บทท ๗อ การนตในปงลงค

และวธเรยงคาในภาษาบาล

นามนามปงลงค ในปงลงคม ๕ การนตคอ อ, อ, อ, อ, ออ การนตในปงลงค แจกอยาง ปรส (บรษ)อ การนตในปงลงค แจกอยาง มน (ผร)อ การนตในปงลงค แจกอยาง เสฏฐ (เศรษฐ)อ การนตในปงลงค แจกอยาง คร (คร)อ การนตในปงลงค แจกอยาง วญญ (ผรวเศษ)

นามนามอตถลงค ในอตถลงคม ๕ การนตคอ อา, อ, อ, อ, ออา การนตในอตถลงค แจกอยาง กญญา (สาวนอย)อ การนตในอตถลงค แจกอยาง รตต (ราตร)อ การนตในอตถลงค แจกอยาง นาร (นาง)อ การนตในอตถลงค แจกอยาง รชช (เชอก)อ การนตในอตถลงค แจกอยาง วธ (หญงสาว)

นามนามนปงสกลงคในนปงสกลงคม ๓ การนตคอ อ, อ, ออ การนตในนปงสกลงค แจกอยาง กล (ตระกล)อ การนตในนปงสกลงค แจกอยาง อกข (นยนตา)อ การนตในนปงสกลงค แจกอยาง วตถ (พสด)

อ การนต ในปงลงค เมอลงวภตตนามแลวมการเปลยนแปลงดงน

วภตต เอกวจนะ พหวจนะป. อ+ส =โอ อ+โย =อาท. อ+อ =อ อ+โย =เอต. อ+นา =เอน อ+ห =เอห, เอภจต. อ+ส =อสส, อาย, อตถ อ+น =อานปญ. อ+สมา =อสมา, อมหา, อา อ+ห =เอห, เอภฉ. อ+ส =อสส อ+น =อานส. อ+สม =อสม, อมห, เอ อ+ส =เอสอา. อ+ส =อ อ+โย =อา

ลาดบ เอกวจนะ พหวจนะ คาแปลอายตนบาตป. ปรโส ปรสา อ.___ (อนวา...)

