สารบัญ - siam2web.comfile.siam2web.com/seniorexpert/km-team/2011826_52461.doc · web...

ระบบการจดการคณภาพ : GAP พช

สบปะรดบรโภคสด

จดพมพโดย

กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

สารบญ

ลำาดบท หนา1. นโยบายคณภาพสบปะรดบรโภคสด 32. วตถประสงคคณภาพสบปะรดบรโภคสด 73. แผนควบคมการผลตสบปะรดบรโภคสด 114. ระเบยบปฏบต GAP (Good Agricultural Practice) ระบบการผลตสบปะรดบรโภคสดระดบเกษตรกร

25

5. ภาคผนวก ก. คำาแนะนำาหลกการปฏบตตามระบบการผลต สบปะรดบรโภคสด

37

นโยบายคณภาพสบปะรดบรโภคสด

นโยบายคณภาพสบปะรดบรโภคสด

“เราจะผลตสบปะรดบรโภคสดทมคณภาพและไดมาตรฐานเปนทพงพอใจของคคาและผบรโภค”

เพอใหบรรลตามนโยบายคณภาพสบปะรดบรโภคสด ในฐานะ “เกษตรกร ” ผลตสบปะรดบรโภคสด ภายใต “ระบบการจดการคณภาพ : GAP สบปะรดบรโภคสด ” ของกรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ จะดำาเนนการดงน

1. บคลากรทกคนในแปลงมสวนรวมในระบบการจดการคณภาพ2. ผลตสบปะรดบรโภคสดอยางซอตรง ตามความตองการของค

คาและผบรโภค และไดมาตรฐาน3. พฒนาบคลากร และผลตผลอยางตอเนอง4. ธำารงรกษาและทบทวนระบบพรอมทงมการปรบปรงใหทนสมย

ในฐานะ “เกษตรกร ” ผลตสบปะรดบรโภคสด ภายใต “ระบบการจดการคณภาพ : GAP สบปะรดบรโภคสด ” ยนยนการผลตสบปะรดบรโภคสดเพอใหมคณภาพและไดมาตรฐาน ตาม “ระเบยบปฏบต GAP ระบบการผลตสบปะรดบรโภคสดระดบเกษตรกร ” เพอเสรมสรางความเชอมนในสนคาสบปะรดบรโภคสด ดงน

1. มการจดสขลกษณะฟารม2. มการจดการเครองมอและอปกรณการเกษตร3. มการจดการปจจยการผลต4. มการปฏบตและการควบคมการผลต5. มการบนทกและการควบคมเอกสาร

ลงชอ ……………………………………….

(……………………………………….) “เกษตรกร ” ผลตสบปะรดบรโภคสด

ภายใต “ระบบการจดการคณภาพ : GAPสบปะรดบรโภคสด”

วตถประสงคคณภาพสบปะรดบรโภคสด

วตถประสงคคณภาพสบปะรดบรโภคสด

ในฐานะ “เกษตรกร” ผลตสบปะรดบรโภคสด ภายใต “ระบบการจดการคณภาพ : GAP สบปะรดบรโภคสด” ของกรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ กำาหนดวตถประสงคคณภาพ ดงน

1. ผลตสบปะรดตรงตามพนธ ปราศจากตำาหนจากการเขาทำาลายของศตรพชและสาเหต อนความหวานไมนอยกวา 12 องศาบรกซ

2. ผลตสบปะรดทปลอดภยจากสารพษตกคาง3. ผลตสบปะรดทปลอดจากศตรพช

แผนควบคมการผลตสบปะรดบรโภคสด

แผนควบคมการผลตสบปะรดบรโภคสด

เพอใหบรรลตามนโยบายคณภาพสบปะรดบรโภคสด เราจะผลต“สบปะรดบรโภคสดทมคณภาพและไดมาตรฐานเปนทพงพอใจของคคาและผบรโภค” และบรรลตามวตถประสงคคณภาพ ดงน

1. ผลตสบปะรดตรงตามพนธ ปราศจากตำาหนจากการเขาทำาลายของศตรพชและสาเหตอน ความหวานไมนอยกวา 12 องศาบรกซ2. ผลตสบปะรดทปลอดภยจากสารพษตกคาง3. ผลตสบปะรดทปลอดจากศตรพช

ในฐานะ “เกษตรกร” ผลตสบปะรดบรโภคสด ภายใต ระบบ“การจดการคณภาพ : GAP สบปะรดบรโภคสด” ของกรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ มแผนควบคมการผลต ดงรายละเอยดทแนบ

11

แผนควบคมการผลตสบปะรดบรโภคสดNo.ขนตอนการผลต อนตราย มาตรการ

ควบคมCP/CCP

คาควบคม การเฝาระวง การแกไขปญหา สงทตองบนทก

1.

การจดการเพอใหสบปะรดมการเจรญเตบโต และมขนาดผลสมำาเสมอตามมาตรฐาน1.1 การคดขนาดหนอพนธ

ตนและผลผลตไมสมำาเสมอ

แยกปลกตามขนาดหนอพนธ (โดยใชหลกเกณฑตามคำาแนะนำา) และแปลงหนอพนธตองไมม

CCP ในแปลงเดยวกนมหนอทตางขนาดคละปน ไมเกน 10%

คดขนาดหนอพนธกอนปลกในแตละแปลง ดงนหนอขนาดใหญ : นำาหนกมากกวา 700 กรม แตไมเกน 900 กรมหนอขนาดกลาง : นำาหนกมากกวา 500 กรม แตไมเกน 700 กรม

คดเลอกและคดแยกหนอพนธแตละขนาดไวเปนหมวดหม ปลกหนอพนธทมขนาดสมำาเสมอกนในแปลงเดยวกน ในแปลงทมพาหะของโรคเหยว (เพลยแปง) ควรจมหนอพนธ ดวย

ขนาด และจำานวนหนอพนธทใชปลกในแตละแปลง ชนด และปรมาณสารเคมทใช




การแพรระบาดของโรคเหยว

หนอขนาดเลก : นำาหนกมากกวา 300 กรม แตไมเกน 500 กรม สวนสบปะรดกลมควนนำาหนกหนอจะนอยกวาสบปะรดกลม Smooth Cayenne

สารไธอะมโทแซม 25% ดบลวจ อตรา 4 กรมตอนำา 20 ลตร หรอ อมดาโคลพรด 70% ดบลวจ อตรา 4 กรมตอนำา 20 ลตร




1.2 การจดการระยะปลก

ขนาดผลไมไดมาตรฐาน

ใชระยะปลกตามคำาแนะนำา

CP กลม S.cayenne ปลกแบบแถวค ระยะ 25x50x100 ซม. ปลกจำานวน 7,500-8,000 หนอ/ไร กลมควน ปลกแบบแถวค ระยะปลก 30x50x100 ซม. หรอปลกประมาณ 6,500-7,000 หนอ/ไร

เตรยมหนอใหเพยงพอกบพนทปลก

เลอกระยะปลกทเหมาะสม กนแตละกลมพนธ

อตราปลก/ไร

13




2.

การจดการเพอใหออกดอก และผลผลตมคณภาพไดมาตรฐาน 2.1 การใสปย ตนไม

สมบรณ และผลตผลดอยคณภาพ

ใสปยใหสอดคลองกบ คาวเคราะหดน หรอใสปยตามคำาแนะนำา

CCP ตนมความสมบรณไมนอยกวา 90%

ตนแคระแกรน เกบตวอยางดนวเคราะหธาตอาหาร และใสปยใหสอดคลองกบการคาวเคราะหทงปยอนทรยและปยเคม ตามความตองการของพช หรอใสปยเคมทมสดสวนของธาตไนโตรเจน : ฟอสฟอรส :

วน เวลา ชนด

อตรา และวธการใสปย




โปแตสเซยม 2:1:3 เชน 12-6-18 อตรา 50 กรมตอตนตอฤดแบงใส 2

ครง ครงแรกหลงปลก 1-3 เดอน หรอหลงฝนตก ครงแรกและใสครงท 2 หลงใหปยครงแรก 2-3 เดอน บรเวณกาบใบ ลางของตน

