เรองเดนประจำ�ฉบบ

INSIDE

10

06

12

เกรดกะกราฟมตาหามแวว (เหน) ไมปญหาสายตาผดปกตของเดกไทย

หองสมดหนงสอแนะนำาประจำาเดอนพฤษภาคม-สงหาคม

หองสนทนา เปดบานนกวจย HITAP

SCOOP วดสายตาเดก ไมยากอยางทคด

รอบรว HITAPขาวสารกจกรรมประจำาเดอนพฤษภาคม-สงหาคม 2556

จลส�รโครงก�รประเมนเทคโนโลยและนโยบ�ยด�นสขภ�พปท 6 ฉบบท 19 พฤษภ�คม-สงห�คม 2556

Facebookwww.hitap.net

ชดแจวตรวจต�เดก

เตรยมอน�คตไทย

¡ÒûÃÐàÁÔ¹¤ÇÒÁ¶Ù¡µŒÍ§áÅФÇÒÁ໚¹ä»ä Œã¹¡ÒõÃǨ¤Ñ´¡ÃͧÀÒÇÐÊÒµҼԴ»¡µÔ

ã¹à´¡ä·ÂÃдѺªÑ¹Í¹ØºÒÅáÅлÃжÁâ´Â¤Ø³¤ÃÙ

ÃÒ§ҹÇԨѠ¡ÒûÃÐàÁÔ¹¤ÇÒÁ¤ØŒÁ¤‹Ò·Ò§¡ÒÃá¾·Â�¢Í§¡Òü‹ÒµÑ´ÁÐàç»Í´´ŒÇÂÍØ»¡Ã³�Palenchyma stapling à»ÃÕºà·Õº

¡Ñº¡Òü‹ÒµÑ´â´Â¡ÒÃິŒÇÂÁ×Íã¹»ÃÐà·Èä·Â

ÃÒ§ҹÇÔ¨ÑÂÀÒÂ㵌â¤Ã§¡Òâͧ ¡Ê¾·.

06

03

เปดบ�นนกวจย

HITAP

จลสารของเราด�าเนนมาจนถงฉบบท 19 แลวคะผ อานทกทาน ฉบบนเราน�าเสนอเรองความส�าคญของการวดสายตาในเดก เพราะการ มองเหนนบเปนตนทนส�าคญในการพฒนาคณภาพ ชวตและการใชชวตตงแตเกดจนตาย

การทเดกสามารถมองเหนไดอยางสมบรณยอมสงผลดตอพฒนาการและการเรยนรเมอโตเปนผใหญ สามารถประกอบอาชพทหลากหลาย และยงไปกวานน ท�าใหอยในสงคมไดอยางมนใจ อยางไรกด เปนทนาตกใจวามนอยคนนกทจะร ว าความผดปกตทางสายตาสามารถแกไขไดตงแตในวยเดก หากรกษาใหทนภายใน 6 ขวบ แตความผดปกตทางสายตาของเดก อาจสงเกตเหนไดยาก แมแตตวเดกเองกไมรวาตนมความผดปกตดานการมองเหน

แนใจหรอไม ว�ลกหล�นมองเหนได ชดแจว

ปกตการตรวจความผดปกตทางสายตาและใหการรกษาตองพงพาผเชยวชาญเฉพาะทางอยางจกษแพทยเดกเทานน แตประเทศไทยมจ�านวนจกษแพทยเดกไมเพยงพอตอเดกทงประเทศ แลวเราจะท�าอยางไรจะท�าใหเดกไทยไดรบการตรวจสายตาเบองตนอยางทนทวงท โดยไมตองพงบคลากรทางการแพทย?

ปญหานจะไมเปนเปนเรองเสนผมบงภเขาอกตอไปหากคนใกลชด อยาง พอแม ผปกครอง และครสามารถชวยคดกรองความผดปกตของสายตาแตเนนๆ ได

HITAP ท�าวจยเพอพฒนาระบบบรการตรวจสายตาเดก ภายใตโครงการ “การประเมนความถกตองและความเปนไปไดในการตรวจคดกรองภาวะสายตาผดปกตในเดกไทยระดบชนอนบาลและประถมศกษาโดยคร” หรอเรยกสนๆ วา “โครงการชดแจว ตรวจตาเดกเตรยมอนาคตไทย” โครงการนทดลองใหครเปนผวดสายตาเดกในโรงเรยนเพอคดกรองเบองตนกอนทจะสงเดกทมผลตรวจผดปกตไปยงจกษแพทยเพอตรวจซ�าและใหการรกษา ซงเปนการชวยใหตรวจพบเดกทมสายตาผดปกตไดเรว และใหการรกษาทนเวลา

แมผลวจยพบวา ความแมนย�าจากการตรวจโดยครต�ากวาการตรวจโดยบคคลากรทางการแพทย แตกอย ในเกณฑทยอมรบได นอกจากน ทมวจยโครงการชดแจวยงพบขอมลทนาตกใจ เชน ครและผปกครอง บางทาน ตดสนเดกวา “โง” และ “ขเกยจ” เพยงเพราะเดกไมมองกระดาน ไมท�าการบาน โดยหารไมวาปญหาของเดกคอมองเหนไมชดท�าใหอานเขยนไมทนเพอนเทานนเอง สกป “วดสายตาเดก...ไมยากอยางทคด” มรายละเอยดรอบดานในเรองน ผ อ านสามารถน�าไปประยกตใชกบ ลกหลานเพอตรวจดวาเดก ๆ ของเรามองเหนชดแจวหรอไม

แมจลสาร HITAP จะผานมาถง 19 เลมแลว แตไมเคยมเลมไหนตามเจาะลกน�านกวจย HITAP มาแนะน�าใหผอานไดร จกหนาคาตา เลมน จงเรยกไดวาเปนเลมเบกโรงเปดหนาเหลานกวจย ในคอลมนหองรบแขก ชดเปดบานนกวจย HITAP

