ชยสาโร ภกข

พมพ

แจกเปนธรรมทาน

ww

w.thaw

sischool.com, w

ww

.panyaprateep.org

ชวตคอการทาทาย

พมพแจกเปนธรรมบรรณาการดวยศรทธาของญาตโยม

หากทานไมไดใชประโยชนจากหนงสอนแลว

โปรดมอบใหกบผอนทจะไดใช จะเปนบญเปนกศลอยางยง

พมพแจกเปนธรรมทาน

สงวนลขสทธ หามคดลอก ตดตอน หรอนำไปพมพจำหนาย

หากทานใดประสงคจะพมพแจกเปนธรรมทาน โปรดตดตอ

มลนธปญญาประทปหรอโรงเรยนทอส

๑๐๒๓/๔๗ ซอยปรดพนมยงค ๔๑

สขมวท ๗๑ เขตวฒนา กทม. ๑๐๑๑๐

โทรศพท ๐-๒๗๑๓-๓๖๗๔

www.thawsischool.com, www.panyaprateep.org

พมพครงแรกพ.ศ.๒๕๓๘

ฉบบออกแบบปกและจดรปเลมใหม

พมพครงท๒-๓ กนยายน ๒๕๔๘ - ตลาคม ๒๕๕๐ จำนวน ๑๓,๐๐๐ เลม

พมพครงท๔ สงหาคม ๒๕๕๓ จำนวน ๒,๔๐๐ เลม

ภาพปก ศลปนแหงชาต อาจารยจกรพนธ โปษยกฤต

ออกแบบปก วชช เสรมสวสดศร

จดทำโดย มลนธปญญาประทป

ดำเนนการพมพโดย บรษท คว พรนท แมเนจเมนท จำกด

โทรศพท ๐-๒๘๐๐-๒๒๙๒ โทรสาร ๐-๒๘๐๐-๓๖๔๙

ชยสาโร ภกข ชวตคอการทาทาย

คานา

หนงสอเรอง ชวตคอการทาทาย เปนธรรมเทศนา

ของพระอาจารยชยสาโร พมพครงแรกในงานทอดกฐนท

วดปานานาชาต อ.วารนชาราบ จ.อบลราชธาน พ.ศ. ๒๕๓๘

ในการพมพครงน ไดมการจดรปเลมใหม แตยงคง

รปภาพประกอบภายในเลมเหมอนเดม ผจดทาขอขอบพระคณ

และอนโมทนาในกศลจตของมลนธจกรพนธ โปษยกฤต ท

อนญาตใหใชภาพปก และภาพประกอบทงเลมของอาจารย

จกรพนธ โปษยกฤต

คณะศษยใคร ขอกราบขอบพระคณพระอาจารย

ชยสาโร ทอนญาตใหพมพหนงสอเรอง ชวตคอการทาทาย

เพอแจกเปนธรรมทานอกครงหนง บญกศลและอานสงสท

เกดขน ขอนอมถวายเพอเปนการบชาพระคณพระอาจารย

ชยสาโร ทมเมตตาทไมมทสดไมมประมาณตอคณะศษย

และสาธชนอยางสมำเสมอตลอดมา

ชยสาโร ภกข

คาวา “ในโลกทเปนจรง” เปนสานวนทเรามกจะไดยน

บอยๆ แตปญหากอยทวา เรารจกโลกทเปนจรงนนจรงหรอการ

ประพฤตปฏบตไมใชความพยายามทจะหนจากโลกทเปน

จรงแบบหลบหหลบตา อยางทเคยมการกลาวหา ตรงกนขาม

เป นวธ การเดยวท สามารถนาเราไปส โลกท เป นจร งได

โดยธรรมดาแลว มนษยเราไมรจกโลกนเลยและไมสนใจทจะรจก

เราชอบอยในโลกสวนตวท เราสรางข นมาดวยอวชชาและ

ตณหาเสยมากกวา ไมไดอยกบสงทมจรงเปนจรงอยในปจจบน

แลวยงใหความสาคญกบสงทลวงลบไปแลว ผานไปแลว

มากเทาไรหรอยงใหความสาคญกบสงท ยงไมเกดมากเทาไรก

ยงยากทจะเขาใจตวเองหรอเขาใจคนอน และยงยากทจะอย

ในโลกทเปนจรงมากเทานน

ผ ท ไมปฏบตธรรมคอผ ไมกลาแสวงหาโลกท เปน

จรงเปนการขาดความรบผดชอบตอชวตคน คอเปนการไม

พยายาม ทจะเขาถงแกนสารของชวต หรอสงทสงสดทเรา

ชวตคอการทาทาย

ควรจะไดจากการเกดเปนมนษย แตกลบหนจากตวเองอย

เรอยดวยวธการตางๆ นานา อนเปนกศลบาง อกศลบาง

นกปฏบตคอนกรบ คอผทมองชวตเปนการทาทาย

เปนผทพรอมทจะอยกบความจรงอยเสมอ ไมวาความ

จรงนนนาปรารถนาหรอไมนาปรารถนากตาม เพราะ

อะไร กเพราะรกความจรง การยอมอยกบความจรงทาให

เราไดสละของเกออกจากชวต เราจงควรพากเพยรดวย

ความจรงใจทจะถงความจรง เพอใหชวตเปนจรงอย

ในโลกทเปนจรง เพอใหพนจากภาวะชวตทไรแกนสาร

ทวาเหว วางเปลา หรออางวาง นคอววฒนาการทแท

๖

ของมนษย ววฒนาการจากการไมมแกนสารสาระไปสสาระ

แกนสาร และความประเสรฐของมนษยอยตรงนเอง เปนทางไป

สชวตทมศกดศร

ทกวนนเราชอบใชคาวา “ศกดศร” ไมถก คอพดไป

พดมามนกลายเปนเรองของอตตาตวตนเสย เชน เมอเรา

พดวาการกระทาอยางนหรอเหตการณนทาใหเสยศกดศร

เรามกจะหมายถงการเสยหนา แตศกดศรของเราไมไดอย

ทหนา หากอยทใจ ถาเราไมอยากเสยศกดศร กตองปองกน

จตใจของเราดวยอานาจของศล สมาธ และปญญา

การสาคญมนหมายในอารมณตางๆ ทเกดขนและดบ

ไปในจตใจ เปนความเคยชนของมนษยปถชน และทาให

ชวตสบสนวนวายเปนธรรมดา จนกระทงเรามกหลงวาความ

ไมสงบเปนเร องปกต การมารวมงานปฏบตธรรมอยางน

การมาฝกนงสมาธภาวนา กเพอเปดเผยความผดปกตของ

