บทท ๔ เทศกาลและพธกรรมทางศาสนาครสต

ศาสนาครสตเกดในประเทศปาเลสไตน เมอประมาณ พ.ศ. ๕๔๓ โดยคดตามปเกดของพระเยซผเปนศาสดา เปนศาสนาทววฒนาการมาจากศาสนายว เพราะทงสองศาสนาตางนบถอพระเจาองคเดยว คอ พระเยโฮวาห (Yehowah) และยอมรบนบถอคมภรพนธสญญาเดม (Old testament) ของศาสนายว แมพระเยซเองกไมเคยประกาศตงศาสนาครสต มแตบอกวาทานนบถอศาสนายว การททานเทยวสงสอนธรรมตางๆ กเพอท าใหศาสนายวมความสมบรณยงขนเทานน ครสต หรอ ไครสต ( Christ) มาจากภาษาโรมนวา ครสตส (Christus) ซงค านมรากศพทมาจากภาษากรก คอ Christos ซงแปลมาจากค าวา เมสสยาห หรอเมสไซยา (Messiah) ในภาษาฮบร สวนค าวา เมสสยาห หรอ เมสไซยา แปลวา พระผปลดเปลองทกขภย หรอ พระผชวยใหรอดพน ไมตกนรกจากค าพพากษาในวนตดสนโลก ซงพระเจาจะสงบคคลนนลงมารบทกขทรมานแทนมนษยทงหลาย เมสสยาหจะเปนผชวยเหลอมวลมนษยใหพนจากความทกขทรมาน ศาสนาครสต เพงเกดขนและน ามาใชหลงจากพระเยซสนชพแลว มสาเหตเนองมาจากความโกรธแคนของเหลาพระสาวกทศรทธาในพระเยซทเหนทานถกใสรายจากพวกหวเกาทนบถอศาสนายว จนเสยชวตทงๆ ทไมมความผด บวกกบความศรทธาทเกดมาจากการไดฟงขาวการฟนคนชพของพระเยซจงพากนแยกตวออกมาจากศาสนายว ตงชอศาสนาใหมวา ศาสนาครสต โดยนกบวชเซนตปอล เปนผกอตง

ความเปนมาของศาสนาครสต (วกพเดย สารานกรมเสร, ๒๕๕๘) ศาสนาครสต (องกฤษ: Christianity) ราชบณฑตยสถานเรยกวา ครสตศาสนา เปนศาสนาประเภทเอกเทวนยม ทมพนฐานมาจากชวตและการสอนของพระเยซตามทปรากฏในพระวรสารในสาระบบ (canonical gospel) และงานเขยนพนธสญญาใหมอน ๆ ผนบถอศาสนาครสตเรยกวาครสตศาสนกชนหรอครสตชน ครสตชนเชอวาพระเยซเปนพระบตรของพระเปนเจา และเปนพระเจาผมาบงเกดเปนมนษยและเปนพระผชวยใหรอด ดวยเหตน ครสตชนจงมกเรยกพระเยซวา "พระครสต" หรอ "พระเมสสยาห" ศาสนาครสตปจจบนแบงเปน ๓ นกายใหญ คอ โรมนคาทอลก อสเทรนออรทอดอกซ และโปรเตสแตนต ซงยงแบงนกายยอยไดอกหลายนกาย เขตอครบดรโรมนคาทอลก และออรทอดอกซแยกออกจากกนในชวงศาสนเภทตะวนออก-ตะวนตก (East–West Schism) ใน ค.ศ. ๑๐๕๔

๑๑๕

และนกายโปรแตสแตนตเกดขนหลงการปฏรปศาสนาในครสตศตวรรษท ๑๖ ซงแยกตวออกจากครสตจกรโรมนคาทอลก ศาสนาครสตในชวงแรกถอเปนนกายหนงของศาสนายดาหเมอกลางครสตศตวรรษท ๑ โดยถอก าเนดขนในชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยนทางตะวนออกของตะวนออกกลาง (ปจจบน คอ อสราเอลและปาเลสไตน) ไมนานกแผขยายไปยงซเรย เมโสโปเตเมย เอเชยไมเนอร และอยปต ศาสนาครสตมขนาดและอทธพลเพมขนอยางมากในชวงไมกทศวรรษ และจนถงครสตศตวรรษท ๔ ไดกลายมาเปนศาสนาประจ าชาตจกรวรรดโรมน ระหวางสมยกลาง ดนแดนยโรปทเหลอสวนมากรบศาสนาครสตแลว แตบางภมภาค เชน ตะวนออกกลาง แอฟรกาเหนอ เอธโอเปย และบางสวนของอนเดย ครสตชนยงถอเปนศาสนกชนกลมนอย หลงยคส ารวจ ศาสนาครสตไดแผขยายไปยงทวปอเมรกา ออสตราเลเซย แอฟรกา ซบสะฮารา และสวนทเหลอของโลกผานงานมชชนนารและการลาอาณานคม ครสตศาสนกชนเชอวาพระเยซคอพระเมสสยาหทพยากรณไวในคมภรฮบร ซงในศาสนาครสตเรยก "พนธสญญาเดม" พนฐานเทววทยาศาสนาครสตนนแสดงออกมาในหลกขอเชอสากล (ecumenical creed) ทมมาตงแตศาสนาครสตยคแรก และเปนทยอมรบอยางกวางขวางในบรรดาครสตศาสนกชน การประกาศความเชอนมอยวา พระเยซทรงรบพระทรมาน สนพระชนม และถกฝงไว กอนจะคนพระชนมเพอใหชวตนรนดรแกผทเชอในพระองคและไววางใจวาพระองคเปนผไถบาปพวกเขายงเชออกวาพระเยซเสดจขนสสวรรค ทซงพระองคทรงควบคมและปกครองรวมกบพระเจาพระบดา นกายสวนใหญสอนวาพระเยซจะกลบมาพพากษามนษยทกคน ทงคนเปนและคนตาย และใหชวตนรนดรแกสาวกของพระองคพระองคทรงถกมองวาเปนแบบอยางของชวตอนดงาม และเปนทงผเผยพระวจนะและเปนพระเจาลงมารบสภาพมนษย ชวงตนครสตศตรวรรษท ๒๑ ศาสนาครสตมศาสนกชนประมาณ ๒.๔ พนลานคนทวโลก คดเปนประมาณ ๓๓% หรอหนงในสถงหนงในสามของประชากรโลก และเปนศาสนาทมผนบถอมากทสดในโลกทงยงเปนศาสนาประจ าชาตในหลายประเทศ ในสมยทพระเยซยงมชวตอย ศาสนาครสตเจรญเตบโตแพรหลายไปไดนอยมากเพราะมผคอยขดขวางทาลายลาง พระเยซเองกมเวลาเปนศาสดาเพยง ๓ ปเทานนกสนชพโดยการถกตรงไมกางเขน ศาสนาครสตมเจรญเตบโตหลงจากพระเยซสนชพแลว โดยการเผยแผศาสนาอยางจรงจงของเหลาพระสาวกและผนบถอ ศาสนาครสตมความเจรญแพรหลายมากทสดในสมยของพระเจาคอนสแตนตนททรงเลอมใสและอปถมภคาชศาสนาครสตทกอยาง ไมวาจะเปนการกอสรางศาสนสถาน การออกกฎหมายมลานในป ค.ศ.๓๑๓ ใหสานกวาตกน เปนรฐอสระปกครองตนเอง ไมตองขนกบการปกครองของฝายอาณาจกร ฝายอาณาจกรจะเขาไปแทรกแซงกจการในศาสนจกรไมได ใหสนตะปาปามอ านาจเทาราชา มอ านาจปกครองศาสนจกรทงปวง ทรงนาไมกางเขนมาเปนสญลกษณของศาสนาครสต และสงททาให

๑๑๖

ศาสนาครสตไดรบความนบถอมากทสด คอ ในป ค.ศ. ๓๒๕ ทรงออกกฎหมายใหทกคนนบถอศาสนาครสตเทานน ทเรยกวา ศรทธาทางการ ดงนน ตงแต ค.ศ. ๓๒๕-๑๐๕๔ ศาสนาครสตจงไดเจรญเตบโตขนานใหญ จากศาสนาประจาชาตของประเทศอตาลกลายมาเปนศาสนาประจาชาตของทกประเทศในทวปยโรป และตอมาไดขยายไปยงประเทศตางๆ ในทวปอเมรกาเหนอ อเมรกาใต และทวปออสเตรเลยดวย

๑. เทศกาลในศาสนาครสต (เทศกาลของศาสนาครสต, ๒๕๕๘)

เทศกาลครสตมาส เทศกาลของศาสนาครสตกมาจากวนส าคญทางศาสนาเชนเดยวกน เชน เทศกาลครสตมาส จดเปนเทศกาลทมความส าคญมากส าหรบชาวครสต ซงเปนเทศกาลฉลองการประสตของพระครสตเทศกาลครสตมาสจะจดขนในวนท ๒๔ และ ๒๕ ธนวาคมของทกป ในบางประเทศครสตมาสอาจจะเรมกอนหนานนประมาณหนงเดอน ชวงเวลานเรยกวา "แอดเวนท" (มาจากภาษาลาตน แปลวา "ก าลงมา") และจะสนสดลงในวนท ๖ มกราคมซงเปนวนทนกปราชญ ๓ คนทมาจากทศตะวนออกน าของขวญมามอบแกพระกมารเยช ดวยเหตนในคนวนท ๖ มกราคมจงเปนคนแหงการมอบของขวญในหลาย ๆ แหงของโลก เมอวนครสตมาสอนเปนวดสดยอดของเทศกาลมาถง การเฉลมฉลองกจะเรมขนในชวงเทศกาลนบานเรอนจะถกตกแตงใหสดใสอบอนดวยตนครสตมาสทประดบประดาเอาไวอยางสวยงาม ทใตตนครสตมาสจะมของขวญวางเรยงไวมากมายประตบานและขอบเตาผงจะถกตกแตงดวยหรดกงสนและฮอลลในเดนมารกมการประดบกงเบรรชดวยผลแอปเปลสแดงผลเลกๆ และคนแคระตงจวทเรยกวา "พสเชอร" ในนอรเวและสวเดนมการท าสตวตวเลก ๆ จากฟางแลวผกดวยรบบนสแดง พดถงอาหารในวนครสตมาสจะมอาหารพเศษมากมายทงไกงวงทแสนอรอย เนออบกอนโตซอสแครนเบอรรร ขนมพาย พดดง เคกและคกกเปนรอย ๆ ชนดทฝรงเศสม การท าเคกพเศษเปนรปขอนไม รสชาตเขมขนทเรยกวา บช เดอ โนแอล (ขอยไมครสตมาส) และหลงจากอาหารค าทแสนวเศษผานไป นาทอนนาระทกใจกมาถงนนกคอการแกะของขวญนนเอง ครสตมาสเปนเทศกาลแหงความสขทมเรองใหพดถงไมรเบอ ส าหรบใครกตามทก าลงจะฉลองเทศกาลนกขอใหมความสขมาก ๆ ทกวนท ๒๕ ธนวาคมของทกป จะมการฉลองรนเรงในหมครสตศาสนกชนทวโลกกจกรรมในวนนมแตสงทนารนรมยไมวาจะเปนการกนเลยง แลกของขวญแตงบานดวยตนครสตมาส รองเพลงครสตมาสไปจนถงเอาถงเทาไปแขวนรอซนตาคลอสผอารยน าของขวญมาใสไวให

