จุลสาร โครงการประเมิน...

24
เรื่องเด่นประจำฉบับ INSIDE 03 06 12 ห้องสนทนา อนาคตไทย ในมือเรา สรุปความคืบหน้าการผลักดัน ‘โครงการอนาคตไทย’ ไปสู่นโยบายและการปฏิบัติ ห้องรับแขก โภชนาการเด็ก… เรื่องไม่เล็กที่ต้องสนใจ SPECIAL เล่าเรื่องด้วยภาพ... ปัญหาเด็กไทย คิดถึงอนาคตชาติต้อง ช่วย Kids ให้มีคุณภาพ จุลสาร โครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ ปีท่ 5 ฉบับที่ 16 เมษายน-มิถุนายน 2555 อนาคตเด็ก อนาคตไทย www.hitap.net คำกล่าวของ Maria Montessori ที่ว่า “เราไม่ สามารถสร้างอัจฉริยะได้ แต่เราสามารถให้โอกาส เด็ก เพื่อเขาจะสามารถพัฒนาได้เต็มศักยภาพ” หากมองกลับมายังสังคมไทยในปัจจุบัน ปัญหาเด็ก และวัยรุ่นมีอยู่ให้เห็นในหน้าหนังสือพิมพ์จนชินตา คงถึงเวลาที ่เราต้องหันมามองว่า สังคมไทยมีระบบ สนับสนุนให้เด็กพัฒนาศักยภาพของเขาได้เต็มทีแล้วหรือยัง โดยเฉพาะในกลุ่มอายุ 0-5 ปี (ตั้งแต่ อยู่ในครรภ์มารดาจนถึงอายุ 5ปี) ซึ่งเป็นช่วงสำคัญ ต่อพัฒนาการในอนาคต เด็กเหล่านี้กำลังเผชิญ ปัญหาอะไร ร้ายแรงอย่างไร และจะมีทางแก้ไข อย่างไร HITAP ขอนำเสนอเรื่องราวเหล่านั้นผ่าน บทความ “โภชนาการเด็ก…เรื ่องไม่เล็กที ่ต้องสนใจ” โดย รศ.พญ. ลัดดา เหมาะสุวรรณ จากนั้นค้นพบ ข้อสรุปในงานวิจัยว่าเด็กไทยมีปัญหาอะไร และเรา จะแก้ไขกันอย่างไร ในบทความ “อนาคตไทย ใน มือเรา” พร้อมติดตามความคืบหน้าว่าปัญหาเด็ก ไทย ใครจะเข้ามาร่วมแก้ ปิดท้ายด้วยข่าวกิจกรรม และหนังสืองานวิจัยออกใหม่ในช่วง เม.ย.-มิ.ย. ทีผ่านมา

Upload: others

Post on 13-Jan-2020

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

เรองเดนประจำฉบบ

INSIDE 03

06

12

หองสนทนา • อนาคตไทย ในมอเรา • สรปความคบหนาการผลกดน ‘โครงการอนาคตไทย’ ไปสนโยบายและการปฏบต

หองรบแขก โภชนาการเดก…

เรองไมเลกทตองสนใจ

SPECIAL • เลาเรองดวยภาพ... ปญหาเดกไทย • คดถงอนาคตชาตตอง ชวย Kids ใหมคณภาพ

จลสาร โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ ปท 5 ฉบบท 16 เมษายน-มถนายน 2555

อนาคตเดก อนาคตไทย

www.hitap.net

คำกลาวของ Maria Montessori ทวา “เราไมสามารถสรางอจฉรยะได แตเราสามารถใหโอกาสเดก เพอเขาจะสามารถพฒนาไดเตมศกยภาพ” หากมองกลบมายงสงคมไทยในปจจบน ปญหาเดกและวยรนมอยใหเหนในหนาหนงสอพมพจนชนตา คงถงเวลาทเราตองหนมามองวา สงคมไทยมระบบสนบสนนใหเดกพฒนาศกยภาพของเขาไดเตมทแลวหรอยง โดยเฉพาะในกลมอาย 0-5 ป (ตงแตอยในครรภมารดาจนถงอาย 5ป) ซงเปนชวงสำคญตอพฒนาการในอนาคต เดกเหลานกำลงเผชญปญหาอะไร รายแรงอยางไร และจะมทางแกไขอยางไร HITAP ขอนำเสนอเรองราวเหลานนผานบทความ “โภชนาการเดก…เรองไมเลกทตองสนใจ” โดย รศ.พญ. ลดดา เหมาะสวรรณ จากนนคนพบขอสรปในงานวจยวาเดกไทยมปญหาอะไร และเราจะแกไขกนอยางไร ในบทความ “อนาคตไทย ในมอเรา” พรอมตดตามความคบหนาวาปญหาเดกไทย ใครจะเขามารวมแก ปดทายดวยขาวกจกรรมและหนงสองานวจยออกใหมในชวง เม.ย.-ม.ย. ทผานมา

Page 2: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 02 Health Intervention and Technology Assessment Program

ญหาคณภาพชวต สขภาวะ รวมทงโอกาสในการ เตบโตและพฒนาศกยภาพของเดกทไมมมาตรฐาน เทาทควร เปนประเดนทไดรบการกลาวถงอยางกวางขวาง ทงในประเทศทพฒนาแลว (ประเทศรำรวย) และประเทศกำลงพฒนา นนเปนเพราะวาเดกคอประชากรรนตอไปทจะกาวเขามารบชวงพฒนาสงคมใหเจรญกาวหนา แมวาโลกสมยใหมจะมความกาวหนาดานเทคโนโลยและนวตกรรมตางๆ แตเดกในประเทศกำลงพฒนาและประเทศดอยพฒนา กลบตองเผชญกบความยากลำบากและปญหาตางๆ ไมวาจะเปนการเสยชวตกอนวยอนควร ขาดอาหาร ขาดเครองนงหม ขาดปจจยพนฐานในการดำรงชวต สงผลใหการพฒนาศกยภาพของเดกขาดประสทธภาพ แตทราบหรอไมวา ในประเทศทพฒนาแลว อยางสหรฐอเมรกา และประเทศในทวปยโรป ตางประสบปญหาพฒนาการของเดกเชนกน โดยเฉพาะอยางยงในชวงทประเทศเหลานประสบภาวะวกฤตทางเศรษฐกจ จากรายงาน Measuring child poverty โดยองคการทนเพอเดกแหงสหประชาชาต หรอ ยนเซฟ (UNICEF) ไดศกษาปญหาเดกยากจนในประเทศพฒนา 35 ประเทศ ระบวามประชากรเดกราว 30 ลานคนในประเทศพฒนาประสบปญหาภาวะยากจนและไมไดรบการดแลทเพยงพอ ทงนวดจากจำนวนรอยละของเดกทครอบครวมรายรบตำกวาเสนความยากจนของประเทศนนๆ อกทงยงพบวา เดกราว 13 ลานคน ในภมภาคยโรปประสบปญหาขาดแคลนปจจยพนฐานทจำเปนตอการพฒนาคณภาพชวต เชน ไมไดรบอาหารครบ 3 มอ ไมมสถานทเหมาะสมสำหรบทำการบาน ไมมหนงสอเพอพฒนาความร หรอไมสามารถเขาถงอนเตอรเนต เปนตน โดยประเทศประสบปญหามากทสดไดแก โรมาเนย บลกาเรย และ โปรตเกส1

เปนทนาสนใจวาเกณฑวดคณภาพชวตทเหมาะสมของเดกในประเทศพฒนาแลว ไดกาวขามเกณฑพนฐานดานการไดรบบรการสขภาพเบองตน ไปสเกณฑทครอบคลมลกษณะการใชชวต ซงเปนรากฐานตอการพฒนาคณภาพของเดกในอนาคต ในขณะทประเทศกำลงพฒนา ยงประสบปญหาการใหบรการดานสขภาพพนฐาน นำมาซงปญหาทรายแรงกวา เชนการเสยชวตของเดกกอนอาย 5 ป ในประเทศไทย ถงแมอตราการเสยชวตของเดกแรกเกดมแนวโนม ลดลง เมอเทยบกบประเทศกำลงพฒนาอนๆ แตตวเลขดงกลาวมได บงชคณภาพชวตและสขภาวะของเดก ปจจบนเดกอาย 0-5 ป ตองเผชญปญหาสขภาพอะไร รายแรงอยางไร และจะมทางแกไขอยางไร HITAP ขอนำเสนอเรองราวเหลานนผานจลสารฉบบน เพอทเราจะรวมวางแผนอนาคตเดกและอนาคตไทยไปดวยกน

หนาบาน HITAP โดย กองบรรณาธการจลสาร Email: [email protected]

1 UNICEF. Measuring child poverty: New league tables of child povery. 2012. UNICEF Innocenti Research Centre.

“กญแจสำคญของการพฒนาของเราอยทการพฒนาคน ถาเราพฒนาคนใหฉลาด สามารถเรยนร คดเปน ทำเปน และตงอยในความดไดนนแหละจงจะแกไขปญหาสงคมได”

ศาสตราจารยนายแพทยประเวศ วะส (จากงานเสวนาเรองหนงสอ “รอใหถงอนบาลกสายเสยแลว”)

Page 3: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 03Health Intervention and Technology Assessment Program

หองรบแขก HITAP โดย รศ.พญ. ลดดา เหมาะสวรรณ1

Email: [email protected] โภชนาการเดก เรองไมเลกทตองสนใจ

1 ภาควชากมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

าวะโภชนาการเปนดชนบงชภาวะสขภาพโดยรวมของเดก และเปนตนทนสำคญสำหรบการพฒนาเดก ใหเตบโตเตมศกยภาพ มสขภาพดและมเชาวนปญญาทพรอมจะเรยนร ฝกฝนทกษะ สะสมประสบการณ เพอเตบโตเปนผใหญทมคณภาพ

“กญแจสำคญของการพฒนาของเราอยทการพฒนาคน ถาเราพฒนาคนใหฉลาด สามารถเรยนร คดเปน ทำเปน และตงอยในความดไดนนแหละจงจะแกไขปญหาสงคมได”

ศาสตราจารยนายแพทยประเวศ วะส (จากงานเสวนาเรองหนงสอ “รอใหถงอนบาลกสายเสยแลว”)

