ความผดทตองใหอ านาจเกยวกบการกระท าความผดในคดยาเสพตด

ศรพร จกขรกษ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร คณะนตศาสตรปรด พนมยงค

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย พ.ศ. 2561

The Autholization of Delict in Narcotic Drug Offenses

Siriporn Jakkhurak

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Laws

Department of Law PridiBanomyong Faculty of Law, Dhurakij Pundit University

2018

ฆ

หวขอวทยานพนธ ความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตด

ชอผเขยน ศรพร จกขรกษ

อาจารยทปรกษา ผชวยศาสตราจารย ดร. ธาน วรภทร

สาขาวชา นตศาสตร

ปการศกษา 2560

บทคดยอ

วทยานพนธฉบบนมวตถประสงคในการศกษาถงความผดทตองใหอานาจผพจารณา

เกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตด เนองจากปญหายาเสพตดในปจจบนทวความรนแรงขน

และมงลงโทษผกระทาความผด โดยเฉพาะความผดฐานเสพหรอมไวครอบครองเพอเสพเปนการ

สวนตวใหไดรบการลงโทษ จนเกดปญหานกโทษลนเรอนจา และการขาดประสทธภาพของ

กระบวนการยตธรรมทางอาญาของประเทศไทย ดงนนจงจะตองคนหาแนวทางในการจดการกบ

ปญหาคดยาเสพตด โดยใหมกฎหมายทใหอานาจเพอจะไดพจารณาคดยาเสพตดเปนการเฉพาะและ

เพอใหมการลงโทษทเหมาะสมและไดสดสวนกบบคคลผกระทาความผด

จากการศกษาพบวา ความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพ

ตด ตามกฎหมายยาเสพตดของประเทศไทย และแนวคด ทฤษฎในการแกไขปญหา หรอการ

ดาเนนงานของกระบวนการยตธรรมทางอาญาเกยวกบการใชอานาจในการพจารณาคดยาเสพตด

ของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน และสาธารณรฐโปรตเกสนน หากกระบวนการยตธรรมทางอาญา

ของไทยไดมการพจารณาคดยาเสพตดโดยมการจดการใหมนโยบายทสอดคลองกบตางประเทศ

และนามาปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย กจะทาใหการจดการกบปญหายาเสพตด

ของประเทศไทยมประสทธภาพมากยงขน

ดงนนผเขยนมความเหนวา หากประเทศไทยมการแกไขปญหายาเสพตด เพอใหเปนสากล

มากขน โดยนาทฤษฎกฎหมายตางประเทศมาปรบใช ปญหานกโทษลนเรอนจาและกระบวนการ

ยตธรรมทางอาญากคงจะประสบผลสาเรจไมมากกนอย โดยใหมการออกกฎหมายการใหอานาจ

คณะกรรมการพจารณาคดยาเสพตดเปนการเฉพาะ ซงอาจจะมการออกเปนกฎหมายลก เชน

กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง หรอระเบยบ เพอนาเรองความผดทตองใหอานาจเกยวกบการ

กระทาความผดในคดยาเสพตดมาปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย

จ

Title The Autholization of Delict in Narcotic Drug Offenses

Researcher Siriporn Jakkhurak

Advisors Assistant Professor Dr.Thanee Vorapatr

Branch Law

Year 2017

ABSTRACT

This thesis aims to study the drug offense case and punishment of offender under the

current legal setting. Especially, the offense against possession and misuse of drugs. According

to the present enforcement of law and punishment for offenders relating to narcotic drugs, the

prisoners are overcrowded in most prisons in Thailand. The criminal justice system shall not be

effective in dealing with massive drug offenders. Therefore, solutions to the problem of drug

abuse have to be sought. An alternative to processing the drug cases is needed in order to alleviate

the harm reduction and treatment exclusively of drug offenders, including appropriate and

proportion of sanction for individualization of punishment.

The findings and analyses of the literatures and comparative studies of legal measures

in many countries revealed that offenses against drugs have been decriminalized and dealt with

under authorized persons or committee. The narcotic drug laws in Thailand, Federal Republic of

Germany and Portugal have differed in the solving to the drug problems in question. The

operation of the criminal justice system regarding the use of the judicial power of the Federal

Republic of Germany and Portugal is in certain extent quite contrary to Thailand. The criminal

process in narcotic trial case in Thailand has adopted policy similar to waging war on drugs, if the

policy shall be altered under the development of the Ministry of Justice and Thai government

policy following international standard and within the context and adapted to Thai society. The

solution to narcotic drug problems shall be subsided similar to European countries that the author

has studied. That is creating authorized persons or committee to deal with illegal drugs

consumption and possession for consumption separating from serious drug offenses. This will

make the management of drug abuse problems in Thailand more effectively and effeciently.

ฉ

Regarding the chronic problems of drug abuse, the author has the opinion and

recommendation that Thailand should decriminalize and solved the drug problem in line with the

United Nations guidelines and measures in some European countries. To be specific the measures

shall provide and implement as in Germany and Portugal laws are applied. Prison overcrowding

and burden of criminal justice system will be more manageable and successful. However, the law

shall provide the exclusive jurisdiction under the Drug Enforcement Commission to deal first

with the inflowing drug cases by screening, diverting and rehabilitation, including control. This

shall be made by legal instruments, such as the Ministerial Regulations of the Ministry of Public

Health, or the regulations governing the offense must be authorized to deal with offenders in drug

cases adapting to the socio-legal context of Thai society.

ช

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนจะสาเรจขนมาตามความหวงของผเขยนได เนองมาจากความเมตตา

กรณาของอาจารยทปรกษาทมพระคณยงของผเขยนขอกราบขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร.ธาน วรภทร

ทกรณารบเปนทปรกษาและเสยสละเวลาทมคาในการใหคาปรกษาเกยวกบแนวคดในการทา

วทยานพนธ ตรวจแกไขความเรยบรอย ตลอดจนคาแนะนาทางวชาการทดเสมอมาสาหรบความ

กรณารบเปนทปรกษาตงแตแรกเรม รวมทงไดใหคาแนะนาเกยวกบหวขอวทยานพนธและแนวทาง

ในการเขยนวทยานพนธ และขอกราบขอบพระคณทานศาสตราจารย ดร.คณต ณ นคร ทกรณารบ

เปนประธานกรรมการวทยานพนธ และไดชแนะแนวความคดทลกซงตลอดจนประสบการณอนม

คาของทานเพอนามาใชเปนแนวทางในการเขยนวทยานพนธฉบบน ขอกราบขอบพระคณ

รองศาสตราจารย ดร.ประธาน วฒนวาณชย และรองศาสตราจารยอจฉรยา ชตนนทน ทกรณารบ

เปนกรรมการวทยานพนธ และใหขอคดตลอดจนแนะนารปแบบการเขยน รวมทงแนะนาเอกสารท

เปนกรรมการวทยานพนธ และใหขอคดตลอดจนแนะนารปแบบการเขยน รวมทงแนะนาเอกสารท

เปนประโยชนตอการจดทาวทยานพนธจนสาเรจลลวงไปไดดวยด และขอบคณพตอมเจาหนาทท

คณะทคอยตดตอประสานงานตงแตสอบจนวทยานพนธเลมนตลอดมา

ขอขอบคณ นางสาวนฤมล สขกา ไบค บม ทเขาใจและใหการสนบสนนผเขยนในการ

เรยน และคอยชวยเหลอกนใหคาแนะนา และเปนกาลงใจอยางดตลอดมา

สดทายนขอกราบขอบพระคณ นายประนอม จกขรกษ นางสาคร จกขรกษ ซงเปนบดา

มารดาของผเขยน พชาย ยายและครอบครวของผเขยนทสนบสนนดานการเรยนและคอยใหกาลงใจ

ทกเวลาทเหนอยลาจนการเรยนผานพนไปไดดวยด และขอกราบขอบพระคณครบาอาจารยทกทาน

และมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ทประสทธประสาทวชาความรทงปวงใหแกผเขยนในระดบ

ปรญญาโทจนกระทงสาเรจลลวงไปดวย

นางสาวศรพร จกขรกษ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย................................................................................................................... ฆ

บทคดยอภาษาองกฤษ.............................................................................................................. จ

กตตกรรมประกาศ................................................................................................................... ช

บทท

1. บทนา........................................................................................................................ 1

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา............................................................ 1

1.2 วตถประสงคของการศกษา............................................................................... 12

1.3 สมมตฐานของการศกษา................................................................................... 12

1.4 ขอบเขตของการศกษา....................................................................................... 12

1.5 ระเบยบวธวจย.................................................................................................. 13

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ................................................................................ 13

2. แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบความผดทตองใหอานาจเกยวกบผพจารณาการ

กระทาความผดในคดยาเสพตดในประเทศไทย........................................................

14

2.1 แนวความคดทฤษฎทเกยวกบกฎหมายอาญา..................................................... 14

2.2 การใหอานาจในการดาเนนคดอาญา................................................................. 17

2.3 หลกกฎหมายสากล............................................................................................ 21

2.4 แนวคด ทฤษฎในการลงโทษผกระทาความผดในคดยาเสพตด.......................... 40

2.5 การปฏบตเกยวกบหลกกฎหมายและหลกศาสนาพทธ...................................... 55

2.6 กฎหมายยาเสพตดของประเทศไทย................................................................... 70

3. การศกษานโยบายกฎหมายยาเสพตดและความผดเกยวกบยาเสพตดในตางประเทศ 76

3.1 สหพนธสาธารณรฐเยอรมน............................................................................... 76

สารบญ(ตอ)

บทท หนา

3.2 สาธารณรฐโปรตเกส.......................................................................................... 94

4. วเคราะหเปรยบเทยบความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยา

เสพตดของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และกฎหมายยาเสพ

ตดของประเทศไทย...................................................................................................

90

106

4.1 วเคราะหเปรยบเทยบนโยบายกฎหมายยาเสพตดของสหพนธสาธารณรฐ

เยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และประเทศไทย.......................................................

106

4.2 วเคราะหเปรยบเทยบกฎหมายทบงคบใชของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน

สาธารณรฐโปรตเกส และประเทศไทย....................................................................

107

4.3 วเคราะหเปรยบเทยบกระบวนการดาเนนคดและบทลงโทษของสหพนธ

สาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และประเทศไทย..................................

108

4.4 วเคราะหเปรยบเทยบมาตรการทางกฎหมายเกยวกบยาเสพตดของสหพนธ

สาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และกฎหมายยาเสพตดของประเทศไทย

109

4.5 วเคราะหเปรยบเทยบความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดใน

คดยาเสพตดของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และกฎหมาย

ยาเสพตดของประเทศไทยตามแนวคดทฤษฎของกฎหมายตางประเทศเพอใหม

ความเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย...................................................................

114

5. บทสรปและขอเสนอแนะ.......................................................................................... 118

5.1 บทสรป.............................................................................................................. 118

5.2 ขอเสนอแนะ....................................................................................................... 120

บรรณานกรม............................................................................................................. 122

ประวตผเขยน............................................................................................................ 129

1

บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมา

ยาเสพตดซงเปนปญหาของชาต0

1อยในขณะน มประวตความเปนมาอยางไรเปนสงท

นาสนใจ เพราะมนษยไดเกยวของกบยาเสพตดมาเปนเวลาชานาน บางชนดกใหทงคณประโยชน

และโทษ บางชนดกมแตโทษภยเทานน ซงในปจจบนมยาเสพตดชนดตาง ๆ ในทองตลาดมากกวา

120 ชนด อยางไรกตามยาเสพตดชนดแรกทคนไทยรจกกคอ ฝน ฝนเขามาในประเทศไทยในสมย

ใดนนยงไมทราบแนชด เทาทมหลกฐานครงแรก เปนประกาศใชกฎหมายลกษณะโจร ในสมยรช

สมยสมเดจพระรามาธบดท 1 (พระเจาอทอง) ปฐมกษตรยแหงกรงศรอยธยา เมอ พ.ศ. 1903 หรอ

ประมาณ 600 ปลวงมาแลว ตามกฎหมายฉบบนไดบญญตการหามซอ ขาย เสพฝนไววา "ผสบฝน

กนฝน ขายฝนนน ใหลงพระราชอาญาจงหนกหนา รบราชบาทวใหสนเชง ทเวนบกสามวน ทเวน

เรอสามวน ใหจาใสคกไวกวาจะอดได ถาอดไดแลวเรยกเอาทานบนแกมนญาตพนองไวแลวจงให

ปลอยผสบ ขาย กนฝน ออกจากโทษ" แมวามบทลงโทษจะสง แตการลกลอกซอขายและเสพฝน

กยงมตอมาโดยตลอด กฎหมายคงใชไดแตในกรงศรอยธยาเทานน สวนหวเมองและเมองขนทหาง

พระเนตรพระกรรณ ไมมการเขมงวดกวดขน ซงปรากฎวาผครองเมองบางแหงกตดฝนและผกขาด

การจาหนายฝนเสยเองดวย เมอเปนเชนนปญหาการขายฝน เสพฝน จงเลกไมไดตลอดสมยกรงศร

อยธยา ตอมาสมยกรงรตนโกสนทร พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก ทรงแจกกฎหมาย

ปาวรองหามปรามผขาย ผสบฝนแตกยงไมมผล ครนถงสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลา

นภาลย จงไดทรงตราพระราชกาหนดโทษใหสงขนไปอกโดย "หามอยาใหผใดสบฝน กนฝน ซอ

ฝนขายฝน และเปนผสมซอสมขายเปนอนขาดทเดยว ถามฟงจบไดและมผรองฟองพจารณาเปน

สจจะใหลงพระอาญา เฆยน 3 ยกทเวนบก 3 วน ทเวนเรอ 3 วน รบราชบาทวบตรภรรยาและทรพย

1 Itongmonkey, “ประวตความเปนมาของยาเสพตด” สบคนเมอวนท 24 ตลาคม 2560, จาก

https://itongmonkey.wordpress.com.

2

สงของใหสนเชง ใหสงตวไปตะพนหญาชาง ผรเหนเปนใจมไดเอาความมาวากลาว จะใหลงพระ

อาญาเฆยน 60 ท" ในรชกาลท 3 รชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว เปนระยะทตรงกบ

สมยทองกฤษนาฝนจากอนเดยไปบงคบขายใหจนทาใหมคนจนตดฝนเพมขน และในชวงเวลานน

ตรงกบระยะทคนจนเขามาคาขายในเมองไทยมากขน จงเปนการนาการใชฝนและผตดฝนเขามาใน

เมองไทย ตลอดจนมการลกลอบนาฝนเขามาในเมองไทยดวยเรอสนคาตาง ๆ มาก จงเปนเหตให

การเสพฝนระบาดยงขน พระองคจงไดทรงมบญชาใหมการปราบปรามอยางเขมงวดกวดขนในป

พ.ศ. 2382 มผลทาใหการคาฝนและสงอน ๆ ทผดกฎหมายเขาไปอยในมอของกลมองยทเกดขนใน

กรงเทพฯ และหวเมองชายทะเล สรางความวนวายจากการทะเลาะววาทระหวางกลมองยตาง ๆ

จนทาใหทหารปราบปราม ในสมยรชกาลท 4 พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ทรงเหนวา

การปราบปรามไมสามารถขจดปญหาการสบและขายฝนได1

2 และกอใหเกดความยงยากวนวายขน

จงทรงเปลยนนโยบายใหม ยอมใหคนจนเสพและขายฝนไดตามกฎหมายแตตองเสยภาษผกขาดม

นายภาษเปนผดาเนนการ ปรากฏวาภาษฝนทารายไดใหแกประเทศไทยมาก ซงสมเดจกรมพระยา

ดารงราชานภาพ ไดทรงรวบรวมไวในหนงสอลทธธรรมเนยมตาง ๆ ใน "ตานานภาษฝน" วาภาษท

ไดนนประมาณวาถงปละ 4 แสนบาท สงเปนอนดบท 5 ของรายไดประเภทตาง ๆ และตอมาไดม

ความพยายามหามคนไทยไมใหเสพฝน แตกไมไดผลเตมท ตอมาในรชสมยพระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลาเจาอยหว สภาพของการคาฝนยงคงเปนอยเชนเดม คอมผคนจานวนไมนอยทเสพและ

ตดฝน ซงมขายตามโรงยาฝนโดยถกตองตามกฎหมาย และภาษฝนกยงเปนรายไดใหญของประเทศ

ทรงดารทจะแกภาษฝนทจะทาใหมการสบฝนนอยลงจนสามารถเลกไดในทสด และทรงยอมใหรฐ

ขาดรายไดจากภาษฝน เมอไมมผสบฝน ความพยายามนไมเปนผลสาเรจในรชสมยของพระองค แต

จากความพยายามน ปรมาณเงนรายไดจากภาษฝนกลดลงเรอย ๆ จนสนสดเมอป 2502 ทงนดวย

มาตรการควบคมตาง ๆ และรายไดชดเชยทรฐไดจากภาษอากรยาสบแทน ใน พ.ศ. 2501 คณะ

ปฏวตซงปกครองประเทศไทยอยในขณะนนไดพจารณาเหนวา การเสพฝนเปนทรงเกยจในวงการ

สงคมและเปนอนตรายแกสขภาพและอนามยอยางรายแรง ประเทศตางๆ ไดพยายามเลกการเสพฝน

โดยเดดขาดแลว จงเหนเปนการสมควรใหมการเลกเสพฝนและจาหนายฝน ในประเทศไทยจงม

2 Itongmonkey, “ประวตความเปนมาของยาเสพตด” สบคนเมอวนท 24 ตลาคม 2560, จาก

https://itongmonkey.wordpress.com.

3

ประกาศคณะปฏวต ฉบบท 37 ลงวนท 9 ธนวาคม 2501 ใหเลกการเสพฝนและจาหนายทว

ราชอาณาจกร และตองดาเนนการใหเสรจสนเดดขาดภายในวนท 30 มถนายน 2502 จากผลของการ

ดาเนนงานปรากฏวามผตดฝนทขนทะเบยนทงสน 70,985 คน เปนชาย 69,961 คน หญง 1,024 คน

ตงแตวนท 1 มกราคม 2502 ทางราชการไดระดมตารวจตรวจตราตามรานฝนทวราชอาณาจกร เพอ

มใหผทไมมใบอนญาตเขาเสพฝนในรานคาฝน และมใหรานทมฝนขายฝนใหแกผไมมใบอนญาต

ในวนท 30 มถนายน 2502 ซงเปนวนสดทายของการเสพฝนและการจาหนายฝน เจาพนกงาน

สรรพสามตพรอมดวยเจาหนาทตารวจไดเขาควบคมรานฝนทกแหง โดยเจาพนกงานสรรพสามต

ไดตรวจรบฝน มลฝนทเหลอและกลองสบฝนทงหมดจากรานจาหนายฝน และเมอเวลา 01.00น.

ของวนท 1 กรกฎาคม 2502 กระทรวงมหาดไทย รวมกบกระทรวงการคลงไดจดการทาลายกลอง

สบฝน ซงรวบรวมจากรานฝนในจงหวดพระนคร ธนบร โดยเผาไฟททองสนามหลวง มจอม

พลสฤษด ธนะรชต หวหนาคณะปฏวตเปนประธานและควบคมการเผาทาลายเอง กลองฝนทเผา

ทาลายในคนวนนนจานวน 9,001 คน ตอมาไดเผาทาลายในตางจงหวดมจานวน 11,288 คน รวม

กลองสบฝนทเผาทาลายทงสน 45,527 คน นอกจากนยงไดแกไขกฎหมายวาดวยฝน เพมโทษผ

ละเมดใหสงขน ซงไดประกาศใชตงแตวนท 1 กรกฎาคม 2502 เปนตนมา จากประกาศของคณะ

ปฏวตดงกลาวขางตนเปนอนวานบแตรงอรณของวนท 1 กรกฎาคม 2502 การเสพและจาหนายฝน

ในประเทศไทยกเปนสงผดกฎหมาย นอกจากรฐบาลจะไดจดใหผตดฝนเขารบการบาบดรกษา และ

ฟนฟแลว ปรากฏวาการปราบปรามกไดกระทาเดดขาดยงขน มการประหารชวตผผลตและคายาเสพ

ตด แตปญหายาเสพตดไมไดลดลง เพยงแตการซอขายมการดาเนนการซอนเรนและมวธการทลกซง

แยบยลยงขน นอกจากนตวยาเสพตดไดเปลยนรปไปเปนเฮโรอน ซงผลตดวยการเปลยนตวยา

สาคญในฝน คอ มอรฟน ดวยวธทางเคมเปนยาเสพตดทมฤทธรายแรงกวาฝนกกลบระบาดใน

เมองไทย พบครงแรกราวเดอนกนยายน พ.ศ. 2502 เฮโรอนไดระบาดในหมตดฝนอยเดม เพราะสบ

ไดงายใชเผาในกระดาษตะกวแลวสดไอไมตองมบองฝน และไมมกลนเวลาสบ การหลบหน

กฎหมายกทาไดงายกวาการสบฝน2

3

3 Itongmonkey, “ประวตความเปนมาของยาเสพตด” สบคนเมอวนท 24 ตลาคม 2560, จาก

https://itongmonkey.wordpress.com.

4

ปจจบนปญหายาเสพตดเปนปญหาทสงผลกระทบตอปญหาอนๆ มากมายในประเทศ

ปญหายาเสพตดในประเทศไทยไดมการเปลยนแปลงและขยายตวมากขนจากผลของการ

เปลยนแปลงทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมและเทคโนโลย การพฒนาทางเศรษฐกจทมการ

เปลยนแปลงอยางรวดเรว สงผลใหโครงสรางทางสงคมเปลยนแปลงในลกษณะทขาดพลงและขาด

ความสมดลยในการพฒนาสถาบนหลกทางสงคม และสถาบนเกดความออนแอ เปนชองวางทาให

ปญหายาเสพตดแพรระบาดอยางรวดเรวและกวางขวางมากขน ผทเกยวของกบการคายาเสพตด

ไมวาจะเปนนายทน ผผลตผคา ผนาเขา และสงออกยาเสพตด อาศยผลพวงจากการเปลยนแปลง

ดงกลาว นายาเสพตดทงทมอยเดมและชนดใหม เขามาเผยแพรในหมประชาชนในแตละกลมซง

เปนทรพยากรบคคลทสาคญตอการพฒนาประเทศ3

4

ยาเสพตดเปนปญหาทเปน”ภยคกคาม กดกรอน บอนทาลาย” ประเทศไทยสงผลกระทบ

อยางกวางขวางทงตอปจเจกบคคล และสงคมสวนรวม ในมตตางๆ ไมวาจะเปนผลกระทบตอตว

บคคล ยาเสพตดทกชนด จะมผลกระทบโดยตรงตอรางกายและจตใจ โดยเฉพาะดานบคลกภาพ

และสขภาพอนามย ความเสยหายทงชวตและทรพยสน

ผลกระทบ 4

5ตอครอบครว ชมชนและสงคม ครอบครวทมผ ตดยา มกไดรบความ

เดอดรอนจากผตดยาในทกดาน นาไปสความยงยาก ขดแยง แตกแยกและสนเปลอง ในการ

แกปญหาผตดยา มกกอใหเกดอาชญากรรมตอเนอง ตงแตการเขาไปเกยวของกบแหลงอบายมข การ

ลกเลกขโมยนอย การประทษรายตอชวตและทรพยสน การพนนและอาชญากรรมตางๆ สาหรบ

ผคาและหรอผเสพซงเปนหวหนาครอบครว เมอถกจบกม และดาเนนการทางกฎหมาย จะสงผล

กระทบใหสมาชกภายในครอบครวไดรบความเดอดรอน ในการดารงชวตทงดานเศรษฐกจและ

สงคม โดยเฉพาะอยางยง เดกและเยาวชนทอยภายใตการปกครอง จะตองออกจากโรงเรยน ซงเปน

การทาลายอนาคตของประเทศชาต

ผลกระทบตอการบรหารจดการภาครฐ คดยาเสพตดทเพมสงขนอยางตอเนอง เปนภาระ

ตองานดานกระบวนการททาทงระบบซง สงผลกระทบตอภาระคาใชจายของรฐทเพมสง และทาให

4 สารานกรมไทยฉบบเยาวชน, “สาเหตของปญหายาเสพตด” สบคนเมอวนท 9 มถนายน 2560, จาก

http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=9&chap=13&page=t9-13-infodetail02.html.

5 ศนยฟนฟและพฒนาจตใจผตดยาเสพตด บานพงสข, “ผลกระทบจากการใชยาเสพตด" สบคนเมอ

วนท 11 มถนายน 2560, จาก https://www.banphuengsuk.com.

5

การดาเนนคดไดอนๆเกดความลาชานอกจากนปญหายาเสพตดไดกอใหเกดการทจรตคอรปชน

โดยเฉพาะการทจรตตอหนาทการรบสนบน การกลนแกลง รดไถ แสวงหาผลประโยชนจาก

ผกระทาความผด จงทาใหประชาชนและสงคมเกดความไมศรทธาและเชอมนในการทางานของ

เจาหนาทของรฐ

ผลกระทบตอเศรษฐกจและการคลงของประเทศ การผลตและการคายาเสพตด จดเปน

กลมธรกจและเศรษฐกจนอกกฎหมายทไมกอใหเกดการผลต แมวาการคายาเสพตดบางสวนจะ

กอใหเกดมลคาเพมและสรางรายได เมอมการคาขายแตกเปนรายไดสาหรบคนบางกลมทกระทาผด

กฎหมายและเอารดเอาเปรยบสงคม ปญหายาเสพตดทาใหรฐบาลตองทมเทงบประมาณจานวนมาก

เพอใชในการปองกนปราบปราม บาบดรกษาและฟนฟ แทนทจะนาไปใชในการดานอนๆทมความ

จาเปน ตองสญเสยทรพยากรในการปองกนและแกไขปญหาโดยไมจาเปนรวมท งกระทบตอ

ทรพยากรมนษย เพราะยาเสพตดมสวนทาลาย พฒนาการทางดานรางกาย จตใจและสมองของเดก

และเยาวชน และแรงงานทจะเปนพลงของประเทศไทยในอนาคต

ผลกระทบ5

6ตอความมนคงและชอเสยงของประเทศ สาเหตเนองจากปญหายาเสพตด

ไดสงผลตอความมนคงทางเศรษฐกจ สงคมและการเมอง ท งภายในและภายนอกประเทศ

โดยเฉพาะความสมพนธระหวางไทยกบประเทศเพอนบาน ซงเปนทตงของแหลงผลตยาเสพตด

การแพรระบาดของยาเสพตด จะกอใหเกดความเสอมเสยชอเสยงและเกยรตภมของประเทศไทย

ไมเปนทไววางใจของนานาชาต ในดานความปลอดภยในชวตและทรพยสน ทาใหไมกลาเขามา

ทองเทยวหรอลงทนทางการคาและธรกจตางๆ โดยเฉพาะอยางยงทาใหประเทศคแขงฉวยโอกาสใน

การโจมตประเทศไทย

มาตรการสาคญในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด สงแรกทควรใหความสาคญ

เปนอยางยง คอบทบาทของสถาบนทางสงคมไทย ในระดบรากหญา ซงประกอบดวย สถาบน

ครอบครว สถาบนชมชน สถาบนโรงเรยนและสถาบนศาสนา เพอเปนการปองกนและแกไขปญหา

เพราะปญหายาเสพตดเปนปญหาระดบชาต ดงนนการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดจงไมใช

หนาทของใครคนใดคนหนง หรอองคกรใดองคกรหนงแตหากเปนหนาทของทกคนในชาต

6 ศนยฟนฟและพฒนาจตใจผตดยาเสพตด บานพงสข, “ผลกระทบจากการใชยาเสพตด" สบคนเมอ

วนท 11 มถนายน 2560, จาก https://www.banphuengsuk.com.

6

ทจะตองรวมมอรวมใจกนปองกนและแกไขปญหายาเสพตด โดยมเปาหมายรวมกนคอการขจดยา

เสพตดใหหมดไปจากแผนดนไทย กอนทชาตไทยจะตกเปนทาสของยาเสพตด และจากปญหา

เหลานพบวามบทบญญตกฎหมายหลากหลายฉบบดวยกน ทมจดมงหมายในการแกไขปญหายาเสพ

ตด โดยใชนโยบายการปราบปรามและแกไขปญหาอยางเรงรดเดดขาด แตยงมกฎหมายบางสวนท

ถอตามนโยบายบาบดรกษาผ ตดยาเสพตดโดยยดถอหลกการวา ผ เสพยาเสพตดเปนผ ปวย

ไมใชอาชญากร แตความรนแรงของปญหายาเสพตด กไมปรากฏวาลดลงกบทงยงทวความรนแรง

เพมมากขนในสงคมปจจบน

ถงแมรฐบาลประกาศนโยบายผเสพคอผปวย6

7 ซงตองไดรบการบาบดรกษาฟนฟ

ส ม รร ถ ภ า พ แ ตใ นท า ง ป ฏ บต พ บ วา ผ เ ส พ ย า เ ส พ ตด ย ง ค ง ถ ก จบ ก ม เ ป น จา นว นม า ก

สวนพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดพ.ศ. 2545 ซงถอเปนกฎหมายในสวนการ

บาบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดโดยตรง กยงยดโยงและอยในเงอนไขของกฎหมาย

เกยวกบยาเสพตด อาจกลาวไดวาผเสพยงถอเปนอาชญากรตามกฎหมายเชนเดม หากพสจนไดวาม

สารเสพตดในรางกายกจะเขาสกระบวนการบาบดรกษาภายใตระบบบงคบ ทงนผเสพทถอเปน

ผปวยจะตองผานกระบวนการตางๆทเครงครดและผานการรบรองจากเจาหนาททมอานาจตาม

กฎหมาย จงจะพนมลทนและไมถกดาเนนคดอาญา แตหากไมผานเกณฑกนมาแบบกจะตองถกสง

ตวไปดาเนนคดตามขนตอนททาทางอาญาตอไปโดยผเขยนจะนาผลการดาเนนงานเกยวกบการ

ปองกนและแกไขปญหายาเสพตดทปรากฏในรายงานการประเมนสถานการณยาเสพตดในชวง

วนท 31 กรกฎาคม พ.ศ.2549 และวนท1 สงหาคม พ.ศ.2560 วาสถตการเพมจานวนคดยาเสพตดมา

เพมขนมากนอยเพยงใด ยงสถตการเพมจานวนของคดยาเสพตดในชวง 10ป ทผานมาเพมขนกยง

แสดงใหเหนวากระบวนยตธรรมไทยในการลงโทษเกยวกบคดยาเสพตดยงมปญหาอยและยงไม

สามารถแกไขปญหาดงกลาวไดอยางแทจรง โดยจะยกสถตใหเหนดงน

7 ณกรณ กตธนเดชาพล, “มาตรการทางกฎหมายในการปฏบตตอผกระทาความผดยาเสพตด”

(วทยานพนธมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2556), น.1.

7

ตารางท 1.1 แสดงสถตนกโทษเดดขาด พ.ร.บ. ยาเสพตดฯแยกตามประเภทคด7

8

วนท 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2549

ประเภท ชาย หญง รวม รอยละ

เสพ 554 408 962 1.49

ครอบครอง 5,045 938 5,983 9.24

เสพและครอบครอง 3,433 801 4,234 6.54

รวมประเภทเสพ 9,032 2,147 11,179 17.26

จาหนาย 15,958 6,364 22,322 34.46

ครอบครองเพอจาหนาย 24,760 6,008 30,768 47.50

อนๆ(ผลต/นาเขา/สงออก ฯลฯ) 391 116 507 0.78

รวมประเภทจาหนาย 41,109 12,488 53,597 82.74

รวมทงสน 50,141 14,635 64,776 100

ตารางท 1.2 แสดงสถตนกโทษเดดขาด พ.ร.บ. ยาเสพตดฯแยกตามประเภทคด

วนท 1 สงหาคม พ.ศ.2560

ประเภท ชาย หญง รวม รอยละ

เสพ 10,197 1,133 11,330 31.00

ครอบครอง 13,123 1,262 14,385 39.36

เสพและครอบครอง 9,229 1,605 10,834 29.64

รวมประเภทเสพ 32,549 4,000 36,549 20.33

จาหนาย 30,486 6,761 37,247 20.71

ครอบครองเพอจาหนาย 78,481 15,315 93,796 52.16

อนๆ(ผลต/นาเขา/สงออก ฯลฯ) 10,684 1,538 12,222 6.80

รวมประเภทจาหนาย 119,650 23,614 143,264 79.67

รวมทงสน 152,199 27,614 179,813 100

8 กรมราชทณฑ, “สถตนกโทษเดดขาด พ.ร.บ. ยาเสพตดฯแยกตามประเภทคด” สบคนเมอวนท 24

ตลาคม 2560 จาก http://www.correct.go.th.

8

จากสถตผตองขงราชทณฑทวประเทศไทยตงแตป พ.ศ.2549 - 2560 มจานวนผตอง

ราชทณฑเกนกวาครงทกระทาความผดคดพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ ไมวาจะเปนการผลต

จาหนาย นาเขา สงออก ครอบครอง และเสพ สวนใหญลวนเปนคดเสพ และครอบครอง ซงเปน

กลมผปวยทจาเปนตองเขารบการบาบดรกษามากกวาถกกกตวอยในเรอนจา หากประเทศไทยมการ

ใหอานาจผพจารณาโดยจดตงใหมคณะกรรมการในการพจารณาคดกรองผกระทาความผดฐานเสพ

หรอการมไวครอบครองเพอเสพออกจากกระบวนการยตธรรมทางอาญาได กคงจะสงผลดใหกบ

งานราชทณฑของประเทศไทยดวย เพราะการแกไขปญหาดงกลาวจะชวยแกไขปญหานกโทษลน

เรอนจาไดดวยเชนกน และงบประมาณและคาใชจายตางๆทจะตองนามาดาเนนการตอกลมผเสพ

หรอตดยาเสพตดภายในเรอนจาจะสามารถนาไปใชประโยชนในการดาเนนการจบกมผผลต ผคา

รายใหญทเปนอาชญากรสาคญมาลงโทษ

ตารางท 1.3 แสดงสถตคดยาเสพตด วนท 1 สงหาคม พ.ศ. 25518

9

ประเภท

ชาย

หญง

รวม

รอยละ (%)

รอยละ (%)

เทยบผตองขง

ทวประเทศ

1.นกโทษเดดขาด 58,271 14,692 72,963 72,955 40.085

2. ผตองขงระหวาง 21,489 5,204 26,693 26.69 14.66

2.1 อทธรณ-ฎกา 10,318 2,910 13,228 13.23 7.27

2.2ไตสวนพจารณา 4,415 990 5,405 5.40 2.97

2.3 สอบสวน 6,756 1,304 8,060 8.06 4.43

3. เยาวชนทฝากขง 8 1 9 0.01 0.00

4.ผถกกกกน 0 0 0 0.00 0.00

5.ผตองกกขง 315 35 350 0.35 0.19

รวมผตอง

ราชทณฑทงสน

80,083 19,932 100,015 100.00 54.94

9 กรมราชทณฑ, “สถตผตองราชทณฑคด พ.ร.บ. ยาเสพตดทวประเทศ สารวจ ณ วนท 1 สงหาคม

2551” สบคนเมอวนท 10 มถนายน 2560, จาก http://www.correct.go.th.

9

ตารางท 1.4 แสดงสถตคดยาเสพตด วนท 1 มถนายน พ.ศ. 25609

10

ประเภท

ชาย

หญง

รวม

รอยละ (%)

รอยละ (%)

เทยบผตองขง

ทวประเทศ

1.นกโทษเดดขาด 145,598 26,737 172,335 81.615 58.195

2. ผตองขงระหวาง 32,827 5,179 38,051 18.02 12.85

2.1 อทธรณ-ฎกา 15,324 2,240 17,564 8.32 5.93

2.2 ไตสวนพจารณา 4,836 1,185 6,021 2.85 2.03

2.3 สอบสวน 12,712 1,754 14,466 6.85 4.88

3. เยาวชนทฝากขง 15 3 18 0.01 0.01

4.ผถกกกกน 0 0 0 0.00 0.00

5.ผตองกกขง 697 67 764 0.36 0.26

รวมผตอง

ราชทณฑทงสน

179,182 31,986 211,168 100.00 71.31

จากสภาวะนกโทษลนคกหรอผตองขงลนเรอนจาในประเทศไทยนบเปนสภาวะท

เกดขนอยางตอเนองมาโดยตลอด ปญหาผตองขงลนเรอนจาหรอปญหาความแออดยดเยยดของ

ผตองขงในเรอนจา เปนปญหาของการบรหารราชทณฑไทยมาโดยตลอด จากสถตผตองขงใน

เรอนจาในรอบหลายปทผานมา แสดงใหเหนการเพมขนของผตองขงตอเนองมาโดยตลอด แมใน

บางปจะมการลดลงของจานวนผตองขงบาง เนองจากมการพระราชทานอภยโทษ และบางชวงจะม

จานวนผตองขงลดลงอยางมาก ความแออดยดเยยดของผตองขงในเรอนจาเปนผลมาจากทผกระทา

ผดไมวาจะเปนคดเลกคดใหญ คดทถกคมขงไวระหวางพจารณาคด จะถกสงเขาเรอนจาเปนสวน

ใหญ เปนผลใหประเทศไทยมอตราสวนของผตองขงตอประชากร 100,000 คน สงกวาประเทศอนๆ

มากโดยเปนอนดบ 10 ของโลกและอนดบ 2 ในเอเชย สถานการณดงกลาวกอใหเกดคาถามวา

ขณะทเราใชโทษจาคกเปนเสมอนยาครอบจกรวาล ทใชรกษาโรคตางๆ สารพดโรคเหมอนกนหมด

10 กรมราชทณฑ, “สถตผตองราชทณฑคด พ.ร.บ. ยาเสพตดทวประเทศ สถตคดยาเสพตด วนท

1 มถนายน พ.ศ. 2560” สบคนเมอวนท 10 มถนายน 2560, จาก http://www.correct.go.th.

10

หรอไม ถาหากวาการใชโทษจาคกเปนยาครอบจกรวาลเหมาะสาหรบผกระทาผดทกประเภทจรง

และเปนสวนหนงทจะชวยจดการกบปญหาอาชญากรรมทเกดขนในสงคมไดจรงแลวผตองขงจะ

ลนคกจะแออดยดเยยดกนเทาใด กเปนสงทตองทาและควรจะไปหางบประมาณมาสรางขยาย

เรอนจาใหเพมมากขน สงคมไดปลอดภยจากอาชญากรรมมากขน แตตามหลกอาชญาวทยา

และทณฑวทยาแลว ไมไดเปนเชนนน โทษจาคกไมไดเหมาะกบผกระทาผดทกประเภทในทาง

ตรงกนขามเรอนจาควรเปนสถานทควบคมผรายสาคญทเปนอนตรายตอสงคมและตองควบคมตว

เพอมใหออกไปกอความเดอดรอนตอสงคมภายนอกแตเรอนจาไมเหมาะสาหรบผกระทาผดในคด

ไมรายแรงหรอกระทาโดยพลงพลาด ไมมสนดานเปนผรายหรอผตดยาเสพตด บคคลเหลานไม

จาเปนตองใชมาตรการจาคกเพราะการนาบคคลเหลานมาขงไวในเรอนจาจะทาใหเกดการเรยนร

ถายทอดพฤตกรรมอาชญากร เกดความเคยชนตอคกตารางและไมเกรงกลวคกตารางตอไป 10

11

นอกจากนยงทาใหถกสงคมตราหนาวาเปนคนขคกขตารางทสงคมไมยอมรบ ทาใหยาก

ตอการกลบไปเปนพลเมองด การเอาคนเหลานเขาไวในเรอนจาจงเทากบเปนการสรางอาชญากรรม

ขนมาใหม ในทางตรงกนขามผกระทาผดในคดยาเสพตดควรสงไปบาบดรกษาสวนผกระทาผดใน

คดเลกนอย ทาผดครงแรกหรอผกระทาผดในคดไมรายแรง ทาผดโดยพลงพลาดควรใชวธการ

ปฏบตทเปนทางเลอกอนๆ แทนโทษจาคก1 1

12 ซงอาจทาไดหลายวธ เมอผเสพยาเสพตดเขาส

ระบบงานราชทณฑกจะถกนาไปขงรวมกบนกโทษอนภายในเรอนจา ซงสงผลใหปญหาผเสพยา

เสพตด รนแรงมากยงขนเหนไดชดในกรณผเสพยาเสพตดในปรมาณนอย หรอไมไดมเจตนาชวราย

เมอถกคมขงรวมกบผกระทาความผดคดอาญาอนๆ หรอผคายาเสพตด หรอผทเสพยาเสพตด โดยม

เจตนาชวรายทาใหเกดการเรยนรชองทางในการกระทาความผด หรอซมซบเจตนาชวรายของบคคล

ผกระทาความผด ในรปแบบตางๆทไดพบประกนภายในเรอนจา ทาใหผเสพยาเสพตดเหลานน

กลายเปนผมเจตนาชวราย และเมอพนโทษออกมาแลว แทนทจะกลบมาเปนพลเมองของสงคม

กลบกลายเปนผเชยวชาญในการกระทาความผดประเภทตางๆ อนเกดจากการเรยนรพฤตกรรมของ

ผกระทาความผดระหวางถกคมขง

11 นทธ จตสวาง, “มาตรการทางเลอกในการปฏบตตอผการะทาผดเพอแกปญหานกโทษลนคก”

สบคนเมอวนท 10 มถนายน 2560, จาก http://www.nathee-chitsawang.com.

12 นทธ จตสวาง, “นกโทษลนคกกบมาตรการทางเลอกในการปฏบตตอผกระทาผดโดยไมใช

เรอนจา” สบคนเมอวนท 11 มถนายน 2560, จาก https://www.gotoknow.org/posts/497865.

11

ดงนน เมอปญหาเกยวกบยาเสพตดใหโทษในปจจบนจะทวความรนแรงยงขน ซงเหน

ไดจากสถตของกรมราชทณฑไทยจะเหนไดวา ประสบกบปญหานกโทษลนเรอนจา ซงเปนผลมา

จากทผกระทาผดไมวาจะเปนคดเลกคดใหญ คดทถกคมขงไวระหวางพจารณาคด จะถกสงเขา

เรอนจาเปนสวนใหญ สวนใหญลวนเปนคดเสพ และครอบครอง ซงเปนกลมผปวยทจาเปนตองเขา

รบการบาบดรกษามากกวาถกกกตวอยในเรอนจา จงสมควรทจะปรบปรงกฎหมายยาเสพตดตางๆ

ใหเหมาะสมยงขนไปดวย โดยเฉพาะอยางยงแกไขโทษในความผดทเกยวกบการครอบครองหรอ

การเสพเปนการสวนตว โดยจะตองมการใหอานาจผพจารณาซงจดตงใหมคณะกรรมการในการคด

กรองผกระทาความผดฐานเสพหรอการมไวครอบครองเพอเสพออกจากกระบวนการยตธรรมทาง

อาญา และจะตองอยในการควบคมจากรฐและการดแลของสาธารณสขกอาจชวยลดปญหานกโทษ

ลนเรอนจา หรอลดปจจยในการกออาชญากรรมได และจะชวยใหกระบวนการยตธรรมทางอาญาม

ประสทธภาพ เพราะสวนใหญ 70 ถง 80 เปอรเซนตของนกโทษในเรอนจา คอนกโทษในคดยาเสพ

ตด และทสาคญนกโทษเหลานจะจดอยในความผดฐานเสพและครอบครองยาเสพตดในจานวน

เลกนอย

ในการศกษาวทยานพนธครงน ผเขยนจะศกษาในสวนของความผดทตองใหอานาจ

เกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตดของประเทศไทย เนองจากปญหาเรองยาเสพตดของไทย

เปนปญหาทมมานาน และไมสามารถทจะแกไขไดจรง หรอเปนรปธรรมถงแมจะมพระราชบญญต

เกยวกบของกบยาเสพตดหลายฉบบกตาม และมการมงปราบปรามผกระทาความผดคดยาเสพตด

อยางจรงจง แตกไมไดทาใหจานวนคดยาเสพตดในแตละปลดลงเลย ในทางกลบกนมแตการเพม

จานวนมากขนเรอยๆจนกลายเปนปญหาเรอรงในสงคมไทย ในการศกษาในครงนผเขยนจงตองการ

ทจะศกษาในสวนของความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตด

โดยใหมนโยบายเกยวกบการกระทาโดยทตองใหอานาจเพอจะไดไมตองมาดาเนนคด หรอเรยกอก

อยางวา “ความผดทตองใหอานาจ Autholization of Delict” 1 2

13 โดยจะเจาะจงในกรณของผเสพ

เทาน น โดยคานงถงความจาเปนในการใชยาเสพตดของบคคลดงกลาว โดยนากฎหมายของ

ตางประเทศและหลกสากลมาเปนแบบอยางวาในแตละประเทศมการดาเนนการหรอการบงคบใช

13 คณต ณ นคร, ประชาธปไตยกบการตงรงเกยจทางสงคม, พมพครงท 2 (กรงเทพมหานคร :

วญ�ชน, 2556), น.183 – 203.

12

กฎหมายในการใชดลพนจของคดยาเสพตดในสวนของผเสพวามการบงคบใชกฎหมายหรอม

บทลงโทษอยางไร โดยตางประเทศจะใชดลพนจในการบงคบใชกฎหมายของสวนคดยาเสพตด

เฉพาะในสวนของผเสพทไมเนนโทษจาคกเขามการดาเนนการอยางไร และบงคบใชกฎหมายทตาง

กบประเทศไทยอยางไร หากประเทศไทยนาการใชดลพนจของตางประเทศและหลกสากลมาใช

การดาเนนคดยาเสพตดในสวนของผเสพของประเทศไทย คงจะมประสทธภาพและแกไขปญหา

นกโทษลนเรอนจาได

1.2 วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาแนวคดและทฤษฎในการลงโทษคดยาเสพตดของประเทศไทย

2. เพอศกษาปญหากฎหมายยาเสพตดในประเทศไทย

3. เพอวเคราะหเปรยบเทยบความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพ

ตดของตางประเทศกบประเทศไทย

4. เพอศกษาแนวทางในการกาหนดมาตรการทางกฎหมายของผกระทาความผดเกยวกบยา

เสพตดใหเหมาะสมกบบรบทในสงคมไทยเพอใหเปนไปตามหลกสากล

1.3 สมมตฐาน

เมอมการกระทาความผดอาญาในความผดคดยาเสพตดเพมมากขน ทาใหมาตรการทาง

กฎหมายในการคดกรองผกระทาความผดในคดยาเสพตดของประเทศไทยไมมประสทธภาพ

จงจาเปนจะตองมมาตรการทางกฎหมายในการกาหนดใหมคณะกรรมการในการคดแยก คดกรอง

ผกระทาความผดในคดยาเสพตด เพอใหการพจารณาคดยาเสพตดมความเหมาะสมกบตวบคคลและ

ทาใหการลงโทษในคดยาเสพตดมประสทธภาพมากยงขน

1.4 ขอบเขตของการศกษา

ศกษาความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตดทเกยวของ

ทางดานการวจย เอกสารจากหนงสอตารา เอกสารทางวชาการ บทความ เอกสารขอมลสถต เอกสาร

ทเกยวของทงในและตางประเทศ ตลอดจนทกสอทใชในการเผยแพรความรดานการปองกน

และปราบปรามยาเสพตดแกประชาชน และเวบไซตทเกยวของ

13

1.5 ระเบยบวธวจย

ดาเนนการศกษาโดยทาการคนควาและรวบรวมขอมลจากเอกสารทงหมดทเกยวของ

ทงภาษาไทยและภาษาตางประเทศ ไดแก กฎหมายทเกยวของ ตารา หนงสอ บทความ เอกสาร

รายงานการศกษาตางๆ วทยานพนธ รวมถงขอมลทางสออเลกทรอนคส โดยนาขอมลทไดมา

ประกอบการศกษาและนามาเปรยบเทยบ

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทราบถงแนวคดและทฤษฎในการลงโทษคดยาเสพตดของประเทศไทย

2. ทราบถงปญหากฎหมายยาเสพตดในประเทศไทย

3. ทราบถงการวเคราะหเปรยบเทยบความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดใน

คดยาเสพตดของตางประเทศกบประเทศไทย

4. ทราบถงแนวทางในการกาหนดมาตรการทางกฎหมายของผกระทาความผดเกยวกบยาเสพ

ตดใหเหมาะสมกบบรบทในสงคมไทยเพอใหเปนไปตามหลกสากล

14

บทท 2

แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบความผดทตองใหอานาจเกยวกบผพจารณาการ

กระทาความผดในคดยาเสพตดในประเทศไทย

ในบทนจะศกษาถงแนวคด ทฤษฎในการบงคบโทษของกฎหมายยาเสพตดในประเทศ

ไทย การใหอานาจในการดาเนนคดอาญา ทฤษฎในการบงคบโทษตามหลกสากล รวมทงแนวคด

ทฤษฎในการลงโทษผกระทาความผด ตลอดทงหลกนตศาสตรแนวพทธ และกฎหมายทเกยวกบยา

เสพตด ดงทจะกลาวตอไปน

2.1 แนวความคดทฤษฎทเกยวกบกฎหมายอาญา

การกาหนดกฎหมายกจะตองมการนาแนวคด ทฤษฎของแตละบคคลเพอทาให

การศกษาเรองการกระทาความผดอาญามความเขาใจมากยงขน วาการกระทาทเปนความผดอาญา

หรอการกระทาใดทถอวาเปนอาชญากรรม รวมทงชใหเหนโดยภาพรวมวาวตถประสงคของการ

ลงโทษทางอาญามกหลกอะไรบางดงน

1. ความหมายเกยวกบอาชญากรรม

คนทวไปจะมความเขาใจคาวา “อาชญากร” หมายถง บคคลทกระทาผดกฎหมายอาญา

อยางรายแรง แตกอยางมความเหนวา ผ ทกระทาความผดอาญาในลกษณะความผดทเปน

อาชญากรรม ผทกระทาผดนน จะตองตกเปนอาชญากรทกกรณหรอไม เพราะอาชญากรรม คอสงท

กอใหเกดความไมปลอดภยในสงคม และคนในชมชน แตอาชญากรรมบางประเภทกไมได

กอใหเกดความเสยหาย หรอเปนผลรายตอสงคมแตเปนผลรายกบผกระทาผดเอง ทงนมผให

ความหมายของการกระทาความผดอาญาทเรยกวาเปน “อาชญากรรม”ไว0 1 ดงน

1 นวลจนทร ทศนชยกล, อาชญากรรม (การปองกน: การควบคม), (กรงเทพมหานคร : พรทพย การ

พมพ, 2541), น.32.