๑๑๗

ความส าคญของวนครสตมาส วนครสตมาสมความส าคญ คอเปนวนประสตของพระเยซ ศาสดาของศาสนาครสต พระเยซเปนชาวยวประสตในประเทศปาเลสไตน ซงเดมตกเปนเมองขนของประเทศใกลเคยงมาเปนเวลาชานานมนกปราชญชาวยวหลายทาน พยากรณวาวนหนงขางหนาจะมพระบตรของพระเจาเสดจลงมาปลดแอกชาวยวใหไดรบอสระภาพ ในทสดวนนนกมาถงเมอพระเยซประสตทหมบานเบธเลเฮม แควนยดา มารดาของพระองคชอมาเรย (ซงเรารจกในนามแมพระ) บดาชอโยเซฟมอาชพเปนชางไม พระเยซทรงพระปรชาสามารถมาตงแตยงทรงพระเยาวสามารถโตตอบกบพระชาวยวในดานศาสนาไดอยางฉะฉาน ชวตในตอนตนของพระองคด าเนนไปอยางเรยบงายทรงมอาชพเปนชางไมชวยบดาจนพระชนมายราว ๓๐ พรรษา จงเสดจออกประกาศค าสอนและทรงรกษาคนปวยประเภทตาง ๆเชน คนตาบอด งอยเปลย ใหกลบเปนปกตดงเดม

เพลงครสตมาส ศาสนาครสตเปนศาสนาทมผนบถอมากทสดในโลก มทงพระสงฆและฆราวาสเปนผแตงเพลงรองเปนภาษาลาตน เกดขนในศตวรรษท ๕ ลกษณะของเพลงเปนแบบสงา เนนถงความหมายของการเสดจมาของพระเยซเจา แตในศตวรรษท ๑๒ ไดมววฒนาการใหมในดานเพลงน เรมในประเทศอตาล โดยนกบญฟรงซส อสซซ และนกบวชคณะฟรงซสกนเปนผมสวนในการสนบสนน ใหมเพลงครสตมาสแบบใหม ซงชาวบานชอบคอมทวงท านองทราเรงกวา และเนนถงความชนชมยนด ในโอกาสครสตมาสน เพลงเหลานเปนภาษาลาตน และภาษาพนเมอง เพลงหนงทแตงในสมยนน (แตงค ารองในป ค.ศ.๑๒๗๔) และยงใชอยจนถงปจจบน คอ เพลง Oh Come, All Ye Faithful หรอ AdesteFideles ในภาษาลาตน เพลงครสตมาสทเรานยมรองมากทสดในปจจบนไดแตงขนในศตวรรษท ๑๙ จากประเทศเยอรมน และประเทศองกฤษเปนสวนใหญ เพลงทมชอเสยงมากไดแก เพลง Silent Night, Holy Night ความเปนมาของเพลง Silent Night, Holy Night คอ วนกอนวนฉลองครสตมาส ของป ค.ศ. ๑๘๑๘ คณพอโจเซฟ โมห เจาอาวาสวดทโอเบรนดอฟ ประเทศออสเตรย ไดขาววาออรแกนในวนเสยท าใหวงขบรอง ไมสามารถรองเพลงตามทซอมไวได คณพอเองตงใจจะแตงเพลงครสตมาสใหม หลงจากแตงเสรจ กเอาไปใหเพอนคนหนงชอ ฟรานซกรเบอร ทอยหมบานใกลเคยงใสท านอง ในคนวนท ๒๔ นนเอง สตบรษวดน กไดฟงเพลง Silent Night เปนครงแรก โดยการเลนกตารประกอบการขบรอง ซงกลายเปนเพลงทนยมมากทสดทวโลก

๑๑๘

ซนตาคลอส ซนตาคลอสทเรารจกคนเคยและเหนภาพดงทพรรณนามาตงแตตอนตนเพงมก าเนดขนมาเมอไมเกน ๒๐๐ ปนเอง กลมชนทสรางเรองราวของวนซาตาคลอสจนกลายเปนต านานส าคญสวนหนงของเทศกาลครสตมาส คอ ชาวอเมรกนเชอสายดตชรนบกเบกนนเอง ต านานเลาขานเกยวกบซนตาคลอสเรมขนในสมยครสตศตวรรษท ๔ มเดกชายคนหนงเกดในหมบานไมรา ซงสมยกอนโนนตงอยระหวางเกาะโรดสกบไซปรส แตปจจบนเปลยนเปนหมบานเดมรมบานเรอนตงเรยงรายบนสนทรายใกลทะเลเมดเตอรเรเนยน เดกชายผเกดในหมบานเลก ๆ มชอวา "นโคลส" ชวตของเขาอยบนกองเงนกองทองเพราะพอแมมฐานะร ารวยไมชาไมนานพอแมกถงแกกรรม ทรพยสนจงตกเปนของเขาเพยงผเดยว แตนาแปลกทนโคลสกลบมใจโอบออมอารตอคนยากคนจนชอบแจกสมบตชวยเหลอผตกทกขไดยากจนกลายเปนขวญใจของคนทกเพศทกวย ครงนน กอยงมครอบครวของชายชราคนจนครอบครวหนงก าลงมปญหาดวยบตรสาวทง ๓ตองการแตงงานแตไมมเงนจดพธใหสมเกยรตกอนคนสดทอง ครอบครวนจงตกอยในความทกขอยางหนก แตเมอนโคลสทราบขาว จงน าทองค าใสถง ๒ ถงแอบยองเขาไปวางไวในบานของชายยากจนยามดกสงด ท าให ๒ สาวไดจดพธแตงงานไดอยางใหญโตสมความปรารถนา ตอมากถงเวลาของบตรสาวคนสดทองนโคลสกน าถงทองแอบมาหยอนลงทางปลองไฟในยามราตร เหตทตองใชปลองไฟเพราะคนนนหนาตางปดสนท จากพฤตกรรมของนโคลสเปนตนเหตใหพอแมเดก ๆ ในสมยตอมาแอบน าของขวญวางไวทเตยงนอนของลก ๆ ในตอนกลางคน แลวบอกวาซนตาคลอสน าของขวญมามอบใหกลายเปนพฤตกรรมเลยนแบบทยกยองซนตาคลอสใหฝงอยในจตส านกของเดกๆ สบทอดมาจนถงปจจบนและนกคอ ต านานความเปนมาของ ก าเนดซนตาคลอสบดาแหงวนครสตมาส นนเอง เมอชาวดตชบางกลมอพยพมาอยในอเมรกากน าเอาความเชอถอศรทธาในนกบญนโคลสตดมาดวยยงมการเฉลมฉลองวนเซนตนโคลสกนทกๆ ป ในเดอนธนวาคมและในทสดกไดมการดดแปลงผสมผสานเขากบความเชอถอของชาวอเมรกนเชอสายอนๆ ทางแถบตะวนออกของอเมรกาต านานเซนตโคลสกเลยมาผกโยงกบการเฉลมฉลองเทศกาลครสตมาส "ซนเตอรคลาส" ของชาวดตชซงตอมาไดกรอนกลายเปน "ซนตาคลอส" กมบทบาทและหนาทส าคญ คอ แจกของขวญแกเดก ๆ ในตอนเชาตรของทกวนครสตมาสดงทร ๆ กนอย ทงน ภาพซนตาคลอส ภาพแรกทปรากฏเปนชายแกใจด เคราขาวพงพลยใสเฟอรโคทตวหนาสแดงขลบขาว หอบขาวของพะรงพะรงเชนทเราคนเคยกนนน เปนฝมอการวาดจากขอมลทางประวตศาสตรผสมผสานกบจนตนาการสวนตวของนกเขยนการตนชอดงชาวอเมรกนทชอวา

๑๑๙

"โธมส แนสท" ภาพแรกของซนตาคลอสนปรากฏเปนครงแรกในนตยสาร harper's illustrated weekly ป พ.ศ.๑๘๖๓ ตอมาเรองราวของซนตาคลอสกแพรกระจายไปสครสตศาสนกชนประเทศตาง ๆทวโลก จนกระทงหลาย ๆ ประเทศสามารถสรางต านานทมรายละเอยดแบบเอกซลซฟเกยวกบซนตาคลอสเปนของตนเองเชน ซนตาคลอสประเทศฟนแลนดทเปนทรจกกนดทสดซนตาคลอสมบานและออฟฟศอยทเมองโรวานม เปนเมองทองเทยวเปนทรจกกนดอยในเขตแลปแลนด แควนหนงของประเทศฟนแลนด แตอยางไรกตาม ไมวาซนตาคลอสจะอยทไหน จะเปนของชาตใด แกนแทหรอสปรตของความเปนซนตาคอลสกคอ ความรก ความเมตตา กรณา และความสดใสราเรงซงเปนของสากลส าหรบมนษยทกชาตทกภาษาและทวทกหนทกแหง ในปๆ หนง (เรยกกนวาปพธกรรม) ในศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลกไดมภาคเทศกาลและมชอเรยกตางกนตลอดป ดงน

๑. เทศกาลเตรยมรบเสดจพระครสตเจา (Advent) เรมตนวนอาทตย ๔ สปดาหกอนครสตมาสจนถงวนท ๒๔ ธนวาคมเปนการเตรยมตวเพอชวงเวลาของพระครสตสมภพ ทก าลงจะมาถงชวงเวลาแหงการเตรยมน เรยกวา "เทศกาลเตรยมรบเสดจฯ" เรารอคอยดวยความหวงถงการเสดจมาของพระเยซเจา พรอมกบพระนางมารอา ๒. เทศกาลพระครสตสมภพ (Christmastide) เรมตนจากวนครสตมาสถงวนฉลองการรบพธลางบาปของพระเยซเจา ในระหวางสปดาหสดทายของเดอนธนวาคมและสปดาหแรกของเดอนมกราคม ครสตชนยงคงอยในเทศกาลพระครสตสมภพ ในชวงเวลาแหงความชนชมยนดเหลานเราจะตอนรบการเสดจมาของพระผไถ การประกาศถงการแสดงองคของพระครสตเจา (God'sepiphany) พระสรรงโรจนของพระเจามายงแผนดน ชวงเวลาแหงการเตรยมตวและการเฉลมฉลอง น าเราใหผานพนปเกาและเขาสปใหม ส าหรบครสตชนแลวปของเรามใชเพยงการหมนเวยนไปของวนเวลาเทานน แตการเวยนไปจนครบรอบปของครสตชนคอการน าออกนอกเวลาไปสความรงเรองแหงนรนดรกาลในพระเจา ๓. เทศกาลมหาพรต (The Lent) เรมจากวนพธรบเถา (AshWednesday) มหาพรต คอ ชวงเวลา ๔๐ วน แหงการเตรยมตวเพอเขาสปสกา เลข ๔๐ เตอนใหเราระลกถงฝนทตกตลอด ๔๐ วน ๔๐ คน ในสมยโนอาห เพอช าระลางความชวรายของแผนดนใหสะอาดหมดจด ๔๐ ป แหงการเดนทางของชาวฮบร ในทะเลทราย เพอจะเขาสดนแดนแหงพระสญญา ๔๐ วน ทพระเยซเจาทรงอดอาหารและถกประจญในถน