ภาวะทพโภชนาการ การขาดสารไอโอดน โลหตจางจากการขาดธาตเหลก และการขาดการเลยงดและใหการศกษาทกระตนพฒนาการอยางเหมาะสม เปนปจจยสำคญททำใหเดกในประเทศกำลงพฒนามพฒนาการดานสตปญญาลาชา สวนปจจยทจะชวยปกปองเดกจากภาวะดงกลาว คอการไดรบนมมารดาและระดบการศกษาของมารดา โภชนาการขาดหรอเกน แกไดกอนสายไป ประเทศไทยไดรบการยกยองเปนตวอยางระดบโลกในการขจดปญหาทพโภชนาการ การสำรวจสขภาพประชากรไทยฯ ครงท 4 ในป พ.ศ. 2551-2552 พบวามเดกปฐมวยทนำหนกนอยกวาเกณฑลดลง เหลอเพยงรอยละ 4.8 และรอยละ 3.7 ในเดกวยเรยน อกทงพบภาวะเตยกวาเกณฑในเดกปฐมวยลดลง เหลอรอยละ 6.3 และรอยละ 3.5 ในเดกวยเรยน แตกยงพบปญหานไดสงในเดกยากจนดอยโอกาส ในพนทชายแดนทมปญหาความไมสงบ เชน พบเดกขาดสารอาหาร ถงรอยละ 35 ในสามจงหวดชายแดนภาคใต

โภชนาการมผลตอการพฒนาโครงสรางของสมอง การสรางฉนวนหมเสนประสาท ระดบและการทำงานของสารสอประสาท และจำนวนปลายประสาทสมผส ภาวะขาดสารอาหาร จ งม ผลเสยตอพฒนาการดานสตปญญา นอกจากนนภาวะขาดสารอาหารจะทำใหเดกเคลอนไหวไดนอยลง เปนอปสรรคตอการเรยนรของเดก สงผลใหเดกไมสามารถพฒนาระดบสตปญญาไดเตมศกยภาพของตน ชวงวยสำคญทสดสำหรบเดก คอชวงนบจากในครรภมารดาจนถงอาย 2-3 ปแรก เดกทมภาวะทพโภชนาการรนแรงจนเตยแคระแกรนในชวง 2 ขวบแรกจะสงผลตอระดบไอควเมอโตขน โดยพบวาเดกกลมนมคะแนนไอควในวย 8-10 ป ตำกวาเดกทไมมภาวะเตยแคระแกรนในชวง 2 ขวบถง 3-10 จด ไอควทตำกวาเดกปกตน สงผลเสยตอการเรยน ความสามารถในการหารายไดและระดบไอควเมอเปนผใหญ

Page 4: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 04 Health Intervention and Technology Assessment Program

การขาดสารไอโอดน เปนอกหนงสาเหตสำคญของการพรองทางสตปญญาทปองกนได การขาดธาตไอโอดนนานๆ ทำใหระดบไอควโดยเฉลยตำกวากลมทไมขาดถง 13.5 จด ปจจบนจำนวนเดกทขาดสารไอโอดนรนแรงจนเปนโรคเออลดนอยลงมาก อยางไรกตามยงพบการขาดไอโอดนชนดไมมอาการในคร งหน งของหญงมครรภ สวนการขาดธาต เหลก ทำให เดกเตบโตชา ภมตานทานพรอง โลหตจาง ออนเพลย เฉอยชา มสมาธสน ความสามารถในการเรยนรและสตปญญาตำลง ลาสดในบางพนทพบทารกประมาณ 1 ใน 3 มภาวะโลหตจาง เพอควบคมโรคขาดสารไอโอดนและยกระดบเชาวนปญญาของเดกไทย กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข มมาตรการสงเสรมการบรโภคเกลอเสรมไอโอดนอยางถวนหนา (Universal Salt Iodization) และเพอความสะดวกในการรบประทานยา องคการเภสชกรรมไดผลตยาเมด Triferdine ซงมธาตไอโอดน 150 ไมโครกรม ธาตเหลก 60 กรมและโฟเลท 400 ไมโครกรม สำหรบหญงมครรภและหญงใหนมบตรชวง 6 เดอนแรก สวนการเสรมธาตเหลกสำหรบเดกอาย 6 เดอน - 5 ป สำนกโภชนาการแนะนำใหวตามนรวมเสรมธาตเหลกสปดาหละครง การขาดสารอาหารเหลาน นอกจากมผลใหการเตบโตชะงกงน พฒนาการของสมองและสตปญญาลาชาแลว ยงทำใหภมคมกนโรคบกพรองและตดเชอไดงาย การขาดโภชนาการในชวงตนของชวตยงทำใหเสยงตอโรคเบาหวานชนดท 2 โรคความดนเลอดสง โรคหวใจและหลอดเลอด โรคอวนนบเปนอกปญหาทพบมากขนในเดกไทยในรอบสองทศวรรษทผานมา ผลการสำรวจเดกไทยระดบประเทศ 3 ครงในชวงเวลา 12 ป พบวามเดกอายตำกวา 6 ป ทนำหนกเกนและอวนเพมขนจากรอยละ 5.82 ในชวงป พ.ศ. 2539-2540 เปนรอยละ 7.93 ในป พ.ศ. 2544 และรอยละ 8.54 ในชวงป พ.ศ. 2551-2552 ในขณะทเดกวยเรยนมนำหนกเกนและอวนเพมขนจากรอยละ 5.8 เปนรอยละ 6.7 และรอยละ 9.7 ในชวงเดยวกน นำหนกตวทเพมมากขน ทำใหเดกปวยดวยโรคเรอรงไมตดตอ นนคอโรคเบาหวานชนดท 2 ปญหากระดกและขอผดรป ทางเดนหายใจอดกนจนหยดหายใจ (obstructive sleep apnea) ความผดปกตของระดบไขมนในเลอด และความดนเลอดสงเพมขนอยางตอเนองถงวยผใหญ ทำใหโรคเรอรงไมตดตอเปนสาเหตการตายอนดบตนของประชากรไทยทงชายและหญง

2 การสำรวจสขภาพประชากรไทยครงท 2 พ.ศ. 2539-2540 3 การสำรวจพฒนาการแบบองครวมของเดกไทย พ.ศ. 2544 4 การสำรวจสขภาพประชาชนไทยครงท 4 พ.ศ. 2551-2552

สาเหตของของโรคอวนสวนหนงเกดจากกรรมพนธ อกสาเหตหนงเกดจากสภาพแวดลอมทมอทธพลสงตอพฤตกรรมบรโภคอาหารและกจกรรมทางกายทบคคลเลอกปฏบต การเคลอนไหวรางกายนอย (ดโทรทศน เลนเกม) การบรโภคอาหารทมพลงงานสงอดมดวยไขมนและนำตาลแตมคณคาโภชนาการตำ ไดแก ขนมขบเคยวบรรจซอง เครองดมทมนำตาลสง อาหารจานดวน และการนอนนอยลวนเพมความเสยงตอโรคอวน ปจจยทจะชวยลดความเสยงของการเกดโรคอวนในวยเดกคอการมกจกรรมทางกาย การบรโภคอาหารทมใยอาหารสง และการเลยงดวยนมแม การรกษาโรคอวนในเดกประสบผลสำเรจนอยเชนเดยวกบการลดนำหนกในวยผใหญ แมสามารถลดนำหนกได แตยากจะควบคมไวไมใหนำหนกเพมขนมาในระยะยาวได ดงนนการปองกนจงเปนวธทดทสด

คลนกสขภาพเดกด เปนหนวยบรการสาธารณสขตามสถานอนามย หรอศนยสขภาพชมชนหรอโรงพยาบาลใหบรการฉดวคซนเดกตามเกณฑอาย

คดกรองและประเมนพฒนาการเดกตามเกณฑอาย รวมถงใหคำปรกษาพฒนาการเดกและโภชนาการเดกตามเกณฑอาย

Page 5: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 05Health Intervention and Technology Assessment Program

ทกฝายรวมใจ โภชนาการเดกไทยสมบรณ ปญหาโภชนาการขาดและเกนทกลาวมาทงหมด ลวนเปนปญหาเรงดวนทตองรบแกไข เพอลดผลกระทบตอสขภาพและศกยภาพดานสตปญญาของทรพยากรมนษยของประเทศ บคลากรสาธารณสข มบทบาทสงในการปองกนปญหาโภชนาการเหลาน เพราะเปนบคลากรทมโอกาสไดพบมารดาเมอแรกฝากครรภและเมอนำเดกมาตรวจท คลนกเดกสขภาพด ควรใชชวงเวลาเหลานในการใหความรแกมารดาเกยวกบการรบประทานอาหารใหไดอาหารทมคณคาทางโภชนาการเพยงพอ เพอใหทารกเตบโตสมบรณในครรภและมนำหนกปกตตงแตแรกเกด บคลากรสาธารณสขยงสามารถแนะนำการเลยงทารกดวยนมมารดาตงแตเรมตงครรภ แนะนำอาหารสำหรบมารดาทใหนมลกเพอใหทารกไดรบนำนมมารดาทมสารอาหารครบถวน เมอมารดาพาเดกมาตรวจสขภาพ ควรให คำแนะนำการเลยงดใหเดกไดรบอาหารทมคณคาโภชนาการครบถวนและปรมาณเหมาะสมตามวย สงเสรมกจกรรมทางกายและพฤตกรรมสขภาพ ตางๆ รวมทงชงนำหนกและวดสวนสงเดกทกครงเพอประเมนการเตบโตและภาวะโภชนาการ เพอใหเดกไดรบการปลกฝงพฤตกรรมบรโภคอาหารและพฤตกรรมสขภาพทดจนตดเปนนสยตงแตปฐมวย เพอใหมพนฐานทางชวภาพทด พรอมทจะไดรบการพฒนาขนตอไป หรอเมอเรมพบปญหาบคลากรดานสาธารณสขจะไดใหคำแนะนำไดทนทวงท นอกจากบคลากรดานสาธารณสขแลว อกหนวยงานหนงทมบทบาทสำคญในการหลอหลอมเดกใหมพฒนาการรอบดาน คอ ศนยเดกเลกและโรงเรยนอนบาล ซงมบทบาทสำคญรวมกบครอบครว จากการวเคราะหผลของการพฒนาเดกปฐมวยในการตดตามระยะยาว 20-30 ป หลายโครงการไดขอสรปตรงกนวา การลงทนในการดแลเดกปฐมวยใหผลคมคามาก มผลตอบแทนกลบสสาธารณะทงในแงเศรษฐกจและสงคมสงถง 17 เทา องคกรปกครอง

