��क��हJ(�(�लत�न�हJ� ; मग�त'थ��य��ग!Jब�स�य��(��क�ण�ऐकत��? त'व�ह���ह��ईश�व!�घ!(��मळ�. त�य�ल��य��स�य��न�� क�य�क!�व��? ब�!��अस�. म�ग��कध��क�ळJ��क�ण��त!J�एख�दJ�स����आपल��नष���झ�ल'ल��अग! यम�न��न'ल'ल��सKभ�ग�य�प!त�म�गण�य�स�बम�हद'व�जवळ�ग'ल��ह�त�, त'व�ह���नतल��स@व]नननम=त�य� भगव�त�न���‘‘क�णत�य�हJ�स�य'स�प�न�ह��सKभ�ग�य�नत('�हय�त��त�नमळण�!�न�हJ��’’�अस��क��हJ� द�खल�� त!J� कदल'ल�� त�मच�य�� भ�!त��त� स��पडत�� क�य� ? एक� स�वव��� व'गळJ� करन� त! यम�म�ग'�सKभ�ग�य-द�न�कर!त���क�ण�(�ग'ल��न�हJ�. ब!�, त��ग'ल��त&��आपल�य��पत�स�प!त घऊन� आणख�� त�य�जवळBन� नतन�� प�ष�कळ� द�स!�� व!द�न� म�गBन� आणल�. य�� स���ज�त��त स�वव��� त!J� आपल'� पत��(�� प�ण� प!त�आणण�य�कर!त��� यमद!ब�!��त� ज�ऊन�आल�. पण प�रष��मध�य��क�ण��त!J�आपल'�ब�यक�('�प�ण�कर!त���यम!�ज�(��द!ब�!��त�त!�न�हJ�(� ; पण उग�(�त�य��द�!ब�!�('�व��'व!�त!J�ग'ल'ल��क�ठ��ऐकण�य�त�आल��आह'�क�य�? त!�जस��एकद�� सKभ�ग�य�ग'ल��म�हणज'� स�य��न���आपल���तaड��अगदJ�एख�द��मह�न�ख�न�य�प'क��हJ�मह�जब! अप!�ध�य�पम�ण�� क�ळJ�� करन� सव=� आय�ष�यभ!� आ�ध�!क�ठडJ�त� !�ह�व�, त�य�पम�ण�� त�मच�य� ब�यक�� म'ल�य�� म�हणज'� त�म�हJहJ� आपल�� तaड� क�ळ�� करन� द�ढय�� नम&�� भ�दरन� य�वतB जन�मपयzत� क�ठ�हJ� अ!ण�यव�स��त� क��� !�हB�� नय'� ब!�� ? एक� ब�यक�� म'ल�� कW�� नत('� दह�व' कदव&��(�त�म�हJ�द�स!J�करन�आण�व�, अस��त�म�ह�ल��क�णत�य��&ह�ण�य��द'व�न��द�खल��कदल� आह', त��द�खव��ब!��! ज&��स����तस'(�प�रष. त�मच�य�मध�य��म�ठ'�अलKककक�ग�ण�क�णत'�? त�म�हJ(�क�ण�अस'�&B!�म�हणBन�द'व��न���त�म�ह�ल��इतकW�म�कळJक�कदल��?

    अ!', त�म(��&B!पण��जaव!�आजम�वBन�प�कहल��न�हJ�� तa(�त�म(��आब. झ��&�च�य� !�ण�स�!ख�य��फ�!�नक�त�पण�एक�(�!&�प�(&��स�य��न��ननस�ग�ह�ऊन�ह�त��त�स�नगन��घ'ऊ द�. मग� पह�� त�म(�� क&�� द�द=&�� उड'ल� त�. अ!', मग�(�ल�जवळ�स�ध�द��� लपण�य�स�ज�ग� नमळण�� कठkण. पBवC� म!�ठk� !�ज�य��त� त!J� अस'� त!व�!बह�द!� ह�त'� कW�, ज�य��न��� कदल�ल�(� प�!�तन�तक�त�ह�लववल�-पण�स��पत�इ�गजबह�द!�(��!�ज�य�झ�ल�य�प�सBन�त�म(��सदJ�कफ!ल�. !नत� ह��ल�. त�म�हJ� आपल�य�ल�� ‘मल�� क�ण� व�ण�� म�झ�� म�(� व�ण�’ �य�� म�हण�पम�ण� कलमबह�द!�अस��म�हणवBन�घ�य�. वव(�र!त��क�ण�? पण�कलमबह�द!�प'क���आत���स��पतच�य� ससथत��त��‘भ�क!Jबह�द!’�ह��न��व�त�म�ह�ल��ख�स�स�जत�.

    ब!�� अस�, त�म�हJ� म�ठ'� कलमबह�द!, ज�न�, धम=&�ल, प!�पक�!J, कनव�ळB� अस'� सव= ग�णस�पन�न�बत�त�सलकण��प�तळ'�आह��त�त!�त�मच�य��अ�ग���भBतदय��क���नस�व��ब!�� ? क� भBतदय'(��त�म�ह��स�क�हJ��व��वड��आह'�! अग!�त��त�म�हJ�व�घ�ल��त!�उसण��कदल��न�हJ��न��!