2.2 การใหนำา ตนไมสมบรณ และผลตผลดอยคณภาพ

มการจดการนำาตามคำาแนะนำา

CCP ตนมความสมบรณไมนอยกวา 90%

ประเมนอาการขาดนำาของตนสบปะรดตงแตเรมปลก ชวงการเจรญเตบโตของตนระยะ 1 เดอนหลงการบงคบดอก ชวงการพฒนาการ

ชวง 1-5 เดอนหลงปลกใหนำา 11,200 ลตร/ไร/สปดาห ชวง 5 เดอนหลงปลกถงกอนเกบเกยว ใหนำา 6,700

ชวงเวลา อตรา

และปรมาณนำาทให




ของดอกและผล และกอนเกบเกยว โดยสงเกตความสมบรณของตน

ลตร/ไร/สปดาห หลงการใสปยครงสดทายตองใหนำาเตมท เพอใหปยละลายจนหมดหยดใหนำากอนเกบเกยว 15-30 วน

2.3 การกำาจดวชพช

ตนไมสมบรณ และผลตผลดอยคณภาพ

มการควบคมวชพชตามคำาแนะนำา

CP แปลงสะอาด ไมมวชพช

ตรวจประเมน และควบคมกำาจดวชพช

วชพชฤดเดยว ใชพาราควอท27.6% เอสแอล อตรา 300-600 ลตรตอไร กอนเตรยมดนหรอ หรอกอนปลกสบปะรด 5-7 วน หรอสารโบรมาซล 80% ดบลวพ อตรา 500-600 กรม หรอสารไดยรอน 80% ดบลวพ

ชนด อตรา เวลา

และปรมาณสารเคมทใช




อตรา 500-600 กรมตอไร หลงปลกกอนวชพชงอก หรอวชพชม 4-6 ใบ ขณะดนมความชน หรอสารโบรมาซล 80% ดบลวพ + สารอามทรน 80% ดบลวพอ ตรา สวน 1:1 อ ตรา 400-600 ก ร ม ต อ ไ ร พนหลงปลกตงแตวชพชงอกจนถงออกดอกเมอดนมความชน วชพชขามป ใชไกล

โฟเสท48% เอสแอล อตรา




600-800 มลลลตรตอไร เมอมวชพชขนหนาแนน หรอพนกอนการเตรยมดนหรอกอนปลกสบปะรด 10-15 วนหรอสารโบรมาซล 80% ดบลวพ + สารอามทรน 80% ดบลวพ อตราสวน 1:1 อตรา 400-600 กรมตอไร หลงปลกตงแตวชพชงอกจนถงออกดอกเมอดนมความชน

2.4 การจดการเพอใหออกดอก

มการออกดอกไมพรอมกน

ใชสารบงคบดอกตามคำาแนะนำา

CCP ในแปลงเดยวกนมการออกดอกไมนอยกวา 90%

สมชงนำาหนกตนกอนบงคบดอก โดยมนำาหนกตนระหวาง 2-2.5 กโลกรม

ใชสารเอทธฟอน 48%เอสแอล อตรา 7 มลลลตร ผสมกบปยเคมสตร 46-0-0 อตรา

สารเคมหรอวธ

ปฏบตเพอบงคบดอก

16




300 กรมตอนำา 20 ลตร ตนละ 60-75 มลลลตร หรอ ใชถานแกส

(แคลเซยม-คารไบด) อตรา 1-2 กรมตอตน โดยแบงใส 2 ครงในขณะทมนำาอยในยอด บงคบในชวงเยนหรอกลางคน หากมฝนตกภายในเวลา 2 ชวโมงหลงจากหยอดสาร ตองหยอดสารซำาภายใน2-3 วนหลงฝนตก

วน เวลา ทบงคบดอก




3.

การจดการเพอผลตสบปะรดทปลอดภยจากสารพษตกคาง

ผลผลตไมปลอดภยตอผบรโภค

ใชสารเคมตามทระบในการแกไขปญหาในแผนควบคมการผลต

CCP ปรมาณสารพษตกคางไมเกนคามาตรฐานทกำาหนด

ใชสารเคม ตามคำาแนะนำา

วเคราะหสาเหต ชะลอการเกบเกยวผลผลต


และปรมาณสารเคมทใช

4.

การจดการเพอผลตสบปะรดบรโภคสดทปลอดจากศตรพช4.1 การ

ปองกนกำาจดแมลงศตร

ผลตผลดอยคณภาพ

สำารวจชนดและปรมาณแมลงศตร

CP ไมพบเพลยแปง ไมพบมด

สำารวจชนด และปรมาณเพลยแปงและมดทก 1 เดอน ตงแต

เพลยแปง : ปองกนกำาจดเพลยแปง โดยพนไธอะมโทแซม 25%ดบลว

ชนด อตรา เวลา และปรมาณ

17





สบปะรดทกเดอน

เรมปลกจนถงเกบเกยว จ อตรา 2 กรม หรออมดาโคลพรด 10% เอสแอล อตรา 20 มลลกรม หรอไดโนทฟแรน 10% ดบลวพ อตรา 20 กรมหรอ อะเซททามพรด 20% เอสพ อตรา 10 กรมตอนำา 20 ลตร เฉพาะจดทพบเพลยแปงระบาดและงดพนในระยะใกลเกบเกยวมด : ปองกนกำาจดมด ซงเปนพาหะในการแพรกระจายเพลยแปงไปตามสวนตางๆ ของสบปะรด ดวยวธ

สารเคมทใช




ทางเขตกรรม หรอใชเหยอพษไฮดราเมทลนอน 0.73% จ อตรา 275 กรมตอไร โรยหรอหวานในแปลงสบปะรดกอนปลกและหลงปลก 6 เดอน

4.2 การปองกนกำาจดโรค

ผลผลตลดลงและดอยคณภาพ

สำารวจชนดและปรมาณการแพรระบาดของโรค

CP ไมพบตนทเปนโรค

สำารวจการแพรระบาดของโรค

โรคเหยว : กำาจดตนทเปนโรคทง ใชหนอพนธจากแหลงทไมมการแพรระบาดของโรคเหยว ปองกนกำาจดมดและเพลยแปงตามคำาแนะนำาขางตน


และปรมาณสารเคมทใช วธปฏบต




โรครากเนาหรอตนเนา : เกบตนสบปะรดทเปนโรคเผาทำาลาย ใชสารเมตาแลกซล 25% ดบลวพ อตรา 20-40 กรม หรอสารฟอส-เอทลอลมเนยม 80% ดบลวพอตรา 80-100 กรม หรอสารฟอสฟอรสแอซค 40% อตรา 100 มลลลตรตอนำา 20 ลตร จมหนอกอนปลก และพนทก 2 เดอน เฉพาะบรเวณทพบอาการโรค หยดพนสารกอนเกบเกยว 14 วน




โรคผลแกน : พนปยโพแทสเซยมคลอไรด อตรา 1 กโลกรมตอนำา 20 ลตร ประมาณ 90-105 วนหลงการบงคบดอก

5.

การเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว5.1 อายการ

เกบเกยวผลผลตดอยคณภาพ

เกบเกยวเมอมความสกแกไมนอยกวารอยละ 25ของทงผล

CCP ผลสบปะรดทสกแกไมไดมาตรฐานคละปนไมเกน 5%

ประเมนอายของผลหลงวนบงคบดอกหรอสมปาดดเนอ ผลกอนการเกบเกยว

สมปาดดเนอผลกอนการเกบ

เกยว และเกบเกยวผลทสกแกไดท

ชะลอการเกบเกยว เมอความ

วน เดอน ปทบงคบดอก

ปรมาณผลผลตท

เกบเกยวในแตละรน

19




(สบปะรดสกปาดเหลอง) กรณเกบเกยวเพอการสงออก เกบระยะแกเขยว (ตาลางเปด 1-2 ตา)