นอกจากน ภายในเลมยงมสาระตางๆ เชน เรองสายตาเดก และงานวจยอนๆ ทนาสนใจ หวงวาคณผอานจะไดประโยชนจากเนอหาทเราคดสรร มาให กองบรรณาธการยนดเปนอยางยงในการท�าหนาทน�าเสนองานวจยไปสผอานอยางตอเนอง

ชมวดโอ “โครงการชดแจว ตรวจตาเดก เตรยมอนาคตไทย” ไดทwww.youtube.com/watch?v=nhbq37eSbL4

พนทของ “หองรบแขก” ฉบบน เปดใหนกวจย HITAP เลาเรองราว และพดคยกบผ อานอยางใกลชด ผานคอลมนพเศษ “เปดบานนกวจย HITAP” ซงน�าเสนอสาระ ความร และประสบการณทไดจากการวจย ทผานมา เปดบานครงน ประเดมดวยบทสมภาษณนกวจยอาวโสและ ทปรกษานกวจย 2 ทาน “พเปด” และ “อาจารยเปล” ถงบทบาทงานวจย ดานการประเมนเทคโนโลยดานสขภาพ (HTA) ตอนโยบายสาธารณะ

หนาบาน HITAPโดย กองบรรณาธการ | Email: comm@hitap.net

หองสนทนาอโนมา สอนบาล | Email: comm@hitap.net

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

02โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

03

ง�นวจยของ HITAP ไมไดจำ�กดเฉพ�ะคว�มคมค�ด�นเศรษฐศ�สตร

เท�นน เร�มคว�มพย�ย�มทจะประเมนบ�งเทคโนโลยในด�นสงคม

จรยธรรม รวมถงก�รศกษ�คว�มเปนไปไดของก�รนำ�เทคโนโลยไปใช

ซงง�นวจยเหล�นจะชวยเสรมขอมลผลกระทบด�นเศรษฐศ�สตร เพอ

ใหผกำ�หนดนโยบ�ยไดพจ�รณ�ประเดนอนๆ ไดอย�งรอบด�นม�กขน

ดร.ภญ.ศรเพญ ตนตเวสส นกวจยอ�วโส

ดร.ภญ.ศรเพญ ตนตเวสส นกวจยอาวโสหรอ “พเปด” ทนองๆ นกวจยใน HITAP ร จกและใหความนบถอมาโดยตลอด ใหสมภาษณเกยวกบผลงานดานการวจยทผานมา และสะทอนมมมองอนนาสนใจเกยวกบการวจยในระดบนโยบายสาธารณะ ทกระทบกบคณภาพชวตของประชากรในวงกวาง รวมถงปญหา ขอจ�ากด และคณปการตางๆ ทสงคมไดรบจากผลการวจย

ดร.ศรเพญ อธบายในเบองตนถงการท�าวจยเชงนโยบายวา แบงเปน 2 ประเภทใหญๆ ไดแก การวเคราะหเพอก�าหนดนโยบาย (Analysis for Policy) และ การประเมนนโยบายทก�าลงท�าหรอท�าไปแลว (Analysis of Policy)

งานวจยแบบ Analysis for Policy เปนการวจยเพอใหขอมลแกผก�าหนดนโยบายส�าหรบการตดสนใจวาจะก�าหนดนโยบายอยางไรจงจะเหมาะสม ทงนงานท HITAP ท�าสวนใหญ จดอยในประเภทน เปนการศกษาวาจะเกดผลกระทบอยางไรหากจะน�าเทคโนโลยดานสขภาพชนดตางๆ มาใช เช น การประเมนความคมคา การประเมนผลกระทบดานงบประมาณ และการศกษาความเปนไปได

สวน Analysis of Policy เปนงานวจยเพอท�าความเขาใจกบสงทผานมาแลว หรอนโยบายทท�าไปแลว โดยตดตามประเมนผลนโยบายในแตละขนตอน ตงแตการกอรป การน�านโยบายไปปฏบต และการตดตามประเมนผล ซงจะท�าใหรถงปจจยทสงผลใหนโยบายนนๆ ส�าเรจหรอลมเหลว ทงนพจารณาครอบคลมปจจยดานตางๆ เชน บคคล หนวยงาน การสรางเครอขาย และบรบทแวดลอม ประโยชนทไดจากการวจยประเภทนคอ การน�าขอมลไปใชในการหามาตรการสนบสนนการด�าเนนนโยบายและลดปญหาอปสรรค โดยอาจพจารณารวมกบ การวจยประเมนผล (evaluation)”

ส�าหรบงานวจยดาน Analysis of Policy ทผานมาของ HITAP พเปดไดยกตวอยาง การศกษาการพฒนาโครงการคดกรองมะเรงปากมดลกในประเทศไทยในป 2551 ซงใชวธการวจยเชงคณภาพเปนหลก ผลการศกษาแสดงใหเหนวา โครงการคดกรองมะเรงปากมดลกไดรบความสนใจจากผก�าหนดนโยบายเนองจากการเขามาในทองตลาดของวคซนปองกนการตดเชอ Human Papillomavirus (HPV) ทเปนสาเหตหลกของมะเรงปากมดลก แตวคซน ชนดนมราคาแพง รฐบาลไมสามารถน�ามาใหบรการแกประชาชนได จงเลอกทจะปรบปรงคณภาพและขยายบรการคดกรองเพอคนหามะเรงปากมดลกในระยะแรกแทน ซงงานวจยของ HITAP ชวามความคมคามากกวา สงผลใหเกดการพฒนาศกยภาพของผใหบรการและเพมความครอบคลมของโครงการคดกรองฯ อยางเหนไดชด