ตวเอง เราเคยชนกบการเปนอยางนมานานแลวจงไมคอย

รสกตว การปฏบตธรรมคอการเผชญหนากบความจรง แตจะ

ใหทกคนนงสมาธคงยาก เราจงตองมพระสงฆ สถาบนสงฆ

หรอสถาบนนกบวชไวในสงคมเพอเปนแหลงของความปกต

เพอสะทอนใหผทไมปกตทงหลาย ไดเหนหรอไดสานกใน

ความไมปกตของตน เพอวาเหนแลวอาจจะมฉนทะ ความ

๗

พอใจ ความตงใจทจะเพยรพนจากภาวะนน

ฉะน นจดเร มตนของการแสวงหาแกนสารของชวต

หรอแสวงหาชวตทสมบรณ เกดจากการยอมรบวาชวตของ

เรายงไมสมบรณ ยงไมเปนอสระ เรายงไมเปนตวของตวเอง

เมอเกดความรสกเบอหนายทจะเปนหนใหกเลสเชดนนแหละ

คอจดทเราเรมสนใจในพระพทธศาสนาอยางแทจรง

จดนเปนจดวกฤต เปนหวเลยวหวตอของชวต คอจด

ทความรสกทไมเคยมมากอนเกดขนอยในใจวา การทเราจะ

เพลดเพลนหรอฝากความหวงในชวต ไวกบสงทมความ

เกด แก เจบ ตาย เปนธรรมดา ไมเหมาะสม เปนการเสย

ศกดศร และเปนการทาลายประโยชนสขทควรจะไดจากการ

เกดเปนมนษย

ญาตโยมเปนผมบญทกคน เพราะอะไร เพราะ

ไดเกดเปนมนษย เปนคนไทย เปนชาวพทธ เพราะม

ศรทธาในการประพฤตปฏบต นคอทนเดม แตเมอ

เรมมาปฏบตแลว กขอใหเอาจรงเอาจงหนอยเพราะวา

โอกาสอยางนหายาก ตงแตเรามาปฏบตธรรมทน กใหสงเกต

เหนวาในแตละวนหรอแตละชวโมง จตใจของเราอยในโลก

ทเปนจรงสกกเปอรเซนต จตใจกลาทจะอยในโลกทเปนจรง

พอใจทจะอยกบตวเองอยางแทจรงมากนอยสกแคไหน

๘

เรองการปฏบตพดไมยาก อานหนงสอแลวรสกงายๆ

ฟงเทศนฟงธรรมกไมนาจะยาก เทศนใหเพอนฟงกยงงาย

แตการทจะทาจรงๆ ยากมาก แลวสงใดยากมกจะชวนให

เราเสยกาลงใจ ใครทรสกทอถอยกบความยากลาบากจง

ควรฝกใหเหนวาเปนเรองสนก ตรงทมนยากนนแหละมน

สนก สงททาไดงายๆ สนกไหม มนซำซากใชไหม จาเจ

มนกแคนนแหละ สงทยากลาบากเปนการทาทาย นนแหละ

เปนสงทมคณคาแกเรา แลวทมนยากไมใชวายากแตเราคน

เดยว ยากทกคน อาตมากยาก ครบาอาจารยของอาตมาก

ยาก ทมนงายๆ ราบรนไมมปญหาอะไรขดของเลยเกอบ

จะไมม และถาราบรนมาก ตอไปอาจจะเปนอาจารยทสอน

คนอนไมคอยเปน เพราะวาไมเคยมประสบการณกบปญหา

ทลกศษยลกหากาลงเผชญกนอย ฉะนนเมอเจอปญหาท

เหนยวแนนๆ กควรปลอบใจตนเองไดวาเปนประสบการณท

ด ทมประโยชน ผานพนไปแลวเราจะไดมความรทดแบงปน

ใหแกเพอนมนษย เขาจะไดไมตองยากมากเหมอนเรา

วธปฏบตถงจะมมากมาย ไมมวธใดทจะเลยงอปสรรค

ได ดงนนถาเราปฏบตแลวเจอนวรณ กอยาไปสงสยวาเปน

เพราะเทคนคทเราใชไมถกจรตนสย หรอเพราะเราเปนคนบญ

นอยวาสนานอย หรอวาดวงไมด ฯลฯ แตใหเขาใจวาเปนเรอง

๙

ธรรมดา ในเบองตนของการปฏบตเปนสงทตองเจอทกคน

ไมวาใชอารมณกรรมฐานหรอเทคนคใดกตามปถชนเราตอง

เจอแน แตเราจะปฏบตตอมนอยางไรนนแหละคอเรองสาคญ

หากไมฉลาดนวรณจะครอบงาจต ถาใชปญญาอาจกลาย

เปนปยของตนไมแหงคณธรรมทเรากาลงปลกอย

สงท นกปฏบตตองระวงอยเสมอคอการปฏบต

ดวยตณหา โดยเฉพาะ ภวตณหา กบ วภวตณหา จะ

เดนขนมาตอนน ภวตณหา นนคอความอยากมอยาก

เปน อยากใหจตสงบ อยากใหมนเปนอยางทเราวาด

ภาพเอาไวหรอคาดหวงเอาไว อยากเปนเหมอนอยาง

ทเพอนเขาเปน หรอทอาจารยทานเปน วภวตณหา คอ

ไมอยากใหมนเปนอยางน ไมอยากทจะตองเผชญหนา

กบปญหาอยางน รสกหงดหงด ราคาญ นอยใจ และ

พยายามบงคบไมใหเปนอยางน ถาปฏบตโดยบงคบ

จตใจดวยแรงตณหา แทนทจะสงบ จะกลบฟงซานมากขน

เหมอนเดกเกเรถกพอแมดแลวซนมากขน

ฉะนนทาททถกตองตอนวรณทเกดขนกเหมอนทาท

ของแมบานตอพวกขายของทมาเคาะประต แมบานใจด

จะตอบดวยความสภาพออนโยนวา ขอบคณแตไมตองการ

ไมตองไปดาเขา พอคาทาตามหนาทของเขา จะไปทะเลาะ

๑๐

ววาทกบเขาหรอพยายามไลเขาตะพดกไมเหมาะ เพยงแต

ตอบดวยความสภาพวาไมขาดอะไร ไมตองการ กหมดเรอง

นวรณตางๆ มารบกวน เราไมตองไปยงกบมนมาก ไมตอง

ไปทะเลาะกบมน สกแตวาตอบดวยทาท สภาพออนโยน

แตแฝงดวยความเดดขาดวา ไมตองการ นวรณจะหนไปเอง

๑๑

“บานนไมเอาจรงๆ เสยเวลาเปลาๆ ไปเถด”

