แนวคิด ขอบขาย กระบวนทัศน

สถานภาพของรัฐประศาสนศาสตร

พ.ต.ท.ดร. ษณกร มั่นเมือง

แนะนําตัว ...

พันตํารวจโท ษณกร มั่นเมือง

รองผูกํากับการ ฝายอํานวยการ 5 (วิเทศสัมพันธ) กองบังคับการอํานวยการ กองบัญชาการศึกษา

สํานักงานตํารวจแหงชาติ

ปริญญาเอก Ph.D. รัฐศาสตร (สันติภาพและความขัดแยง) ภาคภาษาอังกฤษ สถาบันการศึกษานานาชาติ มหาวิทยาลัยรามคําแหง

ปริญญาโท รัฐประศาสนศาสตร สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร (นิดา)

ปริญญาตรี รัฐประศาสนศาสตร โรงเรียนนายรอยตํารวจ รุนที่ 50

อบรมเพิ่มเติม ...

‐ ผูกํากับการ รุนที่ 90 พ.ศ. 2555

‐ การจัดการอาชญากรรมรายแรงขามชาติ ( สอบชิงทุนตํารวจเครือรัฐ

ออสเตรเลีย ) ประเทศสิงคโปร เมษายน 2554

- การจัดการความปลอดภัยในสนามบิน โครงการตอตานอาชญากรรม

ขามชาติสหรัฐอเมริกา กรุงเทพฯ กุมภาพันธ 2553

- สันติภาพและความขัดแยงศึกษานานาชาติ ( สอบชิงทุนโรตารีสากล

สหรัฐอเมริกา ) ศูนยศึกษาสันติภาพและความขัดแยง จุฬาลงกรณ

มหาวิทยาลัย กรุงเทพฯ มกราคม – เมษายน 2552

เนื้อหาการเรียน การสอน

• 1. แนวคิด ทางรัฐประศาสนศาสตร

• 2. กระบวนทัศน ( paradigm )

• 3. ขอบขาย

• 4. สถานภาพของรัฐประศาสนศาสตร

• 5. สรุป รัฐประศาสนศาสตรจะเปนเรื่องเกี่ยวกับ

รูหรือยัง... เคาเรียนกันอยางไร ? 

รัฐประศาสนศาสตร ( Public Administration )เปนองคความรูเกี่ยวกับการบริหารงานภาครัฐ (discipline)

อางอิง :  รศ.ดร.เทพศักดิ ์บุญยรัตพันธุ , 2553

การบริหารรัฐกิจ ( public administration ) เปนกระบวนการในการบริหารกิจกรรมตางๆ ของรัฐ เพื่อให กิจกรรมที่ตางๆ ที่เกิดขึ้นตอสวนรวม ดําเนินไปตาม วัตถุประสงคของรัฐ (activities)

Paradigm (กระบวนทัศน) ในการบริหาร

Paradigm  คือ กรอบเคาโครงความคิดหรือตัวแบบ ความคิดที่ไดถูกจัดขึ้นมาเปนรูปแบบกลุมความคิดในชวงเวลา ตาง ๆ กัน เพื่อใชในการ

กําหนดชุดสําหรับรวบรวมและจัดระเบียบขอมูล

อางอิง : วิเชียร วิทยอุดม , 2551 หนา 11

Paradigm คือ ?

Paradigm  ตามแนวคิดของ Nicholas Henry  ไดจําแนกใหเห็นภาพของรัฐประศาสนศาสตร ออกเปน

5 paradigm  ไดแก

Paradigm ที่ 1 รัฐประศาสนศาสตร คือ

แยกการเมืองและการบริหารออกจากกัน ( 1900-1926 )

1. การแยกการเมืองกับการบริหารออกจากกัน โดยเชื่อมโยงเขากับความขัดแยงกันของคานิยม และความเปนจริง

2. การแยกใหเห็นความแตกตางระหวางนักรัฐประศาสนศาสตร สังเกตไดจากศาสตรการบริหาร มีการสอนเกี่ยวกับทฤษฎีองคการ การงบประมาณ และการบริหารงานบุคคล สวนนักรัฐศาสตร จะเปน ผูกําหนดนโยบาย สอนเกี่ยวกับรัฐบาลของอเมริกา พฤติกรรมของศาล บทบาทของประธานาธิบดี การดําเนินงานของรัฐกับการเมืองทองถิ่น กระบวนการบัญญัติกฎหมาย และในดานการเมืองเปรียบเทียบและความสัมพันธระหวางประเทศ (รศ.วิเชียร วิทยอุดม, 2551: 11 - 23)