นอกจากนยงมขอคนพบเกยวกบปจจยเกยวของตางๆ เชน บทบาทและเหตผลของกลมตางๆ ทงผทสนบสนนการใชวคซน และผทสนบสนนนโยบายทางเลอกการคดกรองมะเรงปากมดลก งานวจยในลกษณะนอาจจะไมสามารถแสดงใหเหนวาทางเลอกไหน มประโยชนหรอไมอยางไร แตผลทไดจากงานชนนคอ ความรความเขาใจตอกระบวนการนโยบายสขภาพในประเทศไทย หากมการรวบรวมวเคราะหสงเคราะหบทเรยนจากนโยบายทหลากหลาย กจะเปนประโยชนตอการก�าหนดนโยบายและแนวทางด�าเนนการใหประสบความส�าเรจในอนาคต

ดร.ศรเพญ เสรมวา ขอจ�ากดของเรองนคอ ความรความเขาใจและบทเรยนทไดจากงานวจยนนจบตองไมไดและเกดจากประสบการณของบคคล ซงแตกตางจากงานวจยทแสดงผลเปนตวเลข ทมคาตางๆ ทจะบอกไดวา คาทเปนปรมาณนนๆ บงชหรอสนบสนนนโยบายแบบใด

ดร.ศรเพญ ยงอธบายเกยวกบขอบเขตการท�างานวจยของ HITAP วา ไมไดจ�ากดเฉพาะความคมคาดานเศรษฐศาสตรเทานน “เรามความพยายามทจะประเมนบางเทคโนโลยในดานสงคม และจรยธรรม ซงสวนหนงเปนไปตามค�าแนะน�าของผ มสวนไดสวนเสยในการก�าหนดขอบเขตหรอค�าถามวจยในโครงการหนงๆ และบางสวนไดมาจากการทบทวนวรรณกรรม ในบางครงกมการศกษาความเปนไปไดของการน�าเทคโนโลยไปใช ซงเกยวของกบการประเมนการจดองคกร การบรหารจดการ ความตองการทรพยากรบคคล และความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของรวมทงผปวยหรอผรบบรการ งานวจยเหลานจะชวยเสรมขอมลผลกระทบดานเศรษฐศาสตร เพอใหผก�าหนดนโยบายไดพจารณาอยางรอบดานมากขน งานวจยอกประเภทหนงของ HITAP คอ การวจยเพอพฒนาแนวทางและเครองมอทจ�าเปนส�าหรบประเมนเทคโนโลยดานสขภาพ เชน การพฒนาแบบส�ารวจและแบบประเมนตางๆ การพฒนาฐานขอมล การจดท�าแนวทางการศกษาวจย เปนตน นอกจาก HITAP จะไดใชประโยชนจากสงทพฒนาขนแลว ยงมงใหแนวทางและเครองมอเหลานไดรบการยอมรบเปนมาตรฐานของประเทศ และถกน�าไปใชโดยหนวยงานอนๆ”

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

04 05

ผศ.ดร.ภญ.อษา ฉายเกลดแกว หรอทชาว HITAP เรยกกนสนๆ วา “อาจารยเป ล” อ.เป ลเขามารวมท�างานกบ HITAP ในฐานะทปรกษานกวจยตงแตเรมกอตงหนวยงาน นอกเหนอจากใหค�าปรกษาและเปนโคชใหกบนกวจยรนใหมๆ แลว หนงในงานส�าคญท อ.เปลเขามามสวนรวม คอการพฒนา เครองมอพนฐานทใชสนบสนนการท�าวจย เชน การพฒนาศกยภาพนกวจย การจดท�าแนวทางปฏบตมาตรฐานในการท�าวจย รวมทงการพฒนาคมอการด�าเนนงานวจยดานการประเมนเทคโนโลยดานสขภาพ ทจะน�ามาเลาใหฟงกน ในครงน

“งานวจยนเปนการสรางแนวทางในการท�าวจยดาน HTA วธการวจยจะเรมตนดวยการทบทวนแนวทางการท�าวจยดาน HTA ในตางประเทศ จากนนนกวจยจะพฒนารางแนวทางฯ ขนมา และมการจดประชมนกวจยใน HITAP เพอพจารณารางแนวทางฯ และใหขอเสนอแนะ หลงจากนนกจะมการจดประชมรวมกบผมสวนไดสวนเสยเพอพจารณารางแนวทางฯ เพอใหไดขอเสนอแนะส�าหรบการพฒนาแนวทางฯ ฉบบสมบรณตอไป”

ส�าหรบแนวทางการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพของประเทศไทยในปจจบน และแนวโนมในอนาคตจะเปนอยางไรตอไปนน ดร.อษาทงทายไววา “คดวาแนวทางการประเมนเทคโนโลยดานสขภาพของประเทศไทยในปจจบนมการพฒนาอยางมากในชวง 10 ปทผานมา เหนไดจากความตองการขอมลดานการประเมนเทคโนโลยไปใชในการตดสนใจในเชงนโยบาย ทงน สงทยงตองพฒนาตอไป คอการใหความรเรองการประเมนเทคโนโลยดานสขภาพแกผมสวนไดสวนเสย โดยเฉพาะอยางยง ประชาชน บคลากรสาธารณสข และผวาง แผนนโยบาย เพอใหเกดความเขาใจและตระหนกถงความส�าคญของการประเมนเทคโนโลยดานสขภาพ ในอนาคต”

“หากเปนไปได อยากใหมการใชหรอตดสนใจเลอกเทคโนโลยดานสขภาพในประเทศไทยมแนวโนมทใชขอมลจากหลกฐานทางวชาการมาใชในการตดสนใจเพมมากขนอยางเปนระบบ และทนเวลาตอการน�าไปใชเพอการตดสนใจในเชงนโยบายนน รวมทงผมสวนไดสวนเสย ไดแก ผวางแผนนโยบาย บคลากรสาธารณสข และประชาชน ใหทกฝายมความร และความเขาใจเกยวกบการใชหรอตดสนใจเลอกเทคโนโลยดานสขภาพในประเทศไทยมากขน” ดร.อษากลาว

