คํานํา€¦ · ตัวอย างอาหารที่ สารบอรใส...

สานกงานสาธารณสขจงหวดสมทรปราการ 1

คานา

กลมงานคมครองผบรโภค สานกงานสาธารณสขจงหวดสมทรปราการ

ไดจดทาคมอฉบบนขน เพอเผยแพรความรในการคมครองผบรโภค ดานผลตภณฑ สขภาพ อาท การตรวจสอบฉลากอาหาร ยา และเครองสาอาง การเลอกซออาหาร พรอมบรโภค ความรเรองสารปนเปอนในอาหารสด หลกในการบรโภคอาหารให ปลอดภย ตลอดจนวธการใชยา เครองสาอางทถกตอง เพอใหประชาชนสามารถนา ความรไปใชประโยชนในการเลอกบรโภคผลตภณฑสขภาพในครวเรอนและขยายผลส ชมชนตอไป

สานกงานสาธารณสขจงหวดฯ หวงเปนอยางยงวาคมอเลมน จะเปนสอ ความรอนเปนประโยชน และเสรมศกยภาพของประชาชนในการคมครองตนเอง ครอบครวและชมชนใหมความปลอดภยในการบรโภคผลตภณฑสขภาพตอไป

กลมงานคมครองผบรโภค

สานกงานสาธารณสขจงหวดสมทรปราการ สงหาคม 2554


สารบญ

การเลอกซออาหารสด 1

การเลอกซออาหารพรอมบรโภค 6

หลกการบรโภคอาหารใหปลอดภย 10

ขอควรรเกยวกบฉลากอาหาร 15

ขอควรรกอนใชยา 20

หลกการเลอกใชเครองสาอาง 31

การเลอกซออาหารสด

มอาหารหลายชนดทเรารบประทานโดยไมรวามสารเคมปนเปอนอย ซงเปนอนตรายตอสขภาพและอาจเปนตนเหตใหเกดโรครายแรงได สารเคมสาคญๆ ทมกตรวจพบในอาหาร ไดแก

1. สารบอแรกซ ชออนเชน “นาประสานทอง” “สารขาวตอก” “ผงกนบด” “เพงแซ”

“ผงเนอนม” ลกษณะเปนผงสขาว ใชในอตสาหกรรมทาแกว เพอใหทนความรอน ใชเปนสารประสานในการเชอมทอง มการใชผดวธโดยนามาผสมในอาหารเพอทาใหอาหารมความหยนกรอบคงตวไดนาน ไมบดเสยงาย ผลกระทบตอสขภาพ

พษตอไต ทางเดนอาหารเกดการระคายเคอง ถาผใหญไดรบเกน15 กรมหรอเดกไดรบเกน 5 กรม จะอาเจยนเปนเลอด และอาจตายได ตวอยางอาหารทใสสารบอรแรกซ

เนอสตวและผลตภณฑจากเนอสตว ( หมบด ปลาบด ทอดมน ลกชน เนอสด ไสกรอก ผลไมดอง ทบทมกรอบ ลอดชอง ) คาแนะนา 1.ควรหลกเลยงการซอเนอหมทผดปกตจากธรรมชาต เชน เกบไดนานโดยไมบดไมเนา 2.ไมควรซอหมบดสาเรจรป ควรซอเปนชนแลวนามาบด หรอสบเอง 3.หลกเลยงอาหารทมลกษณะกรอบเดงไดนานผดปกต

3 กลมงานคมครองผบรโภค

2. สารฟอกขาว ชออน “สารโซเดยมไฮโดรซลไฟต” หรอชออน “ผงซกมง” เปน

สารเคมทใชฟอกแห อวน ใหมสขาว มการใชผดวธโดยนามาผสมในอาหารเพอวตถประสงคในการทาใหอาหารมสขาวสะอาด ดนารบประทาน ผลกระทบตอสขภาพ

หายใจขด ความดนโลหตตา เวยนศรษะ ปวดทอง อาเจยน อจจาระรวง ผทแพอยางรนแรง/โรคหอบ ชอค หมดสต เสยชวต ตวอยางอาหารทใสสารฟอกขาว - นาตาลมะพราว หนอไมดอง ทเรยนกวน - นาแชผกผลไม เชน ถวงอก ขงฝอย กระทอน เปนตน คาแนะนา

ผบรโภคควรใสใจในการเลอกอาหารทมความสะอาด ลกษณะและสใกลเคยงกบธรรมชาต จะชวยใหปลอดภยจากอนตรายของสารฟอกขาว

3. สารฟอรมาลน ชออน “นายาดองศพ” ใชในทางการแพทยเพอปองกนการเนาเสยของ

เนอเยอรางกายของศพ ซงมการนามาใชผดวธโดยนามาผสมในอาหารเพอวตถประสงคในการทาใหอาหารไมบดเสย เกบไดนานขน

ตวอยางอาหารทใสสารฟอรมาลน ปวดทองรนแรง อาเจยน หมดสต และเสยชวต

ผลกระทบตอสขภาพ

นาแชอาหารทะเลสดและเนอสตวตางๆ ผกสดชนดตางๆ สานกงานสาธารณสขจงหวดสมทรปราการ 4

คาแนะนาในการหลกเลยงสารฟอรมาลน ควรลางปลา กง ป ปลาหมก และผกตาง ๆ ใหสะอาด กอนนามาปรง

อาหาร และปรงอาหารใหสกดวยความรอนอยางทวถง

4. กรดซาลซลค ชออน “สารกนรา” ในทางอตสาหกรรมใชเพอปองกนราในผลตภณฑ

ทไมใชอาหาร มการนามาใชผดวธโดยนามาผสมในอาหารหมกดอง เพอทาใหอาหาร หมกดองดใส เหมอนใหมอยเสมอ ไมบดไมเสยงาย ผลกระทบตอสขภาพ

หากมความเขมขนในเลอด 25-35 มก./เลอด 100 มล. จะหออ อาเจยน มไข ถงตายได ตวอยางอาหารทใสกรดซาลซลค

นาดองผก, นาดองผลไม, ปลารา

ดปายนกอนซออาหารสด เพอความปลอดภยจากสารปนเปอนนะจะ


5.สารฆาแมลง (กลมฟอสเฟต, คารบาเมต) ใชทางการเกษตรเพอกาจดศตรพช ซงจะมระยะเวลาเพอใหสารเหลาน

