คมอ การจดท าแนวทางการตรวจสอบ และกระดาษท าการ

โดย ... กลมตรวจสอบภายในระดบกระทรวง กระทรวงศกษาธการ

คมอ การจดท าแนวทางการตรวจสอบและกระดาษท าการ

โดย กลมตรวจสอบภายในระดบกระทรวง

กระทรวงศกษาธการ ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2558

ค าน า ตามระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการตรวจสอบภายในของสวนราชการ พ.ศ. 2551 ขอ 13 ก าหนดหนาทความรบผดชอบของหนวยงานตรวจสอบภายใน ใหผตรวจสอบภายในปฏบตงานตรวจสอบภายใน ใหเปนไปตามมาตรฐานและคมอ/แนวทางการปฏบตงานตรวจสอบภายในของกรมบญชกลาง ซงตามมาตรฐานการตรวจสอบภายใน ดานมาตรฐานการปฏบตงาน รหส 2200 และรหส 2300 ก าหนดใหผตรวจสอบภายในตองจดท าแผนการปฏบตงาน รวมทงตองท าการระบ วเคราะห ประเมนผล และรวบรวมขอมลสารสนเทศใหเพยงพอตอการปฏบตงานทไดรบใหบรรลเปาหมาย โดยเครองมอทผตรวจสอบภายในใชในการปฏบตงานและรวบรวมขอมล คอ แผนการปฏบตงาน แนวทาง การปฏบตงาน และกระดาษท าการ ดงนน เพอสงเสรมสนบสนนใหการปฏบตหนาทของผตรวจสอบภายในเปนไปมาตรฐานการตรวจสอบภายในภาครฐ กระทรวงศกษาธการจงไดจดท าคมอการจดท าแนวทางการตรวจสอบและกระดาษท าการ เพอเปนแนวทางใหผตรวจสอบน าไปปรบใชในการปฏบตงานตอไป

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

สารบญ

หนา บทท 1 บทน า 1.1 ความเปนมา 1 1.2 ความหมาย 2 1.3 ความเชอมโยงของแผนการตรวจสอบ แผนการปฏบตงาน 3 แนวทางการปฏบตงาน และกระดาษท าการ 1.4 ขอก าหนดตามมาตรฐานการตรวจสอบภายใน 4 1.5 ขอก าหนดตามแนวทางการประกนคณภาพงานตรวจสอบภายในภาครฐ 6 บทท 2 แผนการปฏบตงานตรวจสอบ 2.1 การก าหนดชอเรอง 7 2.2 การก าหนดวตถประสงค 9 2.3 การก าหนดประเดนการตรวจสอบและวตถประสงคการตรวจสอบในแตละประเดน 13 2.4 การก าหนดเกณฑการตรวจสอบ 15 2.5 การก าหนดวธการตรวจสอบ 16 2.6 การก าหนดแหลงขอมล 18 2.7 การก าหนดรหสโครงการและรหสงานตรวจสอบ 18 บทท 3 กระดาษท าการ 3.1 ประเภทกระดาษท าการ 20 3.2 แฟมกระดาษท าการ 20 3.3 การเกบรกษากระดาษท าการ 21 3.4 การออกแบบกระดาษท าการ 22 บรรณานกรม

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมา ตามระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการตรวจสอบภายในของสวนราชการ พ.ศ. 2551 ขอ 4 ก าหนดความหมายของการตรวจสอบภายในไววา การตรวจสอบภายใน หมายความวา กจกรรมการใหความเชอมนและการใหค าปรกษาอยางเทยงธรรมและเปนอสระ ซงจดใหมขนเพอเพมคณคาและปรบปรงการปฏบตงานของสวนราชการใหดขน การตรวจสอบภายในจะชวยใหสวนราชการบรรลถงเปาหมาย และวตถประสงคทก าหนดไวดวยการประเมนและปรบปรงประสทธผลของกระบวนการบรหารความเสยง การควบคม และการก ากบดแลอยางเปนระบบ และเพอใหการตรวจสอบภายในเปนไปตามนยามทก าหนด ระเบยบดงกลาวไดก าหนดหนาทความรบผดชอบของหนวยงานตรวจสอบภายในไวในขอ 13 วา ใหผตรวจสอบภายในปฏบตงานตรวจสอบภายใน ใหเปนไปตามมาตรฐานและคมอ/แนวทางการปฏบตงานตรวจสอบภายในของกรมบญชกลาง กอปรกบมาตรฐานการตรวจสอบภายในภาครฐ แจงตามหนงสอกรมบญชกลาง ท กค 0408.2/ ว 366 ลงวนท 7 ตลาคม 2554 เรอง มาตรฐานการตรวจสอบภายในและจรยธรรมการปฏบตงานตรวจสอบภายในของสวนราชการ ไดก าหนดมาตรฐานดานการปฏบตงาน ในสวนของการบรหาร งานตรวจสอบภายในวา หวหนาหนวยงานตรวจสอบภายในตองวางแผนการตรวจสอบตามผลการประเมนความเสยง จดท าแผนการปฏบตงาน และปฏบตงานตามแผนทก าหนดโดยระบ วเคราะห ประเมนผล และรวบรวมขอมลสารสนเทศใหเพยงพอตอการปฏบตงานทไดรบใหบรรลเปาหมาย และเพอใหการปฏบตงานของผตรวจสอบภายในมคณภาพตามมาตรฐานการตรวจสอบภายใน กรมบญชกลางไดก าหนดแนวทาง การประกนคณภาพงานตรวจสอบภายในภาครฐ พ.ศ. 2555 ในประเดนการพจารณาท 13 การวางแผนการปฏบตงานตรวจสอบ (Engagement Plan) วา หนวยงานทจะผานการประเมนดวยคาคะแนนระดบมาตรฐาน ตองมการจดท าแผนการปฏบตงานตรวจสอบครบถวนทกภารกจงานตรวจสอบตามแผน การตรวจสอบภายในประจ าป และแผนการปฏบตงานทจดท าตองสอดคลองกบภารกจทไดรบมอบหมาย มองคประกอบครบถวน สมพนธกน และตองมการน าแผนไปปฏบตงานตรวจสอบภาคสนามดวย นอกจากน ในประเดนการพจารณาท 14 การปฏบตงานตรวจสอบภาคสนาม ในคาคะแนนระดบมาตรฐานก าหนดไววา ใหมการระบ รวบรวมขอมลสารสนเทศทเพยงพอ นาเชอถอ มความเกยวของและเปนประโยชนตอการปฏบตงาน ทงยงตองมการวเคราะห ประเมนผล และบนทกขอมลครบถวนทกภารกจงานตรวจสอบตามแผนการตรวจสอบประจ าป โดยขอมลดงกลาวตองไดรบการสอบทานจากหวหนาหนวยงานตรวจสอบภายใน หรอผทไดรบมอบหมายทมความรและประสบการณ รวมถงตองมการจดเกบกระดาษท าการและการรายงาน ตลอดจนหลกฐานตางๆ อยางเปนระบบ ดวยเหตดงกลาว ผตรวจสอบภายในจงควรเขาใจการจดท าแผนการปฏบตงานตรวจสอบและกระดาษท าการ