15

พอล แทพแพน (Pual Tappan) เหนวาบคคลทถกศาลพพากษาถงทสดวามความผด

จะตองรบโทษตามทกฎหมายบญญตไว เพราะฉะนนบคคลทตองโทษทางอาญา จงถกเรยกวา

“อาชญากร”

เฮอรเบรต แอล. แพคเคอร (Herbert Packer)1

2 เหนวาคาวา “อาชญากรรม” คอสงท

สงคมและชมชนเปนคนกาหนดขนมา ซงอาชญากรรมในสงคมหนง อาจจะไมถอเปนอาชญากรรม

ในอกสงคมหนงกได

“เฟอเดอรรค โฮเวรดไวน (Federick Howard Wine)”2

3 เหนวาการะทาความผดจะตองม

กฎหมายและโทษทบญญตไวอยางชดเจน และทสาคญความเปนอาชญากรรมจะตองทาใหเกดผล

เสยตอบคคลใดบคคลหนง

“ประธาน วฒนวาณชย” 3

4 อาชญากรรมโดยกฎหมาย เปนการกระทาในสงทฝาฝนตอ

บทบญญตกฎหมาย ซงบคคลทฝาฝนบทบญญตดงกลาว จะตองไดรบการลงโทษโดยรฐ เพราะการ

กระทาความผดถอเปนการละเมดตอผเสยหาย ซงผเสยหายสามารถดาเนนการฟองทางแพงได และ

การกระทาผดดงกลาวถอเปนการกระทาละเมดตอรฐดวยบคคลนนกจะตองรบโทษ เวนแตถาการ

กระทาความผดใดไมมบทกาหนดโทษไว การกระทาดงกลาวกไมถอเปนอาชญากรรม

2. ทฤษฎกฎหมายอาญา

“ศาสตราจารย ดร.คณต ณ นคร” 4

5 กรณใดเปนความผดอาญา (Verbrechen) กฎหมายจะ

กาหนดโดย “การกระทา” อยางไรกตามความผดอาญากเปนผลงานของมนษย หรอของ “ผกระทา”

และผลงานของผกระทาความผดนน แสดงใหเหนถงพฤตกรรมของผกระทาความผดนนดวย

ปญหาของการบญญตกฎหมายของอาญาจงมวา ควรจะบญญตกฎหมายอาญาโดยการกาหนด

เงอนไขของการลงโทษตามลกษณะของการกระทา หรอควรจะบญญตกฎหมายอาญาโดยกาหนด

เงอนไขตามพฤตกรรมของ “ผกระทาผด” ซงการบญญตกฎหมายอาญาบนพนฐานอยางใดอยาง

2 สกล นศารตน, “กฎหมายอาญาและการลงโทษทเหมาะสม: แนวความคดทางดานปรชญาและ

ความยตธรรมทางสงคม,” (วทยานพนธมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2545), น.15.

3 เพงอาง, น.15.

4 ประธาน วฒนวาณชย, ความรเบองตนเกยวกบอาชญาวทยา, พมพครงท 1 (กรงเทพมหานคร :

ประกายพรก, 2546), น.16 - 17.

5 คณต ณ นคร, กฎหมายอาญาทวไป, พมพครงท 6 (กรงเทพมหานคร : วญ�ชน, 2560), น.59.

16

หนงดงทกลาวมานน วากนในทางทฤษฎแลวยอมกระทาได กลาวคอ จะบญญตกฎหมายอาญาบน

พนฐานของ “ผกระทาความผด” กยอมทาไดสองวธ

ในระบบของ “กฎหมายอาญาบนพนฐานของการกระทา” (Tatstrafrecht) นนการจะ

ลงโทษผใดโดยตรงกบการกระทาทผดกฎหมาย แตการทจะลงโทษสาหรบการกระทาใดไดหรอไม

นน ยอมตองขนอยกบวาจะตาหนผกระทาความผดอนเนองมาจากการกระทานนไดหรอไมกลาวคอ

การลงโทษจะเปนเรองของ “ความชวของการกระทา”

ในระบบของ “กฎหมายอาญาบนพนฐานของผ กระทาความผด” น นการลงโทษ

ยอมขนอยโดยตรงกบอนตรายของผกระทาความผดทเชอมโยงกบการดาเนนชวตของผกระทา

ความผดหรอเชอมโยงกบความชวของการดาเนนชวต ของผกระทาผดน นมพฤตกรรมทเปน

อนตราย หรอมพฤตกรรมทเปนอาชญากรหรอไม5

6

3. วตถประสงคของการลงโทษ6

7

การลงโทษ คอ การกระทาการอยางใดอยางหนงโดยรฐตอผทกระทาความผดโดย

ผกระทาความผดจะตองไดรบผลรายจากการกระทาของตน โดยรฐจะเปนผจดการวาจะลงโทษโดย

วธการใด การลงโทษตามกฎหมายอาญาของไทยแบงการลงโทษเปน 5 สถาน อนไดแก

การประหารชวต, การจาคก, การกกขง, การปรบ, การรบทรพย การลงโทษทง 5 สถานนจะขนอย

กบวาผกระทาความผดไดกระทาความผดฐานใดบทลงโทษกจะมความแตกตางกนไปเชนกน

โดยวตถประสงคของการลงโทษมดงน

(ก) การลงโทษเพอการทดแทน

(ข) การลงโทษเพอเปนการขมข

(ค) การลงโทษเพอเปนการปรบปรงแกไข

(ง) การลงโทษเพอเปนการตดโอกาสกระทาความผด7

8

6 เพงอาง. น.59.

7 ธาน วรภทร, กฎหมายวาดวยการบงคบโทษจาคก, พมพครงท 3 (กรงเทพมหานคร : วญ�ชน,

2558), น.33.

8 เพงอาง, น.34.

17

2.2 การใหอานาจในการดาเนนคดอาญา

ในเรองนจะกลาวถงเรองทเกยวกบผเสยหายในคดอาญา และลกษณะของความผดท

ตองใหอานาจ ดงตอไปน

1. ผเสยหายกบการดาเนนคดอาญา

ผเสยหายกบการดาเนนคดอาญาความผดทางอาญานนอาจกลาวไดวาแบงออกเปน

2ประเภทคอ ความผดอาญาประเภทมผเสยหายและความผดอาญาประเภทไมมผเสยหาย และอาจจะ

กลาววาความผดอาญาทไมมผเสยหายเปนความผดตอสาธารณชน สวนความผดอาญาทมผเสยหาย

เปนความผดตอเอกชน และความผดอาญาทมผเสยหายโดยทวไปเปนความผดตอเอกชนนนอาจเปน

ความผดทกระทบทงเอกชนและตอสาธารณชนในคราวเดยวกนกได เชนความผดฐานฆาผอน

กระทบตอชวตมนษย8

9และในขณะเดยวกนกระทบตอความสงบเรยบรอยของสาธารณชน เชน

ความผดเกยวกบการลกทรพยทกระทบตอกรรมสทธและการครอบครอง9

10และในขณะเดยวกน

กระทบตอความสงบเรยบรอยของสาธารณชน

โดยทวไปการดาเนนคดอาญาของรฐเปนการดาเนนคดอาญาในความผดฐานใดฐาน

หนงทมผเสยหายเปนเอกชน ไมวาจะเปนความผดทเกยวของกบสาธารณชนดวยหรอไมกตาม

จงเปนเรองของรฐทจะตองดาเนนการทงสน ซงไมวาผเสยหายหรอผถกประทษรายประสงคจะให

ดาเนนคดกบผกระทาความผดหรอไมกตาม รฐกมอานาจหนาทหลกและเปนอานาจคดเกยวกบ

ผกระทาความผดและเปนอานาจหนาทโดยสมบรณของรฐทจะดาเนนคดกบผกระทาความผด

อยางไรกตามในบางครงในบางกรณการดาเนนคดอาญากบผเสยหายตองขนอยกบความประสงค

ของผเสยหายหรอผถกประทษรายเปนสาคญในระบบกฎหมายอาญาเยอรมนม 2 ประเภทคอ10

11

1. ความผดทตองรองทกขซงเรยกในภาษาเยอรมนวา “Antragsdelikt”

2. ความผดทตองใหอานาจซงเรยกเปนภาษาเยอรมนวา “Ermactigungsdelikt”

9 คณต ณ นคร, กฎหมายอาญาภาคความผด, พมพครงท 11 (กรงเทพมหานคร : วญ�ชน, 2559),

น.83.

10 เพงอาง, น.306.

11 คณต ณ นคร, ประชาธปไตยกบการตงรงเกยจทางสงคม, พมพครงท 3 (กรงเทพมหานคร :

วญ�ชน, 2556), น.184.

18

ความผดทตองรองทกขตามระบบกฎหมายของเยอรมนนนเทยบไดกบความผดอนยอม

ความไดตามระบบกฎหมายอาญาของไทย และในความผดอนยอมความไดหรอความผดตาม

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาเรยกวาความผดตอสวนตว ตามระบบกฎหมายของไทยนน

ตามปกตรฐจะดาเนนคดกตอเมอมการรองทกขตามระเบยบ11

12

ความผดอนยอมความไดหรอความผดตอสวนตวนนตองเปนกรณของการกระทาทไม

เกยวกบรฐหรอองคกรหรอหนวยงานของรฐและการกระทาใดในพนฐานของความผดอาญาจะเปน

ความผดยอมความไดหรอความผดตอสวนตวกตาม เชน ความผดฐานทาใหเสยทรพยหรอความผด

ฐานฉอโกงหากการกระทาตอรฐหรอตอองคกรหรอหนวยงานของรฐแลวกหาใชความผดอนยอม

ความไดหรอความผดตอสวนตวทจะตองรองทกขกอนจงจะมการสอบสวนไดดงทฎกาเคยวนจฉย

วาจาเลยไดใชอาวธฟนประตสถานรถไฟแตกหกเสยหายอยการจงฟองขอใหลงโทษฐานทาใหเสย

ทรพยโดยไมมผรองทกข ปญหามวาอยการมอานาจฟองหรอไมตดสนวาถงแมจะเปนความผดตอ

สวนตวกดอยการกมอานาจฟองไดเพราะเทากบเปนเจาทกขเสยเอง12

13

เกยวกบความผดตอสวนตวหรอความผดอนยอมความได สานกงานอยการสงสดไดเคย

วนจฉยใหความเหนทางกฎหมายวาทรพยสนของนตบคคลซงเปนองคกรหรอหนวยงานของรฐถอ

วาเปนทรพยสนของสวนรวมฉะนนความผดฐานฉอโกงทกระทาตอนตบคคลทเปนองคกรหรอ

หนวยงานของรฐจงไมเปนความผดตอสวนตวหรอความผดอนยอมความไดทจะตองหามตาม

มาตรา 121 แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาการดาเนนคดกบผฉอโกงทรพยสนของ

องคกรหรอหนวยงานของรฐจงเปนการกระทาไดโดยมพกตองมการรองทกข13

14

สวนความผดทตองใหอานาจตามระบบกฎหมายอาญาของเยอรมนนนเปนความผดท

ขนอยกบความประสงคของผเสยหายอยางแทจรง ซงแตกตางไปจากความผดทตองรองทกขเพราะ

ในความผดทตองรองทกขตามระบบกฎหมายอาญาเยอรมนนนการสอบสวนกระทาไดกอนการรอง

12 ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 121, ใน ประชาธปไตยกบการตงรงเกยจทาง

สงคม, คณต ณ นคร, พมพครงท 3 (กรงเทพมหานคร : วญ�ชน, 2556), น.185.

13 เพงอาง, คาพพากษาฎกาท 1319/2462, น.185.

14 คณต ณ นคร, กฎหมายวธพจารณาความอาญา, พมพครงท 9 (กรงเทพมหานคร : วญ�ชน, 2561).

น.127.

19

ทกขแตความผดทตองใหอานาจการสอบสวนจะกระทาไมไดจนกวาผเสยหายจะไดมอบอานาจให

ทาการสอบสวน

2. ลกษณะของความผดทตองใหอานาจ

ความผดทตองใหอานาจ (Autholization of Delict) ตามระบบกฎหมายอาญาเยอรมนจะ

เปนความผดทไมรายแรงเชนความผดฐานหมนประมาทหรอดหมนเหยยดหยามจะมลกษณะ

เกยวของในทางการเมองโดยเฉพาะอยางยงมความผดทผเสยหายเปนบคคลสาธารณะ เชน

ประธานาธบด นายกรฐมนตร รฐมนตร เปนตน14

15

เมอมความผดทตองใหอานาจเกดขนผเสยหายซงเปนบคคลสาธารณะจงชอบทจะ

พจารณาโดยรอบคอบวาการทจะดาเนนคดกบผตองหาวากระทาความผดตอตนนนจะเปนผลดกบ

ตนในฐานะทเปนบคคลสาธารณะหรอเปนผลดกบตนในฐานะทางการเมองของตนหรอไมเพยงใด

เพราะบางครงการใหอภยผตองหาวากระทาความผดตอตนอาจจะเปนผลดกวาเพราะเทากบเปนการ

บาเพญทานบารมใหแกตน แตอยางไรกตามปจจบนระบบกฎหมายอาญาของไทยเราไมไดม

ความผดประเภทน

ตวอยางแรก วนท 2 ตลาคม 2554 ประมาณเวลา 10:30 แฮกเกอรผหนงไดแฮกเขาไปใน

ทวตเตอรของนายกรฐมนตรและพดขอความทไมประสงคด 8 ขอความในลกษณะวานายกรฐมนตร

เปนผโพสตเองทารายงานกระแสขาวกลาววาแฮกเกอร ไดเขาไปเขยนขอความในทานองโจมต

นายกรฐมนตรวาทางานเพอคนทสนบสนนตน ไมไดทาเพอคนไทยและพยายามหลอกใชคนจน

เพอใหไดคะแนนเสยงกอนทจะตอวารฐบาลทสรางภาพทเออประโยชนกบกลมของตน ทงตาหน

โครงการแจกแทบเลตใหนกเรยนแทนทจะไปสนบสนนครใหมรายไดมากขน สดทายยงขอใหคน

ไทยตนตวและขจดความโงออกไปใหขนขาวดงกลาวนอาจไดวาแฮกเกอรไดกระทาในทานองการ

หมนประมาทหรอดหมนเหยยดหยามนายกรฐมนตร แตจากการกระทาดงกลาวนายกรฐมนตรก

ไมไดตดใจเอาความอะไรในฐานะทนายกรฐมนตรเปนบคคลสาธารณะและไมไดตดใจเอาความ

พรอมทงยงใหโอกาสผทาความผดไดกลบไปเรยนหนงสอเพอเปนอนาคตของชาตตอไปถอเปน

ลกษณะความผดทตองใหอานาจโดยนายกเพมมนตรซงเปนผเสยหายไมไดตดใจเอาความ15

16

15 คณต ณ นคร, อางแลว เชงอรรถท 12, ประมวลกฎหมายอาญาเยอรมน มาตรา 90, 90B, น187.

16 เพงอาง, น.183.

20

ขอยกตวอยางทสองลกษณะความผดของการใหอานาจของไทยถงแมไทยจะไมม

ค วา ม ผดป ระ เภท นแ ตก ม ก า รก ระ ทา ท อา จจะ ม ลก ษ ณ ะ ค ลา ย ๆ ตวอยา ง ดง ท จะ ย ก ม า

เมอวนท 8 ตลาคม 2554 คณอทย พมพใจชนไดเลาวาขนาดเกดเหต รปภ.จะทารายผกระทาความผด

ดวยซ าแตตนหามปรามเอาไวและไมตดใจอะไรการกระทาทกระทบตอเขาซงผตองหาไมเขาใจใน

ตวเขากไดมาขอโทษในคดสวนนไดลงโทษเพยงโทษปรบเทานนและคดกจบสน เหตเกดเนองจาก

มบคคลเขาไปปาอจจาระใสคณอทย พมพใจชน ซงขนาดนนดารงตาแหนงเปนรฐมนตรวาการ

กระทรวงพาณชยทาใหเหนวาการทคณอทย พมพใจชนไมตดใจเอาความกบผกระทาความผดถอวา

เขาไดสรางบารมใหแกตนโดยไมตองทาอะไรเลย มลกษณะคลายคลายกบความผดทตองใหอานาจ

ของกฎหมายอาญาเยอรมนคอคณอทย พมพใจชน ในขณะนนเปนรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย

ซงถอวาเปนบคคลสาธารณะการทมบคคลปาอจจาระใสถอเปนการเหยยดหยามหรอดหมนทไม

สมควร แตคณอทย พมพใจชน กมไดถอโทษเอาความอะไรจงถอวาเปนเรองทนายกยองและคดท

เกดขนกบคณอทย พมพใจชน นนสรปวาไมไดมพฤตกรรมเกยวกบการประจบประแจงผมอานาจ

เกดขน เพราะนอกจากคณอทยพมพใจชน ไดหามปราม รปภ.แลวกไมปรากฏวาบคคลใน

กระบวนการยตธรรมของประเทศคนใดไดปฏบตหนาทของตนในคดดงกลาวนนแสดงใหเหนถง

อาการประจบประแจงคณอทย พมพใจชนแตอยางใดคดจงดาเนนไปตามขนตอนปกต1 6

17ซงเปนการ

ประจบประแจงถอเปนพฤตกรรมทนารงเกยจของบคคลในกระบวนการยตธรรมแบงออกเปน

3 ประการคอ17

18

1. ขาดความเปนภาวะวสยในการทาหนาท คอทางานกนไปตามสบายๆ เชนพนกงาน

อยการบางคนหรอบางครงกสงฟองไปทงทงทการสอบสวนยงไมสนกระแสความกม

2. มความกลวในการทาหนาท เชนกลวอทธพลทางการเมองทาใหดขาดความเปนกลาง

เชนในคดซกหนทตลาการศาลรฐธรรมนญไมยอมลงไปวนจฉยในเรองของคารองของ ปปช.นาจะ

17 เพงอาง, น.188.

18 เพงอาง, น.188.

21

เปนการวนจฉยอยางกลาๆกลวๆตามกระแสสงคมเพราะหวาดเกรงวา “อศวนควายดา”จะเปน

อนตรายไปเสยกอนเวลาอนควรแลว “อศวนควายดา”ในขณะนเปนอยางไร18

19

3. มการประจบประแจงในการทาหนาท เชนประจบประแจงเจานาย ประจบประแจง

ผใหญ ประจบประแจงการเมอง19

20ประจบประแจงสถาบนการเมอง เปนตน20

21

การแกไขกฎหมายในทศทางทถกตองอยางมหลกเกณฑนนนอกจากจะเปนการพฒนา

กฎหมายแลวยงเปนเครองมอสรางสนตและความปรองดองของคนในชาตดวย เปนการแกปญหา

ของประเทศโดยฝายบรหารและฝายนตบญญตทเดยวแทนทจะรอฝายตลาการหรอรอกระบวนการ

ยตธรรมเพยงดานเดยว21

22

2.3 หลกกฎหมายสากล

เมอปญหายาเสพตดเปนปญหาระดบโลก แตละประเทศมความตองการทจะปรบปรง

แกไข2 2

23 ดงนนการบญญตอนสญญาวาดวยยาเสพตดแหงสหประชาชาตเพอเปนแนวทางในการ

ปฏบต และแนวทางในการลงโทษ เพอใหแตละประเทศสามารถนาหลกการดงกลาวไปแกไข

เพมเตมในประเทศของตน เพอใหมความเปนสากลมากทสด ประกอบดวยดงน

2.3.1 อนสญญาวาดวยยาเสพตดแหงสหประชาชาต2 3

24 ประกอบดวยอนสญญาวาดวยการ

ควบคมยาเสพตดแหงสหประชาชาต 3 ฉบบไดแก

1. อนสญญาเดยววาดวยยาเสพตดใหโทษ ค.ศ. 1961 และทแกไขเพมเตม ค.ศ. 1972

19 คณต ณ นคร, รฐธรรมนญกบกระบวนการยตธรรม, พมพครงท 2 (กรงเทพมหานคร : วญ�ชน,

2558), น.10.

20 คณต ณ นคร, “วพากษ มาตรา112 กบความดอยพฒนาของกฎหมายอาญา,” สบคนเมอวนท

15 มถนายน 2560, จาก http://www.prasong.com.

21 คณต ณ นคร, อางแลว เชงอรรถท 12, น.189.

22 เพงอาง, น.193.

23 The United Nations General Assembly Special Session (UNGASS) On The World Drug

Problem report Of Proceedings, http://www.unodc.org/ungass2016/index.html, 10 June 2017.P.1.

24 สานกงานกจการในพระดารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา, วธการสาธารณสขในการ

จดการกบยาเสพตดในทวปเอเซย: หลกการและการปฏบตในการทาใหไมเปนความผด, (สานกงานกจการในพระ

ดารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา. 2559), น.166.

22

2. อนสญญาวาดวยวตถออกฤทธตอจตและประสาท ค.ศ. 1971

3. อนสญญาตอตานการคายาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตประสาทอยางผดกฎหมาย

แหงสหประชาชาต ค.ศ. 1988

การเตรยมการประชม UNGASS 201625มกระบวนการการเตรยมการประชมวาระพเศษ

ดงกลาวเพมขนโดยอาศยความรวมมอระหวางองคกรตางๆของสหประชาชาตองคกรระหวาง

ประเทศ และองคกรระดบภมภาค และรวมถงองคกรเอกชนทไมไดคากาไร (NGO) โดยขอมตฉบบ

ท 69/200 และ 69/201 ขอประชมสมชชาสหประชาชาตสมยพเศษวาดวยยาเสพตดไดกาหนดให

คณะกรรมาธการเกยวกบยาเสพตดจดการประชมและเชญองคกรตางๆทเกยวของในลกษณะทเปน

เวทเปดอยางกวางขวางรวมทงความรวมมอจากภาครฐภาคประชาสงคมในการมสวนรวมกาหนด

กฎเกณฑวธการดาเนนงานทเกยวของกบการแสวงหาแนวทางแกไขปญหายาเสพตดระดบโลก

ตอไป25

26

สาหรบประเดนทนาสนใจทนาจะนามาพจารณาในการประชมดงกลาวประการแรก

ประเดนดานสขภาพอนามยบคคลทใชยาเสพตดเกนขนาดยอมมความเสยงทจะไดรบอนตรายจาก

การตดเชอทางกระแสเลอด เชนเอดส HIV ไวรสตบอกเสบบหรอซ เปนตน โดยเฉพาะในภมภาค

เอเชยและยโรปตะวนออกทาใหเกดการแพรระบาดของเชอโรคอยางรวดเรวระหวางผใชเขมฉดยา

และกระจายไปทวโลกทาใหเกดสภาวะอนตรายตอสขภาพ และสวสดการของมวลมนษยชาตจง

ตองพฒนามาตรการทางกฎหมายเพอคมครองสขภาพอนามยดงกลาว

ประการทสองประเดนดานสทธมนษยชนในปจจบนปรากฏขอขดแยงและปญหาจาก

การบงคบใชมาตรการปราบปรามยาเสพตดตามกฎหมายทกระทบตอหลกการคมครองสทธ

มนษยชนอยางตอเนองในประเดนดงตอไปน

1. การทาลายสทธแหงการมชวตอยจากการลงโทษประหารชวตหรอการใชกาลงของ

เจาหนาททเกนกวาเหตจงทาใหเสยชวต

25 The United Nations General Assembly Special Session (UNGASS) On The World Drug

Problem report Of Proceedings, (June 2016), P.1 - 16.

26 กอบกล จนทวโรและคณะ, รายงานการศกษาและขอเสนอทางกฎหมายสาหรบผกระทาคดยาเสพ

ตดเพอเปนขอเสนอในการประชมสมชชาใหญสหประชาชาตสมยพเศษ (UNGASS), (สานกงานกจการในพระ

ดารพระดารพระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภา กระทรวงยตธรรม,2559), น.34.

23

2. การทาลายสทธทจะไดรบการรกษาสขภาพเนองจากสถานทบงคบใชกฎหมาย

หางไกลหรอขาดการตดตอกบสถานรกษาพยาบาล

3. การทาลายสทธและเสรภาพของผกระทาผดโดยการใชอานาจบงคบเอากบบคคล

อยางโหดรายและลดทอนความเปนมนษยในขณะทถกคมขงหรอขนาดเขารบการบาบด

4. การทาลายสทธในทางเศรษฐกจและสงคมเนองจากตกเปนจาเลยของสงคมจากการ

ใชนโยบายปราบปรามยาเสพตดอยางรนแรงของรฐการทาลายสทธขนพนฐานของบคคลจากการ

เลอกปฏบตทไมเทาเทยมกบบคคลอนในสงคมทานองเดยวกบชนกลมนอยหรอผพลดถน26

27

ประการทสามการปฏรปทเกยวกบยาเสพตดเนองจากนโยบายในการปราบปรามยาเสพ

ตด ไดแกการใชหลกการลงโทษทสาสมกบการกระทาความผด ดงนนแตละประเทศจงมการ

กาหนดโทษในการผลต จาหนาย นาเขา หรอเสพยาเสพตดทรนแรงโดยคาดวาจะทาใหจานวนสถต

ยาเสพตดลดลงได แตปรากฏวานโยบายในการทาสงครามกบยาเสพตดประสบความลมเหลวใน

หลายประเทศ เพราะไมไดทาใหสถตคดยาเสพตดลดลงเลย รวมถงในบางกรณการลงโทษไมได

เปนไปตามหลกการบงคบโทษทไดสดสวนดงปรากฏจากการลงโทษประหารชวต หรอจาคกตลอด

ชวตสาหรบผกระทาความผดทมจานวนยาเสพตดเพยงเลกนอยเชน 1-2 เมดเปนตนและปรากฏได

จากจานวนนกโทษทลนเรอนจาในแตละประเทศเนองจาก กระบวนการยตธรรมเนนเอาผดผกระทา

โดยไมพจารณาถงสงแวดลอมในการกระทาความผด27

28

ประการทสกระบวนการยตธรรมเพอใหเปนไปตามนโยบายประกาศสงครามกบยาเสพ

ตดรฐบาลแตละประเทศจงเนนการดาเนนคดอยางเตมทกบผกระทาความผดทกรายและนาบคคล

เขามาไวในคมขงเปนจานวนมากจงทาใหเกดการคมขงและผถกคมขงทไมเหมาะสมหรอเปน2 8

29

การใชอานาจตามกฎหมายโดยมชอบสวนนโยบายผนโทษใหบคคลไดรบการบาบด หรอชะลอการ

ฟองนโยบายดงกลาวกไมประสบความสาเรจในแตละหลายประเทศ เนองจากผไดรบการบงคบ

บาบดแลวกกลบไปกระทาความผดซ าอกเนองจากความจาเปนในทางเศรษฐกจ และการรกษาสภาพ

ทางสงคมระหวางผคายาเสพตดของเขาเอง

27 “The UNGASS on the world drug problem: Report of proceedings,” สบคนเมอวนท 15 มถนายน 2560, จาก

http://idpc.net/publications/2016/09/the-ungass-on-the-world-drug-problem-report-of-proceedings.

28 กอบกล จนทวโรและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 26, น.88.

29 เพงอาง, น.88.

24

ประการทหา ใชนโยบายทางกฎหมายททนสมย เชนการอนญาตใหบคคลสามารถปลก

สารเสพตดเพอเสพเองหรอเพอประโยชนในทางสาธารณสข ดงนเนองจากการทาสงครามกบยา

เสพตดทาใหจ านวนการเสพยาเสพตดทสามารถใชผลตยารกษาโรคหรอประโยชนในทาง

สาธารณสขลดจานวนลงและสงผลกระทบตอวงการแพทย และสาธารณสข ดงนนจงตองพฒนา

มาตรการทางกฎหมายเพอยกเวนสารเสพตดทเปนประโยชนทางการแพทย เชนกระทอม กญชาให

สามารถครอบครองเพอประโยชนทางการแพทยได29

30

นยามศพท

การทาใหถกกฎหมาย หมายถงการแกไข เปลยนแปลง ยกเลกกฎหมายเดม หรอออก

กฎหมายใหมทสงผลใหการกระทาทถอวาเคยเปนความผด หรอละเมดกฎหมายนนเปนความผดท

ไมถอวาเปนการกระทาความผดหรอละเมดกฎหมายอกตอไปถงการทาใหไมผดกฎหมาย ภายใต

การบรหารจดการแบบพเศษโดยเฉพาะอยางยงในคดยาเสพตด

การไมเอาโทษทางอาญา หมายถงการแกไข เปลยนแปลง ยกเลกกฎหมายเดม หรอออก

กฎหมายใหมทสงผลตอการกระทาผด หรอละเมดกฎหมายบางประเภทใหไมตองลงโทษทางอาญา

เลยซงถอวาเปนนโยบายทเบากวาการทาใหถกกฎหมาย และมมมองตรวจสอบคดยาเสพตดซงตาม

นยามของ European Monitoring Center for drugs and drug Addiction หรอ EMCDDA (2005)

ไดนยามคาวาการไมเอาโทษทางอาญา วาหมายถงการทกาหนดขอบเขตไมใหมการนาระบบ

กฎหมายอาญาและกระบวนการยตธรรมปกตมาใชเปนขอหามใจยงคงอยนนคอการไมเอาโทษทาง

อาญา ยงคงถอวายาเสพตดยงเปนขอหามตามกฎหมายไมไดเปนสงทถกกฎหมายแตก3 0

31จะไมม

มาตรการในการจาคกคงเหลอไวแคโทษปรบ และการรกษาบาบดเทานน โดยมโทษปรบนนตองไม

ถอวาเปนโทษทางอาญาซงแตกตางจากกฎหมายอาญาของไทยหลกคอเปนโทษทางอาญานอกจากน

ผเสพยาเสพตดทเขาขายหลกการไมเอาโทษทางอาญานจะไมมการบนทกประวตในชนตารวจ และ

ไมมการใชวธการคมประพฤตเปนตน ซงปจจบนในกลมยโรปมเฉพาะประเทศโปรตเกสทมการ

30 เพงอาง, น.89.

31 ศรสมบต โชคประจกษชด และคณะ, การศกษาวเคราะหเพอนาแนวคด การทาใหถกกฎหมาย

การไมเอาโทษทางอาญาและการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดมาใชเพอการพฒนานโยบายยาเสพตดของ

ประเทศไทย, คณะสงคมศาสตรและมนษย มหาวทยาลยมหดล, (สานกพฒนาการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด

สานกงาน ป.ป.ส., 2554), น.5.

25

ประกาศใชในกฎหมายยาเสพตดของโทษทางอาญากรณพเศษ และครอบครองยาเสพตดเพอใช

สวนตวโดยมการกาหนดระยะใหได 10 วนอยางไรกตามการเสพยาเสพตดเปนขอหามตามกฎหมาย

และใหถอวาเปนความผดทางปกครองเทานน31

32

อนสญญาเดยว ค.ศ. 1961 หมายถงอนสญญาเดยววาดวยยาเสพตดใหโทษ ค. ศ. 1961

และทแกไขเพมเตม ค. ศ. 1972

อนสญญา ค. ศ. 1971 หมายถงอนสญญาวาดวยวตถทออกฤทธตอจตและประสาท ค. ศ. 1971

อนสญญา ค.ศ. 1988 หมายถงอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบคา

ยาเสพตดและวตถทออกฤทธตอจตและประสาท ค. ศ. 198832

33

ความมงประสงคของอนสญญาเหลาน คอเพอกาหนดมาตรการการควบคมระหวาง

ประเทศทมเปาหมายในการทาใหแนใจวา มยาเสพตดเพอวตถประสงคแหงการแพทยและ

วทยาศาสตร ในขนาดทปองกนการหกเหเขาสชองทางผดกฎหมายสนธสญญายงรวมบทบญญต

ทวไปวาดวยการคาและการเสพยาเสพตดไวดวย3 3

34 และการเสพยาเสพตดและการมยาเสพตดไวใน

ครอบครองเพอการเสพสวนบคคลภายใตอนสญญาวาดวยการเสพแหงสหประชาชาต 3 4

35

วตถประสงคขนพนฐานของอนสญญาดงทกลาวไวเพอคมครองสขภาพ และสวสดภาพของ

มนษยชาต บทบญญตของอนสญญาวาดวยยาเสพตดแหงสหประชาชาตทแจกแจงรายการการ

กระทาเกยวกบยาเสพตดทตองประกาศเปนความผดอาญานนไมไดกลาวถงการเสพยาเสพตดไว

อนสญญาแหงสหประชาชาต ซงกลาวไวในความเหนตออนสญญา ค.ศ. 1988ไมไดบงคบให

ประเทศกาหนดบทลงโทษใดไมวาทางอาญา หรอทางปกครองฐานเสพยาเสพตดเทานน ซงกลาว

ไดในความเหนตอเมอสญญา ค.ศ. 198836 ในสวนทเกยวกบมาตรา 3 ของอนสญญาวาดวยความผด

และวธการบงคบอยางชดแจงจะสงเกตไดวาเชนเดยวกบอนสญญา ค. ศ.1961 และ ค.ศ.1971

วรรค 2 ไมไดกาหนดใหการเสพยาเสพตดเปนความผดทมโทษ3 6

37 โดยอยภายใตบงคบแหงหลกการ

32 เพงอาง, น.6.

33 UNGASS on the world drugs problem, อางแลว เชงอรรถท 27, น.7.

34 กอบกล จนทวโรและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 26, น.166.

35 เพงอาง, น.167.

36 เพงอาง, น.168.

37 เพงอาง, น.168.

26

ตามรฐธรรมนญของตนและแนวคดหลกขนพนฐานของระบบกฎหมายของตนใหแตละฝายนา

มาตรการทจาเปนมาใชในการกาหนดความผดอาญาภายใตกฎหมายในประเทศเมอมไวใน

ครอบครองหรอเพราะปลกโดยเจตนาซงยาเสพตดหรอวตถออกฤทธตอจตประสาทเพอการสบสวน

บคคลทตรงขามกบบทบญญตของอนสญญา ค.ศ. 1961 ทแกไขเพมเตมหรออนสญญา ค.ศ.1971

มาตรานอนญาตใหรฐบาลใชดลพนจวาจะทาใหการมไวในครอบครองหรอการเสพ

สวนบคคลเปนความผดหรอไม3 7

38 ประการแรกดวยมาตรานกลาววามาตรการทประเทศสมาชกตอง

นามาใชนนอยภายใตบงคบแหงหลกตามรฐธรรมนญและแนวคดขนพนฐานของระบบกฎหมาย

ของตน ซงความหมายวาประเทศสมาชกสามารถเลอกไมใชขอปฏบตในการทาใหมไวใน

ครอบครองเพอการเสพสวนบคคลเปนความผดได หากนามาจะไมชอบดวยรฐธรรมนญ เชนตาม

สทธความเปนสวนตวหรอสทธภายใตรฐธรรมนญหรอมฉะนนกขดกบระบบกฎหมาย

ประการทสองภายใตมาตรานประเทศสมาชกเพยงแตตองนามาตรการสาหรบการม

ยาเสพตดไวในครอบครองเพอการเสพสวนบคคลมาใชเพอการมไวในครอบครองขดกบอนสญญา

ค.ศ. 1961 หรอ ค.ศ. 1971 ความในมาตรา 36(1)(a) และ 2(5)(b) ทาใหเขาใจอนสญญา ค.ศ. 1961

วากาหนดใหกระทาการเสพยาเสพตดเชนกญชาและเฮโรอนเปนความผดตอเมอประเทศพจารณาวา

เหมาะสมตามพนฐานสาธารณสข

มาตรา33 แหงอนสญญา ค.ศ.1961 บญญตไววาภาคถงไมอนญาตการมยาเสพตดไวใน

ครอบครองเวนแตภายใตอานาจตามกฎหมายและเพอวตถประสงคทางการแพทยและวทยาศาสตร

เทานน ยงไปกวานนมาตรา 36(1) บงคบใหประกาศใหมการมไวในครอบครองเปนความผดทม

โทษ อยางไรกตามการทอนสญญาเนนการตอสกบการคายาเสพตดเสนอแนะวาความในมาตรา 36

ไมไดบงคบใหประเทศประกาศใหการเพยงแตมไวในครอบครองเพอการเสพสวนบคคลแตเปน

ความผดเฉพาะถามพนฐานสาธารณสขทหนกแนนใหไมควรประกาศประวตของการใหถอยคาใน

มาตรา 36 รบรองความเหนนซงแตแรกนน มาตรานมชอวามาตรการตอตานคคาผดกฎหมาย

สถานการณคลายกบทพบในอนสญญา ค.ศ. 1971 ดวย3 8

39โดยตองตความอนสญญาวาดวยการ

ควบคมยาเสพตดอยางสมพนธกบปญหาและมาตรการจาเพาะทใชอยในแตละประเทศตลอดจนใน

38 เพงอาง, น.168.

39 เพงอาง, น.170.

27

บรบทของการมประเทศสมาชกไมคอยสนใจขอผกมดดานสทธมนษยชนภายใตกฎหมายระหวาง

ประเทศ ความมงมนของสหประชาชาตดงทอธบายไวในกฎบตรสหประชาชาตรวมถงการสงเสรม

การแกไขปญหาทางสงคมและสขภาพระหวางประเทศรวมทงการเคารพสทธมนษยชนสากล

รฐบาลมขอผกมดภายใตสทธตอสขภาพในการทาทกขนตอนทจาเปนเพอการปองกนการรกษาและ

การควบคมโรคในการทาใหแนใจวาเขาถงยาทจาเปนในการทาขนตอนยนยนตางๆเพอสงเสรม

สขภาพและเพองดเวนจากการทจากดความสามารถของบคคลในการปองกนสขภาพของตน39

40

กฎหมายระหวางประเทศใหกาหนดขอจากดเกยวกบสทธมนษยชนไดหากกฎหมาย

กาหนดไมเลอกปฏบตและกาหนดขอจากดทไมมากไปกวาทจาเปนใหบรรลผลเปาหมายทถก

กฎหมายเพราะฉะนนประเทศจงมภาระในการใหเหตผลอนชอบธรรมวาการทาใหการเสพยาเสพ

ตดหรอการมไวครอบครองและการเพาะปลกซงยาเสพตดเพอการเสพสวนบคคลเปนความผดนน

ตรงตามหลกเกณฑน การคมครองสาธารณสขเปนเปาหมายทถกกฎหมายและการกาหนดวธการ

บงคบทางอาญาฐานเสพยาหรอมยาเสพตดไวในครอบครองเพอการเสพสวนบคคลไดทาให

อนตรายตอสขภาพและสงคมทเกยวเนองกบการเสพยาเสพตดมแรงขนและไมจาเปนหรอเหมาะสม

การจบกมและการคมขงเปนมาตรการอนไมไดสดสวนและสามารถมผลตอการเขาถงสทธตอ

สขภาพ การทางาน การศกษา ทอยอาศย การออกเสยงลงคะแนน และแยกพอแมจากลกโดย

ประเทศสามารถใชมาตรการสาธารณสขทไมใชทางอาญาทยงแกปญหาการตดยาเสพตดและการ

เสพยาเสพตดไดรวมถงการจดการเขาถงการรกษาอาการตดยาเสพตดทมหลกฐานเชงประจกษ

บรการลดอนตรายและความสนบสนนทางสงคมโดยสมครใจ40

41

ทางเลอกอนๆแทนการพพากษาลงโทษและการลงโทษ 4 1

42 ตามมาตรา 3(4)(d)

แหงอนสญญา ค.ศ.1988 บญญตไววา

“ภาคจดหามาตรการเพอการรกษาการใหความรบรการหลงจากการบรบาลการฟนฟ

หรอใหผทาผดกลบคนสสงคมไดในฐานะทางเลอกแทนการพพากษาลงโทษหรอการลงโทษหรอ

40 เพงอาง, น.170.

41 เพงอาง, น.170 - 171.

42 เพงอาง, น.173.

28

เพมเตมจากการพพากษาลงโทษหรอการลงโทษในความผดทกาหนดไวสอดคลองกบวรรคสอง

ของมาตราน”

ประเทศสมาชกสหประชาชาตรบปฏญาณวาดวยการลดอปสงคยาเสพตดมาใชเมอป

ค.ศ. 1999 หลงจากการอภปรายพเศษสมชชาแหงสหประชาชาตในเรองยาเสพตดเมอป ค. ศ. 1998

ซงรวมบทบญญตนไวดวยเพอสงเสรมใหผกระทาความผดฐานใชยาเสพตดโดยไมชอบกลบคนส

สงคมเมอเหมาะสมและปองกนกบกฎหมายระดบชาตและนโยบายของประเทศสมาชก รฐบาลควร

พจารณาจดใหผใชยาเสพตดโดยไมชอบ เชนนนไดรบการรกษา การใหความรบรการหลงการ

บรบาลการฟนฟและกลบคนสสงคมในฐานะทางเลอกแทนการพพากษาลงโทษหรอการลงโทษ

หรอเพมเตมจากการลงโทษ4 2

43 มต ค.ศ. 2012 ทคณะกรรมาธการดานยาเสพตดแหงสหประชาชาต

ไดรบใชนนสงเกตถงขอความเกยวกบทางเลอกหรออนๆแทนวธการบงคบทางอาญาในอนสญญา

วาดวยยาเสพตดแหงสหประชาชาตและกระตนใหประเทศสมาชกพจารณาอนมตใหนาการรกษา

อาการตดยาเสพตดและทางเลอกอนๆในการบรบาลไปปฏบตอยางเตมรปแบบสาหรบผกระทา

ความผดโดย เฉพ าะการจดการรก ษาใหใ นฐานะท าง เ ลอก แทนการคมขง ท เหมาะส ม

คณะกรรมาธการรบมตมาใชเพมเตมเมอ ค. ศ.2015 โดยเรยกรองใหประเทศสมาชกปฏบต คอการ

ใชมาตรการทางเลอกตางๆแทนการลงโทษและการพพากษาลงโทษในความผดเกยวกบยาเสพตดท

เหมาะสมทมลกษณะเลกนอยหรอระดบลางเพอทาใหสาธารณสขและความปลอดภยแกปจเจก

บคคล ครอบครวและสงคมดขนผานทางความรวมมอระหวางเจาหนาทงานสขภาพและงาน

ยตธรรม43

44

ประเทศไทยประสบปญหายาเสพตดในมตตางๆ เชนการผลต การลกลอบ การนาเขา

สงออก การเสพ การบาบดฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมาอยางตอเนองตงแตอดตจนถงปจจบน

แมรฐบาลไดตระหนกถงความสาคญของปญหายาเสพตดซงสงผลกระทบเปนอปสรรคสาคญตอ

การพฒนาประเทศโดยกาหนดมาตรการในการแกไขปญหา ไดแกการปองกน การปราบปรามและ

การบาบดรกษาฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด และไดนามากาหนดเปนนโยบายและมาตรการทาง

กฎหมายในการดาเนนงานโดยในชวงเวลาถงกบมการใชนโยบายประกาศสงครามกบยาเสพตดซง

43 เพงอาง, น.172.

44 เพงอาง, น.172.