๑๒๐

ทรกนดาร มหาพรต คอชวงเวลาแหงการภาวนาทเขมขนการอดอาหาร การพลกรรม และประกอบกจศรทธาหวงเวลาแหงการใหความสดชนแกโลกของเรา เพอไปสบานของพระเจา สปดาหศกดสทธ (PaschalTriduum) เราครสตชน จะรกษาวนพระเจานไดอยางเหนยวแนนเราอดอาหารในวนศกรศกดสทธ และชดสนทกบพระดวยการตนเฝาในวนเสารศกดสทธเพราะเราตนเฝาและรอคอยใหการเสดจกลบคนพระชนมชพในวนอาทตยปสกาทก าลงมาถงเราดวยความกระหาย และโหยหาพระองค การรวมชดสนทและการอวยพร วนศกรศกดสทธ วนเสารศกดสทธ และวนอาทตยปสกานรวมเรยกวา "PaschalTriduum" หมายถง ๓ วนแหงการผานพน Triduum คอหวใจของปพธกรรม สวนวนแหงความตาย การถกขงและการกลบคนพระชนมชพของพระเยซครสตเจา ตลอดชวงวนอนศกดสทธน เราจะฉลองการเสดจผานความตายของพระเยซเจา (และของเรา) ดวยการโปรดศลลางบาปพธยนยนการเปนครสตชน และการรบศลมหาสนทในชวงปสกาน (แกครสตชนใหม) ๔. เทศกาลปสกา (Eastertime) เรมจากวนอาทตยปสกาจนถงวนอาทตยสมโภชพระจตเจา เทศกาลปสกา คอ ชวงเวลา ๕๐ วน แหงการเฉลมฉลอง ซงอยถด Triduum นบไดวาเปนเทศกาลทเกาแกและงดงามทสดของพระศาสนจกร วนแหงความชนชมยนดของโลก ซงตนจากการหลบใหล ๕๐ วน (เปนเตกอสเต) คอ สปดาหททวคณ ๗x ๗ = ๔๙ บวกอก ๑ วนอาทตยปสกา ดงนน เทศกาลปสกา จงมวนอาทตย ๘ ครง (๘ วน) ซงเปนสญลกษณถงความลกลบของนรนดรภาพ แตละสปดาหเรามวนพระเจา และแตละป เรามเทศกาลปสกา ๕๐ วนแหงการเปลงเสยง "อลเลลยา" สรรเสรญพระเจา ๕๐ วน แหงการใชชวตตามบทบญญตแหงความยตธรรม และสนตสข ซงเตมเปยมในตวเราเมอรวมทง ๓ ชวงเขาดวยกน คอ มหาพรต สปดาหศกดสทธ และปสกา จงกลายเปนการผลบานทศกดสทธของพระศาสนจกร ๕. เทศกาลธรรมดา (Ordinary Time) เปนเทศกาลทแทรกอยระหวางเทศกาลพระครสตสมภพ กบมหาพรต และระหวางเทศกาลปสกากบเทศกาลเตรยมร บเสดจพระครสตเ จา เปน เวลาประมาณ ๓๔ สปดาห นอกเหนอไปจากเทศกาลส าคญของพระศาสนจกรแลว สปดาหเหลานเรยกวา เทศกาลธรรมดา ดงนน ในแตละสปดาห จงมการนบเปนตวเลข เพอชวยใหเราแบงการอาน บทอานบทสวดตาง ๆ ในหนงสอพธกรรมไดอยางถกตองและรวมทงหนงสอสวดเปนทางการของพระศาสนจกร ทเรยกวาหนงสอท าวตรอกดวย

๑๒๑

พธมสซา พธมสซาฯ คอ พธบชาขอบพระคณในความเปนหนงเดยวกนของครสตชน โดยมองคพระเยซเจาเอง เปนเครองบชาเพอไถบาปแทนเรามนษย อาศยพระกาย และพระโลหต ทยอมสละ และพลชวตเพอเรา ดงนน พธมสซาฯ จงควรเปนพธของ สวนรวมในความเปนน าหนงใจเดยวกนทครสตชนจะ ขอบพระคณพระเจา ทไดทรงประทานพระบตรของพระองคลงมาไถบาปแทนเรามนษยทกคน ในความเปนจรง ค าวา “มสซา” หมายถง “การถกสงไป” เพอ ประกาศขาวด และเปนแบบอยาง รวมทงมอบตนเอง และชวตใหมคณคาตอคนอนๆ เชนเดยวกนกบทเราไดรบจากพระเจาความหมายทแทจรงของค าวา มสซา จงไมถกตองตรงกบ ทเปนอยในเวลานเราจงควรเรยกพธกรรมในปจจบนวา “พธบชาขอบพระคณ” (Eucharistic Celebration) โดยเนนท ความหมายของพธกรรมวาเปนการขอบพระคณอยางแทจรง คอ พระเยซเจา เปนทงผถวายและเปนเครองบชาเอง โดยผานทางพธการ หกปงบนพระแทนเพอขอบพระคณพระบดาส าหรบการสงพระบตร ใหมาไถกมนษยชาต จะเหนไดวา ค าวามสซาจงไมตรงกบค าศพท และ ความหมายทางพธกรรม เพยงแตมความเขาใจ และถอกนมาจากธรรมเนยมประเพณเดมมากกวาพธมสซา ในพธมสซาฯ ครสตชนเชอวา องคพระเยซเจาประทบอยอยางแทจรงใน ๓ วธการ คอ ๑. จากพระวาจาของพระองค ในบทอานจากพระคมภรพธมสซา ๒. ระหวางการเสกปง และเหลาองนเปนชวงเวลาทส าคญทสดในการทพระเยซเจาจะสถตอยในพธมสซาฯเพราะเปนการ รอฟนการเลยงอาหารค ามอสดทายของพระเยซเจา ๓. การรบศลมหาสนท ซงเปน “ปงทรงชวต” เมอพธมสซาฯ สนสดแลว พระเยซเจายงคงประทบอยใน ศลมหาสนทธรรมเนยมการเกบรกษาศลมหาสนทไวหลงมสซา จงเกดขนเพราะความตองการทจะใชเปนศลเสบยง ส าหรบคน เจบปวยและแจกศลแกผทไมสามารถมารวมพธมสซาฯ ได จงเกด ธรรมเนยม “การเฝาศล” เกดขนในภายหลงดวยจะเหนไดวา มสซา เกยวของโดยตรงกบชวตครสตชน ไมใชเฉพาะเพยงแตพธกรรมภายนอกเทานน หรอการบรจาคทาน ครสตชนทกคนควรมสวนรวมในพธกรรมตางๆทประกอบขนทกขนตอนพธมสซา

องคประกอบของพธมสซาฯ พธการตางๆ ของพธมสซาฯนน ประกอบดวยภาคตางๆ ดงน ๑. ภาคเรมพธ ๒. ภาควจนพธกรรมตงแตเรมพธ ไปจนถงบทภาวนาของประธาน (Collecta)เรมจากบทอานแรกจากพนธสญญาเดม บทอานทสองซงเปนบทจดหมายหรอหนงสออนๆ ในพนธ สญญาใหม

๑๒๒

และพระวรสารซงถอเปนพระวาจาของพระเจาทตรสผานทางองคพระบตร คอ พระเยซเจา การเทศน เตอนใจของพระสงฆการประกาศยนยนความเชอ และบทภาวนา ของมวลชน ๓. ภาคศลมหาสนท ๔. ภาคปดพธ เรมจากภาคถวายเครองบชาจนถงบทภาวนาหลงรบศล คอ การเตรยมเครองบชา -การเสกศลฯ และการรบศลฯ เปนตนองคประกอบของพธมสซาฯ การอวยพร และการสงไป ทใหเรากลบไปสชวตกบเพอนพนองในสงคมของเราตอไป

รายละเอยดของการประกอบพธมสซาฯ ดงน ๑. ภาคเรมพธ เรมจากเพลงแหเขา (ในความเปนจรงจะไมมเพลงกไดแตการทม เพลง เพอใหสตบรษรวมเปนน าหนงใจเดยวกน เพอสรรเสรญพระเจา และถอเปนการภาวนาอยางหนง เพลงในพธกรรมทดควรเปนเพลงทสอความหมาย ใหเขาใจในพธกรรม และรวมจตใจได) - ค าทกทาย - การสารภาพความผด -บทกรเอ - (พฒนามาจากบทลตานอาในยคแรกเรม) -บทกลอรอา และจบทบทภาวนาของประธานซงเปนชวงเชอมตอไปสชวงทสอง ในภาควจนพธกรรมองคประกอบของพธมสซาฯ สาระโดยรวมของภาคเรมพธน มจดประสงคเพอเรมตนน า และเตรยมใหบรรดาสตบรษทชมนมอยดวยกนมความ รสกเปนหนงเดยวกนและเปนการการโนมนาวจตใจใหพรอม ทจะฟงพระวาจาของพระเจาอยางถกตองและใหเฉลมฉลอง ศลมหาสนทอยางสมควรองคประกอบของพธมสซาฯ ๒. ภาควจนพธกรรมตงแตเรมพธ ภาควจนพธกรรมน เปนสวนหนงของพธทชาวยว ปฏบตกนมาแตเดม กอนยคของพระเยซครสตเจาโดย ในพธมสซาฯ จะจดใหม “โตะพระวาจา” หรอ ธรรมาสน เพอใชอานพระวาจาของพระเปนเจา แยกออกจาก “โตะศลมหาสนท” หรอพระแทน อนเปนจดส าคญทสดของพธกรรมองคประกอบของพธมสซาฯ การอานบทอานไมใชหนาทของประธาน แตเปนหนาทของศาสนบรกร เชน สงฆานกรหรอผอานพระคมภร ส าหรบการอานพระวรสารนน เปนหนาทของสงฆานกรหรอประธานในพธ จะตองแสดงออกถงการ คารวะอยางยงตอพระวรสารทอานโดยใหเกยรตอยางพเศษกวาบทอาน อน ๆ ไมวาในการเลอกผอานระดบศาสนบรกร หรอพระสงฆเอง สตบรษเอง กตองแสดงความคารวะอยางพเศษโดยการยนฟง และพนมมออยางส ารวม องคประกอบของพธมสซาฯ ในระหวางการอานบทอานจะมการรองเพลงคน ในชวงแรกจะเปนเพลงสดด (Psalms) และสวนทสองจะเปนเพลงสรรเสรญ (Acclamation)หรอเพลง Hymn บทอลเลลยา ซงจะรองกอนการอานพระวรสาร องคประกอบของพธมสซาฯ การเทศนาเตอนใจ

๑๒๓

(Homily) เปนสวนหนงของพธกรรม เปนสวน ทจ าเปนในการหลอเลยงชวตครสตชนและจะตองอธบายบางแง ในบทอานจากพระคมภรของมสซาประจ าวนนน ๆ การเทศนาเตอนใจ มลกษณะพเศษ แตกตางกวาการเทศนในรปอน เพราะการเทศนแบบนเปนการเทศนเพออธบาย หรอโนมนาวจตใจผฟง ใหปฏบตตาม พระวาจาของพระเจาทตรสกบเราผานทางพระคมภร มากกวาจะมง เนนแบบการสอนศาสนาใหคนกลบใจ (Evangelization) หรอการเทศน แบบสอนค าสอน (Catechesis) เมอพระสงฆเทศนเตอนใจแลวจะเปนการประกาศยนยนความเชอ (Credo) เพอใหประชากรเหนพองและสนองตอบพระวาจาของ พระเจา ทไดฟงในบทอาน และการเทศนและใหรอฟนขอความเชอ กอนทจะเรมพธศลมหาสนท และยงนบวาเปนบทสรป “ประวตศาสตรแหงความรอด” ซงสตบรษประกาศยนยนความเชอของพระศาสนจกรทมมาแตเดม รวมทงแสดงความหวงทจะม สวนรวมในชวตนรนดรกบพระเจาในบนปลายดวย บทภาวนาเพอมวลชน มขนเพอแสดงใหเหนถงหนาทของ ครสตชนทจะตองภาวนาเพอมนษยโลกในสงคมในเรองตางๆ ท พระศาสนจกรไดก าหนดไว ๓. ภาคศลมหาสนท เรมจากการเตรยมเครองบชาโดยตองเตรยมพระแทน ซงเปน ศนยกลางของพธกรรมศลมหาสนททงมวล โดยปผารองถวยกาลกส และจานศล (Corporal) น าผาเชดถวยกาลกส (Purificator) ถวยกาลกสและหนงสอมสซาวางบนพระแทน และน าแผนปง และเหลาองนมาเตรยมไวรวมทงมการบรจาค ใสถงทานส าหรบคนยากไร หรอทางวดดวยค าภาวนาแหงศลมหาสนทหรอการเสกปง และเหลาองนใหเปน พระกาย และพระโลหตของพระเยซเจาถอเปนหวใจส าคญของ พธมสซาฯ ประกอบดวยการเสกศลเพอระลกถง และรอฟนถงการตงศลมหาสนทของพระเยซเจา ในอาหารค ามอสดทายกอน ทรงรบทรมานและสนพระชนมบนไมกางเขน การขบรองเพลง ศกดสทธ บทขาแตพระบดา การบปงและการรบศลมหาสนท ของสตบรษ ซงการรบศลมหาสนทนบวาเปนสวนส าคญยงในพธ มสซาบชาขอบพระคณพระเจา การรบศลมหาสนทใหความหมายหลายประการเชน ๑) เปนการรวมสนท เปนหนงเดยวกบพระเยซเจา ๒) เปนการรวมมสวนในงานกอบกของพระเยซเจา ๓) เปนการรวมสนทสมพนธกบพนองครสตชนดวยกน ๔. ภาคปดพธ เมอสตบรษรบศลเสรจเรยบรอยแลวจะเขาสภาคปดพธ ในภาคน ทางวด สามารถประกาศขาวตางๆ ใหสตบรษ ทราบ จากนน จะเปนการอ าลา และ อวยพร ขอสงเกตทครสตชนบางกลมอาจจะเกดความเขาใจคลาดเคลอน เกยวกบพธมสซาฯ คอ จรงๆ แลว การแกบาป (ศลอภยบาป) ไมไดเปนสวนหนงของพธมสซาฯ สตบรษสามารถรบศลอภยบาปไดตลอดเวลา แมไมใชเวลามสซาฯ แต