อยางไรกตาม การกาจดนวรณจะไดผลเรวเมอใช

ปญญาพจารณา จะเหนวานวรณเปนของไรคา เปนของทง

เราจะมวคดปรงแตงเรองเหลวไหลทงวน ทงเดอน ทงป ทง

ชาต ทงกปทงกลป แลวเราจะไดกาไรอะไร ไมไดอะไรเลย

เปนกาไรชวตของเราอยางแทจรง นเปนคาถามทตองซกตวเอง

บอยๆ สวนมากคนเราจะมองวา การไดเหนรปทสวยงาม

ไดยนเสยงทไพเราะ ไดกลนทหอมหวน ไดรสทอรอย

ไดสมผสทนมนวล นนแหละเปนกาไรชวต แตสมมต

วาเดยวนเราเกดไมสบาย มทกขเวทนาเจบปวดอยาง

รนแรง ความสขทเราเคยไดจากรป เสยง กลน รส

สมผส มนชวยเราไดไหม ในขณะนความสขทงหลาย

ทงปวงทเราเคยไดจากสงเหลานกไมมความหมายเสยเลย

เหลอแตสญญา เหลอแตความจา และเมอทกขเวทนา

ครอบงาจตใจ ความจาทหวานชนนนกหายไปเลย ฉะนน

ใหมองสงเหลานวาเปนแคมายา

ชวตทเปนจรง โลกทเปนจรงมไวสาหรบผทไดฝกให

อยกบปจจบนเทานน ชวตจะมชวาสาหรบผทรจกอยใน

ปจจบน ผทไมรจกปจจบน ไมเคยลมรสชวตทปราศจาก

นวรณ ผนนไมมทางทจะรถงความหมายอนลกซง

๑๒

ของคาวา สดชนเบกบาน เพราะฉะนนการกลาวหา

ศาสนาพทธวามองโลกในแงราย หรอมองชวตในแงรายนน

จงเปนคากลาวหาทตลก เพราะวาศาสนาพทธเปนศาสนา

ทมองโลกในแงด ดกวาศาสนาอนทงหมดดวยซำไป เพราะ

ถอวาการเกดเปนมนษยเปนโชคอยางยง เปนลาภอยางยง

และถอวามนษยเปนสตวประเสรฐเพราะสามารถเขาถง

ความอสระไดโดยไมตองออนวอนพระเจาหรอทวยเทพ

ทไหนมาดลบนดาลใหเรามความสข ชาวพทธเรา

ไมเชอวาชวตเปนไปตามดวง เปนไปตามพรหมลขต

แตมนใจวาชวตของเรา เปนไปตามอานาจของการกระทา

ดวยกาย วาจา ใจ เทานน

การประพฤตปฏบตธรรมจงเปนส งจาเปนตอชวต

ทสมบรณ เพราะเราเกดเปนมนษยแลว เราอยเฉยๆ ไมได

จาเปนตองมการกระทาดวย กาย วาจา ใจ ตลอดเวลา

การกระทาทประกอบดวยเจตนาทานเรยกวา “กรรม” และ

กรรมยอมมผลอยเสมอ กรรมดมผลด กรรมชวมผลชว

เปนหลกงายๆ แตทาไมเราชอบลมหลกนอยเรอย ถาเรา

ไมปฏบตธรรม เชนอางวาไมมเวลา ไมใชวาเราไมปฏบต

อะไรเลย เพราะการปฏบตคอการกระทา หยดไมได ไม

ปฏบตธรรมกยอมปฏบตสงทไมใชธรรม คอสงทเปนอธรรม

๑๓

การสรางกรรมมอยทกคน ยกเวนแตพระอรหนต จะยอมรบ

ในกฎแหงกรรมหรอไมยอมรบกตาม มนเปนของมนอย

อยางนน

ผ ฉลาดจะตองสนใจการสรางกรรมของตนเอง

และพยายามกากบการสรางกรรมของตนนนใหเปนไป

ในทางทสรางสรรค เพราะฉะนน การปฏบตจงไมใชการ

นงสมาธหรอเดนจงกรมอยางเดยว แตการปฏบตอยท

การพยายามอยกบตวเองในปจจบน ความพยายามทจะ

ทาหนาทของตนโดยไมเปนทกข และไมสรางความทกข

ความเดอดรอนใหคนอน ทงผทเกดแลวและยงไมเกด

ตวอยางของการสรางความทกขความเดอดรอนใหแกคนท

ยงไมเกด คอการทาลายสงแวดลอมเพอผลประโยชนสวนตว

ซงจะมผลทาใหคนทยงไมเกด คอลกของเรา หลานของเรา

เหลน โหลน ทยงไมเกดตองทกขทรมาน ซงเปนความโหดเหยม

ทเรามกจะมองขาม

การฝกปฏบตควรมองชวตเปนการทาทายวา ทาอยางไร

จะไดทาหนาทของเราโดยไมเปนทกข ทาอยางไรจงจะไม

ใหการทาหนาทของเราเสยความสมดลของจต ทาอยางไร

จงจะอยดวยสตปญญา ทามกลางคนทไมมสต ไมมปญญา

ทาอยางไรเราจงจะดารงชวตอยางไมเหนแกตว ทามกลาง

๑๔

๑๕

สงคมทเหนแกตว ทาอยางไรเราจงจะไดเขาถงความเปน

ปกต ทามกลางสงคมทพอใจและยนดในความไมปกต

ชวตคอการทาทาย ชวตทมการทาทายเปนชวตท

สนก มรสชาต เปนชวตทมชวา เพราะฉะนนคนทวงตาม

อารมณอยตลอดเวลา วงไปหาความสขนอกตวอยางกระเสอก

กระสนดนรน คนอยางนมชวตทถกคกคามดวยความรสก

ซำซากจาเจอยตลอดเวลา แลวในทสดเขาไดอะไร เขาได

รป เสยง กลน รส สมผส กวกวนอยในสงเหลาน จะเลศ

ประเสรฐศรสกเทาไรกไมพนจากความเปนรป ไมพนความเปน

เสยง ไมพนความเปนกลน มนกแคนนเอง เราจะไปวง

กระโดดโลดเตนอะไรกบมนนกหนา

ถาเราไดฝกปฏบต จตใจจะเกดความสนโดษ

มกนอย พอใจอยในอารมณใดอารมณหนง และจะเลก

เสพตดรป เสยง กลน รส สมผส อยางหลงใหล

จะเขามาอยในความสงบ ซงจะทาใหเราเหนวาสงทเรา

เคยมองวาเปนความสขอนสงสดในชวต แททจรงแลว

มนเปนความสขทหยาบ เปนความสขทรอน เมอเรา

มความสขภายในแลว อมแลว เรากไมยอมฝากความหวง

ในความสขไวกบสงททรยศทงหลาย คอ รป เสยง

กลน รส สมผส เราจะแสวงหา เสพเสวยสงเหลานน

๑๖

อยางเปนอสระ อยางเปนตวของตวเอง กลายเปนงานอดเรก

ไมใชงานหลกของชวต ความเปนอสระนน ไมใชอสระในการ

บรโภค เชน อยากจะซอของญปนกซอได อยากจะซอของยโรป

กซอได อยากจะซอของไทยกซอได อยางนนไมใชความเปน

อสระทพระพทธองคทรงมงหวง ความเปนอสระในความหมาย

ของพทธศาสนาคอ ซอกได ไมซอกไมเปนไร สามารถ

ทาสงทถกตองทงๆ ทบางครงบางคราวไมถกใจ บชาและเทดทน

ความถกตอง และมความรสกอนละเอยดออนตอความ เหมาะสม

อยเปนทพงทางใจ นแหละผลทเกดจากการฝกสต จากการ

เจรญสมาธภาวนา

หากจตใจของเราไมเคยไดชมรสของสมาธ กยากทจะ

เขาใจความหมายของคาวา “กเลส” ฟงทานอธบายวากเลส

คอความเศราหมองกสกแตวาฟง แตเราไมเหน เราไมเปน แต

เมอเราเหนกเลสตามความเปนจรงวา เปนสงททาใหจตใจ

เศราหมองแทๆ ความละอายตอบาป ความเกรงกลวตอบาป

ความเบอหนายในความยดมนถอมน ในการหมายมนปนมอ

จะเรมเกดขนเอง ทจรงแลวแนวทางปฏบตกตรงไปตรงมา

แตพวกเรากยงคดยงเคยวอย ยงไมยอม การปฏบตคอ

การยอม ตองยอม ตองยอมรบความจรง ปญหาทเกดขนสวน

ใหญกเพราะเราไมยอมรบความจรง ถาหากเรายอมแลว

๑๗

มนจะสงบทนท การปฏบตไมใชเปนสงทสลบซบซอน ไมตอง

สะสมขอมลมาก เอาแตเพยงหลกการงายๆ แลวกทาตาม

นกพอแลว

ยคนทเขาเรยกกนวา ยคขาวสารขอมล คนในยค

นเกดมปญหาในการปฏบต มกจะเขาใจผดวาเปนเพราะ

ขาดขอมลบางอยาง คอสงสยวา นาจะมเคลดลบอะไร

สกอยาง หรอคาสอนพเศษสกอยางหนงทเรายงไมได

๑๘

อาน ยงไมไดฟงทอาจารยยงไมไดบอก ซงถาเราได

รจกคาสอนขอนนแลว ปญหาของเรากคงจะดบไป คอ

มองสมทย มองเหตใหเกดทกขวาอยทการขาดขอมล ใน

บางกรณเปนไปไดเหมอนกน แตโดยทวไปเปนความคดผด

ขอมลนนเพยงพอแลว ไมตองมากเทาไรหรอก ปญหาคอ ทม

แลวเรายงไมไดยอย ยงไมไดทาใหเปนของเราอยางแทจรง

บางทอาจเปนเพราะวาคาสอนยงขงอยในสมอง เสนทางจาก

๑๙

สมองไปสหวใจมนยงอดตนอย การปลอยวางความสงสย

และลงมอภาวนาจงเหมอนการชาระเสนทางระหวางสมอง

กบหวใจใหเปดถงกน เสรจแลวสงทเราเคยเรยนมา “เขาใจ”