29

ประสบความสาเรจตามเปาหมายบางประการในระยะส นๆ แตกไมไดทาใหปญหายาเสพตดลด

ความรนแรงแตอยางใด

การแกไขปญหายาเสพตดของประเทศไทยมมาตรการทางกฎหมายทเปนการใชเปน

เครองมอในการดาเนนงานหลายฉบบทสาคญ ซงมาตรการทางกฎหมายดงกลาวบางฉบบพฒนามา

จากมาตรการทางกฎหมายทมอยเดม บางฉบบเปนการอนวตการณพนธกรณทประเทศไทยเขาเปน

ภาคอนสญญาระหวางประเทศ บางฉบบกเปนการตราขนมาเพอแกไขปญหายาเสพตดทมความเปน

พลวต มการเปลยนแปลงตามสภาพเศรษฐกจ สงคม และความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยทมการ

เปลยนแปลงอยเสมอในขณะทมาตรการทางกฎหมายยงคงท หรอเปลยนแปลงไปอยางชา ทาให

มาตรการทางกฎหมายเกยวกบยาเสพตดของประเทศไทยไมตอบสนองตอการแกไขปญหา จงสงผล

ใหปญหายาเสพตดไดแกการผลต การคา การเสพ รวมถงการบาบดฟนฟยงคงอย และกลบมความ

รนแรงมากขน มาตรการทางกฎหมายในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดของประเทศไทย

ยงคงเนนใหความผดเกยวกบยาเสพตด เชนการผลตและการคามไวในครอบครองและการเสพยา

เสพตดเปนความผดทางอาญาและมการนากลไกกระบวนการยตธรรมมามบทบาทสาคญในการ

แกไขปญหา ทาใหผทเกยวของสวนใหญทถกจบกมเปนผเสพหรอผครอบครองยาเสพตดทมไว

เพยงปรมาณเลกนอยสาหรบเพอการเสพเปนการสวนตวตองถกจบกมดาเนนคด จนทาใหเกดวกฤต

ทาใหสดสวนของผทถกลงโทษคมขงในคดยาเสพตดของประเทศไทยตอจานวนประชากรสงขน

เปนอนดบตนๆของโลก ซงมไดสงผลดตอการปองกน และการแกไขปญหายาเสพตดแตอยางใด

นอกจากนนการทประเทศไทยไมไดใหความสาคญตอหลกการดานสทธมนษยชน

ซงรวมถงสทธดานสขภาพ ดานกระบวนการยตธรรม และการนามาปฏบตอยางมประสทธภาพ

การทประเทศไทยเปนภาคสมาชกขององคการสหประชาชาตมาไมนอยกวา 40ป และไดใหการ

รบรองไดสทธมนษยชนโดยการเขาเปนภาคกตการะหวางประเทศและอนสญญาดานสทธ

มนษยชนมาแลวไมนอยกวา 6 ฉบบ4 4

45 เชนกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธ

ทางการเมอง ค.ศ. 1966 อนสญญาวาดวยการจดการการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ

ค.ศ. 1979 อนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ. 1989 รวมถงปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนทเปน

มาตรการแมแบบของสทธมนษยชนดานตางๆ แตประเทศไทยกไมไดตระหนกถงความสาคญตอ

45 UNGASS on the world drugs problem, อางแลว เชงอรรถท 27, น.8.

30

พนธกรณทประเทศไทยจะตองปฏบตตามขอบททกาหนดไวซงถอวาเปนมาตรการสากลในการ

คมครองบคคลตามหลกการดานสทธมนษยชนโดยมไดมการนาเอามาตรการดงกลาวมาปรบใน

บทบญญตของกฎหมายตางๆเกยวกบยาเสพตด หรอกฎหมายอนทเกยวของจงทาใหผทเกยวของกบ

ยาเสพตดสวนมากไดรบการปฏบตจากรฐและเจาหนาทของรฐในฐานะผตองหาในคดอาญา

มากกวาเปนผทรงสทธในหลกการสทธมนษยชนทเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางในระดบ

ภายในประเทศวาผทเกยวของกบยาเสพตดทถกจบคมขงไมนอยกวารอยละ70 เปนผทถกจบกมใน

ขอหาเสพหรอครอบครองหรอเสพและครอบครองยาเสพตดในปรมาณไมมากหรอมไวเสพเปน

สวนตวแตก ถกจบกม หรอแมแตบางรายสมครใจเขารบการบาบดในระบบสมครใจตาม

พระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522 หรอเขารบการบาบดในระบบบงคบบาบดตาม

พระราชบญญตฟนฟ พ.ศ. 2545 ซงนอกจากจะไมไดรบการปฏบตอยางเหมาะสมและม

ประสทธภาพในฐานะผทรงสทธแลวหากมการปฏบตผดเงอนไข หรอหลกเกณฑทกาหนดไวกจะ

ถกสงตวไปดาเนนคดอาญา ซงนอกจากจะเปนภาระของกระบวนการยตธรรมโดยไมจาเปนแลวยง

เปนการไมปฏบตตามพนธกรณทรฐจะตองมหนาทสงเสรมดแลดานสขภาพในการบาบดรกษา

ฟนฟผ ตดยา หรอไดรบการปฏบต ท เหมาะสมตามหลกการดานสทธมนษยชนทองคการ

สหประชาชาต หรอนานาอารยประเทศ เชนเยอรมน สหราชอาณาจกร โปรตเกส สหรฐอเมรกา

ออสเตรเลย ถอวาเปนปญหาดานสขภาพ และนาไปสการปฏบตในการบาบดรกษาฟนฟดแล

ชวยเหลออยางเปนรปธรรมซงสามารถจะนาไปสการแกไขปญหายาเสพตดไดอยางมประสทธภาพ

โดยกฎหมายเกยวกบการปองกน และการแกไขปญหายาเสพตดของประเทศไทยซงเปน

สมาชกขององคการสหประชาชาตและภาคของอนสญญาดานยาเสพตดทกฉบบ4 5

46 อกทงยงเปนภาค

อนสญญาและกตการะหวางประเทศดานสทธมนษยชนอกหลายฉบบ ยงคงมปญหาเกยวกบยาเสพ

ตดอยางรนแรง อกสาเหตหนงเนองจากการขาดการพฒนาดานนโยบาย และกฎหมายโดยถอวา

ปญหายาเสพตดเปนปญหาดานความมนคงและนามาตรการทางกฎหมายทเนนดานการปราบปราม

กาหนดมาไวมาใชบงคบ โดยเฉพาะอยางยงการกาหนดใหการกระทาผดเกยวกบยาเสพตดทกกรณ

เปนความผดทางอาญา รวมถงการมขอสนนษฐานเดดขาดในทางทไมเปนคณ สงผลใหมการนา

กระบวนการยตธรรมทางอาญามาใชแกปญหาอยางหลกเลยงไมได ขาดการนามตทางดานสทธ

46 เพงอาง, น.8.

31

มนษยชนมาปรบกบการทาใหปญหายาเสพตดทมความสลบซบซอนและยากตอการแกไขสาหรบ

ในสวนของประเทศไทยจาเปนตองนาแนวทางทมมนษยธรรมมาเปนหลกการในการพฒนา

นโยบาย และมาตรการทางกฎหมายใหมความชดเจนและเหมาะสมกบผทเกยวของซงสวนใหญเปน

ผทตกเปนเหยอ หรอมไดกระทาความผดรายแรงซงโดยหลกการแลวกจะเปนการนาไปสการปฏรป

กฎหมายเกยวกบยาเสพตดทควรถอวาเปนประเดนหลกในการทจะนามาเปนขอเสนออยางเปน

รปธรรมในการประชมสมชชาใหญสหประชาชาตสมยพเศษ UNGASS 2016 ตอไป46

47

มาตรการดานการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนของการกอต งองคการ

สหประชาชาตมวตถประสงคทสาคญประการหนง คอการปองกนไมใหเกดการทาซงเปนการ

ละเมดสทธมนษยชนตอมวลมนษยชาตอยางรนแรง ดงนนในกฎบตรสหประชาชาตจงไดหยบยก

เอามาตรการการเคารพสทธมนษยชน และสทธขนพนฐานอยางเปนสากลโดยไมเลอกปฏบตในเชอ

ชาต เพศ ภาษาหรอศาสนา และยงมขอบททเกยวของกบสทธมนษยชนไวอยางชดเจนอกหลาย

มาตรา ถอวากฎบตรสหประชาชาตเปนเอกสารสาคญในการรบรองหลกการเรองสทธมนษยชนใน

ระบบระหวางประเทศ และถอเปนจดเรมตนทสาคญของการพฒนากฎหมายสทธมนษยชนระหวาง

ประเทศทกาหนดใหประเทศสมาชกขององคการสหประชาชาตจะตองนาไปสการพฒนาในการ

คมครองศกดศรความเปนมนษยสทธและเสรภาพขนพนฐานของบคคล47

48

กตกาหรออนสญญาระหวางประเทศดานสทธมนษยชนใน ค.ศ.1966 มกฎหมาย

ระหวางประเทศทเรยกวากตกาดานสทธมนษยชนไดรบการรบรอง 2 ฉบบ ไดแกกตการะหวาง

ประเทศวาดวยสทธพลเมอง และสทธทางการเมองและกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทาง

เศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม4 8

49โดยทประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาตไดรบการรบรอง

เอกสารทงหมด 2 ฉบบเมอป ค.ศ. 1966 มผลบงคบใชเมอรฐตางๆไดใหสตยาบนเขาเปนภาคเพอรบ

เอาพนธกรณทปรากฏในเอกสารมจานวนครบ 35 ประเทศในป ค.ศ. 1976

กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง สาระสาคญเกยวกบรฐ

ภาคและตองประสานใหมกระบวนการยตธรรมทเหมาะสม และปกครองโดยหลกนตธรรมตอ

47 เพงอาง, น.8.

48 กอบกล จนทวโรและคณะ, อางแลว เชงอรรคท 26, น.76.

49 เพงอาง, น.78.

32

บคคลทมอยในเขตอานาจรฐโดยไมมการเลอกปฏบต ทงนไดยอมใหรฐภาคจากดหรอลดลอนสทธ

บางประการได ในกรณทเกดเหตสภาวะฉกเฉนทเปนอนตรายตอประเทศ ยกเวนสทธในการมชวต

อยเสรภาพจากการถกทรมานและเปนทาส

สทธพลเมองและสทธทางการเมองทระบในกตกา ไดแกสทธในการกาหนดในตวเอง

สทธในการมชวตอยเสรภาพและความมนคงเสรภาพ ในการเคลอนยายถนฐาน รวมทงเสรภาพใน

การเลอกทพกอาศยการเดนทางออกนอกประเทศ สทธในความคดมโนธรรม และศาสนา สทธใน

การรวมตวและสมาคมศษยเสรภาพจากการทรมานและการกระทา หรอการลงโทษทโหดรายและ

การเรองมศกดศรเสรภาพการเปนทาสแรงงานบงคบการจบกม หรอกกขงตามอาเภอใจ และสทธใน

ความเปนสวนตว กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางสงคมเศรษฐกจและวฒนธรรม

มสาระสาคญเกยวกบการทรฐจะตองไมละเมดสทธขนพนฐานทระบไวในกตกาและสงเสรมสทธ

ดงกลาวอยางคอยเปนคอยไปเทาททรพยากรของประเทศมอย สทธทกลาวในกตกาไดแกสทธใน

การทางานในสภาพทดและเปนธรรมการคมครองดานสงคม เชนมมาตรฐานในการดารงชวตท

พอเพยง รวมถงเสอผา อาหาร ทพกอาศย การประกนมาตรฐานดานสขภาพกายและจตใจใหได

สงสดเทาทจะดาเนนการได สทธในการศกษาและสทธในการไดรบประโยชนจากเสรภาพทาง

วฒนธรรมและความกาวหนาทางวทยาศาสตร

จากนนสหประชาชาตไดรบรองสนธสญญาหลกสทธมนษยชนในดานตางๆอก 4 ฉบบ

คออนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบไดรบการรบรองเมอป

ค.ศ. 1965 และมผลบงคบใชเมอป ค.ศ. 1969 อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรใน

ทกรปแบบไดรบการรบรองเมอ ค.ศ. 1979 และมผลบงคบใชเมอป ค.ศ. 1981 อนสญญาวาดวยการ

ตอตานการทรมานและการปฏบตอนหรอการลงโทษอนทโหดรายไรมนษยธรรมหรอย ายศกดศร

ไดรบการรบรองเมอป ค.ศ. 1984 และมผลบงคบใชเมอป ค.ศ. 198749

50

ปจจบนสนธสญญาดานหลกสทธมนษยชนมรฐตางๆเขาเปนภาคกวา 100 ประเทศซง

อาจกลาวไดวาสทธมนษยชนไดมบทบาทอยางสาคญในกฎหมายระหวางประเทศในปจจบนซงเปน

ผลจากการบญญตดานสทธมนษยชนในกฎบตรสหประชาชาต และไดเกดตราสารหรอกฎหมาย

ดานสทธมนษยชนทสาคญตามมาทาใหแนวคดของกฎหมายระหวางประเทศทเปนอปสรรคตอการ

50 เพงอาง, น.78.

33

คมครองสทธของปจเจกบคคลและกลมชนไดเปลยนแปลงไปจากการทรฐเปนผทรงสทธและรฐ

เปนผใหการยอมรบวาการจากดอธปไตยของรฐเหมอนเขตอานาจรฐและชนชาตของตนไดเพยงใด

นนกลายเปนการทรฐมความรบผดชอบตามพนธกรณทางกฎหมายระหวางประเทศทจะตองใหการ

คมครองสทธมนษยชนของชนชาตและบคคลทงปวงทอยในเขตอานาจรฐตามทระบไวในกฎบตร

สหประชาชาตและสนธสญญาดานสทธมนษยชน

สาหรบประเทศไทยไดเขาเปนภาคสนธสญญาดานสทธมนษยชนทง 4 ฉบบคอ

อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบเขาเปนภาคเมอวนท 9 สงหาคม

พ.ศ. 2528 และพธสารเลอกรบเขาเปนภาคเมอวนท 14 มถนายน พ.ศ. 2543 อนสญญาวาดวยสทธ

เดกเขาเปนภาคเมอวนท 27 มนาคม พ.ศ. 2535กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธ

ทางการเมองเขาเปนภาคเมอวนท 29 ตลาคม พ.ศ. 2539 และกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทาง

เศรษฐกจสงคมและวฒนธรรมเขาเปนภาคเมอวนท 5 กนยายนพ.ศ. 2542

2.3.2 การลงโทษทไดสดสวนตามพนธกรณระหวางประเทศ

การลงโทษทไดสดสวนไดรบการรบรองอยางมนคงในกฎหมายระหวางประเทศและ

หลกการพนฐานสากล50

51 สนธสญญาระหวางประเทศทกลาวถงการลงโทษทไดสดสวนม 3 เรอง คอ

1. ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนแหงสหประชาชาตกาหนดหลกสทธมนษยชน

พนฐานไวประเทศไทยในฐานะสมาชกแหงองคการสหประชาชาตจะตองผกพนกบหลกการ

ดงกลาว

ขอ 29(2) ของ United Nation Dectaration on Human Right บญญตวา “ในการใชสทธ

เสรภาพของบคคล บคคลทกคนอาจถกจากดสทธและเสรภาพไดโดยกฎหมายเพยงวตถประสงค

เพอการยอมรบและการเคารพสทธเสรภาพของผอนและเพอบรรลวตถประสงคแหงความสงบ

เรยบรอย ศลธรรมอนด และสวสดการสงคมทวไป ในสงคมประชาธปไตย

จากหลกการดงกลาวอธบายไดวารฐสามารถจากดสทธเสรภาพของบคคลไดเพยงเทาท

เปนการเปนการคมครองสทธเสรภาพของบคคลอนและเปนการรกษาความสงบเรยบรอยและ

ศลธรรมอนด และสวสดการสงคมในสงคมประชาธปไตย การลงโทษผกระทาความผดเกยวกบ

51 Gloria at Drugs, “crime and punishment, proportionality of sentencing for drug offences”, Series.

34

ยาเสพตดเพอรกษาไวซงความสงบเรยบรอยอาจกระทาไดแตจะตองไดสดสวนกบวตถประสงค

เรองการคมครองสทธเสรภาพของผอนหรอการคมครองประโยชนสาธารณะ

2. กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมองไดรบรองสทธ

มนษยชนอยางเปนรปธรรม ประเทศไทยในฐานะรฐภาคจะตองเคารพกบหลกการของกตกร

ดงกลาว

ICCPR ไดรบรองสทธทเกยวของกบการลงโทษคดยาเสพตดไวหลายเรอง เชน สทธใน

การมชวต (right to life ) สทธในการมเสรภาพและความปลอดภย สทธทจะไมถกลงโทษโดยการ

ทรมาน โดยทคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงสหประชาชาตไดตความวา “เมอรฐภาคของ ICCPR

จะดาเนนมาตรการจากดสทธ5 1

52ทรบรองไวใน ICCPR รฐภาคจะตองแสดงความจาเปน และตอง

ดาเนนมาตรการทไดสดสวน กบการตดตามวตถประสงคทชอบดวยกฎหมาย เพอทจะยนยนการ

คมครองสทธตามกตกานอยางตอเนองและไดผล” 5 2

53 นอกจากน คณะกรรมการสทธมนษยชนแหง

สหประชาชาตยงไดอธบายวา “มาตรการจากดสทธเสรภาพจะตองสอดคลองกบหลกการได

สดสวน ซงหมายถง มาตรการดงกลาวตองเหมาะสมทจะบรรลภารกจแหงการคมกน มาตรการ

ดงกลาวตองเปนสงทสรางความเสยหายนอยทสดในบรรดามาตรการตางๆทบรรลเปาหมายเดยวกน

และมาตรการดงกลาวตองไดสดสวนกบผลประโยชนทคมครอง53

54

จากหลกกฎหมายระหวางประเทศดงกลาวแสดงใหเหนวา หลกการไดสดสวนมสถานะ

เปนหลกการของกฎหมายระหวางประเทศ และสทธเสรภาพของบคคลอาจถกจากดไดโดยเฉพาะ

กรณจาเปนเพอวตถประสงคทชอบดวยกฎหมาย โดยวตถประสงคทชอบกฎหมายนนคอ การรกษา

ไวซงความสงบเรยบรอย ศลธรรมอนดของประชาชน รวมทงสวสดการสงคมโดยทวไป ในสงคม

ประชาธปไตย และหลกการไดสดสวนไดเรยกรองใหรฐตองดาเนนมาตรการใดๆอนเปนการจากด

52 สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, การศกษาเพอพฒนาแนวทางการลงโทษ : หลกการลงโทษทได

สดสวนกรณยาเสพตดใหโทษ, (สานกงานกจการในพระดารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา. 2558),

น.10.

53 Human Right Committee General Comment No 31 on the nature of general legal obligation

imposed on state parties to the Covenant, U.N.doc. CCPR/C/21/Rev/1/Add.13,2004.

54 Human Right Committee General Comment No 27 on freedom of movement (Article 12).

35

สทธเสรภาพของบคคลทตองสรางความเสยหายทนอยทสดในบรรดาหลายๆมาตรการทอาจบรรล

วตถประสงคแบบเดยวกน

ดงน น การลงโทษคดยาเสพตดเปนมาตรการจากดสทธเสรภาพรปแบบหนงทรฐ

ดาเนนการกบผกระทาความผด เชน การประหารชวต การจาคก รฐภาคของ ICCPR.ซงรวมทง

ประเทศไทยจะตองดา เ นนการลงโทษทสอดคลองกบหลกการไดสดสวน (principle.of

proportionality) ดงกลาว

3. ขอกาหนดสหประชาชาตวาดวยการปฏบตตอผตองโทษหญง และมาตรการทมใช

การคมขงสาหรบผ กระทาความผดหญง หรอขอกาหนดกรงเทพฯ (United.Nations.for.the

Treatment of Women Prisoners and Non-custocial Measures for Women Offenders, Bangkok

Rules) ซ ง ท ป ร ะ ช ม ส ม ช ช า ส ห ป ร ะ ช า ช า ต ส ม ย ท 6 5 5 4

55( 6 5 th.United.Nations.General

Assembly,UNGA) ไดใหความเหนชอบเมอวนท 21 ธนวาคม 2553 มสาระสาคญ 2 ประการท

สอดคลองกบหลกความไดสดสวน คอ

1. ทาอยางไรจงจะสงผตองโทษหญงทถกกลาวหาวากระทาความผดซงมไดมลกษณะ

ของอาชญากรไปสเรอนจาหรอทณฑสถานใหนอยทสดเทาทจาเปน

2. เมอผตองโทษหญงดงกลาวตองใชชวตอยในเรอนจาหรอทณฑสถานแลว ทาอยางไร

ชวตของผตองโทษหญงคนนนจะไมเปลยนแปลงหรอแตกตางไปจากสภาพทใชชวตอยภายนอก

เรอนจาหรอทณฑสถาน นอกเหนอจากอสรภาพทตองถกจากดลงในระหวางนน

หลกการสาคญของ Bangkok Rules ทพระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภามสวน

สาคญในการนาเสนอและสมชชาสหประชาชาตยอมรบและกาหนดเปนมาตรฐานในการปฏบตตอ

ผตองขงทเปนหญงสอดคลองกบหลกการลงโทษทไดสดสวน และหลกการลงโทษทเหมาะสมกบ

ผกระทาความผดแตละคน โดยการลงโทษนอกจากพจารณาจากความไดสดสวนกบการกระทา

ความผดแลวยงตองพจารณาถงลกษณะสวนตวของกระทาความผดดวย โดยเฉพาะผกระทาความผด

ทเปนผหญง

55 สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 52, น.14.

36

2.3.3 ขอกาหนดสหประชาชาตวาดวยการปฏบตตอผตองขงหญงและมาตรการทมใชการคม

ขงสาหรบผกระทาความผดหญง (United Nations Rules for the treatment of women prisoners and

non-custodial measures for women offenders) หรอ “ขอกาหนดกรงเทพฯ” (Bangkok Rules)

เนองจากขอกาหนดสหประชาชาตวาดวยมาตรฐานขนตาของสหประชาชาตทงสาม

ฉบบ แมชวยทาใหการปฏบตตอผตองขงไดรบการคมครองโดยคานงถงหลกสทธมนษยชนมากขน

รวมถงมแนวทางทเปนทางเลอกโดยมาตรการทมใชการคมขง แตกถอไดวาเปนมาตรฐานขนตาท

ใชสาหรบผตองขงหรอผกระทาผดโดยทวไป โดยมไดใหความสาคญกบผหญงอยางเหมาะสมท

ควรจะมขอกาหนดสาหรบผตองขง หรอผกระทาความผดหญงเปนการเฉพาะ เนองจากโดยลกษณะ

ของเพศสภาพความรบผดชอบและความตองการพเศษของผหญงแตกตางไปจากผตองขงชาย สทธ

มนษยชนทผต องขงหญงในฐานะมนษยคนหนงจงควรจะไดรบปจจยพนฐานและไดรบการ

คมครองอยางเพยงพอและเหมาะสม เพอไมใหเปนการลงโทษซ าซอนจากสงคม และสามารถ

กลบคนไปอยรวมเปนสวนหนงของสงคมไดอยางเปนปกตสขตอไป จงไดมการทบทวนมาตรการ

ในการปฏบตตอผ ตองขงหญงหรอผ กระทาความผดหญงโดยตระหนกถงการคมครองสทธ

มนษยชนในกระบวนทศนใหม (New Paradigm) สาหรบผหญงอยางเหมาะสมในระยะตอมา

เมอวนท 21 ธนวาคม พ.ศ. 2553 ทประชมสมชชาสหประชาชาตสมยท 65ไดรบรองราง

มตเรองขอกาหนดสหประชาชาตวาดวยการปฏบตตอผตองขงหญงในเรอนจาและมาตรการทมใช

การคมขงสาหรบผกระทาความผดทเปนหญง โดยฉนทามต5 5

56 และหรอเรยกเพอเปนเกยรตกบ

ประเทศไทยวา “ขอกาหนดกรงเทพฯ” ทาใหขอกาหนดดงกลาวมผลบงคบใชอยางเปนทางการ

ซงถงแมจะไมมฐานะเปนกฎหมายทมสภาพบงคบทประเทศตางๆ ตองปฏบตตามแตกเปน

มาตรฐานในการปฏบตตอผตองขงหญงทยอมรบกนในระดบสากลและประเทศตางๆ ยดถอเปน

แนวทางในการปฏบตใหสอดคลองกบขอกาหนดกรงเทพฯ เพอยกระดบมาตรฐานของการ

ราชทณฑของประเทศใหสงขนโดยคานงถงหลกสทธมนษยชน56

57

56 สมชชาสหประชาชาตสมยท 65 รบรองรางขอมตเรองขอกาหนดของสหประชาชาตสาหรบการ

ปฏบตตอผ ตองขงหญงในเรอนจาและมาตรการทมใชการคมขงสาหรบผกระทาผดหญง. กองการสงคม

กรมองคการระหวางประเทศกระทรวงตางประเทศ

57 นทธ จตสวาง, “แนวทางการขบเคลอนขอกาหนดกรงเทพ (Bangkok Rules) ไปสการปฏบตใน

งานราชทณฑของไทย,” สบคนเมอวนท 11 มถนายน พ.ศ.2560, จาก https://www.gotoknow.org/posts/533423

37

การทขอกาหนดดงกลาวถกเรยกชอตามเมองหลวงของไทยนน เปนเพราะวาขอกาหนด

นเปนความรเรมของประเทศไทย ภายใตโครงการ “Enhancing Lives of Female Inmates: ELFI”

ในพระดารพระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภา ททรงเลงเหนวาปจจบนยงไมมมาตรฐานการ

ดแลผตองขงหญงเปนการเฉพาะ สตรเหลานควรไดรบการคมครองและปฏบตอยางเหมาะสมดวย

มาตรฐานทสมควรขณะถกคมขง จงมพระดารใหกระทรวงยตธรรมยกรางขอกาหนดเกยวกบ

ผตองขงหญงเพอเสนอใหยเอนรบรองใชเปนมาตรฐานในการดแลผตองขงหญงทวโลก

ทงนประเทศไทยไดดาเนนการผลกดนรางขอมตเรองขอกาหนดฯใหเปนทยอมรบของ

ประเทศสมาชกสหประชาชาตผานเวทตางๆ ทเกยวของมาเปนระยะๆ จนไดรบการรบรองจาก

ประเทศสมาชกสหประชาชาตในการประชมสมชชาแหงสหประชาชาตสมยท 65 โดยกอนหนาน

พระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา ไดเสดจเปนองคประธานในงานเปดนทรรศการ ELFI

และประทานเลยงรบรองใหแกคณะทตานทตและเลขาธการสหประชาชาตรวมทงผบรหารระดบสง

ของสหประชาชาตเมอวนท 6 ตลาคมพ.ศ. 2553 และไดทรงมพระดารสเปดนทรรศการเพอ

ประชาสมพนธและเสรมสรางความตระหนกรเกยวกบโครงการ ELFI และขอกาหนดดงกลาวดวย

ขอกาหนดกรงเทพฯ ฉบบน ถอเปนขอกาหนดฉบบแรกของสหประชาชาตทกาหนด

แนวทางปฏบตตอผตองขงหญงในเรอนจาซงสามารถใชอางองในการปรบปรงกฎหมายภายใน

กฎระเบยบดานราชทณฑทเกยวกบผตองขงหญงในประเทศตางๆ ตอไป อนถอเปนบทบาทเชงรกท

สาคญของไทยในการสงเสรมใหมการคมครองสทธมนษยชนในระบบความยตธรรมทางอาญาของ

ผตองขงหญงและบตรตอผตองขงหญงทวโลก ตามคามนดานสทธมนษยชนทประเทศไทยไดใหไว

กบประชาคมโลกอกทงยงเปนการเทดพระเกยรตพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา

ในฐานะททรงเปนผรเรมโครงการ ELFI และทรงทมเทพระวรยะอตสาหะจนประสบผลสาเรจใน

การสนบสนนใหขอกาหนดกรงเทพฯไดรบการยอมรบในเวทสหประชาชาตในทสด

ทงนสหประชาชาตไดถอวาขอมตเรองขอกาหนดกรงเทพฯ เปนผลสาเรจทสาคญ

ประการหนงของการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยนดวย โดยเหนวาขอกาหนดกรงเทพฯ

จะชวยคมครองสทธและสวสดภาพของผตองขงหญง ตงแตการจาแนกลกษณะและการปฏบตตอ

ผตองขงหญงทมลกษณะพเศษแตละประเภท การกาหนดมาตรฐานความปลอดภยและการดแล

สขภาพทเปนความตองการเฉพาะของผตองขงหญงการใชมาตรการทมใชการคมขง และการดแล

38

บตรทตดผตองขงหญงในเรอนจา ทงนโดยทประเทศไทยเปนผรเรมขอกาหนดกรงเทพฯผตองขง

หญงในเรอนจาของไทยจงควรไดรบประโยชนจาก ขอกาหนดดงกลาวดวยเปนอนดบแรก

โดยประเทศไทยจะเดนหนาปรบปรงสวสดภาพและความเปนอยของผตองขงหญงในเรอนจาทว

ประเทศอยางจรงจงเพอใหไดมาตรฐานตามขอกาหนดกรงเทพฯ และเพอเปนตวอยางทดใหกบ

ประเทศตางๆ รวมทงจะสงเสรมและสนบสนนขอกาหนดกรงเทพฯ ใหไดรบการปฏบตอยาง

แพรหลายเพอประโยชนของผตองขงหญงทวโลกตอไป57

58

สาหรบประเทศไทยในฐานะทเปนประเทศทผลกดนใหเกดขอกาหนดกรงเทพดงกลาว

นจงตองแสดงบทบาทในการขบเคลอนขอกาหนดกรงเทพฯใหเปนทยอมรบของประเทศตางๆ

โดยเฉพาะอยางยงบทบาททผลกดนโดยสถาบนเพอการยตธรรมแหงประทศไทย (Thailand nstitute

of Justice) หรอ TIJ ในขณะเดยวกนประเทศไทยกควรทจะเปนประเทศตวอยาง ในการพยายามใน

การขบเคลอนขอกาหนดกรงเทพฯโดยผานหนวยงานตางๆ ในกระบวนการยตธรรม เชน ศาล

ยตธรรม สานกงานตารวจแหงชาตสานกงานอยการสงสดและกรมราชทณฑ เปนตน ซงเปน

หนวยงานทสาคญทสดในการทจะทาใหการปฏบตตามขอกาหนดนเกดประสทธภาพ เพอนาไปส

การปฏบตตอไป

ทานชาญเชาวน ไชยานกจ ปลดกระทรวงยตธรรม5 8

59 ไดอธบายถงขอกาหนดกรงเทพฯ

วา เปนมาตรฐานขนตาของสหประชาชาตวาดวยการปฏบตตอผตองขงหญง ซงม 4 ประเดนสาคญ

คอ

1. เปนมาตรฐานสหประชาชาต ทประเทศไทยโดยเฉพาะพระเจาหลานเธอ พระองคเจา

พชรกตยาภา ทรงผลกดนใหเกดขนและเปนทยอมรบ

2.เปนขอกาหนดทใชสาหรบผตองขงหญง จากปกตทมกาหนดแมนเดลา (Mandela

Rule) ของสหประชาชาต แตขอกาหนดกรงเทพฯจะเนนลกษณะเฉพาะของผหญง ทมเรองสขภาพ

อนามย การทาหนาทแม และบทบาทตอครอบครว

58 สมชชาสหประชาชาตสมยท 65 รบรองรางขอมตเรองขอกาหนดของสหประชาชาตสาหรบการ

ปฏบตตอผ ตองขงหญงในเรอนจาและมาตรการทมใชการคมขงสาหรบผกระทาผดหญง. กองการสงคม

กรมองคการระหวางประเทศกระทรวงตางประเทศ

59 ชาญเชาวน ไชยานกจ, “ขอกาหนดกรงเทพฯปองกนหญงกบปมคนลก,” สบคนเมอวนท

11 มถนายน พ.ศ.2560, จาก http://www.matichon.co.th/news/157196

39

3.การบรหารจดการระบบเรอนจา เมอผหญงถกจากดเสรภาพ ทาอยางไรจะดแลและ

ปฏบตตอผตองขงหญงทมลกษณะเฉพาะ เชน ผหญงตงครรภมาอยในเรอนจา คลอดแลวตองทา

อยางไร ขอกาหนดกรงเทพฯวางหลกการไวกวางๆ แตของไทยทพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชร

กตยาภาทรงรเรมไว จะมหองดแลเดกทตดมาในครรภ เดกคลอดภายหลง โดยจะดแลถงอาย 3 ป

ระหวางนนประสานกระทรวงสาธารณสขมาชวย มโปรแกรมพเศษใหผตองขงหญงเตรยมพรอม

กอนคลอด”

4.ตองมมาตรการลดปรมาณผหญงเขาสเรอนจา รวมถงมาตรการไมควบคมตวผหญงให

มากทสด ตรงนไมใชการละเวนการลงโทษผกระทาผด แตพยายามใชมาตรการอนทเหมาะสม

โดยดประวตยอนหลงเพอหาสาเหตความผด ทอาจเกดจากความกดดน ไดรบความรนแรงใน

ครอบครว หรอปญหาความยากจน นามาประกอบการวนจฉยกอนศาลพพากษา

ซงการทจะลดปรมาณผตองขงหญง ขนตอนแรกจะตองเปนการลดปรมาณผตองขง

หญงทจะเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา โดยการดประวตความเปนมาของผหญงคนนนเพอ

จะไดทราบสาเหตความเปนมาของการกระทาความผด

ขอกาหนดกรงเทพฯ ประกอบดวยขอกาหนดในเรองตางๆรวม 70 ขอ โดยมสาระสาคญ

โดยสงเขปเกยวกบการลดปรมาณผหญงเขาสเรอนรวมถงมาตรการไมควบคมตวผหญงใหมากทสด

สาหรบสาระสาคญเกยวกบทางเลอกทเปนมาตรการทมใชการคมขง

ขอ 57 ใหแนวทางการพฒนาและการใชการตอบสนองทเหมาะสมตอผกระทาความผด

หญง ตองพฒนาทางเลอกเฉพาะเพศหญงในเรองมาตรการเบยงเบน การเขาสกระบวนการทางศาล

และทางเลอกอนๆ ในขนตอนกอนการพจารณาและในการตดสน โดยพจารณาถงประวตของการ

ตกเปนเหยอของผกระทาความผดหญงและภาระของผตองขงในการดแลครอบครว

ขอ 58 ผกระทาความผดหญงไมควรถกแยกออกจากครอบครวและชมชนโดยไมไดรบ

การพจารณาใครครวญอยางเหมาะสม ถงภมหลงและสายสมพนธในครอบครว ทางเลอกอนๆ

ในการจดการกบผหญงทกระทาความผด เชน การเบยงเบน การเขาสกระบวนการทางศาลและ

ทางเลอกอนๆ ในขนตอนกอนการพจารณาและในขนตอนการตดสนคดในชวงเวลาทเหมาะสม

และเปนไปได

40

ขอ 59 วธการคมครองทมใชการคมขง จะตองถกนามาใชเพอปกปองผหญงทตองการ

การคมครอง มาตรการชวคราวทเกยวกบการควบคมตวเพอคมครองผหญงทเกยวของ ภายใตการ

ควบคมดแลของผมอานาจในการพจารณาคดหรอผทมอานาจหนาทอน

ขอ 61 ในการพจารณาพพากษาผกระทาความผดหญงศาลตองพจารณาถงการใชเหต

บรรเทาโทษ และความไมรนแรงทสมพนธกน ลกษณะของการกระทาความผดทางอาญาควบคไป

กบภาระหนาทของผหญงในการดแลครอบครวและภมหลงทวไป

2.4 แนวคด ทฤษฎในการลงโทษผกระทาความผดในคดยาเสพตด

ในสวนนจะพจารณาถงแนวคดของความไดสดสวนในการลงโทษ หลกการลงโทษให

เหมาะสมกบบคคล และหลกการปฏบตในการทาใหไมเปนความผด

2.4.1 หลกความไดสดสวนในการลงโทษ (principle of proportionality)

หลกความไดสดสวนในการลงโทษ และการพจารณาขนาดของความเสยหายตอสงคม

กบการกาหนดขนาดบทลงโทษทางอาญาประกอบดวย

2.4.1.1 แนวคดของความไดสดสวนในการลงโทษ59

60

ความไดสดสวนในการลงโทษแยกพจารณาเปน ววฒนาการลงโทษทไดสดสวน และ

การลงโทษทไดสดสวนตามกฎหมายไทย ดงน

1. ววฒนาการของการลงโทษทไดสดสวน60

61

ตนกาเนดของแนวคดของการลงโทษทไดสดสวน คอ กฎหมายทชอ Lex.Talionis62

ในสมยบาบโลเนย ซงกาหนดหลกทวา “อาชญากรควรไดรบการลงโทษเสมอนกบความเสยหายท

ไดกอใหเกดขนกบผเสยหาย” หลกการดงกลาวนามาใชเรยกกนตอมาวา “หลกตาตอตา ฟนตอฟน”

(an.eye.for.an.eye.principle) แทจรงแลวไมใชการลงโทษทรนแรง แตหลกการดงกลาวของ

Lex.Talionis เปนจดเรมตนของแนวคดการกาหนดสดสวนการลงโทษผกระทาความผดให

เหมาะสมกบความเสยหายทผกระทากอขนนนเอง

60สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 52, น.13..

61 เพงอาง, น.11.

62 Morrie J Fish, “An Eye for an Eye Proportionality as a Moral Principle of Punishment”, Oxford

Journal of Legal Studies, Vol 28, No 1(2008), pp.57-71.

41

ตอมาในป ค.ศ.1689 the bill of Rights of 1689 ของประเทศองกฤษไดกาหนดหามมให

มการลงโทษททารณโหดรายและไมจาเปน (cruel and unusual punishments) เพราะเปนผลมาจาก

การดาเนนคดและการลงโทษอยางโหดรายทารณในป ค.ศ.1685 ในคดกบฎทเรยกชอคดวา

the treason trials of 1685 the Bloody Assize ผถกพพากษาลงโทษจะถกแขวนคอและถกตดอวยวะ

แยกชนสวนรางกายทละชนในขณะยงมชวตอย นอกจาก the Bill of Rights of 1689 จะหามการ

ลงโทษทโหดรายและไมจาเปนแลว the bill of Rights of 1689 ยงถกพจารณาวาเปนทมาของหลก

ความไดสดสวนในการลงโทษในประเทศองกฤษอกดวย6 2

63 เพราะผกระทาความผดฐานแจงความ

เทจทถกลงโทษจาคกตลอดชวต ถอไดวาเปนการลงโทษทเกนสดสวน6 3

64 และพจารณาไดวาเปน

cruel and unusual punishments ตามทกาหนดหามไวใน the bill of Rights of 1689

ในป ค.ศ.1791 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญครงท 8 ของสหรฐอเมรกาไดกาหนดหาม

มใหมการลงโทษทโหดรายและทารณ (cruel and unusual punishments) และมการยนยนหลกการ

ดงกลาวการลงโทษจะตองไมเกนสดสวนป ค.ศ.1910 ในคด Weems v.United States

ในชวงปลายศตวรรษท 18 นทเกดแนวคดเสรนยมประชาธปไตยขนมากมาย ทงทาง

การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคม รวมทงกฎหมาย การลงโทษทรนแรงทารณโหดรายกถกตง

คาถามและตอตานดวยแนวคดเสรนยมทางกฎหมายอาญา ซงกลาววา “เพอไมใหโทษทางอาญาใดๆ

กตามเปนการกระทาทรนแรงโดยคนหนงหรอหลายคนตอประชาชน โทษทางอาญาจงตองเปดเผย

จาเปน และรนแรงนอยทสดตามสถานการณทปรากฏและไดสดสวนกบความผด และตองเปนโทษ

ทกาหนดโดยกฎหมาย อาจกลาวไดวาประโยคดงกลาวกลายมาเปนหลกของแนวคดแหงการลงโทษ

ทไดสดสวนในกฎหมายอาญา64

65

2. มาตรวดการลงโทษทไดสดสวน

การพจารณาวาโทษทลงกบผกระทาความผดไดสดสวนกบการกระทาความผดหรอไม

มมาตรวด 3 ประการ65

66 คอ

63 Ibid, p.641 : โดยเฉพาะในคด the infamous Titus Cates for perjury in 1685

64 Ibid

65 สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 52, น.12.

66 Ibid. pp. 645-646.

42

1. ความรนแรงของการกระทาความผด หมายถง ใหศาลพจารณาวาผกระทาไดกระทา

ความผดทรนแรงเพยงใด

2. การเปรยบเทยบกบคดอน หมายถง ใหศาลพจารณากาหนดโทษโดยเปรยบเทยบกบ

คดอนวาในคดอนมความรนแรงกวาคดทตดสนคดน ศาลลงโทษรนแรงเพยงใด ซงศาลควรจะ

ลงโทษไมเกนกวาคดทรนแรงกวาคดทตดสน

3. การเปรยบเทยบกบศาลอน หมายถง ใหศาลพจารณาวาในคดแบบเดยวกนนในศาล

อนลงโทษเพยงใด ซงศาลควรจะลงโทษใกลเคยงกนกบทศาลอนลงโทษในคดลกษณะเดยวกน

2.4.1.2 การลงโทษทไดสดสวนตามกฎหมายไทย

การลงโทษทไดสดสวนสะทอนใหเหนในกฎหมายสองเรอง คอ รฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 และ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว)

พทธศกราช 2557 ดงน

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 21 ไดรบรองสทธในชวต

และรางกาย และสทธทจะไมถกทรมานไว 6 6

67โดยในมาตรา 29 ไดกาหนดใหรฐสามารถจากดสทธ

ไดแต 6 7

68ตองอยภายใตบทบญญตแหงกฎหมาย และเปนกรณทจาเปน และกระทบกระเทอน

สาระสาคญแหงสทธและเสรภาพไมได68

69

จากหลกการดงกลาวสะทอนใหเหนหลกการลงโทษทไดสดสวนในรฐธรรมนญไทย

เพราะการลงโทษเปนมาตรการจากดสทธเสรภาพอยางหนงทรฐจะตองกระทาภายใตกรอบแหง

ความจาเปนและไดสดสวนตามรฐธรรมนญ

2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557

หลกสทธเสรภาพและการจากดสทธทตองกระทาดวยความจาเปนและไดสดสวนนน

ไดรบการรบรองตอมาในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557

ในมาตรา 4 ซงบญญตวา “ภายใตบงคบบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ศกดศรความเปนมนษย สทธ

67 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 32.

68 สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 52, น.15.

69 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 29.

43

เสรภาพ และความเสมอภาค บรรดาทชนชาวไทยเคยไดรบการคมครองตามประเพณการปกครอง

ประเทศไทยในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขและตามพนธกรณ

ระหวางประเทศทประเทศไทยมอยแลว ยอมไดรบการคมครองตามรฐธรรมนญ”

ดงนนแมในปจจบนจะใชรฐธรรมนญฉบบชวคราว แตสทธเสรภาพและการลงโทษท

ไดสดสวนกยงคงไดรบการรบรองในรฐธรรมนญฉบบชวคราว เพราะเหตวาเปนสทธเสรภาพและ

หลกการทไดรบการรบรองและคมครองตามประเพณการปกครองประเทศไทยระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข อกทงเปนหลกการตามพนธกรณระหวาง

ประเทศไทยมอยแลว คอ ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน และกตการะหวางประเทศวาดวย

สทธพลเมองและสทธทางการเมอง69

70

2.4.1.3 ขนาดของความเสยหายตอสงคมกบขนาดบทลงโทษ

คา ถ า ม ท ว า อ า ช ญา ก ร ท ส ร า ง ค วา ม เ ส ย หา ย ต อ ส ง ค ม ม า ก ตอ ง รบ โ ท ษ หนก

สวนอาชญากรรมทสรางความเสยหายตอสงคมนอยกวา ควรรบโทษเบาๆกวา เปนประเดนท

ถกเถยงกนมาอยางมากและนาไปสการกาหนดโทษทรนแรงในคดยาเสพตด โดยสรางความรนแรง

ใหกบยาเสพตดเพอนาไปสความชอบธรรมในการลงโทษผเกยวของกบการกระทาความผดฐานยา

เสพตดเปนจรงทวารฐควรลงโทษอาชญากรใหไดสดสวนกบความเสยหายททาขนตอสงคม

ดงคากลาวของ Cesare Beccaria ทวา “มาตรวดขนาดของอาชญากรรม คอความเสยหายทเกดขนตอ

สงคม” (the true measure of crimes is the harm done to society) แนวคดของ Beccaria เปนแนวคด

ของการลงโทษทเนนภาวะวสย ( objective) ซงจะแตกตางจากแนวคดทเนนการลงโทษทเนน

อตวสย (subjective) กลาวคอลงโทษหนกเบาโดยคานงถงเจตนาของผกระทาความผด ตอมามการ

นาแนวคดของ Beccaria มาขยายความใหละเอยดขน โดย ใชทฤษฎนตเศรษฐศาสตร (economic

analysis of law) นาโดย Gary Becker โดยนาแนวคดทางกฎหมายในการลงโทษใหสมพนธกบ

ขนาดของความเสยหาย คอ ความผดทกอใหเกดความเสยหายมาก แนวโนมของศาลจะลงโทษหนก

70 สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 52, น.16.

44

ในขณะทความผดทกอใหเกดความเสยหายนอย ศาลจะลงโทษเบา แตหากมองในมมของ

นตเศรษฐศาสตร ขนาดของความเสยหายกบการลงโทษนนมความละเอยดซบซอนกวานน70

71

2.4.2 หลกการลงโทษ ใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละบคคล (individualization)

หลกการอกหลกหนงของการลงโทษคอ การลงโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผด

แตละคน ซง เปนการพจารณาถงลกษณะสวนตวของผกระทาความผดประกอบการลงโทษ ซงแยก

พจารณาเปน แนวคดของการลงโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละคน และลกษณะของ

การลงโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละคน71

72 ดงน

2.4.2.1 แนวคดของการลงโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละบคคล

เมอผใดไดกระทาการทฝาฝนกฎหมายอาญา และจะตองถกลงโทษ บคคลทตางกนแต

ไดทาผดเหมอนกนอาจจะถกกาหนดโทษทตางกนได เพราะแมจะเปนการกระทาแบบเดยวกนแตก

ปรากฏความแตกตางของผกระทาอยหลายประเดน เชน ในเรองสถานท เวลาทกระทา อายของ

ผกระทาความผด อายของผเสยหาย ความสมพนธระหวางผกระทากบผเสยหาย ประวตอาชญากร7 2

73

วธการทใชในการกระทาความผด ทศนคตภายหลงจากการกระทาความผดสาเรจ ซงประเดนความ

แตกตางเหลานมาสการกาหนดโทษและการลงโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละคน

2.4.2.2 ลกษณะของการลงโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละบคคล

ลกษณะของการลงโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละคนแยกไดเปน3ชวงเวลา

กลาวคอ การกาหนดขนาดของบทลงโทษในกฎหมาย การใชดลพนจของศาลในการลงโทษ

การปรบใชโทษใหเหมาะสมกบนกโทษแตละคน

1. การกาหนดขนาดของบทลงโทษในกฎหมาย

การกาหนดขนาดบทลงโทษทแตกตางกนในกฎหมาย เปนรปแบบหนงของการลงโทษ

ผกระทาความผดใหเหมาะสมทกาหนดไวลวงหนาโดยฝายนตบญญต

การกาหนดขนาดของบทลงโทษอาจกาหนดใหเปน”เหตลดโทษ” ตวอยางเชน

การกาหนดใหผกระทาความผดทเปนเดกหรอเยาวชนไดรบการยกเวนโทษ หรอใหไดรบการลด

71 Steven Shavell, “Criminal law and the optimal of nonmonetary sanctions as a determent”

in Jules Coleman and Jeffrey Lange, Law and economics, volume1, Dartmouth, 1992 p.476.

72 Fredenc Desportes at Francis Le Gunebec, Droit penal General,(Paris : Economica,2003), p.793

73 สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 52, น.18.

45

โทษกงหนงหรอหนงในสามตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 73 ถงมาตรา 76 แมเดกกบผใหญ

ทาความผดทสรางความเสยหายเหมอนกน แตกฎหมายจะกาหนดใหเดกรบโทษนอยกวาเสมอ

นอกจากน การกาหนดขนาดบทลงโทษทแตกตางกนในกฎหมายยงปรากฏอกหลาย

มาตรา เชน การกระทาโดยบนดาลโทสะซงไดรบการลดโทษตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 72

การกระทาดวยความมนเมาทไดรบการยกเวนโทษหรอไดรบการลดโทษแลวแตกรณ ตามประมวล

กฎหมายอาญามาตรา 66 การกระทาความผดบางอยางในครอบครวตามประมวลกฎหมายอาญา

มาตรา 71 ซงจะเหนไดวาผกระทาหลายคนไดกระทาความผดเหมอนกนและสรางความเสยหาย

เทากน แตหากผกระทาความผดคนใดเขาเหตลดโทษหรอยกเวนโทษทกฎหมายกาหนด ศาลก

จะตองลงโทษหรอใหกบผกระทา73

74

เหตยกเวนโทษหรอเหตลดโทษยงอาจปรากฏอยตามฐานความผดตางๆเชน การกระทา

เพอชวยเหลอญาตใกลชด อาจถกกาหนดโทษใหเบาๆลงหรอไดรบการยกเวนโทษประมวล

กฎหมายอาญามาตรา 193 เปนตน

นอกจากมตของการยกเวนโทษหรอลดโทษแลว ฝายนตบญญตอาจกาหนด”เหตเพม

โทษ”ไวในหลายเรอง เชน การลกทรพยกนตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 335 การขมขน

กระทาชาเราผสบสนดานหรอสทธทอยในความปกครองดแลตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา

285 เปนตน

2. การใชดลพนจของศาลในการลงโทษ

แมวากฎหมายจะกาหนดเหตตางในการเพมหรอลดโทษใหกบผกระทาความผดทม

มลเหตแตกตางกนแลว เวลาทศาลจะลงโทษผกระทาความผดจรงศาลกมดลพนจทจะลงโทษให

เหมาะสมกบผกระทาความผดแตละคนทมลกษณะแตกตางกนได หลกนเรยกวา personnalisation

judiciaire la peine ซงเปนการเปดดลพนจใหศาลลงโทษผกระทาความผดใหเหมาะสมกบผกระทา

ความผดแตละคน

ตวอยางของเรองน เชน กฎหมายกาหนดวา “ ใหศาลใชดลพนจกาหนดจานวนคาปรบ

ใหเหมาะสมกบฐานะทางเศรษฐกจของผกระทาความผดแตละคน 7 4

75หรอแมแตโทษจาคกใน

74 เพงอาง, น.19.

75 ประมวลกฎหมายอาญาฝรงเศส ประมวลกฎหมายอาญาฝรงเศส มาตรา 132-20.