๑๒๔

การทมการแกบาปกอนพธ มสซาฯ นน กเพอประโยชนในดานการอภบาลสตบรษ คออ านวยความสะดวกแกสตบรษทมาวดอาทตยละครง รวมทงท าใหการรวมพธมสซาฯ ของสตบรษทรบศลอภยบาปแลว มความหมายมาก ยงขน เปนการเสรมสรางจตใจ แตสงทควรสงเสรมคณคา และความหมายของศลอภยบาปนน สตบรษควรรบศลอภยบาปอยาง สม าเสมอในเวลาใดกไดทเหมาะสม และมความตองการคนดกบพระ ซงไมเพยงกอนพธมสซาฯ เทานน อสเตอร (Easter) อสเตอร หมายถง การระลกถงการฟนคนมาจากความตายของพระเยซครสต หรอ วนคนพระชนม เขาใจวา อสเตอร มาจากค าภาษาองกฤษโบราณ คอค าวา Eastre ซงเปนชอเทพธดาของฤดใบไมผล ผรบางทาน กลาววาอาจมาจากภาษาเยอรมนโบราณ คอ ค าวา Eostarun ซงแปลวา รงอรณ ยงไมทราบแนชดวาใครเปนผน าเอาชอเทพธดาฤดใบไมผล Eastre หรอ ค าวา รงอรณ Eostarun ของภาษาเยอรมนมาดดแปลงเปนภาษาองกฤษวา Easter เพอใชเรยกวนคนพระชนมของพระเยซครสต นกวชาการบางทานไดใหขอคดวา การฟนคนพระชนมของพระเยซเกยวของใกลชดกบฤดใบไมผลตอยางนอย ๒ ประการ ประการแรก วนอสเตอรอยในชวงเกยวกบฤดใบไมผลคอระหวางเดอนมนา และเมษายน ประการทสอง ฤดใบไมผลเปนสญลกษณของชวตใหมเพราะระหวางฤดหนาวทหมะตก หรออากาศหนาวเยน ตนไมสวนใหญจะไมมใบ มลกษณะเหมอนตายไปแลว แตเมอฤดใบไมผลมาถงตนไมทดเหมอนตายไปแลวกผลใบ จงอาจเปนสาเหตทใชค าวา Easter ส าหรบวนฟนคนพระชนม

๒. พธกรรมส าคญของศาสนาครสต พธศกดสทธ (องกฤษ: Sacrament) คอ พธกรรมทเชอวาพระเยซทรงก าหนดไวใหครสตศาสนกชนน าไปปฏบตเพอเปนการระลกถงและนมสการพระเปนเจา และจะไดมสวนรวมในแผนการแหงความรอด ชาวโรมนคาทอลกเรยกพธศกดสทธวา "ศลศกดสทธ" มอย ๗ ศล แตชาวโปรเตสแตนตถอวาพระเยซทรงก าหนดไวเพยง ๒ พธ คอ พธบพตศมาและพธมหาสนทศกดสทธ ผนบถอศาสนาครสต (ครสตชน) เชอวา ศลศกสทธ เปน เครองหมายและเครองมอน าความรอด เปนพระคณ หรอของประทานจากพระเปนเจา เพอใหเราไดรบความรอดปลอดภย อาศยเครองหมายและสญลกษณภายนอกแบบมนษย เพอเปนสอน าความหมายสรางความสมพนธกบพระ โดยทางความเชอภายใน เปนความสมพนธทมตอกนระหวางพระกบมนษย เพอชวยใหไดมสวนในความศกดสทธ และสมผสกบความรกของพระเจา

๑๒๕

ศลศกดสทธ เปนเครองหมายภายนอกทพระเยซเจาทรงตงขนโดยผานทางพระศาสนจกรท ประทานใหแกมนษย เพอเปนอปกรณเครองมอของพระ น ามาซงพระคณ พระหรรษทานแหงความรอด และความศกดสทธ เปนเครองหมายภายนอกทมาจากความเชอภายใน เพอท าใหผรบศลศกสทธ ไดรบพระหรรษทานจากองคพระเปนเจา ส าหรบประคบประคองการด าเนนชวตของครสตชนคาทอลก ตงแตเกดจนตาย พธกรรมในครสตศาสนา จงหมายถง "ศลศกดสทธ" ไดแก เครองหมายภายนอกทพระเยซครสตทรงตงขนเพอเปนเครองมอชวยใหคนไปสความหลดพนจากความทกข

พธกรรมส าคญของศาสนาครสต เรยกวา พธรบศลศกดสทธ ม ๗ ประการ คอ ๑. พธศลลางบาป (Baptism) หรอ พธศลจม เปนพธกรรมแรกทผทนบถอศาสนาครสตจะตองรบเพอเปนการลางบาปมลทนตาง ๆ เพราะชาวครสตเชอวา มนษยทกคนมบาปตดตวมา เปนการลางบาปก าเนดและบาปทกอยางทตดตวมากอนหนานน เพอใหกลบไปเปนบตรของพระเจาและเปนสมาชกของครสตจกร มสทธและหนาทอยางครสตชนทกประการ ศลลางบาป มความส าคญ ดงน ๑) เปนพธกรรมส าหรบผเรมตนนบถอศาสนาครสตทงเดกและผใหญ ๒) เปนพธกรรมทบาทหลวงท าพธลางบาป เพราะมความเชอวามนษยทกคนมบาปตดตวมาตงแตเกด ๓) นกายโปรเตสแตนสเรยกพธนวา ศลจม ๔) บาทหลวงท าพธลางบาปดวยการเทน ามนตลงบนศรษะ

๒. พธศลก าลง (Confirmation) เปนพธเจมน ามนทหนาผาก เพอเปนการยนยนความเชอในการนบถอศาสนาครสต เปนการเสรมสรางการเตบโตฝายจตวญญาณ ท าใหไดรบพระพร ๗ ประการ ของพระจต และพรอมทจะอทศตนรบใชครสตจกร ศลก าลง มลกษณะดงน

๑) พระสงฆราชเจมน ามนทหนาผากของเดกโตทรรบผดชอบแลว เปนรปกางเขน ๒) พธทแสดงวาพระจตเสดจเขาสจตใจผนนแลว ถอเปนครสตชนโดยสมบรณ

๓. พธศลมหาสนท (Eucharist) เปนพธกรรมทชาวครสตจะตองไปฟงมสซาในโบสถทกวนอาทตย เพอระลกถงพระเยซ ชาวครสตจะสวดมนต รบขนมปงและเหลาองนจากบาทหลวงมารบประทาน ถอเปนการใหเลอดของผเขา

๑๒๖

พธกบเลอดของพระเยซเปนอนหนงอนเดยวกน เปนการแสดงความเปนหนงเดยวกนของเหลาครสตชนและความสนทสมพนธกบพระเจาผานการระลกถงการสนพระชนมและการคนพระชนมของพระเยซ

ศลมหาสนท หรอศลก าลง มลกษณะส าคญดงน ๑) การไปรวมในโบสถทกวนอาทตยทเรยกวา "มสซา" เพอระลกถงชวตและค าสอนของพระเยซ ๒) ครสตชนตองอดอาหารกอน ๑ ชวโมง แลวจงสวดบทสวดตาง ๆ ตามทก าหนด ครงถงเวลารบศลกเดนไปคกเขาหรอยนทโตะ รบขนมปงและเหลาองนอนเปนสญลกษณแทนพระกายและพระโลหตของพระเยซครสตจากบาทหลวงหรอพระสงฆมารบประทาน พธนสบเนองมาจาก "การเลยงอาหารค ามอสดทาย" ของพระเยซครสต

๔. พธศลแกบาป หรอ ศลอภยบาป (Penance) เปนพธกรรมทชาวครสตจะตองไปสารภาพบาปกบบาปหลวง ซงบาทหลวงในฐานะทเปนตวแทนของพระเจาจะเปนผยกบาปนนให เปนการสารภาพความผดและชดใชโทษบาปเพอใหตนไดกลบไปคนดกบพระเจาและครสตจกร ศลอภยบาป หรอเรยกอกอยางวา ศลแกบาป ลกษณะส าคญ ดงน ๑) คกเขาลงตอหนาบาทหลวงและสารภาพความผดทไดกระท าไปเปนการปลดเปลองบาปของตน ๒) แสดงความพอใจหรอความสบายใจหลงจากการไดสารภาพบาปแลว

๕. พธศลเจมคนไข (Anointing of the Sick) เปนพธการเจมคนไขดวยน าเสก มบาทหลวงเปนผท าพธเพอสรางก าลง ใจแกผปวยใหมก าลงใจทจะเอาชนะความเจบไข เจมคนไข เปนการชวยใหผปวยไดรบความรอด

ศลเจมคนไข หรอเจมครงสดทาย มลกษณะดงน - เปนพธเจมคนไขดวยน ามนโดยบาทหลวง ตองการใหคนไขระลกถงพระเจา เพอใหมก าลงใจ ทจะเอาชนะความเจบไขไดปวย

๖. พธศลอนกรม (Holy Orders) หรอ พธศลบวช เปนพธบวชส าหรบผทจะเปนบาทหลวง ซงเปนผทไดรบการคดเลอกใหกระท าหนาทเปนผประกอบพธกรรมทางศาสนา เปนการบวชในครสตจกรเพออทศตนเปนผรบใชพระเจา ดวยการอภบาลปกครอง ท าใหศกดสทธ และอบรมสงสอนชมชนครสตชน

๑๒๗

ศลบวชหรออนกรม มลกษณะส าคญ ดงน - การประกอบพธบวชเปนบาทหลวง โดยมพระสงฆราชเปนผกระท าพธ

๗. พธศลสมรส (Matrimony) เปนพธแตงงานของหญงและชาย โดยมบาปหลวงซงเปนประธานและพยานทางศาสนาเปนผประกอบพธใหในโบสถ พธแตงงานเปนเครองหมายแสดงวาพระเจาเปนผกระชบความสมพนธของชายหญงคนน พวกเขาจะไมแยกจากกนจนกวาฝายหนงฝายใดจะสนชวต ศลสมรส เปนการแสดงตนตอพระเจาและครสตจกรวาทงสองจะใชชวตรวมกนเปนสามภรรยาอยางซอสตย

ศลสมรส มลกษณะดงน - การประกอบพธแตงงานในโบสถระหวางคบาวสาวโดยมบาทหลวงเปนผกระท าพธใหและ เปนสามภรรยากนโดยถกตองตามกฎของศาสนา

บทบาทและความส าคญของพธกรรม

๑. ศลลางบาป (Baptism)

ภาพท ๑๑๑ พระเยซขณะรบศลลางบาป ทมา : http://thaigoodview.com/node/12028

๑๒๘

ภาพท ๑๑๑ การโปรดศลลางบาปแกเดกทารก ทมา : http://ccbkk.catholic.or.th/children/baptism/baptism.html

