บทท2 พฤตกรรมผบรโภค

751100

บทท 2 พฤตกรรมผบรโภค

ความหมายของอปสงค กฎของอปสงค ตารางอปสงค และเสนอปสงค อปสงคสวนบคคลและอปสงคตลาด ปจจยทก าหนดอปสงค การเปลยนแปลงปรมาณซอและการเปลยนแปลงของเสนอปสงค ความยดหยนของอปสงค

ความหมายของอปสงค

อปสงค (Demand) หมายถง จ านวนสนคาชนดนน ๆ ทผบรโภคตองการซอ ณ ระดบราคาตาง ๆ ในเวลาทก าหนดให

“ความตองการซอ” ในความหมายของอปสงค ไมไดหมายถงความตองการ (want) โดยทวไป แตตองเปน- ความตองการทเกดจากความเตมใจทจะซอ >> “willing to buy”- ตองมความสามารถทจะซอ >> “ability to pay”

ชนดของอปสงค

1. อปสงคตอราคา (Price Demand)

2. อปสงคตอรายได (Income Demand)

3. อปสงคตอราคาสนคาอนทเกยวของ หรออปสงคไขว (Cross Demand)

ปรมาณสนคาและบรการชนดใดชนดหนงทผบรโภคตองการซอ ณ ระดบราคาตาง ๆ กนของสนคาและบรการชนดนนภายในระยะเวลาใดเวลาหนง

ปรมาณสนคาและบรการชนดใดชนดหนงทผบรโภคตองการซอ ณ ระดบรายไดตาง ๆ กนของผบรโภคภายในระยะเวลาใดเวลาหนง

ปรมาณสนคาและบรการชนดหนงทผบรโภคตองการซอ ณ ระดบราคาตาง ๆ กนของสนคาอนทเกยวของภายในระยะเวลาใดเวลาหนง

“ ปรมาณสนคาและบรการชนดใดชนดหนงทผบรโภคตองการซอ ยอมมความสมพนธตรงขามกบระดบราคาของสนคาและบรการชนดนนเสมอ”

กฎของอปสงค (Law of Demand)

การทปรมาณซอมความสมพนธตรงขามกบระดบราคาสนคานน เกดจากสาเหต 2 ประการ คอ1. ผลทางรายได (Income effect)2. ผลทางดานการทดแทน (Substitution effects)

1. ผลทางรายได (Income effect)เมอราคาสนคาเพมขนแตรายไดทเปนตวเงน (Money income) ของผบรโภคเทา

เดม จะท าใหรายไดทแทจรง (Real Income) ของผบรโภคลดลง จงท าใหผบรโภคซอสนคานนไดจ านวนนอยลง

กฎของอปสงค (ตอ)

ถา PA ขณะทรายไดคงท >> ท าใหอ านาจซอ (รายไดทแทจรง) >> QA

ถา PA ในขณะท PB เทาเดม >> ผบรโภคจะรสกวาสนคา A แพงขนท าให >> QA และ QB

2. ผลทางดานการทดแทน (Substitution effects)เมอราคาสนคาชนดใดชนดหนงเพมขน ในขณะทสนคาชนดอนซงใชทดแทน

สนคานนไดมราคาคงท ผบรโภคจะรสกวาราคาสนคาชนดนนแพงขน ผบรโภคจงลดการซอสนคาชนดหนงแลวหนไปซอสนคาชนดอนแทน

ตวอยาง ตารางแสดงปรมาณความตองการซอไกยางของนาย A ณ ระดบราคาตาง ๆ

ตารางและเสนอปสงค (Demand Schedule and Demand Curve)

ราคาไกยาง (บาท/ไม) ปรมาณไกยาง (ไม)

20 3

15 5

10 8

5 12

20

15

10

5

202 4 6 8 10 12

ตารางและเสนอปสงค (ตอ)

อปสงคสวนบคคล (Individual Demand) หมายถง ปรมาณสนคาชนดใดชนดหนงของผบรโภคแตละคน ณ ระดบราคาตาง ๆ กนของสนคานน

อปสงคของตลาด (Market Demand) หมายถง ปรมาณเสนอซอสนคาและบรการนน ๆ ทมอยท งหมดในตลาด ณ ระดบราคาตาง ๆ อปสงคตลาด หาไดจากการน าปรมาณเสนอซอสนคาและบรการของผบรโภค

ทงหมดในตลาดมารวมกน ณ แตละระดบราคาของสนคาและบรการนน ๆ

อปสงคสวนบคคลและอปสงคตลาด

ตวอยาง

ตารางแสดงอปสงคของนาย A นาย B และอปสงคตลาดทมตอไกยาง

ราคาไกยาง(บาท/ไม)

ปรมาณเสนอซอไกยางของนาย A

(ไม)

ปรมาณเสนอซอไกยางของนาย B

(ไม)