สกแกยงไมไดท

5.2 วธการเกบเกยวและการขนยาย

ผลตผลเสยหาย และดอยคณภาพ

เกบเกยวและขนยายดวยความระมดระวง

CP ผลผลตเสยหายจากการเกบเกยวและการขน ยาย ไมเกน 5% ของผลผลตทงหมด

ใชแรงงานทมความชำานาญ และใชอปกรณดวยความระมดระวง

จดอบรมใหความรในวธการเกบเกยวทถกตองใหแกแรงงานทจะเกบเกยว

จำานวนผลตผลท

เกบเกยว จำานวน

ผลตผ




ลทเสยหายจากการเกบเกยวและการขนยาย จำานวน

ผลตผล

คณภาพ 5.3 การปฏบตหลงการเกบเกยว 5.3.1 การคดแยกผลตผลทมศตรพช

ผลตผลดอยคณภาพ และไม

ตรวจสอบและคดแยกผลสบปะรดทมรองรอย

CCP ไมมศตรพชตดมากบผลตผล

ตรวจสอบผลตผลทถกทำาลายจากศตรพชและ/หรอพบศตรพชตดอยบนผล

คดแยกผลตผลทมศตรพช

และรองรอยการเขาทำาลายของศตรพชออก

ผลการ

และคดแยก




ปลอดจากศตรพช

การเขาทำาลายของศตรพชหรอม

ศตรพชอยบนผลออกจากผลตผลคณภาพ

5.3.2 การคดขนาด

มการคละปนของผลตผลตางชนขนาด

คดแยกผลตผลตรงตามชนขนาด

CP มการคละปนของผลตผลตางขนาด (สงกวา หรอตำากวา 1 ชนขนาด) ไมเกน 10% ของ ผลตผลในชนขนาดนนๆ

ตรวจสอบความถกตองจากการคดขนาด

ตรวจสอบและคดขนาดซำา

เมอมการคละปนของผลตผลตางชนขนาดเกนคาควบคม

ผลการคดแยก

และเปอรเซนตผลตผลทมการคละปน

ระเบยบปฏบต GAP (Good Agricultural Practice)

ระบบการผลตสบปะรดบรโภคสดระดบเกษตรกร

ระเบยบปฏบต GAP (Good Agricultural Practice)ระบบการผลตสบปะรดบรโภคสดระดบเกษตรกร

1. ขอบขาย

ระเบยบปฏบตฉบบน ครอบคลมระบบการผลตสบปะรดบรโภคสดในทกขนตอนการผลตทดำาเนนการในระดบเกษตรกร เพอใหไดผลตผลสบปะรดบรโภคสดทมคณภาพและไดมาตรฐานเปนทพงพอใจของคคาและผบรโภค

2.นยาม

กลนโอ หมายถง กลนผดปกตจากการหมก

แดดเผา หมายถง ผลสบปะรดทมรอยไหมทผวเปลอกชดเจน เมอปาดดจะเหนเนอสซดเปนโพรง

ชำา หมายถง ผลสบปะรดทมรอยชำา เมอใชมอกดเนอจะยบตว

ผลแกน หมายถง เนอสบปะรดทแขงกระดาง มสขาว หรอน ำาตาลถงนำาตาลดำา หรอดำา

3.ขอกำาหนดวธปฏบต เกณฑทกำาหนด และวธการตรวจประเมน

ขอกำาหนดวธการปฏบต เกณฑทกำาหนด และวธการตรวจประเมนตามระบบการผลตสบปะรดบรโภคสด ใหเปนไปตาม ตารางท 3.1ตารางท 3.1 ขอกำาหนดวธปฏบต เกณฑทกำาหนด และวธการตรวจประเมน

ลำาดบขอกำาหนด

เกณฑทกำาหนด วธตรวจประเมน

1. แหลงนำา นำาทใช ตองไดจากแหลงทไมมสภาพแวดลอมซงกอใหเกดการปนเป อน

ตรวจพนจสภาพแวดลอม หากอยในสภาวะเสยงใหตรวจสอบ และวเคราะหคณภาพนำา * แหลงนำาไมอยใกล

26



หรอไหลผานชมชนหรอคอกสตว หรอโรงเกบสารเคม หรอสถานทผสมสารเคมสำาหรบพนในสวน หรอโรงงานอตสาหกรรม * ไมเปนนำาเสยจากโรงงานอตสาหกรรมหรอกจกรรมอน ๆ หากจำาเปนตองใช ตองมหลกฐานประกอบวาไดผานการบำาบดนำาเสยมาแลวตามมาตรฐาน * หากเปนแหลงนำาทจดทำาขนใหม บรเวณทเปนแหลงนำานน ตองไมมประวตเคยเปนโรงพยาบาล หรอคอกสตว หรอโรงงานอตสาหกรรมมากอน * ใชแผนภม 1 และ 2 Decision treeความเสยงในการปนเป อนจลนทรยในนำาใชในระหวางกระบวนการผลต และนำาใชในการปฏบตหลงการเกบเกยว (หนา 30 และ 31) และเอกสารสนบสนน การประเมนความเสยงเนองจากการปน

27



เป อน ประกอบการตดสนใจ2. พนทปลก

ตองเปนพนททไมมวตถอนตรายทจะทำาใหเกดการตกคางหรอปนเปอนในผลตผล

ตรวจพนจสภาพแวดลอม หากอยในสภาวะเสยงใหตรวจสอบ และวเคราะหคณภาพดน * พนทปลก ตองไมมประวตเคยเปนโรงพยาบาล หรอโรงงานอตสาหกรรม หรอคอกสตว หรอโรงเกบสารเคม หรอสถานททงขยะมากอน * ตองไมใชพนททมการตรวจพบสารปองกนกำาจดศตรพชกลมออรแกโน-คลอรน (OC) และ/หรอ กลมออรแกโน-ฟอสเฟต (OP) ในดน หรอในผลตผลมากอน * ใชแผนภม 3 Decision tree ความเสยงเนองจากสารพษตกคางในดน (หนา 32) ประกอบการตดสนใจ * ปยเคมและปยอนทรยทใชทางดนมธาตโลหะหนก เชน แคดเมยม ตะกว และปรอทเปนตน ปนเปอนอย

28



*มการนำาสวนตาง ๆ ของสตวทไมไดผานการหมก (compost) หรอบม (aging)มาใชเปนปย ใชแผนภม 4 Decision tree ความเสยงในการปนเป อนจลนทรยเนองจากปยและสารเสรมประสทธภาพปย (หนา 33) และเอกสารสนบสนน การประเมนความเสยงเนองจากการปนเป อน ประกอบการตดสนใจ

3. การใชวตถอนตรายทางการเกษตร

หากมการใช ใหใชตามคำาแนะนำาหรออางองคำาแนะนำาของกรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ หรอตามคำาแนะนำาในฉลากทขนทะเบยนกบกรมวชาการเกษตรกระทรวงเกษตรและสหกรณ ตองใชสารเคมใหสอดคลองกบรายการสารเคมทประเทศคคาอนญาตใหใช หามใชวตถอนตรายทระบ

ตรวจสอบสถานทเกบรกษาวตถอนตรายทางการเกษตร (รายละเอยดภาคผนวก ก ขอ 1.3) ตรวจบนทกขอมลการใชวตถอนตรายทางการเกษตร เปรยบเทยบกบเอกสารสนบสนนวตถอนตรายทางการเกษตรทประเทศญปนอนญาตใหใชไดสำาหรบสบปะรดบรโภคสด และสมตวอยางวเคราะหสารพษตกคางในผลตผล กรณมขอสงสย

29



ในทะเบยนวตถอนตรายทางการเกษตรทหามใช

4. การเกบรกษาและการขนยายผลตผลในแปลง

สถานทเกบรกษาตองสะอาด มอากาศถายเทไดด สามารถปองกนการปนเป อนจากวตถแปลกปลอม วตถอนตราย และสตวพาหะนำาโรค อปกรณและพาหนะในการขนยายตองสะอาดปราศจากการปนเป อนสงอนตรายทมผลตอความปลอดภยในการบรโภค ตองขนยายผลตผลอยางระมดระวง

ตรวจพนจสถานท อปกรณ ภาชนะบรรจขนตอน และวธการขนยายผลตผล

5. การบนทกขอมล

ตองมการบนทกขอมลทเกยวกบการใชวตถอนตรายทางการเกษตร และการสำารวจศตรพช ตองมการบนทกขอมลแหลงทมาของหนอพนธการคดเลอกหนอพนธ วธปฏบตเพอบงคบดอกการใหปยและนำา และการเกบเกยวและการคดบรรจ

ตรวจบนทกขอมลของเกษตรกรตามแบบบนทกขอมล

30



6. ผลตผลปลอดจากศตรพช

สำารวจการเขาทำาลายของเพลยแปง ถาพบมากกวาหรอเทากบ 10 ตวตอตน พบอาการโรครากเนาหรอตนเนา และโรคผลแกนตองปองกนกำาจด ผลตผลทเกบเกยวแลว ตองไมมเพลยแปงโรคผลแกน และศตรอน ถาพบตองคดแยกไวตางหาก