ศลลางบาป (Baptism) ศลจม หรอบพตศมา เปนเครองหมายภายนอกทมาจากความเชอ เพอเปนการช าระหรอลบลางบาปก าเนด อาศยการชวยใหรอดขององคพระเยซครสตเจา

ความส าคญ ผทนบถอศาสนาครสตทก คนตองผานพธรบศลนกอน เพอแสดงวาตนเองไดเขามาเปนสมาชกของศาสนจกรแลว จงจะสามารถรบศลอน ๆ ตอไปไดอก การรบศลลางบาปนกระท าไดเพยงครงเดยวในชวตแมวาจะเปลยนไปนบถอศาสนาอน แตถากลบมานบถอศาสนาครสตอกกไมตองรบศลน เพราะถอไดวาท าการลางบาปแลว ทงน เพราะชาวครสตเชอกนวามนษยมบาปก าเนดตดตวมาตงแตเกดสบมาแตบรรพบรษ ซงตามพระคมภรเกา ในศาสนาครสตบอกวาบาบก าเนดนมาจากมนษยคแรก คอ อาดม และ อฟ ประวตความเปนมา พธลางบาปสบเนองมาจากความเชอของพวกอสราเอลนบตงแตยค พนธสญญาเดมทเชอกนวาการช าระลางดวยน าเปนเครองหมายของการช าระทางจต ใจ การท าบพตศมาหรอการท าพธลางบาปน นกบญจอหน ( John the Baptism ) เคยท าใหกบพระเยซทแมน าจอรแดนและพระเยซเคยมค าสงใหผทจะเปน สาวกนนตองรบศลลางบาปในนามของพระบดา พระบตร และพระจต ชาวครสตนบตงแตยคแรกจนถงปจจบนนจงไดถอปฏบตตามกนมา เพราะเชอวาเปนการช าระตนใหบรสทธจากบาป ยนยนความเชอในพระครสตเจาผทรงคนชพ

๑๒๙

ศลลางบาปเปนศลแรกททกคนตองรบเพอทจะเปนสมาชกของพระศาสนจกร ตามทพระเยซเจาไดอธบายใหนโคเดมสฟงวา.."ผทจะเปนประชากรของ อาณาจกรพระเจาจะตองเกดใหมจากน าและพระจต" คนทจะรบศลนตองแนใจวา จะละทงหนทางทไรความรก ความเมตตาตอมนษยชาต และหนมารบเอาหนทางของพระเยซครสต ตามทยอหนไดประกาศเปนแนวทางวา "จงกลบใจเสยใหม...ใครมเสอ ๒ ตว จงเอาตวหนงใหคนทไมม และคนมอาหาร จงแบงใหคนอดอยาก...สวนคนเกบภาษอยาเกบเกนพกด และพวกทหารอยาบงคบขเขญเอาเงนจากผใดหรอใสรายเขา จงพอใจกบคาจางทตนไดรบ..." ศลศกดสทธนยงท าใหเขาเปนสาวกของพระเยซ มสวนรวมในบญบารมและศกดศรของพระองคคอการเปน สงฆ ประกาศก และกษตรย (ผน า) ในชวตประจ าวนของเขา ๑. หนาทสงฆคอ ภาวนา และรวมถวายบชามสซา ๒. หนาทประกาศกคอ สงสอนดวยค าพดและตวอยางทด ๓. หนาทของผน าคอ ตองรกและชวยเหลอผทกขยาก พธกรรม พธการรบศลลางบาปน มเครองหมายทส าคญคอการใชน า และการช าระลางพรอมกบค ากลาววา ขาพเจาลางทาน ในพระนามของ พระบดา และพระบตร และพระจต ผลของศลลางบาปมความเชอวาท าใหไดรบพระหรรษทานไดกลบเปนลกของพระ มเกยรตและศกดศรสมบรณแบบ เพอด าเนนชวตไปสเปาหมายของความศกดสทธทงในชวตนและชวต นรนดรในสวรรค ผรบศลลางบาปอาจกระท าไดตงแตเรมเกดใหมหรอกระท าตอนโตเปน ผใหญ ซงจะดกวา เพราะเปนการกระท าดวยความศรทธาของตนอยางแทจรง ผท าพธ คอ คณพออธการ (ภาษา ชาวบานเรยกคณพอเจาวดซงท าหนาทเปนเจาอาวาส) หรอผทคณพออธการไดมอบหมาย แตในยามวกฤตใกลตายกโปรดศลลางบาปใหไดทงนน ผโปรดศลลางบาปจะตองท าใหถกวธ มฉะนนจะเปนโมฆะ ผรบศลลางบาปแลวตามปกตจะมพอแมทนหวซง ไมใชพอแมของตนเอง พอแม ทนหวน คอ ผประคองศรษะผรบศลลางบาปขณะทผโปรดศลลางบาปจะเทน าลงบนศรษะ ผไดรบเกยรตเปนพอแมทนหวนจะตองดแลลกทนหวทางฝาย วญญาณไปจนกระทงลกทนหวสามารถชวย ตนเองได และพอแมทนหวนจะแตงงานกบลกทนหวของตนไมไดเดดขาด การท าพธลางบาปนอาจกระท าในวนคนวนปาสกา หรอวนอาทตย หรอวนทเหมาะสม

๑๓๐

๒. ศลก าลง (Confirmation)

ภาพท ๑๑๑ ลญลกษณของพระจตเจา ทมา : https://upload.wikimedia.org/wikipedia/th/f/f5/Confirmation2.jpg

การโปรดศลก าลง การรบศลก าลงของเปนการยนยน หรอเครองหมายบงบอกถง "การบรรลนตภาวะทางความ เชอ" หรอความศรทธา คอการพฒนาเตบโต มก าลง เขมแขงในความเชอ สามารถเปนพยานถงความเชอ ทงดวยความคด ค าพด และการปฏบต ความส าคญ ผลของการศลก าลงมความเชอวาผทรบศลนจะไดรบพระคณของพระจต ๗ ประการ ไดแก ๑. พระด าร หรอปรชาญาน ใหเราไดสามารถเขาใจถงน าพระทยของพระทมตอเราอยางผทฉลาด ๒. สตปญญา ใหเราไดสามารถเขาใจถงความลกลบ และความจรงของขอค าสอน ๓. ความคดอาน ใหเรารจกแยกแยะ วเคราะห ตดสน และปฏบตอยางเหมาะสมถกตอง ๔. พละก าลง ใหเรามพลงทจะตอสกบความยากล าบาก และการถกประจญ ๕. ความร ใหเราสามารถมความเขาใจในค าสอนและขอความเชอทงทางโลกและทางธรรม ๖. ความศรทธา ใหเรามความรก เลอมใสศรทธา ผกพน และวางใจในพระเสมอ ๗. ความย าเกรงพระเจา ใหเรามความเคารพ ซอสตย และรบผดชอบตอหนาพระเสมอ การรบศลนเปนการแสดงสมพนธภาพระหวางพระเจากบมนษย อนเปนการแสดงความมนคงทางจต ใจ หรอเปนการ รบพระจตใหมาอยในตน ดงนน ผทจะเขารบศลนควรอยในวยทรเหตผล นนคอ มอายประมาณ ๙-๑๔ ป ในการโปรด ศลก าลง เปนศลทพระศาสนจกรอญเชญพระจตเจาเสดจลงมา

๑๓๑

เหนอผรบ และประทานพระพรพเศษใหผรบ และประทานพระพเศษใหผรบไดมพลงและปรชญาณในการท าหนาทของครสตชน ในฐานะทมภารกจรวมกบพระเยซครสตผทรงเปน สงฆ ประกาศก และกษตรย เหมอนสมยอครสาวก ประวตความเปนมา หาสบวนหลงจากงานฉลองวนกชาต พวกสานศษยของพระเยซ มาชมนมในทแหงเดยวกน ทนใดนนมเสยงลมพดจด พดกระโชกเขามาในบานทก าลงชมนมกนอย พวกสาวกเหนเปลวไฟรปรางเหมอนลนกระจายออกไปถกทกคน สาวกทกคนไดรบพระจต จงเรมพดภาษาอน ตามทพระจตทรงบนดาลใหเขาพด ในสมยกอน ผทจะเปนพระสงฆ ประกาศกหรอกษตรยจะตองไดรบการเจมกอนและในศลบวชเปนพระสงฆใน ปจจบน พระสงฆราชจะเจมผสมครบวชดวยน ามนครสมา ซงเปนน ามนทใชเจมผรบศลก าลงดวยเชนกน! พธกรรม พธกรรมของ การรบศลก าลงคอการท าเครองหมาย โดยการปกมอ และการเจมน ามนครสมาทหนาผาก ผโปรดศลก าลงนน โดยปกตจะเปนพระสงฆราช (Bishop) ประจ าทองถนประธานปกมอเหนอศรษะผรบศลก าลง สวนบาทหลวงอน ๆ ทรวมพธจะรวมปกมอเพอ รวมโปรดศลก าลงดวยในขณะปกมอนน

๓. ศลมหาสนท (Eucharist) การรบศลมหาสนทครงแรก ในการกนอาหารค ามอสดทาย ศลมหาสนทเปนศลทส าคญทสดเปนศนยกลางของชวตครสตชน มความเชอวาองคพระเยซเจาประทบอยในศลมหาสนททเขามาสนทสมพนธ เปนหนงเดยวในความรกของพระองค ทกคนจงเปนหนงเดยวกนในครอบครว เปนสมาชกหรอสวนตางๆในพระกายทพยของพระเยซ ความส าคญ ผทนบถอศาสนาครสตตองไปโบสถเพอท าพธบชามซซาหรอพธบชาขอบพระคณทกวนอาทตย และจะไดรบศลมหาสนท ซงรบไดเพยงครงเดยวใน ๑ วน ประวตความเปนมา ศลศกดสทธในขอนสบเนองมาจากเหตการณในสมยทพระเยซยงม ชวตอย ซงตรงกบคนวนพฤหสบด กอนทจะถกจบตวไปตรงไมกางเขน คนวนนนไดมการรบประทานอาหารรวมกบสาวกทง ๑๒ คน อนเปนมอสดทาย ( The Last Supper) ในการรบประทานอาหารครงน ขนมปง และเหลาองนไดกลายเปนเครองมอส าคญแหงพนธสญญา ทงนเพราะในขณะ รบประทานอาหารนน พระเยซไดสงขนม

๑๓๒

ปงใหกบสาวกทง ๑๒ คน พรอมกบกลาววาขนมปงนแทนกายของทาน จากนน พระเยซไดสงเหลาองนใหกบสาวกและกลาววาเหลาองนนแทนโลหตทหลง ออกมาเพอยกบาปโทษใหแกคนทงหลาย พธกรรม เรองราวทงหมดนจงเปนทมาของ "ศลมหาสนท" และการประกอบพธกรรมน เรยกวา " มสซา" อนเปนกจกรรมของชาวครสต เพอ รวมสนทกบพระเจาโดยการรบประทาน " พระกาย" และ "พระโลหต" น คอความหมายของ "มหาสนท" ซงแนบแนนเปนหนงเดยวใน ประชาคมเดยวกนและอยรวมกนดวยความรก (Agape) อกทงเปนการประกาศยอมรบวาพระเจาไดสถตอยในกายตน พธกรรมทส าคญคอการท าบชามซซา โดยมเครองหมายทส าคญคอ แผนปงและเหลาองน ทเปนพระกายและพระโลหตของพระครสตเจา ซงชาวครสตจะไดรบจากพระสงฆ หรอผแทนของพระศาสนจกร ในบชามสซา หรอพธขอบพระคณผทจะรบศลมหาสนทนไดตองผานการเรยนค าสอน ในพระคมภรกอน และตองประกอบพธบชามซซาเพอรบศลมหาสนทครงแรกกอน จงจะสามารถรบศลมหาสนทได ศลมหาสนท เปนศลทพระเยซตงขนระหวางทานเลยงมอสดทายกบสาวก พระองคตรสวา เราปรารถนาเปนอยางมาก จะเลยงฉลองกบพวกทานกอนทเราจะถกทรมาน แลวพระองคหยบขนมปงขนมาขอบคณ พระองคทรงหกออกแลวสงใหบรรดาสาวกพลางตรสวา นเปนกายของเรา ซงไดอทศใหพวกทาน จงท าอยางนเปนทระลกถงเรา (ลก.๒๒:๑๔-๑๙) พระองคทรงหยบถวยขนมา กลาวขอบพระคณพระเจา แลวสงใหพวกเขา ตรสวา พวกทานทกคนดมเถด นเปนโลหตของเราซงประทบตราพนธสญญาของพระเจา โลหตของเราตองไหลออกเพอคนเปนอนมากจะไดรบการอภยบาป (มธ.๒๖:๒๖-๒๙) พระเยซยงตรสอกวา เราเปนอาหารแททมาจากสวรรค คนทกนอาหารนจะมชวตนรนดร (ยน.๖:๕๘)