สลายตวกอนนามาจาหนาย โดยกฎหมายกาหนดใหมปรมาณสารเคมตกคางในอาหารไดไมเกนรอยละ 50 ของปรมาณสารพษทยบยงการทางานของเอนไซมในรางกาย ผลกระทบตอสขภาพ

หากไดรบสารฆาแมลงเขาสรางกาย จะทาใหเกดอาการวงเวยน คลนไส อาเจยน หายใจขด และหวใจอาจหยดเตนได นอกจากนยงมงานวจยระบวาการไดรบสารฆาแมลงสะสมเปนระยะเวลานาน สามารถกอใหเกดโรคมะเรงได ตวอยางอาหารทใสยาฆาแมลง

ผกสด, ผลไมสด , ปลารา ,ปลาเคม ,ปลาแหง คาแนะนา ลางผกและผลไมกอนนามาบรโภค

1. ปอกเปลอกหรอลอกเปลอกชนนอกของผกสดหรอผลไมออกทง 2. แกะผกเปนกลบหรอแกะใบออกจากตนแลวลางดวยนาสะอาด 3. - ใชเกลอ 2 ชอนโตะ ตอนา 4 ลตร หรอ นาสมสายช ครงถวย ตอนา 4

ลตร หรอ ใชผงฟ 1 ชอนโตะตอนา 4 ลตร แชผกหรอผลไมสดไว 15 นาท - กรณผกเปนหว ผล หรอผลไมทกนทงเปลอก เชน องน ใหลางดวยนาผสมดางทบทบ (ประมาณ 10-20 เกลด) ผสมนาสมสายช 1 ชอนโตะ สารไฮโดรเจนเปอรออกไซด 20 หยด แชนาน 5 นาท ใชมอถตามผลของผล

4. แลวลางดวยนาสะอาดอก 1-2 ครง


ในการเลอกซอเนอสตวตากแหง , ปลารา , ปลาเคม ใหสงเกตวาในบรเวณทจาหนายมแมลงมาตอมบางหรอไม หากรานคาทจาหนายสนคาสามารถวางสนคาโดยไมตองกงวลเรองมด , แมลงมาตอมสนคา อาจสงสยไดวาผลตภณฑดงกลาวมการผสมสารเคมกาจดแมลงเพอวตถประสงคในการไลแมลง


6.สารเรงเนอแดง

ชออนคอ “ซลบทามอล” เปนยาสาคญทใชในผปวยทเปนโรคหอบหด ชวยในการชยายหลอดลมและมฤทธชวยกระตนการเตนของหวใจ ผลกระทบตอสขภาพ

มอสน กลามเนอกระตก ปวดศรษะ หวใจเตนเรวผดปกต กระวนกระวาย วงเวยนศรษะ เปนอนตรายมากสาหรบผทเปนโรคหวใจ ความดนโลหตสง ผปวยเบาหวาน หญงมครรภ ตวอยางอาหารทใสสารซลบทามอล

เนอหม คาแนะนา

ผบรโภคควรหลกเลยงไมกนหมทมสารดงกลาวโดยเลอกหมทมชนมนหนา ประมาณ 1 ใน 3 สวนของชนเนอหม และเนอหมทไมมสารเรงเนอแดง เมอหนทงไวจะมนาซมออกมา

ขอควรร โปรตน 1 กรมใหพลงงาน 4 กโลแคลอร, คารโบไฮเดรต 1 กรม ใหพลงงาน 4 กโลแคลอร, ไขมน 1 กรมใหพลงงาน 9 กโลแคลอร

การเลอกซออาหารพรอมบรโภค

ดวยวถชวตทเรงรบทาใหหลาย ๆ ทานตองพงพาอาศยอาหารทปรงสาเรจแลวจากนอกบาน การเลอกรานอาหารทเราจะเขาไปรบประทานนน นอกจากความอรอยถกปากและมคณคาทางอาหารตอรางกายแลว สงหนงทตองคานงถงคอความปลอดภยตอสขภาพ เนองจากอาหารพรอมบรโภคทขายอยมากมายหลายรปแบบมโอกาสเสยงกบโรคภยทตามมาจากการรบประทาน โรคทเกดจากอาหารไมสะอาด หรอพษภยในอาหาร มสาเหตมาจากการปนเปอน ทควรคานงถงสาหรบผบรโภค เชน โรคอาหารเปนพษ , โรคมะเรง เปนตน

อาหารเปนพษ (Food poisoning) หมายถง อาการทองเดน เนองจากการกนอาหารทมสารพษปนเปอน

อาจเปนสารพษทเกดจาดเชอโรค หรอสารเคม (เชน ตะกว ยาฆาแมลง ฯลฯ) หรอ พชพษ (เชน เหดพษ กลอย ฯลฯ) อาการทองเดนทเกดจากจากเชอโรค เชนเชอแบคทเรยและเชอสงทพบไดบอยกวาสาเหตอน ๆ โดยมกพบวาในหมคนทกนอาหารรวมกน จะมอาการพรอมกนหลายคน ซงอาจมอาการมากนอยแตกตางกนแลวแตบคคลและปรมาณทกน ผปวยมกจะมอาการปวดทอง อาเจยน ถายเปนนาsหลายครง ถาเปนรนแรงอาจทาใหมภาวะขาดนาเปนอนตรายได ถาเกดจากสารเคมหรอพชพษบางชนด อาจทาใหเกดพษตอระบบประสาท เชน ชก หมดสต รมานตาหดเลก เปนตน อาการอาจรายแรงถงตายได


การรกษา 1. ใหการรกษาแบบอาการทองเดนทวๆไป ใหดมนาเกลอแรมาก ๆ

งดอาหารประเภทกากใย รบประทานอาหารยอยงายจาพวกแปง ไมควรรบประทานยาหยดถายยกเวนกรณเดนทาง

2. ถามอาการทางระบบประสาท (เชน ชก หมดสต) หรอสงสยเกดจากยาฆาแมลง สารตะกว อนๆ ควรใหนาเกลอ แลวรบสงโรงพยาบาลดวน มกจะตองทาการลางทองดวย และใหยาตานพษ

3. ถาเกดจากเหดพษ ซงมอยหลายชนด ทาใหเกดอาการมากนอยแตกตางกนไป ถาเปนชนดไมรนแรงกใหทาการรกษาดงในขอ 1. แตถามอาการทางระบบประสาทรวมดวย ควรสงโรงพยาบาลดวน