สวนทองถนของไทยจงควรใหความสำคญกบการพฒนาเดกอยางจรงจง โดยสนบสนนศนยเดกเลกและโรงเรยนรวมกบครอบครวในการเลยงดเดกไทยใหเตบใหญแขงแรง มสขภาพด และมเชาวนปญญาทพรอมจะเรยนร โรงเรยนควรจดการเรยนรในรปแบบบรณาการความรโภชนาการทจำเปนสำหรบชวตประจำวนเขาไปในบทเรยน จดกจกรรมทางกายและจดสภาพแวดลอมทเออใหนกเรยนไดมสขภาพดและปองกนโรคอวน พฤตกรรมสขภาพตางๆ ทปลกฝงในวยเดกนจะเปนนสยตดตวตอถงวยรนและผใหญ เปนเกราะปองกนปญหาโรคอวนและโรคเรอรงไมตดตออนๆ ในอนาคต มตวอยางทดจากหลายหนวยงานทมบทบาทรวมพฒนามาตรการ แนวทางและเทคโนโลย เพอโภชนาการเดก ราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย รวมกบ สถาบนโภชนาการ มหาวทยาลยมหดลไดจดทำแนวทางการใหอาหารวางสำหรบเดกอาย 2 ปขนไป ชมรมโภชนาการเดกแหงประเทศไทย พฒนาแนวทางการใหอาหารเดก 0-5 ป กรมอนามยพฒนาชดการใหบรการในคลนกเดกสขภาพด โครงการพฒนาระบบและกลไกเพอเดกไทยมโภชนาการสมวยของสมาคมโภชนาการแหง ประเทศไทยฯ พฒนาโปรแกรมสำเรจรปสำหรบเฝาระวงการเจรญเตบโตของเดก และโปรแกรมสำเรจรปสำหรบจดการอาหารกลางวนโรงเรยน พรอมทงนวตกรรมสอการใหอาหารเดกสำหรบครอบครวในรปของนทาน คมอผดแลเดกและชดเรยนรกลางทบรณาการความรดานโภชนาการสำหรบโรงเรยน เดกทเปนอนาคตของชาตจงสมควรไดรบอาหารและโภชนาการทถกตองนบแตปฏสนธในครรภมารดาตอเนองจนเตบใหญ โดยเฉพาะในชวงโอกาสทอง 3 ปแรก เพอปองกนการสญเสยศกยภาพตามตนทนทางพนธกรรม รวมทงดแลใหมสขภาวะทด พรอมรบการพฒนาใหเตมศกยภาพ เพอเปนพลงขบเคลอนเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

คลนกสขภาพเดกด เปนหนวยบรการสาธารณสขตามสถานอนามย หรอศนยสขภาพชมชนหรอโรงพยาบาลใหบรการฉดวคซนเดกตามเกณฑอาย

คดกรองและประเมนพฒนาการเดกตามเกณฑอาย รวมถงใหคำปรกษาพฒนาการเดกและโภชนาการเดกตามเกณฑอาย

Page 6: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 06 Health Intervention and Technology Assessment Program

หองสนทนา HITAP โดย สรพร มนะนนทน Email: [email protected]

อนาคตไทย ในมอเรา ากเดกคอความหวงของชาต อนาคตทดของชาตจง ขนอยกบเดกทมพฒนาการสมบรณทงทางรางกายและจตใจ แตทผานมากลบพบวานอกจากประชากรในวยเดกจะลดลงเนองจากอตราเกด ลดลงอยางตอเนองแลว เดกทเกดมายงมปญหาดานสขภาวะตางๆ ตามมาอกดวย เชน ความบกพรองทางการไดยนและทางสายตา โรคอวน สขภาพในชองปาก หรอแมกระทงการตงครรภในวยรนทไมพรอมเลยงดลก ทำใหเดกทเกดมามพฒนาการและคณภาพชวตทไมดนก แนนอนวาหากปญหาเหลานยงคงดำเนนไป ประเทศไทยคงไมสามารถพฒนาไดอยางเตมกำลง เนองจากประชากรไมมคณภาพและศกยภาพเพยงพอ หนวยงานทเกยวของ ไดแก ราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย โครงการพฒนาการดำเนนการจดทำเครองชวดภาระโรคและปจจยเสยงของประเทศไทย กรมอนามยและ HITAP ตางเลงเหนความจำเปนของการแกไขปญหา ดงกลาวอยางรวดเรวและเหมาะสม จงไดรวมมอกนวจยเพอพฒนานโยบายสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคในเดกอาย 0-5 ป โดยใชชอโครงการวา “อนาคตไทย” ภายใตการสนบสนนของกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

มหลกฐานทางวชาการสนบสนนอยางชดเจนวาเดกในชวงอาย 0-5 ป เปนชวงวยทพฒนาการของเดกในชวงอายนจะสงผล ตอการเตบโตเปนผใหญทมคณภาพชวตทด และยงสงผลตอ ลก-หลานของคนกลมนในอนาคตดวย นอกจากนการลงทนในเรองการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคของประชากรในกลมนมหลกฐานวามความคมคา ทงในเรองผลสมฤทธทางการศกษา อตราการจางงานทเพมขน รวมไปถงอาชญากรรมทลดลง เปนตน ดงนนการพงเปาหมายเฉพาะเจาะจงไปยงชวงวยดงกลาวจง นาจะใหผลลพธทคมคาและนาพอใจได

Page 7: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 07Health Intervention and Technology Assessment Program

ปญหาสขภาวะเดกทโครงการอนาคตไทยใหความสำคญ มดวยกน 6 เรอง ไดแก การตงครรภทไมพรอม ภาวะผดปกตแตกำเนด พฒนาการผดปกต ภาวะพรองโภชนาการและภาวะโภชนาการเกน ภาวะผดปกตทางสายตาและการไดยน และการขาดคณภาพของศนยพฒนาเดกเลก ซงปญหาสขภาวะเหลานเปนปญหาทไดรบการพจารณาแลววามความสำคญ ควรไดรบการแกไขอยางเรงดวน โดยการคดเลอกปญหาและแนวทางการแกไขนน ผานกระบวนการมสวนรวมและตดสนใจจากทกภาคสวนทเกยวของ กลาวคอ นกวจยรวบรวมและวเคราะหปญหาทงในเชงขนาดของปญหา ความเปนไปไดและมาตรการทใชในการแกไข รวมไปถงศกษาประสบการณการดำเนนนโยบายทเกยวของกบสขภาวะเดกในตางประเทศ หลงจากนนจงเขาสกระบวนการรบฟงความคดเหนของผเชยวชาญทงในระบบสขภาพ ระบบการศกษา ระบบสวสดการสงคม และผบรหารทงระดบชาตและทองถน รวมอภปรายจนสรปไดเปนขอเสนอแนะแนวทางแกไขปญหาในประเดนตางๆ อยางไรกด การแกไขปญหาเหลานอยางมประสทธภาพจำเปนตองอาศยความรวมมออยางจรงจงจากทกภาคสวนในสงคมไทย เชน ปญหาการตงครรภทไมพรอมตองอาศยครอบครว ชมชน และโรงเรยนในการรวมมอกนจดสงแวดลอมไมใหสมเสยงตอการเกดปญหา รวมทงใหการปลกฝงและใหความรจนเกดความตระหนกในหมวยรนถงผลกระทบทจะเกดขน

ปจจบนประเทศไทยมเดกอาย 0-5 ปทตองการความชวยเหลอ ดานพฒนาการประมาณ 4 แสนคน และมแนวโนมวาจะ

มจำนวนเดกทมปญหานมากขนเรอยๆ ในขณะทยงไมมมาตรการ ระดบชาตในการปองกน คดกรองกลมเสยง และกระตน

พฒนาการเดกอยางชดเจนและจรงจง โครงการอนาคตไทย จงเสนอแนะใหมนโยบายและมาตรการระดบชาต รวมถงพฒนา

ระบบสารสนเทศเพอตดตามประเมนสถานการณและแกไข ปญหาพฒนาการของเดกอยางมประสทธภาพ

นอกจากนการสงเสรมบทบาทของหนวยงานทดำเนนงานในประเดนตางๆ อยแลว ใหสามารถดำเนนงานไดอยางราบรน มความรวมมออยางเปนเอกภาพเปนอกแนวทางหนงทชวยใหการบรหารทรพยากรทมอยใหม ประสทธภาพมากขน เชน การสนบสนนมาตรการเพอสขภาวะดานโภชนาการของเดกไทยตามมตของสมชชาสขภาพแหงชาตครงท 2 การพฒนามาตรฐานศนยเดกเลก การสงเสรมบทบาทและพฒนาความรวมมอระหวางคณะกรรมการพฒนาอนามยการเจรญพนธแหงชาต คณะกรรมการคมครองเดกแหงชาต และคณะกรรมการสงเสรมการพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต เปนตน บทบาทหนกทสดในการแกไขปญหาจงอยทผกำหนดนโยบาย ซงมงบประมาณ บคลากร และทรพยากรอยในมอมากทสด โดยรายละเอยดขอเสนอแนะของโครงการอนาคตไทยในสวนทเกยวของกบกลมผกำหนดนโยบาย มดงน

Page 8: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 08 Health Intervention and Technology Assessment Program