๔. ศลอภยบาป (Penance) ศลอภยบาป (Penance) หรอศลสารภาพบาป (Confession) เปนการคนดกบพระและเพอนพนอง มความเสยใจ และตงใจทจะกลบคนด เรมตนชวตใหมในพระหรรษทานของพระเจา ความส าคญ การชดใชบาปนน อาจารยกรต บญเจอ (๒๕๓๐ : ๙๗) ไดกลาววา เปนการเสรมแตงคณภาพชวตเพอใหชวตพระเจาพฒนายงขนตามล าดบทง ในตนเองและผอน กจการชดใชบาปทบาทหลวง ก าหนดนน อาจเปนการสวดบทบางบท หรอใหท าดอะไรบางอยางตามแตสะดวกและใจรก แตถาเปนการชดใชความเสยหายแกเพอนมนษยจะตองชดใชใหอยางยตธรรม มฉะนนจะไมพนบาปได การชดใชบาป จงเปนการเปดประตเขาสชวตใหมทตนเองจะตองวางแผนชวตโดยอาศยค า แนะน าจากผร เพอใหชวตของตนนน สามารถพฒนากาวหนาตอไปไมหยดยง

๑๓๓

ในกรณทเกดเหตการณฉกเฉนไมอาจสารภาพบาปเปนสวนตวได เชน คนไข พดไมได เครองบนก าลงตก เรอก าลงลม หรอก าลงตดอยในตกทไฟไหม บาทหลวงจะอภยบาปให ทนท คนทอยในสภาพจ าเปนนหากมบาปแมแตนดเดยวกไดรบการอภยบาปทนทโดย ไมตองมพธอะไรเพม แตถารอดชวตไปไดและมโอกาสสารภาพบาปไดเมอใด จะตองสารภาพทนทกบบาทหลวงรปใดกไดทงนน ผลของศลอภยบาปคอ ท าใหผรบไดกลบคนดกบพระ และอยในชวตพระหรรษทาน ส านกถงความรกของพระ และตงใจทจะปรบปรงแกไข เรมตนใหมใหสมกบความเปนลกของพระในความครบครน เปนอสระจากบาป มความบรสทธ และมสนตในจต ประวตความเปนมา พธสารภาพบาปน ไดแบบอยางมาจากพระจรยวตรของพระเยซเมอครงไปรกษาโรคใหแกคนเปนโรค เรอน และคนตาบอด คนเหลานเมอไดรบการอภยโทษจากพระเยซแลวกหายจากโรครายและคนตาบอด ไดกลายเปนคนตาด การรกษาโรคของพระเยซ กคอ การใชอ านาจจตทเตมไปดวยความรกและความเมตตาอนยงใหญแกคนทกขยาก เหลานน เพราะพวกเขาเปนผทมบาปอนกระท าไวแลว จงถกพระเจาลงโทษ และพระเยซซงเปนพระเจาตามความเชอของชาวครสตสามารถยกบาปใหไดเพยงกลาวแกคนบาปเหลานนวา บาปของเจา เราไดยกโทษใหแลว นบแตนนมาการสารภาพบาปเปนศลศกดสทธทมความส าคญยง ศลอภยบาป เปนศลทอภยบาปของมนษย เมอไดท าผดพลาดไป ไมวาจะหนกหนาแคไหน เพอจะไดเรมตนชวตใหม ตามทสญญาไวในตอนรบศลลางบาป พระศาสนจกรไดรบอ านาจยกบาปจากพระเยซเจา เมอพระองคตรสกบนกบญเปโตรวา "เปโตร ทานคอศลา บนศลานเราจะสรางศาสนจกรของเราไว แมแตความตายกไมอาจจะเอาชนะศาสนจกรของเราได เราจะมอบกญแจเขาอาณาของพระเจาใหทานไว สงใดททานหามในโลกนกจะถกหามในสวรรค และสงใดททานอนญาตในโลกนกจะไดรบอนญาตบนสวรรคดวย" พธกรรม ศลในขอนเปนการยกบาปทไดกระท าแลว หลงจากทท าการรบศลลางบาปมาแลว ผทมอ านาจยกบาปใหไดตองเปนผทมต าแหนงระดบบชอป ( Bishop ) หรอบาทหลวงทไดรบมอบอ านาจจากบชอป ถายงช าระหรอชดใชไมหมดกตองไปใชในโลกหนาในแดนช าระ ผทจะเขารบศลมหาสนทหากมบาปอยตองแกบาปกอน จงจะเขารบศลมหาสนทได โดยการบอกบาปของตนแกบาทหลวงเพอวาทานจะไดยกบาปให ในการสารภาพบาปนนยมกระท าในหองเลก ๆ ซงจดไวดานขางของโบสถ ภายในหองเลกมมานหรอฉากกนกลาง บางแหงท าเปนฝาปรไวเพอใหไดยนเสยงโดยไมจ าเปนตองเหนหนาผ สารภาพบาป ผสารภาพบาปและบาทหลวงจะเขามาคนละดานของหอง เมอสารภาพแลวบาทหลวงคาทอลค จะกลาววา "พระจตไดรบบาปของทานแลว บาปททานท า

๑๓๔

ใหแกผอนกไดยกโทษใหแลว" หลงจากนนผสารภาพแลวจะตองพยายามไมท าบาปทตนท าไว และจะตองตงใจมนทจะไมกระท าผดตอพระเจาอกตอไป

๕. ศลเจมคนไข (Anointing of the Sick) ศลเจมคนไขเปนศลทโปรดใหส าหรบผปวยทออนก าลง ในสภาพทนาเปนหวง หรอก าลงจะสนใจ เพอเขาจะไดรบพระหรรษทานในยามเจบปวย และเปนการเตรยมจตใจใหยดมนใน ความเชอ และเพอการฟนฟสภาพทงกายและจตใจ ความส าคญ ศลเจมคนไขเปนศลทจะชวยใหผปวยไดรบสขภาพดคนมา หรอรบการยกบาป ตามทนกบญยากอบเขยนไววา "มใครในพวกทานปวยหรอ เขาควรจะเชญผอาวโสในศาสนจกรมาอธษฐานเพอเขาแลวใหผอาวโสนนชโลม น ามนใหในนามพระเจา ค าอธฐานทกลาวมาดวยความเชอจะชวยคนปวยได พระเจาจะใหเขากลบมสขภาพดดงเดม และจะทรงอภยบาปทไดกระท าไปแลว ฉะนน จงสารภาพบาปตอกนและอธฐานเพอกน เพอทานจะไดหายโรค ค าอธฐานของคนดมพลงยงนก" ประวต แตเดมมาสาวกของพระเยซไดรกษาคนไขโดยใชน ามนชโลมเพอใหหายจากไข จงเรยกอกอยางหนงวา พธชโลมน ามนศกดสทธ (Holy Unction) ซงคณพอบาทหลวงผท าพธ อยางไรกตามคนไขทจะท าศลเจมน สวนมากเปนพวกทก าลงจะตายหรอเจบหนก การท าพธนจะชวยฟนฟจตใจของพวกเขาใหระลกถงพระเยซครสตท สามารถชนะความเจบปวด ความทกขทรมาน และความตาย ดงนนการทคนไขจะรบศลเจมนสวนมากเปนพวกอยในขนรายแรง คณพอบาทหลวงจะเปนผท าพธกรรม โดย เรมตงแตอานบทอานจากพระคมภรเทศนเตอนใจ ปกมอศรษะคนไขแลวเสกน ามน เจมน ามนทหนาผากและมอ หรออาจเพมเตมในทอน ๆ แลวแตความเหมาะสม แตถาคนไขตายแลวนกบวชจะไมประกอบพธนอกจากสวดภาวนาขอพระเจาอภยบาปให พธกรรม พธกรรมม เครองหมายส าคญคอ การเจมน ามนทหนาผาก และฝามอทงสองขาง คนไขทจะรบศลเจมนสวนมากเปนพวกอยในขนรายแรง บาทหลวงจะเปนผท าพธกรรม โดย เรมตงแตอานบทอานจากพระคมภรเทศนเตอนใจ ปกมอศรษะคนไขแลวเสกน ามน เจมน ามนทหนาผากและมอ หรออาจเพมเตมในทอน ๆ แลวแตความเหมาะสม แตถาคนไขตายแลว บาทหลวงจะไมประกอบพธนอกจากสวดภาวนาขอพระเจาอภยบาปให

๑๓๕

ผทรบศลนมความเชอวาจะไดรบพระหรรษทาน และเขมแขงมนคงในความเชอ พรอมทจะยอมรบความเจบปวด และเหนถงพระพรในยามเจบปวย มสวนรวมในพระทรมาน และการกลบคนชพของพระครสตเจา ดงนน ควรจะใหผปวยไดรบในขณะทรตว เพอการเตรยมจตใจไดอยางด ทงนผรบกจะสามารถรบศลอภย และศลมหาสนท ซงถอวาเปนศลเสบยงทใหส าหรบผปวยเพอเปนการเตรยมกลบไปหาพระ เปนเจาในสภาพของชวตพระหรรษทานและในความพรอมของผปวย

๖. ศลอนกรม เปนพธส าหรบการบวชเปนนกบวช ไดแก มขนายก บาทหลวง และพนธบรกร

ภาพท ๑๑๑ การประกอบพธบวชเปนบาทหลวง โดยมพระสงฆราชเปนผกระท าพธ ทมา : https://thanakorn2010.files.wordpress.com/2013/01/e0b8a8e0b8b5e0b8a5e0b89ae0b8a7e0b88a.jpg

มขนายก ครสตศาสนกชนชาวคาทอลกในประเทศไทยเรยกมขนายกวาพระสงฆราชกนมาตงแตสมยอยธยา โดยเลยนแบบการเรยกประมขสงฆของชาวไทยซงใชมากอนตงแตสมยสโขทยชาวคาทอลกเชอวามขนายกเปนผสบต าแหนงจากอครทต ซงตดตามพระเยซอยาง ใกลชดในสมยทพระองคยงคงด ารงชพในโลกเมอ ๒๐๐๐ ปมาแลว มขนายกท าหนาทเปนประมขครสตจกรโรมนคาทอลก เปนหวหนาปกครองคณะบาทหลวง คณะนกบวชคาทอลกชาย-หญง และครสตศาสนกชนชาวคาทอลกภายในเขตปกครองของตน ซงเรยกวาเขตมสซง (Diocese) หรอมขมณฑล โดยในประเทศไทยแบงออกเปน ๑๐ เขตมสซงผจะรบศลบวชเปนมขนายกจะตองบวชเปนบาทหลวงมากอน และตอมาไดรบการแตงตงจากพระสนตะปาปาโดยไดรบการอภเษกเปนมขนายกซงเปนศลอนกรมขนสงสด