  • अ!', त�म�हJ�म�हणत���न��कW�, आपल�य�� सजव�वरन�द�सर�य�(��ज�व�ज�ण�व�. मग�य'थ� त�म(��ज�व�क�ठ��ज�त�� ? त�म(��ज�व�जस��त�म�ह��ल�� प�य�!��आह'�तस�� स�य��(�� त�य��न� नस'ल�क�य�? स�य��द�सर�य��म�त�च�य�, दगड�च�य�, न�हJ�त�त!�ल�ख�ड�च�य��ब�कण�च�य��क'ल�य� असत�ल� ? त�म�हJ� व� त�म(�� ज�व� ह�� अगदJ�� ग�ळJव� स�न�� स�य�� क�य� अगदJ�� यfकसत प�ण�, ढ�कBण�न�हJ��त!�वपसB��अस��त�म�ह�ल��व��त��? व�ह��त�म('�अन�भव�पम�ण��अगदJ�ब!�ब! आह'. कस��ज!�म�हण�ल�त!�पनत!�ज�एकद���स�वग=व�स��झ�ल'�म�हणज'�य��ब�ईस�ह'ब��('�ह�ल क��'�ख�त�न�हJ�त, त�य��च�य��कप�ळJ�मग�क�य�? म�थ�य�व!Jल�एकद���सव=�क'स�क�!ळ'�क'स��व! न�वपक�(�� ह�त� कफ!ल�� म�हणज'� त�म('� ड�ळ'� थ�ड�झ�ल'. सव=�अल�क�!�ग'ल'. स��द!पण�ग'ल�. स�!��&� नतल�� सव=� तर�ह'न�� उघडJ� करन� द'&�धडJ� क'ल�य�पम�ण�� न�गवBन� स��दJ('� ख�प! क!�वय�('. नतल�� क�ठ�� लग�न� क�य�=त, सम�!भ��त, ज'थ�� क��हJ� सKभ�ग�यक�!क� अस'ल� त'थ� ज�ण�य�(��ब�दJ. त��ब�दJ�क��� ? त!� नत(��नव!��म'ल�, त��अभ�ग�, क!��य��कप�ळ�(�. नत(� तaड�प�हB��नय'. अप&कBन�ह�त�. मग�हJ��वव&'षण��नतल�. अ!', पण�नत(��पनत�म'ल�, न�हJ��क�ण म�हणत��? पण�त��नतन��क��म�र!ल��? द'व��जवळ�‘य��नवर�य�ल��द'व��त�म�हJ�लवक!�न�य�ह�’ अस��क��हJ�� नतन��अज=�क��क'ल��ह�त�� ? कद�न(त � ‘य��स�व�!Jल��द'व��तB��लवक!�न', मल� य�च�य�� क�(��तBन� स�डJव’�अस�हJ� एक� व'ळ� करण�� भ�कWल� ; पण� ह'� !�जश�� यमनग!J�त ग'ल�य�व!� य��('� प�ठkम�ग��आपल��क&�� द�द=&�� ह�ईल�य�� ध�स�त�न'� त!J� त�� अ&�� प�थ=न� क!ण�!�न�हJ�. पण�न�ज�ण�. छ'�य�(�� वव(�!�क�ण�कर!त�� ! ‘‘न�र�य�न��क'ल��पण�क'&�ल� प�यfसत’’�य�स�र!ख�. त�य�(��आय�ष�यमय�=द�� स�पल�, ब�ज�!� झ�ल�. त��आपल�� ब!�व�ई��(� घ'ण�द'ण��करन�(�लत��झ�ल�. त�य�(��द�ष�त�य�('�ब�यक�कड'�क&�कर!त���? ब!�, त�हJ�अस�, कबBल. जस��नवर�य�म�ग��अगदJ��सव=�स@व]व�य�प�!�स�डBन�‘ह!J�ह!J, द'व�द'व’�क!Jत�बस�व��तस� प�रष�न�� क��� बसB�� नय'� ब!�� ? त�य�न�(� क��� द�सर�य�न�� लग�न� करन� न��द�व�� ? स�य��व!� त�य� &�स��कत�य�=(�� क!डJ� नज!� क��� ? स�य��न��� त�य�� &�स��कत�य�=('� घ!�स� कध��� क�ळJ�� आग ल�ववल��ह�त��व��त��; म�हणBन�त�य�न��एकदम�एकWकर!त���स�र�य��न��एक(�क�यद��ल�गB��क'ल� ? तस�(�पBरष��ल�हJ�अस��एक(�क�यद��एकदम�ल�गB��क'ल��असत��त!�ब!��ह�त�. पण�अस� कस�� ह�ईल� ? य��क�म��त�&�स��कत�य�zन��� त!J�आपल'�अकल'(��फ����� ल��ब�झaकBन� ब!�( ख(C�घ�तल�, प�रष�न��एक�पथम�ववव�कहत�ब�यक��म'ल�य�व!�प�नfलग�न�कर��नय'�; क!Jल�त� म�त@गमन�, त�य�ल��ज�नतभष���क!�व�’�अस��क'ल�� असत�� न��कद�न(त � उद��� &�स���ब�व��च�य� ब�यक��एकदम�ज�त�य��त!�त�य��न�हJ�मग�ल�क�अस�(� ‘क!��य��कप�ळ�(', य�(��तaड�प�हB� नक�,’ य��न�� लग�नक�य�zत� य'ऊ�� न� द'त��� ग��व�ब�ह'!� मठ��त� ह�सकBन�ल�ववत'. म�हणBन� उघड( कदसल��कW��त�य��न��हJ�आपल��प�ड����ळण�य�कर!त��(�प�रष�ज�त�ल��एकWप�सBन�प��(&��ब�यक� क!ण�य�(��प!व�नग�� कदल�. त'व�ह���य��(�� दDव�फळफळल�. य��(�� एक�ब�यक��म'ल��अग!�त� वब(�!J�द�खण�ईत�आह'�तa(�द�स!J(��तय�!J. श�म�त�असल'�त!�मग�क�य�‘आध��(�उल�ह�स