Paradigm ที่ 2 รัฐประศาสนศาสตร คือ

หลักเกณฑการบริหารตาง ๆ ( 1927-1937 )

• อาทิ กําเนิดหลักการบริหารที่เรียกวา POSDCORB (1936)• (L. H.Gulick & L. Urwick (Eds.), 1936 ) 

Planning  Organizing Staffing  Directing Coordinating Reporting Budjeting

• มีเหตุผลสําคัญ 2 ประการคือ

(1) วัตถุประสงคที่วาการเมืองและการบริหารไมควรแยกจากกัน

(2) หลักการบริหารเปนเพียงคติพจนที่ขัดกัน ( วิเชียร วิทยอุดม , 2551)

Paradigm ที่ 2 ขอทาทายระหวางป 1938-1947

สรุป

มองวาสาขารัฐประศาสนศาสตร เปนสาขายอยของสาขารัฐศาสตร

( บุญทัน ดอกไธสง , 2553 )

Paradigm ที่ 3 รัฐประศาสนศาสตรในฐานะเปน

รัฐศาสตร ( 1950-1970 )

• ขอเขียนเกี่ยวกับวิชารัฐประศาสนศาสตร ในทศวรรษที่ 1950

อธิบายเนื้อหาวิชา รัฐประศาสนศาสตร ในลักษณะเดียวกับ

วิชารัฐศาสตร

• รัฐประศาสนศาสตร จึงอยูในฐานะเปนสาขาวิชาหนึ่งของวิชา

รัฐศาสตร

• ยากที่จะหาเอกลักษณของวิชานี้

Paradigm ที่ 4 รัฐประศาสนศาสตรในฐานะ

เปนการบริหารศาสตร ( 1950-1970 )

• ในตน ศตวรรษที่ 60 แนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนาองคการ

(Organization Development) ไดเริ่มเกิดขึ้นและพัฒนาอยางรวดเร็ว ภายใตแบบแผนการศึกษาของการบริหารศาสตร

( Administrative Science)

สรุป

รัฐศาสตรเนนหลักการอํานาจเปนของประชาชน สวน

รัฐประศาสนศาสตรเนนประชาชนจะตองมีระบบการบริหาร

ที่เกงดี สามารถบริการประชาชนตามนโยบายที่ประชาชน

ตองการ ( บุญทัน ดอกไธสง , 2553 หนา 7 )

Paradigm ที่ 5 รัฐประศาสนศาสตรคือรัฐประศาสนศาสตร ( 1970 )

• มุงเนนในเรื่องนโยบายสาธารณะเปนสําคัญ

• บทบาทของธรรมาภิบาล และกรอบแนวคิด

ใหม การคิดคนแนวทางบริหารใหม เนน

ความสําคัญเปนหุนสวน และการรวมมือ

( Henry,1995)

สรุปความเขาใจทั้ง 5 paradigm รัฐประศาสนศาสตร ...

1. คือ แยกการเมือง

และการบริหารออก

จากกัน

2. คือ หลักเกณฑ

การบริหารตาง ๆ

3. ในฐานะเปนรัฐศาสตร

4. ในฐานะเปนการบริหารศาสตร

5. คือรัฐประศาสนศาสตร

รัฐประศาสนศาสตรในความหมายใหม

• ป ค.ศ. 1968 Dwight  Waldo  ไดสนับสนุนใหมีการประชุมทางวิชาการของนักรัฐประศาสนศาสตร ณ Minnowbrook

มหาวิทยาลัย Syracuse  มลรัฐนิวยอรก สหรัฐอเมริกา

• หลังจากประชุม ตอมาคณะผูรวมประชุมไดพิมพหนังสือชื่อ Toward a New Administration : The MinnowbrookPerspective 

• เนื้อหาสําคัญ ตระหนักถึง Normative Theory  ( การศึกษาเกี่ยวกับ โครงสราง และพฤติกรรมของระบบบริหาร รวมทั้งหลักการและ

ทฤษฏีทางการบริหาร ) ปรัชญา และพฤติกรรม คานิยม จริยธรรม

กรอบแนวคิดยุคใหม การจัดการภาครัฐใหม

( Public Management ) (1992- ปจจุบัน)

• 1. รัฐบาลตองเปนผูประกอบการ โดยพัฒนาคุณภาพ

บริหารใหมีประสิทธิภาพ

• 2. รัฐบาลตองรวมมือทํางานกับสวนอื่นๆ ของรัฐ

NGOs ภาคเอกชน

• 3. รัฐบาลตองตัดสินใจการทํางานเนนผลสัมฤทธิ์

(Result Base )