46

ประมวลกฎหมายอาญาฝรงเศสจะไมกาหนดเปนชน และจะไมกาหนดเปนชวงของการลงโทษเชน

จาคกตงแต5ถง 20 ป แตจะกาหนดเปนโทษขนสงทศาลสามารถลงกบผกระทาความผดได เชน

จาคก 10 ป และใหดลพนจศาลทจะกาหนดโทษเทาใดกไดตงแตจาคก1วนถงจาคก 10 ป โดยศาลจะ

มขอมลของผกระทาความผดทงขอเทจจรงเรองการกระทาความผด สาเหตแหงการกระทาความผด

ลกษณะสวนตวของผกระทาความผด รวมทงประวตและสภาพแวดลอมตางๆของผกระทาความผด

เพอนามาใชประกอบดลพนจในการลงโทษ โดยขอมลดงกลาวจะเปนสานวนบคลกลกษณะของ7 5

76

ผกระทาความผด ทเสนอศาลประกบคกบสานวนการสอบสวนคดอาญา

การใชแนวคดนจะแยงกบการกาหนด “แนวทางการลงโทษ”หรอ” ยตอก” (sentending

quideline) เพราะยตอกของศาล คอ การลงโทษผกระทาความผดโดยเนนหลกภาวะวสย กลาวคอ

พจารณาลกษณะของการกระทาความผดภายนอกของผกระทา แตไมคานงถงลกษณะสวนตวของ

ผกระทาความผดแตละคนในการกาหนดโทษเทาใดนก76

77

2.4.2.3 ความสมพนธระหวางความไดสดสวนในการลงโทษและการลงโทษให

เหมาะสมกบผกระทาความผดแตละบคคล

หากพจารณาหลกความไดสดสวนในการลงโทษเปรยบเทยบกบหลกการลงโทษให

เหมาะสมกบผกระทาความผดแตละคนจะพบวา การลงโทษผกระทาความผดจะตองนาหลกการทง

สองมาใชอยางเหมาะสม ในการกาหนดโทษทงโดยการกาหนดโทษในกฎหมายโดยฝายนตบญญต

และการพพากษาลงโทษโดยฝายตลาการ ความสาคญของหลกการทงสองปรากฏดงนคอความได

สดสวนในการลงโทษพจารณาจากเหตทางภาวะวสย การลงโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผด

แตละคนพจารณาจากเหตอตวสย

1. สดสวนในการลงโทษพจารณาจากเหตทางภาวะวสย

จากแนวคดทวาผกระทาความผดควรไดรบโทษเทากบความเสยหายทเขาไดกอใหเกด

ขนกบสงคม7 7

78 ทาใหการลงโทษทไดสดสวนจะพจารณาถงความเสยหายตอสงคมทางภาวะวสยท

76 สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 52, น.20.

77 เพงอาง, น.21.

78 “The true measures of crime is the harm done to society” by Cesare Beccaria in Amone, M,

E.(2005) La comuzione costa. Vitae Pensero, Milano, Quoted by Gabrio Forti and Anana Visconti, Cesane

Beccaris and White-Collar Crimes” Public Harm in International

47

ผกระทาไดกอขน ดงนน หากความเสยหายมากจะตองถกลงโทษหนกหากความเสยหายนอยจะตอง

ถกลงโทษเบากวา

การคานงถงเหตทางภาวะวสยนถกนามาใชในการลงโทษคดยาเสพตดทงในสวนของ

การกาหนดโทษโดยฝายนตบญญต และการลงโทษโดยคาพพากษา กลาวคอ พระราชบญญตยาเสพ

ตดใหโทษกาหนดโทษประหารชวต จาคกตลอดชวต และจาคกระยะยาว กบผกระทาความผด

กระทาความผดเกยวกบยาเสพตดทมพฤตการณและมปรมาณสารบรสทธจานวนมาก เพราะเหตวา

ปรมาณสารบรสทธทมากสะทอนใหเหนถงความเสยหายตอสงคมทมากขน จงสมควรถกลงโทษ

หนกขนและกาหนดโทษไมสงมากกบพฤตการณและปรมาณสารบรสทธทนอยกวา อยางไรกด

การกาหนดแตเหตทางภาวะวสยแมจะชวยใหกฎหมายเกดความมนคงและเปนเอกภาพ แตกยงขาด

การคานงถงเหตสวนตวของผกระทาความผด หรอเหตทางอตวสย ซงบางกรณผกระทาความผดท

ไดกระทาความผด เพราะมปรมาณสารบรสทธจานวนมาก อาจไมไดสรางความเสยหายอยางมาก

กบสงคมอาจมเหตสวนตวอนๆในการกระทาความผด เชน ความจาใจ ความยากจน ซงการลงโทษ

อยางรนแรงแตเพยงอยางเดยวอาจมผลเพยงการขมขยบย งคนอนไมใหเกดความเลยนแบบ แตอาจ

ไมมผลในเรองของการฟนฟแกไขผกระทาความผดแลวเพอไมใหเกดการกระทาความผดซ า เพราะ

หากการแกไขฟนฟผกระทาความผดไมสาเรจ โอกาสทผกระทาความผดซ าจะกลบมาทาผดอกกม

สงมาก

2. การลงโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละคนพจารณาจากเหตทางอตวสย

(subjective test)

แนวคดของการลงโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละคนจะพจารณาลกษณะ

สวนตวทเปนเหตทางอตวสยของผกระทาความผดแตละคน แมบคคลหลายคนจะรวมมอกระทา7 8

79

ความผดทสรางความเสยหายเทากน แตการลงโทษอาจไมเทากนได หากนาบคลกลกษณะสวนตว

รวมทงเหตปจจยทงภายในภายนอกของผกระทาความผดมาประกอบดลพนจในการลงโทษ ซงจะ

ทาใหการใชกฎหมายอาญาและการลงโทษเกดความเปนธรรมมากทสดและจะสงเสรมใหมการ

ลงโทษทเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละราย อนจะนาไปสการฟนฟแกไขผกระทาความผดแต

ละคนใหกลบสสงคมอยางปกต

79 สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 52, น.22.

48

การกระทาความผดทสรางความเสยหายกบสงคมเทากนศาลอาจใชดลพนจกาหนดโทษ

ใหตางกนได เพราะเหตวาผกระทาความผดมลกษณะสวนตวทแตกตางกน เชน ผกระทาความผด

คนหนงทาผดเพราะไมยาเกรงกฎหมายบทลงโทษหนกกวาผกระทาความผดเพราะรเทาไมถงการณ

เปนตน “หลกการนเรยกวาหลกการใชโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละคน”

หลกการใชโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละคนคานงถงลกษณะสวนตวของ

ผกระทาความผด หรอพจารณาจากเหตทางอตวสยของผกระทาความผดซงอาจแตกตางกน

หลกการดงกลาว สามารถแบงไดเปน2ชวงชวงแรก คอ กอนการพพากษา หรอทเรยกวา การลงโทษ

ใหเหมาะสมกบบคคล ศาลจะเปนผมบทบาทในการกาหนดประเภทของโทษและความรนแรงของ

โทษใหเหมาะสมกบจาเลย โดยการพจารณาถงความหนกเบาของความผดทจาเลยไดกระทาเหต

บรรเทาโทษตางๆในลกษณะสวนตวของจาเลย ชวงทสอง คอ ระหวางการลงโทษหรอทเรยกวา

individualisation des peines ระหวางทนกโทษตองรบโทษอยในเรอนจาหลกการนไดถกนามาใช

อยางกวางขวาง เพอวตถประสงคในการฟนฟและปรบปรงแกไขใหจาเลยพรอมทจะกลบเขาใชชวต

ในสงคมตอไป79

80 เชน การลดวนตองโทษ การใหออกไปทางานนอกเรอนจา โดยเฉพาะอยางยงการ

พกการลงโทษ ในฝรงเศส ศาลจะเปนผมอานาจสงโดยคานงถงเหตสวนตวของนกโทษวามอนตราย

ตอสงคมอยหรอไมและพรอมทจะกลบไปใชชวตในสงคมแลวหรอไม หลกทใหศาลมดลพนจอยาง

กวางขวางทจะปรบใชโทษกบผกระทาความผดแตละรายปรากฏอยางชดเจนในประมวลกฎหมาย

อาญาฝรงเศส มาตรา 132-1 วรรคสอง และวรรคสาม 8 0

81ซงบญญตวา8 1

82 “ โทษทางอาญาทกสถานท

กาหนดโดยศาลจะตองถกนามาปรบใชใหเขากบผกระทาความผดแตละราย ภายใตบงคบของ

กฎหมาย ศาลพจารณาลกษณะ ความรนแรง และรปแบบการลงโทษโดยพจารณาจากพฤตการณ

ของความผด และลกษณะสวนตวของผกระทาความผด เชนเดยวกบสถานนะทางกายภาพทาง

ครอบครว ทางสงคมของผกระทาความผด เพอใหการลงโทษผกระทาความผดนนสอดคลองกบ

วตถประสงคของการลงโทษทกาหนดไวในมาตรา 130-182

83

80 ปกปอง ศรสนท, “การปรบใชโทษใหเหมาะสมกบนกโทษแตละคน”, บทบณฑตยม เลมท 63

ตอน 2, มถนายน 2550, หนา 33.

81 ประมวลกฎหมายอาญาฝรงเศส มาตรา 132-1 วรรคสองและวรรคสาม.

82 สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 52, น.23.

83 ประมวลกฎหมายอาญาฝรงเศส มาตรา 132-1.

49

โดยเฉพาะอยางยงในเ รองโทษปรบ ผ กระทาความผดแตละรายยอมมรายได

ภาระคาใชจาย และฐานะทางเศรษฐกจทแตกตางกน ประมวลกฎหมายอาญาฝรงเศสจงกาหนดให

ศาลคานงถงรายได ภาระคาใชจายของผ กระทาความผดกอนทจะพพากษากาหนดคาปรบ

โดยฝรงเศสอาจกาหนดคาปรบทตากวาทกฎหมายกาหนดกได83

84

หากเปรยบเทยบกบกฎหมายและแนวทางปฏบตของไทย เราจะพบวาการคานงถง

ลกษณะสวนตวของผกระทาความผดมาประกอบดลพนจในการลงโทษยงคงมขอจากดอยบาง

ประการ กลาวคอ ในบทบญญตของกฎหมายไทยไมไดแสดงหลกการดงกลาวแบบในประมวล

กฎหมายอาญาฝรงเศส นอกจากนในทางปฏบต การใชยตอกเพอปองกนไมใหผพพากษาแตละคน

ลงโทษผกระทาความผดแบบเดยวกนดวยโทษทแตกตางกน กลบเปนสงทมาจากดการใชดลพนจ

ของผพพากษาในการใชโทษใหเหมาะสมกบผกระทาความผดแตละราย84

85

2.4.3 หลกการและการปฏบตในการทาใหไมเปนความผด

การทจะจดการกบปญหายาเสพตดไดอยางมประสทธภาพ จะตองมการทางานรวมกน

ระหวาง สงคม การแพทย การสาธารณสข กฎหมายและกระบวนการยตธรรมทางอาญา

การแกปญหาดวยมาตรการทางกฎหมายเพยงหนวยงานเดยวกจะไมอาจสมฤทธผลไดอยางย งยน

จงมความจาเปนอยางยงททกภาคสวนของสงคมจะตองรวมกนแกไขปญหาดงกลาว โดยคานงถง

ผลกระทบของยาเสพตด การทเราจะใชกระบวนการยตธรรมทางอาญาทมความรวมสมยมากขนใน

การจดการตอปญหายาเสพจะมความเหมาะสมหรอไม กระบวนการยตธรรมทางอาญาจะตองมอง

ถงเรองความเหมาะสมในการลงโทษในคดยาเสพตดนน เนองมาจากตามคาพพากษาศาลฎกา

หมายเลขแดงท 9206/255586 เกยวกบปญหาเรองการนาเขาเมทแอมเฟตามนเพยงเมดครงซงนาจะม

ราคาซอขายกนในทองตลาดเมดละ 200 บาท ถง 300 บาททาใหผหญงคนหนงตองถกตดสนลงโทษ

จาคก 25 ปและปรบเปนเงน 5 แสนบาท นาจะเปนตวอยางอนดในเรองนทสงคมไทยควรจะหนมา

ทบทวนวาทผานมา กระบวนการยตธรรมทางอาญาทตดสนลงโทษโดยจะตองใหผกระทาความผด

ในความผดเลกนอยเชนนไปอาศยในเรอนจา หรอทณฑสถาน เปนสงทเหมาะสมแลวหรอ

84 ประมวลกฎหมายอาญาฝรงเศส มาตรา 132-20.

85 สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 52, น.24.

86 คาพพากษาศาลฎกาหมายเลขแดงท 9206/2555, สบคนเมอวนท 16.มถนายน 2560, จาก

http://deka.supremecourt.or.th/search/index/145.

50

การทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผด หมายถงการกาจดหรอการไมบงคบใช

บทลงโทษทางอาญาฐานยาเสพตด และฐานมยาเสพตดไวในครอบครอง มอปกรณการเสพยาเสพ

ตดไวในครอบครอง และเพาะปลกยาเสพตดเพอวตถประสงคในการเสพสวนบคคลการทาใหไม

เปนความผด อาจเกยวของกบการนาบทลงโทษทงหมดอกทางหนง คออาจกาหนดบทลงโทษทาง

แพงหรอทางปกครองแทนการลงโทษทางอาญา หลงจากการทาใหไมเปนความผดหากเปนเชนนน

บทลงโทษเหลานควรลงโทษนอยกวาทกาหนดไวภายใตการทาใหเปนความผดอาญา และทาให

เขาถงบรการดานการลดอนตรายดานสขภาพ และดานสงคมทมหลกฐานเชงประจกษและใชสทธ

มนษยชนเปนหลกโดยสมครใจมากขน86

87 การทาใหถกกฎหมายเปนกระบวนการซงทาใหพฤตกรรม

ทเกยวของกบยาเสพตดทงหมดไมวาจะเปนการเสพ การมไวในครอบครอง การเพาะปลก การผลต

เปนตน

หนวยงานความรวมมอดานนโยบายยาเสพตดระหวางประเทศเสนอขอแนะนาตาม

หลกฐาน และตวอยางวธปฏบตทดเพอใหขอมลแกการเปลยนการตอบสนองการเสพยาเสพตดให

ออกหางจากการทาใหความผดอาญา และการลงโทษ พรอมทงการเขารบบรการทางสาธารณสข

และการลดอนตราย ไดพดถงวธการทาใหการตดยาเสพตดไมเปนความผด และการทผเสพสมครใจ

เขารบการบาบดรกษาสขภาพถอเปนสงทด อกทงอนสญญาวาดวยการควบคมยาเสพตดระหวาง

ประเทศทมอยแลวอนญาตใหทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผด สามารถทาใหสาเรจไดโดย

การยกเลก หรอการไมบงคบลงโทษทางอาญาฐานเสพยาเสพตด และฐานมยาเสพตดไวใน

ครอบครอง มอปกรณเสพยาเสพตดไวในครอบครอง และเพาะปลกยาเสพตดเพอเปนวตถประสงค

ในการเสพสวนบคคล87

88

การทาใหไมเปนความผดมวธการซงสามารถนามาเปนทางเลอกในการลงโทษได เชน

การบงคบทางปกครอง โดยมการชาระคาปรบเลกนอย หรอใหคาเตอน หรอสงไปใหทาบรการทาง

สงคม แตถาหากไมอยากใหเขาเหลานนกลบไปกระทาความผดอกพวกเขาเหลานนสามารถขอเขา

รบการบาบดรกษาโดยความสมครใจได ซงวธการเหลานกถอเปนทางเลอกในการบงคบทางอาญา

ไดเชนเดยวกน อยางไรกตามการปฏบตทดทสดในการทาใหไมเปนความผด ซงไมไดใชวธการ

87 กอบกล จนทวโรและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 26, น.87.

88 เพงอาง, น.40.

51

บงคบ สาหรบการเสพ หรอการใชยาเสพตดการมยาเสพตดไวในครอบครอง การมอปกรณเสพตด

ไวในครอบครอง และการเพาะปลกยาเสพตดเพอวตถประสงคในการเสพสวนบคคลเพราะการ

กระทาดงกลาวมไดมผลเสยตอสงคมหรอผอน แตมผลเสยตอผเสพเองเทานน

แนวความคดของการทาใหไมเปนความผดของนายบน ค มน ซงเปนเลขาธการ

สหประชาชาตไดสนบสนนการนาวธการบงคบทางอาญาสาหรบผเสพยาเสพตดออกไปจาก

ระบบงานยตธรรม เนองในโอกาสวนตอตานการใชยาเสพตดในทางมชอบและทางการคายาเสพตด

ผดกฎหมาย ค.ศ. 2015 เขาเรยกรองใหประเทศสมาชกแหงสหประชาชาตพจารณาทางเลอกอนๆ

แทนการทาใหผเสพยาเสพตดมความผดอาญา และการควบคมผเสพยาเสพตด และทมเทความ

พยายามดานงานยตธรรมไปยงผเกยวของเราควรเพมความสนใจไปยงสาธารณสข การปองกนการ

รกษาและการบรบาลตลอดจนกลยทธดานเศรษฐศาสตร สงคมและวฒนธรรม88

89

ในเรองการทาใหไมเปนความผดในการเสพ ครอบครองเพอเสพเปนการสวนตว

เพาะปลกเพอเสพเปนการสวนตว กมกฎหมายระหวางประเทศทอนญาตทาการเสพ ครอบครองเพอ

เสพเปนการสวนตว เพาะปลกเพอเสพเปนการสวนตวใหไมเปนความผดดวยใน อนสญญาวาดวยยา

เสพตดแหงสหประชาชาต 3 ฉบบมกาหนดรปรางนโยบายยาเสพตดทวโลกไดแก

(1) อนสญญาเดยววาดวยยาเสพตดแหงป ค.ศ. 1961 แกไขเพมเตมโดยพธสาร ค.ศ. 197290

(2) อนสญญาวาดวยวตถออกฤทธตอจตและประสาทป ค.ศ. 197191

(3) อนสญญาเดยวตอตานการคายาเสพตดและวตถประสงคตอจตและประสาทอยางผด

กฎหมายแหงสหประชาชาตแหงป ค.ศ. 198892

โดยประเทศทเปนภาคสมาชกจะปฏบตหรอไมปฏบตตามบทบงคบในอนสญญากได

เพราะอนสญญาสหประชาชาตไมไดผกมดวาทกประเทศจะตองมการกาหนดบทลงโทษในคดยา

เสพตด แตในทางตรงขามกนอนสญญานไดเนนถงดานสขภาพ บรการสาธารณะและความเปน

ปจเจกบคคลมากกวา และอนสญญา ค.ศ. 1988 มความยดหยนในสวนของการตอบสนองทาง

89 เพงอาง, น.46.

90 Single Convention on Narcotic Drugs, 1961, เพงอาง, น.49. 91 Convention on Psychotropic Substances, 1971, เพงอาง, น.49.

92 United Nations Convention against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic

Substances, 1988, เพงอาง, น.49.

52

กฎหมายตอการมยาเสพตดไวในครอบครองอยางผดกฎหมายเพอการเสพสวนบคคล ใหอยใน

กรอบภายใตรฐธรรมนญ และหากบางประเทศเหนวาการมยาเสพตดไวในครอบครอง9 2

93อยางผด

กฎหมายเพอการเสพสวนบคคลเปนความผดไดหากไมชอบดวยรฐธรรมนญตามขอพจารณาดาน

สทธมนษยชนหรอผานระบบกฎหมายอนสญญา ค. ศ.1988 กลาวเพมเตมวา เพราะฉะนนอนสญญา

วาดวยยาเสพตดระหวางประเทศจงอนญาต การทาใหยาเสพตดและการมไวครอบครองเพอการเสพ

สวนบคคลไมเปนความผด

2.4.3.1 การปฏบตทดทสดในการทาใหไมเปนความผด

การนาการทาใหไมเปนความผด กบหลกการแหงสาธารณสขการลดอนตรายสทธ

มนษยชน และความครอบคลมทางสงคม การทาใหไมเปนความผดเกยวกบการครอบครองเพอเสพ

เปนการสวนตว การเสพ การปลกเพอเสพเปนการสวนตวหากใชหลกสากลคอ การทาใหไมเปน

ความผดนามาปรบปรงกบกฎหมายของไทยไดกจะเปนผลด และสามารถบรรลผลไดโดยหนง

วธการใดวธการหนง ดงนจะยกตวอยางตอไปน

การทาใหไมเปนความผดโดยนตนย โดยการนาบทลงโทษทางอาญาออกจากกฎหมาย

อยางเปนทางการโดยผานการปฏรปกฎหมายและ การทาใหไม เปนความผดโดยพฤตนย

คอบทลงโทษทางอาญายงคงอยในกฎหมาย แตในทางปฏบตไมบงคบใช หรอใชบทลงโทษทางอาญา93

94

1. การทาใหไมเปนความผดโดยนตนย94

95

การทาใหไมเปนความผดโดยนตนย ตองมการกาหนดหรอแกไขเพมเตมในการยกเลก

ความผดหรอยกเลกกฎหมายอาญาออกไป เชนการยกเลกความผดเกยวกบยาเสพตดในฐานการ

ครอบครอบเพอเสพเปนการสวนตว การเสพ การปลกเพอเสพเปนการสวนตว เพอไมมความผดใน

ฐานนนอกเลย ภายใตวธการทาใหไมเปนความผดโดยนตนยน อาจมการกาหนดบทลงโทษในทาง

แพงหรอทางปกครองแทนการลงโทษทางอาญา เชนการชาระคา หรอโดยการตกเตอน

ประเทศทพจารณาวาการเสพยาเสพตดหรอการมยาเสพตดปรมาณเลกนอยไวใน

ครอบครองเพอการเสพสวนบคคล เปนความผดทางปกครองมากกวาความผดอาญารวมถง

93 เพงอาง, น.50.

94 เพงอาง, น.71.

95 เพงอาง, น.71.

53

สาธารณรฐเชก โปรตเกส เยอรมน สเปนและสวตเซอรแลนดบางประเทศไดปฏรปกฎหมายยาเสพ

ตดเพอทดแทนวธการบงคบทางอาญาดวยบทลงโทษทางปกครอง95

96

2. การทาใหไมเปนความผดโดยพฤตนย96

97

การทาใหไมเปนความผดโดยพฤตนย คอการทยงมโทษทางอาญาในการทจะสามารถ

บงคบลงโทษตามบทบญญตกฎหมายนนไดอย แตทางรฐเลอกทจะไมปฏบตตามบทบญญตนน

หรออาจปฏบตตามแตมบทลงโทษทนอยกวาทกฎหมายกาหนดไว โดยอยในรปแบบของการดารง

ไวซงกฎหมายและโทษดงเดม ปจจบนการทาใหไมเปนความผดโดยพฤตนยมลกษณะดงตอไปน

(1) การเสพยาเสพตดหรอการมยาเสพตดไวในครอบครองเพอการเสพสวนบคคล

สามารถหลกเลยงการถกลงโทษทางอาญาได

(2) ไมเลอกใชวธการลงโทษ แตเลอกใชวธบงคบทางแพงทางปกครองทมโทษสถาน

เบา หรอผนตวบคคลไปรบบรการดานสขภาพ ดานสงคม หรอการใหคาปรกษาและการใหความร

ในขณะทการทาใหไมเปนความผดฐานทางการปฏรปกฎหมายอาจใชเวลาหลายปจง

บรรลผล แตสามารถทาใหการไมเปนความผดโดยพฤตนยนนปฏบตไดอยางคอนขางรวดเรวผาน

การปรบนโยบายในทางปฏบต อยางไรกตามเนองจากกฎหมายไมรบรองการตดสนใจการใช

กฎหมายอาญาทมอยแลว จงสามารถปรบกระบวนการทาใหไมเปนความผดโดยพฤตนยไดอยาง

งายดาย ประเทศเนเธอรแลนดมวธการปฏบตในการทาใหการเสพกญชาไมเปนความผด

การเพาะปลก การจดหาหรอการเสพกญชาในประเทศยงคงเปนความผด แตในทางนโยบายรฐบาล

ไดฟองคดเกยวกบการเสพกญชา และการมกญชาไวในครอบครอง บางรฐของออสเตรเลย9 7

98

ประยกตใชวธการทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผดโดยพฤตนย เชนกนผานทางโครงการผน

ตวโดยตารวจระบบของคาเตอนใหระวงอนตราย หรอการผนตวไปรบการรกษา การใหความรหรอ

96 เพงอาง, น.74.

97 เพงอาง, น.83.

98 The Wikimedia Foundation. Inc. a non-profit organization. “The Australian Capital Territory,

Northern Territory and South Australia have decriminalised the possession of small amounts of cannabis, which

is treated as an administrative offence in the drug law reform.” https://en.wikipedia.org/wiki/Cannabis in

Australia, 16 June 2017.

54

การใหคาปรกษาปฏบตการในฐานะทางเลอกแทนการพพากษาลงโทษทางอาญา จงทาใหการ

ปรบเปลยนนโยบายในการลงโทษทางอาญาเปลยนไปในทศทางทดขน

2.4.3.2 การใชปรมาณขนตาทาใหไมเปนความผด98

99

การใชปรมาณขนตาเพอการครอบครองปรมาณเลกนอยไมเปนความผด ประเทศ

จานวนมากทมการทาใหไมเปนความผดไปปฏบต โดยกาหนดปรมาณขนตาเพอแยกความแตกตาง

ระหวางการมยาเสพตดไวในครอบครองเพอการเสพสวนบคคล กบการมยาเสพตดไวเพอการคา

หรอการจดหาบคคลทวามยาเสพตดในปรมาณตา ไมอยภายใตบงคบแหงบทลงโทษทางอาญา

แตอยภายใตบงคบบทลงโทษทางปกครอง หรอจะตองถกผนตวไปเขารบการรกษาบรการสขภาพ

หรอการใหความรการใชปรมาณขนตา โดยมการกาหนดการซอขนตาขนโดยนโยบายรฐบาล หรอ

แนวทางของตารวจกได และการทาใหไมเปนความผดโดยนตนยมการกาหนดซงปรมาณขนตาโดย

กฎหมาย หรอขอบงคบกได โดยกาหนดปรมาณขนตาใหสมพนธกบยาเสพตด เชนอธบายถง

ปรมาณขนตาทตางประเทศ ไดกาหนดไวสาหรบการทาใหการมกญชาไวในครอบครองไมเปน

ความผดซงสวนมากจะอยในชวงตงแต 3 กรม ในประเทศเบลเยยม จนถง 20 กรมในประเทศสเปน

9 9

100 ทาใหเหนวาการกาหนดปรมาณขนตาสามารถทาได แตจะตองขนอยกบขอกาหนดของแตละ

ประเทศ บางประเทศระบวาไมใชบทลงโทษทางอาญาสาหรบการเสพสวนบคคล การมไวใน

ครอบครอง โดยนบเปนจานวนวนทกาหนดโดยเรยงตามขนาดของยา เฉลยตอวนวธการนจะใชใน

ประเทศสเปนและโปรตเกส100

101 แตกมขอทนาสงเกตวาการกาหนดปรมาณขนตาจะมตอการพจารณา

คดของศาลหรอไม เพราะแตละประเทศกาหนดปรมาณขนตาตางกน และการทมยาเสพตดไวใน

ครอบครองนนจะดแคการครอบครองอยในปรมาณเลกนอยเพยงอยางเดยว

ประสบการณในทวปเอเชยและภมภาคอนแสดงใหเหนวา ปรมาณขนตาซงตงไวใน

ระดบตายงไมอยในโลกแหงความจรงนน มโอกาสสงในการทาใหสบสนระหวางการคายาเสพตด

กบการมยาเสพตดไวในครอบครองเพอเสพสวนบคคล1 0 1

102 เชนลาวมระบบสามารถผานตวบคคลท

99 คณต ณ นคร,อางแลว เชงอรรถท 12, น.93.

100 เพงอาง, น.93.

101 เพงอาง, น.94.

102Regional Overview 2.1 Asia, “These low thresholds were set in 2012: UNAIDS

Country Office Lao PDR, personal communication, October 2015.

55

พบวามยาเสพตดปรมาณเลกนอยไวในครอบครองไปรบการรกษาในศนยบาบดรกษาผตดยาเสพตด

แทนการฟองคดได อยางไรกตามเมอกาหนดปรมาณขนตาทใชนยามปรมาณเลกนอยไวทระดบ

ตางๆยงไมอยในโลกแหงความเปนจรง เพอไมใหมจานวนการฟองคดฐานมยาเสพตดไวใน

ครอบครองเพมสงขน และเนองจากปรมาณยาเสพตดตามความเปนจรงทวา ผเสพยาเสพตดม

ปรมาณยาเสพตดไวในครอบครองเพอเสพสวนบคคล หรอเพอการคายาเสพตด หรอจดหา เชน

บคคลทตองการซอปรมาณยาเสพตดเพอจากดการตดตอกบตลาดอาชญากร หรอเนองจากซอใน

ปรมาณมากๆเพราะจะไดราคาทถกกวา เพราะฉะนนหากรฐบาลเลอกรบปรมาณขนตามาใช

กจะตองพจารณาปรมาณทเกยวของ ไมควรพจารณาประเดนเดยว แตจะตองแยกแยะพจารณา

ระหวางการมไวในครอบครองเพอเสพสวนบคคล กบการมไวในครอบครองเพอจดหา หรอ

จาหนายเพอใหเกดความยตธรรมมากทสด บางประเทศตดสนใจไมกาหนดปรมาณขนตาควรม

แนวทางท ตารวจ อยการ และศาลเพอชวยกนแยกความแตกตางระหวางการมยาเสพตดไวใน

ครอบครองเพอการเสพสวนบคคล กบการมไวครอบครองเพอเจตนาจดหา หรอเพอการคา จะทาให

การทางานในกระบวนการยตธรรมทาไดงายและเปนระบบมากยงขน

2.5 การปฏบตเกยวกบหลกกฎหมายและหลกศาสนาพทธ

หวขอนเปนการศกษาหลกของศาสนาพทธวามแนวคดและหลกคาสอนอยางไร ททาให

ศาสนาและกฎหมายมความเกยวของกนโดยการนาหลกของศาสนาพทธของไทยทนามาของหลก

กฎหมายนนเปนไปตามหลกนตศาสตรแนวพทธของทานพระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต)

ดงตอไปน

1. กฎหมายตองมาจากธรรมตองชอบธรรมและตองเพอธรรม

ในพระพทธศาสนากฎหมายกคอคาวาวนยแตจะเหนไดชดวาคาวาวนยไมใชจากด

เฉพาะกจการของรฐเทานน ถาจะมองเหนนตศาสตรแนวพทธจะตองเขาใจเรองวนยใหชดเจนถาไม

เขาใจเรองวนยกไมสามารถทจะมองเหนนตศาสตรแนวพทธได วนยคออะไรนนแนนอนวาวนย

ไมไดมความหมายอยางในภาษาไทย วนยในภาษาไทยมความหมายแคบเปนเรองของกฎเกณฑ

ระเบยบขอบงคบในการปฏบตผดหนาทและการเปนอย แตวนยในความหมายของพระพทธศาสนา

ในชนแรกจะใหความหมายไวเพอเปนจดตงตนในการทาใหเขาใจวา วนย คอการจดตงวางระบบ

56

แบบแผนประกอบอยางหนงของพระพทธศาสนา พระพทธศาสนามองคประกอบใหญอยเพยง

2 อยางเทานนและสองอยางนรวมกนเปนชอของพระพทธศาสนา คาวาพระพทธศาสนาทเราเรยก

กนปจจบนนมคาใหมในสมยพทธกาลกมแตใชในความหมายวาคาสอนของพระพทธเจา เวลาน

คาวาพระพทธศาสนาขยายความหมายออกไปจนกลายเปนสถาบนและกลายเปนกจการทกอยาง

แลวเรากลมศพทเดมทมความหมายสาคญกวา ซงใชในพทธกาลคอคาวา “ธรรมวนย” ธรรมวนยมา

จากคาคคอธรรมะกบวนยแลวรวมกนเปนเอกพจนคอ 2 อยางตางรวมกนเปนอนเดยวนคอเนอตว

ของพระพทธศาสนาเราจะมองเหนความสมพนธระหวางสองคานคอคาวาธรรมะกบวนยแลวจะ

เหนหลกของพระพทธศาสนาท งหมด เพราะฉะน นเรองของกฎหมายหรอเรองนตศาสตรใน

พระพทธศาสนากมาดทความหมายของวนยและความสาคญของวนยทอยในหลกการทเรยกวา

ธรรมวนย102

103

ธรรม คอความจรงทอยตามธรรมดาของมนเราอาจจะแปลไดหลายอยาง เชนแปลวา

ธรรมชาต กฎธรรมชาตความเปนจรงหรอพดงายๆกคอธรรมชาตและธรรมดานเอง ธรรมชาตคอ

สงตางๆธรรมดาคอความเปนไปของธรรมชาตหรอความเปนจรงของสงทงหลายทงเปนสงทมอย

ตามธรรมดาพระพทธเจาจะเกดหรอไมเกด มนกอยกบของมนอยางนน เมอพระพทธเจาทรงคนพบ

ความจรงแลวกทรงนามาเปดเผยแสดงสงสอนความจรงกบกฎธรรมชาต เชนความเปนไปตามเหต

ปจจยผลเกดจากเหต เหตกอใหเกดผลเหตอยางไรกไดผลอยางนน หรอปจจยตางๆทาใหเกดผล

ขนมามนษยจะรหรอไมรกตามธรรมคอความเปนจรงแหงเหตปจจยนกทางานของมนอยตลอดเวลา

ถามนษยไมรกไมสามารถเอาประโยชนจากมนไดถามนษยประพฤตปฏบตดาเนนชวตไมถกตอง

ตามหลกความจรงกจะสงใหเกดผลเสยแกตนเอง แตถามนษยปฏบตใหถกตองและดาเนนชวตดวย

ความรความเขาใจกฎแหงธรรมชาตคอความจรงอนนผลดกจะเกดแกตวมนษยเอง103

104

วนย กคอการจดสรางองคกรระหวางระบบแบบแผนของชมชนและสงคมเพอใหหม

มนษยมาอยรวมกนโดยมความเปนอยและความสมพนธทดงามทจะไดรบประโยชนจากธรรม

103 พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), “นตศาสตรแนวพทธ,” ในรวมคาบรรยายหลกวชาชพนก

กฎหมาย, รวบรวมโดย, รองศาสตาจารยแสวง บญเฉลมวภาส, พมพครงท 6, (กรงเทพมหานคร : วญ�ชน, 2548),

น.18.

104 เพงอาง, น.19.

57

นนเองจดหมายทแทกคอใหหมมนษยจานวนมากไดรบประโยชนจากธรรม1 0 4

105 เพราะฉะนนการจด

วางระบบทเรยกวาวนยนจงถอเปนความสามารถพเศษของมนษยทวาไมเฉพาะเขาถงความจรงของ

ธรรมชาตเทานน แตยงสามารถนาเอาความจรงของธรรมชาตนนมาทาใหเกดประโยชนแกมวลชน

จานวนมากไดดวย อนนเปนความสามารถขององคพระสมมาสมพทธเจาเรองทวานเปนเหตผลโยง

กนในแงทวาถาจดวางระบบแบบแผนโดยไมมธรรมคอความจรงแทเปนฐานแลวการจดตงนนกไร

ความหมาย ดงนนวนยกคอการจดตงของมนษยจงตองอยบนฐานของธรรมคอตวความจรงทแทและ

ตองอาศยปญญาและความรนนมาจดตง105

106

กฎมนษยตองไมแปลกแยกจากธรรมชาตตอนนเรากลบมาพดถงเรองธรรมะกบวนยอก

ครงเปนอนวาเรามความสามารถดานธรรมชาตทเรยกวาธรรมกบการจดตงของมนษยทเรยกวาวนย

ซงเปนเรองสมมตขอสงเกตสาคญในทน คอเรองวนยและเรองกฎหมายนเปนเรองสมมตแตสมมต

ไมใชเรองเหลวไหล สมมตเปนสงทมความสาคญอยางยงในภาษาไทยเราใชคานในความหมายทไม

คอยดนกแตในภาษาพระสมมตเปนเรองใหญถงกบจดเปนสจจะประเภทหนง106

107

2. พฒนาคนใหรจกเคารพสทธกนและกน

แตตองรทนวาทแทมนษยไมมสทธมนษยเรามความสามารถในเรองวนยเราจงตองจด

วางโครงสรางวางระบบตงกฎระเบยบในการจดแจง จดสรรสงคมขนมามากมายและพฒนา

อารยธรรมขนไดจนกระทงมนษยถงกบตกลงกนใหพวกตนมสทธ แมแตใหเจาของและจดการกบ

ธรรมชาตไดตามปรารถนา กฎหมายจงเปนเครองแสดงการยอมรบสทธและเครองกาหนดใหเกดม

สทธนนขนและกฎหมายกเปนเครองมอคมครองสทธของบคคลตลอดจนคมครองกจการตางๆของ

คน แตไปไปมามามนษยกอาจจะลมความจรงทแทของธรรมชาตไปเลยจนบางทเมอมนษยตาง

อารยธรรม ตางวฒนธรรมมาพบกนกมเรองแปลกๆ1 0 7

108เกดขน เพราะฉะนนเรองสทธตามทบญญต

ในกฎหมายจงเปนเรองของการทมนษยมาตงกฎเกณฑกนขนเพอประโยชนในหมมนษยของเรา

จนหลงเพลนไปวาเรามความชอบธรรมทจะจดการกบธรรมชาตไดตามปรารถนา แตความจรง

10 อยางนมหรอไม เชนทฝรงคนหนงบอกวามนษยมสทธตามธรรมชาตน นในทศนะของ

105 เพงอาง, น.20.

106 เพงอาง, น.21.

107 เพงอาง, น.22.

108 เพงอาง, น.25.

58

พระพทธศาสนาวาเปนความสบสนจะตองเขาใจวาความจรงตามธรรมชาตกเปนความจรงของมน

อยอยางนน เชนการทสงทงหลายเปนเหตแหงปจจยแตมนษยมสตปญญามความรจรงนนแลวและ

ตองการจะใชชวตและกจการงานของตนอยภายใตกฎธรรมชาตนน กตองนาความรในกฎธรรมชาต

มาจดสรรวางระบบแบบแผนขนในสงคมของตนเพอใหความเปนไปตามเหตปจจยในกฎธรรมชาต

นนเกดผลดแกชวตและสงคมของตนดวยการตกลงวางขอกาหนด เชนการกาหนดใหมสทธตางๆ

ขนมาแตทงนจะตองมความรตระหนกในความจรงวามนเปนเรองทมนษยตกลงกนไมใชความจรง

ในธรรมชาต ดงนนมนษยจะตองรจกแยกแยะระหวางกฎความจรงของธรรมชาตและความจรงท

มนษยตกลงขนมา เพราะแมแตชวตของมนษยเองในสวนของกฎธรรมชาตมนษยกไมมสทธอะไร

เราจะบอกวาฉนมสทธในชวตของฉนกไมมผลอะไรในโลกยคตอไป ปญหาเรองสทธจะซบซอน

ยงขนดงขนปญหาเรองความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยดานการแพทย และดานขาวสารขอมล

เปนตน อยางทเปนปญหามากขนในประเทศทพฒนาแลวเกยวกบความขดแยงในสทธ ในการเกด

สทธ ในการกาหนดสทธ ในการมชวตอย สทธเกยวกบทรพยสนทางปญญาเปนตน1 0 8

109 ถงจะพฒนา

ระบบขนมาหลากหลายทกระบบตองลงกนไดบนฐานหนงเดยวแหงธรรม

ดงทกลาวมาแลววากฎของมนษยคอวนยตองยนอยบนความจรงของธรรมชาต คอธรรม

และมไวเพอใหเขาถงและไดประโยชนจากกฎธรรมชาตนนเอง ความหมายของวนยซงรวมทง

กฎหมายกอย ท น แตตามทกลาวมาแลววนย คอการจดต งระบบแบบแผนทสมมต น เ ปน

ความสามารถพเศษของมนษยทไมมในหมสตวอน มนษยมความสามารถพเศษเชนนจงสรางสรรค

วฒนธรรมและอารยธรรมขนมาได โลกของมนษยจงเปนดนแดนสมมต แตมขอสงเกตอกอยางหนง

ในเมอเราบอกวาธรรม คอความจรงเปนฐานของวนย เพราะฉะนนการทกฎของมนษยไดผลจรง

ระบบตางๆจะตองประสานเชอมโยงกนเปนหนงเดยว เวลานเมอมนษยเรามอารยธรรมเจรญมากขน

เรากตองมการจดวางระบบแบบแผนในสงคมมากขนโดยแยกเปนระบบเศรษฐกจ ระบบการเมอง

การปกครอง และระบบดานตางๆมากมายการทเรามระบบเหลานแยกออกไปเปนหลายดานก

เพอใหมประสทธภาพในเชงปฏบตและในการศกษารายละเอยดเชงลก แตทจรงกฎธรรมชาตคอ

ความจรงทรองรบระบบเหลานท งหมดกเปนอนหนงอนเดยวกนโดยเฉพาะถาใหกฎมนษย

ซงหมายถงระบบแบบแผนตางๆในสงคมมนษยไดผลอยางแทจรงระบบแบบนกตองประสานเปน

109 เพงอาง, น.27.

59

อยางเดยวกนบนพนฐานความเขาใจความจรงของกฎธรรมชาต109

110เพราะฉะนนการทระบบเศรษฐกจ

ระบบการเมอง การปกครองของมนษยจะแกไขปญหาไดแคใดกขนอยกบวามนษยเขาถงตวธรรม

หรอความจรงไดเพยงใด แตขนาดนเปนการพดถงหลกการใหเหนวามนษยจะจดวางระบบแบบ

แผนอยางไรกตาม ทงหมดนนจะตองมาจากฐานคอความร ความเขาใจ ความจรงของธรรมชาตคอ

ความเปนไปไดตามเหตปจจยของหลายสงแลวจงจดวางระบบทางสงคมขนซงจะนามาแยกเปน

ระบบยอยๆอยางไรกตาม ถาทาไดสาเรจกคอความสาเรจพเศษสองชนของมนษยทวานอกจากจะม

ปญญาเขาถงความจรงของธรรมชาตคอ ธรรมนนมาจากวางระบบแบบแผนในสอดคลองขนอยาง

ประสานสอดคลองสาเรจได จะเหนวากฎหมายนนไมใชเปนเพยงระเบยบขอบงคบเกยวกบความ

เปนอยของมนษยหรอตามความประพฤตเทานน แตเปนเครองกาหนดการวางระบบและกาหนด

กจกรรมตางๆของสงคมวาจะทาอยางไรกนดวย เพราะฉะนนวนยจงไมไดหมายความแคบๆอยาง

ในภาษาไทย คอวนยไมใชเปนเพยงระเบยบความประพฤตของคนเทานน แตวนยรวมถงระบบการ

จดสรรสงคมทงหมดการจดระเบยบของความเปนอยของมนษยการจดระเบยบกจการของสงคมซง

ใหเปนไปอยางทจะตองมกตกามขอกาหนดใหรวาควรดาเนนการอยางไร เพราะฉะนนกฎหมายจง

ควบคมความเปนอยและดาเนนการกจกรรมทงหมดของมนษยกจการดานเศรษฐกจการดาเนนไป

อยางไร กฎหมายจะเปนตวบงบอกการปกครองจะดาเนนไปอยางไรกฎหมายกจะเปนตว

กาหนดการดาเนนชวตของบคคล แตมขอบเขตขอใดควรจะมความสมพนธภายในขอบเขตอยางไร

กจการจะเปลยนไปอยางไรกฎหมายจะกาวเขาไปคมทงหมด ดงนนวชากฎหมายจงครอบคลมม

กจกรรมทกอยางในการดารงชวตและกจกรรมทกอยางของสงคมจงมทงกฎหมายทคมคน คมความ

ประพฤตของคนและกฎหมาย110

111 ทวางระบบจดการดาเนนการโดยคน คอเรองของคนทอยในสงคม

นกฎหมายคมหรอครอบคลมทงหมด อยางไรกตามเทาทเปนมาถงบดนคาวากฎหมายควบคม

กจกรรมทกอยางของมนษยในสงคมนน เพยงแตดคลายจะเปนจรง แตหาไดเปนจรงแทไมทดวา

คลายจะความเปนจรง หมายความวาเราอาจมกฎหมายสาหรบกจกรรมและกจการทกอยางในสงคม

มนษยครบทกอยาง แตทวาไมจรงแทกคอกฎหมายเหลานนกคมกจการและกจกรรมในดานตางๆ

แตละอยางแตละดานเทานน เปนเอกเทศจากกนยงหาไดมกฎหมายทเชอมโยงประสานกจกรรมและ

110 เพงอาง, น.29.

111 เพงอาง, น.31.

60

กจการทกดานนนเขามาอยในระบบอนหนงอนเดยวกนอยางครอบคลมทวถงทงหมดไม ในสงคมท

สมบรณจะตองมกฎหมายหรอวนยใหญอนหนงททาหนาทน คอเปนประมวลประสานระบบยอย

ทกอยางของสงคมใหเขามาอยในระบบสมผสใหญทครอบคลมเปนอนหนงอนเดยวกนอยางกลม

เกลยวและเกอหนนกน โดยโยงเขากบพนฐานอนหนงอนเดยวของระบบแหงธรรมดาของธรรมชาต

รฐธรรมนญซงเปนกฎหมายสงสดของประเทศเปนตวอยางของสมมตทกาวเขามาสขน

หนงในการทจะเปนกฎหมายใหญทครอบคลมนแตกไมครอบคลมทงโลกยคทผานมาเปนยคทม

อารยธรรมบนความคดแบงซอยแยกสวนททาใหเกดความเจรญกาวหนาทางวชาการแบบชานาญ

พเศษเฉพาะทาง และการพฒนาทวโลกกอยในขนของการเนนความเจรญเตบโตขยายตวทาง

เศรษฐกจ การปกครอง และกฎหมายตางๆกหนไปใสใจดานเศรษฐกจมากกฎหมายทเกยวกบ

เรองราวกจกรรมดานเศรษฐกจจงมมากเปนพเศษ แตบดนมโลกไดสานกแลววาการพฒนาทมงเนน

เศรษฐกจเปนตวเดนนเสยดลในการพฒนาทผดพลาด ไมย งยนจะตองเปลยนแปลงใหม นบวาถง

เวลาทมนตศาสตรจะตองกาวไปอกขนหนงสขนของการกาหนดจดวางระบบชวตและสงคมโยง

ประสานเกอหนนกนเปนระบบอนหนงอนเดยว บนฐานแหงปญญาทมความรอยางทวตลอดรอบ

ดาน ซงจะทาใหระบบแหงกฎสมมตของมนษย ประสานสอดคลองถกตองและไดผลจรงตามระบบ

แหงกฎธรรมชาตเหมอนจรงแทและเปนฐานอยอยางแทจรง ในสงคมหลายยคหลายสมยผมอานาจ

ปกครองประเทศหรอสงคมนนๆ เปนผตรากฎหมายออกมาควบคมใหประชาชนประพฤตปฏบต

ตาม และการปฏบตเชนนบางทกจดไดวาเปนการแกไขปญหาชวคราว พอใหไดผลทจะใหสงคม

สงบเรยบรอยในกอนกฎหมายทสมบรณตามความมงหมายตองการปญญาพเศษทหย งรความจรง

เหตแหงปจจยทกอยางทเกยวของโยงมาสการจดวางระเบยบระบบสาหรบชวตและสงคม1 1 1

112

ประสานสอดคลองดงกลาวแลว ถาไมมผปกครองผมปญญาพเศษนนกอาจจะตองมแหลงปญญา

พเศษดงกลาวมาจากมาตรากฎหมายใหผปกครองบรหารกจการไปตามนนอกชนหนง การมฝายนต

บญญตแยกจากฝายบรหารในระบอบประชาธปไตยอยางปจจบนถอวาเปนการพฒนาอกขนหนงใน

วถทางทกลาวมา แตกจะตองถามวาบคคลและคณะบคคลมารวมกนทาหนาทเชนนนมการพฒนาท

จะทาใหผมปญญาพเศษดงกลาวนนแลวหรอไม ถายงสงคมจะตองมงกาวตอไปใหสจดหมายใหได

โดยสรป คอกจทางปญญาอนยงใหญทนกนตศาสตรจะตองม 2 ประการคอประการแรกรเขาใจหย ง

112 เพงอาง, น.32.