  • त�य��त�फ�ल�ग�नम�स.’ एक�त!�पD&�(��व�द�स!��म�णस�(��बळ�अन�कBल. पनतकBल�क��हJ�(�न�हJ�. ब�व��ऐ&���वष�=('�क'वळ�प�प�य�(��वपत!�असल'�त!J�जवळ�ज'�भ�जनभ�ऊ�तaड(�पड'�असत�ल त�य��न��म�हण�व�, ‘छ'�मह�!�ज, आपण�क��म�ह�त�!'�झ�ल��त�? क�ण�म�हणत��त�य�('�द��त���कWन प�डBन’�‘अह�, पण�क'स��न���घ�त�क'ल��न�’�? अह��स!क�!, उद���ज!�स��कलप�द��कW��झ�ल�. त�य��त�क�य�आह', ब!�� अस�. क'स��(�� ह�ईल� ह�, पण�य�� द��त�ळव�डJ(�� पत�त�स�ध�द��� !�कहल� न�हJ�. य�ल�� क��हJ�� य�व� क�ढ�. ‘ब!�� मह�!�ज, उद��� अ&�� न�म�� एक� त�य�� द�तवDद�जवळBन बव&�(�ववकत�आणतa. आपण�त'वढJ�आपल�य��म�ख��त�नसलक�!�कहल'ल��द�ढ�आह', त'वढJ म�खम�ज=न� क!त'� व'ळJ� उप�Bन� ��क�� महणज'� झ�ल'; तय�त� क�य� आह'. अह�� आत��(' प�(वव&��तल�� प�!�क��आपल�� ब!�ब!J�क!Jल� ? छ'� ह��मह�!�ज, ह��ज�न�� ह�ड. न�सक'� नम!' जaधळय�ल��ह�!�ज�त�ल�क�य� ?’ अस��म�ह�ल��म�हणज'�झ�ल�. मह�!�ज�फ�गल', ल�गल'�(�ळ' क!�यल�. ड�क�य�('� �क�कल�भaवत�� न&ल�लक�!�कहल'ल'� दह�� ब�!��क'&, भaवय�, नम&��अगदJ� वप�जल'ल�य��क�पस�स�र!ख�य��ज!J� प��ढर�य�&�भ�झ�ल�य��असत�ल�त!J� त�य�ल�� त�न� रपय��(� कलप�(�� प'�J� आणवBन� कदवस��तBन� नतनद��� कलप. लप�व!� लप� (ढव�य(', पट�Jद�!� म�ठ� आखडBन� ध�त!� न'स�य(�, प�ग���� लफ'द�!, अ�ग��त� त�त�J�त� आ�ग!ख�� ह�डक�व!� बळ�( घ�ल�वय�(�. ख��द�व!� उप!ण�, बa(र�य�� तaड��त� उसण'� द��त�(�� बखल� बसवBन, खलबत�त�य��त ववड��क��Bन�त��ह�ड�(��बव&��ल�लभडक�क!�य(�. प�य��त�ल�ल�ज�ड�, (�लत��न��क�प!'�य'त अस�ल� त!� ह�त��त� ववल�यत�� क�ठk� घ�य�वय�(�� व� कदवस��तBन� दह�� व'ळ��� पKष��Jक� बद�न� वडय�, क�ठ'� सजल�ब�य�, क�ह�ळ'� प�क�ह'�ख�ऊन�&�भ!द���आ!&�त�त��ग�ल�('�खळग'�पडBन वव

