กรกฎาคม 2561 ปีที่ 9 i ฉบับที่ 10...

กรกฎาคม 2561 ปท 9 I ฉบบท 10แจกฟร

Creative StartupSocialgiver

The Creativeกลมสาธารณะ

Creative City Japanese Spirit

Adisak WattanatantaAtelier2+Bora HongDoonyapol Srichanease studioFull Scale StudioINLY+กอปรIssaraphapKrit Phutpim - Dots Design StudioMONOWNaroot PitisongsawatNuttakorn TungyouphuvadolNiti Plookvongpanito-d-aPANTANG StudioPHTAAStudio 248SATAWATSecret of WoodsTeerapoj TeeropasTHINKK Studio56th Studioสมถวล wood maker-

m ak e

www.anonymouschair.com

#anonymouschair#issaraphap

ทรงพระเจรญดวยเกลาดวยกระหมอม ขอเดชะ

ขาพระพทธเจา นตยสารคด (Creative Thailand)

Contents : สารบญ

Insight 20I am, because of youเพราะความเหนแกตวคอการชวยเหลอกน Creative Startup 22Socialgiverมตใหมของการทำาความด ทมแตไดกบได Creative City 24Japanese Spiritจากนำาใจชาวญปน ถง “สปรต” ประจำาชาต The Creative 28กลมสาธารณะเมองานสาธารณะคอหนาทสวนบคคล Creative Will 34ลงซาเลงกบขยะทหายไป

The Subject 6“ยมส” ไมใชภาระ…แตเปนพลง / RUN2GETHER วงไป ดไป / สงความสวยใหสาวหลงกำาแพง / ศลปะ ตวตน และคนจร Creative Resource 8Featured Book / Books / Documentary MDIC 10อวยวะเทยม…นำาใจยงใหญเพอผพการ Local Wisdom 12นำาใจไทยแสนงดงาม Cover Story 14Hello Nam Jaiนำาใจไทยหายไปไหน

CREATIVE THAILAND I 4อนญาตใหใชไดตามสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสแสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน 3.0 ประเทศไทย

จดทำ�โดย l ศนยสร�งสรรคง�นออกแบบ (TCDC)1160 อ�ค�รไปรษณยกล�ง ถนนเจรญกรง แขวงบ�งรก เขตบ�งรก กรงเทพฯ 10501 โทร. 02 105 7400 แฟกซ. 02 105 7450พมพท l โรงพมพดบบลวพเอส (ประเทศไทย) จำ�กด โทร. 02 313 4405 แฟกซ. 02 313 4445จำ�นวน 15,000 เลม

ตดตอลงโฆษณ�: [email protected]

นตยส�รฉบบนใชหมกพมพจ�กนำ�มนถวเหลองทไมเปนอนตร�ยตอสขภ�พ ทงยงเปนมตรตอสงแวดลอม และใชกระด�ษ รไซเคล ซงเปนผลผลตของผประกอบก�รไทย

จดทำ�ภ�ยใตโครงก�ร “Creative Thailand สร�งเศรษฐกจไทยดวยคว�มคดสร�งสรรค” โดยศนยสร�งสรรคง�นออกแบบ สำ�นกง�นบรห�รและพฒน�องคคว�มร (องคก�รมห�ชน) ซงมเป�หม�ยในก�รเผยแพรคว�มรเกยวกบเศรษฐกจสร�งสรรค (Creative Economy) และผลกดนก�รใชคว�มคดสร�งสรรคในก�รขบเคลอนเศรษฐกจไทย

บรรณ�ธก�รทปรกษ� l อภสทธ ไลสตรไกล บรรณ�ธก�รอำ�นวยก�ร l กตตรตน ปตพ�นช ทปรกษ� l ศรอร หรมปร�ณ, ชมพนท วรกตต, พชต วรงคบตร, พจน องคทวเกยรต, เลอช�ต ธรรมธรเสถยร บรรณ�ธก�รบรห�ร l พชรนทร พฒน�บญไพบลย กองบรรณ�ธก�ร l มนฑณ ยงวกล, ชลด� เจรญรกษปญญ�, รตม� เผอกน�โพธ, ปยวรรณ กลนศรสขเลข�กองบรรณ�ธก�ร l วรรณเพญ บญเพญ ศลปกรรม l ชดชน นนน�ทนนท สม�ชกสมพนธ l ปยะพร สวสดสงห ประส�นง�นกองบรรณ�ธก�ร l ณฏฐนช ตณม�นะศรช�งภ�พและมลตมเดย l ภรร� ดษฐ�กรณ นกศกษ�ฝกง�น l พฤฒ มงศภกล

CREATIVE THAILAND I 5

Editor’s Note : บทบรรณาธการ

ก�รจะอยรวมกนในสงคมอย�งสงบสขและมคว�มสขไดนน สงหนงทจะข�ดไปไมไดเลยกคอ ก�รม “นำ�ใจ” ทเออเฟอเผอแผระหว�งกน ยงน�นวนทสงคมไทยเปลยนจ�กสงคมขน�ดเลกทผคนส�ม�รถเดนท�งไปม�ห�ส รจกซงกนและกนแบบทกท�ยไดทกบ�นเสมอนญ�ตพนอง ม�สก�รเปนสงคมขน�ดใหญท ซบซอน ซงก�รตดตอสอส�รระหว�งกนผ�นอปกรณท�งเทคโนโลยใหคว�มรสกสะดวกใจม�กกว�ก�รมปฏสมพนธกนแบบตวตอตว กดเหมอนว�ปรม�ณนำ�จต นำ�ใจของคนไทย รวมไปถงคนเมองทวโลกนน กำ�ลงเหอดแหงลงทกท ในทฤษฎด�นก�รออกแบบเพอก�รแกปญห�ทไดรบก�รยอมรบว�มประสทธภ�พสงและเหม�ะกบก�รสร�งสรรคนวตกรรมใหมๆ เพอชวยยกระดบคณภ�พชวตและสงคมในปจจบนอย�ง “กระบวนก�รคดเชงออกแบบ” หรอ Design Thinking นน กมองคประกอบสำ�คญทเรมตนจ�กก�ร “มนำ�ใจ” เชนเดยวกน Design Thinking คอกระบวนก�รคดทใชเพอทำ�คว�มเข�ใจในปญห�ต�งๆ อย�งลกซง โดยยดผใชเปนศนยกล�ง และนำ�คว�มคดสร�งสรรค ตลอดจนมมมองทไดจ�กหล�กหล�ยศ�สตรม�สร�งเปนแนวท�งก�รแกไข กอนนำ�ไปทดสอบและพฒน� เพอใหไดนวตกรรมทตอบโจทยกบผใชและ สถ�นก�รณนนๆ ม�กทสด ในหลกสตรของ Stanford d.school ไดแบงขนตอนของ Design Thinking ออกเปน 5 ขนตอน ไดแก Empathize, Define, Ideate, Prototype, และ Test

โดยขนตอนทหนง หรอ Empathize นน เปนขนตอนทนกออกแบบจะนำ� ตวเองเข�ไปอยในปญห�นนๆ เพอทำ�คว�มเข�ใจและตคว�มปญห�ทตองก�รห�ท�งออกอย�งลกซง เหมอนก�ร “เอ�ใจเข�ม�ใสใจเร�” เพอทจะเข�ใจ ในตนตอของปญห�ทผ อนกำ�ลงเผชญอยนนเอง โดยกระบวนก�รชวง Empathize นบว�มคว�มสำ�คญอย�งม�ก เพร�ะจะนำ�ไปสก�รพฒน� คอนเซปตทใชและตอบโจทยผใชไดอย�งแทจรง จงถอเปนก�วแรกของ คว�มสำ�เรจ โดยจ�กผลวจยในชวงป 2000 พบว� 90% ของนวตกรรมท ไมประสบคว�มสำ�เรจในโลกน เกดจ�กคว�มผดพล�ดตงแตชวง Empathize เหตเพร�ะผผลตนวตกรรมเหล�นนไมไดทำ�คว�มเข�ใจผใชอย�งเพยงพอ หรอข�ดคว�มตองก�รทจะเข�ถงปญห�นนจรงๆ จงไมส�ม�รถสร�งแนวท�งเพอแกปญห�ขนได ก�ร Empathize หรอคว�มพย�ย�มเข�ใจและตระหนกถงปญห�ของ ผอนดวยใจจรง แทจรงแลวอ�จมคว�มหม�ยใกลเคยงกบคำ�ว� “นำ�ใจ” ในบรบทท�งสงคมทเร�ใชกน จงไมน�แปลกใจทว� จดเรมตนจ�กคว�มปร�รถน�ดอย�งจรงใจและเข�ใจนน มกนำ�ม�ซงท�งออกทเหม�ะสมเสมอ คว�มเปนไทยและนำ�ใจไทย จงไมไดเปนแคเพยง “ภ�พลกษณ” ของประเทศทเร�ตองหวงแหนและรกษ�ไว แตหล�ยครงท “นำ�ใจ” ยงเปนจดเรมตนทเร�จะไดลงมอทำ� ในสงทดตอกน เพอเปลยนแปลงสงคมของเร�ไปในท�งทดขนไดนนเอง