61

ทราบถงจดหมายทแทจรงของกฎธรรมชาตทอยหลงระบบแหงสมมตทงหมดของมนษยประการท

สองจดตงวนยหรอกฎหมายทมขอบขายครอบคลมทจะประสานระบบสมมตของมนษยทกอยางเขา

เปนระบบใหญอนหนงอนเดยวทโยงเขาถงการทงหมดซงสอดคลองกบความสมพนธอนหนงอน

เดยวของธรรมชาต112

113

3. กฎหมายเพอสงคมมนษยจะไมสมจรงถาไมอยางถงความเจรญแหงธรรมชาตของ

มนษย

วนยมความหมาย 3ชน ประกอบดวย

ชนท 1 คอการจดวางระเบยบชวตและวางระบบกจการ

ชนท 2 คอขอกาหนดทบอกใหรวาจะจดวางระเบยบระบบใหเปนไปอยางไร

ชนท 3 คอ ก)การใชระเบยบและระบบทจดวางขนนนเปนเครองมอเสรมสรางโอกาส

ใหคนพฒนาชวตใหดขน หรอการชกนาดแลใหคนใชระเบยบและระบบนนเปนเครองมอทจะ

ชวยกนทาใหสงคมในแหลงอานวยโอกาสในการพฒนาชวตของตนหรอ

ข) การใชระเบยบและระบบทจดวางขนนนเปนเครองมอบงคบควบคมคนใหอยใน

ความสงบเรยบรอย หรอควบคมคนใหอยและประพฤตปฏบตดาเนนกจการดงระเบยบและระบบท

วางขน

ความหมายของวนยทเราเขาใจกนมาก คอความหมายทสองไดแกระเบยบแบบแผนท

บอกวาจะจดตงระบบอยางไรหรอขอกาหนดทมแมบทในการจดตง ตวอยางเชนพระมาอยรวมกน

ตองมวธแสวงหาและการจดการแบงปนปจจย 4 คออาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค

ในเรองนวนยจะบอกวาพระภกษมวธทจะไดมาและจดสรรแบงปนปจจยสกนอยางไร มใครมา

นมนตพระจะมใครเปนผทาหนาทในการบอกใหพระรปไหนไปและ1 1 3

114จะจดอยางไรเพอจะใหใคร

ไปกอนไปหลง ปจจย 4 อยางไหนทพระภกษเกบสะสมไดหรอไมได เกบไดเทาไหรและนาน

เทาไหรกจดเกบอยางไร ใครเปนผเกบมการขดแยงกนขนหรอมพระทาผดจะดาเนนคดอยางไรอยาง

นเปนตนนคอเรองของวนยในความหมายทสองซงตรงกบกฎหมาย

113 เพงอาง, น.33.

114 เพงอาง, น.33.

62

ความหมายของวนยอยางทสาม คอการปกครองวนยในความหมายนเปนเรองของการ

ปกครองของการดแลใหบคคลทอยในประพฤตปฏบตตามกฎกตกาและใหกจการตางๆดาเนนไป

ตามครรลอง กคอการปกครองในความหมายทครอบคลมท งหมดตอจากน นจงแยกออกเปน

รายละเอยดในการบรหาร ซงทงหมดตองมการจดดาเนนการทเปนงานรวมเพอใหหมชนหรอสงคม

ดาเนนการไปอยางใดอยางหนง อนไดแกการปกครองโดยนยน ธรรมวนยคอมความหมายกวางและ

ไปโยงกบทไดกลาวมาแลวตอนแรกวา กฎหมายเปนเรองทเกยวกบการปกครองมากเพราะวนยเอง

จะแปลวาการปกครองกได วนยโดยรากศพทแปลวาการนามาใหวเศษ มาจากคาวาอะไรทแปลวา

ใหวเศษและคาวา “น” มตวเดยวใน “นต” แปลวาเรามารวมกนจน วนยแปลวาการนามาใหวเศษ

หมายความวาทาใหคนมชวตอยนานยงขนและทากจกรรมตางๆดาเนนไปไดดวยดเปนความหมายท

ทงในระบบบคคลและสงคมทาได ทงกฎหมายและการปกครองทจะจดสรรใหเกดความเรยบรอยด

งามในสงคมมนษยถาเปนกฎหมายกแปลวาเครองนาไปใหวเศษ ถาเปนการปกครองกแปลวาการ

นามาใหวเศษ จงพดไดวาในทสดแลวเรองของกฎหมายและการปกครอง หรอเรองของวนยกคอ

การจดการใหเกดความเรยบรอยหรอสนตสขในสงคมนเปนความหมายของวนยอยในระดบหนง

แตแทจรงสงนเปนจดหมายของวนยหรอกฎหมายในการปกครองจรงหรอไม จดหมายของ

นตศาสตรคออะไรกนแนถามองในแงวนยตามความหมายของพระพทธศาสนาความสงบเรยบรอย

อยกนยงดในสงคมเสยงมใชเปนจดหมายทาไมถงยงไมใชถามองเผนๆกจะเปนเชนนน เพราะการ

ปกครองโดยมกฎหมายความระเบยบกฎเกณฑขนมาเพอใหมนษยอยรวมกนไดดโดยสงบ

เพราะฉะนนการมความสงบกนาจะบรรลจดหมายทแทจรงความสงบในสงคมจงถอวาเปนปจจย

ไมใชจดหมาย ความสงบเรยบรอยของสงคมไมใชจดหมายทจะนามาเปนคาตอบตองถามวาทาไม

จงตองมวนยแลวไดเพราะวาการมวนยสาคญกบการเกดสงฆคอสงฆะ หรอชมชนของพระภกษ

หรอพระสงฆทงหลายมาอยรวมกน1 1 4

115ทาไมจงเกดสงฆ ทาไมพระพทธเจาจงตงสงฆะขนมาเรองน

โยงถงธรรมชาตของมนษยซงจะทาใหเหนวาจดมงหมายของการมการปกครองในกฎหมายใน

กฎระเบยบกฎเกณฑกตกาในสงคมนนเพออะไร ในการจดตงและจดสรรสงคมเรามองธรรมชาต

ของมนษยอยางไร ถาเรามองลงไปไมถงธรรมชาตของมนษยทงหลายจะไมเกดประโยชนแกมนษย

ไดจรง ศาสตรทกศาสตรจะตองหย งไปถงธรรมชาตของมนษยแลวจะตองตงอยบนฐานของปญญา

115 เพงอาง, น.34.

63

ทเขาใจความจรงตงแตธรรมชาตของมนษย เพราะวาในทสดการจดตงวางระบบทกอยางเราทาขน

เพอประโยชนแกมนษยถาไมเขาใจธรรมชาตของมนษย เรากไมรวามนษยจะมชวตอยไปทาไม

เขาตองการอะไรและเขาควรจะทาอยางไรกบชวตเขา ถาเขาไมเขาใจธรรมชาตและความจรงแหง

ชวตของมนษย สงทเราทาใหเขานนแทนทจะเปนประโยชนอาจจะกลายเปนโทษเปนพษเปนภยแก

เขาได ทงทเราอาจจะมเจตนาดกตาม115

116

4. จดหมายของสงคมคอจดหมายของกฎหมาย

แตสดทายจดหมายของกฎหมายกตองสนองจดหมายของชวตคนพระพทธศาสนามอง

ธรรมชาตของมนษยอยางไร พระพทธศาสนามองธรรมชาตของมนษยวาเปนสตวทตองฝกและเปน

สตวทฝกได คอตองทงฝกและฝกได ถาใชภาษาสมยใหมเรยกวามนษยเปนสตวทตองศกษาและ

ศกษาได นคอธรรมชาตของมนษยทแปลกจากสารอนสตวชนดอนนนไมตองฝกแตกฝกไมได

ไมตองฝกหมายความวาเกดมาเพอมชวตอยรอดไดงายโดยทานไมตองฝก ไมตองเรยนร ไมตอง

ศกษาอะไรเพราะอาศยสญชาตญาณชวยออกจากทองแม 2 นาทอาจจะเดนไดเลย แตถาเปนหานกจะ

ออกเปนไขตอนเชา ตอนบายกตามแมลงสระวายนาไดหากนเองไดโดยไมตองฝก สตวเหลานอยได

ดวยสญชาตญาณแตมนษยเปนสตวพเศษในแงทวาถาไมมการฝกฝนไมมการเรยนรแลวจะอยไมได

และอยไมรอด มนษยเกดขนมาแลวไมสามารถอยรอดดวยตนเองเมอเกดมาจะตองมผค าชเลยงด

โดยเฉพาะพอแมดแลมาเปนกปกยงอยไมรอด ตองเลยงดเปนเวลาหลายปจนเขาสามารถดารงชวต

ไดระหวางทพอแมดแลเขานนเขาทาอะไรนคอสงสาคญสงทเขาทาคอการเรยนรและฝกพฒนา

ตนเอง1 1 6

117ดงนนเราตองการใหมนษยมชวตทดงามจะตองรจกฝกพฒนาตนเอง ดงนนจงเขาสระบบ

ของพระพทธศาสนาในเรองการเชอมโยงธรรมกบวนยมนษยเรยนรเขาถงความจรงของกฎ

ธรรมชาตคอทาใหมนษยรจกเหตปจจยทเปนความจรงในระบบความสมพนธ และสงทงหลายใน

มนษยกจะกระทาการตางๆไดผลตามทตนตองการใหทกอยางความสามารถสรางสรรคสงตางๆ

ขนมามากมายนนเกดจากการเรยนรศกษาพฒนาของมนษยทงสน

ดงน นมนษยจะมชวตทดงามกตองไดรบการฝกพฒนาใหเขาถงความจรงของกฎ

ธรรมชาตและประโยชนจากความรนนใหไดดวยการเรยนรศกษาพฒนาโดยใชความรมนษยกอนจะ

116 เพงอาง, น.35.

117 เพงอาง, น.35.

64

สรางสรรคชวตและสงคมทดงามขนมาได ชวตและสงคมดงามเปนทสรางสรรคขนมาจากการ

เรยนรการฝกพฒนาตนเองเปนจดหมายแหงกจกรรมและกจการทงหลายของมนษย การทคน

ทงหลายมาอยรวมกนจะเรยนรศกษาพฒนาตนเองใหสรางสรรคชวตและสงคมใหดขนมานนกตอง

เปลยนชวตทปลอดภย และสงคมทอยรวมกนอยางสงบเรยบรอยเปนสภาพเพอชวยเหลอเกอหนน

และนแหละคอจดทการปกครองและกฎหมายเขามาคอสงคม1 1 7

118ตองมในทงในแงของการปกครอง

และกฎหมายเพอสรางสรรคความสงบเรยบรอยอนเปนสภาพเพอทจะชวยใหคนทงหลายพฒนา

ชวตของตนไปใหสามารถบรรลจดหมายแหงการมชวตทดงามมสนตสขและอสรภาพไดถงเขาถง

ประโยชนสงสด

วนยหรอกฎหมายเปนเครองจดสรรใหเกดโอกาสทจะเปนฐานของการพฒนาสการ

สรางสรรคทสงขน วนยมความหมายเชงบวก คอเปนการจดสรรโอกาสใหชวตและสงคมดาเนนไป

โดยสะดวกคลองตวมผลมประสทธภาพและเปนโอกาสแกการพฒนามนษย เมอประชาชนทอยโดย

ใชชวตรางกายปลอดภยครอบครวมนคงทรพยสนไรอนตราย ไปไหนมาไหนโดยไมตองระแวง

จะดาเนนกจการใดกมนใจไมตองกลวถกฉกฉวยผลประโยชน หรอขมเหงเอาเปรยบ กนบวาเปน

สงคมทมความสงบเรยบรอยแลวสงคมทดจะไมหยดเพยงเทานน แตจะตองมมาตรการทางการ

ปกครองและกฎหมายมาเพอโอกาสสงเสรมสนบสนนชวยใหประชาชนผทาการอาชพหรอ

ประกอบกจกรรมและดาเนนกจกรรมตางๆทดโดยสจรตมกาลงใจและตงใจทางานของชางฝมอและ

ทางานโดยมความชานาญในวชาชพของตน พฒนาความสามารถทจะสรางสรรคประดษฐและทา

กจกรรมทมคณภาพใหเจรญแพรหลาย ทาใหชวตทมอยและสภาพแวดลอมทางวตถและสงคมท

ผาสกและใหเออตอการเขาถงความดงามและความสขทประณตมากยงขนทามกลางความเปนอย

และสภาพแวดลอมทพรอมสรางดวยเศรษฐกจและสงคม ซงมวนยทางดานการปกครองและ

กฎหมายหรอทางดานรฐศาสตรและนตศาสตรจะตองเนนมาตรการในการสงเสรมกจกรรมและ

กจกรรมดานศลปะ วฒนธรรม ทางศลธรรม ทางศาสนา และคณคาทางจตใจตางๆทจะสนบสนน

ใหประชาชนพฒนาดานคณธรรมของในอดมคตทางนามธรรมและเขาถงความดงามและความสข

ทางจตใจทสงหรอประณตยงขนไป ทงเพอประโยชนสขแหงชวตของประชาชนและเพอความเจรญ

มนคงแหงพฒนาการทางเศรษฐกจและสงคมดวยพรอมกนนนใหมมาตรการทางวนยทางดานการ

118 เพงอาง, น.36.

65

ปกครองและกฎหมายทจะสงเสรม1 1 8

119การคนควาแสวงปญญาและกจกรรมตางๆเพอพฒนาภม

ปญญาของประชาชนเพอใหชวตเขาถงความดงามและเปนเลศความสขและอสรภาพทแทจรงและ

นาอารยธรรมสความเจรญงอกงามยงขนไป ถาพดส นๆดวยภาษาแหง “ไตรสกขา” กคอการใช

มาตรการทางวนยทางทางปกครองและกฎหมายมาชวยสรางสภาพและสงเสรมประชาชนใหพฒนา

ทงในดานพฤตกรรมในดานจตใจและในทางปญญา1 1 9

120 มกฎหมายไวจดการปกครองเพอใหเกด

สงคมดทคนมโอกาสพฒนาชวตทดงาม

ในทางพทธศาสนานนถามเรองแรกคอการเรมจากจดทมองวาวนยเปนเครองฝกมนษย

หรอเปนเครองพฒนาชวต เพราะการทเขามาอยในชมชนนกคอการทไดรบสภาพความเปนอย

สงแวดลอมบรรยากาศและโอกาสจากระเบยบและระบบจากทกอยางทจะชวยเกอหนน การเรยนร

ศกษาพฒนาตวเราทกคนใหเขาถงชวตทดงามยงขน เพราะฉะนนวนยจงเปนเครองฝกตนพรอมทง

เปนเครองชวยใหไดสภาพแวดลอมและระบบการอยรวมกนทเออตอการฝกตน นเปนการมอง

มนษยในฐานะเปนสตวผตองศกษาดงทกลาวมาแลว ถงตอนนขอยอนกลบไปมองในหวขอทสาม

ของวนยทหมายถงการปกครองทกลาววาชนท 3 คอ ก)การใชระเบยบและระบบทจดสรางขนเพอ

เปนเครองมอสรางโอกาสใหคนพฒนาชวตใหดยงขนหรอการชกนาดแลใหคณใชระเบยบและ

ระบบนนเปนเครองมอทจะชวยกนทาใหสงคมหรอแหลงอานวยโอกาสในการนนพฒนาชวตของ

ตน หรอ ข) การใชระเบยบและระบบทจดวางนนเปนเครองมอบงคบควบคมคนใหอยในความสงบ

เรยบรอยหรอการบงคบควบคมคนใหอยในประพฤตปฏบตงานดาเนนกจการตามระเบยบและ

ระบบทจดวางขนนน1 2 0

121ตามทกลาวมาจะเหนวาการปกครองทถกตองตามหลก คอ ขอก) ทวาเปน

การใชระเบยบและระบบทจดวางขนนนเปนเครองมอเสรมสรางโอกาสใหคนพฒนาชวตทดยงขน

ซงเปนการปกครองทเปนเครองมอของการศกษาขององคการปกครองทนยมนาโครงมาใหพฒนา

ชวตสความดงาม แตมคนจานวนมากมกมองการปกครองตามความหมายในขอ 3 ข) ทวาเปนการ

บงคบควบคมคนใหอยในความสงบเรยบรอยหรออยางนอยกพดถงคนใหปฏบตตามระเบยบระบบ

นน ซงการปกครองแบบเนนอานาจและเปนการปกครองทเปนจดหมายของตวมนเองซงมใชเปน

119 เพงอาง, น.38.

120 เพงอาง, น.39.

121 เพงอาง, น.45.

66

การปกครองทถกตอง เปนการจด การปกครองแบบกจการทางานพเศษเฉพาะทางไมชวยเชอมโยง

ไปสจดหมายทดสงขนไป ถาการปกครองเปนการบงคบควบคมคนใหอยในระเบยบกฎหมายกเปน

เครองมอควบคมคน การปกครองเปนการชกนาดแลเสรมสรางโอกาสใหคนศกษาพฒนาตนหรอ

สภาพเออตอการฝกรกษาพฒนาตนของคน กฎหมายกเปนเครองมอสรางสรรคสภาพตอการพฒนา

ชวตคน รวมทงเปนเครองมอศกษาพฒนาของแตละคนเมอเราแยกวนยออกเปนขอกจะยงเหน

ความหมายนชดเจน วนยเปนชอรวมซงอาจจะเทยบกบคาวาประมวลกฎหมายวนยไมใชขอบงคบ

แตละขอบทบญญตแตละขอไมเรยกวาวนย บางคนอาจจะสบสนวนยเปนศพทเอกพจนไมมการใช

เปนพหพจน นอกจากแยกเปนระบบหรอแบบแผนใหญๆแตละคน เชนวนยของพระภกษและวนย

ของภกษณวนยคอระบบท งหมดตองประสานเปนอนหนงอนเดยวกนบนพนฐานแหงธรรม

คอความจรงของกฎธรรมชาตตามทกลาวไวแลว ระบบนแยกยอยออกมาเปนขอๆคลายกบมาตราใน

กฎหมาย แตเรยกวา “สกขาบท” บอกทศนะของพระพทธศาสนาในเรองนตศาสตรอยางชดเจน

ถาพระภกษเรยนรพทธศาสนาอยางถกตองจะตองมองกฎหรอพทธบญญตตางๆไมใชเปนขอบงคบ

แตตองมองในความหมายวาเปนการฝกตนเปนขอศกษาคอเปนสกขาบทคลายคลายกบแบบฝกหด

ในภาษาปจจบนขอกาหนดทกอยางในวนยเปนสกขาบท คอขอฝกตนทงสน121

122

กฎหมายทแทผสานประโยชนของบคคลกบสงคมและประสานสมมตของมนษยเขากบ

ความจรงแทของธรรมชาต วนยทเราเรยกวากฎหมายนน ถอเปนระเบยบเรยบรอยหรอความสงบ

เรยบรอยเปนจดหมายแตการสรางสภาพเออ คอเพอใหเกดความสงบเรยบรอยจากมการชวยเหลอ

เกอกลใหบคคลแตละคนมโอกาสพฒนาชวตสจดหมายทดงามยงๆขนไปคอ การสรางภาพเออตอ

การศกษานนเองเพราะฉะนนเราจงพดวาการทมกฎหมายหรอมวนยนกเปนเครองสรางสภาพเพอ

ตอการทจะพฒนาคน คอพฒนาความสามารถทจะมชวตทด เพราะเราถอวามนษยเปนสตวทตอง

ศกษาไมใชวามนษยจะมชวตทดเลยทนท แตยงกวานนยงมคณความดสงสงขนไปททาใหชวต

มนษยจะดขนขนไปอก1 2 2

123เปนอนวาการตงกฎเกณฑหรอกตกาสงคมนกเพอสรางทจะใหมนษยอย

รวมกนอยางสงบปกตเปนอนดและเพอสรางใหสงบเรยบรอยนน เปนเครองเกอเพอหมนตอการท

มนษยเรานนทกๆคนจะเขาถงความดงามยงๆขนไป คอการสรางสภาพเออตอการทจะเปนบคคลได

122 เพงอาง, น.46.

123 เพงอาง, น.52.

67

จากตองพฒนาใหมชวตทดขน กฎหมายไมไดมขนเพอสรางภาพเพอเออตอชวตทดเทานน แตสราง

สภาพเออตอการใหเขาพฒนาความสามารถใหมชวตทดขนไปดวย ในแงมมของพระพทธศาสนา

ขอหลงนสาคญกวาคอการจดสภาพทเออตอการทบคคลจะไดพฒนาความสามารถทจะมชวตทด

เพราะเราถอความจรงของธรรมชาตวามนษยเปนสตวทตองเรยนร ตองฝก ตองศกษาจงจะสามารถ

มชวตทดงามตอไป ถามองงายๆเราอาจคดวาขอกฎหมายสอดคลองกบหลกศลธรรมกแลวกนเมอ

คนมศลธรรมกดแลว คอเรายอมรบวาศลธรรมเปนหลกทมอยแลวเราจงคดวาจะทาอยางไรให

ศลธรรมมผลปฏบตในสงคมเพราะวาหลกเกณฑของศลธรรมนนไมมเครองบงคบ อาจจะไมไดผล

จงตองเอากฎหมายเขามาชวยยกตวอยางเชนเราถอวาศล 5 ดแลวถาคนประพฤตตามศล 5 หมด

สงคมกจะเรยบรอยแตทาอยางไรจะใหคนประพฤตตามศล 5 นน กตองตรากฎหมาย รฐกตองเอาใจ

ใสทงกฎเกณฑ กตกา ขอบญญตขนมาเพอจะใหมศลธรรมไดผลกฎหมายจงสอดคลองกบระบบ

ศลธรรม123

124

5. กระบวนวธในการบญญตขอกฎหมายกฎหมายโดยหลกการและกฎหมายโดย

บญญต

เมอพระพทธเจาทรงบญญตสกขาบทแตละขอทมารวมกนในวนยพระองค ตรสแสดง

วตถประสงคทกครงวาททรงบญญตสกขาบท คอขอฝกหรอกฎแตละขอนเพอวตถประสงค

10 ประการจดเปน 5 หมวดคอ

ประการแรกเพอประโยชนแกสงฆหรอสวนรวม คอเพอความดงามของสถาบนสงฆ

ทงหมดโดยสวนรวมทจะมความเรยบรอยอยกนดวยดดวย การสรางวนยขนมาบนพนฐานการ

ยอมรบรวมกน ยอมรบวาดแหงสงฆ หมายความวาพระพทธเจาไมใชวธบงคบขนใจแตทรงบญญต

สกขาบทเพอผลดรวมกนและโดยความยอมรบรวมกน

ประการทสองเพอประโยชนแกบคคลเพอใหอยอยางผาสกของภกษผมศลทรก พดสนๆ

วาเพอสงเสรมคนใหประพฤตดและสาหรบคนทประพฤตชวหรอเพอปดชองคนรายใหโอกาสคนด

ประการทสามเพอประโยชนแกชวตมนษยเอง คอคานงถงผลดและผลรายทจะเกดกบ

ชวตของมนษย เชนเรองความดความชวเปนตน โดยมงทจะสรางภาพเพอตอชวตทดงามเพอปดกน

ผลเสยหายทจะเกดในปจจบนและในอนาคต

124 เพงอาง, น.53.

68

ประการทสเพอประโยชนแกประชาชนทวไป คอเพอผลดแกจตใจของประชาชนทาให

คนมจตใจผองใสดวยอาศยความจรงของพระสงฆเปนสอเพอความเลอมใสของประชาชนทยงไมม

ความเลอมใส1 2 4

125เพอความเลอมใสยงๆขนไปของประชาชนทมความเลอมใสอยแลว สองขอนมง

เพอประโยชนแกประชาชนนเอง เพราะวาความสมพนธระหวางพระพทธศาสนากบประชาชนม

จดเรมตนอยททาใหเขามจตใจสงบสบายผองใสเกดศรทธามความสขเปนกศลพนฐานทจะนาไปส

ความดทสงยงขนไป

ประการทหาเพอประโยชนแกพระศาสนาเพอใหสทธรรม คอธรรมทแทจรงหรอ

หลกการทแทของพระศาสนาดารงอยไดม นคงย งยน และเพออนเคราะหวนย คอเพอชวยคาจนให

ระเบยบแบบแผนและกระบวนการตางๆเกดผลในการปฏบตตามหลกอยางหนกแนนมนคงเปนไป

ตามวตถประสงคอยางย งยนเพอใหวนยเกดผลตามวตถประสงค1 2 5

126ถาคณอยในหลกการกไมตองม

กฎหมาย ถากฎหมายไมใชเพอหลกการกไมควรใหเปนกฎหมาย

กฎหมายจะมความสาคญแตกไมเพยงพอและไมเปนหลกประกนวาจะทาใหชวตดงาม

และสงคมมสนตสขได โดยเฉพาะในสงคมประชาธปไตยทมและยอมรบความแตกตางหลากหลาย

ของประชาชน คนจะตองมความเปนอนหนงอนเดยวกนโดยหลกการพนฐานและจตใจทเขากนได

เชนไมแบงแยก รงเกยจเดยดฉนทดวยกนในเรองชนชน สผว เชอชาต และลทธศาสนา มความเสมอ

ภาคไมเอารดเอาเปรยบกน เปนตน สงคมจงจะมความมนคงย งยนอยได1 2 6

127มหลกปฏบตซงพดกน

กวามความสาคญอยางยงสาหรบการธารงรกษาสงคมใหมความสงบเรยบรอยหรอศล 5 และจะเหน

ไดวาบทบญญตในกฎหมายทางแพงและอาญาทงหมด มเจตนารมณตามหลกศล 5 ในสงคมของ

ชาวพทธพระพทธเจาไมไดทรงกาหนดความผดและบทลงโทษไวแกผละเมดศล 5 เราพดวาทาง

พระศาสนายคศล 5 นใหเปนเรองของสงคมคฤหสถโดยเฉพาะทางฝายรฐจะนามาแยกซอยเปน

ขอกาหนดยอยๆลงไป ใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรงของแตละถนฐานและยคสมยท

เปลยนไปแลวกาหนดความผดและการลงโทษตามทเหมาะสมและเปนธรรมและเทาทเปนไปได

125 เพงอาง, น.48.

126 เพงอาง, น.49.

127 เพงอาง, น.59.

69

กฎหมายโดยทวไปในพนฐานมความสาคญเพอดารงรกษาศล 5 หรอเพอดแลไมใหมคนละเมดศล

5 ขอน127

128

ศล 5 หรอสกขาบท 5 มหลกสาคญทมงใหคนอยรวมกนดวยดโดยไมเบยดเบยนกน

จะมความสงบเรยบรอยทเปนโอกาสพนฐานแหงการพฒนาชวตสประโยชนสขทสงยงขนไป

สาหรบ 4 ขอแรกจะเหนความหมายนชดเจนแตขอ 5 ทวายกเวนสรายาเสพตดทจะทาใหเกดความ

ประมาทขาดสตนน มกมองเหนแตในเรองของโทษตอชวตของผเสพเองแตทจรงกจดเขาชดแหง

ศล 5 นทานมงความหมายเชงสงคมในแงสงคมนนการละเมดศล 5 ขอ คอเสพสรายาเมาสงเสพ

ตดตอความเสยหายเปนโทษภยทสาคญคอ

(ก) คนเมาสรายาเสพตดขาดสตแลวจะทาการรายละเมดศลไดหมดทกขอ ไมวาจะฆา

คนทารายกน ลกหรอทาลายทรพยสน ทาความผดทางเพศ พดเทจกทาไดทงนน

(ข) กอใหเกดอบตเหตซงอาจจะกอความพนาศและความเสยหายอยางมาก

(ค) แมยงไมไดลงมอกระทาผดใดๆกเปนผคกคามตอความรสกมนคงปลอดภยในสงคม

เชนคนทขบรถในถนนหลวงมองเหนรถทกาลงแลนสวนมามคนขบทเมาเหลา หรอระแวงวารถสบ

ลอทกาลงแลนอยสวนมาเมายาบากอาจจะทาใหรสกไมปลอดภย

รวมความวาสงคมโดยเฉพาะรฐจะตองจดวางมาตรการทางสงคมโดยเฉพาะการออก

กฎหมายทจะเปนประกนใหคนดารงอยในศล 5 หรอสกขาบท 5 น พรอมทงสงเสรมใหคนยดถอ

หลกการตางๆทกลาวขางตนหลกการเหลานเปนสาระของวนย หรอเปนเจตนารมณทแทของ

กฎหมาย ถาคนทศกษาพฒนาตนอยางถกตองมศรทธาเหนคณคาและเตมใจ สมครใจทจะปฏบต

ตามหลกการเหลาน กไมจาเปนตองมขอบญญต ขอบงคบของกฎหมายหรอสกขาบทในวนยใน

ทางตรงขามกนการมสกขาบท หรอขอกฎหมายกเพอเปนหลกประกนในความมนคงวาจะมการ

ปฏบตใหเกดผลตามหลกการเหลาน ดงนนถาคนไมปฏบตตามหรอคลานเคลอนจากหลกการมาก

ขนกยงตองมการบทบญญตสกขาบทหรอขอกฎหมายมากขน และมกจะตองมการบญญตความผด

และการลงโทษมากขน หรออาจจะหนกขนดวย128

129

128 เพงอาง, น.62.

129 เพงอาง, น.63.

70

2.6 กฎหมายยาเสพตดของประเทศไทย

ในเรองนจะกลาวถงกฎหมายทเกยวของกบยาเสพตดทประกอบดวยเจตนารมณ

แนวทางปฏบต และบทลงโทษของกฎหมายยาเสพตดทจะนามากลาวดงตอไปน

1. นโยบายยาเสพตดของประเทศไทย

ปญหายาเสพตดเปนปญหาสาคญยงของประเทศไทย เนองจากเปนปญหาทสงผล

กระทบตอปญหาอนๆมากมายในประเทศ ปญหายาเสพตดในประเทศไทยไดมการเปลยนแปลง

และขยายตวมากขน จากผลของการเปลยนแปลงทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมและเทคโนโลย

การพฒนาทางเศรษฐกจทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว สงผลใหโครงสรางทางสงคม

เปลยนแปลงในลกษณะทขาดพลงและขาดความสมดลในการพฒนาสถาบนหลกทางสงคม และ

สถาบนเกดความออนแอ เปนชองวางทาใหปญหายาเสพตดแพรระบาดอยางรวดเรวและกวางขวาง

มากขน ดงนนทาใหคดยาเสพตดมลกษณะพเศษและซบซอนแตกตางจากการกระทาความผดอาญา

ทวไป จงตองมการตราพระราชบญญตวธพจารณาคดยาเสพตด พ.ศ.2550 ขนมาเฉพาะ

ประเทศไทยมนโยบายแกไขปญหายาเสพตดอยางจรงจง โดยปญหายาเสพตดเปน

ปญหาระดบชาต ดงนน การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด จงไมใชหนาทของใครคนใดคน

หนง หรอองคกรใดองคกรหนง แตหากเปนหนาทของทกคนในชาต ทจะตองรวมมอรวมใจกน

ปองกนและแกไขปญหายาเสพตด โดยยดหลกผเสพ คอ ผปวย ทตองไดรบการบาบดรกษาให

กลบมาเปนคนดของสงคมและสงการใหมการกากบ ตดตาม ชวยเหลออยางเปนระบบ รวมทง

ดาเนนการปองกนกลมเสยงและประชาชนทวไปไมใหเขาไปเกยวของกบยาเสพตด ยดหลกนต

ธรรมในการปราบปรามลงโทษผผลต ผค า ผมอทธพลและผประพฤตมชอบ มการบงคบใช

กฎหมายอยางเครงครดและดาเนนการอยางจรงจงในการปองกน ปราบปราม เพอแกไขปญหายา

เสพตด

เจตนารมณของกฎหมาย

เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากในปจจบนการกระทา

ความผดเกยวกบยาเสพตดไดเปลยนแปลงไปสอาชญากรรมทมการจดตงในลกษณะองคกร และม

ลกษณะพเศษมากยงขน โดยผกระทาความผดอาศยความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยและขอจากด

ของกฎหมายทไมเอออานวยตอการปราบปรามผกระทาความผดเกยวกบยาเสพตดประกอบกบมคด

ความผดเกยวกบยาเสพตดขนสการพจารณาของศาลเปนจานวนมาก ซงคดดงกลาวมลกษณะพเศษ

และซบซอนแตกตางจากการกระทาความผดอาญาทวไป สมควรมกฎหมายวาดวยวธพจารณาคดยา

71

เสพตดโดยเฉพาะเพอกาหนดหลกเกณฑการสบสวนสอบสวนโดยการใชเทคนคการสบสวน

สอบสวนพเศษ และกาหนดบทบญญตเกยวกบวธพจารณาในศาลชนตน การอทธรณ ฎกาและอาย

ความ รวมทงกาหนดบทบญญตเกยวกบการบงคบชาระคาปรบตามคาพพากษา เพอใหศาลพจารณา

พพากษาและบงคบโทษคดยาเสพตดไดอยางมประสทธภาพ จงจาเปนตองตราพระราชบญญตนขน

2. พระราชบญญตวธพจารณาคดยาเสพตด พ.ศ.2550 129

130

(1) หลกการและเหตผลในการตรากฎหมาย

อาญาโดยทวไปสมควรทจะมกฎหมายวาดวยวธพจารณาความคดยาเสพตดเปนการ

เฉพาะ เพอกาหนดหลกเกณฑการสบสวนสอบสวน โดยการใชเทคนคการสบสวนสอบสวนพเศษ

รวมถงเพอกาหนดบทบญญตเกยวกบวธพจารณาในศาลชนตน การอทธรณ ฎกาและอายความ

การบงคบชาระคาปรบ เพอใหศาลพจารณาพพากษาคดและบงคบโทษคดยาเสพตดไดอยางม

ประสทธภาพ จงตรากฎหมายฉบบนขน

(2) สาระสาคญของกฎหมาย

พระราชบญญตวธพจารณาความคดยาเสพตด พ.ศ. 2550 มสาระสาคญประกอบดวย

บทบญญตทวไป การสบสวน การสอบสวน วธพจารณาในศาลชนตน อทธรณ ฎกา การบงคบโทษ

ปรบ อายความ และบทเฉพาะกาลโดยแบงออกเปน 6 หมวดรวม 24 มาตรา มาตรา เนอหาทสาคญ

ซงจะประกอบดวยขอดงตอไปน

การกาหนดคาจากดความ ในมาตรา 5 ไดแก

มาตรา 5 ในพระราชบญญตน เวนแตขอความจะแสดงใหเหนเปนอยางอน

“พนกงานอยการ” หมายความรวมถงอยการทหารตามกฎหมายวาดวยธรรมนญศาล

ทหาร

“ยาเสพตด” หมายความวา ยาเสพตดตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามยา

เสพตด“กฎหมายเกยวกบยาเสพตด” หมายความวา กฎหมายวาดวยการปองกนการใชสารระเหย

กฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตด กฎหมายวาดวยมาตรการในการปราบปราม

ผกระทาความผดเกยวกบยาเสพตด กฎหมายวาดวยยาเสพตดใหโทษ และกฎหมายวาดวยวตถท

ออกฤทธตอจตและประสาท

130 พระราชบญญตวธพจารณาคดยาเสพตด พ.ศ.2550, มาตรา 5, 8, 11-19, 21.

72

“ความผดเกยวกบยาเสพตด” หมายความวา ความผดตามทบญญตไวในกฎหมาย

เกยวกบยาเสพตด

“เจาพนกงาน” หมายความวา เจาพนกงานตามกฎหมายวาดวยการปองกนและ

ปราบปรามยาเสพตด และพนกงานฝายปกครองหรอตารวจตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความ

อาญา

“ศาลอทธรณ” หมายความวา ศาลอทธรณซงมใชศาลอทธรณภาค

หลกกฎหมายทสาคญประกอบดวยหวขอดงตอไปน

กาหนดมาตรการในการสบสวนโดยวธพเศษ

มาตรา 8 ในกรณจาเปนและเพอประโยชนในการดาเนนการตามพระราชบญญตนให

เจาพนกงานผไดรบอนญาตเปนหนงสอจากผบญชาการตารวจแหงชาต เลขาธการคณะกรรมการ

ปองกนและปราบปรามยาเสพตด หรอผซงไดรบมอบหมาย แลวแตกรณ มอานาจครอบครองหรอ

ใหมการครอบครองยาเสพตดภายใตการควบคมทงในและนอกราชอาณาจกรเพอการสบสวน

ความผดตามกฎหมายเกยวกบยาเสพตดได

ผซงไดรบมอบหมายตามวรรคหนง ตองเปนผดารงตาแหนงทมหนาทรบผดชอบเรอง

นนโดยในการมอบหมายใหคานงถงระดบความรบผดชอบของผซงไดรบมอบหมาย

การครอบครองยาเสพตดภายใตการควบคม หมายความวา การครอบครองชวคราวซง

ยาเสพตดเพอสงตอแกผตองสงสยวากระทาความผดซงอยภายใตการกากบ คาสง หรอการสะกด

รอยตดตามของเจาพนกงาน ทงน การสงตอนนใหรวมถงการนาเขาหรอสงออกเพอการสงตอใน

หรอนอกราชอาณาจกรดวย การขออนญาต

การอนญาต การครอบครอง ระยะเวลาในการครอบครองหรอการใหมการครอบครอง

ยาเสพตดภายใตการควบคม ใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขทกาหนดในกฎกระทรวง

ทงน ในกฎกระทรวงดงกลาวอยางนอยตองมมาตรการควบคมและตรวจสอบการใชอานาจดวย

การกระทาและพยานหลกฐานทไดมาจากการกระทาของเจาพนกงานตามมาตราน

ใหรบฟงเปนพยานหลกฐานได

73

กาหนดมาตรการในการสอบสวน

มาตรา 11 ในคดความผดเกยวกบยาเสพตดตามทกาหนดในกฎกระทรวง ซงพนกงาน

สอบสวนไดยดสงของไวตามกฎหมายและอางวาเปนยาเสพตด ใหพนกงานสอบสวนสงสงของท

ยดนนภายในสามวนทาการนบแตเวลาทพนกงานสอบสวนไดรบสงของนนไวเปนของกลางในคด

เพอใหผชานาญการพเศษตรวจพสจนและทาความเหนเปนหนงสอรวมไวในสานวนการสอบสวน

เวนแตมเหตสดวสยหรอมเหตจาเปนอยางอนทไมอาจสงสงของทยดน น ภายในกาหนดเวลา

ดงกลาวไดโดยใหบนทกเหตสดวสยหรอเหตจาเปนทไมอาจดาเนนการดงกลาวไวในสานวนการ

สอบสวนดวย

บทบญญตทจากดสทธของจาเลยในการตอสคด

มาตรา 12 ในคดความผดเกยวกบยาเสพตดซงจาเลยมทนายความ ถาปรากฏวาจาเลยคน

ใดจงใจไมมาศาลหรอหลบหน และมความจาเปนเพอมใหพยานหลกฐานสญหายหรอยากแกการ

นามาสบในภายหลง เมอศาลเหนเปนการสมควรกใหศาลมอานาจสบพยานหลกฐานลบหลงจาเลย

แตตองใหโอกาสทนายความของจาเลยทจะถามคานและนาสบหกลางพยานหลกฐานนนได

มาตรา 13 ในชนพจารณา ถาจาเลยใหการรบสารภาพตามฟอง ศาลจะพพากษาโดยไม

สบพยานหลกฐานตอไปกได เวนแตกรณมเหตอนควรสงสยวาจาเลยไมไดกระทาความผดหรอคดท

มขอหาในความผดซงจาเลยรบสารภาพนนกฎหมายกาหนดอตราโทษอยางตาใหจาคกตลอดชวต

หรอโทษสถานทหนกกวานน ศาลตองฟงพยานหลกฐานโจทกจนกวาจะพอใจวาจาเลยไดกระทา

ผดจรง

การจากดสทธในการอทธรณ และฎกา

มาตรา 14 ใหจดต งแผนกคดยาเสพตดขนในศาลอทธรณ โดยใหมอานาจพจารณา

พพากษาคดความผดเกยวกบยาเสพตดทมการอทธรณคาพพากษาหรอคาสงของศาลชนตนและ

ตามทบญญตไวในพระราชบญญตน

มาตรา 15 ภายใตบงคบแหงบทบญญตมาตรา 16 คดอทธรณคาพพากษาหรอคาสงของ

ศาลชนตนในคดความผดเกยวกบยาเสพตด ใหอทธรณไปยงศาลอทธรณโดยยนตอศาลชนตนใน

กาหนดหนงเดอนนบแตวนอานหรอถอวาไดอานคาพพากษาหรอคาสงนนใหคความฝายทอทธรณ

ฟง

74

เมอศาลชนตนมคาสงรบอทธรณหรอเมอมการยนคารองอทธรณคาสงไมรบอทธรณ

ของศาลชนตน ใหศาลชนตนรบสงอทธรณหรอคารองเชนวานนพรอมสานวนไปยงศาลอทธรณ

เพอพจารณาพพากษาหรอมคาสงโดยเรว

มาตรา 16 คดทศาลชนตนพพากษาใหลงโทษประหารชวตหรอจาคกตลอดชวตเมอไม

มการอทธรณคาพพากษา ใหศาลชนตนสงสานวนและคาพพากษาไปยงศาลอทธรณตามมาตรา 245

แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

มาตรา 17 ในคดทโจทกฟองวาจาเลยกระทาผดหลายกรรมตางกน และกรรมใดกรรม

หนงเปนความผดเกยวกบยาเสพตด หากมการอทธรณในความผดเกยวกบยาเสพตดพรอมความผด

อนใหยนอทธรณตอศาลอทธรณ และใหศาลอทธรณมอานาจพจารณาพพากษาในความผดอนซง

มใชความผดเกยวกบยาเสพตดดวย

มาตรา 18 ใหศาลอทธรณพจารณาพพากษาหรอมคาสงโดยมชกชา และภายใตบงคบ

แหงบทบญญตมาตรา 16 และมาตรา 19 คาพพากษาหรอคาสงของศาลอทธรณเฉพาะการกระทาซง

เปนความผดเกยวกบยาเสพตดใหเปนทสด

คาพพากษาหรอคาสงของศาลอทธรณในการกระทากรรมอนซงมใชความผดเกยวกบยา

เสพตดคความอาจฎกาไดภายใตบทบญญตวาดวยการฎกาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความ

อาญา

มาตรา 19 ในกรณทศาลอทธรณพพากษาหรอมคาสงในคดความผดเกยวกบยาเสพ

ตดตามมาตรา 18 วรรคหนงแลว คความอาจยนคาขอโดยทาเปนคารองไปพรอมกบฎกาตอศาลฎกา

ภายในกาหนดหนงเดอนนบแตวนอานหรอถอวาไดอานคาพพากษาหรอคาสงของศาลนนให

คความฝายทขออนญาตฎกาฟง เพอขอใหพจารณารบฎกาไววนจฉยกได

เมอมคารองขอตามวรรคหนง ศาลฎกาอาจพจารณารบฎกาในปญหาเรองหนงเรองใดไว

วนจฉยกไดหากเหนวาเปนปญหาสาคญทศาลฎกาควรจะไดวนจฉย

คดทศาลฎกามคาสงไมรบฎกาไววนจฉย ใหเปนทสดตงแตวนทไดอานหรอถอวาได

อานคาพพากษาหรอคาสงของศาลอทธรณ

หลกเกณฑและวธการยนคาขอ ตลอดจนการพจารณาและมคาสงอนญาตหรอไม

อนญาตใหฎกาตามวรรคหนง ใหเปนไปตามระเบยบทประชมใหญศาลฎกา ทงน ในระเบยบ

75

ดงกลาวอยางนอยตองระบเงอนเวลาของการสงไมอนญาตทไมขดหรอแยงตอการปฏบตตามมาตรา

262 แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาระเบยบตามวรรคส เมอไดประกาศในราชกจจา

นเบกษาแลวใหใชบงคบได

มาตรา 20 การอทธรณหรอฎกาในศาลทหาร ใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยธรรมนญ

ศาลทหาร

การกาหนดการบงคบโทษปรบ

มาตรา 21 ในกรณทศาลมคาพพากษาใหลงโทษปรบ ใหพนกงานอยการรองขอใหศาล

ออกหมายบงคบคดเพอแตงตงเจาพนกงานบงคบคดของกรมบงคบคดดาเนนการยดหรออายด

ทรพยสนของผตองโทษแทนคาปรบได

การบงคบคดตามวรรคหนง ใหนาประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบ

โดยอนโลม โดยใหสานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดมอานาจตรวจสอบ

ทรพยสนและใหถอวาเปนเจาหนตามคาพพากษา

บทบญญตมาตราน ไมกระทบตอการทศาลจะมคาสงขงผต องโทษแทนคาปรบตาม

ประมวลกฎหมายอาญา

76

บทท 3

การศกษานโยบายกฎหมายยาเสพตดและความผดเกยวกบยาเสพตดใน

ตางประเทศ

ในบทนจะศกษาเกยวกบนโยบายกฎหมายยาเสพตด กระบวนการดาเนนคด และการ

ลงโทษรวมทงการกาหนดใหมวธการในการใชดลพนจตอผเสพยาเสพตดขนเพอใหมการกาหนด

มาตรการในการดาเนนการตอผ ตดยาเสพตดอยางไร ตามกฎหมายยาเสพตดของสหพนธ

สาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส ดงน

3.1 สหพนธสาธารณรฐเยอรมน

ในหวขอนจะศกษาถงนโยบายกฎหมายยาเสพตด กฎหมายทบงคบใช กระบวนการ

ดาเนนคดและการกาหนดความผดและโทษ มาตรการปองกนและการบาบดรกษาของสหพนธ

สาธารณรฐเยอรมนดงตอไปน

3.1.1 นโยบายกฎหมายยาเสพตดของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน

สหพนธสาธารณรฐเยอรมนมนโยบายดานยาเสพตด0

1 โดยทประเทศเยอรมนดาเนนการ

ตามแผนปฏบตการวาดวยยาเสพตดและการตดยาเสพตดของประเทศทวางไวในป ค.ศ. 2003

แผนปฏบตการไดกาหนดกลยทธอยางกวางขวาง เพอตอตานยาเสพตดเสาหลกทสาคญคอ

การปองกน การบาบดและการใหคาปรกษา เพอชวยในการดารงชวตเสมอนเปนการแกไขปญหา

เฉพาะหนาของผตดยาเสพตด และการสงหามลกลอบเขาประเทศอยางผดกฎหมาย และการลด

อปทานของประเทศเยอรมนยงนายทธศาสตรดานยาเสพตดของ EUใน ค.ศ. 2005 ถง ค.ศ. 2012

และแผนปฏบตการมาใชประกอบดวยเจาหนาทของรฐและสมาพนธพนธรฐรวมทงองคกรประชา

สงคมตงขนเมอป ค.ศ. 2004 เพอแนะนาในเรองการนามาตรการมาใชกบยาและการตดยาเสพตด

1 European Monitoring Centre for Drugs And Drug Addiction, supra note 2.

77

ดานสทธมนษยชน (human right) ประชาชนชาวเยอรมนทกคนไดรบการยกยองและ

คมครองสทธขนพนฐาน ภายใตกฎหมายเดยวกน คอกฎหมายพนฐานแหงสหพนธสาธารณรฐ

เยอรมนในบทบญญตมาตรา 103(2) วางหลกใหบคคลจะตองรบโทษในทางอาญาตอเมอกระทาการ

อนกฎหมายทใชอยนนขณะกระทานนบญญตเปนความผดแลวบญญตโทษไวสาหรบความผดนน

สอดคลองกบบทบญญตแหงประมวลกฎหมายอาญาเยอรมนมาตรา1วางหลกวาไมมโทษโดยไมม

กฎหมาย1

2

ผใชยาเสพตดในสหพนธสาธารณรฐเยอรมนยอมไดรบการคมครองสทธขนพนฐาน

เหลานดวย และจากนโยบายการไมลงโทษการครอบครองยาเสพตดในปรมาณทเกนกวาทกฎหมาย

กาหนดโดยไมเปนความผดอาญานบเปนมาตรการการลดทอนความผดอาญาทประสบความสาเรจ

อกทงเปนแนวทางทสอดคลองกบหลกสทธมนษยชน และสทธพลเมองตามหลกการขององคการ

สหประชาชาตทมแนวคดวาการลงโทษไมใชการแกไขปญหาแตการใหผครอบครองยาเสพตด

ปรมาณเลกนอยไมถกลงโทษทางอาญาสามารถดาเนนชวตไดเหมอนบคคลอนทวไปในสงคมแบบ

ทาใหจานวนผใชยาเสพตดไมเพมขน และจานวนทมอยสามารถเขาถงประชาชนเหลานนได เราทก

คนไดใหความไววางใจวากฎหมายของสหพนธรฐเปนหลกประกนสทธ และเสรภาพตลอดจน

ศกดศรความเปนมนษย2 3

นโยบายเกยวกบกฎหมายยาเสพตด 3

4 คาแนะนาจาก Prof.Dr.Tortsen.VERREL

คณะนตศาสตรและรฐศาสตรมหาวทยาลยแหงกรงบอนไดอธบายไวในการประชมกลมยอย

(Focus Group)เมอวนท 9 มนาคม 2558 ณ หองประชมคณะนตศาสตรและรฐศาสตรมหาวทยาลย

แหงกรงบอน ประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน สรปความไดวานโยบายเกยวกบยาเสพตดของ

2 กอบกล จนทวโรและคณะ, รายงานการศกษาและขอเสนอทางกฎหมายสาหรบผกระทาคดยาเสพ

ตดเพอเปนขอเสนอในการประชมสมชชาใหญสหประชาชาตสมยพเศษ (UNGASS), (สานกงานกจการในพระ

ดารพระดารพระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภา กระทรวงยตธรรม,2559), น.156

3 European Monitoring Centre for Drugs And Drug Addiction, supra note 2.

4 กอบกล จนทวโร และคณะ, มาตรการทางกฎหมายในการพฒนาทางเลอกสาหรบผกระทาความผด

คดยาเสพตดเพอสนบสนนการดาเนนงานตามขอกาหนดกรงเทพฯ, พมพครงท 1 (การวจยภายใตโครงการ

กาลงใจในพระดารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา, 2558), น.77.

