คู่มือ ระบบบาบัดน ้าเสียใน...

คมอการใชและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยในโรงพยาบาล ก

คมอ

การดแลบ ารงรกษา

ระบบบาบดน าเสยในโรงพยาบาล

โครงการคมอการใชและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสย

ในโรงพยาบาล

กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ

กระทรวงสาธารณสข

ข คมอการใชและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยในโรงพยาบาล

ชอหนงสอ : คมอการใชและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยในโรงพยาบาล

ทปรกษา :

นายสรพนธ ชยลอรตน ผอ านวยการกองวศกรรมการแพทย

นายปรญญา คมตระกล วศวกรเชยวชาญ (ดานวศวกรรมการแพทย)

นายเชาวลต เมฆศรธกล วศวกรเครองกลช านาญการพเศษ

กองบรรณาธการ :

นายสละ กสวตร นายเกรยงศกด สรยะปอ นายกตตรกษ ชก าลง นางสาวอมพร โพธจนทะ นายวรศ เตชะวภาค นางสาวกมลรตน สวรรณวฒน

จดพมพและเผยแพรโดย : กองวศวกรรมการแพทย

กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

88/33 ถ.สาธารณสข8 ต.ตลาดขวญ อ.เมอง จ.นนทบร 11000 ISNN :

พมพครงท 1 : ตลาคม 2559

จ านวนพมพ : 200 เลม

คมอการใชและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยในโรงพยาบาล ค

ค าน า

สถานการณสงแวดลอมในปจจบนเปนเรองทส าคญ หลายหนวยงานใหความสนใจทงดานขยะ อากาศ และน าเสย ซงเราจะตองมการจดการทเหมาะสมและถกตอง เพอปองกนไมใหมมลพษเกดขนหรอเกดขนนอยทสดและบ าบดมลพษใหไดตามมาตรฐานทกฎหมายก าหนด กอนปลอยสสงแวดลอม การจดท าคมอการใชและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยในโรงพยาบาลเกดจากการรวบรวมขอมลภาคสนามและประสบการณจากการท างาน เพอใชเปนแนวทางหรอประยกตใชใหเหมาะสมในการดแลและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยโรงพยาบาล คณะผจดท า หวงเปนอยางยงวาคมอเลมนจะเปนแนวทางในการดแลระบบบ าบดน าเสยไดเปนอยางด ส าหรบบคลากรทรบผดชอบในการดแลระบบบ าบดน าเสยโดยตรง บคลากรทสนใจและบคลากรอนๆทเกยวของ เนองจากหนงสอเลมนจดพมพเปนครงแรก หากมความผดพลาดประกาศใด กขออภยไว ณ ทนดวย

กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการการสขภาพ

พ.ศ. 2559

ง คมอการใชและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยในโรงพยาบาล

สารบญ

หนา

ค าน า ค

สารบญ จ

บทท 1 นยามศพท 1

บทท 2 ระบบเอเอส (Activated sludge system) 3

2.1 ระบบเอเอสแบบกวนสมบรณ (Completely 5

Mixed Activated Sludge: CMAS)

2.2 ระบบคลองวนเวยน (Oxidation Ditch; OD) 7

2.3 ระบบบ าบดน าเสยแบบเอสบอาร (Sequencing 9

Batch Reactor)

บทท 3 ปญหา/การแกไข/การตรวจสอบและการบ ารงรกษา

ระบบบ าบดน าเสยแบบ AS

3.1 ตะแกรงดกขยะ (Bar Screen) 14

3.2 บอสบน าเสย (Pump Sump) 15

3.3 บอเตมอากาศ (Aeration Tank) 19

คมอการใชและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยในโรงพยาบาล จ

สารบญ(ตอ)

หนา

3.4 บอตกตะกอน (Sedimentation Tank) 23

3.5 บอสมผสคลอรน (Chlorine Tank) 27

3.6 ลานตากตะกอน (Sludge drying bed) 29

บทท 4 ระบบบ าบดแบบบ าบดน าเสยส าเรจรป 31

บทท 5 ระบบบ าบดน าเสยแบบบอปรบเสถยร 36 (Stabilization Pond)

ภาคผนวก

ตารางท 2 การบ ารงรกษาอปกรณระบบบ าบดน าเสย 44

ดชนคณภาพน า 46

ตารางท 3 เกณฑก าหนดสงสดตามประเภทมาตรฐาน 48 ควบคมการระบายน าทง

คมอการใชและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยในโรงพยาบาล 1

บทท 1 นยามศพท

1) การบ ารงรกษา (Maintenance) หมายถง การพยายามรกษา

สภาพของเครองมอ เครองจกรตางๆ ใหมสภาพพรอมใชงานอย

ตลอดเวลา

2) น าเสย (Wastewater) หมายถง น าทมสงเจอปนตางๆ จน

กลายเปนน าทนารงเกยจของคนทวไป ไมเหมาะสมส าหรบการใช

ประโยชนอกตอไป เชน น าเสยจากโรงซกฟอก น าเสยจากหนวยฟอกไต

เทยม เปนตน

3) การบ าบดน าเสย (Wastewater Treatment System) หมายถง

การปรบปรงคณภาพน าเสยใหดขน ท าใหหมดอนตรายหรออนตราย

นอยลง โดยใชกระบวนการตางๆ เชน กระบวนการทางกายภาพ

กระบวนการทางเคม หรอกระบวนการทางชวภาพ

4) การบ าบดทางชวภาพ (Biological Treatment) หมายถง

กระบวนการทอาศยจลนทรยในการก าจดสงเจอปนในน าเสยโดยความ

สกปรกหรอสารอนทรยในน าจะถกใชเปนอาหารและเปนแหลงพลงงาน

2 คมอการใชและบ ารงรกษาระบบบ าบดน าเสยในโรงพยาบาล

ของจลนทรยในถงเลยงจลนทรยเพอการเจรญเตบโต ท าใหน า

เสยมความสกปรกลดลง

5) บโอด (Biochemical Oxygen Demand, BOD) หมายถง

ปรมาณออกซเจนทใชในการยอยสลายสารอนทรยชนดทยอยสลายได

ภายใตสภาวะทมออกซเจน

6) ซโอด (Chemical Oxygen Demand, COD) หมายถง ปรมาณ

ออกซเจนทงหมดทตองการเพอใชในการออกซไดซสารอนทรยในน า

ทางเคมใหกลายเปนคารบอนไดออกไซดและน า

7) SV30 หมายถง ปรมาณของตะกอนทอานไดจากการน าน าจาก

บอเตมอากาศมาตกตะกอนในกรวยอมฮอฟฟ (Imhoff Cone) ขนาด

1,000 มลลลตร เปนระยะเวลา 30 นาท


บทท 2 ระบบเอเอส (Activated sludge system)

ระบบบ าบดน าเสย (Waste Water Treatment) ชนด ระบบตะกอนเรง (Activated sludge system) หรอ เรยกสนๆ วา “ระบบ AS”

“ระบบ AS” เปนการบ าบดน าเสยทางชวภาพแบบใชอากาศแบบจลนทรยแขวนลอย (Suspended Growth) โดยอาศยสงมชวตพวกจลนทรยท งหลายในการยอยสลาย ดดซบ หรอเปลยนรปของมลสารตางๆ ทมอยในน าเสยใหมความสกปรกลดลง สารอนทรยทอยในน าเสยจะถกจลนทรยยอยสลายโดยใชเปนอาหารและเจรญเตบโตขยายพนธตอไปจลนทรยจะรวมตวเปนตะกอนจลนทรย มน าหนกมากกวาน าและสามารถแยกออกไดงายดวยการตกตะกอนในถงตกตะกอน สวนกาซคารบอนไดออกไซดจะลอยขนไปในอากาศ (กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม)

หลกการท างานของระบบ

กรมควบคมมลพษ กลาววา “ระบบ AS” ประกอบดวยสวนส าคญ 2 สวน คอ ถงเตมอากาศ (Aeration Tank) และถงตกตะกอน (Sedimentation Tank) โดยน าเสยจะถกสงเขาถงเตมอากาศ ซงมตะกอนจลนทรยอยเปนจ านวนมาก ภายในถงเตมอากาศจะมสภาพทเอออ านวย