ส�าหรบค�าถามทวาแนวทางในการท�าวจยดาน HTA ของประเทศไทย เปนประโยชนอยางไรตอสงคม ดร.อษา ไดใหค�าอธบายทครอบคลมทงในระดบวชาการ นโยบาย และสาธารณชนไววา “งานวจยนเปนงานวจยทตองการสรางแนวทางเพอน�าไปใชในการท�างานวจยดาน HTA โดยการเชอมโยงแตละขนตอนของการท�างานวจยเขากบแนวคด ธรรมาภบาลทด หรอทเรยกวา good governance หากเปนเชนนนแลว จะท�าใหประชาชน บรษทผผลต และผวางแผนนโนบาย สามารถมนใจไดวาทกกระบวนการของการผลตงานวจยดาน HTA นกวจยไดด�าเนนงานวจยดวยความโปรงใส ครอบคลมทกประเดนทส�าคญ มความคงทสม�าเสมอ มความรบผดชอบตอสงคม และมการก�าหนดระยะเวลาในการด�าเนนการแตละขนตอนอยางชดเจน และทส�าคญคอมคณภาพ โดยผมสวนไดสวนเสย เชน ประชาชนหรอผใชเทคโนโลยดานสขภาพ บรษทผผลตเทคโนโลยดานสขภาพ ผวางแผนนโยบาย สามารถเขามามสวนรวมในแตละขนตอนของการท�างานวจยได ซงจะชวยใหนกวจยพฒนาการท�างานวจยใหมคณภาพและมความโปรงใสมากยงขน ประโยชนตอสงคมอกอยางหนงกคอ งานวจยนจะชวยใหสงคมเขาใจและไววางใจตอหนวยงานทท�าหนาทประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพมากขน” การศกษาวจยด านมาตรฐานดานการการประเมน

เทคโนโลยดานสขภาพแมจะดเปนเรองหางไกลกบสขภาพของคนในสงคม แตในความเปนจรงเปนรากฐานส�าคญตอการสรางขอมลวชาการทมคณภาพ นกวจยผท�างานเบองหลงทกคน ลวนตระหนกถงความส�าคญในแงน เพราะทายทสดการศกษาดานประเมนเทคโนโลยดานสขภาพไมใชแคเพยงเรองของความคม ไมคมของยาหรอเครองมอทางการแพทยใหมๆ แตหมายรวมถงสขภาวะในทกๆ ดาน ครงหนาพบกบบทสมภาษณนกวจยรนใหมของ HITAP มาตดตามกนวาเพราะอะไรเขาเหลานจงยดท�าวจยเปนอาชพ

“ก�รสร�งแนวท�งในก�รทำ�วจยด�น HTA ของประเทศไทย เนน

ก�รเชอมโยงขนตอนของก�รทำ�วจยเข�กบแนวคดก�รอภบ�ลทด

หรอ good governance ดงนนทกกระบวนก�รของก�รผลตง�น

วจยด�น HTA ดำ�เนนง�นวจยดวยคว�มโปรงใส ครอบคลมประเดน

สำ�คญ มคว�มคงทสมำ�เสมอ มคว�มรบผดชอบตอสงคม และมก�ร

กำ�หนดระยะเวล�ทชดเจน และทสำ�คญคอมคณภ�พ โดยผมสวนได

สวนเสยส�ม�รถเข�ม�มสวนรวมในแตละขนตอน ซงจะชวยใหนกวจย

ส�ม�รถพฒน�ง�นวจยใหมคณภ�พและมคว�มโปรงใสม�กยงขน”

ผศ.ดร.ภญ.อษ� ฉ�ยเกลดแกว ทปรกษ�นกวจย HITAP และ อ�จ�รยประจำ�คณะเภสชศ�สตร มห�วทย�ลยมหดล

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

06 07

เกรดกะกราฟโดย ภษณศา โลหวสทธ | Email: comm@hitap.net

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

08 09

วดสายตาเดกไมย�กอย�งทคด

ปญห�ส�ยต� ไมไดเกดเฉพ�ะกบผใหญหรอคนสงวย เดกกมปญห�ส�ยต�ได

เชน ส�ยต�สน ย�ว หรอเอยง ห�กไมไดรบก�รแกไขททนทวงท อ�จกอใหเกดผล

เสยม�กกว�ทคด

สำ�หรบผใหญ เมอมปญห�ส�ยต� ส�ม�รถแกไดดวยก�รตรวจส�ยต�และใสแวน

เพอแกไขก�รมองเหน แตปญห�คว�มผดปกตของส�ยต�เดก ห�กไมไดรบก�รตรวจ

และแกไขกอนอ�ย 9 ขวบ อ�จทำ�ใหก�รพฒน�ก�รด�นก�รมองเหนของสมองเจ�ตว

นอยถกขดขว�ง สงผลใหเหนไมชดอกเลยตลอดชวต

เวล�ทผใหญไปห�จกษแพทย สงทตองทำ�คอก�รอ�นแผนทดสอบทเปนตวเลข

หรอตวอกษร เพอประเมนระดบก�รเหน แตเคยสงสยกนไหมว�ถ�จะตรวจส�ยต�

เดกเลกๆ ทยงอ�นตวอกษรหรอตวเลขไมออก จะมวธก�รวดส�ยต�อย�งไร

SCOOPโดย ชลญธร โยธาสมทร | Email: chalarntorn.y@hitap.net

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

10 11

เตรยมสถ�นท• หองส�าหรบตรวจควรมขนาดกวางและยาวอยางนอย 6 เมตร หรอ 20 ฟต• มผนงวางๆ ไมมรปภาพเกะกะ มแสงสวางสองถง• ตดแผน ‘Lea Chart’ หรอแผนทดสอบระดบการเหน ส�าหรบเดกทยงไมสามารถอาน