78

เยอรมนแบงออกเปน 4 แนวทาง4

5 คอ การปองกน การบาบดรกษา การชวยเหลอผตดยาเสพตด

การดาเนนคด

แนวทางท 1 การปองกน (Prevention) การปองกนเปนมาตรการแรกทสาคญทสด ไดแก

การใชมาตรการใดๆ กแลวแต หลกคอ เพอไมใหบคคลเขาไปสขนตอนของการดาเนนคดถาบคคล

น น เปนผ ทตองพ งพายาเสพตดอยางหนก และไมสามารถแกไขปญหาไดจ าเปนตองเขาส

กระบวนการดาเนนคดซงจะเปนขนตอนสดทาย อนง ครอบครวและภาคสงคมตองมสวนรวมใน

การปองกนไมใหบคคลเขาไปเกยวของกบยาเสพตด การใหความรกบประชาชนโดยเฉพาะทเปน

เดกและเยาวชนอยางถกตอง ไมใหไปเกยวของและอธบายใหรถงพษภยเกยวกบยาเสพตด สารเสพ

ตดใดทเสพไดหรอเสพไมไดตามกฎหมายเพอวตถประสงคในการลดความตองการใชยาเสพตด

ของเขาเหลานน

แนวทางท 2 การบาบดรกษา ถากระบวนการในชนการปองกนไมไดผล บคคลนนก

จะตองเขาสกระบวนการฟนฟบาบดเพอแสวงหาแนวทางในการรกษาใหหายเปนปกตและกลบไป

ดาเนนชวตในสงคมไดตามปกตได

แนวทางท 3 การชวยเหลอผตดยาเสพตด (Drug help) เปนทยอมรบวาบคคลบางคนไม

สามารถผานขนตอนการบาบดรกษาไดและไมสามารถจะรกษาไดในเวลาจากด รฐจงตองใหยาเสพ

ตดแกบคคลเพอรกษา หรอ Drugs Substitute Treatment เชน Methadone Program โดยการจดใหม

“หองเสพยา” หรอ Injection Room หรอการอนญาตใหเสพ Heroin ภายใตการควบคมของเจาหนาท

รฐ กระบวนการดงกลาวนมขอโตแยงวา ไมไดเปนมาตรการททาใหบคคลเลกเสพยา แตยงใหเขา

ยงคงเสพยาตอไป อยางไรกตามกตองยอมรบความจรงทวามาตรการททาใหคนเลกเสพยาดวยการ

เสพยาจะไดผลในการปองปรามการกระทาความผดไดอยางสมบรณ

แนวทางท 4 การดาเนนคด การดาเนนคดอาญาเกยวกบความผดยาเสพตด กฎหมายยา

เสพตดของเยอรมน เปนกฎหมายทมบทลงโทษสาหรบผกระทาความผดยาเสพตดทกลกษณะ

ยกเวนแตการเสพ วตถประสงคของกฎหมายนคอ การขจดการเคลอนยายและจาหนายยาเสพตดทก

รปแบบ โดยจะดาเนนคดกบผนาเขาและจาหนาย และการดาเนนคดกบผครอบครองยาเสพตด

โดยคานงถงปรมาณยาในครอบครอง อยางไรกดกฎหมายของเยอรมนไมไดอนญาตใหบคคลปลก

5 เพงอาง, น.78.

79

และใชยาเสพตดบางประเภท อยางเชน กญชา เหมอนดงบางประเทศในทวปอเมรกา และมาตรการ

บงคบทางอาญาจะไมนามาใชในการครองครองและสงมอบยาเสพตด ในปรมาณทพงสนนษฐานวา

จะใชเพยงการเสพ และในบางกรณอาจมการลดทอนอตราสวนการลงโทษหรอหยดการบงคบโทษ

ไดเมอบคคลไดผานการบาบดรกษาแลว จดนคอการใชมาตรการบาบดรกษาแทนการดาเนนคด

ลกษณะของความผดและการลงโทษเกยวกบยาเสพตด ประสทธภาพในการดาเนนคด

ของหนวยงานภาครฐและแมกระทงศาลจะตองมงเนนการปราบปรามและลงโทษผกระทาความผด

ฐาน “ผลตและจาหนาย” เปนหลกมากกวา “ผเสพ”5

6

3.1.2 กฎหมายทบงคบใช

การตรากฎหมายวาดวยสารควบคมและการคายาเสพตด มวตถประสงค6

7ในการควบคม

ยาเสพตดและการปองกนสขภาพของประชากรจากภยของยาเสพตด โดยมบทบญญตทสาคญ

ประกอบดวย การกาหนดประเภทและชนดของยาเสพตดภายใตการควบคม การผลต การคาและ

การดาเนนการ รวมถง การออกใบอนญาต ใบสงยาเสพตด ความผดทางอาญา บทลงโทษและ

การบงคบโทษและมาตรการทางเลอกสาหรบผกระทาความผดเกยวกบ ยาเสพตด และการบงคบใช

กฎหมายดงกลาวไดมการนาเอาบทบญญตของกฎหมายอน ๆ เชน ประมวลกฎหมายอาญา ประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญา และกฎหมายศาลเยาวชน มาใชบงคบกรณผกระทาความผดเปน

เดกหรอเยาวชน รวมทง ยงมแนวทางทไมบงคบโทษทางอาญาแตมมาตรการทผอนคลายเกยวกบ

การลดทอนการเปนความผดทางอาญา การเบยงเบนการดาเนนคด และการลดอนตรายจากการใชยา

เสพตด (Harm.Reduction) เชน การใหยาเสพตดแกผ ท เขารบการบาบดรกษาโดยไมตองถก

ดา เ นนคด การลดทอนการเปนความผดทางอาญาสาหรบความผดเลกนอย หรอการม

ไวในครอบครองปรมาณเลกนอยเพอการเสพของตนเอง การขอใบอนญาตเพาะปลกพชกญชาโดย

การกาหนดเงอนไข และจากดปรมาณเพอประโยชนในการอตสาหกรรม การกาหนดบทลงโทษท

รนแรงในความผดเกยวกบ การคายาเสพตด เปนตน

6 เพงอาง, น.79.

7 สานกงานคณะกรรมการปฏรปกฎหมาย, เรอง ความเหนและขอเสนอแนะตอ รางพระราชบญญต

ใหใชประมวลกฎหมายยาเสพตด พ.ศ. ...., (นนทบร : สานกงานคณะกรรมการปฏรปกฎหมาย, 2559), น. 5.

80

กฎหมายยาเสพตดของประเทศเยอรมน7

8ไดรบการแกไขใหมบทลงโทษภาคภาคบงคบ

ขนตาสาหรบผกระทาผดในคดยาเสพตดทรายแรง เชน การลกลอบคายาเสพตด และการผลตสาร

ควบคมหรอสารทผดกฎหมายในปรมาณมาก การปฏรปกฎหมายดงกลาวของประเทศเยอรมน

ทาใหนานาประเทศทสนบสนนวธการทเขมงวดมากขนพอใจ ประเทศเยอรมนรวมเปนสมาชกใน

อนสญญาเดยววาดวยยาเสพตดใหโทษ นโยบายยาเสพตดของประเทศเยอรมนอยภายใตการควบคม

ในระดบชาตโดย ไดรบการบญญตเปนกฎหมายในตอนตนทศวรรษทศวรรษท 1970 และตอมา

ไดรบการแกไขในปค.ศ. 1982, 1994 และ 2009 BtmG ไดเปลยนการใหความสาคญจากการบงคบ

ใชกฎหมายมาเปนมาตรการลดอนตราย และการบาบดแทน ทาใหเกดการเปลยนแปลงโนบายยา

เสพตดทสาคญในการดาเนนคดกบผกระทาความผดในคดยาเสพตด การแกไขกฎหมายนโดย

เนอหาแลวเปนการทาใหยาเสพตดสวนบคคลเปนสงทถกตองตามกฎหมายโดยพฤตนยของ

สหพนธสาธารณรฐเยอรมน8

9ผลทตามมาทาใหผทกระทาความผดสวนใหญจานวนมาก (มากกวา

รอยละ 90) มกญชาตากวา 10กรมไวในครอบครองไมถกดาเนนคดภายใตกฎหมายเยอรมน อยางไร

กตามการลงโทษขนบงคบขนตายงคงอยสาหรบการกระทาความผดทศาลพจารณาวารายแรง เชน

การลกลอบคายาเสพตดหรอการเสพยาเสพตดในปรมาณทมาก การขายยาเสพตดใหกบผเยาว

การมยาเสพตดไวในครอบครองขนาดพกอาวธ และสถานการณหรออนๆททา ใหเหนถงอนตราย

ตอชวตและสวสดภาพของผอนอาจทาใหไดรบโทษอยางนอยขนต าสดของโทษภาคบงคบ

โดยทการลงโทษตามกฎหมายยาเสพตดของเยอรมนขนอยกบความรนแรงของความผดดงน

ภายใต Section 29, paragraph 1, ผใดปลกผลตจาหนายหรอนาเขาสงออกมโทษจาคกไม

เกนหาปหรอปรบ

Section 29, paragraph 3, ผใดจาหนายยาเสพตดทเปนอนตรายตอสขภาพของผอนม

โทษจาคกไมเกน 1 ป

Section 29a , paragraph 1, ผใดอายเกนกวา 21 ปจดหายาเสพตดใหผมอายต ากวา 18 ป

หรอมสวนรวมในการจาหนายจายแจกจายยาเสพตดมโทษจาคกไมเกน 1 ป

8 ศกดชย เลศพาณชพนธ, การศกษากฎหมายตางประเทศ: ศกษาเฉพาะกรณ ประเทศญปน ฝรงเศส

สวสเซอรแลนด เยอรมน โปรตเกส องกฤษ และสหรฐอเมรกา, พมพครงท 1 (สานกงานในพระราชดารพระเจา

หลานเธอ พระองคเจาพชภรกตยาภา, 2556), น.192.

9 เพงอาง, น.193.

81

Section 30, paragraph 1, ผใดปลกผลตแหลงจายยาเสพตดในลกษณะของกระบวนการ

หรออายเกนกวา 21 ปจดหายาเสพตดใหผมอายต ากวา 18 ปเพอการคาหรอเพอแจกจายใหบคคลอน

เปนเหตใหผนนเสยชวตโดยประมาทหรอนาเขายาเสพตดโดยผดกฎหมายในจานวนพอสมควรม

โทษจาคกไมเกน 2 ป

Section 30a, paragraph 1, ผใดปลกผลตแจกจายนาเขาสงออกยาเสพตดในลกษณะของ

กระบวนการหรออายเกนกวา 21 ปทาใหมผอายต ากวา 18 ปเขารวมในการจาหนายยาเสพตดหรอ

ผใดกระทาการโดยมอาวธหรอวตถอนใดทสามารถทาอนตรายตอผอนไดมโทษจาคกไมเกน 5 ป

นอกจากนกฎหมายยาเสพตดSection 31a (1) 9

10ไดบญญตใหอานาจอยการสงไมฟอง

ผกระทาความผดไดหากปรมาณยาเสพตดมจานวนนอยและการฟองนนไมไดเปนประโยชนตอ

สาธารณะหรอการมไวใชสวนตวหรอSection 31a (2) กรณมการดาเนนการสงฟองไปแลวศาลอาน

ยตการดาเนนการพจารณาไดโดยความยนยอมของอยการและผกระทาผด1 0

11 สาหรบความผดอาญา

นนกฎหมายยาเสพตดของเยอรมนกาหนดใหสามารถลดลงไดหากศาลพบวาความผดดงกลาวไม

รนแรงหากเปนเชนวานน สามารถลดลงนอยกวาทกฎหมายกาหนดไดเชนนอยกวา 2 ปหรอ 5 ป

ในSection 30 หรอSection 30a แลวแตกรณซงศาลฎกาเยอรมนไดเคยมคาพพากษาวาความผดทเขา

ขายไมรายแรงนนขนอยกบการพจารณาสภาพแวดลอมทแสดงถงความแตกตางจากสภาพทวไปอน

ทาใหศาลเหนวาการลงโทษทใชตามปกตนนไมสมเหตสมผล11

12

สหพนธสาธารณรฐเยอรมนไมมโทษจาคกตลอดชวตในคดยาเสพตดแตมโทษจาคก

ตลอดชวตในคดประเภทอนและไมมโทษประหารชวต12

13

3.1.3 กระบวนการดาเนนคดและการกาหนดความผดและโทษ

ในหวขอนผเขยนจะกลาวถงกระบวนการดาเนนคดตามกฎหมายและบทลงโทษ

การดาเนนการการใหอานาจเกยวกบยาเสพตดของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน

10 DRUG WAR FACTS, “German Policy on Discontinuation of Prosecution in Cases of Personal

Use Amounts” http://www.drugwarfacts.org/region/germany, 26 October 2017.

11 เพงอาง, น.194-195.

12 เพงอาง, น.195.

13 เพงอาง, น.196.

82

3.1.3.1 กระบวนการดาเนนคด ความผดและโทษ

กระบวนการดาเนนคด โดยหลกการสอบสวนคดอาญา หลกการดาเนนคดอาญาใน

สหพนธสาธารณรฐเยอรมนใชหลกการดาเนนคดอาญาโดยรฐ 1 3

14 การพจารณาคดเปนไปตาม

“หลกตรวจสอบคนหาความจรง” และดาเนนคดในระบบกลาวหา รฐจะจดใหมพนกงานอยการเปน

ตวแทนของรฐ ทาหนาทเปนโจทกในรปแบบ แตมไดเปนโจทกในเนอหาคดทาหนาทดาเนน

กระบวนการยตธรรมทางอาญา การดาเนนคดในระบบกลาวหานเปนระบบทแยกหนาทแยกอานาจ

“สอบสวนฟองรอง” และ อานาจหนาท “พจารณาพพากษา” ออกจากกน โดยใหการดาเนนคดชน

สอบสวนฟองรองทงหมดอยในความรบผดชอบของอยการฝายเดยว โดยยดหลกวาการสอบสวน

ฟองรองเปนกระบวนการทแบงแยกกนไมได1 4

15 ดงนนตารวจและอยการประเทศเยอรมนจงมหนาท

รวมมอกนคนหาความจรงเกยวกบความผดอาญาทเกดขน การดาเนนคดยาเสพตดในสหพนธ

สาธารณรฐเยอรมน1 5

16 นอกจากกฎหมายวาดวยสารควบคมและการคายาเสพตดแลว ยงมประมวล

กฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายวธ พจารณาความอาญา และรฐบญญตวาดวยการตรวจสอบคด

กฎหมายพนฐานสาหรบการตรวจสอบการดาเนนคดความผดเกยวกบยาเสพตด ซงเจาหนาทตารวจ

มหนาทในการจบกมและรายงานการกระทาความผดตอสานกงานอยการตามหลกการบงคบในการ

ฟองคด ซงพนกงานอยการมอานาจในการตรวจสอบและพจารณาวนจฉยสงไมฟอง เชน

กรณผกระทาความผดมปรมาณยาเสพตดเลกนอยโดยไมเปนอนตรายตอผอน หรอกรณมไวเพอใช

สวนตวและไมกระทบตอความปลอดภยของสาธารณะโดยไมตองไดรบความเหนชอบจาก

ศาล เปนตน ตามหลกการดลพนจในการฟองรองทบญญตไวชดเจนในกฎหมายวาดวยสารควบคม

และการคายาเสพตด ประกอบกบประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาดวยอยางไรกตามการ

ลงโทษขนบงคบขนตายงคงอยสาหรบการกระทาความผดทศาลพจารณาวารายแรง เชนการลกลอบ

คายาเสพตดหรอการเสพยาเสพตดในปรมาณทมาก การขายยาเสพตดใหกบผเยาว การมยาเสพตด

14 ธาน วรภทร, การศกษาความเปนไปไดในการกาหนดการบงคบโทษตามประมวลกฎหมายอาญา

มาใชกบการวนจฉยการกระทาความผดเกยวกบยาเสพตดกรณศกษาผตองขงหญง, พมพครงท 1 (ทนวจยสานก

กจการในพระดารพระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภา, 2559), น.33.

15 คณต ณ นคร, อยการเยอรมนและการดาเนนคดอาญาของอยการเยอรมนกอนฟอง, พมพครงท 2

ใน รวมบทความดานวชาการ ของ ศ.ดร.คณต ณ นคร, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพวญ�ชน, 2556), น.146.

16 ศกดชย เลศพาณชพนธ, อางแลว เชงอรรคท 8, น. 306.

83

ไวในครอบครองขนาดพกอาวธ และสถานการณหรออนๆททา ใหเหนถงอนตรายตอชวตและ

สวสดภาพของผอนอาจทาใหไดรบโทษอยางนอยขนตาสดของโทษภาคบงคบ โดยทการลงโทษ

ตามกฎหมายยาเสพตดของเยอรมนขนอยกบความรนแรงของความผด

3.1.3.2 ผมอานาจดาเนนคดเกยวกบยาเสพตด

1. ผมอานาจสอบสวนคดอาญา

(ก) ตารวจ

ตารวจเยอรมนมหนาทเปนผทาการสอบสวนในเบองตนเทานน สวนการสอบสวนทาง

คด ตารวจมหนาทชวยเหลออยการ และขณะทตารวจปฏบตหนาทรวมกบพนกงานอยการเกยวกบ

คดตองฟงคาสงของอยการ ฐานะของตารวจในทางคดจงเปนองคกรทมหนาทสอบสวนของอยการ

เทานน (ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาเยอรมน มาตรา 163 )

(ข) อยการ

อยการมหนาทรบผดชอบดาเนนคดอาญาช นสอบสวนฟองรอง ซงตามประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญาเยอรมน มาตรา 152 วรรคสอง บญญตวา “ถากฎหมายมไดบญญต

ไวเปนอยางอน พนกงานอยการมหนาทตองสอบสวนดาเนนคดกบการกระทาอนเปนความผดอาญา

ทสามารถดาเนนการไดทกเรอง เมอปรากฏวาในกรณนนมสงทสนบสนนใหเชอไดในขอเทจจรงท

เพยงพอ”

ดงนน อยการจงมอานาจในการเรมคดเองหรอใหตารวจดาเนนการให ตารวจจงมฐานะ

เปนเพยงเครองมอของอยการเทานน แตในทางปฏบตอยการมไดทาการสอบสวนคดอาญาทกเรอง

บอยครงตารวจจะดาเนนการสอบสวนคดอาญาไปโดยลาพง โดยฝาฝนความมงหมายของกฎหมาย

โดยไมไดรายงานทสงททาไปใหอยการทราบในโอกาสแรก แตจะสงผลการสอบสวนมาใหอยการ

เมอเสรจสนการสอบสวนแลว ซงในทางปฏบตเปนทยอมรบกนได โดยอยการจะเขาดาเนนการ

สอบสวนคดตอเมอคดทเกดขนนนมความสาคญหรอยงยากซบซอน หรอการสอบสวนของตารวจ

อาจมการเมองเขามาครอบงา ดงนนหากอยการเหนวาตารวจจะละทงคดหรอไมดาเนนคดดวย

84

เหตผลทางการเมอง อยการจะเปนผเขามามบทบาทสาคญในการสอบสวนคดเสยเอง เนองจาก

อยการมความเปนกลางและมอสระมากกวาตารวจ16

17

ดงนนจงเหนไดวาอยการกบตารวจในประเทศเยอรมนมการทางานรวมกนอยางใกลชด

เพอปองกนและปราบปรามอาชญากรรม โดยไดมการกาหนดแนวทางปฏบต ไวอยางชดเจน ดงน 17

18

(1) อยการและตารวจในฐานะพนกงานเจาหนาทผมอานาจอสระ ทมการจดการ

องคการเพอประโยชนแหงการตอสอาชญากรรมอยางมประสทธภาพ รวมมอกนทางานอยาง

ใกลชดและเชอถอไววางใจกนอยางเตมท ในการนใหมการบอกกลาวใหทราบกนและกนดวย

การบอกกลาวใหทราบดงกลาวยอมไดรบการประกนโดยการมสวนรวมในระบบขาวสารและ

คมนาคมของตารวจและของฝายยตธรรมดวย

(2) อยการรบผดชอบในการดาเนนคดในชนสอบสวนฟองรองทงหมด ทงนโดยไม

บอกตดความรบผดชอบของตารวจ ในกรณทตารวจมอานาจหนาทดาเนนการไดโดยลาพงตนเอง

(3) ตารวจมหนาทและสทธตามทกฎหมายบญญตไวทจะตองคลคลายเพอทราบ

ขอเทจจรงเกยวกบคดอาญาโดยลาพงตนเองตามหลกเกณฑของแนวปฏบตงานนหนาทและสทธ

ดงกลาวนไมจากดอยเฉพาะทเกยวกบมาตรการทตองกระทาโดยเรงดวนตารวจเปนผกาหนดวธการ

และขอบเขตของการดาเนนการของตน ตราบเทาทและในกรณทอยการไมไดออกคาสงใดใดเกยวกบ

เรองนไว

(4) ตารวจตองบอกกลาวใหอยการทราบโดยเรวเกยวกบการกระทาผดอาญาทตนได

รบทราบและเกยวกบมาตรการทตนไดตดสนใจดาเนนการไปแลว

(ก) ในคดทขอกฎหมายหรอขอเทจจรงเปนปญหายงยากหรอในคดทสาคญอนๆ

(ข) เมออยการขอใหบอกกลาวใหทราบเฉพาะคดใดคดหนงหรอวาอยการขอใหกลาว

ใหทราบเนองจากเหตผลทเกยวกบวธพจารณาหรอเกยวกบนโยบายทางอาญาในคดความผด

ประเภทใดประเภทหนงโดยเฉพาะ

17 คณต ณ นคร, “ความสมพนธระหวางอยการกบตารวจในเยอรมน,”ในรวมบทความดานวชาการ ของ

ศาสตราจารย ดร.คณต ณ นคร อยการสงสด, พมพครงท 2 (กรงเทพมหานคร : สานกพมพวญ�ชน, 2556),น.92.

18 เพงอาง, น.93.

85

(5) ใหอยการแจงใหตารวจทราบถงการเรมดาเนนการสอบสวนคดใดคดหนงทตารวจ

จะไมไดรบมอบหมายใหดาเนนการสอบสวนคดนน

(6) หลงจาก เสรจสนการสอบสวนใหตารวจจดสง สงทไดจากการสอบสวน

ไปยงอยการโดยพลน

(7) กอนเสรจสนการสอบสวนใหตารวจสงสงทไดจากการสอบสวนไปยงอยการเมอ

(ก) อยการขอใหจดสง

(ข) การดาเนนการสอบสวนโดยศาลหรอโดยอยการจาเปนตองกระทา เวนแตอยการได

เสนอคดใดคดหนงโดยเฉพาะซงการขอใหจดสงสงทไดจากการสอบสวน

(ค) การสอบสวนเรองทกลาวหาโดยเฉพาะอยางยงเนองจากจานวนฐานความผดหรอ

จานวนผตองสงสยมขอบขายกวางขวางเปนพเศษหรอไมขอกฎหมายทยงยาก เวนแตอยการไดสละ

ในคดใดคดหนงโดยเฉพาะซงการขอใหจดสงสงทไดจากการสอบสวน

(ง) นบแตเวลาทไดมการรองทกขตอตารวจหรอเวลาทตารวจทราบโดยมเหตอนควรวา

ไดมการกระทาความผดอาญาเกดขนเวลาไดลวงเลยไปแลว 10 สปดาห โดยไมมการเสนอสงทได

จากการสอบสวนใหอยการทราบ สาหรบความผดประเภทใดประเภทหนงโดยเฉพาะอยการอาจ

กาหนดเวลาสาหรบการสงสงทไดจากการสอบสวน ใหนานกวานนกได18

19

(8) อยการอาจดาเนนการสอบสวนคดใดทงหมดหรอบางสวนเองเมอใดกไดทกขณะ

หรออาจกาหนดโดยคาสงเปนการทวไปหรอเปนการเจาะจงวาวธการและขอบเขตของการสอบ

สวนใดใหตารวจเปนผดาเนนการ อยการอาจออกคาสงเฉพาะกรณเกยวกบชนดและวธของการ

ดาเนนการสอบสวนอยางใดๆได ในการออกคาสงดงกลาวใหอยการคานงถงความรความสามารถ

ในทางวทยาการตารวจดวยตารวจมหนาทตองดาเนนการตามคาสงของอยการ

(9) อยการเปนผวนจฉยเกยวกบการอนญาตใหตรวจดสงทไดจากการสอบสวน

ตราบใดทตารวจยงไมไดสงสงทไดจากการสอบสวนใหอยการ โดยปกตตารวจอาจให

ขาวทเปนขอเทจจรงแกผทมสทธเรยกรองคาเสยหายอนเนองจากการกระทาความผดอาญาแกบรษท

ประกนภยตลอดจนแกผทเกยวของอน ยกเวนขาวของผตองหากรณอน นอกจากทกลาวมาแลว

19 เพงอาง, น.94.

86

อยการเปนผวนจฉยเกยวกบการใหขาว ความขอนไมกระทบกระเทอนหลกเกณฑเกยวกบขาว

แกสานกพมพและหลกเกณฑเกยวกบหนาทในการรายงานคด

(10) โดยปกตใหอยการแจงคาสงของตนในรปแบบของคาขอ (มาตรา 161 ประโยคท

สองแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา) แกพนกงานเจาหนาทตารวจผ มอ านาจ

ขอเสนอแนะวาควรมอบหมายใหเจาพนกงานคนใดโดยเฉพาะดาเนนการเนองจากกรณจะเปน

ประโยชนมากเปนพเศษนนควรไดรบการปฏบตตามควร19

20

อยการอาจสงการโดยตรงไปยงเจาพนกงานผทไดรบมอบหมายจากพนกงานเจาหนาท

ตารวจผมอานาจใหดาเนนคดใดคดหนงโดยเฉพาะได

ในกรณเรงดวนคาสงของอยการอาจกระทาในรปแบบหนงสอมอบหมายใหดาเนนการ

ไปยงเจาพนกงานตารวจผใดผหนงทสงกดพนกงานเจาหนาทผมอานาจแหงทองถน

(11) คาขอของอยการใหกระทาตอพนกงานเจาหนาทตารวจผมอานาจแหงทองทนน

โดยกฎหมายมลรฐเงอนไขตางๆเพอการนอาจถกกาหนดลงไวไดวาเนองจากเหตผลทมน าหนกเปน

พเศษพนกงานเจาหนาทตารวจผมอานาจอนทมใชพนกงานเจาหนาทตารวจผมอานาจแหงทองท

อาจถกขอใหดาเนนการสอบสวนคดได

(12) ตารวจ หมายความอยางแคบไมรวมถงสถาบนของเจาพนกงานผมหนาทชวยเหลอ

อยการ ทาหนาหนาทตามกฎหมายทใชบงคบอยทวาในกรณฉกเฉนใหเปนหนาทของเจาพนกงาน2 0

21

ตารวจทมฐานะเปนเจาพนกงานผมหนาทชวยเหลออยการนน ใหเปนอานาจหนาทของเจาพนกงาน

ตารวจตามกฎหมายผมคณสมบตขนตาครบถวนตามทกาหนดไว

(13) เกยวกบคารองเรยนทเปนปฏปกษตอเจาพนกงานตารวจ ตารวจเปนผวนจฉย

ในกรณทคารองเรยนมการกลาววาบคคลใดไดรบความเสยหายเกยวกบสทธของเขาโดย

มาตรการในวธพจารณาความอาญาหรอโดยการปฏเสธหรอละเวนสทธของเขาใหอยการเปนผ

วนจฉย

สทธของตารวจทจะขจดปดเปาขอทรองเรยนเสยนนยอมไมถกกระทบกระเทอน

20 เพงอาง, น.94.

21 เพงอาง, น.95.

87

ในกรณทเปนการรองเรยนเกยวกบมาตรการทเกยวกบคาสงของอยการใหอยการเปนผ

วนจฉย

(14) การใหความเหนชอบในการใหถอยคาสาหรบเจาพนกงานตารวจ ใหพนกงาน

เจาหนาทตารวจผมอานาจเปนผสงการ ในกรณทเรองทจะใหถอยคาเปนมาตรการทเกยวของกบ

คาสงของอยการการวนจฉยสงการเกยวกบการใหความเหนชอบในการใหถอยคาทกระทาโดยความ

เหนชอบของอยการการวนจฉยสงการโดยความเหนชอบดงกลาวตองกระทาดวย ในกรณทการให

ถอยคาอาจเปนอนตรายตอความมงหมายของการสอบสวน

(15) ในการปฏบตหนาทอยการตองกระทาในขอบเขตของการดาเนนคดทไมใชการ

สอบสวนดาเนนคดและทเปนหนาทของอยการในเรองอนๆทกฎหมายระบวาเปนอานาจหนาทของ

อยการใหตารวจใหความรวมมอแกอยการดวยตารวจตองดาเนนการตามคาขอของอยการ

อยการจะขอความรวมมอตอตารวจกตอเมอการใชกาลงเจาหนาทของตนดาเนนการ

หรอโดยการขอใหอยการอนชวยดาเนนการให โดยเฉพาะอยางยงเกยวกบความจาเปนในการใช

มาตรการบงคบโดยตรงจะไมบรรลผลสมความมงหมายหรอจะไมบรรลผลอยางมประสทธภาพเทา

เทยมสมความมงหมาย21

22

2. การสอบสวนขอเทจจรงเกยวกบประวตความเปนมาของผกระทาความผด

การสอบสวนขอเทจจรงเกยวกบประวตความเปนมาของผกระทาความผดการสอบสวน

ขอเทจจรงเกยวกบภมหลงของผกระทาความผดในประเทศเยอรมนนน ถาผตองหาอางถงเรองใด

แลว พนกงานสอบสวนตองทาการสอบสวนเรองนนโดยทนท โดยไมถอวาเปนการทาใหผกระทา

ความผดเสยเปรยบ แตถาผกระทาความผดไมตองการอางกถอวาเปนสทธของเขา2 2

23 ซงตามประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญาเยอรมน มาตรา 136 บญญตวา

“(1) เมอเรมสอบสวนคดครงแรก ใหเปดเผยแกผตองหาวา การกระทาผดอาญาอยางไร

ทเขาถกกลาวหา ใหถามผตองหาวาเขามอะไรหรอไมทจะแกขอกลาวหานน

22 เพงอาง, น.96.

23 การเสนอขอคดเหนของ ศาสตราจารย ดร. หยด แสงอทย, ในรายงานการประชมคณะกรรมการ

ปรบปรงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ครงท 41-10/2506, หนา 3.

88

(2) การสอบสวนจะตองใหโอกาสแกผถกกลาวหาทจะปลดเปลองเหตผลททาใหเขา

ตองสงสยใหหมดไปและใหเขาอางขอเทจจรงใดๆทเปนประโยชนแกเขาดวย

(3) การสอบสวนผตองหาครงแรกใหคานงถงการสบสวนฐานะสวนตวของเขาดวย”

และเมอคดมาสอานาจของอยการ อยการประเทศเยอรมนมความอสระและเปนกลางสง

มาก จงสามารถใหความเสมอภาคแกคความทกฝายได โดยเฉพาะฝายผตองหาซงตามประมวล

กฎหมายวธพจารณาความเยอรมน มาตรา 160(2) บญญตวา “การดาเนนคดอาญาของอยการในการ

สบสวนใหความจรงนน จะตองรวบรวมพยานหลกฐานทไมเพยงแตทเปนโทษแกผตองหาเทานน

แตตองรวบรวมพยานหลกฐานในสวนทเปนคณแกผตองหาดวย” เพราะอยการมหนาททจะตอง

รกษาผลประโยชนอนชอบธรรมของผกระทาความผดดวยในฐานะทเขาเปนสวนหนงของสงคม

มใชรกษาแตเฉพาะแตผลประโยชนของสาธารณะหรอของผเสยหายเทานน

ซงขอเทจจรงทจะปรากฏในสานวนสอบสวนทอยการสงฟองคด คอ

(1) ความรายแรงของการกระทาความผด

(2) ลกษณะของการกระทาความผดและผลทสะทอนใหเหนถงความชวของการกระทาผด

(3) มลเหตในการกระทาความผด เปาหมายของผกระทาผด

(4) ความรสกนกคดซงเหนไดจากการกระทาผด และจตใจทมอยในการกระทาความผด

(5) ประวต สถานภาพทางสงคม และฐานะทางเศรษฐกจของผกระทาความผด

(6) ความประพฤตภายหลงการกระทาความผด โดยเฉพาะอยางยงความพยายามทจะ

เยยวยาความเสยหาย รวมทงความพยายามของผกระทาผดทจะชดเชยความเสยหายใหแกผเสยหาย

ขอเทจจรงเกยวกบตวผกระทาความผดดงกลาวมความสาคญอยางยงในการใชดลยพนจ

ในการฟองคดของอยการและการกาหนดโทษของศาล ในระหวางการพจารณาศาลจะทาหนาท

คนหาความจรงเกยวกบตวจาเลยเพมเตมใหมากทสด ทงนเพอใหมขอมลทถกตองครบถวนเพอ

นาไปประกอบการใชดลพนจในการกาหนดโทษของศาลใหเหมาะสมกบจาเลยแตละคน

3. การนาขอมลเกยวกบประวตความเปนมาของผกระทาความผดมาใชในขนตอนการ

ฟองและการกาหนดโทษ23

24

24 สรสทธ แสงวโรจนพฒน, “การมสวนรวมของผเสยหายในกระบวนพจารณาคดอาญาตาม

กฎหมายวธพจารรณาความอาญาเยอรมน,” สบคนเมอวนท 14 มถนายน 2560 จาก http://elib.coj.go.th.

89

(ก) ในขนตอนการฟองคด

ขอมลเกยวกบตวผกระทาความผด รวมทงพยานหลกฐานอนเปนเหตบรรเทาโทษตางๆ

เพอพสจนความผดทไดจากการรวบรวมในชนตารวจและอยการ สามารถนาไปประกอบดลยพนจ

ในการสงคดของอยการ ซงประมวลกฎหมายวธพจารณาความเยอรมน มาตรา 153 เอ นนเปน

มาตรการชะลอการฟองเปนดลพนจในการสงไมฟองคดประการหนงของอยการ โดยมเงอนไขเมอ

อยการชะลอการฟองจะกาหนดเงอนไขใหผตองหาปฏบตตามอยางหนงอยางใด ไดแก ใหกระทา

การอนใดอนหนงเปนการบรรเทาผลรายทเกดขน หรอใหชดใชอปการะเลยงด เปนตน ซงการ

พจารณาวาผกระทาความผดแตละคนควรไดรบการชะลอฟองหรอไม อยการตองพจารณา

ขอเทจจรงตางๆเกยวกบพฤตการณแหงคดและขอมลเกยวกบภมหลงในแงตางๆ วาผตองหาสมควร

ไดรบการชะลอฟองหรอไม2 4

25 ในระหวางการดาเนนคดในศาล อยการจะตองเสนอพยานหลกฐาน

และขอเทจจรงตางๆทเปนประโยชนแกฝายจาเลยดวย เพอใหจาเลยไดรบโทษทเหมาะสมกบ

ความผด โดยเฉพาะขอเทจจรงเกยวกบภมหลงของจาเลยนน เพอใหศาลสามารถใชประกอบ

ดลพนจในการกาหนดโทษใหเหมาะสมกบตวจาเลยแตละบคคลได

(ข) ในชนพจารณาและกาหนดโทษของศาล

ประวตความเปนมาของผกระทาความผดจะถกนามาพจารณาประกอบในการใช

ดลพนจกาหนดโทษของผพพากษาไดนน จะรบฟงไดแตเฉพาะประวตความเปนมาทเกยวของกบ

การกระทาผดเทานน ซงตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความเยอรมน มาตรา 243 (2) บญญตวา

“ในการพจารณาคดผพพากษาจะตองทาการไตสวนถงบคลกเฉพาะตวของจาเลย” และตามประมวล

กฎหมายอาญาเยอรมน มาตรา 40(2) และ มาตรา 46(2) ศาลจะตองคานงถงขอเทจจรงทเปนทงคณ

และโทษตลอดจนขอเทจจรงทเกยวกบบคลกเฉพาะตวและฐานะทางเศรษฐกจของจาเลยซงจะตอง

นามาเปรยบเทยบกนกอนดาเนนการกาหนดโทษใหเหมาะสมกบจาเลยตอไป

แตถาจาเลยปฏเสธทจะตอบคาถามเกยวกบลกษณะเฉพาะตว , ทอยอาศย , อาชพ ,

การงาน , สถานะทางครอบครว , การศกษา และสงทตนเองชอบ ศาลอาจทาการพสจนขอเทจจรง

25 ณฐพงษ สสดวงษพร, “การคนหาความจรงจากภมหลงของผ ตองหาในช นสอบสวน ,”

(วทยานพนธมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2550), น.54.

90

ดงกลาว โดยอางองถงสานวนการสอบสวนทไดกระทามากอนการพจารณา2 5

26 เนองจากศาลประเทศ

เยอรมนมภาระทตองตรวจสอบพยานหลกฐานทกประเภท ศาลจงมอานาจในการคนหาขอเทจจรง

ตางๆเกยวกบตวจาเลย มากกวาอยการและทนายความ กลาวคอ ศาลสามารถสอบสวนพยานไดเอง

(ค) การพจารณาขอเทจจรงเกยวกบภมหลงของผกระทาผด

การพจารณาขอเทจจรงเกยวกบภมหลงของผกระทาผด เปนสวนสาคญในการใช

ดลพนจในการกาหนดโทษ แตภมหลงของผกระทาผดจะถกนามาพจารณาประกอบการใชดลพนจ

ในการกาหนดโทษ กแตเฉพาะภมหลงทมสวนเกยวของกบการกระทาผดเทานน ซงแยกพจารณา

ขอเทจจรงเกยวกบภมหลงของผกระทาผดได ดงน 26

27

1. ลกษณะสวนตวและฐานะทางเศรษฐกจของผกระทาผด

ลกษณะสวนตวและฐานะทางเศรษฐกจของผกระทาผด เปนขอเทจจรงทจะตองถก

นามาพจารณาดวยความระมดระวง เพราะไมมขอเทจจรงในการใชดลพนจกาหนดโทษใดทจะม

ความแตกตางกนมากเทากบขอเทจจรงดงกลาว ซงในลกษณะสวนตวของผกระทาผด การพจารณา

ลกษณะเฉพาะของผกระทาผด ในดานเกยวกบผลของการลงโทษทจะเกดขนแกผกระทาผดในการ

ใชชวตในสงคมอนาคต และถอเปนหนาทของผพพากษาทไดรบการบญญตไวในประมวลกฎหมาย

อาญาเยอรมนมาตรา 46 (1) คณลกษณะเฉพาะตวของผกระทาความผดทจะกลาวตอไปนจะเปนสง

ทสงผลตอการลงโทษทปรากฏใหเหนแตกตางกนออกไป เชน บานของพอแม การอบรมสงสอน

ระดบการศกษา อาชพ การคบหาสมาคมกบบคคลอน สภาพรางกาย ระดบสตปญญา สถานททางาน

รายได สถานภาพการสมรส ทจะทาใหศาลใชดลพนจในการกาหนดโทษแตกตางกนออกไป

2. ชวตทผานมาและการกระทาภายหลงการกระทาผดของผกระทาผด

การพจารณาในสวนชวตทผานมาและการกระทาภายหลงการกระทาผดของผกระทาผด

ตามประมวลกฎหมายอาญาเยอรมนมาตรา 46 (2) เปนสงจาเปนเพอใหการใชดลพนจกาหนดโทษท

26 John H. Langbein, Comparative Criminal Procedure : Germany, (St.Paul : West Publishing

Company , 1977), pp.71.

27 ณรงค ใจหาญ และคณะ, รายงานการศกษาฉบบสมบรณโครงการวจยเรองศกษาความเปนไปได

ในการกาหนดชนโทษและการนาไปปรบใชในประมวลกฎหมายอาญา, (กรงเทพฯ : สานกงานกจการยตธรรม

กระทรวงยตธรรม, 2548), น. 246-255.

91

เปนธรรม แตอยางไรกตามไมไดหมายความวาชวตทผานมาและการกระทาภายหลงการกระทาผด

ของผกระทาผดนนจะนาไปสการใชดลพนจในการกาหนดโทษแกจาเลยไดทงหมด

การทผกระทาผดมความประพฤตดมาตลอดจนถงปจจบน สามารถนามาพจารณา

ประกอบการใชดลพนจในการกาหนดโทษใหเบาลง ตราบเทาทแสดงใหเหนไดวาการกระทา

ความผดในครงนเปนความผดพลาดทไมไดมสวนเกยวของอยกบคณลกษณะสวนตวทเหลอของ

ผกระทาความผด และการทเคยตองโทษมากอนเปนเหตหนงทเปนผลรายกบผกระทาความผด

ซงในทางปฏบตแลว การเคยตองโทษมากอนจะถกนามาพจารณากตอเมอเปนกรณของการ

ตองโทษตามคาพพากษาทมสวนเกยวของกบความนาตาหนทเพมขนของผกระทาผดซ าหรอมสวน

เกยวของกบความเปนอนตรายในอนาคตของผกระทาผด นอกจากนแลว การกระทาภายหลงของ

ผกระทาความผดสามารถทจะนาไปสขอสรปถงความนาตาหนหรอความเปนอนตรายของผกระทา

ผดได การใชดลพนจในการกาหนดโทษใหเบาลง โดยเฉพาะอยางยงเปนกรณของการชดใช

คาเสยหายและความพยายามทจะทาใหผเสยหายกลบคนสฐานะเดม (ประมวลกฎหมายวธอาญา

เยอรมนมาตรา 46(2) 27

28

3. ขอหามของการนาขอเทจจรงทใชในการกาหนดโทษมาใชซ าสอง

ขอหามของการนาขอเทจจรงทใชในการกาหนดโทษมาใชซ าสอง มความหมายวา

องคประกอบของความผดตามกฎหมายรวมทงประเดนตางๆทเกยวของกบการกระทาความผด

อาญา ไมอาจถกนามาพจารณาอกครงหนงในการใชดลพนจกาหนดโทษเพอกาหนดโทษใหหนก

ขน หรอเบาลงเพราะถอวาไดมการพจารณาในประเดนนแลวตามประมวลกฎหมายวธอาญา

เยอรมนมาตรา 46(3) เชน ในความผดฐานฆาคนตายโดยประมาท ขอเทจจรงทวากระทาโดย

ประมาทของจาเลยเปนผลใหเกดความตายของบคคลอนเกดขนนน ไมอาจจะถกนามาพจารณาอก

ครงเพอใหเปนผลรายแกจาเลย หรอในกรณของการกระทาความผดซ าขอเทจจรงทวามการกระทา

ความผดหลายครงกไมอาจทจะถกนามาพจารณาอกครงหนงเพอใหเปนผลรายแกจาเลย เปนตน 28

29

28 เพงอาง, น.248-249.

29 เพงอาง, น.250.

92

3.1.4 มาตรการบรหารจดการการปองกนและการบาบดรกษา

เรองนผเขยนจะกลาวเฉพาะในเรองของมาตรการบรหารจดการ การปองกนและการ

บาบดรกษาของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน โดยจะกลาวถงการปองกนและการบาบดรกษาของ

กฎหมายยาเสพตดของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน ดงน

The Federal Ministry of Health ยงคงเปนองคกรนาในการพฒนาประสานงานและการ

บรหารงานดานนโยบายและโครงการยาเสพตดของประเทศเยอรมนททาหนาทประสานนโยบาย

แหงชาตของสหพนธสาธารณรฐเยอรมนการเสพยาเสพตดจะไดรบการบาบด2 9

30เสมอนปญหา

สขภาพและสงคมนโยบายเนนการปองกนโดยใชการใหการศกษากระทรวงในการสนบสนน

โครงการวจยและปองกนจานวนมากเชนเดยวกบสมาพนธรฐโครงการบาบดการตดยาเสพตดมงไป

เรองการรกษาเพอปลอดจากยาเสพตด การใหคาปรกษาทางดานจตใจ และการบาบดทดแทน3 0

31

ซงจากแนวทางใหสมาคมและมลนธทกระตอรอรนในการใหความชวยเหลอผทกขทรมานจากยา

เสพตดและครอบครวรวมทงประเทศเยอรมนโดยมการจดการขอยกเวนเลกนอยทกองคกรใน

เยอรมนทเขามาเกยวของกบการใหคาปรกษาและการรกษาผปวยนอกการเตรยมการผปวยในการ

ชวยเหลอตนเองไดแสดงใหเหนซงประกอบดวยศนยการใหคาปรกษา 4,000 แหง เทคนคเฉพาะ

ทาง 160 แหงกลมททองเทยวเหลอตนเอง 7,500 กลม มสมาชก 120,000 คนรวมท งศนยดแล

กลางวนและทพกคางคนและกลมทพกอยในสถานทและกลมทดแลหลงจากการออกจากทพกนก

สงคมสงเคราะหนกศกษานกจตวทยาและแพทยกวา 10,000 คนพรอมดวยอาสาสมครทไมไดรบ

คาตอบแทนอยางนอย 2 หมนคนบรรจเขาทางานในสถานทบรรเทาการตดยาเสพตดทตงอยใน

ทองถนขนาดใหญ31

32

สหพนธสาธารณรฐเยอรมนมองวาการบาบดทดแทนเปนสงทสาคญ โครงการท

สอดคลองกบกลางทศวรรษ 1980 โดยประมาณใหผปวยมจานวน 68,000 คนเขารบการบาบดรกษา

ทดแทนในประเทศเยอรมนการรกษาสวนมากจะใชยาเมทาโดน3 2

33โดยมการใช buprenorphine และ

30European Monitoring Centre for Drugs And Drug Addiction, supra note 2.

31เพงอาง, น.199.

32เพงอาง, น.199.

33 DRUG WAR FACTS, “Heroin-Assisted Treatment vs. Methadone Maintenance”

http://www.drugwarfacts.org/region/germany, 26 October 2017.

93

levomethadone เพมขนในหลายปไมนานมานเมอวนท 21 กรกฎาคม ค.ศ. 2009 กฎหมายวาดวยการ

บาบดรกษาทดแทนโดยใชเมทาโดนเรมมผลบงคบซงวางขอกาหนดทางกฎหมายสาหรบการสง

เมทาโดน33

34

The Narcotics Act. Narcotics Prescription Ordinanceand the Pharmaceuticals Act.