ตอการเจรญเตบโตของจลนทรยแบบใชออกซเจน เชน มออกซเจนละลาย ปรมาณสารอนทรย พเอช และสารอาหารเสรมทเหมาะสม จลนทรยจะท าการยอยสลายสารอนทรย (Biodegradation) ในน าเสย ใหอยในรปคารบอนไดออกไซด และน า น าเสยทผานการบ าบดแลวจะไหลตอไปยงถงตกตะกอนเพอแยกจลนทรยออกจากน าใส ตะกอนทแยกตวอยทกนถงตกตะกอนสวนหนงจะถกสบกลบเขาไปในถงเตมอากาศ เพอท าหนาทยอยสลายสารอนทรยในน าเสยทเขามาใหม และอกสวนหนงจะเปนตะกอนสวนเกน (Excess Sludge) ทตองน าไปก าจดในขนตอไป ส าหรบน า ใสสวนบนจะเปนน า ทผานการบ าบดแลวจะไปผานกระบวนการข นตอไป เ ชน การฆา เ ชอโรคแลวจงระบายออกสสงแวดลอม

รปท 1 สวนประกอบและการท างานของระบบเอเอส (Activated Sludge)

ในปจจบนระบบเอเอสมการพฒนาใชงานหลายรปแบบ ทนยมใชโรงพยาบาล มดงน ระบบเอเอสแบบกวนสมบรณ (Completely Mixed


Activated Sludge) ระบบคลองวนเวยน (Oxidation Ditch) ระบบเอสบอาร (Sequencing Batch Reactor) และระบบบอเตมอากาศ (Aerated Lagoon) ซงจะขออธบายบางรปแบบ ดงตอไปน

ลกษณะส าคญของระบบเอเอสแบบน คอ จะตองมถงเตมอากาศทสามารถกวนใหน าและตะกอนทอยในถงผสมเปนเนอเดยวกนตลอดทวทงถง ระบบแบบนสามารถรบภาระบรรทกสารอนทรยทเพมขนอยางรวดเรว (Shock Load) ไดด เนองจากน าเสยจะกระจายไปทวถง และสภาพแวดลอมตาง ๆ ในถงเตมอากาศกมคาสม าเสมอท าใหจลนทรยชนดตาง ๆ ทมอยมลกษณะเดยวกนตลอดทงถง (Uniform Population)

2.1 ระบบเอเอสแบบกวนสมบรณ (Completely Mixed Activated Sludge: CMAS)

หลกการท างานของ

ระบบ


รปท 2 ระบบเอเอสแบบกวนสมบรณ (Completely Mixed Activated Sludge: CMAS)

ขอด 1. ประสทธภาพการบ าบดสารอนทรย (ในรปบโอด) รอยละ 80-95 2. ใชพนทนอย ขอเสย 1. ใชพลงงานสง 2. การเดนระบบมความยงยากซบซอน และตองใชผควบคมท

มความรเรองระบบบ าบดน าเสยในการดแล


รปท 3 ระบบคลองวนเวยน (Oxidation Ditch)

การท างานของระบบคลองวนเวยนจะเหมอนกบระบบเอเอสทวไป แตจะมลกษณะส าคญ คอ ถงเตมอากาศจะมลกษณะเปนวงร ท าใหระบบคลองวนเวยนจงใชพนทมากกวาระบบเอเอสแบบอน โดยรปแบบของถงเตมอากาศแบบวงวงร ท าใหน าไหลวนเวยนตามแนวยาว (Plug Flow) ของถงเตมอากาศ และการกวนจะใชเครองกลเตมอากาศ ซงตน าในแนวนอน (Horizontal Surface Aerator) จากลกษณะการไหลแบบตามแนวยาวท าใหสภาวะในถงเตมอากาศแตกตางไปจากระบบเอเอสแบบกวนสมบรณ (Completely Mixed Activated Sludge) โดยคาความเขมขนของออกซเจนละลายน า ในถงเตมอากาศจะลดลงเรอย ๆ ตามความยาว

2.2 ระบบคลองวนเวยน (Oxidation Ditch)

หลกการท างานของ

ระบบ


ของถง จนกระทงมคาเปนศนย เรยกวาเขตแอนอกซก (Anoxic Zone) ซงจะมระยะเวลาไมชวงนไมเกน 10 นาท การทถงเตมอากาศมสภาวะเชนนท า ให เ กดไนตร ฟ เคชน (Nitrification) และดไนตร ฟ เคชน (Denitrification) ขนในถงเดยวกน ท าใหระบบสามารถบ าบดไนโตรเจนไดด ขนดวย (สรย บญญานพงศและณษญพงศ วรรณวจตร, 2551: ออนไลน)

รปท 4 หลกการท างานระบบคลองวนเวยน (Oxidation Ditch)

ขอด

1. ระบบคลองวนเวยนเปนระบบทมประสทธภาพในการบ าบดสง และสามารถบ าบดไนโตรเจนไดด


ขอเสย

1. คาใชจายในการกอสรางและการด าเนนการสง

2. ใชพนทมากกวาระบบเอเอสประเภทอน

3. ผควบคมระบบจะตองมความรความเขาใจระบบเปนอยางด หาก

ไมมการดแลทดพอจะท าใหอปกรณเชน เครองเตมอากาศช ารด

ไดงาย เปนตน

“ระบบ SBR” มกระบวนการบ าบด เหมอน ระบบ AS อนๆ คอ มการเตมอากาศและตกตะกอนท าน าใสในระบบทงสอง แตขอแตกตางทส าคญ คอ ในระบบ AS กระบวนการทงสองจะเกดในถงปฏกรยาสองถงตอเนองกน ในขณะทในระบบ SBR กระบวนการทงสองจะเกดเปนตอเนองเปนล าดบในถงปฏกรยาใบเดยวกน โดยท างานแบบกะ (Batch) แผนผงแสดงระบบบ าบดน าเสยแบบ SBR แสดงดงรปท 5

หลกการท างานของระบบ SBR ใน 1 วฏจกร ม 5 ขนตอน ดงน 1. การเตมน าเสย (Fill)

2.3 ระบบบ าบดน าเสยแบบเอสบอาร (Sequencing Batch Reactor ; SBR)


2. การเกดปฏกรยา (React) 3. การตกตะกอน (Settle) 4. การระบายน าใสออก (Draw หรอ Decant) 5. ระยะพก (Idle)

รายละเอยดของขนตอนการทางานตามลาดบของระบบเอสบอาร

รปท 5 ขนตอนการท างานของระบบเอสบอาร

ขนตอนท 1 การเตมน าเสย (Fill)

เตมน าเสย เขามาในถงปฏกรยาซงมจลนทรยอยในถง ปรมาตรน าเสยเรมตนในถงอาจจะต าประมาณรอยละ 25 ของปรมาตรถง ซงเปนปรมาณน าเสยทเหลออยในชวงสดทายของชวงพก (Idle) ใหเตมน าเสยจนถงระดบทก าหนดไว (100 เปอรเซนต) เวลาทใชในการเตมน าเสย


โดยทวไปประมาณรอยละ 25 ของเวลาทงหมดใน 1 วฏจกร และในชวงเตมน าเสยอาจมการเตมอากาศหรอไมกได

ขนตอนท 2 การเกดปฏกรยา (React) เปนชวงการเตมอากาศซงน าเสยไหลเขามายงถงเตมอากาศ หรอ

ถงปฏกรยาพรอมกบเครองเตมอากาศท างานใหออกซเจนในน าเสยอยางเพยงพอ และปนปวนทวทงบอ เปนเวลาประมาณไมนอยกวา 1 ชวโมง ระยะเวลาทใชในปจจบนประมาณรอยละ 35 ของเวลา 1 วฏจกร

ขนตอนท 3 การตกตะกอน (Settle) เครองเตมอากาศหยดการเตมอากาศตามเวลาทก าหนดไว

เพอใหเกดการตกตะกอนใหของแขงจมลงและแยกตวออกจากน า ท าใหน าสวนบนใส เปนการแยกตะกอนจลนทรยออกจากน าเสยทบ าบด ระยะเวลาของการตกตะกอนไมควรยาวนานเกนไปเพราะจะท าใหตะกอนลอยตวระยะเวลาทใชประมาณรอยละ 20 ของเวลา 1 วฏจกร

ขนตอนท 4 การระบายน าใสออก (Draw) เปนชวงเวลาการระบายน าทผานการบ าบดแลวออกจากถง

ปฏกรยา เพอใหไดสวนน าใสทผานการบ าบดแลวออกทงจนถงระดบน าต าสดตามทก าหนดไว จงควรใชระบบถายเทน าแบบทนลอยดดน าหรอฝายปรบระดบ (Adjustable Weir) โดยทน าใสสวนบนจะถกปลอยผานออกมา ระยะเวลาทใชในการระบายน าออกประมาณรอยละ 15 ของเวลา1 วฏจกร