  • व�ण�त�व�सव=�घ!च�य��द�!च�य��(��ज�(�क�ढJत�मरन�ज�त�त. नव!��ज!��अज�!J�झ�ल��कW� नत('� तaड('� प�ण�� पळत�. व� त�� त�य�ल�� ह!घडJ� प�ण�प'क��हJ� ज�स�त� जपत'. मग� त� भवभ�व�न��म�हण��अग!�भ�नतभ�व�न��म�हण�, जस��त��अस'ल�त�य�पम�ण��त�हJ�तय�जब!�ब! व�गत�अस'ल. क�!ण�आपण�क�ण�हJ�ब!�ब!�ममत'न', ननष�कप��न��व�गत�असलa, म�हणज'�त� म�हण��अग!�त��म�हण�, क&�हJ�ब�सज�दJ�असल��त!J�नतल��त�य�ब!�ब!�(��गल'�व�गण��भ�ग( पडत�. न�हJ��त!�त�म�हJ�नतल��!�ज�प�कहज'�त&�, व��'ल�त�य�पम�ण��व�गवBन�प�नfनतन��न'कWन�( !ह�व�, अस��म�हण�ल�त!�कस��ह�ईल�? मग�ब!J�कक�व��व�ई��व�गणBक�सहज���स�व�भ�व�क( उत�पन�न�ह�त'. त�मच�य�वरन�त�म�हJ�पह�. त�म�ह��ल��एक�ल�च�(��भ'�ल��म�हणज'�त�म�हJ�त�य�प'क�� दसप��ल�च�('�बनत���कक�व��न�हJ��! तस�(�ह�. इ�गज��त�एक�म�हण�आह'�कW�, ममत'प�सBन�ममत� उत�पन�न�ह�त'. त!�ज&��ममत'च�य��प��J��ममत��उपजत'�तस�(�सव=�ग�ष��J�त�आध���आपल' मन�स� वव(�रन� मग� द�सर�य�(�� वव(�!� क!�व�. पण� प�रष�('जवळ� त�हJ� न�हJ�. एख�द�(� ब�यक�� वष=� द�न� वष=�आज�!J� पडल�, त!� ह'� !�जश�� ‘हJ� कध��� म!'ल� ह�’�‘औषध� द'ऊन क���ळलa’ � अस�� म�हण�य�('. पण� ब�यक�� क&�हJ� अस�. त�� जनलज�ज'कर!त��� त!J� अस� म�हणण�!�न�हJ�. पण�इथ��क�य� ? म�सल�म�न�स�र!ख'�सद��पBज�य(� ; श�म�त�असल'�म�हणज' अम�!, नभक�!J�ह�य'�तa�फकW!, ब!��आत���म'ल�य�व!�त!�म�हण'�प�!�! तस��ह��लग�न�झ�ल��न�हJ� त!�बम�ह(�!J�;; लग�न�क'ल��त!�घ!ब�!J�ग@हस�थ�; ब!��आत���&'व�J�सव=�ववनध�झ�ल'�म�हणज' मग�स�न�य�स��क��झ�ल'; पण�स�न�य�स�घ�य�य�(��कध��? त!�स�ध�य�क�ळJ. प�ण�त�कम�ह�ईल अस�� वDद��न�� ननद�न� ठ!ववल�� म�हणज'� सक�ळJ�, त'हJ� द�न� पह!J� स�न�य�सदJक�� घ�य�वय�(�. तaपय=त�त�म(��य��स�स�!�(��आ&��स��त�न�हJ�.

    अ!', त�म�हJ� अस'� अट�ल� ह�&�!� क�ल�ह'. त!J� इ�गजस!क�!(', ईश�व!� अस�� सद�कदत न(!क�ल� !�ज�य� क�यम� ठ'व�. ह�� !�ज�� (&ककत�=) झ�ल�य�प�सBन� स�य��न�� ववद�द�न� द'ऊन त�य��(���मन'�न'हम��सव=�म�ननसक�व�व�यवह�र!क�पस�ग��त�धDय�=न�� !�हण�य�स�प�ष�कळ�तर�ह'न� बळक��झ�ल���आह'त. त�य�म�ळ��त�य��('�हदय��त�ज��अज�न�वसत�ह�त��त��ज�ऊन�त�य��न��आत�� आपल��ब!�ब�ई�, क�ण�&���कस��व�ग�व�� ; ह��स�स�!�(��ग�ड��कस��ह��क�ब�, सत�यत�, सवधम=, प�नतवत�य�य��ववषय��त�य��न��(��गल'�समजB��ल�गल��व�य�म�ळ��आपल'�य��भ!तख�ड�(��क��हJ� कदवस��न���ससथनत�अगदJ�बदलBन�ज�ईल. त!J�ज'�क�ण��‘प�ण�वDभव�’�स�र!ख'�स�य��('�ह�डवD!J आह'त�त�य��स�ह'�अगदJ��आवडत�न�हJ�, अस��त�य��('�एक�द�न�प���त�ल�मजक�!�वरन�व��त'. क�!ण�आज�स!�स!J�(�!�प��(�मकहन'�झ�ल'�असत�ल. क�ण��ववजय�लक�म��न��व�च�य��ववधव� ब�ईन�� गभ=प�त� क'ल�� कक�व�� मBल� उपजल�य�ब!�ब!� त�य�ल�� नतन�� स�वग=� द�खववल�. हय�(� (Kक&��वगD!'�(�लB� ह�त�(. त'व�ह���क�ण��य��दJन� ववधव��(��कDव�!�घऊन�य��(�� प�नवव=व�ह क!�व��अस��प��नलहBन�स!क�!�सहJ�ववन�त��क'ल�. त�य�वरन�‘वDभव’!�व�स�फ�!�!�ग�आल�, व