การคดกรองความผดปกตแตกำเนด : ธาลสซเมย ภาวะพรองไทรอยดฮอรโมน และกลมอาการดาวน ภาวะผดปกตทง 3 ประเภทนมอตราคอนขางสงในเดกไทย และในชวงทผานมาประเทศไทยตองแบกรบภาระคาใชจายของความผดปกตดงกลาวไมนอยกวา 9,000 ลานบาทตอป ดงนนโครงการอนาคตไทยจงเสนอแนะใหกำหนดการตรวจคดกรองความผดปกตแตกำเนดทง 3 ประเภทเปนหนงในขอบงชสำคญทจะประเมนผลสมฤทธในการดำเนนงานแกไขปญหาความผดปกตแตกำเนดของเดกไทย และตองรายงานผลดงกลาวตอ ผบรหารระดบสงและสาธารณชนทกป ดานวธบรหารจดการในโครงการตรวจคดกรองธาลสซเมยและภาวะพรองไทรอยดฮอรโมนควรปรบเปลยนจากการจายเงนใหแกผใหบรการตามจำนวนครงทตรวจคดกรอง มาเปนการจายเงนตามผลสมฤทธของการทำงาน โดยหากสามารถตรวจคดกรอง แจงผล และรกษาภาวะพรองไทรอยดฮอรโมนไดทนเวลา จะไดคาตอบแทนตามทกำหนด นอกจากนหากมการตดตามผลและการรกษาประสบความสำเรจในปถดไป สามารถกำหนดคาตอบแทนเพมขนอก เพราะเปนการลงทนทคมคาเพราะชวยปองกนความสญเสยทางเศรษฐกจจากการปวยเปนโรคนได ในขณะเดยวกนการตรวจคดกรองธาลสซ เมยสามารถจาย คาตอบแทนแบบเดมได แตใหเปลยนจากการใหคาตอบแทนสำหรบการตรวจยนยนในแมมาเปนตรวจยนยนทงแมและพอรวมกนแทน เพราะการตรวจทงพอและแมจะใหผลยนยนทแมนยำกวา นอกจากนในกรณทวนจฉยเดกไดกอนอายครรภครบ 20 สปดาหกสามารถเพมคาตอบแทนไดอก สวนกรณของกลมอาการดาวน ควรจดใหมบรการตรวจคดกรองและวนจฉยกอนคลอดในหญงตงครรภทกราย โดยใหคำปรกษากอนการตรวจเลอด หากผลตรวจเปนบวกจะไดรบคำแนะนำใหเจาะนำครำ และใหบรการยตการตงครรภตามความสมครใจของครอบครวหลงจากใหขอมลประกอบการตดสนใจแลว

การจดระบบคดกรองและ สงตอเดกพฒนาการผดปกต ปจจบนประเทศไทยมเดกอาย 0-5 ปทตองการความชวยเหลอดานพฒนาการประมาณ 4 แสนคน และมแนวโนมวาจะมจำนวนเดกทมปญหานมากขนเรอยๆ ในขณะทยงไมมมาตรการระดบชาตในการปองกน คดกรองกลมเสยง และกระตนพฒนาการเดกอยางชดเจนและจรงจง โครงการอนาคตไทยจงเสนอแนะใหมนโยบายและมาตรการระดบชาต รวมถงพฒนาระบบสารสนเทศเพอตดตามประเมนสถานการณและแกไขปญหาพฒนาการของเดกอยางมประสทธภาพ โดยสงเสรมบทบาทของโรงเรยนในการคดกรองโรคสมาธสน (Attention deficit hyperactivity disorder-ADHD) และภาวะบกพรองทางการเรยนร (Learning Disabilities-LD) ตงแตระดบประถมศกษาตอนตน และมระบบทสามารถเชอมตอกบระบบบรการสขภาพ เพอการวนจฉยและรกษาในกรณของ ADHD และพฒนาใหโรงเรยนมความสามารถในการใหการศกษาแกเดก LD รวมกบผปกครอง สงสำคญอกประการหนงคอสนบสนนใหมระบบการสงตอทครบวงจร ใหมผเชยวชาญระดบกลางขนไปทำหนาทรบสงตอในระดบจงหวด และจะเปนการดทสดหากมทระดบอำเภอ เพอชวยแกปญหาการขาดชวงในการดแล เพราะปจจบนผปกครองทมฐานะยากจนไมสามารถพาเดกไปพบผเชยวชาญในโรงพยาบาลศนยหรอโรงพยาบาลประจำจงหวดได เนองจากปญหาคาใชจายในการเดนทาง เพราะการกระตนพฒนาการตองทำอยางตอเนอง

Page 9: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 09Health Intervention and Technology Assessment Program

กำหนดตวชวดภาวะพรองโภชนาการ และภาวะโภชนาการเกนอยางเหมาะสม ภาวะโภชนาการทงพรองและเกนนน เปนตนเหตของพฒนาการทางดานสมองลาชาและโรคเรอรงหลายชนด โครงการอนาคตไทยไดเสนอแนะแนวทางไวในกรณของภาวะพรองโภชนาการวา ควรกำหนดตวชวดผลการดำเนนงานดานโภชนาการ โดยใชเกณฑความชกของโรคโลหตจาง ภาวะเตยและนำหนกนอยกวาเกณฑในเดกไทย รวมทงการไดรบไอโอดนในหญงมครรภเปนสำคญ โดยกำหนดเปาหมายใหความชกของโรคโลหตจาง ภาวะเตยและนำหนกนอยกวาเกณฑในเดกไทย ลดลงรอยละ 50 ในระยะเวลา 5 ป ในขณะเดยวกนควรกำหนดเปาหมายในการลดความชกของภาวะนำหนกเกนและโรคอวนในเดกอาย 0-5 ปจากรอยละ 8 ใหเหลอรอยละ 5 ใน 5 ป พรอมทงพฒนาระบบการตดตามประเมนผลอยางจรงจงในระดบชาต ทงเรองการใหยานำวตามนเสรมธาตเหลก การใหยาเมดเสรมไอโอดน โฟลก และธาตเหลกแกหญงตงครรภและใหนมบตร รวมทงเรองภาวะโภชนาการโดยรวม นอกจากนควรมการสำรวจและประเมนสภาพเครองมอทใชประเมนการเจรญเตบโตของเดกและปรบปรงใหมความถกตองแมนยำอยางสมำเสมอ ควบคไปกบการวจยและพฒนามาตรการเสรมสารอาหารอนๆ ตามความตองการในแตละวย

การคดกรองภาวะผดปกตทางสายตา และการไดยน เนองจากยงไมเคยมการศกษาถงรปแบบการคดกรองความผดปกตทางการไดยนทเหมาะสมสำหรบประเทศไทย โครงการอนาคตไทยจงไดเสนอใหมการวจยและพฒนาระบบการคดกรอง ตดตาม และสงตอเดกทมความผดปกตทางการไดยนทมประสทธภาพ โดยแบงเปน 2 กรณคอ การคดกรองเมอแรกเกดเพอหาความผดปกตแตกำเนด และการคดกรองในเดกอาย 3 ปซงเปนวยเรมเรยนรและเขาสงคม ทงนหากพบความผดปกตสามารถใหเครองชวยฟง แตหากเปนความผดปกตรนแรงอาจพจารณาผาตดฝงประสาทหเทยม ในขณะเดยวกน ควรกำหนดใหมการคดกรองความผดปกตทางการมองเหนในเดกอาย 3-5 ปในศนยพฒนาเดกเลกและโรงเรยนอนบาลทกแหง โดยใหครและพเลยงเดกเปนผคดกรอง ภายใตการสนบสนนดานวชาการ อปกรณและเครองมอจากกระทรวงสาธารณสขรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน เมอพบความผดปกตควรสงตอสถานพยาบาล โดยสำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตใหการสนบสนนดานงบประมาณแกสถานพยาบาล การจดบรการ “คลนกสขภาพเดกดคณภาพ” โครงการอนาคตไทยไดเสนอแนะใหมการสนบสนนแนวทางการจดบรการ “คลนกสขภาพเดกดคณภาพ” โดยสงเสรมบทบาทในการเปนแหลงใหคำปรกษาและใหความรแกผปกครอง บรการคดกรองความผดปกตตางๆ ดวยเครองมอทเปนมาตรฐาน เปนแหลงฐานขอมลสำหรบบคลากรทางการแพทย เพอทราบสถานการณและใชในการประเมนตดตามผลการดำเนนงาน โดยจะตองมการตดตามผลการดำเนนงานของคลนกอยางจรงจง ภายใตการสรางแรงจงใจทเหมาะสมแกเจาหนาท หากการดำเนนงานตามขอเสนอแนะในโครงการอนาคตไทยประสบผลสำเรจ จะชวยแกไขปญหาสขภาวะทเกดกบประชากรวย 0-5 ปจำนวนกวา 2.1 ลานคนจากทงหมด 4.8 ลานคน โดยคาดวาตองการงบประมาณเพมเตมประมาณ 4 พนลานบาท แตในขณะเดยวกนจะชวยประหยดงบประมาณและความสญเสยทางเศรษฐกจจากปญหาเหลานไดอยางนอย 6 พนลานบาท จงนบเปนความคมคาทไมควรมองขาม ทงนไมใชเพอใครแตเพออนาคตของไทยทงชาตนนเอง

หากการดำเนนงานตามขอเสนอแนะในโครงการอนาคตไทย ประสบผลสำเรจ จะชวยแกไขปญหาสขภาวะทเกดกบ

ประชากรวย 0-5 ปจำนวนกวา 2.1 ลานคน จากทงหมด 4.8 ลานคน

Page 10: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 10 Health Intervention and Technology Assessment Program

ากทคณะนกวจยไดนำเสนอผลการวจยใน ‘โครงการ อนาคตไทย’ ใหแกผกำหนดนโยบายและผทมสวน เกยวของหลายหนวยงานเมอวนท 28-29 กมภาพนธ 2555 ทผานมา หลายฝายใหความสนใจตดตามความคบหนาวาจะเกดการเปลยนแปลงอยางไร งานวจยจะถกนำไปใชหรอไม นกวจยจงเขยนบทความนขนเพอใหขอมลความคบหนาของการพฒนานโยบายทเกยวของกบขอเสนอจากโครงการอนาคตไทย และสรปเหตการณสำคญ รวมทงความคบหนาในการนำขอเสนอจากโครงการวจยไปสนโยบายและการปฏบต หลงจากการประชมนำเสนอผลการวจย มหลายหนวยงานขานรบงานวจยในโครงการนและเชญนกวจยไปนำเสนอผลการวจยอยางตอเนอง เชน การนำเสนอผลการศกษาจากโครงการอนาคตไทยในงานประชมการเรยนรของเดกและเยาวชน ในหวขอ