๑๓๖

ประเภทของมขนายก

ตามประมวลกฎหมายพระศาสนจกรไดแบงมขนายกออกเปน ๒ ประเภท ดงน ๑. มขนายกเขตมสซง (diocesan bishop) หรอบชอปโดยทวไป คอมขนายกทพระสนตะปาปาแตงตงใหมาปกครองเขตมสซงใดเขตมสซงหนง มขนายกประเภทนแบงออกเปน ๑.๑ มขนายกมหานคร (metropolitan bishop) คอมขนายกทไดรบแตงตงใหปกครองภาคครสตจกร (ecclesiastical province) ซงเปนหนวยการปกครองทรวมหลายเขตมสซงไวดวยกน โดยเขตมสซงหลกจะเปนเขตมสซงชนอครมมณฑล (archdiocese) มขนายกมหานครจงเปนอครมขนายกดวยเพราะเปนประมขเขตมสซงชนอครมขมณฑล ๑.๒ มขนายกปรมขมณฑลหรอปรมขนายก (suffragan bishop) หรอซฟฟรากนบชอป คอมขนายกทปกครองเขตมสซงทเปนบรวารของอครมขมณฑล ๒. มขนายกเกยรตนาม (Titular bishop) หรอททวลารบชอป คอมขนายกทไมมเขตมสซงในปกครอง แตไดรบแตงตงเปนมขนายกเพอเปนเกยรตในการท างานใหครสตจกร มขนายกประเภทนไดแก ๒.๑ มขนายกผชวย (auxiliary bishop) หรอออกซเลยรบชอป คอมขนายกทพระสนตะปาปาแตงตงใหเปนผชวยของมขนายกเขตมสซงในการ ปกครองเขตมสซงหนง ๆ และจะไดรบแตงตงจากมขนายกเขตมสซงใหเปนอปมขนายก (vicar general) หรออยางนอยกเปนผชวยมขนายก (episcopal vicar) ในเขตมสซงของตน ๒.๒ มขนายกรอง (coadjutor bishop) หรอโคแอดจเตอรบชอป คอมขนายกผชวยทมอ านาจหนาทตามกฎหมายเกอบเทามขนายกเขตมสซง และยงมสทธสบต าแหนงเปนมขนายกเขตมสซงองคตอไป ๒.๓ มขนายกกตตคณ (bishop emeritus) หรอบชอปอเมรทส คอมขนายกเขตมสซงทไดรบอนมตใหลาออกจากต าแหนงแลว (คอเกษยณตนเอง) นอกจากนเหลาประมขมสซงและเอกอครสมณทตกไดรบต าแหนงเปนมขนายกเกยรตนามดวย เพอใหมเกยรตเสมอนมขนายกเขตมสซง ตวอยางเชน มขนายก ฌอง-บาตสต ปาลกว ประมขมสซงสยามไดเปนมขนายกเกยรตนามแหง

๑๓๗

มขนายกคาทอลกในประเทศไทย

ภาพท ๑๑๑ (ซาย) พระคณเจา ฟรงซสเซเวยร วระ อาภรณรตน มขนายกเขตมสซงเชยงใหม (ขวา) พระคณเจา ยอแซฟ สงวาลย ศระศรางค มขนายกกตตคณเขตมสซงเชยงใหม ทมา : https://upload.wikimedia.org/wikipedia/th/e/e8/Bishop_Francis_Xavier_Vira_Arpondratana.JPG

เมอพระสนตะปาปาประกาศตงมสซงสยามในป พ.ศ. ๒๒๑๒ แลว กไดสงมขนายกเกยรตนามซงลวนแตเปนมชชนนารชาวฝรงเศสมาเปนประมขศาสนจกรโรมนคาทอลกในประเทศไทย จนกระทง วนท ๑๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๗ สมเดจพระสนตะปาปาปอสท ๑๒ จงประกาศแตงตงมขนายกเกยรตนามคนไทย คอ มขนายก ยาโกเบ แจง เกดสวาง ประมขมสซงจนทบร เปนมขนายกเกยรตนามแหง Barcusus นบเปนคนไทยคนแรกทไดด ารงต าแหนงมขนายก ในปจจบนประเทศไทยมมขนายกเขตมสซงคาทอลกทปฏบตหนาทอย (ทยงไมครบเกษยณ) ๑๐ ทาน ไดแก เขตมสซงกรงเทพฯ - อครมขนายก ฟรงซสเซเวยร เกรยงศกด โกวทวาณช เขตมสซงเชยงใหม - มขนายก ฟรงซสเซเวยร วระ อาภรณรตน เขตมสซงนครสวรรค - มขนายก ยอแซฟ พบลย วสฐนนทชย เขตมสซงราชบร - มขนายก ยอหน บอสโก ปญญา กฤษเจรญ เขตมสซงจนทบร - มขนายก ซลวโอ สรพงษ จรสศร เขตมสซงสราษฎรธาน - มขนายก โยเซฟ ประธาน ศรดารณศล

๖ เขตมสซงนอยสงกดภาคครสตจกรเดยวกน โดยมอครมขนายกเขตมสซงกรงเทพฯเปนมขนายกมหานคร เขตมสซงทาแร-หนองแสง - อครมขนายก หลยส จ าเนยร สนตสขนรนดร เขตมสซงอบลราชธาน - มขนายก ฟลป บรรจง ไชยรา เขตมสซงอดรธาน - มขนายก ยอแซฟ ลอชย ธาตวสย เขตมสซงนครราชสมา - มขนายก ยอแซฟ ชศกด สรสทธ

๑๓๘

๔ เขตมสซงนอยในสงกดภาคครสตจกรเดยวกน โดยมอครมขนายกเขตมสซงทาแร-หนองแสงเปนมขนายกมหานคร

มขนายกทครบเกษยณ ในปจจบนประเทศไทยมมขนายกเขตมสซงทเกษยณแลว (หรอมขนายกกตตคณ) ยงมชวตอย ๖ ทาน ไดแก เขตมสซงกรงเทพฯ - พระคารดนล ไมเกล มชย กจบญช เขตมสซงเชยงใหม - มขนายก ยอแซฟ สงวาลย ศระศรางค เขตมสซงนครสวรรค - มขนายก ยอแซฟ บรรจง อารพรรค เขตมสซงราชบร - มขนายก ยอหน บอสโก มนส จวบสมย เขตมสซงจนทบร - มขนายก ลอเรนซ เทยนชย สมานจต เขตมสซงอดรธาน - มขนายก ยอรช ยอด พมพสาร

๗. ศลสมรส (Martrimony) ศลศกดสทธในขอนอาจเรยกอกอยางหนงวา"พธรบศลกลาว"เปน ศลทใชในการประกาศความรกท ชายและหญงมตอกน ตอหนาพระพกตรของพระเจา และพรอมทจะกลาวประกาศวาเขาทงสองรกกน ดวยความสมครใจ มอสระอยางเตมท โดยไมไดถกบงคบ และพรอมทจะรวมชวตค เพอเปนของกนและกน เปนหนงเดยวในความรกทหยารางไมได ทจะซอสตยตอกนจนตลอดชวต เพอเปนเครองหมาย เปนพยานถงความรกของพระ และพรอมทจะมอบครอบครวใหมใหเปนกรรมสทธของพระ และอนาคตของลกหลานซงพระเจาใหมา และเดกทเกดมาเหลานจะตองถกน ามาประกาศความเปน สตบรษ โดยการรบศลลางบาป

พธกรรม พธกรรมม เครองหมายส าคญคอ ค ากลาวของคบาวสาว ตอหนาพระสงฆผแทนของพระศาสนจกร รวมทงบรรดาสกขพยาน วาเขาทงสอง

๓. วนส าคญทางศาสนาครสต

๒.๑ นกายโรมนคาทอลก ค.ศ. ๒๐๑๐ วนท ๑ มกราคม สมโภชพระนางมารย พระชนนพระเปนเจา พระนางมารยไดรบเกยรตเปนพระมารดาของพระเยซเจาซงเปนทงพระเจาแทและมนษยแทคาทอลกจงนบถอและใหเกยรตสงสงแกพระนางมารย

๑๓๙

วนท ๓ มกราคม สมโภชพระครสตเจาแสดงองค พระเยซครสตเจแสดงองคแกหมบณฑต ซงเปนชาวตางชาตตางภาษา และตางศาสนาพระองคมไดจ ากดการแสดงองคตอครสตชนแตเพยงกลมเดยว

วนท ๑๗ กมภาพนธ พธรบเถา การคลกตนกบเถา เปนประเพณการแสดงออกของชาวยวถงความส านกผด กลบใจ และใชโทษความผดของตน คาทอลกน าพธดงกลาวมาปรบและลดรปแบบเปนการโรยเถาบนศรษะซงเปนการแสดงออกถงการเตรยมตวเขาสเทศกาลมหาพรต(การพลกายใชโทษบาป) พรอมกบเพอนคาทอลกทวโลกเปนเวลา ๔๐ วน กอนสมโภชปสกา

วนท ๑๙ มนาคม สมโภชนกบญยอแซฟ ภสดาของพระนางพรหมจารมารย นกบญยอแซฟไดรบเกยรตเปนสามตามกฎหมายของพระนางมารยและเปนบดา (เลยง) ของพระเยซเจา ทานจงไดรบการเทดเกยรตจากคาทอลกเปนอยางมาก

วนท ๒๘ มนาคม อาทตยมหาทรมาน (แหใบลาน) เวลา ๑ สปดาหกอนวนปสกา คาทอลกน าชวตชวงสดทายของพระเยซเจาทเกดขนจรง มาท าการไตรตรองและประยกตกบชวต โดยเรมดวยขบวนแหตอนรบพระเยซเจาดวยใบปาลม

วนท ๑ เมษายน พฤหสบดศกดสทธ ระลกถงพระเยซเจาทรงตงศลมหาสนท เปนวนระลกถงการรบประทานอาหารมอค าครงสดทายของพระเยซเจา ซงพระองคไดทรงบนดาลใหปงและเหลาองน(อาหารและเครองดมหลกในสมยนน) กลายเปนพระกายและพระโลหตของพระองค ซงเปนอนสรณของการชชาชวต (พระกายและพระโลหต) เปนการไถกมวลมนษย

วนท ๒ เมษายน ศกรศกดสทธ ระลกถงพระเยซเจาทรงรบทรมานและสนพระชนมบนไมกางเขน เปนวนระลกถงพระเยซเจาผไดทรงสละชวตดวยการสนพระชนม สนพระชนมบนไมกางเขน ซงเปนสญลกษณของความรกสดยอดทพระเจาทรงมตอมวลมนษยมตอมวลมนษย

วนท ๓ เมษายน เสารศกดสทธ ระลกถงชยชนะทท าใหมนษยมความหวงทจะชนะอ านาจบาป ความมด และความชวทงหลาย คาทอลกเชอวา พระเยซเจามไดเปนผแพ แตทรงพกผอนอยในคหารอเวลาทกลบคนชพพระองคเปนผชนะ ท าใหมนษยมความหวงทจะชนะอ านาจบาปความมด และความชวทงหลาย

๑๔๐

วนท ๔ เมษายน สมโภชพระเยซเจาทรงกลบคนพระชนมชพ (วนปสกา) พระเยซครสตเจาเปนผชนะอยางแทจรง อลเลลยา และมนษยทกคนกมสวนในชยชนะกบพระองค เหนอการทรมานและความตาย อกทงมนใจวาชวตนรนดรกบพระครสตเจา คอค าตอบของชวต

วนท ๑๖ พฤษภาคม สมโภชพระเยซเจาเสดจขนสวรรค เปนวนไตรตรองและฉลองความหวงวา ค าตอบสดทายทมนษยพงปรารถนา คอ การไดม ชวตอยกบพระบดาเจาพรอมกบพระครสตเจา ซงเปนผน าเราเขาสพระราชยสวรรคอนเปนบานแทถาวร

วนท ๒๓ พฤษภาคม สมโภชพระจตเจา พระบดาและพระเยซเจาทรงสงพระจตเจามาสสานศษยและมวลมนษยทกคน เพอดลใจให เขาถงค าสอนของพระครสตเจาและน ามวลมนษยใหตอสอ านาจของจตชวทยงท างานอยในโลกน

