คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ...

40
1 คู่มือ โครงการบ้านมั่นคงในที่ดินราชพัสดุ

Upload: others

Post on 07-Sep-2019

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

1  

คมอ โครงการบานมนคงในทดนราชพสด

Page 2: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

2   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

1.โครงการบานมนคงในทดนราชพสด

1.1 ความเปนมาของโครงการบานมนคง

สบเนองจากประเทศไทยไดมการพฒนาจากพนฐานทเปนประเทศเกษตรกรรมสการเปลยนแปลงเปนชมชนเมอง เกดการอพยพ เกดการสรางชมชนเมองทขยายตวอยางรวดเรว สงผลใหไมมแผนรองรบปญหาความเหล อมลาในการกระจายรายได เกดเปนปญหาความยากจนทรนแรงขน รวมถงความไมเทาเทยมในการบรหารจดการขนพนฐาน ทาใหคนจนทอพยพเขาเมองไมมทอยอาศยทมนคงและถกตอง สวนทมอยแลวกมกเปนสญญาเชาระยะสนหรอชวคราวทาใหเกดปญหาการถกไลทอยเสมอ โอกาสสรางความมนคงในการตงถนฐาน และการมชวตของครอบครวคนจนในเมองเปนไปตามยถากรรม ตองทางานหนก หาเชากนคา การเจรญเตบโตของเมองไดกอใหเกดความแออด ความเสอมโทรมของสงแวดลอม กอใหเกดปญหาชมชนแออดชมชนบกรก กระจดกระจายในเมองตางๆ โดยเฉพาะกรงเทพมหานครและปรมณฑลและเมองตางๆทวไป

รฐบาลไดรบรถงปญหาดงกลาวขางตนจงไดอนมตแผนการปฏบตการโครงการบานมนคงเพอพฒนาความมนคงของชวตและการอยอาศยของคนจนในชมชนแออด กรมธนารกษ ในฐานะทเปนหนวยงานททาหนาทปกครอง ดแล บารงรกษา ใชและจดหาประโยชนในทราชพสดจงสนองนโยบายของรฐบาลโดยการนาท ดนราชพสดมาบรหารจดการเพอแกไขปญหา ความยากจนแบบบรณาการ ดวยการดาเนนโครงการบานมนคงในทราชพสด โดยรวมมอ กบสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) ดวยการจดทาบนทกความรวมมอดานการพฒนา โครงการบานมนคงในทราชพสด ขนเมอป 2547 (ภาคผนวก 1-1) เพอสงเสรมการพฒนาคณภาพชวตและการอยอาศยของคนจนในชมชนผมรายไดนอยทอยในทดนราชพสดใหมความมนคงและมสงแวดลอมทางกายภาพและสงคมทด โดยใหชมชนมสวนรวมในกระบวนการพฒนา ตลอดจนสนบสนนการพฒนาทดนและการดาเนนงานรวมกนในอนทจะสงผลตอการพฒนาสงคม โดยกรมธนารกษจะสนบสนนการใหเชาทดนราชพสดในระยะยาวไมเกน 30 ป เพอใหเกดความมนคงในการอยอาศยของชมชนแออดในอตราคาเชาราคาถกและผอนปรน กฎ ระเบยบขอบงคบ หลกเกณฑและคาธรรมเนยมตางๆเออตอการปรบปรง การกอสรางและพฒนาทอย อาศย ของชมชน รวมทงสนบสนนการนาทดนวางเปลาทยงมไดใชประโยชนเพอรองรบ การพฒนาความมนคงดานทอยอาศยของชมชนผมรายไดนอยใหมทอยอาศยทมนคงในระยะยาว

Page 3: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

3   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

1.2 นยามความหมายทเกยวของกบโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

โครงการบานมนคงในทดนราชพสด หมายถง โครงการความรวมมอระหวางกรมธนารกษและสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) ในการแกไขปญหาชมชนแออดในทดนราชพสดและปญหาการบกรกทดนราชพสดในเขตกรงเทพมหานครและในสวนภมภาค เพอใหผอยอาศยในชมชนแออดปรบปรงสภาพทอยอาศยใหมความมนคงแขงแรง มการจดวางผงและจดระเบยบการใชประโยชนทเหมาะสม ตลอดจนมคณภาพชวตสงแวดลอมทางกายภาพและสงคมทดขนและประการสาคญเพอใหผอยอาศยไดอยอาศยอยางถกตองตามกฎหมาย เนนการมสวนรวมของชมชนเปนหลกและการบรณาการรวมกบหนวยงานทเกยวของ

สหกรณเคหสถานตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสด หมายถง การรวมตวของกลมผทมรายไดนอยและอาศยอยในชมชนเดยวกนเพอจดทะเบยนเปนสหกรณเคหสถานตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสด โดยชมชนจะเปนแกนหลกในการรวมคด รวมทา รวมกบภาคตางๆ ในทองถน ภาครฐจะอดหนนเงนงบประมาณคาพฒนาระบบสาธารณปโภค และสงแวดลอมแกชมชน ซงนอกจากจะเนนการสรางความมนคงในเรองทอยอาศยแลว ยงมงสรางสงคมใหเปนชมชนทมนคงเขมแขง มการชวยเหลอเอออาทรซงกนและกน อนจะนาไปสการสรางความมนคงของชวตดานสงคมและเศรษฐกจแกชาวชมชน

ชมชน หมายถง กลมชนทอยรวมกนและสมาชกทกคนไดใหความสนใจในเรองราวตางๆ ทเกดขนในชมชนนนรวมกน มเพยงแตใหความสนใจอยางใดอยางหนงเฉพาะ แตใหความสนใจโดยทวไป ซงมขอบเขตมากพอทจะอยรวมกนในชวตประจาวน

ผทไดสทธตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสด มดงน 1) เปนผอยอาศยในทดนแปลงทจะจดใหเชามาแตเดมโดยชอบหรอสจรต 2) เปนผทเดอดรอนทอยอาศยเพราะถกขบไลหรอถกไฟไหม

3) เปนผทไมมทดนเปนของตนเอง 4) หากเปนผเชาบานหรอหองเชาจากบคคลอนทเปนเจาของกรรมสทธบานหรอหองเชาดงกลาว ผเชารายนจะตองอาศยและเชาตดตอกนมาไมนอยกวา 5 ป 5) ในกรณทเจาของกรรมสทธมบานหลายหลง ขอสงวนสทธใหเจาของบานเพยงสทธเดยวและตองอยอาศยจรง 6) กรณนอกเหนอจากหลกเกณฑทกาหนดขางตน จะตองมการประชมรวมกนระหวาง พอช. กรมธนารกษและชมชน

Page 4: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

4   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

1.3 หลกการสาคญโครงการบานมนคงในทดนราชพสด 1.3.1 กรมธนารกษใหการสนบสนนชมชนทเดอดรอนดานทอยอาศยโดยการจดใหเชา ทดนราชพสดระยะยาวไมเกน 30 ป เพอเปนการสรางความมนคงในการครอบครองทดนราชพสด เนองจากความมนคงในการถอครองทดนจะเปนพนฐานใหเกดการสรางชมชนทมนคง ยงยน โดยเนนทดนทไมไดใชประโยชนในทางราชการ และเนนสทธรวมกนของชมชนในการอยอาศย ตลอดจนการปรบแกกฎระเบยบตางๆ ทเปนอปสรรคตอการพฒนาใหมความยดหยนมากยงขน 1.3.2 สถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช) ใหการอดหนนงบประมาณคาพฒนาระบบสาธารณปโภคและสงแวดลอมใหแกชมชนโดยตรง และชมชนจะเปนผรบผดชอบการดาเนนกระบวนการทกขนตอน สามารถคด วางแผน และจดการไดอยางเตมท โดยมหนวยงานทองถนเปนผชวยสนบสนน ซงตามแนวทางใหมน ผอยอาศยในชมชนจะเปลยนบทบาทจาก ผรบประโยชน หรอ ผขอรบความชวยเหลอ เปน เจาของโครงการ รวมกนทงชมชนและใชกระบวนการบานมนคงเปนกระบวนการพฒนาทจะเปลยนสภาพ วธคด สถานภาพและความสมพนธของชมชนกบสงคมใหดขน 1.3.3 สนบสนนใหเกดกลไกการพฒนาเมองรวมกน เนนการแกปญหารวมกนทงเมอง โดยมชมชนเปนแกนหลก รวมกบภาคตางๆ เชน หนวยงานทองถน เทศบาล สถาบนการศกษา ผงเมอง นกพฒนาเอกชน ฯลฯ เพอรวมกนวางแผนและจดกระบวนการพฒนาเมองควบคกนไป 1.3.4 ใหความสาคญกบการสรางชมชนทมนคง เขมแขง เปนกระบวนการทนาไปส การสรางความมนคงของชวตดานสงคมและเศรษฐกจ เปนสงคมทมความเอออาทรตอกน มความสมพนธตอกนและมการจดการรวมกน เปนการพฒนาโครงการทมนคงทางดานสงคมและเศรษฐกจสภาพกายภาพทสวยงาม มศกดศร และการจดการไปพรอมๆ กน

1.4 วตถประสงค เพอสงเสรมการพฒนาคณภาพชวตและการอยอาศยของคนจนในชมชนผมรายไดนอยทอยในทดนราชพสดใหมความมนคงและมสงแวดลอมทางกายภาพและสงคมทด โดยชมชนมสวนรวมในกระบวนการพฒนา ตลอดจนสนบสนนการพฒนาทดนและการดาเนนงานรวมกน ในอนทจะสงผลตอการพฒนาสงคมโดยรวม

Page 5: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

5   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

1.5 ประโยชนทไดรบ 1.5.1 เกดการแกไขปญหาชมชนแออดหรอการบกรกในทดนราชพสดอยางเปนระบบในแตละเมองทวประเทศ (Cities Without Slums) มระบบขอมลและแผนรวมของการพฒนาชมชนแออด

1.5.2 คนจนในเมองมชมชนทมนคง มคณภาพชวตด ครอบคลมมตการพฒนาดานกายภาพ เศรษฐกจ สงคมเกดความมนคงในเรองทอยอาศยและสทธการครอบครองทดนราชพสด

1.5.3 เกดรปธรรมและรปแบบของการแกไขปญหาทอย อาศยของชมชนแออดอยางหลากหลาย เกดการจดการรวมกนของชมชน ทองถน สถาบนวชาการ หนวยงานทเกยวของและองคกรพฒนาตางๆ 1.5.4 สรางความพรอม ความสามารถ องคความรและกระบวนการเรยนรใหกบชมชนและทองถน 1.5.5 เกดการปรบปรง/ผอนปรนกฎระเบยบใหเออตอการพฒนา 1.5.6 เกดการปรบปรงพฒนากอสรางทอยอาศยใหมความมนคง สวยงาม นาอย มรปแบบสอดคลองกบวถชวตและความสามารถในการจายของคนในชมชน 1.5.7 เกดแผนและทศทางการพฒนาชมชนอยางบรณาการ โดยเชอมโยงกบการพฒนาเศรษฐกจ สงคม สวสดการ สงแวดลอม มการออมทรพยเพอสรางทนของชมชน 1.5.8 เกดการรบรองสถานภาพของชมชนและคนจนโดยไดรบการยอมรบจากหนวยงาน สงคมและองคกรทเกยวของ 1.5.9 เกดระบบการจดการของชมชนทมประสทธภาพ ตรวจสอบได สามารถเชอมโยงการพฒนากบระบบภายในชมชนและนอกชมชน 1.5.10 เกดกลไกการพฒนาทมสวนรวมหลายฝาย โดยชมชนและองคกรพฒนาทองถนของแตละจงหวด

Page 6: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

6   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

1.6 เกาขนตอนสโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

ขนตอน รายละเอยด ผรบผดชอบ

กรมธนารกษ พอช. สหกรณเคหสถาน(ชมชน)

หนวยงานทองถน

1. การคดเลอกชมชนเปาหมาย 2. กระบวนการมนสวนรวมของชมชน

2.1 การทาความเขาใจกบชมชน 2.2 การออมทรพยและการจดตงสหกรณ 2.3 การแบงงานและเตรยมความพรอม 2.4 การสารวจขอมลชมชน 2.5 การจดสรรสทธในทอยอาศย 2.6 การวางผง ออกแบบชมชน

3. การขอให พอช. อนมตหลกการ เพอขอรบการสนบสนนเงนงบประมาณคาสาธารณปโภคและวงเงนกเพอกอสรางบานตามผงและแบบแปลนทกาหนด

4. การแจงความประสงคขอเชาทราชพสด 5. การสารวจรงวดตรวจสอบพนท 6. การแจงใหสวนราชการทครอบครองใช

ประโยชนสงคนทดนราชพสด (ถาม)

7. การอนมตจดใหเชาทดนราชพสด โดยกาหนดอตราคาเชา คาธรรมเนยมตางๆ เกยวกบทดนราชพสดในอตราทผอนปรน และการจดทาสญญาเชาทดนราชพสด

