1มนาคม 2563

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

3

5

7

11

2

4

6

8

16

บทความ Article

ปฏทนกจกรรม Activity

วเคราะหเจาะลก ‘COVID-19’กบนกไวรสวทยาเมองไทย

ในเลม Insight

12

ไบโอเทค สวทช. ขยายผลงานวจยการใชไวรส NPV กำาจดหนอนศตรพช ชเกษตรปลอดภยใน รมปงออรแกนคฟารม จ.เชยงใหมหวงใชเทคโนโลยจโนม พฒนาผลตภณฑใหมสวทช.-วทยสญจร ภาคเหนอ ป’63 สรางโอกาสธรกจยกระดบเศรษฐกจภมภาค สยค 4.0 ลานนา กาวไกลดวยวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม

สวทช. รวมภาครฐ-เอกชน ยกระดบอตสาหกรรมระบบรางไทย

อว.-สวทช. ปฏวตสตรทฟด เปดตวนวตกรรม“รถเขนรกษโลกเพอสตรทฟด” สะอาด ปลอดภย ยกระดบพอคา-แมคาอาหารรมทาง

สวทช. ผนก วศ.อว. และ สร เวนเจอรส ทดสอบวงจรง “ยานยนตขบขอตโนมต” ครงแรกในไทย

ไบโอเทค สวทช. เปดตวขาวเหนยวพนธใหม ‘หอมนาคา’ คณสมบตสะเทนนำาสะเทนบก

ขาว News สวทช. อว. จบมอ จฬาฯ และ กลาโหม ตงศนยความเปนเลศดานแบตเตอรลำาสมยฯ เสรมความเขมแขงการผลตแบตเตอรจากวตถดบในประเทศ ลดพงพาจากตางประเทศ

ทปรกษา ดร.ณรงค ศรเลศวรกล, ดร.ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล, ดร.ทวศกด กออนนตกล ดร.ลดาวลยกระแสรชล,กลประภานาวานเคราะหกองบรรณาธการชนานนทคงธนาฤทธ,อาทตยลมลปลง,วชราภรณสนทนา,วรรณงามวระผาสก อดมรตน วฒนกล, ไพรตน ปญญารกกจ, สายพณ ธนะศรวฒนา, บญเลศ อรณพบลย ตอตระกลพลโสภา,ชมพนชอนศาสนสทธกจ,วณายศวงใจ,ปรมาภรณจฑะจนทร,พรภฏบญชบรรณาธการศลปกรรมลญจนานตยพฒนศลปกรรมชมพลพนจธนสาร

ทมงานNSTDAe-newsletter

ผผลตฝายประชาสมพนธและฝายเผยแพรวทยาศาสตรสำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต(สวทช.)111อทยานวทยาศาสตรประเทศไทยถ.พหลโยธนต.คลองหนงอ.คลองหลวงจ.ปทมธาน12120โทรศพท025647000ตอ1162,71725โทรสาร025647078http://www.nstda.or.th/อเมลpr@nstda.or.th

2 NSTDA • March 2020

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

สวทช. อว. จบมอ จฬาฯ และ กลาโหมตงศนยความเปนเลศดานแบตเตอรลำาสมยฯ

เสรมความเขมแขงการผลตแบตเตอรจากวตถดบในประเทศ ลดพงพาจากตางประเทศ

7กมภาพนธ2563: กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อว.) โดย สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) รวมมอกบ จฬาลงกรณมหาวทยาลย และ กรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยกลาโหม กระทรวงกลาโหม (กห.) ลงนามความรวมมอ “โครงการจดตงและดำาเนนการศนยความเปนเลศดานนวตกรรมแบตเตอรลำาสมยทผลตจากวตถดบภายในประเทศเพอความมนคง” เพอเปนหนวยงานหลกในการวจยนวตกรรมแบตเตอรทผลตจากวตถดบภายในประเทศเพอความมนคงแบบสหสาขาวชา และเปนศนยกลางในเครอขายงานวจยนวตกรรมแบตเตอรทผลตจากวตถดบภายในประเทศเพอความมนคงรวมกบหนวยงานพนธมตรทงภาครฐและภาคเอกชน

โดยศนยดงกลาวจะอาศยความเชยวชาญของบคลากรของทงสามหนวยงาน เพอรวมกนทำางานวจยและพฒนาทางดานนวตกรรมแบตเตอรฯ สรางองคความรพนฐานและเชงประยกตแบบสหสาขาวชา (Multidisciplinary Basic/Applied Research) พรอมผลกดนองคความร เทคโนโลย และผลงานวจยสผใชทงภาครฐและภาคเอกชน เพอสนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมดานนวตกรรมแบตเตอรทผลตจากวตถดบภายในประเทศเพอความมนคงของประเทศไทยตอไป โดยม รศ.นพ. สรนต ศลธรรม ปลดกระทรวง อว. เปนประธานในการลงนาม พรอมดวย พลเอก นภนต สรางสมวงษ รองปลดกลาโหม พลโท คงชพ ตนตระวาณชย ผแทน เจากรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยกลาโหม กระทรวงกลาโหม ศ.ดร.บณฑต เอออาภรณ อธการบดจฬาลงกรณมหาวทยาลย และ ดร.ณรงค ศรเลศวรกล ผอำานวยการ สวทช. รวมลงนาม