ตวอกษรหรอตวเลขได โดยใหตวเลขแถวท 5 (นบจากแถวบนสดลงมา) อยในระดบสายตาเดก• ส�าหรบเดกอนบาล หรอกอนวยเรยน การทดสอบตองยนหางจากแผนทดสอบระดบการเหน

ประมาณ 3 เมตร (10 ฟต)• ผทดสอบไมควรยนบงเดก แตใหหนหลงใหผนง และหนหนาหาเดกตลอดเวลาทตรวจ• แยกพนทส�าหรบเดกทก�าลงตรวจ และงดกจกรรมอนๆ ทท�าใหเดกเสยสมาธขณะตรวจ

3. ยกแผนพบวงกลมขนใหเปดโลงทตาขวา ใหแนใจวาไมมอะไรบงตาขวา และเดกไมเอยงคอหรอใชตาซายแอบด

4. ใหเดกเรมจบคภาพทเหนบน Lea Chart กบบตรค�า โดยเรมจากแถวบนสดกอน เรยงล�าดบทละตว จากซายไปขวา ไลลงมาทละแถวจนกระทงไมสามารถเหนภาพได

5. เมอถงแถวทเดกไมสามารถระบภาพไดถกตอง ใหหยดการทดสอบ และดตวเลขทก�ากบในหนาแถวนน จากนนท�าการจดบนทก

เตรยมอปกรณ 1. แผนทดสอบ ‘Lea chart’ 2. ไมบงตาทมแผนบงตาชนดมรเขมตดอยในลกษณะ

เปดปดได (PH: Pinhole)3. ไมส�าหรบชตวเลข4. สมดบนทก5. การดรปภาพทเหมอนกบภาพในแผนทดสอบ 6. เชอกยาว 3 เมตร

ม�เรมวดส�ยต�กนเลย 1. ใหเดกยนตรงจดวดทท�าเครองหมายไว หางจากแผนทดสอบ เปนระยะ 3 เมตร2. เรมทดสอบทละตา เรมจากตาขวา โดยใชไมบงตาดานทบปดตาขางซายใหมด ไมตองหลบหรอหรตาซาย

2

5

1

6

3 เมตร

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

12 13

จดบนทกก�รมองเหนอย�งไร 1. Lea Chart ต งแต แถวท 2

ลงมา จะมจ�านวนภาพเทากนคอ 5 ภาพ

เดกตองสามารถระบภาพไดอยางนอย 3 ภาพ จงถอวาระบภาพแถวนนได โดยในแตละแถวจะมตวเลขก�ากบอย ดานหนา เรยงจากแถวใหญสด มาแถวเลกสดคอ 20/200, 20/160, 20/126, 20/100, 20/80, 20/64, 20/50, 20/40, 20/32, 20/25 และ 20/20 ตามล�าดบ

2. หากอานภาพตงแตแถวท 1 ไมได ใหจดบนทกวา “<20/200” หมายถงเหนนอยกวา 20/200

3. หากเดกสามารถระบภาพแถวบนสดได ใหดภาพตอไปจนถงแถวทเดกไมสามารถระบภาพไดถกตอง จากนนท�าการบนทกผล ซงมวธการบนถงได 2 แบบ

รปภ�พบนเสนสแดง...กำ�หนดค�ส�ยต�ปกต หากไมสามารถระบภาพทอยเหนอเสนสแดง หรอแถวทมตวเลขก�ากบระยะวา 20/20

ได ใหใชแผนบงตาชนดมรเขม (Pinhole) บงตาขางทตองการทดสอบ และใหอานตอจากแถวสดทายทสามารถระบภาพได หากระบภาพไดมากกวาเดมใหจดบนทกวา “with PH” แลว ตามดวยแถวทสามารถระบภาพได เชน กอนใส Pinhole ระบภาพได 20/40-2 เมอ ใส Pinhole แลวสามารถระบภาพไดถง 20/30 ให จดบนทกระดบการเหนขางนนเปน VA = 20/40-2, with PH 20/30

การมองผานรขนาดเลกบนแผนบงตาชนดมรเขม (Pinhole) จะบงคบใหล�าแสงทสะทอนเขาตาขนานและแคบ ซงจะตกลงบนจอประสาทตาพอด ดงนนในผทมสายตาผดปกต การมอง

ผาน Pinhole จะเหนไดชดขน

หลงจากตรวจตาขวาเสรจ ใหสลบไปทดสอบตาซายดวยขนตอนเดยวกนทงหมด

จะบอกไดอย�งไรว�เจ�ตวนอย ส�ยต�ผดปกตหากเดกไมสามารถอานแถวเหนอเสนสแดงไดหรออานแถวเหนอ

เสนสแดงไดนอยกวาครงหนง ในตาขางใดขางหนง หรอตาสองขางเหนตางกนมากกวาสองแถวขนไป หมายความวาตาขางนนอาจมความผดปกต คณพอ คณแมควรพาลกไปตรวจวดสายตาอกครงกบจกษแพทยเดก เพอยนยนผล และรบการรกษา เชน ตดแวน หรอฝกการมองในกรณพบความผดปกตทางสายตาอนๆ เชน ตาเข ตาเหล ซงจะแกไขไดตงแตเดก

ระดบสายตา 30/20 20/20 40/20...หมายถงอะไร

20/100

ระดบสายตาสามารถวดไดทงหนวยเมตรและฟต ในทนจะใช หน วยฟต ตวเลขทหมายถงสายตาปกตคอ 20/20 หมายความวาผรบการตรวจสามารถเหนภาพในแถวนนไดเมอยนทระยะ 20 ฟต เชนเดยวกบคนปกต