กตตรตน ปตพานชบรรณ�ธก�รอำ�นวยก�ร

กญแจใจ

startu

pstock

photos

.com


The Subject : ลงมอคด

ทม�: บทคว�ม “เมอคนพก�รทำ�อะไรไดม�กกว�ทคด !!! พนทเปลยนชวต ณ ยมสค�เฟ” จ�ก edtguide.com / บทคว�ม “เปลยนภ�ระใหเปนพลง ตอยอดอ�ชพใหกบผพก�ร” “ยมส ค�เฟ” จ�ก wongnai.com / บทคว�ม “ยมสค�เฟ ร�นน�นง ก�แฟด อ�ห�รอรอย ไอเดยมลนธส�กลเพอคนพก�ร สร�งร�ยไดใหผทมคว�มบกพรองท�งด�นร�งก�ย เดอนละ 1.2 หมน” จ�ก sentangsedtee.com

ตดต�มข�วส�รกลมวงดวยกนไดท: เฟซบค“วงดวยกน Fanpage”

ทม�: บทคว�ม “ฉตรชย อภบ�ลพนผล: สร�งสรรคสงคมดวยก�ร ‘ห�กน’ กบคนพก�ร” จ�ก thisable.me / บทคว�ม “วงดวยกน 1 2 3 กระตนสงคมสร�งสขภ�พ” จ�ก thaihealth.or.th

“ยมส” ไมใชภาระ…แตเปนพลง

ห�กพดถงก�รทำ�คว�มด คนสวนใหญคงนกถงก�รบรจ�คเงนหรอสงของกบผทดอยโอก�ส และก�รทำ�นบำ�รงศ�สน� แตก�รใหผทรอรบคว�มชวยเหลอเพยงอย�งเดยวคงไมใชก�รทำ�คว�มดอย�งแทจรง ก�รบรจ�คเปนเรองร�วทดๆ ระหว�งผใหและผรบ แตก�รบรจ�คนนกสร�งคว�มไมเปนธรรมแกผรบทรอคอยก�รใหเพยงอย�งเดยวโดยไมมคว�มพย�ย�มในก�รสร�งโอก�สใหกบชวต คณค�และโอก�สจงเปนสงสำ�คญของก�รใหม�กกว�สงของ ร�นก�แฟ “ยมส” จงไดมก�รรเรม ขนในป พ.ศ. 2559 โดยศ�สตร�จ�รย วรยะ น�มศรพงศฤพนธ ประธ�นมลนธส�กลเพอ คนพก�ร ไดใหผพก�รนนส�ม�รถประกอบอ�ชพไดภ�ยในร�นก�แฟแหงน ตงแตก�รชงก�แฟ ทำ�อ�ห�ร รวมถงก�รบรก�รต�งๆ ภ�ยในร�น เปนก�รสร�งอ�ชพใหแกผพก�รแทนทจะรอคอยคว�มชวยเหลอและคว�มเหนใจจ�กสงคม เปลยนคว�มออนดอยท�งร�งก�ยเปนคว�มพย�ย�มสร�งสรรคคณค�ใหกบชวต ก�รใหบรก�รของค�เฟ “ยมส” ไมเพยงใหคนพก�รไดมโอก�สในก�รทำ�ง�น แตเปนก�รสร�งคว�มน�สนใจใหกบผทใชบรก�ร ดวยก�รใหผใชบรก�รเรยนรก�รใชภ�ษ�มอของผพก�ร ผสมผส�นกบก�รตกแตงร�นให น�สนใจเสมอนกบร�นค�เฟทวไปๆ ทกำ�ลงเปนทนยมในปจจบน ก�รทำ�เรองร�วดๆ ไมไดเปนแคก�รบรจ�คเงนหรอสงของเท�นน แตเปนก�รสร�งสรรคเรองร�วทดใหกบก�รใชชวต และส�ม�รถสร�งเป�หม�ยทด ใหกบผอน

คาเฟ “ยมส”: 27, 27/1-2 ถนนอรณอมรน ซอยอรณอมรน 39 เปด: ทกวน 7.00-18.00 น. โทร 02 055 1901

เรอง: พฤฒ มงศภกล

RUN2GETHER วงไป ดไปเรอง: นพกร คนไว

คว�มไมพรอมของร�งก�ยอ�จเปนอปสรรคตอผพก�รในก�รออกกำ�ลงก�ยจนกอใหเกดปญห�สขภ�พได นจงเปนจดเรมตนของโครงก�ร “วงดวยกน” กจกรรมวงเพอสขภ�พทเชญชวนทงผพก�รด�นร�งก�ยและคนทวไป ม�วงดวยกนเพอสขภ�พโดยม ตอ ฉตรชย อภบ�ลพนผล ผกอตงบรษท กลองดนสอเปนผรเรมโครงก�ร กลมวงดวยกนเรมตนจ�กง�นวงเลกๆ ทอย�กใหคนพก�รท�งส�ยต�ไดม�ออกกำ�ลงก�ย พรอมมอ�ส�สมครเปนไกดรนเนอรคอยดแลและพดคยไปตลอดทงเสนท�ง จ�กก�รทดลองวงครงแรกเมอป 2558 กจกรรมวงดวยกนกไดรบก�รตอบรบทดม�กและไมใชเพยงผพก�รท�งส�ยต�เท�นนเพร�ะผพก�รประเภทอนกสนใจเข�รวมกจกรรมจนเกดเปนกจกรรมวงตดตอกนในทกเดอนและขย�ยไปสหล�ยจงหวดทวประเทศ ปจจบนกลมวงดวยกน มสม�ชกในเฟซบคเพมขนถง 16,000 คน อกทงยงมง�นประจำ�ปโดยก�รสนบสนนจ�กสำ�นกง�นกองทนสนบสนนก�รสร�งเสรมสขภ�พ (สสส.) โครงก�รวงดวยกนมงเนนใหสงคมตระหนกถงคว�มเท�เทยมและ ก�รชวยเหลอซงกนและกน กจกรรมนไมไดเกดขนจ�กแนวคดก�รทำ�บญเหมอนกจกรรมสวนใหญทเป�หม�ยเปนผพก�รเพร�ะผเข�รวมทกคนจะตองจ�ยเงนค�เข�รวม ไกดรนเนอรจ�ยคนละส�มรอยบ�ทสวนคนพก�รจะจ�ยเท�ไหรกไดโดยไมเกนส�มรอยบ�ท คณฉตรชยอธบ�ยว�ก�รทคนพก�รไดจ�ยค�เข�รวมง�นเพร�ะทกคนลวนเท�เทยมกน และทำ�ใหพวกเข�ส�ม�รถแสดงศกยภ�พของคว�มเท�เทยมตอสงคมได อกทงยงมผลตอบรบจ�ก คนพก�รว�เพยงส�มรอยบ�ทยงส�ม�รถไดรบมตรภ�พ สขภ�พ ซงเปนประโยชนม�กกว�เงนทเสยไป

face

book

.com

/thaihe

alth

face

book

.com

/Yim

sooC

afe


สงความสวยใหสาวหลงกำาแพงเรอง: นพกร คนไว

หล�ยคนอ�จมองว�ปจจยพนฐ�นซงไดแก อ�ห�ร ทอย เครองนงหม และย�รกษ�โรคจะเพยงพอแลวตอก�รใชชวต แตในสภ�พแวดลอมและกฎระเบยบทจำ�กดของเหล�ผตองขงหญง ก�รมเครองสำ�อ�งเพอแตงหน�กเปนสงสำ�คญทส�ม�รถเยยวย�จตใจพวกเธอได โครงก�ร “สงมอบคว�มสวยใหส�วหลงกำ�แพง” จงเกดขนเพอรบบรจ�คลปสตกเพอสงตอใหเหล�ผตองขงหญง โดยเปนคว�มรวมมอกนของเฟซบคแฟนเพจ SisWalk SisTalk และ เพจ แฟรลเทล FairlyTell ดวยก�รตอบรบจ�กทณฑสถ�นหญงกล�ง โครงก�ร “สงมอบคว�มสวยใหส�วหลงกำ�แพง” กไดเรมตนขนและประก�ศเปดรบบรจ�คลปสตกเปนครงแรก ผลตอบรบคอมผคนรวมบรจ�คเปนจำ�นวนม�ก เหล�อ�ส�สมครไดชวยกนคดเลอกลปสตกทอยในสภ�พดเพอนำ�ไปหลอมในคว�มรอนสงและบรรจในตลบใส ซงเปนวธก�รต�มระเบยบก�รของทณฑสถ�นทปองกนก�รลกลอบนำ�เข�สงผดกฎหม�ยอกทงยงเปนก�รฆ�เชอโรคไปในตว โดยล�สดโครงก�ร “สงมอบคว�มสวยใหส�วหลงกำ�แพง” ครงทสอง กไดเปดรบสบ แชมพ และแปรงฟน เพอใหผตองขงไดดแลเรอนร�งของตน แมก�รบรจ�คลปสตกจะเจอกบกระแสทไมเหนดวยว�เปนก�รบรจ�คสงของฟมเฟอย แตคว�มเปนจรงแลวสงของทดเกนคว�มจำ�เปนอย�งลปสตกกลบเปนสวนเตมเตมทสำ�คญม�กในด�นจตใจของผตองขง ก�รแตงหน�ชวยสร�งคว�มสดใส เกดเปนกำ�ลงใจและตอกยำ�ถงคณค�ใน ตวเองทจะสงไปถงญ�ตและผตองขงคนอนๆ เพร�ะทกคนลวนมสทธทจะสวยและมนใจ