อานรายละเอยดเพมเตมไดทhttps://www.nstda.or.th/th/news/13030-20200207-mou

3มนาคม 2563

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

ไบโอเทค สวทช.เปดตวขาวเหนยว พนธใหม ‘หอมนาคา’

คณสมบตสะเทนนำาสะเทนบก

‘ขาวเหนยว’ เปนตวแทนความมนคงทางอาหารของพนทภาคเหนอและอสาน เพราะเปนอาหารหลกของคนในพนท แตดวยบรบททไมเปนใจ ทงนาลมนำาโขงจงตองเผชญภยธรรมชาตทงอทกภยและความแหงแลง จนแทบไมเคยไดปรมาณผลผลตทดเทยมพนทอนซงอดมสมบรณกวา

สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) โดยศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต (ไบโอเทค) รวมกบมหาวทยาลยเกษตรศาสตร และมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา พฒนา ‘ขาวหอมนาคา’ ขาวเหนยวพนธใหมททนทานตอภาวะนำาทวมฉบพลน ทนแลง และทนโรค ถอเปน ‘ขาวเหนยวสะเทนนำาสะเทนบก’ สายพนธแรกของไทย

ดร.ธรยทธตจนดาผอำานวยการกลมวจยเทคโนโลยชวภาพพชและการจดการแบบบรณาการ ไบโอเทค สวทช. กลาววา ปญหาหลกของการปลกขาวเหนยวทพนองชาวนาตองเผชญ คอ ‘ขาวลม’ เพราะขาวเหนยวพนธไทยเปนขาวตนสง เวลาลมฝนมาแรงขาวจะลมนอนแมยงออกไมเตมรวง ปไหนแลง ‘ขาดนำา’ ผลผลตจะออกนอย หนำาซำายงตองเผชญกบ ‘โรคไหมและโรคขอบใบแหง’ ทำาใหการเจรญเตบโตไมสมบรณ สงเหลานเปนความทกขของคนทำานา เพราะชะตาชวตตองแขวนอยบนปจจยเสยงทไมอาจควบคมได นกวจยไทยจงพยายามพฒนาสายพนธขาวเหนยวเพอเอาชนะปญหาดงกลาวมาอยางตอเนอง

อานรายละเอยดเพมเตมไดทhttps://www.nstda.or.th/th/news/13032-sciupdate-20200214-homnakha

ดร.ธรยทธตจนดา

4 NSTDA • March 2020

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

ไบโอเทค สวทช. ขยายผลงานวจยการใชไวรส NPV กำาจดหนอนศตรพช

ชเกษตรปลอดภย ใน รมปงออรแกนคฟารมจ.เชยงใหมหวงใชเทคโนโลยจโนม พฒนาผลตภณฑใหม

12กมภาพนธ2563ทรมปงออรแกนคฟารมจ.เชยงใหม: กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อว.) สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) โดยศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต (ไบโอเทค) มการขยายผลการนำาผลงานวจย ไวรสเอน พ ว (NPV) เพอใชในการควบคมแมลงศตรพชไดอยางมประสทธภาพ ในพนท รมปงออรแกนคฟารม อ.แมแตง จ.เชยงใหม ตอบโจทยความตองการของฟารมออรแกนค สรางความปลอดภยใหเกษตรกรและผบรโภค รวมถงตงเปานำาเทคโนโลยดาน จโนมมาใชในการพฒนาผลตภณฑใหมๆ เพอรองรบความตองการภาคเกษตรกรรมในอนาคต จากสถานการณปจจบนทคนยคใหมใหความสนใจเกยวกบเรองการรกสขภาพ หนมาสนใจบรโภคพชผกผลไมมากขน ดงนน การทำาใหพชผกผลไมปลอดสารพษจงเปนแนวทางสำาคญเพอตอบโจทยความตองการของผบรโภค ประกอบกบการทรฐบาลมนโยบายทจะหามนำาเขาสารเคมทางการเกษตร 3 ชนด (พาราควอต ไกลโฟเซต คลอรไพรฟอส) โดยเฉพาะสารคลอรไพรฟอส ซงเปนสารเคมทเกษตรกรนยมนำามาใชกำาจดแมลงศตรพช ดงนน การสงเสรมใหเกษตรกรมาใชสารชวภณฑ (คอ ผลตภณฑปองกนกำาจดศตรพชทผลตหรอพฒนามาจากสงมชวตไมวาจะเปนพช สตว หรอจลนทรย) ในการกำาจดแมลงศตรพช จงเปนทางเลอกหนงใหกบเกษตรกรเพอใชทดแทนสารเคม และเหมาะสมอยางยงสำาหรบเกษตรกรทมงมนจะทำาการเกษตรแบบอนทรย เพอสขภาพทดของประชาชน อานรายละเอยดเพมเตมไดทhttps://www.nstda.or.th/th/news/13035-20200212-npv