8. การอนมตงบสาธารณปโภคและเงนก 9. รวมสรางบานตามโครงการบานมนคงใน

ทดนราชพสด 9.1 รวมสรางระบบสาธารณปโภค 9.2 รวมสรางชมชนทเขมแขง

Page 7: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

7   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

2. บทบาทหนาทความรบผดชอบของกรมธนารกษ กรมธนารกษจะดาเนนโครงการบานมนคงในทดนราชพสดโดยรวมมอกบสถาบน

พฒนาองคกรชมชน (พอช.) เพอสงเสรมการพฒนาคณภาพชวตและการอยอาศยของคนจนในชมชนผมรายไดนอยทอยในทดนราชพสดใหมความมนคงและมสงแวดลอมทางกายภาพและสงคมทดโดยมบทบาท หนาทความรบผดชอบในการสนบสนนโครงการบานมนคงในทดนราชพสด ดงน 1) สนบสนนการดาเนนงานในการพฒนาความมนคงของทอยอาศยคนจนในชมชนแออด ในรปแบบ โครงการบานมนคงในทดนราชพสด 2) สนบสนนการใหเชาทดนราชพสดในระยะยาวไมเกน 30 ป เพอใหเกดความมนคงในการอยอาศยของชมชนแออดในอตราคาเชาราคาถก 3) ผอนปรน กฎ ระเบยบ ขอบงคบ หลกเกณฑและคาธรรมเนยมตางๆ เพอ เออตอการปรบปรงการกอสรางและพฒนาทอยอาศยของชมชน การพฒนาสาธารณปโภคและสงแวดลอมการจดการการพฒนาดานเศรษฐกจ สงคมและการพฒนาโครงสรางการจดการสงคมในชมชน โดยชมชนเปนแกนหลกและมสวนรวมสาคญในการพฒนา 4) สนบสนนการนาทดนวางเปลาทยงมไดใชประโยชนเพอรองรบการพฒนาความมนคงดานทอยอาศยของชมชนผมรายไดนอยใหมทอยอาศยทมนคงในระยะยาวตามทกรมธนารกษเหนสมควร 5) ประสานงานและเชอมโยงกบหนวยงานทเกยวของ ทงสวนกลาง สวนทองถน สถาบนการศกษา ตลอดจนองคกรพฒนาเอกชน เพอเขารวมสนบสนนการพฒนาชมชนสงคม 2.1 เปาหมายสาคญของกรมธนารกษ 2.1.1 เพอสนบสนนการดาเนนการพฒนาความมนคงทอยอาศยของคนจนในชมชนแออดทอยในทดนราชพสดในเมองทวประเทศ โดยการจดระเบยบและใหสทธการเชาระยะยาว 2.1.2 พจารณาใชท ดนราชพสดท ยงมไดใชประโยชนอนมาจดทาโครงการทอย อาศยใหแกผมรายไดนอยทมความจาเปนและยากจน 2.1.3 เพอรวมจดกระบวนการและจดทาโครงการพฒนาชมชน ทงดานความมนคงในการอยอาศย มคณภาพชวตและสงแวดลอมทดของผมรายไดนอยในเมองทอยในทดนราชพสด 2.1.4 เพอรวมกนพจารณาปรบเกณฑการพฒนาทอยอาศยใหยดหยน เพอใหเอออานวยและสอดคลองกบวถชวต รายไดและการพฒนาของผมรายไดนอย 2.1.5 เพอประสานหนวยงาน ภาคทเกยวของและสนใจเขารวมสนบสนนงานดานการพฒนาชมชนและสงคม เพอเพมคณภาพและความมนคงในชวตของชมชนผมรายไดนอย

Page 8: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

8   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

2.2 การดาเนนงานของกรมธนารกษ กรมธนารกษไดกาหนดขนตอนการดาเนนงานตวชวดตามยทธศาสตรไว 5 ขนตอน ดงน

2.2.1 การคดเลอกชมชนกลมเปาหมาย กรมธนารกษดาเนนการประสานกบสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) วามชมชนใดบางทสนใจและมความพรอมทจะเขารวมโครงการบานมนคงในทดนราชพสด โดยทาการสารวจตรวจสอบขอมลของชมชนแตละชมชนทสนใจเขารวมโครงการบานมนคงในทราชพสดในประเดนตางๆ ดงน 1) ชมชนใดมความพรอมและเหมาะสมมากทสดทจะเขารวมโครงการบานมนคงในทดนราชพสด 2) ชมชนนนตงอยบนทดนราชพสดหรอไม อยางไร 3) ทราชพสดดงกลาวอยในความครอบครองของสวนราชการใดหรอไม อยางไร ทงน หากอยในความครอบครองของสวนราชการจะตองประสานกบสวนราชการนนๆ กอนวา ยนยอมทจะสงมอบพนทดงกลาวใหแกกรมธนารกษเพอนามาดาเนนโครงการบานมนคงในทดนราชพสดหรอไม อยางไร

4) นอกจากนจะตองตรวจสอบดวยวาชมชนไดรบการจดตงและรบรองโดยสานกงานเขตทองทเรยบรอยแลว หรอไม อยางไร

และเมอไดขอมลตางๆ ของชมชนครบถวนแลว กดาเนนการรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล จากนนจงตดสนใจเลอกชมชนทมความพรอมและเหมาะสมทสดเขารวมโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

2.2.2 กระบวนการมสวนรวมกบชมชน เปนการรวมมอกนระหวางกรมธนารกษ สถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) สานกงานเขตทองท และหนวยงานอนๆ ทเกยวของ เพอสรางความเขาใจในชมชนเกยวกบโครงการบานมนคงในทดนราชพสดวามความสาคญอยางไร กอใหเกดประโยชนตอชมชนอยางไรความหลากหลายของรปแบบโครงการบานมนคงในทดนราชพสด เชน การรอถอนบานพกอาศยเดมแลวปลกสรางใหม การปรบปรงบานพกอาศยบางสวน เปนตน ตลอดจนความสาคญของการออมเงนและการจดตงสหกรณออมทรพย โดยกรมธนารกษมสวนรวมในกระบวนการดงกลาว รวม 2 ขนตอน ประกอบดวย การทาความเขาใจกบชมชนและการวางผง ออกแบบชมชน ดงน

Page 9: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

9   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

1) การทาความเขาใจกบชมชน โดยกรมธนารกษจะลงพนทรวมกบสถาบนพฒนา

องคกรชมชน (พอช.) เพอทาความเขาใจและชแจงกบผอยอาศยในชมชนเกยวกบหลกการโครงการบานมนคงในทดนราชพสด เชน ประโยชนของโครงการบานมนคงในทดนราชพสดวาดอยางไร กอใหเกดประโยชนตอชมชนอยางไร แนวทางการพฒนาทอยอาศย การจดสรรสทธของผอยอาศย เปนตน นอกจากนยงตองดาเนนการชแจงและโนมนาวใจผอยอาศยบนทดนราชพสดนนๆ ใหเขารวมโครงการฯ โดยชใหเหนถงขอดในการเขารวมโครงการบานมนคงในทราชพสดวา การอยอาศยบนทดนราชพสดโดยไมถกตองตามกฎหมาย หากผอยอาศยยอมเขารวมโครงการบานมนคงในทดนราชพสดจะทาใหผอยอาศยมทอยอาศยทมนคง มสภาพแวดลอมทด ตลอดจนมความปลอดภยในชวตและทรพยสน เพอใหผอยอาศยในชมชนเกดความเขาใจในโครงการบานมนคงใน ทดนราชพสดและยนยอมเขารวมโครงการบานมนคงในทดนราชพสดในทสด 2) การวางผง ออกแบบชมชน เมอดาเนนการตรวจสอบพนทจนทราบแนชดแลววา ชมชนนนๆ ตงอยบนทดนราชพสด เจาหนาทสวนจดการฐานขอมลทราชพสด (ชางสารวจกรมธนารกษ) จะดาเนนการตรวจสอบรงวดพนทรวมกบเจาหนาทสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) เพอใหทราบถงแนวเขตของชมชนทจะเชากบกรมธนารกษ และเพอใหสามารถวางผง ออกแบบชมชนได นอกจากน กรมธนารกษยงตองรวมพจารณาจดสรรสทธการเชากบสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) ดวย เนองจากบางครงเกดปญหากรณการจดสรรสทธไมเปนธรรม การออกแบบวางผงไมเหมาะสมกบพนท ชมชนกจะขอใหกรมธนารกษในฐานะเจาของทดนเปน ผตดสนใจวา ควรจะออกแบบวางผงและจดสรรสทธอยางไร เพอแกไขปญหาความไมเปนธรรมดงกลาว นอกจากนยงตองดาเนนการตรวจสอบรายชอผสมควรไดรบสทธการเชา พรอมปดประกาศรายชอผสมควรไดรบสทธการเชาบรเวณทดนราชพสดดงกลาวดวย

2.2.3 การสารวจรงวดตรวจสอบเนอท เจาหนาทสวนจดการฐานขอมลทราชพสด (ชางสารวจกรมธนารกษ) ลงพนทรวมกบเจาหนาทสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) เพอสารวจตรวจสอบรงวดพนทเพอใหทราบแนวเขตและเนอทเชาทแนนอน พรอมจดทาแผนท เพอนาไปประกอบการพจารณาจดใหเชาตอไป

Page 10: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

10   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

2.2.4 การแจงใหสวนราชการใชประโยชนสงคนทดนราชพสด (ถาม) หากเจาหนาทสวนจดการฐานขอมลทราชพสด (กรมธนารกษ) ตรวจสอบรงวดพนทบรเวณทชมชนอยอาศยแลว ผลปรากฏวา ทดนราชพสดดงกลาวอยในความครอบครองใชประโยชนของสวนราชการ กรมธนารกษจะตองมหนงสอแจงขอใหสวนราชการผครอบครองใชประโยชนสงคนทดนราชพสดบรเวณดงกลาว โดยแนบแบบทบ.6 (แบบสงมอบทราชพสด) ใหสวนราชการผครอบครองใชประโยชนดาเนนการกรอกรายละเอยดเพอขอสงคนทดนราชพสดดงกลาว จากนนกรมธนารกษจะดาเนนการจดทาแบบ ทบ.10 (แบบสงมอบ-รบมอบทราชพสด) ใหแกสวนราชการเกบไวเปนหลกฐานวา ไดดาเนนการสงมอบทดนราชพสด (บางสวน) คนใหแกกรมธนารกษเรยบรอยแลว จากนนกรมธนารกษกสามารถนาทดนราชพสดดงกลาวมาดาเนนการจดใหเชาตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสดตอไปได

2.2.5 การกาหนดอตราคาเชา คาธรรมเนยมตางๆ เกยวกบทราชพสดในอตราทผอนปรน การอนญาตใหเชาทดนราชพสดและการจดทาสญญาเชา 1) การกาหนดอตราคาเชา คาธรรมเนยมตางๆ เกยวกบทดนราชพสดในอตราทผอนปรน เมอกรมธนารกษไดมการลงนามในบนทกความรวมมอ โครงการบานมนคงในทดนราชพสด รวมกบสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) เรยบรอยแลว เพอเปนการสานตอการดาเนนงานของ พอช.และเปดโอกาสใหผอยอาศยในชมชนแออดเชาทดนราชพสดอยางถกตองตามกฎหมายกรมธนารกษจงไดผอนปรนเงอนไขในการจดใหเชาทดนราชพสดทเขารวมโครงการบานมนคงในทดนราชพสด ดงน

1.1) ปรบลดคาเชาทดนราชพสดเพออยอาศยรอยละ 50 จากคาเชาปกตทกาหนดตามคาสงกรมธนารกษเก ยวกบอตราคาเชาทมอย ในปจจบนหรอจะมขนในอนาคต ทงน โดยอาศยอานาจตามคาสงกรมธนารกษท ๒๕๘/๒๕๔๗ ลงวนท 21 พฤษภาคม 2547 (ภาคผนวก 1-2) ซงปจจบนกรมธนารกษ ไดมคาสงกรมธนารกษ ท 296/2553 ลงวนท 29 มถนายน 2553 ตามเอกสารหมายเลข 1 ขอ 3 เกยวกบอตราคาเชากรณอน ขอ 3.1 กาหนดวา การจดใหผอยอาศยในชมชนแออดในทดนราชพสดเชาตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสดใหคดคาเชาในอตรารอยละ 50 ของอตราคาเชาตามบญชหมายเลข 1 แตจะตองไมตากวาคาเชาขนตาทกาหนดไวในคาสงน (ภาคผนวก 1-3)  

 

 

 

 

 

Page 11: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

11   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

 