ปรมาณเสนอซอรวมในตลาด

(อปสงคตลาด)20 3 5 815 5 7 1210 8 10 185 12 15 27

ตวอยาง(ตอ)

20

15

10

5

202 4 6 8 10 12

A

20

15

10

5

02 4 6 8 10 12

B

15

20

15

10

5

05 10 15 20 25 30

เสนอปสงคของ A เสนอปสงคของ B เสนอปสงคของตลาด

ปจจยทก าหนดอปสงค (Determinants of Demand)

ราคาของสนคานน

ราคาสนคาอนทเกยวของ สนคาทใชทดแทนกน (Substitution Goods) สนคาทใชประกอบกนหรอใชรวมกน (Complementary Goods)

รายไดของผบรโภค สนคาปกต (Normal Goods) สนคาดอยคณภาพ (Inferior Goods)

หมายถงปจจยตาง ๆ ทมอทธพลตอจ านวนสนคาทผบรโภคตองการทจะซอ

รสนยมของผบรโภค

จ านวนประชากร

การคาดคะเนเหตการณในอนาคต

ฤดกาล

สภาพการกระจายรายไดในระบบเศรษฐกจ

ปจจยทก าหนดอปสงค (ตอ)

โดยท = ปรมาณซอสนคา X

= ราคาสนคา X

= ราคาสนคา Y

= ระดบรายไดของผบรโภค

= ปจจยอน ๆ ทก าหนดอปสงค

ฟงกชนอปสงค

x x y 1 2Q =f P ,P ,Y,A ,A ,.........

xQ

xP

yP

Y

1 2A ,A

จากปจจยทก าหนดอปสงคทงหลายนนปจจยทางตรง ซงคอราคาสนคาชนดนนเปนปจจยทมอทธพลตอปรมาณสนคา X มากทสด ดงนนสามารถเขยนฟงกชนอปสงคไดดงน

x xQ =f P

ฟงกชนอปสงค (ตอ)

สามารถเขยนสมการอปสงคอยางงายไดดงน

โดยท = จดตดบนแกน= คาความชนของเสนอปสงคเมอเทยบกบแกน

x xQ a bP

a

b

xQ

xP

(1) การเปลยนแปลงปรมาณเสนอซอ (Change in Quantity Demanded)

การเปลยนแปลงปรมาณเสนอซอ เ นองจากราคาของสนคาชนดน นเปลยนแปลงไป ในขณะทปจจยอน ๆ คงท โดยจะท าใหเกดการเปลยนแปลงจากจดหนงไปยงอกจดหนงบนเสนอปสงคเดม

การเปลยนแปลงอปสงค

ราคาสนคาเพมขน

ราคาสนคาลดลง

0

0

การเปลยนแปลงอปสงค (ตอ)

การเปลยนแปลงอปสงค (ตอ)

(1) การยายเสนอปสงค (Shift in the demand curve)

การเปลยนแปลงเสนอปสงคยายไปจากเสนเดมท งเสน ทเกดจากปจจยทางออมอน ๆ เปลยนแปลงไป ในขณะทราคาสนคานนไมเปลยนแปลง

0

อปสงคเพมขน

อปสงคเพมขน

การเปลยนแปลงอปสงค (ตอ)

0

ความยดหยนของอปสงค (Elasticity of Demand)

คอ คาทไดจากการวดการเปลยนแปลงของปรมาณซอสนคาตอการเปลยนแปลงของตวก าหนดปรมาณซอ

เปนการศกษาถงระดบการตอบสนองหรอความออนไหวทตวแปรหนงมตอปจจยทก าหนด

ประโยชน ในแงทชวยหรอท านายหรอบอกไดวา จะท าใหตวแปรทเราก าลงศกษาหรอพจารณาอยเปลยนแปลงไปเปนสดสวนเทาใด ดงนนการศกษาเรองความยดหยนจงมความส าคญตอการวเคราะหการเปลยนแปลงในตลาดสนคาหรอบรการอนเนองมาจากการเปลยนแปลงของปจจยทก าหนดอปสงค

แบงออกเปน

1. ความยดหยนของอปสงคตอราคา (Price Elasticity of Demand: Ed)

2. ความยดหยนของอปสงคตอรายได (Income Elasticity of Demand: Ey)

3. ความยดหยนของอปสงคตอราคาสนคาอนทเกยวของ หรออปสงคไขว (Cross Elasticity of Demand: Ec)

ความยดหยนของอปสงค (ตอ)

คอ เปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณซอ ตอเปอรเซนตการเปลยนแปลงของราคาสนคาชนดนน

คาความยดหยนของอปสงคตอราคาจะมคาเปนลบเสมอ

ความยดหยนของอปสงค (ตอ)

1. ความยดหยนของอปสงคตอราคา (Price Elasticity of Demand: Ed)

Ed = % การเปลยนแปลงของปรมาณซอ

% การเปลยนแปลงของราคาสนคา

Xd

X

%ΔQE =

%ΔP

1. อปสงคมความยดหยนนอยทสด (Perfectly Inelastic Demand);