ไดรบการแกไขนนซงปจจบนไดวางขอกาหนดวาดวยการใช diamorphine อยางเขมงวดสาหรบ

กลมเลกๆของผตดยาเสพตดขนรนแรงการรกษาบาบดดวย diamorphine ตามกฎหมายใหมและ

คาดหวงทจะดาเนนตามกฎระเบยบอยางเตมทในสหพนธรฐป ค.ศ. 2011 รฐบาลยงคงมเปาหมายท

จะลดการเสยชวตอนเนองมาจากยาเสพตด3 4

35 การเปลยนแปลงททาใหกฎหมายยาเสพตดของ

สหพนธสาธารณรฐเยอรมนเปนแบบเสรมากขนคอการจดใหมหองฉดยาทปลอดภยทอยภายใตการ

ดแลของแพทยการเพมปรมาณเครองจาหนายเขมฉดยา3 5

36 และโครงการแลกเปลยนเขมฉดยาท

คลายคลงกนการเปลยนแปลงนโยบายการควบคมยาเสพตดแหงชาตของสหพนธสาธารณรฐ

เยอรมนทามกลางความพยายามในระดบชาตทจะลดการแพรระบาดของโรคทตดตอกน เชน

hiv37 และไวรสตบอกเสบ ซ จากการใชเขมฉดยารวมกนและผเสพยาตองใชเขมฉดยาเขาเสนเลอด

ดาสาหรบผตดยาเสพตดทไมมกาลงทรพยซอเขมฉดยาใหมรานขายยาในสหพนธสาธารณรฐ

เยอรมนจะถกบงคบใหจดหาเขมฉดยาใหโดยไมคดคาใชจาย

ในป ค.ศ. 2000 ในสหพนธสาธารณรฐเยอรมนไดรบการรกษานารองเพอประเมนผล

ของการรกษาผตดยาเสพตดโดยเฮโรอนบาบดเปรยบเทยบกบการใชเมทาโดน บาบดในวธเกาผล

ของการศกษานาไปสการบงคบใชใหรวมกนใชเฮโรอนบาบดเปนหนงในบรการรกษาผตดยาเสพ

ตดในโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนาแหงชาตของประเทศเยอรมนในป ค. ศ. 2009

โดยทศนคตทมตอสารควบคมบางตว และความถกตองตามกฎหมายของการเสพยายงไมถอวาเปด

กวางมากนกสาหรบในสหพนธสาธารณรฐเยอรมน ซงตางกบอกหลายประเทศในทวปยโรป

อยางไรกตามเมอเปรยบเทยบถงความเหมอน และความแตกตางกบอตราการถกคมขง และ

34เพงอาง, น.200.

35เพงอาง, น.200.

36European Monitoring Centre for Drugs And Drug Addiction, supra note 2.

37Lbid.

94

ถกลงโทษประหารชวตเปนจานวนมากในอกหลายสวนของโลก ในกรณทมยาเสพตดไวใน

ครอบครองเพอใชเปนการสวนตวเพยงเลกนอย ดงนนนโยบายและกฎหมายยาเสพตดของสหพนธ

สาธารณรฐเยอรมนทมความยดหยนในการบงคบใช และมงเนนไปในเรองของการบาบดการลด

ภาระทไมดตอสงคม และสขภาพของสงคม37

38

3.2 สาธารณรฐโปรตเกส

ในหวขอนจะศกษาถงนโยบายกฎหมายยาเสพตด กฎหมายทบงคบใช กระบวนการ

ดาเนนคดและการกาหนดความผดและโทษ มาตรการปองกนและการบาบดรกษาของสาธารณรฐ

โปรตเกสดงตอไปน

3.2.1 นโยบายกฎหมายยาเสพตดของสาธารณรฐโปรตเกส

ในป ค.ศ. 200139 รอยละ 7.3 ของประชากรทมอายระหวาง 15 ถง 60 ปรายงานวาเคย

เสพยาเสพตดผดกฎหมายซงทาใหสาธารณรฐโปรตเกสในอดตทผานมามอตราการเสพยาเสพตดอย

ในระดบปานกลาง ตงแตวนท 1 กรกฎาคม ค. ศ. 2009 เปนตนมา สาธารณรฐโปรตเกสซงเปนท

สนใจของนานาชาตในความคดรเรมเรองนโยบายยาเสพตดของประเทศโดยเฉพาะในการตดสนใจ

ทจะทาใหการเกดการซอ และการครอบครองยาเสพตดทกประเภทเปนสงทถกตองตามกฎหมาย

หากใชเปนการสวนตว การเกษตร การซอ หรอการมไวครอบครองในประวตศาสตรของประเทศ

กอนหนานนเปนความผดทางอาญาหากมโทษจาคกถง 1 ป แตการตราออกเปนกฎหมาย 30/2000

ทาใหความผดดงกลาวทเคยเปนความผดตอความสงบเรยบรอยของประชาชนตองผานการพจารณา

ของคณะกรรมาธการปองกนและแกไขการตดยาเสพตด (Commissions for the Dissuasion of drug

Addiction: CDTs) กฎหมายใหมนครอบคลมถงสารเสพตดทกประเภทซงรวมถงเฮโรอน โคเคน

38เพงอาง, น.201-202.

39 Drug Policy Alliance “Drug Decriminalization in Portugal: A Health-Centered Approach,”

https://www.drugpolicy.org/sites/default/files/DPA Fact Sheet Portugal Decriminalization Feb2015.pdf,

16 June 2017. p.1.

95

กญชา และยาอ หากผทาความผดมการครอบครองยาเสพตดในปรมาณไมเกนทใชเสพใน 10 วน3 9

40

ของผกระทาผดนน ในทางปฏบตปรมาณของยาเสพตดทอนญาตใหมไวในครอบครองขนตา

ตวอยางเชน 2.5 กรมสาหรบกญชา40

41

การเปลยนแปลงนไมไดทาใหการเสพยาเสพตดทงหมดในสาธารณรฐโปรตเกสเปนสง

ทถกตองตามกฎหมาย ดงนนกฎหมายโปรตเกสการครอบครองยาเสพตดยงเปนสงตองหามใน

กฎหมายของสาธารณรฐโปรตเกส และมการลงโทษทางอาญากบ ผขายและผลกลอบคายาเสพตด

ยงคงมอยกฎหมาย โดยมการกาหนดเปาหมายเพอมงเนนการใชทรพยากรตารวจในการจบกม

กลมคนททากาไรจากการคายาเสพตด4 1

42 พรอมทงเพมบรการทางสาธารณสขอกดวย โดยผกระทา

ผดในการเสพ หรอครอบครองยาเสพตดจะถกสงตวไปโดยตารวจไปยงคณะกรรมการทไดรบการ

แตงตงเปนพเศษในแตละเขตประกอบดวยคณะ 3 ทานซงรวมถงนกกฎหมาย นกสงคมสงเคราะห

และบคลากรทางการแพทย คณะกรรมาธการจะพดคยกบผกระทาผดเพอจงใจ และสภาพแวดลอม

ในการกระทาผดสามารถสงลงโทษได ซงรวมถงการบรการชมชนการปรบการเพกถอนใบอนญาต

ประกอบวชาชพ และการหามไมใหเขาไปในสถานททกาหนดไวอยางไรกตามเปาหมายหลก คอ

การยบย งไมใหยาเสพตดและการสงเสรมใหผตดยาเสพตดเขารบการบาบดรกษา

วตถประสงคของกฎหมาย บทบญญตจะเปนการกาหนดกรอบการปฏบตทางกฎหมาย

เพอใชกบกรณการเสพยาเสพตดหรอวตถออกฤทธตอจตและประสาททกประเภทและ

การสาธารณสขและสวสดการสงคมของผเสพซงเสพวตถดงกลาวโดยไมไดเปนไปตามทแพทยสง

กฎหมายดงกลาวกาหนดใหการซอ การมไวในครอบครอง การเสพยาเสพตดของบคคลในกรณทม

ไวเพ อใช เสพสาหรบตนให ถอเ ปนความผดทางปกครอง (administrative.offence ) ท ง น

การพจารณาวาการเสพ การไดมา การมไวในครอบครองซงยาเสพตดหรอวตถออกฤทธตอจตและ

ประสาทจะเปนการใชเสพสาหรบตนหรอไมนน จะพจารณาจากปรมาณยาเสพตดหรอวตถออก

40 Samuel Oakford “Portugal’s Example: What Happened After It Decriminalized All Drugs, From

Weed to Heroin” https://news.vice.com/article/ungass portugal what happened after decriminalization drugs

weed-to-heroin 26 October 2017, p.1.

41 ศกดชย เลศพาณชพนธ, อางแลว เชงอรรถท 8, น.203-204.

42 เพงอาง, น.204.

96

ฤทธตอจตและประสาททมไวในครอบครอง ซงจะตองมไมเกนปรมาณเฉลยทบคคลทวไปจะใช

เสรจในระยะเวลา 10 วน

การลดทอนความเปนอาชญากรรมของยาเสพตดในสาธารณรฐโปรตเกส เมอถก

นามาใชเปนสวนหนงของเวลาในการไตรตรอง และการอภปรายถงนโยบายยาเสพตดของประเทศ

ซงนาไปสการใชยทธศาสตรยาเสพตดแหงชาตทเรยกวาแผนยทธศาสตรตอตานยาเสพตดแหงชาต

การนาแผนยทธศาสตรดงกลาวมาใชเปนจดเปลยนจากวธแกไขปญหายาเสพตดของการลดใช

ยาเสพตด ซงบงชโดยการรณรงค เชนโครงการเพอชวตไปยงวธดาเนนการแบบเบดเสรจและแบบ

เชงประจกษในการแกไขปญหายาเสพตดและการตดยาทมากกวาของสาธารณรฐโปรตเกส4 2

43 ดงนน

นโยบายยาเสพตดของสาธารณรฐโปรตเกสจงมลกษณะการดาเนนงานแบบมหลายองคประกอบ

ซงรวมถงแนวทางมนษยนยมและปฏบตนยมในการดแลปญหายาเสพตดดงจะเหนไดจากการ

ลดทอนความเปนอาชญากรรมของคดยาเสพตดตลอดจนการมงเนนในการลดปรมาณของยาเสพตด

โดยเฉพาะการใหความรวมมอขององคกรตารวจสากล43

44

ดานสทธมนษยชน รฐบาลโปรตเกสใหความสาคญกบนโยบายดานสทธมนษยชนเปน

อยางมากในกรณของผตดยาเสพตดมการวางแนวทางในการปรบทศนคตขนพนฐานของคนใน

สงคมใหมโดยใหความเคารพตอมนษยนยม และปฏบตนยมคานยมเรองศกดศรความเปนมนษย

ความเคารพในทางเลอกและสทธรบการรกษาขนการวางนโยบายใหความเขาใจเชนนไดเกด

ผลสมฤทธเพราะประชาชนใหการยอมรบวาการรกษาดเปนเรองดกวาการลงโทษ และมองวาผเสพ

ยาเสพตดไมใชอาชญากรของสงคมไมมการบนทกประวตอาชญากรรมเพราะพฤตกรรมการเสพยา

เสพตดไมใชอาชญากรรมผเสพเปนเพยงคนธรรมดาทใชยาเสพตดเพอเปนทพงทางใจเปนผทควร

ไดรบการชวยเหลอโดยสทธและเสรภาพการตดยาเปนโรคเหมอนภาวะการเจบปวย ดงนนตองการ

บาบดรกษาโดยไมใชวธการอนมลกษณะเปนการหมน บงคบ ขมขหรอคกคามตอสทธและเสรภาพ

44

45

43 เพงอาง, น.204-205.

44 เพงอาง, น.206.

45 กอบกล จนทวโรและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 2, น.171.

97

ประเทศโปรตเกสมองวาการเสพยาเสพตดเปนปญหาสาธารณสขทหลายหลายสวนตอง

เขามามสวนรวมในการปองกนและแกไขใหไดรบการปฏบตอยางถกตองเหมาะสมจงนาไปสการ

กาหนดนโยบายการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด ทใหความสาคญในเรองของการบาบดรกษา

และฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดโดยระบวาผเสพทครอบครองยาเสพตดเพอการใชสวนบคคล

ในปรมาณไมเกนอตราเฉลยของการใชยาเสพตดใน 10 วนของบคคลนนนนจะไมถอวาเปน

ความผดทางอาญาแตจะถอวาเปนความผดดานปกครองซงกฎหมายดงกลาวครอบคลมถงยาเสพตด

และสารเสพตดทกประเภท45

46

3.2.2 กฎหมายทบงคบใช

สาธารณรฐโปรตเกสเปนประเทศหนงจากหลายประเทศในโลกทไดเปลยนกฎหมายยา

เสพตดในป ค.ศ. 2001 ทาใหการมยาเสพตดไวในครอบครองเพอการใชเปนการสวนตวไมเปน

อาชญากรรม โดยผใชยงคงตองรายงานตวกบคณะผเชยวชาญทสามารถสงการใหสงตวไปบาบดได

แตไมมใครตองตดคกเพราะมยาเสพตดไวในความครอบครอง ปรมาณการใชยาเสพตดใน

สาธารณรฐโปรตเกสไดเพมสงขนนบตงแตนนเปนตนมา แตกไมมอะไรบงบอกทชดเจนวาการ

เพมขนนนเปน เพราะการเปลยนแปลงทางกฎหมาย สาธารณรฐโปรตเกสยงคงมปญหายาเสพตดท

ผดกฎหมายอยในระดบกลางเมอเปรยบเทยบกบประเทศทเหลออยในทวปยโรปสวนใหญ และ

ประเทศสหรฐอเมรกา ดงนนจงดเสมอนวาในประเทศโปรตเกสอยางนอยกฎหมายหามการมไวใน

ครอบครอง46

47 ซงตรงขามกบการคายาเสพตด

กฎหมายการลดทอนความเปนอาชญากรรมเพอทบทวนกฎหมายทใชสาหรบการเสพยา

เสพตดทกชนด และสารกระตนจตประสาทพรอมทงทาการทบทวนสงทเปนศนยเฝาระวงยาเสพตด

และการตดยาเรยกวาสวสดการดานการแพทย และสงคมของผบรโภคสารดงกลาวโดยปราศจาก

ใบสงยาทเกยวของกบการลดทอนความเปนอาชญากรรมทกาหนดไวในมาตรา 21 (1) ดงน4 7

48

การบรโภค การไดมาและการครอบครองเพอการบรโภคคอสารสวนบคคลหรอการเตรยมตางๆ

ตามรายการในตารางทไดมการอางองในมาตราขนตนถอเปนการละเมดกฎหมายปกครอง

46 วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 5 ฉบบท 3, น. 226.

47 กอบกล จนทวโรและคณะ, อางแลว เชงอรรคท 2, น.208.

48 เพงอาง, น.209.

98

ในมาตรา 2(3) ปรมาณไมเกนปรมาณทจาเปนสาหรบการบรโภคของแตละบคคลโดย

เฉลยในชวงระยะเวลา 10 วน การลดทอนความเปนอาชญากรรมใหไดถกนามาใชกบการคายาเสพ

ตดซงคงผดกฎหมาย และถกกาหนดใหเปนการครอบครองมากกวาปรมาณเฉลยสาหรบการใช

10 วน48

49 ไมมความแตกตางระหวางชนดของยาเสพตดหรอไมสาคญวาบรโภคในสถานทสาธารณะ

หรอสวนบคคล การครอบครองเพอใชเปนการสวนตว และการบรโภคยาเสพตดทงหมดไมวากรณ

ใด หรอเพอวตถประสงคใดขนาดนไดรบการลดทอนความเปนอาชญากรรมในสาธารณรฐ

โปรตเกส ดงทระบไวการลดทอนความเปนอาชญากรรมมความหมายตางกบถกตองตามกฎหมาย

การใชยายงคงเปนสงตองหามภายใตกฎหมาย49

50

ดงนนมาตราท 15 ของกฎหมายเรองบทลงโทษกาหนดอานาจบรหารในการลงโทษตอ

การละเมดตางๆแทนการกาหนดใหเปนอาชญากรรม กฎหมายโปรตเกสในมาตรา 5 ไดกาหนดใหม

คณะกรรมาธการสาหรบการปราบปรามและการตดยาเสพตด เพอรบผดชอบตอการพจารณาโทษ

คดยาเสพตดและกาหนดบทลงโทษโดยทมสวนแรกของบทลงโทษตามกฎหมายมาตรา 15

กาหนดใหผบรโภคทไมตดยาเสพตดอาจถกตดสนใหชาระคาปรบ หรออกทางเลอกกคอการ

ลงโทษโดยไมมเงนเขามาเกยวของมาตรา 17 เรองโทษอนๆกาหนดในตอน (1) วาแทนการปรบ

คณะกรรมาธการอาจอานออกคาตกเตอน

กรณทผกระทาความผดถอวาเปนผไมตดยา และไมมความผดมากอนคณะกรรมาธการ

โดยกฎหมายการลดทอนความเปนอาชญากรรมมาตรา 11(1)กาหนดใหระงบการดาเนนการตาม

กฎหมายชวคราวดวยวธไม มการกาหนดบทลงโทษมาตรา 11(3) โดยมอบอานาจใหแก

คณะกรรมาธการในการพจารณาระงบการดาเนนการตามกฎหมายชวคราว แมกระทงกบผตดยาท

เคยมประวตมากอนใหการยอมรบการรกษา หรออกทางหนงภายใตมาตรา 14 ในกรณของผตดยา

เสพตดทเคยมประวตมากอนคณะกรรมาธการสามารถกาหนดบทลงโทษแลวแตความสามารถ

ระงบไดในทนทขนอยกบการรบการรกษาอยางตอเนองในกรณทการรกษาเสรจสมบรณ และไมม

การกระทาความผด และในทางทฤษฎคณะกรรมาธการสามารถกาหนดบทลงโทษไดหลากหลาย

ตอผกระทาผดทพบวาตดยาเสพตดภายใตกฎหมายมาตรา 17 รวมทงการระงบสทธในการฝกอาชพ

49 เพงอาง, น.209-210.

50 เพงอาง, น.210.

99

รบใบอนญาต เชนแพทย ทนายความ หรอคนขบแทกซ หามไปตามสถานททมความเสยงสงหาม

คบหากบบคคลบางกลม ตองมการรายงานเปนระยะตอคณะกรรมาธการเพอแสดงใหเหนวาไมม

การตดยาเสพตด หรอการกระทาอยางตอเนอง หามทองเทยวในตางประเทศ ตดสทธประโยชน

สาธารณะดานเงนอดหนนเบยเลยง หรอเพยงการตกเตอนดวยวาจา50

51

มาตรา 15 (4) กาหนดความหลากหลายของปจจยทคณะกรรมาธการควรพจารณาในการ

กาหนดการลงโทษ ถามปจจยดงกลาวรวมถงความรายแรงของการกระทาชนดของยาเสพตดท

บรโภคใชในทสาธารณะอยทสวนบคคล และการใชงานไมวาจะเปนครงคราว หรอเปนปกตนสย

คณะกรรมการไดอานาจในการพจารณากาหนดวาปจจยเหลานควรไดรบการพจารณาและวธการท

ตดสนจาหนายคดตามความเหมาะสมแตละกรณ

ผเยาวทถกออกหมายเรยกในขอหาครอบครองยาเสพตด หรอการมยาเสพตดตองเขา

กระบวนการเดยวกนตามมาตรา 3 จะไดรบการชวยเหลอโดยผแทนทางกฎหมายซงเปนผมอานาจ

ในการตดสนใจใหผเยาว แตการใหใชยาเสพตดแกผเยาวยงคงเปนการละเมดกฎหมาย51

52

มาตรา 21 มาตรา 22 มาตรา 23 มาตรา 24 มาตรา 25 มาตรา 26 บญญตใหผกระทาผดท

กระทาในลกษณะกลมแกงหรอกลมอาชญากรรมตองระวางโทษจาคก 10-25 ปหาผกระทาเปน

หวหนาหรอผนากลมตองระวางโทษจาคก 12 ถง 25 ป (Law15/93)52

53

สาธารณรฐโปรตเกสไมมโทษจาคกตลอดชวตและโทษประหารชวตในคดทกประเภท

53

54

คณะกรรมาธการเพอดแลกระบวนการบรหารสาหรบผทไดรบหมายเรยกในขอหาใชยา

เสพตดหรอมไวในครอบครองตามทระบไวในมาตรา 7 ของกฎหมายการลดทอนความเปน

อาชญากรรมคณะกรรมการแตละชดจะประกอบดวยสมาชก 3 คน 1 คนไดรบแตงตงโดยกระทรวง

ยตธรรม และอก 2 คนไดรบการแตงตงรวมกนโดยคณะรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขและผ

ประสานงานของนโยบายยาเสพตดรฐบาลสมาชกทไดรบการแตงตงโดยกระทรวงยตธรรมจะมภม

51 เพงอาง, น.210-212.

52 เพงอาง, น.212.

53 เพงอาง, น.212.

54 Article 24,30 Portugal Constitution.

100

หลงดานกฎหมายในขณะทอยางนอยหนงอกสองคนจะตองมภมหลงดานบรการทางการแพทย

หรอสงคม เชนแพทย นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห54

55

เหตผลทเกยวของกบการลดทอนความเปนอาชญากรรม55

56คอการกาจดมลทนทตดมากบ

คดอาญาทเกยวกบการใชยาเสพตดการจากดอปสรรคทสาคญสาหรบผทประสงคจะเขารบการ

รกษาไวในประเทศอยางอนทผใชยาเสพตดไมไดรบการลงโทษจาคก เชนประเทศสเปนมลทนถก

ตดสนจากการกระทาผดทางอาญายงคงอยในอบายของสาธารณรฐโปรตเกสมเปาหมายชดเจนทจะ

ปองกนไมใหเกดมลทนเชนน

3.2.3 กระบวนการดาเนนคดและการกาหนดความผดและโทษ

ในหวขอนผเขยนจะกลาวถงกระบวนการตามกฎหมายและบทลงโทษ การดาเนนการ

ใหอานาจเกยวกบยาเสพตดของประเทศโปรตเกส

3.2.3.1 กระบวนการดาเนนคด ความผดและโทษ

การกาหนดนโยบายดานยาเสพตดทใหความสาคญกบการปองกนการบาบดดวยยา

การลดอนตรายของยาเสพตด และการนากลบคนสสงคม สงผลใหการมยาเสพตด ไวในครอบครอง

ทเปนการสวนตวในปรมาณทกาหนดไมเปนความผดทางอาญาอกตอไป และเปนการเพม แนวทาง

ปฏบตในดานสาธารณสขใหแกผเสพยาอกทางหนงดวย โดยยงคงมโทษทางอาญากบผค ายา

ซงกฎหมายไดกาหนดแนวทางเชงกลยทธสาหรบการเสพยาโดยมงเนนใหตารวจดาเนนการจบกม

คนททากาไร จากการคายาเสพตดและเพมแนวทางสาธารณสขแกผเสพยา หลกการทสาคญ คอ

ผเสพหรอครอบครองยาเสพตดในปรมาณทกาหนดจะถกสงตวโดยตารวจไปยงคณะกรรมการท

ไดรบการจดตงเปนพเศษในแตละเขต ประกอบดวยแพทย นกสงคมสงเคราะห และนกกฎหมาย

ทจะมการพดคยกบผกระทาความผดถงแรงจงใจ และสภาพแวดลอมในการกระทาความผด รวมถง

สามารถสงลงโทษไดโดยใชมาตรการทางปกครองและ สาธารณสข ทงการบรการชมชน การปรบ

และการหามไมใหเขาไปในสถานททกาหนดไว โดยมเปาหมายสาคญ คอ การยบย งไมใหเสพยา

และการสงเสรมใหผตดยาเสพตดเขารบการบาบด5 6

57 แนวทางดงกลาวของโปรตเกส เปนทยอมรบ

55 ศกดชย เลศพาณชพนธ, อางแลว เชงอรรถท 8, น.212 - 213.

56 CATO INSTITUTE, 2009. p.3 – 4.

57 ศกดชย เลศพาณชพนธ, อางแลว เชงอรรถท 8, น.203 - 204.

101

ในการดาเนนการแกไขปญหายาเสพตดเปนอนมาก การดาเนนคดยาเสพตดในสาธารณรฐโปรตเกส

5 7

58 มหลกการทสาคญ คอ ผครอบครองยาเสพตดปรมาณเพอใชเสพใน 10 วน ไมม

ความผด แตหากมยาเสพตดใน ปรมาณมากกวาใชเสพภายใน 10 วน จะถอวาเปนการคายาเสพตด

และจะถกดาเนนคดอาญา หากเปนการคายาเสพตดจะตองระวงโทษจาคก 1 – 5 ป หรอ 4 -

12 ป แลวแตประเภทยาเสพตด และหากเปนการคา ยาเสพตด เพอนาเงนมาเสพกจะไดรบการลด

โทษ กรณครอบครองยาเสพตดปรมาณเพอใชเสพใน 10 วน ตารวจจะพาไปยงคณะกรรมการ

ทองถนชวยเหลอบาบด ซงประกอบดวย แพทย นกสงคมสงเคราะห และนกกฎหมาย ทาการ

สมภาษณเพอประเมนความเสยง โดยคณะกรรมการจะฟงคาใหการของผกระทาความผดและ

รวบรวมขอมลทจาเปนกอนจะมคาสง ไดแก ผกระทาความผดเปนผตดยาเสพตดหรอไม สารทใช

เสรจเปนสารใด สภาพการขณะถกจบกม สถานทเสพยาเสพตด และฐานะทางการเงนของผกระทา

ความผด นอกจากน คณะกรรมการอาจขอใหมการตรวจพสจนผกระทาความผดทางการแพทยดวย

การตรวจเลอด การตรวจปสสาวะ หรอการตรวจอนๆตามทเหนสมควรและพจารณาวาบคคลนน

จะตองเขารบการบาบดรกษาเพอฟนฟรางกายหรอไม รวมทงชวยทาหนาทแนะนาในการเขารบการ

บาบดรกษาเมอสมภาษณเสรจกจะปลอยตวไปโดยไมถกดาเนนคดอาญาเพอเปนการลดความ

หวาดกลวหรอการถกมองวาเปนอาชญากร และถาไมถกจบซ าอกกเปนอนปดคด ไมมการลงบนทก

หรอทาประวตอาชญากรรม แตหากทาผดซ ากจะถกลงโทษปรบ หรอใหทางานบรการสงคม และม

แนวโนมใหเขา สถานบาบดตอไป

3.2.3.2 ผมอานาจดาเนนคดเกยวกบยาเสพตด

การดา เ นนการตอผ เสพหรอตดยาเสพตดตามนโยบายการลดทอนความเปน

อาชญากรรมจะมหนวยงานทเรยกวาคณะกรรมาธการปองกนและแกไขการตดยาเสพตด

เปนทมสหวชาชพทไดรบการแตงต งจากรฐมนตรกระทรวงยตธรรมและรฐมนตรกระทรวง

สาธารณสขซงประกอบดวยแพทย นกกฎหมายนกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห เพอทาหนาท

พจารณาตดสนและกาหนดมาตรการเพอดาเนนการตอผเสพหรอตดยาเสพตด เปนการเฉพาะราย

58 โลกใบใหม, “การแกปญหายาเสพตด : การทดลองทโปรตเกส, ภควด วระภาสพงษ สารคด

เมษายน ๒๕๕๘”, สบคนเมอวนท 25 ตลาคม 2560, จาก http://www.sarakadee.com/2016/06/23/drug-portugal.

102

ทงน การทางานของคณะกรรมการจะไดรบการสนบสนนดานการบรหารจดการ ดานเทคนค และ

ดานงบประมาณจาก Portuguese Institute on Drug and Drug Addiction (IPDT) และ Governo Civil

โดยในการดา เนนการตอผ เสพหรอตดยาเสพตดสงท รฐคานงถงมากทสดคอ

การหลกเลยงโทษจาคกสาหรบผเสพหรอตดยาเสพตดทสมครใจเขารบการบาบดรกษาเพอลดการ

สรางตราบาปจากกระบวนการยตธรรมและลดอนตรายจากการใชยาเสพตดดวย (It’s.this

stigmatization that the Portuguese policy explicitly aims to prevent) โดยขนตอนในการดาเนนการ

ตอผครอบครองหรอเสพยาเสพตดเปนครงคราว มขนตอนในการปฏบตดงน58

59

1.เมอเจาหนาทตารวจพบเหนผเสพหรอตดยาเสพตด ตองแจงใหคณะกรรมาธการฯ

ทราบ (เจาหนาทตารวจไมมอานาจในการเขาจบกมผเสพหรอครอบครองยาเสพตด)

2.คณะกรรมาธการฯดาเนนการแจงไปยงผเสพหรอตดยาเสพตดใหมารายงานตวตอ

คณะกรรมาธการภายใน 72 ชวโมง เพอจายคาปรบและเขารบการพจารณาตดสนการเขารบการ

บาบด

3.คณะกรรมาธการฯจะทาการตรวจสอบและวนจฉยทางคลนกถงพฤตกรรมการเสพ

เบองตนและความตองการทางจตสงคม หลงจากนนคณะกรรมาธการฯจะทาการตดสนใจสงบาบด

หรอลงโทษทางสงคม

ในกรณทคณะกรรมาธการตดสนใจสงผเสพหรอตดยาเสพตดเขารบการบาบด ผเสพ

หรอตดยาเสพตดตองเขารบการบาบดและรายงานตวตอศนยสขภาพ โรงพยาบาลและทม

สหวชาชพอยางสมาเสมอ โดยคณะกรรมาธการอาจมเงอนไขเพมเตม เชน คาสงหามเขาไปใน

สถานทบางแหงทางานบรการสงคมหรอเสยคาปรบรวมดวยได หากผเสพหรอตดยาเสพตดปฏบต

ตามแผนทตงไวจะถอวาเปนการยตคด แตถาผเสพหรอตดยาเสพตดไมปฏบตตามแผนทมสาวชาชพ

จะดาเนนการปรบแผนการบาบดรกษาใหมใหเหมาะสม

ในกรณ ท ผ ตดยา เส พ ตดหรอ เส พย า เส พตดส มค รใจ เขา รบ กา รบา บด รก ษ า

คณะกรรมาธการอาจรองรบการลงโทษทางปกครอง เชน การจายคาปรบไวกอน แลวสงตวผเสพ

59 นนทรพช ไชยอครพงษ, “การลดทอนความเปนอาชญากรรมของคดยาเสพตด : กรณศกษา

นโยบายและมาตรการทางเลอกในตางประเทศ” สบคนเมอวนท 15 มถนายน 2560, จาก http://www.polsci-

law.buu.ac.th/journal/document/5-3/7.pdf.

103

หรอตดยาเสพตดไปยงทมสหวชาชพทมความรความสามารถในการบาบดรกษาอาการตดยาเสพตด

เพอรอดผลการบาบดรกษา หากผเสพหรอตดยาเสพตดสามารถเลกเสพยาไดจะถอวาการดาเนนการ

ทางปกครองสนสดลง59

60

สาหรบผกระทาความผดซงไมไดเปนผตดยาเสพตด คอ โทษปรบหรอโทษอนทไมใช

โทษปรบ สวนโทษสาหรบผกระทาผดซงเปนผตดยาเสพตด คอ โทษอนทไมใชโทษปรบ ทงน

ในการพจารณาลงโทษคณะกรรมการจะพจารณาวาโทษทจะลงแกผกระทาความผดเปนมาตรการท

ปองกนไมใหผกระทาความผดกลบไปเสพยาเสพตดอก ซงโทษอนทไมใชโทษปรบ ไดแก การพก

ใชใบอนญาตการประกอบวชาชพ หามเขาสถานททกาหนด หามคบหา ใหทพกกบบคคลทกาหนด

หามเดนทางไปตางประเทศ เวนแตไดรบอนญาตไปรายงานตวตามสถานทและเวลาทกาหนดตด

สทธตามกฎหมาย เชน การตออายใบอนญาตพกพาอาวธปน ฯลฯ ยดทรพยสนของผกระทา

ความผดทมไวจะเปนความเสยงในการกอใหเกดการกระทาความผดอาญาถอนสทธการไดรบเงน

ชวยเหลอหรอสทธประโยชนจากรฐ ทงน โดยความเหนชอบของผกระทาความผด คณะกรรมการ

อาจเปลยนโทษดงกลาวเปนการกาหนดใหผกระทาความผดบรจาคเงนใหองคการสถานสาธารณะ

สขกศลของรฐหรอเอกชนหรอใหทางานบรการสาธารณะแทนกได

3.2.4 มาตรการบรหารจดการการปองกนและการบาบดรกษา

เรองนผเขยนจะกลาวเฉพาะในเรองของมาตรการบรหารจดการ การปองกนและ

การบาบดรกษาของสาธารณรฐโปรตเกส โดยจะกลาวถงการปองกนและการบาบดรกษาของ

กฎหมายยาเสพตดของสาธารณรฐโปรตเกส ดงน

3.2.4.1 การปองกน มดงน

กอนทจะมการลดทอนความเปนอาชญากรรมอปสรรคยงใหญทสดทเกดในการเสนอ

การรกษาประชากรทตดยาเสพตดคอความหวาดกลวเจาหนาทรฐบาลอนเปนผลมาจากการทาให

กลายเปนอาชญากรรม ประธานของหนวยงานดานนโยบายยาเสพตดแหงชาตของโปรตเกสแหง

สถาบนการปองกนยาเสพตดและการตดยาเสพตดไดเนนวากอนป ค.ศ. 200161 กฎหมายการ

ลดทอนความเปนอาชญากรรมเปนเปาหมายอนทาทาย คอความกลวของผตดยาในการแสวงหาการ

60 วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 5 ฉบบท 3, น. 227 – 228.

61Drug Policy Alliance, supra note 17. p.1.

104

รกษาโดยเฉพาะอยางยงกบหนวยงานของรฐทใหการรกษานนเพราะผตดยาเสพตดกลวทจะถกจบ

และการดาเนนการทางกฎหมาย เหตผลเบองตนอนดบแรกของการลดทอนความเปนอาชญากรรม

คอการทาลายกาแพงทกดขวางเพอใหผตดยาเขาถงการรกษาทมประสทธภาพ6 1

62เมอพวกเขา

ปราศจากความกลวทถกการดาเนนคดตามกฎหมายยงไปกวานนการลดทอนความเปนอาชญากรรม

เปดเสรใหทรพยากรตางๆเขาถงการรกษาและโปรแกรมการลดอนตรายอนๆ62

63

เหตผลทเกยวของกบการลดทอนความเปนอาชญากรรม คอการขจดมลทนทตดกบ

คดอาญาเกยวกบการใชยาเสพตดซงเปนอปสรรคสาหรบผทจะเขารบการรกษาและในประเทศอน

อนทผตดยาเสพตดไมไดรบการลงโทษจาคกเชนประเทศสเปนมลทนของผทถกตดสนวากระทา

ความผดอาญายงคงอยในเหตผลดงกลาวนโยบายของสาธารณรฐโปรตเกสจงมเปาหมายชดเจนทจะ

ปองกนไมใหเกดมลทนเชนนน63

64

3.2.4.2 การบาบดรกษา มดงน

ตามทคาดเดาเอาไวและเมอสาธารณรฐโปรตเกส6 4

65ตรากฎหมายการลดทอนความเปน

อาชญากรรม โปรแกรมการรกษาทงระดบเงนทนและความตองใชของประชากรเพอแสวงหาการ

รกษาไดรบการปรบปรงอยางมนยยะสาคญ ซงในทสดกมการปรบปรงความสามารถของเจาหนาท

รฐ และเจาหนาททองถนเพอใหบรการและหลกเลยงการใชบรการแกประชาชนในจานวนคนทเขา

รบการรกษาเพมขนอยางรวดเรวจาก 6,040 คนในป ค.ศ. 1999 ถง 14,877 คนในป ค.ศ. 2003

เพมขนเปน 147 เปอรเซนต65

66

รายงานป ค.ศ. 2006 รายงานของคณะปองกนยาเสพตดและการตดยาเสพตดของ

กระทรวงสาธารณสขโปรตเกสตวชวดทมอยางตอเนองแสดงใหเหนถงการตอบสนองทม

ประสทธภาพ66

67ในการรกษาและในระดบการลดอนตรายจากนเปอรเซนของยาเสพตดผใชในกลมผ

62

The nation’s Best Rehabs, “How Portugal Successfully Decriminalized Drugs,”

http://luxury.rehabs.com/how-portugal-successfully-decriminalized-drugs, 26 October 2017.

63ศกดชย เลศพาณชพนธ.เพงอาง, น.215.

64เพงอาง, น.215.

65Drug Policy Alliance, supra note 17. p.1.

66เพงอาง, น.217.

67Drug Policy Alliance, supra note 17. p.3.

105

ตดเชอ hiv.+ 6 7

68 รายใหมยงคงลดลงตงแตป ค.ศ. 2004 อตราการตดเชอ เอชไอว6 8

69ทวไปยงคงม

เสถยรภาพแนวโนมในเชงบวกตามรายงานป ค.ศ. 2006 เพอการดาเนนการของมาตรการลด

อนตรายซงอาจจะนาไปสการลดการใชยาทางเสนเลอดหรอการใชยาทางเสนเลอดในเงอนไขเพอ

ความสะอาดตามทระบไวในจานวนของเขมฉดยาในโปรแกรมแลกเปลยนเขมฉดยาแหงชาตหรอ

โครงการปฏเสธเขมฉดยามอสอง6 9

70และทสาคญทสดจานวนผปวยใหมทตดเชอ hiv และโรคเอดส

ในกลมผตดยาเสพตดไดลดลงอยางมากขนทกปตงแตป ค.ศ. 2001 นอกจากนเปอรเซนของผปวยท

พงไดรบการวนจฉย hivและเอดสทตดยาเสพตดมลดลงเรอยๆชวงเวลาเดยวกนเหตผลเดยวท

เปนไปไดตงแตป ค.ศ. 2000 มการลดลงเลกนอยในอตราของผปวยใหมไวรสตบอกเสบบ และซทว

ประเทศ ซงทงหมดจะมการบนทกโดยนกวเคราะหเพอโปรแกรมรกษาทเพมขนจากการบนทอน

ความเปนอาชญากรรม7 0

71 โดยทเมอกอนโปรตเกสมปญหารายแรงเกยวกบโรคตดตอ hiv.และ

โรคไวรสตวอยางเชนในป ค.ศ. 1999 โปรตเกสมอตราสงสดของการตดเชอ hiv ในหมฉดยาเสพ

ตดตอมาเมอมการใชบาบดโดยใชยาเสพตดทดแทนและการแลกเปลยนเขมฉดยาเปนองคประกอบ

ทสาคญของการตอบสนองเปาหมายหลกดวยวธการสาธารณสขของโปรตเกสดวยวธการดงกลาว

ทาใหกรณทเกยวของกบ hiv.ลดลง 17% ระหวางป ค.ศ. 1999 และป ค.ศ. 2003 รวมถงการลด

จานวนของไวรสตบเสบชนด บและซในสถานพยาบาล71

72

68Drug Policy Alliance, supra note 17. p.2.

69Samuel Oakford, อางแลว เชงอรรคท 38, p.5.

70เพงอาง, น.218.

71เพงอาง, น.218 - 219.

72เพงอาง, น.219.

106

บทท 4

วเคราะหเปรยบเทยบความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคด

ยาเสพตดของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และกฎหมาย

ยาเสพตดของประเทศไทย

ในบทนผเขยนจะวเคราะหเปรยบเทยบความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทา

ความผดในคดยาเสพตดในสวนของนโยบายกฎหมายยาเสพตด กฎหมายทบงคบใช และ

กระบวนการดาเนนคดและบทลงโทษ และวเคราะหเปรยบเทยบกบความผดทตองใหอานาจ

เกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตดของตางประเทศและกฎหมายยาเสพตดของประเทศไทย

ดงตอไปน

4.1 วเคราะหเปรยบเทยบนโยบายกฎหมายยาเสพตดของสาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส

และประเทศไทย

ในเรองนผเขยนจะเปรยบเทยบเฉพาะกรณของนโยบายกฎหมายยาเสพตดของสหพนธ

สาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และประเทศไทย เพอใหทราบถงขอกาหนดทตางกน

ดงตอไปน

1. สหพนธสาธารณรฐเยอรมน0

1

เนนการปองกนเปนลาดบแรก มการบาบดและการใหคาปรกษา ชวยในการดารงชพ

เสมอนเปนการแกไขเฉพาะหนาสาหรบผตดยาเสพตด การสงหามลกลอบเขาประเทศอยางผด

กฎหมายและการลดอปสงค-อปทาน

1 ศกดชย เลศพาณชพนธ, การศกษากฎหมายตางประเทศ: ศกษาเฉพาะกรณ ประเทศญปน ฝรงเศส

สวสเซอรแลนด เยอรมน โปรตเกส องกฤษ และสหรฐอเมรกา, พมพครงท 1 (สานกงานในพระราชดารพระเจา

หลานเธอ พระองคเจาพชภรกตยาภา, 2556), น.60-63.

107

2. สาธารณรฐโปรตเกส1

2

ใชนโยบายลดทอนความเปนอาชญากรรมของคดยาเสพตดของกญชาลงหากใชเปน

การสวนตว เนนการบาบดรกษา กระบวนการยตธรรมทเกดขนโดยกฎหมายจะตองเปนเพอ

เสรมสรางสายใยทางสงคมกบผซงเปนสวนหนงของสงคม มาตรการทางกฎหมายมขนเพอ

ชวยเหลอผตดยาเสพตดโดยการสรางแรงจงใจอยางเหมาะสมในการบาบดรกษาแกไขฟนฟให

บคคลนนกลบคนสชวตทปรกตสขในชมชน

3. ประเทศไทย

ใชนโยบายควบคมการเขาออกของสารเสพตดทกชนดอยางเขมงวดและรดกม เนนการ

ควบคมและลงโทษปราบปรามขนรนแรง ควบคมการนาเขาสงออกผลตยาเสพตดและวตถออกฤทธ

ตอจตประสาท

4.2 วเคราะหเปรยบเทยบกฎหมายทบงคบใชของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส

และประเทศไทย

ในเรองนผเขยนจะยกกฎหมายเฉพาะกรณของกฎหมายหลกทใชกฎหมายยาเสพตดของ

สหพนธสาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และประเทศไทย ทใชบงคบอยในปจจบน

ดงตอไปน

1. สหพนธสาธารณรฐเยอรมน2

3

The Controlled Substances Legislative Act หรอ Betaubungsmittelgeset z

(BtmG)

2. สาธารณรฐโปรตเกส 3

4

Law 15/93 (Anti Drug Law)

Law 30/2000 (Decriminalization Law)

3. ประเทศไทย

พระราชบญญตวธพจารณาคดยาเสพตด พ.ศ.2550 มาตรา 5, 8, 11- 21

2 เพงอาง, น.75-77.

3 เพงอาง, น.63-65.

4 เพงอาง, น.77-80.

108

4.3 วเคราะหเปรยบเทยบกระบวนการดาเนนคดและบทลงโทษของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน

สาธารณรฐโปรตเกส และประเทศไทย

ในเรองนผเขยนจะเปรยบเทยบกรณของกระบวนการดาเนนคด และบทลงโทษของ

กฎหมายยาเสพตดของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และประเทศไทย เพอให

ทราบถงขอปฏบตทตางกน ดงตอไปน

4.3.1. สหพนธสาธารณรฐเยอรมน4

5 ไดแก

1. กฎหมายไดใหอานาจกบอยการทอาจสงไมฟองผกระทาผดในคดยาเสพตดทม

ปรมาณเลกนอยไมเปนอนตรายตอผอนหรอเปนการมไวเปนการสวนตวและไมกระทบตอความ

ปลอดภยของสาธารณะโดยไมตองไดรบความเหนชอบจากศาล

2. กรณมการดาเนนการสงฟองไปแลวศาลอาจยตกระบวนการพจารณาไดโดยความ

ยนยอมของอยการและผกระทาความผด

3. การมกญชาตากวา 10 กรมไวในครอบครองไมตองถกดาเนนคด โทษทหนกสดคอ

การคายาเสพตดคอจาคก 1 ถง 5 ป

4. ไมมโทษจาคกตลอดชวตในคดยาเสพตดแตมโทษจาคกตลอดชวตในคดประเภทอน

ไมมโทษประหารชวต

4.3.2. สาธารณรฐโปรตเกส5

6 ไดแก

1. การปลก จาหนาย ลกลอบขนสงยงคงเปนความผดอาญา คดยาเสพตดจะไมมประวต

อาชญากร

2. กรณมยาเสพตดเกนปรมาณทกาหนดโดยมไดมไวเพอการคาจะตองถกประเมนจาก

คณะกรรมาธการยบย งการเสพตดกบทองถนประกอบดวยนกกฎหมาย แพทยและนกสงคม

สงเคราะหวาจะตองเขารบการบาบดรกษาเพอฟนฟรางกายหรอไม

3. กฎหมายบญญตใหผกระทาความผดในลกษณะเปนแกงเปนกลมอาชญากรรมตอง

ระวางโทษจาคก 10-25 ป หากผกระทาเปนหวหนาหรอผนากลมระวางโทษจาคก 12 ถง 25 ป

4. ไมมโทษจาคกตลอดชวตและประหารชวตในคดทกประเภท

5 เพงอาง, น.65-75.

6 เพงอาง, น.80 - 84.