2 1.2 ความหมาย ตามมาตรฐานการตรวจสอบภายในและจรยธรรมการปฏบตงานตรวจสอบภายในของสวนราชการ “สวนท 3 ค าอธบายศพท” ก าหนดความอธบายศพทท เกยวของกบแผนการปฏบตงานตรวจสอบ และกระดาษท าการ ไวดงน การตรวจสอบภายใน หมายความถง กจกรรมใหความเชอมนและการใหค าปรกษาอยาง เทยงธรรมและเปนอสระ ซงจดใหมขน เพอเพมคณคาและปรบปรงการปฏบตงานของสวนราชการใหดขน การตรวจสอบภายในจะชวยใหสวนราชการบรรลถงเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไวดวยการประเมนและปรบปรงประสทธผลของกระบวนการบรหารความเสยง การควบคม และการก ากบดแลอยางเปนระบบ แผนการตรวจสอบ (Audit Plan) หมายความถง แผนการปฏบตงานทหวหนาหนวยงานตรวจสอบภายในจดท าขนไวลวงหนาเกยวกบเรองทจะตรวจสอบ จ านวนหนวยรบตรวจ ระยะเวลาทใชในการปฏบตงาน ผรบผดชอบในการตรวจสอบ รวมถงงบประมาณท ใชในการปฏบตงานตรวจสอบ เพอประโยชนในการสอบทาน ความกาวหนาของการปฏบตงานตรวจสอบเปนระยะๆ และ เพอใหปฏบตงานไดอยางราบรนทนตามก าหนดเวลา แผนการปฏบตงานตรวจสอบ (Engagement Plan) หมายความถง แผนการปฏบตงานตามทไดรบมอบหมาย ซงผตรวจสอบภายในจดท าขนไวลวงหนาวาจะตรวจเรองใด ทหนวยรบตรวจใด ดวยวตถประสงค ขอบเขต วธการใด และทรพยากรท ใชเทาใด จงจะท าใหการปฏบตงานตรวจสอบบรรลผลส าเรจ แนวทางการปฏบตงานตรวจสอบ (Audit Program) หมายความถง การก าหนดรายละเอยดเกยวกบวธการปฏบตงานตามทไดรบมอบหมาย ซงผตรวจสอบภายในตองจดท าเปนลายลกษณอกษร ซงจะเปนสวนหนงของแผนการปฏบตงาน เพอใหทมงานใชเปนแนวทางในการปฏบตงาน ในแตละเรอง วาจะตรวจสอบดวยวตถประสงคอะไร ทหนวยรบตรวจใด ณ เวลาใด ใชวธการและเทคนคการตรวจสอบใด จงจะชวยใหการรวบรวมหลกฐานในรายละเอยดเปนไปอยางมประสทธภาพ กระดาษท าการ ในทนหมายถง เอกสาร หลกฐาน บนทกขอมลทงหลายทผตรวจสอบ รวบรวมขนจากการตรวจสอบอนจะเปนประโยชนในการรางและเขยนรายงานผลการตรวจสอบ

แผนการตรวจสอบภายในประจ าป

ออกแบบกระดาษท าการ

แผนการปฏบตงาน

แนวทางการปฏบตงาน

การปฏบตงานตรวจสอบภาคสนาม

เกบรวบรวมขอมลในกระดาษท าการ

รายงานผลการตรวจสอบ

3 1.3 ความเชอมโยงของแผนการตรวจสอบ แผนการปฏบตงาน แนวทางการปฏบตงาน และกระดาษท าการ ความเชอมโยงของแผนการตรวจสอบ แผนการปฏบตงาน แนวทางการปฏบตงานและกระดาษท าการ(แสดงตามผงภาพท 1) จากความหมายขางตน อาจสรปความเชอมโยงของรายการดงกลาว ในการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน ดงน (1) การปฏบตงานของผตรวจสอบภายในเรมตนดวยการจดท าแผนการตรวจสอบภายในประจ าป (Audit Plan) ซงจะก าหนดเรองทจะท าการตรวจสอบ จ านวนหนวยรบตรวจ รวมถงงบประมาณทใช (2) เมอแผนการตรวจสอบภายในประจ าปไดรบการอนมต ผตรวจสอบภายในจะน าแผนการตรวจสอบภายในประจ าป มาจดท าแผนการปฏบตงานตรวจสอบ (Engagement Plan) ซงประกอบดวยเรองทจะตรวจ วตถประสงคการตรวจสอบในเชงลก ประเดนการตรวจสอบ วตถประสงคยอย และวธการตรวจสอบ ผทรบผดชอบในการตรวจสอบ รวมถงทรพยากรทใช (3) สวนหนงของแผนการปฏบตงานตรวจสอบ คอแนวทางการปฏบตงานตรวจสอบ ซงจะก าหนดรายละเอยดวธการทจะด าเนนการตรวจสอบ เทคนคและวธการทใชเพอใหไดหลกฐานทนาเชอถอเพยงพอท จะสรปผลการตรวจสอบ (4) ตองน าแผนการปฏบตงานตรวจสอบ และแนวทางการปฏบตงานตรวจสอบไปใชในการปฏบตงาน (5) เอกสารหลกฐานทงหมดทเกยวของกบการปฏบตงาน คอกระดาษท าการ ซงไดแก แบบทผตรวจสอบภายในใชในการเกบขอมล เอกสารขอมลทผตรวจสอบขอใหหนวยรบตรวจจดท าให และเอกสารขอมลทผตรวจสอบ ขอใหบคคล ท 3 ยนยนความถกตองให

ผงภาพ แสดงความเชอมโยงระหวางแผนการตรวจสอบ แผนการปฏบตงาน แนวทางการปฏบตงาน และกระดาษท าการ

4 1.4 ขอก าหนดตามมาตรฐานการตรวจสอบภายใน มาตรฐานการตรวจสอบภายใน ก าหนดเรองการวางแผนการปฏบตงาน แนวทางการปฏบตงาน และกระดาษท าการไวในมาตรฐานดานการปฏบตงาน ดงน แผนการปฏบตงาน : มาตรฐาน รหส 2200 (1) ผตรวจสอบภายในตองจดท าแผนการปฏบตงานตามทไดรบมอบหมาย รวมทงก าหนดวตถประสงค ขอบเขต ระยะเวลา และการจดสรรทรพยากร โดยกอนท าแผนการปฏบตงาน ใหพจารณากจกรรมทจะตรวจสอบ ในเรองตอไปน (1.1) วตถประสงคของกจกรรมทจะตรวจสอบ และวธการการควบคมของกจกรรมนน (1.2) ความเสยงทมนยส าคญ และวธการจดการความเสยง (1.3) ความเพยงพอและความมประสทธผลของการบรหารความเสยงและการควบคมของกจกรรมนน (1.4) โอกาสในการปรบปรงการบรหารความเสยงและการควบคมใหดขน (2) ผตรวจสอบภายในตองน าแผนการปฏบตงานทจดท าขนไปท าความเขาใจกบผรบบรการ เปนลายลกษณอกษร โดยประเดนในการท าความเขาใจเกยวกบ (2.1) วตถประสงค ขอบเขต ความรบผดชอบ และความคาดหวงอน ๆ ของผรบตรวจ (2.2) ขอจ ากดในการเผยแพรผลงาน และ (2.3) การเขาถงเอกสารขอมลทเกยวของกบการบรการใหความเชอมนไว การก าหนดวตถประสงค : มาตรฐาน รหส 2210

