ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

สไบทอง กนนะ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม)

คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2556

บทคดยอ

ชอวทยานพนธ ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

ชอผเขยน นางสาวสไบทอง กนนะ ชอปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม) ปการศกษา 2556 การวจยนมวตถประสงคเพอศกษา 1) สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผ งจงหวดราชบร 2) ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 3) แนวทางในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสม โดยงานวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ มวธการเกบรวบรวมขอมลคอ การสมภาษณแบบกงโครงสราง (Semi-Structured Interviews) กบผ มสวนไดเสย (Stakeholders) ในพนท รวมกบการศกษาเอกสาร (Documentary Research) ผลการศกษาพบวา สาเหตของการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบร มสาเหตมาจากการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ จากปจจยดงน 1) มสภาพอากาศคลายภาคเหนอ และธรรมชาตอดมสมบรณ 2) ตงอยใกลกรงเทพฯ และ3) การเปดใหเชาพนทอยางเปนทางการของสานกงานธนารกษพนทราชบร นอกจากนจากการศกษา นโยบายภาครฐพบวา จงหวดราชบรมนโยบายสงเสรมการทองเทยวแตขาดนโยบายสงเสรมดานการจดการสงแวดลอม ขาดการสงเสรมรปแบบการทองเทยวทชดเจน ขาดมาตรการในการควบคมการใชประโยชนทดน และขาดหนวยงานเขามาดแลรบผดชอบอยางชดเจน สงผลใหเกดผลกระทบสงแวดลอมในแตละดานดงน 1) ดานทรพยากรกายภาพ สงผลกระทบตอปรมาณน าในแหลงน าผวดนซงมปรมาณลดลงและมการสรางฝายกนน าทาใหความสามารถในการระบายน าลดลง 2) ดานทรพยากรชวภาพ สงผลกระทบตอจานวนของความหลากหลายทางชวภาพบนบก ทรพยากรปาไม พชพรรณและสตวปาเฉพาะถนมจานวนลดลง 3) ดานคณคาการใชประโยชนมนษย สงผลกระทบตอการใชทดนเนองจากทาใหเกดการเปลยนแปลงการใชทดนเกดปญหาขาดแคลนน าเพอนามาใชเพมขน สวนระบบสาธารณปโภคสง ผลกระทบตอปรมาณไฟฟาเนองจากมความตองการใชไฟฟา

(4)

เพมขนแตกาลงการผลตไฟฟาเทาเดม เกดปญหาขาดแคลนน าประปาเพมมากขน มปรมาณขยะและสงปฏกลเพมขน และมการจราจรตดขดในชวงเทศกาล 4) ดานคณภาพชวต สงผลกระทบตอดานบรการสาธารณสขจากการทมอบตเหตเพมมากขน แตสงผลกระทบทางบวกตอเศรษฐกจ/สงคมเนองจากประชาชนมอาชพทมนคงและมรายไดเพมขน และมนกทองเทยวเขามาเทยวแหลงทองเทยวในพนทเพมขน ขอเสนอแนะในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบอาเภอสวนผง จงหวดราชบร แบงออกเปน 1) ภาครฐ ควรแกไขปญหาเกยวกบสทธการครอบครองทดน มการออกกฎหมายในการควบคมการใชประโยชนทดนใหชดเจน เปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการออกกฎระเบยบ ขอบงคบ 2) ผประกอบการทพกตากอากาศควรพฒนาสถานประกอบการทพกตากอากาศใหสอดคลองกบสภาพพนท มคณภาพไดมาตรฐาน ใสใจสงแวดลอม 3) ประชาชนควรใหความใสใจแกปญหาสงแวดลอมในทองถน มการสรางเครอขายประชาชนเพอดแลสงแวดลอม พฒนาการทาการเกษตรกรรมใหเกดความยงยนและ 4)นกทองเทยวควรเลอกทองเทยวหรอพกในสถานประกอบการทพกตากอากาศทไมทาลายทรพยากรธรรมชาต ปฏบตตามกฎของสถานททองเทยวอยางเครงครด

ABSTRACT

Title of Thesis Environmental Impact of Tourism Land Use Change in Suan Phung District, Ratchaburi Province Author Sabaitong Kanna Degree Master of Science (Environmental Management) Year 2013 The research aimed to investigate: 1) causes of tourism land use change in Suan Phung District, Ratchaburi Province; 2) land-use change’s impact on the environment; 3) measure to control the impact on the environment and appropriate tourism land use in the area. The research is a qualitative research. Data were corrected by semi-structured interviews with local stakeholders and investigation of relevant documents. It was found that the tourism land use change in this area was due to the increase of the resorts as 1) climate which is similar to that of the North of Thailand, and its abundant nature; 2) its close-to-Bangkok location; and 3) opening of a formal land lease by The Regional Treasury Office. In addition, governmental policies showed that the state is promoting tourism but lacked policies for the promotion of environmental management, concrete form of tourism, measures for control of land use, and a governmental unit directly responsible for land use for tourism. The environmental effects were as follows: 1) in terms of physical resources, there was a reduction in water from surface water resources. The construction of dams also caused drainage problems; 2) in terms of biological resources, it was found that the land biological diversity decreased, and so did forests, plants, and wildlife; 3) in terms of the value of land use, there was also a change in the use of land that caused an increase in water supply shortage and an increase in electricity needs while the ability to produce electricity remained the same. Moreover, there was an increase in garbage as well as traffic congestion during holidays; and 4) in terms of quality of life, the tourism land use change affected public health services of an accident increases. However, there

(6)

was a positive economic and social effect since the people in the area had more jobs and a higher income, as there were more tourists visiting the area. The measures to control the impact on the environment and the tourism land use appropriate for Suan Phung District, Ratchaburi Province are as follows. 1) The government find a solution to the problems of land possessory rights, that explicit laws and regulations concerning land use be passed, that the people be allowed to participate in legislating related to laws and regulations. 2) The resort entrepreneurs develop their resorts appropriate for the area, keeping in mind the importance of quality, standards, and environmental friendliness. 3) the local people be concerned about environmental problems in the area, build networks of people that care for the environment and develop agriculture for sustainability. And 4) tourists patronize only businesses that are environmentally friendly and strictly obey the rules and regulations of the tourist sites.

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเรอง ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบรสาเรจลลวงไปไดดวยด ดวยคาปรกษา การถายทอดความรและประสบการณจากอาจารยทปรกษา คอ อาจารย ดร.จฑารตน ชมพนธ ทไดใหขอคดเหนตางๆ อนมคณคายงตอการทาวทยานพนธ รวมทงตรวจสอบแกไขขอบกพรองของวทยานพนธเลมน ผ ว จย ถอโอกาสนขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง นอกจากนขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.จาลอง โพธบญ รองศาสตราจารย ดร.อภศกด โพธปน ทกรณาเปนกรรมการสอบวทยานพนธ และชวยตรวจสอบ แนะนาแกไขวทยานพนธเลมนใหมความสมบรณยงขน กราบขอบพระคณคณาจารยสาขาวชาการจดการสงแวดลอม คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม ทถายทอดความรวทยาการอนมคายง ซงเปนประโยชนตอการวจยและดาเนนชวตของผวจย และขอขอบพระคณเจาหนาททกทาน ตลอดจนเพอนๆ พๆ ในสาขาการวชาจดการสงแวดลอมทสนบสนนงานวจยชนนจนแลวเสรจ ขอขอบพระคณ ผ ใหขอมลทกทาน คณไพศาล บญหลอ คณพ เชฐ โสภณแพทย คณศรสมภพ กองสขและ คณพนธศร ปอมบบผา ทคอยชวยเหลอผวจยตลอดมาจนวทยานพนธเสรจสมบรณ ผวจยซาบซงในกลยาณมตรทกทาน สดทายน ขอกราบขอบพระคณ คณพอ คณแม ทคอยใหความรก ใหกาลงใจและใหการสนบสนนทกอยางในชวตของผวจยเสมอมา สไบทอง กนนะ ตลาคม 2556

สารบญ

หนา

บทคดยอ (3) ABSTRACT (5) กตตกรรมประกาศ (7) สารบญ (8) สารบญตาราง (10) สารบญภาพ (11)

บทท 1 บทนา 1 1.1 ความเปนมาและความสาคญของการวจย 1 1.2 คาถามการวจย 4 1.3 วตถประสงคการวจย 4 1.4 ขอบเขตการวจย 4 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5 1.6 นยามศพททใชในการวจย 5

บทท 2 แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 7 2.1 แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน 7 2.2 การประเมนผลกระทบสงแวดลอมจากการทองเทยว 23 2.3 การทองเทยว/ การทองเทยวเชงนเวศ 30 2.4 งานวจยทเกยวของ 43

 

 

(9)  

บทท 3 กรอบแนวคดและวธวจย 48 3.1 กรอบแนวคดในการวจย 48 3.2 วธการดาเนนการวจย 51 3.3 แหลงขอมลในการวจย 51 3.4 วธการเกบขอมล 52 3.5 กลมเปาหมายและผใหขอมลทสาคญ 53 3.6 การวเคราะหขอมล 54

บทท 4 ผลการศกษา 56 4.1 สภาพพนททวไปของอาเภอสวนผง จงหวดราชบร 56 4.2 สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง

จงหวดราชบร 65

4.3 ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

75

4.4 แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบอาเภอสวนผง จงหวดราชบร

104

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 120 5.1 สรปและอภปรายผลการศกษา 120 5.2 ขอเสนอแนะ 134

บรรณานกรม 138 ภาคผนวก แบบสมภาษณเรอง ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใช

ประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 148

ประวตผเขยน 176

สารบญตาราง

ตารางท หนา

2.1 สรปจานวนทดนทมปญหาพเศษ 9 2.2 การเปรยบเทยบพนทดนทมการใชไมเหมาะสมแยกตามภาค (หนวย : ลานไร ) 10 2.3 การใชทดนเพอการเกษตรของระดบประเทศไทย และระดบจงหวด ระหวางป

พ.ศ. 2545 กบป พ.ศ. 2554 19

2.4 สรปประเภทการใชประโยชนทดน ประเทศไทยป พ.ศ. 2551/2552 20 3.1 รหสผใหสมภาษณ 53 4.1 ขอมลการเกษตรอาเภอสวนผงระหวางป พ.ศ. 2551-2555 60 4.2 จานวนครวเรอนเกษตรกรอาเภอสวนผง พ.ศ. 2555 61 4.3 รายชอแหลงทองเทยวทางธรรมชาต อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ป 2556 63 4.4 รายชอสถานประกอบการทพกตากอากาศ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ป

2556 64

4.5 สรปผลการศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

111

สารบญภาพ

ภาพท หนา

2.1 องคประกอบของการทองเทยว 33 2.2 องคประกอบหลกของการทองเทยวเชงนเวศ 40 3.1 กรอบแนวคดในการวจย 49 4.1 แผนทการใชทดน จงหวดราชบรป 2552 59 4.2 กราฟเปรยบเทยบการใชทดนดานเกษตรกรรมอาเภอสวนผง ระหวางป พ.ศ.

2551-2555 60

4.3 กราฟเปรยบเทยบพนทการเกษตรกรรมกบพนทอน ๆ อาเภอสวนผง พ.ศ. 2555

61

4.4 กราฟเปรยบเทยบจานวนครวเรอนทงหมดกบจานวนครวเรอนเกษตรกร อาเภอสวนผง พ.ศ. 2555

62

5.1 แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

137

 

 

 

 

 

 

 

   

บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหาวจย การดารงชวตของมนษยปจจบนตองอาศยปจจยหลายดานประกอบกน และปจจยทสาคญหนงในนนกคอทดน เนองจากทดนทเราสามารถนาไปใชประโยชนไดหลากหลายเปนทงทอยอาศย แหลงผลตอาหาร นอกจากนนทดนยงเปนปจจยสาคญอยางหนงททาใหประเทศเกดการพฒนาและสามารถขบเคลอนไปขางหนา สรางความทดเทยมกบนานาประเทศ สรางความมนคงใหแกระบบเศรษฐกจของประเทศสามารถแขงขนกบนานาประเทศดานตาง ๆ ไดอยางรอบดานท งดานอตสาหกรรม ดานการเกษตรกรรมและดานการทองเทยว แตปจจบนพบวาการใชทดนในประเทศประสบปญหาการใชทดนผดประเภท ไมเหมาะสมตามคณสมบตของดนหรอศกยภาพของดน เพอตอบสนองความตองการของประชาชนหรอเปลยนแปลงตามการพฒนา เชน การสรางโรงงานอตสาหกรรม หรอแหลงทองเทยว ในพนททเหมาะสมทางการเกษตรหรอพนทปา ทาใหดนขาดความอดมสมบรณ (แขขวญ พนธแจม, 2549: 1) ซงการใชประโยชนทดนอยางไมเหมาะสมตามคณสมบตของทดนอาจกอใหเกดผลกระทบตอคณสมบตของดนหรอสภาพแวดลอมในพนทได สงผลใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทเหลานน จากการวเคราะหการใชทดนของกรมพฒนาทดน พบวาประเทศไทยมการใชทดนไมเหมาะสมตามคณสมบตของดน หรอตามศกยภาพของดนและจากการซอนทบแผนทดนกบแผนทการใชทดนในสองชวงเวลาคอ พ.ศ. 2523 และพ.ศ. 2535 พบวาพ.ศ. 2523 มการใชทดนไมเหมาะสมรวม 30 ลานไร มากทสดอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 12 ลานไร สวนพ.ศ. 2535 พบวามการใชทดนไมเหมาะสมถง 35.6 ลานไร ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมการใชทดนไมเหมาะสมเพมขนเปน 21.2 ลานไร (กรมพฒนาทดน, ม.ป.ป.) จากขอมลของสานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณเมอ พ.ศ. 2548 พบวาประเทศไทยมเนอทถอครองทางการเกษตรอยรอยละ 40.62 เปนเนอทปาไมรอยละ 32.66 และเนอทไมไดจาแนกรอยละ 26.72 ของเนอททงประเทศ (จนทวน เบญจวรรณ, ม.ป.ป.)

2

แตเมอป พ.ศ. 2504 ประเทศเรมเขาสการพฒนา การพฒนาประเทศนนตองอาศยปจจยหลายอยางไมวาจะเปน คน เครองจกร และทรพยากรธรรมชาต อนไดแก นา ปาไม แรธาต และทดนสงผลใหการใชประโยชนทดนในประเทศไทยเรมมการเปลยนแปลงไป และจากขอมลของการทองเทยวแหงประเทศไทยพบวารายไดของประเทศจากการทองเทยวเพมสงขนอยางตอเนอง ประกอบกบเมอ ปพ.ศ. 2541 ประเทศไทยไดมการจดโครงการอะเมทชงไทยแลนด(Amazing Thailand) ทาใหธรกจการทองเทยวในประเทศขยายตวขนอยางรวดเรว พนทสวนใหญทไดรบความสนใจจากธรกจทองเทยวเปนพนททมทรพยากรธรรมชาตอดมสมบรณ เพราะเปนแหลงทองเทยวทไดรบความสนใจจากนกทองเทยวเพอการพกผอนหยอนใจ ผลจากการขยายตวอยางรวดเรวของธรกจทองเทยว คอ เกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในบรเวณทมธรกจทองเทยว เนองจากการทองเทยวทาใหระบบสาธารณปโภคพนฐานในพนทไดรบการพฒนาเพมขน เพอรองรบการทองเทยว การทองเทยวจงเปนสาเหตหนงในการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในประเทศไทย (รฐตการ คาบศย, 2548) นโยบายของภาครฐเปนปจจยสาคญททาใหธรกจทองเทยวของประเทศไทยขยายตวอยางรวดเรว โดยประเทศไทยไดเรมมการนโยบายสนบสนนการพฒนาอสาหกรรมทองเทยวไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 และเรมมการผลกดนใหประเทศไทยเปนศนยกลางการทองเทยวในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยางจรงจงในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8 สงผลใหการลงทนในธรกจทองเทยวภายในประเทศเพมมากขน โดยรายไดจากการทองเทยวถอวาเปนรายไดทสาคญอยางหนงในการพฒนาประเทศ จากสถตรายไดจากการทองเทยวของประเทศไทยนนมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง เหนไดจากการเพมขนของรายไดในป พ.ศ. 2545 จาก 323.5 พนลานบาท เปน 547.8 พนลานบาท และ 592.8 พนลานบาท ในปพ.ศ. 2550 และพ.ศ. 2553 ตามลาดบ การเพมขนของรายไดจากการทองเทยวยงสงผลใหเกดการขยายตวของธรกจและการบรการตาง ๆ เพอรองรบการทองเทยว เชน ธรกจโรงแรมและเกสตเฮาส ทพก อาหาร และจากการขยายตวของธรกจและการบรการตาง ๆ (สานกงานสถตแหงชาต, 2555) สงผลใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเพมขน ซงสงผลตอเนองไปถงภาคเกษตรกรรม ทาใหพนทเกษตรกรรมและพนทปาไมลดจานวนลงของตามมา อาเภอสวนผง จงหวดราชบร เปนพนททมความหลากหลายทางชวภาพทควรแกการรกษาไว พนทปาไมมความอดมสมบรณ เปนแหลงอาหารและแหลงทอยอาศยของพชและสตวปา เนองจากพนทอาเภอสวนผงตดตอกบสาธารณรฐแหงสหภาพพมาและเชอมตอกบจงหวดเพชรบร ซงเปนปาผนใหญ สตวปาสามารถเดนขามไปหาอาหารถงกนได หากพนทปาอาเภอสวนผงถกทาลายลง วงจรชวตของสตวปาจะถกตดขาดออกจากกน เนองจากไมสามารถขามถงกนไดสงผลให

3

ความหลากหลายทางชวภาพของสายพนธพชและสตวจะถกจากดและลดจานวนลงได นอกจากนพนทปาไมในอาเภอสวนผงยงมความสาคญตอการดารงชวตของประชาชนในพนท เพราะเปนแหลงตนน าลาธาร หากพนทปาไมหรอสภาพแวดลอมในพนทอาเภอสวนผงถกทาลายลงไปกจะสงผลกระทบโดยตรงตอการดารงชวตของประชาชนในพนทอาเภอสวนผง นอกจากนอาเภอสวนผง จงหวดราชบร ยงเปนอกพนทหนงทเรมมการขยายตวของธรกจทองเทยวรปแบบตาง ๆ ในพนท เชน การสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศ หรอแหลงทองเทยวทมกจกรรมใหนกทองเทยวทาในพนทของตนเอง ซงมแนวโนมทจะเพมขนอยางตอเนองโดยการขยายตวของธรกจทองเทยวในพนทอาเภอสวนผ งเกดจากนายทนเขาไปซอทดนจากประชาชนในพนทเพอใชประโยชนรวมถงการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศ เนองจากอาเภอสวนผงมทรพยากรธรรมชาตทสมบรณ ภมประเทศสวนใหญเปนภเขาสลบซบซอน สภาพพนทเปนปาไมและภเขา มทราบตามไหลเขาและทราบตอนกลางของพนทใชสาหรบการปลกพชและเลยงสตว จงเปนทสนใจของนายทนในการทจะเขามาใชประโยชนในพนท นอกจากนพนทอาเภอสวนผงยงถกบกรกจากนายทนเพอปลกพชเศรษฐกจ บกรกพนทปาไมทาใหพนทปาไมมสภาพเปลยนแปลงไป ซงชวงทผานมาพบวาพนทในอาเภอสวนผงไดถกนามาใชประโยชนมากขนทงดานเกษตรกรรมและดานการทองเทยว โดยเฉพาะการทองเทยวทมการขยายตวเพมขนอยางรวดเรวภายในเวลาไมกป ทาใหพนทปาสมบรณลมน าชน 1A ฝงซายแมน าลาภาชถกบกรกแผวถางไปกวารอยละ 80 (กรงเทพธรกจออนไลน, 2553) การขยายตวดานการทองเทยวในพนทอาเภอสวนผง จงหวดราชบร ในรปแบบของสถานประกอบการทพกตากอากาศจงเปนสาเหตหนงททาใหการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนพนทอาเภอสวนผง และยงสงผลเชอมโยงไปยงสาเหตของการลดจานวนลงของพนทปาไมในอาเภอสวนผง หากไมมมาตรการควบคมหรอแนวทางในการใชประโยชนทเหมาะสมกบพนทอาจกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมในพนทตามมา ดงนน ผศกษาจงสนใจศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร เพอศกษาสาเหตของปญหาการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน พรอมท งศกษาแนวทางควบคมผลกระทบสงแวดลอม และแนวทางทเหมาะสมในการใชประโยชนทดนในอาเภอสวนผ งเพอไมใหเกดผลกระทบตอประชาชนและทรพยากรธรรมชาตในอาเภอสวนผง เพอใหเกดความยงยนจากการใชทรพยากรในอนาคตสบไป

4

1.2 คาถามการวจย 1.2.1 สาเหตของการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบร มาจากอะไร

1.2.2 ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร เปนอยางไร

1.2.3 แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบรควรเปนอยางไร

1.3 วตถประสงคในการวจย 1.3.1 เพอศกษาสาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 1.3.2 เพอศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 1.3.3 เพอศกษาแนวทางในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

1.4 ขอบเขตของการวจย

1.4.1 ขอบเขตดานเนอหา การศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร จะทาการศกษาผลกระทบตอสงแวดลอมทง 4 ดาน ไดแก ทรพยากรสงแวดลอมทางกายภาพ ทรพยากรสงแวดลอมทางชวภาพ คณคาการใชประโยชนของมนษยและคณคาตอคณภาพชวต 1.4.2 ขอบเขตดานพนท ศกษาในพนทอาเภอสวนผง ซงมการสรางแหลงทองเทยว และเนนศกษาในพนททมแหลงทองเทยวหนาแนน เพอศกษาถงผลกระทบทอาจเกดขน 1.4.3 ขอบเขตดานประชากร การศกษาครอบคลมถงประชาชนในพนท หนวยงานภาครฐทเกยวของ ผประกอบการทพกตากอากาศในพนท ผนาชมชน และผนาทองถน ซงเปนผมสวนไดสวนเสยในพนทศกษา

5

1.4.4 ขอบเขตดานระยะเวลา ทาการศกษาและเกบขอมลระหวาง เดอนพฤศจกายน 2555 - เดอนตลาคม 2556

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.5.1 ทราบถงสาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

1.5.2 ทราบถงผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

1.5.3 ทราบถงแนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

1.6 นยามศพททใชในการวจย การใชประโยชนทดน หมายถง การนาทดนมาใชในการทากจกรรมดานตาง ๆ เพอใหเกดประโยชนตามความตองการไมวาจะเปนดานเกษตรกรรม อตสาหกรรม ทองเทยว และอน ๆ ซงอาจทาใหการใชประโยชนทดนเปลยนแปลงไปจากเดม หรอเหมอนเดมแตมรปแบบหรอเกดประโยชนมากขน เชน การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนดานการเกษตรไปเปนการใชประโยชนทดนดานการทองเทยวในพนทอาเภอสวนผง การใชประโยชนทดนเชงทองเทยว หมายถง การใชประโยชนทดนเพอทากจกรรมในรปแบบตาง ๆ เพอการทองเทยว เชน การสรางทพกตากอากาศ รานอาหาร รานขายของฝาก สวนสนก รวมไปถงการทองเทยวในพนทอทยานฯ เพอเปนทผกผอนหยอนใจจดเปนการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว หมายถง การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนทใชทากจกรรมดานตาง ๆ ไปเปนการทากจกรรมดานการทองเทยว เชน การเปลยนแปลงพนทเกษตรกรรมไปสรางเปนสถานประกอบการทพกตากอากาศ ผลกระทบสงแวดลอมจากการทองเทยว หมายถง ผลกระทบทเกดจากการทองเทยว หรอจากการทากจกรรมการทองเทยว ซงอาจสงผลกระทบตอสถานททองเทยว หรอสภาพแวดลอมของแหลงทองเทยว รวมถงผลกระทบทเกดขนกบชมชนหรอประชาชนในพนทนน ๆ ซงสวนใหญ

6

เกดขนจากการทากจกรรมใด ๆ ของมนษย โดยผลกระทบทเกดขนเปนไดทงผลกระทบทงทางตรงหรทางออม อาจเปนผลกระทบทางดานบวกหรอดานลบ การทองเทยว หมายถง การเดนทางไปยงสถานทใหม ๆ หรอสถานทเดม เพอการพกผอน หรอการหาประสบการณแปลกใหมใหชวต มการทากจกรรมระหวางการเดนทาง ตามความสนใจของนกทองเทยว และความนาสนใจของแหลงทองเทยวนน การเดนทางไปทองเทยวนนอาจไปเปนหมคณะหรอไปเพยงลาพง ตามความตองการของตนเอง อาจเปนการพกคางหรอหรอเพยงชวคราว เชนการทองเทยวในพนทอาเภอสวนผง จงหวดราชบร ทมรปแบบการทองเทยวทหลากหลายใหนกทองเทยวเลอก ผประกอบการทพกตากอากาศ หมายถง ผทใหบรการทพกอาศย อาหาร และบรการหรอกจกรรมอน ๆ แกนกทองเทยว อาจเปนการพกคางคน โดยสวนใหญจะตงอยในพนทตางจงหวดทมความนาสนใจ เชน พนททมแหลงทองเทยวทนาสนใจ หรอพนททมสภาพธรรมชาตทอดมสมบรณ โดยขนาดของสถานประกอบการจะขนอยกบความตองการของผประกอบการนน ๆ ในการศกษานคอ ผประกอบการทพกตากอากาศในอาเภอสวนผง จงหวดราชบร

บทท 2

แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรองผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผ ง จงหวดราชบร ผศกษาไดทาการศกษาคนควาขอมลเกยวกบแนวคด ทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการศกษาและเปนประโยชนตอการศกษา โดยผศกษาไดเรยบเรยงลาดบและนาเสนอเปนลาดบหวขอทเกยวของกบเนอหาในการศกษา ดงตอไปน 2.1 แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน 2.2 การประเมนผลกระทบสงแวดลอมจากการทองเทยว 2.3 การทองเทยว/ การทองเทยวเชงนเวศ 2.4 งานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน 2.1.1 ความหมายของการใชประโยชนทดน การใชประโยชนทดนนนมรปแบบทหลากหลายตามความตองการของเจาของทดนทจะนาไปใชประโยชนดานนน ๆ ความหมายของการใชประโยชนทดน มหลายทานใหความหมายไวแตกตางกนดงน อธร สทธมตร (2534: 7) กลาววา การใชประโยชนทดน หมายถง การใชทดนเพอทากจกรรมตาง ๆ เชน ทาไร ทานา ทาสวน เปนตน บญเกยรต แสงวณณ (2535 อางถงใน พรพรรณ จนทรแจง, 2549: 20) กลาววา การใชประโยชนทดน หมายถง การใชทดนของมนษยเพอทากจกรรมทเปนประโยชนตามความตองการของมนษยโดยมขอบเขต ขนาดของทดนในการใชประโยชนตาง ๆ ทาใหสภาพพนทเดมมการเปลยนแปลงไปจากเดม เชน การเกษตร พานชกรรม อตสาหกรรม บานเรอนทอยอาศย แหลงน า และพนทปาไม เปนตน

8

กรมพฒนาทดน (2547) ใหความหมายของวา ทดน (Land) หมายถง ทดนทมอยตามธรรมชาตอนอาจใชประโยชนสนองความตองการของมนษยในทางตาง ๆ โดยคานงถงผลตอบแทนจากการใชประโยชนทดนนนเปนประการสาคญความแตกตางของ "ทดน" และ "ดน" คอ ทดน เปนอสงหารมทรพยอยางหนง หรอเปนพนทบรเวณ หนงบนผวโลก ซงมการแบงอาณาเขตตามทมนษยกาหนดไว สวน ดน เปนเทหวตถธรรมชาตอยางหนง ประกอบกนขนเปนสวนหนง ของภมประเทศหรอของทดน นงคราญ วงศตะวน (2549: 5-6) กลาววา การใชประโยชนทดน หมายถง การใชประโยชนทดนในปจจบนหรออนาคตเพอตอบสนองความตองการของมนษยในดานตาง ๆ เชน เกษตรกรรม อตสาหกรรม พานชยกรรมและทอยอาศย ธรกานต ศรไทยรกษ (2549: 7) ไดใหความหมายของการใชประโยชนทดนวา หมายถง กจกรรมใด ๆ กตามทมการกระทาขนบนทดน เพอใหเกดประโยชนแกเจาของกจกรรมตาง ๆ เหลานน ทงเกษตรกรรม อตสาหกรรม บรการและการทองเทยว และสงกอสราง เปนตน เจรญวชญ หาญแกว และคณะ (ม.ป.ป.) กลาววา การใชประโยชนทดน หมายถง การใชเพอกอประโยชนในกจกรรมตาง ๆ เชน พนทปาไม พนทเกษตรกรรม แหลงทอยอาศย และพนทอน ๆ รวมถงพนท ทมการใชประโยชนอยางไมเตมท เชนพนทรกราง พนทน าทวมขง จากความหมาย สามารถสรปไดวา การใชประโยชนทดน หมายถง การนาทดนมาใชประโยชนในการทากจกรรมดานตาง ๆ เพอตอบสนองความตองการและเกดประโยชนสงสดตอเจาของพนท ไมวาจะเปนการใชประโยชน ดานการเกษตรกรรม อตสาหกรรม และการทองเทยว ความตองการของเจาของพนท ลกษณะสภาพภมประเทศ เศรษฐกจ-สงคม 2.1.2 ปญหาเกยวกบการใชประโยชนทดน ปญหาจากการใชประโยชนทดนนนมแตกตางกนไปตามลกษณะของพนทและสภาพการใชประโยชนทดน จากรายงานผลการดาเนนงานของกรมพฒนาทดนเกยวกบปญหาทเกดขนกบทรพยากรทดน (กรมพฒนาทดน, 2547) มดงน 1) ปญหาทางกายภาพ ปญหาทางกายภาพของการใชประโยชนทดนเปนปญหาทเกยวกบคณภาพดนทเปลยนแปลงไปจากการใชประโยชนดานตาง ๆ ของมนษยและการเกดขนเองตามธรรมชาต ปญหาเกยวกบการใชประโยชนทดนทางกายภาพมดงน (1) ความอดมสมบรณของดนตามธรรมชาตตาเนองจากวตถตนกาเนดดนมแรธาตอาหารพชเปนองคประกอบตา ประกอบกบประเทศไทยอยในเขตทมฝนตกชก แรธาตตาง ๆ เปลยน

9

สภาพและถกชะลางไปกบน าไดรวดเรว อกทงพนทททาการเกษตรกรรมถกใชมาเปนเวลานานโดยไมมการบารงดแลรกษา (2) ดนมปญหาพเศษ ซงกรมพฒนาทดนไดทาการศกษาพบวา ดนทมปญหาเปนดนบนพนทภเขาคดเปนเนอทรอยละ 52.80 ของจานวนเนอทดนทมปญหาทงหมด สาหรบดนทมปญหาประเภทตาง ๆ มดงรายละเอยดในตารางท 2.1 ตารางท 2.1 สรปจานวนทดนทมปญหาพเศษ

ดนทมปญหา จานวนเนอท (ไร) รอยละ 1. ดนเคม (Salt Affected Soils) 21,718,774 11.92 1.1 ดนเคมชายทะเล (Coastal Saline Soils) 3,611,567 1.98 1.1.1 ดนเคมชายทะเลทมความเปรยวแฝง (Coastal Saline Soils, Potentially Acid) 2,885,081 1.58 1.1.2 ดนเคมชายทะเลทไมมความเปรยวแฝง (Coastal Saline Soils, Non-potentially Acid) 726,486 0.39 1.2 ดนเคมนอกพนทชายทะเล (Inland Saline/Sodic Soils) 18,107,207 9.94 1.2.1 ดนเคมมาก 1,771,223 0.97 1.2.2 ดนเคมปานกลาง 3,690,249 2.03 1.2.3 ดนเคมนอย 12,645,735 6.942. ดนทรายจด (Sandy Soils) 7,127,085 3.91 2.1 ดนทรายจดทไมมชนดานอนทรย 6,613,157 3.63 ดนทรายจดทมชนดานอนทรย 513,928 0.283. ดนเปรยวจด (Acid Sulphate Soils) 5,326,786 2.924. ดนอนทรย (Organic Soils) 505,184 0.285. ดนตน (Shallow Soils) 51,291,143 28.16 5.1 ดนปนลกรงและดนปนกรวด 31,796,205 17.46 5.2 ดนปนเศษหน 17,327,596 9.51 5.3 ดนปนปนมารล 2,167,342 1.196. ดนบนพนทภเขา (Slope Complex Soils) 96,158,205 52.80

ผลรวมดนทมปญหาทงหมด 182,127,177 100.00

แหลงทมา: กรมพฒนาทดน, 2547. หมายเหต: 1. แผนทดนระดบภาค มาตรสวน 1:500,000 ของกองสารวจและจาแนกดน 2. ขอมลดนเคมไดจากโครงการสารวจดนเคมของฝายปรบปรงดนเคม กองอนรกษดน และนา กรมพฒนาทดน

10

(3) สภาพภมอากาศไมอานวย เนองจากการเพาะปลกสวนใหญในประเทศไทยอาศยน าฝนธรรมชาตเปนหลก (Rain Fed Cultivation) ชวงการกระจายของฝนไมสมาเสมอทาใหพชผลทปลกไดรบผลกระทบกระเทอน หรอเสยหายเนองจากฝนตกมากเกนไป หรอฝนทงชวงทาใหพชขาดแคลนนาได (4) การชะลางพงทลายของดนทาใหดนเสอมโทรมรนแรงทสดและเปนปญหาทสาคญทจะตองแกไขเพอรกษาคณภาพของดนใหเหมาะสมและใหใชประโยชนไดเปนเวลานาน ๆการชะลางพงทลายของดนในประเทศไทย ทตองการการดแล ปองกนและรกษาไวมจานวนมากถง 134.54 ลานไร หรอเทากบรอยละ 41.95 ของพนททงหมดของประเทศ (กรมพฒนาทดน, 2547) 2) ปญหาการจดการทดน ปญหาการจดการทดนเกดจากการใชทดนอยางไมเหมาะสมในดานตาง ๆ นนมหลายสาเหตประกอบกนดงน (1) การใชทดนไมเหมาะสมกบศกยภาพของดน จากการวเคราะหการใชทดนไมเหมาะสมตามคณสมบตของดน หรอตามศกยภาพของดน โดยการทบซอนของแผนทดนกบแผนทการใชทดน ในสองชวงเวลา คอ พ.ศ. 2523 พบวามการใชทดนไมเหมาะสมรวม 30 ลานไร มากทสดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 12 ลานไร ตอมาใน พ.ศ. 2535 พบวามการใชทดนไมเหมาะสมถง 35.6 ลานไร ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมการใชทดนไมเหมาะสมเพมขนเปน 21.2 ลานไร รายละเอยดดงตารางท 2.2

ตารางท 2.2 การเปรยบเทยบพนทดนทมการใชไมเหมาะสมแยกตามภาค (หนวย : ลานไร )

ภาค พนททมการใชไมเหมาะสม

2523 2537 ภาคเหนอ 5 6.2 ภาคกลาง 5 3.1

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 12 21.2 ภาคตะวนออก 6 0.8

ภาคใต 2 4.3

รวม 30 35.6 แหลงทมา: กรมพฒนาทดน, 2547.

11

(2) การใชทดนโดยปราศจากการบารงรกษา พนทเกษตรกรรมไดถกใชมาเปนเวลานาน ทาใหธาตอาหารพชซงแตเดมมนอย ถกพชดดใชไปในการเจรญเตบโตเสยเปนสวนใหญ สรสทธ วชโรทยาน (2535 : 167-168) ไดชใหเหนวา ผลผลตของขาวหนงตนจะทาใหดนสญเสยปยไนโตรเจน (N) จากนาขาวไป 20 กโลกรม หรอปยอนทรย จานวน 4,000 กโลกรมจงจะสมดลกบทสญเสยไป แตเกษตรกรไดใสปยทดแทนในอตราทตามาก จงมผลใหความอดมสมบรณของดนลดลง ในขณะเดยวกน ในกรณของพชสาคญทางเศรษฐกจ 4 ชนด คน ขาว ออย ขาวโพด และมนสาปะหลง ในปพ.ศ. 2519 ไดดดซมปยในดนตดไปกบผลผลตจากพนทเพาะปลก 68.8 ลานไร จานวน 549,900 ตนของธาตอาหาร (N + P2O5 + K2O) ทสญเสยไปมจานวนรวม 707,700 ตน แตเกษตรกรใสปยชดเชย เพยง 253,500 ตนเทาน น หรอชดเชยในอตราสวน 1:2.79 ซงต ากวาอตราสวนการใสปยชดเชย จงทาใหพนทการเกษตรเสอมโทรมลงอยางรวดเรว (3) การใชทดนไมเกดประโยชนสงสดตอหนวยพนท การเกษตรสวนใหญของประเทศไทยยงคงอาศยน าฝน พนทถอครองเพอการเกษตรไดรบน าชลประทานเพยงรอยละ 20 ทาใหการใชประโยชนทดน นอกเขตชลประทาน ไมยงเกดประโยชนสงสด ทดนจะถกใชในฤดฝนเทานน สวนฤดแลงจะถกทงใหวางเปลา ไมมการประโยชนเนองจากขาดนาและราคาผลผลตตกตา 3) ปญหาดานเศรษฐกจสงคม ปญหาดานเศรษฐกจสงคมทกอใหเกดปญหาตอการใชประโยชนทดนมหลายปจจยประกอบกนดงน (1) ความกดดนจากการเพมของประชากร ทาใหเกดการบกรกทาลายปา ขยายพนทเพาะปลก แมวาพนทนน ๆ จะไมเหมาะสมสาหรบการเกษตรกตาม (2) การถอครองทดนและกรรมสทธในทดน เนองจากเกษตรกรมการถอครองทดนนอยเกนไป จนไมสามารถเลอกใชเฉพาะบรเวณทมศกยภาพทางการเกษตรได นอกจากนนแลวเกษตรกรบางรายยงไมมสทธในทดนททาการเกษตร เนองจากพนททใชทาการเกษตรไดมาโดยผดกฎหมาย เชน การบกรกปาสงวน การใชทสาธารณะประโยชน ฯลฯ ทาใหไมสนใจทจะดแลรกษา หรอทานบารงทดนนน ๆ ใหคงสภาพทดตลอดไป (3) กฎหมายหรอมาตรการในการควบคมและปองกนไมมประสทธภาพ ยงไมสามารถแกไขปญหาในปจจบนได เชน การบกรกทาลายพนทปาไม ปาสงวน และตนน าลาธาร จงจาเปนตองมมาตรการทเขมงวดและจรงจงในการแกปญหาการบกรกพนทปา 4) ปญหาทางดานบรหารของรฐ ปญหาดานบรหารของรฐทกอใหเกดปญหาตอการใชประโยชนทดนมหลายปจจยประกอบกน ดงน

12

(1) นโยบายของรฐ นโยบายในการบรหารงานมกจะเปลยนไปเมอเปลยน คณะรฐบาล ทาใหการบรหารงานหยดชะงก ขาดขนตอน หรอตองเปลยนนโยบายรฐจาเปนตองกาหนดนโยบาย ในการวางแผน การใชทดนใหเหมาะสม เกดประโยชนสงสด และมการกระทาทตอเนอง (2) การปฏบตงานซ าซอน งานหลายอยางทมองคกรของรฐหลายองคกรเขารวมปฏบตงาน ทาใหการดาเนนงานเกดความลาชาและไมประสบความสาเรจ (3) การขดแยงในกฎหมาย พระราชบญญตหรอ มตคณะรฐมนตร ทเกยวของกบทดน ทาใหผปฏบตงานเกดความยงยากสบสน ควรมการแกไขกฎหมาย หรอกาหนดขอบเขตเสยใหมใหถกตองตามความเปนจรงกบสภาพปจจบน (4) การกระจายงบประมาณไปตามหนวยงานตาง ๆ เพอเหตผลบางประการ ทาใหการปฏบตงานไมเปนไปในทศทางเดยวกนทาใหผลงานทไดรบไมมความสอดคลองหรอเชอมโยงกน ไมสามารถใชประโยชนไดอยางเหมาะสม หากรฐมนโยบายในการใชงบประมาณทชดเจน คาดวาผลทไดรบจะมประโยชนมากขน 5) ปญหาเกยวกบการใชประโยชนทดน การใชประโยชนทดนของเกษตรกรในหลายทองทไมเหมาะสมกบศกยภาพของทดน สงผลใหไดผลผลตไมคมกบการลงทน พนทเกดความเสอมโทรมลง มการชะลางพงทลายของดนสง จนไมสามารถทาการการเกษตรไดอก กอใหเกดปญหาการละทงถนฐานไปบกรกทาลายปาเพอหาททากนตอไป นอกจากนน การใชประโยชนทดนตองอาศยน าฝนเพยงอยางเดยว ในชวงเวลา 5 - 6 เดอนตอป ทาใหเวลาทเหลอทดนจะถกปลอยทงไววางเปลาถอเปนการใชประโยชนทดนไมเตมศกยภาพ ปญหาเกยวกบการใชประโยชนทดนจงเกดจากสาเหต ดงน (1) ความกดดนในเรองพนทททากน เกษตรกรจงไมสามารถเลอกใชเฉพาะแตบรเวณทมศกยภาพทางการเกษตร (2) ขาดความรความเขาใจ ในการเลอกพนทเพราะปลกใหเหมาะสมกบชนดของพชทปลก (3) ไมมการกาหนดขอบเขตการวางแผนการใชทดนของรฐ พรอมทงมกฎหมายหรอมาตรการควบคมและปองกนทไดผล 2.1.3 ผลกระทบจากปญหาการใชประโยชนทดน ผลกระทบตอการใชประโยชนทดน สามารถแบงออกเปน 2 ประการ (กรมพฒนาทดน, 2547) ดงน

13

1) การใชทดนไมถกตองเหมาะสมตามหลกวชาการ กอใหเกดปญหาดนเสอมโทรมและสงผลกระทบตอความเปนอยและรายไดของเกษตรกร ปญหาความเสอมโทรมของดนทสาคญของประเทศ มดงน (1) ปญหาการชะลางพงทลายของดน พนททงประเทศ ทาใหหนาดนทมความอดมสมบรณสญเสยไปทาใหผลผลตลดลงเรอย ๆ ตะกอนดนทถกชะลางพงทลายจะตกตะกอนตามแหลงนา ทาใหตนเขนตองรบแกไข (2) ปญหาดนขาดอนทรยวตถ ไมเหมาะสมตอการเพาะปลก (3) ปญหาทเกดจากสภาพธรรมชาตของดนรวมกบการกระทาของมนษย เชน ดนเคม ดนเปรยว ดนพร และดนทรายจดเปนตน 2) ผลกระทบจากความเสอมโทรมของทรพยากรดนและทดน การใชประโยชนทดนกอใหทรพยากรดนและทดนเกดความเสอมโทรมอยางตอเนองซงผลกระทบจากความเสอมโทรมของทรพยากรดนและทดนสามารถแบงออกเปน 3 ดานดงน (1) ผลกระทบดานกายภาพ ความเสอมโทรมของดนเกดจากการจดการทดนไมเหมาะสมขาดการปองกนทไมถกตอง ทาใหมการชะลางพงทลายของหนาดนทเปนสวนทมความอดมสมบรณหมดไป หนาดนทถกชะลางจะตกลงไปเปนตะกอนตามแหลงน าตาง ๆ กอใหเกด การตนเขนของแหลงน า ทาใหรฐตองเสยคาใชจายในการขดลอกตะกอนตามแหลงน าเปนจานวนมาก และสงผลกระทบตอสงแวดลอม (2) ดานเศรษฐกจ ความเสอมโทรมของดนสงผลกระทบโดยตรงตอผลผลตทางการเกษตร และกระทบตอเกษตรกร 34 ลานคน (รอยละ 60 ของประชากรทงประเทศ) ซงเปนประชากรสวนใหญของประเทศจะไดรบผลผลตตาเปนสาเหตหนงททาใหเกษตรกรมรายไดต า ยากจน และมรายไดต ากวาประชากรนอกการเกษตรถง 11 เทา (3) ดานสงคม การทเกษตรกรมรายไดต า มทางเลอกในการประกอบอาชพนอย การบกรกพนทปาไมขยายพนททากนเพอใหมรายไดเพยงพอหรออพยพเขาเมองทงถนฐาน มาหางานทาในเมอง ซงทง 2 ทางเลอกนกอใหเกดปญหาตอประเทศชาตทงสน สาเหตสาคญประการหนงกคอ ละเลยการมองปญหาพนฐานของมนษยคอ ดนและทดนนนเอง

14

2.1.4 การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน 2.1.4.1 นยามความหมายของการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนคอการทสภาพของทดนถกทาเปลยนแปลงไปจากเดม เชน การนาไปใชประโยชนดานตาง ๆ ซงมหลายฝายไดใหความหมายของการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนไว ดงน ยทธนา ตระบนพฤกษ (2540: 23) กลาววา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน คอ การเปลยนแปลงทดนจากพนปาเปนพนทเกษตรกรรม การเปลยนแปลงจากพนทเกษตรเปนพนทเกษตรทดกวาการเปลยนแปลงจากพนทเกษตรเปนทอยอาศย โรงงานอตสาหกรรม สพรรณ ทกษณสมพนธ (2547: 4) กลาววา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน หมายถง การใชทดนทมการเปลยนแปลงจากประเภทหนงไปเปนอกประเภทหนง เชน การเปลยนแปลงจากสภาพปาเปนพนทเกษตรกรรม จากพนทเกษตรกรรมเปนทอยอาศย และแหลงนา สมเจตน จนทรวฒน (2524 อางถงใน จนทรจรา จระราชวโร, 2548: 11) กลาวถงการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในชนบทโดยจาแนกการเปลยนแปลงออกเปน ดงน 1) การเปลยนแปลงทดนอยางเขมขน คอ การนาทดนในชนบทมาพฒนาเปนเมอง เปนแหลงอตสาหกรรม การสรางสนามบนและถนน การสรางอางเกบนา 2) การเปลยนแปลงการใชทดนมอาณาเขตกวางขวาง คอ การนาทดนในชนบทมาใชเพอเปนพนทปา อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา 3) การเปลยนแปลงการใชทดนทเปนพนทการเกษตรเปนการใชทดนเพอ การสรางการขนสง ใชเปนพนทสาหรบพกผอนหรอสถานทออกกาลงกาย ทอยอาศย ทตงโรงงานอตสาหกรรมและกจกรรมอน ๆ จากความหมายทหลายทานไดใหไวเกยวกบการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน หมายถง การนาทดนนน ๆ ไปใชประโยชนในดานตาง ๆ ทแตกตางไปจากเดม ทาใหเกดการเปลยนแปลงและสามารถนามาเปรยบเทยบกนไดในชวงเวลาทตางกนเพอดการเปลยนแปลงทเกดขน 2.1.4.2 สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน สาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนนนมนกวชาการหลายทานไดกลาวไวดงน สรรตน ณ นคร (2526: 173) พบวา สาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชทดน คอ การพฒนาโครงสรางขนพนฐานในรปแบบของระบบการคมนาคมทางถนน การเพมจานวนประชากร การขยายตวของโรงงานอตสาหกรรมและทพกอาศย

15

อไร อรามวงศตระกล (2529: 136) ไดทาการศกษา รปแบบการต งถนฐานการเปลยนแปลงและผลกระทบจากการเปลยนแปลงการใชทดนในเขตเมอง ศกษาเฉพาะกรณเขตเทศบาลเมองกาแพงเพชร พบวา สาเหตการเปลยนแปลงการใชทดนมาจากหลายสาเหตไดแก การพฒนาโครงสรางขนพนฐานในรปแบบของระบบการคมนาคมทางบก การเพมจานวนประชากรและการขยายตวของอาคารทพกอาศย สายณห มนมะโน (2533 อางถงใน วระน แสงจนทร, 2542: 33) ไดกลาววาสาเหตการเปลยนแปลงการใชทดนมาจากหลายสาเหตไมวาจะเปน การเพมขนของประชากรและการขยายตวของเมอง การใชทดนในกจกรรมตาง ๆ ททาใหเกดการเปลยนแปลงพนท การพฒนาโครงการตาง ๆ และการขาดการควบคมการใชทดนทถกตองจะกอใหเกดปญหาตามมามากมาย เชน การขาดสาธารณปโภค การใชทดนไมคมคา ยทธนา ตระบนพฤกษ (2540: 17) ไดกลาวถง สาเหตการเปลยนแปลงการใชทดนไวหลากหลายประการ ดงน 1) การเพมจานวนของประชากร 2) การพฒนาโครงสรางขนพนฐาน 3) การขยายตวของทอยอาศย 4) การขยายตวของโรงงานอตสาหกรรมและการคา 5) การขยายตวของพนททาการเกษตร จากสาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนขางตน ผวจยสามารถสรปไดวาสาเหตของการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนมสาเหตดงน 1) การเพมขนของประชากร ทาใหเกดความตองการในดานตาง ๆ เพมขนและตองมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน เพอรองรบกบจานวนประชากรทเพมขน ไมวาจะเปนทอยอาศย หรอแหลงอาหาร 2) การขยายตวหรอการพฒนาตวของเมอง ทาใหเกดการพฒนาโครงสรางพนฐานตามมา ไมวาจะเปนระบบคมนาคม ระบบสาธารณปโภค ซงมสวนททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนไดทงสน       3) ขาดการควบคมการใชประโยชนทดนทเหมาะสม ทาใหกาเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนไดอยางรวดเรว และไมเปนระเบยบ เชน การนาพนททเหมาะดานการเกษตรมาสรางเขตอตสาหกรรม ศนยการคา

16

2.1.4.3 ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน ปจจยหรอสาเหตททาใหเ กดการเปลยนแปลงการใชประโยชน ทดนน นจากหลากหลายปจจยประกอบกน ซงมหลายฝายไดศกษาถงสาเหตของการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนไวแตกตางกน ปจจยทางดานเศรษฐกจ สงคมการเมอง พฤตกรรมของเจาของทดน ลวนเปนปจจยทมอทธพลตอการใชประโยชนทดน ซงสงผลตอการใชประโยชนทดน (รฐตการ คาบศย, 2548: 23) ดงน 1) การหวงเกงกาไร ผทใหราคาทดนสงสดอาจจะเปนผทไดใชประโยชนจากทดนแปลงนนตามความตองการของตนเอง 2) สาเหตทางการเมองตาง ๆ เชน ภาษทดน ภาษมรดก 3) ลกษณะทาเลทตงของทดนแตละแปลง ลกษณะทดน การระบายนา 4) ปจจยดานเวลาและการพฒนาปรบปรงทดนของเจาของทดน 5) ลกษณะการเขาถง การคมนาคมและการใชประโยชนทดน 6) การขยายตวทางเศรษฐกจและความเจรญทางสงคมทวไป 7) การควบคมการใชประโยชนทดนการแบงเขตการใชทดนออกเปนประเภทตาง ๆ ตามความเหมาะสม ราตร สมพงษ (2543: 42) กลาววา จานวนประชากรเปนปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนมากทสด ในขณะทการเปลยนแปลงนมสามเหตจากปจจยหลายอยางดวยกนคอ 1) จากการทประชากรเพมขนอยางรวดเรว และมการขยายตวของเมองรวมทงกจกรรมตางๆ จงมความตองการพนททาการเกษตรเพอเพมผลผลต 2) การขยายพนทการเกษตรกรรม และการขาดการควบคมการใชทดนทถกตอง โดยการบกรกเขตปาไม เพราะวามเหตจงใจดานการเกษตร เชน ราคาผลตสงขน 3) จากการทพนทมการพฒนาดานตาง ๆ ของรฐบาลมากขน รวมท งโครงการพฒนาในพนทเชน การสรางเขอน อางเกบน า ฝาย สงเหลานยอมสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนจากทดน 4) นโยบายของภาครฐและการทเกษตรกรมความรมการศกษาทสงขน ยอมทาใหพนทเกษตรถกเปลยนแปลงอยในรปเขตการเพาะปลกเพอการคาขายเพมขน ซงเปนนโยบายของรฐบาลและตลาดสนคาของเอกชน มานพ พงศทต (2524 อางถงใน จนทรจรา จระราชวโร, 2548: 12) กลาววา ปจจยทกอใหเกดการเปลยนเปลยนแปลงการใชทดนทสาคญ ไดแก การเพมขนของทอยอาศยจากการ