จรงๆ ซงเปนการนาเอาสงทเปนภาษา ไปสแดนทเหนอภาษา

คอบางสงบางอยางคดเทาไรกมองไมเหน รเรองแตยงรไม

ถงเนอแทของมน ยงไมทะลปรโปรง เมอเปนอยางนนกยง

เปนทกขอย ฉะนน ตองฝกใหถงขนทปลอยวางความยดตด

ได

นวรณทงหลายเหมอนนำมก คอเปนอาการของ

โรค เปนของสกปรก ไมมประโยชน ใครเคยเสยดาย

นำมกไหม สงมนออกไปแลวใครเคยคดทจะเกบนำมก

ในกระดาษชาระยดเขาไปในจมกอกครงหนงบางไหม

นาเกลยดใชไหม แตทาไมกเลสซงนาเกลยดกวานำมก

ตงเยอะ เราหวงแหนเหลอเกน ไมยอมไลออกไปสกท ครบา

อาจารยเหนความไมเอาไหนของเรา ทานจงสอนใหเรา

กลาตายกอนตาย ตองตายจากอดต ตายจากอนาคต

ตายจากความคดเหลวไหล

คนทศกษาทางโลกมาก มกเอาความคดหรอความ

เหนเปนทพง นาสงเกตวาหลายคนทเรยนหนงสอเกง การแตงตว

กไมคอยสนใจ เรองอาหารการกนกไมคอยสนใจ แตเวลา

๒๐

ไปไหนจะตองมหนงสอตดไปดวย ขาดไมได เอาหนงสอเปน

ทพง เอาการอานหนงสอเปนทพง เอาจนตนาการเปนทพง ถง

จะอยคนเดยวกไมไดอยกบตวเอง จะใหอยกบตวเองอยาง

แทจรง หรอใหเผชญอยกบโลกทเปนจรงกยงไมกลา ยงไม

ยอมตายกอนตาย

นกปฏบตตองกลาตาย ตายจากกเลส ตายจากสญญา

เกา ตายจากความรเกา จงจะไดเกดเปนคนใหม ตองเกดใหม

แลวเราจะกลาไหม มนกนากลว แตถาไมกลาจะไมเจอของ

ใหม ชวตจะไมมวนสดชน แตถากลาอยในโลกทเปนจรง

จตจะแชมชนเบกบาน พระพทธองคจงตรสวาภาวะจตของ

ผทตายจากของเกาแลว ตายจากสงไรแกนสารสาระแลว

คอ ความร ความตน ความเบกบาน และเปนสทธของมนษย

ทกคนทจะเขาถงภาวะน ขออยานอนหลบทบสทธนไว

ขอใหตงใจเขาถงใหได ขอใหฉวยโอกาสทไดเกดเปนมนษย

ทไดเกดเปนชาวพทธ และไดเกดเปนคนไทย สมมตวาเราเกด

เปนชาวอรก อหราน โอกาสทจะไดมานงฟงเทศนฟงธรรม

หรอนงสมาธคงไมมเลย แตเรามบญทไดเกดในประเทศน

คาสอนทางพระพทธศาสนาเปรยบเหมอนยารกษา

โรค ทานคนควาหายาแลววางไวตอหนาเราดวยพระมหา

กรณาธค ณ แตทานบงคบใหเราทานยานนไมไดนน

๒๑

เปนหนาทของเราตางหาก เสยดาย

วาพวกเราชอบประมาท แทนทจะ

ทานยากลบอางวายงไมปวย เอาไว

ใหแกกอนจงคอยทาน หรอมวแต

อานฉลาก และทองจาสรรพคณ

ของยาและสวนประกอบ บางคน

เอาขวดยาไปแขวนคอกยงม ทจรง

แลวยาเปนสงทตองทานเพอรกษา

โรค เรามโรคคอกเลสทกคน ยา

กมเรยบรอยแลว ทาไมเราไมยอม

ทาน ใหเตอนสตตวเองอยางน

เสมอ

ขอใหพวกเราอดทนใหมาก

ความอดทนน แหละเปนเคร องเผา

กเลสอยางยง มาเขากรรมฐานอยทน

แลวไดแตความอดทนอยางเดยว

กไมขาดทน ไดกาไรมหาศาล แตคง

จะไดมากกวานนอยหรอก อยางนอย

ทสดเรากไดเหนตวเองมากขน รจก

ธรรมชาตของตวเราไดมากขน เมอ

๒๒

เราร จ กธรรมชาตของตนเอง

เรากยอมรจกธรรมชาตของคน

อนไปดวย เพราะจตใจของคน

เราคลายกนหมด ความเขาใจ

ธรรมชาตคอปญญา

ป ญญาท ร ความจร ง

ยอมทาใหเกดความกรณาเปน

ธรรมดา ปญญา และความ

กร ณาแยกออกจากกนไมได

เม อเราเหนความทกขว าเกด

ข นจากก เลสและทรมานจ ต

ใจอยางไร เรากสงสารตวเอง

อยากพนจากความทกข เมอเหน

คนอ นเป นท กข เพราะก เลส

เหมอนกบเรา กไมโกรธเขา เหน

ใจ สงสาร อยากชวยใหเขาพน

ทกขเหมอนกน ทานจงอปมาวา

ปญญา และความสงสารเปน

เหมอนปกสองปกของนกอนทรย

ฉะนนชวตของผมปญญายอม

๒๓

เปนไปเพอประโยชนและความสขของมวลมนษยโดยแท

สดทายนขอเตอนญาตโยมวา เมอเรามศรทธา หน

มาสนใจทางนแลว อยาไปหวงวาคนอนจะตองอนโมทนา

หรอสนบสนน เดยวจะเสยใจนอยใจ เพราะคนสมยนไมคอย

เขาใจ เสยสละเวลามาขดเกลากเลส หาความสงบดวยการ

นงสมาธเดนจงกรมอยางอกฤษฏ บางคนยงถอวาเปนการ

เหนแกตว เอาแตตวรอด ไมสนใจสงคม อาตมาเคยฟงแลว

รสกทงเศราทงขา อดนกอยในใจไมไดวา แหม เมองไทย

เปนพทธตงพนสองรอยปแลว แตแคนคนไมเขาใจ ความ

จรงททกคนพสจนไดกคอปญญาเกดแลว เขาใจในเรอง

กเลสเรองความทกขแลว ความหวงดตอเพอนมนษย ความ

อยากชวยใหเขาพนทกขจะเกดขนโดยอตโนมต เพราะฉะนน

๒๔

การชวยตวเองกคอการชวยคนอน ชวยคนอนกคอชวยตว

เอง ประโยชนตนประโยชนทานเปนอนหนงอนเดยวกนและ

แยกออกจากกนไมได ประโยชนอนแทจรงของเรา และ

ประโยชนอ นแทจร งของคนรอบขางและสงคมประสาน

กลมกลนกนหมด ไมปฏบตธรรม อะไรเปนประโยชน

อะไรไมเปนประโยชน เรามองไมเหนชด เพราะไมร

เทาทนกเลสทแทรกซมเขามาในจตใจ การปฏบตกเพอ

ดบความทกข ทกขอย ท ไหน เรากพยายามดบตรงนน

เปนชาวพทธคอเปนผยนดในการดบทกข แตเรายอมรบ

วาการสาเรจผลในการชวยเหลอคนอ นอยางแทจรง

ขนอยกบการพฒนาตวเองดวย ศล สมาธ ปญญา

๒๕

คาถาม-คาตอบ

ถาม การปฏบตในลกษณะเขมขนเชนน เปนเหต

ใหดารงสตไดมาก ในวนหนง เราจะเฝาดจตตวเองได กไม

สนใจสงอนๆ พจารณาเฉพาะตวเรา เมอนงฟงเทศน ทาน

บอกแนวทางในลกษณะท พระหร อแมช ปฏบ ต ด วยใน

ฐานะอบาสกอบาสกา เราตองทาการงานตางๆ ทสาคญ

ค อเราต องพบปะส งคมท แตกต างจากท น ต องทวน

กระแส ขอนอมถามวา เราตองปฏบตตวอยางไรใหมความ

สมดลระหวางกาย จต และสงคม ดวยจตทสงบมนคง

ตอบ คาถามนกคอ การปฏบตอยทนหรออยในวด

มนงายเพราะวามสงเอออานวยตอการปฏบต แตถาอยใน

สงคมมนยาก จะทาอยางไรด นแหละ อาตมาเคยจนปญญา

ในขอนจงไดออกบวช! ขอตอบวาตองพยายามหากลยาณมตร

ในสงคมทตนอย และพยายามทาตวเองใหเปนกลยาณมตร

ของคนรอบขางดวย กาลงใจของเรายงนอย ตองชวยซง

กนและกน คบเพอนทมความสนใจมความตงใจเหมอนกบ

เรา พยายามเลยงคนทมจตใจทหยาบคาย ถาเปนไปได

ไมคลกคลกบผคนทมวเมาในวตถ เพราะโบราณคตมวา

๒๖

๒๗

“คบคนพาล พาลพาไปหาผด คบบณฑต บณฑตพาไปหาผล”