การวางแผนการปฏบตงาน ผตรวจสอบภายในตองก าหนดวตถประสงคของกจกรรมทจะตรวจสอบ โดย (1) วตถประสงคของการตรวจสอบตองสอดคลองกบผลการประเมนความเสยง (2) พจารณาความเปนไปไดของเรองทจะท าการตรวจสอบทอาจจะเกดขอผดพลาด ขอบกพรองการทจรต การไมปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบ รวมทงความเสยงอนๆ ทมนยส าคญ (3) พจารณาหลกเกณฑทฝายบรหารก าหนดไวในเรองนนๆ วาเพยงพอเหมาะสมหรอไม หากเพยงพอ ผตรวจสอบภายในตองใชหลกเกณฑนนในการประเมนผลการควบคมภายใน หากไมเพยงพอใหรวมมอกบฝายบรหาร เพอพฒนาหลกเกณฑการประเมนใหเหมาะสมกอน การก าหนดขอบเขตการปฏบตงาน : มาตรฐาน รหส 2220 ผตรวจสอบภายในตองก าหนดขอบเขตของการปฏบตงานใหเพยงพอทจะชวยใหสามารถปฏบตงานไดบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไว โดย (1) ขอบเขตตองก าหนดใหครอบคลมถงระบบการท างานตางๆ เอกสาร หลกฐาน รายงาน บคลากรและทรพยสนตางๆ รวมทงในสวนทอยในความดแลของบคคลอนๆ (2) ในระหวางการปฏบตงานตรวจสอบ หากผรบตรวจขอรบค าปรกษาในเรองทมนยส าคญ ผตรวจสอบภายในควรท าความเขาใจกบผรบตรวจเปนลายลกษณอกษร โดยควรปฏบตตามมาตรฐานการตรวจสอบภายใน ในสวนทเกยวของกบงานบรการใหค าปรกษา

5 การจดสรรทรพยากร : มาตรฐาน รหส 2230 ผตรวจสอบภายในตองจดสรรทรพยากรใหเหมาะสมและเพยงพอตอการปฏบตงาน ใหบรรลตามวตถประสงค โดยใหสอดคลองกบ (1) ลกษณะและความซบซอนของงาน (2) ขอจ ากดของเวลาและทรพยากรทมอย การจดท าแผนการปฏบตงาน : มาตรฐาน รหส 2240 ผตรวจสอบภายในตองพฒนาและจดท าแผนการปฏบตงานเปนลายลกษณอกษรเพอใหการปฏบตงานบรรลผลตามวตถประสงคทก าหนด โดย (1) ตองก าหนดวธการทใชในการระบ วเคราะห ประเมนผล และบนทกขอมลตางๆ ทไดรบในระหวางการปฏบตงาน (2) ตองไดรบอนมตกอนทจะเรมปฏบตงาน และในกรณทมการเปลยนแปลงตองด าเนนการขออนมตโดยทนท การปฏบตตามแผนการปฏบตงาน : มาตรฐาน รหส 2300 ผตรวจสอบภายในตองระบ วเคราะห ประเมนผล และรวบรวมขอมลสารสนเทศใหเพยงพอตอการปฏบตงานทไดรบมอบหมายใหบรรลตามวตถประสงค การรวบรวมขอมล : มาตรฐาน รหส 2310 ผตรวจสอบภายในตองระบและรวบรวมขอมลสารสนเทศทมความเพยงพอ มความนาเชอถอ มความเกยวของ และทเปนประโยชนตอการปฏบตงานทไดรบมอบหมายใหบรรลวตถประสงค การวเคราะหและประเมนผล : มาตรฐาน รหส 2320 ผตรวจสอบภายในตองใชวธการวเคราะหและประเมนผลทมความเหมาะสม เพอใหไดขอสรปและผลการปฏบตงานทไดรบการยอมรบ การบนทกขอมล : มาตรฐาน รหส 2330 ผตรวจสอบภายในตองบนทกขอมลทเกยวของใหเพยงพอตอการสนบสนนขอสรปและผลการปฏบตงาน โดย (1) หวหนาหนวยงานตรวจสอบภายในตองควบคมการเขาถงขอมลทไดรบจากการปฏบตงาน และในการเปดเผยขอมลดงกลาวใหบคคลภายนอกทราบ ตองไดรบความเหนชอบจากหวหนาสวนราชการ และหรอหลงจากมการปรกษาฝายกฎหมายกอนตามความเหมาะสม (2) หวหนาหนวยงานตรวจสอบภายในตองก าหนดระยะเวลาในการเกบรกษาขอมลทไดจากการปฏบตงาน ไมวาขอมลจะถกเกบอยในสอรปแบบใด ทงน ระยะเวลาในการเกบรกษาขอมลตองใหสอดคลองกบแนวทางปฏบตของสวนราชการและระเบยบของทางราชการทเกยวของ การก ากบดแลการปฏบตงาน : มาตรฐาน รหส 2340 หวหนาหนวยงานตรวจสอบภายในตองมการก ากบดแลการปฏบตงานทไดมอบหมายอยางเหมาะสม เพอใหเกดความมนใจวา การปฏบตงานสามารถบรรลตามวตถประสงคท ก าหนดไวอยางมคณภาพ และเปนการชวยพฒนาการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน ใหดยงขน

6

1.5 ขอก าหนดตามแนวทางการประกนคณภาพงานตรวจสอบภายในภาครฐ เพอใหการปฏบตงานเปนไปตามมาตรฐานการตรวจสอบภายในภาครฐ กรมบญชกลาง ไดก าหนดใหมการประเมนภายนอก ตามแนวทางการประกนคณภาพงานตรวจสอบภายในภาครฐ พ.ศ. 2555 โดยประเดนทใชพจารณาทเกยวของกบแผนการปฏบตงานตรวจสอบและกระดาษท าการ มดงน การวางแผนการปฏบตงานตรวจสอบ (Engagement Plan) : ประเดนการพจารณาท 13 ระดบคะแนน เกณฑการพจารณา

0 คะแนน ไมมการจดท าแผนการปฏบตงานตรวจสอบ 1 คะแนน มการจดท าแผนการปฏบตงานตรวจสอบไมครบถวนทกภารกจ งานตรวจสอบ ตามแผนการตรวจสอบประจ าป 2 คะแนน มการจดท าแผนการปฏบตงานตรวจสอบครบถวนทกภารกจ งานตรวจสอบ ตามแผนการตรวจสอบประจ าป 3 คะแนน ตามระดบคะแนนท 2 และ (ตามมาตรฐาน) - แผนการปฏบตงานตรวจสอบสอดคลองกบภารกจ ทไดรบมอบหมาย มองคประกอบครบถวนและสมพนธกน - มการน าแผนการปฏบตงานตรวจสอบ (Engagement Plan) ไปปฏบตงานตรวจสอบภาคสนาม 4 คะแนน ตามระดบคะแนนท 3 และมการน าผลการด าเนนงานตามแผนการปฏบตงาน ตรวจสอบของปทผานมา รวมพจารณาในการจดท าแผนการปฏบตงาน ตรวจสอบปปจจบน การปฏบตงานตรวจสอบภาคสนาม : ประเดนการพจารณาท 14 ระดบคะแนน เกณฑการพจารณา 0 คะแนน ไมมการรวบรวมขอมล 1 คะแนน มการระบและรวบรวมขอมลสารสนเทศทมความเพยงพอ มความนาเชอถอ มความเกยวของและเปนประโยชนตอการปฏบตงาน 2 คะแนน ตามระดบคะแนนท 1 และมการวเคราะหและประเมนผลทเหมาะสม 3 คะแนน ตามระดบคะแนนท 2 และ (ตามมาตรฐาน) - มการบนทกขอมลครบถวนทกภารกจงานตรวจสอบ ตามแผนการตรวจสอบประจ าป - ไดรบการสอบทานจากหวหนาหนวยงานตรวจสอบภายใน/ผทไดรบ มอบหมายทมความรและประสบการณทเหมาะสม - มการจดเกบกระดาษท าการและรายงาน ตลอดถงหลกฐานตาง ๆ อยางเปนระบบ 4 คะแนน ตามระดบคะแนนท 3 และ - มการสอสารยนยนถงความเหมาะสมของวตถประสงค และขอบเขต การตรวจสอบกบหนวยรบตรวจ - น าผลการวเคราะหและการสรปขอตรวจพบมาใชในการใหขอคดเหนหรอ ขอเสนอแนะ เพอแกไขขอบกพรอง/ปรบปรงการปฏบตงาน/พฒนาองคกรได