ศลปะ ตวตน และคนจรเรอง: ภรร� ดษฐ�กรณ

เมอเร�สงเกตเมองทเจรญสวนใหญทวโลก เร�มกจะเหนผคนทใชทส�ธ�รณะเปนทพกอ�ศย เหตเพร�ะหล�ยคนไมมทพกอ�ศยทแทจรงจงตองพกอ�ศยต�มทส�ธ�รณะต�งๆ เชน รมฟตบ�ทถนน ป�ยรถเมล สะพ�นลอย หรอสถ�นรถไฟ เปนตน ปญห�ของคนไรบ�นนนแมจะมทม�จ�กหล�กหล�ยส�เหต หล�กหล�ยปจจย ทว�หล�ยๆ คนในสงคมอ�จไมเคยรเบองลก เบองหลงเกยวกบคนไรบ�นเหล�น จงทำ�ใหบ�งคนมองข�มปญห�คนจร และอ�จไมกล�เข�ไปใหคว�มชวยเหลอ ปอก ไพโรจน พเชฐเมธ�กล ศลปนไทยทอ�ศยอยในนวยอรกกว� 8 ป คอหนงในคนทตดสนใจเข�ไปพดคย ทำ�คว�มรจกกบเหล�คนจรไรบ�น พรอมนำ�เอ�ศลปะและคว�มส�ม�รถเฉพ�ะท�งของตนเองม�ชวยเหลอผคนเหล�น ปอกมผลง�นท เปนทร จกในนวยอรกอย�งโปรเจกตทชอว� Positivity Scrolls โดยเข�ไดตระเวนว�ดรปคนไรบ�นลงบนมวนผ�ใบจำ�นวนม�ก เพอใหผคนทผ�นไปผ�นม�ไดตระหนกถงปญห�ดงกล�วและรวมบรจ�คใหกบผไรบ�น ไมว�จะเปนก�รใหเงน ใหอ�ห�ร หรอแมแตเลนดนตรใหเข�ฟง ปอกเผยว� ชวงแรกๆ เข�ใชเวล�เปนชวโมงในก�รรวบรวมคว�มกล�เพอไปขอว�ดภ�พคนเหล�นน “ผมมกจะชวนคยและถ�มไถเรองร�วของเข� เพอนำ�ม�ถ�ยทอดลงในภ�พดวยโทนส ล�ยเสน และเนนอ�รมณผ�นส�ยต� เพอสอส�รถงเรองร�วทแตกต�งกนออกไป ในตอนนนผมไมรหรอกว� ง�นทว�ดจะชวยไดจรงหรอเปล� แตกว�ทรปว�ดจะเสรจสมบรณกใชเวล�ประม�ณ 3-5 ชวโมง อย�งนอยก�รไดคนนงคยเปนเพอน กคงชวยเยยวย�จตใจพวกเข�ไดบ�ง” สงทปอกไดทำ� นอกจ�กจะชวยใหคนไรบ�นไดรบเงนเลกๆ นอยๆ หรอไดกนอ�ห�รทมคนมอบใหแลว ยงชวยใหพวกเข�เหล�นไดรสกว�ตวเองนนยงมตวตนอยในสงคม ไมใชแคตวตนบนภ�พว�ดเท�นน ปอกไดฝ�กถงคนรนใหมทอย�กทำ�ประโยชนเพอสงคมว� ก�รทเร�อย�กจะทำ�อะไรเพอสงคม เร�ส�ม�รถเรมจ�กสงทเร�ถนดไดเลย ถงแมจะไมมคนเหนในสงทเร�ทำ� แตเร�กห�มทอ แลววนหนงสงทเร�ตงใจจะปร�กฏใหคนอนเหนไดอย�งแนนอน

ทม�: facebook.com/Siswalksistalk / บทคว�ม “ลปสตกเพอผตองขงหญง สงนำ�ใจเพอรอยยมและคว�มสวย” จ�ก matichonweekly.com

ทม�: บทคว�ม “ปอก ไพโรจน พเชฐเมธ�กล ผสร�งง�นศลปะ เพอชวยเหลอคนไรบ�นในนวยอรก” โดย Nawarit จ�ก gmlive.com/247 / บทคว�ม “ไพโรจน พเชฐเมธ�กล” ศลปนไทยทใชศลปะสร�งคว�มสขใหกบคนไรบ�นทนวยอรค” โดย Linda จ�ก cosmopolitanthai.com / บทคว�ม “เรองร�วสร�งแรงบนด�ลใจจ�กศลปนไทยทดงไกลถงนวยอรก ‘ปอก - ไพโรจน พเชฐเมธ�กล’” โดย Benjaphan Rungsubhatanond จ�ก minimore.com

face

book

.com

/thaihe

alth

face

book

.com

/Sisw

alksistalk

face

book

.com

/Sisw

alksistalk

face

book

.com

/Sisw

alksistalk

face

book

.com

/Pairojpiche

t


Creative Resource : วตถดบทางความคด

เรอง: เลอช�ต ธรรมธรเสถยร

FEAT U RED BOOKEmpathy: Why It Matters, And How to Get It โดย Roman Krznaric

คว�มเออเฟอและก�รแบงปนทำ�ใหสงคมน�อยขน แตสงทเร�ตองก�รจ�กผอนในลกษณะนำ�ใจนน อ�จตองยอนถ�มใจตวเร�เองว� สงทเร�ตองก�รนนคอคว�มเหนอกเหนใจ คว�มเข�ใจ หรอคว�มสงส�ร ซงห�กเมอม ฝ�ยหนงไดประโยชนและอกฝ�ยเสยประโยชนเสมอ สงนนมกไมยงยน Roman Krznaric ผแตงหนงสอเลมนเชอว� Empathy หรอคว�มเข�อกเข�ใจผอน จะกล�ยเปนทกษะทจำ�เปนในอน�คต และนบวนคนเร�ยงสญเสยทกษะนม�กขนทกท ต�มสภ�พสงคมเมองทขย�ยและเตบโตอย�งรวดเรว Empathy คอคว�มเข�อกเข�ใจผอนร�วกบเข�ไปนงในใจเข� เข�ใจในสถ�นก�รณทผอนนนพบเจอ และเมอเร�ไมเอ�คว�มร ประสบก�รณต�มกรอบคว�มคดของเร� เข�ไปตดสนผอนทอยในสถ�นะทแตกต�งกน นนจะเปนจดเรมตนในก�รทำ�คว�มเข�ใจปญห�ทแทจรง และจะส�ม�รถสร�งคว�มเปลยนแปลงใหเกดขน ซงก�รปลกฝงคว�มเข�อกเข�ใจผอนจนกล�ยเปนนสยนน ส�ม�รถทำ�ได และผแตงนำ�เสนอไว 6 แนวท�ง โดยเรมจ�กก�รมองเหนคณค�ของคว�มเข�อกเข�ใจ ลดอคตโดยมองทกคนอย�ง

เท�เทยมว�เร�ต�งเปนพวกเดยวกน ออกไปคนพบประสบก�รณใหมๆ เพอเข�ใจโลกทแตกต�ง ฝกฝนพดคยกบคนแปลกหน� หดทำ�คว�มเข�ใจ คว�มคดผอนผ�นง�นศลปะ หนงสอ ภ�พยนตร รวมถงโซเชยลมเดย และสดท�ยลองใชคว�มเข�อกเข�ใจนสร�งคว�มเปลยนแปลงใหกบโลก และเปนแรงบนด�ลใจใหกบผอน เชนเดยวกบก�รพฒน�สนค�และบรก�รเพอใหตอบสนองตอคว�มตองก�รของผบรโภคไดอย�งแทจรงและยงยน ผผลตตองเรมตนจ�กคว�มเข�อกเข�ใจ มองเหนปญห�ทผบรโภคจะประสบพบเจอตลอดเสนท�งก�รใชสนค�หรอบรก�รนนๆ รวมถงก�รสร�งประสทธภ�พและคว�มสะดวกใหเกดขนพรอมๆ กบคว�มเอ�ใจใสในร�ยละเอยด เพอว�สงนนจะสงผลตอคณค�ของก�รบรก�ร ม�กกว�ก�รมจตใจบรก�ร (Service Mind) ทเร�เคยเข�ใจ ซงอ�จเปนเพยงก�รเอ�อกเอ�ใจทสร�งคว�มประทบใจขนไดเพยงชวคร�ว