ใ นกรณท ร ะด บสายตาระบ ว า 20/100 นนหมายถงผ รบการตรวจจะสามารถเหนภาพในแถวนนไดกตอเมอยนทระยะ 20 ฟต ในขณะทคนสายตาปกตสามารถเหนภาพในแถวนนไดเมอยนหาง 100 ฟต

แบบท 1 หากเดกสามารถระบภาพเพยง 1 หรอ 2 ภาพจากทงหมด 5 ภาพ ในแถวนนๆ ใหจดบนทกคาตวเลขก�ากบระยะของแถวกอนหนา (แถวทอานไดหมด) บวกกบจ�านวนภาพทอานไดในแถวทอานไมครบ

บนทกวา 20/126 + 1

แบบท 2 หากสามารถอานภาพได 3 หรอ 4 ภาพ จากทงหมด 5 ภาพในแถว ใหจดบนทกคาตวเลขก�ากบระยะของแถวนน ลบกบจ�านวนภาพทอานไมได

บนทกวา 20/126 - 1

ตวเลขเศษ คอระยะหางในการเหนของผรบการตรวจ

ตวเลขสวนคอระยะหางในการเหนของคนปกต

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

14 15

¡ÒûÃÐàÁÔ¹¤ÇÒÁ¶Ù¡µŒÍ§áÅФÇÒÁ໚¹ä»ä Œã¹¡ÒõÃǨ¤Ñ´¡ÃͧÀÒÇÐÊÒµҼԴ»¡µÔ

ã¹à´¡ä·ÂÃдѺªÑ¹Í¹ØºÒÅáÅлÃжÁâ´Â¤Ø³¤ÃÙ

ÃÒ§ҹÇÔ¨ÑÂ

¡ÒûÃÐàÁÔ¹¤ÇÒÁ¤ØŒÁ¤‹Ò·Ò§¡ÒÃá¾·Â�¢Í§¡Òü‹ÒµÑ´ÁÐàç»Í´´ŒÇÂÍØ»¡Ã³�Palenchyma stapling à»ÃÕºà·Õº

¡Ñº¡Òü‹ÒµÑ´â´Â¡ÒÃິŒÇÂÁ×Íã¹»ÃÐà·Èä·Â

ÃÒ§ҹÇÔ¨ÑÂÀÒÂ㵌â¤Ã§¡Òâͧ ¡Ê¾·.

หนงสอแนะนำ�ประจำ�เดอนพฤษภ�คม-สงห�คม

ร�ยง�นวจยก�รประเมนคว�มถก

ตองและคว�มเปนไปไดในก�รตรวจ

คดกรองภ�วะส�ยต�ผดปกตใน

เดกไทยระดบชนอนบ�ลและประถม

โดยคณคร

ภาวะสายตาผดปกตเปนสาเหตส�าคญของความผดปกตในการมองเหน และเปนสาเหตทพบมากเปนอนดบสองของภาวะตาบอดทวโลก ความผดปกตทางสายตาในเดก

ยงไดรบการตรวจพบเรวยงชวยใหเดกไดรบการรกษา แกไขความผดปกตทางสายตาไดทนทวงท ในประเทศไทยพบวาเดกเกอบ 5 แสนคนมสายตาผดปกต 2.8 แสนคนจ�าเปนตอง ใสแวนสายตา แตมเพยง 6% ทมแวนสายตาทถกตองใส

อยางไรกด ประเทศไทยยงไมมนโยบายระดบชาตในเรองการคดกรองและรกษาภาวะสายตาผดปกตในเดกไทย งานวจยชนนศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบการคดกรองภาวะสายตาผดปกตเดกนกเรยนในเดกวยกอนประถมศกษาและเดกวยประถมศกษาในประเทศไทยโดยคร กอนวางระบบสงตอใหบคลากรทางการแพทยตรวจซ�าและใหการรกษา หรอใหแวนสายตากบเดกทตองการ ผลการศกษาพบวา มความเปนไปไดในการคดกรองความผดปกตทางสายตาในเดกโดยครในโรงเรยน แตจ�าเปนตองมระบบรองรบทดส�าหรบเดก ทมสายตาผดปกต เพอใหแนใจวาเดกไดรบการวนจฉยรกษาจากบคลากรทางการแพทย

ขอมลเพมเตม http://www.hitap.net/research/10655

ร�ยง�นวจยก�รประเมนตนทน

และผลลพธของก�รผ�ตดกอนท

ปอดดวยอปกรณ parenchymal

stapling เปรยบเทยบกบเยบดวยมอ

ในประเทศไทย: ก�รศกษ�แบบสม

การผ าตดกลบปอดเป น ว ธมาตรฐานในการรกษาและวนจฉย ผปวยทมกอนทปอด ในการตดกลบปอดนน สามารถท�าไดโดยวธการตดและเยบดวยมอ หรอใชอปกรณตดเยบกลบปอดอตโนมตหรอทเรยกวา stapler ซงอปกรณชนดนสามารถปองกนภาวะลมรวหลงผาตดไดดและลดระยะเวลาการผาตด อยางไรกตาม stapler มราคาแพงและไมไดรบการสนบสนนเรองคาใชจายจากระบบหลกประกนสขภาพของประเทศไทย ดงนนผ ปวยสวนใหญจงตองรบผดชอบคาใชจายเองจงเปนทมาของการท�าการศกษาครงน ทงน จากผลการศกษาในผปวยทเขารวมโครงการทงสน 53 ราย พบวาการใช stapler ในการตดเยบปอด มความปลอดภยและมประสทธภาพ ปองกนภาวะลมรวหลงผาตดไดดกวา และมแนวโนมทจะท�าใหการผาตดเรวขน อกทงยงลดระยะเวลาการนอนโรงพยาบาล ท�าใหโรงพยาบาลสามารถรบผปวยรายอนพกรกษาตวในโรงพยาบาลไดมากขนเปนการเพมประสทธภาพของอตราการใชเตยงและระบบสขภาพโดยรวม