ขนตอนท 5 ระยะพก (Idle) ชวงเวลาหลงจากทระบายน าทผานการบ าบดแลวออกจากถง

ปฏกรยาและกอนทจะเตมน าเสยเขาถงใหมอกครง เปนชวงทระบบอยนงๆ จดประสงคของระยะพก ในระบบหลายถงคอ เพอเตรยมเวลาส าหรบถงปฏกรยาแรก ใหมชวงการเตมน าเสย (Fill) ทสมบรณกอนทน าเสยจะเขาสถงอน ลกษณะเฉพาะของเอสบอารอกอยางหนงคอไมมการน าตะกอนหมนเวยนมาใชใหม (Return Activated Sludge, RAS) เนองจากการเตมอากาศและการตกตะกอนเกดในถงเดยวกน จงไมมตะกอนสญเสยออกจากระบบในชวงการท าปฏกรยา ขอด 1. ระบบเอสบอารจะรวมสวนของถงพก ถงเตมอากาศและถงตกตะกอนในถงเดยวกน ท าใหลดพนทกอสราง 2. ระบบสามารถควบคมไมใหเกดการผสมระหวางน าใสและตะกอนไดงาย ท าใหน าทงออกจากระบบอยในมาตรฐานทตองการ และควบคมปรมาณได 3. ระบบสามารถรบการเปลยนแปลงภาระบรรทกสารอนทรย (Organic Loading) ไดด โดยน าเสยทเขาระบบถกเจอจางลงโดยน าในถงปฏกรยาซงทท าการบ าบดแลวในรอบการท างานทผานมา 4. ระบบสามารถเปลยนแปลงวฏจกรการท างานใหเหมาะสมกบลกษณะและปรมาณน าเสยได


5. ระบบไมจ าเปนตองหมนเวยนตะกอน เพราะตะกอนจลนทรยอยในถงปฏกรยาตลอดเวลา 6. การเจรญเตบโตของจลนทรยพวกเสนใยสามารถควบคมไดโดยการควบคมระบบการท างานในขนตอนการเตมน าเสย 7. ระบบสามารถควบคมใหเกดไนตรฟเคชน-ดไนตรฟเคชน หรอการก าจดฟอสฟอรสไดโดยไมตองเตมสารเคม แตอาศยการควบคมวฏจกรของการบ าบด 8. เสยคาบ ารงรกษานอยเพราะใชอปกรณนอย

ขอเสย 1. การท างานของระบบตองอาศยผควบคมทมความเชยวชาญและประสบการณ 2. หวกระจายอากาศอดตนงายจากการทบถมของตะกอนในชวงตกตะกอน


บทท 3 ปญหา/การแกไข/การตรวจสอบและการบ ารงรกษา

ระบบบ าบดน าเสยแบบ AS

3.1 ตะแกรงดกขยะ (Bar Screen)

ตะแกรงดกขยะท าหนาทดกเศษขยะทปะปนมากบน าเสย ไดแก เศษไม เศษผา ถงพลาสตก หรอเศษอาหาร ซงอาจเปนสาเหตของการอดตนในระบบทอ และท าความเสยหายตอเครองสบน าได ตะแกรงดกขยะแบงเปน 2 ชนดหลกๆ ไดแก ตะแกรงหยาบ (Coarse Screen) และตะแกรงละเอยด (Fine Screen) ตะแกรงหยาบมชองวางระหวางตะแกรงประมาณ 5 – 10 เซนตเมตร (2 – 4 นว) ตะแกรงละเอยดจะมชองวางระหวางตะแกรงประมาณ 0.6 – 5 เซนตเมตร (0.25-2 นว) ตะแกรงละเอยดมกไมน ามาใชกบการบ าบดน าเสยเนองจากจะเกดการอดตนไดงาย ตองมการเกบขยะทกวน ขยะสวนนจดเปนมลฝอยตดเชอ


รปท 7 ตะแกรงดกขยะ

3.2 บอสบน าเสย (Pump Sump) บอสบน าเสย (Pump Sump) ท าหนาทรวบรวมน าเสยจากอาคารตางๆ เพอสบน าเสยเขาสบอเตมอากาศ

รปท 8 บอสบน าเสย


การตรวจสอบ 1. บอสบตองมการเกบขยะในตะแกรงดกขยะทกวน 2. ตรวจสอบคา pH น าเสยเขาระบบใหอยในเปนกลาง หรอ 5-9 (ตรวจสอบทกวน) 3. จดบนทกปรมาณน าเสยทเขาในระบบแตละวน 4. บ ารงรกษาเครองโดยการตรวจสอบ ปมน าและซอมแซมสวนทสกหรออยางนอยปละ 2 ครง

ปญหาและการแกไข 1. บอสบน าเสยไมมฝาปด อาจท าใหเกดการพลดตกลงไป เปน

อนตรายตอผปฏบตงาน - ควรมการปดฝาบอสบดวยตะแกรงเหลกทมความแขงแรง

2. มขยะหลดลอดไปในบอสบน าเสย หรอในระบบบ าบดน าเสย ถาขยะมขนาดใหญ จะท าใหมอเตอรสบน าเสยและเครองเตมอากาศช ารดได - ตองมการก าจดขยะอยางสม าเสมอ และถามขยะหลดลงไปในบอสบน าเสย ควรตกขยะออกจากบอสบน าเสยทกวน

3. น าเสยจากอาคารทพก ไมมบอดกไขมน ท าใหมฝาไขมนลอยอย

บนผวน าจ านวนมาก

- ตดตงบอดกไขมนกอนปลอยน าเสยเขาบอสบน าเสย


4. เครองสบน าไมท างาน

- ใหตรวจสอบวาไฟดบ หรอ ไมไดเปดสวตซทเมนเบรคเกอร

(Main Breaker) ของตควบคม

5. เครองสบน าอดตน ตควบคมจะตดการท างาน ไฟจะแสดงท

“เกนก าลง” (Overload)

- ใหตดไฟฟาหลกกอน (Main Breaker ภายในตควบคม)

- ยกปมขนมาตรวจสอบและท าความสะอาดใบพดเครองสบน า

แลวน าไปตดตงใหเขาท

- จากนนกดปม “รเซท” (Reset) ในตควบคม และเรมการท างาน

เครองสบน าอกครง

6. เครองสบน าท างานบอยเกนไป - เกดจากระดบน าสงสดและต าสดตางกนไมมาก ใหปรบระดบลกลอย

7. ปญหาเครองสบน าท างานตดขด อาจมสาเหตมาจาก - การตดขดหรอมสงแปลกปลอมเขาไปอดตนทใบพด ใหแกไขโดยการน าเอาสงแปลกปลอมออกจากใบพดของเครองสบน า - ระดบน ามระดบต าเกนไป ใหแกไขโดยเพมระดบน าใหสงขน - ตวตดอตโนมตเสย ใหแกไขโดยเปลยนตวตดอตโนมตใหม


การบารงรกษา - ตกฝาและเศษขยะทลอยอยออกอยางสม าเสมอ - ตรวจสอบระดบน าและการท างานของลกลอยอยางสม าเสมอ - ตรวจใบพด และท าความสะอาดเครองสบน าอยางสม าเสมอ - หยอดน ามนหลอลนในจดทจ าเปนตามคมอการใชงานในระยะเวลา

ทก าหนด - ท าความสะอาดบอสบไมใหมเศษไม กอนหน พลาสตก ซงอาจท า

ใหเกดความเสยหายและอาจท าใหเกดการอดตนแกเครองสบน าได ควรมการท าความสะอาดเดอนละครง

- ควรตรวจสอบระดบน าในบอสบ ใหมระดบหางตวเรอนเครองสบตลอดเวลา ท ง นเพอปองกนมใหอากาศถกดดเขาไปในเครอง มเชนนนเครองสบอาจรอนจนกอใหเกดความเสยหายได

- ท าความสะอาดลกลอยและสายปรบระดบ เปลยนหรอซอมแซมชนสวนทช ารด โดยท าตามค าแนะน าเกยวกบการควบคมดวยลกลอย โดยปกตควรท าความสะอาดเดอนละครง