บทท 2 แผนการปฏบตงานตรวจสอบ

ตามทมาตรฐานการตรวจสอบภายในภาครฐ ก าหนดใหจดท าแผนการปฏบตงานตรวจสอบเพอทราบเรองทจะตรวจ หนวยรบตรวจ วตถประสงค ขอบเขต วธการ ตลอดจนทรพยากรทจะใช ในการจดท าแผนการปฏบตงานตรวจสอบ มขนตอนการจดท า ดงน 2.1 การก าหนดชอเรอง 2.2 การก าหนดวตถประสงค 2.3 การก าหนดประเดนการตรวจสอบและวตถประสงคการตรวจสอบในแตละประเดน 2.4 การก าหนดเกณฑการตรวจสอบ 2.5 การก าหนดวธการตรวจสอบ 2.6 การก าหนดแหลงขอมล 2.7 การก าหนดรหสโครงการและรหสงาน

2.1 การก าหนดชอเรอง

การก าหนดช อเร องการตรวจสอบจะท าใหผ ตรวจสอบ ผ รบตรวจ รวมถงผ ท ใชรายงานสามารถคาดการณตอสงทจะพบในรายงานผลการตรวจสอบได เชน การตงชอเรองการตรวจสอบวา การตรวจสอบผลการด าเนนงานโครงการรองรบการเปดเสรประชาคมอาเซยน ผ ไดรบรายงานยอมคาดหมายไดวา เมออานรายงานแลวจะทราบวา ผลการด าเนนงานโครงการรองรบการเปดเสรประชาคมอาเซยน เปนเชนไร เปนตน ดงนน ในการปฏบตงานตรวจสอบ จงควรเร มตนใหถกตอง ตงแตการก าหนดชอเรองการตรวจสอบ โดยควรมลกษณะดงน (1) ก าหนดชอเรองตามลกษณะงานตรวจสอบภายใน (1.1) ควรก าหนดลกษณะงาน/วธการด าเนนงานไวในชอ เชน การตรวจสอบ การตดตาม หรอการสอบทาน ตวอยางเชน - การตดตามผลการด าเนนงาน ตามแผนการจดซอจดจาง - การตรวจสอบผลการด าเนนงาน ตามแผนการจดซอจดจาง วธการนจะท าใหผตรวจสอบรวมถงผทไดรบรายงาน ทราบถงลกษณะงาน/วธการทใชในการปฏบตงาน ซงวธการทผตรวจสอบภายในนยมใช ม 3 วธ แสดงดงตาราง

8 ตารางท 1 แสดงความแตกตางระหวางการตรวจสอบ การสอบทานและการตดตามผล

การตรวจสอบ การสอบทาน การตดตามผล การทดสอบสงใดสงหนง โดยเปรยบเทยบสงนนกบสงทก าหนดโดยละเอยดจนมนใจ ซงสวนใหญ ผตรวจสอบจะเชยวชาญในการใชวธการน

การทบทวนกระบวนการ/ขนตอน /หรอสงทท าไปแลววาเปนไปตามทก าหนด เชน สอบทาน การด าเนนงานจดจาง เปนตน

Monitoring การประเมนการด า เ น น ใ น เ ร อ ง ใ ด เ ร อ ง ห น งล กษณะเ พอผลกดน ให ม การด าเนนงาน ในเรองนน เชน การตดตามผลการด าเนนงานตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน เปนตน Follow up การตดตามผลการด าเนนงานตามทหนวยงานแจง/สงการ เชน การตดตามผลการด าเนนงานหน วยรบตรวจว า ด าเนนการตามทไดเสนอแนะไว ในรายงานหรอไม ผลการด าเนนงานเปนอยางไร

(1.2) ควรก าหนดประเภทการตรวจสอบไวในชอเรองการตรวจสอบ ประเภทการตรวจสอบม 6 ประเภท ไดแก - การตรวจสอบรายงานทางการเงน - การตรวจสอบการปฏบตตามกฎระเบยบ - การตรวจสอบการปฏบตงาน - การตรวจสอบผลการด าเนนงาน - การตรวจสอบสารสนเทศ - การตรวจสอบการบรหาร ตวอยางเชน - การตรวจสอบการบรหารเงนรายไดของมหาวทยาลย - การตรวจสอบผลการด าเนนงานโครงการรองรบการเปดเสรประชาคมอาเซยน - การตรวจสอบการปฏบตงานการจดซอจดจาง - การตรวจสอบระบบรกษาความมนคงปลอดภยดานสารสนเทศ (1.3) ควรก าหนดชอเรองใหสอดคลองกบขอบเขตของงานทจะตรวจสอบ เชน การตรวจสอบการบรหารพสด หมายความวา ผ ตรวจสอบจะท าการตรวจสอบ การบรหารพสดทงหมด ตงแตกระบวนการวางแผน การจดหา การไดมา การแจกจาย การบ ารงรกษา และการจ าหนายพสด หรออาจหมายถง การจดการพสดใหเกดประสทธภาพและประหยดดวย แตหากตองการตรวจสอบทรพยสน มการควบคม และมอยจรงครบถวนถกตอง กควรก าหนดชอเรองเปนการตรวจสอบการควบคมทรพยสน เปนตน

9

2.2 การก าหนดวตถประสงค ในการจดท าแผนการปฏบตงานตรวจสอบ ตองก าหนดวตถประสงคเพอใหผตรวจสอบ ทราบวา เมอด าเนนการตรวจสอบแลวเสรจจะไดอะไรจากการปฏบตงาน ขนตอนการก าหนดวตถประสงคมดงน 1. การก าหนดวตถประสงคชนตน อยางกวางๆ เพอก าหนดทศทางในการส ารวจขอมล 2. ส ารวจขอมลเบองตน 3. การก าหนดวตถประสงคเฉพาะเจาะจง ตามประเดนทเปนความเสยง/ประเดนทควรตรวจสอบ

(1) การก าหนดวตถประสงคชนตนอยางกวาง เรมจากการตงค าถามในเรองทเราจะตรวจวาเราอยากรอะไร ซงเปนการก าหนด อยางกวาง ๆ กอน เพอก าหนดทศทางในการส ารวจขอมลเบองตนกอนทจะท าการก าหนดวตถประสงค ของการตรวจสอบในแผนการปฏบตงานตรวจสอบ เชน อยากรวา เรองนนถกตองตามระเบยบหรอไม จะตงวตถประสงคการตรวจสอบกวาง ๆ อาจใชค ากรยาในวตถประสงคได วา “เพอสอบทานวา ................. ด าเนนการถกตองตามระเบยบ” หรอ “เพอสอบทานวา การด าเนนการ .................. เปนไปตามขนตอนทระเบยบก าหนด” หากตองการทราบวา โครงการส าเรจหรอไม กจะตงวตถประสงคของการตรวจสอบเบองตนวา “เพอสอบทานวา การด าเนนงานโครงการ ...................... บรรลวตถประสงค” ถาผตรวจสอบไมตงค าถาม หรอตงค าถามไมได หรอตงค าถามไมชดเจน กจะไมรวาตองการอะไรจากการตรวจสอบ และหากระหวางท าการตรวจสอบไมคดถงค าถาม (หรอวตถประสงคการตรวจสอบ) กอาจท าใหตรวจสอบขอมลมากเกนจ าเปน โดยไมไดใชประโยชนในการตอบค าถามตามวตถประสงค หรออาจตรวจสอบขอมลนอยเกนไปไมเพยงพอทจะตอบค าถามตามวตถประสงคได นอกจากน ค าถามทดตองไมใชสงททกคนรอยแลว แตเปนสงททกคนอยากร เราเองกอยากร เชน ถาเหนอาคารเรยนยงสราง ไมเสรจคางนาน 3 – 4 ป ยงเทาเดมไมมคนท า เราคงไมอยากรวา การกอสรางอาคารเรยนมนลาชาไหม? เปนไปตามแผนไหม? เพราะใคร ๆ กรวามนชา แตคงอยากรวาท าไม? ลาชา ท าใหเกดความเสยหายมากหรอไม เรงด าเนนการไดหรอไม? ดงนนการตงค าถาม จงตองนาสนใจและผบรหารสนใจดวย ตวอยางการตงวตถประสงคอยางกวางๆ เพอส ารวจขอมล เชน 1. เพอสอบทานการด าเนนการจางกอสรางอาคารเรยนรวม วาเปนไปตามปฏทนการปฏบตงานทก าหนด 2. เพอสอบทานการด าเนนงานโครงการรองรบการเปดเสรประชาคมอาเซยนบรรลวตถประสงคเปาหมายตามทก าหนด