สรปความคบหนาการผลกดน

‘โครงการอนาคตไทย’ ไปสนโยบายและการปฏบต

โดย จอมขวญ โยธาสมทร Email: [email protected]

สถานการณดานสขภาพของเดกปฐมวย (อาย 0-5 ป) ซงจดโดย สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) นอกจากนนยงมความคบหนาของการดำเนนงานรวมกบหลายหนวยงาน ทกระดบอยเปนระยะๆ หลายครงเปนการดำเนนงานทเนนเฉพาะประเดน เชน การประชมหารอกรอบการดำเนนแผนงานควบคม ปองกนโรคธาลสซเมย ในประเทศไทย โดยเนนเรองการปรบเปลยนระบบการเบกจายใหมประสทธภาพ ยงขนซงจดโดย สำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) การประชมปรกษาหารอพจารณาแนวทางการดำเนนงานรวมกนในเรองการพฒนาศนยเดกเลกโดยม สสส. สำนกสนบสนนสขภาวะเดก เยาวชน และครอบครว (สำนก 4) เปนเจาภาพ บางครงกเปนการประชมนำเสนอ/แลกเปลยนในภาพกวาง เชน การหารอเรองการเคลอนนโยบายเดกปฐมวยซงจดโดย สสส. เปนตน

Page 11: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 11Health Intervention and Technology Assessment Program

จดเปลยนทสำคญของการขบเคลอนนโยบาย เกดจากนโยบายของนายกรฐมนตรซงมคำสงให กระทรวงสาธารณสข (สธ.) สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และ สำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) ทำงานรวมกน ในเรองทเกยวของกบสขภาพของประชาชนไทย ในการน สสส. ไดเสนอประเดนทจะทำงานรวมกน คอการพฒนาศนยพฒนาเดกเลก เพราะนอกจากจะเปนการตอบสนองตอนโยบายทเกยวของกบเดกปฐมวยซงเปนสงทนายกรฐมนตรใหความสนใจ ศนยพฒนาเดกเลกยงเปนพนททสำคญในการดำเนนนโยบายการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค ซงทงสามหนวยงานสามารถมบทบาทสำคญ โดยทกฝายตางเหนดวยกบขอเสนอน นอกจากการดำเนนงานรวมกนในประเดนดงกลาวแลว สปสช. ไดยนขอเสนอการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคสำหรบเดกปฐมวย ภายใตชอ “อนาคตเดก (อนาคตปฐมวย) อนาคตชาต” ซงพฒนามาจากรายงานวจยโครงการอนาคตไทย ขณะทกระทรวงสาธารณสข (สธ.) โดยกรมอนามย กำลงพจารณาการนำขอเสนอแนะเชงนโยบายไปใชโดยเรมจากศนยเขตกรมอนามยอยางจรงจง

เหตการณสำคญ และความคบหนาการนำขอเสนอจากโครงการวจยไปสนโยบายและการปฏบต

วนท เหตการณ

28-29 ก.พ. 55 คณะนกวจยนำเสนอผลการศกษาโครงการอนาคตไทย แกผกำหนดนโยบาย ผปฏบตงาน และนกวชาการทงในระดบประเทศ และทองถน จากทงกระทรวงสาธารณสข กระทรวงศกษาธการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และจดแถลงขาว โดย นพ.สรวทย คนสมบรณ รฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสข นพ.วนย สวสดวร เลขาธการสำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต นพ.สมยศ ดรศม อธบดกรมอนามย ศ.นพ.สมศกด โลหเลขา ประธานราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย รบแกปญหาเดก 0-5 ป ในเรองสำคญ 6 ดาน ตงแตปญหาการ ตงครรภในวยรน ปองกน คดกรอง และรกษาโรค ไปจนถงสงเสรมพฒนาการและพฒนาศนยพฒนาเดกเลก1

16 ม.ค. 55 การประชมปฏบตการดานการพฒนาเดกปฐมวยททำเนยบรฐบาล นายกรฐมนตรไดขอใหตงคณะทำงานเพอรวมหารอถงรปแบบของกรอบการจดทำแผนพฒนาเดกปฐมวยทชดเจนรวมกน ซงประกอบดวยกระทรวงศกษาธการ กระทรวงสาธารณสข และ กระทรวงมหาดไทย โดยมอบใหกระทรวงสาธารณสขเปนผราง แลวมาเสนอในทประชมรวมของกระทรวงทเกยวของใหความเหนชอบเพอดำเนนการตอไป

16 ม.ค. 55 กระทรวงสาธารณสข ขานรบนโยบายนายกรฐมนตรพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต มงใหเดกไทยมคณภาพ มคณสมบต ดยกกำลงสาม คอสขภาพกาย-ใจด ไอควดไมนอยหนาเดกสากล และมอควด โดยดแลตงแตอยในครรภจนกระทงหลงคลอด การเตรยมความรใหพอแม การเลยงลกดวยนมแม 6 เดอน ตรวจคดกรองปองกนแกไขความผดปกตแตเนนๆ และพฒนาคณภาพศนยเดกเลกกวา 20,000 แหง ใหผานมาตรฐานศนยเดกเลกนาอย2

30 เม.ย. 55 รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขเปดตวนวตกรรมชวยผปกครองดแลพฒนาการเดกแรกเกดจนถง 5 ปทจงหวดเชยงราย โดยนายวทยา บรณศร เปนประธานเปดตวนวตกรรมสงเสรมพฒนาการเดกแรกเกดจนถง 5 ป สำหรบ ผปกครอง และมอบนโยบายการพฒนาเดกแรกเกดจนถง 5 ป ใหแกผบรหาร นกวชาการ เจาหนาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำบล ผดแลศนยเดกเลกในตำบล และ อสม. ในจงหวดเชยงราย จำนวน 600 คน3

30 พ.ค. 55 สสส. เชญคณะนกวจยอนาคตไทยรวมประชมกบผเกยวของเพอสนบสนนการดำเนนงาน และวางแนวทางการทำงานรวมกนทชดเจนและสอดคลองระหวางหนวยงานตางๆ ในประเดน “การพฒนาสขภาวะกลมเดกปฐมวย (0-5 ป)”

19 ม.ย. 55 สปสช. จดประชมผเชยวชาญ เชญคณะนกวจยอนาคตไทยรวมประชมหารอกรอบกจกรรมการดแลและสงเสรมสขภาพเดกปฐมวย เพอเตรยมประเดนในการนำเสนอขอเสนอแนะเชงนโยบายแกนายกรฐมนตร

9 ก.ค. 55 กรมอนามยเชญผเชยวชาญและคณะนกวจยโครงการอนาคตไทยประชมเพอกำหนดทศทางการทำงานดแลสงเสรมสขภาพเดกไทย ผลจากการประชม นพ. สมศกด ภทรกลวณชย รองอธบดกรมอนามย จะนำขอเสนอแนะทไดรบไปพจารณาในการประชมกบศนยเขตทงหมดเพอพจารณานำขอสรปเชงนโยบาย ไปสการปฏบต

1 ทมา http://www.hitap.net/news-documents/news/activities/10879 2 ทมา http://beid.ddc.moph.go.th/th_2011/news.php?g=4&items=452 3 ทมา http://media.thaigov.go.th/pageconfig/viewcontent/viewcontent1.asp?pageid=471 &parent=468&directory=1783&pagename=content2&contents=67112

Page 12: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 12 Health Intervention and Technology Assessment Program

SPECIAL โดย ชลญธร โยธาสมทร และ อภญญา มตเดช Email: [email protected] [email protected]

เลาเรองดวยภาพ...

ปญหาเดกไทย

Page 13: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 13Health Intervention and Technology Assessment Program

Page 14: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 14 Health Intervention and Technology Assessment Program

Page 15: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 15Health Intervention and Technology Assessment Program

Page 16: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 16 Health Intervention and Technology Assessment Program

Page 17: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 17Health Intervention and Technology Assessment Program

โดย ชลญธร โยธาสมทร และ อภญญา มตเดช Email: [email protected] [email protected]

นเปนปท 10 ทคนไทยทกคนไดมสทธใช “บตรทอง” หรอ “โครงการ 30 บาท รกษาทกโรค” ซงเปนบรการ สขภาพท ได รบคำชนชมจากนานาประเทศว าเปนตนแบบระบบหลกประกนสขภาพทดใหกบประเทศกำลงพฒนาตางๆ ทวาระบบหลกประกนสขภาพของไทยยงไมครอบคลมโรคหรอความผดปกตบางอยาง ทเกยวของกบการสรางเสรมสขภาพเดกเลก มหลกฐานทางวชาการสนบสนนอยางชดเจนวาในชวงอาย 0-5 ป เปนชวงอายทสำคญทสด เนองจากเปนวยทตองไดรบการเลยงดและรบสารอาหารทเหมาะสม มการเจรญเตบโตสมวยและมพฒนาการดานสมอง การมองเหน มทกษะดานภาษาและสงคม เพอเตบโตไปเปนผใหญทด ซงพฒนาการทดเหลานยงสงผลไปถงรนลกคนกลมน การสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคของเดกกลมน เปนการลงทนทคมคาตอสงคม เพราะทำใหเดกกลมนมโอกาสเตบโต ประสบความสำเรจดานการศกษา การงาน และสงผลถงทำใหอาชญากรรมลดลง (ขนอยกบปจจยสวนบคคล กระบวนการ และบรบทของการเลยงดเดกดวย) ความผดปกตดานสขภาพบางอยางสามารถปองกนหรอแกไขไดตงแตยงเลก แตหากปลอยทงไว ความผดปกตนนจะเปนตวบอนทำลายคณภาพชวตของคนกลมนและทำใหชาตตองสญเสยทรพยากรทสำคญอยางนาเสยดาย