ขอมลเพมเตม http://www.hitap.net/research/11717

ร�ยง�นวจยก�รประเมนตนทนอรรถประโยชนและผลกระทบด�นงบประม�ณของย� imatinib และ sunitinib สำ�หรบผปวย

มะเรงเนอเยอในระบบท�งเดนอ�ห�ร (GIST) ทไมส�ม�รถผ�ตดไดหรอมก�รแพรกระจ�ยของโรค

โรคมะเรงเนอเยอในระบบทางเดนอาหาร แมวาจะมจ�านวนผปวยไมมากนกเมอเทยบกบมะเรงชนดอน แตยาทใชในการรกษาโรคนโดยเฉพาะกรณทผปวยมการแพรกระจายของโรคนน มราคาสง ผปวยและครอบครวตองแบกรบภาระคารกษามาก อยางไรกตามการบรรจยาดงกลาวไวในบญชยาหลกแหงชาตโดยไมมการก�าหนดเกณฑในการใชทชดเจนจะสงผลกระทบตอภาระการเงนการคลงของประเทศ ดงนนการประเมนความคมคาดานเภสชเศรษฐศาสตรและผลกระทบดานงบประมาณจงเปนขอมลส�าคญทจะถกน�ามาใชประกอบการตดสนใจเชงนโยบาย โดยผลการศกษาพบวาการรกษา ทปฏบตอยในปจจบนตามขอก�าหนดในบญชยาหลกแหงชาต พ.ศ. 2551 ซงระบใหใช Imatinib 400 mg/วน หากไมสามารถคมอาการไดใหเปลยนมาเปนการรกษาแบบประคบประคองนน เปนแนวทางการรกษาทเปนทางเลอกทมความคมคามากทสดในบรบทของประเทศไทย

ขอมลเพมเตม http://www.hitap.net/research/12626

คำ�แนะนำ�เพมเตม• เดกวยนสามารถจดจ�าไดรวดเรว ควรตรวจเดกทละคนในหองแยก ไมใหเดกทยง

ไมตรวจทราบ และแยกเดกทตรวจแลวออกตางหาก• อธบายใหเดกฟงถงขนตอนการตรวจกอนเรมตรวจ• ระหวางการตรวจใหสมมตสถานการณทนาตนเตน มการใหของรางวลเลกนอย

หากเดกเรมหมดความสนใจ• หากเดกเรมเบอ ไมใหความรวมมอในการตรวจ ลองอานภาพจากแถวทเลกสด

ทเดกอานได ไลขนไปยงแถวใหญมากขน หรอถาตองการใหสนกขน อาจสรางสถานการณเหมอนการเลนเกม โดยการสมเลอกภาพสลบแถวไปเรอยๆ หรอใหเดกเลนจบคกบวตถทมลกษณะคลายภาพทเหนแทนการอาน สงเหลานเปน ตวชวยส�าคญทชวยใหการตรวจระดบการเหนสนกมากยงขน

คว�มเข�ใจผดของผปกครอง...ทอ�จกอใหเกดผลเสย• ผปกครองสวนใหญไมไดพาบตรหลานไปตรวจวดสายตาทงทพบพฤตกรรมการ

มองเหนทผดปกต • เขาใจวาความผดปกตทางสายตาสามารถกลบเปนปกตไดเมอเดกโตขน • เขาใจวาปญหาสายตาผดปกตจะเกดเฉพาะกบผใหญ หรอผสงอายเทานน• บางรายคดวาการใสแวนสายตาจะท�าใหสายตาเสยไปกวาเดม• กลววาการทเดกใสแวนสายตา จะท�าใหเสยบคลก ไมนารก

ความเขาใจผดเหลาน อาจท�าใหเดกไมไดรบการตรวจความผดปกตของสายตาและการมองเหนอยางทนทวงท ทงๆ ทหากไดรบการตรวจและแกไขเรวเทาไหรยงดเทานน เพราะปญหาสายตาบางชนดสามารถรกษาใหหายตงแตอายยงนอย ในขณะทหากปลอยไปไมไดรบการรกษาอาจสายเกนไป และสงผลใหเดกมปญหาการมองเหนไปตลอดชวต

บทความนน�าเนอหาเรองขนตอนการตรวจสายตาเดกมาเลาสกนฟง จะเหนไดวาขนตอนการตรวจสายตาไมไดย งยากซบซอน คณพอ คณแมเอง สามารถน�าไปประยกตเปนเกมเลนกบเจาตวนอยได แตถาหากตองการยนยนผลใหมนใจ และใหการรกษาเบองตน การพาลกไปพบกบจกษแพทยเดกกนาจะชวยใหคณพอคณแมอนใจขน

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ ก�าลงพฒนาชดตรวจสายตาส�าหรบเดกดวยตนเอง หากมความคบหนาอยางไรเราจะน�ามาแจงใหทราบ ทงนทานทสนใจสามารถเขาไปดาวนโหลด “คมอการตรวจคดกรองระดบการเหนในเดกระดบชนอนบาลและชนประถม (ฉบบคณคร)” ไดท http://www.hitap.net/system/files/completed.pdf

หองสมดโดย กตตยา พพฒนเศวต l Email: comm@hitap.net

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

16 17

รายละเอยดเพมเตม

ตดตามไดท www.hitap.net

เดอนพฤษภาคม-สงหาคม 2556 ทผานมา HITAP มการจดงานและเขารวมกจกรรมทงประชม เสวนา สมมนา และอบรม ซงลวนแลวแตมเนอหาทนาสนใจและเปนประโยชน โดยมกจกรรมเดนๆ ดงน