17

เพมขนของจานวนประชากรตามความเจรญของสงคม ปจจยสาคญรองลงมาคอ การใหบรการดานคมนาคม เมอมเสนทางคมนาคมขนาดใหญมากรวมกนสถานทนนสถานทนนจะเปนศนยกลางของกจกรรมในเมอง และปจจยสดทายคอ ราคาทดนเนองจากราคาทดนสงจะไดผลตอบแทนจากการทากจกรรมสงตามขนดวย ปจจยทมอทธพลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนทนาไปสการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนปาไมมาจากหลายปจจยประกอบกน (นงคราญ วงศตะวน, 2549: 7) ดงน 1) ปจจยทางดานเศรษฐกจ ปจจยทางดานเศรษฐกจทมอทธพลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนประกอบดวยหลายปจจยดงน (1) การมเอกสารสทธในการถอครองทดน (2) ขนาดการถอครองทดน ผทมการถอครองทดนมากสามาถนาทดนของตนไปใชประโยชนตามความตองการไดมาก เชน การเพมผลผลตทางการเกษตร (3) รายไดครวเรอน ผทมรายไดครวเรอนมากสวนหนงมาจากการมขนาดการถอครองทดนมาก 2) ปจจยดานสงคม ปจจยทางดานสงคมทมอทธพลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนประกอบดวยหลายปจจย (1) การเพมขนของประชากร ทาใหความตองการพนทในการประกอบอาชพและอยอาศยเพมขนเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนมการบกรกพนทปา (2) การอพยพยายถนของราษฎร สงผลใหเกดการบกรกพนทปาเพมขน (3) ระดบการศกษา ประชากรทขาดการศกษาจะขาดความรความเขาใจเกยวกบการใชประโยชนทดนทถกตอง ธรกานต ศรไทยรกษ (2549: 96) ไดสรปเกยวกบปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเพอการเกษตรไดแก ขนาดพนทถอครอง รายไดและชาตพนธ โดยราษฎรทมขนาดพนทถอครอง รายไดและชาตพนธทแตกตางกน จะมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนทแตกตางกน จากความคดเหนของท งหมดน นจะสอดคลองกนเกยวกบปจจยทสงผลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน เกดจากปจจยตางๆ ไมวาจะเปนความตองการของเจาของทดน การขยายตวของเศรษฐกจ การเพมขนของประชากร ระดบการศกษา ขนาดการถอครองทดน ลกษณะของพนท ความสามารถในการเขาถง นโยบายของภาครฐ ซงปจจยเหลานจะสงผลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนทงทางตรงและทางออม

18

2.1.4.4 ผลกระทบจากการเปลยนแปลงการใชทดน การเปลยนแปลงการใชทดนนนยอมกอใหเกดผลกระทบในดานตาง ๆ (สวฒนา คหนทพงศ, 2548: 20-25) ดงน 1) ผลกระทบตอดานเกษตรกรรม การเปลยนแปลงการใชทดนนนสงผลใหพนทเกษตรกรรมมจานวนลดลง ซงสวนจากการซอทดนของนายทนเพอเกรงกาไรโดยไมนามาใชประโยชนแตอยางใด ซงการลดลงของพนทเกษตรกรรมนนจะสงผลกระทบในดานตาง ๆ ดงน (1) ปรมาณผลผลตทางการเกษตรมจานวนลดลง (2) เกดปญหาการไรททากนของเกษตรกร (3) เกดปญหาการบกรกพนทปาไมเพอใชในการทาการเกษตรกรรม 2) ผลกระทบตอเจาของทดนและชมชน เนองจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนสงผลใหคนในชมชนมพนทเพอใชประกอบอาชพลดลง หรอบางคนอาจไมมทอยอาศยหรอททากนสงผลใหตองอพยพออกจากพนทเพอหาอาชพใหม เชน การอพยพเขาพนทเมอง สงผลใหเกดการขยายตวของเมองเพมขน เกดการเปลยนแปลงวถชวตและวฒนธรรม สรรตน ณ นคร (2526: 173) พบวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนกอใหเกดปญหาสาคญแกสงแวดลอม ดงน 1) ปญหาการบรการโครงสรางขนพนฐานดานสาธารณปโภคไมเพยงพอ 2) ปญหาการใชทดนปะปนกน กอใหเกดความไมเปนระเบยบ เกดความขดแยงระหวางการใชทดน 3) ปญหาเศรษฐกจสงคมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน 2.1.5 การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในประเทศไทย ขอมลจากสานกงานสถตแหงชาต พบวาเมอปพ.ศ. 2527 ประเทศไทยมประชากร 50 ลานคน และอก 12 ปตอมาจะมประชากร 60 ลานคน จากน นไดมการคาดประมาณวาในอก 23 ปขางหนา คอปพ.ศ. 2562 จะมประชากร 70 ลานคน (สานกงานสถตแหงชาต, 2555) และจากขอมลของสานกงานเศรษฐกจการเกษตร พบวาประเทศไทยนนมเนอททงหมด 320, 696,888 ไร การใชประโยชนทดนของประเทศไทยนนมหลายประเภท เชน การเกษตร ทอยอาศย อตสาหกรรม และอน ๆ การใชประโยชนทดนเหลานทาใหเกดการเปลยนแปลง และความเสอมโทรมแกทดนและหากไมมการจดการอยางเปนระบบกอาจจะสงผลกระทบตอการใชประโยชนทดนของประเทศได

19

การใชประโยชนทดนในประเทศไทยโดยรวมทงประเทศ ระหวางปพ.ศ. 2545 และปพ.ศ. 2553 พบวา พนทปาไม พนทถอครองทางการเกษตร และทอยอาศยนนมจานวนเพมขน (สานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2555) ดงตารางท 2.3 ตารางท 2.3 การใชทดนเพอการเกษตร ระดบประเทศไทย และระดบจงหวด ระหวางปพ.ศ. 2545 กบป พ.ศ. 2554

ภาค/จงหวด

เนอททงหมด

เนอทถอครองทางการเกษตร

ป พ.ศ. 2554 ป พ.ศ. 2545

เนอทปาไม เนอทใช

ประโยชนทางการเกษตร

เนอทใชประโยชน นอกพนทการเกษตร

เนอท ปาไม

เนอทใชประโยชน

ทางการเกษตร

เนอทใชประโยชน นอกพนทการเกษตร

รวมทงประเทศ

320,696,888 107,241,030 149,246,428 64,209,430 106,319,188 151,029,285 63,348,415

ภาคเหนอ 106,027,680 59,421,715 32,492,657 14,113,308 60,168,938 32,880,887 12,977,855

ตะวนออก เฉยงเหนอ

105,533,963 17,222,214 63,848,091 24,463,658 16,579,250 64,489,488 24,465,225

ภาคกลาง 64,938,253 18,913,105 31,133,750 14,891,398 18,687,625 31,641,139 14,609,489

ภาคใต 44,196,992 11,683,996 21,771,930 10,741,066 10,883,375 22,017,771 11,295,846

ราชบร 3,247,789 1,097,367 1,245,396 905,026 1,042,188 1,529,025 676,576

แหลงทมา: สานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2555. 2.1.6 ประเภทของการใชประโยชนทดนในประเทศไทย ไพฑรย คดธรรม และคณะ (2542: 98) ไดกลาววา ประเภทการใชประโยชนทดน หมายถง ชนดหรอระบบการใชทดนทกลาวถงชนดของพช ลกษณะการดาเนนการ และสภาพการผลตในการใชทดนดานกายภาพและสภาพเศรษฐกจและสงคม การใชประโยชนทดนในปจจบนมความหลากหลายตามความตองการของเจาของทดน ซงกรมพฒนาทดนไดมการแบงประเภทการใชประโยชนทดนไว (กรมพฒนาทดน สวนวเคราะหสภาพการใชทดน, 2553) ดงน 1) พนทชมชนและสงปลกสราง ไดแก ทอยอาศย ยานอตสาหกรรมและคมนาคม

20

2) พนทเกษตรกรรม ไดแก นาราง นาขาว พชไร ไมยนตน ไมผล พชไรหมนเวยน สถานทเพาะเลยงสตวน าและอน ๆ (พชสวน, ทงหญาเลยงสตว, พชนา) 3) พนทปาไม ไดแก ปาดบชน ปาดบแลง ปาดบเขา ปาสนเขา ปาไมผลดใบเสอมโทรม ปาบงและปาพร ปาชายเลน ปาชายหาด ปาไมผลดใบเสอมโทรม ปาเบญจพรรณและอน 4) พนทน า ไดแก แมนาลาธาร บง ทะเลสาบ อางเกบนา บอนาในไรนา 5) พนทเบดเตลด ไดแก ทงหญา พนทลม เหมองแร ตารางท 2.4 สรปประเภทการใชประโยชนทดน ประเทศไทยป พ.ศ. 2551/ 2552

สญลกษณ ประเภทการใชทดน เนอท

ไร รอยละ U พนทชมชนและสงปลกสราง 15,111,800 4.71

A

พนทเกษตรกรรม 171,585,556 53.51 นาราง 1,340,914 0.42 นา 78,619,362 24.52 พชไร 38,679,371 12.06 ไมยนตน 32,464,276 10.12 ไมผล 12,526,963 3.91 พชไรหมนเวยน 3,607,916 1.12 สถานทเพาะเลยงสตวนา 2,694,372 0.84 อน ๆ (พชสวน,ทงหญาเลยงสตว,พชนา) 1,652,382 0.52

F พนทปาไม 113,170,136 35.29 ปาสมบรณ 102,983,513 32.11 ปารอสภาพฟนฟ 10,186,623 3.18

W พนทนา 8,812,352 2.75

M

พนทเบดเตลด 12,017,043 3.74 พนททงลาง 9,179,624 2.86 พนทลม 1,833,783 0.57 อน ๆ (เหมองแร,บอลกรง,บอทราย) 1,003,636 0.31

รวม 320,696,887 100

แหลงทมา: กรมพฒนาทดน สวนวเคราะหสภาพการใชทดน, 2553.

21

2.1.7 การจาแนกเขตการใชประโยชนทดนในประเทศไทย การจาแนกเขตการใชประโยชนทดน หมายถง การจดหมวดหมทรพยากรดนอยางมระบบและเปนระเบยบ โดยอาศยสมบตทคลายคลงกนเปนเกณฑ การจดหมวดหมนอาจใชคณสมบตทางชวภาพของดนเพยงประการเดยวหรอใชขอมลทเกยวของกบการใชทดนพจารณารวมในการจาแนก ดรรชน เอมพนธ (2531 อางถงใน กตชย รตนะ, 2547: 2-12) โดยหลกในการจาแนกเขตการใชประโยชนทดนนนจะดาเนนการไปใน 2 แนวทางดวยกน คอ 1) การจาแนกลกษณะตามกายภาพของพนท (Physical Classification of Land) ซงเปนการจาแนกตามลกษณะทางกายภาพของทดน เชน จาแนกดนตามลกษณะของดน จาแนกทดนตามลกษณะธรณสณฐาน (Landform) จาแนกตามลกษณะของพชพรรณเปนตน 2) การจาแนกตามลกษณะการใชประโยชนของพนท เปนการจาแนกทดนโดยอาศยการใชประโยชนทดนเปนเปาหมายสาคญในการจาแนก เชน การจาแนกการใชทดนในปจจบน การจาแนกตามสมรรถนะของทดนในการใชประโยชน และการจาแนกตามความเหมาะสมของทดน สาหรบการจาแนกเขตการใชประโยชนทดนในประเทศไทยไดมการจาแนก หรอกาหนดรปแบบการใชประโยชนทดน หรอเขตความเหมาะสมในการใชทดนในหลายลกษณะดวยกน (กตชย รตนะ, 2547: 2-14) ดงน 1) การจาแนกลกษณะพนท โดยทวไปประเทศไทยจาแนกลกษณะพนทออกเปน 3 เขตดวยกน (1) ทลม หมายถง พนททราบในระดบตา สามารถใชทาการเกษตรไดทกรปแบบโดยเฉพาะการเกษตรใชน ามาก เชน นาขาว (2) ทดอน หมายถง พนททมความลาดชนไมเกน 20 องศา หรอประมาณรอยละ 45 มความสงจากระดบน าทะเลปานกลางไมเกน 700 เมตร สามารถทาการเกษตรไดแตตองมมาตรการในการอนรกษดนและนา (3) ทสง หมายถง พนททมความสงจากระดบน าทะเลปานกลาง ตงแต 700 เมตร ซงมกมความลาดชนมากกวา 20 องศา ควรสงวนไวเปนพนทตนนาลาธาร 2) การจาแนกความเหมาะสมของดนสาหรบพชเศรษฐกจ เปนการจาแนกทดนในพนทลมและพนทดอน โดยการดาเนนงานของกรมพฒนาทดน เปนการจดหมวดหมของทดนตามความเหมาะสมของดนเมอนามาปลกพชเศรษฐกจ โดยใชเกณฑความเหมาะสมของดนมาพจารณา ไดแก

22

(1) การจาแนกความเหมาะสมของทดน ประกอบดวย ลกษณะเนอดน ความลก ความสามารถในการซมน า ความสามารถในการอมน าของดน ชนดของแรดนเหนยว โครงสรางของดนชนลาง ความลาดเทของพนท และการชะลางพงทลายของดน (2) จาแนกตามความรนแรงของขอจากด หรออตราเสยงตอความเสยหาย ถานามาปลกพชทระบไว (3) ไมใชการระบอตราการใหผลผลตของพชแตละชนด ทงนการใหผลผลตตองขนอยกบปจจยสงแวดลอมอน ๆ ดวย (4) ใชคณสมบตของดนในชวงฤดฝน มาพจารณาเปนหลกเพราะถอเปนการปลกพชปกต (5) ดนแตละชนดไมจาเปนตองอยในชนความเหมาะสมของดนเดมเสมอไป หากมมาตรการจดการปรบปรงดน หรอมาตรการอนรกษดนและน าจะทาใหความเหมาะสมของดนเปลยนแปลงไป (6) ขอจากดทนามาพจารณาอาจมการเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสม เมอขอมลของดนหรอวทยาการทนสมยมากขน (7) ดนทเหมาะสมกบพชชนดหนงอาจมาเหมาะสมกบพชอกชนดหนงกได (8) สภาพภมอากาศไมไดนามาพจารณาในการจาแนก (9) สภาพทางเศรษฐกจและสงคม ตลอดจนปจจยสาธารณปโภคตาง ๆ ไมไดนามาพจารณา การกาหนดการใชทดนน นไดถกกาหนดใหเปนไปตามปจจยตวกาหนดในการใชประโยชนทดน และศกยภาพของดน โดยแบงออกเปน 3 กลม ปจจยทสาคญในการกาหนดการใชทดน (กตชย รตนะ, 2547: 2-14) ไดแก 1) ปจจยดานกายภาพของพนท ไดแก ลกษณะทางกายภาพของทดนทมอทธพลตอการใชทดนรปแบบตาง ๆ ไดแก สภาพภมประเทศและลกษณะทางธรณ ความลาดชนของพนท สมบตของดน นา ลกษณะทางอต-อทกวทยาของดน ลกษณะดงกลาวนจะมอทธพลตอขดจากดของสมรรถนะการรองรบในการใชทดน 2) ปจจยดานสงคม เปนปจจยทเกยวเนองกบพฤตกรรมของมนษย และความเปนไปของระบบสงคม บางสวนเปนผลมาจากการเพมขนของจานวนประชากร และขดจากดในดานการขยายพนท ททาใหเกดความผนเปลยนพฤตกรรมการใชทดน จากระบบงายๆ เปนการพฒนาการใชทดนอยางเขมขน มการใชเทคโนโลยเขามาผสมผสานกบกจกรรม ตวแปรทสาคญในดานสงคม

23

ไดแก ขนาดของจานวนประชากร รปแบบการตงถนฐาน เทคโนโลยและวทยาการในการใชทดน ความซบซอนขององคประกอบของสงคม และปจจยดานทศนคตและการรบร 3) ปจจยดานเศรษฐกจ เปนเปาหมายของการใชทดนทเกดจากการตอบสนองความตองการอยางไมสนสดของมนษย ทงปจจยพนฐานและปจจยองคประกอบ ทาใหเกดกระบวนการแลกเปลยนขน ทาใหปจจยดานเศรษฐศาสตรเขามามสวนเกยวของกบการใชทดน โดยปจจยหลก ๆ ไดแก ตนทนในการผลต รายได รายจาย กลไกลตลาด การคมนาคมขนสง เปนตน

2.2 การประเมนผลกระทบสงแวดลอมจากการทองเทยว 2.2.1 ความหมายของผลกระทบ/ ผลกระทบสงแวดลอม 2.2.1.1 ความหมายของผลกระทบ จราวฒน ใจสาราญ (2543: 12) กลาววา ผลกระทบ หมายถง การเปลยนแปลงหรอผลทตามมาจากผลงานหรอผลผลตของแผนหรอโครงการ Dye (1981 อางถงใน จราวฒน ใจสาราญ, 2543: 26) กลาววา ผลกระทบ หมายถง ผลทงหมดของนโยบายทเกดขนในโลกแหงความเปนจรง ไดแก ผลกระทบทมตอสถานการณ ตางๆ ทเกดขนทงในปจจบนและอนาคต รวมถงคาใชจายทตองเสยไปจากการทากจกรรมใด ๆ กนกพล ทมางกร (2552: 2) กลาววา ผลกระทบ หมายถง ผลทเกดขนจากการกระทาเรองใดเรองหนง อาจเปนผลทเกดขนทงในปจจบนและอนาคต เปนไปไดทงทางบวกและทางลบและอาจเกดขนกบกลมเปาหมาย และมใชกลมเปาหมาย หรอผลกระทบตอสถานการณตาง ๆ ทงทางตรงและทางออม จากนยายความหมายสามารถสรปไดวา ผลกระทบหมายถง ผลทเกดขนจากการกระทาหรอกจกรรมตาง ๆ ของมนษย ซงอาจเกดเปนผลกระทบไดทงทางบวกและทางลบ 2.2.1.2 ความหมายของผลกระทบสงแวดลอม พนทรพย สมประเสรฐ (2540 อางถงใน ทรงวฒ ภมรา, 2548: 22) กลาววา ผลกระทบสงแวดลอม หมายถง สงตาง ๆ ทเกดขนใหมหรอการจบกลมใหมของสงแวดลอม ทงทมนษยสรางขนหรออาจเกดขนเองโดยธรรมชาตมผลทาใหสงแวดลอมเดมหรอสงแวดลอมอน ๆ ไดรบความกระทบกระเทอนจนมผลทาใหเกดการเปลยนแปลงทางเคม ฟสกส หรอทางชวภาพ ทอาจจะมผลกระทบตอคณภาพชวตและสภาพแวดลอมนน

24

2.2.2 ความหมายของการประเมนผลกระทบสงแวดลอม การประเมนผลกระทบสงแวดลอม คอ การใชหลกวชาการเพอการคาดการณผลทตามมาทางสงแวดลอมจากการพฒนาโครงการอยางเปนระบบ ผเชยวชาญหลายทานไดใหความหมายการประเมนผลกระทบสงแวดลอม ดงน สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2555: 6) ใหความหมายการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมวา เปนการศกษาโดยใชหลกวชาการเพอคาดการณผลกระทบสงแวดลอมทงในทางบวก และทางลบจากการพฒนาโครงการหรอกจการทสาคญ เพอกาหนดมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอมและใชในการประกอบการตดสนใจพฒนาโครงการกจการ ผลการศกษาจะจดทาเปนเอกสารเรยกวา “รายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม” (Environmental Impact Assessment: EIA) Wathern (1988: 3-30) กลาววา การประเมนผลกระทบสงแวดลอม หมายถง กระบวนการทเกยวของกบสงแวดลอมทางชวภาพ กายภาพ และสขภาพ การดาเนนกจกรรมโครงการ รวมถงการนาเสนอขอมลของโครงการไดจากผเกยวของ ณ เวลาทมผลตอการตดสนใจ เพอหามาตรการปองกนผลกระทบสงแวดลอมทจะเกดจากการดาเนนโครงตอไป Hyman and Stiftel (1988); Gow (1992) (อางถงใน กนกพร สวางแจง, 2549: 1) ไดใหความหมายทสอดคลองกนวา การประเมนผลกระทบสงแวดลอมประกอบดวยการคาดการณการเปลยนแปลงคณภาพสงแวดลอมในอนาคต โดยพจารณาการเปลยนแปลงโดยการประเมนคา และเสนอผลตอผมอานาจตดสนโครงการ เพอเปนแนวทางบรรลขอตกลงประนประนอมขอโตแยงในประเดนคณภาพสงแวดลอมและเปาหมายตาง ๆ ทางสงคม Meredith (1992: 125) กลาววา การประเมนผลกระทบสงแวดลอม เปนจดเรมตนของการกาหนดหลกการพฒนาอยางย งยนและเปนพนฐานทสาคญของกฎหมาย และนโยบายดานสงแวดลอม จากนยามความหมายทกลาวมาท งหมดสามารถสรปไดวา การประเมนผลกระทบสงแวดลอม หมายถง การใชหลกวชาการเพอการคาดการณหรอการทานาย ผลทจะเกดขนกบสงแวดลอมทาใหคณภาพสงแวดลอมเปลยนแปลงไปทงทาง ดานทรพยากรกายภาพ ชวภาพ คณคาการใชประโยชนมนษย และคณภาพชวต ทงทางบวกและทางลบ จากการดาเนนกจกรรมหรอโครงการตาง ๆ ภายใตอานาจของกฎหมาย เพอเปนการเฝาระวง การกาหนดมาตรการลดผลกระทบ และหาแนวทางปองกนผลกระทบสงแวดลอมทจะเกดขนแกทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในอนาคต

25

2.2.3 หลกการศกษาผลกระทบสงแวดลอม การประเมนผลกระทบสงแวดลอมในประเทศไทยในปจจบน ใชระบบการประเมนทรพยากรสงแวดลอม 4 ระดบ (4- Tier System) พจารณาผลกระทบจากกจกรรมของโครงการตอสงแวดลอมดานทางกายภาพ ดานชวภาพ ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย และดานคณภาพชวต (จาลอง โพธบญ, 2552: 134-135) การจดทารายงานวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมเบองตนนนจะตองเสนอรายละเอยดของขอมลของโครงการแตละประเภท เพอใหเกดประโยชนในการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม เชน ลกษณะทตงและการดาเนนโครงการ สภาพแวดลอมของพนท ซงตองครอบคลมรายละเอยดทง 4 ดาน โดยมหวขอสาคญทตองศกษา (สานกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2555) ดงน 1) ทรพยากรทางกายภาพ ศกษารายละเอยด ดงน (1) สภาพภมประเทศ เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบลกษณะสภาพภมประเทศ ความลาดชนของพนท รปแบบการระบายนาในพนทศกษา (2) ทรพยากรดน เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบการจาแนกประเภทของดน ศกยภาพและความอดมสมบรณของดน การสกกรอน การอดแนนของดน การพงทลายของดน การปนเปอนมลพษในพนทศกษา (3) ธรณวทยา/ การเกดแผนดนไหว เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบ ลกษณะทางธรณวทยา ประวตการเกดแผนดนไหว การทรดตวของพนดนในพนทศกษา (4) ทรพยากรน า เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบขอมลสภาพอทกวทยา น าผวดน และน าใตดน โดยใหครอบคลมพนททคาดวาจะไดรบผลกระทบในอาเภอสวนผง โดยมรายละเอยดดงน น าผวดน ไดแก ลกษณะธรณสณฐานของแหลงน า ความลก รปแบบการไหลและอตราการไหลของนาผวดน การใชประโยชนของแหลงนาในพนทศกษา นาใตดน ไดแก ลกษณะของชนนาใตดน การไหลของน าใตดน อตราการใหน า คณภาพนา ความลกของชนนาบาดาล การใชน าใตดนของชมชนบรเวณใกลเคยงในพนทศกษา 2) ทรพยากรทางชวภาพ ศกษารายละเอยดดงน (1) ระบบนเวศบนบก เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบความหลากหลายและความหนาแนนของชนดพชพรรณและสตว โดยเนนชนดทเปนพนธทมสาคญทางดานระบบนเวศ สงมชวตทหายากหรออาจสญพนธ ใหระบรายละเอยดเกยวกบชนด จานวน สดสวนการกระจาย และระบบนเวศของกลมสงมชวตในพนทศกษา

26

(2) ระบบนเวศในน า เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบความหลากหลายและความหนาแนนของชนดพชพรรณและสตว สงมชวตทหายากหรออาจสญพนธ เกยวกบชนด จานวน สดสวนการกระจาย และระบบนเวศของกลมสงมชวตในพนทศกษา 3) คณคาการใชประโยชนของมนษย ศกษารายละเอยดดงน (1) การใชประโยชนทดน เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบการใชประโยชนทดนบรเวณอาเภอสวนผงใหชดเจน พรอมทงศกษาสภาพการใชทดนปจจบนของพนท แผนการใชทดนตามขอกาหนดผงเมอง (2) การใชน า เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบแหลงน าใช ชนด ปรมาณการใชน าของชมชนใกลเคยงและกจกรรมอนๆ สภาพปญหาการใชน าในพนทศกษา (3) ระบบสาธารณปโภค เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบปรมาณการใชไฟฟาและน าประของกจกรรมตาง ๆ ในชมชนบรเวณใกลเคยง สภาพปญหาการใชไฟฟาและน าประปาในพนทศกษา (4) การคมนาคม เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบสภาพการจราจรในปจจบน รวมทงขนาดสภาพผวทางจราจร จานวนชองทางการเดนรถและปรมาณจราจรในเสนทางคมนาคมในพนทศกษา 4) คณคาตอคณภาพชวต (1) เศรษฐกจ-สงคม เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบ ขอมลพนฐานของชมชนในพนทศกษาใหชดเจน ไดแก ดานประชากร เศรษฐกจ สงคม อาชพ รายได ของประชาชนในชมชนทศกษา (2) สนทรยภาพ เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบ แหลงทองเทยวและสถานทสาคญ เชน โบราณสถาน โบราณวตถ ในบรเวณขอบเขตพนทศกษาและรวมทงทศนยภาพของพนทศกษา (3) สาธารณสขและการบรการสาธารณะ เปนการนาเสนอรายละเอยดเกยวกบ การใหบรการสาธารณสข ไดแก สถานบรการทางการแพทย จานวนบคลากร ความสามารถในการเขาถงบรการของประชาชนในพนทศกษา 2.2.4 ประโยชนของการศกษาผลกระทบสงแวดลอม การศกษาผลกระทบสงแวดลอมเปนการคาดการณผลกระทบทอาจเกดขนจากการดาเนนโครงการตาง ๆ ซงการศกษาผลกระทบสงแวดลอมมประโยชนหลายดาน (สานกวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม, 2548) ดงน

27

1) สามารถใชในการวางแผนการใชประโยชนทดนอยางมประสทธภาพและจะชวยในการมองปญหาตาง ๆ ไดกวางขวางมากขน 2) ชวยพจารณาผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและความรนแรงจากการพฒนาโครงการ เพอใหผประกอบการสามารถหามาตรการในการปองกนและแกไขผลกระทบทอาจเกดขนนนอยางเหมาะสมกอนดาเนนการ 3) สามารถคาดการณประเดนปญหาสาคญอนเกดขนอยางถกตองตามหลกวชาการโดยเลอกมาตรการทเปนไปไดในทางปฏบตและคาใชจายนอย 4) ชวยเปนขอมลสนบสนนการตดสนใจในการลงทนหรอพฒนาโครงการ การเตรยมแผนงาน แผนการเงนในการจดการสงแวดลอมและสามารถใชผลการศกษาเปนขอมลทจะใหความกระจางตอสาธารณชนและหนวยงานทเกยวของ 5) เพอปองกนความขดแยงของการใชทรพยากรได แนวทางกาหนดแผนการตดตามตรวจสอบผลกระทบตาง ๆ ทงทเกดขนภายหลงไดเปนหลกประกนในการใชทรพยากรทยาวนาน กมลรช ขนไชยา (2552: 11) สรปวา การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมสามารถนามาใชประโยชน เพอบรรเทา ลด หรอปองกนผลกระทบเกดขน ในขณะเดยวกนยงชวยในการใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด การวเคราะหผลกระทบจงเปนกระบวนการทสามารถ ชใหเหนมาตรการลดผลกระทบและการตดตามตรวจสอบ การปรบปรงและเปลยนแปลงโครงการ การใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ และชวยใหการตดสนใจถกตอง 2.2.5 ผลกระทบสงแวดลอมทเกดจาการทองเทยว การทองเทยวแมจะมความสาคญหรอขอดทเปนประโยชนมหาศาลแกประเทศทงดานเศรษฐกจ สงคมและการเมอง แตในขณะเดยวกน การทองเทยวกมผลกระทบหรอขอเสย ตอระบบเศรษฐกจ สงคมและการเมองเชนกน แตผลกระทบหรอขอเสยของอตสาหกรรมทองเทยวกยงมแนวทางแกไขใหเกดผลกระทบนอยทสด ซงสามารถสรปผลกระทบของอตสาหกรรมทองเทยว ทมตอเศรษฐกจ และสงคม (บญเลศ จตตงวฒนา 2548: 31) ดงน 1) ผลกระทบตอระบบเศรษฐกจของประเทศ ผลกระทบของอตสาหกรรมทองเทยวตอเศรษฐกจของประเทศ คอ ผลกระทบตอราคาและคาครองชพ ผลกระทบตอการจางงานและการเปลยนแปลงอาชพ ผลกระทบตอคณภาพแรงงาน การแกงแยงผลประโยชน ผลกระทบตอประโยชนอนควรไดของทองถน 2) ผลกระทบตอระบบสงคมและการเมองของประเทศ ผลกระทบตอความผกพนของครวเรอน ผลกระทบตอความไมเสมอภาคของสงคม ผลกระทบตอการยายถนของประชากรใน

28

ชนบท ผลกระทบตอปญหาอาชญากรรม ผลกระทบตอนสยของคนในทองถน ผลกระทบตอประเพณวฒนธรรม ศลปกรรม และผลกระทบตอสภาพแวดลอม ศรญยา วรากลวทย (2551: 24) ไดสรปผลกระทบทเกดจาการทองเทยว โดยกลาววา อตสาหกรรมทองเทยวเปนอตสาหกรรมทกาลงไดรบความสนใจจากทกฝาย เพราะสรางผลดใหแก ระบบเศรษฐกจของทองถนและประเทศ สรางความเจรญใหแกพนททาใหเกดการพฒนา ประชาชนมคณภาพชวตทดขน แตอยางไรกตาม อตสาหกรรมทองเทยวกสามารถสรางปญหาใหแก เศรษฐกจ สงคม และสภาวะแวดลอมไดเชนกน ผลกระทบจากการทองเทยวนน สามารถแบงออกเปน 2 ดาน ไดแก ผลกระทบเชงบวก และผลกระทบเชงลบ โดยผลกระทบสงแวดลอมจากการทองเทยว แบงออกเปน 4 ดาน ไดแก ผลกระทบตอระบบเศรษฐกจ ผลกระทบตอสงคม ผลกระทบตอวฒนธรรม และผลกระทบตอสภาวะแวดลอมโดยมรายละเอยด (ศรญยา วรากลวทย, 2551: 24-42) ดงน 1) ผลกระทบตอระบบเศรษฐกจ (1) ผลกระทบทางบวก การทองเทยวกอใหเกดการขยายตวของธรกจทองเทยวทาใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจจากการขยายตวของธรกจทองเทยวเพอใหเพยงพอตอความตองการของนกทองเทยว เปนการสรางอาชพและการจางงานทาใหเกดรายได (วารชต มธยมบรษ, 2552: 25-29) เปนการเพมรายไดประชาชาตและเปนแหลงทมาของการลงทน กระตนใหเกดการลงทนในสาขาการผลตตาง ๆ รฐบาลไดประโยชนจาการเกบภาษ และเปนการเพมมลคาใหแกสนทรพยในแหลงทองเทยว (2) ผลกระทบทางลบ การทองเทยวกอใหเกดรายไดเปนฤดกาล ซงในชวงฤดกาลทมนกทองเทยวนอย สงผลใหมรายไดนอยตามไปดวย เกดปญหาการวางงานของแรงงานในทองถน แตการทมการทองเทยวมากขนนนสงผลใหเกดการเพมราคาจากผประกอบการ (วารชต มธยมบรษ, 2552: 25-29) ทาใหคาครองชพสงขน มลคาของทดนและสงกอสรางมราคาแพง รายไดสวนใหญไมกระจายสประชาชน 2) ผลกระทบตอสงคม (1) ผลกระทบทางบวก การทองเทยวกอใหเกดการเปลยนแปลงอาชพของประชาชนเปลยนจากอาชพเกษตรกรรมาสอาชพดานการทองเทยว เชน ลกจาง นอกจากนการทองเทยวยงกอใหเกดการสรางสงอานวยความสะดวกทางการทองเทยวแกนกทองเทยว สรางความเจรญใหแกชมชน เกดการสรางอาชพแกคนในชมชน สงผลตอความมนคงในครอบครวของประชาชน อกทงยงเปดโอกาสใหนกทองเทยว เขาใจและรบรตอขนมธรรมเนยมประเพณของแตละชาต (วารชต มธยมบรษ, 2552: 25-29) สงผลใหเกดการพฒนาทองถนคณภาพชวตของประชาชน

29

ในทองถนดขน มการจางงานเพมขน ทาใหชมชนขยายตว ลดอตราการเคลอนยายถนทอยอาศย เกดมาตรการสงเสรมความปลอดภย (2) ผลกระทบทางลบ การทองเทยวกอใหเกดการเปลยนแปลงวถชวตและคานยมของคนในชมชนแบบดงเดมมาเปนแบบสมยใหม เกดความหางเหนในครอบครวเนองจากมงานทาและไมมวนหยดทแนนอนเกดความไมเปนธรรมในสงคม (วารชต มธยมบรษ, 2552: 25-29) ปรมาณอาชญากรรมเพมขน เปนแหลงยาเสพตด การหยารางเพมขน สงคมมความแอดอด ปรมาณของหญงขายบรการเพมขน 3) ผลกระทบตอวฒนธรรม (1) ผลกระทบทางบวก การทองเทยวกอใหเกดการแลกเปลยนวฒนธรรม เกดการฟนฟและเผยแพรวฒนธรรมทองถนใหกลบคนมา เพมการตดตอสอสารระหวางประชาชนในทองถนตางๆ ทาใหประชาชนตระหนกในคณคาวฒนธรรมประเพณของตนเอง เกดความรวมมอกนในการอนรกษวฒนธรรมของชมชน (2) ผลกระทบทางลบ การทองเทยวกอใหเกดความขดแยงทางวฒนธรรม เกดการบดเบอนวฒนธรรมขนบธรรมเนยมประเพณทองถน การลอกเลยนศลปะ การเปลยนคานยมของประชาชนในทองถนทาลายลกษณะด งเดมของทองถน เกดการทาลายวตถโบราณจากการรเทาไมถงการณของนกทองเทยว คณคาของงานศลปหตถกรรมลดลง 4) ผลกระทบตอสภาวะแวดลอม (1) ผลกระทบทางบวก การทองเทยวทาใหเกดการสรางโครงสรางพนฐานเพออานวยความสะดวกแกนกทองเทยว เกดการพฒนาสภาพแวดลอม มการสรางสถานทพกผอนหยอนใจ สรางพพธภณฑสถานเพอเปนแหลงเรยนรแกประชาชนในทองถน สรางความตระหนกถงคณคาของสงแวดลอมใหแกคนในทองถน ชวยกนรกษาสภาพภมทศนของชมชน การรกษาสงแวดลอมของชมชนมประสทธภาพเพมมากขนมการออกกฎหมายควบคมดานสงแวดลอม (2) ผลกระทบทางลบ การทองเทยวกอใหเกดความเสอมโทรมของทรพยากรการทองเทยว สภาพแวดลอม การบกรกทรพยากรทองเทยว การบดบงทศนยภาพ การทาลายธรรมชาต และการเพมขนของมลภาวะ เกดปญหาดานสงแวดลอม เชน มปรมาณขยะเพมมากขน พนทปาไมลดลง น าเสย เกดการขาดแคลนทรพยากร เชน ทรพยากรน า เกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน สงผลกระทบตอพชและสตวในทองถน จากการรวบรวมผลกระทบทเกดขนจากการทองเทยว สามารถสรปไดวา ผลกระทบทเกดขนจากการทองเทยวนน มหลายดานดวยกน ทงดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและสงแวดลอม

30

และผลกระทบทเกดขนยงสามารถแบงออก เปนผลกระทบทางบวก และผลกระทบทางลบของแตละดานไดดงน ดานเศรษฐกจ ผลกระทบทางบวก เกดการสรางอาชพการจางงาน เกดการขยายตวของระบบเศรษฐกจ สวนผลกระทบทางลบ สงผลใหคาครองชพเพมสงขน ราคาทดนเพมสงขน ดานสงคม ผลกระทบทางบวก เกดความมนคงในครอบครวประชาชนมคณภาพชวตดขน การอพยพยายถนฐานลดลง สวนผลกระทบทางลบ กอใหเกดการเปลยนแปลงวถชวตและคานยมของคนในชมชน มปญหาอาชญากรรมเพมมากขน ดานวฒนธรรม ผลกระทบทางบวก เกดการแลกเปลยนวฒนธรรม เกดความรวมมอกนในการอนรกษวฒนธรรมของชมชน สวนผลกระทบทางลบ เกดการบดเบอนวฒนธรรมขนบธรรมเนยมประเพณทองถน เกดการทาลายวตถโบราณ คณคาของงานศลปหตถกรรมลดลง ดานสงแวดลอม ผลกระทบทางบวก เกดการพฒนาสภาพแวดลอม สรางความตระหนกดานคณคาของสงแวดลอมใหแกคนในทองถน การออกกฎหมายควบคมดานสงแวดลอมทเครงครดขน สวนผลกระทบทางลบ เกดความเสอมโทรมของทรพยากรการทองเทยว เกดปญหาดานสงแวดลอม เกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน   การวจยครงนเปนการศกษา ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผ ง จงหวดราชบร โดยใชดชนชวดผลกระทบสงแวดลอมตามหลกการประเมนผลกระทบสงแวดลอมของสานกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ครอบคลมรายละเอยดทง 4 ดาน ไดแก ดานทรพยากรกายภาพ ดานทรพยากรชวภาพ ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย และดานคณภาพชวต ซงนาเสนอรายละเอยดของแตละดานดงกรอบแนวคดหนา 49 

2.3 การทองเทยว/ การทองเทยวเชงนเวศ 2.3.1 ความหมายของการทองเทยว การทองเทยวคอการเดนทางจากทหนงไปสทหนงเพอวตถประสงคตาง ๆ ซงความหมายของการทองเทยวนนมนกวชาการหลายทานไดใหนยามความหมายไวอยางแตกตางกน ดงน การทองเทยวแหงประเทศไทย (2544 อางถงใน รงตะวน เกดโภคา, 2553: 10) ใหความหมายการทองเทยววาเปนการเดนทางเพอผอนคลายความเครยด เปนการเดนทางเพยงชวคราว ไมวาจะเปนระยะทางใกลหรอไกล เพอหาประสบการณแปลกใหม

31

อมพร เตมด (2545: 46) กลาววา การทองเทยว หมายถง การเดนทางจากทอยอาศยปกตไปยงทอนเปนการชวคราว เปนการเดนทางดวยวตถประสงคใด ๆ กตามทไมประกอบอาชพหรอหารายได การเดนทางเพอการพกผอนหยอนใจ เพอเยยมยาตมตร เพอเลนกฬา เพอประชมสมมนา และตลอดจนเพอตดตอธรกจ วกพเดย สารานกรมเสร (2555) ใหความหมายการทองเทยววา การทองเทยว หมายถง การเดนทางเพอพกผอนหยอนใจหรอเพอความสนกสนานตนเตนหรอเพอหาความร องคกรการทองเทยวของสหประชาชาต (องกฤษ: World Tourism Organization) กาหนดไววาการทองเทยวหมายถงการเดนทาง โดยระยะทางมากกวา 80 กโลเมตรจากบาน เพอจดประสงคในการพกผอนหยอนใจ ชยเดช ขาวออน (2551: 7) กลาววา ทองเทยว หมายถง กจกรรมนนทนาการรปแบบหนงทเกดขนระหวางการเดนทางเขามาเกยวของ โดยการเดนทางจากสถานทหนงซงถอเปนแหลงทองเทยว เพอเปลยนบรรยากาศและสงแวดลอม โดยมแรงกระตนจากความตองการใน ดานกายภาพ วฒนธรรม และสถานะหรอเกยรตคณ องคการทองเทยวโลก (World Tourism Organization หรอ WTO) แหงองคการสหประชาชาต ไดกาหนดความหมายของการทองเทยววา การเดนทางใด ๆ กตามทเปนการเดนทางตามเงอนไขสากล 3 ประการดงตอไปน (ศรญยา วรากลวทย, 2551: 2) 1) การเดนทางจากสถานทอยอาศยเปนประจาไปยงสถานทอน ๆ เปนการชวคราว 2) การเดนทางนนผเดนทาง เดนทางดวยความสมครใจ ไมใชเปนการถกบงคบ 3) การเดนทางดวยวตถประสงคใด ๆ กตามทไมใชเดนทางเพอประกอบอาชพหรอหารายได จากทงหมดทกลาวมานน สามารถสรปความหมายไดดงน การทองเทยว หมายถง การเดนทางไปยงสถานทตาง ๆ หรอถนตาง ๆ เพอหาประสบการณทแปลกใหม หรอเพอการพกผอน อาจไปเปนหมคณะหรอไปเพยงลาพง ตามความตองการของตนเอง อาจเปนการพกคางคนหรอเพยงชวคราวกเปนได 2.3.2. ความสาคญของการทองเทยว การทองเทยวเปนอตสาหกรรมบรการทมบทบาทสาคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศไทย สามารถทารายไดอนดบหนง เมอเทยบกบสนคาสงออกอน ๆ การทองเทยวมความสาคญตอเศรษฐกจและสงคม (โครงการศกษาวจยการจดการมนษยกบสงแวดลอม, 2543: 1-2) ดงตอไปน

32

2.3.2.1 ความสาคญของการทองเทยวตอเศรษฐกจของประเทศ 1) เปนแหลงทมาของรายไดในรปเงนตราตางประเทศจากการเดนทางเขามาทองเทยวของนกทองเทยวและการจบจายใชสอยของนกทองเทยวภายในประเทศ 2) ชวยลดปญหาการขาดดลการชาระเงนระหวางประเทศ เนองจากมรายไดจากตางประเทศเขามาเพมขน 3) ชวยสรางอาชพและการจางงานกอใหเกดการกระจายรายได เนองจากเปนการสรางงานภายในแหลงทองเทยวนน ๆ ทาใหประชาชนในพนทมอาชพและรายไดเพมขน 4) เกดการเปลยนแปลงโครงสรางเศรษฐกจของทองถนเกดการกระตนการผลต เนองจากภายในทองถนมรายไดเพมขน ประชาชนมความมนคงทางรายไดมากขน มการจบจายใชสอยของประชาชนเพมขน 2.3.2.2 ความสาคญของการทองเทยวตอสงคมของประเทศ 1) ชวยยกมาตรฐานการครองชพของคนในทองถน เนองจากมรายไดและอาชพทมนคงขน 2) ชวยสรางความเจรญทางสงคมใหแกทองถน ประชาชนในทองถนมการเรยนรเพมมากขน 3) ชวยอนรกษฟนฟวฒนธรรมและสงแวดลอม เกดความตระหนกถงคณคาของวฒนธรรมประเพณทองถน และสงแวดลอมมากขน 4) ชวยลดปญหาการอพยพยายถนของชมชนทองถน เนองจากในทองถนมอาชพและรายไดทมนคงไมจาเปนตองออกไปทางานนอกพนทอกตอไป 5) ชวยกระตนใหมการคดคนนาทรพยากรสวนเกนในทองถนมาประดษฐเปนสนคาทระลกจาหนาย 2.3.3 องคประกอบของการทองเทยว องคประกอบของการทองเทยวประกอบดวย 5 องคประกอบทมความสมพนธกนเปนวงจร (โครงการศกษาวจยการจดการมนษยกบสงแวดลอม, 2543: 2-5) ดงน

33

ภาพท 2.1 องคประกอบของการทองเทยว แหลงทมา: การทองเทยวแหงประเทศไทย 2545 อางถงใน โครงการศกษาวจยการจดการมนษยกบ สงแวดลอม, 2543: 2-5. นกทองเทยว (Tourist) เปนองคประกอบทสาคญทสดของการทองเทยว แบงออกเปน นกทองเทยวระหวางประเทศทคางคน นกทองเทยวระหวางประเทศทไมคางคน นกทองเทยวภายในประเทศทคางคน นกทองเทยวภายในประเทศทไมคางคน การตลาดทองเทยว (Tourism Marketing) วธการทจะทาใหนกทองเทยวกลมเปาหมายเดนทางเขามาเทยวในแหลงทองเทยวของตน และใชสงอานวยความสะดวกทางการทองเทยวและบรการในแหลงทองเทยวนน การตลาดทองเทยวอาจทาได 2 วธ คอ การใหบรการขาวสารขอมลนกทองเทยว และการโฆษณาประชาสมพนธการทองเทยว การขนสง (Transportation) คอ การเคลอนยายนกทองเทยวดวยยานพาหนะประเภทตาง ๆ เพอนาสงนกทองเทยวไปยงแหลงทองเทยวนน ๆ แบงออกเปน 4 ประเภท ไดแก การขนสงทางรถยนต การขนสงทางรถไฟ การขนสงทางเรอ และการขนสงทางเครองบน

นกทองเทยว (Tourist)

การตลาดทองเทยว (Tourism Marketing)

การขนสง (Transportation)

ทรพยากรทองเทยว (Tourism Resources)

สงอานวยความสะดวกทางการทองเทยว (Tourism Facilities)

34

ทรพยากรทองเทยว (Tourism Resources) หมายถง สงดงดดความสนใจของนกทองเทยวใหเกดการเดนทางไปเยอนหรอไปทองเทยว แบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก ทรพยากรทองเทยวประเภทธรรมชาต ทรพยากรทองเทยวประเภทประวตศาสตร โบราณสถาน และโบราณวตถ และทรพยากรทองเทยวประเภทศลปะวฒนาธรรม ประเพณและกจกรรม สงอานวยความสะดวกทางการทองเทยว (Tourism Facilities) สงทรองรบการเดนทางของนกทองเทยว เพอใหการเดนทางทองเทยวเปนไปดวยความสะดวกสบายและปลอดภย แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก สงอานวยความสะดวกทางการทองเทยวโดยตรง เชน การบรการ การเขาออกประเทศ และสงอานวยความสะดวกทางการทองเทยวโดยออม เชน ระบบสาธารณปโภค ความปลอดภยอน ๆ 2.3.4 รปแบบการทองเทยว รปแบบของการทองเทยวนนมหลากหลายรปแบบแตกตางกนไปขนอยกบลกษณะของพนท สภาพแวดลอมและกจกรรมการทองเทยวนน ๆ การทองเทยวแหงประเทศไทย (2544: 3-2 – 3-12) ไดแบงกจกรรมการทองเทยวออกเปน 4 ประเภทไดแก 1) เทศกาลและงานประเพณ เปนกจกรรมทองเทยวเชงวฒนธรรม สวนมากจดในสถานทสาคญทางประวตศาสตร เปนการสบทอดความเชอและศรทธาของทองถน หรอเกยวของกบศาสนาและวถชวต มลกษณะทแตกตางกนออกไป เชน งานรนเรง งานแสดงผลผลตทางการเกษตรและศลปหตถกรรมงานอน ๆ 2) การจดแสดงแสง และเสยง เปนกจกรรมทตองมการวางแผน จดการโดยผทมความชานาญ ไดรบความยนยอมจากหนวยงานทดแลพนท อาจมผลตอสภาพแวดลอมพนทและความปลอดภย มลกษณะทแตกตางกนออกไป เชน การแสดงแสงและเสยงประกอบจนตภาพ การแสดงประกอบแสงและเสยง 3) กฬาเพอการทองเทยว เปนกจกรรมการแขงขน การประกวด มกฬาทดงดดใจนกทองเทยว มทงกฬาระดบนานาชาต ระดบทองถน กฬาพนบาน ซงจดตามเทศกาล เชน แขงเรอ 4) กจกรรมพเศษ สามารถจดขนในวาระวนสาคญ โอกาลพเศษ เทศกาล วนสาคญทมเฉพาะในประเทศ เชน กจกรรมวนเฉลมพระชนมพรรษา นอกจากนยงรวมถงวนสาคญทางศาสนา ทจดเปนวนสาคญของโลก รวมถงกจกรรมทสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจสงคม

35

วารชต มธยมบรษ (2555) ไดแบงรปแบบการทองเทยวไว 4 รปแบบ ประกอบดวย รปแบบการทองเทยวในแหลงธรรมชาต รปแบบการทองเทยวในแหลงวฒนธรรม รปแบบการทองเทยวในความสนใจพเศษ และกจกรรมการทองเทยว มรายละเอยดดงน 1) รปแบบการทองเทยวในแหลงธรรมชาต (Natural Based Tourism) ประกอบดวย (1) การทองเทยวเชงนเวศ (Ecotourism) เปนการทองเทยวในแหลงธรรมชาตทมเอกลกษณเฉพาะถนและแหลง วฒนธรรมทเกยวเนองกบระบบนเวศ เกษตรกรรม โดยไดรบความสนกเพลดเพลนและมกระบวนการเรยนรรวมกนของผทเกยวของภายใตการจดการสงแวด ลอมและการทองเทยวอยางมสวนรวมของทองถน ไดแก การทองเทยวเชงศกษาธรรมชาต การทองเทยวเชงเกษตรกรรม (บญเลศ ตงจตวฒนา, 2548: 9) (2) การทองเทยวเชงนเวศทางทะเล (Marine Ecotourism) เปนการทองเทยวในแหลงธรรมชาตทางทะเลทมเอกลกษณเฉพาะถน และแหลงทองเทยวทเกยวเนองกบระบบนเวศทางทะเล (3) การทองเทยวเชงธรณวทยา (Geo-Tourism) เปนการทองเทยวในแหลงธรรมชาตทเปน เพอดความงามของภมทศนทมความแปลกของการเปลยนแปลงของพนทโลก ศกษาธรรมชาตของหน ดน แรตาง ๆ และฟอสซล ไดความรไดมประสบการณ (4) การทองเทยวเชงดาราศาสตร (Astrological Tourism) เปนการทองเทยวเพอการไปชมปรากฏการณทางดาราศาสตรทเกดขน เชน สรยปราคา ฝนดาวตก จนทรปราคา และการดดาวจากราศทปรากฏในทองฟาแตละเดอน เพอการเรยนรระบบสรยจกรวาล มความรความประทบใจ ความทรงจาและประสบการณเพมขน 2) รปแบบการทองเทยวในแหลงวฒนธรรม (Cultural Based Tourism) ไดแก การทองเทยวเชงประวตศาสตร การทองเทยวชมวฒนธรรมและประเพณ และการทองเทยวชมวถชวตในชนบท เพอชนชมและเพลดเพลนในสถานททองเทยวไดความรมความเขาใจตอ ประวตศาสตรและโบราณคดในทองถน งานประเพณตาง ๆ ความรและภมปญญาพนบาน มความเขาใจในวฒนธรรมทองถน บนพนฐานของความรบผดชอบและมจตสานกตอการรกษามรดกทางวฒนธรรมและคณคาของสภาพแวดลอม โดยประชาชนในทองถนมสวนรวมตอการจดการการทองเทยว (วารชต มธยมบรษ, 2555) 3) รปแบบการทองเทยวในความสนใจพเศษ (Special Interest Tourism) ไดแก เปนการทองเทยวทนกทองเทยวใหความสนใจเปนพเศษ ตามความถนดหรอความสามารถของนกทองเทยว (วารชต มธยมบรษ, 2555) สามารถแบงออกเปน 9 ประเภท ดงน