พษจากเชอรา

พบในอาหารแหงทไมถกสขลกษณะ อนตรายพบไดตงแตลกษณะเฉยบพลนจนถงเรอรง ซงพษทเกดอาจถงตายไดหากไดรบในปรมาณมาก ในปจจบนพษจากเชอราทรจกกนในชอวา “แอฟลาทอกซน” เปนสารพษทเกดจากเชอราในกลม Aspergillus flavus, A. parasiticus และ A. nomius เชอราเหลานชอบเจรญเตบโตอยบนเมลดถวลสง ขาวโพด ขาวโอต ขาวสาล มนสาปะหลง หอม พรกแหง กระเทยม

ตามประกาศกระทรวงสาธารณสขไดกาหนดไววา ใหมแอฟลาทอกซนอยในอาหารไมเกน 20 พพบ (หรอไมเกน 20 ไมโครกรมตออาหาร 1 กโลกรม)


เชอราเหลานจะเจรญไดดในอาหารทมความชนระหวาง 14-30% นอกจากนยงเจรญเตบโตไดดในอาหารทมความชนสมพทธในอากาศตงแต 75% ขนไป สารพษแอฟลาทอกซนน สามารถทนความรอนไดด สามารถทนรอนไดถง 260°C ดงนนการหงตมธรรมดาจงไมสามารถทาลายพษได

แอฟลาทอกซน เมอบรโภคเขาไปจะทาอนตรายตอตบ ทาใหเนอตบมไขมนสะสมมาก เซลลตบถกทาลายจนอกเสบ มเลอดออกในตบ จนตบแขง หากไดรบสารพษในปรมาณระดบหนงจะเกดมะเรงตบซงอาจทาใหถงแกชวต

นอกจากนเชอรายงกอใหเกดโรคของระบบทางเดนอาหารเชน อาหารเปนพษ ทองรวง ทองเดน ไดอกดวย

สารประกอบโพลาร สารพษทเกดจากการเสอมสลายของนามนทใชทอดอาหาร การใชนามน

ทอดซาหลาย ๆ ครง จะทาใหนามนเกดการเปลยนแปลงคณสมบตทางเคมเกดเปน “สารประกอบโพลาร” ซงสามารถสะสมในรางกาย และสงผลกระทบตอการทางานของเซลลได จากขอมลการศกษาในสตวทดลองพบวาสารประกอบโพลารเปนสารกอการกลายพนธและทาใหพนธและทาใหเกดมะเรงบนผวหนง เกดเนองอกในตบ ปอด และมะเรงเมดเลอดในหนทดลอง แมวาอนตรายดงกลาวจะมอยไมมากและไมชดเจนทจะมผลตอมนษย ผบรโภคควรใหความสาคญตอการใชนามนทอดอาหารใหถกตองเพอลดความเสยงทอาจเกดขนกบสขภาพของทานได



คาแนะนาในการใชนามนทอดอาหาร 1. การทอดอาหารทใชความรอนสง ๆ ทอดเปนเวลานาน ๆ เชน การทอด

อาหารเพอการจาหนาย ควรใชนามนทมความคงตวสง เกดควนชา เชน นามนปาลม ไมควรใชไฟแรงเกนไป และควรรกษาระดบอณหภมใหคงท

2. ในครวเรอนไมควรใชนามนทอดอาหารซาเกน 2 ครง 3. หมนกรองอาหารทงระหวางและหลงการทอดอาหาร โดยเฉพาะอาหาร

ทอดทมการชบแปงปรมาณมาก 4. ควรทอดอาหารครงละไมมากเกนไป เพอใหความรอนของนามนทอด

อาหารกระจายทวถงและใชเวลาในการทอดนอยลง 5. หากทอดอาหารประเภทเนอสตวทมสวนผสมของเกลอหรอเครองปรงรส

ปรมาณมากควรเปลยนนามนใหบอย 6. ควรลางทาความสะอาดกระทะหรอเครองมอทอดอาหารทกวน เพราะ

นามนเกาทตดคางอยจะไปเรงการเสอมสภาพของนามนใหม 7. ไมควรซอนามนทผานการใชแลวมาทอดตอ ควรซอนามนในภาชนะ

บรรจทมฉลากไดรบเลขสารบบอาหารจาก อย. ลกษณะนามนใส ภาชนะบรรจอยในสภาพปดผนก ไมมรอยฉกขาด

8. นามนททอดแลว ควรเกบในภาชนะทมฝาปดสนทในทเยนไมโดนแสงสวาง หากนามนทอดอาหารมกลนเหมนหน เหนยวขน มสดา มฟองมาก เปนควนงาย และเหมนไหม ไมควรใชครงตอไป

หลกการบรโภคอาหารใหปลอดภย

ขอ 1 รกษาความสะอาด - ลางมอทกครงกอนรบประทานอาหาร ระหวางการเตรยมอาหาร และ

ลางมอทกครงหลงเขาหองนา - ทาความสะอาดและฆาเชอ พนผวและอปกรณ ทใชในการประกอบ

อาหาร ดแลสถานทประกอบอาหารและอาหารใหปลอดจากแมลงและสตวตาง ๆ - ใชชอนกลางในการรบประทานอาหารรวมกบผอน

เหตผล แมวาเชอจลนทรยสวนใหญ จะไมใชสาเหตของโรครายแรง แตกมเชอจลนทรยทอนตรายบางชนดอาศยอยในพนดน นา สตว และคน มอและเครองใชในครว โดยเฉพาะอยางยงเขยงทใชประกอบอาหาร ซงมโอกาสทเชอเหลานจะตดมากบมอของผประกอบอาหาร รวมถงเจอปนไปในอาหาร เปนสาเหตใหเกดโรคทมากบอาหาร

ลางมอถกวธ 7 ขนตอน


ขอ 2 แยกอาหารทปรงสกแลวออกจากอาหารสด 2.1 แยกเนอสดออกจากอาหารประเภทอน 2.2 แยกอปกรณและภาชนะประกอบอาหาร เชน มดและเขยง ในการ

เตรยมอาหารสด เกบอาหารในภาชนะทมการปดสนท ไมใหอาหารทปรงสกกบอาหารสดอยรวมกน เหตผล อาหารดบ โดยเฉพาะอยางยงเนอสตวและอาหารทะเลยรวมไปถงของเหลวจากเนอสตว อาจมเชอจลนทรยปนเปอนอย ซงอาจแพรกระจายไปสอาหารอน ๆ ในขณะปรงอาหารหรอเกบอาหาร