2. อปสงคมความยดหยนนอย (Inelastic Demand);

3. อปสงคมความยดหยนคงท (Unitary Elastic Demand);

4. อปสงคมความยดหยนมาก (Elastic Demand);

5. อปสงคมความยดหยนมากทสด (Perfectly Elastic Demand); dE

ความยดหยนของอปสงคตอราคา

d1 E

dE 1

d0 E 1

dE 0

ความยดหยนของอปสงคตอราคา (ตอ)

0

dE

dE 1

dE 0

d0<E 1

d1<E

การพจารณาลกษณะสนคาและคาความยดหยน

สนคาทมความยดหยนนอย (Ed<1) สนคาจ าเปน สนคาราคาถก สนคาทหาสนคาอนทดแทนไมได สนคาไมคงทน

สนคาทมความยดหยนมาก (Ed>1) สนคาฟ มเฟอย สนคาทมราคาแพง สนคาทหาสนคาอนแทนแทนไดงาย สนคาคงทน

ความยดหยนของอปสงคตอราคา (ตอ)

ตวเอยาง ถาสนคาชนดหนงราคาหนวยละ 150 บาท มผตองการซอ 2000 หนวย ตอมาราคาสนคาเพมขนเปนหนวยละ 150 บาท ความตองการซอสนคาลดลงเหลอ 1600 หนวย จงค านวณหาอปสงคตอราคา

ความยดหยนของอปสงคตอราคา (ตอ)

ราคา (บาท / หนวย) ปรมาณเสนอซอ (หนวย)

100 2000150 1600

คอเปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณซอตอเปอรเซนตการเปลยนแปลงของรายได

ความยดหยนของอปสงค (ตอ)

2. ความยดหยนของอปสงคตอรายได (Income Elasticity of Demand: Ey)

Ey = % การเปลยนแปลงของปรมาณซอ

% การเปลยนแปลงของรายได

Xy

%ΔQE =

%Δy

ถาคาความยดหยนตอรายไดเปน “บวก” แสดงวาสนคานนเปน “สนคาปกต” (Normal Goods)

คาความยดหยนมากกวาหนง >> มความยดหยนตอรายไดสง >> สนคาฟ มเฟอย

คาความยดหยนนอยกวาหนง >> มความยดหยนตอรายไดนอย >> สนคาจ าเปน

ถาคาความยดหยนตอรายไดเปน “ลบ” (นอยกวาศนย) แสดงวาสนคานนเปน “สนคาดอยคณภาพ” (Inferior Goods)

ความยดหยนของอปสงคตอรายได

ตวอยาง ผบรโภคมรายไดเดอนละ 2000 บาท ปรมาณความตองการสนคา A และสนคา B เดอนละ 20 และ 40 หนวย ตอมาถามรายไดสงขนเปนเดอนละ 3000 บาท ปรมาณความตองการสนคา A เพมขนเปนเดอนละ 50 หนวย และปรมาณความตองการสนคา B ลดลงเปนเดอนละ 20 หนวย จงหาความยดหยนของอปสงคตอรายไดของสนคา A และ B

ความยดหยนของอปสงคตอรายได (ตอ)

รายได ปรมาณเสนอซอสนคา A (หนวย) ปรมาณเสนอซอสนคา B (หนวย)

2000 20 403000 50 20

คอ เปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณซอสนคาชนดหนงตอเปอรเซนตการเปลยนแปลงของราคาสนคาอนทเกยวของ

ความยดหยนของอปสงค (ตอ)

3. ความยดหยนของอปสงคตอราคาสนคาอนทเกยวของ หรออปสงคไขว (Cross Elasticity of Demand: Ec)

EC = % การเปลยนแปลงของปรมาณซอสนคาชนดหนง

% การเปลยนแปลงของราคาสนคาชนดอน

xC

y

%ΔQE =

%ΔP

พจารณาสนคาไดเปน 2 ชนดดงน

ถาคาความยดหยนไขวเปน “บวก” แสดงวาสนคา 2 ชนดนนเปน “สนคาทใชทดแทนกน” (Substitution Goods)

ถาคาความยดหยนไขวเปน “ลบ” แสดงวาสนคา 2 ชนดนนเปน “สนคาทใชประกอบกน” (Complementary Goods)

ความยดหยนของอปสงคตอราคาสนคาอนทเกยวของ (ตอ)

ตวอยาง จงหาความยดหยนของอปสงคไขวของกาแฟตอราคาชา และความยดหยนของอปสงคไขวของกาแฟตอราคาครมเทยม

ความยดหยนของอปสงคตอราคาสนคาอนทเกยวของ (ตอ)

ราคาชา (บาท) ราคาครมเทยม (บาท) ปรมาณเสนอซอกาแฟ (ขวด)

40 50 20

60 20 40