36

(1) การทองเทยวเชงสขภาพ หมายถง การทองเทยวในแหลงธรรมชาตและแหลงวฒนธรรมเพอการพกผอนและเรยนรวธการรกษาสขภาพกายใจไดรบความเพลดเพลน และสนทรยภาพ มความรตอการรกษาคณคา และคณภาพชวตทด (2) การทองเทยวเชงทศนะศกษา หมายถง การเดนทางเพอทศนะศกษาแลกเปลยนเรยนร หาความร เปนการทองเทยวเพอสรางจตสานกในการรกษาสงแวดลอม ประชาชนในทองถนมสวนรวมตอการจดการการทองเทยวทย งยน นกทองเทยวบางกลมมงการเรยนรวฒนธรรมและภมปญญาไทย (3) การทองเทยวเพอศกษากลมชาตพนธหรอวฒนธรรมชนกลมนอย หมายถง การทองเทยวเพอเรยนรวถชวตความเปนอยวฒนธรรมของชาวบาน วฒนธรรมของชนกลมนอยหรอชนเผาตาง ๆ เชน หมบานชาวไทยโซง หมบานผไทย (4) การทองเทยวเชงกฬา หมายถง การทองเทยวเพอเลนกฬาตามความถนดความสนใจของนกทองเทยว ใหไดรบความเพลดเพลนความสนกสนานตนเตน เชน ตกปลา กระดานโต คลน สกนา กอลฟ (5) การทองเทยวแบบผจญภย หมายถง การทองเทยวแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทมลกษณะพเศษ มความสนกสนานตนเตน หวาดเสยว ผจญภย และไดประสบการณใหม (6) การทองเทยวแบบโฮมสเตย และฟารมสเตย หมายถง การทองเทยวทไดใชชวตใกลชดกบครอบครวในทองถนทไป เยอนเพอการเรยนรภมปญญาทองถนและวฒนธรรมทองถน ไดรบประสบการณในชวตเพมขน โดยมจตสานกตอการรกษาสงแวดลอมและวฒนธรรมทองถน เปนการจดการทองเทยวอยางมสวนรวมของชมชนในทองถนทย งยน (7) การทองเทยวพานกระยะยาว หมายถง นกทองเทยวทใชตองการใชชวตหลงจากเกษยณอายจากการทางาน ตองการมาใชชวตตางประเทศเปนหลก โดยเดนทางทองเทยวตางประเทศครงละนาน ๆ (8) การทองเทยวแบบใหรางวล หมายถง การจดนาเทยวใหแกกลมลกคาของบรษททประสบความสาเรจ ในการขายสนคานน ๆ ตามเปาหมายหรอเกนเปาหมาย สามารถขายสนคาประเภทนนไดมากตามทบรษทผแทนจาหนายในประเทศตง เปาหมายไวเปนการใหรางวลและจดนาเทยว เชน กลมผแทนบรษทจาหนายสนคา (9) การทองเทยวเพอการประชม คอ การจดนาเทยวใหแกกลมผเขารวมการประชม มการจดนาเทยวกอนการประชมและหลงการประชม มการจดรปแบบการทองเทยวทแตกตางกนออกไปเพอใหบรการแกผเขารวมประชมหรอผทรวมเดนทางกบมากบผประชม อาจเปนการทองเทยวแบบวนเดยวหรอทองเทยวแบบพกคางคน

37

4) กจกรรมการทองเทยว (Tourism Activities) หมายถง กจกรรมทนกทองเทยวทาระหวางการทองเทยว ตามความถนด ตามความชานาญทไดรบการฝกมาหรอกจกรรมทนกทองเทยวมความสนใจเปนพเศษในการทองเทยว เชน การทองเทยวเดนปาชมและศกษาพรรณไม สมนไพร การขจกรยานทองเทยว การขมา การวาดภาพ การนวดแผนไทย การเรยนและฝกสมาธ 2.3.5 ประเภทของทพกสาหรบการทองเทยว ทพกถอเปนสงสาคญอยางหนงสาหรบการทองเทยว ประเภทของทพกจะขนอยกบลกษณะของการทองเทยวซงแตกตางกนออกไป ประเภทของทพกสาหรบการทองเทยวสามารถแบงออกได (บญเลศ จตตงวฒนา, 2548: 102-105) ดงน 1) ธรกจโรงแรม (Hotel) เปนธรกจทพกทสรางขนเฉพาะ แบงเปนหองพกมสงอานวยความสะดวกพรอมใหบรการแกนกทองเทยวโดยเกบคาเชาเปนรายหอง 2) ธรกจโมเตล (Motel) เปนธรกจทพกทสรางขนเฉพาะ โดยเกบคาเชามหองพกพรอมทจอดรถเฉพาะหองพกแตละหอง ปกตมกจะตงอยรมถนนชานเมอง เพอนกทองเทยวทขบรถไปเองสามารถเจาจอดถงหนาหองพกหรอแหลงจอดรถรวม 3) ธรกจเรอนแรม (Guest House) เปนธรกจทพกทดดแปลงจากบานเกาหรอสรางขนใหม เพอแบงเปนหองใหนกทองเทยวเขาพกแรม โดยเกบคาเชา โดยปกตจะตงอยยานชมชนเมองใหญๆทเปนแหลงทองเทยว นกทองเทยวจะมาเชานอนเฉพาะเวลากลางคน 4) ธรกจบานพกในบาน (Home Stay) เปนธรกจทพกทเจาของบานแบงหองพกในบานของตนเองทจดสรางขนหรอดดแปลงเปนหองพกแรมใหนกทองเทยวใชพกแรม โดยเกบคาเชา ตามปกตมกใหบรการแกนกทองเทยวทตองการเรยนรวถชวต และความเปนอยพนทบาน อตราคาเชาอยในระดบตา 5) ธรกจบงกะโล (Bungalow) เปนทพกแรมแบบบานเปนหลง ๆ ใหนกทองเทยวพกโดยเกบคาเชา ตามปกตมกตงอยบรเวณใกลแหลงทองเทยว ไมมสงอานวยความสะดวกให อตราคาเชาอยในระดบคอนขางตา 6) ธรกจหมบานตากอากาศ (Resort) เปนธรกจทพกทสรางขน ประกอบดวยอาคารหลายๆอาคาร แตละอาคารจะมหองพกจานวนหนงใหนกทองเทยวเขาพกแรม โดยเกบคาเชามสงอานวยความสามสะดวกแกผมาพกไดใชรวมกน

38

7) ธรกจทตงแคมป (Campground) เปนธรกจทพกทมการจดบรเวณพนทไวสาหรบบรการนกทองเทยวทตองการเชาทกางเตนพกแรม ซงบรเวณดงกลาวจะม บรการสขา หองอาบน า นาดม มคาเชาในอตราตา 2.3.6 การทองเทยวเชงนเวศ 2.3.6.1 นยามความหมายการทองเทยวเชงนเวศ การทองเทยวเชงนเวศเปนสวนหนงของการทองเทยวเชงอนรกษ เปนการทองเทยวเพอรกษาสงแวดลอมเปนการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสดเพอรกษาเอกลกษณความเปนธรรมชาตและวฒนธรรมใหไดนานทสด การทองเทยวแหงประเทศไทย (2544: 2) ใหความหมายการทองเทยวเชงนเวศวา หมายถง การทองเทยวอยางมความรบผดชอบในแหลงธรรมชาตทมเอกลกษณเฉพาะถน และแหลงวฒนธรรมทเกยวเนองกบระบบนเวศสงแวดลอม โดยมกระบวนการเรยนรรวมกนของผทเกยวของ ภายใตการจดการอยางมสวนรวมของทองถนเพอมงเนนใหเกดจตสานกตอการรกษาระบบนเวศอยางย งยน รงตะวน เกดโภคา (2553: 19) กลาววา การทองเทยวเชงนเวศเปนการทองเทยวทใหคณคาและความสาคญตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม วถชวตชมชน และเศรษฐกจ โดยคานงถงการพฒนาทย งยนและมงเนนการเรยนรและสอความหมายอยางมระบบสาหรบชมชนเพอใหเกดความพงพอใจแกผมาเยอนและสรางความตระหนกตอการอนรกษทรพยากรทองเทยวในทองถน วระ ระบอบ (2549: 17) กลาววา การทองเทยวเชงนเวศ หมายถง การเดนทางจากทหนงไปยงอกทหนงเปนการทองเทยวไปยงแหลงทองเทยวทกแหงทกประเภท โดยมจดมงหมายเพอการศกษา ชนชมและเพลดเพลนกบแหลงธรรมชาตทมเอกลกษณเฉพาะถน รวมถงสงคมและแหลงวฒนธรรมและประวตศาสตรทเกยวเนองกบระบบนเวศในพนทอยางมความรบผดชอบตอการอนรกษสงแวดลอม บนพนฐานของการใหความรแกผเกยวของ ขณะเดยวกนกชวยสรางโอกาสทางเศรษฐกจทสงผลตอการอนรกษธรรมชาต โดยคานงถงการมสวนรวมของคนในทองถนในการบรหารและการจดการเพอกอประโยชนใหแกชมชนในทองถน และความพงพอใจ ความประทบใจ ตลอดจนสรางประสบการณดวยความทรงจาไมนาสงตาง ๆ จากสถานททองเทยวตดตวไปหลงการทองเทยวของนกทองเทยวเพอพฒนาไปสการทองเทยวอยางย งยนตอไป ภคนนท เอยมเศรษฐ (2548: 30) ใหความหมายการทองเทยวเชงนเวศวาหมายถง การเดนทางทองเทยวไปยงแหลงธรรมชาตทางวฒนธรรม โดยทกฝายทเกยวของไมวาจะเปนชมชน

39

ทองถน องคกรทองถนหรอนกทองเทยวอยางมความรบผดชอบโดยไมกอใหเกดผลกระทบหรอมผลกระทบนอยตอทรพยากรทางธรรมชาต ทางสงคม และวฒนธรรมซงจากการจดการการทองเทยวดงกลาวชมชนทองถนจะไดรบประโยชน จากการดแลพนททาใหเกดการสรางงานภายในทองถน มลกษณะของการสรางจตสานกโดยการใหการศกษาดานสงแวดลอมแกนกทองเทยว จากนยามความหมายของการทองเทยวเชงนเวศทหลายทานใหไว ผวจยสามารถสรปไดวาการทองเทยวเชงนเวศ หมายถง การทองเทยวทใหความสาคญแกทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอมภายในแหลงทองเทยวโดยมการเปดโอกาสใหประชาชนในทองถนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการการทองเทยว พรอมกบมการอนรกษวฒนธรรมทองถนทเกยวเนองกบทรพยากรทองเทยวไวเพอใหผทมาทองเทยวไดมการศกษาเรยนรเปนการทองเทยวทมงเนนใหเกดความยงยนแกทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม วฒนธรรมประเพณภายในทองถนนน ๆ และเปนการสงเสรมระบบเศรษฐกจของชมชนใหมความเขมแขง 2.3.6.2 องคประกอบหลกของการทองเทยวเชงนเวศ องคประกอบหลกทสาคญของการทองเทยวเชงนเวศ ม 4 ประการคอ 1) องคประกอบดานพนท เปนการทองเทยวในแหลงทองเทยวทเกยวเนองกบธรรมชาตทมเอกลกษณเฉพาะถน ทงนรวมถงแหลงวฒนธรรมและประวตศาสตรทเกยวเนองกบระบบนเวศ ในพนทนน ๆ ดงนน องคประกอบดานพนทจงเปนการทองเทยวทมพนฐานอยกบธรรมชาต 2) องคประกอบดานการจดการ เปนการทองเทยวทมความรบผดชอบโดยไมกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและสงคม มการจดการทย งยนครอบคลมไปถงการอนรกษทรพยากร การจดการสงแวดลอม การปองกนและการกาจดมลพษ และการควบคมการพฒนาการทองเทยวอยางมขอบเขต จงเปนการทองเทยวทมการจดการอยางย งยนเพอใหเกดเปนการทองเทยวทมความรบผดชอบไมมผลกระทบตอสงแวดลอมและสงคม 3) องคประกอบดานกจกรรมและกระบวนการเปนการทองเทยวทมกระบวนการเรยนร โดยมการใหการศกษาเกยวกบสภาพแวดลอม และระบบนเวศของแหลงทองเทยวเปนการเพมพนความร ประสบการณ ความประทบใจ เพอสรางความตระหนกและปลกจตสานกทถกตองตอนกทองเทยว ประชาชนทองถนและผประกอบการทเกยวของ การทองเทยวจงเปนการศกษาสงแวดลอม 4) องคประกอบดานการมสวนรวม เปนการทองเทยวทมการคานงถงการมสวนรวมของชมชน และประชาชนทองถนทมสวนรวมในการคด วางแผน ปฏบตตามแผน ไดรบประโยชนตดตามตรวจสอบตลอดจนรวมบารงรกษาทรพยากรทองเทยวอนกอใหเกดผลประโยชน

40

ในทองถน ทงการกระจายรายได การยกระดบคณภาพชวต และการไดรบผลตอบแทนเพอกลบมาบารงรกษาและจดการแหลงทองเทยว และในทสดแลวทองถนมสวนรวมในการควบคมพฒนาการทองเทยวอยางมคณภาพ ทองถนในทนเรมตนจากระดบรากหญา จนถงการปกครองสวนทองถนอาจรวมไปถงการมสวนรวมของผทเกยวของ จงเปนการทองเทยวอยางมสวนรวมของชมชน ภาพท 2.2 องคประกอบหลกของการทองเทยวเชงนเวศ แหลงทมา: การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2544. 2.3.6.3 นโยบายดานการทองเทยวเชงนเวศ การทองเทยวแหงประเทศไทยไดวาจางสถาบนวจยวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงประเทศไทย ใหทาการศกษาโครงการดาเนนการเพอกาหนดนโยบายการทองเทยวเชงนเวศ และสถาบนวจยวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงประเทศไทย ไดทารายงานขนสดทายเสนอตอการทองเทยว แหงประเทศไทย เมอ พ.ศ. 2540 ในรายงานไดมการเสนอนโยบายและกลยทธในการพฒนา เพอเปนแนวทางใหการทองเทยวแหงประเทศไทยนาไปพจารณาดาเนนการตอไป นโยบายดานการทองเทยวเชงนเวศ ทสถาบนวจยวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงประเทศไทย เสนอไวในรายงานมดงน (สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย, 2540) 1) ตองมการควบคม ดแล รกษา และจดการทรพยากรการทองเทยวใหคงสภาพ เดมแทไวใหมากทสด หลกเลยง หรองดเวนการทองเทยวในพนททออนไหว งายตอการถกกระทบ หรอฟนตวไดยาก

ดานพนท

ทรพยากรทเกยวเนองกบ

ระบบนเวศ

ดานการจดการ มการจดการสงแวดลอมและทรพยากรทองเทยวอยางย งยน

ดานกจกรรม

รปแบบและกจกรรมการ ทองเทยวเปนสงแวดลอมศกษา

ดานองคกร ชมชนทองถนมสวนรวมในการบรหารจดการทองเทยวในทองถน

41

2) ตองคานงถงศกยภาพของทรพยากรการทองเทยว ทมอย มการจดกจกรรมทเหมาะสม และปรบใหเกดความสมดลกบรปแบบ และกจกรรมทมอยแตเดม 3) ตองคานงถงการพฒนาดานการใหการศกษา สรางจตสานกทดในการรกษาระบบนเวศรวมกน มากกวาการมงเนนความเจรญทางดานเศรษฐกจ และการมรายไดแตเพยงอยางเดยว 4) ตองใหความสาคญตอการมสวนรวมของประชาชนและองคกรปกครองทองถน ในการจดการทรพยากร การบรการ การแลกเปลยนความร และวฒนธรรมของชมชนในกระบวนการทองเทยว รวมท งการมสวนรวม ในการวางแผนพฒนา หรอการใหประชาชน มตวแทนเปนคณะกรรมการรวมในทกระดบ 5) ใหองคกรตาง ๆ กาหนดบทบาททชดเจน ในการสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศ โดยมการจดสรรงบประมาณ บคลากร และกาหนดวธการจดการทเหมาะสม 6) นาแผนพฒนาการทองเทยวเชงนเวศ เขาสแผนพฒนาระดบตาง ๆ อยางมความ สาคญ ไดแก แผนพฒนาทองถน แผนพฒนาจงหวด และแผนพฒนาภาค พรอมทงใหมการจดสรรและกระจายงบประมาณอยางทวถงและเพยงพอ 7) สนบสนนการศกษาวจย และประเมนผลการพฒนาการทองเทยวอยางรอบดาน เพอกาหนดแนวทางการจดการ การแกไขปญหา และการปรบปรงแผนอยางเปนขนตอน 8) มการใชกฎหมายในการควบคมดแล และรกษาสภาพแวดลอมของแหลงทองเทยวอยางเครงครด โดยเนนการแนะนา ตกเตอน และการสรางวนยการทองเทยวควบคไปดวย 9) จดทาแนวทางปฏบต หรอคมอการจดการ ใหแกผทเกยวของ เพอใหเกดการมสวนรวม ในการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศ อยางถกตอง 10) จดใหมเครอขายการทองเทยวเชงนเวศ ทงในทางแนวตงและแนวนอน โดยใหมการประสานงานดานขอมลขาวสาร และการจดการรวมกนในทกระดบ 2.3.7 การพฒนาการทองเทยวอยางยงยน การพฒนาการทองเทยวอยางย งยนเปนการพฒนาการทองเทยวอยางมประสทธภาพ ใชประโยชนจากทรพยากรทองเทยวใหเกดประโยชนสงสดและเกดผลกระทบตอทรพยากรทองเทยวนอยทสด การพฒนาการทองเทยวอยางย งยน ประกอบไปดวยองคประกอบหลก 4 ประการ (โครงการศกษาวจยการจดการมนษยกบสงแวดลอม, 2543) ไดแก 1) การดาเนนกจกรรมการทองเทยวในขอบเขตความสามารถของธรรมชาต ชมชน ขนบธรรมเนยม ประเพณ และวถชวตความเปนอยของชมชน

42

2) การตระหนกในกจกรรมทองเทยวทมผลกระทบตอชมชน ขนบธรรมเนยมประเพณ และวถชวตความเปนอยของชมชน 3) การมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมทองเทยว ทมผลกระทบตอชมชนขนบธรรมเนยมประเพณ และวถชวตความเปนอยของชมชน 4) การประสานความตองการทางเศรษฐกจ การคงอยของสงคม และการอนรกษสงแวดลอมอยางย งยน หลกการการพฒนาการทองเทยวอยางย งยนตองคานงถง การมสวนรวมของชมชนในทองถน สภาพสมดลของระบบนเวศ ความสามารถในการรองรบของพนทการทองเทยว และการดารงไวซงวถชวต วฒนธรรมและภมปญญาทองถน และไดสรปกระบวนการพฒนาการทองเทยวแบบยงยนตองม 6 องคประกอบ (ชนนทร แสงตาย, 2550: 11-12) ดงน 1) การพฒนาทรพยากรการทองเทยวแบบยงยน ทตองมการแบงเขตพนทในแหลงทองเทยว ใหมความเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพทรพยากรเพอใหเกดประโยชนสงสด พฒนาสงอานวยความสะดวกทางการทองเทยวเพอสงเสรมใหเกดการทองเทยวทมากขน จดกจกรรมการทองเทยวแบบยงยน การประเมนขดความสามารถในการรองรบของแหลงทองเทยวเพอปองกนไมใหเกดความเสยหายแกแหลงทองเทยว ศกษาผลกระทบของการทองเทยวทจะเกดขนในทกดาน ใหขอมลแหลงทองเทยวทถกตองแกนกทองเทยว และการจดงบประมาณเพอพฒนาแหลงทองเทยวอยางเพยงพอ 2) การพฒนาสงแวดลอมในแหลงทองเทยวแบบยงยน โดยการวางแผนพฒนาโดยคานงถงสงแวดลอม รกษาสภาพแวดลอมใหสมบรณ พฒนาบคคลากรทางการทองเทยวใหมความรความเขาใจทถกตอง มการควบคมดวยมาตรการทางกฎหมายแกผกระทาผดดานสงแวดลอม ประชาสมพนธใหประชาชนในชมชนทราบถงความสาคญระหวางสงแวดลอม และมการประสานความรวมมอระหวางหนวยงานทเกยวของ 3) การพฒนาธรกจทองเทยวแบบยงยน โดยผประกอบการธรกจทองเทยวจะตองมความรความเขาใจเกยวกบการทองเทยวแบบยงยน ไมทาลายสงแวดลอม วฒนธรรมประเพณของแหลงทองเทยว ไมมงกอบโกยผลประโยชนจนไมคานงถงความสามารถในการรองรบของทรพยากรทองเทยว การกระจายรายไดใหแกชมชน และการเปดโอกาสใหนกทองเทยวไดมสวนในการอนรกษสงแวดลอม วฒนธรรมประเพณของชมชน 4) การพฒนาการตลาดการทองเทยวแบบยงยน เพอเพมจานวนนกทองเทยวและขยายตลาดใหกวางขน

43

5) การพฒนาการมสวนรวมของชมชนทองถน เปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการแสดงความคดเหน สรางรปแบบการจดการการทองเทยวทย งยนและรวมแกปญหาจากการทองเทยว 6) การพฒนาจตสานกของการทองเทยวแบบยงยน เพอใหเกดความตระหนกในความรบผดชอบตอการทองเทยวและสงแวดลอม และผทเกยวของทกฝาย จฬาวด จนทรเทวาลขต (2547: 13-14) ไดสรปไววา การพฒนาการทองเทยวอยางย งยนวาควรมลกษณะสาคญ 6 ประการดงน 1) การพฒนาการทองเทยวระดบทองถน และระดบภมภาค โดยการสงเสรมและพฒนาการทองเทยวภายในประเทศอยางจรงจง และคอยเปนคอยไป เพอใหเกดความเหมาะสมระหวางนกทองเทยวกบระบบสาธารณปโภค 2) การมสวนรวมของคนในทองถน ใหทองถนเขามามสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบกจกรรมทจะมผลกระทบตอวถชวตของประชาชนในพนท 3) ขอบเขตของการพฒนาการทองเทยว ใหความสาคญแกความสามารถในการรองรบของทรพยากรทองเทยวในพนท 4) การใชวสดและผลตผลจากทองถน โดยการใชประโยชนจากวสดหรอผลตผลในทองถน เพอเพมรายไดแกชมชน 5) การกระจายรายได สชมชนหรอทองถนอยางยตธรรม 6) การจางงาน สงเสรมการจางงานทมคาตอบแทนสง จากแนวทางการพฒนาการทองเทยวอยางย งยนในขางตนนน ผวจยสามารถสรปไดวา การพฒนาการทองเทยวอยางย งยนนนตองประกอบไปดวย การคานงถงความสามารถในการรองรบไดของทรพยากรทองเทยว การคานงถงผลกระทบทจะเกดขนจากการทองเทยว การเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการกาหนดนโยบายดานการทองเทยว การใหความรแกประชาชนในชมชนเพอใหเกดความรสกรกและหวงแหนทรพยากรทองเทยวในพนทของตนเอง รวมไปถงการกระจายรายไดใหแกชมชนอยางยตธรรม

2.4 งานวจยทเกยวของ ยทธนา ตระบนพฤกษ (2540: 82-86) ศกษาเรองการเปลยนแปลงการใชทดนในเขตตาบลคลองแห อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา พบวา สาเหตการเปลยนแปลงการใชทดนทสาคญไดแก การเพมจานวนประชากร การพฒนาโครงสรางขนพนฐาน การขยายตวของทอยอาศย การขยายตว

44

ของหนวยงานภาครฐ การขยายตวของพาณชยกรรมและบรการ และการขยายตวของพนททาสวน สาหรบลกษณะของการเปลยนแปลงการใชทดนทสาคญ ไดแก พนทนาลดลงโดยเปลยนเปนนาราง สวน ทอยอาศย ถนน และแหลงพาณชยกรรมและบรการ พนทปาโปรงหมดไปโดยเปลยนเปนสวน นา ทอยอาศย และถนน สวนผลกระทบจากการเปลยนแปลงการใชทดน ไดแก สงแวดลอมเสอมโทรม การใชทดนไมเปนระบบ ราคาทดนสงขนมาก ผลผลตขาวลดลงแตยางพาราสงขน และโจรผรายมมากขน สรชย อจลบญ (2543: 64) ศกษาเรองการใชประโยชนทดนและการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนปาไม อทยานแหงชาตเขาสามหลน จงหวดสระบร ผลการวจยพบวา พนทรายรอบเขตอทยานแหงชาตเขาสามหลน มการใชประโยชนทดนในการทานาขาว ปลกพชไรตาง ๆ และเปนทตงของสสานตามลาดบ ภมประเทศสวนใหญของเขาสามหลนเปนเขาหนปน พนทลาดชนเคยมการทาไรเลอนลอยกอนปพ.ศ. 2524 จงทาใหประสทธภาพในการสบตอพนธตามธรรมชาตลดลง โดยมไฟปาเปนสาเหตหลกททาใหกลาไมและลกไมถกทาลาย ยงไปกวานนยงทาใหกาลงการผลตไมจากปาลดลง โดยเฉพาะอยางยงสมนไพรเรมหายากขน บางชนดสญพนธไปแลว สาหรบการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยทางเศรษฐกจสงคมทมผลตอการใชประโยชนทดน พบวาระดบการศกษาของหวหนาครวเรอน รายได และขนาดพนทการถอครองทดนของครวเรอนมความสมพนธกบการใชประโยชนทดนในพนทราบรอบอทยานแหงชาตเขาสามหลน รฐตการ คาบศย (2548: 190) ศกษาเรองการทองเทยวกบการใชและโยชนทดนเกาะเกรด จงหวดนนทบร พบวา การพฒนาดานการทองเทยวมผลตอการเปลยนแปลงการใชทดน โดยแบงพนทการศกษาเปน 2 สวน คอ สวนทหนง ไดแก กลมหมบานทประกอบกจกรรมในพนททองเทยวโดยตรงกบกลมทไมมสวนเกยวกบกจกรรมการทองเทยว พบวา ชมชนทเปนกลมทเกยวของกบการทองเทยว มการเปลยนแปลงการใชทดนและการใชประโยชนทดน เพอรองรบกจกรรมทองเทยวมากกวาในพนทกลมทไมไดมสวนเกยวของกบการทองเทยว โดยการเปลยนแปลงกจกรรมการใชทดนในรปแบบภาคเกษตรกรรมมาเปนทอยอาศยและแหลงพาณชยกรรม รวมทงอตสาหกรรมในครวเรอน เปนการใชทดนแบบผสมผสาน สวนผลกระทบอน ๆ ทตามมาจากการพฒนาดานการทองเทยว สงผลใหรายไดของประชาชนสงขน สวนอกดานหนงกอใหเกดปญหาดานสงแวดลอม ไดแก ปญหาทางดานเสยง ปญหานาเสย ปญหาขยะ นจตรา วรรณจนทร (2549: 120) ศกษาเรองผลกระทบสงแวดลอมบรเวณชายฝงทะเลบานบางปอ จงหวดนครศรธรรมราช พบวา สภาพแวดลอมทวไปบรเวณชายหาดบานบางปอและ ปากแมน าสชล มการพฒนาเพอรองรบการขยายตวของอตสาหกรรมการประมง และการทองเทยว จากผลการวจย ดานเคมพบวา คณภาพนาทวไปมคณภาพน าคอนขางด ยกเวนบรเวณใกลปากแมน า

45

ทไหลลงสทะเล จะมคาออกซเจนละลายน าต า มคาบโอดสง ดานกายภาพ พบวา ความลาดชนมคาสงบรเวณทมการสรางเขอนกนคลน และพบวาคาสารอนทรยสงบรเวณปากแมน า เมอนาผลการศกษามาประมวลผลกบผลสารวจความคดเหน พบวาปญหาทมความสาคญ คอ ปญหาการกดเซาะพงทลาย ปญหาขยะมลฝอยตกคาง ปญหาการรกลารมแมนา และปญหาคณภาพนา ดานชวภาพ พบวาคณภาพสงแวดลอมชายหาดในภาพรวมอยในระดบด นงคราญ วงศตะวน (2549 : 79-81) ศกษาเรองปจจยทางดานเศรษฐกจ-สงคมทมผลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน: กรณศกษาหมบานรอบผนปาดงพญาเยน–เขาใหญ ผลการวจยพบวา พนทปาอนรกษททาการศกษาเกอบทกแหงยกเวนอทยานแหงชาตปางสดามแนวโนมลดลง โดยพนทปาของอทยานแหงชาตทบลานลดลงมากทสด คอ 21,718 ไร แตตรงกนขามกบอทยานแหงชาตปางสดาทมพนทเพมขน 1,252 ไร สาหรบผลการศกษาความสมพนธ พบวา รายไดจากภาคการเกษตรและอาชพ มความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถต ตอการเปลยนแปลงพนททาการเกษตร สวนผลศกษาความสมพนธระหวางปจจยทางเศรษฐกจตอจานวนครงของการเปลยนแปลงชนดพช พบวาไมมปจจยใดทมความสมพนธ เมอทาการสารวจสภาพปญหาและความตองการพนฐานของราษฎร พบวาปญหาสาคญ 5 ประการทตองการไดรบการชวยเหลอเรงดวนตามลาดบความสาคญ ไดแก รายไดนอยไมเพยงพอ การตลาดและราคาผลผลตตกตา การสอสาร ทดนทากนไมเพยงพอ และการคมนาคม อจฉลา ชาตะวราหะ (2549: 64-65) ศกษาเรองปจจยทมความสมพนธกบการใชทรพยากรปาไมของราษฎรในพนทโครงการอทยานธรรมชาต อาเภอสวนผง จงหวดราชบร พบวา ครวเรอนสวนใหญ เพศชาย คดเปนรอยละ 56.00 ประกอบอาชพหลก คอ รบจางมรายไดรวมของครวเรอนเฉลย 19,898.37 บาทตอคนตอป ไมไดรบการศกษาคดเปนรอยละ 62.10 รองลงมาคอ ไดรบการศกษาระดบประถมศกษาคดเปนรอยละ 28.60 ระยะเวลาการตงถนฐานเฉลย 28.98 ป มขนาดทดนทถอครองเฉลย 5.44 ไร มเอกสารแสดงการใชทดน ภ.บ.ท. 5 มการพบปะเจาหนาทเฉลย 2.15 ครงตอป และระยะทางจากบานถงพนทปาเฉลย 2.7 กโลเมตร ปจจยทมความสมพนธกบการใชทรพยากรปาไม ไดแก อาชพหลกของครวเรอน รายไดรวมของครวเรอน ระดบการศกษา เผาพนธ และเอกสารสทธในทดน ธงชย สฟา (2550: 93) ศกษาเรองการศกษาผลกระทบสงแวดลอมและการจดการพนทชายฝง: ชายฝงทะเลเพชรบร โดยแบงการศกษาออกเปน 2 พนทไดแก พนทบรเวณชายหาดเจาสาราญ และพนทบรเวณปากแมน าเพชรบร พบวา ทง 2 พนทมปญหาสงแวดลอมตางกน โดยพนทบรเวณชายหาดเจาสาราญ มปญหาสงแวดลอมทสาคญ ไดแก ปญหาการกดเซาะชายฝง ปญหาการรกลาชายหาด และปญหาทเกยวกบนกทองเทยวทสมผสสตวทะเลมพษ เชน แมงกะพรนไฟ สวน

46

พนทบรเวณปากแมน าเพชรบร พบวา การจดการพนทชายฝงทะเลเพชรบรในปจจบนยงไมเหมาะสมกบปญหาสงแวดลอมทเกดขน และคณภาพนายงตากวาเกณฑมาตรฐาน เนองจากมชมชนอยรมแมน าเพชรบร ยงมการปลอยน าเสยลงสแมน าโดยตรง จากศกษาพบวาการทองเทยวยงไมสงผลกระทบตอสงแวดลอมและทรพยากรชายฝงทะเลเพชรบรโดยตรง วทยา เตาสา (2552: 291-296) ศกษาเรองการเปลยนแปลงการใชทดนและการปรบตวของเกษตรกร: กรณศกษาบานทรายมล ตาบลหนองปรอ อาเภอพนสนคม จงหวดชลบร พบวา การเปลยนแปลงการใชทดนในระหวางกอน พ.ศ. 2535-2540 มการเปลยนแปลงจากพนททางการเกษตร ไปเปนพนทไมใชการเกษตร ทาใหพนทเกษตรลดลงมากเนองจาก การขายทดน แตระบบเกษตรยงไมเปลยนแปลง ระหวาง พ.ศ. 2540-2545 การใชทดนเพอการเกษตรมการเปลยนแปลงนอย แตเรมมการเปลยนแปลงระบบเกษตรใหหลากหลายและมความเขมขนในการเพาะปลกเพมขน และในปพ.ศ. 2545-2550 มการเปลยนแปลงจากพนททไมใชการเกษตรเปนพนทการเกษตรเนองจากราคาผลผลตการเกษตรใหผลตอบแทนสง และพนทการเกษตรทมอยไมเพยงพอ สวนดานการปรบตวของเกษตรกร พบวา มการสรางความหลากหลายในการผลต การเปลยนชนดพนธพชและสตว การใชเครองจกรแทนแรงงานคนเพอลดตนทนการผลต เลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสม ลดขนตอนในการผลต หารายไดจากกจกรรมนอกภาคการเกษตร โดยกลมเกษตรกรทมการปรบตวและใชยทธศาสตรในการดารงชพมากทสด คอ กลมททาการเกษตร แบบผสม และกลมททาการเกษตรผสมกบอาชพนอกภาคการเกษตร ในดานปจจยทมอทธพลตอรปแบบการใชทดน และการเปลยนแปลงระบบเกษตรและการเปลยนแปลงวธการปรบตว และยทศาสตรการดารงชพของเกษตรกร พบวา ปจจยทมอทธพลมากทสด คอ ปจจยดานเศรษฐกจ โดยมปจจยรอง คอ ปจจยดานสงคม กายภาพ การเมองและเทคโนโลย ในอนาคตเกษตรกรทกกลมอาชพมแนวโนมการปรบตวทางการเกษตรใหเปนไปตามขอมลจากดของสงแวดลอมทางกายภาพมากทสด รองลงมาเปนการปรบเปลยนวธการทางการเกษตร การทดลองทาการเกษตรรปแบบใหม และการเปลยนกจกรรมทางการเกษตร หรอเลอกใชหลายวธรวมกน วาสนา วงษจารพงษ (2554: 56-66) ศกษาเรองการศกษาถงทศนคตและผลกระทบการทองเทยวกรงเทพมหานครชนในตอชมชนจากการสนบสนนภาครฐเพอสงเสรมการทองเทยวของประชาชนเขตพระนคร พบวา ในความคดเหนของกลมตวอยางการทองเทยวกรงเทพมหานครสงผลกระทบอยางมากทสดตอกรงเทพมหานครในทกดาน ไดแก ดานสภาพแวดลอม เศรษฐกจ สงคมและ วฒนธรรม จากผลกระทบ ทง 4 ดาน พบวาหากมงเนนไปดานเศรษฐกจจนเกนไปไมมองถงสภาพแวดลอม สงคม และวฒนธรรมแลวนนอาจจะนามาซงความเสอมถอยของแหลงทองเทยวและถกทาลายไปในทสด มการจดการและบรหารอยางย งยนเพอสงผลดและเปน

47

ประโยชนแกชมชนในระยาว การจดการทองเทยวอยางย งยน เปนหลกเกณฑทสงผลดตอท งสภาพแวดลอม เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม กลาวคอ สรางความสมดลในทกดานดงกลาว จงควรมงเนนไปใสใจและพฒนาดานสงแวดลอม สงคมและวฒนธรรมเปนหลก เมอเกดการทองเทยวอยางย งยนแลวเศรษฐกจทดกจะตามมาเอง แหลงทองเทยวกรงเทพมหานครนน เปนแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรทสาคญ หากมงเนนทางดานเศรษฐกจ คอ หวงใชแหลงทองเทยวสรางความรารวย กอบโกย แตไมดแลรกษาปกปอง เมอแหลงทองเทยวเสอมโทรมหรอเสยหายลงไปแนนอนเศรษฐกจทเตบโตจากการทองเทยวนนคงเปนไปยาก

บทท 3

กรอบแนวคดและวธวจย การวจยเรองผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผ ง จงหวดราชบร เปนการวจยทเนนการศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว จากทง 4 ดาน ประกอบดวย ทรพยากรทางกายภาพ ทรพยากรทางชวภาพ คณคาการใชประโยชนของมนษย และคณภาพชวต มวตถประสงค เพอหาสาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว แนวการทางควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ใชวธการสมภาษณแบบกงโครงสราง (Semi-Structured Interview) มการกาหนดแนวทางในการดาเนนการศกษา การรวบรวมขอมล การศกษาแนวคดทฤษฏ งานวจยทเกยวของ เพอใชในการวจยและการทาวธวจย ซงจะประกอบไปดวย กรอบแนวคดในการวจย วธการดาเนนการวจย แหลงขอมลในการวจย วธการเกบขอมล กลมเปาหมายและผใหขอมลสาคญ และการวเคราะหขอมล

3.1 กรอบแนวคดในการวจย จากการศกษาแนวคดทฤษฏ และการรวบรวมผลงานวจยตาง ๆ ทเกยวของสามารถกาหนดกรอบแนวคดในการวจยได ดงน

49

ภาพท 3.1 กรอบแนวคดในการวจย

ผลกระทบสงแวดลอม

ดานทรพยากรกายภาพ

1. สภาพภมประเทศ 2. อทกวทยา 2.1 แหลงนาผวดน 2.2 นาใตดน 2.3 เหตการณนา ทวม 2.4 ความสามารถ ในการระบาย นา 3.ทรพยากรดน 3.1 ลกษณะของดน 3.2 การชะลางพงทลายของดน

ดานทรพยากรชวภาพ 1. ความหลากหลายทางชวภาพบนบก 2. ทรพยากรปาไม 3. พชพรรณ/สงมชวตหายากเฉพาะถน 3.1 พชพรรณ เฉพาะถน 3.2 สตวเฉพาะถน 4. ความหลากหลายทางชวภาพในนา

ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย

1. การใชทดน 1.1 ลกษณะการใชดน 1.2 การเปลยนแปลง การใชทดน 2. นาและการใชนา 2.1 ปรมาณนา 2.2 การใชนา 3. ระบบสาธารณปโภค 3.1 ไฟฟา 3.2 นาประปา 3.3 การจดการขยะ และสงปฏกล 4. การคมนาคม 4.1 สภาพถนน 4.2 สภาพการจราจร

ดานคณภาพชวต

1. เศรษฐกจ-สงคม 1.1 อาชพ 1.2 รายได 2. บรการสาธารณสข 2.1 สถานบรการทาง แพทย 2.2 จานวนบคลากร 2.3 การเขาถงบรการ ของประชาชน 3. สนทรยภาพ/ทศนยภาพ 3.1 พนทอนรกษ 3.2 แหลงทองเทยว 4. โบราณคดและประวตศาสตร

ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

50

จากภาพท 3.1 สามารถอธบายประเดนสาคญตาง ๆ ของกรอบแนวคดในการวจย เรอง ผลกระทบสงแวดลอมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบรไดดงน ประเดนแรก ไดแก สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร และพจารณาถงสาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนถงรวมไปถงสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบร ศกษาจากการใชประโยชนทดนจากการสมภาษณจากผมสวนไดเสยในพนทอาเภอสวนผง จงหวดราชบร ประเดนทสอง ไดแก ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ทาการศกษาผลกระทบสงแวดลอมโดยยดตามดชนชวดของหลกการประเมนผลกระทบสงแวดลอม (EIA) ของสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทกาหนดไว จะทาพจารณาผลกระทบสงแวดลอมทง 4 ดาน ไดแก ดานทรพยากรทางกายภาพ ดานทรพยากรชวภาพ ดานคณคาการใชประโยชนมนษย และดานคณภาพชวต เพอใหทราบถงผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวในพนทอาเภอสวนผง จงหวดราชบร ประเดนทสาม ไดแก แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผ ง จงหวดราชบร ทาการศกษาจากการพจารณาผลกระทบสงแวดลอมทเกดจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวในประเดนทสาม จากนนจงหาแนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบอาเภอสวนผ ง จากการสมภาษณประชาชนในพนท ผนาชมชน ผนาทองถน และผประกอบการทพกตากอากาศ รวมกบการพจารณาศกยภาพของพนท จากลกษณะของดน แหลงน าและสภาพแวดลอมของพนทวาเหมาะสมทจะใชประโยชนดานใด จงจะเกดประโยชนและเกดความยงยนอยางสงสดแกประชาชนในพนท เพอใหไดแนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบอาเภอสวนผง จากทกฝายเพอนามาปรบรวมกน จากน นนาผลการศกษาทไดมาวเคราะห และสรปถงสาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว และผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนจากการเปลยนแปลงเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวในแตละดาน เพอหาแนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

51

3.2 วธการดาเนนการวจย การศกษาครงน มงศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน อาเภอสวนผง จงหวดราชบร โดยไดทาการศกษาผลกระทบสงแวดลอม 4 ดาน ประกอบดวย ดานทรพยากรทางกายภาพ ดานทรพยากรชวภาพ ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย และดานคณภาพชวต ซงเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ทาการเกบขอมลจากผทมสวนไดเสยในพนทอาเภอสวนผงไดแก ประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ และองคการพฒนาเอกชน รวมถงหนวยงานราชการทเกยวของ โดยใชวธการสมภาษณแบบกงโครงสราง (Semi-Structured Interviews) รวมกบการวจยเอกสาร (Documentary Research) โดยนาขอมลมาวเคราะห สงเคราะห เพอเรยบเรยงและพรรณนาผลการศกษา

3.3 แหลงขอมลในการวจย การวจยครงนทาการเกบขอมลจากแหลงขอมล 2 แหลง ดงน

1) ขอมลปฐมภม ทาการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบ ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผ ง จงหวดราชบร โดยวธการสมภาษณแบบกงโครงสราง จากประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ และองคกรพฒนาเอกชน ในพนทอาเภอสวนผ ง จงหวดราชบร รวมถงหนวยงานราชการทเกยวของ โดยประเดนในการสมภาษณจะเกยวของกบ สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวในพนท ผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว และขอเสนอแนะเพมเตมเกยวกบการแนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบอาเภอสวนผง จงหวดราชบร 2) ขอมลทตยภม เปนการรวบรวมขอมลเกยวกบแนวคด ทฤษฎตาง ๆ จากเอกสาร หลกฐาน และงานวจยทเกยวของ เกยวกบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ซงเปนขอมลทผอนไดทาการศกษาไว แลวนามาวเคราะหหาสาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและ

52

แนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบอาเภอสวนผง จงหวดราชบร รวมกบขอมลปฐมภมทไดจากการสมภาษณแบบกงโครงสราง เพอใหเกดความถกตองและครบถวนของขอมลมากทสด

3.4 วธการเกบขอมล วธการเกบขอมลในการศกษาครงนคอ สมภาษณแบบกงโครงสราง ประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ และองคกรพฒนาเอกชนในพนท อาเภอสวนผง จงหวดราชบร และหนวยงานราชการทเกยวของ ทมความรความเขาใจในพนทและสามารถใหขอมลไดอยางถกตอง เปนการพบปะถามตอบกนโดยตรง มลกษณะการสมภาษณเปนแบบสมภาษณปลายเปด (Open-ended Questions) ทครอบคลมรายละเอยดทงหมดของเนอหาทตองการศกษาตามทกาหนดไวในวตถประสงค โดยผสมภาษณเปนฝายซกถาม และผตอบคาถามสามารถตอบไดอยางอสระตามความคดเหนของตนเอง แลวผสมภาษณเปนฝายจดบนทกดวยการเขยนและการบนทกเสยง โดยใชวธการเกบขอมลแบบเจาะจง (Purposive Sampling) กบ ผนาชมชน ผนาทองถน องคกรพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศและใชวธการเกบขอมลแบบบงเอญ (Accidental Sampling) กบประชาชนในพนท 3.4.1 เครองมอและอปกรณ

1) แบบสมภาษณโดยแบงเปน 4 แบบ (1) แบบสมภาษณสาหรบผนาชมชน/ ประชาชนในอาเภอสวนผง จงหวดราชบร

(2) แบบสมภาษณสาหรบหนวยงานราชการ/ ผนาทองถนทเกยวของในอาเภอสวนผง จงหวดราชบร (3) แบบสมภาษณผประกอบการทพกตากอากาศในอาเภอสวนผง จงหวดราชบร (4) องคกรพฒนาเอกชน (NGO) ในอาเภอสวนผง จงหวดราชบร

2) กลองถายรปดจตอล (Compact Camera) เครองบนทกเสยง สาหรบการบนทกภาพในระหวางการสารวจ ภาคสนาม 3) สมดบนทกภาคสนาม/ ปากกา ใชสาหรบบนทกขอมลจากการสงเกต สมภาษณประเดนขอคดเหนตาง ๆ ทไดจากผใหขอมล ในแตละครงของการเขาไปสารวจภาคสนามในพนทศกษา

53

3.5 กลมเปาหมายและผใหขอมลหลกทสาคญ การวจยครงนทาการสมภาษณ ประชาชน ผนาชมชน หนวยงานราชการทเกยวของผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ และองคกรพฒนาเอกชน ในพนทอาเภอสวนผงดงน 1) ประชาชนในพนททวไปและประชาชนในพนททมสถานประกอบการทพกตากอากาศหนาแนน จานวน 5 คน 2) ผนาชมชนจากหมบานทมทพกตากอากาศหนาแนนและมทรพยากรธรรมชาตอดมสมบรณ จานวน 5 คน 3) เจาหนาทองคการบรหารสวนตาบลและเทศบาล จานวน 4 คน (จากตาบลสวนผง ตาบลทาเคย ตาบลตะนาวศร และเทศบาลตาบลชฏปาหวาย) 4) เจาหนาทจากสานกงานธนารกษพนทราชบร จานวน 1 คน 5) ผประกอบการทพกตากอากาศ พจารณาจากทต ง และขนาดในพนทศกษา จานวน 7 คน 6) องคกรพฒนาเอกชน (NGO) จานวน 2 คน (ประธานกลมคนรกเขากระโจมและสมาชก) ตารางท 3.1 รหสผใหสมภาษณ

ผใหสมภาษณคนท รหสผใหสมภาษณ 1 ประชาชนคนท 1 ม.2 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

2 ประชาชนคนท 2 ม.7 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 3 ประชาชนคนท 3 ม.7 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 4 ประชาชนคนท 4 ม.7 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

5 ประชาชนคนท 5 ม.3 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

6 ผนาชมชนคนท 1 ม.1 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

7 ผนาชมชนคนท 2 ม.5 ตาบลปาหวาย อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

8 ผนาชมชนคนท 3 ม.2 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

9 ผนาชมชนคนท 4 ม.5 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

10 ผนาชมชนคนท 5 ม.1 ตาบลทาเคย อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

11 ธนารกษพนทราชบร

54

ตารางท 3.1 (ตอ)

ผใหสมภาษณคนท รหสผใหสมภาษณ 12 ผนาทองถนคนท1 ตาบลทาเคย อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 13 ผนาทองถนคนท 2 เทศบาลตาบลชฏปาหวาย อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

14 ผนาทองถนคนท 3 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

15 ผนาทองถนคนท 4 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

16 ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 1 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 17 ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 2 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

18 ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 3 ตาบลทาเคย อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

19 ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 4 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

20 ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 5 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

21 ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 6 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

22 ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 7 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

23 องคการพฒนาเอกชนคนท 1 ประธานกลมอนรกษรกษเขากระโจม

24 องคการพฒนาเอกชนคนท 2 สมาชกกลมอนรกษรกษเขากระโจม

3.6 วธวเคราะหขอมล

เมอไดขอมลเกยวกบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในอาเภอสวนผ ง จงหวดราชบร จากการสมภาษณแบบกงโครงสราง ประชาชน ผ นาชมชน ผนาทองถน ผประกอบทพกตากอากาศ องคกรพฒนาเอกชน และหนวยงานราชการทเกยวของ นาขอมลทไดมาจดหมวดหม จาแนกประเดน และวเคราะหหาสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมเชงทองเทยว และแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบอาเภอสวนผง เพอใหเกดประโยชนสงสดและมความยงยน โดยใชวธการวเคราะหเชงพรรณนา เพออธบายลกษณะขอมลทรวบรวมมา เพอใหทราบถงสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน ผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว ทง 4 ดาน ประกอบดวย ดานทรพยากรทางกายภาพ ดานทรพยากรชวภาพ ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย และดานคณภาพชวต แนวทางการควบคม

55

ผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบอาเภอสวนผง จงหวดราชบร

 

บทท 4

ผลการศกษา

การวจยเรอง ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผ ง จงหวดราชบร เปนการศกษาผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนจากเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ครงนเปนการวจยเชงคณภาพ โดยในบทนจะนาเสนอผลการศกษาตามกรอบแนวคดในบทท 3 เปนหลก ประกอบดวย สภาพพนททวไป สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ดงน

4.1 สภาพพนททวไปของอาเภอสวนผง จงหวดราชบร 4.1.1 สภาพภมประเทศ อาเภอสวนผ งต งอยทางทศตะวนตกของจงหวดราชบร มพนทท งหมด 1,073 ตารางกโลเมตร หรอ 628,175 ไร (ศนยบรการขอมลอาเภอ, 2552) ทศเหนอตดตอกบดานมะขามเตย จงหวดกาญจนบร ทศใตตดตอกบกงอาเภอบานคา จงหวดราชบร ทศตะวนออกตดตอกบอาเภอจอมบง จงหวดราชบร ทศตะวนตก ตดตอกบอาเภอ MAGUI จงหวดทวาย สาธารณรฐแหงสหภาพพมา พนทสวนใหญมลกษณะเปนทราบสง มภเขาจานวนมาก สภาพแวดลอม ประกอบดวย สภาพธรรมชาต ปาไม เทอกเขา มทราบตามไหลเขาและทราบตอนกลางของพนทเหมาะสาหรบการเพาะปลกและเลยงสตวบางเลกนอย

57

  4.1.2 สภาพภมอากาศ ลกษณะภมอากาศ อาเภอสวนผงแบงออกเปน3 ฤด เนองจากอยในเขตพนทสงมสภาพเปนปาเขากวางขวาง ทาใหอาเภอสวนผงมสภาพอากาศเยน และชนในทกฤดกาล โดยเฉพาะอยางยงในฤดหนาว อณหภมเฉลย 10 - 15 องศาเซลเซยส ในฤดฝน มฝนตกชกในชวงเดอนกนยายน - ตลาคมของทกป ปรมาณนาฝนเฉลย 70 มลลเมตร

4.1.3 การปกครอง

อาเภอสวนผง แบงเขตการปกครองเปน 4 ตาบล 37 หมบาน จานวนประชากรรวม 38,794 คน จานวนประชากรชายรวม 20,297 คน จานวนประชากรหญงรวม 18,497 คนความหนาแนนของประชากร 37.78 คน/ ตารางกโลเมตร สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม รายไดสวนใหญมากจากอาชพเกษตรกรรม รองลงมาคอ รบจางในภาคการเกษตร และคาขาย

4.1.4 ดานทรพยากรธรรมชาตทสาคญของอาเภอสวนผง แหลงน าธรรมชาต ไดแก แมน าลาภาช ลาน าทาเคย เนองจากพนทอาเภอสวนผงอยนอก

เขตชลประทาน กรมชลประทานไดมการพฒนาแหลงน าโดยกอสรางอางเกบน า ฝายทดน า และสระนา เพอใหราษฎรใชอปโภค บรโภค

ปาไมในอาเภอสวนผง ไดแก ไมเตงรง ไมยาง ไมมะคา ไมไผ ไมรวก เปนตน ดนและแรธาต มลกษณะเปนดนรวนและดนปนทราย เหมาะแกการเพาะปลกพชไร บรเวณ

หบเขาและรมลาหวยเปนดนชมชนเหมาะแกการทาสวนผลไมและปลกพชผก

4.1.5 การคมนาคม การเดนทางสอาเภอสวนผง โดยรถยนตสามารถเขาถงได 2 เสนทาง (ไพฑรย คดธรรมและ

คณะ, 2542: 11) ดงน 1) จากอาเภอจอมบงใชการเดนทางดวยทางหลวงแผนดนหมายเลข 3087 ถนนสาย

ราชบร – สวนผงเปนถนนสายหลก ผานอาเภอจอมบง มงสอาเภอสวนผง อยหางจากตวเมองราชบรเปนระยะทาง 60 กโลเมตร และใชทางหลวงแผนดนหมายเลข 3208 ซงเชอมตอกบชมชนบานชฏปาหวาย ผานอาเภอสวนผงไปทางทศตะวนตกถงบานหวยนาใสใกลกบชายแดน 2) ใชทางแยกจากทางหลวงแผนดนหมายเลข 4 ผานพนทอาเภอปากทอ จงหวดราชบร เขาเสนทางหลวงแผนดนหมายเลข 3206 ผานบานโปงกระทงและทางหลวงแผนดนหมายเลข 3313 ผานชมชนอาเภอบานคา จงหวดราชบร

58

การเดนทางโดยรถประจาทาง สายราชบร – สวนผง วนละหลายเทยวการตดตอระหวางตาบล หมบานมถนนลาดยางและถนนลกรง ประชาชนทวไปใชรถยนต รถจกรยานยนต   4.1.6 การใชประโยชนทดน จากแผนทสภาพการใชทดน จงหวดราชบร พบวา พนทอาเภอสวนผงสวนใหญเปนพนทปาไมสมบรณ รองลงมาจะเปนพนททางการเกษตร เชน นาขาว พชไร พชสวน และพนทชมชนและสงกอสราง ดงภาพท 4.1 ซงทรพยากรดนในอาเภอสวนผงทพบมากทสดม 3 ลาดบ (กรมพฒนาทดน, 2556ก) ไดแก กลมชดดนท 62 เปนกลมชดดนทมมากทสดในพนท มลกษณะเปนพนทลาดชนเชงซอนทมความลาดชนมากกวารอยละ 35 พนทบรเวณนยงไมมการศกษาสารวจและจาแนกดน เนองจากสภาพพนทมความลาดชนสง ซงถอวายากตอการจดการดแลรกษาสาหรบการเกษตร มความลาดชนสงมาก หากทาการเกษตรจะเกดการชะลางพงทลายสญเสยหนาดนอยางรนแรง บางพนทอาจพบชนหนพนหรอเศษหนกระจดกระจายอยบรเวณหนาดน ควรปลอยไวใหเปนปาตามธรรมชาต เปนทอยอาศยของสตวปา แหลงตนนาลาธาร รองลงมาคอ กลมชดดนท 44 มลกษณะเปน กลมดนทรายหนาทเกดจากตะกอนลาน าหรอตะกอนเนอหยาบ ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนกลาง การระบายน าคอนขางมาก ความอดมสมบรณตา หนาดนงายตอการถกชะลางพงทลาย สญเสยหนาดน เกดเปนรองทวไปในแปลงปลก เหมาะแกการปลกพชไรหรอพชผก ปลกไมผล และกลมชดดนท 48 มลกษณะเปน กลมดนตนถงกอนหนหรอเศษหน และอาจพบชนหนพนภายในความลก 150 ซม.จากผวดน ปฏกรยาดนเปนกรดถงเปนกลาง การระบายนาด ความอดมสมบรณตา เปนดนตนถงชนกอนกรวดหรอลกรงหนามาก ความอดมสมบรณตา ขาดแคลนน า และเกดการชะลางพงทลายสญเสยหนาดนงาย ในพนททมความลาดชนเหมาะแกการปลกพชไรหรอพชผก ปลกไมผล (สานกสารวจดนและวจยทรพยากรดน, 2556)

57 

ภาพท 4.1 แผนทการใชทดน จงหวดราชบรป 2552 แหลงทมา: กรมพฒนาทดน, 2556ข.