ขอ 3 ปรงอาหารใหสดทวถง 3.1 ปรงอาหารใหสกทวถง โดยเฉพาะอาหารประเภท เนอสตว ไข

และอาหารทะเล 3.2 การปรงอาหารประเภทนาแกง และสต

จะตองตมใหเดอดและใชอณหภมไมตากวา 70° C - - สาหรบอาหารประเภทเนอ และเนอไก จะตองแนใจวาของเหลว

จากเนอสตวใส ไมเปนสชมพ 3.3 เวลาอนอาหารทปรงแลว จะตองอนใหรอนทวถง

เหตผล การปรงอาหารทถกวธและถกสขลกษณะ จะทาลายเชอจลนทรย ทเปนอนตรายไดเกอบหมดทกชนด จากการศกษาพบวาอาหารทปรง ณ อณหภม 70° C เปนอาหารทปลอดภย อาหารบางชนดจะตองใสใจเปนพเศษ อาหารจาพวกน ไดแก เนอบด ขอตอสตวและสตวปกทงตว


ขอ 4 เกบอาหารในอณหภมทเหมาะสม

4.1 ไมทงอาหารทปรงสกแลวไว ณ อณหภมหองเกนกวา 2 ชวโมง 4.2 เกบอาหารทปรงแลวและอาหารทเนาเสยได ไวในตเยนท 5° C 4.3 กอนรบประทานอาหารจะตองนาไปอนทอณหภม 60 °C ทกครง 4.4 ไมเกบอาหารไวนานจนเกนไป ถงแมจะเกบในตเยน

เหตผล เชอจลนทรย สามารถเพมจานวนไดในระยะเวลาอนรวดเรว ณ อณหภมหอง และจะหยดเจรญหรอเพมจานวนชาลง ณ อณหภมตากวา 5° C และอณหภมสงกวา 60° C แตอยางไรกตามเชอจลนทรยทเปนอนตรายบางชนดจะยงคงเจรญและเพมจานวนไดทอณหภมตากวา 5° C

ขอ 5 ใชนาและวตถดบทปลอดภยในการปรงอาหาร 5.1 ใชนาสะอาดในการปรง/ทานาใหสะอาดกอนนามาปรงอาหาร 5.2 เลอกใชวตถดบทสด และไมนาวตถดบทหมดอายแลวมาปรงอาหาร 5.3 เลอกใชวตถดบทผานขนตอนฆาเชอโรคแลว เชน นมพาสเจอรไรส 5.4 ลางผกและผลไมใหสะอาดโดยเฉพาะผกและผลไมทรบประทานสด

เหตผล - วตถดบในการปรงอาหาร รวมไปถงนาและนาแขงอาจจะมเชอจลนทรยทเปนอนตรายบางชนดและสารเคมปนเปอนอย สารพษอาจเกดในอาหารทกาลงเนาเสย - การเลอกวตถดบ ในการปรงอาหารอยางถกวธ และปฏบตตามหลกสขอนามยเบองตนจะลดความเสยงจากการบรโภคสารปนเปอนในอาหารได



ขอกาหนดดานมาตรฐานของรานอาหาร 1. วางจาหนายอาหารพรอมบรโภคสงจากพนอยางนอย 60 ซม.

2. ผสมผสอาหารแตงกายสะอาด สวมเสอมแขน ผปรงตองผกผากนเปอนทสะอาด และสวมหมวกหรอเนทคลมผม

3. ผสมผสอาหารตองลางมอใหสะอาดกอนเตรยมปรง ประกอบจาหนายอาหารทกครง ใชอปกรณในการหยบจบอาหารทปรงสาเรจ

4. อาหารปรงสาเรจแลว เกบในภาชนะทสะอาดมการปกปดวางสงจากพนอยางนอย 60 ซม.

5. นาแขงทใชบรโภคตองสะอาด เกบในภาชนะทสะอาดมฝาปด ใชอปกรณทมดามสาหรบคบหรอตกโดยเฉพาะ ไมแชสงของอนปนและวางสงจากพน 60 ซม.

6. ลางภาชนะดวยนายาลางภาชนะ แลวลางดวยนาสะอาด 2 ครงหรอลางดวยนาไหล อปกรณการลางตองวางสงจากพนอยางนอย 60 ซม.

7. ชอน สอม ตะเกยบ วางตงเอาดามขนในภาชนะโปรงสะอาด หรอวางเปนระเบยบในภาชนะโปรงสะอาดและมการปกปด เกบสงจากพนอยางนอย 60 ซม.

8. สถานทรบประทาน สถานทเตรยมปรง ประกอบอาหารตองสะอาดเปนระเบยบ และจดเปนสดสวน

9. ไมเตรยมอาหารทจะปรงบนพนและบรเวณหนาหรอในหองนา หองสวมและตองเตรยมปรงอาหารบนโตะทสงจากพนอยางนอย 60 ซม.

10. ใชสารปรงแตงอาหารทมความปลอดภย มเครองหมายรบรอง เชน เลขทะเบยนตาหรบอาหาร (อย .) เครองหมายรบรองมาตรฐานของกระทรวงอตสาหกรรม (มอก.)

11. อาหารสดตองลางใหสะอาดกอนนามาปรงหรอเกบ การเกบอาหารประเภทตางๆ ตองแยกเกบเปนสดสวน อาหารประเภทเนอสตวดบเกบในอณหภมทไมสงกวา 7 °C และเกบสงจากพนอยางนอย 30 ซม.