109

4.3.3. ประเทศไทย ไดแก

1. ผใดผลตหรอมวตถแหงการกระทาผดเปนยาเสพตดยาเสพตดใหโทษวตถออกฤทธ

ตอจตประสาทสารระเหยนาเขาสงออกจาหนายครอบครองเสพลวนแตมโทษจาคกแตขนอยกบวา

ยาเสพตดนนจะจดอยในประเภทไหนซงโทษจาคกจะไมเทากน

2. ตารวจจะเปนผดาเนนคดแลวสงเรองตอใหอยการและศาล เมอศาลมคาพพากษากจะ

สงใหราชทณฑตอไป

3. มโทษจาคกตลอดชวตและประหารชวตในคดยาเสพตดแตขนอยกบยาเสพตดจะอย

ในประเภทใดระหวางประเภท 1 ถงประเภท 5

4. โทษจาคกทนอยทสด คอโทษฐานเสพยาเสพตดใหโทษประเภท 5 จาคกไมเกนหนง

ปหรอ 1 เดอนขนอยกบดลพนจของศาล

4.4 วเคราะหเปรยบเทยบมาตรการทางกฎหมายเกยวกบยาเสพตดของสหพนสาธารณรฐเยอรมน

สาธารณรฐโปรตเกส และกฎหมายยาเสพตดของประเทศไทย

ในเรองนผเขยนจะเปรยบเทยบมาตรการของกฎหมายยาเสพตดของสหพนธสาธารณรฐ

เยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และประเทศไทย ในดานนโยบาย ดานกฎหมายและกระบวนการ

ดาเนนคดและการลงโทษ ดานดานการปองกนและการบาบดรกษา วามขอกาหนด วธการปฏบตท

ตางกนอยางไร ดงตอไปน

1. นโยบายกฎหมายหมายเสพตด

ประเทศในแถบตะวนตกไดแก สหพนธสาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส ยงคง

นโยบายใหยาเสพตดเปนความผดแตมนโยบายทผอนปรนมากขนพจารณาไดจากนโยบายลดทอน

ความผดคดยาเสพตด ถอเปนการลดทอนบทลงโทษ เชนการครอบครอง และการเสพกญชาจะพบ

ในปรมาณเลกนอยกจะเพยงแคตกเตอน ในการทางานบรการสงคม จงมวธการทอยกงกลางระหวาง

การหามอยางเดดขาดกบการทาใหยาเสพตดถกตองตามกฎหมาย ซงตรงขามกบประเทศไทยยงคงม

นโยบายมงปราบปรามยาเสพตดอยางหนก เปนไปตามงานยตธรรมทเนนการใชกฎหมายนาหนา

โดยไมใชนโยบายลดทอนความผดคดยาเสพตดหรอการลดอนตรายจากการใชยาเสพตด

110

ดานสทธมนษยชน เปนหลกการพนฐานสาคญทสดของประเทศ ตามทศทางของการ

คมครองสทธและเสรภาพของประชาชนกลาวไดวา รฐเปนผมหนาทในการสรางสรรคใหเกดการ

คมครองสทธเสรภาพของประชาชน คมครองสทธมนษยชนขนพนฐานตางๆ เชนการปฏบตของรฐ

กบประชาชนในกระบวนการกาหนดความเปนอาชญากร การกาหนดความผดอาญาตองกระทาบน

พนฐานของหลกนตธรรมและหลกกฎหมายอาญาโดยไมมนโยบายกาหนดความผดกฎหมายอาญา

ในการกระทาความผดทไมใชการกระทาทอยบนพนฐานของการกาหนดความผดอาญา การรบรอง

ผเสพในการครอบครองเพอเสพไมเปนความผดอาญาโดยรฐตองดาเนนการควบคมดแลใหสมาชก

เหลานในดานการแพทยและสาธารณสขอยางเขมแขง ดงทกลาวไววาผเสพเปนผปวยอยางแทจรง

ดงนนการใชกระบวนการยตธรรมทางอาญากบผเสพการครอบครองเพอเสพตดจงเปนการกระทาท

ขดตอหลกสทธมนษยชน สทธพลเมอง หลกนตธรรมและศกดศรความเปนมนษย

หลกการประกนสทธในกระบวนการยตธรรมทางอาญา สทธมนษยชนสาหรบผใช

ยาเสพตดในประเทศไทยในการคมครองสทธมนษยชนทเกยวของกบยาเสพตดในประเทศไทย

พบวาผทเกยวของกบยาเสพตดถกนโยบายเกยวกบยาเสพตดของรฐกาหนดใหอยในฐานะผกระทา

ความผดอาญาไมวาจะมพฤตกรรมเปนผเสพ ผครอบครอง ผคา ผผลต ผขนสง นาเขาหรอสงออก

การคมครองสทธมนษยชนจงเปนไปตาม6

7หลกประกนสทธตามกฎหมายวธพจารณาความอาญา

เหมอนผกระทาความผดอาญาทวไป ประเทศไทยยงไมมกฎหมายทเปนการคมครองสทธของผเสพ

ทถอวาเปนผปวย การปองกนการบาบดรกษาเรองสขอนามยกรณผตดยาเสพตดไดรบสทธใดบาง

กรณผ ตดยาในป พ.ศ. 2548 โดยมการขยายตวใหผ เสพยาเสพตดมฐานะเปนผ ปวยตาม

พระราชบญญตฟนฟผตดยาเสพตดป 2545 แตอยางไรกตามขอกฎหมายและทางปฏบตผเสพยาเสพ

ตดกยงไมพนออกไปจากเนอมอของกระบวนการยตธรรมทางอาญาแตอยางใดและยงไมสามารถ

เขาถงการดแลการบาบดรกษาอยางถกวธตามหลกทางการแพทยและสาธารณสขอยางแทจรง7

8

7 กอบกล จนทวโรและคณะ, รายงานการศกษาและขอเสนอทางกฎหมายสาหรบผกระทาคดยาเสพ

ตดเพอเปนขอเสนอในการประชมสมชชาใหญสหประชาชาตสมยพเศษ (UNGASS), (สานกงานกจการในพระ

ดารพระดารพระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภา กระทรวงยตธรรม,2559), น.195.

8 เพงอาง, น.196.

111

2. ดานกฎหมายและกระบวนการดาเนนคดและการลงโทษ

ในประเทศไทยใชการลงโทษคดยาเสพตดนบวายงคงรนแรงอย การบญญตกฎหมาย

ลงโทษรนแรง เพอยบย งปองกนสงคม เพราะเมอความรนแรงเพมขนทาใหราคายาเสพตดแพงขน

ไปดวย ธรกจยาเสพตดเพมพนเนองจากผคาอางวามความเสยงสง คลายกบการประกอบอาชพทม

ความเสยงสงคาตอบแทนยงเพมขน แรงจงใจในการทากาไรจากยาเสพตดจงเพมขนไปดวยผเสพจง

กลายเปนผคา ในขณะเดยวกนและการบงคบใชกฎหมายมกจะจดใหผคาลาดบลางหรอผเสพเทานน

ไมสามารถจบตวกลางไดเนองจากผสงการมกเปนผมตนทนจานวนมากและเปนผมอทธพลทาให

เขาถงไดยาก

การบญญตกฎหมายเพอลงโทษผเสพอยางเดยวยงไมพอในการระงบการตดยาแตกตอง

เขาใจธรรมชาตของการตดยาดวยควรมการทบทวนความเชอทวาการจบกม และการลงโทษขน

รนแรง จากผกระทาความผดไดกครงควรพจารณาถงปฏกรยาตอบสนองทางกาย และจตใจของ

บคคลนนดวย นกวชาการบางคนจงไดมการรกษาดวยการหายาทดแทนยาเสพตดแทนทจะใช

กฎหมายบงคบนาจะมผลดมากกวา การแกไขปญหายาเสพตดแตการทาใหยาเสพตดบางประเภท

เปนสงทถกกฎหมายภายในประเทศแมยาเสพตดบางประเภท เชนกญชาสงคมไทยคงยอมรบไดยาก

ทาใหเหนวากฎหมายของทง3 ประเทศ ประกอบดวย สหพนธสาธารณรฐเยอรมน

สาธารณรฐโปรตเกส และประเทศไทย สะทอนใหเหนวาการปราบปรามยาเสพตดแบบเขมงวด

หาใชทางออกของการแกไขปญหายาเสพตดแตอยางใด แตการทาใหยาเสพตดบางชนด หรอบาง

ประเภทเปนสงทถกกฎหมาย แมจะเปนความผดทมโทษเลกนอยเชน กญชา สงคมไทยกยอมรบยาก

เหลอเกน หากแตละประเทศใชหลกการ “ทางสายกลาง” 8

9คอการลดทอนความผดในคดยาเสพตด

บางประเภท โดยการบญญตกฎหมายใหเหมาะสม โดยพจารณาระหวางสขภาพและเสรภาพให

ประกอบดวยกนาจะเปนการด

3. ดานการปองกนและการบาบดรกษา

ในประเทศไทยไดเนนการปองกนระดบนกเรยนและเยาวชนผานทางสอเชอและ

ระเบยบวนยของประชาชนประเทศไทยยงใชบงคบการบาบดรกษาอยในคาพพากษาลงโทษผตด

9 ศกดชย เลศพาณชพนธ, อางแลว เชงอรรถท 1, น.196.

112

ยาแตการบาบดรกษา ขนอยกบปรมาณบคคลนนวาตดอยในระดบอนตรายหรอไม ในกรณการ

สมครใจเขารบการบาบดรกษาในประเทศไทยยงตองลงทะเบยนแสดงตน

สหพนธสาธารณรฐเยอรมน โปรตเกสตางเนนมาตรการเชงปองกนโดยการใหความร

แกเยาวชนและใชสอมวลชนดาเนนการรณรงค เชนการบาบดรกษาโดยใชเฮโรอนหรอเมทาโดน

ภายใตการดแลของแพทย ขอทนาสงเกตประการหนงกคอการเนนหรอการสงเสรมใหมการ

บาบดรกษาเปนการชวยใหผตดยาออกจากระบบการซอขายยาเสพตดทาใหซอขายยาเสพตดได

นอยลง ทงยงเปนการทาใหการแพรระบาดของเชอ hiv ลดลงดวย

ตวอยางบทเรยนในสาธารณรฐโปรตเกส เปนการคดนอกกรอบ และทาทายการ

ดาเนนการดานนโยบายยาเสพตดอยางมาก โดยวธการทาสงครามตอตานยาเสพตดหากแตใชวธการ

แกไขปญหายาเสพตดโดยลดอนตรายในการใชยาตามหลกวทยาศาสตร และแนวทางการใหอภยใน

ทกระดบของระบบตงแตการเขาใจสาเหตของการตดยาความยากจนไปจนถงการใหทางเลอกหลาย

ทางเพอบาบด เชนการแจกเมทาโดนหรอการรกษาใหเหมาะกบสภาพของแตละบคคล

ความเปลยนแปลงทชดเจนทสดของสาธารณรฐโปรตเกส คอคณะกรรมาธการยบย ง

การตดยาเสพตดจะประกอบดวยกรรมการหลายสาขาอนไดแก นกสงคมสงเคราะห นกจตวทยา

และนกสงคมวทยา คณะกรรมการสงกดสาธารณสข นกกฎหมายแตไมใชกระทรวงยตธรรม

เปนการเปลยนแนวความคดกลาวคอการใชยาเสพตดเปนปญหาสขภาพอยางนไมใชอาชญากรรม

และผประกอบวชาชพดานสขภาพจต จะเปนผแกไขปญหานไดดทสดซงอยการ ศาล ตารวจจะไมม

บทบาทใดๆในคณะกรรมการชดดงกลาว

นโยบายหลกของสาธารณรฐโปรตเกสทสาคญอกประการหนงกคอ ตองเพมบรการ

รกษาการตดยาใหมากขนพรอมกบการใหคาปรกษาดานสขภาพจตดวยโดยผานระบบประกน

สขภาพแหงชาตซงทาใหสามารถเพมจานวนการรกษาผ ตดยาเสพตดไดงายและรวดเรวใน

ระยะเวลาประมาณ 10 ปทผานมาพบวาจานวนผตดยาเสพตดจากการตดเชอ hiv จากการใชเขม

ลดลง การตายอนเนองมาจากการใชยาเสพตดเกนขนาดกลดลง เชนการเขารบการรกษาเพมมากขน

เชนในป ค.ศ. 2003 เพมขน 147 เปอรเซนต9

10

10เพงอาง, น.198.

113

ดานสขภาพอนามยของผใชยาเสพตด นโยบายของรฐตองมความชดเจนในการท

จาแนกลกษณะของคนทเขาไปเกยวของกบยาเสพตดในกลมผเสพ การครอบครองเพอเสพเปน

ผปวยตองไดรบการดแลในดานสขภาพอนามยของผใชยาเสพตดอยางแทจรงอยบนพนฐานของ

หลกสทธขนพนฐาน ในการทรฐตองใหการดแลทางการแพทยและสาธารณสขใหกบประชาชน

โดยรฐจะตองมการปฏบตดานการอนามยใหกบคนกลมน พรอมทงมการควบคมดแลในมตของงาน

ยตธรรมเพอจาแนกแพทยและสาธารณสขเพอการบาบดรกษาและการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพ

ตดอยางย งยน

ผเสพการครอบครองเพอเสพถอเปนสทธขนพนฐานของมนษยภายใตการกากบดแล

ของรฐทไมเกนขนาดทจะกอใหเกดภยตอตนเองและสงคม ตลอดทงหลกประกนสทธขนพนฐาน

ของการเขาถงตวยาซงอยในกลมของสารเสพตดตามบญชยาเสพตด เชนกญชา เมทแอมเฟตามน

มอรฟน กระทอมซงเปนยาเสพตด ในอกดานหนงมคณสมบตในการรกษาหรอการรกษาโรคบาง

โรคไดประชาชนจงตองไดรบการคมครองสทธการเขาถง และการใชยาเหลานไดในการ

รกษาพยาบาลเพอสงเสรมและใหไดมาซงการอนามยและการรกษาพยาบาลของคนในสงคมเปน

สาคญ สทธและเสรภาพทจะเสพยาเสพตดบางประเภท และในปรมาณทควบคมอยางมความเปน

วทยาศาสตรของระดบขนของสารกออนตรายตางๆและการจดใหประชาชนไมเสยโอกาสในการ

เขาถงตวยาบางตวเหลาน เพอการรกษาพยาบาลจงเปนสงทรฐจะตองจดใหมโดยชอบดวยกฎหมาย

ในกฎหมายยาเสพตดทบงคบใชอยในปจจบนประเทศไทยยงไมมบทบญญตทใหการดแลดาน

สขภาพผใชยาเสพตดอยางเหมาะสมแมจะมพระราชบญญตฟนฟผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545

แตในทางปฏบตกยงขาดหลกวชาในดานการแพทยและสาธารณสข10

11

ประเทศไทยเรายงตองการกฎหมายและกระบวนการทางานของหนวยงานภาครฐใน

การบรหารจดการปญหายาเสพตดอนไดแกการปองกน การบาบดรกษา การชวยเหลอผตดยาเสพ

ตดการแกไขฟนฟเพอเปนทางเลอกทเปนการสรางสรรคในการจดการกบปญหายาเสพตดใน

ประเทศไทยใหถกตอง เปนธรรมและใหประชาชนทกคนมคณภาพชวตทดกวาน การพฒนา

กฎหมายยาเสพตดตามรางประมวลกฎหมายยาเสพตดของประเทศไทยพบวาบทบญญตการกาหนด

ความผดอาญาในพฤตกรรมการเสพยงเปนความผดอาญาอยเชนเดมมการกาหนดโทษจาคกและ

11

กอบกล จนทวโรและคณะ, อางแลว เชงอรรถท 7, น.197.

114

ปรบปจจบนประเทศตางๆนามาตรการทางเลอกแทนการลงโทษทางอาญาหรอไมถอวาเปน

ความผดอาญาหรอการลดอนตรายจากยาเสพตดตามทกาหนดไวในกลมประเทศสหภาพยโรปและ

องคกรสหประชาชาตถอวาเปนผเสพควรไดรบบรการดานสาธารณสขมากกวาทจะไดรบความผด

ทางอาญาซงประเทศไทยยงไมมบทบญญตในสวนน

4.5 วเคราะหเปรยบเทยบความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตดของ

สหพนธสาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และกฎหมายยาเสพตดของประเทศไทยตาม

แนวคดทฤษฎของกฎหมายตางประเทศเพอใหมความเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย

ปจจบนปญหายาเสพตดในสงคมไทยทวความรนแรงขนอยางตอเนอง และทสาคญการ

จดการกบปญหายาเสพตดของไทยกมไดประสบผลสาเรจอยางแนชด อนเนองมาจากปญหาใน

หลายๆดาน จนกอใหเกดปญหานกโทษลนเรอนจา สาเหตทเกดปญหานกโทษลนเรอนจาใน

ปจจบนเปนความผดพลาดของระบบกระบวนการยตธรรมทางอาญาของไทยทไมสามารถจดการ

กบปญหายาเสพตดไดอยางแทจรง เพราะเนนแตการปองกนและปราบปรามยาเสพตด โดยมได

คานงถงการลงโทษใหเหมาะสมกบการกระทาผดความในคดยาเสพตด โดยเฉพาะการลงโทษใน

คดยาเสพตดฐานมครอบครองไวเพอเสพ ซงการเสพดงนนในการกาหนดบทลงโทษในปจจบนจะ

สงผกระทาความผดไปอยทเรอนจาเกอบทงหมด ซงจรงๆแลวคาวาผเสพตามหลกสากล หรอตาม

หลกกฎหมายของตางประเทศผเสพถอเปนผปวยทจะตองไดรบการรกษาในทางการแพทย และ

ทสาคญตามหลกสากลหรอตามหลกกฎหมายตางประเทศผเสพมใชอาชญากร เหมอนทประเทศ

ไทยไดลงโทษ เพราะประเทศไทยผเสพถอเปนอาชญากรทงหมด ถาประเทศไทยไดนาคานยามคา

วา “อาชญากร” มาใชจรงๆอาชญากรกคอบคคลทกอใหเกดภยยนตรายตอรฐ ตอสงคม ตอบคคลอน

แตหากกอภยใหกบตวผเสพเองการเสพกไมถอเปนอาชญากร ดงนนเมอการมยาเสพตดไวใน

ครอบครองเพอตามกฎหมายยาเสพตดของไทยเปนความผด ผเสพกจะตองรบโทษตามทกฎหมาย

บญญตไว

ดงนนเมอผเสพกลายเปนบคคลผกระทาความผดตามกฎหมายยาเสพตดของไทยบคคล

นนเหลานนกจะตองรบโทษในเรอนจา เมอมากเขาๆกเลยกอใหเกดปญหานกโทษลนเรอนใน

ปจจบนทแกอยางไรกไมประสบผลสาเรจสกท ดงนนจากการศกษาวทยานพนธในเลมน ผเขยนได

115

ศกษาวเคราะหเปรยบเทยบความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตดของ

สหพนสาธารณรฐเยอรมน สาธารณรฐโปรตเกส และกฎหมายยาเสพตดของประเทศไทยวา

ประเทศไทยสามารถนาแนวคดและทฤษฎในการจดการกบปญหายาเสพตดของประเทศดงกลาว

มาพฒนากฎหมายยาเสพตดของไทยอยางไรและทาอยางไรถงจะเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย

มากทสด โดยจากการศกษาทงสองประเทศไมวาจะเปนสหพนธสาธารณรฐเยอรมนมกระบวนการ

ยตธรรมทางอาญาทชดเจนและเปนรปธรรมโดยการสวบสวนคดอาญา การดาเนนคดอาญา ทกการ

กระทาจะตองต งอยบนหลกคนหาความจรง อนเปนสงททกสงคมเรยกรองและคาดหวงจาก

กระบวนการยตธรรมทางอาญา ซงเปนการคนหาความจรงทได ความจรงโดยแท เพอนาไปสการ

แยกผกระทาความผดในคดอาญากบผบรสทธ เพอใหไดการลงโทษทเหมาะสมกบบคคล ดงนน

ตารวจ อยการ ตลอดทงหนวยงานอนๆหรอผทเกยวของจงตองรวมมอกนในการทางานเพอให

บรรลเปาหมายทแทจรงของการสอบสวนในกระบวนการยตธรรมทางอาญา ใหเปนไปตามหลก

ตรวจสอบคนหาความจรง เพอใหไดขอเทจจรงทเปนการกระทาของผกระทาความผด ทเปนจรง

และถกตอง โดยทใหพนกงานอยการเปนผมอานาจในการสอบสวนในคดยาเสพตด รวมท ง

คดกรองพยานหลกฐานโดยมการแยกผเสพ ผกระทาความผดรายยอย ผกระทาความผดรายใหญ

เพอทจะใชในการดาเนนคดดวยตนเอง โดยตารวจทาหนาทสบสวนและชวยเหลอการสอบสวน

ทาใหเกดการทางานรวมกนอยางมประสทธภาพ มการตรวจสอบถวงดลกน ทาใหการตรวจสอบ

ดงกลาวไดเกดความโปรงใส มความเปนเสรประชาธปไตย พลเมองในรฐจะไดรบการคมครองสทธ

เสรภาพ โดยมไดถกนาตวเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาโดยไมจาเปน ดงนนจงทาใหการ

ดาเนนคดอาญาของสหพนธสาธารณรฐเยอรมนจงมประสทธภาพในการลงโทษผกระทาความผด

เพราะเมอมการดาเนนกระบวนการทางอาญาทมประสทธภาพ จงทาใหนาไปสการใชดลพนจใน

การกาหนดโทษในการลงโทษผกระทาความผดนนไดสดสวนและเหมาะสมกบโทษทผกระทา

ความผดควรจะไดรบจากการกระทาของผกระทาความผดเอง และสหพนธสาธารณรฐเยอรมนม

นโยบายและมาตรการทางเลอกในการลดทอนความเปนอาชญากรรมของคดยาเสพตดซงถอวาการ

เสพยาเสพตดเปนอาการปวยอยางหนงทตองไดรบการบาบดรกษาใหหายขาดดวยความสมครใจ

ของผเสพหรอตดยาเสพตดเพอใหเกดการปรบเปลยนมมมองจากอาชญากรมาเปนผปวยมใช

ดาเนนการลงโทษทางอาญาอยางรนแรง โดยผเสพจะรบการบาบดรกษาภายใตการดแลของแพทย

116

ดงนนการเปรยบเทยบความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตดของ

สหพนธสาธารณรฐเยอรมนกบกฎหมายยาเสพตดของประเทศไทย จงเหนไดชดวาการดาเนนคด

อาญาของประเทศไทยยงลาหลง เพราะการรวบรวมขอเทจจรงเกยวกบตวบคคลทถกกลาวหาใน

การดาเนนคดอาญายงกระทาไดคอนขางนอย เนองจากกระบวนการยตธรรมทางอาญาไมไดให

ความสาคญกบเรองดงกลาว เพราะเหนวาไมใชประเดนโดยตรงในคดวาผกระทาความผดไดกระทา

ความผดหรอไม และไมไดมการนาหลกการลงโทษใหไดสดสวนมาใช จงสงผลใหประเทศไทย

ประสบปญหาผตองขงลนเรอนจา ซงหากประเทศไทยไดใหอานาจบคคลทมอานาจในการจาแนก

คดกรอง พจารณาวาบคคลใดเปนผทกระทาความผดเกยวกบยาเสพตดจรงๆ โดยพจารณาถงประวต

ความเปนมา ภมหลงของบคคลนน ขอเทจจรงของบคคลผกระทาความผด ดงเชนการดาเนนคดของ

สหพนธสาธารณรฐเยอรมน คงจะทาใหประเทศไทยสามารถแกไขปญหาผกระทาความผดลน

เรอนจาไดและยงจะทาใหนาไปสการลงโทษใหเหมาะสมกบบคคลอยางมประสทธภาพ

สวนความผดทตองใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตดของ

สาธารณรฐโปรตเกส กบกฎหมายยาเสพตดของประเทศไทยนน สาธารณรฐโปรตเกสมบทบญญต

ททาใหการกระทาความผดฐานเสพและครอบครองยาเสพตดไวเพอเสพไมเปนความผด ซงตางจาก

กฎหมายยาเสพตดของประเทศไทยทไมมการยกเวนความผดในคดยาเสพตดไว ซงสาธารณรฐ

โปรตเกสยงมคณะกรรมาธการยบย งการตดยาเสพตดจะประกอบดวยกรรมการหลายสาขาอน

ไดแกนกสงคมสงเคราะห นกจตวทยา และนกสงคมวทยา คณะกรรมการสงกดสาธารณสข

นกกฎหมายแตไมใชกระทรวงยตธรรม เปนการเปลยนแนวความคด กลาวคอการใชยาเสพตด

เปนปญหาสขภาพซงไมใชอาชญากรรม และผประกอบวชาชพดานสขภาพจต จะเปนผแกไขปญหา

ดงกลาวไดดทสด ซงสาธารณรฐโปรตเกสไดใหอานาจคณะกรรมการยบย งการตดยาเสพตด

ทาหนาทในการพจารณา คดกรองผเสพยาเสพตดวาควรสงไปรบการบาบดรกษา หรอสงไปรบโทษ

โดยดจากการกระทาทมไดเปนภยตอบคคลอนเชน การเสพหรอการมไวในครอบครองเพอเสพ

ซงเปนความผดเลกนอยทกฎหมายยาเสพตดของโปรตเกสกาหนดไว ดงนนคณะกรรมการชดนจง

ทาหนาทในการใชดลพนจวาผเสพสมควรไดรบโทษหรอไมกอนทจะสงบคคลเหลานนไปรบโทษ

ทางอาญาหรอใชมาตรการทางปกครองในการลงโทษแทน ซงตางจากกฎหมายยาเสพตดของ

ประเทศไทยทการรวมรวบพยานหลกฐานในคดยาเสพตดยงกระทาไดคอนขางนอย ซงเหนไดจาก

117

ในทางปฏบตงานของพนกงานสอบสวนจะทาการสอบสวนแตเฉพาะพฤตการณแหงคดวาครบ

องคประกอบความผดแลวหรอไม จากนนกสงสานวนใหอยการฟอง และใหศาลใชดลพนจในการ

พพากษาลงโทษตามลาดบ โดยมไดมการพจารณาจาแนก คดกรองผกระทาความผดเหมอนดงเชน

คณะกรรมการของสาธารณรฐโปรตเกส หากประเทศไทยมการจดตงคณะกรรมในการพจารณา

จาแนก คดกรอง ผกระทาความผดกอนทพนกงานสอบสวนจะสงสานวนแกพนกงานอยการกคงจะ

ทาใหการลงโทษผกระทาความผดในคดยาเสพตดฐานเสพหรอมไวในครอบครองเพอเสพคงจะม

การลงโทษทไดสดสวนกบการกระทาความผดของบคคลดงกลาวมากขน และการใชดลพนจในการ

พจารณาในเรองความเหมาะสมนกคงจะทาใหการลงโทษของกระบวนการยตธรรมทางอาญาของ

ไทยมประสทธภาพมากขน และทสาคญหากมการจดตงคณะกรรมการในการพจารณาคดกรอง

ผกระทาความผดฐานเสพหรอการมไวครอบครองเพอเสพแลวกคงจะสงผลดใหกบงานราชทณฑ

ของประเทศไทยดวย เพราะการแกไขปญหาดงกลาวจะชวยแกไขปญหานกโทษลนเรอนจาไดดวย

เชนกน

118

บทท 5

บทสรปและขอเสนอแนะ

5.1 บทสรป

ปจจบนปญหายาเสพตดเปนปญหาระดบโลก และมแนวโนมทจะทวคณขน มการ

จบกมผกระทาความผดเขาสกระบวนการยตธรรมเปนจานวนมากโดยเฉพาะในคดยาเสพตด จนทา

ใหมปรมาณผตองขงในคดยาเสพตดเพมมากขนทกป ซงกอใหเกดนกโทษลนเรอนจา ซงสาเหต

สวนหนงกมาจาก การขาดประสทธภาพของกระบวนการยตธรรมทางอาญาทไมสามารถจดการกบ

ปญหายาเสพตดไดอยางแทจรง เพราะเนนแตการปราบรามผกระทาความผดในคดยาเสพตด แตการ

ปราบปรามดงกลาวกไมไดทาใหจานวนคดยาเสพตดแตละปลดลงเลย ในทางกลบกนผตองขงใน

คดยาเสพตดกเพมจานวนมากขนเรอยๆจนกลายเปนปญหาเรอรงของสงคมไทยทยากจะหาทาง

แกไข

จากการศกษาของวทยานพนธฉบบน เบองตนไดเปนการคนควาเกยวกบความผดทตอง

ใหอานาจเกยวกบการกระทาความผดในคดยาเสพตดในตางประเทศ ไดแก สหพนธสาธารณรฐ

เยอรมนและสาธารณรฐโปรตเกส โดยศกษาการใหอานาจผทมอานาจในการพจารณา คดแยก คด

กรองผกระทาความผดในคดยาเสพตด ททาหนาทในการรวบรวมขอเทจจรง ประวตความเปนมา

ของผกระทาความผด เพอรวบรวมขอมลตางๆของผกระทาความผดเพอใหไดขอมลทถกตองทจะ

นาไปใชในการพจารณา โดยทาใหการลงโทษไดสดสวนและเหมาะสมกบบคคลผกระทาความผด

อกทงสหพนธสาธารณรฐเยอรมนยงใหอานาจพนกงานอยการในการคนหาความจรงเรองดงกลาว

ดวย ทงนไดมการนาหลกแนวคดและทฤษฎ ในการจดการกบปญหายาเสพตดของอนสญญายาเสพ

ตดแหงสหประชาชาต ประกอบกบกฎหมายยาเสพตดของสหพนธสาธารณรฐเยอรมน และ

สาธารณรฐโปรตเกส ซงอนสญญายาเสพตดแหงสหประชาชาตไดกลาวถง หลกการและการปฏบต

ในการทาใหไมเปนความผด โดยมหลกวาการจดการกบปญหายาเสพตดอยางมประสทธภาพนน

119

จะตองมการทางานรวมกนระหวางสงคม การแพทย สาธารณสข กฎหมายและกระบวนการ

ยตธรรมทางอาญา เพราะฉะนนการแกปญหาของการใชมาตรการการลงโทษทางกฎหมายอยาง

เดยวคงไมสมฤทธผล และอาจจะมมาตรการในการลงโทษทางแพงหรอมาตรการในการลงโทษทาง

ปกครองแทนมาตรการลงโทษทางอาญา โดยจะมหลกการเกยวกบการปฏบตทดทสดในการทาให

ไมเปนความผด ไมวาจะเปนการใชปรมาณขนตาททาใหไมเปนความผด หรอการบาบดดวยการ

ดแลสขภาพไมใชดวยการลงโทษ พรอมกบหลกการของการฟนฟผ ตดยาเสพตดอยางม

ประสทธภาพ

สาหรบประเทศไทย ปญหานกโทษลนเรอนจานน เปนปญหาอนดบแรกของราชทณฑ

เพราะปรมาณนกโทษในเรอนจา 70-80% มาจากคดยาเสพตดและทสาคญเปนความผดฐานเสพเพอ

การสวนตว หรอมยาเสพตดไวในครอบครองในปรมาณเลกนอยเพอการเสพเปนการสวนตว

เนองจากไมไดมกฎหมายใหอานาจผทมอานาจในการพจารณา คดแยก คดกรอง หรอการรวบรวม

ขอเทจจรง ประวตความเปนมาของบคคลผกระทาความผด ทาใหการลงโทษไมไดสดสวนตาม

ความชวของบคคลผกระทาความผด ซงทาใหบคคลเหลานนมตราบาปตดตวไปตลอดชวต ทาให

เขาใชชวตในสงคมยาก และกลบไปกระทาความผดซ า นอกจากนยงพบวามการใชกฎหมายในคด

ยาเสพตดทแตกตางกบตางประเทศ เพราะตางประเทศจะลงโทษทางอาญาในคดยาเสพตดไดบคคล

นนจะตองเปนภยตอสงคม หรอมความชว มสนดานเปนผราย อกทงยงมการผอนปรนการลงโทษ

หรอมการใชมาตรการทางปกครองแทนการลงโทษทางอาญา และใหโอกาสผกระทาความผดได

กลบตว การลงโทษผกระทาความผดในคดยาเสพตดแตละครงจะมความเหมาะสม และการลงโทษ

จะตองไดสดสวนกบบคคลผกระทาความผด ซงประเทศไทยจะไมมการปฏบตเชนน จงเหนไดวา

กระบวนการยตธรรมทางอาญาของไทยนนไมมประสทธภาพเทาทควร ทาใหเกดปญหาตามมา

โดยเฉพาะอยางยงปญหายาเสพตดทเปนปญหาเรอรงของสงคมไทย ทาใหกระบวนการยตธรรม

ทางอาญาของไทยกลบไปสปญหาเดมๆ จนไมเสรจไมสนเสยท อกทงปญหายงเพมปรมาณขนอยาง

ตอเนอง ผเขยนเหนวาหากประเทศไทยมการใหอานาจผทมอานาจตามทกลาวขางตน ใหมความ

คลายคลงกบตางประเทศกจะสงผลดใหกบประเทศไทยและกระบวนการยตธรรมทางอาญาของ

ไทยอยางแนนอน

120

5.2 ขอเสนอแนะ

เมอประเทศไทยไมไดมการจดการกบปญหายาเสพตดอยางจรงจง นโยบายของ

กฎหมายยาเสพตดของประเทศไทยควรจะมการแกไขปรบปรงเพอทจะไดแกไขปญหายาเสพตดได

อยางมประสทธภาพ ซงจากการศกษาแนวคด และทฤษฎตางๆแลว ผเขยนมขอเสนอแนะ ในการ

แกไขปญหาดงน

1. ใหมการออกกฎหมายการใหอานาจในการพจารณาคดยาเสพตดโดยเฉพาะ เพอใหม

การบงคบใชกฎหมายอยางเปนรปธรรม โดยจดตงใหมคณะกรรมการสหวชาชพซงประกอบดวย

แพทย นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห นกกฎหมาย เพอพจารณา คดแยก คดกรองผกระทา

ความผดในคดยาเสพตด โดยใหอานาจคณะกรรมการดงกลาวสามารถพจารณาผกระทาความผดใน

คดยาเสพตด เพอคดกรองบคคลทสมควรไดรบโทษจากการกระทาทเปนภยตอบคคลอน และแยก

บคคลทเสพหรอครอบครองเพอเสพใหไดรบการบาบดรกษาทถกตอง เพอใหมการลงโทษทได

สดสวนและเหมาะสมกบบคคลผกระทาความผดอยางแทจรง เพอทาใหกระบวนการดาเนนงานของ

กระบวนการยตธรรมทางอาญามประสทธภาพ

2. ตองมการปรบปรงนโยบายเกยวกบกฎหมายยาเสพตดของประเทศไทย โดยการนา

นโยบายและมาตรการของประเทศทประสบความสาเรจในการควบคมยาเสพตดไดอยางม

ประสทธภาพและประสทธผลมาใช เชน การเบยงเบนคด การทาใหผเสพ ผค ารายยอยทม

จดมงหมายทางการคา เพอหาเงนมาเสพ ใหเปนการลดทอนความเปนอาชญากร การลดบทลงโทษ

ทางอาญา ใหโอกาสแกผกระทาผด โดยตองพจารณาความชวของผกระทาความผดวาแทจรงแลว

การกระทาของบคคลดงกลาวเปนภยตอตนเอง หรอเปนภยตอสงคม พรอมทงรบฟงเหตผลและ

มการผอนปรนการลงโทษทางอาญาใหเหมาะสม และไดสดสวนกบความผดของผกระทาความผด

จะเปนผลดกวาทจะเอามาตรการการลงโทษทางอาญาสถานเดยว โดยอาจจะใชการลงโทษทางแพง

หรอการลงโทษทางปกครองแทน โดยเนนจบกมผผลตและผคารายใหญ ลดการปราบปรามและ

การลงโทษผคารายยอย และผเสพ ไปเปนการบาบดและแกไขฟนฟ โดยศกษาจากแนวคดและ

ทฤษฎการบงคบใชกฎหมายยาเสพตดของตางประเทศ และอนสญญายาเสพตดแหงสหประชาชาต

121

ทประเทศไทยเปนภาค จะทาใหกฎหมายยาเสพตดของไทยมความเปนสากล และเทยบทน

ประชาคมโลกมากขน

3. การเสพหรอผตดยาเสพตดควรถอเปนปญหาดานสขภาพ และใหฝายสาธารณสข

รวมรบผดชอบ เพอลดปญหาระหวางผเสพทมไดกระทาความผดอนกบเจาหนาทฝายปราบปราม

และสาหรบความผดดานการคายาเสพตดรายยอย ควรสงเสรมใหมการลดโทษและใหมทางเลอก

อนนอกจากการคมขง โดยควรพจารณาประวตความเปนมา ภมหลงของผกระทาความผดในการ

กาหนดบทลงโทษความผดดานยาเสพตด โดยพจารณาจากเงอนไขดานสงคม เศรษฐกจ และวถการ

ดาเนนชวตของคนต งแตด งเดมประกอบกนไปดวย ซงเปนเหตใหมการกระทาความผดตาม

กฎหมายดงกลาว จงควรมการจาแนกความผดระหวาง ผคารายใหญ ผคารายยอย และผเสพ จงควร

นาทางเลอกอนนอกเหนอจากการจาคกมาใชสาหรบผเสพหรอพงพายา และกระทาความผดเพยง

เลกนอย ควรเบยงเบนผเสพออกจากกระบวนการยตธรรมทางอาญา เพอเปนการปองกนโดยให

บคคลเหลานนเขาสกระบวนการแกไขฟนฟและการบาบดรกษา

122

บรรณานกรม

123

บรรณานกรม

เอกสารภาษาไทย

หนงสอ

กอบกล จนทวโรและคณะ. มาตรการทางกฎหมายในการพฒนาทางเลอกสาหรบ

ผกระทาความผดคดยาเสพตดเพอสนบสนนการดาเนนงานตามขอกาหนดกรงเทพฯ, พมพครงท 1

การวจยภายใตโครงการกาลงใจในพระดารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา, 2558.

กอบกล จนทวโรและคณะ. รายงานการศกษาและขอเสนอทางกฎหมายสาหรบผกระทา

คดยาเสพตดเพอเปนขอเสนอในการประชมสมชชาใหญสหประชาชาตสมยพเศษ (UNGASS),

สานกงานกจการในพระดารพระดารพระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภา กระทรวงยตธรรม

,2559.

คณต ณ นคร. กฎหมายอาญาทวไป, พมพครงท 6 กรงเทพมหานคร : วญ�ชน, 2560.

คณต ณ นคร. กฎหมายอาญาภาคความผด, พมพครงท 11 กรงเทพมหานคร : วญ�ชน,

2559.

คณต ณ นคร. กฎหมายวธพจารณาความอาญา, พมพครงท 9 กรงเทพมหานคร :

วญ�ชน, 2561.

คณต ณ นคร. ความสมพนธระหวางอยการกบตารวจในเยอรมน,ใน รวมบทความดาน

วชาการ ของ ศาสตราจารย ดร.คณต ณ นคร อยการสงสด, พมพครงท 2 กรงเทพมหานคร :

สานกพมพวญ�ชน, 2556.

ค ณ ต ณ น ค ร . ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย กบ ก า ร ต ง ร ง เ ก ย จ ท า ง ส ง ค ม , พ ม พค ร ง ท 3

กรงเทพมหานคร : วญ�ชน, 2556.

คณต ณ นคร. รฐธรรมนญกบกระบวนการยตธรรม, พมพครงท 2 กรงเทพมหานคร :

วญ�ชน, 2558.

คณต ณ นคร. อยการเยอรมนและการดาเนนคดอาญาของอยการเยอรมนกอนฟอง,

พมพครงท 2 ใน รวมบทความดานวชาการ ของ ศ.ดร.คณต ณ นคร. กรงเทพมหานคร : สานกพมพ

วญ�ชน, 2556.

124

ณรงค ใจหาญ และคณะ. รายงานการศกษาฉบบสมบรณโครงการวจยเรองศกษาความ

เปนไปไดในการกาหนดชนโทษและการนาไปปรบใชในประมวลกฎหมายอาญา, กรงเทพมหานคร

: สานกงานกจการยตธรรม กระทรวงยตธรรม, 2548.

ธาน วรภทร. กฎหมายวาดวยการบงคบโทษจาคก, พมพครงท 3 กรงเทพมหานคร :

วญ�ชน, 2558.

ธาน วรภทร. การศกษาความเปนไปไดในการกาหนดการบงคบโทษตามประมวล

กฎหมายอาญามาใชกบการวนจฉยการกระทาความผดเกยวกบยาเสพตดกรณศกษาผตองขงหญง,

พมพครงท 1 ทนวจยสานกกจการในพระดารพระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภา, 2559.

นวลจนทร ทศนชยกล. อาชญากรรม (การปองกน: การควบคม) , พมพครงท 1

กรงเทพมหานคร : พรทพย การพมพ, 2541.

ประธาน ว ฒนวาณชย. ความ ร เ บองตนเ กยวกบอาชญาวทยา, พมพค รง ท .1

กรงเทพมหานคร : ประกายพรก, 2546.

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), “นตศาสตรแนวพทธ,” ในรวมคาบรรยายหลก

วชาชพนกกฎหมาย, รวบรวมโดย, รองศาสตาจารยแสวง บญเฉลมวภาส, พมพครงท 6,

กรงเทพมหานคร : วญ�ชน, 2548.

ศรสมบต โชคประจกษชด และคณะ. การศกษาวเคราะหเพอนาแนวคด การทาใหถก

กฎหมาย การไมเอาโทษทางอาญาและการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดมาใชเพอการพฒนา

นโยบายยาเสพตดของประเทศไทย, คณะสงคมศาสตรและมนษย มหาวทยาลยมหดล ,

สานกพฒนาการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด สานกงาน ป.ป.ส., 2554.

ศกดชย เลศพาณชพนธ. การศกษากฎหมายตางประเทศ: ศกษาเฉพาะกรณ ประเทศ

ญปน ฝรงเศส สวสเซอรแลนด เยอรมน โปรตเกส องกฤษ และสหรฐอเมรกา, พมพครงท 1

สานกงานในพระราชดารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชภรกตยาภา, 2556.

สรศกด ลขสทธวฒนกลและคณะ. การศกษาเพอพฒนาแนวทางการลงโทษ : หลกการ

ลงโทษทไดสดสวนกรณยาเสพตดใหโทษ, สานกงานกจการในพระดารพระเจาหลานเธอ พระองค

เจาพชรกตยาภา, 2558.

สานกงานคณะกรรมการปฏรปกฎหมาย, เรอง ความเหนและขอเสนอแนะตอราง

พระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายยาเสพตด พ.ศ. ...., นนทบร : สานกงานคณะกรรมการ

ปฏรปกฎหมาย, 2559.

125

สานกงานกจการในพระดารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา. วธการ

สาธารณสขในการจดการกบยาเสพตดในทวปเอเซย: หลกการและการปฏบตในการทาใหไมเปน

ความผด, สานกงานกจการในพระดารพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา. 2559.

วารสาร

ปกปอง ศรสนท. “การปรบใชโทษใหเหมาะสมกบนกโทษแตละคน”, บทบณฑตย

เลมท 63 ตอน 2, มถนายน 2550.

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 5 ฉบบท 3.

การเสนอขอคดเหนของ ศาสตราจารย ดร. หยด แสงอทย, ในรายงานการประชม

คณะกรรมการปรบปรงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ครงท 41-10/2506.

วทยานพนธ

ณกรณ กตธนเดชาพล. “มาตรการทางกฎหมายในการปฏบตตอผกระทาความผด

ยาเสพตด.” วทยานพนธมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2556.

ณฐพงษ สสดวงษพร. “การคนหาความจรงจากภมหลงของผตองหาในชนสอบสวน.”

วทยานพนธมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2550.

สกล นศารตน. “กฎหมายอาญาและการลงโทษทเหมาะสม: แนวความคดทางดาน

ป ร ช ญ า แ ล ะ ค ว า ม ย ต ธ ร ร ม ท า ง ส ง ค ม . ” ว ท ย า น พ น ธ ม ห า บณ ฑ ต ค ณ ะ น ต ศ า ส ต ร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2545.

เอกสารอเลกทรอนกส

กรมราชทณฑ. “สถตนกโทษเดดขาด พ.ร.บ. ยาเสพตดฯแยกตามประเภทคด สารวจ ณ

วนท วนท 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2549” http://www.correct.go.th, 24 ตลาคม 2560.

กรมราชทณฑ. “สถตผตองราชทณฑคด พ.ร.บ. ยาเสพตดทวประเทศ สารวจ ณ วนท

1 เมษายน 2559” http://www.correct.go.th, 24 ตลาคม 2560.

คณต ณ นคร. “วพากษ มาตรา112.กบความดอยพฒนาของกฎหมายอาญา ,”

http://www.prasong.com, 15 มถนายน 2560.

126

คาพพากษาศาลฎกาหมายเลขแดงท 9206/2555,

http://deka.supremecourt.or.th/search/index/145, 16 มถนายน 2560.

ช า ญเช า วน ไ ช ย า น ก จ , “ ขอกา หนดก รง เ ท พ ฯป อง กนหญ ง กบ ป ม คน ล ก ” ,

http://www.matichon.co.th/news/157196, 11 มถนายน 2560.

นทธ จตสวาง. “นกโทษลนคกกบมาตรการทางเลอกในการปฏบตตอผกระทาผดโดย

ไมใชเรอนจา”, https://www.gotoknow.org/posts/497865, 11 มถนายน 2560.

นทธ จตสวาง. “มาตราการทางเลอกในการปฏบตตอผการะทาผดเพอแกปญหานกโทษ

ลนคก”, http://www.nathee-chitsawang.com, 10 มถนายน 2560.

นทธ จตสวาง, “แนวทางการขบเคลอนขอกาหนดกรงเทพ (Bangkok Rules) ไปสการ

ปฏบตในงานราชทณฑของไทย”, https://www.gotoknow.org/posts/533423, 11 มถนายน 2560.

นนทรพช ไชยอครพงษ. “การลดทอนความเปนอาชญากรรมของคดยาเสพตด :

ก ร ณ ศ ก ษ า น โ ย บ า ย แ ล ะ ม า ต ร ก า ร ท า ง เ ล อ ก ใ น ต า ง ป ร ะ เ ท ศ . ” http: / / www. polsci-

law.buu.ac.th/journal/document/5-3/7.pdf, 15 มถนายน 2560.

Itongmonkey, “ประวตความเปนมาของยาเสพตด” https://itongmonkey.wordpress.com,

24 ตลาคม 2560.

โลกใบใหม, “การแกปญหายาเสพตด : การทดลองทโปรตเกส, ภควด วระภาสพงษ

สารคด เมษายน 2558”, http://www.sarakadee.com/2016/06/23/drug-portugal, 25 ตลาคม 2560

ศนยฟนฟและพฒนาจตใจผตดยาเสพตด บานพงสข. “ผลกระทบจากการใชยาเสพตด",

https://www.banphuengsuk.co, 11 มถนายน 2560.

สารานกรมไทยฉบบเยาวชน. “สาเหตของปญหายาเสพตด”,

http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=9&chap=13&page=t9-13-

infodetail02.html, 9 มถนายน 2560.

สรสทธ แสงวโรจนพฒน. “การมสวนรวมของผเสยหายในกระบวนพจารณาคดอาญา

ตามกฎหมายวพจารณาความอาญาเยอรมน.” http://elib.coj.go.th/Article/d58_2_2.pdf, 14 มถนายน

2560.

เอกกมล ลวดลา. “ศาลยาเสพตด”, http://www.nathee-chitsawang.com/ศาลยาเสพตด-

drug-court, 22 มถนายน 2560.

127

เอกสารภาษาตางประเทศ

BOOK

Fredenc Desportes at Francis Le Gunebec. Droit penal General,(Paris :

Economica,2003).

Human Right Committee General Comment No 31 on the nature of general legal

obligation imposed on state parties to the Covenant. U.N.doc. CCPR/C/21/Rev/1/Add.13,2004.

John H. Langbein. Comparative Criminal Procedure : Germany, (St.Paul : West

Publishing Company , 1977)

Morrie J Fish. “An Eye for an Eye Proportionality as a Moral Principle of

Punishment”, Oxford Journal of Legal Studies, Vol 28, No 1(2008).

Steven Shavell. “Criminal law and the optimal of nonmonetary sanctions as a

determent” in Jules Coleman and Jeffrey Lange, Law and economics, volume1, Dartmouth, 1992.

The true measures of crime is the harm done to society. by Cesare Beccaria in

Amone, M, E.(2005) La comuzione costa. Vitae Pensero, Milano, Quoted by Gabrio Forti and

Anana Visconti, Cesane Beccaris and White-Collar Crimes” Public Harm in International.

The United Nations General Assembly Special Session (UNGASS) On The World

Drug Problem report Of Proceedings. (June 2016).

WEBSITE Drug Policy Alliance. “Drug Decriminalization in Portugal: A Health-Centered

Approach,” https://www.drugpolicy.org/sites/default/files/DPA Fact Sheet Portugal

Decriminalization Feb2015.pdf,16 June 2017.

DRUG WAR FACTS, “German Policy on Discontinuation of Prosecution in Cases of

Personal Use Amounts” http://www.drugwarfacts.org/region/germany, 26 October 2017.

DRUG WAR FACTS, “Heroin-Assisted Treatment vs. Methadone Maintenance”

http://www.drugwarfacts.org/region/germany, 26 October 2017.

128

Regional Overview 2.1 Asia, “These low thresholds were set in 2012: UNAIDS

Country Office Lao PDR, personal communication, October 2015.

https://www.hri.global/files/2016/11/15/Asia.pdf, 16 June 2017.

Samuel Oakford “Portugal’s Example: What Happened After It Decriminalized All

Drugs, From Weed to Heroin” https://news.vice.com/article/ungass portugal what happened after

decriminalization drugs weed-to-heroin 26 October 2017.

The Ungass on the world drug problem: Report of proceedings. http://idpc.net/publications/2016/09/the-

ungass-on-the-world-drug-problem-report-of-proceedings. 15 June 2017.

The United Nations General Assembly Special Session (UNGASS) On The World

Drug Problem report Of Proceedings, http://www.unodc.org/ungass2016/index.html, 10 June 2017.

The Wikimedia Foundation. Inc. a non-profit organization. “The Australian Capital

Territory, Northern Territory and South Australia have decriminalised the possession of small

amounts of cannabis, which is treated as an administrative offence in the drug law reform.”

https://en.wikipedia.org/wiki/Cannabis in Australia, 16 June 2017.

Gloria Lai, “Crime and Punishment, Proportionality of Sentencing for Drug

Offences”, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2184783, 24 0ctober 2017.

129

ประวตผเขยน

ชอ - นามสกล ศรพร จกขรกษ

ประวตการศกษา พทธศกราช 2556 นตศาสตรบณฑต

มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตสงขลา

พทธศกราช 2560 ใบอนญาตใหเปนทนายความ

สภาทนายความในพระบรมราชปถมป

ตาแหนงและสถานททางานปจจบน -