59

60 

4.1.6.1 การใชทดนดานการเกษตรกรรม การใชทดนดานการเกษตรกรรมของอาเภอสวนผง เนองจากอาเภอสวนผงมลกษณะภมประเทศเปนพนทสงสลบกบพนทราบซงพนทราบจะเหมาะสมกบการทาการเกษตรกรรม ในอดตอาเภอสวนผงมการทาสมปทานเหมองแรประชาชนในพนทอาเภอสวนผงประกอบอาชพเปนลกจางในเหมองแร แตเมอเลกทาสมปทานเหมองแรประชาชนในพนทจงเปลยนมาประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยขอมลการทาการเกษตรกรรมในอาเภอสวนผงสามารถแสดงไดดงตารางท 4.1 ตารางท 4.1 ขอมลการเกษตรอาเภอสวนผงระหวางป พ.ศ. 2551-2555

อาเภอ พนทถอครอง

(ไร)

ป 2551 2552 2553 2554 2555 พนท

เกษตรกรรมรวม(ไร)

พนทเกษตรกรรมรวม(ไร)

พนทเกษตรกรรมรวม(ไร)

พนทเกษตรกรรมรวม(ไร)

พนทเกษตรกรรมรวม(ไร)

สวนผง 141,059 33,937 27,397 27,898 32,031 27,898 ตะนาวศร 203,198 12,762 7,124 7,915 7,911 7,654 ปาหวาย 122,941 55,959 19,783 22,766 22,766 26,058

ทาเคย 91,883 34,777 26,827 31,720 32,533 32,165 รวม 559,081 137,435 81,131 90,299 95,241 93,775

แหลงทมา: สานกงานเกษตรอาเภอสวนผง จงหวดราชบร, 2556.

ภาพท 4.2 กราฟเปรยบเทยบการใชทดนดานเกษตรกรรมอาเภอสวนผง ระหวางป พ.ศ. 2551-2555 แหลงทมา: สานกงานเกษตรอาเภอสวนผง จงหวดราชบร, 2556.

61 

จากภาพท 4.2 แสดงใหเหนวาพนทการทาเกษตรกรรมในอาเภอสวนผงระหวางป พ.ศ.

2551-2555 ของทง 4 ตาบลไดแก ตาบลสวนผง ตาบลตะนาวศร ตาบลปาหวาย และตาบลทาเคย ม

พนทในการทาการเกษตรกรรมลดลง

ตารางท 4.2 จานวนครวเรอนเกษตรกรอาเภอสวนผง พ.ศ. 2555

แหลงทมา: สานกงานเกษตรอาเภอสวนผง จงหวดราชบร, 2556.  

ภาพท 4.3 กราฟเปรยบเทยบพนทการเกษตรกรรมกบพนทอน ๆ อาเภอสวนผง พ.ศ. 2555 แหลงทมา: สานกงานเกษตรอาเภอสวนผง จงหวดราชบร, 2556. 

จากภาพท 4.3 แสดงใหเหนวาพนทเกษตรกรรมในอาเภอสวนผง แตละตาบลเมอเทยบกบพนทอน ๆ แลวมสดสวนทแตกตางกนมาก โดยเฉพาะตาบลตะนาวศร มพนทเกษตรกรรมจานวน

ตาบล พนทถอครอง(ไร)

จานวนครวเรอน พนททาการเกษตรรวม(ไร)

อนๆ (ไร) ทงหมด

(ครวเรอน) เกษตร(ครวเรอน)

สวนผง 141,059 4,815 1,005 27,898 107,122 ตะนาวศร 203,198 1,086 698 7,915 190,436 ปาหวาย 122,941 1,117 785 22,766 66,982 ทาเคย 91,883 2,666 1,040 31,720 57,106 รวม 559,117 9,684 3,528 90,308 421,646

62 

7,915 ไร แตมพนทอน ๆ 190,436 ไร ซงตาบลตะนาวศรและตาบลสวนผงมพนทปาอนรกษหรอพนทสงวนไดแก มพนทปาสงวนแหงชาตปาฝงซายแมน าภาช และมเขตรกษาพนธสตวปาแมน าลาภาช นอกจากน ยงมพนทโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร ศนยศกษาพนธไมปาสมเดจพระนางเจาสรกต ในเขตปาสงวนแหงชาตปาฝงซายแมน าภาช บานหวยมวง ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร เนอท 3,000 ไร และพนทโครงการอทยานธรรมชาตวทยา อนเนองมาจากพระราชดารของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ซงอยในเขตพนทราชพสด ตาบลตะนาวศร ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบรเนอท 132,905 ไร (ราชบรศกษา, 2556) ภาพท 4.4 กราฟเปรยบเทยบจานวนครวเรอนทงหมดกบจานวนครวเรอนเกษตรกร อาเภอสวนผง พ.ศ. 2555 แหลงทมา: สานกงานเกษตรอาเภอสวนผง จงหวดราชบร, 2556.

  จากภาพท 4.4 แสดงใหเหนวาในตาบลตะนาวศรและตาบลปาหวายมจานวนครวเรอนเกษตรกรคอนขางสงเมอเปรยบเทยบกบจานวนครวเรอนทงหมด แตตาบลสวนผงและตาบลทาเคยจานวนครวเรอนเกษตรกรคอนตาเมอเปรยบเทยบกบจานวนครวเรอนทงหมด 4.1.6.2 การใชทดนดานการทองเทยวในอาเภอสวนผง สถานททองเทยวอาเภอสวนผงมหลากหลายรปแบบมทงสถานททองเทยวทเกดขนเองตามธรรมชาตและสถานททองเทยวทถกสรางขน ซงสถานททองเทยวอาเภอสวนผงจะแบงออกเปน 2 รปแบบดงน

63 

1) แหลงทองเทยวธรรมชาต แหลงทองเทยวทางธรรมชาตอาเภอสวนผงนนมหลากหลาย ทงน าตก น าพ

รอน จดชมววและอน ๆ รายชอแหลงทองเทยวทางธรรมชาตอาเภอสวนผงมดงตารางท 4.3 ตารางท 4.3 รายชอแหลงทองเทยวทางธรรมชาต อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ป 2556 ลาดบท ชอ ทตง 1 นาตกเกาโจน (เกาชน) ตงอยหมท 7 บานหวยผาก ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 2 ธารนารอนบอคลง ตงอยหมท 7 บานหวยผาก ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 3 พพธภณฑภโวทย ตงอยหมท 1 ต.ตะนาวศร อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 4 นาตกบอหว ตงอยหมท 4 บานบอหว ต.ตะนาวศร อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 5 เขากระโจม ตงอยหมท 3 บานผาปก ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 6 นาตกผาแดง ตงอยหมท 3 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 7 ศนยศกษาพรรณไมปาสมเดจ

พระนางเจาสรกต ตงอยหมท 3 ต.ตะนาวศร อ.สวนผง จ.ราชบร 70180

8 แกงสมแมว ตงอยหมท 3 ต.ตะนาวศร อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 9 ฟารมตวอยาง ทตง หมท 3 ต.ตะนาวศร อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 10 โปงยบ ทตง หมท 6 ต.ทาเคย อ.สวนผง จ.ราชบร 70180

แหลงทมา: คมอทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบร, 2556. 2) สถานประกอบการทพกตากอากาศ ในอดตพนทอาเภอสวนผงยงไมมการพฒนาและเกดปญหาชายแดนทาใหไมมคนสนใจเขาไปทองเทยวในอาเภอสวนผงมากนก แตปจจบนปญหาชายแดนสงบลงประกอบกบอาเภอสวนผงมลกษณะภมประเทศเปนพนทสงและพนทราบ โดยพนทสวนใหญเปนทสงทาใหมสภาพอากาศหนาวเยน มธรรมชาตอดมสมบรณ จงเปนทสนใจของนายทน สงผลใหนายทนเขามาในพนทอาเภอสวนผง เพอสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศ ทาใหสถานประกอบการทพกตากอากาศพนทอาเภอสวนผงเพมขน ปจจบนสถานประกอบการทพกตากอากาศในพนทอาเภอสวนผง จงหวดราชบร มจานวนเพมขนอยางรวดเรว ซงรายชอสถานประกอบการทพกตากอากาศในพนทอาเภอสวนผงโดยประมาณสามารถดไดจากตารางท 4.4

64 

ตารางท 4.4 รายชอสถานประกอบการทพกตากอากาศ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ป 2556 ลาดบท ชอ ทตง

1 La Toscana Resort หม 3 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 2 Swiss Valley Hip Resort หม 7 อ.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 3 Eden Garden Resort หม 4 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 4 The Banyan Leaf Resort หม 8 สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 5 Aristo Chic Resort & Farm หม 8 บานโปงแมว ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 6 Morning Glory Resort หม 2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 7 ไฮซน รสอรท หม 2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 8 บานไรรมธาร หม 3 สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 9 นากายา รสอรท หม 7 (ทากลา) ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร

10 กระทอมปน รสอรท หม 7 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 11 ลนดาออรคด หม 7 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 12 ธรมา คอทเทจ หม 2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 13 ภผาผง หม 2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 14 บานออมกอดขนเขา หม 2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 15 บานรมเขา หม7 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 16 บานสวนปาลม หม 3 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 17 บววฒนา รสอรท หม 7 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 18 บานสวนยอหน หม 9 ต.สวนผง อ.สวนผง ราชบร 70180 19 บานภพนดาว หม 2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 20 ไรอษาวด รสอรท หม 3 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 21 ไรปลายฟา หม 10 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 22 พนาลโฮม แอนด แคมปง หม 7 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 23 เขากระโจมโฮมสเตย หม 3 หมบานผาปก ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 24 ไรภผาปก รสอรท หม 3 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 25 เดอะ แคมป บตค รสอรท หม2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 26 โรยล กดวว รสอรท แอนด ฟารม หม 8 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 27 วลลา โมรดา หม 7 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 28 รก ณ สวนผง หม 8 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 29 สวนผง รสอรท หม 2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 30 บานสวนหงสเหร หม7 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 31 บานสวนดารตน หม 2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180

65 

ตารางท 4.4 (ตอ) ลาดบท ชอ ทตง

32 เดอะ แคมป บตค หม 2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 33 บานธารพฤกษา หม 7 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 34 อหลง รสอรท หม 3 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 35 จสมน รสอรท หม 2 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 36 สวนผง คนทร ฮลล รสอรท หม 6 ต.สวนผง อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 37 ลาภาช เลคฮลล รสอรท หม 2 ต.ตะนาวศร อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 38 ไรภเคยงธาร หม.3 ต.ตะนาวศร อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 39 ไพรเวท โฮม รสอรท หม 11 ต.ทาเคย อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 40 เดอนลอม รสอรท หม 11 ต.ทาเคย อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 41 บานไร อารยา หม 12 ต. ทาเคย อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 42 เรอนสาราญ รสอรท หม.1 ต.ทาเคย อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 43 บานหวยนารน หม 10 ต.ทาเคย อ.สวนผง จ.ราชบร 70180 44 โรงแรม แพรดาวรสอรท ราชบร หม 10 ต.ทาเคย อ.สวนผง จ.ราชบร 70180

แหลงทมา: คมอทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบร, 2556.

4.2 สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 4.2.1 สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร จากการศกษาสาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบรจากการสมภาษณผใหขอมลในพนท พบวาสาเหตของการณเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวมาจากสาเหตดงน 1) การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศในพนทอาเภอสวนผง ปจจยททาใหสถานประกอบการทพกตากอากาศในพนทอาเภอสวนผงเพมขน แบงออกเปน 3 ปจจยดงน 1) ลกษณะทางกายภาพของพนท 2) ระยะเวลาในการเดนทาง และ 3) การประกาศใหเชาทดนของสานกงานธนารกษพนทราชบร

66 

(1) ลกษณะทางกายภาพของพนท เนองจากสภาพภมประเทศของอาเภอสวนผงทเปนทราบสลบกบภเขา และมธรรมชาตทคอนขางอดมสมบรณ ยงไมมความเปนเมองมากนก ประกอบกบ สภาพอากาศในชวงฤดหนาวทมอากาศเยนคลายกบภาคเหนอ ซงสอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 16 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 1, 2556) ไดกลาวถงเหตผลทเลอกพนทอาเภอสวนผงในการทาธรกจวา “เดมพนทนใชทาเหมองแร แตพอเลกทาเหมองกทาเปนพนทการเกษตร แลวจงเปลยนมาเปนรสอรท ททารสอรทเพราะพนทตรงนครอบครองมานานแลว และอยใกลธรรมชาต” ในดานของผใหสมภาษณคนท 12 (ผนาทองถนคนท 1, 2556) กลาววา “ปจจยททาใหธรกจทองเทยวเพมขน คอ อากาศ การเดนทาง ไมมอทธพลในพนท มปาไมสมบรณ” เชนเดยวกบผใหสมภาษณคนท 24 (องคกรพฒนาเอกชนคนท 2, 2556) กลาววา “สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเกดจากสภาพภมประเทศทสมบรณ สภาพภมอากาศ”  (2) ระยะเวลาในการเดนทาง เนองจากอาเภอสวนผงอยใกลกรงเทพฯ ใชเวลาในการเดนทางเพยง 2 ชวโมง ซงมความสะดวกสบายในการเดนทางและมสถานททองเทยวหลากหลาย โดยผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 7, 2556) กลาววา

เดมทไมไดเปนรปลกษณะธรกจเมอ 12 ปทแลวเขามาอยในพนท เพราะบรรยากาศด สวยงาม สะดวกสบายใกลเมอง ตอนนนยงไมไดเปนเมองทองเทยวเนองจากมปญหาชายแดน แตพอมาอย รสกวานาอย กเ รมปลกบานอยเอง ปลกบานไวใหเพอนอย เรมจากโฮมสเตยจนขยายเปนรสอรท ธรกจ แบงเปนออกเปน 2 ยค คอยคแรก เปนบานพกซงปดกจการไปแลว มทพก 10 หลง ใชคนในพนทท งหมด ลกคาสวนใหญเปนคนกรงเทพฯ ยคหลง เปนยคทองเทยวมกจกรรมใหทาไมมการคางคน

เชนเดยวกบผใหสมภาษณคนท 24 (องคกรพฒนาเอกชนคนท 2, 2556) ทกลาววา “สวนผงอยไมไกลจากกรงเทพฯ มาเทยวไดหลายท นกทองเทยวเขามาเยอะทาใหการใชประโยชนเปลยนไป” (3) การประกาศใหเชาทดนของสานกงานธนารกษพนทราชบร จากการทสานกงานธนารกษพนทราชบรเปดโอกาสเชาพนทราชพสดเพอใชประโยชนอยางถกกฎหมาย สงผลใหนายทนและผทถกไลรอถอนจากพนทอน ๆ เชน จากทางเขาใหญ รวมถงเหตการณน าทวมในป พ.ศ. 2554 ใหความสนใจพนทอาเภอสวนผงมากขน เพราะการเปดใหเชาทดนราชพสดมการกาหนดระยะเวลาในการเชาและมขอกาหนดในการเชาอยางชดเจน โดยสานกงานธนารกษพนท

67 

ราชบร จะมการกาหนดใหเชาไดเฉพาะพนท ทถกใชประโยชนมาตงแตกอนป พ.ศ. 2546 และตองไมเปนพนทอนรกษหรอพนทชนคณภาพลมน าทกฎหมายกาหนดไว จงสามารถทจะเชาพนทราชพสดได แตในประกาศจงหวดราชบรกาหนดให ผเชาสามารถเปลยนวตถประสงคในการใชประโยชนทดนได นายทนจงสามารถเขามาซอสทธจากประชาชนและขอเปลยนวตถประสงคในการใชประโยชนทดนไดตามความตองการ ซงสอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 11 (ธนารกษพนทราชบร, 2556) ใหขอมลในประเดนนวา

ปจจบนมโครงการรฐเออราษฎรมการสารวจและใหประชาชนยนคารองขอเชาพนทราชพสด และโดยทางธนารกษจะสงคารองใหทหารคอยตรวจสอบ มทหาร 2 หนวยดแลพนท คอ ทหารชางดแลพนท 239,000 ไร และทหารพฒนาท 1 ดแลพนท 261,000 ไร ถาอยในหนวยไหนกตองตรวจสอบ หลกเกณฑในการใหเชา คอ ตองใชประโยชนตามทสารวจไวเมอป 2538 และตองทาประโยชนกอน 4 ต.ค. 2546 จงมสทธเชา การเพมขนของรสอรทนนอาจเปนไปไดดวยการเปลยนวตถประสงคในการใชประโยชนได หรอมการโอนสทธใหคนอนเชา มสญญาเชา ทาใหผทถกไรรอจากทอนกอาจจะมายงพนทน ทาใหรสอรทเพมขน

นอกจากนผใหสมภาษณคนท 10 (ผนาชมชนคนท 5, 2556) กลาวเพมเตมวา “การใชประโยชนทดน อาเภอสวนผงเปลยนแปลงไปเยอะมคนเขามาเยอะและชวงน าทวมมคนเขามาซอทดนเยอะ เพราะทดนยงมราคาถก อากาศดพอมาเทยวกอยากมาอย” ผลการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวของพนทอาเภอสวนผงมสาเหตมาจากการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ซงปจจยททาใหสถานประกอบการทพกตากอากาศเพมขนมาจาก ลกษณะทางกายภาพของพนทเหมาะสมมความอดมสมบรณของปาไม ประกอบกบมระยะทางไมไกลจากกรงเทพมหานคร เดนทางสะดวกสบายและทางสานกงานธนารกษพนทราชบรไดเปดใหเชาพนทราชพสดอยางถกตองตามกฎหมาย ทาใหเกดความมนใจในการลงทน สงผลใหมสถานประกอบการทพกตากอากาศในพนทเพมขน   2) นโยบายภาครฐ จงหวดราชบร จากการศกษา นโยบายของภาครฐทเกยวของกบการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวในพนทอาเภอสวนผง แบงออกเปน 3 สวน ไดแก 1) นโยบายดานการจดการสงแวดลอม 2) นโยบายดานสงเสรมการทองเทยว และ 3) นโยบายดานการใชประโยชนทดน

68 

    (1) นโยบายดานการจดการสงแวดลอม จากการศกษาขอมลจากแผนพฒนาจงหวดราชบร พ.ศ. 2553-2556 พบวาปญหาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทสาคญของจงหวดราชบร คอ พนทปาถกทาลายเพอใชประโยชนทางธรกจ ปญหาขยะ และปญหาน าเสย จากแหลงชมชน ฟารมและภาคอตสาหกรรม ซงในแผนพฒนาจงหวดราชบร พ.ศ. 2553-2556 ไดมการกาหนดนโยบายดานการจดการสงแวดลอมไวในประเดนยทศาสตรท 3 เรองการอนรกษฟนฟ และพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมความสมดลตอระบบนเวศ โดยใหความสาคญกบการสงเสรมการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การเพมพนทปาและพนทสเขยว การจดการปญหาขยะมลฝอย ลดมลพษทางนา แตนโยบายดานการจดการสงแวดลอมของจงหวดราชบรนน ยงขาดความชดเจนในการระบถงพนททตองมจดการดานสงแวดลอมอยางเจาะจง และนอกจากนนยงขาดมาตรการในการควบคมและปองกนปญหาสงแวดลอมทชดเจน สอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 12 (ผนาทองถนคนท 1, 2556) กลาววา

นโยบายดานสงแวดลอมของอาเภอสวนผงเรมมกลมอนรกษสงแวดลอมมากขน แตยงไมเปนรปธรรม ตองการใหสวนผ งเปนโมเดลหากทาไดกดปจจบนการทองเทยวมเยอะขนทาใหสงแวดลอมเสอมลงทรพยากรธรรมชาตรอยหลอลงไป การทองเทยวเมอใดทมคนเขามามาก ๆ สงนนทรพยากรธรรมชาตกจะลดลง

    นอกจากนจากการศกษายงพบวา พนทสวนใหญในอาเภอสวนผงเปนทราชพสด อานาจในการใชประโยชนอย ทสานกงานธนารกษพน ทราชบร แตไดมประชาชนและผประกอบการทพกตากอากาศเขาไปใชประโยชนในพนทราชพสดเปนจานวนมากจนมการบกรกพนทปาไมบางสวน ทางสานกงานธนารกษพนทราชบร จงมการจดระเบยบผทเขาใชประโยชนในทราชพสด โดยออกประกาศจงหวดราชบร เรอง การจดใหราษฎรเชาทราชพสดเพอประกอบกจการสถานทพกตากอากาศบนพนทราชพสดแปลงพระราชกฤษฎกากาหนดเขตหวงหามทดนฯ พ.ศ. 2481 อาเภอจอมบง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร และประกาศจงหวดราชบร เรองการจดใหราษฎรทอยอาศยทากนในทดนราชพสด แปลงพระราชกฤษฎกากาหนดเขตหวงหามทดนฯ พ.ศ. 2481 อาเภอจอมบง อาเภอสวนผง เมอวนท 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2555 ซงไดมการกาหนดหลกเกณฑในการจดการสงแวดลอมและมาตรการในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมในพนทราชพสด สาหรบผประกอบการทพกตากอากาศทใชประโยชนในพนทราชพสดไวอยางชดเจน สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 11 (ธนารกษพนทราชบร, 2556) กลาววา

69 

ตอนนมประกาศผงเมองรวมจงหวดป พ.ศ.2555 มผลบงคบใชและควบคมพนททงจงหวด รวมถงอาคารสงปลกสรางดวย ซงทางธนารกษกนาบางสวนของผงเมองรวมจงหวดมาใชออกประกาศจงหวด เพอควบคมและจดระเบยบการบกรกพนทราชพสด ซงไดมการกาหนดหลกเกณฑตาง ๆ เกยวกบการใชพนทราชพสดไวอยางครอบคลมหมดแลว ทงดานสงแวดลอม การใชพนท การสรางสงปลกสรางมการกาหนดหลกเกณฑการเชาวาจะตองมเอกสารมารบรอง วานาน ามาจากไหน นาเสยไปไหน ซงในป พ.ศ. 2555 ไดออกประกาศรบรองสงแวดลอมวาตองมระบบตาง ๆ ใหครอบคลมและไดมาตรฐาน เพอสรางความปลอดภย รกษาสภาพแวดลอม การออกประกาศนนไดมการรวบรวมความคดเหนจากหนวยงานตาง ๆ เพอออกประกาศเหลาน เพอใหเกดความยงยน

มาตรการควบคมผลกระทบสงแวดลอมในพนทสถานประกอบการทพกตากอากาศในพนทราชพสด ททางสานกงานธนารกษพนทราชบรกาหนดไวในประกาศมดงน 1) สถานประกอบการทพกตากอากาศตองอยหางจากแนวเขตพนทลมนาขน 1, 2 และแนวเขตความลาดชนรอยละ 35 ไมนอยกวา 40 เมตร 2) สถานประกอบการทพกตากอากาศ ตองจดทาระบบบาบดน าเสย ซงจะเปนประเภทระบบบาบดอสระเฉพาะอาคาร หรอประเภทระบบบาบดน าเสยมาบาบดเปนจดเดยวหรอหลายจดกได โดยไดรบการรบรองจากสานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดราชบร 3) ปรมาณของน าทงตองไมกอใหเกดความเสยหายตอทรพยากรธรรมชาตและทรพยสนขางเคยง การระบายนาออกจากสถานประกอบการตองไดรบความยนยอมจากผดแล 4) สถานประกอบการทพกตากอากาศตองปลกตนไมยนตนพนธทองถนไมนอยกวา 20 ตน/ ไร ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา จงหวดราชบรมการกาหนดนโยบายดานการจดการสงแวดลอมภายในแผนพฒนาจงหวดราชบร พ.ศ. 2553-2556 แตยงขาดการกาหนดหรอระบถงพนททตองมการจดการดานสงแวดลอมอยางชดเจน ขาดนโยบายดานการจดการสงแวดลอมทเหมาะสมกบพนทและขาดมาตรการในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมอยางจรงจง     (2) นโยบายดานสงเสรมการทองเทยว จากการศกษา แผนยทธศาสตรการทองเทยวจงหวดราชบรปพ.ศ. 2556 – 2559 เกยวกบนโยบายดานการพฒนาการทองเทยวพบวา แผนยทธศาสตรการทองเทยวจงหวดราชบร ปพ.ศ. 2556 – 2559 มงเนนและใหความสาคญตอการยกระดบคณภาพแหลงทองเทยว มาตรฐาน

70 

สนคาและการบรการ การบรหารจดการการทองเทยวสมาตรฐานระดบสากลและใหความสาคญแกการทองเทยว สงเสรมการตลาดแนวใหม สรางภาพลกษณและกจกรรมการทองเทยวทมเอกลกษณ พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการประชาสมพนธ โดยมวสยทศนดานการทองเทยว ดงน “ราชบรเมองแหงศลปะรวมสมย วถธรรมชาตและวฒนธรรมลมน าแมกลอง” ซงในแผนยทธศาสตรการทองเทยวจงหวดราชบรปพ.ศ. 2556 – 2559 ไมมการกลาวถงการสงเสรมการทองเทยวทเจาะจงพนทอาเภอสวนผงอยางชดเจนเชนเดยวกบ แผนพฒนาจงหวดราชบร พ.ศ. 2553-2556 ทไมมการกาหนดนโยบายดานสงเสรมการทองเทยวอาเภอสวนผง การสงเสรมการทองเทยวเปนไปในภาพรวมของทงจงหวด แตอยางไรกตาม เมอวนท 27 พฤศจกายน พ.ศ. 2555 ผวาราชการจงหวดราชบร ไดมอบแนวทางปฏบตราชการจงหวดราชบร ประจาปพ.ศ. 2556 รวม 8 ดาน (สานกงานจงหวดราชบร, 2556) ใหทกสวนราชการนาไปเปนแนวทางในการปฏบต ซงในดานท 3 ไดมงเนนในการสงเสรมการทองเทยวอาเภอสวนผงโดยมรายละเอยด เกยวกบการจดระเบยบการจราจรและรกษาความปลอดภยในเขตทองเทยวอาเภอสวนผงและสงเสรมกจกรรมสงตะวน รกนรนดร วนวาเลนไทน สวนผง ซงอาเภอสวนผงเคยจดขนเมอปพ.ศ. 2549 โดยทางอาเภอสวนผงเปนผรบผดชอบ เปนการแสดงใหเหนวาจงหวดราชบรใหความสาคญแกการทองเทยวอาเภอสวนผงถงแมจะไมมนโยบายดานการพฒนาการทองเทยวทชดเจนกตาม จากการสมภาษณประชาชนและผนาชมชนในพนทเกยวกบการสงเสรมการทองเทยวของทางจงหวดพบวา ผใหสมภาษณใหความเหนไปในทศทางเดยวกนวา พนทอาเภอสวนผงนนยงไมมนโยบายสงเสรมการทองเทยวอยางชดเจน โดยผใหสมภาษณคนท 13 (ผนาทองถนคนท 2, 2556) กลาววา “ทางจงหวดควรมนโยบายทองเทยวและกรอบทชดเจน ตอนนการบงคบใชยงไมชดเจน หากมกรอบหรอกฎเกณฑทเปนมาตรฐานใหแกผประกอบการ จะทาใหมระเบยบมากขน มบทลงโทษหากมการใชพนทใหเกดผลเสย” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศ คนท 7, 2556) กลาววา

ในอดตนโยบายของภาครฐเรองการทองเทยวยงไมไดกาหนดอยางชดเจน เพราะไมไดเปนเมองทองเทยวตงแตแรก แตปจจบนไดมเมอเขาประชมกบจงหวด กจะนาปญหามาพดคย แลวปรบไปพรอมกน ทกวนนมนโยบายทชดเจน เชน การเชาทราชพสด ซงมนกลงทนบางกลมทเขามาเชาเพอทาธรกจซงตองการพนท ทมนคงในการประกอบการ ซงตอนนทางสานกงานธนารกษพนทราชบร กาลงพจารณานโยบายใหเชาระยะยาว เพราะเมอกอนเปนการเชา 3 ปแลวตอสญญาใหม

71 

ผลการศกษาสามารถสรปไดวา จงหวดราชบรมนโยบายสงเสรมการทองเทยวแตจะมงเนนและใหความสาคญแหลงทองเทยวดงเดมของจงหวด เชน ตลาดน า ยงขาดนโยบายสงเสรมการทองเทยวอาเภอสวนผงอยางชดเจน ขาดการกาหนดรปแบบการสงเสรมการทองเทยวทเหมาะสมกบพนท การสงเสรมการทองเทยวเปนเพยงการสนบสนนกจกรรมการทองเทยวททางอาเภอสวนผงจดขน     (3) นโยบายดานการใชประโยชนทดน จากการศกษาขอมล แผนพฒนาจงหวดราชบร พ.ศ. 2553-2556 เกยวกบนโยบายดานการใชประโยชนทดน พบวา แผนพฒนาจงหวดราชบร พ.ศ. 2553-2556 ไมมการกาหนดการใชประโยชนทดนอาเภอสวนผงไวในประเดนยทธศาสตรใด แตเมอวนท 30 พฤศจกายน พ.ศ. 2555 ไดมการประกาศใชผงเมองรวมจงหวดราชบรในราชกจจานเบกษา (กฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดราชบรพ.ศ.2555) มการกาหนดหลกเกณฑการใชประโยชนทดนภายในจงหวดราชบรเพอใหเกดการใชประโยชนทดนอยางเหมาะสมโดยมการกาหนดไววาพนทใดเหมาะสาหรบการใชประโยชนดานใด หรอหามใชประโยชนดานใด ซงพนทสวนใหญของอาเภอสวนผงถกกาหนดใหเปนทดนประเภทอนรกษปาไม การใชประโยชนทดนเพอการสรางอาคารทพกตองชาตองอยในเกณฑทกาหนดไว และไดรบอนญาตจากผทรบผดชอบกอน เนองจากพนทอาเภอสวนผงสวนใหญเปนทราชพสด จงหวดราชบรจงไดออกประกาศจงหวดราชบรเรอง การจดใหราษฎรเชาทราชพสดเพอประกอบกจการสถานทพกตากอากาศและทอยอาศยบนพนทราชพสดแปลงพระราชกฤษฎกากาหนดเขตหวงหามทดนฯ พ.ศ. 2481 อาเภอจอมบง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร เพอเปนการจดระเบยบการใชประโยชนทดนในพนทราชพสดซงถอเปนนโยบายดานการใชประโยชนทดนอกทางหนง โดยธนารกษพนทราชบรจะใหเจาหนาททดแลพนททาการสารวจวาพนทนนสามารถใชประโยชนไดหรอไมโดยผเชาสมารถเปลยนวตถประสงคการใชประโยชนทดนได ซงสอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศ คนท 7, 2556) กลาววา

การใชทดนสวนใหญเปนทราชพสดไมมเอกสารสทธทเปนโฉนด ผประกอบการหรอประชาชนเชาทราชพสดอย และมการกาหนดเงอนไขการใชพนทตามมาตรฐานกฎราชพสดทวไป คอ มสทธปลกสรางสงกอสรางไดแคน ตองมพนทดแลสงแวดลอม การกาจดของเสยซงมกาหนดไวให

72 

ผลการศกษาสามารถสรปไดวา จงหวดราชบรไมไดมการกาหนดการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนผง แตจงหวดราชบรมการประกาศใชผงเมองรวมราชบรและการเชาพนทราชพสดของสานกงานธนารกษพนทราชบร ซงถอเปนตวกาหนดและควบคมการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนผงอกทางหนง สรปผลการศกษานโยบายภาครฐ จงหวดราชบร ซงประกอบไปดวย นโยบายดานการจดการสงแวดลอม นโยบายการสงเสรมการทองเทยว และนโยบายดานการใชประโยชนทดน สามารถสรปไดวา นโยบายดานการจดการสงแวดลอม พบวา จงหวดราชบรยงไมมการกาหนดนโยบายดานการจดการสงแวดลอมในพนทอาเภอสวนผ งอยางชดเจน มเพยงนโยบายดานการจดการสงแวดลอมทเปนภาพรวมของทงจงหวด และยงขาดมาตรการในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมในพนทอยางครอบคลม ขาดหนวยงานเขามาดแลรบผดชอบในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมในพนทอยางจรงจง นโยบายดานการสงเสรมการทองเทยว พบวา จงหวดราชบรมนโยบายสงเสรมการทองเทยวแตจะมงเนนและใหความสาคญแหลงทองเทยวดงเดมของจงหวด เชน ตลาดน า ยงขาดนโยบายสงเสรมการทองเทยวอาเภอสวนผงอยางชดเจน ไมมการกาหนดรปแบบการทองเทยววาควรเปนไปในรปแบบใดจงจะเหมาะสมกบศกยภาพของพนท การสงเสรมการทองเทยวเปนเพยงการสนบสนนการทองเทยวททางอาเภอสวนผงจดขนมา นโยบายดานการใชประโยชนทดน พบวา จงหวดราชบรไมมการกาหนดนโยบายสงเสรมการใชประโยชนทดนอาเภอสวนผง แตจงหวดราชบรมการประกาศใชผงเมองรวมราชบรซงมการกาหนดเขตประเภทการใชทดนอยางชดเจน ซง ถอเปนการกาหนดความเหมาะสมการใชประโยชนทดนอกอยางหนง นอกจากนยงมประกาศของสานกงานธนารกษพนทราชบรทมการกาหนดหลกเกณฑในการเชาพนทราชพสดเปนเครองมอในการชวยควบคมหรอกาหนดแนวทางการใชประโยชนทดนอกทางหนง 4.2.2 สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนดานอน ๆ ในอาเภอสวนผง จงหวดราชบร จากการศกษายงพบวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนผง ไมไดเปลยนแปลงไปใชประโยชนในเชงทองเทยวอยางเดยวแตมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเพอทาการเกษตรเชงเดยว เชน การปลกยางพารา ซงสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนผงสามารถสรปไดเปน 3 สาเหตดงน 1) ความไมมนคงในการ

73 

ครอบครองทดนของประชาชนและราคาทดน 2) การบกรกพนทของนายทนและ 3) ความขดสนของประชาชน 1) ความไมมนคงในการครอบครองทดนของประชาชนและราคาทดน โดยผใหขอมลใหความเหนเกยวกบ สาเหตของการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนผงวา เกดจากความไมมนคงในการครอบครองทดน เนองจากพนทสวนใหญเปนทราชพสดสานกงาน ธนารกษพนทราชบรจงประกาศใหมการเชาทดน แทนการเสยภาษแกทองถน ทาใหประชาชนรสกไมมนใจในการครอบครองพนทของตนเอง ประกอบกบราคาทดนทเพมสงขนอยางรวดเรวทาใหประชาชนตดสนใจขายทใหแกนายทน สอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 8 (ผนาชมชนคนท 3, 2556) ทกลาววา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเกดจากการเพมขนของประชาชนในพนท ซงมทงประชาชนในพนทและประชาชนนอกพนทเขามาอยอาศย และการทภาครฐใหประชาชนเชาพนทแทนการเสยภาษทาใหประชาชนเกดความไมมนคงในการครองทดน

อาเภอสวนผงเปลยนไปมาก มคนเพมขนทงคนในพนทและคนนอก ทาใหเกดการเปลยนแปลง ท งเพออยอาศยและธรกจ ซงตอนนสวนผ งบมทสด คอ การทองเทยว สวนดานสงแวดลอมนนรสอรทไมไดบกรกปา แตซอจากเจาของเดมซงเมอกอนเสยภาษ แตตอนนมความเปลยนแปลงเกดขนจากหนวยงานรฐ ซงชาวบานตองเชาทอยและททากนจากธนารกษพนทราชบรตามพระราชกฤษฎกา 2481 ประชาชนตองเชาทดน ซงสงททาใหประชาชนไมอยดกนด คอ ภาครฐ เพราะตองเชาทดน ทาใหชาวบานรสกไมมความมนคงในทดน ประชาชนอยมาตงแตปยา ตายาย แลวอยๆ หนวยงานของรฐบอกใหเชา ทดนสวนใหญเปนของรฐ รฐใหยกเลกการเสยภาษใหรฐ

สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 6 (ผนาชมชนคนท 1, 2556) ทกลาววาการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนอาเภอสวนผ งมาจากปญหาเกยวกบเรอง เอกสารสทธระหวางประชาชนกบภาครฐ โดยกลาววา “สวนผงมปญหาเรองเอกสารสทธเรองทดนซงประชาชนใหความสนใจมากกวารสอรทและสงแวดลอม ชาวบานไมสามารถเชาทดนไดเพราะรายไดไมมากพอและเปนสาเหตททาใหชาวบานขายท” 2) การบกรกพนทของนายทนเพอหวงเกรงกาไร หรอเพอนาไปใชในการเกษตรเชงเดยวเนองจากพนทยงไมมการออกเอกสารสทธในการครอบครองทชดเจน เมอนายทนซอสทธ จากประชาชนแลวอาจมการบกรกขยายพนทเพมเตมจากพนทเดมทซอมา รวมไปถงประชาชนท

74 

ขายทไปอาจมการเขาไปแผวถางในพนทใหมเพอนามาใชประโยชน โดยผใหสมภาษณคนท 13 (ผนาทองถนคนท 2, 2556) กลาววา

การใชประโยชนทดนเปลยนแปลงไป เดมทประชาชนทาการเกษตร แตปจจบนเปนรสอรทมากขน มการพฒนาเพอการทองเทยวเปนหลกไมใชเพอการเปนอยคาขาย ทดนของชาวบานเรมขายแลวตนเองกเขาไปอยในททไมเจรญ อาจเปนเหตใหบกรกพนทปา ปญหาเกดจากนกลงทน เปนผบกรกพอมาลงทนแลวกจะขยายเขาพนทปา สวนใหญพนท ททารสอรทเปนพนทการเกษตรการทองเทยวทาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเปนหลก การปลกยางกเปนอกสวนหนง เนองจากภมอากาศ ภมประเทศ เหมาะแกการปลกยาง

สอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 14 (ผนาทองถนคนท 3, 2556) กลาววา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนอาเภอสวนผงเกดจากความไมแนนอนของสทธการครอบครองทดนอาจสงผลใหเกดการขายทใหแกนายทนทเขามาซอทเพอหวงเกรงกาไร

การใชประโยชนทดนเปลยนไปมาก เนองจาก อยใกลชายแดนมแนวโนมทจะเปดชายแดนและมคนมาซอสทธทดนเพอประกอบธรกจดวยเหตผลตาง ๆ เชน ใกลการคาชายแดน ชาวบานททาอาชพเกษตรไมมนคงในอาชพกขายทดน ซงมาจากการขาดทนและความไมแนนอนในการถอครองสทธทดน รวมถงมผมาลงทนอสงหารมทรพยเพอเกรงกาไร

3) ความขดสนของประชาชน โดยผใหขอมลบางสวนใหความเหนเกยวกบสาเหตของการเปลยนแปลงการใชประโยชน ในอาเภอสวนผงวาเกดจากความขดสนของประชาชน จากการทาการเกษตรแลวไดผลผลตตาไมค มทนประกอบกบในพนทมการพฒนามากขน ภาระคาใชจายสงขน ประชาชนทไมมเงนทนในทาการเกษตร จงตองแบงพนทขายเพอนาเงนมาเปนเงนทนหรอบางคนกตดสนใจขายทใหแกผประกอบการทพกตากอากาศ แลวเขาไปเปนลกจางในสถานประกอบการทพกตากอากาศ เพราะ มความมนคงทางรายไดมากกวาการทาการเกษตร ซงสอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) ทกลาววา

75 

เปลยนแปลงการใชประโยชนทดน อาเภอสวนผง รอยละ 40 เปลยนไปเปน รสอรทและรานอาหาร คนในสวนผงโดยตรงยงทาอาชพเดม แตพนทบางสวนนายทนเขามาซอจากเกษตรกร เมอเกดการชกหนาไมถงหลงกตองขายสงลกเรยน เพราะ เงนไมพอใช สาเหตการเปลยนแปลงเกดจากความขดสนของประชาชนและคนทมทเยอะกขายเพอนาเงนมาลงทนทาเองบางเปนบานพกแตทชาวบานทาเองมนอย

ผลการศกษาสามารถสรปไดวา สาเหตของการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนของพนทอาเภอสวนผง จงหวดราชบร นอกจากการทองเทยวยงมสาเหตอน ๆ เชน ความไมมนคงในการครอบครองทดนและราคาทดน ความขดสนของประชาชน การเกรงกาไรของนายทน โดยการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวในพนทอาเภอสวนผง จงหวดราชบร สวนใหญเปลยนจากพนททางการเกษตรไปเปนสถานประกอบการทพกตากอากาศ แตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนนนไมไดมเพยงแคการเปลยนแปลงเปนสถานประกอบการทพกตากอากาศเพยงอยางเดยว ยงมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนไปเปนการทาเกษตรเชงเดยวเพมขน เชน การปลกยางพารา

4.3 ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร การศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร สามารถนาเสนอผลการศกษาผลกระทบสงแวดลอม 4 ดานไดแก ดานทรพยากรกายภาพ ดานทรพยากรชวภาพ ดานคณคาการใชประโยชนมนษย และดานคณภาพชวต ซงมรายละเอยดดงน   4.3.1 ดานทรพยากรกายภาพ การศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผ ง จงหวดราชบร ดานทรพยากรกายภาพ แบงออกเปน 4 สวน ประกอบไปดวย สภาพภมประเทศ อทกวทยา และทรพยากรดน รายละเอยดดงน    

76 

4.3.1.1 สภาพภมประเทศ อาเภอสวนผงมพนทการปกครองอย 4 ตาบล ไดแก ตาบลสวนผง ตาบลตะนาวศร ตาบลชฏปาหวาย และตาบลทาเคย โดยตาบลปาหวาย และตาบลทาเคย มพนทปาเหลออยนอยมากเปนเพยงปาชมชนหรอภเขาททางทองถนอนรกษไวพนทปาสวนใหญอยใน ตาบลสวนผง และตาบลตะนาวศร จากการสมภาษณ ผนาชมชน ผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ ธนารกษพนทราชบร และองคกรพฒนาเอกชน ใหความเหนไปในทศทางเดยวกนวา สภาพภมประเทศของอาเภอสวนผง มลกษณะเปนทราบสง มภเขาจานวนมาก มธรรมชาตและปาไมทสมบรณ พนทราบเหมาะสมตอการเพาะปลก และเลยงสตว โดยผใหสมภาษณคนท 11 (ธนารกษพนทราชบร, 2556) กลาววา “ลกษณะพนทสวนผงเปนภเขามพนทราบไมมาก พนทราบเหมาะแกการทาการเกษตร” สวนในดานของผใหสมภาษณคนท 2 (ประชาชนคนท 2, 2556) กลาวคลายกนวา “พนทสวนผงเปนพนทสง ๆ ตา ๆ มทราบนอยเปนภเขาสวนใหญ”   ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา สภาพภมประเทศของสวนผงนนเปนภเขาสลบกบทราบเชงเขา มพนทราบลมบรเวณรมแมน า พนทราบเหมาะสาหรบการทาการเกษตร การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว ไมสงผลกระทบตอสภาพภมประเทศ เนองจาก การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนสวนใหญเกดขนในพนทเกษตรกรรม ทอยอาศย ทมการแผวถางปรบสภาพพนทไวแลว หรอไมกเปนพนทเหมองเกาทถกปลอยทงใหรกราง การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาจสงผลกระทบทางบวกแกสภาพภมประเทศ เพราะทาใหสภาพพนทดขน   4.3.1.2 อทกวทยา การศกษาเกยวกบอทกวทยาเปนการศกษาเกยวกบแหลงน าและลกษณะทางกายภาพของแหลงน าในพนทอาเภอสวนผ งทคาดวาจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวแบงออกเปน 4 สวนประกอบไปดวย แหลงน าผวดน น าใตดน เหตการณนาทวม และความสามารถในการระบายนา ซงมรายละเอยดดงน

1) แหลงนาผวดน จากการศกษาพบวา แหลงน าผวดนทสาคญในอาเภอสวนผงไดแก แมน าลา

ภาช แมน าทาเคย อางเกบน าชฏปาหวาย บอน าตน และสระน าขนาดใหญ ซง เปนแหลงน าสาคญทประชาชนในพนทใชสาหรบอปโภคบรโภค จากการสมภาษณ ผ นาชมชน ผ นาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ ธนารกษพนทราชบร และองคกรพฒนาเอกชน ใหความเหนเกยวกบเรอง แหลงน าผวดน ไปในทศทางเดยวกนวา แหลงน าผวดนทประชาชนในพนทใช จะแบงเปน 2 แหลง ไดแก 1 แหลงนาผวดนจากบอนาตนททางทองถนหรอหมบานสรางขน 2 แหลงนาผวดนจาก

77 

ธรรมชาตหรอน าตก ปจจบนมสถานประกอบการทพกตากอากาศตงอยใกลกบแหลงน าผวดน ใชน าจากแหลงน าเดยวกบประชาชนในพนท ซงอาจเกดผลกระทบแก แหลงน าผวดนและการใชน าของประชาชนในพนทได โดยผลกระทบจะแบงออกเปน 2 ดาน ดงน

(1) ผลกระทบตอแหลงน าผวดน จากการทมสถานประกอบการทพกตากอากาศอยใกลกบแหลงน าผวดน หากมการปลอยน าทงอยางไมระมดระวง หรอมการจดการน าทงไมเปนระบบและไมไดมาตรฐาน อาจเกดการปนเปอนของเสยลงสแหลงนาได ซงผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 7, 2556) ไดมความหวงกงวล เกยวกบเรอง ปญหาน าทงจากสถานประกอบการทพกตากอากาศเชนกน โดยกลาววา “ปญหานาใชนนไมม แตทนากลวคอนาทงททกคนไมไดระวงในการทง แตสาหรบในพนทของเรามคลองน าทงใหน าซมลงดน และอยหางจากแหลงนาผวดน เนองจากเราอยากอยในพนทเปนเวลานาน และไมอยากแกปญหาทหลง”

ขณะเดยวกนผใหสมภาษณคนท 21 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 6, 2556) กลาวเพมเตมเกยวกบปญหาน าทงวา ทางสถานประกอบการมการจดการน าทงอยางถกตอง โดยกลาววา “เราใชน าจากแมน าลาภาช ซงเปนแหลงเดยวกบชาวบาน เพราะอยตดแมน าลาภาช แตทางรสอรทกมระบบกาจดน าเสย มถงไขมน 2 ถง มถงบาบดน า เพอจดการกบน าทงของทาง รสอรท” (2) ผลกระทบตอการใชน าของประชาชนในพนท เ นองจากสถานประกอบการทพกตากอากาศทอยใกลแหลงนาผวดน มการสรางฝายกนน า เพอนาน ามาใชในสถานประกอบการทพกตากอากาศ มความตองการใชน าจากแหลงน าผวดนมเพมมากขน น าทจะไปถงประชาชนจงมปรมาณลดลงเกดปญหาการขาดแคลนน าใชของประชาชนเพมขน สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 8 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) กลาววา

ประชาชนในหมบานใชน าจากบอนาตนเปนประปาหมบานคณภาพนาไมแตกตางจากอดต แตการใชน าปจจบนไมเพยงพอ เพราะ มประชากรเพมขน ท งจากประชาชนในพนทและคนขางนอกเขามา ปญหาน าไมพอใชเกดกบทอน เชน ทผาปกชาวบานใชน าจากน าตก ซงใชน าแหลงเดยวกบรสอรทกเกดความไมพอใชแตยงไมมการทะเลาะกนเรองน าเพราะคนในหมบานตองพงพาอาศยกบ รสอรทซงอยกนแบบจนเจอกน

ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา อาเภอสวนผงมแหลงน าผวดนทสาคญไดแก แมนาลาภาช ซงเปนแหลงน าทประชาชนในพนทสวนใหญนามาใชประโยชน ปรมาณน าใน

78 

แมน าลาภาชน นมความอดมสมบรณตลอดท งป การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาจสงผลกระทบตอแหลงน าผวดน ทงดานคณภาพน าผวดนและปรมาณน าผวดนทไปสประชาชนในพนท แตอยางไรกตาม ทางสถานประกอบการทพกตากอากาศเองกไดมการจดการน าเสยจากสถานประกอบการของตนเอง เชนการสรางบอพกน าเสย หรอการสรางระบบบาบดน าเสย สวนในดานของน าทนามาใชนนทางสถานประกอบการทพกตากอากาศเอง มการเจาะบอบาดาล หรอขดบอเพอกกเกบน าไวใชในสถานประกอบการของตนเอง การใชน าจากแหลงน าผวดนอาจสงผลกระทบตอการใชน าของประชาชนบางในชวงฤดแลง 2) นาใตดน จากการศกษาพบวา การใชน าใตดนในพนทสวนผ งน นมการนามาใชในสดสวนไมมาก สวนใหญจะถกนาไปใชในสถานประกอบการทพกตากอากาศ ซงจากการสมภาษณ ประชาชนในพนท ผนาชมชน ผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ ธนารกษพนทราชบร และองคกรพฒนาเอกชน เกยวกบเรอง การใชน าใตดนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ผใหสมภาษณสวนใหญ กลาวไปในทศทางเดยวกนวา ผประกอบการทพกตากอากาศสวนใหญใชน าแหลงเดยวกบชมชน แตทางผประกอบการทพกตากอากาศกไดมการเจาะบอน าบาลดาลเพอเปนแหลงนาสารองไวใชในพนทของตนเองดวยเชนกน สวนในดานผประกอบการทพกตากอากาศทอยบนพนทสงไมสามารถนาน าบาดาลมาใชได จะมการขดบอน าขนาดใหญเพอกกเกบน าฝนไวใชในสถานประกอบการของตนเอง สวนในดานของประชาชนจะใชน าจากแหลงน าธรรมชาต เนองจากการนานาใตดนมาใชตองใชทนสง ซงประชาชนในพนทไมมตนทนมากพอทจะเจาะนาบาดาลไวใชเอง สอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 5 (ประชาชนคนท 5, 2556) ไดกลาววา “รสอรทมการเจาะนาบาดาลไวใชบางแตบางแหงกเจาะไมออก” สอดคลองกบขอมลผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 7, 2556) ไดกลาวเพมเตมวา “รสอรททไมอยตดกบลาหวยจะใชน าบาดาล แตสวนตวใชน าในลาธารในการรดน าตนไม สวนน าทใชในการอปโภคบรโภคใชน าบาดาล” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การใชน าใตดนนนสวนใหญจะอยในกลมของผประกอบการทพกตากอากาศ ซงประชาชนในพนทสวนใหญ ใชน าจากแหลงน าผวดน เชน ประปาภเขา หรอบอน าตนททางชมชนจดหาไวให การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวนนไมสงผลกระทบตอปรมาณน าใตดน เพราะอาเภอสวนผงมแมน าลาภาชเปนแมน าสายหลกมน าไหลตลอดป และประชาชนหรอสถานประกอบการทพกตากอากาศใชน าจากแหลงน าผวดนควบคไปกบการใชน าใตดน ปรมาณนาใตดนทน ามาใชจงมไมมาก