5มนาคม 2563

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

สวทช.-วทยสญจร ภาคเหนอ ป’63สรางโอกาสธรกจ ยกระดบเศรษฐกจภมภาค สยค 4.0

ลานนากาวไกล ดวยวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรม

13 กมภาพนธ2563 ทศนยประชมและแสดงสนคานานาชาตเชยงใหม- สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อว.) จดงาน “สวทช.-วทยสญจรวจยเขมแขงเสรมแกรงภมภาค:นวตกรรมสรางสรรคพนธมตรรวมใจลานนากาวไกลดวยวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรม” นำาเสนอผลงานนวตกรรมและบรการของ สวทช. พรอมเดนหนาตอบโจทยการพฒนาประเทศภายใต BCG Economy Model ขบเคลอนเศรษฐกจภมภาค ถายทอดเทคโนโลยสการใชประโยชนในทองถนอยางแทจรง

ดร.ณรงค ศรเลศวรกล ผอำานวยการ สวทช. กลาววา จากนโยบายของรฐมนตรวาการกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อว.) ทประกาศใหป 2563 เปนปแหงเศรษฐกจสเขยว หรอ BCG Economy Year สวทช. ในฐานะหนวยงานภายใตกระทรวง อว. ทำาหนาทหลกในการวจยและพฒนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศไทย จงมงตอบสนองนโยบายรฐบาลดวยการขบเคลอนประเทศดวยเศรษฐกจสเขยวอยางเปนรปธรรมมากขน ดวยการนำาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม (วทน.) เขาไปสรางใหเศรษฐกจในทกกลมของประเทศสามารถเตบโตไดอยางยงยน มตดานการเกษตร นบเปนหนงในมตทสำาคญสำาหรบการขบเคลอน BCG โมเดลเศรษฐกจรปแบบใหมน ซง สวทช. ใชความเชยวชาญและศกยภาพดานการวจยและพฒนา และการบรหารจดการเทคโนโลยท สวทช. มอยเขาไปชวยวจยพฒนา สนบสนนการพฒนาเทคโนโลย และถายทอดเทคโนโลยตางๆ แกชมชนทองถนและหนวยงานในภมภาคอยางเขมแขงและจรงจง ดวยกลไกขบเคลอนใน 4 ดาน คอ การพฒนาเชงพนท การเตรยมกำาลงคน การสนบสนนผเชยวชาญและผประกอบการ และการพฒนาเทคโนโลยและองคความรขนแนวหนา

6 NSTDA • March 2020

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

อว.-สวทช. ปฏวตสตรทฟดเปดตวนวตกรรม

“รถเขนรกษโลกเพอสตรทฟด”สะอาด ปลอดภย

ยกระดบพอคา-แมคาอาหารรมทาง

14กมภาพนธ2563กรงเทพฯ - สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อว.) โดย ศนยบรการปรกษาการออกแบบและวศวกรรม (DECC) จดงานแถลงขาว “เปดตวนวตกรรมรถเขนรกษโลกเพอสตรทฟด” ทมการพฒนาและออกแบบทางวศวกรรมจนไดรถเขนทเปนนวตกรรมตนแบบสำาหรบพอคาแมคาทจะใชในการขายอาหารรมทาง ทมนำาหนกเบา มระบบนำาด ถงบำาบดและซงคนำา ระบบดดและบำาบดควน หวเตาแกส 2 หว รวมถงมตเกบความเยนพรอมแทนรบพวงขาง ตอบโจทยนโยบาย BCG Economy Model เนนพฒนาผประกอบการรายยอยทเปนสวนขบเคลอนเศรษฐกจระดบฐานราก ชวยลดความเหลอมลำา และสงเสรมใหผประกอบการสตรทฟดเปนกลไกสำาคญตอยอดเศรษฐกจมหภาค ทมการพฒนาและออกแบบทางวศวกรรมจนไดรถเขนทเปนนวตกรรมตนแบบสำาหรบพอคาแมคาทจะใชในการขายอาหารรมทาง ทมนำาหนกเบา มระบบนำาด ถงบำาบดและซงคนำา ระบบดดและบำาบดควน หวเตาแกส 2 หว รวมถงมตเกบความเยนพรอมแทนรบพวงขาง ตอบโจทยนโยบาย BCG Economy Model เนนพฒนาผประกอบการรายยอยทเปนสวนขบเคลอนเศรษฐกจระดบฐานราก ชวยลดความเหลอมลำา และสงเสรมใหผประกอบการสตรทฟดเปนกลไกสำาคญตอยอดเศรษฐกจมหภาค อานรายละเอยดเพมเตมไดทhttps://www.nstda.or.th/th/news/13033-20200214

7มนาคม 2563

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

สวทช. รวมภาครฐ-เอกชนยกระดบอตสาหกรรมระบบรางไทย

19กมภาพนธ2563กรงเทพฯ-กระทรวงการอดมศกษาวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อว.) ดร.จลเทพ ขจรไชยกล ผอำานวยการศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต(เอมเทค) สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) เปนตวแทนรวมลงนาม 'พนธมตรภาครฐ-เอกชนยกระดบอตสาหกรรมระบบรางไทย' บรณาการความรวมมอพนธมตรระบบรางภาครฐ/สถาบนการศกษา รวม 15 หนวยงาน สรางสรรคอตสาหกรรมระบบรางไทย ครอบคลมดานการถายทอดเทคโนโลย วจยและพฒนา มาตรฐานระบบราง อตสาหกรรมระบบราง ทดสอบและการทดลอง พฒนาทรพยากรบคคล หวงชวยเสรมประสทธภาพระบบขนสงทางรางและความปลอดภยในการใหบรการเดนรถไฟ ยกระดบมาตรฐานอตสาหกรรมชนสวนและผลตภณฑระบบรางใหเปนไปตามมาตรฐานระบบรางของประเทศและมาตรฐานสากล ชวยเพมขดความสามารถดานการทดสอบวเคราะหดานระบบราง สนบสนนการผลตชนสวนในประเทศ (Local Content) ทดแทนการนำาเขา สนบสนนการผลตบคลากรและผเชยวชาญวจยดานระบบราง ตลอดจนวจยและพฒนาแกโจทยปญหาดานระบบรางของประเทศ สรางความยงยนใหระบบรางของไทย