1.2) ยกเวนคาธรรมเนยมการจดใหเชา คาตอบแทนการใชประโยชนและคาเสยหาย สาหรบผอยอาศยในชมชนแออดในทดนราชพสดทเขามาอยกอนวนท 1 ตลาคม 2527 และเนองจากโครงการบานมนคงในทดนราชพสด ถอไดวาเปนโครงการหนงตามแผนยทธศาสตรการบรหารทราชพสดเชงสงคม เพอแกไขปญหาสงคมและความยากจนเชงบรณาการ ทกระทรวงการคลงใหความเหนชอบในการจดใหเชาได มกาหนดไมเกน 30 ป ตามหนงสอกรมธนารกษ ท กค 0315/ว 139 ลงวนท 21 พฤษภาคม 2547 เรองเงอนไขในการจด ใหชมชนแออดเชาทราชพสดภายใตโครงการบานมนคงในทดนราชพสด (ภาคผนวก 1-4) 1.3) การจดใหเชาเพอแกไขปญหาการบกรกทดนของรฐตามนโยบายของคณะรฐมนตรไดอนมตหลกการใหกรมธนารกษดาเนนการจดใหเชาทดนราชพสด ซงมปญหาการบกรกไดตามระเบยบและวธการของกรมธนารกษโดยไมตองประมล ตามมตคณะกรรมการทราชพสด ครงท 1/2539 (ภาคผนวก 1-5) 1.4) ในการจดใหเชาทดนราชพสดเพออยอาศยขนใหมตามระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยการจดหาประโยชนในทราชพสด พ.ศ. 2552 ขอ 19 (1) กาหนดใหผมอานาจในการจดใหเชาดาเนนการใหมการปดประกาศโดยเปดเผย ณ ททาการของผมอานาจในการจดใหเชา (กรมธนารกษหรอสานกงานธนารกษพนท) สานกงานเขตหรอทวาการอาเภอหรอกงอาเภอหรอททาการองคกรปกครองสวนทองถนแลวแตกรณ สานกงานทดนซงทดนราชพสดแปลงทจะจดใหเชาตงอย รวมทงบรเวณทจะจดใหเชา แตเนองจากการจดใหเชาทดนราชพสดภายใตโครงการบานมนคง มวตถประสงคเพอพฒนาทอยอาศยของชมชนแออด ดงนน เพอใหเกดความคลองตวในการดาเนนการจดใหเชาและเพ อใหสอดคลองกบเจตนารมณท จะแกไขปญหาผ บกร ก ในท ดนราชพสด ซ งเปนชมชนแออด กรมธนารกษจงไดอนมตหลกการใหยกเวนการปดประกาศการเชา มกาหนด 30 วน ตามบนทกสานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร ดวน ท กค 0313/1227 ลงวนท 3 ตลาคม 2550 (ภาคผนวก 1-6)

Page 12: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

12   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

1.5) ตามระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการจดหาประโยชนในทราชพสด พ.ศ. 2552 ขอ 14 กาหนดใหอาคารหรอสงปลกสรางทมลกษณะหรอทสรางขนเพอใชในกจการตามขอ 14 ตองยกกรรมสทธใหกระทรวงการคลง แตเนองจากการจดใหเชาทดนราชพสด ภายใตโครงการบานมนคงในทดนราชพสด เปนการจดใหเชาเพออยอาศยตามนโยบายของรฐบาล โดยการปรบปรงพฒนาทอยอาศยในชมชนแออดใหมความมนคง เกดความเปนระเบยบเรยบรอย ยกระดบคณภาพชวตของประชาชนภายในชมชน โดยเฉพาะผมรายไดนอยไดมทอยอาศยทมนคงเปนของตนเอง ประกอบกบขอเทจจรงในสภาพปจจบนสหกรณหรอชมชนตางๆ ในเขตกรงเทพมหานครหลายชมชนทไดรบสทธการเชาทดนราชพสดเพออยอาศยภายใตโครงการบานมนคงในทดนราชพสด มเนอทเชานอยไมสามารถปลกสรางบานพกอาศยตามจานวนครอบครวทตองการอยอาศยไดจงจาเปนตองปลกสรางอาคารในลกษณะอาคารแถวพกอาศย ซงเขาลกษณะตองยกกรรมสทธใหกระทรวงการคลง และหากตองยกกรรมสทธอาคารใหกระทรวงการคลงกจะตองจดทาสญญาเชาอาคารแทนการจดใหเชาทดนราชพสด อกทงตองทาประกนอคคภยอาคารกบบรษท ทพยประกนภย จากด (มหาชน) ตามระเบยบกระทรวงการคลง ซงทาใหผเชาตองรบภาระคาใชจายเพมสงขนขดกบวตถประสงคการจดใหเชาทราชพสดภายใตโครงการบานมนคง ซงอาจกอใหเกดปญหาคาเชาคางตามมาอกนยหนงดวย ดงนน เพอเปนการสนบสนนโครงการบานมนคงในทราชพสดตามนโยบายของรฐบาลกรมธนารกษจงไดอนมตในหลกการใหยกเวน การเอากรรมสทธอาคารแถวพกอาศยหรออาคารตกแถวพกอาศยภายใตโครงการบานมนคงในทราชพสด ตามบนทกสานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร ท กค 0311/2742 ลงวนท 22 กนยายน 2554 (ภาคผนวก 1-7) และตามหนงสอกรมธนารกษ ท กค 0311/ว 46 ลงวนท 26 กรกฎาคม 2555 (ภาคผนวก 1-8) 2) การอนญาตใหเชาทดนราชพสด กรมธนารกษจะดาเนนการรวบรวมขอมลและขอเทจจรงเสนอผมอานาจลงนามในการพจารณาอนมตการจดใหเชาทดนราชพสดตามโครงการบานมนคง (ภาคผนวก 1-9) และเมอผมอานาจลงนามอนมตเรยบรอยแลว กรมธนารกษจะตองแจงใหสหกรณเคหสถานตามโครงการบานมนคงมาดาเนนการบนทกรบทราบเงอนไขการเชา พรอมชาระคาเชากบกรมธนารกษ (ภาคผนวก 1-10) ทงน หากโครงการบานมนคงในทดนราชพสดดงกลาวดาเนนการขออนญาตปลกสรางอาคารบนทดนราชพสด กรมธนารกษจะตองออกหนงสอรบรองใหทาการปลกสรางอาคารในทดนดงกลาวดวย (ภาคผนวก 1-11)

Page 13: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

13   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

นอกจากน หากชมชนใดไมมความเขมแขงหรอยงไมสามารถทจะรวมตวกนจดตงเปนสหกรณได สถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) จงเปนหนวยงานทจะตองดาเนนการขอเชาทดนราชพสดแทนชมชน เพอมใหผอยอาศยตามโครงการไดรบความเดอดรอนและแกไขปญหากรณชมชนไมสามารถรวมตวกนจดตงเปนสหกรณได อกทงเพอใหโครงการบานมนคงในทดนราชพสดสามารถดาเนนการตอไปได หากชมชนไดจดตงเปนสหกรณฯ แลว สถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) สามารถโอนสทธ การเชาทดนราชพสดใหแกสหกรณฯ โดยขอยกเวนการเรยกเกบคาธรรมเนยมการโอนสทธการเชาทราชพสดตอกรมธนารกษได ตามหนงสอกรมธนารกษ ท กค 0311/ว 46 ลงวนท 26 กรกฎาคม 2555 3) การจดทาสญญาเชา กรมธนารกษจะเปนผจดทาสญญาเชา โดยสหกรณเคหสถานตามโครงการบานมนคงจะตองทาหนงสอมอบอานาจตามแบบฟอรมททางราชการกาหนด พรอมตดอากรแสตมป (ภาคผนวก 1-12) มาดาเนนการบนทกรบทราบเงอนไขการเชากบกรมธนารกษ พรอมลงนามในหนงสอรบรองการปลกสรางอาคารในทดนราชพสดและสญญาเชา แตเนองจากการจดใหเชาทราชพสดตามโครงการบานมนคงในทราชพสด เปนการเชาระยะยาวมกาหนดไมเกน 30 ป ตามความในระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการจดหาประโยชนในทราชพสด พ.ศ. 2552 ขอ 23 ระยะเวลาการเชาทราชพสดใหมกาหนดไมเกน 30 ป ซงกรณดงกลาวเปนการจดใหเชาเกน 3 ป จงตองจดทะเบยนการเชาโดยนาเงอนไขททางราชการสามารถบอกเลกสญญาเชาไดทนทเมอมความตองการใชเพอประโยชนทางราชการ โดยผเชาไมมสทธเรยกรองประการใดๆ ทงสน ทงน กรณการจดทะเบยนการเชาจะตองไปดาเนนการ ณ สานกงานทดนในเขตท ทดนราชพสดนนๆ ตงอย โดยในเขตกรงเทพมหานคร อธบดกรมธนารกษมอบอานาจใหผอานวยการสวนรายไดเปนผรบมอบอานาจในการปฏบตราชการแทน ตามนยคาสงกรมธนารกษ ท 443/2555 ลงวนท 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2555 (ภาคผนวก 1-13) และในสวนภมภาค อธบดกรมธนารกษมอบอานาจใหธนารกษพนทมอานาจดาเนนการโอนอสงหารมทรพย รวมทงดาเนนการใดๆ ตามประมวลกฎหมายทดน ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ตลอดจนกฎหมายอนทเกยวของ โดยผรบมอบอานาจอาจมอบอานาจตอไปใหบคคลอนดาเนนการแทนอกชวงหนง กได ซงเปนไปตามความนยคาสงกรมธนารกษท 257/2549 ลงวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2549 (ภาคผนวก 1-14)

Page 14: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

14   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3. บทบาทหนาทความรบผดชอบของสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.)

สถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) เปนหนวยงานรบผดชอบโครงการรวมกบรฐบาลภายใตกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย รบผดชอบการดาเนนโครงการภายใตแนวทางใหชมชนบรหารจดการโครงการของตนเองรวมกน ซงชมชนตองรบผดชอบตอความสาเรจของโครงการดาเนนโครงการบานมนคงในทดนราชพสดเพอตองการสรางความมนคงในการครอบครองทดนสาหรบการอยอาศยและสรางการพฒนาระบบสาธารณปโภคทอยอาศย การพฒนาองคกร และชมชนดานอน ๆ ทงเศรษฐกจ สงคม สวสดการ ใหเชอมโยงกนในชมชนแออดเดม โดยมรปแบบการพฒนาทหลากหลายตามลกษณะปญหาความตองการ เงอนไขทเกยวของ รวมทงความยนยอมพรอมใจของผทเกยวของทงชมชน กรมธนารกษ (เจาของทดน) และหนวยงานทเกยวของ โดยมหลกสาคญทองคกรชมชนเปนแกนหลกและเปนผมสวนรวมสาคญ โดยมเปาหมาย คอ

Page 15: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

15   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

นอกจากน พอช. ยงเปนหนวยงานสงเสรมและสนบสนนในเรองงบประมาณและเงนกจากภาครฐ โดยจะใหการสนบสนนงบประมาณในสวนของชมชน 2 สวนใหญ ๆ คอ 1. งบสนบสนนการปรบปรงพฒนาชมชน ซงเปนงบประมาณพนฐานทสาคญในการเปลยนสภาพแวดลอมของชมชนทางกายภาพ ทางสงคมและเศรษฐกจใหดขน ประกอบดวย งบพฒนาระบบสาธารณปโภค งบการสรางเอกลกษณชมชน งบปรบภมทศนและการจดระบบนาเสยในชมชน โดยการพฒนาปรบปรงชมชนในทดนเดมไดรบสนบสนนครวเรอนละ 25,000 บาท การสรางชมชนในทดนใหมไดรบสนบสนนครวเรอนละ 35,000 บาท โดยงบประมาณในสวนนชมชนจะไดรบตามจานวนครวเรอนในโครงการ เชน ชมชนม 50 ครวเรอน มแนวทางการพฒนาในทดนเดมกจะไดรบงบประมาณจานวน 1,250,000 บาท (50x 25,000) แตหากมแนวทางการพฒนาโดยเชาท ดนเพอสรางชมชนใหมจะไดรบงบประมาณจานวน 1,750,000 บาท (50x35,000) สาหรบงบการสรางเอกลกษณชมชน งบการปรบภมทศนและงบการจดระบบนาเสยในชมชนจะไดรบสนบสนนตามจานวนครวเรอนของชมชนตามหลกเกณฑทกาหนด 2. งบการปรบปรงทอยอาศย ประกอบดวย งบสนเชอซอทดนและสรางบานเงนอดหนน การพฒนาท อย อาศยและงบสนบสนนการบรหารจดการชมชนและงานกอสราง โดยการสนบสนนงบสนเชอเพอซอท ดนและสรางบานนเปนการใหสนเชอแกองคกรชมชนหรอกลมครวเรอนละไมเกน 300,000 บาท ในอตราดอกเบยผอนปรนและมระยะเวลาการผอนชาระนาน 15 ป การกตองดาเนนการผานกลมมใชสนเชอรายบคคล กลมเปนผกรวมกน การคาประกนเงนกใชทดนหรอสญญาเชาและกรรมการองคกรชมชนคาประกนรวมกน ในกรณทเปนทดนเชาอาจใชเงนคาประกนประมาณ 10 % สาหรบเงนอดหนนการพฒนาทอยอาศยจะไดรบสนบสนนครวเรอนละไมเกน 20,000 บาท และงบสนบสนนการบรหารจดการชมชนและงานกอสรางครวเรอนละ 1,250 บาท และเพอใหการสนบสนนการทางานขององคกรชมชนและกลไกการ ทางานร วมก น ในท อง ถ น โดยภาค ในท อง ถ น เช น เทศบาล องค กรช มชน สถาบนการศกษาและหนวยงานทเกยวของ สถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) ใหงบสนบสนนคณะทางานชมชนบานมนคงในทดนราชพสดเมองละ 50,000 บาท