A C T I V I T I E S

HITAP เขารวมประชม HTAsiaLink ครงท 2 ณ รฐปนง ประเทศมาเลเซย

เมอวนท 13 -15 พฤษภาคม 2556 HITAP เขารวมการประชม HTAsiaLink เครอขายเพอการประเมนเทคโนโลยดานสขภาพในเอเชยประจ�าป ครงท 2 โดยครงนประเทศมาเลเซยเปนเจาภาพ การประชมครงน นอกจากจะไดรบเกยรตจากผ คร�าหวอดในวงการ HTA ระดบโลก อาทเชน Dr. Kalipso Chalkidou, Tony Culyer, Wendy Babidge เขารวมบรรยายในประเดนทนาสนใจเกยวกบ HTA ยงเปนเวทใหนกวจยรนใหมจากประเทศสมาชกน�าเสนอผลงานวจย ภายใต 2 หวขอหลก ไดแก Economic Evaluation และ Health System ซง HITAP สงนกวจย รนใหมเขารวมน�าเสนอผลงานทงสองหวขอซง ผน�าเสนอจะไดรบขอเสนอแนะจากผรวมอภปรายและผเขาฟง โดยผอภปรายในการประชมครงน ไดแก Tony Culyer รองประธาน National Institute for Health and Care Excellence ( NICE) ดร.ยศ ตระวฒนานนท หวหนาโครงการประเมนเทคโนโลย

HITAP รวมงาน “สานงาน เสรมพลง รวมสรางประเทศไทยใหนาอย” กบ สสส.และภาคเครอขาย

เมอวนท 28-29 พฤษภาคม 2556 ทผานมา HITAP ไดรบเชญใหรวมจดแสดงนทรรศการในงานฉลองครบรอบ 12 ป ของการสนบสนนของกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ภายใตหวขอ “สานงาน เสรมพลง รวมสรางประเทศไทยใหนาอย ” ในประเดนเรองสขภาวะของคนไทย ซง HITAP ไมเพยงแตน�าเรองเดนนาจบตามองอยาง “โครงการพฒนาชดสทธประโยชนดานการ คดกรองทางสขภาพระดบประชากรในประเทศไทย” ไปน�าเสนอจดแสดงเทานน แตยงได ภญ. ธนญญา ภพทกษขจร นกวจยหลกของโครงการขนบรรยายและตอบขอซกถามของผเขารวมฟง ณ เวทลานกจกรรมกลาง

ประชมผเชยวชาญการคดกรอง-การประเมนผปวยทมภาวะหรอความเสยงตอการเกดทพโภชนาการในโรงพยาบาล

เมอวนท 6 มถนายน 2556 โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ จดการประชมผเชยวชาญ “การประเมนภาวะโภชนาการดวยแบบคดกรองเพอคดกรองผ ปวยทอาจมความเสยงตอภาวะทพโภชนาการในผ ปวยหนกและ ผปวยทมความเสยงสง” ซงมวตถประสงคเพอศกษาชองวางและความแตกตางของการวนจฉยและการรกษาในไทยโดยใชแบบสอบถาม พฒนาเครองมอ การคดกรองและการประเมนภาวะโภชนาการ และศกษาประสทธภาพของการประเมนตอผลการรกษา ซงการประชมครงน รศ.ดร.รพ. กวศกด จตตวฒนรตน จากภาควชาศลยศาสตร คณะแพทย ศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม รวมกบทมวจยจาก HITAP สรปผลการศกษาระยะท 1 ภายหลงจากมการส งแบบสอบถามและแบบการคดกรองไปย ง

HITAP จดอบรมเจาหนาทสาธารณสขจากพมาและนกศกษามหาวทยาลยนเรศวร

HITAP น�าทมโดย ดร.นพ.ยศ ตระวฒนานนท หวหนาโครงการ ทมนกวจยและทมสอสารองคกร ร วมกบมหาวทยาลยนเรศวรจดการอบรม เรอง Universal Health Coverage Development ใหแกคณะผดงานจากสาธารณรฐแหงสหภาพพมาและนกศกษาปรญญาโทของไทย ตงแตวนท 10-14 มถนายน 2556 ทผานมา เนอหาวาดวยเรองการพฒนาระบบประกนสขภาพถวนหนาของประเทศไทยดวยการใชหลกฐานวชาการประกอบการตดสนใจ รวมถงแนวทางการพฒนาและน�าผลทไดสอสารไปยงกลมผมสวนไดสวนเสย ซงการอบรมในครงน ผเขารวมไดความรทงทางทฤษฎและการน�าไปใชจรงผานการท�าเวรคชอปโดยเฉพาะเรองการสอสารใหสมฤทธผล

โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไปและสถานฝกอบรมทางการแพทยทงในและนอกกระทรวงสาธารณสข 76 จงหวดทวประเทศไทย

และนโยบายดานสขภาพ (HITAP) Dr. Jeanatte Vega ผอ�านวยการฝายบรหารมลนธ Rockefeller Dr.Kalipso Chalkidou ผอ�านวยการ NICE International และ Dr. Telma Caldeira จาก Brazillian Health Surveillance Agency (ANVISA)

รอบรว HITAPโดย อภญญา มตเดช | Email: apinya.m@hitap.net

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

18 19

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพชน 6 อาคาร 6 กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ถ.ตวานนท อ.เมอง จ.นนทบร 11000

โทรศพท 0 2590 4549, 0 2590 4374-5 โทรสาร 0 2590 4369 Email: comm@hitap.net

ทปรกษากองบรรณาธการ : อโนมา สอนบาล

กองบรรณาธการ : ชลญธร โยธาสมทร อภญญา มตเดช กตตยา พพฒนเศวต และภษณศา โลหวสทธ

ทานสามารถอานจลสาร HITAP ในรปแบบ PDF ไดท www.hitap.net

HITAP hitap_thailand