กรอบแนวคิดยุคใหม การจัดการภาครัฐใหม

( Public Management ) (1992- ปจจุบัน)

• 4. รัฐบาลตองพัฒนาการตรวจสอบ ผลประโยชนของ

สาธารณะโดยเขาใจกฎหมายของชุมชน คุณคา และ

คานิยมการแบงปน

• 5. รัฐบาลตองมอบอํานาจใหประชาชนและลูกจาง

สาธารณะไมใชรัฐบาลทําเอง

• 6. รัฐบาลตองมีสวนรวมในการแกไขปญหา

(Henry ,1995)

Osborne and Gaebler

เปรียบเทียบระบบการจัดการภาครัฐ ( Governance )  ที่ใชในการบริหารแบบใหม ( รัฐบาลเหมือนผูประกอบการ )

กับระบบราชการ ( Bureaucracy ) ไวดังนี้

ที่มา วิเชียร วิทยอุดม , 2551 หนา 76 อางจาก Osborne, D., & Gaebler, T. (1992). Reinventing government: How the entrepreneurial spirit is transforming the public sector. Reading, Mass: Addison-Wesley Pub. Co. p.83

การบรหิารตามแบบ Digital era  governance

• แนวคิดสมัยใหมเกี่ยวกับการใหบริการสาธารณะ

1. การใหบริการแบบจุดเดียวเบ็ดเสร็จ

2. การใหบริการแบบออนไลน

3. การใหบริการแบบเครือขาย หรือสรางการมีสวนรวมจาก

ภายนอก

4. การจัดการลูกคาสัมพันธ ( Customer Relation

Management ) (เทพศักดิ์ บุณยรัตพันธุ , 2552 )

Dunleavy, P. (2006).

รัฐประศาสนศาสตร ในประเทศไทย

• รัฐประศาสศาสตรในประเทศไทย แบงออกเปน 2 paradigm  หลักคือ

Paradigm ที่ 1 (ค.ศ.1954)

หลักการบริหาร ( Principle of  administration)  ตองการผลิตคนออกไปรับราชการ เพื่อออกไปพัฒนาองคการ ใหมีประสิทธิภาพสูงขึ้นโดยอาศัยระบบคุณธรรม

รัฐประศาสนศาสตร ในประเทศไทย

• Paradigm ที่ 2 ( เริ่มประมาณป ค.ศ.1966 )

• การพัฒนาระบบราชการ ( Bureaucratic development) • เพื่อผลิตคนเปนนักพัฒนา ออกไปพัฒนาองคการ ใหมีความสามารถ

ในการพัฒนาประเทศไดดีที่สุด โดยอาศัยเทคนิคการบริหารสมัยใหม

– การวางแผนและนโยบาย

– การกระจายอํานาจ

– การใหประชาชนมีสวนรวม

– การจัดระบบประสานงาน

– การจัดระบบขอมูลขาวสาร

วิเชียร วิทยอุดม , 2551 หนา 54

รัฐประศาสนศาสตรในความหมายใหม ( ไทย )

• สาระสําคัญคือ

“ มุงใหความสําคัญในเรื่องของมนุษย มากกวาเรื่องของกฎเกณฑ “

อาทิ ใหความสําคัญในเรื่องความเปนธรรมในสังคม

- สรางทฤษฏีใหมพรอมกับมุงปรับปรุงหนวยงานของรัฐหรือ

องคการสาธารณะใหสอดคลองกับสภาวะแวดลอม ของสังคมที่

เปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว

วิเชียร วิทยอุดม , 2551

ขอบขายของรัฐประศาสนศาสตร Scope of Public Administration

แยกพิจารณาไดเปน 2 แงมุม

1. แงวิชาการ (รัฐประศาสนศาสตร )

2. แงของกิจกรรม (บริหารรัฐกิจ )

1. แงวิชาการ ( รัฐประศาสนศาสตร )

ขอบขายของรัฐประศาสนศาสตร Scope of Public Administration

ที่มา :  บุญทัน ดอกไธสง , 2553 หนา 76

c2. แงของกิจกรรมการบริหารงานภาครฐั

( บริหารรัฐกิจ )