คดถงอนาคตชาต ตองชวย Kids ใหมคณภาพ

ปญหาสายตาเดก ทผใหญไมใสใจ เดกทมความบกพรองทางสายตา ควรไดรบโอกาสในการตรวจรกษาเพอใหเขาเหลานนมโอกาสในการพฒนาอยางเทาเทยม แตหากระบบสขภาพ ระบบการศกษา หรอแมแตครอบครวเอง ไมสามารถระบไดวาเดกเหลานตองการความชวยเหลอ ไมเพยงแตเขาเหลานนจะถกละเลย แตอาจหมายถงการทำลายอนาคตของเดกคนหนงโดยไมรตว หนงในตวอยาง คอเรองราวของเดกชายปก (นามสมมต) อาย 7 ขวบ เขาถกครตเปนประจำ

Page 18: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 18 Health Intervention and Technology Assessment Program

เพราะไมสามารถทำตามคำสงครได ครสรปวาเปนเพราะปกไมตงใจเรยน เมอปกทำผดพลาดเปนประจำครจงสรปวาปกเปนเดกโง ปกอยในครอบครวทพอแมหาเชากนคำ ไมมเวลาดแลพฒนาการหรอสอนการบาน เพยงเหนวาลกสามารถกนได นอนหลบ ดแลตวเองไดกเพยงพอ แมจะเหนวาปกมกมอบตเหตชนโนนชนนอยบอยๆ แตพอแมกไมไดฉกคด เพราะคดวาเปนเดกซน ทงครและพอแมตางคดวาปกโง พวกเขาไมเคยรวาปกมองไมชดมาตงแตเกด ปกไมเคยไดรบการตรวจวดสายตาและไมเคยรวาการทตวเองมองไมชด เปนความผดปกต เพราะภาพรอบตวทไมชดเจน เปนภาพทปกเหนมาตงแตจำความได ในความเปนจรงมเดกแบบปกอกหลายคน ทถกตดสนวาโง ทงๆ ทสมองปกตดทกอยาง แมระบบตรวจคดกรองทารกแรกคลอดเบองตนในปจจบน มการตรวจตาเข ตาเหล รวมทงอนามยบางแหงใหบรการตรวจวดสายตาเดก อยางไรกด ยงพบปญหาขาดเครองมอมาตรฐานสำหรบตรวจวดสายตาเดกเลก ขาดแคลนจกษแพทยเดก รวมทงไมมระบบสนบสนนแวนตากบเดกในชดสทธประโยชน ดวยปญหาเหลาน ประเทศไทยควรมระบบตรวจคดกรองความผดปกตทางสายตาของเดกอยางไร จงจะชวยใหเดกอยางปกไมถกละเลย

พฒนาการของหน คณครชวยได โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ (HITAP) รวมกบ คณะทำงานโครงการสงเสรมสขภาพตา กระทรวงสาธารณสข ไดศกษาความเปนไปไดในการใหครเขามาเปนกำลงสำคญในการตรวจคดกรองความผดปกตทางสายตาของเดกในเบองตน ในโครงการนำรอง 4 จงหวด คอ นครพนม สมทรปราการ ลำพน และสราษฎรธาน และพบวาครประจำชนในระดบชนอนบาลและประถมศกษาทไดรบการอบรมการตรวจคดกรองเบองตน สามารถชวยคนหาเดกทมความผดปกตทางการมองเหนไดอยางมประสทธภาพ และสงตอใหจกษแพทยเดกเพอวนจฉยและรกษา รวมทงสนบสนนแวนตาใหกบเดกทตองการ โครงการคดกรองความผดปกตทางสายตาของเดกในเบองตนน นบเปนรปแบบทเหมาะสมในบรบทของประเทศไทย และเปนขอเสนอใหผกำหนดนโยบายนำไปพจารณา เพราะการมองเหนเปนหนงในพฒนาการทสำคญของเดก นอกจากนนการเขาถงสทธทจะไดรบการพฒนากเปนสงทเดกทกคนควรไดรบอยางเทาเทยม หากมการวางระบบดงกลาวอยางทวถง ประชากรไทยราว 1 แสนคน อาจไมตองกลายเปนคนตาบอดหรอมพฒนาการลาชา เพราะไดรบการรกษาทนทวงท หลงจากทปกไดรบการตรวจและสงตอใหจกษแพทย ครประจำชนกพดดวยนำเสยงระคนเศราวา “หลงตมาตงนาน ไอเรากนกวามนโง ทไหนได มนมองไมเหน”

Page 19: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 19Health Intervention and Technology Assessment Program

ศ.นพ.สมศกด โลหเลขา ประธานราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย กลาวในงานแถลงขาว โครงการอนาคตไทยเพอการสรางเสรมสขภาวะเดกอาย 0-5 ป เมอวนท 29 ก.พ. 2555 วา “ราชวทยาลยกมารฯ สนบสนนใหมการเฝาระวงและตดตามพฒนาการของเดกเปนระยะเพอคดกรองเดกทมปญหาพฒนาการชา มปญหาในการเรยนร สมาธสน เปนโรคออทสตก เพอจะไดดแลแกไขตงแตเดก การตรวจคดกรองเรองพฒนาการของเดก การตรวจการมองเหนตงแตในวยเดกจะชวยใหเดกไดพฒนาเตมศกยภาพ ถาเราวนจฉยไดชาเดกเหลานกจะเสยโอกาสและสรางปญหาใหแกประเทศชาตในระยะยาว” โรคทางพนธกรรม แลวแตเวรกรรมจรงหรอ โรคทางพนธกรรมรายแรงบางโรคสามารถปองกนไดงายๆ ดวยการตรวจ คดกรองทมประสทธภาพ การตรวจเลอดกอนตดสนใจตงครรภ เชน โรคธาลสซเมย (โรคโลหตจางทางพนธกรรม) มระบบคดกรองทบรรจอยใน ชดสทธประโยชนของบตรทอง แตในทางปฏบตนนยงมชองโหว ทำใหมเดกเกดมาพรอมโรคนจำนวนมากเกนกวาทระบบการรกษาจะรองรบได เดกทเกดมาพรอมธาลสซเมยรนแรงจะมชวตททกขทรมาน พอแมเปนทกข ทงกายใจ การตรวจเลอดกอนตดสนใจตงครรภนนจะตรวจทงพอและแม เพอดวาเปนพาหะหรอไม หากพบวาเปนพาหะทงค ลกทเกดมายอมมโอกาสเปนโรคสง จงควรหลกเลยงการตงครรภ หรอหากตงครรภแลวการตรวจคดกรองทารกตงแตอยในครรภจะชวยใหพอและแมรบรความเสยงและเตรยมตวรบสถานการณไดดขน ในชดสทธประโยชนของไทยมการตรวจคดกรองธาลสซเมยใหแกคเสยงและ คสมรสเมอมาฝากครรภ รวมทงมการวนจฉยกอนคลอด แตยงไมมการประเมนผลอยางเปนระบบ และทผานมามกไดตรวจเฉพาะแม ซงหากเดกเกดมาแลวเปนโรคกตองแกปญหาดวยการรกษาเทานน ในกรณทเปนโรคธาลสซเมยชนดรนแรงการรกษามทงการรกษาดวยการประคองอาการไปตลอดชวต นนคอ การใหเลอดและยาขบเหลก ซงตองปกเขมคาไวทแขนนอยๆ แสนบอบบางของเดกนาน 8-10 ชวโมง 5-7 วน ตอหนงสปดาห การรกษาทมกระบวนการยาวนานนทำใหเดกตองขาดเรยน ขาดการสรางสงคม พอแมบางรายตองลาออกจากงาน หรอยายทอยมาเชาบานใหใกลโรงพยาบาล ไมสามารถใชชวตตามปกตได และจะเปนอยางนไปตลอดชวตของเดก ซงผปวยโรคธาลสซเมยชนดรนแรงนมกมอายไมเกน 30 ป สวนการรกษาใหหายขาดทำไดวธเดยวคอการใชเทคโนโลยปลกถายเซลลตนกำเนดเมดเลอด ทมโอกาสรกษาสำเรจสงถงรอยละ 80-90 แตคารกษาสงมาก ตงแต 700,000-2,000,000 บาท

พอของเดกทเปนโรคโลหตจางชนดรนแรงคนหนงเลาวา “เมอรวาลกเปน (โรคธาลสซเมยชนดรนแรง) พอแอบรองไหทกวน ทกครงทมองลก กไดแตคดวาลกจะอย ไดไม เกนอาย 30 จรงๆหรอ” อกครอบครวหนงซงมลกอาย 5 ขวบปวยเปนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง ตดสนใจเฝาเกบหอมรอมรบอยถง 4 ป เพอนำเงนมารกษาลกดวยวธปลกถายเซลลตนกำเนดเมดเลอด แตสดทายคารกษากเพมจาก 1,500,000 บาทเปน 2,000,000 บาท จงตองยอมเปนหนเพอรกษาลกใหหายขาด แตความทกขเขญเหลานสามารถบรรเทาลงไดหากการตรวจคดกรองทมอยมประสทธภาพ เพราะจะทำใหมเดกเกดมาพรอมโรคนลดลง แมเดกอาย 0-5 ป เปนชวงอายทสำคญทสดในการสรางพฒนาการตางๆ แตการสำรวจและวจยปจจบนกลบพบวา เดกในวยนกำลงประสบปญหาทบนทอนสขภาวะอยางมาก ทงการเลยงดทไมเหมาะสม (เชน ศนยเดกเลกไมไดคณภาพ และพอแมทไมพรอมเลยงลก) การมโภชนาการไมเหมาะสม และขาดระบบคดกรองทางสขภาพทมประสทธภาพ ปญหาเหลานเกดขนทงในระดบนโยบายและการปฏบตในทกระดบ การแกไขปญหาสขภาพและพฒนาการเดกจะไมสามารถเกดขนไดเพยงความชวยเหลอจากครอบครว ผเชยวชาญดานสาธารณสขหรอดานการศกษาเทานน หากแตเราตองรวมมอกน เพอเดกไทยจะมโอกาสเทาเทยมในการเตบโตและพฒนาเปนทรพยากรมนษยทเปยมคณภาพ สรางสรรคคณคาใหสงคมและเราทกคนไดเกบเกยวรวมกน เพราะคณภาพเดกไทยในวนนจะเปนทรพยากรทสำคญในวนหนา

Page 20: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 20 Health Intervention and Technology Assessment Program