10 (2) การส ารวจขอมลเบองตน เมอก าหนดวตถประสงคเรยบรอยแลว ใหท าการส ารวจขอมลตามวตถประสงค เชน กรณทตงวตถประสงควา “เพอสอบทานวา ................. ด าเนนการถกตองตามระเบยบ” จะท าการส ารวจเรองนนๆ มระเบยบกฎหมายก าหนดไวอยางไร ด าเนนการถกตองหรอไม กรณทตงวตถประสงควา “เพอตดตามการด าเนนการ ..................... เปนไปตามขนตอนทระเบยบก าหนด” จะท าการส ารวจเรองนนมกระบวนการด าเนนการอยางไร หรอประกอบดวยขนตอนยอยใดบาง เรองนน ๆ รวมถงแตละสวนยอยมระเบยบ วธปฏบตก าหนดไวอยางไร การด าเนนงานเปนอยางไร มขนตอนใด/ประเดนใดบางทด าเนนการไมถกตอง กรณทตงวตถประสงควา “เพอสอบทานการด าเนนงานโครงการ ...................... บรรลวตถประสงค” จะท าการส ารวจโครงการวา ก าหนดวตถประสงคอยางไร มการรายงานผลการด าเนนงานหรอไม ผลการด าเนนงานเปนไปตามวตถประสงคหรอไม มปญหาอปสรรคในการด าเนนการอยางไร ทงนหากตองการส ารวจขอมลเบองตน ใหเปนไปตามขอพจารณาทก าหนดในมาตรฐานการตรวจสอบภายใน ตองท าการส ารวจขอมลเพอใหไดประเดนตอไปน 1) เพอใหไดวตถประสงคของกจกรรมนน 2) เพอใหไดวธการทจะน ามาใชในการควบคมผลการด าเนนงานกจกรรมนน 3) เพอใหไดความเสยงทมนยส าคญ วตถประสงค ทรพยากร และการด าเนนงานของกจกรรมนน 4) เพอใหไดวธการทน ามาใชจดการกบผลกระทบทเกดจากความเสยงใหอยในระดบทยอมรบได 5) เพอใหไดการบรหารความเสยงและการควบคมของกจกรรมทมความเพยงพอและมประสทธผล (มประสทธผล หมายถง สามารถลดความเสยงไดจรง) เมอเปรยบเทยบกบกรอบการปฏบตงานหรอรปแบบการควบคมอน 6) เพอพจารณาวามโอกาสในการปรบปรงการบรหารเสยง การควบคม และวธทปฏบตไดหรอไม

11 จากตวอยางขางตน 1) เพอสอบทานการด าเนนการจางกอสรางอาคารเรยนรวม วาเปนไปตามปฏทนการปฏบตงานทก าหนด 2) เพอสอบทานการด าเนนงานโครงการรองรบการเปดเสรประชาคมอาเซยนบรรลวตถประสงคเปาหมายตามทก าหนด

การส ารวจเบองตนตามมาตรฐานการตรวจสอบภายใน เพอใหไดขอมล ดงน 1) เพอใหไดวตถประสงคของกจกรรมนนๆ ตวอยางท 1 จะไดวาวตถประสงคของการกอสรางอาคาร เพอใหหนวยงานไดรบ/มอาคารเรยนรวมพรอมใชงานตามปฏทนการปฏบตงานทก าหนด ตวอยางท 2 ไดวตถประสงคของโครงการทหนวยงานด าเนนการวา เพอใหบคลากรสามารถใชภาษาองกฤษเพอการสอสารได เปนตน 2) วธการทจะน ามาใชในการควบคมผลการด าเนนงานกจกรรมนน ตามตวอยางท 1 ตองส ารวจวา หนวยงานท าอะไรบางเพอใหงานเปนไปตามปฏทน ตามตวอยางท 2 ตองส ารวจวา มวธการ อยางไรเพอใหบคลากรสามารถใชภาษาองกฤษเพอการสอสารได 3) ความเสยงทมนยส าคญ วตถประสงค ทรพยากร และการด าเนนงานของกจรรมนน ตามตวอยางท 1 ตองส ารวจวา หนวยงานท าอะไรบาง เพอจดการความเสยงทจะท าใหงานไมเปนไปตามปฏทน เชน แบบรปรายการลาชา ผรบจางท างานลาชา/ไมมาท างาน/ทงงาน ฯลฯ ตามตวอยางท 2 ตองส ารวจวา หนวยงานท าอะไรบาง เพอจดการความเสยงทจะท าใหบคลากรไมสามารถใชภาษาองกฤษ เพอการสอสารได เชน ความเสยงทเกดจากบคลากรเอง อาย/ไมกลาพด หรอความเสยงทเกดจากด าเนนงานของโครงการเอง เชน วธการอบรม/วทยากร เปนตน 4) วธการทน ามาใชจดการกบผลกระทบทเกดจากความเสยงใหอยในระดบทยอมรบได จากความเสยงตามขอ 3 ตองส ารวจใหไดวาหนวยงานบรหารจดการอยางไร เพอลดผลกระทบใหอยในระดบทยอมรบได 5) ความเพยงพอและความมประสทธผลของการบรหารความเสยงและการควบคมของกจกรรม เมอเปรยบเทยบกบกรอบการปฏบตงานหรอรปแบบการควบคมอน ใหท าการประเมนการควบคม ตามขอ 2 ความเสยงตามขอ 3 และการบรหารจดการตามขอ 4 เพอทราบวาการควบคมตามขอ 2 และการจดการตามขอ 4 เพยงพอ/มประสทธผลหรอไม โดยพจารณาจากความเสยหายทเกดในปจจบน เชน การด าเนนการลาชา เปนเพราะอะไร จดใดมปญหา หรอจดท าโครงการไปแลวบคลากรไมสามารถสอสาร เปนเพราะอะไร จดใดของการควบคมหรอการบรหารความเสยงทมปญหา เปนตน 6) โอกาสในการปรบปรงการบรหารเสยง การควบคม และวธทปฏบต จดควบคมหรอการบรหารความเสยงในขอ 5 มการด าเนนการตามทวางระบบไวแลวหรอไม หากมการด าเนนการตามทก าหนดมวธการอนๆ ทจะปรบปรง/พฒนาระบบทวางไว ใหมประสทธผลยงขนหรอไม