สำาหรบการลงนามความรวมมอในครงน ไดรบเกยรตจาก ดร.สวทย เมษนทรย รฐมนตรวาการกระทรวง อว. และ นายสชาต โชคชยวฒนากร ผชวยรฐมนตรกระทรวงคมนาคม รวมเปนสกขพยานในการลงนาม โดยม ดร.ชตมา เอยมโชตชวลต ผวาการ วว. และ นายสรพงศ ไพฑรยพงษ อธบดกรมการขนสงทางราง พรอมดวยผบรหารระดบสง 13 หนวยงาน ประกอบดวย การรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย บรษท รถไฟฟา ร.ฟ.ท. จำากด บรษท ระบบขนสงมวลชนกรงเทพ จำากด (มหาชน) สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต กรมวทยาศาสตรบรการ สำานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มหาวทยาลยสงขลานครนทร มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร มหาวทยาลยนเรศวร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตขอนแกน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร และสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย รวมลงนามอยางเปนทางการ

อานรายละเอยดเพมเตมไดทhttps://www.nstda.or.th/th/news/13042-202002mou

8 NSTDA • March 2020

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

สวทช. ผนก วศ.อว.และ สร เวนเจอรส ทดสอบวงจรง

“ยานยนตขบขอตโนมต” ครงแรกในไทย

20 กมภาพนธ2563- สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) รวมกบ กรมวทยาศาสตรบรการ (วศ.) และสร เวนเจอรส นำาเสนอมตใหมของนวตกรรมยานยนตเพอความสะดวกสบายของการเดนทางในพนทอยอาศยขนาดใหญ ครงแรกในไทย! กบเดโม “ยานยนตขบขอตโนมต(AutonomousVehicle)” จากการผนกกำาลงของ สวทช. และ วศ.อว. ในการตดตงเทคโนโลยควบคมการขบเคลอน ผสานกบแอปพลเคชนเรยกใชบรการยานยนตขบขอตโนมตสำาหรบผทตองการเดนทางซงพฒนาโดยสร เวนเจอรส กางโรดแมปเขมขม 8 เดอน มงพฒนา-ทดลอง-ประมวลการใชงานยานยนตขบขอตโนมตในสภาวะควบคมบนพนท SIRI VENTURES Private Prop Tech Sandbox ท T77 Community

โดย สวทช. และ วศ. ตงเปาสงตอนวตกรรมยานยนตขบขอตโนมตตนแบบ สการขยายผลในภาคเอกชนในไตรมาส 2 น ในขณะเดยวกนกไดเตรยมโครงสรางพนฐานทจำาเปนในเขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (EECi) เพอชวยผลกดนใหเกดเปนอตสาหกรรมใหมของประเทศ ขณะทแสนสรและสร เวนเจอรส วางแผนตอยอดผลการทดสอบทเกดขนจากความเขาใจพฤตกรรมของ ลกบาน สแนวทางการใหบรการยานยนตขบขอตโนมตในโครงการทอยอาศยของแสนสรในอนาคต

อานรายละเอยดเพมเตมไดทhttps://www.nstda.or.th/th/news/13040-20200220-t77-community

9มนาคม 2563

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

โรคอบตใหมเปนปญหาทสงผลโดยตรงกบความปลอดภยในชวตของมนษยชาต สรางผลกระทบในวงกวางทงดานเศรษฐกจและสงคม ซงในชวง 20-30 ป มาน มโรคอบตใหมเกดขนกวา 30 โรค สวนมากเกดจากการตดเชอจากสตวสคน และพฒนาตวเองจนสามารถแพรกระจายจากคนสคนได อกทงยงแพรกระจายอยางรวดเรวเนองจากการเดนทางระหวางประเทศซงเปนไปอยางสะดวก ทำาใหยากตอการเฝาระวงและควบคมโรค

ลาสดคอ การแพรระบาดของไวรสโคโรนาสายพนธใหม '2019-nCoV' ในเมองอฮน ประเทศจนไดสรางความตนตวใหคนทวโลกเปนอยางมาก เฉพาะสถานการณในประเทศไทย กระทรวงสาธารณสขรายงานการตดเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019 สรปมผปวยยนยนตดเชอทรกษาตวในโรงพยาบาล 17 ราย กลบบานแลว 8 ราย รวมผปวยสะสม 25 ราย (ขอมล ณ วนท 3 กมภาพนธ)