12. เขยงและมดตองมสภาพด และตองแยกเขยงหนของสกกบเขยงหนของดบออกจากกน

13. ขยะมลฝอยและนาเสยทกชนด ไดรบการกาจดดวยวธทถกหลกสขาภบาล

14. หองสวมสาหรบผบรโภค และผสมผสอาหาร ตองสะอาด มอางลางมอทใชการไดด และมสบใชตลอดเวลา

15. ผสมผสอาหารทมบาดแผลทมอ ตองปกปดแผลใหมดชด หลกเลยงการปฏบตงานทมโอกาสสมผสอาหาร

สงเกตงายๆ ทปายสญลกษณน


ขอควรร...เกยวกบฉลากอาหาร

ปจจบนยงมผบรโภคจานวนไมนอย ทซออาหารโดยไมไดอานขอความในฉลากอาหารกอนทจะตดสนใจซอ ฉลากอาหารเปนสงทใหรายละเอยดของอาหาร เพอใหพจารณาเลอกซออาหารไดตามความตองการของผบรโภค ทจะชวยในการตดสนใจเลอกซออาหาร

หากพจารณาในแงรายละเอยดบนฉลากอาหารอาจแบงผลตภณฑอาหารเปน 2 ประเภทคอ

1. อาหารทมเลขสารบบอาหาร (เลข อย.) ไดแกอาหารทมการควบคมคณภาพ มาตรฐานและอาหารทกาหนดใหตองมฉลาก ซงไดรบอนญาตเลขสารบบ (เลข อย.) ถกตองแลว

2. อาหารทไมตองมเลขสารบบ (เลข อย.) ไดแกอาหารทวไปทไมไดควบคมคณภาพมาตรฐานหรอตองขออนญาตเลขสารบบ (เลข อย.) เชน กะป แปงตางๆ เปนตน

ผลตภณฑอาหารทบรรจในภาชนะบรรจจาหนายแกผบรโภคโดยตรง จะตองแสดงรายละเอยดบนฉลากอาหารดงน

1. ชออาหาร 2. ชอและทตงของสถานทผลตอาหารหรอสงเขามาจาหนายในประเทศ 3. เลขสารบบอาหาร* 13 หลก อยในกรอบเครองหมาย อย. 11-1-01523-1-0008


4. สวนประกอบของอาหารทสาคญคดเปนรอยละหรอเปอรเซนต 5. ปรมาณของอาหารทแสดงเปนนาหนกสทธหรอปรมาณสทธ 6. วน เดอน ปหรอ เดอน ป ทผลตหรอหมดอายหรอควรบรโภคกอน

ตามลาดบ 7. ขอความอนๆทแสดงถง การใชส วตถกนเสย วตถปรงแตงรสอาหาร

หรอวธกน หรอวธใช ขอควรระวง ฉลากโภชนาการ (ถาม) *ยกเวนอาหารทไมตองมเลขสารบบหรออาหารทวไป ดงไดกลาวแลว

ตวอยางฉลากอาหาร



สงทเราสามารถตรวจสอบได (จากตวอยาง) 1. ชอของอาหาร คอ โยเกรตพรอมดมปราศจากไขมนยเอชท 2. ชอและทตงของผผลต คอ บรษท แดร พลส จากด 3. เลขสารบบ คอ 60-1-05841-1-0050 4. สวนประกอบของอาหารทสาคญ ไดแก โยเกรตปราศจากไขมน 50%,

นาสม 15%, นาตาล 5%, แคลเซยมจากนม 0.3%, เหลกอะมโนแอซคเลท 0.01%, วตามนเอ 0.003%, วตามนด 0.0008%

5. ปรมาณสทธ ระบ 180 มล. 6. วนเดอนปทหมดอาย ระบวนท 25/02/2010 7. ฉลากโภชนาการ อานไดดงน

7.1. หนงหนวยบรโภคของนมกลองน = 180 มล. (1 กลอง) 7.2. จานวนหนวยบรโภค = 1 ; หมายถงเราสามารถบรโภคนมกลองนได

หมดในคราวเดยว (กรณถาเปน 2 เปน 3 ตองแบงรบประทานตามจานวนครงเพอใหไดสารอาหารตามกรอบดานลางตอไป)

7.3. เมอรบประทานนมหมด 1 กลอง จะไดรบพลงงาน 80 กโลแคลอร โดยเปนพลงงานทไดจากไขมน 0 กโลแคลอร (มการอางไวหนากลองแลว ควรตรวจสอบดวาไขมน 0 จรง โดยดจากสวนประกอบทวเคราะหได)

7.4. เมอรบประทานนมหมด 1 กลองจะไดรบสารอาหารดงน ไขมน 0 ก. โคเลสเตอรอล 0 ก. โปรตน 3 ก. คารโบไฮเดรต 15 ก. โซเดยม 75 มก. วตามนเอ 25% วตามนบ 1 20% วตามนบ 2 8% แคลเซยม 30% วตามนด 45% เหลก 35%


อาหารทเขาขายตองแสดงฉลากโภชนาการ ไดแก

1. อาหารทมการกลาวอางทางโภชนาการม 2 กรณ คอ 1.1. การกลาวอางปรมาณสารอาหาร (Nutrient content claim) คอ การ

กลาวอางถงระดบ (level) ของสารอาหารหรอพลงงานในอาหารนน เชน เปนแหลงของแคลเซยม วตามนซสง ไขมนตา

1.2. การกลาวอางปรมาณโดยเปรยบเทยบ (Comparative claim) เปนการเปรยบเทยบปรมาณของ สารอาหารหรอพลงงานทมในอาหารตงแตสองอยางขนไป เชน ลดปรมาณลง เชน นาตาลนอยกวา , ไขมนนอยกวา ในกรณกลาวอางโดยเปรยบเทยบ เชนน จะตองมการวเคราะหเปรยบเทยบผลตภณฑสตรปกตของผผลตหรอผลตภณฑชนดเดยวกนทวๆไป ทเปนตวแทนของอาหารประเภทดงกลาว (ดตวอยางฉลากในหนา 16)

2.อาหารทมการใชคณคาทางอาหารในการสงเสรมการขาย การกลาวอางหนาทของสารอาหาร (Nutrient Function Claims) และ

การกลาวอางการกระทาหนาทอนๆ (Other Function Claims) สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา อนญาตใหมการกลาวอางหนาทของสารอาหาร โดยขอความทใชในการกลาวอางตองไดรบอนญาตจากอย. เทานน

3. อาหารทระบกลมผบรโภคในการสงเสรมการขาย หมายถง อาหารทผผลตประสงคจะแสดงปรมาณหรอกลาวอางหนาทของสารอาหารกสามารถแสดงฉลากโภชนาการได

4. อาหารอน ตามท อย.ประกาศกาหนด โดยปจจบนมประกาศกาหนดให อาหาร 5 ชนดไดแก มนฝรงทอดหรออบกรอบ ขาวโพดควทอดหรออบกรอบ ขาวเกรยบ หรออาหารขบเคยวชนดอบพอง (Extruded snack) ขนมปงกรอบหรอแครกเกอรหรอบสกต และ เวเฟอรสอดไส ตองแสดงฉลากโภชนาการอยางยอ