  • इ�गज�स!क�!��न���आम('� धम=स�ब�ध�� क�म��त� अगदJ�� ह�त� घ�लB�� नय�� म�हणBन� ब!J(�ओ!ड क'ल�.’वDभव’!�व�म�हणज'�क�ण��द�स!'�आह'त�अस��न�हJ�. त'�त!J�प�रष(� ; पण�भ'द�इतक�( कW��प�!त'�स�ध�!ल'�न�हJ�त. पण�अडBन�अडBन�स�ध�!ल'�आह'त. त!�आत���य�!�वपयन�ल�क��त�व आपल'�लaक�त�धम=स�ब�ध��भ'द�त��क�णत��!�कहल��आह'� ? एक�भ'द�म��� कदसत�, क�णत� म�हण�ल�त!�अजBन�त�य��ज�त��त�ल�स�य'ब!�ब!�क�ण��लग�न�स�!ख��&!J!स�ब�ध�क'ल��न�हJ�. ह�(� क�य� त�� त'वढ�� उ!ल'�आह'. मग�य�!�वपयन� ल�क��च�य�� त�म�हJ� क�णत�य�� (�ल�� घ'तल�य� न�हJ�त�ब!��?

    त�य��च�य�स�र!ख'� प�ष�ख� कर�� ल�गल'त. त�य��च�य�स�र!ख'� कक�व�� त�य��च�य�प'क��� ज�स�त� वववद�न�झ�ल��त. त�य��(��ज��भ�जन�म�हणज'�म��स�ह�!�व�मद�य��(��त!�यथ'च�छ��उपभ�ग�घ'त आह��त, व� त�य��('स�र!ख�� ननत�य� क!ण�य�स� झ�त� असत��हJ� त�य��न��� धम�zत� ह�त� घ�लB�� नय' म�हणBन�म�हणत��� ? आत���धम=�त��क�णत�� !�कहल��आह'� ? प�कहज'� त�य�� कठक�ण���आग�च�य� ग�डJ�तBन, जह�ज��तBन� त�य��च�य�स�र!ख�� म�हणज'� अ�ग��त� क��, ड�कW�त� ��प�, प�य��त� ववज�! स���कक�ग� ब��, ह�त��त� ल'व�ड!� न&�पल'ल�� छ���स�� रम�ल, तaड��त� (�ट��� धरन� अगदJ�� थ'� स�ह'ब�बनBन� (फ'!�इतक�(�कW, त'�ग�!'�न��त�म�हJ��अबलक�घ�डय�स�र!ख'�धड�न��क�ळ', न� धड� प��ढ!') प�कहज'� त�� अभक�य� भकBन� ज��� न�हJ�� त��� अनसनवत� कम� करन� प�नf� आम�हJ स�वधम=!कक�आहaत�अस��म�हणण�य�स�त�म�ह��स�क��हJ(�ल�ज�व��त�न�हJ��क�य!'�?

    अ!', ज�य��द'&��त�आपल'�ज�त�(��एकहJ�मन�ष�य�आढळत�न�हJ, त�य��द'&��त�आगब��J�त बसBन�ज�त��. त'थ�� त�य�� ल�क��ब!�ब!� नमसळBन� वष('� वष=� त�य��च�य�� सम�गम��त�घ�लBन� प�नf इकड'�प!त�आल�य�व!�प�(गव�य�प�(सत�घ'ऊन�डKल�न��प�क�त��त�बस�यल��तय�!.