ตรวจบนทกขอมลการใชวตถอนตรายทางการเกษตร ตรวจพนจผลการคดแยก

7. การจดการกระบวนการผลตใหไดผลตผลทตรงตามพนธและมขนาดผลสมำาเสมอตามมาตรฐาน7.1 การเต

รยมหนอพนธ เลอกพนธปลกทตรงกบความตองการ ของตลาด เลอกหนอพนธทมคณภาพตรงตามมาตรฐานพนธจากแหลงผลตหนอพนธทเชอถอได และไมมโรครากเนา หรอ

ตรวจบนทกแหลงทมาและประวตของหนอพนธ

31



ตนเนาระบาด7.2 การ

จดการใหไดขนาดผลสมำาเสมอตามมาตรฐาน

คดหนอพนธทมความสมำาเสมอและมนำาหนกตามคำาแนะนำา ใชระยะปลกทเหมาะสมตามคำาแนะนำาบงคบใหตนสบปะรดออกดอกพรอมกนโดยใชสารเอทธฟอน หรอถานแกส ตามคำาแนะนำา เมอนำาหนกตนปลกไมนอยกวา 2.5 กโลกรม หรอนำาหนกตนตอไมนอยกวา 2 กโลกรมหรอจดการนำา ปย และเขตกรรมตามคำาแนะนำา

ตรวจบนทกขอมลการคดเลอกหนอพนธปลก ตรวจบนทกขอมลวธปฏบตเพอบงคบดอก ตรวจบนทกขอมลการใหปยและนำา

8. การเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว

เกบเกยวเมอผลมอายไมนอยกวา 5 เดอนหลงวนบงคบดอก รองตาตงเตมท กานผลเหยวเลกนอย ใบเลกทบงคบดอก ตาของผลยอยแบนราบรองดอกยอยเหยวแหง ตาดานลางของผลเปดมากกวาหรอเทากบ 1 ตา เมอปาดตามความยาวผลเพอดสเนอ สบปะรดแกตองมเนอสเหลอง ไมนอย

ตรวจบนทกขอมลการเกบเกยวและ

การคดบรรจตรวจพนจอปกรณ ภาชนะ

บรรจ ขนตอนและวธการเกบเกยว

32



กวารอยละ 25 ของความยาวผล ไมมกลนโอ กลนบด หรอกลนเหมนเปรยว และตองมปรมาณของแขงทละลายนำาไดทงหมดไมนอยกวา 12 องศาบรกซ อปกรณทใชในการเกบเกยว ภาชนะบรรจและวธการเกบเกยวจะตองไมกอใหเกดอนตรายตอคณภาพผล และปนเป อนสงอนตรายทมผลตอการบรโภค เปนสบปะรดทงผลมจก หรอตดจก และมหรอไมมกาน กรณทมตองไมมใบตายหรอใบแหง ไมมรอยชำา ไมมลกษณะแดดเผา ไมมอาการผลแกน ไมเนาเสย ไมมสบปะรดออนคละปนกบสบปะรดคณภาพ

4. คำาแนะนำาหลกการปฏบตตามระบบการผลตสบปะรดบรโภคสด

4.1 คำาแนะนำาหลกการปฏบตตามระบบการผลตนมไว เพอใชแนะน ำาเกษตรกรใหผลตสบปะรดบรโภคสด

ตามระบบการผลตทงหมดทกขนตอนทดำาเนนการในระดบเกษตรกร ซงมรายละเอยดอธบายไวในภาคผนวก ก.

33

แผนภม 1 Decision tree ความเสยงในการปนเป อนจลนทรยในนำา

นำาใชในระหวางกระบวนการผลตสมผสกบผลตผล

โดยตรงใช ไมใช

มการใชนำาภายใน 2 วน กอนการเกบเกยว หรอมสวนใดของพชทไดรบนำาแลวเกบความชนไวจนอาจเปนบอเกดของจลนทรย

ไมใช

ความเสยงตำา

ไมใช

ใชนำาใชไหลผาน หรอมาจากแหลงนำาทอาจปน

เปอนจากมลสตว

ใชหรอไมแนใจ

ไมใช

ใชวเคราะหคณภาพนำา และ

ตรวจพบปรมาณจลนทรยโคลฟอรมมากกวา 1,000

ตว/100 มลลลตรไมใช

สมตวอยางผลตผลและตรวจพบ E. coli มากกวา 20 ซเอฟย/กรม (CFU/g)

ความเสยงตำา แตควรมการ

ตรวจสอบซำาอยางสมำาเสมอ

ตรวจสอบแหลงทมาของการปนเปอนลดความเสยงโดยการบำาบดนำากอนนำามาใชหรอปองกนมใหนำาใชสมผสกบผลตผลโดยตรง หรอเปลยนไปใชนำาจากแหลงอน

ใช

34

แผนภม 2 Decision tree ความเสยงในการปนเป อนจลนทรยในนำา

นำาทใชกบผลตผลในการปฏบตหลงการเกบ

เกยวเปนนำาทใชบรโภคไดไมใช

หรอไมแนใจ

ใช

ไมใช

ความเสยงตำา

ใชความเสยงตำาแตควรมการตรวจ

สอบซำาอยางสมำาเสมอ

บำาบดนำากอนนำามาใชหรอเปลยนไปใชนำาจากแหลง

อน

ตรวจสอบคณภาพนำาและพบ E. coli

มากกวา20 ซเอฟย/กรม (CFU/g)

มการใชสารเคมปองกนกำาจด

ศตรพชตอเนองเปนเวลานานใช

หรอไมแนใจ

ไมใช

ไมใช

ไมมความเสยง

ใช

มการปลกพชลงในแปลงแลว

ผลตผลอยใกลผวดน

หรอสมผสกบดนโดยตรง

ไมใช

ไมใช

ตรวจสอบหาสารพษ

ตกคางในดน

ใช ใช

ตรวจสอบพบสารพษกลม OC และ OP

เกนคาความปลอดภยมาตรฐาน

เปลยนพนทปลก หรอเลอกปลกพช

ทผลตผลไมสมผสกบดนโดยตรงไมใ

ชใช ไมม

ความเสยง

กกกนพช โดยจดการหลงการเกบเกยว เพอลดสารพษตกคาง หรอกำาจดผลตผล และหามจำาหนายผลตผลทมสารพษตกคางเกนคาความปลอดภยมาตรฐาน หรอนำาไปเลยงสตว

35

แผนภม 3 Decision tree ความเสยงเนองจากสารพษตกคางในดน สารพษกลม OC คอ กลมออรแกโนคลอรน

ใชปย และสารเสรมประสทธภาพปย

ประเภทใดเปนผลตภณฑจาก

สวนตาง ๆของสตวทยงสดอย

แรธาตตาง ๆ ปยเคม และผลตภณฑทไมมสวนตาง ๆ ของสตวเปนองคประกอบ หรอหากมกผานการบำาบด

และตรวจสอบตามมาตรฐานแลว

ไมใช

ไมมความเสยง

หรอความเสยงตำา

ใชหรอไมแนใจ

ตองมการจดการเพอลดความเสยง

ผลตผลสมผสกบผลตภณฑ

โดยตรง หรอสมผสผานทางดน

36

แผนภม 4 Decision tree ความเสยงในการปนเป อนจลนทรย

37

ภาคผนวก ก.

คำาแนะนำาหลกการปฏบตตามระบบการผลต


ภาคผนวก ก.