ท ส าคญคอหาเวลาไปวดหรอสานกปฏบตธรรมเพ อร บ

ฟงขอคด และเพอสมาคมกบคนด

สาหรบหลกธรรมในการทางานและการอยรวมกนใน

สงคมทวนวายและเหนแกตวนน อาตมารสกวาทดทสดคอ

“เมตตา” พยายามแผเมตตาใหมาก คอหวงดตอเขาทก

คนโดยไมหวงจากเขาสกคน พวกเราทงๆ ทพยายามปฏบต

กยงเผลออยบอยๆ นบประสาอะไรกบคนทยงไมเคยปฏบต

และไมสนใจทจะปฏบต เหนความประพฤตของเขาเปนเรอง

ธรรมดา เราจะไมนอยใจ ถาเผอเขาใจในกฎแหงกรรมแลว

เราจะโกรธใครไมได เมตตาไมไดหมายความวาตองรกเขา

ทกคน มนเปนไปไมได แตเราตองหวงดตอเขา เมตตาคอ

ความหวงด รกไมไดหรอก เหลอวสย แตเราสามารถมความ

หวงดตอเขาได คนทเราไมชอบ เรากหวงดและใหอภยเขาได

เราตองเปนกลยาณมตรตอเขา เปนตวอยางทดแกเขา และ

ตองใหอภยเขาทเขาไมเปนกลยาณมตรตอเรา เราตองยอม

รบความจรงวามนเปนอยางนเอง โลกมนเปนอยางนเอง

สงคมมนเปนอยางนเอง เราไดมาอยในสนามรบของคนม

กเลส แตเราไมใชเปนทหารเกณฑ เปนทหารอาสาสมคร ไมม

ใครบงคบใหเรามาเกด เราสมครมา ฉะนนเวลากาลงหมกมน

๒๘

กบการสงสารตวเอง “โอย! ฉนทกขเหลอเกน คนนนกไม

เขาใจเรา คนนกไมเหนบญคณของเราเลย” ใหดตวเอง

สกหนอยวา “สมนำหนาๆ ทไดสมครมาเกดทน” อยาไป

เอาจรงเอาจงกบอารมณมาก รจกหวเราะกบตวเองบาง

ถาม ขอเรยนถามวาท ท านอาจารยชาบอกไวว า

รสกตวแลวใหตนทนท ทาอยางไรจงจะรสกวานอนพอแลว

เพราะวาชอบคดวาตวเองนอนไมพออยเรอย และตามหลก

สขศกษาคนเราตองนอนอยางนอยวนละ ๖-๘ ชวโมง ถา

นอยกวานนกแยสคะ อยกรงเทพฯ ดวย กวาจะกลบบาน

กมด ตนแลวมเวลาทาอะไรนอยจง

ตอบ ตองการนอนมาก มกจะเปนเพราะคดมาก

คดมากกนอนมาก คดนอยกนอนนอย นอน ๖-๘ ชวโมง

กเยอะไปหนอย ฝนบอยๆ แสดงวานอนเกนความพอดไป

สงสยโยมไมรกชวตของตวเองเทาทควร วนหนงเรามแค ๒๔

ชวโมง นอน ๘ ชวโมง กเทากบทงเสยเปลามากกวา ๓๐%

ของชวต โยมไมเสยดายเวลาหรอ นอนไมอมสาราญกไม

เปนไร ควรเสยดายเวลามากกวา ขออยาไปเชอความคด

ของตนเองทหลอกลวงวาไมพอ ไมพอ ไมอม นอนตอสกนด

นเรยกวา มาร อยาไปเชอมนเลย เอาตามทหลวงพอสอน

๒๙

ดกวา พอรสกตวแลวกตนทนท รางกายมนใหสญญาณ

เราวาไดเวลาแลว ลกไดแลว เปนเวลานงสมาธแลว แต

ถางวงบอยๆ หาวนอนตลอดเวลา ออนเปลยเพลยแรงนน

แสดงวาพกผอนไมพอ ตองเพมขนสกหนอย หาความพอด

ทานไมใหทรมานเปลาๆ แตไมใหตามกเลส

ถาม การนงสมาธตวตรง แตนงบนเกาอ แตพง

เลกนอย จะไดไหม

ตอบ นงตวตรงๆ แตพงเลกนอย มนขดกน ถาตรง

กไมพง ถาพงกไมตรง ถานงตวตรงๆ บนเกาอกไมเปนไร

แตนงพงนไมกลาอนญาต เพราะเกรงวาอาการพงจะคอยๆ

เพมขน ความตรงจะคอยๆ นอยลง ในทสดจะงวง

ถาม การนงหลบตา เปนการสกดผสสะใชหรอไม

ตอบ ใช แตวาลกษณะการนงหลบตาตอนนงสมาธ

ไมเหมอนกบเวลานอนหลบนะ ตองทงความรสกไวทตานด

หนอย เราจะไดไมงวง แตถารสกงวง ลมตากไดเหมอนกนไม

เปนไร อาจจะมองไปทพนขางหนาสกหนงเมตรกได ไมผด

ทสาคญคออยาใหมนงวง

๓๐

ถาม การท ต งใจอานหนงสอเร ยนในการศกษา

ชวงสอบไดคะแนนด มสมาธในการอาน บางคนตองม

สมาธจงอานได สมาธในการอานกบสมาธทกาลงปฏบตกน

เปนสมาธอยางเดยวกนหรอไม

ตอบ โคตรเดยวกน สมาธคอความตงมนของจต

ถาจตต งม นในส งใดส งหน งไมวาเปนอะไรกแลวแตทาน

เรยกวาสมาธทงนน สมาธทเราทาทน เราสามารถเอาไป

ประยกตใชในชวตประจาวนได ลกษณะของสมาธ คอ ความ

ต งม นของจตท อย ก บส งใดส งน งหรอเร องใดเร องหน ง

อยางไมวอกแวก ไมเผอเรอ จดทควรวเคราะหกคอเปน

สมาธมคณหรอสมาธมโทษ ถาหากวาสงทเรยนไมด

เปนอกศล เชน วธหลอกคนหรอวธสรางอาวธ กจะกลาย

เปนมจฉาสมาธ สมาธพทธตองมอารมณทเปนกศล

และเปนไปเพอปญญา

ถาม การปฏบตเพอพบความสขทแทจรงของชวต

เพ อพบกบความสงบของพระพทธศาสนา เหมอนกบ

ครสตศาสนา ครสตศาสนกชนทเขาปฏบตกน พรอมกบม

การชกชวนใหเขามาพบกบพระเจาหรอไม เพราะเขาบอก

วาจะไดพบกบพระเจาและจะไดพบกบความสข (พระเจา

๓๑

ชวยใหหลดพน ชวยอธบายดวยคะ)