- ตรวจการท างานของตควบคมอตโนมต โดยชางไฟฟาเพอดกระแสไฟฟาทเขามอเตอร หากเปนไปไดควรตรวจสอบเปนประจ าทกวน

- ตรวจสอบน ามนหลอลนในหองน ามน ท าโดยเปดปลกอดแลวเทน ามนออก ตรวจสอบ หากพบวามน าเขาน ามนจะมสขาวขน ตองท าการถายน ามนเครอง การถายน ามนเครองตองท าผานทางรระบาย


น ามนเครอง (Oil Out) โดยการคลายเกลยวออก แลวจบเครองสบวางในแนวนอนใหรน ามนออกอยดานลาง จากนนคลายเกลยวรน ามนเขา (Oil In) น ามนจะไหลออกมาเอง การเตมน ามนเครองท าไดโดยขนเกลยวปดร น ามนออกกอน แลวจงเตมน ามนเครองเขาทางรน ามนเขา จบเครองสบเอยงสลบกบนอนเพอไลอากาศจนแนใจวาไมมฟองอากาศจงปดรน ามนเขาใหเรยบรอย

- ตรวจสอบสภาพการท างานทวไปของเครองสบน าวาอยในสภาวะปกตหรอไม เชน เสยงดงผดปกตหรอไม เปนตน

3.3 บอเตมอากาศ (Aeration Tank)

ท าหนาทเตมออกซเจนจากเครองเตมอากาศ (Aerator) พรอมทงกวนผสมน าภายในบอเตมอากาศใหเปนเนอเดยวกนสม าเสมอตลอดทงบอ เพอใหจลนทรยสามารถน าไปใชยอยสลายสารอนทรยในน าเสยได

รปท 9 บอเตมอากาศชนดตางๆ


การตรวจสอบ 1. อณหภมน าเสยควรอยในชวง 35 – 40 องศาเซลเซยส 2. pH น าเสยเขาระบบใหมคาเปนกลาง หรอ 5-9 (ตรวจสอบทกวน) 3. คา DO ไมใหนอยกวา 2 mg/l (ตรวจสอบทกวน) 4. การตรวจวดคา DO ควรเกบหลายต าแหนงและทระดบตางกน

เพอตรวจสอบประสทธภาพของเครองเตมอากาศ 5. ใหเดนเครองเตมอากาศตลอด 24 ชวโมง ไมเวนวนหยด และ

ตรวจสอบการท างานของเครองอยางนอยวนละครง 6. ตรวจสอบคา SV30 (ตรวจสอบทกวน)

ระบบเอเอส ใหคา SV30 อยในชวง 350 - 450 mL/L หรอคาทออกแบบ

ระบบคลองวนเวยน ใหคา SV30 อยในชวง 250 - 350 mL/L หรอคาทออกแบบ

หากมคานอยกวาชวงทก าหนด ใหลดการสบตะกอนทง

หากมคามากกวาชวงทก าหนด ใหท าการสบตะกอนตาก


ปญหาและการแกไข

1. มฝา (Scum) สน าตาลเกดขนในบอเตมอากาศ ตรวจสอบหาสาเหต * มไขมนเขาในระบบในปรมาณสง และสงผลตอการละลายไดของออกซเจนในน า * จลนทรยทเกา/ตาย - ใชหวฉดน าแรงดนสงฉดหรอตกออกทกวน

2. สของตะกอนจลนทรยในบอเตมอากาศ มสด าคล าและมกลนเหมนของกาซไฮโดรเจนซลไฟด เนองจากขาดออกซเจน - ตรวจสอบคาออกซเจนละลาย (Dissolved Oxygen: DO) ไมต า

กวา 2 มลลกรมตอลตร ซงการวดตองวดหลายต าแหนงในบอ

เตมอากาศ ตรวจสอบเครองเตมอากาศวามความเหมาะสมทง

ทางดานขนาดแรงมา ชนดเครองเตมอากาศ การตดตงต าแหนงท

เหมาะสม

- ใหสบตะกอนทงโดยไมสบตะกอนวนกลบเขาบอเตมอากาศ

3. ในบอเตมอากาศมแบคทเรยสายใย เนองจากมคาออกซเจนละลายน า (Dissolved Oxygen: DO) ต า - ใหเครองเตมอากาศสามารถถายเทออกซเจนไดทวถงภายในบอ

และมปรมาณ ในบอเตมอากาศมแบคทเรยสายใย ควรมการเตม


อากาศ ใหมปรมาณออกซเจนละลาย (Dissolved Oxygen: DO)

ไมต ากวา 2 มลลกรมตอลตร

4. พบฟองสน าตาลทผวน าในบอเตมอากาศ แสดงวาคาปรมาณตะกอนจลนทรยในถงเตมอากาศมากเกนไป โดยตรวจวดไดจากคา SV30 (คาปรมาณตะกอนจลนทรยในกระบอกตวงขนาด 1 ลตร หลงจากตงทงไวใหตกตะกอน 30 นาท) ซงปกตคาคา SV30 จะมคาอยในชวง 250 – 450 มลลกรมตอลตร หรอมคาตามทออกแบบไวของระบบ ดงนน ตองลดการสบตะกอนกลบใหนอยลง และเพมการสบตะกอนสวนเกนทงใหมากขน

5. พบฟองสขาวทผวน าในบอเตมอากาศ ถาพบฟองสขาวทผวน า

ในถงเตมอากาศ แสดงวาคาปรมาณตะกอนจลนทรยในถงเตม

อากาศนอยเกน ตองเพมการสบตะกอนกลบมากขน และลดการ

สบตะกอนสวนเกนใหนอยลง

6. มคาพเอชต ากวา 6.5 จะกอใหเกดรา (Fungi) และถาคาพเอชสง จะท าใหฟอสฟอรสตกตะกอน (Precipitate) แยกออกจากน า ดงนนควรปรบใหมคาพเอชทเหมาะสมอยระหวาง 6.5 – 8.5 โดยการปรบพเอชใหมคาสงขนอาจใชโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) เปนสารเคมในการปรบพเอช หากตองการปรบพเอชใหมคาต าลงอาจใชกรดซลฟวรก (H2SO4) เปนสารเคมในการปรบพเอช


การดแลและบ ารงรกษา

1. เครองเตมอากาศ มการตรวจสอบสภาพการใชงาน บ ารง รกษา

และท าความสะอาดอยางสม าเสมอ

2. เตมน ามนหลอลนในจดทส าคญ ตามคมอการใชงานอยาง

สม าเสมอ

3.4 บอตกตะกอน (Sedimentation Tank)

ท าหนาทแยกตะกอนจลนทรยออกจากน าเสย โดยตะกอน

จลนทรยจะรวมตวกนแลวตกลงกนถง สวนน าใสกจะไหลลนออกไปส

บอสมผสคลอรน

รปท 10 บอตกตะกอน


การตรวจสอบ 1. อณหภมน าเสยควรอยในชวง 35 – 40 องศาเซลเซยส

2. pH น าเสยเขาระบบใหอยในเปนกลาง หรอ 5-9 (ตรวจสอบทก

วน)

ปญหาและการแกไข

1. น าในบอตกตะกอนมตะกอนแขวนลอย ท าใหน าทงมความขน - ช นของตะกอนในถงตกตะกอนสงเกนไป ควรเพมการสบ

ตะกอนกลบไปยงถงเตมอากาศเพมขน หรอสบตะกอนสวนเกนน าไปก าจดเพมขน เพอลดระดบตะกอนในถงตกตะกอนไมใหสงเกนครงหนงของถงตกตะกอน

- การเกดดไนทรฟเคชนในถงตกตะกอนมฟองกาซจบอยกบกลมตะกอนเกดตะกอนเนา อาจเกดจากปรมาณออกซเจนละลายในถงเตมอากาศนอยเกนไปหรอปลอยใหชนของตะกอนสงเกนไป การแกไข โดยการเพมปรมาณการเตมออกซเจนในถงเตมอากาศใหพอเพยง และเพมอตราการสบตะกอนจากถงตกตะกอนกลบไปยงถงเตมอากาศเพมขน ท าการตรวจวดปรมาณออกซเจนละลาย ตามระดบความลก

- ปรมาณน าเขาถงตกตะกอนมากเกนไป อตราน าลนสงเกนไป ในกรณมถงตกตะกอนหลายถง ควรปรบปรงการแบงน าเขาถงแต