คำาแนะนำาหลกการปฏบตตามระบบการผลตสบปะรดบรโภคสด

1. การจดการสขลกษณะแปลง

1.1 จดทำาประวตแปลงและการใชประโยชนทดนในแปลง1.1.1 มการจดทำาขอมลประจำาแปลง โดยรวมชอเจาของ

แปลง ผดแลแปลง ทตงแปลง แผนทภายในแปลง ชนดพชและพนธท

38

ปลก ประวตการใชทดนยอนหลงอยางนอย 3 ป และรายละเอยดอน ๆ ตามแบบบนทกขอมลประจำาแปลง

1.1.2 ในกรณท สถานท ผล ตอย ใกล หรออย ในแหล งอตสาหกรรม หรอพนททมความเสยง ควรมการวเคราะหดน เพอตรวจสอบคณภาพดน และการปนเป อนจากสงทเปนอนตรายอยางนอย 1 ครงในระยะเร มระบบการจดการคณภาพ : GAP สบปะรดบรโภคสด โดยดำาเนนการตามคำาแนะนำาในเอกสารสนบสนนวธเกบตวอยางดนเพอการวเคราะห บนทกรายละเอยดการเกบตวอยางดนลงในแบบบนทก รวมทงเกบใบแจงผลการวเคราะหดนไวเปนหลกฐาน

1.2 แหลงนำาและคณภาพนำา1.2.1 นำาทใชในกระบวนการผลตและนำาทใชลางผลตผลหลง

การเกบเกยว ควรเปนนำาทมคณภาพเหมาะสมกบการใชในการเกษตร ตองไมใชนำาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม หรอกจกรรมอน ๆ ทกอใหเกดการปนเป อนสงทเปนอนตราย กรณจำาเปนตองใช ตองมหลกฐานหรอขอพสจนทชดเจนวานำานนไดผานการบำาบดนำาเสยมาแลว และสามารถนำามาใชในกระบวนการผลตได

1.2.2 ควรมการเกบตวอยางนำาอยางนอย 1 ครง ในระยะเรมระบบการจดการคณภาพ : GAP สบปะรดบรโภคสด ตามคำาแนะนำาในเอกสารสนบสนนวธเกบตวอยางนำาเพอการวเคราะห สงหองปฏบตการทเชอถอได เพอวเคราะหการปนเป อนเนองจากสารเคม แรธาต บนทกรายละเอยดการเกบตวอยางนำาลงในแบบบนทก รวมทงเกบใบแจงผลการวเคราะหนำาไวเปนหลกฐาน

1.2.3 แหลงนำาสำาหรบการเกษตรไมควรเปนแหลงนำาทเกดขนเนองจากการทำาลายสงแวดลอม

1.3 การเกบรกษาสารเคมทางการเกษตร

39

1.3.1 จดเกบสารเคมชนดตาง ๆ ทใชในกระบวนการผลตในสถานทมดชด ปลอดภย ปองกนแดดและฝนได และมอากาศถายเทไดสะดวก

1.3.2 แยกสถานทเกบสารเคมไมใหอยใกลทพกอาศย และสถานทประกอบอาหาร ไมอยในบรเวณตนนำา หรอบรเวณทมนำาไหลผาน เพอปองกนสารเคมปนเป อนในแหลงนำา

1.3.3 สารเคมแตละชนดตองจดเกบในภาชนะปดมดชด สารเคมทเปดใชแลวหามถายออกจากภาชนะบรรจเดม ใหป ดปายแสดงชดเจน และแยกเกบเปนหมวดหม ไมปะปนกนระหวางปย สารควบคมการเจรญเตบโตพช สารเคมปองกนกำาจดโรค สารเคมปองกนกำาจดแมลง สารเคมปองกนกำาจดวชพช และอาหารเสรมตาง ๆ

1.3.4 โรงเกบสารเคมตองมเคร องมอและวสดป องกนอบตเหตอยางครบถวน เชน นำายาลางตา นำาสะอาด ทราย และอปกรณดบเพลง เปนตน

1.3.5 ตองไมมสารเคมท ไมไดข นทะเบยนวตถอนตรายตามพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 เกบรกษาอยในสถานทเกบสารเคม หรอภายในแปลง

1.4 การใชสารเคมทางการเกษตรอยางถกตองและเหมาะสม1.4.1 หามใชสารเคมทไมไดขนทะเบยนวตถอนตรายตามพ

ระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 ตามเอกสารสนบสนน รายชอวตถอนตรายหามใชในการเกษตร และตองใชสารเคมใหสอดคลองกบรายการสารเคมทประเทศคคาอนญาตใหใช

1.4.2 อานฉลากคำาแนะนำา เพอใหทราบคณสมบต และวธการใชสารปองกนกำาจดศตรพชกอนปฏบตงานทกครง

1.4.3 ผประกอบการและแรงงานทปฏบตงานดานการปองกนกำาจดศตรพช ควรรจกศตรพช ชนดและอตราการใชสารปองกนกำาจดศตรพช การเลอกใชเครองพนและอปกรณหวฉด รวมทงวธการพนสารเคมทถกตอง โดยตองตรวจสอบเครองพนสารใหอยใน

40

สภาพพรอมทจะใชงานตลอดเวลา เพอปองกนสารพษเปอนเสอผาและรางกายของผพน ตองสวมเสอผาอปกรณปองกนสารพษ ไดแก หนากากหรอผาปดจมก ถงมอ หมวก และรองเทาเพอปองกนอนตรายจากสารพษ

1.4.4 เตรยมสารปองกนกำาจดศตรพช และใชใหหมดในคราวเดยว ไมควรเหลอตดคางในถงพน

1.4.5 ปดฝาภาชนะบรรจสารปองกนกำาจดศตรพชใหสนทเมอเลกใช และเกบในสถานทเกบสารเคม

1.4.6 เมอใชสารปองกนกำาจดศตรพชหมดแลว ใหลางภาชนะบรรจสารเคมดวยนำา 2-3 ครง แลวเทลงในถงพนสารเคม ปรบปรมาณนำาตามความเขมขนทกำาหนด กอนนำาไปใชพนปองกนกำาจดศตรพช

1.4.7 ควรพนสารปองกนกำาจดศตรพชในชวงเชาหรอเยนขณะลมสงบ หลกเลยงการพนในเวลาแดดจดหรอลมแรง และขณะปฏบตงานผพนตองอยเหนอลมตลอดเวลา

1.4.8 หลงการพนสารปองกนกำาจดศตรพชทกครง ผพนตองอาบนำา สระผม และเปลยนเสอผาทนท เสอผาทใสขณะพนสารตองซกใหสะอาดทกครง

1.4.9ตองหยดใชสารปองกนกำาจดศตรพชกอนการเกบเกยวตามทระบไวในฉลากกำากบการใชสารปองกนกำาจดศตรพชแตละชนด

1.4.10 ใหปฏบตตามแผนควบคมการผลตของสบปะรดบรโภคสด

1.5 ความสะอาดปลอดภยและการกำาจดของเสยและวสดเหลอใช

1.5.1 ภาชนะบรรจสารเคมทใชหมดและลางสารเคมออกหมดแลวตามคำาแนะนำาในขอ 1.4.6 ตองไมนำากลบมาใชอก และตองทำาใหชำารดเพอปองกนการนำากลบมาใช แลวนำาไปทงในสถานททจดไวสำาหรบทงภาชนะบรรจสารเคมโดยเฉพาะ หรอทำาลายโดยการฝงดนหาง

41

จากแหลงนำา และใหมความลกมากพอทสตวไมสามารถคยขนมาได หามเผาทำาลาย

1.5.2 กงพชทมโรคเขาทำาลายตองเผาทำาลายนอกแปลง1.5.3 เศษพช หรอกงทต ดแตงจากตนและไมมโรคเขา

ทำาลาย สามารถนำามาทำาเปนปยหมก หรอปยพชสดได1.5.4 จ ำาแนก และแยกประเภทของขยะใหชดเจน เชน

กระดาษ กลองกระดาษ พลาสตก แกว นำามน สาร เคม และเศษซากพช เปนตน รวมทงควรมถงขยะวางใหเปนระเบยบ หรอระบจดทงขยะใหชดเจน

เอกสารทเกยวของ1.แบบบนทก ขอมลประจำาแปลง2. เอกสารสนบสนน รายชอวตถอนตรายทหามใช

ทางการเกษตร(ไมไดขนทะเบยน วตถอนตรายตามพระราชบญญตวตถ

อนตราย พ.ศ. 2535)

2.การจดการเครองมอและอปกรณการเกษตร

2.1 การจดทำารายการและการจดเกบเครองมอและอปกรณ2.1.1 มอปกรณการเกษตรเหมาะสมและเพยงพอตอการ

ปฏบตงาน 2.1.2 สถานทเกบรกษาอปกรณและเครองมอการเกษตร

ควรเปนสดสวน ปลอดภย งายตอการนำาไปใชงาน มปายแสดงไวชดเจน พรอมทงจดทำารายการและแผนการตรวจบำารงรกษาเครองมอ/อปกรณการเกษตรทกชน ลงในแบบบนทก