ตอบ ความเชอในพระผเปนเจาขนอยกบความเชอ

ในอตตาตวตน มอตตาตวตนกมพระเจาไดและอยากม พน

จากอตตาตวตนแลวมพระเจาไมไดและไมอยากม ฉะนน

ความแตกตางกนอย ตรงท วาพวกเราไมไดปฏบตเพ อพบ

พระเจา ทกศาสนามวธทาจตใหสงบจากความคด แตเทาท

ทราบ มแตพทธศาสนาเทานนทสอนวธหลดพนจากอวชชา

คอความยดมนถอมนวามผคด (หรอไมคด) ทเทยงแทถาวร

ถาม พ ทธศาสตร เป นศาสตร หน งท เหม อนก บ

ศาสตรทวไป คอพยายามทจะมองคความรเปนของตนเอง

และการตความพระธรรมกเปนไปตามความสามารถของ

พระสงฆในแตละยค ทานเหนดวยไหมครบ

ตอบ การตความพระธรรมแลวแตความสามารถ

ของพระสงฆในแตละยค เฉพาะสวนททานเอาหลกการ

ตางๆ มาประยกตใชกบปญหาสงคม หรอในการอธบาย

ธรรมใหเหมาะสมกบจรตนสยของผฟงกบสภาพสงแวดลอม

หรอสภาพสงคม ยกตวอยางเชน ในสมยปจจบน ทานเจาคณ

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) เปนผสามารถหยบเอา

หลกธรรมะอยางเหมาะสม และเผยแผอยางไดผลดกบ

๓๒

ปญญาชนในประเทศไทย เชนอธบายทศนะของพระพทธ

ศาสนาตอนเวศวทยาบาง ตอเศรษฐศาสตรบาง ตอเทคโนโลย

บาง ฯลฯ

การแสดงธรรมของทานเจาคณ อาศยความสามารถ

เฉพาะตวของทานทรหลกธรรมอยางแตกฉาน และเขาใจใน

โลกและสงคมสมยปจจบนไดด แตวาไมใชทานคดเอาเอง

หลกการมนกมอยแลว ทานเปนเพยงผขดคนแลวชแจงหรอ

เปดเผย เพราะฉะนนในสวนหนงการตความพระธรรม ไมขน

อยกบความสามารถของสงฆในแตละยค เพราะหลกการ

เดมนนมอยแลวในพระบาล และถงแมวาศพทบางคาอาจ

จะแปลไดหลายนย แตสวนมากแลวความหมายของศพท

และคาสอนทสาคญๆ กชดเจน เพราะฉะนนไมใชวาแตละยค

แตละสมยสามารถท จะต ความหมายของศพทส าค ญ

ตามความพอใจของตน เพราะวาหลกเดมนนมอยแลวใน

พระบาล

ในศาสนาบางศาสนามการปรบปรงแกไขคาสอน

อยทกยคทกสมย เพอใหคาสอนนนเขากบความตองการ

ความเชอถอ หรอคานยมของสงคม แตพทธศาสนาทา

อยางนนไมได เพราะวาคาสอนของพระพทธเจานนผกพน

อยกบความจรงของธรรมชาต และความจรงของธรรมชาต

๓๓

ไมมการเปลยนแปลงแมแตนดเดยว ความจรงของธรรมชาต

เมอ ๒,๕๐๐ ปทแลวทประเทศอนเดย และความจรงของ

ธรรมชาตในเมองไทยในสมยนเปนอนหนงอนเดยวกน ใคร

เขาถงแลวกจะไดความรอนเดยวกน

ถาสมมตวาเราเหนวามคาสอนท คนไมเขาใจหรอ

คนปฏเสธกนมาก ตองถอวาเปนกรรมของคนเหลานน แลว

กตองพยายามหาวธท จะเสนอคาสอนน ใหชดข นและใน

สานวนทคนจะรบได แตจะบอกเลกสอนทเดยวไมได จะ

เรยกประชมพระเถระผใหญ และเสนอวาทกวนนคนทวไป

ฟงเรองอนตตาไมรเรอง ขอเลกซะ สอนแตอตตาตวตนตอไป

เพราะคนจะชอบและอาจจะทาให ได เพ มจ านวนพทธ

ศาสนกชนไดดวย อยางนเราทาไมได เพราะไมวาเราจะ

เชอหรอไมเชอกตาม จะเขาใจหรอไมเขาใจกตาม สงทง

หลายทงปวงกยอมไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา ซงเปน

อยางนมาแตไหนแตไรมาแลว และจะเปนอยางนไปตลอด

กาล ใครปฏบตจนถงขนนตองยอมรบทกคน ฉะนนมนอย

ทวาเราจะเขาถงหรอเขาไมถงเทานนเอง

ถาม การถอศล ๕ มอยขอหนงทจะขอถามคอการ

กาจดปลวกและมดจะมวธปฏบตอยางไร

๓๔

ตอบ เรองน กอนทจะฆาสตว เราตองพยายาม

ทกวถทางทจะแกปญหาโดยทางอน กอนทจะกาจดปลวก

และมด มทางอนไหมทจะแกปญหาไดโดยไมตองฆามนใช

ปญญาคอยๆ คด คอยๆ พจารณา ถาแนใจวาไมมทางอน

บางทเราอาจจะตองยอม แตยอมโดยไมหลอกตวเองวาไม

บาป มนเปนบาปแน แตในชวตของฆราวาสบางทเราเลยง

บาปอยางนไมได เพราะจะปลอยใหปลวกกนบานจนพง

ไมได เรากมหนาทตอทอยของเราเหมอนกน ฉะนนในบาง

กรณเราอาจถอวาเปนเรองจาเปน แตขอใหทาใหนอยทสด

ทเราจะทาได เพราะถงจะทาตามหนาทกตาม เมอฆาสง

มชวต ตองยอมรบวาเปนบาปซงตองมผลตอไป ถาอยาก

อยแบบบรสทธจรงๆ ตองออกบวช

ถาม เราจะทราบไดอยางไรวาเราไมไดหลอกตว

เอง เราจะมวธแยกแยะอยางไร วาเปนความคดหรอเปน

ความจรง กลวจะหลงทางแลวหาทางกลบไมเจอ

ตอบ อยาไปเชอความคดมากนกกแลวกน คอย

เตอนตวเองอยเสมอวา นคอแคความคด อาจจะไมถกกได คด

เกงแตวาไมร เทาทนความคดของตวเองกอนตรายเหมอน

กน คดแลวตองรเทาทนความคดอกท การไมเชอความคด

๓๕

รอยเปอรเซนตเปนการปองกนการหลอกตวเองทด นอกจาก