79 

3) เหตการณนาทวม จากการสมภาษณประชาชนในพนท ผนาชมชน ผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ ธนารกษพนทราชบร และองคกรพฒนาเอกชน เกยวกบ เหตการณน าทวมในพนทอาเภอสวนผง สามารถแบงสาเหตของเหตการณนาทวมออกเปน 2 ประการ คอ (1) เหตการณน าทวมทเกดจากน าลนตลง จากปรมาณนาในแหลงน ามมากจงลนตลงออกมาทวมพนทบรเวณรมแมน า แตน าททวมเปนน าปาทมาเรวไปเรว เหตการณน าทวมนนเปนเพยงระยะเวลาสน ๆ สวนความรนแรงนนขนอยกบปรมาณฝนทตกลงมา ซงอาจทาใหเกดการขาดของสะพานภายในพนท การตดตอสญจรของประชาชนถกตดขาด สงผลกระทบตอประชาชนการชวตของสวนใหญในพนททางออม ซงสอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 4 (ประชาชนคนท 4, 2556) ไดกลาววา “มเหตการณน าทวมจากน าลนตลงขนมา” และผใหสมภาษณคนท 11 (ธนารกษพนทราชบร, 2556) กลาววา “น าทวมเกดแตรมน าเปนน าทมาเรวไปเรวและตอนนกมการปรบปรงสะพานทขาดทกพนท ทาหชางเขาดนและลกลงไปในดนมากเพอแกปญหาคอสะพานขาด พนทสวนผ งเปนทสงน าททวมเปนเพยงน าผาน” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 7, 2556) ไดกลาววา

จรง ๆ อาเภอสวนผงมแมน าลาภาชเปนสายหลก หลายครงทไดยนขาววาน าปามาทวมบานพง จรง ๆ ชาวบานอยมานาน ผประกอบการรายใหมเขามายงไมรจกพนทดพอ ยงไมรวาปรมาณน ามากนอยเพยงใด ซงสภาวะน าปานนกมหนกมเบาสลบกนไป ไมไดมผลกระทบจากคนเมองมาสรางสงปลกสรางหรอรกปา ปญหาทออกสอเปนปญหาทเกดจากความไมเขาใจพนทมากกวา พนทสวนผงดงเรมมคนใหความสนใจมากประกอบกบสวนผงเปนพนทตนน ามขาวน าทวมทกป แตชาวบานทอยในพนทน นกจะรระยะของน าปา และไฟปาวารนแรงแคไหน ผประกอบการใหมทจะเขามาอยนนตองทาความเขาใจสภาพพนท

(2) เหตการณน าทวมจากการทมสถานประกอบการทพกตากอากาศ ปลกสรางอยบรเวณรมแมน าเกนไป หรอมการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศ ขวางเสนทางการไหลของน า พอถงฤดฝนมปรมาณน ามากเกดปญหาน าทวม และเกดความเสยหายแกสถานประกอบการทพกตากอากาศ เชน การสรางถนน ขวางทางน า สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 20 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 5, 2556) ทกลาววา “ปญหาน าทวมในพนทเคยม แตไมรนแรงเปน เพราะ รสอรทไปปลกตามลาหวยทาใหเกดปญหา สรางขวางทางน า ทาให

80 

สภาพพนทเปลยนไป จงถกน าทวม” เชนเดยวกบผใหสมภาษณคนท 23 (องคกรพฒนาเอกชนคนท 1, 2556) กลาววา “ดานน าทวมในพนทมแคน าหลาก น ามาแรงถาจะทวมกคอ ไปสรางรสอรทขวางทางนาหรอปลกตดลาหวยเกนไป” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผง ไมสงผลกระทบตอปญหาน าทวมในพนท เพราะปญหาน าทวมในพนท เปนเพยงแคนาลนตลงจากนาปาไหลหลาก และมระยะเวลาในการทวมเพยงสน ๆ ซงปญหาน าทวมจากน าลนตลงในพนทเปนปญหาทเกดขนตงแตอดต ระดบความรนแรงนนจะขนอยกบปรมาณน าฝนทตกในพนท พนททถกน าทวมสวนใหญจะอยใกล แหลงน าหรอมการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศขวางทางนา 4) ความสามารถในการระบายนา จากการสมภาษณประชาชนในพนท ผนาชมชน ผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ ธนารกษพนทราชบร และองคกรพฒนาเอกชน เกยวกบเรอง ความสามารถในการระบายน าของพนทอาเภอสวนผง พบวา พนทอาเภอสวนผง มความสามารถในการระบายน าไดด เนองจากลกษณะภมประเทศของอาเภอสวนผงเปนทราบสลบกบภเขาและดนในพนทเปนดนรวนปนทรายมคณสมบตในการระบายน าไดด เหตการณน าทวมในพนทจงไมรนแรงและใชเวลาไมนาน สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) กลาวเพมเตมวา “ปญญาน าทวมไมรนแรง เพราะ เปนทสงน ามาแลวกหลากไป แตกจะมปญหากบท ทอยใกลแมน าลาภาชอาจโดนทวม” แตขณะเดยวกนมผใหสมภาษณบางทานใหขอมลวาผประกอบการทพกตากอากาศมการสรางเขอนกนน าเพอกกเกบน าไวใชในพนทของตนเองซงการสรางเขอนกนน าอาจทาใหเกดการเปลยนเปลยนทศทางการไหลของน า โดยผใหสมภาษณคนท 13 (ผนาทองถนคนท 2, 2556) กลาววา “แตมปญหาเรองการกนเขอนกกน าเปลยนทางน าของรสอรท ทาใหเกดปญหาการขาดน า” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 14 (ผนาทองถนคนท 3, 2556) กลาววา “ปญหาการแยงน าระหวางรสอรทกบชาวบาน เพราะแตละรสอรทนนจะสรางฝายชะลอน าของตนเองแตกอาจจะสงผลกระทบตอทายนา” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผ ง สงผลกระทบทางลบตอการระบายน าในพนทอาเภอสวนผ ง เ นองจาก มการก นเ ขอนหรอฝายชะลอน าของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ทาใหความสามารถในการระบายน าหรอทศทางการไหลของน าเปลยนไป แตเนองจากทพนทอาเภอ

81 

สวนผง มลกษณะภมประเทศเปนทราบสลบกบทสง พนทสวนใหญเปนทสงมความสามารถในการระบายนาไดด การสรางฝายชะลอนาขนาดเลกในพนทเพอกกเกบนา     4.3.1.3 ทรพยากรดน การศกษาเกยวกบเรองของทรพยากรดนในพนทอาเภอสวนผ ง ประกอบไปดวย ลกษณะดนและการพงทลายของดน

1) ลกษณะดนและการชะลางพงทลายของดน จากการศกษาพบวา ลกษณะดนในพนทอาเภอสวนผงเปนดนรวนและดนปนทราย งายตอการชะลางพงทลาย ปญหาการชะลางพงทลายของดนในพนทมบางแตไมรนแรง จากการสมภาษณ ประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ ธนารกษพนทราชบรและองคกรพฒนาเอกชน ใหความเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง ลกษณะดนและการชะลางพงทลายดนทเกดขนในพนทอาเภอสวนผง วาในพนทอาเภอสวนผงไมมเหตการณการชะลางพงทลายของดนรนแรง และสามารถแบงสาเหตการชะลางพงทลายของดนออกเปน 2 สวน ดงน     (1) การชะลางพงทลายของดนจากการทาการเกษตร เพราะการทาการเกษตรตองมการไถพรวนดน เพอกาจดวชพช ทาใหหนาดนถกเปดโลงไมมสงปกคลม และถาหากเปนการทาการเกษตรในพนททมความลาดชนแลวจะยงเสยงตอการชะลางพงทลายของหนาดน ทงจากฝนและลม ซงสอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 12 (ผนาทองถนคนท 1, 2556) ทกลาววา “ลกษณะของอาเภอสวนผงเปนดนรวนปนทราย เหมาะแกการปลกออยปลกมน ปญหาการชะลางพงทลายของดนมมาตงแตในอดต เกดจากการทาการเกษตร การไถหนาดน การชะลางพงทลายของดนไมมสาเหตมาจากรสอรท” (2) การชะลางพงทลายของดนจากการพฒนา เนองจากพนทอาเภอสวนผงไดรบความสนใจจากนกทองเทยว ทาใหมนกทองเทยวเขามาเทยวในพนทเพมขน ภาครฐจงเขามาพฒนาพนทอาเภอสวนผงใหมความสามารถในการตอบสนองตอความตองการทมากขน เชน การขยายถนนเพมเพอรองรบการจราจรทเพมขน ซงการขยายถนนนนตองมการเปดหนาดนบรเวณรอบพนทกอสราง ประกอบกบพนทอาเภอสวนผงมภเขามากอาจมบางชวงทตองตดผานภเขาการขยายถนนบรเวณนนหากทา ไมเรยบรอยอาจเกดการชะลางพงทลายของดนได สอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 14 (ผนาทองถนคนท 3, 2556) ไดใหความเหนในประเดนนวา “ปญหาการชะลางพงทลายดนเกดบาง จากการพฒนาเสนทางการตดแตงไมด จากการทาการเกษตร เปนการปลกพชเชงเดยว ปลกยางพารา รสอรทไมมสวนทาใหเกดปญหา”

82 

แตขณะเดยวกนกมผใหสมภาษณบางทานมความเหนขดแยงเกยวกบ สาเหตการชะลางพงทลายของดนวาเกดจากการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศใกลแหลงน าจงเกดปญหาการชะลางพงทลายของดน โดยผใหสมภาษณคนท 13 (ผนาทองถนคนท 2, 2556) กลาววา “ปญหาการชะลางพงทลายของดนเกดจากการสรางรสอรทบรเวณรมนา” ในทางกลบกนยงมผใหสมภาษณบางสวนใหความเหนเกยวกบปญหาการชะลางพงทลายของดนในพนทอาเภอสวนผ งวาไมเคยเกดขน โดยผ ใหสมภาษณคนท10 (ผนาชมชนคนท 5, 2556) กลาวตรงกนโดยกลาววา “ปญหาชะลางการพงทลายของดนไมม” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวนนไมสงผลกระทบตอลกษณะดน เพราะ การใชประโยชนทดนไมไดมการขดหนาดนออกไปจากพนท ไมมการปนเปอนสารเคมอนตรายลงสดนและไมสงผลกระทบตอการชะลางพงทลายของดน ปญหาการชะลางพงทลายของดนในพนทขนอยกบลกษณะของพนท และการใชประโยชน เนองจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวนนเปนการเปลยนแปลงในพนราบ และเปนพนททมการใชประโยชนทดนอยแลวการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเปนเพยงการเปลยนวตถประสงคการใชทดน สวนการชะลางพงทลายของดนทอยรมน านนเปนการชะลางพงทลายของดนทเกดขนตามธรรมชาตอยแลว การมสถานประกอบการทพกตากอากาศเขาไปตงบรเวณรมแมนาอาจเปนตวเรงใหเกดการชะลางพงทลายของดนเรวขน   4.3.2 ดานทรพยากรชวภาพ การศกษาทรพยากรชวภาพทคาดวาจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวแบงออกเปน 4 สวน ประกอบไปดวย ความหลากหลายทางชวภาพบนบก ทรพยากรปาไม พชพรรณ/ สงมชวตเฉพาะถน และความหลากหลายทางชวภาพในน า โดยมรายละเอยดดงน 4.3.2.1 ความหลากหลายทางชวภาพบนบก จากการศกษาพบวา พนทอาเภอสวนผ งในอดตน นมทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณ พนทสวนใหญเปนปาไม มประชาชนเขามาอยอาศยไมมาก ความลากหลายทางชวภาพในพนทมมาก โดยเฉพาะความหลากหลายทางชวภาพบนบก ซงแบงออกเปน 2 สวน ไดแก 1) ความหลากหลายทางชวภาพบนบกในพนทในเขตอนรกษ/ เขตปาสงวน ยงมอดมความสมบรณอย และ 2) ความหลากหลายทางชวภาพบนบกในพนทนอกเขตอนรกษ/ เขตปาสงวน ถกบกรกและทาลายจนมจานนวนลดลง จากการทาสมปทานภายในพนททาใหความหลากหลายทางชวภาพบนบก ไดรบผลกระทบและลดจานวนลง มรายละเอยดดงน

83 

1) ผลกระทบตอพนทปาไม การทาสมปทานเหมองแรดบก ตองมการตดตนไมในพนทออกไป รวมถงการฉดแรททาลายหนาดนทาใหความอดมสมบรณของดนลดลงไป และนอกจากนยงมการทาสมปทานการตดไมเพอเผาถานภายในพนท สงผลใหตนไมใหญในพนทถกตดออกไปใชในการเผาถานทาใหพนทปาไมในอาเภอสวนผงนนลดลงไป เหลอเพยงตนไมขนาดเลก เชน ไมไผ นอกจากการทาสมปทานแลวยงมการลกลอบตดไมทาใหพนทปาไมลดจานวนลง 2) ผลกระทบตอพชพรรณและสตวในพนท ซงการลดจานวนลงของพชพรรณและสตวในพนทนนมผลกระทบสบเนองมาจากการลดจานวนลงของพนทปาไมโดยตรง เพราะ พนทปาถอเปนแหลงอาหารและแหลงทอยอาศยของทงพชพรรณและสตว เมอปาไมถกทาลายไปแหลงอาหารและทอยอาศยถกทาลายตามไปดวย สงผลใหพชพรรณและสตวในพนทลดจานวนลงจนใกลสญพนธของพชบางชนด และการอพยพอออกไปนอกพนท เพอหาแหลงอาหารและทอยอาศยใหม แตการลดจานวนลงของทงพชพรรณและสตวในพนทนนไมไดเกดจากการจานวนลงของพนทปาเพยงอยางเดยว แตยงมากจากการการเกบของปาของชาวบาน การพฒนาและการลกลอบลาสตวของนายพรานหรอชาวบานเพอนามาเปนอาหาร ซงมสวนทาใหเกดการลดจานวนลงของพชพรรณและสตวในพนททงสน ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวนนอาจสงผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพในพนทอาเภอสวนผงทอยนอกพนทเขตรกษาพนธสตวและพนทปาสงวนจากการบกรกพนทปาไม แตความหลากหลายทางชวภาพในพนทอาเภอสวนผงนนถกทาลายไปจากการทาสมปทานเหมองแร และสมปทานเผาถานภายในพนทตงแตอดต ทาใหพชและสตวในพนทมจานวนลดลงอยกอนแลว สวนผทมความคดเหนขดแยงนน เพราะในบางพนทมเขตรกษาพนธสตวปาแมน าลาภาช ซงเปนปาตนน า มแหลงน าและแหลงอาหารของสตวปาอยอยางอดมสมบรณ ซงมความหลากหลายทางชวภาพมากทงพชและสตวหามผใดบกรกหรอเขาไปใชประโยชน หลากหลายทางชวภาพจงยงคงอย 4.3.2.2 ทรพยากรปาไม จากการศกษาพบวา อาเภอสวนผงมทรพยากรปาไมและพนทปามากทสดอาเภอหนงในจงหวดราชบร โดยทรพยากรปาไมในพนทอาเภอสวนผงจะแบงออกเปน 2 สวนคอ 1) ทรพยากรปาไมในเขตรกษาพนธสตวปาแมน าลาภาชและพนทปาสงวนฝงซายแมน าลาภาช 2) ทรพยากร ปาไมนอกเขตรกษาพนธสตวปาแมน าลาภาช และพนทปาสงวนฝงซายแมน าลาภาช โดยทรพยากรปาไมในพนทอาเภอสวนผงทมการลดจานวนลงนน เปนทรพยากรปาไมทอยนอกเขตรกษาพนธสตวปาแมน าลาภาช และพนทปาสงวนฝงซายแมน าลาภาช จากการทาสมปทานเหมองแร และ

84 

สมปทานเผาถาน จากการสมภาษณประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ ธนารกษพนทราชบร และองคกรพฒนาเอกชน เกยวกบเรอง ทรพยากรปาไมในพนท พบวาปญหาการลดลงทรพยากรปาไมในพนทสามารถแบงออกเปน 2 ยค คอ 1) การทาสมปทาน ในอดตพนทอาเภอสวนผงมการทาสมปทานเหมองแรและสมปทานเผาถาน สงผลใหทรพยากรปาไมลดลงไปเปนอยางมาก สอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 13 (ผนาทองถนคนท 2, 2556) ทกลาววา “ตนไมใหญหมดไปตงแตมการทาสมปทานเหมองแรและสมปทานเผาถาน ปจจบนมแตปาไผ” และผใหสมภาษณคนท 23 (องคกรพฒนาเอกชนคนท 1, 2556) กลาวเสรมวา “การทองเทยวไมไดทาใหปาลดลง ทนมขอบเขตพนทของทหารกนอยไมสามารถบกรกได” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 5 (ประชาชนคนท 5, 2556) กลาววา “ปาไมเปลยนไปในชวง 30 - 40 ปทแลว ปาสญเสยไปเพราะการทาเหมองแรและยงมพวกตดไมทาลายปาดวย” 2) การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศและการอนญาตใหเชาพนทเพอใชประโยชนของสานกงานธนารกษพนทราชบรทาใหนายทนมโอกาสเขามาเชาพนทไดงายขน อกท งมการใชเครองมอหนกในการปรบสภาพพนท ซงสอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 6 (ผนาชมชนคนท 1, 2556) ใหความเหนวา “การมรสอรทกมสวนทาใหสญเสยพนทปา แตพนทปาในสวนผงหมดไปตงแตแรกแลว มแตไมไผ เพราะในอดตไมมใครเขามาดแล” สวนผใหสมภาษณคนท 8 (ผนาชมชนคนท 3, 2556) ไดกลาวเชนเดยวกนวา “ปญหาการทาลายปาของคนในพนทมนอย สวนใหญเกดขนเกดจากหนวยงานรฐใหเชาพนท เชน การปลกยางซงปลกกนบนเขา” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) กลาววา

การสรางรสอรททาใหเสยพนทปาบางสวน สวนใหญเปนพนททชาวบานแผวถางไวแลว และเนองจากสภาพอากาศเปลยน ปจจยไมเหมาะสมกสงผลใหเกดการขายท ฝนฟาอากาศไมดสภาพธรรมชาตไมสมดล ปาหายไปเพราะนายทน ชาวบานทาไดแค 4-5ไร แตนายทนเขามาจะมเครองจกรขนาดใหญ และพอนายทนเขามากมาซอจากชาวบาน นายทนเขามาทาธรกจเขามาปลกยาง ถาคดเปนไรแลวยางมมากกวารสอรท การปลกยางกนพนทเยอะกวารสอรท ถาอยทาง ตาบลสวนผงกจะอยบนเขาบาง

ขณะเดยวกนมผใหสมภาษณบางสวนใหความเหน เกยวกบเรอง พนทปาไมวาไมไดลดลงไปแตอยางใด โดยผใหสมภาษณคนท 15 (ผนาทองถนคนท 4, 2556) กลาววา “พนทปา

85 

ในตาบลตะนาวศรยงเหลออยมาก แตปจจบนนพนทใดไมถกแผวถาง กไมสามารถเขาไปครอบครองได แตกมการลกลอบตดไมอยบาง” นอกจากจากน มผใหสมภาษณบางสวนใหความเหนเกยวกบเรอง ทรพยากรปาไมวาไมไดรบผลกระทบจากการมสถานประกอบการทพกตากอากาศ เพราะสถานทพกตากอากาศตงอยในพนทเมอง หรอพนททเจรญแลว โดยผใหสมภาษณคนท 11 (ธนารกษพนทราชบร, 2556) กลาววา “รสอรทอยในเมองไมมผลกระทบกบ ปา เพราะไมไดสรางในปา” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวนนสงผลกระทบตอทรพยากรปาไมในพนท มสวนทาใหปาไมในพนทอาเภอสวนผงลดจานวนลงแต ปาไมในพนทอาเภอสวนผง ซงปจจบนเปนปาไผ ตนไมใหญไดถกทาลายลงไปจากการทาสมปทานตงแตในอดต การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสวนใหญจะทาในพนททมการแผวถางไวแลว เชน พนทการเกษตรแตอาจจะมการบกรกจากการขยายพนทเพมเตมหลงจากการไดครอบครองทดนแลว และนอกจากนการลดลงของพนทปาในอาเภอสวนผง อกสวนหนงยงมาจากการเขามาปลกยางพาราของนายทนในพนทเพมขน สวนบางพนท ทมปาไมเหลออยและไมลดจานวนลง อาจเปนเพราะ ในพนทนนมเขตอนรกษหรอเขตปาสงวนทาใหไมสามารถเขาไปใชประโยชนในพนทได 4.3.2.3 พชพรรณและสงมชวตเฉพาะถน การศกษาเกยวกบเรอง พชพรรณและสงมชวตเฉพาะถนในพนทอาเภอสวนผงทคาดวาจะไดรบผลกระทบจาการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว แบงออกเปน 2 สวน ประกอบไปดวย พชพรรณเฉพาะถน และสตวเฉพาะถน 1) พชพรรณเฉพาะถน จากการสมภาษณประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน ใหความเหนไปในทศทางเดยวกนเกยวกบเรอง พชพรรณเฉพาะถนของอาเภอสวนผงทสามารถพบเหนไดทวไปตามธรรมชาตไดแก ผกกด ผกหวาน และตนผ ง โดยผกกดเปนพชทชอบความชมชนสามารถเจรญเตบโตอยใกลแหลงน า แหลงทอยอาศยของผกกดสวนใหญจงอยใกลบรเวณรมแมน าหรอลาหวยและตองเปนแหลงน าทสะอาดจงเจรญเตบโตไดด สวนผกหวาน และตนผงนนมแหลงทอยอาศยอยในปา ประชาชนในพนทสามารถหาเกบไดตามธรรมชาต ในอดตนนสามารถพบเหนหรอหาเกบไดมาก แตปจจบนพชพรรณเหลานไดลดจานวนลงไป สาเหตททาใหพชพรรณเหลานลดจานวนลงนนผใหขอมลตางใหความเหนแตกตาง ซงสามารถสรปได 2 สาเหตดงน (1) สาเหตจากการพฒนาขดลอกลาหวยหรอแมนาเพอใหลาหวยหรอแมน ามความลกมากขนสามารถระบายไดและกกเกบน าไดมากขนเพอแกปญหาน าทวมและน าขาดแคลน

86 

ทาใหพชพรรณเหลน ถกทาลายลงไป ซงสอดคลองกบขอมลของผ ใหสมภาษณคนท 8 (ผนาชมชนคนท 3, 2556) กลาววา “ตอนนมการขดลอกทาใหลาหวยลกแตทาใหระบบนเวศเสย กระทบสงแวดลอมแตมผลดมากกวาถาไมมการขดลอกกจะแหงแลงการทจะทาใหสงแวดลอมดนนภาครฐควรปลกตนไมรมหวยเพอกนการกดเซาะ ” สวนผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) ไดใหขอมลเกยวกบ การลดลงของพชพรรณเฉพาะถนไปในทศทางเดยวกน โดยกลาววา “สวนผ งเปนปาเบญจพรรณ มผกหวาน ผกกดแตลดลงไป สวนมากมาจากการพฒนา การเปลยนแปลงทสงผลตอระบบนเวศมากทสด คอ การขดลอกแมนาลาภาช ชาวบานจะหากนอยกบลาภาชแตตอนนตองซอผกสารเคมกน” (2) การขายทใหแกนายทนหรอผประกอบการทพกตากอากาศ ซงมการปรบสภาพพนทใหเปนไปตามรปแบบการใชประโยชนของตนเองซงอาจทาลายแหลงทอยอาศยของพชพรรณเหลานนได สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 15 (ผนาทองถนคนท 4, 2556) กลาววา “การมรสอรทกระทบตอระบบนเวศ เพราะการมรสอรทอาจตองมการบกรกปา และแหลงหาของปาของชาวบานกหายไป ชาวบานไมสามารถเขาไปหาได สงผลตอการดาเนนชวตประจาวนของชาวบานหาของปาไมได” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว สงผลกระทบตอจานวนพชพรรณเฉพาะถนของอาเภอสวนผง ทาใหพชพรรณเฉพาะถนลดจานวนลง จากการปรบสภาพพนทเพอปรบปรงภมทศนซงอาจทาใหแหลงทอยอาศยของพชพรรณเฉพาะถนถกทาลายลงไป แตผลกระทบทเกดขนอาจไมรนแรงเทาโครงการพฒนาของภาครฐ เพราะการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวนนสวนใหญ จะใชประโยชนทถกแผวถางไวแลวจากการทาการเกษตรหรอทอยอาศยของประชาชน การปรบสภาพพนทนนทาในพนทเดมแตอาจจะมบางแหงทขยายออกไปนอกเหนอจากพนททถกแผวถางไวแลว แตโครงการพฒนาของภาครฐสงผลกระทบโดยตรงตอทอยอาศยของพชพรรณเฉพาะถน โดยเฉพาะผกกด เนองจากการขดลอกลาหวยเพอแกปญหานาทวมภายในพนท 2) สตวเฉพาะถน จากการสมภาษณ ประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถนพบวา ในอดตพนทอาเภอสวนผงมทรพยากรธรรมชาตคอนขางอดมสมบรณ มพนทปาไมจานวนมาก สตวเฉพาะถนของอาเภอสวนผงทสามารถพบเหนไดจะมจาพวก เกง กวาง เลยงผา หมปาไกปา แตเนองจากในอดตพนทอาเภอสวนผงมการทาสมปทานเหมองแรและสมปทานเผาถานทาใหพนทปาไมในอาเภอสวนผงลดจานวนลง แหลงทอยอาศยและแหลงอาหารของสตวปาลดจานวนตามลงไปดวย สตวปาในพนทเรมหนเขาไปอยในปาลกเพอหาอาหารและแหลงทอยอาศยใหมและนอกจากการทา

87 

สมปทานแลวยงมการลกลอบลาสตวทาใหสตวปาในพนทลดจานวนลงไป โดยปจจบนยงสามารถพบเหนสตวปาไดบางแตนอยลงจากในอดตมาก พนททพบเหนสตวปาไดนนจะอยในบรเวณทยงไมมการพฒนาเปนเมอง หรอมคนเขาไปใชประโยชนในพนทไมมากนก โดยผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาทองถนคนท 4, 2556) กลาววา “ปจจบนยงม เกง ไก หม ใหเหนบาง กมจานวนลดลง” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 1 (ประชาชนคนท 1, 2556) กลาววา “เมอกอนมเกง มเลยงผา แตตอนนลดลง” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอการลดจานวนลงของสตวในพนทโดยออม เนองจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวทาใหประชาชนเขามาในพนทอาเภอสวนผงมาก พนทมการพฒนาขน สตวจงหนเขาปาลกไป แตสาเหตหลกททาใหสตวปาลดจานวนลงอาจเกดจากการลกลอบลาสตวปา รวมถงการทาสมปทานเหมองแรและสมปทานเผาถาน ซงอาจจะทาลายทอยอาศยและแหลงอาหารของสตวปา 4.3.2.4 ทรพยากรชวภาพในนา จากการสมภาษณ ประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถนพบวา อาเภอสวนผงมแมน าสายสาคญ ไดแก แมน าลาภาช และลาน าทาเคย ในอดตแหลงน ามความอดมสมบรณของสตวน าประชาชนสามารถจบสตวน าจากแหลงน าเพอเปนอาหารไดตลอดท งป แตปจจบนมสถานประกอบการทพกตากอากาศหลายแหงทตงอย ใกลบรเวณแหลงน าธรรมชาต มการกนรวหรอกนเขตภายในพนททาใหประชาชนในพนทไมสามารถเขาไปจบสตวน าบรเวณนน ๆ ได นอกจากน หากสถานประกอบการทพกตากอากาศมระบบการจดการของเสยหรอสงปฏกลทไมไดมาตรฐาน อาจมการปนเปอนของของเสยจากสถานประกอบการทพกตากอากาศลงสแหลงน าได แตอยางไรกตาม แมนาลาภาชนนเปนแหลงนาเปดมการไหลของนาตลอดเวลาประกอบกบสถานประกอบการทพกตากอากาศไมมขนาดใหญปรมาณของน าทงจงมไมมาก หากของเสยทลงสแหลงน าไมอนตรายหรอมสารตกคางทเปนอนตรายธรรมชาตจะสามารถบาบดตวเองได ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวนนในอนาคตอาจสงผลกระทบตอทรพยากรชวภาพในน าไดหากขาดการจดการทถกตอง เกยวกบการทงของเสยหรอสงปฏกลของสถานประกอบการทพกตากอากาศได

88 

4.3.3 ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย การศกษาคณคาการใชประโยชนของมนษยทคาดวาจะไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน แบงออกเปน 4 สวน ประกอบไปดวย การใชทดน นาและการใชน า ระบบสาธารณปโภค และคมนาคม 4.3.3.1 การใชทดน การศกษาเกยวกบการใชทดนในพนทอาเภอสวนผ งทคาดวาจะไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน แบงออกเปน 2 สวน ประกอบไปดวย ลกษณะการใชทดนและการเปลยนแปลงการใชทดน โดยมรายละเอยดดงน 1) ลกษณะการใชทดน จากการศกษาพบวา ลกษณะการใชทดนของอาเภอสวนผงสวนใหญใชเพอการเกษตรกรรม การปลกมนสาปะหลง ออย สบปะรด ปลกผก และปลกยางพารา รองลงมาคอ ใชเปนทอยอาศย จากการใหขอมลของผใหสมภาษณสวนใหญ ใหความเหนไปในทางเดยวกน เกยวกบเรองลกษณะการใชทดนของอาเภอสวนผงวา ลกษณะการใชทดนในพนทอาเภอสวนผงสวนใหญยงถกใชทางดานเกษตรกรรมไมวาจะเปนการปลกพชแบบผสมผสานหรอการปลกพชเชงเดยว โดยผใหสมภาษณคนท 1 (ประชาชนคนท 1, 2556) กลาววา “คนในอาเภอสวนผงกยงทาการเกษตรสวนใหญและการทาการเกษตรในบางพนทกไมคมกนจงขายการขายทนนกเปนการเปลยนมอของนายทน” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 8 (ผนาชมชนคนท 3, 2556) กลาวเสรมวา “สวนมากคนททาการเกษตรกยงทาอาชพเดมอย แตการผลตกจะลดลง เพราะ แรงงานลดลง คนททาการเกษตรกไมคอยไดประโยชนอะไรจากรสอรท สวนใหญสงตลาด มเพยงแรงงานทไมมททากนเขาไปทางานในรสอรท” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนไมสงผลกระทบตอลกษณะการใชทดนของประชาชนในพนท เพราะ การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว เปนเพยงการเปลยนแปลงในพนทขนาดเลกเปนพนททมการทาประโยชนอยกอนแลว การปรบสภาพพนทเปนเพยงการปรบหนาดน เพอใหสามารถใชประโยชนไดตามทตองการ และลกษณะการใชทดนของคนในพนทสวนใหญยงทาการเกษตรอย 2) การเปลยนแปลงการใชทดน จากการสมภาษณประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน องคกรพฒนาเอกชน และ ธนารกษพนทราชบร ใหความคดเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง การใชทดนในพนทอาเภอสวนผ ง มการการเปลยนแปลงไป ซงการเปลยนแปลงการใชทดนไปสวนใหญเปนการเปลยนแปลงจากพนทการเกษตรไปเปนสถานประกอบการทพกตากอากาศ โดยผใหสมภาษณ

89 

คนท 1 (ประชาชนคนท 1, 2556) ใหความเหนวา “การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนนนเปลยนแตเดมเปนปาแตตอนนราบเตยนไปหมดแลวจากการทาการเกษตรของประชาชน แตพอมรสอรทกมการขายทดน” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 13 (ผนาทองถนคนท 2, 2556) กลาววา “การใชประโยชนทดนเปลยนไป เดมททาการเกษตรแตปจจบนเปนรสอรทมากขน มการพฒนาเพอการทองเทยวเปนหลกไมใชเพอการเปนอยหรอการคาขาย การทองเทยวทาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเปนหลก” ในดานของผใหสมภาษณคนท 24 (องคกรพฒนาเอกชนคนท 2, 2556) ใหความเหนในประเดนนคลายกนวา

การใชประโยชนทดนเมอกอนชาวบานใชทาการเกษตร ปจจบนมรสอรทเพมขนมากเมอกอนมการทาเหมองแรพอหมดสมปทานชาวบานกเขาไปจบจองพนทเพอทามาหากนทางการเกษตร พอมคนรจกสวนผงมากขนนายทนกเรมเขามาซอทดนและชาวบานกเรมขาย

แตขณะเดยวกนมผใหสมภาษณบางสวนใหความเหนขดแยงกนใน เรอง การเปลยนแปลงการใชทดน โดยกลาววาการเปลยนแปลงการใชทดน สวนใหญเกดจากการทนายทนนาทดนไปใชในการปลกยางพารา สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 6 (ผนาชมชนคนท 1, 2556) กลาววา “การใชประโยชนทดนเปลยนไปเยอะสวนใหญเปนเรองนายทนเขามาปลกยางพาราเปนปญหาใหญ” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผงสงผลกระทบตอเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนของประชาชนในพน ซงทาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนจากพนทเกษตรกรรมไปเปนสถานประกอบการทพกตากอากาศ จากการซอสทธจากประชาชนดวยความเตมใจ และการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศอยในขอบเขตของตนเองไมมการบกรกพนทของประชาชนแตอยางใด 4.3.3.2 นาและการใชน า จากการศกษา เกยวกบเรองน าและการใชน าในพนทอาเภอสวนผงทคาดวาจะไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน แบงออกเปน 2 สวน ประกอบไปดวย ปรมาณนา และการใชน า 1) ปรมาณนา จากการศกษา พบวา อาเภอสวนผงมแหลงน าทสาคญไดแก แมน าลาภาช แมน าทาเคย และอางเกบน าชฏปาหวาย โดยเฉพาะแมน าลาภาช เปนแมน าสายหลกทใชสาหรบการ

90 

ดารงชพของประชาชนสวนใหญในพนท ในฤดฝนและฤดหนาวนนปรมาณน าจะมน าเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนท แตในชวงฤดแลงบางพนทจะขาดแคลนน า โดยสวนใหญจะเปนพนท ทอยทายน าหรอพนททอยบนทสง จากการสมภาษณประชาชน ผนาทองถน ผนาชมชน องคกรพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศ พบวา ปญหาการขาดแคลนน าในพนทอาเภอสวนผงนนแบงออกเปน 2 ดาน ไดแก (1) การขาดแคลนน า เนองจาก ใชน าจากบอน าตนและอยในพนททายน า เกดปญหาขาดแคลนน าในชวงฤดแลงมาตงแตอดต สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 3 (ประชาชนคนท 3, 2556) ใหความเหนวา “ชาวบานใชน าจากน าตก ขาดแคลนน าในชวงหนาแลง ซงเปนมาตงแตอดตเพราะ ไมมระบบชลประทานมประปาหมบานตอจากน าตกหรอเขอน” และผใหสมภาษณคนท 7 (ผนาชมชนคนท 2, 2556) กลาวไปในทศทางเดยวกนวา “ปญหาน าประปาขาดแคลนมมาตงแตอดต เนองจากน าประปาทาจากน าผวดนไมไดทาจากแมน าลาภาช จงแหงในหนาแลง” (2) การขาดแคลนน าจากการเพมขนของประชาชนและสถานประกอบการทพกตากอากาศในพนท สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 12 (ผนาทองถนคนท 1, 2556) ใหความเหนในประเดนนวา “นาในพนทมไมเพยงพอมาตงแตในอดต จากการใชน าดานการเกษตร อปโภคบรโภคใชน ามาก เพราะ มจานวนประชากรเพมขนอยางรวดเรว รวมถงการเพมขนของรสอรท” และผใหสมภาษณคนท 19 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 4, 2556) ยอมรบวาการใชน าจากสถานประกอบการทพกตากอากาศของตนนน สงผลกระทบตอชมชนและประชาชนบางโดยกลาววา

รสอรทมการสรางฝายชะลอน าไวเพอไมใหน าไหลแรง และกกเกบน าไวใชหนาแลง การใชน าของรสอรทสงผลกระทบตอชมชนไมมาก เพราะ น าทตอเขามาเปนสายเลกใชเทาชาวบาน แหลงน าใชทสาคญ คอ น าตก สวนใหญใชน าตก นาบาดาลไมม

แตขณะเดยวกนมผใหสมภาษณบางทานใหความเหนขดแยงกนโดย ผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) กลาววา “ปญหาน าขาดแคลนไมคอยม เพราะตาบลตะนาวศรมแมน าภาชเปนแหลงตนน า” สอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 7, 2556) ไดใหความเหนในประเดนนวา “จรง ๆ อาเภอสวนผง มแมนาลาภาชเปนสายหลกถาพดถงแลวปรมาณนาในแมนาลาภาชมมาก”

91 

ผลการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง สงผลกระทบตอปรมาณน าในพนท ทาใหปรมาณน าในพนทลดลง เพราะ สถานประกอบการทพกตากอากาศใชน าแหลงเดยวกบชมชนและเปนผลทาใหปญหาการขาดแคลนน าในพนทเพมขน ถงแมวาปญหาการขาดแคลนน าในชวงฤดแลงของพนทอาเภอสวนผงนนมมาตงแตอดตแลวกตาม 2) การใชน า จากการสมภาษณประชาชน ผนาทองถน ผนาชมชน องคกรพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศ ใหความเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง การใชน าในพนทอาเภอสวนผงวา ประชาชนในพนทอาเภอสวนผงสวนใหญทอยใกลแหลงตนน าลาธาร จะใชน าจากแมน าและน าตกเปนหลก สวนในพนททไมมแมน าไหลผานกจะใชน าจากแหลงน าททางทองถนหรอชมชนสรางขน สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 8 (ผนาชมชนคนท 3, 2556) กลาววา

ใชน าจากบอน าตนเปนประปาหมบานคณภาพน าไมแตกตางจากอดต แตการใชน าปจจบนไมเพยงพอเพราะมประชากรเพมขน จากประชาชนในพนทและขางนอก ทผาปกชาวบานใชน าจากนาตกซงใชน าแหลงเดยวกบรสอรท แตกเกดความไมพอใชในชวงฤดแลงเชนกน

นอกจากน ผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท7, 2556) กลาวเพมเตมวา สถานประกอบการทพกตากาอากาศของตนเองใชน าจากแมน าลาภาช ซงเปนแหลงนาแหลงเดยวกบทชมชนใช

สวนตวใชน าลาธารลดน าตนไม น าอปโภคบรโภคใชบาดาล ถาพดถงแลวปรมาณน าในแมน าลาภาชมมาก ปรมาณน าทรสอรทใชคดวาไมสะเทอนแกชมชน จากประสบการณการเจาะน าบาดาลไมลกกพบน าบาดาล ซงคดวาสวนผงมน าสมบรณมาก

ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว สงผลกระทบตอการใชน าของประชาชนในอาเภอสวนผง เพราะสถานประกอบการทพกตากอากาศสวนใหญใชน าแหลงเดยวกบชมชน และบางพนทมการสรางเขอนกนนาเพอเกบนาไวใช

92 

ในสถานประกอบการทพกตากอากาศของตน ทาใหปรมาณน าทไหลลงสทายน านอยลง และเมอ ถงฤดแลงน าในแมน าลดลงทาใหน าไมสามารถไหลลงสทายน าได นาใชสาหรบประชาชนในพนทลดลงและไมเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนท ซงขณะนไดมหนวยงานทเกยวของไดเขามาดแลปญหาเรองการขาดแคลนนา 4.3.3.3 ระบบสาธารณปโภค การศกษาเกยวกบเรองระบบสาธารณปโภคในพนทอาเภอสวนผงทคาดวาจะไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนแบงออกเปน 2 สวน ประกอบไปดวย ปรมาณไฟฟา และนาประปา โดยมรายละเอยดดงน 1) ปรมาณไฟฟา จากการศกษาพบวา อาเภอสวนผงมไฟฟาเขาถงทกหมบานแตยงมบางหลงคาเรอนทยงไมมไฟฟาใช จากการสมภาษณประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน องคการพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศ ใหความเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง การใหบรการไฟฟาในพนทอาเภอสวนผงนนครอบคลมทกพนท แตอาจมปญหาไฟฟาตกหรอดบบาง โดยผใหสมภาษณคนท 3 (ประชาชนคนท 3, 2556) กลาววา “มปญหาไฟฟาดบบาง ถาดบกจะดบพรอมกน รสอรทใหญกจะมหมอแปลงของตนเอง จะใชมากในชวงหนาหนาวลกคาเยอะ เมอดบกจะแจงการไฟฟาโดยตรงใหเขามาแกไข” สอดคลองกบการใหสมภาษณของผใหสมภาษณคนท 8 (ผนาชมชนคนท 3, 2556) กลาววา “มปญหาไฟฟาไมใชพอแตปจจบนกมการขอขยายเขต ไฟฟาครอบคลมทงหมด แตกเกดปญหาไฟดบอยบางจากอบตเหต ภยธรรมชาต รสอรทจะมหมอแปลงไฟฟาภายในรสอรท” สวนผใหสมภาษณคนท 14 (ผนาทองถนคนท 3, 2556) กลาวสนบสนนกนโดยกลาววา

ปญหาไฟฟาไมพอใชนนกยงมบางจด ซง ตาบลสวนผงมพนท 266,250 ไร เปนพนทตางกน การขยายไฟฟาและประปายงไมทวถง เพราะ ชมชนมการขยายเพมขนเรอย ๆ รวมถงการเพมขนของรสอรท แตรสอรทจะมขอการขยายเขตไฟฟาของตนเอง และตอนนกาลงมการขยายกาลงการผลตของไฟฟาเพอใหเพยงพอตอความตองการของรสอรท เนองจากกาลงสงไมเพยงพอ เรมมปญหาตกและดบ

นอกจากนผใหสมภาษณบางสวนไดใหความเหนเกยวกบการใชไฟฟาในพนทอาเภอสวนผ งวาผประกอบการทพกตากอากาศมการตดตงหมอแปลงไฟฟาภายในสถานประกอบการทพกตากอากาศเพอปองกนการแยงใชไฟฟาจากชมชน สอดคลองกบคากลาวของ

93 

ผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศ คนท 7, 2556) กลาววา “รสอรทขนาดใหญจะตงหมอแปลงสวนตว ไมดงไฟแกพนทแตกมผลกระทบบางในชวงเทศกาล ชวงเวลาปกตไมกระทบ ในชวงปใหมกมผลกระทบบาง” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว สงผลกระทบตอปรมาณการใชไฟฟาในพนทอาเภอสวนผง แตผประกอบการทพกตากอากาศเองไดมการตดตงหมอแปลงไฟฟาในสถานประกอบการทพกตากอากาศ แตในชวงเทศกาลมนกทองเทยวเขามาในพนทมากกวาปกต มความตองการใชไฟฟามากขนอาจสงผลกระทบแกการใชไฟฟาของประชาชนบางแตกเปนเพยงชวงเวลาสนๆ ปญหาไฟฟาดบหรอตกภายในพนทกเปนมาตงแตอดต ซงตอนนทางองคกรปกครองสวนทองถนกไดมการขอขยายเขตไฟฟาและกาลงการผลตไฟฟาเพมเพอใหเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนท 2) นาประปา จากการศกษาพบวา น าประปาทนามาใชในพนทอาเภอสวนผ งนน มาจากหลายแหลงไดแก แหลงนาธรรมชาต บอนาตน และประปาหมบานททางหมบานสรางขน แตในฤดแลงจะมปญหาขาดแคลนประปา ซงจากการสมภาษณ ประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน องคการพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศใหความเหนไปทศทางเดยวกน เกยวกบเรองปญหาการขาดแคลนนาประปาของประชาชนในพนท โดยสามารถแบงออกเปน 2 สาเหตดงน (1) ขาดนาทนามาผลตนาประปา เนองจากนานาจากบอน าตนททางทองถนสรางขนมาผลตน าประปา ปรมาณน าทกกเกบในบอน าตนนนจะมาจากน าฝน หากปไหนมฝนตกนอยนาทกกเกบไดจะมปรมาณนอยทาใหไมเพยงพอตอการผลตน าประปา สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 7 (ผนาชมชนคนท 2, 2556) ใหความเหนเกยวกบประเดนนวา “ปญหานาประปาขาดแคลนมมาตงแตอดต เนองจากนาประปาทาจากนาผวดนไมไดทาจากแมน าลาภาช จงแหงในหนาแลง”สวนผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) ไดกลาวเสรมกนวา “ตาบลตะนาวศรไมมขาดแคลนนาเพราะลาภาชน าเยอะและ ปญหานาประปาขาดแคลนมบางใน ต.สวนผง ซงมาจากปรมาณฝน” (2) การเพมขนของประชาชนและสถานประกอบการทพกตากอากาศทาใหน าประปาผลตไมทนเนองจากสถานประกอบการทพกตากอากาศใชน าประปาแหลงเดยวกบชมชนสอดคลองกบขอมลผสมภาษณคนท 5 (ผนาชมชนคนท 3, 2556) กลาววา “นาใชจากบอน าตนเปนประปาหมบาน การใชน าปจจบนไมเพยงพอ เพราะ มประชากรเพมขน จากประชาชนในพนทและขางนอกไมพอใชจากทอน ทผาปกชาวบานใชน าจากน าตกซงใชน าแหลงเดยวกบรสอรทกเกดความใชไมพอ” ในดานของผใหสมภาษณคนท 13 (ผนาทองถนคนท 2, 2556) กลาววาเพมเตมวา

94 

“มปญหาเรองน าประปาผลตไมทนเพราะรสอรท และประชาชนเพมมากขน” สวนผใหสมภาษณคนท 19 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 4, 2556) ยอมรบวา “การใชน าของรสอรท สงผลกระทบตอชมชนแตไมมาก เพราะนาทตอเขามาเปนสายเลกใชเทาชาวบาน” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอการใชน าประปาของชมชน เพราะ สถานประกอบการทพกตากอากาศใชน าประปาจากแหลงเดยวกบชมชน ถงแมวาการใชน าประปาของชมชนจะขาดแคลนตงแตอดตแลวกตาม แตเมอมสถานประกอบการทพกตากอากาศเพมขน การขาดแคลนน าของชมชนจงเพมมากขนตามมา เนองจากมความตองการใชน าประปาเพมขน 3) การจดการขยะและสงปฏกล จากการศกษา พบวาในพนทอาเภอสวนผง ยงไมมการจดการขยะอยางเปนรปธรรม ยงใชวธการเผาและฝงกลบในการกาจดขยะโดยไมมการคดแยกขยะ การจดการขยะในพนท แบงออกเปน 4 สวนไดแก 1) ภาคประชาชน 2) สถานประกอบการทพกตากอากาศ 3) นกทองเทยว และ4) องคกรปกครองสวนทองถน โดยมรายละเอยดดงน (1) ประชาชน จากการศกษาพบวา ประชาชนในพนทยงไมมการจดการขยะภายในครวเรอนของตนเอง การกาจดขยะของประชาชนในพนท จะแบงออกเปน 2 สวนคอ 1 กาจดดวยการเผาดวยตนเอง 2 ใหทองถนเขามาจดเกบโดยจายคาจดเกบใหทองถนเปนรายเดอน โดยผใหสมภาษณคนท 5 (ประชาชนคนท 5, 2556) กลาววา “ขยะนนจะมรถของเทศบาลมาเกบ” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 10 (ผนาชมชนคนท 5, 2556) กลาวเพมเตมวา “ขยะ อบต.กจะดแล เทศบาลจะมบอขยะและเตาเผาของตนเอง” (2) สถานประกอบการทพกตากอากาศ พบวาสถานประกอบการทพกตากอากาศไมมนโยบายเกยวกบการแยกขยะในสถานประกอบการทพกตากอากาศ ไมมการแยกถงขยะของตามชนดของขยะ แตอยางไรกตาม ทางสถานประกอบการทพกตากอากาศ กยงมการคดแยกขยะ จากพนกงาน เชน ขวดน าพลาสตก เพอนาไปขายและน าเงนมาแบงกน เปนการเพมรายไดใหแกตนเองอกทางหนง การกาจดขยะของสถานประกอบการทพกตากอากาศทอยในเขตเทศบาล จะใหทางองคกรปกครองสวนทองถนเขามาจดเกบ สวนสถานประกอบการทพกตากอากาศทอยนอกเขตเทศบาลจะกาจดขยะดวยตนเอง เชน การเผาหรอฝงกลบตามลกษณะของขยะ สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 19 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 4, 2556) ใหความเหนวา “ปญหาขยะมบาง เชน นกทองเทยวยงไมมททงขยะ จดการขยะโดยทองถนจะมรถมาเกบ น าทงหองน ามบอพกน าใหซมลงไป มการกรองของเสยออกกอน สวนสงปฏกลจากหองน าอาศย

95 

การดดซม เพราะขดบอลงดนไปใหลก” เชนเดยวกบผใหสมภาษณคนท 21 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 6, 2556) กลาวเพมเตมวา

มปญหาเรองขยะ การจดเกบขยะ บางพนทหนวยงานของรฐเขาไมถง มนโยบายใหพนกงานแยกขยะเพอนาไปขายบางรสอรทมการจดการขยะเองดวยการเผา และฝงกลบ เพราะมบอขยะของบานหวยแหง การมรสอรททาใหของเสยเพมขน ปญหาทเจอตอนน คอ ขยะ สวนของเสยจากสขา อบต.จะมาดดให

(3) นกทองเทยวเปนสวนหนงททาใหปญหาขยะในพนทอาเภอสวนผงเพมขน หากนกทองเทยวทเขามาเทยวในพนทอาเภอสวนผงทงขยะอยางไมเปนระเบยบ จะสงผลกระทบตอปรมาณขยะในพนทอาเภอสวนผงได สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 17 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 2, 2556) กลาววา “ปญหาสวนใหญจะเปนปญหาเรองขยะจากนกทองเทยวทยงทงไมเปนระเบยบ เชน จากรถทวรนาเทยวท เมอจะกลบกนาขยะทไดจากนกทองเทยวใสถงดา แลววางทงสงไวขางทาง” (4) องคการปกครองสวนทองถนในพนทอาเภอสวนผง พบวา ยงไมมการกาหนดนโยบาย เกยวกบ การจดการขยะในทองถนของตนเอง เชน การคดแยกขยะกอนกาจด หรอ หรอการจดตงถงขยะทมการแยกตามชนดของขยะภายในพนทของตนเอง แตกมบางทองถน เชน ตาบลสวนผง ไดเรมมการจดทาโครงการแยกขยะภายในพนทของตนเอง โดยจะเรมจากการแยกขยะจากในโรงเรยนเพอนารองกอน สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 14 (ผนาทองถนคนท 3, 2556) กลาววา

องคกรปกครองสวนทองถนมรถบรการเกบขยะ ซงม หลมฝงกลบรวมกบเทศบาล แตยงไมมการคดแยก ทางรสอรทมการคดแยกขยะจากพนกงานภายในรสอรทอยบาง ปญหาทเกดขนในพนท คอ ปญหาขยะมลฝอย ขยะมลฝอยเรมมากขน หากไมมการคดแยกขยะในอนาคตอาจเกดปญหา ซงตอนนเรมมการสรางธนาคารขยะภายในโรงเรยน ประชาชนเรมตนตวแกปญหาเหลานมากขน

ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอการเพมขนของปรมาณขยะในพนทอาเภอสวนผง ถงแมวาทางองคกรปกครองสวนทองถนจะมเตาเผาขยะและหลมฝงกลบขยะแตกไมเพยงพอ ตอปรมาณขยะทเพมขน