BOOKAgainst Empathy:The Case for Rational Compassion โดย Paul Bloom

เมตต�ธรรมเปนพนฐ�นทสำ�คญของก�รเปนมนษย ก�รแสดงคว�มรสกเหนอกเหนใจเปน จดเชอมโยงคว�มสมพนธในสงคม ซงผใหจะไดรบคว�มรสกทดเปนก�รตอบแทน Paul Bloom ผเชยวช�ญด�นจตวทย�ตองก�รชใหเหนอก แงมมหนง และขอควรระวงในก�รใชคว�มรสกในก�รแสดงคว�มสงส�รและคว�มเหนอก เหนใจเข�ม�เปนหลกสำ�คญในก�รตดสนใจ เรองต�งๆ ซงบ�งครงอ�จกอใหเกดผลกระทบม�กกว�ทคด โดยเฉพ�ะอย�งยงในก�รกำ�หนดนโยบ�ยภ�ครฐ เพอใหคว�มชวยเหลอประช�ชนในเรองต�งๆ และสงทอนตร�ยของคว�มเหนอกเหนใจ คออ�จสร�งคว�มเปนพวกเข�พวกเร� และเหนใจเฉพ�ะกลมคนทเร�พรอมจะเข�ใจเท�นน ขณะทผลกไสอกกลมใหไปอยอกด�น จนมองไมเหนคว�มเจบปวดทเกดขนอกฝง และนนอ�จทำ�ใหสงทเรมตนจ�กคว�มหวงดกลบกล�ยเปนคว�มโหดร�ยไดในทสด

DOCU M EN TARYPoverty, Inc.กำ�กบโดย Michael Matheson Miller

ภ�พยนตรส�รคดเรองนจะพ�เร�ไปสำ�รวจ อกด�นของ “คว�มด” ทกครงทเร�เหนภ�พพนททรกนด�ร ผคนอดอย�ก อ�จเกดคว�มรสกสงส�รและอย�กใหคว�มชวยเหลอจบใจ เมอมหนวยง�นพย�ย�มยนมอลงไปใหคว�มชวยเหลอผทกำ�ลงย�กลำ�บ�ก เร�กมกตองก�รใหก�รสนบสนนองคกรททำ�คว�มด แตแทจรงแลว สงต�งๆ ไปถงผรบอย�งไร และใครคอผทไดรบประโยชนทแทจรงกนแน ส�รคดนำ�เสนอ ผลกระทบทเกดขนจ�กก�รทำ�แคมเปญเพอตอสกบคว�มย�กจนของหนวยง�นต�งๆ ทมงหน�บรจ�คดวยก�รแจกข�วของเครองใชต�งๆ แตกลบทำ�ใหพวกเข�ยงจนลงไปกว�เดม และท�งออกของคว�มยงยนทแทจรงอ�จเปนก�รพฒน�คน ฝกอ�ชพ แลวสงเสรมใหพวกเข� ยนไดดวยตวของพวกเข�เอง

The Ask: For Business, For Philanthropy, For Everyday Living โดย Laura Fredricks

เมอมขอจำ�กดในก�รดำ�เนนก�รต�มคว�มฝน ก�รขอคว�มชวยเหลอเพอใหไดรบก�รสนบสนนจงเปนสงจำ�เปน ก�รรองขอจงเปนอกหนงทกษะพเศษทควรฝกฝน หนงเลมนใหร�ยละเอยด ทละขนตอนอย�งชดเจน ง�ย และอ�นสนก เปดเผยทงศลปะและหลกก�รท�งจตวทย�เพอทำ�ใหเร�ไดในสงทตองก�ร ไมว�สงนนจะเปนเงน เวล� อ�ชพ หรอแมแตชวตทดขน ซงตองเรมจ�กก�รเลกเกรงกลวตอคว�มผดหวง ก�รถกปฏเสธ และกล�เผชญกบโอก�สใหมในแบบทไมเคย ค�ดคดม�กอน พรอมสร�งคว�มเข�ใจและคว�มสมพนธทดกบเงน ทรพย�กรพนฐ�นของธรกจ ตลอดจนตอบคำ�ถ�มพนฐ�นทว� ทำ�ไมตองเปนเข� ทำ�ไมตองขอเดยวน และสงทขอนนจะเอ�ไปทำ�อะไร เมอเร�ตอบ 3 คำ�ถ�มนได นนหม�ยถงคำ�ตอบในท�งบวกทรออย และหม�ยถงคว�มพรอมทจะเตรยมก�รในขนตอนตอไป

พบกบวตถดบท�งคว�มคดเหล�นไดท TCDC Resource Center


MDIC : นวตกรรมและวสด

พบกบนวตกรรมและวสดสร�งสรรค ไดทชน 2 หอง Material & Design Innovation Center, TCDC

หากการแสดงนำาใจตอกนทดทสดในการอยรวมกนในสงคม คอการเคารพในสทธเสรภาพของตนเอง ปฏบตตามหนาท ทเหมาะสมกบบทบาทของตนทางสงคม รวมทงใหเกยรตและเคารพสทธและการมอยของบคคลอนในสงคมอยางเทาเทยมกนแลว สงหนงทจะชวยเพมพนและธำารงไวซงการแสดงออกถงนำาใจตอกน กคอการชวยใหผพการและผสงวยทมขอจำากดทางรางกาย สามารถใชชวตไดอยางเปนปกตตามทตองการ

เทคโนโลยม�กม�ยถกสร�งสรรคและววฒนขนสำ�หรบคนกลมดงกล�ว ตงแตก�รวจยด�นก�รปรบเปลยนพนธกรรมต�งๆ เพอสร�งนวตกรรมใหมท ใชไดจรงกบร�งก�ยมนษยอย�งปลอดภย ก�รนำ�องคคว�มรท�งจตวทย�และจตบำ�บดม�เพอเสรมสร�งคว�มแขงแกรงใหกบจตใจของกลมผปวย ผพก�ร และผสงวย ไปจนถงก�รพฒน� “อวยวะเทยม” ทมประสทธภ�พและเสมอนจรงม�กขน โดยล�สดสถ�บนเทคโนโลยแหงแมสซ�ชเซตส (เอมไอท) ของสหรฐอเมรก� เผยคว�มก�วหน�ล�สดของกลมวจยไบโอเมค�โทรนกส (Biomechatronics) ซงกำ�ลงคนคว�พฒน�อวยวะเทยมหล�ยชน โดยม จดมงหม�ยใหเทคโนโลยอวยวะเทยมก�วไกลและส�ม�รถทำ�ง�นไดอย�งเปนธรรมช�ต ผส�นกลมกลนเปนหนงเดยวกบระบบประส�ทและสมองของมนษย ศ�สตร�จ�รยฮวจ เฮอร หวหน�กลมวจยไบโอเมค�โทรนกสของ เอมไอทระบว� เร�กำ�ลงม�ถงจดเปลยนผ�นสำ�คญในหน�ประวตศ�สตรของมนษยช�ต โดยกำ�ลงจะก�วข�มก�รใชอวยวะเทยมททำ�ง�นแยกจ�กร�งก�ยของตนเอง ไปสก�รใชอวยวะ “ไบโอนก” ซงทำ�ง�นเลยนแบบกระดกและกล�มเนอต�มธรรมช�ต ซงจะเชอมตอเข�เปนสวนหนงของร�งก�ยอย�งแทจรง ศ�สตร�จ�รยเฮอรซงเสยข�ทงสองข�งจ�กอบตเหตระหว�งก�รปนเข� ไดเผยใหเหนข�เทยมไบโอนกทเข�พฒน�ขนม�ใชง�นเอง โดยอธบ�ยหลกก�รทำ�ง�นของมนว� เซนเซอรรบสญญ�ณคว�มเคลอนไหวทกล�มเนอข�สวนทยงเหลออย จะสอส�รกบข�เทยมในเวล�ทตองก�รขยบเดน ทำ�ใหข�เทยมไบโอนกเคลอนตวไปโดยใชกลไกททำ�ง�นคล�ยธรรมช�ตม�กทสด นอกจ�กน

ยงตองมก�รพฒน�ขนตอไปทมงสก�รทำ�ใหอวยวะเทยมส�ม�รถทำ�ในสงทอวยวะมนษยทวไปทำ�ไดง�ยโดยสญช�ตญ�ณ แตมคว�มซบซอนอย�งยงในเชงวศวกรรมใหไดเสยกอน ก�รใชข�เทยมไบโอนกก�วลงบนได นกวจยจะนำ�เซนเซอรแบบทใชในรถยนตขบเคลอนอตโนมตม�ตดตง เพอใหข�เทยมรบรสภ�พแวดลอมรอบทศท�ง และตดสนใจเคลอนไหวไดอย�งถกตอง เชนเดยวกบทสมองของมนษยมสวนคดสงก�รทวงท�ก�รว�งเท�ทบนไดขนตอไปอย�งรวดเรว ตงแตขณะทข�และเท�ยงอยเหนอบนได โดยก�รก�วลงบนไดแตละครง ขอเท�เทยมจะเคลอนไหวไมเหมอนกน ซงใหคว�มรสกในก�รเดนท เปนธรรมช�ตม�กกว� และจ�กก�รทดลองพบว� ผใชข�เทยมไบโอนกส�ม�รถเดนไดไกลขนและเรวขนกว�ก�รใสข�เทยมธรรมด� ขณะทอวยวะเทยมยคใหมอกประเภทหนง ซงกำ�ลงก�วข�มพรมแดนก�รแบงแยกร�งก�ยมนษยออกจ�กเครองจกรกล กคอโครงสร�งกระดก ภ�ยนอก (Exoskeleton) ซงกลมวจยของศ�สตร�จ�รยเฮอรและบรษท เอกชนอกหล�ยแหงกำ�ลงพฒน�เพอใชในวตถประสงคอน นอกเหนอจ�กก�รแกไขคว�มพก�ร โดยมงใหเปนโครงสร�งทคนทวไปส�ม�รถใชสวมใสภ�ยนอก เพอเพมประสทธภ�พในก�รทำ�ง�นของร�งก�ย เชน ชวยผอนแรงขณะเดนหรอยกของ