หองนงเลน โดย กตตยา พพฒนเศวต Email: [email protected] ขาวสาร

ประจำเดอนเมษายน-มถนายน 2555

สวรส. รวมกบ HITAP จดแถลงขาว “ผลประเมนการดำเนนมาตรการสรางเสรมสขภาพ ของ สสส.” คณคาทประชาชนให…และทางเลอกสเปาหมายทคมทน

ดร.นพ.ยศ ตระวฒนานนท ชแจงถงขอจำกดและความนาเชอถอของเครองมอทใชในงานวจยวา “งานวจยชนนเปนการประเมนผลมาตรการสรางเสรมสขภาพของ สสส.จากมมมองทางเศรษฐศาสตรเพยงดานเดยวเทานน มไดศกษาผลการทำงานของ สสส. ทงหมดในภาพรวม ดงนนหากจะมการนำขอมลงานวจยไปใชตองระมดระวงถงขอจำกดน อยางไรกตามเครองมอทใชศกษา หรอการวดความเตมใจจาย นบเปนเครองมอทใชในการวจยทเปนทยอมรบในตางประเทศ โดยนำไปใชศกษาการใหคณคาของสงตางๆ ทไมมขายในตลาด เพอใหทราบคณคาทสงคมให”

เมอวนท 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2555 สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.) รวมกบ HITAP จดแถลงขาวผลวจยการประเมนมาตรการสรางเสรมสขภาพของ สสส. โดยนำแนวคดการประเมนทางเศรษฐศาสตรเขามาประเมนผลการดำเนนงานดานการสรางเสรมส ขภาพของ สสส . ในงานน ได ร บ เก ยรต จาก นพ.อำพล จนดาวฒนะ เลขาธการสำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต นพ.ณรงคศกด องคสวพลา อดตอธบดกรมอนามย และผเชยวชาญดานการสรางเสรมสขภาพ และ นพ.พงษพสทธ จงอดมสข ผอำนวยการสถาบนวจยระบบสาธารณสข รวมใหขอคดเหนตอผลงานวจยและกาวตอไปของการสรางเสรมสขภาพ นพ.อำพล จนดาวฒนะ ใหขอเสนอแนะตองานวจยวาการศกษาความคมคาในการทำงานของหนวยงาน เชน สสส. ตองระมดระวงในการทำงานเนองจากงานดานสงเสรมสขภาพเปนงานเชงสงคม ไมสามารถวดเปนตวเลขทางเศรษฐกจและประเมนคณคาได ทงน ไมวาจะวดออกมาไดตวเลขเทาไหร กไมสามารถสรปวาเปนผลการทำงานของหนวยงานนโดยเฉพาะ เพราะสงทเกดขนเปนผลรวมของการทำงานทงหมดของสงคม งานวจยดงกลาววดไดเพยงบางสวนเทานน

Page 21: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 21Health Intervention and Technology Assessment Program

เครอขายเพอการประเมนเทคโลยดานสขภาพ ในภมภาคเอเชย จดประชมวชาการนานาชาต ครงท 1 (The First HTAsiaLink Annual

Conference) เมอวนท 14-16 พฤษภาคม พ.ศ. 2555 HITAP รวมกบหนวยงานเพอการประเมนเทคโนโลยดานสภาพในภมภาคเอเชย ไดแก National Evidence-based Healthcare Collaborating Agency (NECA) สาธารณรฐเกาหล, HTA division (Center for Drug Evaluation) ไตหวน, National Institute of Public Health ประเทศญปน, Universiti Sains Malaysia ประเทศมาเลเซย, China National Health Development Research Center ประเทศจน และ Ministry of Health ประเทศสงคโปร จดประชมวชาการเครอขายการเพอประเมนเทคโนโลยดานสขภาพในภมภาคเอเชย ครงท 1 (The First HTAsiaLink Annual Conference) ทจงหวดเพชรบร โดยมวตถประสงคเพอพฒนาศกยภาพของบคลากรและองคกรทางดานการประเมนฯ และเพอเชอมความเขมแขงของเครอขายในภมภาคเอเชย ทงนในงานดงกลาวมผ เขารวมประชมราว 80 คนจาก 9 ประเทศ การประชมวชาการนานาชาตครงน เปดเวทใหนกวจยรนใหมรวมนำเสนอผลงานวจยและรบฟงขอคดเหนจากผเชยวชาญดานการประเมนฯ จากตางประเทศ โดยแบงการนำเสนอเปน 2 กลม คอ งานวจยทางดานเศรษฐศาสตรสขภาพ (Economic Evaluation) และงานวจยเชงระบบสขภาพ (Health System Research) ทงน ยงไดรบเกยรตจากผเชยวชาญจากตางประเทศ มานำเสนอเรองราวความคบหนาของ HTA ในประเทศตางๆ

ผสนใจสามารถดาวนโหลดเอกสารการประชมไดท Conference agenda:

http://dl.dropbox.com/u/37784725/HTAsiaLink%20agenda.pdf Slide presentations:

http://dl.dropbox.com/u/37784725/HTAsialink-Presentation.rar

การประชมเพอนำเสนอผลวจยความคมคาของราคาวคซนปองกนไวรสเอชพว

เมอวนท 7 มถนายน พ.ศ. 2555 ณ หองประชมชยนาทนเรนทร สำนกงานปลดกระทรวงสาธารณสข HITAP เขานำเสนอผลวจยความคมคาของราคาวคซนปองกนไวรสเอชพว ในการประชมวาระการปองกนมะเรงปากมดลกโดยการใชวคซน โดยการประชมดงกลาวมขนเพอระดมความคดเหนในการจดทำขอเสนอสำหรบนโยบายการปองกนและควบคมมะเรงปากมดลกโดยการใชวคซนในประเทศไทย ในการน นพ.สรวทย คนสมบรณ รฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสข เปนประธาน โดยมผทรงคณวฒจากหลายหนวยงานเขารวมใหขอคดเหน อาท ประธานราชวทยาลยสตนรแพทยแหงประเทศไทย ตวแทนของมหาวทยาลยเชยงใหม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ตวแทนภาคประชาชน และตวแทนจากองคการอนามยโลก โดยทประชมมขอสรปวา 1. ภาครฐควรดำเนนนโยบายแบบบรณาการทงดานการใหขอมลท ถกตองกบสงคม จดบรการการตรวจคดกรองทเปนมตรกบสตร และเชอมตอกบบรการรกษามะเรงปากมดลกอยางมประสทธภาพ 2. ไมวาจะมนโยบายสนบสนนการใชวคซนหรอไม การคดกรอง มะเรงปากมดลกตองไดรบการสนบสนนอยางตอเนองและเพม ความเขมขนใหมากยงขน 3. ใหผเกยวของในระบบประกนสขภาพทง 3 กองทน รวมกนแกไข ปญหาความเหลอมลำในการเขาถงบรการตรวจคดกรองและ รกษาพยาบาลมะเรงปากมดลก 4. เสนอใหมการพจารณาวคซนผานกลไกคณะอนกรรมการวคซน แหงชาตและคณะอนกรรมการพฒนาชดสทธประโยชนและ ระบบบรการของสำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตทมอยแลว

Page 22: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 22 Health Intervention and Technology Assessment Program

การประเมนผลลพธของการดำเนนมาตรการ

สรางเสรมสขภาพ : การประเมนความเตมใจจาย

ของครวเรอนตอมาตรการสรางเสรมสขภาพของ

สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

รายงานการวจย : การประเม

นผลลพธของการดำเนนมาตรการสรางเสรมสขภาพ : การประเม

นความเต

มใจจายของครวเรอนตอมาตรการสรางเสรมสขภาพของสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (ส

สส.)

7

สถาบนวจยระบบสาธารณสข

การประเมนผลลพธของการดำเนนมาตรการ

สรางเสรมสขภาพ : การพฒนาแนวทางการกำหนด

เปาหมายและตวชวดของการดำเนนงานสรางเสรม

สขภาพของ สสส. โดยใชขอมลจากการศกษา

ตนทนความเจบปวย

รายงานการวจย : การประเม

นผลลพธของการดำเนนมาตรการสรางเสรมสขภาพ : การพฒ

นาแนวทางการกำหนดเปาหมายและต

วชวดของการดำเนนงานสรางเสรมสขภาพของ สสส. โดยใชขอมลจากการศกษาตนทนความเจบปวย

6

สถาบนวจยระบบสาธารณสข

รายงานการวจยการประเมนผลลพธของการดำเนนมาตรการสรางเสรมสขภาพ: การประเมนความเตมใจจายของครวเรอนตอมาตรการการสรางเสรมสขภาพ

ของสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

รายงานการวจยการประเมนผลลพธของการดำเนน มาตรการสรางเสรมสขภาพ: การพฒนาแนวทาง

การกำหนดเปาหมายและตวชวดของการดำเนนงาน สรางเสรมสขภาพของ สสส. โดยใชขอมล

จากการศกษาตนทนความเจบปวย

Multi-criteria decision analysis for priority setting of

health interventions in Thailand

หนงสอแนะนำ ประจำเดอนเมษายน-มถนายน 2555

หองสมด HITAP โดย กตตยา พพฒนเศวต Email: [email protected]

Page 23: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 23Health Intervention and Technology Assessment Program

รอบรว HITAP ขาวฝากจากหนวยงานดานสขภาพ

Email: [email protected]