สมภาษณและเรยบเรยง: า นทนา ภาพ: า ท

วเคราะหเจาะลก

‘COVID-19’กบนกไวรสวทยาเมองไทย

10 NSTDA • March 2020

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

วเคราะหเจาะลก ‘COVID-19’กบนกไวรสวทยาเมองไทย

สถานการณการระบาดของ COVID-19 ทกำาลงลกลามไปในหลายประเทศทวโลก ประกอบกบตวเลขผตดเชอทวโลกทพงทะล 100,000 คน ไปแลว และมผเสยชวตมากกวา 3,000 คน ทำาใหหลายฝายกงวลวาการระบาดจะกาวเขาสระดบการระบาดใหญ (Pandemic) หรอไม ขณะทประเทศไทยไดประกาศให COVID-19 เปนโรคตดตออนตราย ลำาดบท 14 เพอยกระดบมาตรการเฝาระวงทเขมขนมากขน ทวาทามกลางการระบาดทยงคงลกลามอยางรนแรง ประชาชนจำานวนไมนอยยงไมรจกและเขาใจเกยวกบโรค COVID-19 อยางแทจรง

ดร.อนนต จงแกววฒนา ผอำานวยการกลมวจยนวตกรรมสขภาพสตวและการจดการ ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต (ไบโอเทค) สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) คอนกไวรสวทยาทศกษาวจยเกยวกบไวรสโคโรนามากกวา 10 ป ทมวจยประสบความสำาเรจในการ

พฒนาระบบ Reverse Genetics ของไวรสโคโรนาในสกร และมผใชเทคโนโลยดงกลาวมาตอยอดจนถงปจจบน ถอเปนผนำาการวจยดานไวรสโคโรนาของประเทศไทย ผซงจะมาชวยไขขอของใจและอธบายถงองคความรตางๆ เกยวกบโรค COVID-19

โรค COVID-19 เกดจากอะไร? โรค COVID-19 (Coronavirus Disease-2019) เกดจาก

เชอไวรสโคโรนาสายพนธใหมทชอวา Virus SARS-CoV-2 (Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2) ซงแมจะเปนโรคอบตใหมในมนษย แตเชอวาไวรสโคโรนาชนดน นาจะอยในสตวเลยงลกดวยนมชนดอนมากอน ซงนาจะเปน คางคาว แลวมการ กระโดดขามมาสสตวชนดอนทยงไมทราบชนดแนนอน กอนจะมาสคน อกท ซงแตละการกระโดดขามสายพนธไวรสจะมการเปลยนแปลงไปเรอยๆจนกลายเปน SARS-CoV-2 ทสามารถแพรกระจายจากคนสคนไดรวดเรว

ไวรสโคโรนา มสารพนธกรรม หรอ จโนม เปน อารเอนเอขนาดยาวทสดในบรรดาไวรสทมจโนมเปน อารเอนเอ (RNA virus)

ดร.อนนต จงแกววฒนา

11มนาคม 2563

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

รปทรงของไวรสมสวนทยนออกมารอบๆ คลายมงกฎ (crown) หรอรศมของดวงอาทตย จงเปนทมาของชอ Corona ทแปลวามงกฎหรอรศมในภาษาละตน ไวรสโคโรนาพบไดในสตวเลยงลกดวยนำานม เชน สกร สนข แมว อฐ และ คางคาว และ สตวปก เชน ไก นก ในธรรมชาต เชอสามารถถายทอดจากสตวไปสสตวได และบางกรณกสามารถถายทอดจากสตวสคนไดเชนกน ซงทรจกคนเคยกนดคอไวรส SARS-CoV จากคางคาวมาสชะมดและมาถงคน หรอ ไวรส MERS-CoV ทมาจากคางคาวมาสอฐแลวกมาถงคน

สำาหรบ SARS-CoV-2 ขอมลการถายทอดจากสตวสคนยงไมชดเจน เบองตนขอมลการถอดรหสพนธกรรม พบวาไวรส SARS-CoV-2 มความใกลเคยงกบรหสพนธกรรมทแยกไดจากคางคาวเกอกมา ในเมองยนนาน ตงแตป 2013 มากกวา 95% แตไวรสดงกลาวอาจแพรไปสสตวตวกลางกอนมาสคน ซงปจจบนยงไมทราบชนดแนนอน

ทำาไมโรค COVID-19 ถงรนแรง จนเปนเหตใหเสยชวต?

ความรนแรงของโรค COVID-19 อาจเกดจากคณสมบตของไวรสเอง ขอมลทนาสนใจคอ ไวรสสวนใหญทมบรรพบรษมาจากคางคาวมกกอโรครนแรงในมนษย เชน Ebola virus, SARS-CoV, MERS-CoV เนองจากคางคาวมภมตานทานตอไวรสทดมาก สามารถสรางโปรตนตานไวรสชนดตางๆ ปรมาณสง ไวรสทอยรอดไดในตวคางคาวมกเปนกลมทมความรนแรงสง เมอวนหนงทไวรสเหลานหลดจากคางคาวมาตดในสตวตวกลางหรอมนษย ซงไมมภมตานทานทดเชนคางคาว หลายๆ ครงจะทำาใหกอโรคไดรนแรง

แตสำาหรบ โรค COVID-19 ถอวาเปนโรคทมอตราความรนแรงนอย เพราะมอตราผเสยชวตนอยกวา 2% เมอเทยบกบ SARS และ MERS ทมอตราผเสยชวตถง 10% และ 30% ตามลำาดบ ทงนผทเสยชวตจาก COVID-19 สวนใหญคอผสงอาย และผมโรคประจำาตวซงมภมตานทานตำา แตสำาหรบคนปกตทแขงแรง มภมตานทานด อาจแคตดเชอ มไข และหายเปนปกตได ซงคนกลมนมมากกวา 90% และทนาสนใจคอมขอมลวา COVID-19 ในเดกพบไดนอย และอาการไมรนแรง