ท. ปรส ปรเส ซง, ส, ยง, สน, ตลอด, กะ, เฉพาะ

ต. ปรเสน ปรเสห, ปรเสภ ดวย, โดย, อน, ตาม, เพราะ, ม

จต. ปรสสส, ปรสาย, ปรสตถ ปรสาน แก, เพอ, ตอ

ปญ. ปรสสมา, ปรสมหา, ปรสา ปรเสห, ปรเสภ แต, จาก, กวา, เหต

ฉ. ปรสสส ปรสาน แหง, ของ, เมอ

ส. ปรสสม, ปรสมห, ปรเส ปรเสส ใน, ใกล, ท, ครนเมอ, ในเพราะ

อา. ปรส ปรสา แนะ, ดกอน, ขาแต

ลาดบ เอกวจนะ วธลงวภตตป. ปรโส ลง ส แลว แปลง ส เปน โอ

ท. ปรส ลง อ คง อ ไว

ต. ปรเสน ลง นา แปลง นา เปน เอน

จต. ปรสสส, ปรสาย, ปรสตถ ลง ส อาคม, แปลง ส เปน อาย, อตถ

ปญ. ปรสสมา, ปรสมหา, ปรสา ลง สมา คง สมา ไว แปลง สมา เปน มหา, อา

ฉ. ปรสสส ลง ส อาคม

ส. ปรสสม, ปรสมห, ปรเส ลง สม คง สม ไว แปลง สม เปน มห, เอ

อา. ปรส ลง ส ลบ ส

ลาดบ พหวจนะ วธลงวภตตป. ปรสา ลง โย แปลง โย เปน อา

ท. ปรเส ลง โย แปลง โย เปน เอ

ต. ปรเสห, ปรเสภ แปลง อ เปน เอ, ลง ห คง ห ไว, แปลง ห เปน ภ

จต. ปรสาน แปลง อ เปน อา, ลง น คง น ไว

ปญ. ปรเสห, ปรเสภ แปลง อ เปน เอ, ลง ห คง ห ไว, แปลง ห เปน ภ

ฉ. ปรสาน แปลง อ เปน อา, ลง น คง น ไว

ส. ปรเสส แปลง อ เปน เอ, ลง ส คง ส ไว

อา. ปรสา แปลง โย เปน อา

ตวอยางประโยคภาษาบาล การใช ปรส (บรษ)๑. เอโก ปรโส ตฏฐต.

อ.บรษ คนหนง ยอมยน.๒.เทว ปรสา ตฏฐนต.

อ.บรษ ท. ๒ ยอมยน.๓. อห เอก ปรส ปสสาม.

อ.เรา ยอมเหน ซงบรษ คนหนง.๔.อห เทว ปรเส ปสสาม.

อ.เรา ยอมเหน ซงบรษ ท. ๒.

๕. เอเกน ปรเสน กมม กรยเต.อ.การงาน อนบรษ คนหนง ทาอย.

๖. ทวห ปรเสห กมม กรยเต.อ.การงาน อนบรษ ท. ๒ ทาอย.

๗.เอกสส ปรสสส ภตต เทม.อ.เรา ยอมให ซงขาวสวย แกบรษ คนหนง.

๘.ทวนน ปรสาน ภตต เทม.อ.เรา ยอมให ซงขาวสวย แกบรษ ท. ๒.

๙. เอกสมา ปรสสมา สปป อธยาม.อ.เรา ยอมเรยน ซงศลปะ จากบรษ คนหนง.

๑๐.ทวห ปรเสห สปป อธยาม.อ.เรา ยอมเรยน ซงศลปะ จากบรษ ท. ๒.

๑๑. เอกสส ปรสสส ปตโต ชายต.อ.บตรชาย ของบรษ คนหนง ยอมเกด.

๑๒.ทวนน ปรสาน ปตตา ชายนต.อ.บตรชาย ท. ของบรษ ท. ๒ ยอมเกด.

๑๒.ตสม ปรสสม โกโธ มม นตถ.อ.ความโกรธ ในบรษ นน ยอมไมม แกเรา.

๑๒.ทวส ปรเสส เอโก ปรโส มร.ในบรษ ท. ๒ หนา อ.บรษ คนหนง ยอมตาย.

๑๒.โภ ปรส ตว อาคจฉาห.แนะบรษ ผเจรญ อ.ทาน จงมา.

๑๓. โภนตา ปรสา ตมเห อาคจฉถ.แนะบรษ ท. ผเจรญ อ.ทาน ท. จงมา.

วธเรยงคาในภาษาบาลไมเหมอนภาษาไทย ใหเรยงตวขยายอยหนาตวทถกขยาย เชนคาไทยวา “สาวกของพระพทธเจา” ในวลนคาขยายคอ “ของพระพทธเจา” คาหลกคอ “สาวก” ภาษาบาลจะเรยงคาหลกไวหลง เรยงคาขยายไวหนา โดยเรยงเปน “พทธสส สาวโก” ใหเทยบเคยงใชตามน

ไทย -อ.บตร ของเศรษฐ บาล =เสฏฐสส ปตโต. -อ.นก บนตนไม บาล =รกเข สกโณ. -อ.ดอกไม ในปา บาล =วเน ปปผ.