ภารกิจที่สําคัญของรัฐคือ

การจัดทําบริการสาธารณะ

“ เพื่อประโยชนสาธารณะ

และตอบสนองความตองการของประชาชน”

cขอบขายและกิจกรรม การบริหารรัฐกิจ

1. การรักษาเอกราชและความมั่นคงของชาติ

โดยการออก กฎหมาย กฎเกณฑ กติกาตาง ๆ มาใชเปนเครื่องมือ

ในการจัดระเบียบสังคม

2) การรักษาความสงบเรียบรอยของสังคม โดยการจัดทําบริการสาธารณะตาง ๆ เชน มีการดําเนินกิจการตํารวจ โรงเรียน โรงพยาบาล เพื่อใหประชาชนสามารถดํารงชีวิตอยูใน บานเมืองไดอยางปกติสุข

cขอบขายและกิจกรรม การบริหารรัฐกิจ

3) การจัดการทรัพยสินสาธารณะและกิจกรรมทางดาน

การเงินการคลังของประเทศ

4) การพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ

- เปนภารกิจที่สําคัญที่รัฐตองดําเนินการ โดยการจัดทํา

กิจกรรมตาง ๆ ที่ชวยสงเสริมดานการคาการลงทุนของ

ภาคเอกชน หรือนักลงทุนทั้งจากภายในและภายนอก

ประเทศ

cขอบขายและกิจกรรม การบริหารรัฐกิจ

5) การสรางและรักษาขีดความสามารถในการแขงขัน

ระหวางประเทศ

- ถือวาเปนภารกิจที่สําคัญอยางมากสําหรับรัฐในโลกยุค

โลกาภิวัตน

6) การสรางเสรีภาพและความเสมอภาคใหเกิดขึ้นในสังคม

- ถือเปนจุดมุงหมายที่สําคัญของการปกครองบริหารบานเมือง

ของรัฐสมัยใหม

สถานภาพของรัฐประศาสนศาสตร

• 1. เปนศาสตร และ ศิลป

• 2. มุงเนนการบริหารภาครัฐ

• 3. เปนสหวิทยาการมากขึ้น ( Interdisciplinary)

• 4. นําไปสูการปฏิบัติมากขึ้น

• 5. กึ่งวิชาชีพ

(สรุป) รัฐประศาสนศาสตร จะเปนเรื่องเกี่ยวกับ ...

1. นโยบายสาธารณะ

- การกําหนด การนําไปปฏิบัติและการ ประเมินผล

2. วิทยาการจัดการ

- เนนการจัดการเชิงปริมาณ เพื่อ ตัดสินใจและ แกไขปญหา

3. ทางเลือกสาธารณะ

- การวินิจฉัยสั่งการการโดยอาศัยความรูทาง เศรษฐศาสตรมา

ประยุกตใช เพื่อใหเกิดการตัดสินใจในภาครัฐได

เกิดประสิทธิภาพสูงสุด

(สรุป) รัฐประศาสนศาสตร จะเปนเกี่ยวกับ ...

4. การบริหารการพัฒนา

- เปนการบริหารเพื่อการพัฒนา ตลอดจนเสริมสรางสมรรถนะ

ทางการบริหาร เพื่อตอบสนองตอวัตถุประสงคและเปาหมาย

ของการพัฒนาประเทศ

5. การจัดการภาครัฐ

- นําแนวคิดการจัดการสมัยใหม มาประยุกตใช เพื่อเพิ่ม

ประสิทธิภาพทางการบริหาร

สรุป รัฐประศาสนศาสตร เปนเรื่องเกี่ยวกับ...

รัฐประศาสนศาสตร

1. นโยบาย

สาธารณะ

2. วิทยาการ

จัดการ

3. ทางเลือก

สาธารณะ

4. การบริหารการ

พัฒนา

5. การจัดการ

ภาครัฐ

cอางอิง

เทพศักดิ์ บุณยรัตพันธุ , แนวคิด ทฤษฏี และหลักการ

รัฐประศาสนศาสตร , 2554 , กรุงเทพฯ

ศิริพงษ ลดาวัลย ณ อยุธยา, แนวความคิดและทฤษฎี

รัฐประศาสนศาสตร, 2551, เชียงใหม

วิเชียร วิทยอุดม แนวคิดรัฐประศาสนศาสตร และทฤษฎี

ระบบราชการ , 2551,กรุงเทพ

บุญทัน ดอกไธสง, ขอบขายรัฐประศาสนศาสตรยุคโลกาภิวัตน

2553 , กรุงเทพฯ

อางอิง

Dunleavy, P. (2006). Digital era governance: IT

corporations, the state, and e-government. Oxford: Oxford

University Press.

Gulick, L. H. (1936). Notes on the Theory of Organization.

L. Gulick & L. Urwick (Eds.), Papers on the Science of

Administration (pp. 3–35). New York: Institute of Public

Administration.