ละถงใหสม าเสมอตรวจสอบระยะเวลาเกบกกน าเสย และอตราน าลน

- ปรมาณจลนทรยในถงเตมอากาศมากเกนไป ในกรณท มสารอนทรยซงเปนอาหารจลนทรยนอยเกนไป ควรเพมการสบตะกอนสวนเกนน าไปทงมากขน

- เกดการไหลกลบในถงตกตะกอน ท าใหเกดการตกตะกอนไมดเนองจากความแตกตางของอณหภม วดอณหภมทชวงความลกตางๆกน หากพบวาอณหภมตางกน ควรตรวจสอบหาสาเหตและการแกไข หรออาจมการเพมถงตกตะกอนตามความจ าเปน

2. เกดตะกอนเบาหลดไปกบน าทง

- มปรมาณสารอนทรยเขาในถงเตมอากาศมาก ลดปรมาณการสบตะกอนสวนเกนทง

- มอายตะกอนต า MLSS ในถงเตมอากาศนอยเกนไป ควรลดปรมาณตะกอนสวนเกน เพมการหมนเวยนตะกอนเขาถงเตมอากาศมากขน ทงนตองตรวจสอบปรมาณออกซเจนละลายใหไมต ากวา 2 มลลกรมตอลตร

3. ตะกอนไมจมตว เกดการอดตะกอน เปนสภาวะทฟลอกหรอจลนทรยในระบบเอเอส เกดตะกอนลอยขนมาเปนชนเปนชวง อาจหลดไปกบน าทง


- อายตะกอนต า เพมการสบตะกอนกลบมากขน ท าให MLSS ในถงเตมอากาศมากขน เปนการเพมอายตะกอน ลดอตราการทงตะกอนสวนเกน แตตองคอยระวงไมใหระดบตะกอนในถงตกตะกอนสง

- เกดจากจลนทรยจ าพวกเสนใย โดยมการควบคมและปองกน ไดแก ควบคมใหมการเตมออกซเจนในถงเตมอากาศอยางทวถงตลอดท งถงใหมคาไมนอยกวา 2 มลลกรมตอลตร ควบคมอตราสวน BOD : N : P : Fe เทากบ 100:5:1:0.5 เชน เพมไนโตรเจนโดยการเตมยเรย เพมฟอสฟอรสโดยการเตมไตร-โซเดยมฟอสเฟต และเตมเหลกโดยการเตมเฟอรกคลอไรด ในกรณทมแบคทเรยชนดเสนใยเกดขนในถงตกตะกอน การใชคลอรนหรอไฮโดรเจนเปอรออกไซดฆาแบคทเรยชนดเสนใยดงกลาว โดยการเตมคลอรนในระบบทอการสบตะกอนกลบในอตราความเขมขนประมาณ 5 มลลกรมตอลตร และปรบพเอชของน าเสยทเขาระบบใหมคามากกวา 6.5 โดยการเตมปนขาวหรอโซดาไฟ

4. เ กดตะกอนลอยขนเปนกอนใหญ จากสภาวะดไนทรฟ เคชน เมอตะกอนขนถงผวน าจะเกดการแตกกระจายออกมาเปนฝาเปนแผน - เพมปรมาณการเตมออกซเจนในถงเตมอากาศใหมไมนอยกวา

2 มลลกรมตอลตร


- เพมการอตราการสบตะกอนจากถงตกตะกอนไปยงถงเตมอากาศมากขน

- ควบคมดแลไมใหชนของตะกอนในถงตกตะกอนมากเกนไป

5. น าในบอตกตะกอนมสาหรายสเขยว - ควรใชสายฉดน าแรงดนสงฉดออกใหสะอาด

การบ ารงรกษา

- ควรตรวจสอบเครองกวาดตะกอน ดแลและซอมแซมอยางสม าเสมอ

- ตกเศษขยะ หรอตะกอนลอยออกสม าเสมอ

- ลางท าความสะอาดขอบบอไมใหมตะไครน าเกาะหนาแนน

3.5 บอสมผสคลอรน (Chlorine Tank)

ท าหนาทฆาเชอโรคในน าเสยทปลอยออกมาจากบอตกตะกอน กอนทจะปลอยน าทงออกสสงแวดลอม


รปท 11 บอสมผสคลอรน

1. ตองมการตรวจวดปรมาณคลอรนอสระ(Free chlorine) ควรอยระหวาง 0.5-1.0 มก./ล. กรณใชระบบอน เชน UV โอโซน ตองเปดใชงานตลอดเวลา 2. การเตรยมคลอรน ควรใชใหหมดภายใน 24 ชวโมงหรออนโลมใหภายใน 48 ชวโมง เพราะถาคลอรนสมผสอากาศ ความเขมขนจะลดลง ท าใหประสทธภาพในการฆาเชอลดลงดวย 3. ถงคลอรน ตองไมโดนแสงแดด อากาศถายเทไดสะดวก 4. คา pH ในน าทงกอนเขาปลอยออกสสงแวดลอมภายนอกตองมคาระหวาง 5-9 (ตรวจสอบทกวน)5. ควรมการลางบอสมผสคลอรนเปนประจ า สม าเสมอ เพอก าจดตะกอนและคราบสด าบรเวณขอบบอ 6. ตองใหคลอรนสมผสกบน าเสยภายในบอ เปนเวลาอยางนอย 30 นาท


การบ ารงรกษา

- ควรตรวจสอบอตราการไหลของเครองจายคลอรน ใหสามารถจายคลอรนไดตามทก าหนดไว และควรดแล ซอมแซม ท าความสะอาดใหใชงานไดตามปกต เปนประจ าและสม าเสมอ

- ลางท าความสะอาดตะกอนทสะสมในบอเตมคลอรนสม าเสมอ

- ขดลาง หรอใชปมน าแรงดนสงฉด คราบตะไครน าทขนตามขอบบอ

3.6 ลานตากตะกอน (Sludge drying bed) ลานตากตะกอน (Sludge drying bed) ท าหนาทแยกตะกอนออกจากน าเสย โดยผานชนทรายกรองและการระเหยของน าสบรรยากาศ โดยทวไปจะใชเวลาในการตากตะกอน 10 – 15 วน หลงจากนนจงขดลอกกากตะกอนและน าไปก าจดตอไป


รปท 12 ลานตากตะกอน 1. ชนทรายในลานตากตะกอนยบตวลง

- ควรมการเปลยนหรอเตมทรายเปนประจ าใหชนทรายมความหนาประมาณ 15 - 30 เซนตเมตร อยดานบนและมชนกรวดรองรบขนาด 20-30 เซนตเมตร และทอเจาะรส าหรบระบายน าดานลางของราง เพอรวบรวบน าเสยเขาระบบบ าบดน าเสยตอไป

2. ไมควรเหยยบชนทรายเพราะท าใหทรายอดแนน

การบ ารงรกษา 1. ควรมการดแลระบบระบายน าใตชนทรายอยางสม าเสมอ เพอ

ปองกนการอดตน เพราะตองมการน าน าเสยจากลานตากตะกอนเขาสระบบบ าบดเสยอกรอบ

2. ตรวจสอบความหนาของชนทรายอยางสม าเสมอฃ 3. เมอตะกอนแหงใหรบตกออกไปก าจด 4. เกลยทรายและ ซยหนาทรายใหรวนอยางสม าเสมอเพอใหมการ

ระบายน าทด


บทท 4 ระบบบ าบดน าเสยแบบส าเรจรป

ถงบ าบดน าเสยส าเรจรปทใชกนอยในปจจบน ไมวาจะเปนแบบถงแยกหรอแบบถงรวม จะประกอบไปดวย สวนประกอบส าคญ 2 สวน คอ สวนท 1. ถงเกรอะหรอสวนเกรอะ ( Septic Tank or Solid Separation Tank ) จะเปนสวนแรกทจะรบน าเสย ท าหนาทแยกของแขงทปนมากบน าเสยออก และจะมกระบวนการยอยสลายของแขงหรอสารอนทรยขนาดใหญใหมขนาดเลกลง โดยเชอจลนทรยมมอยภายในถงสวนน ของแขงหรอตะกอนทเหลอจากการยอยสลายจะถกเกบกกไวในถง เพอรอการก าจดโดยวธการดดกากตะกอนไปทงตอไป ส าหรบน าเสยทผานการแยกของแขงบางสวนออกแลว จะไหลผานเขาไปสสวนท 2 ตอไป