บทขยายคอบทททาใหคาหลกมความหมายกวางขวางชดเจนขน ทาใหนามทถกขยายวเศษขน แตกตางจากบทนามทไมไดถกขยาย บทขยายในภาษาบาลม ๒ แบบ คอ

๑) แบบทเปนนามนาม เปนทตยา-สตตมวภตต๒) แบบทเปนคณนาม มลงควจนะวภตตเหมอนนามทตนขยาย

คาขยายทเปนคณนามเวลาแปลใหใสคาวา ผ ..., อน..., ตว... นาหนาคณนามนน ๆ ดงนน คาวา ผ..., อน..., ตว... เปนจงเครองแสดงลกษณะของคาคณนามในทางภาษาไทย

คาหลกและคาขยายคาหลก

คาหลก หมายถงคาทเปนใจความสาคญของวล เปนศนยกลางของความหมายทเปนฐานใหคาอนขยายออกไป หากขาดคาหลกแลวคาขยายจะไมมประโยชนใด ๆ เพราะเนอความจะขาดความเชอมโยงจนไมสามารถปะตดปะตอความหมายได คาหลกจะเปนนามนาม คณนาม หรอกรยากได เชนคาวา วเน แปลวา ในปา แตไมรวาอะไรอยในปา ใจความไมสมบรณ เมอเตมคาวา ปปผ เขาไปเปน วเน ปปผ แปลวา อ.ดอกไม ในปา

คาขยายคาขยาย หมายถงคาททาใหคาหลกมความหมายพเศษขน ทาใหคาหลกมความสมบรณมากกวาเดม ทาใหคาหลกมรายละเอยดชดเจนยงขนวาทาอะไร ทาเพอใคร เปนของใคร อยทไหน เปนตน

การเรยงคาในภาษาบาลการเรยงคาในภาษาบาล คาขยายจะเรยงอยหนาคาหลกเสมอ ถาในวลน นม ๒ บท คาขยายจะอยซาย คาหลกจะอยขวา สรปงาย ๆ กคอขยายคาใดอยหนาคานน

ตวอยางคาขยายแบบทเปนนามนาม-วาปยา มจฉาน ยโถ. อ.ฝง ของปลา ท. ในบง-รกขสส พลสม สกณา. อ.นก ท. ในโพรง ของตนไม -ปพพตสส สขเร เกต. อ.ธง บนยอด ของภเขา-วเน ปปผาน โปกขรตา. อ.ความงาม ของ ดอกไม ท. ในปา-หตถสส ปฏฐย ภณฑาน. อ.สนคา บนหลง ของชาง-ปพพณเห สรยสส โอภาโส. อ.แสง ของพระอาทตย ในเวลาเชา-ปณฑตาน เสวนา. อ.การคบ ซงบณฑต ท.-กาเลน ธมมสสวน. อ.การฟงซงธรรม ตามกาล

ตวอยางคาขยายแบบทเปนคณนาม-วชชาจรณสมปนโน พทโธ.อ.พระพทธเจา ผถงพรอมแลวดวยวชชาและจรณะ-โลกวท พทโธ.อ.พระพทธเจา ผรแจงซงโลก-อนตตโร พทโธ. อ.พระพทธเจา ผไมมบคคลอนเยยมกวา-ปรสทมมสารถ พทโธ.อ.พระพทธเจา ผเปนสารถฝกบรษทควรฝก

แบบฝกหดท ๗๑.จงแปลประโยคตอไปนเปนภาษาบาล

๑)อ.ธรรมะ ของพระพทธเจา....................................................................................๒)อ.สามเณร ท. ในวด....................................................................................๓)อ.กา ท. บนตนไม ....................................................................................๔)อ.อปชฌาย ของสามเณร....................................................................................

๕)อ.โจร ท. ในปา....................................................................................๖)อ.วด ใกลหมบาน....................................................................................๗)อ.ราชสห ท. บนภเขา....................................................................................๘)อ.ศษย ท. ของอาจารย....................................................................................๙)อ.บาตร ของสามเณร....................................................................................

๑๐)อ.รถ ท. ในเรอน ของอาจารย ท.....................................................................................๑๑)อ.ยกษ ในปา ใกลวหาร....................................................................................๑๒)อ.มา ท. ของมนษย ท. ในนคม.....................................................................................๑๓)อ.ความประมาท ของกลบตร ท.....................................................................................๑๔)อ.ลง ท. บนตนมะมวง ใกลวด....................................................................................