12

(3) การก าหนดวตถประสงคเฉพาะเจาะจง เมอท าการส ารวจขอมลแลว สงทไดรบหลกๆ คอ จะท าใหทราบประเดนทเปนความเสยง/ประเดนทเปนจดออนทยงเหลออย ซงจะน าสงนมาใชก าหนดวตถประสงคการตรวจสอบใหเฉพาะเจาะจง ซงปกตการก าหนดวตถประสงคการตรวจสอบในขนตอนนตองชดเจน และจะไมเขยนวตถประสงคในเชงกระบวนการ (เขยนดวยค ากรยา) เหมอนการก าหนดวตถประสงคขนตนทเปนการก าหนดวตถประสงคอยางกวาง นนคอในขนตอนน เราจะไมเขยนวตถประสงคการตรวจสอบวา “เพอตรวจสอบ ...........” หรอ “เพอสอบทาน ...............” หรอ “เพอตดตาม ................” แตจะเขยนวตถประสงคเชงเปาหมายวา หลงจากตรวจสอบแลวเราจะไดอะไร โดยจะใชค าวา “เพอทราบวา ......” และ “เพอใหมนใจวา ......” ซงทง 2 ค าน มความแตกตางกนทน าหนกของ การตรวจสอบวาตองการมากนอยแคไหน ซงจะสงผลตอเทคนคและปรมาณการตรวจสอบดวย หากก าหนดวตถประสงคการตรวจสอบวา “เพอใหมนใจวา” นนคอ ตองตรวจสอบจนมนใจ จงจะสรปผลได ซงจะสงผลตอขอบเขต/ปรมาณงาน เทคนค/วธการตรวจสอบ ตลอดจนเอกสารหลกฐานทใช เพอใหบรรลวตถประสงคนน กลาวคอ อาจตองตรวจสอบขอมลปรมาณมาก ตองตรวจสอบดวยเทคนควธการทแมนย า เอกสารหลกฐานทมความเชอถอสง และตองตรวจสอบใหครอบคลมพอเพยง เปนตน การก าหนดวตถประสงคในลกษณะนสวนใหญจะใชกบการตรวจสอบประเภทตรวจสอบการปฏบตตามกฎระเบยบ และการตรวจสอบเพอรบรองงบการเงน เปนตน หากวตถประสงคการตรวจสอบ “เพอทราบวา ..........................” วธการตรวจสอบ อาจใชวธการทางสถตและใชแบบสอบถามในการเกบขอมลกได

13 2.3 การก าหนดประเดนการตรวจสอบและวตถประสงคการตรวจสอบในแตละประเดน หลงจากก าหนดวตถประสงคของการตรวจสอบ ตามความเสยงทมนยส าคญแลว ขนตอนถดไป คอ การก าหนดประเดนการตรวจสอบ ซงจะไดจากการส ารวจขอมลเบองตนเชนเดยวกน ทงนเนองจากการตรวจสอบเพอใหบรรลวตถประสงคตามทก าหนดอาจมประเดนทตองพจารณาจ านวนมาก ดงนนผตรวจสอบจงควรก าหนดประเดนเบองตนตงแตการส ารวจขอมล ประเดนเบองตนน อาจเรยกวา ปญหาส าคญทควรตรวจสอบ (Matter Of Potential Significant: MOPS) ตวอยาง MOPS ของโครงการ แสดงดงภาพ

ตวอยางการส ารวจโครงการดงผงภาพแนบทาย แลวส ารวจแตละประเดนวามปญหา/ความเสยงอะไร ผงภาพ แสดงประเดนทควรท าการส ารวจขอมลเบองตนของโครงการ (Matter Of Potential Significant: MOPS)

14

เมอส ารวจขอมลแลวเสรจ ผตรวจสอบจะสามารถระบประเดนปญหาส าคญได (Matter of Significant : MOS) ใหน าประเดนปญหาส าคญนน มาก าหนดเปนประเดนการตรวจสอบ และแมการก าหนดประเดนการตรวจสอบจะมาจากปญหาทส าคญ แตวธการเขยนประเดนการตรวจสอบ ไมควรเขยนในเชงลบ (Negative) ตวอยางเชน หากพบวา หนวยงานก าหนดวตถประสงคของโครงการ ไมชดเจน และ ไมก าหนดตวชวด ซงอาจท าใหไมสามารถวดผลการด าเนนงานโครงการไดวาส าเรจหรอไม ใหก าหนดประเดนการตรวจสอบ ดงน ประเดนการตรวจสอบ: การก าหนดวตถประสงคและตวชวดของโครงการชดเจน วตถประสงคของการตรวจสอบ เพอทราบวา หนวยงานก าหนดวตถประสงคและตวชวดทชดเจนสามารถวดผลการด าเนนงานโครงการได

ตวอยางการก าหนดประเดนตามกระบวนการ เชน กรณตรวจสอบการปฏบตตามระเบยบ ถาก าหนดวตถประสงควา เพอใหมนใจวา การด าเนนการจดซอจดจางเปนไปตามกฎระเบยบ และไมระบประเดนการตรวจสอบ หมายความวา ผตรวจสอบตองตรวจสอบการด าเนนการทงหมด ตงแตเรมตนถงสนสด วาเปนไปตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม มตคณะรฐมนตร และหนงสอสงการ ทเกยวของ ซงปรมาณจะเยอะมาก และผตรวจสอบทมประสบการณเทานน จงจะทราบวาปรมาณทตองตรวจสอบทงหมด มเทาใด และเรมทจดใด ดงนนเพอใหผตรวจสอบทกคนเขาใจตรงกน และงายตอการปฏบตงาน อาจก าหนดประเดนในการตรวจสอบตามกระบวนการ/ขนตอนทไดจากการส ารวจขอมล พรอมทงระบวตถประสงคของการตรวจสอบในแตละประเดน

ตวอยางเชน เรอง การตรวจสอบการจดจางดวยวธการทางอเลกทรอนกส วตถประสงคการตรวจสอบ เพอใหมนใจวา การตรวจสอบการจดจางดวยวธการทางอเลกทรอนกสเปนไปตามระเบยบ มตคณะรฐมนตร และหนงสอสงการทเกยวของ เมอน ามาก าหนดประเดนการตรวจสอบและวตถประสงคการตรวจสอบแตละประเดน ตวอยางเชน ประเดนท 1 การก าหนดราคากลาง วตถประสงค เพอใหมนใจวา การก าหนดราคากลางเปนไปตามแนวทางวธปฏบตและรายละเอยดประกอบการค านวณราคากลางงานกอสรางตามมตคณะรฐมนตร ประเดนท 2 การจดท าขอบเขตของงานและเอกสารประกวดราคา วตถประสงค เพอใหมนใจวา การจดท าขอบเขตของงาน และเอกสารประกวดราคาเปนไปตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสดดวยวธการทางอเลกทรอนกส ขอ 8 และหนงสอ ดวนทสด ท กค 0421.3/17477 ลงวนท 6 ตลาคม 2552 ประเดนท 3 การรายงานขอจาง วตถประสงค เพอใหมนใจวา การรายงานขอจางเปนไปตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม ขอ 27 เปนตน