สวนท 2. จะแบงเปน 2 ชนด แลวแตการเลอกใช คอ

สวนท 2.1 ถงกรองชนดไมเตมอากาศ (Anaerobic Filter) ในถงกรองชนดไมเตมอากาศน สวนใหญจะมตวกลางพลาสตกส าหรบใหเชอจลนทรยชนดทไมตองการใชออกซเจนอาศยเกาะตวอยเพอท าหนาทยอยสลายของแขงหรอสารอนทรยขนาดเลกทแขวนลอยปนอยในน าเสย


ซงไหลผานมาจากสวนท 1 ถงเกรอะหรอสวนเกรอะ ใหกลายเปนน าใสทผานการบ าบดแลวสามารถปลอยทงลงสระบบระบายน าสาธารณะได

รปท 13 ถงบ าบดน าเสยส าเรจรป

สวนท 2.2 ถงกรองชนดเตมอากาศ (AEROBIC FILTER) เชนเดยวกนกบสวนท 2.1 เพยงแตวาในถงกรองชนดเตมอากาศ จะใหเชอจลนทรยชนดทตองการใชออกซเจนเพอท าหนาทยอยสลายของแขงหรอสารอนทรยขนาดเลกทแขวนลอยปนอยในน าเสย จงตองมเครองเตมอากาศท าหนาทเปาอากาศเขาไปในถงบ าบดฯ สวนนโดยผานทางทอเตมอากาศ น าใสทผานการบ าบดนแลวจะมคณภาพทดกวาน าใสจากกระบวนการยอยสลายสารอนทรยแบบไมใชออกซเจน

การตรวจสอบ 1. อณหภมน าเสยควรอยในชวง 35 – 40 องศาเซลเซยส 2. pH น าเสยเขาระบบใหอยในเปนกลาง หรอ 5-9 (ตรวจสอบทกวน)


3. คา DO ไมใหนอยกวา 2 mg/l (ตรวจสอบทกวน) 4. ใหเดนเครองเตมอากาศตลอด 24 ชวโมง ไมเวนวนหยด และตรวจสอบการท างานของเครองอยางนอยวนละครง 5. ในสวนของถงกรองทง 2 แบบ เกดตะกอนสะสมนอยมาก จงไมมความจ าเปนตองมการดดกากตะกอนในสวนกรองเลย 6. การดดกากตะกอนะในถงบ าบดสวนท 1 (ถงเกรอะหรอสวนเกรอะ) เทานน โดยวาจางรถสบสวมทมใบอนญาตถกตองจากหนวยงานปกครองทองถน ถาเปนไปไดควรเลอกรถคนทมประสบการณในการดดกากตะกอนในถงบ าบดน าเสยส าเรจรปมาแลว 7. การดดเฉพาะตะกอนลอยทสวนผวหนาของถง และตะกอนหนก ทอย สวนกนถงเท าน น เ มอดดตะกอนท ง 2 สวนจนหมดแลวกใหหยดการดดทนท เพราะการดดน าออกจากถงทงหมด จะเกดความเสยงทถงบ าบดฯอาจจะไดรบความเสยหายจาก แรงดนดนดานขาง และแรงยกจากระดบน าใตดน เนองจากปราศจากน าภายในถงทจะสามารถปองกนความเสยหายจากแรงดงกลาวได 8. หลงจากดดตะกอนเสรจแลว ใหเพมน าเขาไปในถงจนเตม และจดบนทกรายละเอยดของการดดกากตะกอนครงนไว เชน วนเดอนป หมายเลขรถสบสวม ชอและหมายเลขโทรศพททใช


ตดตอพนกงานประจ ารถ เพอความสะดวกส าหรบการดดกากตะกอนครงตอไป โดยปกตจะตองดด ประมาณ 1- 2 ปตอครง 9. ในระหวางการดดกากตะกอนใหท าการเตมคลอรนลงในรถดดสวมในปรมาณทมากพอ เพอฆาเชอโรคทปนเปอนออกไป

ขอควรปฏบตในการยดระยะหางของการดดกากตะกอน แมวาการบ ารงรกษาถงบ าบดฯ ดวยการดดกากตะกอน จะเปนสงทจะตองท าเปนประจ าในทกๆ 1-2 ป แตกมขอควรปฏบตในการยดระยะหางของการดดกากตะกอนออกไปไดโดยยงคงประสทธภาพการบ าบดไวได เชน

สง ทควรทงและไมควรทงลงในโถสวม นอกจากกระดาษช าระ(Toilet Paper) แลว ไมควรทงสงอนใดลงในโถสวมเลย ไมวาจะเปน ผาอนามย ผาออมแบบใชแลวทง กนบหร หรอแมกระทงกระดาษทชชส าหรบเชดหนา เชดปาก เปนตน

ไมทงเศษอาหารลงในโถสวม ถงบ าบดน าเสยไมไดออกแบบมา เพอใหก าจดเศษอาหาร ดงนน

ควรแยกเศษอาหารทงลงถงขยะกอนทกครง ระวงการใชน ายาฆาเชอตางๆ การใชน ายาฆาเชอจ านวน

มากเกนไปจะท าใหเชอจลนทรยภายในถงบ าบดฯ ลด


จ านวนลง สงผลใหประสทธภาพการบ าบดน าเสยลดลงตามไปดวย

ลดการใชน า ปรมาณน าทมากขน หมายถงการเพมภาระใหกบถงบ าบดฯ ท าใหระยะเวลาเกบกกในถงบ าบดฯลดลง ประสทธภาพการบ าบด กลดลง


บทท 5 ระบบบ าบดน าเสยแบบบอปรบเสถยร

(Stabilization Pond)

บอปรบเสถยรเปนบอกกน าทง ทมความลกของบอไมมากนก โดยรปรางและความลกของบอขนอยกบจดประสงคในการบ าบดน าทง บอปรบเสถยรนบางทกเรยกวา บอผง (Oxidation Ponds) ระบบนเปนทนยม เนองจากคาใชจายในการกอสรางและด าเนนการต า ตองการพลงงานนอย และไมตองมการควบคมดแลมากนก

รปท 14 ระบบบ าบดน าเสยแบบบอปรบเสถยร

1. การจ าแนกประเภทของบอปรบสภาพ การจ าแนก ไดดงน


1) บอแอโรบก (Aerobic Ponds) บอแอโรบก เปนบอทมแบคทเรยและสารแขวนลอยอย ม

ออกซเจนทวท งบอและมสภาพเปนแอโรบกตลอดความลก ไดรบออกซเจนจากการสงเคราะหแสงของสาหราย และการเตมอากาศทผวหนา บอแอโรบกนแบงออกเปน 2 แบบ ตามวตถประสงคการท างาน คอ

ก. บอแอโรบกแบบผลตออกซเจนใหมากทสด บอแบบนมความลกไดถงประมาณ 1- 1.5 เมตร อาจมการกวนเปนระยะๆ เพอใหไดประสทธภาพดทสด โดยใชเครองสบน าหรอเครองเตมอากาศแบบผวหนา

ข. บอแอโรบกแบบผลตสาหรายใหไดมากทสดหรอบอทมอตราการท างานสง(High Rate Ponds) ใชสาหรายเปลยนน าทงใหเปนสาหรายมากทสด แลวเกบเกยวสาหรายเพอน าโปรตนไปใช บอแบบนจะมอตราสวนระหวางพนทตอปรมาตรสง ความลกประมาณ 0.2 – 0.6 เมตร สงทอยในบอตองไดรบการกวนหนงหรอสองครงตอวน เพอใหตะกอนทตกอยลอยขนมา และจ าเปนตองมการแยกสาหรายออกจากน าทงขนสดทาย 2) บอแฟคลเททฟ (Facultative Ponds)

บอแฟคลเททฟ หรอบอแอโรบก-แอนแอโรบก หรอกงแอโรบก สวนบนสดของบอจะอยในสภาพแอโรบก จากการเตมอากาศทผวหนา และจากปฏกรยาของสาหรายซงใหออกซเจน สวนลางของบอจะอยใน


สภาพแอนแอโรบก โดยสารอนทรยทตกตะกอนแลวจะถกยอยสลายแบบแอนแอโรบก ความลกประมาณ 1 – 2 เมตร 3) บอแอนแอโรบก (Anaerobic Ponds)

บอแอนแอโรบกใชก าจดสารอนทรยทมความเขมขนสงและมปรมาณของแขงสง บอนจะถกออกแบบใหมอตรารบสารอนทรยสงมากจนสาหรายและการเตมออกซเจนทผวหนาไมสามารถเตมออกซเจนไดทนสภาพ น าใสทออกจากบอจะถกปลอยเขาสบอแฟคลเททฟ อณหภมทเหมาะสมของบอควรสงกวา 15 องศาเซลเซยส และคาพเอชตองสงกวา 6 ตะกอนทเกดขนจากบอจงจะมนอย 4) บอบม (Maturation Ponds)