นนแลวการเขาไปอยในหมนกปฏบต หรอการมาพบ การมา

ปรกษากบกลยาณมตรเปนครงคราวกเปนสงทมประโยชน

เพราะบางทเราหลอกตวเองจนเปนนสย จนเกดจดบอด

ซงเรามองไมเหนเลย แตโชคดทคนอนเขาไมไดมดบอด

ตามเรา เขากเหนความบกพรอง แลวเขาชวยเปดเผยจด

บอดของเราได เพอนกจะสะกดเราวา “ระวงนะ กาลงหลง

ทางนะ” คอตอนนเรายงเปนทพงของตนไมได ตองอาศย

เพ อนหรอครบาอาจารยชวยเปนผ ใหขอคดแกเราไวกอน

หนาทของเราในกรณนคอเปนผทยอม ผทพรอมทจะรบฟง

คาตกเตอนอยเสมอ ไมใชสกแตวาเชญเพอนตกเตอนหรอ

ใหขอคดพอเปนพธ พอเขาใหจรงๆ แลวกลบนอยใจหรอ

โกรธเขา โตตอบ หรอแสดงความไมพอใจ ทาใหเขาเสยใจ

ควรมความจรงใจมากกวานน พรอมทจะยอมรบความจรง

ถงแมวาอาจจะเปนความจรงททาใหเรารสกละอาย เราก

ตองยอมรบ อยางนเราจงจะเจรญในธรรม

ถาม โอกาสทผปฏบตธรรมจะไดบรรลธรรมขนสดทาย

คอนพพานนนมากนอยเพยงใด คนทวไปควรปฏบตใหได

ถงขนไหน จงสามารถมความสขสงบตามสมควรของ

๓๖

ผครองเรอน ดฉนเพงฝกหดทาสมาธ มาทนรสกจตใจสงบ

และเขมแขงขน แตไมคดวาจะทาไดจนถงขนสดทาย ตอน

นกยงไมไดทาอะไรนอกจากกาลงใจ

ตอบ ความรสกหรอความคดวาเราคงจะทาไมไดถง

ขนสดทาย กแคความคด เปนอารมณททานเรยกวา

“วจกจฉา” คอความสงสย ฉะนนหนาทของเราในปจจบน

คอ การรความสงสยตามความเปนจรงวานคอความสงสย

ความคดวาเราสามารถเขาถงขนสดทายไดกคอความคดท

เกดขนและดบไปในปจจบน ความคดวาเราไมสามารถท

จะเขาถงขนสดทายไดกเหมอนกน เราจะถงหรอไมถงพสจน

ไมไดหรอก แตสงทรไดและควรร กคออารมณปจจบน

ดความไมแนนอนของมนไปเรอยๆ วนไหนนงสมาธแลว

จตฟงซาน ราคาญ ไมสงบเลย เราอาจจะทอใจคดวา

ไมไหว ชาตนคงไมมหวง วนหลงเรากนงสบาย สงบด

แลวอาจจะตนเตน ไมแนนะ อาจจะได จตใจของเรามน

ตลกอยางน มนคดไดสารพด แตอยาไปเชอมนเลย

ความคดมนกเปนสงขาร เปนธรรมชาตอนหนงทเกดตาม

เหตปจจย ใหเราเชอในกฎแหงกรรมวาทาดไดด ทาชวไดชว

จะดกวา การภาวนาคอยอดแหงความด ฉะนนถาเรา

ภาวนาไปเรอยๆ เจรญดวยศล ดวยสมาธ ดวยปญญา

๓๗

เรอยๆ มนตองไดแนนอน แตอาจไมใชในชาตนกได ไมได

ชาตนกเปนชาตหนา ไมไดชาตหนากชาตตอไป แตจะเปน

ชาตใดชาตหนงกแลวแต ในทสดมนจะตองไดแนนอน ไม

ตองสงสยในขอนเลย

ถาม เราเปลยนนสยความประพฤตของผอนไมได

ถาเราไมชอบเราควรหลกเลยงใชไหม แตถาเลยงไมไดควร

ทาอยางไรด

ตอบ อดทนและพยายามหวงดตอเขาเหมอนทอธบาย

เมอกน ถาเขามความประพฤตทไมด การพดไมด ทกครงท

เขาทาอยางนน พดอยางนน เขากาลงสรางกรรม และตอไปเขา

กจะตองไดรบผลของกรรมนน เมอเขาใจอยางนแลวเราก

โกรธเขาไมลง แตกลบเกดความรสกสงสาร แตความหวงด

ตอเขาจะเกดขนไดตองอาศยคณธรรมหลก คอ ความอดทน

เราตองอดทนหนกมาก ตองใชความอดทนและเมตตาเปน

หลกในกรณอยางน แตถาความประพฤตของเขาเกนไปหรอ

สรางความเสยหายแกสวนรวมเรากตองพดเหมอนกน ตอง

พยายามแกไข ความอดทนจงไมไดหมายความวาตองกด

ฟนปลอยใหเขาทาบาปหรอเบยดเบยนคนอ นตามสบาย

ความอดทนมงทการระงบความเศราหมองในใจของเราตาง

๓๘

หาก เชนสมมตวาในสถาบนทเราอย คนหนงทจรตและเอา

รดเอาเปรยบคนอน สาหรบตวเราเองอาจทนได แตบางทตอง

คานงถงสถาบนของเราดวย บางทตองยอมยงเหมอนกน

เพอหลกการ เพอสวนรวม เปนเรองของความเสยสละทตอง

ใชปญญาพจารณาหาวธ การท จะเหมาะสมและไดผลด

ทสด

ถาม ชวงแรกของการนงสมาธจะมอาการงวงมาก

แตพอฝนใจตนเองไปสกนด อาการงวงหายไปเปนปลดทง

มคนกลาววาถาอาหารงวงหาย เปนเพราะมสมาธ แตทาไม

ดฉนยงคดมากฟงซานอยถาดฉนมสมาธจรงๆ

ตอบ การทความงวงหายนน กอาจจะเปนเพราะม

สมาธกได หรออาจจะเปนเพราะมความฟงซานกได เปนแค

การเปลยนตวนวรณใหม คออาจจะเปนสมาธสกพก แต

สมาธไมมนคง แลวกเลยกลายเปนความฟงซานตอ นก

เปนไปได สวนมากจตใจของคนเรากเหมอนเดกเลก เคย

สงเกตเดกไหม คอมนรจกแตวงกบหลบ วงไปวงมาเหนอย

กหลบไปเลย สวนมากโตแลวเรากยงเปนอยางนน จตรแต

ฟงซานกบงวง ฟงซานคดไปคดมา พอความคดลดนอยลงๆ

กงวง เราจงรจกแตคดกบหลบ ไมคดกหลบ ไมหลบ

๓๙

กคด ทนเราทาสมาธเพอหาทางสายกลาง คอ จดท

ไมคดแตไมหลบ สมาธมนอยตรงนแหละ ไมใชงายๆ

ตองใชเวลาเหมอนกน