Page 16: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

16   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3.1 ยทธศาสตรการดาเนนงาน 3.1.1 ใหชมชนและเครอขายเปน เจาของโครงการ ทางานรวมกบหนวยงานทองถนและภาคทเกยวของ 3.1.2 พอช. เปนหนวยงานกลางทาหนาทสนบสนนการดาเนนการโครงการในระยะแรกเพอสรางองคความร รปแบบแนวทางและกระบวนการเรยนร และถายโอนภารกจใหทองถนและชมชนรวมกนดาเนนงานในระยะตอไป 3.1.3 เตรยมความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถน เพอรองรบการถายโอนภารกจดานการพฒนาทอยอาศยของคนจนตาม พระราชบญญตแผนและขนตอนการกระจายอานาจ พ.ศ. 2542 3.1.4 การเชอมโยงแผนพฒนาทอยอาศยและแกปญหาชมชนแออดใหเปนสวนหนงของแผนพฒนาชมชนและเมองนาอยของแผนงานองคกรปกครองสวนทองถน แผนยทธศาสตรจงหวด และแผนการแกไขปญหาความยากจน

3.2 ทศทางและระบบการทางานใหมของบานมนคงในทดนราชพสด 3.2.1 เปนการแกปญหาทงเมองใหคนจน/คนเดอดรอนมโอกาสเขาถงและเปนเจาของโครงการอยางกวางขวาง 3.2.2 พฒนาและสรางการเชอมโยงของชมชน/เครอขายใหเปนกาลงสาคญในการขบเคลอนและขยายผลกระบวนการแกปญหาทอยอาศย สการแกปญหาทงเมอง 3.2.3 กระบวนการทางานรวมชมชนทองถน พลง ๓ ประสาน : ชมชน เครอขายและ กรรมการเมอง 3.2.4 บานมนคงในทดนราชพสด : บานทมากกวาคาวาบาน เปนการสราง/ฟนฟ การจดการ ตนเองของชมชนใหเปนชมชนทเขมแขง จดการปญหาไดดวยตนเอง (มคน มการเชอมโยงชมชน มทน มการสรางงานสรางกจกรรมการพฒนาดวยชมชนเอง 1) เกดขบวนชมชนในรปของเครอขายชมชนเมองทจะเปนพลงสาคญของ การพฒนาชมชนและทองถน เชอมโยงเพอชมชนอนๆ ในเมองและการเชอมโยงเครอขาย ทกระดบ 2) การพฒนาชมชนในอนาคต มกระบวนการพฒนาชมชน คณภาพชว ต อาชพรายได สงคม สงแวดลอม ชมชนและเมอง โดยขบวนชมชนอยางตอเนองและยงยน 3) เกดกระบวนการพฒนาสรางความเขมแขงของกลมออมทรพย/สหกรณของชมชน มระบบการดแลคน รกษาทดนและบานและระบบการปองกนความเสยง

Page 17: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

17   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3.3 ความสมพนธของกลไกการดาเนนโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

Page 18: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

18   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3.4 กระบวนการแกปญหาทอยอาศยชมชนผมรายไดนอยทงเมอง

3.5 ลกษณะโครงการ/รปแบบการพฒนาทอยอาศยตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสด 3.5.1 การปรบปรงชมชนใหมนคงในทเดม (Slum Upgrading) เปนการปรบปรงชมชนใหมสภาพดขน เพอคงรปแบบชมชนเดมตอไป โดยปรบปรงระบบสาธารณปโภค ทางเดนเทาและสภาพแวดลอมในชมชนเปนการสรางคณภาพชวตของชมชนใหดขน 3.5.2 การปรบผงทดนใหม (Reblocking) เปนการปรบปรงรปแบบชมชนเดมใหมผงและโครงสรางสาธารณปโภคพนฐานทดขน โดยอาจมการปรบรอยายบานบางสวน และพฒนาระบบสาธารณปโภคใหดขน การปรบผงทดน ถอไดวา เปนการตอเนองจากการพฒนาแบบเดม ชมชน ไมบอบชามากนก แตชมชนไดรบความมนคงในการอยอาศยและสามารถพฒนาทอยอาศยของตนเองอยางคอยเปนคอยไป 3.5.3 การแบงปนทดน (Land sharing) เปนรปแบบไทยๆ คอ เมอเจาของทดนตองการนาทดนไปใช กเกดการประสานประโยชนระหวางชมชนและเจาของทดน โดยเจาของทใหเชาหรอขายทบางสวนใหชมชนในราคาถก แลกกบการใชประโยชนจากทดนสวนทเหลอ ทาใหชมชนมความมนคงในระยะยาวหรอกรรมสทธในทดน เกดการปรบผง มการกอสรางและพฒนาทอยอาศยรวมกนของชมชนใหม

Page 19: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

19   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3.5.5 การรอยายชมชนออกไปอยในทใหม (Relocation) มขอดทชมชนมความมนคงแตทาใหชมชนอาจตองอยไกลจากชมชนเดมไกลจากแหลงงาน สถานศกษา เสยคาเดนทางเพม อาจตองสรางชวตและสงคมใหม เกดภาระคาใชจายในการกอสรางบานเพมขน แตชาวบาน มกรรมสทธในการอยอาศยสามารถพฒนาสภาพแวดลอมชมชนใหมไดเตมท

3.6 วธการทางานสาคญ 3.6.1 จดเวททาความเขาใจกบสวนทเกยวของ เพอใหเกดการมสวนรวมของทองถนกบการพฒนาทอยอาศยระดบเมองทง - พนทเปาหมาย - พมจ. - ทองถน 3.6.2 พฒนากลไกเครอขายองคกรชมชนระดบเมอง/คณภาพองคกร ตดตาม/สอบทาน/ตรวจงวดงาน เบกจาย การบรหารจดการกลม/โครงการ 3.6.3 สงเสรมการจดตงกองทนเพอแกไขปญหาทอยอาศยและกองทนสวสดการชมชนระดบเมอง 3.6.4 การยกระดบกลไกการทางานของขบวนองคกรชมชนระดบจงหวด/กลมจงหวด/เขต/ภาค/ชาต 3.6.5 การเชอมโยงประเดนการขบเคลอนระดบนโยบายบานมนคง ทดน กองทน กฎหมาย สวสดการ

3.7 กรอบการพจารณาโครงการ/สนเชอ 3.7.1 องคกร 1) ทมาของกลมเปาหมาย/สมาชกผรบประโยชนในโครงการมความชดเจน 2) มกจกรรมการออมทรพยไมนอยกวา 6 เดอน รวมถงมการออมสมทบเพอทอยอาศย 10% ของวงเงนเสนอก 3) การบรหารจดการองคกร เชน มการกาหนดโครงสรางการบรหารจดการ แบงบทบาท คณะกรรมการ ระบบกลมยอย ระบบการเงน บญช ชดเจน 4) มหลกเกณฑ กตกา ขอตกลงรวมในการดาเนนการ 5) กรณองคกรทเคยใชสนเชอ พอช. แลว ตองสรปผลการใชสนเชอทผานมาของ องคกร - สงผลตอการพฒนาชมชนอยางไร - ปญหา อปสรรคทเกดขน - ผลการชาระคนของสมาชก/กลม (มการชาระคนปกต/สมาเสมอหรอไม)

Page 20: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

20   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3.7.2 โครงการ

1) แนวทางการพฒนาทอยอาศยระดบเมองของเมองนนๆ 2) การมสวนรวมในการดาเนนโครงการของสมาชก

- การสารวจขอมล /วเคราะห รายรบ - รายจาย หนสนรายครวเรอน ผานระบบกลมยอย - กระบวนการจดการทดน - มกระบวนการเลอกแปลงทดนทเหมาะสม/การเปรยบเทยบกบแปลงทดนแปลงอนๆ ทไดมการสารวจของกลม - กรณซอ อนมตภายใตไมเกนราคาประเมนทดนของบรษท/กรมทดน - กรณเชา ความชดเจนของเงอนไขการเชา (ระยะเวลา/ อตราคาเชา) - กระบวนการวางผง ออกแบบบาน - การกาหนดกฎ กตกา ตางๆ ของชมชน 3) การบรหารจดการโครงการ - จดใหมการแบงบทบาท หนาท ทมทางานดานตางๆ ทชดเจน เชน ทมสบราคา ทมจดซอ-จดจาง ทมชาง ทมบรหารจดการ (ทมออมทรพย) - กระบวนการปลกสรางบาน (รายละเอยดของรปแบบการจางผรบเหมาทงหมด,จางผรบเหมาเฉพาะคาแรง,จางชางชมชน, เจาของบานปลกสรางเอง การมสวนรวมของสมาชกในการปลกสราง) - การวางแผนการดาเนนงานกอสราง (การจดรายละเอยดเฟสการปลกสรางบาน ทสมพนธกบการออมสมทบ, เฟสการปลกสรางทงโครงการ (ระยะเวลาเรมตน สนสด) 4) การบรหารจดการสนเชอ - การกาหนดขอตกลงในการบรหารจดการสวนตางดอกเบยทเกดขน (สวนตางนาไปทาอะไรบาง สดสวนเทาไหร) - มาตรการ/แผนงาน การปองกนความเสยง 5) ระบบการตดตาม ตรวจสอบ ควบคมภายในองคกร 6) ระบบการควบคมดแลเชงสงคม 7) ขอคดเหนของกลไก/ขบวนบานมนคงภาค

Page 21: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

21   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3.8 กรอบการอดหนนงบประมาณ ภายใตโครงการบานมนคงในทดนราชพสด 3.8.1 สนบสนนการปรบปรงชมชน

กรณปรบปรงในทดนเดม 30,000 ตอครอบครว กรณรอยายชมชนใหม 50,000 ตอครอบครว

3.8.2 สนบสนนดานการพฒนาทอยอาศย 25,000 ตอครอบครว (วตถประสงคเพอการลดภาระการเปนหน/ใหเกดการชวยเหลอเกอกลกน)

3.8.3 สนบสนนการพฒนาดานอนๆ (ดานสงคม/สงแวดลอม) - การปรบปรงภมทศนในชมชน - ระบบบาบดนาเสย - บานกลาง การดแลผยากไร - การสรางเอกลกษณของชมชน

3.8.4 สนบสนนงบประมาณดานการบรหารจดการ 5 % ของงบปรบปรงชมชน (สาธารณปโภค) คานวณจากงบพฒนาระบบสาธารณปโภคชมชน รอยละ 5 โดยมเกณฑขนตาไมตากวา 50,000 บาท และไมเกน 500,000 บาท โดยแยกเปน 2 สวน คอ - 2.5 % ใหชมชนบรหารจดการ - 2.5% ใหคณะกรรมการเมอง/ภาค

3.8.5 งบบรหารจดการการพฒนากระบวนเมอง 8,000 บาท 3.9 เกณฑการพจารณาผเขารวมและการพจารณาสทธในโครงการบานมนคงในทดนราชพสด 3.9.1 เกณฑการพจารณาผเขารวมโครงการ

1) เปนผอยอาศย ทมบานของตนเอง ผอาศย หรอบานเชาทอาศยอยจรง ในชมชนทอยอาศยในทดนรฐอยางไมมนคง รวมถงกลมบกรกขนาดเลกทกระจดกระจายในเมอง

2) กลมบานเชา ทอยอาศยจรงในชมชนตอเนองไมตากวา 5 ป ยกเวน ผเชาทมเหตจาเปนตองยายออกจากชมชนในพนทใกลเคยง ใหคณะกรรมการชมชนพจารณาเปนกรณๆ ไปตามความเดอดรอน

3) กลมบกรกขนาดเลกกระจดกระจาย หรอ ผจดทะเบยน สย.7 ตองมรายไดตอครอบครวไมเกนเกณฑผมสทธจองซอบานเอออาทร

Page 22: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

22   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3.9.2 เกณฑการพจารณาสทธในโครงการบานมนคงในทดนราชพสด 1) บานละ 1 สทธ

2) บานทมอยอาศยมากกวา 5 คนและแออด ใหสทธเพมไดไมเกน 1 สทธ 3) บานทไดรบสทธเพมตองเปนครอบครวทรบภาระคาใชจายได โดยไมทอดทงพอแม

หรอผสงอาย 4) กลมบานเชาตองอยอาศยจรงอยางตอเนองไมนอยกวา 5 ป ยกเวนผเชาทยายใน

ทองถนเดยวกน ควรอาศยอยในชมชนไมตากวา 2 ป โดยใหคณะกรรมการชมชนพจารณาเปนกรณ ๆ ไป 5) บานหลงหนงสามารถรบสทธไดเพยงโครงการเดยว

6) การยายไปสรางชมชนในทดนใหม ไมใหสทธเจาของบานเชาทไมไดอยอาศยจรงในชมชน แตตองการสรางรายไดในทดนใหม ยกเวน บางครอบครวไมสามารถจายคาทอยอาศยได ชมชนอาจพจารณาใหครอบครวนน ๆ แกปญหาโดยการแบงหองใหเชา