บอบมจะใชเปนบอทรบน าตอจากบอแฟคลเททฟ โดยมวตถประสงคเพอก าจดเชอโรคกอนปลอยน าทงลงสแหลงน าธรรมชาต การก าจดบโอดในบอบมจะเกดขนนอย โดยสภาพภายในบอจะเปนแอโรบกทงหมด ปกตความลกของบอบมจะมคาเทากบบอแฟคลเททฟทผานมากอนแลว 2. ขอดและขอเสยของบอปรบเสถยร ขอด

ก. สามารถบ าบดน าเสยใหสะอาดขนถงระดบทตองการ โดยเสยคาใชจายทงในการลงทนและในการบ ารงรกษาต าทสด ไมตองการบคลากรทมความรความสามารถสง


ข. สามารถก าจดจลนทรยทท าใหเกดโรคไดมากกวาวธการบ าบดแบบอนๆ

ค. สามารถทนทานตอการเพมอยางกระทนหนของอตราภาระอนทรยและอตราการไหล เนองจากเวลากกพกทยาวนาน

ง. สามารถบ าบดน าทงตางๆ ไดหลายประเภท สามารถบ าบดน าเสยจากโรงงานอตสาหกรรม และจากการเกษตรไดอยางมประสทธภาพ น าเสยจากโรงงานอตสาหกรรมทสามารถยอยสลายทางชวภาพไดด เชน โรงงานผลตภณฑนม และโรงงานผลตอาหาร สามารถบ าบดรวมกบน าเสยชมชนอยางไดผลในบอแฟคลเททฟ

จ. ว ธการสรางระบบงายตอการน า ท ดนกลบมาใช เพ อจดประสงคอนในอนาคต

ฉ. สาหรายทผลตจากบอสามารถใชเปนแหลงอาหารทมโปรตนสง

ขอเสย

ก. ตองการพนทมาก ข. ในกรณทใชบอหมกอาจมกลนเหมนถาออกแบบหรอ

ควบคมไมด บอหมกจะมกลนเปนทนารงเกยจ ถาตองรบปรมาณสารอนทรยสงเกนไป การควบคมกลนอาจท าไดโดยการเพมคาพเอชของบอโดยมคาประมาณ 8 ซงจะท าให


ซลไฟดสวนใหญทเกดขนจากการรดกชนของซลเฟตอยในรปของไบซลไฟดไอออน (HS-) ซงไมมกลน หรอการเวยนกลบน าทงทออกจากบอแฟคลเททฟหรอบอบมไปย งทางเขาบอหมก

ค. น าทงจากระบบ โดยเฉพาะบอแอโรบกอาจมสาหรายปะปนอย

ง. อาจท าใหเกดมลพษตอน าใตดน 4. การควบคมระบบบ าบดน าเสยแบบบอ (Lagoon) การควบคมบอบ าบดน าเสยควรมการค านงถงปจจยตางๆ เชน ความแตกตางของระดบน าระหวางบอ อตราการไหล การระบายน าออกจากบอ การควบคมทศทางการไหล โดยมจดมงหมายเพอลดคาบโอดและปรมาณของแขงแขวนลอยในน า บอปรบเสถยรประกอบดวยบอธรรมชาตประเภทตาง ๆ ไดแก บอแอนแอโรบก บอแฟคลเททฟ บอแอโรบก และบอบม 1). บอแอโรบคและบอผง หากมสเขยวแสดงใหเหนวาคาพเอชและออกซเจนละลายน ามคาสง ในขณะทบอดานทายๆควรจะมคาออกซเจนละลายสงเชนเดยวกน นอกจากนน าในบอสามารถบงชสภาพของบอได กลาวคอ - น ามสเขยวเขม : บอมสภาพด : พเอชและคาออกซเจนละลายน ามคาสง


- น าสเขยวออนถงสเหลอง : ปานกลาง : พเอชและคาออกซเจนต าลง สาหรายสน าเงนแกมเขยวเรมเกดขน - น าสเทาหรอด า : สภาพแย : เกดภาวะไรออกซเจน - น าสน าตาล : อาจเกดภาวะ Algae Bloom หรอ เกดการพงทลายของคนบอ 2) บอบ าบดแบบไรอากาศ น าทออกจากบอยงมคณภาพไมดพอ โดยทวไปมกใชบอบ าบดแบบไรอากาศวางเรยงตอกนเพอใหมความสามารถในการบ าบดสงขน ภายในบอบ าบดแบบไรอากาศจะมแบคทเรยสรางมเทนซงหากมการเปลยนแปลงพเอช ความเปนดาง อณหภม ดงนนผควบคมควรควบคมใหบอบ าบดแบบไรอากาศมสภาพดงน

- อณหภม 30 - 35 องศาเซลเซยส - พเอช 6.8 - 7.4 - กรดไขมนระเหย 50 - 500 มก./ล. ในรปกรดอะซตก - ความเปนดาง 2000-3000 มก./ล. ในรปแคลเซยม

คารบอเนต บอบ าบดแบบไรอากาศอาจมกลนเหมนจากการยอยสลายสารอนทรยได ผควบคมอาจแกไขปญหาไดโดยการน าน าทออกจากบอแอโรบคหมนเวยนเขามาทบอบ าบดแบบไรอากาศเพอใหบรเวณผวน าเกดสภาวะแอโรบค และคาออกซเจนละลายน าสงขนได


การตรวจวดและควบคมประสทธภาพ สามารถพจารณาจากความสามารถในการก าจดบโอดและของแขงแขวนลอยในน าทงทผานจากบอบ าบดตาง ๆ วาอยในเกณฑมาตรฐานน าทงทก าหนดหรอไม หากมคาเกนมาตรฐานใหตรวจสอบและแกไขพารามเตอรควบคมตามทก าหนดในการออกแบบ ดงตารางท 1

ตารางท 1 พารามเตอรทใชในการออกแบบและควบคมระบบบอปรบเสถยร

เกณฑก าหนด บอแอนแอ

โรบก

บอแฟคล

เททฟ

บอแอโร

บก บอบม

ภาระบโอด (กรม.บโอด/ตร.ม.-วน) ความลก (ม.) เวลาเกบกกน า (วน) คาความเปนกรดดาง (pH) ประสทธภาพก าจด BOD (%)

20 – 55

2 – 5 20 – 50

6.5 – 7.2

50 - 85

5– 25

1.0 – 2.5 5 – 30

6.5 – 8.5

80 - 95

10 – 20

0.2 – 0.6 4 – 6

6.5 – 10.5

80 - 95

<2

1.0 – 1.5 5 – 20

6.5 – 10.5

60 - 80


การสงเกตส – กลน - ตะกอนของน าในบอ การเปลยนสของน าในบอจะเปนตวบงบอกสภาพการท างานได เชนน าในบอเปลยนจากสเขยวมาเปนสเทา สน าตาล แสดงวาน าเสยเขาบอมากเกนไปและเกดสภาพไรอากาศขน ซงจะท าใหเกดกลนเหมนและตะกอนลอยผวน าตามมา สามารถแกไขโดยการปลอยน าทงลดทางชวคราวจนบอท างานปกตแลวจงปลอยน าเสยเขา-ออกปกต ในหนารอนอาจสงเกตวาน าในบอกลายเปนสเขยวเขมสาเหตอาจเกดจากสาหรายอาจเจรญเตบโตมากกวาปกตจนเกดภาวะทเรยกวา อลกลบลม (Algal Bloom) ท าใหแสงแดดสองผานไดนอย การผลตออกซเจนในน าไดนอยลง สงผลใหน าทงมคาบโอดและของแขงลอยสง

การดแลรกษาสวนใหญเปนการดแลบอและซอมแซมขอบบอ

ตดหญาและวชพช และเอาตะกอนออกเปนครงคราว


ภาคผนวก

ตารางท 2 การบ ารงรกษาอปกรณระบบบ าบดน าเสย

ชออปกรณ เวลา วธการ

1. ปมซพเมอรส ทก ๆ 12 เดอน

ควรบ ารงรกษาในทกๆ 1 ป โดยการตรวจสอบใบพด ท าความสะอาด และตรวจสอบสทเคลอบอปกรณ และซอมบ ารง