ทม�: บทคว�ม “อวยวะเทยมเข�สยค “ไบโอนก” ไรพรมแดนร�งก�ย-จกรกล” (15 กรกฎ�คม 2017) จ�ก bbc.com/thai

อวยวะเทยม…นำาใจยงใหญเพอผพการเรอง: กองบรรณ�ธก�ร

bbc.co

m/th

ai

bbc.co

m/th

ai

หมดปญหาหยบนตยสารไมทนสมครสมาชกรายปคาใชจายในการจดสง 200 บาท (12 เลม)

หรอสมครออนไลนไดทtcdc.or.th/creative_thailand

สมาชกใหมชอนามสกลเพศ ชาย

คร/อาจารย ผประกอบการ

หญง อาย อเมลโทรศพท โทรศพทมอถอ

สมาชกเกา (ตองการตออายสมาชก)

นกเรยน

ภาพยนตร

หมบาน/บรษท

เลขประจาตวผเสยภาษ เพอออกใบเสรจรบเงน

ศลปะการแสดงพพธภณฑ/หองแสดงงานวรรณกรรม/การพมพ/สอสงพมพ

โฆษณาแฟชน

การออกแบบโทรทศน/วทยการกระจายเสยง

สถาปตยกรรม ทองเทยว/โรงแรม/สายการบน หตถกรรม/งานฝมอ คาปลก/คาสง

ดนตร

อาหารการแพทย

ทศนศลป/การถายภาพโทรคมนาคมการเงน/ธนาคาร

ซอฟตแวร/แอนเมชน/วดโอเกม

นสต/นกศกษา นกออกแบบ/ครเอทฟ อาชพอสระ ขาราชการ/รฐวสาหกจพนกงานบรษท

อนๆ โปรดระบ

อนๆ โปรดระบ

จงหวดเลขท

หนวยงาน/แผนก

รหสไปรษณยซอย ถนน ตำบล/แขวง อำเภอ/เขต

หมบาน/บรษท

จงหวด

ตองการสมครสมาชกนตยสาร Creative Thailand ระยะเวลา 1 ป จำนวน 12 เลม

เชคสงจายศนยสรางสรรคงานออกแบบ พรอมใบสมครสมาชกโอนเงนเขาบญชออมทรพย ศนยสรางสรรคงานออกแบบ เลขทบญช 101-808967-0 ธนาคารกรงเทพ สาขาสำนกงานใหญสลม• แฟกซใบสมครพรอมหลกฐานการโอนเงนมาท 02-105-7450• หรอสงไปรษณยมาท ศนยสรางสรรคงานออกแบบ (Creative Thailand) อาคารไปรษณยกลาง 1160 ถนนเจรญกรง แขวงบางรก เขตบางรก กรงเทพมหานคร 10501• หรอแนบไฟลใบสมครพรอมหลกฐานการโอนเงนมาทอเมล [email protected]

สอบถามขอมลเพมเตมไดท 02-105-7400 ตอ 122

เรมตงแตฉบบเดอน โดยยนดเสยคาใชจายในการจดสงเปนจำนวนเงน 200 บาท

เลขทหนวยงาน/แผนก

รหสไปรษณยซอย ถนน ตำบล/แขวง อำเภอ/เขต

เหมอนทอยในการจดสง

ขอมลผสมครสมาชก

อาชพ

สาขา/อตสาหกรรมทเกยวของกบอาชพของทาน

ทอยในการจดสง

วธการชำระเงน

ทอยในการออกใบเสรจ

พบกบนตยสาร “คด” Creative Thailand ไดทร�นหนงสอ หองสมด สม�คม อ�ค�รสำ�นกง�น และร�นก�แฟใกลบ�น ในกรงเทพฯ เชยงใหม หวหน และจงหวดอนๆ รวมถง miniTCDC ดสถานทจดวางทงหมดไดท:www.tcdc.or.th/creativethailand/magazine/place

กรงเทพฯรานหนงสอ• Asia Books• Kinokuniya• B2S• แพรพทย� รานกาแฟ/รานอาหาร• Au Bon Pain• Starbucks• TOM N TOM’S COFFEE• True Coffee• Auntie Anne’s• Baskin Robbins• Coffee World• Mister Donut• Black Canyon• McCafe’• ดอยตง• Ninety four coffee• Puff & Pie• Red Mango• Iberry• Greyhound Cafe’• Amazon Cafe’• Chester’s Grill• Luv minibar พพธภณฑ/หอศลป• หอศลปวฒนธรรม แหงกรงเทพมห�นคร• มวเซยม สย�ม• อทย�นก�รเรยนร (TK park)• นำ�ทอง แกลเลอร สมาคม/หองสมด• ศนยศลปะน�น�ช�ต สม�คมฝรงเศส• หองสมดเนลสน เฮลส The Neilson Hays Library • หองสมด - นด�• สม�คมโฆษณ� แหงประเทศไทย• สม�คมธน�ค�รไทย• สม�คมสโมสรนกลงทน• หองสมด สสวท.• สม�คมหอก�รค�ไทย• สถ�บน• Wall Street Institute• Raffle Design Institute• Vision Swimming Academy เชยงใหม • woo cefe• Kagee• Ristresto lab• ท�แพอสต+ dibdee.binder • C.A.M.P ,MAYA• True Coffee ,หอสมด มช.• Punspace, นมม�นฯ• asama cafe• ม�ห�สมด (บ�นข�งวด)• see scape gallery• nimmanian club• 8 days a week• Bulbul book cafe’• Graph cafe’• Cefe de museum• local cafe Think park • Librarista• Artisan ววล�ย• paper spoon• ก�แฟรสนยม, หลง มช ท�งขนก�แล• The barn : Eatery Design• Book Republic• wake up หน�มอ• Fab cafe’• kum cafe คมเจ�บรรตน

• MAIIAM Contemporary Art Museum• ชวต ชว�• Minimeal Cafe• Impresso• Restr8to• Penguin Villa (Penguin Getto)• ก�แฟอ�ข� อ�ม� La Fattoria ส�ข�2 • Happy Hut ถ.นมม�นฯ • ร�ชดำ�เนน • Mai Bakery In Garden • Starbucks The Plaza• Yesterday Hotel • October • สรยนจนทร� นมม�นฯ ซอย 1 • ร�นมช�มชย (ก) • Cafe’de nimman • The Booksmith • ร�นช� (Drink Club) • Cotto Studio • Starbucks Nimmanhemin• Fern Forest Cafe’• 9th Street Cafe นมม�นฯ ซอย 9 • ดวงกมล (Duang Kamol) • Rustic & Blue - Handgrown • Produce & Artisan Food นมม�นฯ ซอย 9• หอนทรรศก�รศลปวฒนธรรม มช. หวหน • ร�นก�แฟ ชบชว� หวหน • อยเยน หวหน บลโคน • บ�นใกลวง • ภตต�ค�รมกรณ� • บ�นถวเยน @ แนบเคห�สน • ร�นอ�ห�รหวหน (โกท) • ก�แฟข�งบ�น • IL GELATO ITALIANO • Together Bakery & Cafe’• โรงแรม วรบระหวหน• Let’s Sea• โรมแรม ดน หวหน • เดอะรอค หวหน • บ�นจนทรฉ�ย • หวหน มนตร� รสอรท• ลน�ฮท รสอรท กระบ• Nakamanda Resort & Spa• Rawee Warin Resort & Spa• A little Handmade Shop ขอนแกน • Hug School of Creative Arts• ร�นสบส�น • ร�นก�แฟ คอฟฟ เดอ หล� (Coffee Der La) เชยงราย • ร�นหนงสอ herebookafe• ร�น Coffee Dad นครราชสมา • Hug station resort นครปฐม • ร�น Dipchoc Cafe นครสวรรค• ร�น Bitter Sweet นาน • ร�น Runway Coffee• ร�นคล�สสค โมเดล น�น

• ร�นก�แฟป�กซอย • ร�น Nan Coffee Bean ปาย/แมฮองสอน • ร�นคอฟฟอนเลฟ • ร�น all about coffee • ร�นป�ยหว�นบ�นนมสด • ร�นเลกเลก• ป�ยวม�นรสอรท พงงา• Niramaya Villa and Willness Resort• Ranyatavi Resort Phang Nga• The Sarojin เพชรบร• Grand Pacific Sovereign • Resort & Spa• DevaSom Hua Hin Resort ภเกต • ร�นหนง(สอ) ๒๕๒๑ ภเกต• The oddy Apartment & Hotel• At Panta Phuket• Banyan Tree Phuket• Le Meridien Phuket• Millienium Ressort Patong Phuket• Novotel Phuket Resort • Patong Paragon Resort & Spa Phuket • Sheraton grand Lagana Phuket• Sri wanwa Phuket Villa• Thanyapura ระยอง• Le Vimarn Cottage ลำาปาง • อ�ลมภ�งค เกสทเฮ�ส แอนด มอร ลำ�ป�ง• ร�นเอก�ลเต Egalite Bookshop • Lampang Art Center เลย • บ�นช�นเคยง• ม�เลยเด เกสตเฮ�ท ลพบร • ซนดคอฟฟ สมทรสงคราม/อมพวา• Baan Amphawa Resort and Spa สโขทย• Ananda Co.,Ltd. สราษฎรธาน• Muang Samui Spa Resort• Pavilion Samui Boutique Resort• The Sunset Beach Resort and Spa Taling ngam• Nora Beach Resort Samui อทยธาน• ร�นบคโทเปย Booktopia • Avatar Miracles