7) การยายไปสรางชมชนใหม ผไดรบสทธตองมแผนการเขาอยอาศย หรอปลกสรางบาน ในระยะเวลาไมเกน 1 ป 3.9.3 ขนตอนและกลไกการดาเนนงาน

1) ชมชนสารวจขอมลครวเรอนผเดอดรอนในชมชน รวมถงกลมผบกรก 2) ชมชนจดทาเกณฑการพจารณาผเขารวมโครงการและเกณฑการพจารณาสทธ

เสนอเครอขาย และคณะกรรมการเมองเหนชอบ 3) จดประชมสมาชกในชมชน เพอตรวจสอบและใหการรบรองผเดอดรอนและรบรอง

การพจารณาสทธของชมชน โดยเครอขายหรอขบวนชมชนมสวนรวมดวย 4) ชมชนเสนอหลกเกณฑ รายชอผเดอดรอนและขอมลทเกยวของเพอให

คณะกรรมการเมองรบรองผเดอดรอนและรบรองการพจารณาสทธของชมชน 5) ชมชนหรอคณะกรรมการเมองจดสงขอมลและรายชอผไดรบการพจารณาสทธเขา

รวมโครงการ ใหสานกงานบรหารโครงการบานมนคงในทดนราชพสด 6) หากมการเปลยนแปลงผไดสทธเขารวมโครงการใหสมาชกในชมชนและเครอขาย

ชมชนรวมกนพจารณา และสงรายชอผทไดรบการพจารณารายใหมใหคณะกรรมการเมองรบรอง กอนนาสงใหสานกงานบรหารโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

Page 23: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

23   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3.10 การพฒนาเอกลกษณและภมทศนในโครงการบานมนคงในทดนราชพสด การใชวสดธรรมชาตหรอไมทมในทองถนเปนสวนประกอบของโครงการบานมนคงในทดนราชพสด 1) ชมชนทาแผนงานและวธบรหารจดการการใชวสดธรรมชาตหรอไมทมในทองถนของชมชน

2) รปแบบหรอประเภทของวสดทนามาใชและงบประมาณเพอประโยชนรวมของชมชน

3) ควรคานงถงการใชวสดธรรมชาตหรอไมเปนเพยงสวนประกอบ อยางถกกฎหมายไมทาลายทรพยากรธรรมชาต หรอนาไมเกามาใชใหม

4) ใหสามารถมองเหนวสดนนๆ ไดชดเจนในโครงการ เพอสรางเอกลกษณ ชมชน

3.11 วงเงนสนบสนนตามจานวนครวเรอนในชมชน 20-50 ครวเรอน งบสนบสนน 50,000 บาท 51-100 ครวเรอน งบสนบสนน 100,000 บาท 101-150 ครวเรอน งบสนบสนน 150,000 บาท ตงแต 151 ครวเรอน งบสนบสนน 200,000 บาท มผลรวมถงชมชนทเคยไดรบอนมตแลว และกาหนดกรอบงบประมาณสนบสนน

ตามจานวนครวเรอนในชมชน ดงน - ชมชนควรสมทบอยางนอย 5% ของวงเงนทสนบสนน ซงอาจทาในรปแบบตาง ๆ เชน การนาไมทมอยเดมมาทาใหม การนาไมทมอยเดมมาแปรรป เพอสรางงานในชมชน เปนตน 3.11.1 เกณฑการสนบสนนการปลกตนไมในชมชนโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

1) เปนชมชนทเขารวมโครงการบานมนคงในทดนราชพสดโดยจดทารายละเอยดคาใชจายตามขอเทจจรงอยางชดเจน นาเสนอคณะอนกรรมการฯ

2) ชมชนควรพจารณาตนไมตามความเหมาะสมของแตละพนท เปนไมมงคล ไมไทย เปนอาหารได และใชประโยชนได รวมถงพจารณาเรองผกสวนครวสาหรบประโยชนโดยรวมของชมชนดวย 3) วงเงนสนบสนน ไมเกน 20,000 บาทตอชมชน โดยมผลรวมถงชมชนทเคยไดรบการอนมตโครงการแลว

4) คณะอนกรรมการโครงการบานมนคงทราชพสดมอบอานาจใหคณะทางาน พจารณากลนกรองระดบภาคเปนผอนมตงบปรบภมทศน

Page 24: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

24   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3.11.2 เกณฑการถมดน เกณฑราคากลางแยกตามภาค เปนเกณฑเบองตนทจะพจารณาควบคกบผล

การสบราคาของกลไกการทางานในพนท ไมตากวา 3 ผประกอบการ กรงเทพฯ และปรมณฑล วงเงนตอควไมเกน 200 บาท ภาคตะวนออก ภาคกลางและตะวนตก วงเงนตอควไมเกน 75 บาท ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ วงเงนตอควไมเกน 75 บาท ภาคเหนอ วงเงนตอควไมเกน 180 บาท ภาคใต วงเงนตอควไมเกน 180 บาท 1) ในท ดนใหม อาจสนบสนนการถมดนเพมเตมโดยเฉลยสงไมเกน 50 ซม .

นอกเหนอจากงบประมาณตามเกณฑ 25,000 บาท ซงชมชนตองใชในการจดทาระบบสาธารณปโภคครบถวนตามแผนทกาหนด

2) ควรถมจากระดบทนาทวมไมถงของแตละปเปนหลก ไมใชความสงของถนนเปนหลก 3) ใหแตละภาคมคณะทางานชางชมชนผมประสบการณ พรอมกบสถาปนกชวยวาง

ทางเลอกใหชมชน โดยใหชางเทศบาลเปนทปรกษา 4) ใหนาราคากลางของสานกงบประมาณมาพจารณาประกอบดวย

3.11.3 เกณฑสนบสนนระบบบาบดนาเสยชมชน 1) สนบสนนระบบบาบดทยงยนและประหยด ไมตองใชพลงงานไฟฟา

2) สนบสนนใหทกบานทาระบบบาบดในครวเรอน โดยสนบสนนเพมเตมไมเกนหลงละ 2,000 บาท 3) สนบสนนระบบบาบดนาเสยรวม ซงทาใหนาทออกมานากลบมาใชใหมได โดยสนบสนนเพมเตมในวงเงนตอชมชนไมเกน 200,000 บาท 3.12 การแตงตงคณะทางานบานมนคงในทดนราชพสดของขบวนการชมชนระดบเมอง 3.12.1 คณสมบตคณะทางานบานมนคงในทดนราชพสด 1) เปนผนาหรอคนในชมชนทเดอดรอน ทมความเชอในแนวการทางานทกระจายอานาจ สรางการมสวนรวมของชมชน และชมชนเปนแกนหลกของการพฒนา 2) เปนผมประสบการณตรงหรอเคยรวมในกระบวนการบานมนคงหรอเปนผมประสบการณการพฒนาทเปนทยอมรบ มความเขาใจในแนวทางและกระบวนการทางานโครงการบานมนคง

Page 25: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

25   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3) มทกษะหรอความสามารถ ความเชยวชาญในการทางานดานใดดานหนงหรอ

หลายดาน ไดแก การสารวจขอมลชมชน การตงและพฒนากลมออมทรพย สวสดการชมชน การสงเสรม การเตรยมความพรอมดานสนเชอ งานการออกแบบและกอสราง การพฒนาสภาพแวดลอม พฒนาภมทศนชมชน กระบวนการแกไขปญหาทดน เปนตน 4) มจตสาธารณะ สนใจทจะมสวนรวมในการสนบสนนใหชมชนทเดอดรอนไดมโอกาสพฒนาและบรหารจดการปญหาดวยตนเอง 3.12.2 คณสมบตโดยรวมของคณะทางานบานมนคงในทดนราชพสด

1) คณะทางานประกอบดวยบคคลทมความสามารถหลากหลายรวมกน ไดแก ความสามารถดานชาง งานออกแบบและกอสราง งานออมทรพย การเตรยมความพรอมดานสนเชอ งานสารวจขอมลชมชน ดานกระบวนการแกไขปญหาทดน งานสวสดการชมชนงานพฒนาสภาพแวดลอม งานประสานชมชนและหนวยงานตาง ๆ เปนตน 2) เปนคณะทพรอมสนบสนนใหชมชนมความรความสามารถในการบรหารจดการและดาเนนงานโครงการบานมนคงในทดนราชพสดดวยทมงานชมชนเอง 3) เปนคณะทพรอมเชอมโยงการทางาน แลกเปลยนเรยนรสนบสนนระหวางกนในคณะทางานและกบคณะทางานชดอน และกบหนวยงานทองถน หนวยงานรฐ เอกชนอน ทมอยในทองถน 4) ในคณะทางานประกอบดวยบคคลทมสดสวนระหวางชายและหญงในจานวนทเหมาะสม

Page 26: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

26   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3.13 ขนตอนและวธดาเนนการบานมนคงในทดนราชพสดของสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.)

1

3

2

4

ออกแบบชมชนและรปแบบ ทอยอาศย

ผงทดน/ทตงชมชนระบบสาธารณปโภค/ผงเมอง

ความชดเจนเรองทดน/ สทธ-การจดการเพอใหได

ประชมสรางความเขาใจ

สารวจขอมลสมาชก

จดระบบออมทรพย /กองทนเพอพฒนาทอยอาศย

หาแนวทางแกปญหาและแนวทางการพฒนาโครงการ

การปรบปรงสาธารณปโภค

การปรบผงบางสวน

รอสรางใหม

ทเดม ทใหม

จดการเรองทดนเกยวของใหเกดสทธ

ชดเจน

ทาแผนการกอสราง

จดระบบกลไกชมชนบรหาร/จดการ

ประสานกบหนวยงาน ทเกยวของ

จดระบบการเงน

14

15

16

17

18

เขาอย

พฒนาตอเนอง

กอสราง/ถมดน/สาธารณปโภค/สรางบาน

สวสดการ

อาชพ

การจดการชมชน

พฒนาสงแวดลอม

รวมสรางเมองนาอย

20

21

19

เสนอกรรมการเมอง

เสนอ คณะกรรมการภาค

เสนอกรรมการระดบชาต

อนมต

11

13

12

10

ตงสหกรณ

5

6

7

9

8

• จดระบบการอยอาศย รปแบบ / สทธ/ การเงน • การทางานรวมกบภาค/

ทองถน

Page 27: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

27   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

4. บทบาทหนาทความรบผดชอบของสหกรณเคหสถานในโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

4.1 การจดตงสหกรณตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสด 4.1.1 การเตรยมความพรอมของชมชน กอนทจะแนะนาสงเสรมใหชมชนบานมนคงในทดนราชพสดจดตงสหกรณควรเตรยมความพรอมของชาวชมชนใหรจกสหกรณและการดาเนนงานแบบสหกรณ ซง พอช. สามารถเตรยมความพรอมใหชาวชมชนไดโดยสอดแทรกไวใน แปดขนตอนสบานมนคงในทดนราชพสด โดยสรางความร ความเขาใจแกชาวชมชน ดงน

1) ความรความเขาใจในเรองสหกรณ อาท - อดมการณ หลกการและวธการสหกรณ

- สหกรณเปนนตบคคลตามกฎหมายสหกรณ จงตองมระบบบญช มการตรวจสอบความถกตอง เพอใหการดาเนนงานโปรงใสเปนระบบและมระเบยบ - สหกรณเปนของชมชน บรหารโดยชาวชมชนและเพอประโยชนของชมชน - สมาชกเปนเจาของสหกรณ และเปนลกคาของสหกรณ (Co-owners and co-customers) - หลกการชวยตนเองและชวยเหลอซงกนและกน (Self-help and Mutual help) ตามวถสหกรณสอดคลองกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คอ เนนการพงพาตนเอง 2) ความชดเจนในเรองทดน พอช. ควรทาความชดเจนแกชาวชมชนในเรองสทธการเชาของสหกรณ รวมทงการดาเนนงานในรปแบบสหกรณใหชาวชมชนทเขารวมโครงการไดรบรและเขาใจเพอไมใหเกดปญหาขนภายหลง 3) การออมเปนหวใจสาคญของการไดมาซงบานทมนคงตามชอโครงการเปนปจจยสาคญในการดาเนนกจกรรมตางๆ ทงของตวบคคล ครอบครว และองคกรหรอสถาบน เชน สหกรณ ในลกษณะทนสะสมเพอใชในการดาเนนงานเปนภมคมกนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงกอนทจะเกดการออมจะตองรจกประมาณการใชจายไมใหเกนกาลงของตวเอง เกบออมสะสมครงละเลกครงละนอยจนกลายเปนเงนออมกอนใหญขนทอาจจะนาไปใชยามฉกเฉนหรอลงทนประกอบกจอนใหงอกเงยเพมขนได แมวาชาวชมชนบานมนคงในทดนราชพสดจะเปนผมฐานะยากจนและมรายไดนอย แตชาวชมชนกจาเปนตองรจกมธยสถและอดออม เปนทนสาหรบการปลกบานหรอปรบปรงซอมแซมบาน การออมเปนฐานการเงนของผออม สรางความเชอมนเปนหลกประกนการกยมและการเงนอนๆ พอช. จะแนะนาสงเสรมใหชาวชมชนมการรวมกลมกนออมในรปกลมออมทรพยโดยชาวชมชนบรหารจดการกนเอง จงควรท พอช. จะปพนฐานการรวมกลมเตรยมสหกรณตงแตแรกและใหมการจดทาบญชใหเรยบรอยถกตองเมอมความพรอมและจดตงเปนสหกรณแลวควรยบหรอตดโอนการเงนการบญชมาอยในสหกรณเพอความเปนเอกภาพของชาวชมชนและเพอไมใหสมาชกชาวชมชนมภาระทางการเงนหลายดานจนอาจเกดปญหาขนได