2.2 การตรวจสภาพ และการซอมบำารง2.2.1 มการตรวจสภาพเคร องมอและอปกรณการเกษตร

เชน เครองพนสารปองกนกำาจดศตรพช อปกรณการเกบเกยว กอนนำา

42

ออกไปใชงาน และตองทำาความสะอาดทกครงหลงใชงานเสรจแลว และกอนนำาไปเกบในสถานทเกบ

2.2.2 มการตรวจซอมบำารงรกษาเครองมอและอปกรณการเกษตร ตามแผนการบำารงรกษาทกำาหนดไว พรอมทงบนทกผลการตรวจซอมทกครง ลงในแบบบนทก

2.2.3 เคร องมอ อปกรณ และภาชนะทใชในการบรรจ และขนสงผลตผล ตองมการทำาความสะอาดทกคร งกอนการใชงาน และเมอใชงานเสรจแลวตองทำาความสะอาดกอนนำาไปเกบ

2.2.4 กรณทมความจำาเปนตองใชเครองมอและอปกรณทตองอาศยความเทยงตรงในการปฏบตงาน ตองมการตรวจสอบความเทยงตรงอยางสมำาเสมอแลวแตกรณ หากพบวามความคลาดเคลอนตองดำาเนนการปรบปรง ซอมแซม หรอเปลยนใหม เพอใหอปกรณดงกลาวมประสทธภาพตามมาตรฐานเมอนำามาใชงาน

3.การจดการปจจยการผลต

3.1 การจดทำารายการปจจยการผลตและแหลงทมาจดทำารายการและรายละเอยดเฉพาะของปจจยการผลตทสำาคญ

ไดแก พนธ ปย สารเคมปองกนกำาจดศตรพช ทใชในการปฏบตการผลต พรอมทง จดทำาบญช รายการ ปรมาณ วน เดอน ป ทจดซอจดหาลงในแบบบนทก

3.2 การตรวจสอบคณสมบตของปจจยการผลตทสำาคญปจจยการผลตทสำาคญ ทไมสามารถตรวจสอบแหลงทมาได หรอ

ไมนาเชอถอ ตองสงปจจยการผลตนนไปยงหนวยงาน หรอหองปฏบตการทเชอถอไดเพอตรวจวเคราะห บนทกรายละเอยดการเกบตวอยางปจจยการผลตลงในแบบบนทก รวมทงเกบใบแจงผลการวเคราะหไวเปนหลกฐาน

4.การปฏบตและการควบคมการผลต

43

4.1 การจดการในกระบวนการผลต การจดการในกระบวนการผลต จะมระเบยบปฏบตของแตละ

ประเดนตามความเหมาะสมในแตละพช การปฏบตตองดำาเนนการตามระเบยบปฏบตตาง ๆ ในแตละพช

4.1.1 มขนตอนการปฏบตเกยวกบการควบคมกระบวนการผลตในประเดนคณภาพ (quality attributes) ทเกยวของในเชงการคาเฉพาะเรองของพชนน ๆ

4.2.2 มขนตอนการปฏบตเกยวกบการควบคมกระบวนการผลตในประเดนความปลอดภย (safety) ดานสารเคม (chemical) ดานจลนทรย (microbial) และดานกายภาพ (physical)

4.2.3 มขนตอนการปฏบตเกยวกบการควบคมกระบวนการผลตในประเดนสขอนามยพช (phytosanitary) ดานโรค แมลง และศตรพช

4.2 การจดการประเดนทวไป4.2.1 ขอพงปฏบตในการเกบเกยวและการปฏบตหลงการ

เกบเกยว4.2.1.1 ควรใชเครองมอหรอวธการเฉพาะใหสอดคลอง

กบธรรมชาตของแตละพช เพอปองกนการชอกชำาของผลตผลเนองจากการเกบเกยว

4.2.1.2 ตองมวสดปรองพนในบรเวณพกผลตผลทเกบเกยวในแปลง เพอปองกนการปนเปอนของจลนทรย สงปฏกล เศษดน และสงสกปรก หรอสงทเปนอนตรายอนๆ จากพนดน

4.2.1.3 ภาชนะทใชในการบรรจและการขนสงผลตผล ตองแยกตางหากจากภาชนะทใชในการขนยาย หรอขนสงสารเคม หรอปย เพอปองกนการปนเป อนสารเคมทางการเกษตรและจลนทรยทเปนอนตรายตอการบรโภค และความเสยหายของผลตผล

44

4.2.1.4 ในกรณทไมสามารถแยกภาชนะบรรจผลตผล และภาชนะขนยายสารเคมหรอปยได ตองทำาความสะอาดจนแนใจวาไมมการปนเป อนดงกลาว

4.2.1.5 ภาชนะทใชในการบรรจขนตนเพอการขนถายภายในแปลงไปยงพนทคดแยกบรรจ ตองเหมาะสมมรปแบบภาชนะ มวสดกรภายในภาชนะเพอปองกนการกระแทกเสยดส

4.2.1.6 การจดวางผลตผลในบรเวณพกผลตผลทเกบเกยวในแปลงตองเหมาะสมกบธรรมชาตของแตละพชเพอปองกนคราบเป อนจากนำายางในผล หรอรอยแผลทเกดจากการขดขด หรอกระแทกกนระหวางผล รวมทงปญหาการเสอมสภาพของผลตผลอนเนองจากความรอน และแสงแดด

4.2.1.7 การเคลอนยายผลตผลภายในแปลง ควรปฏบตดวยความระมดระวง

4.3 การควบคมการคละปนของผลตผลดอยคณภาพ4.3.1 มกระบวนการคดแยกใหไดผลตผลทมคณภาพและได

มาตรฐานเปนทพงพอใจของคคาและผบรโภค4.3.2 ตองมพนทการจดวางแยกผลตผลทดอยคณภาพ

เปนสดสวน4.3.3 มแผนการใชประโยชนจากผลตผลทดอยคณภาพ

อยางชดเจน

4.4 การบงชและการสอบกลบ (traceability)4.4.1 มการบนทกการปฏบตงาน ตามแบบบนทก4.4.2 มการควบคมเอกสาร

5.การบนทกและการควบคมเอกสาร

5.1 เอกสารทใชในการปฏบตงานแปลง ไดแก5.1.1 นโยบายคณภาพของแปลง

45

5.1.2 วตถประสงคคณภาพของแปลง 5.1.3 ขอบเขตการปฏบตงานตามขอกำาหนดของระบบการ

จดการคณภาพ 5.1.4 แผนควบคมการผลตเฉพาะพช 5.1.5 ระเบยบปฏบตตาง ๆ ในการปฏบตงานแปลง5.1.6 วธการปฏบตตาง ๆ ตามระเบยบปฏบต5.1.7 แบบบนทกการปฏบตงานแปลง5.1.8 เอกสารสนบสนน5.1.9 หลกฐานการฝกอบรม การจดซอ จดหาปจจยการผลต

(ถาม)5.1.10 หลกฐานผลการตรวจวเคราะห ดน นำา ปจจยการผลต

และสารตกคางในผลตผลทแปลงไดมการดำาเนนการเพอใหบรรลตามวตถประสงคคณภาพ ตามความจำาเปน

5.1.11 เอกสารอน ๆ ทจำาเปนในการดำาเนนการเพอบรรลตามวตถประสงคคณภาพ รวมถงขอสญญาในการจดซอผลผลตกบคคา

5.1.12 จดทำารายการเอกสาร และบนทกทอยในครอบครอง ลงในแบบบนทก

5.2 เอกสารหรอแบบบนทก ตองจดทำาใหเปนปจจบนสำาหรบการผลตในฤดกาลนน ๆ รวมทงตองมการบนทกใหครบถวน และลงชอผปฏบตงานทกครงทมการบนทกขอมล

5.3 ในกรณทมแปลงผลตมากกวา 1 แปลง ตองแยกบนทกขอมลเปนรายแปลง

6.การจดเกบและควบคมเอกสาร6.1 ใหมการจดเกบเอกสารเปนหมวดหม แยกเปนฤดการผลต

แตละฤดกาล เพอสะดวกตอการตรวจสอบ และการนำามาใช6.2 เกบรกษาแบบบนทกการปฏบตงานและเอกสารสำาคญท