    क�!', झ�ल��क�� ? प�(गव�य� प�यसत� कदल�य�न�� व� एक�न�हJ�� &�भ!�आ�घ�ळJ�करन अ�ग�स�ग��म���ल�वल�य�न��त�म(��अभक�य�स�ठववल'ल��आ�तड'स�ध�द���ध�वBन�ननघ�ल��क��? आत�� य'थ��क�ठ��धम=�!डत��? त'व�ह���य��धम�=त�स!क�!न��ह�त�घ�लBन�त�म�हJ�ज��त�य��('�लक��वनध ब��ल��मध�म@त�(��ख(=�कर!त���व�त�मच�य��भक�यस�थ�न���आज�हज�!a�हज�!�ग!Jब�वब(�!' आज�प����(�, कaबड'�वगD!'�अन'क�प&�पक�य��(��आह�नत�पड�त'�त��स!क�!�ज!�ब�द�क!Jल�त! ककत��(��गल��ह�ऊन�धम�=(��!कण�ह�ईल�ब!��? ‘‘प�!ख��प�य�व�घ!�ल��अप�य’’�ह��म�हणण� अगदJ� !�स�त� आह'. व� त�� कबBलहJ� क'ल�� असत�, पण� क'व�ह��� कW�� ज!� त�म�हJ� य�� ल�क��(� क�णत�(�(�ल�न�घ'त���स�वधम�=स(�अन�सरन�व�गत���त!�मग�य��द�दव��ववधव��न��कध��( स�दDव�प�प�त�ह�ण�(�न�हJ�, अस��समजBन�त�य��उग�(�बसलय�. पण�आत���क�य�सगळ�(�मन� बदलBन�ग'ल��आह'. !�कहल��आह'�क�णत��? त'�ल�क�त�मच�य�प'क���ल�ख�कहश�&�न��ब!�. त'�अस' कहडग'�(�ळ'�करन�आपल�य��ल�क��(��एक�त!J�(�ल�घ'त�त�क��? उल�'�त�म(��ह��सaग�प�हBन

  • हसत�त. अ!', ग�ढव��न�, त�म�ह�ल�� एख�द�� दB!� द'&��त�ल� मन�ष�य� अग!� आपल'� पBवC('� गत झ�ल'ल�य�� पBव=ज��पDकW� क�ण�हJ� ज!� प�नf� य'ऊन� प�हJल� त!� हJ� स@व]� त�य�ल��ओळखB�स�ध�द�� य'ण�!�न�हJ�. क�!ण�आज�प��(पन�न�स�वष�=त�न�न�पक�!('�कK&ल�यकल��ह�ऊन�स�!�(�बदल झ�ल��आह'. त�य��तBन�त�म�हJ�त�य��('�क�ळ��त�क�ल��ग�!�उपजल�य�न��त!�फ�!(�फ'!�झ�ल�. कस� म�हण�ल, त!�ज'थ�� न'हम�� प�थ�-प�!�ण� ऐकB�� य�वय�(�, त'थ�� एस . फ'स . ज�य�� घ!��त� स�ध�!ण आपल�य�� दज�य�=ल�� स�ज'ल� तस�� स�म�नस�म�न� म�हणज'� ग�नल(', ल�ड, तक�य', प��वपढ', भ��डJ आपल��� त��(�त��व��य�, समय�, म&�ल�, त!� त�य�� ऐवज�, ख�च�य�=, क�(, �'बल, भ��डय�ऐवज�� कपस�स!, स�र�य�, क��', (म(', कक!�स�न� कदव', क�ठ�� मBन, क�ठ�� !Jकड�ग� ल�य��प. ह'� झ�ल'. व�डय�ऐवज��, त'�(Kक, व�सर�य��ज�ऊन�एकदम�ब�गल�य�(��तर�ह�. ब!��(ल�� ; य�वरन�क��हJ� ज�न�य�प�न�य��स�म�न�वरन�कद�न(त �त�य��न���ह'�आपल'�न�त�� कक�व��पणत��म�हणBन�ओळसखल' असत'. पण� प�ष�ख�वरन� त�म�हJ� त!� कध��(� ओळखल'� ज�ण�!� न�हJ�त. कस�� म�हण�ल, त! प�ग��य�कड'�पह�व��त!�क�णत'�त!J�ज�नतननयम�पम�ण��ब��धल'ल'�अग!���प�, न�हJ��त!�दह� ह�त� त�� क�ळ�, प��ढ!'� रम�ल�(�� फडक�. पBवC� य�� दह�व�स� वष�=म�ग�, स�तकळय�व��(Bन, अग! त'ल�ग�� ल�क� व'गळ'� करन� ड�कWस� ह�� अस�� फडक�� क�ण�� त!J� ग�ड��ळJत� ह�त�� क�� ? पBवC ड�कWल�� ह��अस��फडक��प�कहल��कW�, ह��क�ण��त!J�त'ल�ग��अस�व�, अग!�क�ठB न�त!J� ह��डJ (स�तक) आल��अस�व�, अस��म�हणत�असत. पण�आत���त!�ज'थ�� पह�व��त'थ�� हJ�फडक�य��(� पल�ण. अस�, अ�ग��त�ह�फज�कक�, क��, घडय�ळ�('�स�खळJ(��झaक�पह�व��त!�अस'ल�क�ण�. ख�ल���पह�व��तa�ववज�!�प�य��त�स���कक�ग�ब��, मग�व��त��ह��क�ण���म�सलम�न, क��प�&��, क� एख�द��स�ह'ब�(��बब(C�आह', क�ह�, ह��आह'�त!J�क�ण� ? अस��त�य�ल�� वव(�!�न�� वव(�!ण� भ�ग�ह�ईल�कक�व��न�हJ��? ब!��प�ष�ख�(��अस��ज�व�. त�म�हJ�न'हम��त�य�च�य��द!ब�!J��व�गत�� त'व�ह���प�ष�ख�क!��तस��पण�य��प�ष�ख�त�ब�ळ��('�('ह!'�क�य�ख�लत�त? ग�!��अस'ल�तय�ल� क�हJ�ब!'�कदसत'. पण�ज'�क��क�ळ&�('�भ�ऊ�असत�त, त'�त!�क�य�ववन(��सaग(�कदसत�. इकड'�प�ष�ख�(�हJ�मज�. द�स!J�गम�मत�हJ�कW�, स�ह'ब�ल��एक�ब��ल��द�न�कदवस�प�!'ल. पण य��न��द!�नमनन��स�एक�ब��ल��व एक�प�!ख़य�(��ज�डJ�ल�गBन�प�नf�आम�हJ�स�वधम=ननष�� म�हणBन�आमच�य��त�प!क��प�य�नक��अस��म�हणत�त, य�ल��क��म�हण�व��?