ทดลองอานฉลากโภชนาการดานลางแลวตอบคาถาม

1. หากทานบรโภคขนมชนดน 1 ซอง(30g)ทานจะไดรบพลงงานทงหมดเทาใด

2. หากทานบรโภคขนมชนดน 3 ซ อ ง ( 3X30g) ท า น จ ะ ไ ด ร บคารโบไฮเดรตจากการบรโภคกกรม

3. หากทานบรโภคขนมชนดน 30 กรม ทานจะไดรบไขมนอมตว จากการบรโภคกกรม


ขอควรรกอนใชยา

1. ชอยา: เมอเรารวายาทเราซอหรอไดรบนนชออะไร (โดยการเขยนชอ

ยาไวทซองของยาหรอสอบถามจากเภสชกรผขาย) เราจะไดรบประโยชนคอ เมอเกด “อาการแพยา” (เชน ผนแพตามตว ปาก,ตาบวม หายใจ

ขด ซงมกไมเกยวของกบฤทธของยา) เราจะไดรวาเราแพยาอะไรเปนประวตสวนตว เอาไวแสดงใหหมอ/เภสชกรทกครงทไปรกษา เพอหลกเลยงการใชยาตวนนอก

เพอปองกนการกนยาซาซอน เพราะ หากเราไปหาหมอ/ เภสชกร แหงอน เราจะไดแสดงกบเขาเหลานนใหรวา “ชวงนเราใชยาอะไรอย” เพอหมอ/เภสชกร จะไดไมจายซาซอนซงจะทาใหปลอดภยจากการไดรบยาเกนขนาด

เพอการรกษาตอทถกตองในกรณทกนยานแลวอาการไมดขนเมอกลบไปหาหมอ/เภสชกรอกครง หมอ/เภสชกร จะไดรวา เคยใชยาตวนมาแลวอาการยงไมดขนจะเปนขอมลเพอปรบเปลยนยาในการรกษาได

2. สรรพคณของยา: เมอเรารสรรพคณของยาทเราไดเวลาทเราหายจากอาการนนๆแลว เราจะสามารถ หยดใชยา ไดตรงกบอาการทเราหาย ไมตองกนยาโดยไมจาเปนอกตอไปซงการกนยาทไมจาเปนจะทาใหเสยงกบอาการขางเคยงของยาโดยใชเหต เชน เมอเปนหวด อาจจะไดยาลดนามก และ ยาลดไข เมอเราทราบสรรพคณยาแลว เราจะหยดใชลดไข ทนทเมออาการไขไมมแลว เปนตน


3. วธใชยาทถกตอง: เมอเราใชยาไดอยาง “ถกวธ” เชน กนกอนอาหาร

ควรรบประทานกอนอาหาร 30 นาทถง 1 ชวโมง (ยกเวนกรณของยาเบาหวานใหรบประทานกอนอาหารครงชวโมง) , การใชยาหยอดตาหามใหปลายหลอดหยดสมผสบรเวณตา การใชยาทถกตองจะทาใหยาออกฤทธไดเตมท เรากจะหายปวยหรอทเลาอาการไดเรวขน

4. ขอควรระวงและอาการขางเคยง: เมอรขอมลดานนของยาเราจะไดประโยชน คอ เราจะไดหยดใชยาไดอยางทนทวงท เมอเกดอาการขางเคยงขน จะสามารถปองกนไมให อาการขางเคยงของยาทเกดขนนน เปนอนตรายตอเรามากไปกวานหรอปฏบตตวเพอลดอาการขางเคยงนน ๆ ได เชน การกนยาลดการอกเสบกลามเนอ อาจจะมอาการขางเคยง คอ แสบทอง ดงนน ควรกนหลงอาหารทนท แตถาเรมมอาการแสบทองกควรงดกนยาทนท

5. การปฏบตตวของผปวย: เปนขอมลทสาคญกบผปวยมากและจะเปนประโยชนคอ การปฏบตตวทถกตองจะชวยใหหายจากโรคและอาการทเลาไดเรวขน รวมทงอาจจะรวาจะปองกนอยางไร ไมไหกลบมาเปนโรค/อาการนอกกได เชน การเปนโรคกระเพาะปสสาวะอกเสบหลงจากไดยาไปทานแลวจะตองรบประทานนามากๆและไมควรอนปสสาวะเปนเวลานานๆ

“หากแพยาอะไรตองแจงแพทยและเภสชกรทกครงกอนรบยา”


การใชยาทถกตอง

1. ม “ยาสามญประจาบาน” ไวในบานเพอรกษาอาการเบองตนเพราะ ยาสามญประจาบานจะมความปลอดภย ใชงาย หากไมทราบวายาใดเปนยาสามญประจาบานสามารถสอบถามไดเภสชกรประจารานยาหรอหองยาของโรงพยาบาล

2. ไมนายาผอนมาใชแมวาจะมอาการของโรคทแสดงเหมอนกน 3. ควรเลอกรบยารกษาอาการเบองตนจากรานขายยาทใหบรการโดยเภสช

กรเทานน 4. กรณทเปดยาใชแลว และแพทยไมไดระบใหใชยานนตดตอกนจนหมด

เชนยานาเชอมลดไข ยาครมทาบรรเทาอาการปวด หากตองการเกบยาเหลานนไวใชตอไปควรปฏบตดงน

ยาเม ด แคปซลและยานา ควรทงหลงจากเปดขวดใชแลว 1 ป หรอตามวนหมดอาย

ยา ทใชภายนอก ควรทงภายใน 6 เดอน หลงจากเปดใชหรอ ตามวนหมดอาย

ยาหยอดตา เมอเปดใชแลว มอายการใชงาน 1 เดอน (และตองเกบในตเยน)

ควรตรวจสอบล กษณะภายนอกของยากอนนามาใชครงตอไปวามลกษณะเขาขายยาเสอมสภาพหรอไม


“ ร ห ร อ ไ ม ว า ย าข อ ง ค ณ ม อ า ยเทาไหรกนแลว ,

การอานและปฏบตตามฉลากยา

ฉลากยาบอกขอมลทเปนประโยชนตอความปลอดภย ในการใชยา ประกอบดวยสวนสาคญตาง ๆ ดงน

1. ชอยาและสวนประกอบ ทงชอการคาและชอสามญทางยา ยาชนดเดยวกนอาจมชอการคาหลายชอ หรอหลายยหอ จงควรสอบถามถงสวนประกอบ หรอชอสามญทางยาจากเภสชกร เพอปองกนปญหาการใชยาซาซอนเกนความจาเปนจากการไดรบยาหลายขนานซงมองคประกอบของตวยาเดยวกน อาจกลายเปนการใชยานน ๆ เกนขนาดจนเปนอนตราย