เกยวของกบการปฏบตงาน ไวเปนอยางดอยางนอย 3 ปของการผลต

46

ตดตอกน หรอตามทผประกอบการ หรอคคาตองการ เพอใหสามารถตรวจสอบยอนหลงได

6.3 ในกรณทมการแกไขเปลยนแปลงเอกสารมาตรฐานระเบยบปฏบต หรอระเบยบปฏบต และเอกสารอนทเกยวของ ผประกอบการตองบนทกการแกไขลงในแบบบนทกการควบคมเอกสาร

7. การจดการเพอใหไดผลสบปะรดบรโภคสดทตรงตามพนธและมขนาดสมำาเสมอตามมาตรฐาน

7.1 การจดการเพอใหไดสบปะรดมการเจรญเตบโตและมขนาดผลสมำาเสมอตามมาตรฐาน

7.1.1 การคดหนอพนธ ตองคดหนอพนธปลกใหมขนาดสมำาเสมอกนในแตละแปลง ดงน

กลม Smooth Cayenne หนอขนาดใหญ ม น ำา ห น ก ม า ก ก ว า

700 กรม แตไมเกน 900 กรม หนอมขนาดกลาง ม น ำา ห น ก ม า ก ก ว า

500 กรม แตไมเกน 700 กรม หนอมขนาดเลก ม น ำา ห น ก ม า ก ก ว า

300 กรม แตไมเกน 500 กรม

หนอพนธทจะใชปลกไมควรเกบไวนานเกนไป และไมควรเปนหนอพนธทมาจากแหลงหรอแปลงทมการแพรระบาดของโรคเหยว และโรครากเนาหรอตนเนาระบาด

7.1.2 การจดการระยะปลก ใชระยะปลกใหสมำาเสมอในแต ละแปลง กล ม Smooth cayenne ใช อ ตราปลก 7,500-8,000 ห น อ /ไ ร กล ม Queen ใ ช อ ต ร า ป ล ก 6,500-7,000 หนอ/ไร กอนปลกตองชบหนอพนธดวยสารเมตาแลกซล 25% ดบลวพ อตรา 20-40 กรม หรอสารฟอสเอทลอะลมเนยม 80% ดบลวพ

47

อตรา 80-100 กรมตอนำา 20 ลตร เพอปองกนโรครากเนาหรอตนเนา

7.2 การจดการเพอใหออกดอกผลผลตสบปะรดมคณภาพไดมาตรฐาน

7.2.1 การใสปย ใสปยใหสอดคลองกบคาวเคราะหดนทงปยอนทรย และปยเคม ตามความตองการพช หรอใสปยเคมทมสดสวนของธาตไนโตรเจน : ฟอสฟอรส : โปแตสเซยม 2:1:3 หรอ 3:1:4 อตรา 50 กรมตอฤด แบงใสจำานวน 2 ครง บรเวณกาบใบลางของตน ครงแรกเมอตนสบปะรดมอาย 1-3 เดอนหลงปลก และครงทสองเมอ 2-3 เดอนหลงใหปยครงแรก และเมอสำารวจพบใบมสซดจาง พนดวยปยทางใบโดยใชปยยเรย (46-0-0) + ปยโพแทสเซยมซลเฟต (0-0-50) อยางละ 500 กรมต อน ำา 20 ลตร ใหท วต นพอเป ยก (75 มลลลตรตอตน) จำานวน 3 คร ง คอ 30 และ 5 วนกอนบงคบดอก และ 20 วนหลงบงคบดอก หลงการบงคบดอกแลวไมควรใหปยไนโตรเจน แตหากจำาเปนตองใหปยตองใหนำาเตมทเพอใหตนสบปะรดใชปยใหหมดกอนเกบเกยว

7.2.2 การใหน ำา ประเมนอาการขาดนำาของตนสบปะรดตลอดชวงการเจรญเตบโตและการพฒนาการจนกระทงเกบเกยว (เรมปลก การเจรญเตบโตของตน ระยะ 1 เดอนหลงการบงคบดอก ชวงการพฒนาการของดอกและผล และกอนเกบเกยว) ถาพบตนไมเจรญเตบโต โตชา แคระแกรน ใบไมกรอบ ชวง 1-5 เดอนหลงปลกใหนำา 11,200 ลตร/ไร/สปดาห ชวง 5 เดอนหลงปลกถงกอนเกบเกยวใหนำา 6,700 ลตร/ไร/สปดาห

7.2.3 การกำาจดวชพช วชพชฤดเดยว เปนวชพชทครบวงจรชวตภายในฤดเดยว

สวนมากขยายพนธดวยเมลด ไดแก วชพชใบแคบ เชน หญาตนนก หญาตนกา หญานกสชมพ หญารงนก หญาปากควาย และหญาบง

48

เปนตน วชพชใบกวาง เชน แมงลก-ปา ผกบงยาง ผกเบยหน ผกเบยใหญ ผกโขม สาบแรงสาบกา และนำานมราชสห เปนตน และประเภทกก เชน กกทราย และกกหนวดแมว เปนตน กอนปลกควรไถแลวตากดนประมาณ 7-10 วน ไถพรวน 1-2 ครง เกบเศษซากวชพชและสวนตาง ๆ ของวชพชออกจากแปลง หลงปลก 1-2 เดอนควรกำาจดวชพชโดยใชจอบดายระหวางแถว หรอถอนดวยมอระหวางตนกอนทวชพชจะออกดอก หรอพนดวยสารพาราควอท 27.6% เอสแอล อตรา 300-600 มลลลตรตอไรกอนการเตรยมดน หรอกอนปลกสบปะรด 5-7 วน หรอสารโบรมาซล 80% ดบลวพ อตรา 500-600 กรม หรอสารไดยรอน 80%ดบลวพ อตรา 500-600 กรมตอไร หลงปลกกอนวชพชงอก หรอวชพชม 4-6 ใบ ขณะดนมความชน หรอสารโบรมาซล 80% ดบลวพ + สารอามทรน 80% ดบลวพ อตราสวน 1:1 อตรา 400-600 กรมตอไร พนหลงปลกตงแตวชพชงอกจนถงออกดอกเมอดนมความชน

วชพชขามป เปนวชพชทมอายขามป ขยายพนธดวยตน ราก เหงา หวและไหลไดดกวาการขยายพนธดวยเมลด ไดแก ประเภทใบแคบ เชน หญาคา หญาขน หญาชนกาด หญาตนตด และหญาขจรจบดอกเหลอง เปนตน ประเภทใบกวาง เชน สาบเสอ ผกปราบ และเถาตอเชอก เปนตน และประเภทกก เชน แหวหม และกกดอกตม เปนตน กอนปลกไถดนและกำาจดดวยวธกลเชนเดยวกบวชพชฤดเดยว หรอพนดวยสารไกลโฟเสท 48% เอสแอล อตรา 600-800 มลลลตรตอไร เมอมวชพชขนหนาแนน หรอพนกอนการเตรยมดน หรอกอนปลกสบปะรด 10-15 วน หรอสารโบรมาซล 80% ดบลวพ + สารอามทรน 80% ดบลวพ อตราสวน 1:1 อตรา 400-600 กรมตอไร หลงปลกตงแตวชพชงอกจนถงออกดอกเมอดนมความชน

7.2.4 การจดการเพอใหออกดอกพรอมกน เร มบงคบดอกเมอตนสบปะรดมนำาหนกตนปลกไมนอยกวา 2.5 กโลกรม หรอนำาหนกตนตอ (หรอกลมควน) ไมนอยกวา 2.0 กโลกรม หรอระยะเวลา 2

49

เดอนหลงการใหปยทางกาบใบ โดยใชสารเอทธฟอน 48% เอสแอล อตรา 7 มลลลตร ผสมกบปยเคมสตร 46-0-0 อตรา 300 กรมตอนำา 20 ลตร ตนละ 60-75 มลลลตร หรอใชถานแกส (แคลเซยมคารไบด) อตรา 1-2 กรมตอตนในขณะมนำาขงอยในยอด