    अ!�, ज�य��न��� त�मच�य�� द'&�स� द'&�(�� व�मन�ष�य�स�मन�ष�य�(�� कळ��आणBन�मन�ष�य करन�द�खववल�. पBवC�त�म�हJ�म�णस�(�ह�त��, पण�अगदJ�� ववद�हJन�मBख=, जस'�!�कस�त'वढ'. म�!�व��न��म!�व�, ह�(�त�म�ह�ल��ठ�ऊक�ह�त�. म!�ठ&�ईत�ज'�ब'ब�द�ह�त'�त'�ब�ड�म�डBन�त�म�ह�स ववद�द�न�क��य�वनध�रपय'�ख(B=न�कदल�. न�न�पक�!(��कल�कK&ल�य, क�यद'क�न��कठककठक�ण�� क('र�य��द!ब�!�करन�सव=�स�वस�थत��!�सखल�. डaग!�फ�डBन�आगग�डJस�!ख��मह�न�वव&�ल असगन!थ� त�य���तBन� ज�ण�य�स�र!ख'� म�ग=� प�कडल'. कध��क�ळJ� व�द�प�!य�ग��त� असज�ठ�, क�!ल�

  • न�न&क�जवळ� ह�� म�झय�� म�कहत��तल'� ; पण� प@थ�व�तल�व!� अ&��� ल�खa� ल'ण��� आह'त, त�� प��डव��न���अज�तव�स��त�कफ!त�असत��न��क�र!ल��, अस'�हल�ल�('�ल�क�म�हणत�त. त!J�त'�प��डव त��

  • (�प�� कदल��नस'ल� नतच�य��प�ठk�त�त�मच�य�� ह�त�('�सप��'� बसत�असत�ल�त'व�ह��� नत(��व त�य��(��ज�व��कस��ह�त�अस'ल�? आत���य�ववषय���सव=�कच�(��हकWकत�नलहB��ग'ल��त!�एक !�मयण(� ह�ईल. ब�ह'!� त�म(��क@नत�क'वळ�ज&��ख�ल��� फ��ल��घaगडJ� पण�व!त��ल�ल भ!गच�(�� ककनख�प�(��आस�त!� य�पम�ण�� असत�. नतल�� त�म�हJ� उभ��स�न�य�न�� मढवBन�ज!J एक�� म�ठय�� !त�नखन(त� म�कद!��त� ठ'वBन� नतच�य�&��� मम�त'न�� न� व�गल��त, त!� नतल�� कस' व��Bन�द��:ख�ह�त�अस'ल�व�ह�त��ह��पत�यक�अन�भव�व��(Bन�स��गण��कठkण. अस�.