ถาม มอาการรสกวางวงไปเหมอนกบไมหายใจชวง

หนงขณะนงทาสมาธ พอเรากาหนดรวามนวางนะ ไมหาย

ใจนะ เรากกลบมาหายใจ ความวางตรงนนมนกหายไป

เปนเพราะเหตใด และความวางนนคออะไร

ตอบ ความวางกคอความวาง วางจากกเลส วาง

แลวเกดความสงสยวานมนคออะไรหนอ มนกไมวางเสยแลว

ใชไหม เรองการปฏบตอยาไปเอะใจอะไร อยาไปกลว อยา

ไปสงสย ประสบการณในระหวางการนงสมาธไมวาเปน

อยางไรกตามมลกษณะอนเดยวกนหมด คอ เกดขนแลวก

ดบไป ทานตรสวาสงใดมความเกดขนเปนธรรมดา สงนน

ยอมดบไปเปนธรรมดา จาขอนไวกด เจออะไรกตดไปไดเลย

วางกสกแตวาวาง ไมวางกสกแตวาไมวาง ความวางเกด

ขนแลวกดบไป ความไมวางเกดขนแลวกดบไป ภาพสวรรค

นรก เปรตผเทวดา ทกสงทกอยางจากตำสดไปถงสงสด

นารกนาชงเกดขนแลวกดบไป มนเปนของแคนแหละ แลว

เราจะไปสนใจมนทาไม นารกทสด นาเกลยดทสด เรากร

๔๐

เทาทนมนเฉยๆ ไมเพลดเพลนไมยนด นากลวเรากไมกลว

นาเกลยดเรากไมเกลยด นาสะดงเรากไมสะดง เพราะอะไร

เพราะเรารหมด รวาสงใดมความเกดเปนธรรมดา สงนน

ยอมดบไปเปนธรรมดา อยางนเราปลอดภย การปฏบต

กไมหลงทางแน จะวางเรากรวามนวาง แตเราไมไดสาคญ

มนหมายในความวาง หรอไมไดคดวาเราบรรลอะไร ไมได

ตนเตน เปนอะไรเรากร แตไมตองเปนอะไรกบมน เราไม

๔๑

ตองคดอะไรเพมเตม สกแตวารบรสภาวะทกาลงปรากฏอย

ในจตตามความเปนจรง นคอสงทเรากาลงศกษาอย ใหม

สต อยาทงสต เพราะสตสมปชญญะนนแหละเปนทพงของ

เราในการทาสมาธ

๔๒

นามเดม ฌอ น ชเ วอร ต น (S ha un C h i ver ton )

พ.ศ.๒๕๐๑ เก ด ท ปร ะ เ ทศองก ฤษ

พ.ศ.๒๕๒๑ ไ ดพบ กบ พ ระอาจา รยสเ ม โธ

(พระราชสเมธาจารย วดอมราวด

ประเทศองกฤษ) ทวหารแฮมสเตด

ประเทศองกฤษ

ถอเพศเปนอนาคารก (ปะขาว)

อยกบพระอาจารยสเมโธ ๑ พรรษา

แลวเดนทางมายงประเทศไทย

พ.ศ.๒๕๒๒ บรรพชาเปนสามเณร ทวดหนองปาพง

จงหวดอบลราชธาน

พ.ศ.๒๕๒๓ อปสมบทเปนพระภกษ ทวดหนองปาพง โดยม

พระโพธญาณเถร (หลวงพอชา สภทโท)

เปนพระอปชฌาย

พ.ศ.๒๕๔๐-๒๕๔๔ รกษาการเจาอาวาส วดปานานาชาต

จงหวดอบลราชธาน

พ.ศ.๒๕๔๕-ปจจบน พำนก ณ สถานพำนกสงฆ

จงหวดนครราชสมา

ชยสาโรภกข

BC new.indd 1 2/17/10 11:15:47 AM

มลนธปญญาประทป

ความเปนมา มล นธป ญญา ประท ป จ ดต งโด ยค ณะผ บร หารโ รงเ รยนทอส ดว ยควา มรว ม ม อ จ ากคณะค ร ผ ปกค รอ งแล ะญาต โย มซงเ ปน ลกศ ษย พระอาจา รยช ย สาโ ร ก ระทรวง มหาด ไทยอน ญา ตให จดทะ เบ ยนเ ปนน ตบ คค ล อ ย า งเปนทาง การ เลขท ทะ เบยน กท. ๑๔๐๕ ต งแตวน ท ๑ เ มษา ยน ๒๕๕๑ วตถประสงค ๑) สนบส นน การพฒ นาสถา บน การศ กษาว ถพทธท ม ระบบ ไ ต ร ส กขา ของพระ พทธ ศา สนาเปน หลก ๒) เผ ยแผหล กธรรม คำส อนผ านการจดการฝก อบรม และปฏบตธรรม และการเผยแผ สอธรรมะรปแบบตางๆ โดยแจกเปนธรรมทาน ๓) เพมพนความเขาใจในเรองความสมพนธระหวางมนษย และสงแวดลอม สนบสนน การพฒนาทยงยน และสงเสรมการดำเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๔) รวมมอกบองคกรการกศลอนๆ เพอดำเนนกจการทเปนสาธารณประโยชน คณะทปรกษา พระอาจารยชยสาโรเปนองคประธานทปรกษา โดยมคณะทปรกษาเปนผทรงคณวฒในสาขาตางๆ อาท ดานนเวศวทยา พลงงานทดแทน สงแวดลอม เกษตรอนทรย เทคโนโลยสารสนเทศวทยาศาสตรสขภาพ การเงน กฎหมาย การสอสาร การละคร ดนตร วฒนธรรม ศลปกรรม ภมปญญาทองถน คณะกรรมการบรหาร มลนธฯ ไดรบเกยรตจากรองศาสตราจารยนายแพทยปรดา ทศนประดษฐ เปนประธานคณะกรรมการบรหาร และมคณบบผาสวสด รชชตาตะนนท ผอำนวยการโรงเรยนทอสเปน เลขาธการฯ การดำเนนการ • มลนธฯ เปนผจดตงโรงเรยนมธยมปญญาประทป ในรปแบบโรงเรยนบมเพาะชวตเพอดำเนนกจกรรมตางๆ ดานการศกษาวถพทธ ใหบรรลวตถประสงคของมลนธฯ ขางตน โรงเรยนนตงอยท บานหนองนอย อำเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา • มลนธฯ รวมมอกบโรงเรยนทอส ในการผลตและเผยแผสอธรรมะ แจกเปนธรรมทาน ผานกองทนสอธรรมะ โดยในสวนของโรงเรยนทอสฯ ไดดำเนนการตอเนองตงแต ป พ.ศ. ๒๕๔๕

BC new.indd 2 2/17/10 11:15:48 AM

ชยสาโร ภกข

พมพ

แจกเปนธรรมทาน

ww

w.thaw

sischool.com, w

ww

.panyaprateep.org