Page 28: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

28   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

4) ขนาดของสหกรณหรอขนาดของชมชนทจะจดตงเปนสหกรณขนอยกบความเหมาะสมในการบรหารจดการ ขนาดของทดนทเชาและความคนเคยของคนในชมชนเปนสาคญ สหกรณ ทใหญเกนไปอาจทาใหชาวชมชนดแลกนไมทวถงหรอยากแกการบรหารจดการใหเกดประสทธภาพได ทงน หากมหลายชมชนหรอหลายสหกรณอยใกลเคยงกนอาจรวมตวกนจดจางเจาหนาททาบญชเพยง 1-2 คน ได เนองจากสหกรณขนาดเลก ปรมาณธรกจไมมาก เอกสารหลกฐานใบสาคญตางๆ มจานวนไมมาก แตตองจดทาใหเปนระบบ มระเบยบและเปนปจจบน 4.1.2 หลกการในการจดตงสหกรณโครงการบานมนคงในทดนราชพสด เนองจากรปแบบการพฒนาทอยอาศยตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสดมความหลากหลาย นอกจากจะตองพจารณาถงลกษณะการอยอาศยเดมของชมชนแลว ยงขนอยกบความตองการของชมชนเปนสาคญ เนนยาถงหลกดาเนนการจดตงสหกรณตามโครงการ 5 ขอ พรอมทงซกซอมถงประเดนจดประสงคและรายละเอยดการพจารณา ดงน 1) ชมชนตองมความตองการอยางแทจรงมจดประสงคตองการชใหเหนวา การทชมชนจะขอจดตงเปนสหกรณเกดจากชมชน โดยชมชนรบทราบแลววา หากเปนสหกรณแลวชมชนจะรวมกนยกรางขอบงคบทจะใชปฏบตงานรวมกนในสหกรณ มขอกาหนดและระเบยบทเกยวของอะไรบางทจะตองกาหนดและยอมรบทจะปฏบตเพอเปนการแกไขปญหาชมชน 2) ชมชนตองมความพรอม มจดประสงคและรายละเอยดประกอบการพจารณา ดงน

2.1) กอนจะขอจดตงสหกรณ ชมชนมปฏสมพนธกนในรปกลมมากอนอาจจะเปนกลมออมทรพยหรอกลมอนๆ หรอมการประชมหารอกนแกไขปญหาในชมชนมากอนและมสมาชกกลมไมนอยกวา 50 คน

2.2) ชมชนควรมสถานภาพชมชน ซงประกอบดวยรายชอของสมาชกชมชน ทอยสมาชกในชมชนและการประกอบอาชพซงกอใหเกดรายไดในครอบครว

2.3) เมอเจาหนาทกรมสงเสรมสหกรณใหความรในเรอง หลกการ วธการดาเนนงานของสหกรณ เมอนดประชมจะตองมผมาเขารวมประชมรบฟงเกนกวารอยละ 50 ของสมาชกชมชนและรอยละ 75 ของผรบฟงสนใจในเนอหาสาระ และเมอนดประชมคณะผจดตงสหกรณจะตองมารวมประชมทงหมด ตลอดจนคณะผจดตงจะตองสนใจในกจกรรมสหกรณทงหมด

2.4) เมอชมชนเขาใจรายละเอยดวธการสหกรณแลว ควรจะมการวางแผนการปฏบตงานใหสอดคลองกบวตถประสงคทชมชนจะขอจดตงสหกรณ โดยพจารณาวา หากจะจดตงสหกรณแลวสหกรณจะดาเนนการอะไรบาง ใครเปนผปฏบตและสหกรณจะหารายไดจากไหนมาเปนคาใชจาย

Page 29: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

29   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

3) ใหนาชมชนไปดสหกรณทสาเรจและลมเหลว โดยประสานกบ พอช. ซงมความพรอมทางดานงบประมาณ 4) ผขอตงตองผานการอบรมบญชจากกรมตรวจบญชสหกรณ มจดประสงคใหคณะผจดตงสหกรณตองจดหาบคคลเขารบการอบรมดานบญชกบสานกงานตรวจบญชสหกรณจงหวดในพนทเพอทจะไปดาเนนการจดทาบญชใหกบสหกรณทจะจดตง หากยงจดหาบคคลไปอบรมไมไดใหพจารณาคดเลอกบคคลจากคณะผจดตงสหกรณเขารบการอบรมแลว โดยจะตองจดทาบญชใหสหกรณจนกวาจะหาบคคลอนทเหมาะสมมาจดทาบญชได

5) เมอดาเนนการจดตงสหกรณแลวในเบองตนหนวยงานทเกยวของตองเขาไปใหความชวยเหลอแนะนาในดานการบรหารจดการอยางสมาเสมอเปนเวลา 6 เดอน ถง 1 ป เพอชวยใหสามารถดาเนนการตอไปได ในทน หนวยงานทเก ยวของหมายถงกรมสงเสรมสหกรณ กรมตรวจบญชสหกรณ พอช. และหนวยงานอนทเกยวของ 4.1.3 ระเบยบนายทะเบยนสหกรณวาดวยการจดตงสหกรณตามโครงการบานมนคง พ.ศ. 2548 ระเบยบนายทะเบยนสหกรณวาดวยการจดตงสหกรณตามโครงการบานมนคง พ.ศ. 2548 ลงวนท 21 มนาคม 2548 มวตถประสงคเพอใหสหกรณทจดตงใหมมคณภาพ สามารถดาเนนการไดภายหลงการจดตงมสาระสาคญคอสหกรณทขอจดตงในพนทโครงการบานมนคงจะตองมความชดเจนในเรองทดนทอยอาศยของชมชน มเจาหนาทจดทาบญชของสหกรณมแผนกจกรรมของสหกรณทจะพฒนาสมาชกและชมชน และ พอช. ไดใหคารบรองเปนลายลกษณอกษรวา สมควรจดทะเบยนเปนสหกรณได นอกจากนหลกเกณฑและเงอนไขอนๆ ยงตองปฏบตตามระเบยบทะเบยนสหกรณวาดวยวธการดาเนนการขอจดตงสหกรณ พ.ศ. 2547 ลงวนท 10 พฤษภาคม 2547 ดวย 4.2 การสงเสรมสหกรณตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสด 4.2.1 ความรความเขาใจเรองสหกรณ ควรใหการศกษาอบรมแกบคคลทเกยวของกบสหกรณ ดงน 1) สมาชก ใหความรพนฐานเรองอดมการณ หลกการ วธการสหกรณ บทบาทหนาทของสมาชกในฐานะเจาของและลกคาของสหกรณ การดาเนนธรกจของสหกรณ เพอใหสมาชกมความเขาใจในรปแบบวธการดาเนนงานของสหกรณจะทาใหสมาชกมสวนรวมและใหความรวมมอในกจกรรมของสหกรณมากขน โดยการจดโครงการฝกอบรม การประชมกลมสมาชก การใชเวลาวางในชวงเยนหลงเลกงานหรอใชเวลาบางสวนในการประชมใหญ การจดกจกรรมสาธต การจดทาเอกสารเผยแพร  

 

Page 30: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

30   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

2) คณะกรรมการดาเนนการสหกรณ ใหความรพนฐานเรองอดมการณ หลกการ วธการสหกรณ บทบาทหนาทของคณะกรรมการในฐานะฝายบรหาร รวมทงความรดานการบรหาร การควบคม การจดการธรกจ ตลอดจนกฎหมายทเกยวของในการดาเนนงานของสหกรณ เพอใหเกดความเขาใจในการดาเนนธรกจของสหกรณและสามารถบรหารงานไดอยาง มประสทธภาพ โดยการจดโครงการฝกอบรม การประชมเชงปฏบตการ การศกษาดงานสหกรณทประสบความสาเรจ 3) เจาหนาทสหกรณ ระยะแรกสหกรณอาจยงไมมเจาหนาท แตในระยะตอไป เมอมเจาหนาทสหกรณแลว ควรใหความรพนฐานในเรองอดมการณ หลกการ วธการสหกรณ บทบาทหนาทของเจาหนาทสหกรณในฐานะฝายจดการ รวมทงความรในดานธรกจของสหกรณโดยเฉพาะดานการจดสรรทดนใหสมาชกและดานบญช เพอใหเจาหนาทไดเพมพนความรและเขาใจในระบบงาน จะชวยใหสามารถปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดอยางมประสทธภาพ 4) ผตรวจสอบกจการ ตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542 มาตรา 53 กาหนด ใหสหกรณตองมผตรวจสอบกจการ ซงทประชมใหญเลอกตงจากสมาชกหรอบคคลภายนอก เพอดาเนนการตรวจสอบกจการของสหกรณแลวทารายงานเสนอตอทประชมใหญ ผตรวจสอบกจการจงควรมความรพนฐานในเรองอดมการณ หลกการ วธการสหกรณ การดาเนนธรกจของสหกรณ บทบาทหนาทของผตรวจสอบกจการ

4.2.2 เงนทน แหลงเงนทนลาดบแรกของสหกรณควรมาจากแหลงภายในคอตวสมาชกเอง

เพอใหสอดคลองกบแนวคดการพงพาตนเอง โดยการชวยตนเองและชวยเหลอซงกนและกน และควรแนะนาสมาชกใหชวยตนเองโดยการระดมการถอหนใหมากขน และนาเงนออมทมมาฝากไวกบสหกรณเพอใหสหกรณมทนหมนเวยนในการดาเนนงานและมธรกรรมดานอนๆ เพมขน สาหรบผทอาศยอยในชมชนทยงไมไดสมครเปนสมาชกสหกรณ สหกรณควรทาความเขาใจ ชแจงใหความรถงประโยชนของการเปนสมาชกสหกรณเพอจะไดสมครเขาเปนสมาชกสหกรณและถอหนในสหกรณ

ในกรณสหกรณจะกยมเงนจากแหลงเงนภายนอก เจาหนาทสงเสรมสหกรณควรแนะนารวมทงวเคราะหถงความเปนไปไดและผลดผลเสยทจะเกดกบสหกรณใหทราบเพอสหกรณใชพจารณาประกอบการตดสนใจกอนทจะพจารณาขอกเงนจากแหลงทน รวมถง พอช. ซงตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542 มาตรา 47 บญญตวาดวยการกยมเงนหรอการคาประกนของสหกรณ จะตองจากดอยภายในวงเงนทนายทะเบยนสหกรณเหนชอบ ทงน เพอเปนการปกปองไมใหสหกรณกอหนเกนตว วงเงนอยในความสามารถทจะใชคนไดตามกาหนด แมวาปจจยหลกขนอยกบดลพนจของแหลงทน แตสหกรณและสมาชกตองมวนยทางการเงนเพอความมนคงของสหกรณและสมาชกเอง

Page 31: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

31   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

4.2.3 การบรหารและการจดการ 1) การบรหารจดการ คณะกรรมการดาเนนการควรมการประชมทกเดอนเพอวางแผนตดตามผลงานและแกไขปญหาตางๆ ควรกาหนดระเบยบขนถอใชเพอเปนแนวทางในการปฏบตงานและปองกนความเสยหายทอาจจะเกดขน มการแบงงานกนทาระหวางกรรมการตามความเหมาะสม ในกรณท สหกรณยงไมมทนเพยงพอทจะจดจางผจดการหรอเจาหนาท คณะกรรมการฯ ควรแตงตงกรรมการคนใดคนหนงทาหนาทแทนฝายจดการไปพลางกอน เพอใหมหนาทและความรบผดชอบในการจดการทวไปเกยวกบกจการประจาของสหกรณและใหกรรมการคนใดคนหนงมหนาทในการจดทาบญช เมอสหกรณมศกยภาพทจะจดจางบคลากรมาปฏบตงานได จงดาเนนการจดจางตามความเหมาะสมตอไป 2) การดาเนนงานของสหกรณ สหกรณควรเนนการประชาสมพนธการดาเนนงานของสหกรณใหสมาชกไดทราบขอมลอยางตอเนอง เพอใหมความเขาใจสหกรณอยางถกตองและรถงความรบผดชอบรวมกนของสมาชก ควรจดใหมการทากจกรรมรวมกนเพอสรางความสมพนธทดมความเอออาทรชวยเหลอซงกนและกน นอกจากนสหกรณควรพาคณะกรรมการฯ ศกษาดงานสหกรณเคหสถานทประสบความสาเรจเพอเปนแบบอยางและนามาปรบใชในการดาเนนธรกจของตนเอง 3) การวางระบบโครงสรางรปแบบการบรหารจดการ เจาหนาทสงเสรมสหกรณควรแนะนาสงเสรมตงแรกตง ซงการจดโครงสรางและการบรหารจดการองคกรทมประสทธภาพ สหกรณควรพจารณาประเดนสาคญ ดงน