Local Wisdom : ภมความคด

แมจะเปนสงเลกๆ นอยๆ แตกสามารถสรางรอยยมกวางและความประทบใจไดเสมอ “นำาใจ” อาจฟงดเปนนามธรรม แตถาเราไมมองผานไป กอาจพบเหนรองรอยของนำาใจทรายลอมอยรอบตวเราเสมอ ในสงคมไทยตงแตโบราณมา ภาพแหงความเออเฟอเกอกลกนของคนในสงคมเกดขนอยางละเมยดละไม เปนธรรมชาต และสวยงามคลายภาพในฝน โดยหลายสงยงคงดำาเนนอยมาจนถงปจจบน เพยงแตอาจจะมรปแบบทเปลยนไปตามวถชวตของวนใหมเทานนเอง

เรอง: ปยะพร สวสดสงห

ตอนรบขบสโดยพนฐาน นบเปนธรรมเนยม ไทยแทแตโบร�ณท “ใครม�ถงเรอนช�นตอง ตอนรบ” คนไทยยมแยมแจมใส มอธย�ศยด ชอบทกท�ยปร�ศรย และตอนรบแขกผม�เยอน อยเสมอ ใครม�กประทบใจ อบอน และกล�ย เปนสวนสำ�คญสวนหนงททำ�ใหธรกจก�ร ทองเทยวและก�รบรก�รของไทยตดอนดบตนๆ ของโลกเสมอม� เพร�ะก�รมมตรไมตรเปนสง ทแสดงใหเหนถงนำ�จตนำ�ใจเปนด�นแรกกอน จะนำ�ไปสสงดอนๆ ทต�มม�

ขนเงนใสนำาททกบานตองม คนไทยในสมย กอนนยมเกบดอกมะลม�ลอยนำ�ฝนเยนชนใจ ทไดรองไวในตมหลงบ�น ขนเงนใสนำ�ฝนลอย ดอกมะลจงเปนสญลกษณแหงนำ�ใจทถกใชเพอ ตอนรบแขกผม�เยอนถงเรอนช�น หรอแมแต ผทสญจรผ�นไปม� กลนหอมและคว�มสวย บรสทธของดอกมะล ยงทำ�ใหนำ�ในขนเยน ชนใจ และทำ�ใหคนทไดดมนนห�ยเหนอยเปน ปลดทง

สำารบกบขาวกบการนงลอมวงกนขาว คนไทยมวฒนธรรมในก�รนงลอมวงกนข�ว ดวยกน บ�งบ�นนงลอมวงกนบนพนครว บ�งบ�นกออกไปลอมวงกนข�วนอกช�น บ�นของคนไทยสมยกอนจะปลกเรยงตดๆ กน ทำ�ใหมโอก�สไดไปม�ห�สกนเสมอๆ ห�ก วนไหนบ�นใครทำ�แกงม�กหนอย กจะตกไป แบงเพอนบ�น หรอแลกกบข�วกบปล�กนกน หรอห�กวนไหนมเพอนบ�นม�เยยมเยยนท บ�น กไมแคลวจะตองชวนนงลอมวงกนข�ว

up.ac.th


ทม�: Manner ฉบบท 6: ว�งตวอย�งไร เมอไปเปนแขก จ�ก fb.com/5000sMagazine / บทคว�ม “ก�รลงแขกเกยวข�ว” จ�ก rakbankerd.com / บทคว�ม “สบส�นประเพณลงแขกเกยวข�ว” จ�ก nationtv.tv / ประเพณก�รทอดผ�ป� จ�ก 9bkk.com / สำ�รบกบข�ว I ช�วเมอง ช�ววง จ�ก fb.com/ComeEatwithUs / taejai.com /volunteerspirit.org

ไปดวยกน เสมอนทกคนกเปนครอบครว เปน ญ�ตพนองของเร� สมกบคำ�ทกท�ยทไดรบ คว�มนยมอย�ง “ไปไหนม� กนข�วกนปล�ม� หรอยง”

งานบญทอดผาปาและงานบญทอดกฐน ประเพณก�รทำ�บญอกอย�งหนงของพทธศ�สนกชน ทมม�แตโบร�ณ มตงแตก�รทอดผ�ป� ททำ� ไดตลอดทงป ในแตละปทวดจะมก�รทอด ผ�ป�กครงกได เปนก�รทำ�บญโดยนำ�ผ�จวรไป ถว�ยพระโดยไมระบเจ�ะจงพระภกษทจะม�รบ ในปจจบนก�รทอดผ�ป�นยมนำ�กงไมม�ปกไว กล�งกระถ�งแลวนำ�ผ�สบง จวร ม�ผกแขวนไว อกทงยงมก�รแขวนสงของเครองใชต�งๆ ท จำ�เปนม�ถว�ยพระ สวนง�นบญทอดกฐนก คล�ยกนกบก�รทอดผ�ป� เพยงแตจะทำ�กน ปละครง โดยมชวงระยะเวล�กำ�หนด คอ ตงแต วนแรม 1 คำ� เดอน 11 ถงวนขน 15 คำ� เดอน 12 ง�นบญทอดผ�ป�และทอดกฐนน นบเปน ง�นบญใหญประจำ�ทกปทคนในหมบ�น ญ�ต พนอง จะสมครสม�นส�มคครวมแรงรวมใจ กนสร�งบญเพอถว�ยแกวดและผทสบทอด พระพทธศ�สน�

การลงแขกเกยวขาว นบเปนประเพณและ วฒนธรรมแหงคว�มเออเฟอ เผอแผของ สงคมไทย ก�รลงแขกเกยวข�วนอกจ�กจะ แสดงใหเหนภ�พของสงคมและชมชนทต�ง พงพ�อ�ศยกนแลว ยงเปนก�รมอบนำ�ใจทม ใหกน ดวยก�รชวยกนคนละไมละมอ ทำ�ให ง�นๆ หนงสำ�เรจลลวง นบเปนประเพณอน งดง�มทสร�งทงคว�มรก คว�มสมครสม�น ส�มคคกน และยงเปนโอก�สทดใหคนในชมชน ไดม�พดคยแลกเปลยนทศนคตระหว�งกน ชวยใหญ�ตทอยไกลกนไดกลบม�พบปะกน อกดวย โดยเมอมก�ร “ลงแขกรวมแรง” แลว เมอมคนม�ชวยเร�เปนก�รตอบแทนหลงจ�ก ทเร�เคยไปชวยไวจะเรยกว� “ลงแขกคนนำ�ใจ” เปนขนบทนอกจ�กจะชวยส�นสมพนธคนใน ชมชน กยงสร�งคว�มสนกสน�น เกดเปน วฒนธรรมก�รขบรองเพลงระหว�งเกยวข�ว อย�งเพลงเตนกำ�รำ�เคยว ดวยก�รถอเคยว ยำ�เท�ตบมอไปต�มจงหวะ เพอใหเกดคว�ม

สนกสน�น ผอนคล�ย คล�ยคว�มเหนอยล� จ�กง�น และยงถอเปนก�รเกยวพ�ร�สกนของ คนหนมส�วสมยกอน โดยปจจบนก�รลงแขก ยงถกนำ�ม�ปรบใชในก�รขอแรงเพอก�รทำ� ส�ธ�รณะประโยชนอนๆ ไดแก ก�รสร�งศ�ล� วด หรอก�รขดสระนำ�ของหมบ�น เปนตน

การบำาเพญประโยชนในวชาลกเสอ- เนตรนาร ชวโมงเรยนวช�ลกเสอ เนตรน�ร หรอยวก�ช�ดในหล�ยๆ โรงเรยน ปลกฝงให เดกๆ มคว�มเอออ�ทรตอผอน มนำ�ใจ เกอกลกน สอนใหรนพไดดแลรนนอง และรจก ก�รทำ�ง�นเพอส�ธ�รณะประโยชน อย�งท โรงเรยนมหดลวทย�นสรณ มก�รจดเปนค�ย บำ�เพญประโยชน “พชวยนอง” “เพอนชวยเพอน” ทเปนกจกรรมบรณ�ก�รคว�มรด�นวทย�ศ�สตร และคณตศ�สตรสอนใหกนอกดวย

คายอาสาพฒนา โครงก�รค�ยอ�ส� ไมว� จะเปนในมห�วทย�ลย หรอโครงก�รทจดตงขน เฉพ�ะกจ ลวนแตเปนก�รแสดงถงนำ�ใจทมให กนและกน ค�ยอ�ส�มหล�กหล�ยรปแบบ ขนอยกบคว�มสนใจและคว�มถนดของ สม�ชก ทงเรองเกยวกบธรรมช�ต เชน ก�ร ปลกป�ตนนำ� สร�งฝ�ยกนนำ� หรอง�น เกยวกบสงคมและก�รศกษ� เชน ก�รสร�ง และปรบปรงอ�ค�รเรยน หรอค�ยสอนหนงสอ ใหนองๆ การลกใหเดก หญงตงครรภ คนชรา