2. สรรพคณหรอขอบงใช บงบอกใหทราบวายานรกษาอาการใดหรอโรคอะไร เชนยารกษาโรคหวใจ ยาแกอาการคลนไสอาเจยน ยารกษาอาการทองเสย


3. ขนาดและวธใช บงบอกถงรายละเอยดเกยวกบวธการและปรมาณทใช

ใชอยางไร เชน กน เคยวกอนกลน อม ทา นวด ใชขนาดเทาไร เชน กนครงละ 2 เมด วนละ 3 ครง หลงอาหารทนท, หรอรบประทานครงละ 1 เมดเมอมอาการปวด เปนตน

4. วนหมดอาย มประโยชนตอการหลกเลยงอนตรายทเกดจากการใชยาทเสอมสภาพหรอหมดอายแลวโดยสงเกตคาวา “สนอาย” “EXP.” “Expiring” ,“Use by” หรอ “Use before”

5. คาเตอน ขอหามใช ขอควรระวงและอาการขางเคยง บอกวายานนไมควรใชกบใคร เชน ผปวยโรคไต โรคตบ หรอสตรมครรภ และมขอควรระวงรวมทงอาการขางเคยงทเกดควบคกบการใชอยางไร เชน ยานอาจทาใหงวงซม จงไมควรขบขยานยนต หรอทางานเกยวกบเครองจกร

6. เลขทะเบยนตารบยา มอกษร Reg.No. ตามดวยเลขท ใบอนญาตใหผลตยา เชน Reg.No.1A 723/43 บอกใหทราบวายานนไดผานการขนทะเบยนอยางถกตอง

7. ประเภทของยา บอกใหทราบวายานนเปน ยาสามญประจาบาน ยาใชภายนอก ยาใชเฉพาะท ยาอนตราย ยาควบคมพเศษ หรอวตถออกฤทธตอจตประสาท ซงจะชวยบอกระดบอนตรายของยาทตองระมดระวง

8. ชอและทตงของผผลต เปนขอมลทเปนประโยชนในการตดตอสอบถามขอมล หรอรองเรยนกรณเกดความบกพรองของยา

9. การเกบรกษา บอกวธการเกบรกษาเพอคงไวซงประสทธภาพและอายการใชงานของยาใหเปนไปตามทระบไวบนฉลาก


ลกษณะของยาเสอมสภาพ

ยาเมด แตก กรอน กะเทาะ เปลยนส หรอสซดลง ยาเมดเคลอบ เยมเหนยว ยาแคปซล เมดยาตดกน บวมโปงพอง ผงยาภายในจบกนเปนกอน ผงยาเปลยนส หรออาจมเชอราขนบนเปลอกแคปซล ยานาเชอม ขน มตะกอน เปลยนส มกลนเหมนเปรยว ยานาแขวนตะกอน เขยาแลวไมรวมตวเปนเนอเดยวกน ยาครม เนอครมเปลยนส เนอครมแยกชนมนามนไหลเยม

หากพบยาทเกบไวในตยา หมดอาย หรอมลกษณะเขาขายยาเสอมสภาพ

ควรกาจดทง โดยการทาลายยาใหอยในรปทไมสามารถนาไปใชตอได เชน เทยาออกจากขวด แกะยาออกจากแผงบดใหแตก นาไปทงใน “ถงขยะสารเคม” การเกบรกษายา

1. เกบใหพนจากมอเดก 2. ควรเกบยาในภาชนะบรรจเดม โดยเฉพาะยาทถกทาลายไดงายดวย

แสง มกจะใสมากบขวดหรอซองสชา หรอบรรจในแผงอลมเนยมจงไมควรเปลยนภาชนะบรรจ หรอแกะเมดยาออกจากฟอยล

3. ยาทฉลากระบวา “เกบไวในอณหภมหอง” หมายถงเกบท 15-30°C ในบรเวณทหางไกลจากความรอน

4. ไมควรเกบยาหลายชนดไวในภาชนะเดยวกน


5. ไมควรเกบยาใกลหมอหงขาว เตาหงตม หลงตเยน ขางกระตกนารอน

และไมควรเกบยาไวในรถยนต เพราะมความรอนสงทาใหยาเสอมไดงาย 6. ไมควรเกบยาไวในหองนาและทชนอน ๆ เพราะจะทาใหยาเสอมเรวขน 7. เมอเปดขวดยาแลว ควรทงสาลกนกระแทกทบรรจมาในขวดยา

เนองจากสาลสามารถดงความชนเขาขวดยาได 8. ยาทระบให “เกบในตเยน” หมายถงการเกบทอณหภม 2-8 °C โดย

ใหเกบในตเยนชองธรรมดา และไมควรเกบยาทประตตเยน ซงเปนบรเวณทมการเปลยนของอณหภมไดงาย

9. ไมควรเกบยาบางชนดไวในตเยนเพราะจะทาใหยาตกตะกอน เชน ยาแกไอนาดา

10. ยาทเกบทกขวด ตองมฉลากแสดงวธใช ขนาดรบประทานสรรพคณและคาเตอนทชดเจน กรณยาทเสอมสภาพงายเมอโดนแสงแดดใหใสขวดสชา

11. แยกเกบยาใชภายนอกและยาใชภายในออกจากกน ยา ใชภายในใหใสขวด ฝาปดสนท แสดงขอความบนฉลากโดยใช