15 2.4 การก าหนดเกณฑการตรวจสอบ เกณฑการตรวจสอบ เปนสงทใชในการพจารณาเปรยบเทยบกบขอตรวจพบหรอสงทเราตรวจพบวา เปนไปตามเกณฑหรอไม กอนทน าไปตอบวตถประสงคของการตรวจสอบในเรอง/ประเดนนน ๆ ตวอยาง 1 ถาตรวจสอบการปฏบตตามกฎระเบยบ และก าหนดวตถประสงคของการตรวจสอบ : เพอใหมนใจวา การด าเนนการจดซอจดจางเปนไปตามกฎระเบยบ เกณฑการตรวจสอบ คอ การด าเนนการจดซอจดจางเปนไปตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม มตคณะรฐมนตร และหนงสอสงการทเกยวของ หมายความวา ผตรวจสอบจะมนใจไดวา การด าเนนการจดซอจดจางเปนไปตามกฎระเบยบ กตอเมอ ด าเนนการตรวจสอบ แลวพบวา การด าเนนการจดซอจดจางของหนวยงาน เปนไปตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม มตคณะรฐมนตร และหนงสอสงการ ทเกยวของ แตถาการตรวจสอบนน ก าหนดเปนประเดนการตรวจสอบยอย และก าหนดวตถประสงคยอย กตองก าหนดเกณฑยอยดวย ตวอยางประเดนยอย การก าหนดราคากลางงานกอสราง วตถประสงคยอย เพอใหมนใจวา การก าหนดราคากลางเปนไปตามแนวทางและวธปฏบตเกยวกบหลกเกณฑการค านวณราคากลางงานกอสรางทกระทรวงการคลงก าหนด การก าหนดเกณฑการตรวจสอบ ใหน าแนวทางและวธปฏบตเกยวกบหลกเกณฑการค านวณราคากลางงานกอสรางทกระทรวงการคลงก าหนด ทกประเดนมาก าหนดเกณฑการตรวจสอบ เชน เกณฑการตรวจสอบ 1. มการแตงตงคณะกรรมการก าหนดราคากลางและควรมผทมความรเกยวกบการประมาณราคารวมเปนกรรมการดวย 2. ราคากลางไดรบความเหนชอบจากหวหนาสวนราชการ 3. ราคากลางทใชในการประกาศตองมอายไมเกน 30 วนนบแตวนทไดรบความเหนชอบ

ตวอยาง 2 ถาเปนการตรวจสอบผลการด าเนนงาน วตถประสงคการตรวจสอบก าหนดวา “เพอทราบวา ผลการด าเนนงานโครงการบรรลวตถประสงคเปาหมาย” เกณฑการตรวจสอบ กคอ สงทจะท าใหผตรวจสอบตดสนไดวา โครงการบรรลวตถประสงคเปาหมายนนคอเปาหมาย/ตวชวดของโครงการ ซงตามมาตรฐานก าหนดใหใชเกณฑของหนวยงาน โดยพจารณาจากเปาหมาย/ตวชวดของโครงการ ในการทจะบรรลวตถประสงคเปาหมาย หากผตรวจสอบพจารณาแลวเหนวา หลกเกณฑน นเพยงพอ แตถาผลการส ารวจขอมล พบวา ตวชวดไมม และวตถประสงคไมชดเจน กใหผตรวจสอบก าหนดเกณฑการตรวจสอบข น แลวน าไปเจรจากบผ บรหารของหนวยรบตรวจในการประชมเปดตรวจ

16 2.5 การก าหนดวธการตรวจสอบ เมอก าหนดเกณฑการตรวจสอบแลว ใหก าหนดวธการตรวจสอบตามเกณฑ โดยใหพจารณาวา การทจะท าใหไดขอมลตามเกณฑจะตองท าอะไร อยางไร และตองพจารณาดวยวา จะใชเทคนควธการใดเพอใหไดขอมลถกตอง นาเชอถอ และเพยงพอทจะรายงานผลการตรวจสอบ และเมอตรวจสอบแลวเสรจ ตองพจารณาขอมลทมอย ดวยวาสามารถรายงานไดครบทง 5 องคประกอบ ซงไดแก สงทเปนอย (condition) เกณฑ คอ สงทควรจะเปน (criteria) สาเหต (Cause) ผลกระทบ (effect) และขอเสนอแนะ (Recommendation) ดงนนในขนตอนการก าหนดวธการตรวจสอบตองพจารณาวา เรายงขาดขอมลในองคประกอบใด และตองก าหนดวธการตรวจสอบเพอใหไดขอมลในองคประกอบนน เชน เกณฑ คอ สงทควรจะเปน (criteria) มขอมลอยแลวในแผนการปฏบตงานตรวจสอบ ทตองก าหนดเพมคอ ก าหนดเทคนควธการตรวจสอบเพอใหไดขอมลตอไปน คอ สงทเปนอย (condition) ตามเกณฑการตรวจสอบทก าหนด เพอน าขอมลสงทเปนอย ไปเปรยบเทยบกบสงทควรจะเปน/เกณฑ วา ตางกนอยางมนยส าคญหรอไม หากใชใหก าหนดวธการ หาสาเหต (Cause) และผลกระทบ (effect) ทอาจจะเกดขน และสดทายคอ การขอความเหนจากหนวยรบตรวจทจะพฒนาปรบปรงงาน ทปฏบต เพอน าไปบนทกในสวนของความเหนของหนวยรบตรวจ กอนใหขอเสนอแนะ (Recommendation) ตอไป ส าหรบการเขยนวธการตรวจสอบ สามารถเขยนไดหลายแบบ หากหนวยงานมบคลากรใหม ควรเขยนใหละเอยดใหสามารถปฏบตงานตามแผนการปฏบตงานตรวจสอบทเขยนได แตหากบคลากรของหนวยงาน มความช านาญงานและปฏบตงานในเรองดงกลาวเปนประจ าอยแลว กอาจก าหนดวธการตรวจสอบอยางกวางๆ ได

การก าหนดวธการทวไปทใชในการตรวจสอบ การก าหนดวธการทวไปทด าเนนการเหมอนๆ กน ในการตรวจสอบทก ๆ ครง อาจไมตองก าหนด รายละเอยดวธการนน ไวในแนวทางการปฏบตงานตรวจสอบ แตใหระบไวในคมอการปฏบตงาน เชน วธการสมตรวจสอบขอมล ในแนวทางการปฏบตงานตรวจสอบ อาจระบเพยงวาใหสมตรวจสอบขอมล.......................... ส าหรบรายละเอยดการสมวาจะสมแบบไหน อยางไร ใหไประบไวในคมอการปฏบตงานตรวจสอบ เชน วธการสมตรวจสอบเอกสารหลกฐานการจาย ใหด าเนนการสม รอยละ 10 โดยนบไป10 รายการ แลวเลอก 1 รายการ คอ รายการท 11 เปนตน หรออาจก าหนดวธการในการสมตรวจ กรณทเขาตรวจสอบระหวางเดอน เชน กรณทเขาตรวจสอบระหวางเดอนไมวาจะตดยอด เขาตรวจสอบ ณ วนใดของเดอน กใหท าการสมตรวจขอมลของเดอนกอนเดอนทเขาตรวจสอบ ยอนหลงเตมเดอน นนคอ หากเขาตรวจสอบเดอนเมษายน ไมวาจะวนใดกตาม ใหท าการตรวจสอบขอมลเดอนมนาคม ตงแตวนท 1 - 31 มนาคม รวมกบเดอนเมษายนจนถงวนทตดยอดตรวจดวย เปนตน

17 ตวอยาง วธการตรวจสอบ

วธการตรวจสอบ หมายถง อธบาย การอธบายในลกษณะตางๆ เชน แผนผงทางเดนของงาน กราฟ ตาราง และ

การใชวธการพรรณนาความถงโครงรางของการปฏบตงาน วธการปฏบตบางอยาง เปนตน

เปรยบเทยบ การระบลกษณะทเหมอนหรอไมเหมอนของขอมล ซงเกยวกบวตถประสงคในการตรวจสอบบางประการ โดยอาจเปนการเปรยบเทยบกบเกณฑ หรอเปรยบเทยบระหวางขอมลทมาจาก 2 แหลง หรอมากกวานน

ค านวณและค านวณซ า อกครง

เปนการค านวณในทางคณตศาสตร การค านวณซ านน จะกระท าเมอตองการเชคสอบความถกตองของตวเลขทค านวณโดยผอน

ตรวจตรา การตรวจตราโดยละเอยด หรอพจารณาหลกฐานทางกายภาพ เชน เอกสาร เครองจกร เปนตน

สงเกตการณ เฝาดการปฏบตงานและกจกรรมตางๆ ของผรบการตรวจสอบ Walk-Through Walk-Throughวธการปฏบตงานบางอยาง คอ เฝาด/สงเกตวธการปฏบตงานนน