96 

และมแนวโนมทจะเพมสงขนเรอย ๆ ปญหาการเพมขนของปรมาณขยะถอเปนผลกระทบทรนแรงตอพนท เนองจากพนทอาเภอสวนผงไดรบความสนใจจากนกทองเทยวเปนอยางมาก ประกอบกบการทองเทยวอาเภอสวนผงกาลงเตบโตอยางรวดเรว หากพนทอาเภอสวนผงเกดปญหาขยะ ทาใหสภาพแวดลอมในพนทอาเภอสวนผงไมสวยงาม การทองเทยวอาเภอสวนผงอาจชะลอตวลง 4.3.3.4 การคมนาคม การศกษาเกยวกบเรอง การคมนาคมในพนทอาเภอสวนผ งทคาดวาจะไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน ประกอบไปดวย สภาพพนผวถนนและสภาพการจราจร โดยมรายละเอยด ดงน 1) สภาพพนผวถนน จากการสมภาษณประชาชนในพนท ผนาชมชน ผนาทองถน องคการพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศ ใหความคดเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง สภาพพนผวถนนในพนทอาเภอสวนผงวา สภาพพนผวถนนในพนทมการพฒนาใหมสภาพดขนจากในอดตมาก เนองจากอดตสภาพพนผวถนนอาเภอสวนผงเปนลกรง แตปจจบนมการปรบปรงสภาพพนผวถนนใหดขน เปนถนนลาดยางและมการขยายชองจราจรเพมขน ทาใหสามารถเดนทางสะดวกสบายขน สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 2 (ประชาชนคนท 2, 2556) กลาววา “อดตถนนเปนลกรง ปจจบนมการพฒนาใหดขนจากการขยายทางเสนเดมใหดขน ถาตดใหมกเปนเพยงการตดถนนเขาหมบาน สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 8 (ผนาชมชนคนท 3, 2556) กลาววา “ถนนเรมมสภาพดขนตงแตเรมมการพฒนาในปพ.ศ. 2526-2527 ซงเปนขยายจากถนนเดมใหกวางขนไมมการตดเสนใหม ขยายเพราะมรถมากขน” และผใหสมภาษณคนท 12 (ผนาทองถนคนท 1, 2556) กลาวเสรมวา “ปจจบนถนนสะดวกสบายมากขน เปนผลจากการพฒนาตอเนองอยแลว เมอกอนเปนลกรง ประมาณ 5 ปเรมเปลยนมาเปนลาดยาง” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวไมสงผลกระทบตอสภาพพนผวถนน เพราะ รถทเขามาเทยวในอาเภอสวนผง เปนรถยนตสวนบคคลมน าหนกไมมากเทารถบรรทก สวนสภาพพนผวถนนปจจบนมการพฒนาปรบปรงใหดขนจากอดตโดยมการขยายถนนเพมขนเพอรองรบการจราจรทเพมขน เพอความสะดวกสบายตอผทใชเสนทางและประชาชนในพนท ปจจบนหนวยงานทเกยวของไมวาจะเปนเจาหนาทตารวจ เจาหนาททองถนไดออกมาชวยกนอานวยความสะดวกแกการจราจรในชวงเทศกาล เพอความปลอดภยของผใชเสนทางและประชาชนในพนท พรอมทงมการปรบปรงถนนภายในหมบานใหดขนเพอเปนการระบายรถออกจากถนนสายหลก

97 

2) สภาพการจราจร จากการสมภาษณผมสวนไดเสยใหความคดเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง สภาพการจราจรในพนทอาเภอสวนผงวาสภาพการจราจรในพนทอาเภอสวนผงใน วนธรรมดามปรมาณรถไมหนาแนนแตในชวงวนหยดและเทศกาล ปรมาณรถทเขามาในพนทจะมเพมขน เกดปญหาการจราจรตดขดบาง แตเปนเพยงชวงเวลาสนๆ และสวนใหญจะเกดปญหาทถนนสายหลก ถนนในหมบานสามารถใชงานไดตามปกต แตปญหาการจราจรทเกดขนในพนทชวงเทศกาลหรอวนหยดนนสงผลตอการดารงชวตของประชาชนโดยสามารถแบงออกเปน 2 ดาน คอ (1) ความปลอดภยในชวตของประชาชนในพนท จากการเดนทางเนองจากการทในพนทมสภาพการจราจรทหนาแนนมปรมาณรถทเขามาในพนทเพมมากขน อาจทาใหเกดความเสยงทจะเกดอบตเหตในพนทเพมขนดวย เชนกน โดยผใหสมภาษณคนท 12 (ผนาทองถนคนท 1, 2556) กลาววา “การจราจรวนธรรมดาไมเปนไรแตวนหยดรถตดโดยเฉพาะชวงปใหมการจราจรสงผลกระทบตอประชาชนในการสรางถนน มอบตเหตบอยขนประชาชนบนเรองขามถนน” สวนผใหสมภาษณคนท 14 (ผนาทองถนคนท 3, 2556) กลาวคลายกนวา “ชวงเทศกาลมปญหารถตด มการ การจราจรสงผลกระทบตอชาวบานเรองความปลอดภยในชวตและการใชเวลามากขน” (2) การใชชวตประจาวนของประชาชนในพนท เนองจากเดมสภาพการจราจรในพนทไมหนาแนนประชาชนสามารถเดนไปยงพนทตางไดอยางสะดวกสบาย แตเมอมปรมาณการจราจรเพมขนการเดนทางของประชาชนในพนทอาจตองใชเวลาเพมขน หรอบางคนไมกลาขามถนนเพราะ กลวโดนรถชนทาใหการใชชวตของประชาชนในชวงเทศกาลถกจากด สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 13 (ผนาทองถนคนท 2, 2556) กลาววา “ในชวงเทศกาลจะเกดปญหารถตด ทาใหชาวบานขามถนนยากการใชชวตประจาวนกาหนดเวลายาก” เชนเดยวกบ ผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาทองถนคนท 4, 2556) กลาวา “เมอ 1-2ปนมปญหารถตด เปนระยะทางไกลแตกมการขยายถนนเพมเพอรองรบ ซงรถจะตดแตในเสนหลกทาใหประชาชนไมกลาขามถนนรถตดชวงเทศกาลประชาชนจะไมออกนอกพนท” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอสภาพการจราจรในพนทอาเภอสวนผง ในชวงเทศกาลหรอวนหยดยาว เกดปญหาการจราจรตดขดบรเวณถนนสายหลก สงผลตอการดาเนนชวตประจาวนของประชาชนในพนท ในเรองของความปลอดภย และการใชเวลาในการเดนทางชวงเทศกาล แตปญหารถตดในพนทอาเภอสวนผงนนเปนแคชวงเวลาสนๆ จงไมสงผลกระทบรนแรงตอประชาชนในพนท

98 

4.3.4 ดานคณภาพชวต การศกษาดานคณภาพชวตทคาดวาจะไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนแบงออกเปน 4 สวน ประกอบไปดวย เศรษฐกจ/ สงคม บรการสาธารณสข สนทรภาพ/ ทศนยภาพ และโบราณคดและแหลงประวตศาสตร 4.3.4.1 เศรษฐกจ/ สงคม การศกษาเกยวกบเรอง เศรษฐกจ/ สงคม ในพนทอาเภอสวนผ งทคาดวาจะไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน ประกอบไปดวย อาชพและรายได โดยมรายละเอยด ดงน 1) อาชพ จากการศกษาพบวา อาชพหลกของประชาชนในพนทอาเภอสวนผงสวนใหญมาจากภาคเกษตรกรรม ทงจากการทาการเกษตร และการรบจางในภาคการเกษตร แตปจจบนมการเปลยนจากการรบจางทางการเกษตรไปเปนการรบจางในสถานประกอบการทพกตากอากาศ การมสถานประกอบการทพกตากอากาศในพนท ถอเปนการสรางอาชพใหแกประชาชนในพนทไดอกทางหนง ประชาชนมทางเลอกมากขนในการประกอบอาชพ และยงสงผลถงความสมพนธทดในครอบครว เนองจากไมตองออกไปทางานนอกพนท ซงจากการสมภาษณประชาชนในพนท ผนาชมชน ผนาทองถน องคการพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศ ใหความเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง อาชพและการเปลยนแปลงอาชพของประชาชนในพนท ทาใหประชาชนในพนทมอาชพทมนคง สงผลถงความสมพนธอนดของครอบครว ผใหสมภาษณคนท 6 (ผนาชมชนคนท 1, 2556) ไดกลาววา “คนในพนททไมมงานทาหรอไมมพนททาการเกษตรและขาดทนจากการเกษตรกจะไปรบจางกบทางรสอรท ไมตองออกไปทางานนอกพนท ประชาชนจงชอบใหมรสอรท อยากใหมคนมาเทยว” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 15 (ผนาทองถนคนท 4, 2556) กลาวเพมเตมวา “เมอกอนประชาชนจะรบจางทางการเกษตร แตตอนนรบจางในรสอรท ใน ตาบลตะนาวศร อาชพสวนใหญเปนการรบจาง โดยรวมชาวบานกชอบใหม รสอรท” ในดานของผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) กลาวเพมเตมวา “เมอกอนคนจะรบจางทางการเกษตรพอมรสอรทชาวบานกหนมารบจางในรสอรท และไมตองไปรบจางนอกพนท” นอกจากนยงมผใหสมภาษณบางสวนใหความเหนเพมเตมจากการมอาชพของประชาชนวา การมอาชพของประชาชนนนสงผลใหเกดความสมพนธอนดแกคนในครอบครว เพราะ ไมตองออกไปทางานนอกพนทมเวลาอยดวยกนเพมขน โดยผ ใหสมภาษณคนท 8

99 

(ผนาชมชนคนท 3, 2556) กลาววา “การมรสอรททาใหความเปนอยของประชาชนในพนทดขน ไมตองออกไปทางานขางนอก ครอบครวอบอน ถาไมมรสอรทตองออกไปทางานขางนอก” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบทางบวกตออาชพของประชาชนในพนท โดยประชาชนทไมไดประกอบอาชพเกษตรกรรม หรอผทเปนลกจางทางการเกษตรไดมการเปลยนอาชพมาเปนลกจางในสถานประกอบการทพกตากอากาศ เปนการเพมอาชพในพนท ทาใหมความมนคงในอาชพมากขน คณภาพชวตดขน เกดความมนคงและความอบอนภายในครอบครว เพราะ ไมตองออกไปทางานนอกพนท สวนประชาชนทประกอบอาชพทางการเกษตรสามารถนาผลผลตทางการเกษตรมาขายใหแกนกทองเทยวไดเชนกน แตนนกเปนเพยงสวนหนงเทานน โดยรวมประชานสวนใหญในอาเภอสวนผงยงคงประกอบอาชพการเกษตรอยมากทสด 2) รายได จากการศกษาพบวา รายไดหลกของประชาชนในพนทอาเภอสวนผงมาจากการทาการเกษตร และการรบจางทางการเกษตร แตเมอมสถานประกอบการทพกตากอากาศเพมขนทาใหประชาชนทเคยรบจางทางการเกษตร เปลยนไปรบจางในสถานประกอบการทพกตากอากาศ เพราะ มงานประจาใหทามรายไดทมนคงและงานไมหนก ซงจากการสมภาษณประชาชนในพนท ผนาชมชน ผนาทองถน องคการพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศ ใหความเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง การเพมขนของรายไดประชาชนจากการมสถานประกอบการทพกตากอากาศ เชนเดยวกบผใหสมภาษณคนท 2 (ประชาชนคนท 2, 2556) กลาววา “การมรสอรทด เพราะ ทาใหมรายไดทกครอบครว รสอรททาใหรายไดเพมขน คณภาพชวตดขน รสอรทสรางความเจรญใหแกชมชน เดกมงานทาในชวงวนหยด คนในพนทไมตองออกไปทางานขางนอก ไดอยกบครอบครว” ซงในดานของผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) กลาวเพมเตมวา “รายไดของประชาชนเพมขน เพราะ รสอรทมงานประจาใหทา การรบจางทางการเกษตรไมมงานประจาใหทา” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 18 (ผนาชมชนคนท 3, 2556) กลาวเพมเตมวา “การมรสอรทมสวนทาใหรายไดเพม แตกเฉพาะคนทมาทางานในรสอรท สวนคนทไมไดมาทางานในรสอรท กอาจจะคาขาย การมรสอรททาใหการคาขายดขน” เชนเดยวกบผใหสมภาษณคนท 12 (ผนาชมชนคนท 1, 2556) กลาววา “เมอมธรกจทองเทยวเพมขนประชาชนในพนท ไดรบประโยชน สรางงาน รายไดเพมขนและ สามารถจาหนายพชผลทางการเกษตรใหแกนกทองเทยวไดบางสวน” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบทางบวกตอรายของประชาชนในพนท ทาใหประชาชนในพนทมรายได

100 

เพมขน จากการรบจางในสถานประกอบการทพกตากอากาศ ใหประชาชนมรายไดประจาทกวน และมรายไดจากการนาผลผลตทางการเกษตรออกมาขายใหแกนกทองเทยวทเขามาในพนท 4.3.4.2 บรการสาธารณสข จากการศกษาพบวา พนทอาเภอสวนผงมโรงพยาบาลประจาอาเภอเพยง 1 แหง คอโรงพยาบาลสวนผงและมโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล 9 แหง (สานกงานสาธารณสขจงหวดราชบร, 2555) ซงตงกระจายอยในแตละตาบล จากการสมภาษณประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน องคการพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศ เกยวกบเรอง การใหบรการสาธารณสขสามารถแบงออกไดเปน 3 สวน ดงน (1) ความเพยงพอของการใหบรการสาธารณะสขในพนทอาเภอสวนผง พบวา อาเภอสวนผงมสถานพยาบาลเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนท และมการปรบปรงสถานพยาบาลใหมสภาพดขน สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 4 (ประชาชนคนท 4, 2556) กลาววา “สถานพยาบาลในพนทอาเภอสวนผงมเพยงพอ มการปรบปรงสภาพสถานพยาบาลใหดขน แตบคลากรยงมไมเพยงพอ การเดนทางไปสถานพยาบาลมความสะดวกสบายมากขนเพราะถนนดขน” (2) ความสามารถในการเขาถงการใหบรการของสถานบรการสาธารณสขอาเภอสวนผ ง พบวา ประชาชนในพนทอาเภอสวนสามารถเขาถงสถานพยาบาลไดอยางสะดวกสบาย แตขณะเดยวกนกมบางพนททอยหางไกลสถานพยาบาลตองใชเวลาในการเดนทางนาน สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 2 (ประชาชนคนท 2, 2556) กลาววา “ในพนทมโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล 2 ท มเพยงพอตอความตองการเดนทางสะดวก มเจาหนาทประจาอย องคกรปกครองสวนทองถนมรถบรการทางการแพทยอานวยความสะดวกให” สวนในดานของผใหสมภาษณคนท 24 (องคการพฒนาเอกชนคนท 2, 2556) กลาววา “อาเภอสวนผงมสถานพยาบาลเพยงพอตอความตองการ แตอยหางไหลแตกมโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล บคลากรไมเพยงพอเจาหนาทมนอย เจบปวยเลกนอยใช มโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล” (3) บคลากรในการใหบรการของสาธารณะสขในพนทอาเภอสวนผง พบวาพนทอาเภอสวนนนยงขาดบคลากรทมความเชยวชาญในการใหบรการแกประชาชนในพนทอาเภอสวนผงสอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 15 (ผนาทองถนคนท 4, 2556) ใหสมภาษณวา “อาเภอสวนผงมโรงพยาบาลสวนผงเปนโรงพยาบาลประจาอาเภอทคอยใหบรการแกประชาชน แตยงขาดหมอทมความเชยวชาญในการรกษา มเพยงหมอทมาฝกหดพอเสรจการฝกหดเสรจกยายออกไป แตการเขาถงสถานพยาบาลงายขน”

101 

ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว สงผลกระทบ ตอการใหบรการสาธารณสข เพราะการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวทาใหการจราจรในพนทมเพมมากขน อาจทาใหในพนทเกดอบตเหตเพมขน ประชาชนในพนทมความเสยงทจะไดรบอบตเหตจากการจราจรทเพมขนในพนท มผทตองเขารบการรกษาเพมมากขน เนองจากสถานบรการในพนทประสบกบปญหาในเรอง การขาดบคลากรทางการแพทย ทมความรความเชยวชาญ มเพยงแพทยฝกหด สวนการใหบรการของสถานบรการสาธารณสขอาเภอสวนผ งน นมเพยงพอตอความตองการของประชาชนและสามารถเขาดงไดสะดวกสบายขน ทางหนวยงานทเกยวของกไดเขามาใหความชวยเหลอ โดยมการจดตงสาธารณสขอาเภอ ซงอาจจะมแพทยทมความเชยวชาญเพมขน และทงนองคการปกครองสวนทองถนไดมการใหบรการรถบรการทางการแพทยเคลอนทคอยรบสงผปวยฉกเฉน 4.3.4.3 สนทรภาพ/ ทศนยภาพ การศกษาเกยวกบเรอง สนทรภาพ/ ทศนยภาพในพนทอาเภอสวนผงทคาดวาจะไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน ประกอบไปดวย พนทอนรกษ และแหลงทองเทยว โดยมรายละเอยด ดงน 1) พนทอนรกษ จากการศกษาพบวา อาเภอสวนผงมพนทอนรกษอยหลายแหงเชน สถานพฒนาและสงเสรมการอนรกษสตวปาราชบร ในพนทอาเภอสวนผงมพนทอนรกษ ไดแก เขตรกษาพนธสตวปาแมน าสาภาช และพนทปาสงวนแหงชาตปาฝงซายแมน าภาช นอกจากน ยงม พนทโครงการอทยานธรรมชาตวทยา อนเนองมาจากพระราชดารของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร จากการสมภาษณประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน องคการพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศ ใหความเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง พนทอนรกษของอาเภอสวนผง ไมมสถานประกอบการใดเขาไปตงในพนทพนทอนรกษ โดยผใหสมภาษณ คนท 20 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 5, 2556) กลาววา “อาเภอสวนผงมแหลงทองเทยวทางธรรมชาตมากแตบางพนทไมดรบการพฒนา เพราะ พฒนายาก มอทยานธรรมชาตโครงการในพระราชดาร ชวยใหชาวบานมอาชพมรายได เชน สวนปาสรกต มงานเซรามค มฟารมเกษตรตวอยาง” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 7, 2556) ใหความเหนวา

ในพนทอาเภอสวนผงแหลงอนรกษก คอ สวนสมเดจพระเทพฯ เปนแหลงรวมประวตศาสตรของอ.สวนผ งไว ความเปนมาของคนพนถน การมรสอรทจะ

102 

สงเสรมใหคนทเขามารจกแหลงเหลาน รสอรทไมสรางผลกระทบตอแหลงเหลานน เพราะแหลงเหลานนเปนเพยงการรวบรวมขอมลไปไวในนน เหมอน พพธภณฑ

ในขณะเดยวกนของผใหสมภาษณคนท 11 (ธนารกษพนทราชบร, 2556) ไดกลาว เพมเตมวา พนทอนรกษไมไดรบผลกระทบจากการมสถานประกอบการทพกตากอากาศ โดยกลาววา “รสอรทอยหางกบพนทอนรกษเหมอนวารสอรทอยในเมองไมมผลกระทบกบปาหรอพนทอนรกษเพราะไมไดสรางในปาหรอพนทอนรกษ” แตอยางไรกตาม มผใหสมภาษณบางทานมความเหนขดแยงกนในเรอง สถานทพกผอนหยอนใจ โดยผใหสมภาษณคนท 24 (องคกรพฒนาเอกชนคนท 2, 2556) กลาววา

สวนสขภาพในพนทยงไมคอยม อยากใหเปนสวนนงเลนพกผอนได การตงกลมคนรกเขากระโจมนนเพอจะขนไปพฒนาและดแลเสนทางขนเขา ทาหนาทดแลสตวปาอนรกษ ดแลไฟปา รวมกบเจาหนาทกลมนนจะเปนคนในพนทตงขนเพอดแลรกษาพนทปาเขากระโจม

ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวไมสงผลกระทบตอพนทอนรกษในพนท เพราะไมมสถานประกอบการใดตงอยในพนทอนรกษ แตมปญหาเรอง การขาดสถานทพกผอนหยอนใจในบางพนท 2) แหลงทองเทยว จาการศกษาพบวา แหลงทองเทยวทางธรรมชาตของอาเภอสวนผงนนม หลายแหง มแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ไดแก น าตกเกาโจน ธารน ารอนบอคลง แกงสมแมว น าตกบอหว เขากระโจม พพธภณฑโวทย จดชมววหวยคอกหม บอน าพรอนโปงกระทง โปงยบ และจากการสมภาษณประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน องคการพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศ ใหความเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง แหลงทองเทยวทางธรรมชาตในพนทวาไมไดรบผลกระทบจากการมสถานประกอบการทพกตากอากาศในพนท โดยผใหสมภาษณคนท 1 (ประชาชนคนท 1, 2556) กลาววา “สวนผงมแหลงทองเทยว คอ แกงสมแมว บอคลง นาตกเกาโจร ซงแหลงทองเทยวเหลานไมไดรบผลกระทบจากการมรสอรท” สอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) กลาวเสรมกนวา “สวนผงมทพกผอนคอ นาตก

103 

บอหว และสวนปาสรกต แหลงพกผอนมไมมากแตกเปนสวนหนงททาใหธรรมชาตคงอยรสอรทไมสงผลกระทบแกแหลงทองเทยวเหลานชวงเทศกาลจะมคนมาก” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว สงผลกระทบทางบวกตอแหลงทองเทยวในพนทเพราะ ทาใหคนเขาไปเทยวชมแหลงทองเทยวทางธรรมชาตในพนทมากขนเปนการเออประโยชนตอกน 4.3.4.4 โบราณคดและแหลงประวตศาสตร จากการศกษาพบวา อาเภอสวนผงไมมแหลงโบราณคดและแหลงประวตศาสตร มเพยงพพธภณฑภโวทย ทมลกษณะเปนเรอนไทยประยกต รวบรวมวตถโบราณในอดต รถมา รวมทงพนธไมดอกไมประดบของไทยชนดตางๆ จากการสมภาษณประชาชนในพนท ผนาชมชน ผนาทองถน องคการพฒนาเอกชน และผประกอบการทพกตากอากาศ ใหความคดเหนไปในทศทางเดยวกน เกยวกบเรอง แหลงโบราณคดและแหลงประวตศาสตรของอาเภอสวนผงวาในพนทไมมแหลงโบราณคดและแหลงประวตศาสตรทสาคญ โดยผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) ใหขอมลวา “แหลงประวตศาสตรและโบราณคดเคยมแตยงไมมหนวยงานเขามาสงเสรมเชนหลกไม ถวยเกา ปจจบนเปนทมเจาของไปแลว” สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 11(ธนารกษพนทราชบร, 2556) กลาวเพมเตมวา

สวนผงไมมแหลงโบราณคดทสาคญแหลงประวตศาสตรจะอยในเมอง สวนผงจะเปนพนทธรรมชาต พนทเกษตรลดลงบาง เปลยนแคว ตถประสงคการใชประโยชนมขอบเขตกาหนดอยแลวซงอยกบผเชาวาจะนาพนทไปใชประโยชนอยางไร การเปลยนแปลงไมกอใหเกดผลกระทบเพราะมกตกากาหนดไว

ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว ไมสงผลกระทบตอแหลงโบราณคด/ แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรเพราะในพนทไมมแหลงโบราณคด/ แหลงทองเทยวทางประวตศาสตร จากการศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร พบวาผลกระทบสงแวดทผใหขอมลสวนใหญรสกหวงกงวลมากทสดม 3 ดาน ดงน 1) ปญหาการเพมขนของปรมาณขยะในพนทจากการทมประชาชนกรและนกทองเทยวเขามาในพนทเพมมากขน

104 

2) ปญหาหาการขาดแคลนน าใชจากการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ซงใชน าแหลงเดยวกบประชาชนในพนททงน าจากแหลงนาธรรมชาตและนาประปา 3) ปญหาการบกรกพนทปาไมจากผประกอบการทพกตากอากาศ ทมจานวนเพมมากขนอยางตอเนอง

4.4 แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบอาเภอสวนผง จงหวดราชบร 4.4.1 แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบร จากการสมภาษณผใหขอมลทงหมด จากประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศ องคกรพฒนาเอกชน และหนวยงานราชการทเกยวของ สามารถสรปไดวา แนวทางในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมใหเหมาะสมกบพนทอาเภอสวนผง จงหวดราชบร ออกเปน 3 สวน คอ ภาครฐ ผประกอบการทพกตากอากาศ และภาคประชาชน/ ผนาชมชน โดยมรายละเอยดดงน 4.4.1.1 ภาครฐ การกาหนดนโยบายของภาครฐในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมใหเหมาะสมแกพนทอาเภอสวนผง จะแบงออกเปน 2 สวน ไดแก การกาหนดนโยบายของสวนกลาง และการกาหนดนโยบายขององคกรปกครองสวนทองถน ดงน 1) การกาหนดนโยบายของสวนกลาง การกาหนดนโยบายของสวนกลางจะแบงออกเปน 2 สวน คอ 1) การนโยบายหรอกาหนดหลกเกณฑ หรอกฎระเบยบและขอกาหนด 2) มาตรการควบคมหรอบทลงโทษทชดเจน ดงน (1) ควรมการกาหนดหลกเกณฑ กฎระเบยบขอบงคบทชดเจนในการควบคมการใชประโยชนพนทดานตางๆใหมความครอบคลม และเพอใหเกดความเขาใจตรงกน ระหวาง สวนทองถน ประชาชน และผประกอบการทพกตากอากาศ เพอใหสวนทองถนนาหลกเกณฑ หรอ กฎระเบยบ/ ขอบงคบเหลาน นไปใชเปนแนวทางในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมจากการใชประโยชนทดนใหเกดความเหมาะสมในพนท พรอมทงมการตงหนวยงานเขามาดแลและควบคมการทางานของทองถน รวมถงมการกาหนดหลกเกณฑและขอปฏบตทชดเจนใหแก ผประกอบการทพกตากอากาศ เพอใหผประกอบการทพกตากอากาศเขาใจตรงกนและ

105 

นาไปปฏบตตาม สอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 7, 2556) กลาววา

ภาครฐตองควบคมบาง ไมปลอยอสระซงยงไมไดทา ควรมกตกาในการควบคมของภาครฐวาควรมการใชพนทลกษณะไหนบาง มขอกาหนดขอหามตามมา นาจะมมาตรการชดเจนจากภาครฐ ผประกอบการทาอยางไร ผอยอาศยทาอยางไรควรรวมกนคดอยางตอเนองไมนนกจะเกดการหยดชะงก ปญหาใหญ ๆ กจะไมมใครกลามายง ซงการดแลกจะหละหลวมอาจเกดความเสยหาย กตกาของพนทยงไมชดเจน นายทนตองการพนทจงอาจเกดการบกรกตองมหนวยงานเขามาชแจงวาตรงไหนใชประโยชนไดหรอไม

(2) มการบงคบใชกฎหมายอยางจรงจงแกผทฝาฝนหรอไมปฏบตตามหลกเกณฑ หรอกฎระเบยบ/ ขอกาหนด สอดคลองกบการใหขอมลของ ผใหสมภาษณคนท 24 (องคกรพฒนาเอกชนคนท 2, 2556) ซงกลาววา “กฎหมายควรมการบงคบใชทเขมงวดกวาน สวนชาวบานกตองชวยกนดแลปาทมอย กลมเขากระโจมกจะมการปลกปาและชวยดบไฟปา” ในขณะเดยวกนผใหสมภาษณคนท 14 (ผนาทองถนคนท 3, 2556) ใหความเหนวา เกยวกบการควรคมผลกระทบสงแวดลอมใหเหมาะสมกบพนท วาตองมการควบคมอยางจรงจงและเขมงวดจากภาครฐ

ตองมการควบคมใหเปนไปตามกฎหมายระเบยบขอบงคบ เพอไมเกดผลกระทบ รสอรทไมคอยใหความสนใจภาครฐ ควรมองคกรเขามาควบคมดแลอยางแทจรงใหเปนมาตรฐาน ปจจบนมแตยงไมมการดแลอยางเขมงวด หากยงไมหยดกตองใชกฎหมายบงคบ แตในอนาคตขางหนาคงตองหยด

2) การกาหนดนโยบายขององคกรปกครองสวนทองถน องคกรปกครองสวนทองถนควรมอานาจในการคมคมดและสถานประกอบการในพนทตนเองวา มการรกลาพนทปาไมหรอพนทอน ๆ ทจะกอใหเกดผลกระทบได เชน การปลอยน าทง การรกล าพนทสาธารณะสอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 8 (ผนาชมชนคนท 3, 2556) ทใหความเหนในประเดนนวา “ทองถนมอานาจควบคม ตองดรศมหวยปาถนน ตองชดเจน องคกรปกครองสวนทองถนควรมอานาจออกระเบยบ ตอนนควรมความสงบเรยบรอย”

106 

4.4.1.2 ผประกอบการทพกตากอากาศ การควบคมจากสถานประกอบการทพกตากอากาศจะแบงออกเปน 2 สวน ไดแก การพฒนาสถานประกอบการไปในเชงคณภาพ และการพฒนาสถานประกอบการไปในเชงอนรกษสงแวดลอมและประเพณทองถน 1) การพฒนาสถานประกอบการไปในเชงคณภาพ ผ ประกอบการ ทพกตากอากาศควรหยดขยายพ น ท กอสราง แตใหผประกอบการทพกตากอากาศหนมาสนใจและปรบปรงสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศตนเอง มคณภาพ ทงทางดานการบรการและดานสภาพแวดลอมของพนท ใหตรงตามความตองการของลกคามาขน สวนผประกอบการรายใหมทจะเขามานน ควรดวาสงใดในพนททยงขาดควรจะดาเนนการสงนน สอดคลองกบการใหขอมลของผใหสมภาษณคนท 12 (ผนาทองถนคนท 1, 2556) กลาววา “ควรหยดการขยายตวของการทองเทยว หากไมหยดทรพยากรธรรมชาตกจะหมดไปตองมการจดระเบยบรอสรท โดยทกภาคสวนตองชวยกนรสอรทตองมการจดโซนใหเหมาะสมกบพนทไมใหมากเกนไปจนทาใหพนทเกษตรเสยหาย” นอกจากนผใหสมภาษณคนท 21 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 6, 2556) ยงกลาวเพมเตมอกวา การพฒนาของสถานประกอบการทพกตากอากาศนนควรเปนการพฒนาทคอยเปนคอยไป ใหความสาคญแกสภาพแวดลอมรวมถงศกษาแนวทางการพฒนาอยางรอบครอบเพอปองกนปญหาในดานตาง ๆ

รสอรทควรขยายในเชงคณภาพททาอยใหเปนทตองการของลกคาดกวา ไมอยากใหขยายพนท เพราะถาขาดทนเปนทรกรางทาใหภมทศนเสย ควรมการพฒนาทคอยเปนคอยไป ควรมองวาลกคาขาดอะไร การขยายเพมควรดวาอะไรทไมเพยงพอ เมอทกรสอรทตางขยายขน คนทมาพกกจะนอยลงเพราะทพกเพมขนอยางมาก

เชนเดยวกบผใหสมภาษณคนท 24 (องคกรพฒนาเอกชนคนท 2, 2556) ใหความคดเหนในประเดนนวา หากผประกอบการเนนการขยายพนทมากกวาการพฒนาเชงคณภาพอาจเกดปญหาการบกรกพนทปาได “รสอรทควรจะหยดหากอยากสรางรสอรทไมควรรกลาเขาไปเพมเตมจากเดมทซอมาจากชาวบาน เนองจากเปนทราชพสด”

107 

2) การพฒนาสถานประกอบการทพกตากอากาศใหเปนไปในเชงอนรกษสงแวดลอมและประเพณทองถน ผประกอบการทพกตากอากาศตองมจตสานก และตระหนกถงผลกระทบทจะเกดขนจากการดาเนนกจการของตน และตองมความรบผดชอบตอผลกระทบทจะเกดขน มพฒนาสถานประกอบการทพกตากอากาศใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมภายในพนทเนนไปในเชงอนรกษทรพยากรใหความสาคญแกสภาพแวดลอมพฒนาสถานประกอบการใหเปนไปในทศทางเดยวกบสภาพแวดลอมโดยผใหสมภาษณคนท 15 (ผนาทองถนคนท 4, 2556) กลาวเสรมวา “ควรปรบปรงและหนไปใหความสนใจการทองเทยวเชงประเพณ หรอเชงอนรกษซงตอนนยงไมไดรบความสนใจ” สวนในดานของผใหสมภาษณคนท 23 (องคกรพฒนาเอกชนคนท 1, 2556) กลาววา “อยากใหรปแบบรสอรทเปนไปในแบบธรรมชาตมากทสดอยากใหเหนความสาคญของปามากกวาน” นอกจากนผใหสมภาษณคนท 22 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 7, 2556) กลาววาเพมเตมวา “จดสมดลของสวนผงยงไมถง ยงอยในยคเรมตน สามารถทจะขยายไดอกแตตองเปนไปในรปแบบทแปลกใหม การควบคมผลกระทบทจะเกดขนทไดยาก สดทายอยทจตสานกผประกอบการเอง” 4.4.1.3 ภาคประชาชน/ ผนาชมชน การควบคมผลกระทบสงแวดลอมจากประชาชนและผนาชมชนสามารถทาไดโดยจากประชาชนและผนาชมชนควรมตงภาคในการดแลทรพยากรธรรมชาตในพนทของตนเอง พรอมทงตองมการสรางเครอขายระหวางชมชนเพอใหเกดความเชอมโยงระสามารถทางานรวมกนได เพอชวยกนดแลพนทของตนเอง หากมเหตการณทสรางผลกระทบตอตนเองหรอชมชนตองรบแจงผทเกยวของใหเขามาดแลและแกไขปญหาเพอไมใหปญหารกรามมากขน สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 9 (ผนาชมชนคนท 4, 2556) กลาววา “จงตองมการตงภาคเพอดแลปาไม มการตงกฎภายในหมบานสาหรบประชาชน ในเรองการใชไมตองมาขออนญาตกอนใช ใชไดแตไมลวก ไมจรงหามตดตองมการบนทกลงนาม”เชนเดยวกบผใหสมภาษณคนท 19 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 4, 2556) ทกลาววา “ควรใหความรแกชาวบานเรองการขายทดน ใหสนบสนนการทารสอรทเชงอนรกษมากกวาเชงธรกจ หากไมมคนมาเทยวกตองแกปญหาดวยการทาใหปาคนสภาพเดมมากทสด” ผลการศกษาสามารถสรปไดวา แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมใหเหมาะสมกบอาเภอสวนผง จงหวดราชบร ควรเรมจากผประกอบการทพกตากอากาศควรหยดการขยายพนทการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศแลวหนมาพฒนาสถานประกอบการทพกตากอากาศของตนเองใหมคณภาพมากขนและรปแบบของสถานประกอบการทพกตากอากาศควรเปนไปใน

108 

เชงอนรกษ เพอใหเกดความยงยนแกการทองเทยว สวนผประกอบการทพกตากอากาศรายใหมทจะเขามาควรมองหารปแบบการทาธรกจทแตกตางไปจากเดม นอกจากนนผประกอบการทพกตากอากาศควรมความตระหนกและจตสานกดานการอนรกษสงแวดลอม การต งภาคของกลมผประกอบการทพกตากอากาศ เพอชวยกนสอดสองดแลพนท ภาครฐควรมกฎเกณฑ ระเบยบและขอบงคบทชดเจนใหแกผประกอบการทพกตากอากาศในการปฏบตหรอดาเนนกจการของตนเอง เพอใหการดาเนนกจการเปนไปในทศทางเดยวกนและเกดผลกระทบนอยทสด สวนประชาชนควรมการรวมกลมกนและสรางเครอขายเพอชวยกนดแลสงแวดลอมในพนทของตนเองและประชาชนควรมสวนรวมกบภาครฐในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมในพนท 4.4.2 แนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร จากสภาพภมประเทศของอาเภอสวนผงเปนพนทสงมภเขาสลบกบพนทราบ โดยบรเวณทเปนพนทสงหรอภเขานนมปาไมทอดสมบรณ และเนองจากเปนพนทสงมสภาพอากาศหนาวเยน จงเหมาะทจะทาเปนแหลงทองเทยวหรอทพกตากอากาศ สวนบรเวณทเปนพนทราบนนเหมาะสมแกการทาการเกษตรเพราะมความอดมสมบรณของน าเนองจากมแมน าไหลผาน จากการสมภาษณผใหขอมลทงหมด จากประชาชน ผนาชมชน ผนาทองถน องคกรพฒนาเอกชน เกยวกบเรอง แนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ผใหสมภาษณไดเสนอแนวทางการใชประโยชนทดนทเหมาะสมไว 2 ประการดงน 1) ดานเกษตรกรรม เนองจากอาชพเกษตรกรรมเปนอาชพหลกของประชาชนในพนทในอาเภอสวนผง ถงแมจะมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนไปบางแตการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนผงสวนใหญยงคงเปนการเกษตรอย ดงนน การใชประโยชนทดนการทางดานการเกษตรตองมการพฒนาใหเหมาะสมแกพนทเพอใหเกดความยงยน อาชพเกษตรกรรมในพนทอาเภอสวนผงนนจะแบงออกเปนการทาการเกษตรแบบผสมผสานและการทาการเกษตรเชงเดยว โดยการทาการเกษตรผสมผสานประชาชนพนททาจะมการปลกพชไร ผก และผลไมทมอายสน สวนการทาการเกษตรเชงเดยวนน ไดแก การปลกยางพารา ผใหสมภาษณไดเสนอแนวทางเกยวกบการใชประโยชนทดนทเหมาะสมในดานการเกษตรไวดงน (1) ควรทาการเกษตรตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ในรปแบบของเกษตรอนทรย ใชปยจากธรรมชาต ลดการพงพาสารเคมลงเพราะมนจะสงผลกระทบตอพชและสตวในทองถนโดยผใหสมภาษณคนท 12 (ผนาทองถนคนท 1, 2556) เสนอวา “ควรรณรงคใหมการทา

109 

เกษตรอนทรยใชปยธรรมชาตแกประชาชนททาการเกษตร สวนการทารสอรทตองมการจดโซนใหเหมาะสมกบพนทไมใหมากเกนไปจนทาใหพนทเกษตรเสยหาย” (2) เนนการเพมผลผลตในการเกษตรมากกวาการเพมพนทโดยการปรบปรงดนใหมความอดมสมบรณ ปลกพชทเหมาะสมกบสภาพพนท สอดคลองกบความเหนของใหสมภาษณคนท 15 (ผนาทองถนคนท 4, 2556) เสนอวา “ควรสงเสรมเรองการเกษตรพนทตรงไหนมปญหาควรมการศกษาเพอแกปญหา เพราะ อาชพเกษตรนนย งยนและเปนทของคนในทองถน 2) ดานการทองเทยว เนองจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในอาเภอผงสวนใหญเปลยนแปลงจากพนทเกษตรกรรมไปเปนการใชประโยชนทดนทองเทยวเชน การสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศ โดยผใหสมภาษณไดเสนอแนวทางเกยวกบการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวทเหมาะสมไวดงน (1) ควรสงเสรมการทองเทยวใหเปนไปในเชงอนรกษทรพยากรธรรมชาต และฟนฟพนททถกทาลาย ปรบปรงแหลงทองเทยวทางธรรมชาตในพนทใหมความนาสนใจมากขน โดยผใหสมภาษณคนท 19 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 4, 2556) เสนอวา“ควรสนบสนนการทารสอรท เชงอนรกษมากกวาเชงธรกจไมควรสรางสงปลกสรางทตางจากธรรมชาต ขางทางควรเปนปาไมหากเปนสงปลกสรางหมดกจะไมเกดความนาสนใจ” (2) ควรมการสงเสรมการทองเทยวเชงประเพณของคนในพนทใหนกทองเทยวไดรบรและเขาไปศกษา สอดคลองกบขอมลของผใหสมภาษณคนท 21 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 6, 2556) เสนอเพมเตมวา

อยากใหความเปนอยของชาวบานมสวนทจะนาเสนอใหผทมาเยยมชมรบร อยากใหมแหลงทองเ ทยวเชงประเพณทชดเจน เพอใหทางรสอรทไดแนะนานกทองเทยวไปเยยมชมหรอศกษา อยากใหรกษาความเปนปาใกลเมองใหมากทสด อยากใหสวนผงนนเกบธรรมชาตไวใหมากทสด อยากใหมจดขายเดนชดกวาน มททองเทยวมากกวาน แหลงพกผอนมากกวานอยากใหย งยน การทากจกรรมเปนการทาแคชวงเทศกาล อยากใหมกจกรรมทถาวร

(3) ผประกอบการทพกตากอากาศควรมงเนนไปในเชงอนรกษทรพยากรธรรมชาต รกษาตนไมด งเดมในพนทไวและมการปรบสภาพภมทศนของสถานประกอบการใหองกบสภาพธรรมชาตมากทสด และใหความสาคญกบการบรการและความปลอดภยในสถานประกอบการทพก

110 

ตากอากาศของตนเอง โดยผใหสมภาษณคนท 16 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 1, 2556) เสนอวา “รสอรทควรดแลสภาพแวดลอมใหคงเดมมากทสด เพอไมใหเกดความเสอมโทรม ควรใชประโยชนในเชงทองเทยวแตตองควบคไปกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาต” ดานของผใหสมภาษณคนท 18 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 3, 2556) เสนอวา “การขยายตวของรสอรท ควรเนนทธรรมชาตใหความสาคญแกธรรมชาต ไมสรางปญหาใหแกคนในชมชน แตเรากทาอยางตอเนองไปเรอย ๆ”สวนผใหสมภาษณคนท 20 (ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 5, 2556) เสนอวา “อยากใหรสอรทอนรกษตนไมไวมแนวคดในการปลกตนไม มาตรการรองรบนกทองเทยวเมอมรสอรทเพมคอ รกษาความสะอาด ความปลอดภย บรการทนาสนใจ” ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา แนวทางการใชประโยชนทดนทเหมาะสมกบอาเภอสวนผง จงหวดราชบร แบงออกเปน 2 ดาน คอ 1) ดานเกษตรกรรม เนองจากสภาพภมประเทศของอาเภอสวนผงเปนพนทราบสลบกบภเขาและมแมน าไหลผาน พนทราบจงเหมาะสมแกการทาการเกษตรกรรม แตควรทาการเกษตรตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ทาการเกษตรแบบผสมผสาน หรอการทาเกษตรอนทรย เนนการปรบสภาพความอดมสมบรณของพนดนเพอเพมผลผลตแทนการใชสารเคม เพราะอาชพเกษตรกรรมเปนอาชพหลกของคนในพนทอาเภอสวนผงและเปนอาชพทย งยนทสด หากมการบรหารจดการและใชประโยชนอยางถกตอง 2) ดานการทองเทยว เนองจากอาเภอสวนผงเปนทราบสลบกบภเขา มธรรมชาตทคอนขางอดมสมบรณ พนทปามมาก และอากาศด เหมาะแกการเปนแหลงทองเทยวหรอสถานทพกผอนหยอนใจแตการสรางแหลงทองเทยวน น ควรเนนไปในเชงอนรกษ เพอรกษาสภาพธรรมชาตในพนทใหอยคงเดมมากทสด และนอกจากนพนทอาเภอสวนผงยงมประชาชนหลายชนเผาอาศยอยทาใหมประเพณทแตกตางกน จงควรสงเสรมการทองเทยวเชงประเพณในทองถนดวยเพอเปนการอนรกษประเพณทองถนไมใหสญหายไปตามการพฒนา จากการศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบร เกยวกบสาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว และแนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบพนท อาเภอสวนผงจงหวดราชบร สามารถสรปผลการศกษาไดดงตารางท 4.5

111 

ตารางท 4.5 สรปผลการศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

 

ประเดนการศกษา ผลการศกษา สวนท 1 สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 1. สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชน ท ดน เ ช ง ทอง เ ท ยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

1) เพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ - ลกษณะภมประเทศอดมสมบรณ สภาพอากาศหนาวเยน พนทปาไมคอนขางสมบรณจงเปนทสนใจของผประกอบการทพกตากอากาศ - อยใกลกรงเทพฯเดนทางสะดวกสบาย ใชเวลาในการเดนทางไมนาน - สานกงานธนารกษพนทราชบร มการเปดใหเชาพนทอยางถกกฎหมาย เปดโอกาสใหนายทนเขามาสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศในพนทอาเภอสวนผงไดงายขน

2) นโยบายภาครฐ จงหวดราชบร (1) นโยบายดานการจดการสงแวดลอม - ขาดการกาหนดนโยบายดานการจดการสงแวดลอมในพนทอาเภอสวนผงอยางชดเจน - ขาดมาตรการและหลกเกณฑในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมในพนทอยางจรงจง - ขาดนโยบายในการจดการสงแวดลอมทเหมาะสมแกพนท

111

112 

ตารางท 4.3 (ตอ)

 

ประเดนการศกษา ผลการศกษา สวนท 1 (ตอ) 2. สาเหตของการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนดานอน ๆ ในพนทอาเภอสวนผง จงหวดราชบร 

(2) นโยบายดานการสงเสรมการทองเทยว - ขาดนโยบายสงเสรมการทองเทยวอาเภอสวนผงทชดเจน - ขาดการกาหนดรปแบบการทองเทยวใหเหมาะสมกบพนททาใหการทองเทยวเปนไปอยางไมมระเบยบ (3) นโยบายดานการใชประโยชนทดน - ขาดการกาหนดนโยบายสงเสรมการใชประโยชนทดนอาเภอสวนผง - มการกาหนดผงเมองรวมราชบร เพอควบคมการใชประโยชนทดนของทงจงหวดใหมความเหมาะสมกบสภาพพนท แตเพงประกาศใชเมอ ปพ.ศ. 2555 การบงคบใชจรงยงไมครอบคลมตองมการประชาสมพนธเพมขน - ประกาศจงหวดเรองการกาหนดหลกเกณฑในการเชาทราชพสด อาเภอสวนผง จงหวดราชบร เพอเปนการควบคมและปองกนการบกรกพนทราชพสด 1) ความไมมนคงในการครอบครองทดนและราคาทดนสงขน เนองไมมเอกสารสทธในการครอบครองทดน 2) ความขดสนของประชาชน จากการทาการเกษตรกรรมจงขายทใหนายทนหรอผประกอบการทพกตากอากาศ 3) การบกรกพนทปาไมของนายทนเพอหวงเกรงกาไร เนองจากมธรรมชาตอดมสมบรณหรอนาไปทาการเกษตร

112

113 

ตารางท 4.5 (ตอ)

ประเดนการศกษา ผลกระทบสงแวดลอม สวนท 2 ผลกระทบสงแวดลอมจาการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 1. ดานทรพยากรทางกายภาพ 1.1 สภาพภมประเทศ 1.2 อทกวทยา - แหลงนาผวดน - นาใตดน - เหตการณนาทวม -ความสามารถในการระบายนา

- การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวไมสงผลกระทบตอสภาพภมประเทศ เพราะใชประโยชนในพนทการเกษตรและพนราบไมทาใหความลาดชนของพนทเปลยนแปลงไป - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอการไหลของนาจากการสรางฝายกนนาและการลดลงของปรมาณนา จากการใชน าแหลงเดยวกบชมชนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวไมสงผลกระทบตอน าใตดน เพราะมสดสวนในการใชน าใตดนไมมาก ประชาชนในพนทใชน าจากแหลงนาผวดนเปนหลก - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวไมสงผลกระทบตอเหตการณน าทวม เพราะเปนเพยง นาลนตลง นาปาไหลหลากเปนนาทมาเรวไปเรว - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอความสามารถในการระบายนาในพนท จากการสรางฝายกนนาของผประกอบการทพกตากอากาศ แตกเปนการชวยลดความรนแรงของนาไดเชนกน

113

114 

ตารางท 4.5 (ตอ)

ประเดนการศกษา ผลกระทบสงแวดลอม สวนท 2 (ตอ) 1.3 ทรพยากรดน - ลกษณะดน / การชะลางทลายของดน 2. ดานทรพยากรชวภาพ 2.1 ความหลากหลายทางชวภาพบนบก 2.2 ทรพยากรปาไม 2.3 พชพรรณเฉพาะถน 2.4 สตวเฉพาะถน 2.5 ทรพยากรชวภาพในนา

- การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวไมสงผลกระทบตอลกษณะดนและการชะพงทลายของดนเพราะ การใชพนทไมมการขดหรอเปดหนาดนออกไป ไมมสารพษทเปนอนตรายปนเปอนลงสดน - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพบน จากการ บกรกพนทปาไมของนายทนหรอผประกอบการทพกตากอากาศ - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอทรพยากรปาไม จากการลกลอบบกรกพนทปาไม หรอการขยายพนทเพมหลงจากการซอทดนของผประกอบการทพกตากอากาศหรอนายทน - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอพชพรรณเฉพาะถนจากการปรบสภาพพนทซงเปนการทาลายทอยอาศยของพชพรรณเฉพาะถน - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอสตวเฉพาะถน จากการพฒนาพนทเปนเมอง การจดกจกรรมเวลากลางคนซงอาจรบกวนสตวทาใหหนเขาปาลกไป - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาจไดรบผลกระทบจากการปนเปอนนาเสยลงสแหลงนา

114

115 

ตารางท 4.5 (ตอ)

ประเดนพจารณา ผลกระทบสงแวดลอม สวนท 2 (ตอ) 3. ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย 3.1 การใชทดน - ลกษณะการใชทดน - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน 3.2 นาและการใชน า - ปรมาณนา - การใชน า 3.3 ระบบสาธารณปโภค - ปรมาณไฟฟา

- การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวไมสงผลกระทบตอลกษณะการใชทดน เพราะลกษณะการใชทดนสวนใหญเปนยงเปนพนทเกษตรกรรมอย - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบจากการนาพนทเกษตรกรรมและทอยอาศย มาเปนสถานประกอบการทพกตากอากาศ - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอการลดลงของปรมาณนาทนามาใชในพนท - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอการใชน า ทาใหเกดการขาดแคลนนาเพมขน - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอปรมาณการใชไฟฟา เนองจากมความตองการใชไฟฟาเพมขน เกดปญหาไฟฟาตกหรอดบบอยขน

115

116 

ตารางท 4.5 (ตอ)

ประเดนพจารณา ผลกระทบสงแวดลอม สวนท 2 (ตอ) - นาประปา - การจดการขยะและสงปฏกล 3.4 การคมนาคม - สภาพพนผวถนน -สภาพการจราจร 4. ดานคณภาพชวต 4.1 เศรษฐกจ/ สงคม - อาชพ

- การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวผลกระทบตอการใชน าประปาเนองจากมความตองการใชน าประปาเพมขนเกดการขาดแคลนนาประปาเพมขน - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอปรมาณขยะทาใหปรมารขยะและสงปฏกลในพนทเพมมากขน เกดปญหาการจดการขยะและสงปฏกลในพนท - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวไมสงผลกระทบตอสภาพพนผวถนน เพราะรถยนตทเขามาในพนทมน าหนกไมมากเทารถบรรทกขนาดใหญ - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอสภาพการจราจร เกดปญหาการจราจรตดขดชวงเทศกาล สงผลตอความปลอดภยในชวตและการดารงชวตของประชาชน - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบทางบวกตออาชพ เนองจากมการสรางงาน สรางอาชพแกทองถนสงผลใหเกดความสมพนธอนดแกครอบครว

116

117 

ตารางท 4.5 (ตอ)

ประเดนพจารณา ผลกระทบสงแวดลอม สวนท 2 (ตอ) - รายได 4.2 บรการสาธารณสข 4.3 สนทรยภาพ/ ทศนยภาพ - พนทอนรกษ - แหลงทองเทยว 4.4 โบราณคดและแหลงประวตศาสตร

- การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบทางบวก เพราะประชาชนมรายไดเพมขน จากการรบจางในสถานประกอบการทพกตากอากาศ - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบตอบรการสาธารณสข เนองจากมปรมาณการจราจรในพนทหนาแนนขนเสยงตอการเกดอบตเหตเพมขน - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวไมสงผลกระทบตอพนทอนรกษ เพราะไมมสถานประกอบการทพกตากอากาศเขาไปตงอยในพนทอนรกษ การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวสงผลกระทบทางบวกตอแหลงทองเทยวจากการเพมขนของนกทองเทยวทเขาไปเทยวแหลงทองเทยวทางธรรมชาตในพนท - การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวไมสงผลกระทบตอโบราณคดและแหลงประวตศาสตร