พระภกษ นงบนรถสาธารณะ ป�ยสญลกษณ บนรถส�ธ�รณะประจำ�ท�ง ทงรถเมล รถไฟฟ� บทเอส รถไฟฟ�ใตดน มกจะมป�ยขอให แบงปนทนงใหกบเดก หญงตงครรภ คนชร� และพระสงฆ เปนก�รสร�งนสยในก�รเออเฟอ ซงกนและกนใหกบคนในสงคมไทย ปลกฝงให เดกๆ เตบโตไปพรอมกบก�รเรยนรถงก�รม นำ�ใจตอผอน โดยเรมจ�กสงเลกๆ นอยท ส�ม�รถทำ�ไดง�ยๆ ในชวตประจำ�วน

เครอขายจตอาสา หลงจ�กปพ.ศ. 2547 ท เกดภยท�งธรรมช�ตอย�งคลนยกษสน�ม ทำ�ใหเร�ไดเหนนำ�ใจของคนไทยทหลงไหลไป

ชวยเหลอเพอนรวมช�ตและช�วต�งช�ตอย�ง เสยสละ กอเกดเปนเครอข�ยทแนนหน�และ มพลงม�กยงขน เครอข�ยจตอ�ส�เหล�นจะ ดำ�เนนก�รจดก�รง�นด�นอ�ส�สมครอย�ง ตอเ นองทงในสถ�นก�รณภยพบต และ สถ�นก�รณปกต โดยมงจดก�รขอมลและระบบ เชอมตอระหว�งผใหและผรบใหมประสทธภ�พ มก�รขบเคลอนนโยบ�ยและม�ตรก�รด�น จตอ�ส� ซงเปนก�รทำ�ง�นตงแตตนท�ง มก�ร รณรงคและเผยแพรง�นจตอ�ส�ดวยก�ร สอส�รทหล�กหล�ย นอกจ�กนนยงเนนก�ร สงเสรมประส�นง�นและพฒน�ศกยภ�พ ภ�คสวนต�งๆ เพอก�รขบเคลอนง�นจตอ�ส� และก�รปฏบตง�นในสวนต�งๆ ทเกยวของ ตลอดจนชวยระดมทนเพอก�รทำ�ง�นด�น จตอ�ส�ทยงยน

การระดมทนออนไลน เมอโลกออนไลน เปดท�งใหเร�แสดงนำ�ใจไดง�ยยงขน เวบไซต อย�ง taejai.com จงนบเปนอกหนงชองท�ง เพอก�รชวยเหลอกนของกลมคนทอย�กทำ� เรองดๆ ใหกบสงคม โดยเทใจทำ�หน�ทเปน ตวกล�งในก�รเปดระดมทนออนไลน ใหกบ โครงก�รทเนนคว�มคดสร�งสรรค ส�ม�รถ สร�งประโยชนไดชดเจน วดผลไดจรง และม ประสทธภ�พ ตวอย�งโครงก�รทระดมทน สำ�เรจ เชน โครงก�รอ�ห�รชวยหม�ปวย โครงก�รเตยงลมชวยเหลอผปวยจตเวชตดเตยง โครงก�รจดซอชดย�ส�มญคนไรทพง และ โครงก�รสงหนงสอใหโรงเรยนทถกนำ�ทวม ภ�คใต เปนตน โดยแทบทกโครงก�รของเทใจ ไดรบก�รระดมทนจ�กคนใจบญม�กกว� เป�หม�ยทตงไว ปจจบนเวบไซตส�ม�รถ สะสมยอดบรจ�คไดทงหมด 43,158,892 บ�ท จ�กจำ�นวนผบรจ�คทงหมด 15,475 คน และม โครงก�รทระดมทนสำ�เรจแลวกว� 236 โครงก�ร


Cover Story : เรองจากปก

HELLO NAM JAIนำาใจไทยหายไปไหน

เรอง: อภชญ บศยศร


“ไปไหนมา…กนขาวกนปลาหรอยง” ประโยคพนๆ ทเลาขานกนวาเปน เอกลกษณทางนำ า ใจของคนไทย แสดงออกถงความเปนหวงเปนใย และความเออเฟอทมตอกน แตทกอยางลวนตงบนความแปรเปลยน เชนเดยวกบนสยใจคอของคนไทยทกคงหน ไมพนความจรงในเรองน เพราะแทบ ทกครงในเวลาทนวของเรากำาลงเลอนฟดบนหนาจอโทรศพทมอถอ หรอ ใชนวกดไลปมชองโทรทศนเพอเสพขาวสาร เรามกจะไดเหนขาวการทะเลาะววาทของผคนในสงคม และหลายครงทคกรณมกพดดวยความบนดาล โทสะจนกลายสำานวนทคนหอยาง “เปนคนไทยหรอเปลา มนำาใจบางไหม” ทงหมดนไดกลายเปนคำาถามทนาสนใจวาปจจบน “นำาใจไทย” ยงคงมอยจรง หรอไดแหงเหอดระเหดหายไปจากสงคมเสยแลว

นาใจไทยคอวถไทยแตดงเดมเมอเร�พดถงนำ�ใจ นนหม�ยถงเร�กำ�ลงพดถงสงทเปนน�มธรรมอนเกดขนจ�กก�รทบซอนกนของหล�ยๆ องคประกอบ อ�ท ภมประเทศ ประวตศ�สตร และวถดงเดมของบรรพบรษของแตละพนท ก�รแสดงออกถงคว�มมนำ�ใจในพนทหนง อ�จจะไมเปนทยอมรบในอกพนทหนงกได เชน ก�รยมง�ยของคนไทยทแสดงถงคว�มมไมตร ขณะเดยวกนในสงคมของคนรสเซย หรอยโรปบ�งประเทศ ก�รยมโดยไมมเหตผล อ�จทำ�ใหเข�รสกว�กำ�ลงโดนดถกได ดงนน กอนทเร�จะต�มห�นำ�ใจไทยทห�ยไป เร�จงควรเรมจ�กก�รตงคำ�ถ�มว�แทจรงแลว นำ�ใจไทยมหน�ต�เปนอย�งไร ห�กว�กนตรงต�มตวอกษร คำ�ว� ‘นำ�ใจ’ ต�ม คว�มหม�ยของพจน�นกรม ฉบบร�ชบณฑตยสถ�น พ.ศ. 2554 คว�มหม�ยของนำ�ใจคอ ใจแทๆ ความรสกนกคดจรงๆ เชน อยดวยกนไมน�นก เหนนำ�ใจว�เข�เปนคนอย�งไร, ความจรงใจ เชน เร�เหนว�เข�มนำ�ใจกบเร� ไมเคยหลอกลวง เร�เลย, นสยใจคอ เชน นำ�ใจช�ย นำ�ใจหญง, ความเอออาทร เชน เข�เปนคนมนำ�ใจ เธอช�งแลงนำ�ใจ


น�สงเกตว� เหตทใชคำ�ว� นำ� และ แลง ม�รวมใชเพอแสดงคว�มหม�ยถง “นสย” มคว�มเปนไปไดว�ม�จ�กวถไทยแตดงเดมท ทกภมภ�คมคว�มผกพนกบส�ยนำ� ดวยเพร�ะมลมนำ�ใหญนอยรวมกนม�กกว� 1,400 แหง ทวประเทศทำ�ใหร�กวฒนธรรม วถปฏบต ตลอดจนธรรมเนยมประเพณของแตละชมชนพฒน�จ�กก�รใชชวตต�มลมนำ�เปนหลก ยอนไปยงวถไทยดงเดมกอนยคโลก�ภวฒน ในสมยนนก�รตดตอสอส�รยงมคว�มย�กลำ�บ�ก เพยงแคจะเดนท�งไปม�ห�สกนจ�กหมบ�นหนง ไปอกหมบ�นยงดเปนเรองใหญ แตละชมชนจงมก�รเตบโตท�งเอกลกษณของทองถน ผคนทอ�ศยอยใกลชดกนจงมคว�มสมพนธแบบหลวมๆ อย�งเหนยวแนน คอ อยกนอย�งสบ�ยๆ ถอยท ถอยอ�ศยแตคอยดแล ชวยเหลอซงกนและกน ย�มใดทมก�รเกยวข�วกจะเรยกพวกพองต�มกนไปลงแขกเกยวข�ว ย�มใดทมง�นบญผคนในหมบ�นกจะรบม�ชวยเหลอโดยแทบมตอง เอยป�กขอ แตเพร�ะก�รพงพงธรรมช�ตเปนหลก จงมบ�งในบ�งคร�วทเกดภยพบต ทำ�ใหอ�ห�ร