ปจจบนยงไมมหลกฐานชดเจนวา ผปวยทตดเชอ SARS-CoV-2 แลวมอาการรนแรง เกดจากสาเหตใด แตขอมลจากไวรสโคโรนาชนดอน เชน SARS-CoV หรอ MERS-CoV บงชวา ผปวยทมอาการรนแรงมกเกดจากระบบภมคมกนทถกกระตนขนมาแบบผดเพยน คอ สงมากเกนความจำาเปน จนทำาใหเขาทำาลายเนอเยอ และ อวยวะ เชน ปอด หรอ ไต ได

เหตใดโรค COVID-19 ถงระบาด เปนวงกวางอยางรวดเรว?

สาเหตท COVID-19 ระบาดอยางรวดเรว เนองจากไวรสชนดนสามารถแพรกระจายจากคนสคนได มผลงานวจยหลายชนออกมายนยนวา โปรตน Spike (สวนทยนออกมาจากอนภาคคลายหนาม) ของไวรส SARS-CoV-2 มความสามารถใหจบกบตวรบ (receptor) ทชอ ACE2 (Angiotensin Converting Enzyme 2) ในรางกายของคนไดแนนมากกวาไวรสโคโรนาชนดอน ทำาใหเชอไวรสเขาสเซลลเปาหมายไดด และแพรจากคนสคนไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงพบหลกฐานการเปลยนแปลงของโปรตน Spike ทตำาแหนงอนอก เชน การเพมกรดอะมโนชนดเปนเบส 3) ตำาแหนงอยตดกนทำาใหไวรสถกกระตนใหตดเชอโดยเอนไซมทพบไดในเซลลมนษยไดด และเพมจำานวนไดไว อกปจจยสำาคญคอ โรค COVID-19 มความรนแรงของโรคนอย มระยะฟกตวนาน ทำาใหผตดเชอใชชวตเดนทางออกไปปฏสมพนธกบคนอนๆ ไดมาก จงเกดการตดตออยางรวดเรว ดงเชนคณปาทประเทศเกาหลใต ทเดนทางไปทำากจกรรมรวมกบสมาชกคนอนในโบสถ และสถานทตางๆ จนกลายเปน Superspreader ทแพรกระจายเชอสผอนจำานวนมากอยางรวดเรว ตางจากโรคอโบลาและซารสทมความรนแรงของโรคสง ผปวยมอาการหนกและอยในโรงพยาบาล โอกาสการแพรระบาดของเชอจงมนอย

จรงหรอไมท COVID-19 สามารถเผยแพร เชอผานทางฝอยละอองในอากาศ?

หากอธบายตามหลกวทยาศาสตรแลวถอวาเปนเรองทเปนไปไดทมจะเชอปนเปอนในฝอยละอองขนาดเลกในอากาศ แตมโอกาสนอยทจะทำาใหตดเชอ เนองจากเวลาทเราจามจะมฝอยละอองหลายขนาด กลมแรกคอ ‘ฝอยละออง (Droplet)’ ขนาดใหญ 50-100 ไมครอน ทปลอยออกมาหลงจากผปวยไอ หรอ จาม และตกสพนภายใน 15-20 นาท ไมไกลจากผปวยเกน 2 เมตร และกลมทสอง คอ ‘ฝอยละอองขนาดเลกมาก(Dropletnuclei)’ ประมาณ 5 - 12 ไมครอน ทไมตกลงสพน แตจะลอยอยในอากาศไปไดไกลเกน 10 เมตร

สงสำาคญคอแมจะมเชอไวรสปนเปอนอยในฝอยละอองขนาดเลกได แตปรมาณเชอนนอาจไมมากเพยงพอทจะกอโรคได ซงขณะนขาวทออกมาเปนเพยงคำาแถลงการณเทานน ยงไมมผลงานวชาการทตพมพเปนหลกฐานชดเจน ดานกระทรวงสาธารณสขของประเทศไทย และศนยควบคมปองกนโรคแหงชาตสหรฐอเมรกา (US-CDC) ยงยนยนวา COVID-19 แพรเชอผานทางฝอยละอองทเกดจากการไอหรอจามของผตดเชอเทานน

นอกจากการตดตอผานทางเดนหายใจแลว วารสาร New England Journal of Medicine รายงานวา มการตรวจพบสาร

12 NSTDA • March 2020

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

พนธกรรมของไวรส SARS-CoV-2 ในอจจาระ ซงบงชวา เชอไวรสอาจแพรกระจายผานทางอจจาระได เพราะผปวย COVID-19 มอาการทองเสยรวมดวย จงถอเปนอกชองทางการตดตอของโรคทตองระวง

ประเทศไทยจะมการระบาดในระดบ 3 หรอไม?