นอดตทผานมา ประเทศไทยอาจนบไดวาเปนประเทศท โชคดและรอดพนจากพบตภยทางธรรมชาตทรายแรงมา ได โดยไมสญเสยชวตและทรพยสนจนถงขนวกฤต แตในชวงไมกปมาน “ภยพบต” เปนสงทคนไทยไดสมผสและไดรบบทเรยนกนถวนหนา รวมทงมแนวโนมเกดขนบอยครงและรนแรงมากยงขนไมวาจะเปน นำทวม ดนถลม นำปาไหลหลาก ภยแลง ภยหนาว แผนดนไหว รวมทงสนาม ดงนนการเตรยมพรอมรบมอจงเปนสงจำเปนทสด เพอลดความเสยหายทไมควรจะเกดขน สงสำคญคอการวางแผนเตรยมพรอมทางดานการแพทยฉกเฉน เพราะภยพบตทเกดขนแตละครงจะตามมาดวยผบาดเจบ ผปวยฉกเฉน หรอแมแตกรณทรายแรงทสดคอการเสยชวต ทอาจจะเกดขนไดไมมากกนอย! ทำความรจกทม “DMERT” หนวยการแพทยฉกเฉนเคลอนทเรว DMERT ยอมาจาก Disaster Medical Emergency Response Team เรยกอกอยางวา “ชดปฏบตการแพทยฉกเฉนเคลอนทเรวตอบโตภยพบต” ทมนเกดขนมาจากการผสมผสานขอดของทม MERT (Medical Emergency Response Team) กบขอดของทม DMAT (Disaster Medical Assistant Team) เขาดวยกน เพอลดความเสยหายตอชวตและทรพยสนจากภยพบตทกรปแบบ จดกำเนดของทม MERT (Medical Emergency Response Team) ทรเรมโดยกรมการแพทยและสมาคมเวชศาสตรฉกเฉน เมอป พ.ศ.2550 และทม DMAT (Disaster Medical Assistant Team)ทเปดอบรมมาแลวตงแตป 2551 เปนการบรณาการทงเรองการจดขนาดทมใหเหมาะสมมากขน เพอใหเกดความคลองตวในการออกปฏบต และการจดทมตามความชำนาญพเศษ เปนตน

ชดปฏบตการแพทยฉกเฉนเคลอนท เรวตอบโตภยพบต หรอ DMERT 1 ชด (ชดละ 11 คน) ประกอบดวย 1. แพทยเวชศาสตรฉกเฉน แพทยทรบผดชอบงานดาน สาธารณภย หรอแพทยทวไป จำนวน 2 คน 2. พยาบาลวชาชพทปฏบตงานดานการแพทยฉกเฉนหรอ สาธารณภย จำนวน 4 คน 3. เจ าพนกงานฉก เฉนการแพทย (EMT-I) เจาพนกงานสาธารณสข ชมชน หรอผชวยพยาบาล จำนวน 3 คน 4. พนกงานฉกเฉนการแพทย หรอ อาสาสมครฉกเฉนการแพทย (FR) จำนวน 3 คน ซงทงหมดจะตองผานการอบรมทงในภาคทฤษฎและภาคปฏบต เพอใหรจกการประสานงาน การจดการกบระบบการสอสาร การวางแผนในการชวยเหลอเคลอนยายผปวยทงทางบก ทางนำ ทางอากาศ รวมทงการเคลอนยายจากอาคารสง โดยเฉพาะในเหตการณทมผบาดเจบจำนวนมาก หรอมสถานการณภยพบตแทรกซอนอยตลอดเวลา ทม “DMERT” ใหบรการอยางไร? ทม DMERT สามารถออกชวยเหลอผประสบภยพบตไดอยางทนทวงท เพราะทมสามารถจดตงโรงพยาบาลสนามและชวยเหลอผประสบภยไดในทกพนท โดยมอปกรณทจำเปนครบครน เชน เตนทสนาม เครองปนไฟ ถงนำ ฯลฯ ไปพรอมกบทม เพอเขาไปในทกพนทซงประสบภยพบต เพอชวยเหลอผประสบภยไดในทกสถานการณ ทม “DMERT” กบความพรอมรบมอภยพบต ปจจบนสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ไดจดอบรมทม DMERT แลว 4 รน รนละ 5 ชดปฏบตการ รวม 20 ทม ซงกระจายตวอยในทกเขตพนท เปนการกระจายความพรอมสพนทใหมากทสด และในอนาคตจะมการจดอบรมเพมเตม เพราะการ เตรยมพรอมทด หมายถงทกชวตของผประสบภยมโอกาสรอดชวตหรอไดรบการชวยเหลอทดขน ถาตกอยในภาวะฉกเฉน ไมวาจะเปนการเจบปวย อบตเหต บาดเจบ หรอประสบเหตภย พบต เรยกทม DMERT เขา ชวยเหลอไดทกพนท

ชดปฏบตการการแพทยฉกเฉน เคลอนทเรวตอบโตภยพบต

“DMERT”

Page 24: จุลสาร โครงการประเมิน ......โครงการประเม นเทคโนโลย และนโยบายด านส ขภาพ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ 24 Health Intervention and Technology Assessment Program

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ ชน 6 อาคาร 6 กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ถ.ตวานนท อ.เมอง จ.นนทบร 11000 โทรศพท 02-590-4549, 02-590-4374-5 โทรสาร 02-590-4369 Email: [email protected]

ทปรกษากองบรรณาธการ : อโนมา สอนบาล กองบรรณาธการ : ชลญธร โยธาสมทร กตตยา พพฒนเศวต และอภญญา มตเดช

ทานสามารถอานจลสาร HITAP ในรปแบบ PDF ไดท www.hitap.net

HTA TRAINING การอบรมเชงปฏบตการเรอง การประเมนเทคโนโลยดานสขภาพ (HTA Workshop) และเวทอภปราย “มองรอบดาน การใชขอมล HTA ในระบบสขภาพไทย” (HTA Forum) ครงท 1 ระหวางวนท 13-15 มนาคม 2556

HTA Training (ครงท 1) “การประเมนเทคโนโลยดานสขภาพ (HTA) คออะไร สำคญอยางไร

ทำอยางไร และจะนำไปใชประโยชนไดอยางไร” HITAP ขอเชญเขารวม การอบรมเชงปฏบตการเรอง การประเมนเทคโนโลยดานสขภาพ (HTA Workshop) และ เวทอภปราย “มองรอบดาน การใชขอมล HTA ในระบบสขภาพไทย” (HTA Forum) ระหวางวนท 13-15 มนาคม 2556 การประเมนเทคโนโลยดานสขภาพ (Health Technology Assessment-HTA) คอ การศกษาผลกระทบเกดขนจากการใชเทคโนโลยหรอนโยบายสขภาพทง ในปจจบนและอนาคตอยางเปนระบบ ซงผลกระทบอาจรวมถงดานสขภาพ เศรษฐกจ สงคมและจรยธรรม ขอมล HTA จงมความสำคญตอการตดสนใจลงทนหรอจดสรรทรพยากรทงในระดบบคคล ระดบองคกร และระดบประเทศ วตถประสงคของการอบรม 1. เพอสรางความร ความเขาใจ ในหลกการ องคประกอบ แนวทาง และ ความสำคญของ HTA ใหกบบคลากรในหนวยงานทเกยวของทกระดบ 2. เพอสนบสนนการพฒนาความสามารถดาน HTA และกระตนใหเกดการใช ประโยชนจากผลการวจยในการตดสนใจเลอกใชเทคโนโลยดานสขภาพ และการกำหนดนโยบายของผบรหารทงในระดบองคกรและระดบประเทศ 3. เพอใหเกดการเรยนรจากการประยกตใชขอมลจากงานวจย และเชอมโยง ผลงานวจยไปใชประโยชนเชงนโยบาย รายละเอยดการอบรม ผเขารบการอบรมจะไดรบความรและเกดความเขาใจตอทกขนตอนของกระบวนการ HTA รวมถงการนำผลของการประเมนไปใชใหเกดประโยชนในบรบทของประเทศไทย รปแบบการอบรมจะเปนการบรรยาย อภปรายแลกเปลยนความคดเหน และฝกปฏบต (โปรแกรมคอมพวเตอร Microsoft® Excel™) โดยนกวจยจาก HITAP • Introduction to HTA: Identification and prioritization of topics for assessment • Planning for the conduct of HTA • Identifying, aggregating and appraising the evidence for HTA: Synthesis and consolidate quantitative evidence • Fundamental of health economic evaluation • Knowledge transfer from research to policy and practice • Monitoring the impact of HTA • Role of HTA in Thailand’s health systems

• กรณศกษา: 1) การพฒนายทธศาสตรและนโยบายสำหรบการปองกน และ ควบคมโรคมะเรงปากมดลก 2) การพฒนาระบบคดกรองภาวะสายตา ผดปกตและประกอบแวนสายตาสำหรบเดกกอนวยประถมศกษาและ ประถมศกษาในประเทศไทย เวทอภปราย “มองรอบดาน การใชขอมล HTA ในระบบสขภาพไทย” (HTA Forum) เพอแลกเปลยนความคดเหนเรองการใชประโยชนจากขอมล ดาน HTA โดยผทรงคณวฒในระบบสขภาพ อาท ผกำหนดนโยบาย ตวแทนหนวยงานหลกประกนสขภาพ สถานพยาบาล ผประกอบวชาชพ ภาคอตสาหกรรม และภาคประชาชน กลมเปาหมาย ผบรหาร นกวชาการ นกวจย บคลากรสขภาพทงภาครฐและเอกชน นกศกษา และผสนใจ ระยะเวลาและจำนวนผเขาอบรม • การอบรมเชงปฏบตการ (HTA Workshop) วนท 13-15 มนาคม 2556 จำนวน 60 คน • เวทอภปราย “มองรอบดาน การใชขอมล HTA ในระบบสขภาพไทย” (HTA Forum) วนท 15 มนาคม 2556 เวลา 13.00-16.00 น. จำนวน 120 คน สถานท โรงแรมรชมอนด จงหวดนนทบร การลงทะเบยน สมครเขารบการอบรมเชงปฏบตการและรวม HTA Forum ไดท www.hitap.net/training ตงแตวนท 1 ตลาคม 2555 - 28 กมภาพนธ 2556

คาลงทะเบยน การอบรมเชงปฏบตการ

(รวม HTA Forum) เวทอภปราย HTA Forum

ชำระเงนภายใน 1 ตลาคม - 31 ธนวาคม 2555

6,000 2,500

ชำาระเงนตงแต 1 มกราคม - 28 กมภาพนธ 2556

6,500 3,000

ผสนใจสามารถดรายละเอยดเพมเตมท www.hitap.net/training หรอสอบถามทเบอรโทร 02-590-4549, 02-590-4374-5 ตดตอ ภญ.วรญญา รตนวภาพงษ (ฝายหลกสตร) และสชนา สขสวสด (ฝายลงทะเบยนและการเงน)

HITAP hitap_thailand