วนท ๓๐ พฤษภาคม สมโภชพระตรเอกภาพ คาทอลกเชอวา พระเจาประกอบดวยสามพระบคคลททรงรกเปนหนงเดยว และมอบความเปนพระบคคลของพระองคแกกนสามพระบคคลทรงสนทสมพนธเปยมลน จนกระทงไดทรงแบงปนชวตของพระองคดวยการสรางใหมนษยมภาพลกษณของพระองคในตวมนษย

วนท ๖ มถนายน สมโภชพระวรกายและพระโลหตของพระครสตเจา พระวรกายและพระโลหตของพระครสตเจา ภายใตรปปรากฏของปงและเหลาองนทไดรบการเสกในพธมสซาบชา เปนอนสรณแหงพระทรมานและการกลบคนชพของพระเยซเจา

วนท ๒๗ มถนายน สมโภชนกบญเปโตรและนกบญเปาโล อครสาวก นกบญเปโตรและนกบญเปาโลเปนอครสาวกเสาหลกของคาทอลก ทานทงสองเปนผกอตง พระศาสนจกรทกรงโรม ชวตการอทศตนขนวรกรรมของทานทาทายใหคาทอลกเลยนแบบอยางทาน

วนท ๑๕ สงหาคม สมโภชพระนางมารยรบเกยรตยกขนสวรรค พระนางมารยเปนมนษยบคคลแรกทเพยบพรอมดวยความดงามจนกระทงไดมสวนรวมในชยชนะของพระเยซเจาในระดบสงสดเหนอความตาย

วนท ๗ พฤศจกายน สมโภชนกบญทงหลาย นกบญหรอผศกดสทธจ านวนมากทไมไดรบการประกาศเปนทางการ แตทานเหลานนได พยายามตอบสนองความรกทพระเจาประทานแกทาน ดวยวธการตาง ๆ จนกระทงทานไดบรรลถงพระเจา กลายเปนนกบญ ซงคาทอลกฉลองใหเกยรตทานพรอมกนในวนน

๑๔๑

วนท ๒๑ พฤศจกายน สมโภชพระเยซเจากษตรยแหงสากลจกรวาล พระเยซครสตเจาเสดจลงมาบนโลกน เพอน าสนตมาสมนษยชาตพระองคทรงรวบรวมมนษยและสงสรางทงหลายเพอน าขนทลเกลาฯ ถวาย แดองคพระบดาเจา

วนท ๘ ธนวาคม สมโภชพระนางมารยผปฏสนธนรมล พระนางมารยดรบการทะนถนอมจากพระฤทธานภาพของพระเจา ใหปราศจากบาปทกชนด แมกระทงบาปก าเนด

วนท ๒๕ ธนวาคม สมโภชพระครสตสมภพ พระเจาผยงใหญและดเหมอนอยหางไกล ไดเสดจมารบเอาเนอหนงกลบกลายเปนมนษย ศกดศรของมนษยยงใหญและส าคญ จนกระทงพระเจาเสดจมาเปนหนงเดยว และเปนเพอนรวมเดนทางบนโลกนกบมนษย

๔. วนส าคญครสตศาสนา นกายโปรเตสแตนท

วนอาทตยทางตาล พระเยซทรงรบสงใหสาวกไปเอาลามาและประทบนงหลงลาเสดจเขาสกรงเยรซาเลม ประชาชนพากนเอาใบตาลมาปตามทางทพระองคเสดจผาน ใหสญลกษณวาความรอดของพระเจาไมใชอาณาจกรแหงโลกนทใชอาวธประหตประหารกน พระองคประทบนงบนหลงลา ซงเปนสญลกษณแหงสนตภาพ เพอใหประชากรไดระลกถงค าท านายของผเผยพระวจนะ

การเสดจเขาสกรงเยรซาเลมของพระเยซครสตเปนการแสดงตวใหชนชาตอสราเอลไดทราบถงการเสดจมาของพระผชวยใหรอดตามค าท านายของผเผยพระวจนะ และพระกรณยกจของพระเยซครสตตลอดสปดาห พระองคไดแสดงถงน าพระทยของพระเจาทมพระประสงคตอเราการก าหนดวน วนอาทตย ๑ สปดาหตนวนคนพระชนม ก าหนดใหเปนวนอาทตยทางตาล

วนศกรประเสรฐ ตอนบายของวนศกรพระเยซครสตทรงถกตรงทบนกางเขนดวยความทกขทรมานแลสนพระชนมชพของพระองค เพอทรงไถเราทงหลายใหพนจากความผดบาปทงมวลพระเยซครสตทรงเปนพระบตรของพระเจาทเสดจเขามาในโลก ทรงสภาพเปนมนษยเชนเราทงหลาย และถกทรมานจนถงความตาย พระองคยอมสละชวตของพระองคเพอมนษยทมความผดบาปพระองคทรงยอมใหชวตทบรสทธของพระองคเปนคาไถเราทงหลายการก าหนดวน คอ วนศกรกอนวนคนพระชนมก าหนดใหเปนวนศกรประเสรฐ

๑๔๒

วนพระเยซครสตทรงคนพระชนม ในวนอาทตยตอนรงอรณพระเยซครสตไดฟนคนพระชนมการฟนคนชพของพระเยซครสต แสดงถงพระลกษณะของพระเจาในพระองคครสตชนเชอในพระเยซครสตทรงฟนจากความตาย พระองคเปนพระเจาแหงองคนรนดร ทเปนความหวงของมนษยชาต “คาจางของความบาปคอความตาย” พระเยซทรงฟนคนชพ ทรงมชยชนะเหนอความตาย วนนจงเปนวนทส าคญอยางยงของเหลาครสตศาสนกชนการก าหนดวน ใหนบจากวนท ๒๑ มนาคมของทกปเปนหลก และวนอาทตยแรกหลงวนเพญ จะเปนวนคนพระชนม (ค านวณจากปฏทนตามจนทรคต)

วนพระวญญาณบรสทธ วนพระวญญาณบรสทธหรอวนเพนเตคอส คอ วนท ๕๐ นบตงแตวนทพระเยซครสตทรงฟนคนพระชนม เปนวนทอครสาวกและบรรดาผตดตามพระองคหลายชนชาตมาชมนมพรอมกนประมาณ สามพนคน ทกคนสามารถพดและสอสารกบคนอน ๆ ดวยภาษาพดของตนเอง และสามารถรวมสามคคธรรมซงกนและกน ดงนน วนพระวญญาณบรสทธจงเปนวนทครสตจกรไดรบฤทธเดชแหงองคพระวญญาณบรสทธเปนวนทแสดงถงวาพระเจาไดทรงท างานโดยทางพระวญญาณบรสทธกบครสตจกรของพระองคทวโลกการก าหนดวน ใหถอเอาวนอาทตยท ๕๐ โดยนบจากวนคนพระชนมเปนวนแหงพระวญญาณบรสทธ

วนมหาสนทสากล พธมหาสนทเปนพธส าคญของครสตจกร โดยพระเยซครสตทรงตงพธศกดสทธน โดยการรบประทานอาหารมอสดทายรวมกบอครสาวกทง ๑๒ คน ในคนวนพฤหสบดกอนทพระองคจะถกตรง พระเยซทรงใชขนมปงและน าองนเปนสญลกษณของพระวรกายและพระโลหตของพระองคททรงหกออกและหลงบนไมกางเขนเพอช าระเราทงหลายใหปราศจากความผดบาปการก าหนดวน ปจจบนครสตจกรทวโลกจะประกอบพธมหาสนทพรอมกนในวนมหาสนทสากลใหถอเอาวนพฤหสบดของสปดาหแรกของเดอนตลาคมเปนวนมหาสนทสากล

วนเรมเทศกาลรบเสดจ ครสตจกรตาง ๆ ทวโลกจะรวมกนเตรยมจตใจของสมาชกของตนใหพรอมส าหรบวนทพระเจาทรงสงพระบตรทรกยงของพระองคเขามาในโลก ทรงบงเกดเปนมนษยเชนเราทงหลาย ดงนน เปนโอกาสทครสตชนจะเตรยมใจรบการเสดจมาขององคพระเยซครสต นอกจากความปตยนด ความสนกสนานแลว ครสตจกรจะเตรยมจตใจของสมาชกของตนใหพรอมทจะรบองคพระผเปนเจาเขามาในจตใจ ใหการเสดจมาของพระองคมความหมายตอชวตของแตละคนการก าหนดวน วนอาทตยสปดาหทส กอนถงวนครสตสมภพ (บางครงตรงกบปลายเดอนพฤศจกายนหรอตนเดอนธนวาคม ทงนใหนบวนอาทตยเปนหลก)

๑๔๓

วนครสตสมภพ พระเจาทรงสงพระบตรอนเปนทรกยงของพระองคมาบงเกดเปนมนษย เพอชวยมนษยใหรอดพนจากความผดบาป น ามนษยใหกลบไปมสมพนธภาพทสมบรณกบองคพระผเปนเจาอกครงหนงวนบงเกดของพระเยซครสต จงเปนวนทคนทวโลกรวมกนแสดงความปตยนด การก าหนดวน วนท ๒๕ ธนวาคม จะไมตรงกบวนอาทตยทกป ครสตชนทวโลกจงนยมฉลองครสตสมภพในวนอาทตยแรกถดจากวนท ๒๕ ธนวาคมของทกป

สรป การไปโบสถในวนพระ โดยชาวครสตในสมยแรกๆ จะถอวนเสารเปนวนพระ และวนเรมตนของสปดาหเหมอนอยางศาสนายว เพงมาเปลยนเปนวนอาทตยในสมยของเซนตปอล และถอกนเรอยมาจนถงปจจบน เมอถงวนอาทตย ชาวครสตจะไปโบสถเพอปฏบตศาสนกจเปนการพฒนาจตใจ การเฉลมฉลองวนครสตมาส ชาวครสตจะเฉลมฉลองรนเรงเปนการใหญเพราะถอวาเปนวนคลายวนเกดของพระเยซ กลาวคอ นกายโรมนคาทอลกและนกายโปรเตสแตนตถอวาวนท ๒๕ ธนวาคมของทกป เปนวนคลายวนเกดของพระเยซ แตนกาย ออรธอดอกซตะวนออกถอวา วนเกดของพระเยซตกอยในเดอนมกราคม เทศกาลแอดเวนต (Advent) กอนถงวนครสตมาส ๔ สปดาห ชาวครสตจะพากนอานคมภรพนธสญญาเดม เพอเตรยมตวตอนรบวนครสตมาส การเฉลมฉลองวนอปฟาน (Epiphany) หลงจากวนครสตมาสผานพนไปแลว ๑๒ วน ชาวครสตจะเฉลมฉลองเพอระลกถงวนทมนกปราชญตะวนออกมาเยอนพระเยซตอนเกดใหม การเฉลมฉลองเทศกาลอสเตอร ชาวครสตจะเฉลมฉลอง เพราะมความเชอวาเปนวนกลบฟนคนชพของพระเยซ กลาวคอ ชาวครสตเชอวาพระเยซถกตรงไมกางเขนสนชพในเยนวนศกร ครนรงเชาวนอาทตย พระเยซกฟนคนชพสสวรรค

แบบฝกหดทายบท ๑. จงอธบายประวตความเปนมาของเทศกาลและพธกรรมในศาสนาครสต ๒. เทศกาลในศาสนาครสตทเปนทรจกกนดคอเทศกาลอะไร และจงอธบายเทศกาลนนมา พอเขาใจ ๓. เทศกาลตลอดปของนกายโรมนคาทอลกในศาสนาครสตมอะไรบาง จงบอกมาใหครบ ๔. พธศกดสทธในศาสนาครสตหมายถงอะไร จงอธบาย ๕. พธกรรมส าคญของศาสนาครสตมอะไรบาง จงบอกมาใหครบ ๖. วนส าคญทางศาสนาครสตมอะไรบาง ๗. เทศกาลและพธกรรมในศาสนาครสตมอทธพลตอสงคมไทยอยางไร จงอธบาย