117

118 

ตารางท 4.5 (ตอ)

ประเดนการศกษา ผลการศกษา สวนท 3 แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 1. แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมจากการเป ลยนแปลงการใชประโยชน ท ดน เ ชงทองเทยว

1) ภาครฐ 2) สถานประกอบการทพกตากอากาศ

- ภาครฐควรมกฎเกณฑ ระเบยบและขอบงคบทชดเจนใหแกผประกอบการทพกตากอากาศในการปฏบตหรอดาเนนกจการ มการกาหนดขอบเขตการใชทดนใหชดเจน - มมาตรการควบคมพรอมกบมการกาหนดบทลงโทษแกผทไมปฏบตตามอยางเครงครด - ผประกอบการทพกตากอากาศควรพฒนาสถานประกอบการไปในเชงคณภาพมากขน - จดรปแบบของสถานประกอบการทพกตากอากาศไปในเชงอนรกษ เพอใหเกดความยงยนแกการทองเทยว - ผประกอบการรายใหมทจะเขามาควรมองหารปแบบการทาธรกจทแตกตางไปจากเดม - ผประกอบการทพกตากอากาศควรมความตระหนกและจตสานกดานการอนรกษสงแวดลอม

118

119 

ตารางท 4.5 (ตอ)

ประเดนการศกษา ผลการศกษา สวนท 3 (ตอ) 3) ภาคประชาชน/ ผนาชมชน

- จดตงภาคของกลมผประกอบการทพกตากอากาศเองเพอชวยกนสอดสองดแลพนท - ประชาชนควรมการรวมกลมกนและสรางเครอขายเพอชวยกนดแลสงแวดลอม - ประชาชนควรมสวนรวมกบภาครฐในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมในพนท

2. แนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

1) ดานเกษตรกรรม 2) ดานการทองเทยว

- สนบสนนการทาการเกษตรตามหลกเศรษฐกจพอเพยง - มงเนนการทาการเกษตรแบบผสมผสาน หรอการทาเกษตรอนทรย เพอใหเกดความยงยนในการทาอาชพเกษตรกรรมตอไป - เนนการปรบสภาพความอดมสมบรณของดนจากวสดธรรมชาตทหาไดจากทองถนเพอเพมผลผลตแทนการใชสารเคม - เนนการสงเสรมรปแบบการทองเทยวใหเปนการทองเทยวเชงอนรกษ เพอรกษาสภาพธรรมชาตในพนทใหอยคงเดมมากทสด - สงเสรมการทองเทยวเชงประเพณทองถนเพอไมใหสญหายไปตามการพฒนา

 

119

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ การวจยเรอง ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาสาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 2) ศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 3) เพอศกษาแนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร โดยทาการเกบรวบรวมขอมลปฐมภมจากการสมภาษณแบบกงโครงสราง (Semi-Structured Interviews) และเกบรวบรวมขอมลทตยภม จากการรวบรวมแนวคด ทฤษฏจากเอกสาร งานวจยตางๆทเกยวของ ซงสามารถนามา สรปผลการวจย พรอมกบอภปรายผล และนาเสนอขอเสนอแนะไดดงน

5.1 สรปและอภปรายผลการศกษา ผลการศกษาจากการวจยเรอง ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร สามารถสรปตามวตถประสงคและกรอบแนวคดไดดงน 5.1.1 สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 5.1.1.1 สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผงจงหวดราชบรมดงน 1) การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ โดยปจจยททาใหสถานประกอบการทพกตากอากาศเพมขน ไดแก ลกษณะภมประเทศ สภาพธรรมชาตอดมสมบรณ

121 

อากาศหนาวเยนคลายภาคเหนอ ตงอยใกลกรงเทพมหานคร เดนทางสะดวกสบาย และการประกาศใหเชาพนทราชพสดเพอใชประโยชนของสานกงานธนารกษพนทราชบร ซงจากปจจยทงสามอยางนสงผลใหนายทนใหความสนใจเขามาเชาพนทเพอใชประโยชนและลงทนในพนทอาเภอสวนผงเพมขนไมวาจะเปนการลงทนดานการเกษตรกรรมหรอดานการทองเทยว ทาใหมประชาชนเขามาอยอาศยในพนทอาเภอสวนผงเพมขนสงผลใหประชากรในพนทอาเภอสวนผงเพมขน มการพฒนาพนทใหกลายเปนเมองมากขน พนททางการเกษตรลดจานวนลงเนองจากถกเปลยนไปเปนสถานประกอบการทพกตากอากาศ เกษตรกรบางสวนเปลยนอาชพไปเปนลกจางในสถานประกอบการทพกตากอากาศ สอดคลองกบงานวจยของ ยทธนา ตระบนพฤกษ (2540) พบวา สาเหตของการเปลยนแปลงการใชทดนทสาคญไดแก การเพมจานวนของประชากร การพฒนาโครงสรางขนพนฐาน การขยายตวของทอยอาศย การขยายตวของหนวยงานภาครฐ การขยายตวของพาณชยกรรมและบรการ การขยายตวของพนททาสวน สาหรบลกษณะการเปลยนแปลงทสาคญไดแก เปลยนเปนนาราง สวน ทอยอาศย ถนน และพาณชยกรรมและบรการ 2) นโยบายภาครฐ จงหวดราชบรแบงออกเปน 3 ดานไดแก (1) นโยบายดานการจดการสงแวดลอม จงหวดราชบรยงขาดการกาหนดนโยบายดานการจดการสงแวดลอมทชดเจน ทาใหไมสามารถนานโยบายดานการจดการสงแวดลอมไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพสอดคลองกบงานวจยของ บรณ ไสยสมบต (2550) ทพบวา ปจจยททาใหการนานโยบายดานสงแวดลอมไปปฏบตไมมประสทธผลมาจากหลายปจจย และหนงในนนคอ “ความชดเจนของนโยบาย” พบวา เนองจากนโยบายดานสงแวดลอมมสองระดบ คอ นโยบายดานสงแวดลอมระดบประเทศ และนโยบายกาหนดภารกจใหองคการสวนทองถนไปปฏบต ซงนโยบายสองระดบนกาหนดเนอหาสาระทแตกตางกน ผนานโยบายดานสงแวดลอมไปปฏบตจงไมเขาใจโครงสรางหรอทมาทไปของนโยบาย และไมทราบวาควรนานโยบายดานสงแวดลอมระดบใดมาปฏบต โดยเฉพาะอยางยงผบรหารระดบสงเขาใจวานโยบายดานสงแวดลอมเปนสงทระบไวในกฎหมายจาเปนตองปฏบตตาม โดยขาดความขาใจถงเหตผลและความจาเปนทตองปฏบตงานทไดจงเปนลกษณะของการทาตาม มากกวาการปฏบตตามสภาพความเปนจรงของทองถน ฉะนน จงเปนอปสรรคในการนานโยบายไปปฏบต (2) นโยบายการสงเสรมการทองเทยว เนองจากจงหวดราชบรขาดนโยบายการสงเสรมการทองเทยวทชดเจน และขาดรปแบบในการสงเสรมการทองเทยวทเปนรปธรรม สงผลการขยายตวของการทองเทยวในพนทอาเภอสวนผงไมมระบบหรอแบบแผนทเหมาะสมกบพนท การพฒนาการทองเทยวเปนไปอยางไมมประสทธภาพเกดความไมย งยนแกการทองเทยว นอกจากนประเทศไทยยงไดมการกาหนดพระราชบญญต นโยบายการทองเทยวแหงชาต พ.ศ. 2551

122 

เนองการกาหนดนโยบายและการบรหารของจดการการทองเทยวประเทศ ในปจจบนกระจดกระจายอยตามหนวยงานของรฐ ทาใหการบรหารและพฒนาการทองเทยวทผานมาไมมเอกภาพ เปนไปอยางไรทศทางและไมตอเนอง ประกอบกบสภาวการณในปจจบนแหลงทองเทยวอนเปนทรพยากรการทองเทยวหลายประเภทยงมไดมระบบการบรหารจดการการทองเทยวทถกตองและเหมาะสม เปนเหตใหแหลงทองเทยวเสอมโทรมและดอยคณภาพ นามาซงผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอระบบเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอม และเปนอปสรรคในการพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวของประเทศใหมคณภาพและมความยงยนสมควรกาหนดใหมกลไกในการกาหนดนโยบายและการบรหารจดการการทองเทยวของประเทศใหเปนไปอยางมระบบ สอดรบและเชอมโยงกนทงในระดบชาต ระดบภมภาค และระดบทองถนเพอใหการบรหารและพฒนาการทองเทยวมเอกภาพและมความตอเนองตลอดจนเพอใหมระบบการบรหารจดการแหลงทองเทยวอยางถกตองและเหมาะสม (พระราชบญญตนโยบายการทองเทยวแหงชาตพ.ศ. 2551) (3) นโยบายดานการใชประโยชนทดน จงหวดราชบรเรมมการประกาศใชผงเมองรวมราชบร และสานกงานธนารกษพนทราชบรเพงออกประกาศการเชาพนทราชพสดเมอ พ.ศ. 2555 ทาใหการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนผงถกใชประโยชนอยางไมมการวางแผนหรอการจดการทเหมาะสมทงดานการทองเทยวและการจดการสงแวดลอมสอดคลองกบงานวจยของ รฐตการ คาบศย (2548) พบวา การทองเทยวนนกอใหเกดทงผลทางบวกและดานลบทแตกตางกนออกไป การทองเทยวกอใหเกดการใชประโยชนทดนทคมคา ซงการวางแผนการใชประโยชนทดน มความสาคญ เพราะทรพยากรธรรมชาตมอยอยางจากด แตการตอบสนองความตองการทไมสนสดของมนษยยงคงมตอไป มนษยไดกระทากจกรรมตาง ๆ ตอการทรพยากร สภาพแวดลอม เพอตอบสนองความตองการของตนเองและเพอประโยชนตอบแทนทางเศรษฐกจ สงผลใหเกดการเปลยนแปลงการใชทดนอยตลอดเวลา จงมความจาเปนทจะตองมการวางแผนการใชประโยชนทดนใหทนกบการเปลยนแปลงทเกดขนในพนท และเพอรองรบกจกรรมทองเทยวไดอยางเหมาะสม เพราะทรพยากรธรรมชาตจะไมเกดการสญเปลา หากมการใชใหเกดประโยชน หรอหากแตจะใชประโยชนโดยมการวางแผนและอนรกษ 5.1.1.2 สาเหตการเปลยนแปลงการใชประโยชนดนดานอน ๆ ในอาเภอสวนผ ง จงหวดราชบร การเปลยนแปลงการใชประโยชนดนอาเภอสวนผง จงหวดราชบร ไมไดมสาเหตมาจากการทองเทยวอยางเดยว แตยงมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเพอใชประโยชนอยางอน เชน การปลกยางพารา ซงสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอ

123 

สวนผงสามารถสรปได 3 สาเหตดงน 1) ความไมมนคงในการครอบครองทดนของประชาชนและราคาทดน 2) การบกรกพนทของนายทน และ 3) ความขดสนของประชาชน 1) ความไมมนคงในการครอบครองทดนของประชาชนและราคาทดน เนองจากพนทสวนใหญเปนทราชพสด ประชาชนไมมเอกสารสทธในการครอบครองทดน ผทใชประโยชนในทดนตองทาการเชาจากสานกงานธนารกษพนทราชบร ซงประชาชนสวนใหญไมยอมรบ เพราะรบกบคาเชาไมไหว ประกอบกบราคาทดนเพมสงขนจงสงผลใหประชาชนตดสนใจขายสทธการถอครองทดนใหแกนายทน สอดคลองกบการวจยของ พลกฤต เมณฑกานวงษ (2552) เสนอวา ความคดเหนของราษฎรตอความเหมาะของหลกเกณฑการจดใหเชาพบวา หลกเกณฑ ตาง ๆ มการยอมรบได ยกเวนอตราคาเชาทดนทากนและทอยอาศยเหนวายอมรบไมได นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของ สรพนธ เชษฐตระกล (2550) ทพบวา สาเหตของการเปลยนแปลงการใชทดนของบานเมองวะอยภายใตบรบทของการเปลยนสถานภาพการถอครองพนท จากการเปนเจาของทนาเปลยนสถานภาพเปนผเชานา ภายใตพนททมขนาดลดลงทาใหการใชทดนมสภาพเขมขน การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนของบานปาบก เปลยนจากนาขาวเปนสวนลาไย เพอตอบสนองความตองการของตลาดและราคาของลาไยทสงขนในขณะนน 2) การบกรกพนทของนายทน เนองจากพนทสวนใหญไมมเอกสารสทธทชดเจนในการครอบครอง อาจทาใหประชาชนหรอนายทนเขาไปบกรกพนทปาไดงาย สอดคลองกบงานวจยของ อจฉลา ชาตะวราหะ (2549) ทพบวา ปจจยทมความสมพนธตอการใชทรพยากรปาไมของราษฎร ในพนทโครงการอทยานธรรมชาต อาเภอสวนผง จงหวดราชบร คอ อาชพหลกของครวเรอน รายไดของครวเรอน ระดบการศกษา เผาพนธและเอกสารสทธในทดน สวนระยะเวลาการตงถนฐาน การพบประเจาหนาท ความรเกยวกบกฎหมายปาไม และระยะทางจากบานถงพนทปาไม ไมมความสมพนธกบการใชทรพยากรปาไม และยงพบวาอกวา กลมครวเรอนตวอยางทไมมเอกสารสทธในทดนสวนใหญจะมการใชทรพยากรปาไมเปนสดสวนทมากกวากลมครวเรอนตวอยางทมเอกสารสทธในทดน 3) ความขดสนของประชาชน จากการทประชาชนในพนทมอาชพทาการเกษตรกรรมเปนหลกและพนทอยนอกเขตชลประทาน การทาการเกษตรตองพงน าจากแหลงน าธรรมชาตหรอนาฝน หากปไหนฝนทงชวงนานกจะทาใหผลผลตทางการเกษตรไดไมดประกอบกบตนทนในการผลตสง พนทในการทาการเกษตรมนอย ทาใหประชาชนเกดความขดสน และตดสนใจขายทดนทากนใหแกนายทนแลวหนไปประกอบอาชพอยางอนแทนเชน อาชพรบจางในสถานประกอบการทพกตากอากาศ สอดคลองกบงานวจยของ นงคราญ วงคตะวน (2459) พบวา ปจจยทางดานเศรษฐกจสงคมทมผลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน ไดแก รายไดจาก

124 

การเกษตรและอาชพ นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของ ธรกานต ศรไทยรกษ (2549) ทพบวา ขนาดพนทถอครอง รายไดและชาตพนธมผลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน กลาวคอ ราษฎรทมพนทถอครอง รายได และชาตพนธทแตกตางกน จะมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทแตกตางกน แนวโนมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน เพอการเกษตรของแตละชาตพนธ มแนวโนมปลกพชเศรษฐกจมากขนการทแตละชาตพนธมการใชประโยชนทดนทงเหมอนและแตกตางกนน อาจเนองมาจากแตกตางท งทางดานเศรษฐกจ สงคมรวมถงชาตพนธ ประเพณ วฒนธรรม คานยม และความชานาญของราษฎรทอาศยอยในพนท ทาใหมพฤตกรรมในการใชประโยชนทดนทงเหมอนและแตกตางกนออกไป   5.1.2 ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร จากการศกษาผลกระทบลอมสงแวดจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวจากทง 4 ดานไดแก ดานทรพยากรกายภาพ ทรพยากรชวภาพ คณคาการใชประโยชนมนษย และคณภาพชวต สามารถสรปและอภปรายผลไดดงน 5.1.2.1 ดานทรพยากรกายภาพ ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร แบงออกเปน 3 ดานไดแก ดานสภาพภมประเทศ ดานอทกวทยาและดานทรพยากรดน มรายละเอยดดงน ดานสภาพภมประเทศ และดานทรพยากรดนไมไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว เนองจากการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศนน สรางในพนทการเกษตรหรอทอยอาศยเดม อกทงไมมการปลกพชททาใหสญเสยธาตอาหารในดนหรอมการทากจกรรมใดทกอใหเกดการปนเปอนสารพษลงสดน แตพบวาสถานประกอบการทพกตากอากาศมการปลกพชคลมดน เชนการจดทาสนามหญา เปนการชวยปองกนการชะลางพงทลายของดนไดอกทางหนง ดานอทกวทยา ไมสงผลกระทบตอน าใตดนและเหตการณน าทวม เพราะปรมาณการใชน าใตดนมนอย สวนเหตการณน าทวมเปนเพยงน าตลง แตสงผลกระทบตอแหลงน าผวดนและความสามารถในการระบายน า เพราะทาใหมความตองการใชน าเพมขน มการสรางฝายกนน าทาใหกดขวางการระบายน าและเปลยนทศทางการไหลของน า นอกจากนยงมสถานประกอบการทพกตากอากาศบางแหงตงอยใกลแหลงน าอาจสงผลกระทบตอคณภาพน าในอนาคตได จากการปลอยของเสยหรอน าเสยอยางไมระมดระวง แตอยางไรกตาม เนองจากสถานประกอบการทพก

125 

ตากอากาศมขนาดเลกประกอบสถานประกอบการทพกตากอากาศมบอพกน าเสยกอนปลอยลงสแหลงน าธรรมชาต มการนาน าเสยจากหองน ากลบมาใชใหมทาใหปรมาณน าทงจากสถานประกอบการทพกตากอากาศมไมมาก สวนในดานของปรมาณน าใชทมความตองการเพมขน ทางอาเภอสวนผงมโครงการสรางอางเกบนาในพนทเพมขนแกปญหาการขาดแคลนนา   5.1.2.2 ดานทรพยากรชวภาพ ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร แบงออกเปน 4 ดานไดแก ดานความหลากหลายทางชวภาพบนบก ดานทรพยากรปาไม ดานพชพรรณและสงมชวตเฉพาะถน และดานทรพยากรชวภาพในน า มรายละเอยดดงน ดานความหลากหลายทางชวภาพบนบก ดานทรพยากรปาไม ดานพชพรรณและสงมชวตเฉพาะถน และดานทรพยากรชวภาพในน าในพนทเขตอนรกพนธสตวปาและพนทปาสงวนไมไดรบผลกระทบสงแวดลอม เพราะไมมสถานประกอบการทพกตากอากาศเขาไปตงในพนทเหลานนประกอบกบพนทเหลานนมเจาหนาทคอยดแลอยอยางเขมงวด ดานความหลากหลายทางชวภาพบนบก ดานทรพยากรปาไม ดานพชพรรณและสงมชวตเฉพาะถน และดานทรพยากรชวภาพในน าทอยนอกพนทเขตอนรกพนธสตวปาและพนทปาสงวน ไดรบผลกระทบสงแวดลอม เพราะในพนทยงมความหลากหลายทางชวภาพบนบก ทรพยากรปาไม พชพรรณ/ สงมชวตเฉพาะถนและทรพยากรชวภาพในน าอย อาจไดรบผลกระทบจากการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ โดยพนทปาทเหลออยอาจถกบกรกสงผลกระทบตอทอยอาศยและแหลงอาหารของพชพรรณและสงมชวตเฉพาะถน ซงอาจถกทาลายตามไป สอดคลองกบงานวจยของ กษมา ประจง (2546) ทพบวา ผลกระทบสงแวดลอมภายหลงจากท ภกระดงไดรบการพฒนาการทองเทยวทางธรรมชาต แบบการทองเทยวเชงอนรกษ ไดกอใหเกดการเปลยนแปลงและผลกระทบสงแวดลอมดานลบดงน การทาลายทรพยากรชวภาพนกทองเทยวเดนทางเขาไปทองเทยวบนยอดภกระดงเปนจานวนมากในแตละปทาใหพชและสตวหยดการเจรญเตบโตเจรญเตบโตชากวาปกตเนองจากถกรบกวน แตถงอยางไรกตาม ความหลากหลายทางชวภาพบนบก ทรพยากรปาไม พชพรรณและสงมชวตเฉพาะถน และทรพยากรชวภาพในน านอกพนทเขตอนรกพนธสตวปาและพนทปาสงวนลดจานวนลงตงแตอดตแลว จากการทาสมปทานเหมองแรและสมปทานเผาถานในพนท

126 

5.1.2.3 ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร แบงออกเปน 4 ดานไดแก ดานการใชทดน ดานน าและการใชน า ดานระบบสาธารณปโภค และดานการคมนาคม มรายละเอยดดงน ดานการใชทดน ไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชทดนเชงทองเทยว เนองจากมการนาทดนทใชประโยชนดานเกษตรกรรมไปสรางเปนสถานประกอบการทพกตากอากาศเพมขน ทาใหพนทเกษตรกรรมในอาเภอสวนผงลดลง แตโดยภาพรวมของพนทแลวพนทเกษตรกรรมยงคงมสดสวนมากทสด ดานการน าและการใชน า ไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชทดนเชงทองเทยว มผลตอปรมาณน าทนามาใชในพนททงน าสาหรบอปโภคบรโภคและน าใชเพอการเกษตร เนองจากสถานประกอบการทพกตากอากาศใชน าจากแหลงเดยวกบชมชนทาใหน าถกนามาใชในสถานประกอบการทพกตากอากาศเพมมากขน ทาใหปรมาณน าทชมชนสามารถน ามาใชไดมปรมาณลดลง แตทางจงหวดราชบรไดมการจดสรางอางเกบนาในพนทอาเภอสวนผงเพมขนเพอรองรบความตองการใชน าทเพมขน  ดานระบบสาธารณปโภค สงผลกระทบตอปรมาณไฟฟา และน าประปา และการจดการขยะและสงปฏกลโดยพบวา ปรมาณไฟฟา สงผลใหในพนทอาเภอสวนผงมความตองการใชไฟฟาเพมมากขน แตทางองคการปกครองสวนทองถนไดมการขอขยายเขตและกาลงการผลตไฟฟาในพนทเพมขนเพอใหเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนท น าประปา สงผลใหมความตองการใชน าประปาในพนทเพมมากขน ปญหาการขาดแคลนน าประปาในพนทขยายวงกวางขน แตทางองคกรปกครองสวนทองถนไดมการสรางระบบน าประปาภายในหมบานเพมขนและมการขยายเขตทอประปาเพมขนเพอใหเพยงพอตอความตองการทเพมขน การจดการขยะและสงปฏกล สงผลใหปรมาณขยะและสงปฏกลในพนทเพมมากขน ซงในอาเภอสวนผงมเพยงเตาเผาขยะและหลมฝงกลบแตไมครอบคลมและยงขาดระบบการจดการขยะและสงปฏกลทเหมาะสมและมแนวโนมทจะมปรมาณขยะเพมขนอยางตอเนอง เนองจากกาจดไมทน สอดคลองกบงานวจยของ รฐตการ คาบศย (2548) ทพบวา เ มอมการทองเทยวผลทตามมาโครงสรางพนฐานระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ ไดรบการพฒนาเอออานวยความสะดวกอยางด เมอเปรยบเทยบกบพนททไมมการทองเทยว ดานสงแวดลอมมผลกระทบทางดานผลบวก คอ เกดความตระหนกในการอนรกษและเอาใจใสสงแวดลอมเพมมากขน แตในผลกระทบทางดานลบ พบวา การทองเทยวกอใหเกดมลพษทางอากาศ เสยง ควนพษทางยานพาหนะ มลพษทางนาและปญหาขยะ

127 

ดานคมนาคมมผลกระทบตอสภาพการจราจรในถนนสายหลกทาใหเกดปญหาการจราจรตดขดแตเปนเพยงชวงเวลาสน ๆ เชน ชวงเทศกาลหรอวนหยดยาว ซงทางกรมทางหลวงชนบทไดมการปรบปรงเสนทางใหมสภาพดขนและมการขยายชองจราจรเพมขน สวนทางองคกรปกครองสวนทองถนมการปรบปรงถนนภายในหมบานใหมสภาพดขนเพอเปนการระบายรถออกจากถนนสายหลก  5.1.2.4 ดานคณภาพชวต ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบรแบงออกเปน 4 ดานไดแก ดานเศรษฐกจ/ สงคม ดานสนทรภาพ/ ทศนยภาพ ดานบรการสาธารณสข และดานโบราณคดและแหลงประวตศาสตร มรายละเอยดดงน ดานเศรษฐกจ/ สงคม ไดรบผลกระทบทางบวกคอ ทาใหประชาชนมอาชพมนคงมรายไดเพมขนจากการทในพนทมการจางงานเพมขน สรางความสมพนธอนดแกครอบครว แตกมผลกระทบทางลบคอ ทาใหเกดความฟ มเฟอยเพมขนและความเออเฟอเผอแพรระหวางกนลดลง สอดคลองกบงานวจยของ รฐตการ คาบศย (2548) ทพบวา เมอมการทองเทยวผลทตามมาในดานเศรษฐกจไดรบผลทางดานบวก ประชาชนคอ มรายไดและเงนออมทเพมขน สามารถมเงนจบจายใชสอยไดมากขนกวาอดต การทองเทยวกอใหเกดความมนคงทางดานเศรษฐกจ ในดานสงคม สวนใหญประชาชนในพนทไดรบผลดานลบ จากสงคมทมความเอออาธร แบงปนทรพยากร มการอยรวมกนอยางสงบสขกลบเปลยนแปลงมผลประโยชนเกยวกบธรกจเขามาเกยวของ มความขดแยงกนในเรองการทาธรกจทคลายกน ความสงบเงยบและเปนสวนตวมนอยลงสงคมขาดความเอออาทรกนดงในอดต ดานสนทรภาพ/ ทศนยภาพ พนทอนรกษไมไดรบผลกระทบสงแวดลอมจากการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศ เพราะไมมสถานประกอบการทพกตากอากาศใดเขาไปสรางในพนทอนรกษ แตการทมสถานประกอบการทพกตากอากาศมากเกนไปอาจทาลายภมทศนหรอสภาพธรรมชาตในพนท แตในทางกลบกนกทาใหสภาพแวดลอมสวยงามขนเพราะบางพนทเปนพนทรกราง เชน พนทเหมองเกาไมไดใชประโยชน พนททเปนดนทรายไมสามารถใชประโยชนทางการเกษตรได นอกจากนยงทาใหมนกทองเทยวเขาไปทองเทยวแหลงธรรมชาตเพมขน สอดคลองกบงานวจยของ กษมา ประจง (2546) พบวา ผลกระทบสงแวดลอมภายหลงจากทภกระดงไดรบการพฒนาการทองเทยวทางธรรมชาต แบบการทองเทยวเชงอนรกษ ไดกอใหเกดการเปลยนแปลงและผลกระทบสงแวดลอม พบวา สงปลกสรางทพฒนาเพออานวยความสะดวกแกนกทองเทยวเปนสงททาลายภมทศนของธรรมชาต

128 

ดานบรการสาธารณสข พบวามผลกระทบสงแวดลอมทางลบ คอเสยงตอการเกดอบตเหตทาใหมผเขารบการรกษาเขาเพมมากขน สวนผลกระทบสงแวดลอมทางบวก คอทาใหมการปรบปรงบรการสาธารณสขใหมดขน ประชาชนสามารถเขาถงไดรวดเรวขน สอดคลองกบงานวจยของ กษมา ประจง (2546) ไดเสนอวา ผลกระทบสงแวดลอมภายหลงจากทภกระดงไดรบการพฒนาการทองเทยวทางธรรมชาต แบบการทองเทยวเชงอนรกษ ไดกอใหเกดการเปลยนแปลงและผลกระทบสงแวดลอม พบวา ชาวบานมความรความเขาใจเกยวกบสขอนามยพนฐานมากขน ดานโบราณคดและแหลงประวตศาสตร ไมมผลกระทบเพราะในพนทไมมโบราณคดและแหลงประวตศาสตร 5.1.3 แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 5.1.3.1 แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบรเปน 3 ประเดน ไดแก การควบคมของภาครฐ การควบคมจากสถานประกอบการทพกตากอากาศ และการควบคมจากภาคประชาชน/ ผนาชมชน 1) ภาครฐ ตองมการกาหนดนโยบายและหลกเกณฑในการควบคมผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชน ทดนทชดเจน ตองแตเ รมกอต งสถานประกอบการจนไปถงการดาเนนการของสถานประกอบการ มการตดตามตรวจสอบอยตลอดเวลา พรอมทงมการกาหนดบทลงโทษและมการบงคบใชแกผทไมปฏบตตามอยางจรงจง มการกระจายความรบผดชอบหรออานาจหนาทใหแกทองถนและประชาชนชวยกนดแล กาหนดขอบเขตของพนท ทสามารถนามาใชประโยชนไดอยางชดเจน เจาหนาททมสวนเกยวของควรเขามาทางานรวมกนเพอใหการทางานมเปาหมายทสอดคลองกนและดาเนนงานอยางมประสทธภาพ แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต พ.ศ. 2555-2559 ไดมการสงเสรมการยกระดบ คณภาพและมาตรฐานของแหลงทองเทยว โดยการจดการพนทแหลงทองเทยวโดยคานงถงขดความสามารถในการรองรบ เพอใหการใชประโยชนเหมาะสมกบศกยภาพของแหลงทองเทยว และไมสงผลกระทบตอวถชวตของประชาชน โดยกาหนดการเขาไปใชประโยชนในพนท เพอไมใหเกนขดความสามารถในการรองรบการทองเทยวและมการผลกดนใหออกกฎหมาย ระเบยบ และบทโทษทชดเจนในการกากบดแลรกษาแหลงทองเทยว รวมท งมาตรการเกยวกบการปองกนและปราบปรามผบกรกแหลงทองเทยวธรรมชาตโดยมชอบ และสอดสองดแลการบงคบใชกฎหมายอยางจรงจง (กระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2554)

129 

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2540) ไดเสนอนโยบายดานการทองเทยวเชงนเวศวาควรมการใชกฎหมายในการควบคมดแล และรกษาสภาพแวดลอมของแหลงทองเทยวอยางเครงครด โดยเนนการแนะนา ตกเตอน และการสรางวนยการทองเทยวควบคไปดวย และจดทาแนวทางปฏบตหรอคมอการจดการใหแกผทเกยวของเพอใหเกดการมสวนรวม ในการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศอยางถกตอง 2) สถานประกอบการทพกตากอากาศ ผประกอบการควรมงเนนการพฒนาสถานประกอบการทพกตากอากาศใหเปนไปในเชงคณภาพพฒนาสงทมอยใหเกดประสทธภาพมากทสด ใหความสาคญแกศกยภาพของพนทรกษาสภาพแวดลอมใหคงเดมมากทสด เชน การบรการ ความสะอาด การรกษาความปลอดภย รปแบบของสถานประกอบการควรสอดคลองกบสภาพพนทแลประเพณทองถน เชน จดรปแบบของสถานประกอบการทพกตากอากาศไปในเชงอนรกษ มการนาประเพณทองถนเขามาเปนสวนหนงของสถานประกอบการทพกตามอากาศ ผประกอบการควรมจตสานกและตระหนกถงปญหาสงแวดลอมทเกดขนจากการกระทาของตนเอง สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2540) ไดเสนอนโยบายดานการทองเทยวเชงนเวศวาตองมการควบคมดแล รกษา และจดการทรพยากรการทองเทยวใหคงสภาพ เดมแทไวใหมากทสด หลกเลยง หรองดเวนการทองเทยวในพนททออนไหว งายตอการถกกระทบ หรอฟนตวไดยาก ตองคานงถงศกยภาพของทรพยากรการทองเทยวทมอย มการจดกจกรรมทเหมาะสม และปรบใหเกดความสมดลกบรปแบบ และกจกรรมทมอยแตเดมตองคานงถงการพฒนาดานการใหการศกษา สรางจตสานกทดในการรกษาระบบนเวศรวมกน มากกวาการมงเนนความเจรญทางดานเศรษฐกจ และการมรายไดแตเพยงอยางเดยว 3) ภาคประชาชน/ ผนาชมชน โดยประชาชนและผนาชมชน ตองเขามามสวนรวมกบภาครฐในการดแลปญหาสงแวดลอมในพนทและการอนรกษทรพยากรธรรมชาตในพนทของตนเอง รวมถงมความตระหนกและใหความสาคญปญหาสงแวดลอมอยางจรงจง สอดคลองกบบทความวจยของของ จาลอง โพธบญ (2550) ทพบวา การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมทงรบรการเปลยนแปลง สาเหตของปญหาและมสวนรวมในการแกไขปญหาและปองกนปญหาสงแวดลอม นาจะเปนแนวทางทมประสทธภาพมากทสดและเปนการเพมสมรรถนะในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศโดยรวมอยางดยง กลยทธทสาคญคอสงเสรมการมสวนรวมของชมชน นอกจากนแผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต พ.ศ. 2555-2559 ไดมการกาหนดยทธศาสตร ในการสงเสรมการมสวนรวมของชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนในการพฒนาการทองเทยว โดยสงเสรมใหชมชนทองถนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการแหลงทองเทยวโดยจดตงคณะกรรมการในระดบทองถนขนเพอพฒนาและสงเสรมการทองเทยวให

130 

มการบรหารเปนรปธรรม โดยมภาครฐ เอกชน ชมชน และประชาสงคมในทองถนใหเขามามสวนรวมในการอนรกษและฟนฟวฒนธรรม แหลงทองเทยวและสงแวดลอมในพนทชมชนทองถนของตนเอง (กระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2554) และสถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2540) ไดเสนอนโยบายดานการทองเทยวเชงนเวศวา ตองใหความสาคญตอการมสวนรวมของประชาชนและองคกรในทองถน ในการจดการทรพยากร การบรการ การแลกเปลยนความร และวฒนธรรมของชมชนในกระบวนการทองเทยว รวมทงการมสวนรวมในการวางแผนพฒนา หรอการใหประชาชนมตวแทนเปนคณะกรรมการรวมในทกระดบ 5.1.3.2 แนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร แบงออกเปน 2 ดานไดแก ดานเกษตรกรรม และดานการทองเทยว ดงน 1) ดานการเกษตร แนวทางการใชประโยชนทดนทเหมาะสมของอาเภอสวนผงดานเกษตรกรรม แบงออกเปน 2 สวนคอ ภาครฐ และเกษตรกร มรายละเอยดดงน (1) ภาครฐ ควรมการกาหนดนโยบายดานการเกษตรทชดเจน เพอใหเกดความยงยนในการทาการเกษตรกรรม สงเสรมการทาการเกษตรตามหลกเศรษฐกจพอเพยง เชน การทาการเกษตรแบบผสมผสาน เกษตรธรรมชาต เกษตรอนทรย ใหความรแกเกษตรกรในการทาการเกษตร เพอใหเกษตรกรสามารถพงพาตนเองได สงเสรมการปลกพนทเหมาะสมกบพนท และมการจดหาตลาดเพอรองรบผลผลตของเกษตรกรทออกมา สนบสนนใหมการรวมกลมกนระหวางเกษตรกรเพอใหเกดความเขมแขงและมความสามารถในการตอรองกบพอคาคนกลาง สงเสรมการแปรรปผลผลตของเกษตรกรเพอเปนการเพมมลคาสนคาการเกษตร แกไขปญหาเกยวกบสทธการถอครองทดนของเกษตรกรใหมความชดเจนเพอสรางความมนใจแกเกษตรกรในการประกอบอาชพ กระบวนการสงเสรมดานการเกษตรทเหมาะสมและสภาพเศรษฐกจและสงคมของเกษตรกรตลอดจน จะทาใหแนวทางการทาการเกษตรแบบยงยนสามารถพฒนาและดารงอยกบเกษตรกรไดในระยะยาว(ธนวา จตตสงวน, 2543) (2) เกษตรกร ควรทาการเกษตรตามแบบระบบเศรษฐกจพอเพยง เนนการพ งตนเอง ลดตนทนในการผลต เนนการผลตเพอบรโภคเหลอจงขาย มงเนนความยงยนแกสภาพแวดลอม เชนการทาการเกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน เพอเปนการรกษาความอดมสมบรณของทรพยากรดน เปลยนความคดและวธการในการทาการเกษตรกรรมทพงสารเคมมาใชวสดจากธรรมชาตทสามารถหาไดในทองถนแทน มการนาภมปญญาชาวบานมาผสมผสานกบการทาการเกษตรกรรมทงกระบวนการผลตและกระบวนการแปรรปเพอลดตนทน พรอมกบมการวางแผนจดการทางการเกษตรของตนเองใหเหมาะสมกบสภาพพนท และปจจยภายนอกตาง ๆ ทงลกษณะภมประเทศ สภาพอากาศ ปรมาณน าในพนท รปแบบระบบการเกษตรอยางย งยนท

131 

เหมาะสมคอ ระบบการผลตทางการเกษตรหรอระบบฟารมในรปแบบตาง ๆ ภมนเวศของแตละพนท จดเปนระบบการผลตทเหมาะสมกบสภาพทรพยากรและสงแวดลอมในไรนาทแตกตางกนออกไป รปแบบการเกษตรแบบยงยนทชดเจนและเปนทเขาใจกนทวไป ไดแก เกษตรผสมผสาน เกษตรอนทรย เกษตรธรรมชาต เกษตรทฤษฏใหม และวนเกษตร การพฒนาการเกษตรแบบยงยนใหเกดประสทธภาพนนตองเรมจากการเปลยนแปลงวถชวตทงหมดของเกษตรกร ตงแตวธคดพจารณาเกยวกบการทาการเกษตรแบบยงยนวาไมใชการลงทนทหวงผลกาไรเปนตวเงนเทานน แตเปนการสรางความอดมสมบรณแกไรนาและระบบนเวศ สงผลใหมคณภาพชวตทดตามมา จากการมอาหารทปลอดภยบรโภค มสขภาพด ครอบครวอบอน และมสภาพแวดลอมเอออานวยตอการอยอาศย รวมทงมรายไดจากการผลผลตทจาหนายในตลาดตามสมควร โดยลดภาระหนสน และลดการพงพาจากภายนอก (ธนวา จตตสงวน, 2543) เนองจากอาชพเกษตรกรรมเปนอาชพหลกของประชาชนในทองถน หากวนหนงการทองเทยวในพนทอาเภอสวนผงไมไดรบความสนใจ หรอเสอมโทรมลงไป ประชาชนอาจตองกลบมาทาอาชพเกษตรอกครง สอดคลองกบงานวจยของ ภทรพร นยมไทย (2542) ทพบวา จดเปลยนอกประการหนงทกอใหเกดผลกระทบตอสถานภาพของเกษตรกรและระบบเกษตรกรรมในพนทอยางมาก คอ ในชวงภาวะเศรษฐกจเฟองฟ ธรกจทองเทยวขยายตวอยางรวดเรว ทดนจานวนมาก (ประมาณรอยละ 70-80 ของพนทการเกษตรทงหมด) ถกเปลยนกรรมสทธไปอยในมอของนก ธร กจแลพอคานายทน เ มอ เศรษฐกจกลบมาตกต า แรงงานทอง ถนเ ดมอย ในภาคอตสาหกรรมหวนกลบมาสภาคการเกษตรอกครงและเปนจานวนมากขน แมวาระบบเกษตรกรรมในตาบลนจะยงคงมพชผกเปนตวหลกเชนเดม แตเกษตรกรถกเปลยนสภาพจากผถอครองเปนผเชาทดน และผกพนกบระบบเถาแก-ลกไรอยางชดเจนทงยงมแนวโนมเพมขนเรอย ๆ 2) ดานการทองเทยว แนวทางการใชประโยชนทดนทเหมาะสมของอาเภอสวนผง จงหวดราชบร ดานการทองเทยว แบงออกเปน 4 สวนคอ ภาครฐ ผประกอบการทพกตากอากาศ ประชาชน และนกทองเทยว โดยมรายละเอยดดงตอไปน (1) ภาครฐ ควรสงเสรมการทองเทยวอยางย งยนและเหมาะสมกบสภาพพนทอยางจรงจงและตอเนอง เชน การสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษ การทองเทยวเชงนเวศ เพออนรกษทรพยากรธรรมชาต สงเสรมการทองเทยวเชงประเพณวฒนธรรมเพอรกษาขนบธรรมเนยมประเพณทองถน เชน สนบสนนการรวมกลมเพอทากจกรรมเชงวฒนธรรมหรอประเพณของชมชน มการประชาสมพนธการทองเทยวดานตาง ๆในพนทใหนกทองเทยวทราบ สงเสรมและใหความสาคญแกชมชนหรอทองถนในการมสวนรวมเกยวกบการบรหารจดหารการทองเทยว เพราะเปนผทไดรบผลกระทบโดยตรง พรอมทงมการกาหนดกฎหมายเพอควบคมผประกอบการทพกตาก

132 

อากาศใหครอบคลมทกประเภท มการจดกจกรรมสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษรวมกบผประกอบการ กาหนดมาตรการดานการปองกนผลกระทบทชดเจนใหแกผประกอบการ พรอมทงมการตดตามตรวจสอบกระทางานของผประกอบการณ ซงสอดคลองกบบทความวจยของ อรอนงค เฉยบแหลม (2552) พบวา การดาเนนการดานการทองเทยวควรพจารณาถงรปแบบกจกรรมทเหมาะสมทไมทาลายทรพยากรธรรมชาต อกทงเมอมการดาเนนการทองเทยวตองมมาตรการควบคมทชดเจนและสามารถปฏบตได ซงการทองเทยวรปแบบหนงทเปนการทองเทยวทกอใหเกดความยงยนคอ การทองเทยวเชงนเวศ ซงมรปแบบกจกรรมสรางความรความตระหนกในการอนรกษทรพยากร และเปนการกระจายรายไดสชมชนทองถนไดอกทางหนงดวย นอกจากนภาครฐควรเขาไปพฒนาพฒนาระบบสาธารณปโภค และสงอานวยความสะดวกในพนทมประสทธภาพ สรางศนยประชาสมพนธการทองเทยวในพนทอยางเปนทางการเพอเปนการสงเสรมการทองเทยวพฒนาแหลงทองเทยวภายในทองถนใหไดรบความสนใจ พฒนาแหลงใหบรการนกทองเทยวเพอเพมความสะดวกสบายแกนกทองเทยว ซงสอดคลองกบงานวจยของ กรรณการ ตนตวนช (2550) เสนอวา ความคดเหนของนกทองเทยวและผประกอบการทมตอสภาพปญหาทกระทบตอการทองเทยวตลาดน าดาเนนสะดวก วานกทองเทยวและผประกอบการใหความสาคญกบปญหาดานการอานวยความสะดวก เชน ปายบอกทาง คมนาคม ทมนอยไมคอยชดเจน การบรการดานหองน า สวมสาธารณะทสะอาดไมเพยงพอ และรานอาหารรานเครองดมในบรการนกทองเทยวมความไมเปนระเบยบ ควรมการจดทาแผนงานโครงการเพอปรบปรงและพฒนา แหลงทองเทยวใหดงดดใจนกทองเทยวเพอกาหนดแนวทางในการจดการทองเทยวใหเปนไปอยางเหมาะสม และเกดประโยชนสงสดแกสวนรวมโดยเฉพาะประชาชนในพนทเ ชน การจดเกบผลประโยชน การดแลรกษา แหลงทองเ ทยวการจดสาธารณปโภค การจดใหบรการ และการรกษาความปลอดภยในแหลงทองเทยว (2) ผประกอบการทพกตากอากาศ เนนการจดการสถานประกอบการใหมระบบ มคณภาพพรอมกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตเพอดงดดใจนกทองเทยว มการการกระจายรายไดใหแกชมชนอยางยตธรรมเพอสรางความยงยนใหแกการทองเทยว ชมชน และสงแวดลอม รบนกทองเทยวในปรมาณทสถานทของตนเองสามารถของรบได ควรมการจดรปแบบการทองเทยวใหเปนไปในทศทางเดยวกนเหมาะสมกบสภาพพนทเพอใหเกดความยงยนในการทองเทยว จดรปแบบการทองเทยวใหเปนไปในเชงการทองเทยวเชงอนรกษ การทองเทยวอยางย งยนนนคอ การทองเทยวทมงเนนการจดการอยางดเยยม เพอดารงไวซงทรพยากรการทองเทยวใหมความดงดดใจอยางไมเสอมคลาย และธรกจทองเทยวมการปรบปรงคณภาพใหมผลกาไรอยางเปนธรรม ในขณะเดยวกนกใหชมชนทองถนมสวนรวมไดรบประโยชนตอบแทนอยางเหมาะสมและม

133 

นกทองเทยวเขามาเยยมเยอนเสมออยางเพยงพอแตมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด (บญเลศ จตตงวฒนา, 2548) นอกจากนควรมการรวมกลมกนเพอสรางความเชอมโยงระหวางผประกอบการ จดรปแบบสถานประกอบการใหไดมาตรฐาน ทงดานการบรการ สงอานวยความสะดวก ความสะอาดและความปลอดภยรวมถงการรกษาสภาพแวดลอมของพนทใหอยในสภาพทคงเดมมากทสด สอดคลองกบงานวจยของ มณฑาวด พลเกด (2554) ทพบวา การทองเทยวทจะบรรลวตถประสงคนนขนอยกบ สงดงดดใจ เชน ทรพยากรทองเทยว สงอานวยความสะดวก เชน ทพก รานอาหาร การขนสง และการเขาถงพนท เชน การคมนาคม เสนทางเชอมโยงพนททองเทยวอน ๆ (3) ประชาชนผนาชมชน เขาไปมสวนรวมในการสงเสรมการทองเทยวตงแตขนตอนของการวางแผนการทองเทยว ไปจนถงขนตอนการนาแผนการทองเทยวไปปฏบต เชนการทองเทยวเชงนเวศ การทองเทยวเชงวฒนธรรม การพฒนาทอยอาศยใหกลายเปนแหลงทองเทยว เชน โฮมสเตย (Home Stay) รานอาหาร มการรวมกลมกนอนรกษวฒนธรรมหรอประเพณทองถนเพอแสดงหรอเผยแพรแกนกทองเทยว สรางเครอขายประชาชนเพอดแลทรพยากรทองเทยวในพนท สอดคลองกบงานวจยของ วระศกด กราปญจะ (2554) ทพบวา ชมชนตองการรปแบบกจกรรมทสามารถเขาไปมสวนรวมในการบรการนกทองเทยวดวยตนเองได เกยวเนองกบประเพณทองถนและการประกอบอาชพดงเดมของชมชน นอกจากนชมชนตองมความตระหนกและใหความสาคญแกการทองเทยวและทรพยากรทองเทยวในพนท มการสรางเครอขายการทองเทยวระหวางชมชนเพอใหเกดความเชอมโยงกนระหวางชมชน (4) นกทองเทยว นกทองเทยวควรมวนยและจตสานกในการทองเทยวไมรบกวนหรอทาลายทรพยากรธรรมชาตในแหลงทองเทยวใหเกดความเสอมโทรม นกทองเทยวทชอบหรอรกธรรมชาตควรใสใจในรายละเอยดของสถานททองเทยวหรอแหลงทพกวามการบกรกพนทปาหรอไม ไมควรสนบสนนสถานททองเทยวทบกรกพนทปาหรอทาลายธรรมชาต รกษากฎระเบยบของสถานททองเทยวอยางเครงครด รกษาความสะอาดของสถานททองเทยวไมสงขยะหรอสรางความเสอมโทรมแกแหลงทองเทยว สอดคลองกบงานวจยของ หงสกล เมสนกล (ม.ป.ป.) พบวา โรงแรมสเขยว (Green Hotel Concept) ไดรบความนยมจากความตองการของกลมผบรโภคทใสใจตอสงแวดลอมและไดถกนามาเปนสวนหนงของนโยบายทสาคญของธรกจทพกแรมซง ซกเซนส ไฮอเวย (Six Senses Hideaway) เปนหนงในธรกจทพกทมแนวทางปฏบตทชดเจนในดานการดแลสงแวดลอมทมาตรฐานของการเปนโรงแรมสเขยว มการจดมาตรฐานของการเปนโรงแรมทพกสเขยวทเปนลกษณะ การครอบคลมถงการคานงถงสงแวดลอมทางธรรมชาตทมอยอยางจากด

134 

จนทาให ซก เซนส ไฮอเวยไดชอวาเปนธรกจทพกทมสาขาในเครอมากมายครอบคลมในหลายประเทศ

5.2 ขอเสนอแนะ 5.2.1 ขอเสนอแนะทไดจากการวจย ขอเสนอแนะทไดจากการวจยจะแบงออกเปน 4 สวน ไดแก ขอเสนอแนะสาหรบภาครฐ ขอเสนอแนะสาหรบผประการทพกตากอากาศ ขอเสนอแนะสาหรบประชาชน และขอเสนอแนะสาหรบนกทองเทยว 1) ขอเสนอแนะสาหรบภาครฐ (1) การจดการการปญหาเรองเอกสารสทธ เนองจากความไมชดเจนเกยวกบเรองเอกสารสทธ และผครอบครองพนททาใหเกดปญหาการบกพนทเพม ภาครฐจงแกปญหาโดยการประกาศใหเชาทดน ซงมประชาชนบางสวนยงไมยอมรบและยงมการตอตานซงภาครฐตองทาความเขาใจกบประชาชนในพนทอยางจรงจง และตองมการหาทางออกรวมกนเกยวกบเรองเอกสารสทธเพอลดปญหาความขดแยงระหวางประชาชนกบภาครฐ (2) ภาครฐควรมการออกกฎระเบยบ/ ขอบงคบเพอควบคมการใชประโยชนในพนทอยางชดเจน การออกกฎระเบยบควรใหมประชาชนหรอผนาชมชนเขามามสวนรวมในกฎระเบยบนนดวย เพราะ ประชาชนในพนทยอมทราบถงปญหาในพนทของตนเอง เพอใหทกฝายเกดความเขาใจตรงกน และใหการปฏบตเปนไปในทศทางเดยวกน เพอเปนการปองกนปญหาทจะเกดขนจากการใชประโยชนทดน มการประกาศและเผยแพรกฎระเบยบ/ ขอบงคบ ใหประชาชนและผทเกยวของไดรบทราบอยางเปดเผย (3) ภาครฐควรมมาตรการในการควบคมจรงจง เชน มการบงคบใชกฎหมายแกผทฝาฝนและไมปฏบตตามอยางเครงครด แตเนองจากพนทอาเภอสวนผง มพนทมาก การดแลของภาครฐอาจไมทวถง ควรมการแบงอานาจการดแล และอานาจในการตรวจสอบใหแกทองถนชวยกนด และรายงานผลสภาครฐ (4) ภาครฐควรมนโยบายสงเสรมการทองเทยวอาเภอสวนผงอยางชดเจนวา เพอใหเกดความเหมาะสมแกสภาพพนท และเกดความยงยนแกการทองเทยว 2) ขอเสนอแนะสาหรบผประการทพกตากอากาศ (1) ผประกอบการทพกตากอากาศควรใหความสาคญแกทรพยากรธรรมชาตภายในพนท เปนสงแรก ควรสรางสถานประกอบการทเนนรปแบบการทองเทยวเชงนเวศไมทาลาย

135 

ภาพแวดลอมเดมทมอย พฒนาการทองเทยวใหสอดคลองกบวถชวตประชาชน เพอใหเกดความยงยนแก สภาพธรรมชาตในพนท และการทองเทยวในพนท (2) ผประกอบการควรมการรวมกลมหรอสรางเครอขายระหวางกนในการดแลและจดการสงแวดลอมภายในสถานประกอบการทพกตากอากาศของตนเอง และสภาพแวดลอมของพนทอาเภอสวนผ งอยางจรงจง เพอปองกนปญหาสงแวดลอมทจะเกดขนจากสถานประกอบการทพกตากอากาศ (3) ผประกอบการควรใหความสาคญแกการจดการสงแวดลอมภายในสถานประกอบการของตนเองอยางมมาตรฐาน เพอปองกนผลกระทบสงแวดลอมทจะเกดขนตามมา 3) ขอเสนอแนะสาหรบประชาชน (1) ประชาชนในพนทควรตนตวและใหความสาคญกบสงแวดลอมในทองถนของตนเอง ชวยกนอนรกษและดแลทรพยากรธรรมชาตในพนทของตนเอง เพอทสามารถใชทรพยากรในพนทของตนเองไดอยางย งยน (2) ประชาชนควรเขาไปมสวนรวมกบภาครฐ ในการพฒนาการทองเทยวในพนทอาเภอสวนผง เพอใหการทองเทยวสอดคลองกบวถชวตประเพณทองถนปองกนการสญหายของประเพณทองถน สรางเครอขายประชาชนในการดแลสงแวดลอมและอนรกษประเพณทองถน (3) ประชาชนในพนทควรใหความสาคญแกอาชพเกษตรกรรมมากขน ทาการเกษตรอยางย งยน เนนการพงตนเอง มการรวมกลมกนระหวางเกษตรกรเพอสรางความเขมแขงแกกลมในการผลตสนคาเกษตร หรอสรางอานาจในการตอรองกบพอคาคนกลาง 4) ขอเสนอแนะสาหรบนกทองเทยว (1) นกทองเทยวควรใหความสาคญแก สถานททองเทยวแหลงตาง ๆ ไมทงขยะในสถานททองเทยว และไมทาลายทรพยากรธรรมชาตในแหลงทองเทยว (2) นกทองเทยวควรมการศกษาสภาพพนทของแหลงทองเทยว รวมทงปฏบตตามขอกาหนดหรอขอปฏบตของสถานททองเทยวอยางเครงครด 5.2.2 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 1) ควรมการศกษาเชงปรมาณควบคไปกบการศกษาเชงคณภาพเพอใหไดเนอหาทครอบคลมและเจาะลกมากขนเกดประสทธภาพและความหนาเชอถอในงานวจยเพมขน 2) ควรมการศกษาเชงปรมาณ ในประเดนทางดานเศรษฐกจและสงคม เกยวของกบรายได อาชพและคณภาพชวตของประชาชนอยางครอบคลม เพอเปรยบเทยบถงประโยชนทประชาชนไดรบจากการเพมขนของสถานประกอบการ