ฉลากสนาเงน “ยารบประทาน” ยาใชภายนอก ตดฉลากสแดง แสดงขอความวา “ยาใชภายนอก

หามรบประทาน” ในฉลากตองระบชอยา สรรพคณ ขนาด และวธใชใหเรยบรอย

12. หมนตรวจวนหมดอายของยาในตอยางสมาเสมอ พบยาหมดอายใหทงไป


หลกการเลอกใชเครองสาอาง

ความหมายของเครองสาอางตามกฎหมาย หมายถง ผลตภณฑทใชเฉพาะกบผวกายภายนอกเทานน ใชเพอความสะอาดในชวตประจาวน หรอใชเพอระงบกลนกาย แตงกลนหอม รวมถง การใชเพอปกปองหรอสงเสรมใหมสขภาพทด ปรบแตงใหแลดด โดยทไมมผลตอโครงสรางหรอการทาหนาทใดๆของรางกายมนษย จะเหนไดวาเราตางกใชเครองสาอางกนทกคน-ทกวน ตงแตเรมตนวนใหม แปรงฟน อาบนา กจกรรมแรกเรมนกตองใชเครองสาอางกนแลว นอกจากนนครม โลชนบารงผว นาหอม ลปสตก ทาแกม แตงตา ทาเลบ ลางเลบ ผลตภณฑแตงผม ผลตภณฑระงบกลนกาย สบ แชมพ ยาสฟน ลวนแลวแตเปนเครองสาอางทงสน

ประเดนปญหาเครองสาอางกบการคมครองผบรโภค 1. ไมแสดงฉลากภาษาไทย (ทาใหไมทราบแหลงผลตและวนเดอนปท

หมดอาย เพราะถงเขยนไวกอานไมออก) 2. มการโฆษณาโออวดเกนจรง (เชน หนาขาวใน 7 วน) 3. มการใสสารเคมตองหาม เชน ปรอทแอมโมเนย สารไฮโดรควนโนน

กรดวตามนเอ♣

♣ ถอวาเปนเครองสาอางทไมปลอดภยในการใช ตามกฎหมายหาม มใหผใดผลตเพอขาย นาเขาเพอขาย หรอขายเครองสาอางทไมปลอดภยในการใช หากผใดฝาฝน ตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจาทงปรบ


ฉลากเครองสาอาง ในการซอเครองสาอางควรพจารณาฉลากเปนสาคญ ฉลากเครองสาอาง ประกอบดวย

1. ชอเครองสาอางและชอทางการคา 2. ประเภทหรอชนดของเครองสาอาง 3. สวนประกอบสาคญ ผบรโภคควรใหความสาคญกบขอมลในสวนนดวย

ถงแมวาบางครงอาจเปนชอสารเคมซงคนทวไปไมคนเคย แตขอมลนจะมประโยชนมาก หากเมอใชเครองสาอางแลวเกดอาการแพ จะไดจดจาไวเปนขอมลสวนตววาแพสารประเภทใด หรอถาทราบวามประวตแพสารใดมากอน กสามารถตรวจสอบสวนประกอบในเครองสาอางกอนซอ เพอทจะไดหลกเลยงสารเคมทแพไดงายขน

4. วธใช 5. คาเตอน (ถาม) 6. ชอและทตงของผผลตและผนาเขา ในสวนนจะเปนการแสดงความ

รบผดชอบของเจาของผลตภณฑ 7. เดอนปทผลต 8. เดอนปทหมดอาย (กรณเครองสาอางทมอายการใชนอยกวา 30 เดอน) 9. ปรมาณสทธ 10. เลขทใบรบแจง XX-X-XXXXXXX 10 หลก

11. เลขทแสดงครงทผลต



ขอแนะนาเกยวกบการเลอกซอ และใชผลตภณฑเครองสาอาง 1. ซอเครองสาอางจากรานทมหลกแหลงแนนอน เชอถอได และเกบ

ใบเสรจรบเงนไว เพราะหากมปญหาเกดขนจะไดตดตอหาผรบผดชอบได 2. ซอเครองสาอางทมฉลากภาษาไทย ซงบอกสาระสาคญเกยวกบ

เครองสาอางอยางครบถวน ชดเจน, ไมควรซอหากพบบรรจภณฑมรอยฉกขาด,แกไข 3. ปฏบตตามวธใช และใชดวยความระมดระวงตามคาเตอนทระบไวทฉลาก

อยางเครงครด 4. หากใชเครองสาอางชนดใดเปนครงแรก ควรทดสอบการแพกอนใช ดวย

การทาผลตภณฑนนในปรมาณเลกนอยบรเวณทองแขน แลวทงไว 24 - 48 ชวโมง หากไมมความผดปกตใดๆเกดขน แสดงวาใชได

5. หากใชเครองสาอางใดแลว มความผดปกตเกดขนไมวาจะเปนการใชครงแรกหรอใชมาระยะหนงแลวกตาม ตองหยดใชทนท ถาหยดใชแลวอาการยงไมดขน ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพอคนหาสาเหต และทาการรกษาใหถกตองเหมาะสมตอไป

6. ถามประวตการแพสารใดมากอน เวลาเลอกซอผลตภณฑ ควรพจารณาขอมลสวนประกอบสาคญของผลตภณฑอยางละเอยด เพอจะไดหลกเลยงสารทกอใหเกดการแพ

7. เมอใชเครองสาอางเสรจแลว ตองปดฝาใหสนทเพอปองกนการปนเปอนจากฝนละออง สงสกปรก หรอเชอโรคตางๆ

8. เกบเครองสาอางไวในทแหงและเยน อยาเกบในทรอนหรอแสงแดดสองถง เพราะจะเสอมคณภาพเรวกวาปกต

9. อยาหลงเชอคาโฆษณา เกนจรง เปนเทจ 10. ในเครองสาอางทสงสยวาจะมการเตมสารหามใช สามารถตรวจสอบโดย

ใชชดทดสอบสารหามใช อายของเครองสาอาง

เครองสาอางกเชนเดยวกบผลตภณฑเพอสขภาพชนดอน ๆ คอ มระยะเวลาทผลตภณฑนน ๆ จะยงคงคณภาพไดตามเดม การทกฎหมายมไดกาหนดใหแสดงวนเดอนป ทหมดอายไวบนฉลากของเครองสาอาง จงตองพจารณาเลอกซอเครองสาอางจาก วนเดอนป ทผลต การเกบรกษาผลตภณฑของผจาหนายและลกษณะของผลตภณฑนน

อายของเครองสาอางขนกบหลายปจจย เชน สวนประกอบของผลตภณฑ เทคนคในการผลต การบรรจ ชนดของบรรจภณฑ และทสาคญคอวธการเกบรกษา เครองสาอางทผลตขนพรอมกน ชนทถกเกบรกษาอยางดในทเยน ในสภาพของบรรจภณฑเดมของโรงงานผลต ยอมมอายการใชงานไดยาวนานกวา


คํานํา€¦ · ตัวอย างอาหารที่ สารบอรใส...

Documents