การระบาดของ COVID-19 ในประเทศไทยขณะน อยในระยะท 2 คอมการตดเชอจากคนสคนภายในประเทศ ซงแมวาขณะนเจาหนาทสาธารณสขควบคมโรคไดด แตกมแนวโนมทจะเกดการระบาดเขาสระยะท 3 คอมจำานวนผตดเชอเพมขนอยางรวดเรว ในวงกวางได ภายใน 1-2 เดอนขางหนาน แตไมอยากใหตระหนกเกนไป เพราะอาจเปนแคการระบาดทมจำานวนผตดเชอเพมขนแตไมไดกอโรครนแรง

สำาหรบแนวทางการเตรยมรบมอ ในโมเดลดานระบาดวทยาจะม 3 สวน คอการปองกน แกไข และควบคมไมใหเกดซำา การปองกนตองอาศยการถอดบทเรยนทไดผลดจากประเทศจนมาใช เชน หากเกดการระบาดรนแรง ควรปดเมองหรอไม สวนการแกไขจะเปนเรองการตรวจวนจฉยและการรกษา ณ ขณะน หากประเทศจนเปดเผยขอมลวาผปวยตดเชอทมอาการรนแรงและไมรนแรงแตกตางกนอยางไร ทมวจยสามารถนำาขอมลมาประกอบกบขอมลทศกษาอย และอธบายไดวายนตวไหนของไวรสทเกดการกลายพนธและทำาใหเกดโรครนแรง เพอแจงใหกรมวทยาศาสตรการแพทยเฝาระวง รวมถงการพฒนาชดตรวจเพอชวยใหแพทยวนจฉยแยกเคสทรนแรงออกจากเคสทไมรนแรงไดรวดเรว ซงจะชวยลดอตราการเสยชวต และรบมอกบการบรหารจดการในชวงทมการระบาดเปนวงกวางไดดขน สำาหรบการควบคมไมใหเกดซำา ณ ขณะนยงไมพบสตวตวกลางทเปนพาหะนำาโรค จงยากตอการควบคม ตางจากโรคซารสทมการตรวจพบวาตดเชอมาจากชะมด ทำาใหมการควบคมการรบประทานชะมด การยกเลกทำาฟารมชะมดอยางเดดขาด ทำาใหสามารถควบคมโรคซารส ไดอยางดและไมเกดการระบาดซำาจนถงปจจบน

แนวทางการรกษาโรค COVID-19 ในปจจบน?

แนวทางการรกษาขณะนจะมการให ‘ยาตานไวรส’ ซงลาสดประเทศจนไดรบรองยาตานไวรส Favilavir ในการรกษา CO-VID-19 อยางเปนทางการตวแรก ขณะทประเทศไทยทดลองใชยาตานไวรส HIV ชนด Protease Inhibitors เพอชวยยบยงการทำางานของเอนไซม Protease ทจำาเปนตอการเพมไวรสในรางกาย ซงไวรส SARS-CoV-2 กมกระบวนการคลายๆ กนอย นอกจากนยงมยาตานไวรสทชอ Remdesivir (RDV) ทกำาลงถกจบตาอยางมาก เพราะเปน

ยาทออกแบบมาสำาหรบไวรสโคโรนาโดยเฉพาะ สามารถยบยงการสรางสาย RNA ของไวรสไดโดยตรง อยระหวางการทดสอบในคน

พรอมกนนยงมการใช ‘แอนตบอด’ ของผปวยทเพงหายจากการตดเชอมารกษาผปวยคนอน มลกษณะเชนเดยวกบเซรมทฉดตอนโดนงกด ซงเปนเรองทด แตกมขอทตองพงระวงคอ ไวรส SARS-CoV-2 อาจจะสามารถจบกบตวรบหรอประตเพอเขาสรางกายได 2 ทาง ประตบานแรกคอ ACE2 เมอผปวยไดรบแอนตบอดในปรมาณทมากพอจะชวยบลอกเชอไวรสไมใหผานประตบานนได แตหากผปวยไดปรมาณแอนตบอดนอยหรอคณภาพไมดพอ อาจเกดการกระตนใหแอนตบอดจบกบเชอไวรสแลวพาเขาสประตบานท 2 ทมชอวา CD32A ซงจะจบกบสวนของแอนตบอดทหอมลอมอนภาคไวรสนนไวและนำาไวรสเขาสเซลลได นนเทากบเปนการเพมชองทางใหไวรสเขาสรางกายไดมากขน ทำาใหเกดการตดเชอรนแรง ลกษณะเดยวกบผปวยทเปนไขเลอดออกครงท 2 ทมความรนแรงมาก เพราะไดรบเชอเดงกตางสายพนธจากครงแรก ดงเชนทเกดขนกบคณปอ-ทฤษฎ สหวงษ ดงนนการใชแอนตบอดในการรกษาในสถานการณเชนนตองมความระมดระวง

วธปองกนโรค COVID-19?วธการปองกนตนเองทดทสดคอ ระวงการสมผสสารคดหลง

จากการไอ จาม ของผตดเชอ แลวนำามาสมผสบรเวณใบหนา บรเวณตา จมก ปาก เพราะเปนชองทางทเชอไวรสเขาสรางกายไดงาย หลกเลยงการเดนทางไปยงพนทมคนแออด รวมทงกนอาหารรอน ใชชอนกลาง และหมนลางมอดวยสบอยางถกวธ หรอใชแอลกอฮอลเจลทมสวนผสมของแอลกฮอลมากกวา 70% นอกจากนเมอเขาหองนำาเสรจใหปดฝาชกโครกกอนกดนำาทกครง เพอลดการกระจายของเชอ และลางมอทกครงหลงเขาหองนำา