ตงแตเรมตนไปทละขนๆ จนจบขนตอนตามทก าหนดไว Walk-Throughการปฏบตงานหรอรายการบางอยาง คอ เฝาด/สงเกตการณปฏบตงานหรอตรวจสอบรายการนน ตงแตเรมตนไปจนจบงานหรอรายการนน โดยผานทางเอกสาร เพอทจะระบใหไดวา ไดมมาตรการทมประสทธผลฝงอยในระบบหรอไม และวธการควบคมเหลานนไดมการจดท าเปนเอกสารหรอไม

ตรวจนบ การนบและระบจ านวน ยนยนยอด การตดตอกบบคคลภายนอกเพอเชคสอบกบขอมลทจดท าเปนเอกสารโดยผรบ

ตรวจ สมภาษณและสอบถาม การสอบถามค าถามตางๆ วเคราะห การแยกสวนทแสดงเปนสวนยอยออกไป เชน ตวเลขยอดสะสมอาจจะแตกเปน

ยอดยอยๆ ไดหลายสวน ฯลฯ รวมถง ท าการค านวณและแสดงแนวโนม ความ สมพนธของขอมล ตวเลขตางๆ

สอบทานและตดสนใจ ท าใหตนเองมนใจไดในขอมลชนนนวา สอดคลองกบทไดมาจากแหลงอน ทดสอบและสมตวอยาง สมตรวจตวอยางจ านวนหนง เพอใหไดขอสรปในจ านวนประชากรทใหญขน ประเมน การตดสนในเรองตางๆ เชน การตดสนเรองคณภาพ ตวอยางเชน การประเมน

วธการควบคมภายในส าหรบการรบเงนนอกเวลาท าการ เปนตน

ทมา : แนวทางการตรวจสอบภายใน. ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย และสมาคมผตรวจสอบภายใน แหงประเทศไทย, 2548. หนา 168 - 169.

18 2.6 การก าหนดแหลงขอมล การก าหนดแหลงขอมลใหก าหนดจากวธการตรวจสอบ โดยใหพจารณาวา การทจะท าการตรวจสอบดวยวธการนน ๆ ตองตรวจสอบขอมลจากแหลงใด เชน ถาตองตรวจสอบเอกสารตองขอเอกสารจากใคร หนวยงานใด หากตองการสมภาษณในเรองทตรวจ ตองสมภาษณใคร ทงน ตองระบแหลงขอมลใหชดเจนเพอใหผตรวจสอบสามารถหาขอมลการตรวจสอบได อยางไรกตาม ผตรวจสอบตองพจารณาถงความนาเชอถอของขอมล และแหลงขอมลดวยวา มาจากแหลงใดจงจะไดขอมลทนาเชอถอมากทสด ตวอยาง ลกษณะของเอกสารและแหลงขอมล

หลกฐานทมความนาเชอถอมาก หลกฐานทมความนาเชอถอนอย 1. มความเปนรปธรรมหรอกายภาพ 1. หลกฐานทเปนนามธรรมหรอจบตองยาก 2. ไดมาจากแหลงขอมลภายนอก 2. ไดมาจากแหลงขอมลภายใน 3. ไดมาจากแหลงทมระบบควบคมภายในทด 3. ไดมาจากแหลงทมระบบควบคมภายในทไมด 4. ผตรวจสอบไดรบจากแหลงขอมลโดยตรง 4. ไดรบจากผรบการตรวจสอบ 5. เอกสารทเปนตนฉบบ 5. เอกสารทเปนส าเนา 6. ความคดเหนของผเชยวชาญเฉพาะดาน 6. ความคดเหนโดยทวไป 7. หลกฐานทเปนเอกสารหรอกายภาพ 7. หลกฐานทเปนค าพดหรอความเหนทวไป 8. หลกฐานการตรวจสอบทเปนปจจบน 8. หลกฐานทไมทนกาล 9. หลกฐานทสนบสนนการสรปผลได 9. หลกฐานทไมสามารถสรปผลได

ทมา : แนวทางการตรวจสอบภายใน. ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย และสมาคมผตรวจสอบภายในแหงประเทศไทย, 2548. หนา 94 2.7 การก าหนดรหสโครงการและรหสของงานตรวจสอบ ในกรณทแตละป หนวยงานท าการตรวจสอบหลายกจกรรมการตรวจสอบ/โครงการ/ประเภทการตรวจสอบ ดงนนเมอจดท าแผนการตรวจสอบแลวเสรจ ผตรวจสอบควรก าหนดรหสโครงการไวในแผนการปฏบตงานตรวจสอบดวย เพอใหงายตอการจดเกบและการสบคน ส าหรบการก าหนดรหส ขนอยทหนวยงานจะก าหนด เพอแยกหมวดหมใหชดเจน เชน งานตรวจสอบ อาจขนดวย A งานใหค าปรกษาอาจขนตนดวย C ถาเปนแผนการปฏบตงานตรวจสอบเปน E ถาเปนกระดาษท าการขนตนดวย W ส าหรบประเภทการตรวจสอบอาจก าหนดเปน C F O P It M เปนตนเชน AC จดจาง59 หมายถง การตรวจสอบการปฏบตตามระเบยบเรอง การจดจางของปงบประมาณ 2559 เปนตน

19 ตวอยาง รปแบบแผนการปฏบตงานตรวจสอบ

รหสโครงการ...................... แผนการปฏบตงานตรวจสอบ

โครงการ/เรองตรวจสอบ.................................................. ความเปนมา/หลกการและเหตผล ………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… วตถประสงคของการตรวจสอบ/การสอบทาน/การตดตาม 1.……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2.……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ประเดนการตรวจสอบ 1.…………………………………………………………… 2.…………………………………………………………… 3.……………………………………………………………

ประเดน/วตถประสงค เกณฑการตรวจสอบ วธการตรวจสอบ แหลงขอมล ชอผท าหนาทตรวจสอบ............................. งบประมาณทใช.....................(ถาม)........... ผจดท า................................................... ผอนมต.................................................. วนท....................................................... วนท........................................................

บรรณานกรม

กรมบญชกลาง. คมอการท ากระดาษท าการ. กรงเทพมหานคร : มกราคม 2541

กรมบญชกลาง. แนวทางการประกนคณภาพงานตรวจสอบภายในภาครฐ. กรงเทพมหานคร : เมษายน 2555

กรมบญชกลาง. แนวปฏบตการตรวจสอบภายใน. กรงเทพมหานคร : ธนวาคม 2546.

กรมบญชกลาง. แนวปฏบตการตรวจสอบภายในภาคราชการ : การวางแผนการตรวจสอบและแผนการปฏบตงาน. กรงเทพมหานคร : ธนวาคม 2546.

กรมบญชกลาง. แนวปฏบตการตรวจสอบภายในภาคราชการ : การประเมนความเสยงเพอการวางแผน การตรวจสอบ. กรงเทพมหานคร : ธนวาคม 2546.

กรมบญชกลาง. แนวปฏบตการตรวจสอบภายในภาคราชการการตรวจสอบการด าเนนงาน. กรงเทพมหานคร : ตลาคม 2548.

กรมบญชกลาง. มาตรฐานการตรวจสอบภายในและจรยธรรมการปฏบตงานตรวจสอบภายในของ สวนราชการ. กรงเทพมหานคร : ตลาคม 2554.

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยและสมาคมผตรวจสอบภายในแหงประเทศไทย. แนวทางการตรวจสอบภายใน. กรงเทพมหานคร : บรษท ดมายเบส จ ากด. ครงท 1, 2548.