3.1) การมอบหมายงานตามความถนดและความเหมาะสม โดยผดแลดานการเงนควรจะเปนคนละคนกบผดแลดานบญช งานดานเอกสารสาคญควรมการจดทาทะเบยนและมระบบจดเกบเรยบรอย

3.2) กาหนดคาตอบแทนการปฏบตงานใหเหมาะสมกบรายไดของสหกรณ ทงกรณของฝายจดการหรอเจาหนาทสหกรณหรอคณะกรรมการดาเนนการสหกรณ

3.3) กาหนดระยะเวลาในการปฏบตหนาทตามความเหมาะสมและควรจดใหม การประเมนผลการปฏบตหนาททกปและอาจมการสบเปลยนหมนเวยนหนาทกนบางเพอใหมการตรวจสอบความถกตองกนเอง 4) การสรางฐานขอมล ขอมลมความสาคญยงตอการดาเนนงานของสหกรณ สหกรณทจดตงใหมยงมขอมลตางๆ ไมมากนก จงควรแนะนาใหสหกรณจดทาฐานขอมลไวเปนระบบตงแตแรกตง และปรบปรงใหมความสมบรณและเปนปจจบนเสมอ เพอใชประโยชนในการวเคราะห ประเมน และวางแผนการดาเนนงานของสหกรณในดานตางๆ

Page 32: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

32   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

- ฐานขอมลทสหกรณควรจดทาไว ไดแก

4.1) ขอมลสมาชกสหกรณ ไดแก ทะเบยนสมาชก ทะเบยนรายหน รายละเอยดดานอาชพหลก เปนตน

4.2) ขอมลคณะกรรมการดาเนนการสหกรณ ไดแก ประวตบคคล ทะเบยนคมวาระการดารงตาแหนง ประวตการศกษาอบรม เปนตน 4.3) ขอมลเจาหนาทสหกรณ ไดแก ประวตบคคล หนาทความรบผดชอบ สญญาจางและหลกประกน อายการทางาน เปนตน

4.4) ขอมลของสหกรณ ไดแก ขอบงคบสหกรณ ระเบยบตางๆ แผนดาเนนงาน ขอมลทางการเงนและบญช ขอมลทางธรกจ เปนตน 5) การจดการประชม การประชมเปนหวใจสาคญของการดาเนนงานสหกรณ เพราะเปนการรวมตวกนของผมสทธออกเสยง ถกเถยงประเดนตางๆ ดวยเหตผล และตดสนใจรวมกนโดยใชเสยงขางมากตามวถทางประชาธปไตย 4.3 คาแนะนาการจดทาบญชสาหรบสหกรณในโครงการบานมนคงในทดนราชพสด สหกรณทจดทะเบยนตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสดนเปนสหกรณประเภทหนงทเกดขนจากการรวมตวของกลมผทอยอาศยในชมชนเดยวกน โดยการสนบสนนจากรฐบาลในการพฒนาทอยอาศยจากผทมรายไดนอยในเขตชมชนตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสดเพอใหสามารถบรรลวตถประสงคในการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคม ตลอดจนพฒนาคณภาพชวตและความเปนอยของสมาชกใหดขน โดยมเปาหมายเพอสรางความมนคงในการครอบครองทดนสาหรบการอยอาศย และพฒนาระบบสาธารณปโภค ทอยอาศย การพฒนาองคกรและชมชนในดานอนๆ ทงดานเศรษฐกจ สงคมและสวสดการ ดงนน เมอสหกรณไดรบหนงสอจดทะเบยนจากนายทะเบยนสหกรณแลว สหกรณจะตองจดทาบญชใหถกตองตามบทบญญตของกฎหมายทกาหนดไว ดงน 4.3.1 พระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542

มาตรา 65 ใหสหกรณจดใหมการทาบญชตามแบบและรายการทนายทะเบยนสหกรณกาหนดใหถกตองตามความเปนจรงและเกบรกษาบญช และเอกสารประกอบการลงบญชไวทสานกงานสหกรณภายในระยะเวลาทนายทะเบยนสหกรณกาหนด

มาตรา 66 ใหสหกรณจดทางบดลอยางนอยครงหนงทกรอบสบสองเดอนอนจดวาเปนรอบปทางบญชของสหกรณ

Page 33: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

33   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

4.3.2 ขอบงคบของสหกรณ

วตถประสงคของสหกรณ สหกรณเปนนตบคคลตามกฎหมาย การดาเนนงานของสหกรณตองกระทาภายในขอบเขตและวตถประสงคของสหกรณทกาหนดไวในขอบงคบ ซงสหกรณในโครงการบานมนคงในทดนราชพสดนจดตงขน โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมผลประโยชนทางเศรษฐกจ สงคมและสวสดการของสมาชกสหกรณ โดยวธการชวยเหลอตนเองและชวยเหลอซงกนและกน ตามหลกสหกรณรวมกนดาเนนธรกจเพอประโยชนรวมกนในเรองตางๆ ดงน 1) ประกอบกจการบรการใหสมาชกมทอยอาศยเปนของตนเองตามอตภาพ และใหสมาชกสะสมเงนเพอชวยเหลอซงกนและกน ในการจดสรางทอยอาศยของตนเอง 2) พฒนาทดน กอสราง อาคาร บานเรอน ทอยอาศย ตลอดจนจดหาอปกรณใหเหมาะสมแกการอยอาศย 3) สงเสรมการออมทรพยของสมาชก 4) สงเสรมการประหยดทรพย การชวยเหลอตนเอง ชวยเหลอซงกนและกนในหมสมาชก

5) รวมมอกบสหกรณ ชมนมสหกรณ สนนบาตสหกรณแหงประเทศไทย องคกรชมชนภาคเอกชนและหนวยงานของรฐเพอสงเสรมและปรบปรงกจการของสหกรณ

6) สงเสรมการเรยนรและการพฒนาคณภาพชวตของสมาชกและชมชน อานาจกระทาการ ในการดาเนนธรกจของสหกรณเพอใหบรรลวตถประสงคตามทไดกาหนดไวในขอบงคบแลวนน สหกรณมอานาจกระทาการได ดงน

1) จดสรางบานเรอนทอยอาศยใหสมาชกซอหรอเชาซอ หรอวธอนใด รวมทงรวมกนจดซอวสดกอสรางและสงอนๆ ซงจะเปนประโยชนตอสวนรวมของสหกรณและสมาชก

2) จดหาทดน บานเรอนหรอทอยอาศยมาแบงปนในหมสมาชก 3) ตอเตม ซอมแซม ดแลรกษาบานเรอนหรอทอยอาศย และใหบรการอนๆ

เพอใหเกดความสะดวกสบาย เหมาะแกการอยอาศยของสมาชก 4) รบฝากเงนจากสมาชกหรอสหกรณอน 5) จดใหมเงนกสาหรบสมาชก 6) ใหสหกรณอนกยมเงน 7) ซอหนของชมนมสหกรณหรอสหกรณอน

8) ซอหนของสถาบนซงประกอบธรกจอนทาใหเกดความสะดวกหรอสงเสรมความเจรญแกกจการของสหกรณ

Page 34: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

34   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

9) ซอหลกทรพยรฐบาลหรอรฐวสาหกจ 10) ออกตวสญญาใชเงนหรออกตราสารการเงน 11) ฝากหรอลงทนอยางดนตามกฎหมายและตามทคณะกรรมการพฒนาการ

สหกรณแหงชาตกาหนด 12) จดใหมสวสดการหรอใหการสงเคราะหแกสมาชกและครอบครว 13) ขอหรอรบความชวยเหลอทางวชาการจากทางราชการ หนวยงานตางประเทศ

หรอบคคลอนใด 14) กระทาการตางๆ ตามทอนญาตไวในกฎหมายวาดวยสหกรณ เพอให

เปนไปตามวตถประสงคทกลาวขางตน ทงน รวมถงการถอกรรมสทธหรอทรพยสทธครอบครอง ซอแลกเปลยน โอนหรอรบโอน เชาหรอใหเชา เชาซอหรอเชาซอ จานองหรอรบจานอง จานาหรอรบจานา ขายหรอจาหนาย ซอทรพยสน ตลอดจนดาเนนกจการอนบรรดาทเกยวกบหรอเนองในการจดใหสาเรจตามวตถประสงคดวย 4.4 โครงสรางของสหกรณในโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สหกรณในโครงการบานมนคงในทดนราชพสดดาเนนงานโดยสมาชก กลาวคอ สมาชกจะเลอกตงตวแทนของตนจากทประชมใหญมาเปนคณะกรรมการดาเนนการเพอบรหารงานในสหกรณและจะมการจดจางฝายจดการมาปฏบตงานในสหกรณ ซงประกอบดวยผจดการและเจาหนาทฝายตางๆ เพอใหบรการแกสมาชกทมาทาธรกจกบสหกรณ

นอกจากนทประชมใหญของสหกรณจะเลอกตงสมาชกหรอบคคลภายนอกทมคณสมบตเหมาะสมผตรวจสอบกจการของสหกรณ ตามทบญญตไวในพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ.2542 มาตรา 53 และสหกรณอาจจดใหมผตรวจสอบภายในโดยการจดจางใหเขามาตรวจสอบการปฏบตงานของฝายจดการและรายงานการปฏบตงานใหคณะกรรมการดาเนนการไดทราบ

Page 35: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

35   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

ผงโครงสรางของสหกรณในโครงการบานมนคงในทดนราชพสด ทงน ไดกาหนดหนาทความรบผดชอบไว ดงน

(1) สมาชก ผทเปนสมาชกทกคนมหนาทและความรบผดชอบในฐานะเจาของสหกรณ ดงน - ปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ และคาสงสหกรณ - เขารวมประชมทกครงทสหกรณนดหมาย - พจารณาขอบงคบและแกไขเพมเตมขอบงคบของสหกรณ ซงเปนตวกาหนดแนวทาง

ดาเนนงานของสหกรณ ตลอดจนนโยบายสาคญตางๆ - พจารณาคดเลอกคณะกรรมการดาเนนการสหกรณทมความสามารถเพอเปนตวแทน

ของสมาชกในการดาเนนการและการตดสนใจเกยวกบกจการของสหกรณ - สงเสรมสนบสนนกจการของสหกรณ เพอใหสหกรณเปนองคการทเขมแขง

- สอดสองดแลกจการของสหกรณ - รวมมอกบคณะกรรมการดาเนนการสหกรณ พฒนาสหกรณใหเจรญรงเรองและมนคง

ผตรวจสอบ

ผตรวจสอบ

ทประชมใหญ

คณะกรรมการดาเนนการ

ผจดการ

ฝายการเงน ฝายบญช ฝายขาย/สนเชอ

สมาชก สมาชก

กลมสมาชก

สมาชก สมาชก สมาชก สมาชก

กลมสมาชก กลมสมาชก

ฝายจดการ จดจางฝายบรหาร เลอกตง

Page 36: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

36   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

(2) กลมสมาชก สมาชกทกคนตองรวมกนเปนกลมสมาชก โดยถอเอาความสมพนธทดพนทตดตอกนเปนเกณฑจานวนสมาชกในกลมเปนไปตามความเหมาะสม เพอใหสมาชกกลมดแลกนเองโดยคดเลอกประธานกลมและรองประธานกลมเปนหวหนา อานาจหนาทของกลมสมาชก - รบสมาชกกลมและรบรองการเปนสมาชก - อนญาตใหสมาชกกลมลาออก - ตดตามหนสนสมาชกในกลมทเปนหนกบสหกรณ - คาประกนเงนกตามระเบยบสหกรณวาดวยการกเงน - รวบรวมปญหาความตองการของสมาชก - จดเกบรวบรวมขอมลพนฐานสมาชกกลม - กลนกรองสทธการเขารวมกจกรรมของสหกรณหรอชมชน - ด ตดตามชวยเหลอการใหสวสดการแกสมาชกและดาเนนการอนๆ ตามทคณะกรรมการมอบหมาย 4.5 บทบาทหนาทความรบผดชอบของสหกรณเคหสถาน สหกรณเคหสถานตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสด เกดจากการรวมตวของกลมผทมรายไดนอยและอาศยอยในชมชนเดยวกนเพอจดทะเบยนเปนสหกรณเคหสถานตามโครงการบานมนคงในทดนราชพสด โดยชมชนจะเปนแกนหลกในการรวมคด รวมทา รวมกบภาคตางๆ ในทองถนภาครฐจะอดหนนเงนงบประมาณคาพฒนาระบบสาธารณปโภคและสงแวดลอมแกชมชน ซงนอกจากจะเนนการสรางความมนคงในเรองทอยอาศยแลว ยงมงสรางสงคมใหเปนชมชนทมนคงเขมแขง มการชวยเหลอเอออาทรซงกนและกน อนจะนาไปสการสรางความมนคงของชวตดานสงคมและเศรษฐกจแกชาวชมชนในทสด แตเนองจากปจจบนสหกรณฯ ตองดาเนนงานภายใตสภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคมและการเมองทมความผนผวนทางเศรษฐกจ ความขดแยงในสงคมการแขงขนอยางรนแรง และความไมแนนอนทางการเมอง สหกรณฯ จงไดรบผลกระทบโดยตรงทงภาวะเงนเฟอ นโยบายการเงนของรฐบาลในสวนของอตราดอกเบย นโยบายในการใหความชวยเหลอแกสหกรณฯ ซงขนอยกบเสถยรภาพของรฐบาล ดงนน เพอใหการบรหารงานของสหกรณฯ ประสบผลสาเรจอนจะเปนประโยชนตอมวลสมาชก และบรรลวตถประสงคในการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคม สหกรณฯ ควรมการบรหารจดการความเสยงดงกลาว โดยบคคลทมสวนเกยวของโดยตรงประกอบดวย