ในชวงทมการระบาดในวงกวาง การใสหนากากอนามยจะมสวนชวยลดโอกาสการตดเชอได แตตองเขาใจการใชหนากากอนามยอยางถกวธ ซงสามารถหาขอมลไดในสอทประชาสมพนธจากหนวยงานราชการ

สวนยาทดทสดในการรกษา COVID-19 คอ ภมคมกนของเราเอง การดแลสขภาพใหแขงแรง พกผอนใหเพยงพอ หมนออกกำาลงกาย สามารถเพมภมคมกนแกรางกาย ซงถาเราโชครายรบเชอไวรสเขามา ภมคมกนทเรามอยอาจจะไมทำาใหเราปวย หรอ มอาการไมแตกตางจากไขหวดธรรมดาทวไป นอกจากนตองดแลสภาพจตใจไมใหเครยดเกนไป เพราะจะทำาใหภมตานทานลดลง สงทตองระวงคอการเสพขาวทมงไปแตจำานวนของผเสยชวตจนทำาใหกลว ทงทอตราผเสยชวตยงถอวานอยหากเทยบกบโรคอนๆ ทเกดจากไวรสชนดเดยวกน

13มนาคม 2563

มนาคม 2563 ปท 5 ฉบบท 12

1. สวทช. เปดรบสมครนกศกษารบทน 2 ประเภท (TGIST และ YSTP) ประจำาป ’63 สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) มงมนเปนหนงในหนวยงานสนบสนนการผลตบณฑตคณภาพสสงคม ประกาศเปดรบสมครนกศกษาระดบปรญญาโท และปรญญาเอก ขอรบทนการศกษาใน “โครงการสถาบนบณฑตวทยาศาสตรและเทคโนโลย (ThailandGraduateInstituteofScienceandTechnology:TGIST)” ประจำาป 2563 เพอการศกษาวทยานพนธภายใตการดแลใหคำาปรกษาของอาจารยมหาวทยาลยรวมกบนกวจยจากศนยแหงชาตของ สวทช.ดรายละเอยดและสมครไดท www.nstda.or.th/tgist/ ตงแตวนน - 31 มนาคม 2563 และอกทนคอ ประกาศรบสมครนกศกษาในระดบปรญญาตรสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลยทกำาลงจะขนชนปสดทาย เพอขอรบทนการศกษาวจยเพอปรญญานพนธ ป2563 ใน “โครงการสรางปญญาวทยผลตนกเทคโน(YoungScientistandTechnologistProgramme:YSTP)” เพอโอกาสรบประสบการณเพมเตม พรอมแลกเปลยนทศนคตการเปนนกวจยอาชพ และพฒนาขดความสามารถของตนเอง ดรายละเอยดการรบสมครไดท www.nstda.or.th/ystp/ ตงแตวนน - 31 พฤษภาคม 2563

รายละเอยดเพมเตมhttps://www.nstda.or.th/th/news/13063-202003-tgist

2. โครงการสรางผประกอบการใหมดวยนวตกรรม (TechBiz Starter) ประจำาป 2563 สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) โดยศนยพฒนาผประกอบการธรกจเทคโนโลย (BIC) ขอเชญผประกอบการใหม/นกวจย ทสนใจจะสรางธรกจหรอขยายธรกจดวยเทคโนโลยและนวตกรรม ตลอดจนผสนใจทมผลตภณฑตนแบบและตองการจดตงธรกจเทคโนโลยนวตกรรม สมครเขารวม “โครงการสรางผประกอบการใหมดวยนวตกรรม(TechBizStarter)" ประจำาป 2563 เพอเสรมสรางทกษะและสมรรถนะทสำาคญของการเปนผประกอบการรนใหมดวยแนวคดนวตกรรมใหประสบความสำาเรจ วเคราะหความเปนไปไดของธรกจทงดานการตลาด การเงน วางแผนธรกจ การบรหารจดการ และเพมความเขมแขงแกวสาหกจเรมตนในชวงกอตงกจการ (3 ปแรก) ใหดำาเนนธรกจอยางมทศทางและสรางโอกาสขยายธรกจใหเตบโตอยางมนคง

รายละเอยดเพมเตมhttps://www.nstda.or.th/th/news/13056-techbiz-starter-2563

3. โครงการแขงขน Space Flying Robot Programming Challenge 2020 (SFRPC2020) สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) รวมกบ องคกรสำารวจอวกาศแหงประเทศญปน (JAXA), องคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาตสหรฐ (NASA) และหนวยงานพนธมตร จดโครงการแขงขน Space Flying Robot Programming Chal-lenge 2020 (SFRPC2020) เปนครงแรกของประเทศไทย ชงรางวลรวมมลคา 200,000 บาท ทมชนะเลศจะไดสทธเปนตวแทนประเทศไทย เขารวมการแขงขน Kibo Robot Programming Challenge 2020 รอบชงแชมปเอเชย ณ Tsukuba Space Center ประเทศญปน ในเดอนกนยายน พ.ศ.2563

รายละเอยดเพมเตมhttps://www.nstda.or.th/jaxa-thailand/krpc2020/