    स�य��नन!�त!�य��स�स�!��त�न�न�पक�!(��कष��, ह�ल, तह�नभBक, ज�(, ह�णम�!�स�सBन, फक�त�एक�त�मच�य��ग�ड�&ब�द�च�य��भ�क'ल�य��असत�त. त�म�हJ�कम�वBन�आणण�!�पण�त�य�(� प�ढ�� सव=� व�यवस�थ�� ल�वBन, त�म('� मजCपम�ण�� व�गBन� सद�सव=द�� अध�य�=� व(न��त� अज��ककत !�हBन�य��&र!!�('�!नत�!नत�त�कड'�पडBन�ह�ड�('�मण��व�!क�त�(��प�ण��ह�ईतaपयzत�अत�न�त कष��� करन, सद�� त�मच�य�� म�ख�कड'� नज!. नतच�य�कड'� प�हBन� ज!�� त�म(�� ख�ष�त� ह�सBन द��तसखळJ�उकलल��म�हणज'�नतल��त�य��आन�द�प�ढ��व�भ�वन�ठ�गण��व��त�. प�न: ह��अस��कष���(' ओझ��उ(लण�य�स�आणख��नव��नव��क�म� न&कण�य�स�व�क!ण�य�स� नतल��उल�ह�स�य'त�. ह� त�म�हJ�आपल�य�वरन�पह�. त�म�हJ�म�हणत��न��कW�, ‘‘अम@त��स�व�म�गK!व�’’�नतन��ज!�क��हJ��एख�द� स�!'ख�न&वणक�म�तय�!�करन�त�म�ह�ल��द�खववल', अग!�एख�द��न�जBक�पक�क�न�न�ननग�त�न� करन�व�ढल�, त'�व'ळ'स�‘‘व��भल'�&�ब�स�! ह��तB��स�वत: क'ल�स�न��! अग, इतकW�म'हनत�नक� कर�. त�झ��प�ठ�अग!�ड�ळ'�द�खत�ल. म�ल�('�ह�ल�कर��नक��न��वDद�(��द�!�पह�वय�स�ल�वB� नक�. (��गल�� स�ख�(�� !ह�,’’ अग!� एख�द�न�� आपल'� नम��जवळ, स�न'हम�डळ��त� ‘‘म�� फ�! नन&बव�न�आह��कW�, मल��घ!��त�क��हJ��पह�व��ल�गत�न�हJ�. घ!J��आपल��न'ऊन���क�व��मग क��हJ��क!�. आमच�य��घ!('स�!ख��द�स!J�स��पडण��कठkण,’’ अस'�इतक��मम�त'('�व�भBषण�(' &ब�द�नतच�य��क�न���पडल�य�ब!�ब!�त��त��लह�नपण�प�सBन�ज�(, व�त�म�हJहJ�नतल��ककत�य'क व'ळ� ल�थ�ब�क�क�य�� म�!ल�य�� असत�ल, न&व�य�� कदल�य�� असत�ल� त�� सव=� ववसरन� त�य� स�व�नमगK!व��त, आज�मजस�!ख��भ�ग�यव�न�य��भBतल�व!�द�स!J�क�ण�(�नस'ल. अस��म�नBन ककत��ब!��नत(��अ�त:क!ण�सग�दद�ह�त�अस'ल. त'व�ह���अस��त�म(��इत�क'�क�ल�लक�प�त�('�अत�! असBनहJ�त�य��स�न�न�पक�!('�नन�द�वव&'षण�कदल�, त'व�ह���ह��त�य��('�प�लब�ध(�म�ह�ल��प�कहज'.

    अह�!'�दDव��? क�य�!'�त�झ��ववन(��गनत�? क�ण�ल��त!J�कळल��अस'ल�क�य�? अ!�, आजन�मपयzत� ब�कWपम�ण�� त�ब'द�!J�त� !�हBन� सद�सव=द�� नवर�य�(�� मजC� अनत� न�ज�क, त�जव�य�('�क��य�स�!ख��त�लBन, घ!��त�ल�सव=�मन�ष�य�(��ज��न�हJ��त'�सव=�ब�लण��व�कष�� स�सBन, सद�दJत�भ�डय�('�बDल�स�र!ख'�!�बBन�हर!ण�सस�य�स�!ख��!���कदवस�जन��(�, घ!च�य��(� भ�नत�ब�ळगBन�व�गत�असत��हJ� स�य��न��एक�&ब�द�ब�लण�य�(�, अग!�न(म�Jभ!�द�ण�य�(�

  • सत�त��नस�व��क�य!'�? अह�!', ववध�त�य�, त�य��('�लल���प��व!�कस'!'�न&क�क'�म�र!ल'स�? अ!', त�य��न��अस��क!ण��ह�त��त!�तB��त�य�स�उपजत(�म�रन���कत�स�त!�त�ल��आज�लक�वनध न&व�य��च�य��ल�ख�ल�य��क&�ल��नमळतय��ब!��? क�ण�व�हत��ब!��?

    अह�!', धन�य� त�झ�, तB��आपल�य�� स�वज�त�ल�� सव�=प!J� म�कळय�� ठ'वBन� य�� स�य��न� कस��!'�प�&बध�द�क'ल�स�? य�वरन�त�ल��द'ख�ल�प�रष�ज�त�(��अनभम�न�आह'�न��?

    अ!', त�म�हJ� द'व� न�� ! त�म('जवळ� म�क�तव�द�!, पकप�त� न�हJ�न�� मग� ह'� क�य!'� ! पकप�त�(��ब�प�झ�ल��न��ह��! अ!', प�रष��ल��त&�(�स�य��न��तB�(�ननम�=ण�क'ल�स�न��! त! त�य��न��स�ख�व�य��न��द�:ख�अ&��ननवड�ननवड�क��!'�क'ल�स�? ब�ब��तB��त!�करन�(�कल�स. पण�त�य��न��स�सण��भ�ग�झ�ल�!'�झ�ल�.

    स�य��न��प�ष�कळ�तर�ह'('�द�ष� कदल'ल'�व�(ण�य��त�व�!�जच�य��वकहव��J�त�ऐकB��य'त�त.

    पण�ज'�द�ष�स�य��('�अ�ग��आह'त�त'(�प�रष��त�अज�ब�त�न�हJ�त�क�य�? ज&��ब�यक��लब�डJ कर!त��