2. ปมหอยโขง ทก ๆ 12 เดอน

เชนเดยวกบ ขอ 1

3. ปมสบถายตะกอน

ทก ๆ 12 เดอน


4. เครองกวนผสม ชนดเกยรมอเตอร

ทก ๆ 3 เดอน ทก ๆ 12 เดอน

ควรตรวจสอบน ามนเกยร และเตมใหไดระดบ ควรท าความสะอาด และซอมบ ารงส ขวตอสายไฟฟา

5. เครองกวนเคม บนถงเคม



6. ปมเคม ทก ๆ 3 เดอน ทก ๆ 12

ควรตรวจสอบไดอะแฟรม และท าความสะอาดลางตะกอน ควรเปลยน ซลและโอรง พรอม


เดอน ไดอะแฟรม ซอมบ ารงส, ขวตอสายไฟฟา

7. ถงกรองทราย – คารบอน


ควรเปลยนสารกรองทราย และคารบอน ท าความสะอาดภายใน, ภายนอกถง รวมถง ทาสภายใน – ภายนอก

8. ชดถงตกตะกอน


ควรลางท าความสะอาดถงภายใน-นอกตรวจสอบ และทาสภายใน - นอกใหม

9. ลานตากตะกอน ทก ๆ 24 เดอน

ควรเปลยนสารกรองทรายดานบนทงหมด (เฉพาะทรายกรองชนบน ควรหนากวาชนกรอง 20 ซ.ม.)

10. บอพกน าเสย ทก ๆ 24 เดอน

ควรลางบอเพอก าจดตะกอน ทตกคางในบอพกน า


1. คาความเปนกรดดาง (pH) เปนคาทบอกถงระดบความเปนกรดหรอดางของน า โดยบอกเปนความเขมขนของไฮโดนเจนในน า ซงมผลตอปฏกรยาเคมและความสมดลทางเคมตางๆในน าและมผลตอการด ารงชวตของสงมชวตในน า

2. บโอด (Biochemical Oxygen Demand; BOD) เปนปรมาณออกซเจนทจลนทรยใชในการยอยสลายสารอนทรยชนดทยอยสลายได ภายใตสภาวะทมออกซเจน ซงบอกถงก าลงความสปกรกของน าเสย ดงนน จงมความส าคญในการควบคมความสกปรกของน า

3. ปรมาณของแขง คอ ปรมาณของแขงทงหมดทอยในน าเสย 3.1 คาสารแขวนลอย (Suspended Soilds) เปนคาของแขงไมละลายน า มขนาดเลกแขวนลอยอยในน าได มความส าคญในการควบคมคณภาพน า เนองจากสารแขวนลอยจะกนแสงแดดทสองลงในน า สงผลใหการสงเคราะหแสงของพชในน าลดลง และลดปรมาณออกซเจนในน าลงอกทางหนง 3.2 คาตะกอนหนก (Settleable Solids) ของแขงทเปนตะกอนขนาดใหญและหนก สามารถตกตะกอนได เปนขอมลทน ามาออกแบบถงตกตะกอน หรอค านวณปรมาณตะกอนทตองบ าบด 3.3 คาสารทละลายไดทงหมด (Total Dissolved Solid) ปรมาณของแขงละลายน า ทงสารอนทรยและสารอนนทรย

ดชนคณภาพน า


4. คาซลไฟต (Sulfide) เปนตวทกอใหเกดปญหาเกยวกบกลนและการกดกรอนในทอน าโสโครก

5. ไนโตรเจน (Nitrogen) ในน ามกพบในรปของกาซไนโตรเจนและสารประกอบไนโตรเจน ซงจดเปนธาตทจ าเปนในการเจรญเตบโตของสาหราย ถามไนโตรเจนในน ามากจะกอใหเกดปรากฎการณยโทรฟเคชน (Eutrophication) กลาวคอ สาหรายและวชพชในน าเจรญมากกวาปกต ท าใหมพชปกคลมทวบรเวณหนาน า ท าใหน าเนาเสย ออกซเจนในน ามนอย แสงลงไมถงขางลาง ท าใหพชบางชนดเตบโตไมได ซงผลตอระบบนเวศในแหลงน าเปนอยางมาก

6. น ามนและไขมน (Fat , Oil and Grease) เปนสารอนทรยทยอยสลายทางชวภาพไดยาก อาจลอยหรอจมน ากได ถาน ามนเกาะตามเหงอกของปลากจะท าใหปลาตายได และเมอน ามนลอยอยเหนอน าเปนฝาหรอเปนฟลม กขวางกนการถายเทออกซเจนได

7. โคลฟอรมแบคทเรย (Total Coliform Bacteria) และ ฟคลโคลฟอรมแบคทเรย(Faecal Colifrom Bacteria) บงชถงความสกปรกทปนเปอนมาจากสงขบถายของมนษยและสตวเลอดอน หากพบแบคทเรยกลมนในแหลงน ามากๆ อาจจะแสดงไดวา แหลงน านนมโอกาสปนเปอนหรอแพรกระจายของเชอโรคทท าใหเกดโรคในระบบทางเดนอาหารได


ตารางท 3 เกณฑก าหนดสงสดตามประเภทมาตรฐานควบคมการระบาย

น าทง

ดชนคณภาพน า หนวย

เกณฑก าหนดสงสดตามประเภท มาตรฐานควบคมการระบายน าทง

ก. (สถานพยาบาลขนาด 30 เตยง ขน

ไป)

ข. (สถานพยาบาลขนาด 10 ถง 30

เตยง ) 1. คาความเปนกรดดาง (pH) - 5-9 5-9

2. บโอด (BOD) มก./ล. ≤ 20 ≤ 30 3.ปรมาณของแขง ค า ส า ร แ ข ว น ล อ ย

(Suspended Soilds) มก./ล. ≤ 30 ≤ 40

ค า ต ะ ก อ น ห น ก (Settleable Solids)

มล./ล. ≤ 0.5 ≤ 0.5

ค า ส า ร ท ล ะ ล า ย ไ ดท ง ห ม ด ( Total Dissolved Solid)

มก./ล. ≤ 500* ≤ 500*

4. คาซลไฟต (Sulfide) มก./ล. ≤ 1.0 ≤ 1.0 5. ไนโตรเจน (Nitrogen) ในรป ท เค เอน (TKN)

มก./ล. ≤ 35 ≤ 35

6. น ามนและไขมน (Fat , Oil and Grease)

มก./ล. ≤ 20 ≤ 20

7. โคลฟอรมแบคทเรย (Total mpm ≤ 5,000 ≤ 5,000


Coliform Bacteria) /100 ml 8. ฟคลโคลฟอรมแบคทเรย (Faecal Colifrom Bacteria)

mpm/ 100 ml

≤ 1,000 ≤ 1,000

หมายเหต : 1. วธการตรวจสอบลกษณะน าทงจากอาคารเปนไปตามวธการมาตรฐานส าหรบการวเคราะหน าและน าเสยใน Standard Methods for Examination of Water and Wastewater ซง APHA : American Public Health Association, AWWA : American Water Works Association และ WPCF : Water Pollution Control Federation รวมกนก าหนดไว *=เปนคาทเพมขนจากปรมาณสารละลายในน าตามปกต 2. ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการระบายน าทงจากอาคารบางประเภทและบางขนาด ลงวนท 7 พฤศจกายน 2548 ประกาศในราชกจจานเบกษาเลมท 122 ตอนท 125ง ลงวนท 29 ธนวาคม 2548 3. ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง ก าหนดประเภทของอาคารเปนแหลงก าเนดมลพษทจะตองถกควบคมการปลอยน าเสยลงสแหลงน าสาธารณะหรอออกสสงแวดลอม ลงวนท 7 พฤศจกายน 2548 ประกาศในราชกจจานเบกษาเลมท 122 ตอนท 125ง วนท 29 ธนวาคม 2548 4. **ประกาศกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม ฉบบท 3 (พ.ศ. 2539) เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการระบายน าทงจากแหลงก าเนดประเภทโรงงานอตสาหกรรมและนคมอตสาหกรรม 5. ***ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2537 ออกตามความในพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 เรอง ก าหนดมาตรฐานคณภาพน าในแหงน าผวดน (ประเภทท 2) ตพมพในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศทวไป เลมท 111 ตอนท 16ง ลงวนท 24 กมภาพนธ 2537 (ภาคผนวก ณ)

คู่มือ ระบบบาบัดน ้าเสียใน...

Documents