136 

3) ควรศกษาเกยวกบเรองการจดการปญหาขยะในพนท เพราะปรมาณขยะในพนทเพมขนเรอย ๆ และยงขาดระบบการจดการขยะทเหมาะสมแกพนท 4) ควรมการศกษาเกยวกบการหาทางออกรวมกนระหวางประชาชนและภาครฐเกยวกบเรองเอกสารสทธและการครอบครองทดนเพอลดความขดแยง และเพอใหเกดการพฒนาพนทอยางย งยน จากการศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบร สามารถสรปแนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบรไดดงภาพท 5.1

135 

ภาพท 5.1 แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมและแนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

137

แนวทางการควบคมผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร 1) ภาครฐ

- ออกกฎหมาย มาตรการควบคม มระเบยบและขอบงคบทชดเจน มการกาหนดบทลงโทษแกผ ทไมปฏบตตามอยางเครงครด

- มการจดการพนทใหเหมาะสมแกศกยภาพ มการจดทาคมอและแนวทางปฏบตใหแกผทเกยวของ 2) สถานประกอบการทพกตากอากาศ

- พฒนาสถานประกอบการไปในเชงคณภาพมากขนเปนไปในเชงอนรกษเพอใหเกดความยงยนแกพนท

- มองหารปแบบการทาธรกจทแตกตางไปจากเดมมความตระหนกและจตสานกดานการอนรกษสงแวดลอม

- จดตงภาคของกลมผประกอบการทพกตากอากาศเองเพอชวยกนสอดสองดแลปญหาสงแวดลอมในพนท

- จดกจกรรมทเหมาะสมคานงถงศกยภาพของพนท มการกระจายรายไดสชมชน 3) ภาคประชาชน/ผนาชมชน

- เนนการรวมกลมกนและสรางเครอขายและมสวนรวมกบภาครฐเพอชวยกนดแลสงแวดลอม

- ใหความสาคญกบการมสวนรวมของประชาชนและทองถน ในการบรหารจดการแหลงทองเทยว

- จดตงคณะกรรมการในระดบทองถนเพอพฒนาการทองเทยวอยางเปนรปธรรม มตวแทนภาคประชาชนเขาไปเปนกรรมการรวมทกระดบ

แนวทางการใชประโยชนทดนใหเหมาะสมกบ อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

1) ภาครฐ - สงเสรมการทาการเกษตรตามหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอใหเกดความ

ยงยน เนนการปรบสภาพความอดมสมบรณของพนดนโดยการใชปยอนทรยแทนการใชปยเคม

- สงเสรมการจดทาระบบการผลตทางการเกษตรใหเหมาะสมแกพนท - ใหความรแกประชาชนเกยวกบหลกการทาการเกษตรอยางย งยน - สงเสรมการแปรรปผลตภณฑ จดหาตลาดใหแกเกษตรกร - สนบสนนการรวมกลมของเกษตรกร - แกปญหาสทธการครอบครองทดนใหชดเจน

2) เกษตรกร - ทาการเกษตรตามแบบระบบเศรษฐกจพอเพยง เปลยนวธคดในการทา

การเกษตร เนนการพงตนเอง ลดการพงพาสารเคม - มงเนนความยงยนแกสภาพแวดลอม เชน การทาการเกษตรอนทรย

เกษตรผสมผสาน - ใชวสดจากธรรมชาต เพอลดตนทนการผลต - การวางแผนการทาการเกษตรของตนเองใหเหมาะสมกบสภาพพนท

ดานเกษตรกรรม ดานการทองเทยว

1) ภาครฐ - สงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษและการทองเทยวเชงประเพณ พฒนาแหลงทองเทยวในทองถน - เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการบรหารจดการและการกาหนดนโยบายการทองเทยว

พฒนาระบบสาธารณปโภคในพนทใหไดมาตรฐาน - การออกกฎหมาย บทลงโทษ และมาตรการปองกนผลกระทบจากการทองเทยวอยางชดเจน

2) สถานประกอบการทพกตากอากาศ - จดรปแบบการทองเทยวเชงอนรกษและการทองเทยวเชงประเพณในทองถน - รกษาสภาพแวดลอมใหคงเดมมากทสด ปรบปรงธรกจทองเทยวใหมคณภาพ รบนกทองเทยว

ตามศกยภาพของตนเอง - จดตงภาคระหวางผประกอบการเพอใหการทองเทยวเปนไปในทศทางเดยวกน - การมสวนรวมของชมชน กระจายรายไดแกชมชนอยางเหมาะสม

- จดรปแบบการทองเทยวใหไดมาตรฐาน ทงดานการบรการ สงอานวยความสะดวก 3) ภาคประชาชน/ผนาชมชน

- มสวนรวมในการกาหนดนโยบายสงเสรมการทองเทยว และการบรหารจดการการทองเทยว - รวมกลมกนอนรกษประเพณและวฒนธรรมทองถน - สรางความเชอมโยงระหวางชมชนใหเกดเครอขายอนรกษทรพยากรทองเทยว - ตระหนกและใหความสาคญแกทรพยากรทองเทยวในทองถนของตน

4) นกทองเทยว - เลอกพกในสถานประกอบการทพกตากอากาศทไมทาลายทรพยากรธรรมชาต - ปฏบตตามกฎระเบยบของแหลงทองเทยวอยางเครงครด - ไมสรางความเสอมโทรมแกทรพยากรทองเทยว เชนการทงขยะไมเปนท

ดานทรพยากรกายภาพ  ดานทรพยากรชวภาพ

คณคาการใชประโยชนของมนษย  ดานคณภาพชวต 

บรรณานกรม กฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดราชบรพ.ศ.2555. ราชกจจานเบกษา. ฉบบ กฤษฎกา 129, 112 ก (30 พฤศจกายน): 1-17. กนกพร สวางแจง. 2549. ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอม EIA. นครปฐม: โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร. กนกพล ทมางกร. 2552. ผลกระทบของการสรางถนนสายรองทมตอวถชวตของชาวชมชนเคหะ บางพล จ.สมทรปราการ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏธนบร. กมลรช ขนไชยา. 2552. การตดตามดานทรพยากรดนและการใชประโยชนทดน หลงการกอสราง โครงการเขอนขนดานปราการชล จงหวดนครนายก. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. กรมพฒนาทดน. ม.ป.ป. ปญหาทเกยวของกบทรพยากรดน. คนวนท 14 มนาคม 2556 จาก http://www.ldd.go.th/ofsweb/thaisoil/p7.htm กรมพฒนาทดน. 2547. รอบรเรองดน. คนวนท 14 มนาคม 2556 จาก http://www.ldd.go.th/ofsweb/thaisoil/index.htm กรมพฒนาทดน. 2556ก. ระบบฐานขอมลกลมชดดน 75 จงหวด. คนวนท 14 มนาคม 2556 จาก http://www.ldd.go.th/thai-html/gis.htm กรมพฒนาทดน. 2556ข. แผนทการใชทดน จงหวดราชบรป 2552. คนวนท 3 สงหาคม 2556 จาก http://olp101.ldd.go.th/luse1/web_lu/Lu_52/Lu52_C/map/map_ratburi_lu52.pdf กรมพฒนาทดน สวนวเคราะหสภาพการใชทดน. 2553. สรประเภทการใชประโยชนทดน ประเทศไทยป 2551/ 2552. .คนวนท 14 มนาคม 2556 จาก http://olp101.ldd.go.th/luse1/luse_product51-52.htm กรงเทพธรกจออนไลน. 2553. กองทพบกสารวจบกรกปาสวนผงกวา 80%. คนวนท 16 มนาคม 2555 จาก http://www.bangkokbiznews.com/ กรรณการ ตนตวนช. 2550. สภาพปญหาทกระทบตอการทองเทยวตลาดนาดาเนนสะดวกตาม ความคดเหนของนกทองเทยวและผประกอบการ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฎหมบานจอมบง.

139

กระทรวงการทองเทยวและกฬา. 2554. แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต พ.ศ. 2555-2559. คน วนท 17 กรกฎาคม 2556 จาก http://www.tica.or.th/images/plan_tourism2555- 2559/2555-2559.pdf กษมา ประจง. 2546. ผลกระทบของการทองเทยวตอชมชน กรณศกษาชมชนบานศรฐาน ตาบล ศรฐาน อาเภอภกระดง จงหวดเลย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนราชภฏเลย. การทองเทยวแหงประเทศไทย. 2544. แผนปฏบตการการทองเทยวเชงนเวศแหงชาต. กรงเทพมหานคร: กองอนรกษ การทองเทยวแหงประเทศไทย. กตชย รตนะ. 2547. รายงานฉบบสมบรณ โครงการเพมประสทธภาพการบรหารจดการทดน: แนว ทางการกาหนดเขตการใชประโยชนทดนและการอนรกษ ฟนฟทรพยากรดนและ ทดน โดยการมสวนรวมของภาคประชาชน. กรงเทพมหานคร: ภาควชาอนรกษวทยา คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. แขขวญ พนธแจม. 2549. การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในเขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. คมอทองเทยวอาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556. คนวนท 5 สงหาคม 2556 จาก http://suanphueng.sadoodta.com/ โครงการศกษาวจยการจดการมนษยกบสงแวดลอม. 2543. คมอการบรหารและจดการการ ทองเทยวในพนทรบผดชอบขององคการบรหารสวนตาบล (อบต.) และสภาตาบล (สต). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม และสถาบนดารงราชานภาพ. จนทวน เบญจวรรณ. ม.ป.ป. ทรพยากรดนและทรพยากรทดน. คนวนท 12 สงหาคม 2556 จาก http://human.tru.ac.th/elearning/Human%20Being/human-detail3_5.html จนทรจรา จระราชวโร. 2548. การเปลยนแปลงการใชทดนในเขตพนทบานบเจาคณ ตาบลวงหม อาเภอวงนาเขยว จงหวดนครราชศรมา (ในชวง พ.ศ. 2537-2545). วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. จาลอง โพธบญ. 2550. การมสวนรวมของชมชนในการจดการทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม. วารสารพฒนบรหารศาสตร 3, 1 (2550): 141-174. จาลอง โพธบญ. 2552. การบรหารโครงการสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: ทพเนตรการพมพ.

140

จราวฒน ใจสาราญ. 2543. ผลกระทบสงแวดลอมจากนาทงชมชนทผานการบาบดโดยระบบบอ บาบดรวมกบ ปาชายเลนธรรมชาต จากโครงการศกษาวจยและพฒนาสงแวดลอม แหลมผกเบย อนเนองมาจากพระราชดาร อาเภอบานแหลม จ.เพชรบร. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล. จฬาวด จนทรเทวาลขต. 2547. การพฒนาการทองเทยวอยางยงยนบนเกาะชาง: กรณศกษาผม สวนไดสวนเสยในพนทหม 2 บานสลกเพชร กงอาเภอเกาะชางใต จงหวดตราด. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบณฑตพฒนบรหารศาสตร. เจรญวชญ หาญแกว และคณะ. ม.ป.ป. ชวตและสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: ภาควชา วทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยรงสต. ชยเดช ขาวออน. 2551. ปจจยดานประชากรศาสตรและพฤตกรรมของนกทองเทยวชาวไทยทม ความสมพนธกบความพงพอใจดานทรพยากรการทองเทยวกรณศกษาอาเภอสวนผง จงหวดราชบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยนเรศวร. ชนนทร แสงตาย. 2550. การศกษาเพอพฒนาการทองเทยวอยางยงยนโดยชมชนมสวนรวม: กรณศกษาหวยผง ตาบลหวยผา อาเภอเมอง จงหวดแมหองสอน. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม. ทรงวฒ ภมรา. 2548. ผลกระทบของโรงไฟฟาราชบรทมตอเกษตรกร. วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฎเพชรบร. ธงชย สฟา. 2550. การศกษาผลกระทบสงแวดลอมและการจดการพนทชายฝงเฉพาะ: ชายฝงทะเล เพชรบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ธนวา จตตสงวน. 2543. การพฒนาการเกษตรแบบยงยน: บทวเคราะหจากปจจยทางเศรษฐกจ และสงคม. คนวนท 24 สงหาคม 2556 จาก http://www.mcc.cmu.ac.th/Seminar/pdf/657.pdf ธนารกษพนทราชบร. 2556 (25 มกราคม). การสมภาษณ. ธรกานต ศรไทยรกษ. 2549. ปจจยทางดานเศรษฐกจและสงคม ทมผลตอการเปลยนแปลงการใช ประโยชนทดน: กรณศกษาชมชนบางแหงในผนปาตะวนตก ประเทศไทย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. นงคราญ วงศตะวน. 2549. ปจจยทางดานเศรษฐกจ – สงคมทมผลตอการเปลยนแปลงการใช ประโยชนทดน: กรณศกษาหมบานรอบผนปาดงพญาเยน – เขาใหญ. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

141

นจตรา วรรณจนทร. 2549. ผลกระทบสงแวดลอมบรเวณชายฝงทะเลบานบางปอ จงหวด นครศรธรรมราช. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร. บญเลศ จตตงวฒนา. 2548. อตสาหกรรมทองเทยว. กรงเทพมหานคร: เพรส แอนด ดไซน. บรณ ไสยสมบต. 2550. การนานโยบายดานสงแวดลอมขององคการบรหารสวนจงหวดศรสะเกษ ไปปฏบต. การศกษาอสระวทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน. ประชาชนคนท 1 ม.2 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (28 กมภาพนธ). การสมภาษณ. ประชาชนคนท 2 ม.7 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (16 มกราคม). การสมภาษณ. ประชาชนคนท 3 ม.7 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (16 มกราคม). การสมภาษณ. ประชาชนคนท 4 ม.7 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (16 มกราคม). การสมภาษณ. ประชาชนคนท 5 ม.3 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (19 กมภาพนธ). การสมภาษณ. ผนาชมชนคนท 1 ม.1 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (28 กมภาพนธ). การสมภาษณ. ผนาชมชนคนท 2 ม.5 ตาบลปาหวาย อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (28 กมภาพนธ). การสมภาษณ. ผนาชมชนคนท 3 ม.2 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (16 มกราคม). การสมภาษณ. ผนาชมชนคนท 4 ม.5 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (28 กมภาพนธ). การสมภาษณ. ผนาชมชนคนท 5 ม.1 ตาบลทาเคย อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (28 กมภาพนธ). การสมภาษณ. ผนาทองถนคนท1 ตาบลทาเคย อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (11 มกราคม). การสมภาษณ. ผนาทองถนคนท 2 เทศบาลตาบลชฏปาหวาย อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (21 มกราคม). การสมภาษณ.

142

ผนาทองถนคนท 3 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (21 มกราคม). การสมภาษณ. ผนาทองถนคนท 4 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (21 มกราคม). การสมภาษณ. ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 1 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (19 กมภาพนธ). การสมภาษณ. ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 2 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (16 มกราคม). การสมภาษณ. ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 3 ตาบลทาเคย อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (28 กมภาพนธ). การสมภาษณ. ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 4 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (19 กมภาพนธ). การสมภาษณ. ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 5 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (16 มกราคม). การสมภาษณ. ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 6 ตาบลตะนาวศร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (21 มกราคม). การสมภาษณ. ผประกอบการทพกตากอากาศคนท 7 ตาบลสวนผง อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556 (16 มกราคม). การสมภาษณ. พรพรรณ จนทรแจง. 2549. การศกษาการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเพอการเพาะเลยงสตว นาภายหลงการสรางเขอนทดนาบางปะกง จงหวดฉะเชงเทรา โดยการประยกตใช ระบบสารสนเทศภมศาสตร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. พระราชบญญตนโยบายการทองเทยวแหงชาตพ.ศ.2551. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 125, 28 ก (5 กมภาพนธ): 20-32. พลกฤต เมณฑกานวงษ. 2552. ปจจยทมความสมพนธตอการยอมรบการรบรองสทธโดยการจด ใหผถอครอง เชาทราชพสด แปลงอางเกบนาชลประทานลาปาว จงหวดกาฬสนธ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน. ไพฑรย คดธรรม และคณะ. 2542. แผนการใชทดนลมนาสาขาลาภาช. กรงเทพมหานคร: กองวางแผนการใชทดน กรมพฒนาทดน.

143

ภทรพร นยมไทย. 2542. ทางเลอกในการใชประโยชนทดนเพอพฒนาการเกษตรในแนวทางเกษตร ยงยน กรณศกษา ตาบลแคมปสน อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล. ภคนนท เอยมเศรษฐ. 2548. รปแบบการมสวนรวมของประชาชนทองถนในแหลงทองเทยวเชง นเวศ: กรณศกษาสวนหนผางาม ตาบลปวนพ กงอาเภอหนองหน จงหวดเลย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏเลย. มณฑาวด พลเกด. 2554. การพฒนารปแบบการจดทองเทยวโดยชมชนเพอความยงยน. วารสาร พฒนาเทคนคการศกษา. 23, 77 (มกราคม – มนาคม): 70-80. ยทธนา ตระบนพฤกษ. 2540. ศกษาการเปลยนแปลงการใชทดน ในเขตตาบลคลองแห อาเภอ หาดใหญ จงหวดสงขลา. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยทกษณ. รฐตการ คาบศย. 2548. การทองเทยวกบการใชประโยชนทดนกรณศกษา: เกาะเกรด จงหวดนนทบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจา คณทหารลาดกระบง. ราชบรศกษา. 2556. เขตรกษาพนธสตวปาแมนาภาช. คนวนท 14 มนาคม 2556 จาก http://rb-environ.blogspot.com/2010/06/blog-post.html ราตร สมพงษ. 2543. อทธพลของการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนและพนทปาไมทมตอ ลกษณะภมอากาศ: กรณศกษาจงหวดกาญจนบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล. รงตะวน เกดโภคา. 2553. แนวทางพฒนาการทองเทยวเชงนเวศอยางยงยนของจงหวดอทยธาน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. วารชต มธยมบรษ. 2555. การทองเทยวไทย. คนวนท 16 มนาคม 2555 จาก http://www.gotoknow.org/blogs/posts/497344 วารชต มธยมบรษ. 2552. รปแบบการบรหารจดการทองเทยวสาหรบนกทองเทยวชาวญปนท พานกระยะยาวในจงหวดเชยงใหม. ปรญญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยแมโจ. วาสนา วงษจารพงษ. 2554. การศกษาถงทศนคตและผลกระทบการทองเทยวกรงเทพมหานคร ชนในตอชมชนจากการสนบสนนภาครฐเพอสงเสรมการทองเทยวของประชาชนเขต พระนคร. การศกษาอสระการจดการโรงแรมและการทองเทยว มหาวทยาลยนเรศวร.

144

วกพเดย สารานกรมเสร. 2555. การทองเทยว. คนวนท 13 สงหาคม 2556 จาก http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%

97%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%A7

วระน แสงจนทร. 2542. การเปลยนแปลงการใชทดนในเขตเทศบาลนครเวยงจน ป พ.ศ. 2526 และ ป พ.ศ. 2534. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วทยา เตาสา. 2552. การเปลยนแปลงการใชทดนทางการเกษตรและการปรบตวของเกษตรกร กรณศกษาบานทรายมล ตาบลหนองปรอ อาเภอพนสนคม จงหวดชลบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม. วระ ระบอบ. 2549. แนวโนมการทองเทยวเชงนเวศ เทอกเขาพระ - เขาสง อาเภอหนองบว จงหวด นครสวรรค ในทศวรรษหนา (พ.ศ. 2547 - 2556). วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค. วระศกด กราปญจะ. 2554. รปแบบการจดการทองเทยวเชงนเวศในพนทปาชมชน บานอาวทา เลน-บานทาพร ตาบลเขาทอง อาเภอเมอง จงหวดกระบ. วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ศรญยา วรากลวทย. 2551. ปฐมนเทศอตสาหกรรมการทองเทยว. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจากดสามลดา. ศนยบรการขอมลอาเภอ. 2552. ขอมลทวไป อาเภอสวนผง. คนวนท 2 มนาคม 2555 จาก http://www.amphoe.com/menu.php

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย. 2540. รายงานขนสดทายการกาหนด นโยบายและกลยทธการทองเทยวเชงนเวศเสนอตอการทองเทยวแหงประเทศไทย. กรงเทพมหานคร: สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย. สรสทธ วชโรทยาน. 2535. ปยนาและการใชปยกบพชสาคญบางชนด. กรงเทพมหานคร: คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สานกงานเกษตรอาเภอสวนผง จงหวดราชบร. 2556. แบบรายงานขอมลการเกษตร ป 2555 อาเภอสวนผง. คนวนท 1 สงหาคม 2556 จาก http://suanphueng.ratchaburi.doae.go.th/ba_all.pdf สานกงานจงหวดราชบร. 2556. กลมงานยทธศาสตรการพฒนาจงหวด. คนวนท 14 มนาคม 2555 จาก http://www.ratchaburi.go.th/rb_policy/policy.htm

145

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2555. ระบบการวเคราะห ผลกระทบสงแวดลอมของประเทศไทย. กรงเทพมหานคร: สานกวเคราะหผลกระทบ สงแวดลอม สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. สานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2555. การใชทดนเพอการเกษตรของระดบประเทศไทยและ จงหวดราชบร. คนวนท 2 มนาคม 2555 จาก http://www.oae.go.th/download/use_soilNew/soiNew/landused2554.html สานกงานสถตแหงชาต. 2555. เทยวเมองไทย ใครใครกอยากมา. คนวนท 12 สงหาคม 2556 จาก http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/citizen/news/news_travel.jsp สานกงานสาธารณสขจงหวดราชบร. 2555. ระบบฐานขอมลพนฐานคณะกรรมการประสานงาน สาธารณสขระดบอาเภอสวนผง-บานคา. คนวนท 14 มนาคม 2556 จาก http://datacenter.sphospital.net/generaldata/history/history_amphur_suanphueng.php สานกวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม. 2548. ระบบการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมของ ประเทศไทย. คนวนท 2 มนาคม 2555 จาก http://www.onep.go.th/eia/index.php?option=com_content&view=article&id=44&Ite mid=9 สานกสารวจดนและวจยทรพยากรดน. 2556. กลมชดดน 62 กลม. คนวนท 12 สงหาคม 2556 จาก http://oss101.ldd.go.th/web_thaisoils/62_soilgroup/main_62soilgroup.htm สรพนธ เชษฐตระกล. 2550. การเปลยนแปลงการใชทดนและการสรางความหลากหลายของวถ การดารงชพในพนทศนยกลางการเกษตรของภาคเหนอของประเทศไทย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม. สพรรณ ทกษณสมพนธ. 2547. การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเพอการวางแผนจดการ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม บรเวณลมนาโดยรอบเขตอทยานแหงชาตภพาน จงหวดสกลนคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สรชย อจลบญ. 2543. การใชประโยชนทดนและการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนปาไม อทยานแหงชาตเขาสามหลน จงหวดสระบร. ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สรรตน ณ นคร. 2526. การเปลยนแปลงการใชทดนในเขตชานเมองกรงเทพมหานครและ ผลกระทบทางเศรษฐกจและสงคมทมตอเกษตรกรชานเมอง: กรณศกษาเขตหนอง แขม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

146

สวฒนา คหนทพงศ. 2548. ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชทในชมชน บรเวณ พนทเกษตรกรรมชานเมอง: กรณศกษาบานเบอ หมท5 ตาบลสวนผกหวาน อาเภอหางดง จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม. หงสกล เมสนกล. ม.ป.ป. การศกษาแนวทางการจดการสงแวดลอมของธรกจทพก ตามมาตรฐาน โรงแรมใบไมสเขยวของ ซกเซนส ไฮอเวย เกาะยาวนอย จงหวดภเกต. คนวนท 24 สงหาคม 2556 จาก http://researchconference.kps.ku.ac.th/article_9/pdf/o_human17.pdf อจฉลา ชาตะวราหะ. 2549. ปจจยทมความสมพนธกบการใชทรพยากรปาไมของราษฎรในพนท โครงการอทยานธรรมชาต อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. อมพร เตมด. 2545. การพฒนาชดการเรยนร เรองการอนรกษแหลงทองเทยวในชมชน สาหรบ นกเรยนประถมศกษา อาเภอสวนผง จงหวดราชบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศลปากร. องคการพฒนาเอกชนคนท 1 ประธานกลมอนรกษรกษเขากระโจม. 2556 (19 กมภาพนธ). การสมภาษณ. องคการพฒนาเอกชนคนท 2 สมาชกลมอนรกษรกษเขากระโจม. 2556 (19 กมภาพนธ). การสมภาษณ. อรอนงค เฉยบแหลม. 2552. สถานการณปาไมกบการทองเทยวในพนทอาวบานดอนและเกาะ นอกชายฝง จงหวดสราษฎรธาน. วารสารสโขทยธรรมาธราช. 22, 1 (มกราคม – มถนายน): 39-53. อธร สทธมตร. 2534. ผลกระทบของโครงการพฒนาดอยตงตอสภาพเศรษฐกจ-สงคม การใชประ โยชนทดนและการบรโภคไม บานหวยนาขน ตาบลแมไร อาเภอแมไร อาเภอแมจน จงหวดเชยงราย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. อไร อรามวงศตระกล. 2529. รปแบบการตงถนฐาน การเปลยนแปลงและผลกระทบจากการ เปลยนแปลงการใชทดนเขตเมอง ศกษาเฉพาะกรณเขตเทศบาลเมองกาแพงเพชร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. Meredith, T. C. 1992. Environmental Impact Assessment, Cultural Diversity, and Sustainable Rural Development. Environmental Impact Assessment Review. 12, 1-2 (March– June): 125-138

147

Wathern, P. 1988. An Introduction Guide to Environmental Impact Assessment. In Environmental Impact Assessment Theory and Parctice, P. Wathern, ed. London: Unwin Hayman. Pp. 3-30.

ภาคผนวก

แบบสมภาษณเรอง

ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว

อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

แบบสมภาษณกงโครงสราง หนวยงานราชการ / หนวยงานทองถน

เรอง ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ……………………………………………………………………………………………………… 1. ขอมลทวไป 1.1 ชอ-นามสกล................................................................................................................... 1.2 ตาแหนง.......................................................................................................................... 1.3 สถานท................................................................. วนท........................................ 1.4 เพศ ชาย หญง อาย.......................................... 1.5 วฒการศกษา.................................................................................................................... 2. นโยบายของภาครฐ

2.1ทานมความเหนอยางไรตอนโยบายดานสงแวดลอม การทองเทยว การใชประโยชนทดนของจงหวดราชบร ในการเพมพนทปา พนทสเขยว รกษาปาตนนา และปาชมชน

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3. ขอมลเกยวกบการใชประโยชนทดน 3.1ทานคดวาขอกาหนด / นโยบายการใชประโยชนทดนของ อาเภอสวนผงในปจจบนเปน อยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3.2 ทานคดวาการใชประโยชนทดนของอาเภอสวนผงปจจบนเปนอยางไร มการ เปลยนแปลงไปหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

150

3.3 ทานคดวาปจจยใดททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน เชน การเกษตร สถานประกอบการทพกตากอากาศ ……………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………… 3.4 เมอมสถานประกอบการทพกตากอากาศ เพมมากขนการใชประโยชนทดนของประชาชนในพนทมการเปลยนแปลงอยางไร

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4. ขอมลเกยวกบสถานประกอบการทพกตากอากาศ

4.1 เมอมสถานประกอบการทพกตากอากาศ เพมมากขนประชาชนในพนทไดรบประโยชน หรอไม อยางไร ถาไดรบประโยชน จะไดรบดานใดบาง

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.2 ทานคดวาการทองเทยวของอาเภอสวนผงในอดตเปนอยางไร มรปแบบอยางไร ปจจบนมแนวโนมเปลยนแปลงไปหรอไม อยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.3 ทานคดวาปจจยใดททาใหสถานประกอบการทพกตากอากาศขยายตวเพมขน …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4 ทานคดวาการขยายตวของสถานประกอบการทพกตากอากาศ สงผลกระทบสงแวดลอมทง 4 ดาน ไดแก ทรพยากรกายภาพ ทรพยากรชวภาพ คณคาการใชประโยชนมนษยและคณภาพชวต หรอไมอยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

151

5. ขอมลผลกระทบสงแวดลอม 5.1 ดานทรพยากรทางกายภาพ

5.1.2 ลกษณะของพนทอาเภอสวนผงเปนอยางไร (พนทราบนาทวมขง, พนทสง) …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.1.3 ปจจบนสภาพพนทมการเปลยนแปลงไปจากอดตหรอไม อยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.1.4 ปรมาณนาและคณภาพจากแหลงนาผวดนของอาเภอสวนผงเปนอยางไร มเพยงพอตอความตองการ หรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.1.5 มเหตการณนาทวมรนแรงในพนท อาเภอสวนผง หรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.1.6 เคยเกดปญหานาทวมขงจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน หรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.1.7 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศกอใหเกดผลกระทบตอ คณภาพนาผวดน หรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.1.8 ปรมาณนาใตดนเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนท อาเภอสวนผง หรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.1.9 ลกษณะดนและชนดนในพนทเปนอยางไร เหมาะทจะนาไปใชประโยชนดานใด …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

152

5.1.10 การชะลางพงทลายของดนในพนทเคยเกดขนหรอไม อยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.2 ดานทรพยากรชวภาพ 5.2.1 ความหลากหลายชวภาพของระบบนเวศในพนทเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.2.2 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศสงผลกระทบตอความหลากหลายชวภาพของระบบนเวศในพนทหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.2.3 มการสญเสยพนทปาในบรเวณทสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.2.4 แหลงทอยอาศย ขยายพนธ ของพชและสตวปาไดรบผลกระทบจากการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.2.5 ในพนทอาเภอสวนผงมพชพรรณ / สงมชวตทหายากเฉพาะถนหรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.2.6 มการลดลงของพชพรรณ / สงมชวตทหายากเฉพาะถนในพนทดงกลาวหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.3 ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย 5.3.1 การกาหนดผงเมองรวมของจงหวดราชบรเปนอยางไร มการกาหนดไวหรอไมวา พนทอาเภอสวนผงเหมาะสมกบการใชประโยชนดานใด …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

153

5.3.2 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศเปนไปตามทผงเมองรวมจงหวดกาหนดไวหรอไมอยางไร

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.3.3 การใชทดนของประชาชนในพนทเปนอยางไร สวนใหญมการนาทดนไปใช ประโยชนทางดานใดมากทสด …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.3.4 มการเปลยนแปลงสทธการถอครองทดนบรเวณทมการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศหรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.3.5 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศทาใหเกดการขาดแคลนหรอเกดการแยงน ากนระหวางประชาชนกบผประกอบการทพกตากอากาศ หรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.3.6 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ทาใหเกดปญหาการขาดแคลนไฟฟาและนาประปาของประชาชนในชมชนหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.3.7 กอนทจะมการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ไฟฟาและนาประปาในพนทอาเภอสวนผงพอใชตลอดปหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.3.8 ในอดตในพนทมถนนกหลายและมสายหลกกสาย สภาพถนนเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.3.9 ปจจบนจานวนถนนในพนทเพมขนหรอไม สภาพถนนดขนหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

154

5.3.10 ปจจบนสภาพการจราจรในพนทเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.3.11 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ สงผลกระทบตอการจราจรของ ประชาชนในพนทหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.4 ดานคณภาพชวต 5.4.1 ในอดตประชาชนในพนทประกอบอาชพอะไรมวถชวตอยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.4.2 ปจจบนประชาชนในพนทประกอบอาชพอะไรมวถชวตอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.4.3 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ทาใหอาชพและรายไดของประชาชนในพนทเพมขนหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.4.4 สถานพยาบาล โรงพยาบาลและสถานอนามยในพนทอาเภอสวนผงมเปลยนไปจากเดมหรอไม เมอมการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.4.5 สถานพยาบาล โรงพยาบาลและสถานอนามยในพนท มเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนทอาเภอสวนผงหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

155

5.4.6 จานวนบคลากรทางการแพทยมความเพยงพอตอการใหบรการประชาชนในพนท หรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.4.7 ประชาชนในพนทสามารถเขาถงสถานพยาบาล โรงพยาบาลและสถานอนามยไดอยาง สะดวก สบายหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.4.8 ในพนทมพนทอนรกษหรอไม มากนอยเพยงใด …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.4.9 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศสงผลกระทบตอพนทอนรกษหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.4.10 ในพนทมแหลงทองเทยวทางโบราณคดและประวตศาสตรหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.4.11 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศกอใหเกดผลกระทบตอแหลงโบราณคดและประวตศาสตร หรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 6. ขอคดเหนและขอเสนอแนะ

6.1 ทานคดวาการขยายตวของสถานประกอบการทพกตากอากาศ กอใหเกดผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตในพนทหรอไมอยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

156

6.2 ทานคดวาการขยายของธรกจสถานประกอบการทพกตากอากาศ ควรจะเพมขนอก หรอควรจะหยดการขยายตว หรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

6.3 ทานคดวาสถานประกอบการทพกตากอากาศ ควรจะขยายตวไปในทศทางใด จงจะสามารถกอใหเกดความยงยนแกทรพยากรธรรมชาต

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

6.4 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ นนสงผลกระทบตอการใชประโยชนทดนของประชาชนในพนทอาเภอสวนผงหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 6.5 ทานคดวาการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนจะกอใหปญหาดานใดในพนทอาเภอ สวนผงบาง …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

6.6 ทานมมาตรการในรบมอกบการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนผงอยางไร เพอใหเกดความเหมาะสม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 6.7 แนวทางในการใชประโยชนจากการเปลยนแปลงทดนของอาเภอสวนผงทเหมาะสม ควรเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

แบบสมภาษณกงโครงสราง สถานประกอบการทพกตากอากาศ

เรอง ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร ……………………………………………………………………………………………………… 1. ขอมลทวไป 1.1 ชอ-นามสกล.................................................................................................................... 1.2 ตาแหนง........................................................................................................................... 1.3 สถานท................................................................. วนท........................................ 1.4 เพศ ชาย หญง อาย......................................... 1.5 วฒการศกษา.................................................................................................................... 2. นโยบายของภาครฐ

2.1ทานมความเหนอยางไรตอนโยบายดานสงแวดลอม การทองเทยว การใชประโยชนทดนของจงหวดราชบร ในการเพมพนทปา พนทสเขยว รกษาปาตนนา และปาชมชน

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3. สถานประกอบการทพกตากอากาศ 3.1 ปจจยใดททาใหทานเลอกทาสถานประกอบการทพกตากอากาศ ในพนท อาเภอสวนผง จงหวดราชบร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

3.2 การดาเนนสถานประกอบการทพกตากอากาศ ของทาน มความสอดคลองกบนโยบายดานสงแวดลอมของรฐหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

158

3.3 การดาเนนสถานประกอบการทพกตากอากาศของทาน สอดคลองกบวถชวตของประชาชนในพนทหรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4. ขอมลผลกระทบสงแวดลอม

4.1 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ กอใหเกดผลกระทบตอทรพยากรกายภาพ หรอไม เชน - เกดนาทวมขงในพนท จากการสรางสงกดขวาง ขวางทางนาหรอสรางในพนท ลมตาทไวรบนาหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

- ทาใหสภาพพนทเปลยนไปจากเดมหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

- คณภาพนาจากแหลงนาผวดน และใตดนเปลยนไปหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.2 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ สงผลกระทบตอความหลากหลายชวภาพของระบบนเวศในพนทหรอไม เชน - การสญเสยพนทปา

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

- การสญเสยแหลงอาหาร/แหลงทอยอาศยของสตวและพชพรรณในทองถน …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

159

4.3 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ กอใหเกดผลกระทบตอคณคาการใชประโยชนมนษยหรอไม เชน - ปรมาณการใชน าของสถานประกอบการทพกตากอากาศสงผลกระทบตอการใช นาของชมชนหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

- นาทนามาใชเปนนาจากแหลงเดยวกบชมชนหรอไม ถาใชแลวมการจดการนา อยางไรไมใหเกดความขดแยง

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

- มการกาจดของเสยจากสถานประกอบการทพกตากอากาศกอนปลอยออกมา หรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ กอใหเกดผลกระทบตอคณภาพชวตของคนในพนทหรอไม - อาชพของคนในชมชนเปลยนไป รายไดเพมขน คณภาพชวตดขน หรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

- มการรบคนในพนทเขามาทางานหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

- พนทอนรกษในพนทรวมถงแหลงโบราณคด/ ประวตศาสตรเปลยนไปหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.5 ทานมการจดบรเวณพนทในสถานประกอบการทพกตากอากาศ ของทานใหเปนพนทสเขยวหรอไมและมการจดการกบของเสยทเกดจากสถานประกอบการทพกตากอากาศ อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

160

4.6 ทานมมาตรการทจะรองรบผลกระทบทเกดขนจากการขยายตวของสถานประกอบการทพกตากอากาศอยางไร ……………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………… 5. ขอคดเหนและขอเสนอแนะ

5.1 ทานคดวาการขยายตวของสถานประกอบการทพกตากอากาศ กอใหเกดผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตในพนทหรอไมอยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.2 ทานคดวาการขยายของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ควรจะเพมขนอก หรอควรจะหยดการขยายตว หรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.3 ทางสถานประกอบการทพกตากอากาศ ทานมนโยบายหรอมาตรการปองกนผลกระทบทเกดขนตอสงแวดลอมหรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.4 ทานคดวาสถานประกอบการทพกตากอากาศ ควรจะขยายตวไปในทศทางใด จงจะสามารถกอใหเกดความยงยนแกทรพยากรธรรมชาต

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.5 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศสงผลกระทบตอการใชประโยชนทดนของประชาชนในพนทอาเภอสวนผงหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.6 ทานคดวาการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนจะกอใหปญหาดานใดในพนทอาเภอสวนผงบาง

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

161

5.7 ทานมมาตรการในรบมอกบการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนผงอยางไร เพอใหเกดความเหมาะสม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.8 แนวทางในการใชประโยชนจากการเปลยนแปลงทดนของอาเภอสวนผงทเหมาะสม ควรเปนอยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

แบบสมภาษณกงโครงสราง ผนาชมชน/ ประชาชน

เรอง ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร …………………………………………………………………………………………………… 1. ขอมลทวไป 1.1 ชอ - นามสกล................................................................................................................. 1.2 ตาแหนง........................................................................................................................... 1.3 สถานท................................................................. วนท........................................ 1.4 เพศ ชาย หญง อาย.......................................... 1.5 วฒการศกษา....................................................................................................................

2. ขอมลเกยวกบการใชประโยชนทดน 2.1 ทานคดวาการใชประโยชนทดนของอาเภอสวนผงปจจบนเปนอยางไร มการเปลยนแปลงไปหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

2.2 ทานคดวาปจจยใดททาใหเกดการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน เชน การเกษตร สถานประกอบการทพกตากอากาศ

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

2.3 เมอมสถานประกอบการทพกตากอากาศ เพมมากขนการใชประโยชนทดนของประชาชนในพนทมการเปลยนแปลงอยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

163

3. ขอมลเกยวกบสถานประกอบการทพกตากอากาศ 3.1 เมอมสถานประกอบการทพกตากอากาศ เพมมากขนประชาชนในพนทไดรบประโยชน หรอไม อยางไร ถาไดรบประโยชน จะไดรบดานใดบาง

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3.2 ทานคดวาการทองเทยวของอาเภอสวนผงในอดตเปนอยางไร มรปแบบอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4. ขอมลผลกระทบสงแวดลอม 4.1 ดานทรพยากรกายภาพ

4.1.1 ลกษณะของพนทอาเภอสวนผงเปนอยางไร (พนทราบนาทวมขง, พนทสง) …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.2 ปจจบนสภาพพนทมการเปลยนแปลงไปจากอดตหรอไม อยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.1.3 ปรมาณนาและคณภาพจากแหลงนาผวดนของอาเภอสวนผงเปนอยางไร มเพยงพอตอความตองการ หรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.4 ความสามารถในการระบายนาในพนทเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.5 มเหตการณนาทวมรนแรงในพนท อาเภอสวนผง หรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.6 เคยเกดปญหานาทวมขงจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน หรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

164

4.1.7 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ กอใหเกดผลกระทบตอคณภาพนาผวดน หรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.8 ปรมาณนาใตดนเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนท อาเภอสวนผง หรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.9 ลกษณะดนและชนดนในพนทเปนอยางไร เหมาะทจะนาไปใชประโยชนดานใด …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.10 การชะลางพงทลายของดนในพนทเคยเกดขนหรอไม อยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.2 ดานทรพยากรชวภาพ 4.2.1 ความหลากหลายชวภาพของระบบนเวศในพนทเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.2.2 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ สงผลกระทบตอความหลากหลายชวภาพของระบบนเวศในพนทหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.2.3 มการสญเสยพนทปาในบรเวณทสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศ หรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.2.4 แหลงทอยอาศย แหลงขยายพนธ ของพชและสตวปาไดรบผลกระทบจากการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ หรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

165

4.2.5 ในพนทอาเภอสวนผงมพชพรรณ/ สงมชวตทหายากเฉพาะถนหรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.2.6 มการลดลงของพชพรรณ/ สงมชวตทหายากเฉพาะถนในพนทดงกลาวหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.3 ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย 4.3.1 การใชทดนของคนในพนทเปนอยางไร สวนใหญมการนาทดนไปใชประโยชนทางดานใด มากทสด …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.3.2 มการเปลยนแปลงสทธการถอครองทดนบรเวณทมการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศ หรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.3.3 มการปนเปอนนาเสยและของเสยจากสถานประกอบการทพกตากอากาศ ลงสแหลงนาเพอการเกษตรอปโภค บรโภค หรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.3.4 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ทาใหเกดการขาดแคลนหรอเกดการแยงนากนระหวางประชาชนกบผประกอบการทพกตากอากาศ หรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.3.5 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ทาใหเกดปญหาการขาดแคลนไฟฟาและนาประปาของประชาชนในชมชนหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.3.6 กอนทจะมการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ไฟฟาและนาประปาในพนทอาเภอสวนผงพอใชตลอดปหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

166

4.3.7 ในอดตในพนทมถนนกหลายและมสายหลกกสาย สภาพถนนเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.3.8 ปจจบนจานวนถนนในพนทเพมขนหรอไม สภาพถนนดขนหรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.3.9 ปจจบนสภาพการจราจรในพนทเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.3.10 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ สงผลกระทบตอการจราจรของ ประชาชนในพนทหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4 ดานคณภาพชวต 4.4.1 ในอดตประชาชนในพนทประกอบอาชพอะไรมวถชวตอยาง …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.4.2 ปจจบนประชาชนในพนทประกอบอาชพอะไรมวถชวตอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4.3 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ทาใหอาชพและรายไดของประชาชนในพนทเพมขนหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4.4 สถานพยาบาล โรงพยาบาลและสถานอนามยในพนทอาเภอสวนผงมเปลยนไปจากเดมหรอไม เมอมการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

167

4.4.5 สถานพยาบาล โรงพยาบาลและสถานอนามยในพนท มเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนทอาเภอสวนผงหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.4.6 จานวนบคลากรทางการแพทยมความเพยงพอตอการใหบรการประชาชนในพนท หรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4.7 ประชาชนในพนทสามารถเขาถงสถานพยาบาล โรงพยาบาลและสถานอนามยไดอยาง สะดวก สบายหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.4.8 ในพนทมพนทอนรกษหรอไม มากนอยเพยงใด …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4.9 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ สงผลกระทบตอพนทอนรกษหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.4.10 ในพนทมแหลงทองเทยวทางโบราณคดและประวตศาสตรหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4.11 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ กอใหเกดผลกระทบตอแหลงโบราณคดและประวตศาสตร หรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

168

5. ขอคดเหนและขอเสนอแนะ 5.1 ทานคดวาการขยายตวของสถานประกอบการทพกตากอากาศ กอใหเกดผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตในพนทหรอไมอยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.2 ทานคดวาการขยายของธรกจสถานประกอบการทพกตากอากาศ ควรจะเพมขนอก หรอควรจะหยดการขยายตว หรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.3 ทานมมาตรการทจะรองรบผลกระทบทเกดขนจากการขยายตวของสถานประกอบการทพกตากอากาศ อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.4 ทานคดวาสถานประกอบการทพกตากอากาศ ควรจะขยายตวไปในทศทางใด จงจะสามารถกอใหเกดความยงยนแกทรพยากรธรรมชาต

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.5 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ นนสงผลกระทบตอการใชประโยชนทดนของประชาชนในพนทอาเภอสวนผงหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.6 ทานคดวาสถานประกอบการทพกตากอากาศ ควรจะขยายตวไปในทศทางใด จงจะเกดประโยชนแกชมชนและสงคมมากทสด

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

แบบสมภาษณกงโครงสราง องคกรพฒนาเอกชน

เรอง ผลกระทบสงแวดลอมจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเชงทองเทยว อาเภอสวนผง จงหวดราชบร …………………………………………………………………………………………………… 1. ขอมลทวไป 1.1 ชอ-นามสกล................................................................................................................... 1.2 ตาแหนง........................................................................................................................... 1.3 สถานท................................................................. วนท........................................ 1.4 เพศ ชาย หญง อาย......................................... 1.5 วฒการศกษา.................................................................................................................. 2. ขอมลเกยวกบการใชประโยชนทดน

2.1 ทานคดวาการใชประโยชนทดนของอาเภอสวนผงปจจบนเปนอยางไร มการเปลยนแปลงไปหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

2.2 เมอมสถานประกอบการทพกตากอากาศ เพมมากขนการใชประโยชนทดนของประชาชนในพนทมการเปลยนแปลงอยางไร

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3. ขอมลเกยวกบสถานประกอบการทพกตากอากาศ 3.1 ทานคดวาการทองเทยวของอาเภอสวนผงในอดตเปนอยางไร มรปแบบอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

170

3.2 ทานคดวาปจจยใดททาใหสถานประกอบการทพกตากอากาศขยายตวเพมขน …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4. ขอมลผลกระทบสงแวดลอม

4.1ดานทรพยากรกายภาพ 4.1.1 ลกษณะของพนทอาเภอสวนผงเปนอยางไร (พนทราบนาทวมขง, พนทสง) …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.2 ปจจบนสภาพพนทมการเปลยนแปลงไปจากอดตหรอไม อยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.1.3 ปรมาณนาและคณภาพจากแหลงนาผวดนของอาเภอสวนผงเปนอยางไร มเพยงพอตอความตองการ หรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.4 ความสามารถในการระบายนาในพนทเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.5 มเหตการณนาทวมรนแรงในพนท อาเภอสวนผง หรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.6 เคยเกดปญหานาทวมขงจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน หรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.1.7 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศกอใหเกดผลกระทบตอคณภาพแหลงนาทวไป หรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

171

4.1.8 ปรมาณนาใตดนเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนท อาเภอสวนผง หรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.9 ลกษณะดนในพนทเปนอยางไร เหมาะทจะนาไปใชประโยชนดานใด …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.1.10 การชะลางพงทลายของดนในพนทเคยเกดขนหรอไม อยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.2 ดานทรพยากรชวภาพ 4.2.1 ความหลากหลายชวภาพของระบบนเวศในพนทเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.2.2 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ สงผลกระทบตอความหลากหลายชวภาพของระบบนเวศในพนทหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.2.3 มการสญเสยพนทปาในบรเวณทสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศ หรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.2.4 แหลงทอยอาศย แหลงขยายพนธ ของพชและสตวปาไดรบผลกระทบจากการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ หรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.2.5 ในพนทอาเภอสวนผงมพชพรรณ/ สงมชวตทหายากเฉพาะถนหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

172

4.2.6 มการลดลงของพชพรรณ/ สงมชวตทหายากเฉพาะถนในพนทดงกลาวหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.3 ดานคณคาการใชประโยชนของมนษย 4.3.1 การใชทดนของคนในพนทเปนอยางไร สวนใหญมการนาทดนไปใชประโยชน ทางดานใดมากทสด …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.3.2 มการเปลยนแปลงสทธการถอครองทดนบรเวณทมการสรางสถานประกอบการทพกตากอากาศหรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.3.3 มการปนเปอนนาเสยและของเสยจากสถานประกอบการทพกตากอากาศลงสแหลงนาเพอการเกษตรอปโภคบรโภคหรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.3.4 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ทาใหเกดการขาดแคลนหรอเกดการแยงน ากนระหวางประชาชนกบผประกอบการทพกตากอากาศ หรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.3.5 ในอดตในพนทมถนนกหลายและมสายหลกกสาย สภาพถนนเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.3.6 ปจจบนจานวนถนนในพนทเพมขนหรอไม สภาพถนนดขนหรอไม …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.3.7 ปจจบนสภาพการจราจรในพนทเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

173

4.3.8การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ สงผลกระทบตอการจราจรของประชาชนในพนทหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4 ดานคณภาพชวต 4.4.1 ในอดตประชาชนในพนทประกอบอาชพอะไรมวถชวตอยาง …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.4.2 ปจจบนประชาชนในพนทประกอบอาชพอะไรมวถชวตอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4.3 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ทาใหอาชพและรายไดของประชาชนในพนทเพมขนหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4.4 สถานพยาบาล โรงพยาบาลและสถานอนามยในพนทอาเภอสวนผงมเปลยนไปจากเดมหรอไม เมอมการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4.5 สถานพยาบาล โรงพยาบาลและสถานอนามยในพนท มเพยงพอตอความตองการของประชาชนในพนทอาเภอสวนผงหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.4.6 จานวนบคลากรทางการแพทยมความเพยงพอตอการใหบรการประชาชนในพนท หรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

174

4.4.7 ประชาชนในพนทสามารถเขาถงสถานพยาบาล โรงพยาบาลและสถานอนามยไดอยาง สะดวก สบายหรอไม

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.4.8 ในพนทมพนทอนรกษหรอไม มากนอยเพยงใด …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4.9 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ สงผลกระทบตอพนทอนรกษหรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4.4.10 ในพนทมแหลงทองเทยวทางโบราณคดและประวตศาสตรหรอไม …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

4.4.11 การเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ กอใหเกดผลกระทบตอแหลงโบราณคดและประวตศาสตร หรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5. ขอคดเหนและขอเสนอแนะ

5.1 ทานคดวาการขยายตวของสถานประกอบการทพกตากอากาศ กอใหเกดผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตในพนทหรอไมอยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.2 ทานคดวาการขยายของสถานประกอบการทพกตากอากาศ ควรจะเพมขนอก หรอควรจะหยดการขยายตว หรอไม อยางไร

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

175

5.3 ทานคดวาสถานประกอบการทพกตากอากาศ ควรจะขยายตวไปในทศทางใด จงจะสามารถกอใหเกดความยงยนแกทรพยากรธรรมชาต

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.4 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ นนสงผลกระทบตอการใชประโยชนทดนของประชาชนในพนทอาเภอสวนผงหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.5 ทานคดวาการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนจะกอใหปญหาดานใดในพนทอาเภอสวนผงบาง

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.6 ทานคดวาการเพมขนของสถานประกอบการทพกตากอากาศ นนสงผลกระทบตอการใชประโยชนทดนของประชาชนในพนทอาเภอสวนผงหรอไม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

5.7 ทานมมาตรการในรบมอกบการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทอาเภอสวนผงอยางไร เพอใหเกดความเหมาะสม

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………