Page 37: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

37   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

สมาชก สมาชกสหกรณเปนทงเจาของและผรบบรการจากสหกรณ การดารงอยของสหกรณจง

ขนอยกบสมาชกเปนสาคญ ดงนน สมาชกจะตองเขาใจบทบาทหนาทของตนเองในฐานะเจาของสหกรณสมาชกจะตองใหความสาคญในการเขารวมประชมใหญเพอรบทราบผลการดาเนนงาน กาหนดนโยบาย คดเลอกคณะกรรมการ ผตรวจสอบกจการ อนมตงบการเงนและแผนงาน งบประมาณประจาปและทสาคญสมาชกจะตองมวนยตอตนเองทงในการออมเงนและการจายชาระหนคนแกสหกรณในฐานะผใชบรการของสหกรณ หากสหกรณมกระแสเงนสดเขามาอยางตอเนองแลวจะเปนผลใหสหกรณมสภาพคลองทางการเงนสามารถนาเงนไปชาระหนเงนกไดตามกาหนดสญญาพรอมกบมเงนทนสาหรบบรหารจดการในสหกรณไดอยางเพยงพอดวย เพอทจะอานวยประโยชนใหแกสมาชกและทายทสดผลประโยชนทไดรบกจะกลบคนมาสสมาชกหรอชมชนสหกรณนนเอง อกทงสมาชกควรยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในการดารงชวต กลาวคอ การใหความสาคญกบการอยอาศยแบบพอเพยงโดยยดหลก พออย พอกนพอใช ไมใชจายเกนตว เกนฐานะทหามาไดควบคไปกบการมงลดรายจาย หารายไดเพมอยางตอเนองและหลกเลยงการกอหนเพม ซงเมอสมาชกเกดความพอด และมจตใจเขมแขงมจตสานกทด มองโลกใน แงด มความเออเฟอเผอแผคานงถงผลประโยชนของสวนรวม หรอชมชนสหกรณเปนทตงสามารถ พงพาตนเองได สงผลใหเกดความพอดทางดานสงคมทาใหเปนสงคมทเอออาทรตอกน มความชวยเหลอซงกนและกน รรกสามคค อนจะทาใหเกดความเขมแขงแกครอบครวและชมชนไดอยางมนคงตลอดไป

คณะกรรมการดาเนนการสหกรณ ในภาวะเศรษฐกจปจจบนทามกลางกระแสความเปลยนแปลงอยตลอดเวลาสงผลใหผบรหารตองสรางวสยทศนและปรบเปลยนแนวทาง ในการบรหารงานใหสอดคลองกบสภาวการณ คณะกรรมการดาเนนการสหกรณ ซงสมาชกเลอกขนมาเปนตวแทนของตนในการบรหารงานของสหกรณตองมความรบผดชอบในการบรหารจดการและดาเนนการทงปวงของสหกรณใหมประสทธภาพ เกดประโยชนสงสดทงตอสมาชกและสหกรณ เพอใหเกดความมนคงอยางยงยน ดงนน คณะกรรมการตองปฏบตงานดวยความโปรงใส ซอสตยสจรตเปนท เชอถอศรทธาแกสมาชก มคณธรรม มความรบผดชอบ มความเสมอภาคในการใหบรการ ยนดทจะเปดโอกาสใหสมาชกไดมสวนรวมในการกาหนดนโยบายและตรวจสอบการทางานของกรรมการไดมากขน เพอใหการบรหารงานของสหกรณมประสทธภาพพรอมกบใหมการตดตามประเมนผลการบรหารงานเปนระยะๆ อยางตอเนอง การสนบสนนใหสหกรณมระบบการควบคมภายในทดและเพยงพอตอการปฏบตงานดานตางๆ รวมทงการสรรหาฝายจดการทมความรความสามารถมการตดตามประเมนผลการปฏบตงานตามระบบ และปรบปรงใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป อกทงคณะกรรมการตองรจกใชขอมลทางบญชในการบรหารงานเ พ อช วย ในการต ดส น ใจและสามารถกาหนดโยบาย แผนงาน งบประมาณได อย า งเหมาะสม นอกจากนคณะกรรมการดาเนนการสหกรณตองหมนศกษาหาความรเพมเตมเพอใหการบรหารงานมประสทธภาพ โดยเฉพาะเรองทเกยวกบกฎหมายเนองจากการดาเนนธรกจอสงหารมทรพยเกยวของกบกฎหมายทสหกรณจะตองปฏบตใหถกตองตอไป

Page 38: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

38   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

เจาหนาทสหกรณ เจาหนาทสหกรณถอเปนตวจกรสาคญทจะขบเคลอนใหการดาเนนงาน ของสหกรณเปนไปอยางราบรน เพอใหบรรลวตถประสงคของสหกรณไดอยางมประสทธภาพนน สหกรณควรไดมการคดเลอกบคคลทมทกษะ ความรความสามารถและความชานาญเขามาปฏบตหนาทใหเหมาะสมกบตาแหนง พรอมทงกาหนดคาตอบแทนและสวสดการตางๆ เพอใหเจาหนาทมขวญและกาลงใจในการทางานและวางแผนในการพฒนาเจาหนาทเพอใหมความสามารถ และทกษะในการทางานเพมมากขนดวย ทงน เจาหนาทสหกรณจะตองปฏบตงานตามหนาททรบผดชอบดวยความซอสตย สจรต มการปฏบตงานเปนไปตามนโยบาย กฎ ขอบงคบ มต และระเบยบปฏบตตางๆ ทสหกรณกาหนด รวมถงการดแลและใชสนทรพยตางๆ ของสหกรณอยางเหมาะสม คมคาและเกดประโยชนตอสมาชกซงเปนเจาของสหกรณใหมากทสด อยางไรกตามการเสรมสรางความเขมแขงของสหกรณนนตองไดรบการบรณาการรวมกน โดยมเปาหมายรวมกน ดงน

1) เพอใหเกดความมนคงในทอยอาศย เปนการสรางสงคมใหเปนชมชนทมนคงเขมแขงพงพาตนเองได โดยการชวยตนเองและชวยเหลอซงกนและกนโดยวธการสหกรณ อนจะนาไปสสงคมแหงความรกความเอออาทร 2) เพอสรางความมนคงของชวตทงทางดานสงคมและเศรษฐกจแกชาวชมชนในสหกรณ และเปนการเสรมสรางความเขมแขง

Page 39: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

39   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

ภาคผนวก : ระเบยบและคาสงทเกยวของ : กรมธนารกษ

ภาคผนวก เรอง 1-1 บนทกความรวมมอดานการพฒนา โครงการบานมนคงในทราชพสด

ระหวางกรมธนารกษ กระทรวงการคลง กบสถาบนพฒนาองคกรชมชน กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

1-2 คาสงกรมธนารกษ ท 258/2547 ลงวนท 21 พฤษภาคม 2547 เรอง หลกเกณฑการกาหนดอตราคาเชาทดนราชพสดเพอจดใหผอยอาศย ในชมชนแออดในทดนราชพสดเชาเพออยอาศย

1-3 คาสงกรมธนารกษท 296/2553 ลงวนท 29 มถนายน 2553 เอกสารหมายเลข 1 เรองหลกเกณฑการกาหนดอตราคาเชา คาทดแทนเกยวกบการจดหาประโยชนในทราชพสด ขอ 3 เกยวกบอตราคาเชากรณอน ขอ 3.1 กาหนดวา การจดใหผอยอาศยในชมชนแออดในทดนราชพสดเชาตามโครงการบานมนคงใหคดคาเชาในอตรารอยละ 50 ของอตราคาเชาตามบญชหมายเลข 1 แตจะตองไมตากวาคาเชาขนตาทกาหนดไวในคาสงน

1-4 หนงสอกรมธนารกษ ท กค 0315/ ว 139 ลงวนท 21 พฤษภาคม 2547 เรองโครงการบานมนคงในทราชพสด กรณปรบลดอตราคาเชาทดนราชพสดเพออยอาศยลดลงรอยละ 50 จากคาเชาปกต ยกเวนคาธรรมเนยม การจดใหเชา คาตอบแทนการใชประโยชนและคาเสยหาย สาหรบผอยอาศยในชมชนแออดในทราชพสดทเขามาอยกอนวนท 1 ตลาคม 2527 และจดใหเชาได มกาหนดไมเกน 30 ป

1-5 รายงานการประชมคณะกรรมการทราชพสด ครงท 1/2539 กรณการจดใหเชาเพอแกไขปญหาการบกรกทดนของรฐตามนโยบายของคณะรฐมนตรไดอนมตหลกการใหกรมธนารกษดาเนนการจดใหเชาทราชพสดซงมปญหาการบกรกไดตามระเบยบและวธการของกรมธนารกษโดยไมตองประมล

1-6 บนทกสานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร ดวน ท กค 0313/1227 ลงวนท 3 ตลาคม 2550 เรอง การจดใหเชาทราชพสด รายสหกรณเคหสถานเพออยอาศยบานบางเขน จากด กรณอนมตหลกการใหยกเวนการปดประกาศการเชา มกาหนด 30 วน

1-7 บนทกสานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร ท กค 0311/2742 ลงวนท 22 กนยายน 2554 เรองขออนมตหลกการใหยกเวนการเอากรรมสทธอาคารแถวพกอาศยหรออาคารตกแถวพกอาศย ภายใตโครงการบานมนคงในทราชพสด

Page 40: คู่มือ - treasury.go.th · 2 คู่มือโครงการบ ้านมั่นคงในท ี่ดินราชพ ัสดุ สํานักบริหาร

40   คมอโครงการบานมนคงในทดนราชพสด

สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ

ภาคผนวก เรอง 1-8 หนงสอกรมธนารกษ ท กค 0311/ว 46 ลงวนท 26 กรกฎาคม 2555

เรอง โครงการบานมนคงในทราชพสด กรณขอยกเวนคาธรรมเนยม การโอนสทธการเชาทดนราชพสดเพออยอาศยภายใตบานมนคงในทราชพสด กรณผรบโอนเปนสหกรณหรอสถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน) และยกเวนไมตองโอนกรรมสทธอาคารแถวพกอาศย หรออาคารตกแถว พกอาศย ภายใตโครงการบานมนคงใหแกกระทรวงการคลงตามระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการจดหาประโยชนในทราชพสด พ.ศ.2552 ขอ 14

1-9 ตวอยางบนทกการขออนมตจดใหเชาทราชพสดตามโครงการบานมนคง (บนทกสานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร ท กค 0311/3232 ลงวนท 20 กนยายน พ.ศ. 2555)

1-10 ตวอยางหนงสอแจงใหสหกรณเคหสถานตามโครงการบานมนคงมาดาเนนการบนทกรบทราบเงอนไขการเชา พรอมชาระคาเชากบกรมธนารกษ (หนงสอกรมธนารกษ ท กค 0311/15408 ลงวนท 8 พฤศจกายน 2555)

1-11 ตวอยางหนงสอรบรองใหทาการปลกสรางอาคารในทดน 1-12 ตวอยางหนงสอมอบอานาจ (กรณของสหกรณเคหสถานตรอกวงหลงตนโพธ) 1-13 คาสงกรมธนารกษท 443/2555 ลงวนท 9 กรกฎาคม 2555

เรอง มอบอานาจใหผอานวยการสวนรายได หรอเจาหนาทจดผลประโยชนชานาญการ สานกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานครไปดาเนนการ จดทะเบยนใหเชาและหรอจดทะเบยนยกเลกใหเชาทราชพสดในกรงเทพมหานครตอเจาพนกงานทดนกรงเทพมหานครหรอเจาพนกงานทดนสาขา

1-14 คาสงกรมธนารกษท 257/2549 ลงวนท 1 พฤษภาคม 2549 เรอง มอบอานาจใหธนารกษพนทมอานาจดาเนนการรบโอนอสงหารมทรพย รวมทงดาเนนการใดๆ ตามประมวลกฎหมายทดน ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ตลอดจนกฎหมายอนทเกยวของ