เอกสารทเกยวของ1. แบบบนทก แหลงทมาและคณภาพของวสดปลก2. แบบบนทก การใชปยในการผลตสบปะรดบรโภคสด3. แบบบนทก การใหนำาในการผลตสบปะรดบรโภคสด4. แบบบนทก การปองกนกำาจดศตรสบปะรดบรโภคสด5. แบบบนทก การบงคบดอกและการใชสารเคมบงคบ

ดอก

7.3 การจดการเพอใหไดผลตผลสบปะรดบรโภคสดปลอดภยจากสารพษตกคาง

7.3.1 ใชสารเคม ชนด อตรา และเวลาตามรายละเอยดในวธการแกปญหาในแผนควบคมการผลตสบปะรดบรโภคสด

7.3.2 ตองใชสารเคมทถกตองตามกฎหมาย มเลขทะเบยนวตถอนตราย และมคำาแนะนำาบนฉลากใหใชกบพชนน ๆ

7.3.3 ตองไมใชสารเคมทระบในทะเบยนวตถอนตรายทหามใช (รายชอวตถอนตรายทหามใชทางการเกษตร (ไมไดขนทะเบยนตามพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535) และทระบในรายการสารเคมทประเทศคคาหามใช ตองหยดใชสารเคมกอนการเกบเกยวตามเวลาทระบในวธการแกปญหาในแผนควบคมการผลตสบปะรดบรโภคสด

เอกสารทเกยวของ1. แบบบนทก การปองกนกำาจดศตรสบปะรดบรโภคสด2.แบบบนทก การบงคบดอกและการใชสารเคม

บงคบดอก

50

3. เอกสารสนบสนน รายชอวตถอนตรายทหามใชทางการเกษตร (ไมไดขนทะเบยนวตถอนตรายตามพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535)

7.4 การจดการเพอใหไดผลตผลสบปะรดบรโภคสดทปลอดจากศตรพช

7.4.1 สำารวจการเขาทำาลายของศตรสบปะรดบรโภคสดตลอดชวงการเจรญเตบโตและการ พฒนาการ

7.4.1.1 สำารวจการเขาทำาลายของเพลยแปง โรครากเนาหรอตนเนา และโรคผลแกน ทก 5-7 วน ตลอดชวงการเจรญเตบโตและการพฒนาการของตนและผล จนถง 2 สปดาหกอนเกบเกยว เพอประเมนจำานวน และ/หรอ ความเสยหายระดบเศรษฐกจ ดงน

เพลยแปง ความเสยหายระดบเศรษฐกจมากกวาหรอเทากบ 10 ตวตอตน

โรครากเนาหรอ ความเสยหายระดบเศรษฐกจพบอาการโรคตนเนา และโรคผลแกน

7.4.2 ปองกนกำาจดศตรสบปะรดบรโภคสด เมอสำารวจพบความเสยหายระดบเศรษฐกจ ใชวธการปองกนกำาจดใหไดผล

7.4.2.1 เพลยแปง รปรางเปนรปไขคอนขางกลม ลำาตวยาวประมาณ 2.3-3.0 มลลลตร ผนงลำาตวปกคลมดวยไขแปงสขาว ตวออนและตวเตมวยดดกนนำาเลยงจากราก ตน ใบ และผลสบปะรด เมอพบการระบาดตองปองกนกำาจดมดซงเปนพาหะในการแพรกระจายเพลยแปงไปตามสวนตาง ๆ ของสบปะรดดวยวธทางเขตกรรม หรอใชเหยอพษไฮดราเมทลนอน 0.73% จ อตรา 275 กรมตอไร โรยหรอหวานในแปลงปลกสบปะรดกอนปลกและหลงปลก 6 เดอน

51

7.4.2.2 โรคเหยว จะมอาการเร มทใบ คอ ใบจะออนนม มสเขยวออน หรอเหลองออน ปลายใบแหง เปนสนำาตาลจนถงสแดงลามสโคนใบ ใบลลง แผแบนไมตง ในแปลงทมพาหะของโรคเหยว (เพลยแปง) ควรจมหนอพนธดวยสารไธอะมโทแซม 25% ดบลวจ อตรา 4 กรมตอนำา 20 ลตร หรอ อมดาโคลพรด 70% ดบลวจ อตรา 4 กรมตอนำา 20 ลตร

7.4.2.3 โรครากเนาหรอตนเนา สวนยอดของสบปะรดจะเปลยนเปนสแดง และสเหลองซด ใบยอดลมพบและหลดงาย ฐานใบมกมรอยเนาชำาสเหลองออน ขอบแผลสนำาตาลเขมจนถงดำา เมอพบอาการโรคเกบตนสบปะรดทเปนโรคเผาทำาลาย เพอเปนการปองกนกำาจดกอนปลกควรชบหรอจมหนอพนธดวยสารเมตาแลกซล 25% ดบลวพ อตรา 20-40 กรม หรอสารฟอสเอทลอลมเนยม 80% ดบลวพ อ ตรา 80-100 กรม หรอกรดฟอสฟอรส 40% อตรา 100 มลลลตรตอนำา 20 ลตร และพนทก 2 เดอน เฉพาะตนหรอบรเวณทพบอาการโรค หยดพนสารกอนเกบเกยว 14 วน

7.4.2.4 โรคผลแกน เชอแบคทเรยสาเหตจะเขาทำาลายในชวงดอกสบปะรดบาน และตามรอยแตกตามธรรมชาตของผลสบปะรด ทำาใหบรเวณตาและเนอผลทถกทำาลายเปลยนเปนสนำาตาลเขมและแขงกระดาง พบระบาดรนแรงในชวง 7-10 วนกอนเกบเกยว การปองกนพนปยทางใบโปแตสเซยมคลอไรด อตรา 1 กโลกรมตอนำา 20 ลตรหลงการบงคบดอก 90-105 วน และไมควรปลอยใหตนสบปะรดขาดนำา

เอกสารทเกยวของ1. แบบบนทก การปองกนกำาจดศตรสบปะรดบรโภค

สด

7.5 การเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว

52

7.5.1 อายการเกบเกยว เกบเกยวเมอมความสกแก ไมนอยกวารอยละ 25 กรณเกบเกยวเพอสงออกเกบระยะแกเขยว (ตาลางเปด 1-2 ตา)

7.5.2 วธการเกบเกยวและขนยาย 7.5.2.1 เกบเกยวดวยความระมดระวง โดยใชมดสะอาดและ

คมตดใหเหลอกานยาวตดผลไมนอยกวา 10 เซนตเมตร และไมตองหกจกออก เมอผลมความสกแกไดท ตาของผลยอยแบนราบ รองตาบนผลยอยตงเตมท มกลนหอมเลกนอย มรอยเหยวตามแนวยาวกานผล ใบเลกทรองดอกยอยเหยวแหง ตาบรเวณดานลางของผลเปดมากกวาหรอเทากบ 1 ตา เมอปาดผลตามความยาวผลพบเนอมสเหลองไมนอยกวารอยละ 25 ของความยาวผล ยกเวนพนธทมเนอสขาว เนอไมเปนโพรงสขาว ไมมกลนโอหรอกลนบดหรอกลนเหมนเปรยว และมปรมาณของแขงทละลายนำาไดทงหมด (total soluble solids, TSS) ไมนอยกวา 12 องศาบรกซ

7.5.2.2 การขนยาย รวบรวมผลสบปะรดทเกบเกยวแลวใสตะกราพลาสตก เพอปองกนมใหผลกระแทกชำา จากนนขนยายไปยงโรงเรอนภายในแปลง หรอในทรม

7.5.3 การปฏบตหลงการเกบเกยว 7.5.3.1 การคดแยกผลตผลทมศตรพช ผลผลตสบปะรด

ตองไมมศตรพชสบปะรดอยบนผลหรอสวนตางๆ ของผลหลงจากเกบเกยวจากตนแลว ถาพบตองคดแยกไวตางหาก

7.5.3.2 การคดขนาด ทำาการคดขนาดผลตามระดบชนขนาด หรอตามความตองการของตลาดอยางระมดระวง มใหผลมรอยชำา ตดกานผลใหเหลอไมนอยกวา 2 เซนตเมตร

เอกสารทเกยวของ1. แบบบนทก การเกบเกยวและการคดบรรจสบปะรด

บรโภคสด

53

สารบัญ - siam2web.comfile.siam2web.com/seniorexpert/km-team/2011826_52461.doc · web...

Documents