ข�ดแคลน แตกจะมธรรมเนยมทจะชวยเหลอเกอกลกนระหว�งชมชน อย�งเชน ในภ�คอส�นจะมธรรมเนยมเรยกว� ปล�แดกแลกข�ว คอ ก�รขอแลกเปลยนของทข�ด แมในบ�งครงอกฝ�ยจะไมไดข�ดแคลน หรอตองก�รของทจะแลก แตเมอมคนต�งถนม�ขอแบง กเปนธรรมเนยมทจะตองให วฒนธรรม ‘ปล�แดกแลกข�ว’ จงเปนเหมอนกระจกสะทอนภ�พสงคมไทยดงเดมทผคนเนนก�รแบงปนกนไปกน ไมไดมงเนนแลกซอข�ยเพอทำ�กำ�ไรในเชงธรกจ หรอในบ�งครงห�กปใดน�ลมข�วไมพอกน คนในชมชนกจะไปเยยมญ�ตในพนททน�ด โดยจะเอ�ปล�ร� เสอ หมอน หรอผ� ไปเปน “ของฝ�กของตอน” แลวจะเอยป�กขอข�วไปกน ในท�งกลบกนห�กอกฝ�ยข�วน�ไมด กจะเตรยม “ของฝ�กของตอน” ไปห�อกฝ�ยหมนเวยน ผลดเปลยนกนไป วถแลกเปลยนแบงปนกนระหว�งชมชน เปนเครองก�รนตถงก�รมข�วปล�ทไมอดอย�ก ทกคนส�ม�รถอยมชวตทพอเพยงโดยไมตองมงสะสมทรพยสน และผลพลอยไดทสำ�คญอกประก�รหนงกคอ นสยใจคอของคนในชมชนก

ยงไดรบก�รบมเพ�ะจ�กรนสรน ในก�รเรยนรทจะแบงปน และมนำ�ใจเออเฟอตอกน

วถไทยเปลยนไป นาใจกเปลยนแปลงดเหมอนว�กระแสลมแหงคว�มเจรญของโลก ทรนแรงไดถ�โถมวถนำ�ใจไทยม�โดยตลอด ดงทปร�กฏในบทคว�ม “ก�รวเคร�ะหเอกลกษณ วฒนธรรมไทย” ของศ�สตร�จ�รยพเศษ ดร. เอกวทย ณ ถล�ง ทกล�วว� ตงแตชวงปพ.ศ. 2520 สภ�พคว�มเปนอยของครอบครว และวถของผคน ในชมชนเรมมคว�ม “แปลกแยก” เกดขน และม�กขนเรอยๆ เมอตวเลขจดพเข�ม�มบทบ�ทเปนตวชวดม�ตรฐ�นคว�มเปนอยของประช�ชน วถคนไทยจ�กเดมทเปนชมชนเกษตรกรรม กเรมผนแปร มงสภ�คอตส�หกรรมม�กขน เสนท�งนำ� ลำ�คลอง หนองบงหล�ยแหงจงถกแทนทดวยถนนหนท�ง เพอใหก�รเดนท�งขนสงสะดวกสบ�ยม�กขน สภ�พเดมของภมศ�สตร และวถชมชนถกปรบเปลยน อย�งรวดเรว แตผลพวงจ�กคว�มสะดวกสบ�ยและคณภ�พชวตต�มม�ตรฐ�นตะวนตกทพฒน�ขนในชวงไมกสบปทผ�นม� ไดสงผลใหนสยของ


คนเจเนอเรชนใหมมงยดคว�มตองก�รสวนตวม�กขน เพร�ะพวกเข�เหล�นนไมมโอก�สเรยนรคว�มสำ�คญของก�รเอออ�ทรและแบงปน กในเมอรปแบบเศรษฐกจทกวนนใชเงนเพอแลกซอสงของ ทกอย�งส�ม�รถห�ไดง�ยทร�นสะดวกซอ หรอคลกสงสนค�ออนไลนผ�นหน�จอมอถอกม� สงถงหน�บ�นอย�งรวดเรว ดวยเหตนวถไทย ทสำ�คญเชน ปล�แดกแลกข�ว กยอมคอยๆ จ�งห�ยไป ก�รแบงปนกนเรมหมดคว�มสำ�คญ คว�มเอออ�ทรกำ�ลงกล�ยเปนสวนเกนของชวตสมยใหม ม.ร.ว. คกฤทธ ปร�โมช ไดกล�วไว ณ มห�วทย�ลยเชยงใหม เมอป พ.ศ. 2513 โดยมคว�มตอนหนงว� “...สงคมไทยเปนสงคมทมลกษณะสบสน ข�ดคว�มอยตว ก�รเปลยนแปลงเกดขนไมหยดยง เปรยบเสมอนเรอทกำ�ลงอยในกระแสอนเชยวกร�ก ยงไมรว�จะลอยลองไป ท�งไหน นอกจ�กก�ลเวล�นนทจะบอกไดว� คว�มเปลยนแปลงของสงคมจะหนไปท�งทศใด...” แมถอยคำ�นจะเออนเอยม�น�นหล�ยสบป ทว�นบวนยงพสจนจนแจมแจงแลวว�คว�มกงวลของ ม.ร.ว. คกฤทธ ปร�โมช ในครงนนไมไดเกนจรงเหนอจนตน�ก�รแตอย�งใด ห�กเร�สงเกตคว�มเปลยนแปลงของวถไทยทเกดขนอย�งรวดเรว โดยไรทศท�ง ทำ�ใหปจจบนประเทศไทยมจำ�นวนผใชสอโซเชยลมเดยอนดบตนๆ ของโลก แตกยงคงคว�มเชอในเรองทรงเจ�เข�ผ คนไทยรบเรงในก�รขบรถจนเกดอบตเหตบนทองถนนตดอนดบตนของโลก ทงๆ ทมภ�พลกษณว�คนไทยมนสยใจเยน สบ�ยๆ หรอก�รใชถอยคำ�วพ�กษวจ�รณอย�งรนแรงไปม�ในโซเชยลมเดย ทงทนย�มของเร�คอคว�มเปนผรกสงบ ในมมหนง คว�มขดแยงของภ�พลกษณคนไทย และสงทเกดจรงในสงคมขณะน จงสะทอนผนผวนของนำ�ใจไทยไดเปนอย�งด

เมอสงคมไทยอาง “นาใจ” มาใชในทางทผดทกวนน นำ�ใจไทย มกถกหยบยกม�ใชอย�ง พรำ�เพรอ โดยมจดประสงคเพอเปนขอเรยกรองสำ�หรบใหตนและพวกพองไดรบผลประโยชนเหนออกฝ�ย อย�งเชนกรณลกค�ของตล�ด แหงหนงไปจอดรถหน�บ�นจนเกดเหตเจ�ของบ�นออกม�ใชขว�นฟนไปทรถยนตของลกค�ตล�ด

เสยห�ย ท�งผข�ยในตล�ดไดรบทำ�ก�รถ�ยคลปและแชรบนโซเชยลมเดยอย�งวองไว พรอมนำ�เสนอดวยมมมองทว�เจ�ของบ�นช�งแลงนำ�ใจ จอดรถหน�บ�นไมน�นไมควรทำ�ถงขน�ดนน ดวยอ�รมณรวมของผเข�ชมคลป จงไดมก�รแชรออกไปอย�งลนหล�ม ในระยะแรกมเสยงวพ�กษวจ�รณถงนำ�ใจเจ�ของบ�น ทมทงเหนดวยและไมเหนดวย แลวผลสดท�ย เรองร�วกจบแบบกลบต�ลปตร ในมมทเจ�ของตล�ดนนทำ�ผดกฎหม�ย จนนำ�ไปสคำ�สงศ�ลทใหปดตล�ดในทสด แตกระนนผข�ยทงหล�ยต�งกยงพย�ย�มออกม�เรยกรองคว�มเหนใจทจะขอค�ข�ยในพนทเดมตอไป ขณะเดยวกนผคนในสงคมโซเชยลมเดย เมอไดเหนคลปทอพโหลดบนหน�จอโทรศพท มอถอ พวกเข�เหล�นนกมกสวมวญญ�ณเปน ผพพ�กษ�และอยก�รอนเทอรเนต สบเส�ะห�ขอมล พรอมวพ�กษวจ�รณบคคลในคลปดวยถอยคำ�ทรนแรงหย�บค�ย เมอพจ�รณ�แลว น�ตงคำ�ถ�มว�ผททำ�หน�ทถ�ยทอดเรองร�ว และผทวพ�กษผอนนน แทจรงกำ�ลงทำ�สงทแลงนำ�ใจอยหรอไม

ในมมมองของนำ�ใจในพระพทธศ�สน� อ�จจะเปนมมมองทน�สนใจและนำ�ม�ปรบใชในสงคมทกวนนได ใน บ�ล จตกก. อำ. ๒๑/๔๒/๓๒. กล�วถง สงคหวตถ หรอ ธรรมเปนทตงแหงก�รสงเคร�ะหสประก�ร ไดแก ท�น (ก�รให) เปยยวชชะ (ก�รพดถอยคำ�อนเปนทรก) อตถจรย� (ก�รประพฤตประโยชน) สม�นตต� (คว�มมตนเสมอกน) ห�กเร�ใชองคประกอบต�มนเพอวดก�รกระทำ�ว�ผใดมนำ�ใจ เชอว�แทบทกคนท ใชโซเชยลมเดยสำ�หรบวพ�กษวจ�รณอย�งเม�มนนนสอบตกในคว�มเปนผมนำ�ใจ ทาอะไรตามใจคอไทยแท?เมอเศรษฐกจและวถผคนทวนว�ยม�กขน ผนวกกบจำ�นวนประช�กรทเพมสงขน ก�รมนำ�ใจเพยงอย�งเดยว อ�จจะไมเพยงพอ สงสำ�คญในก�รอยรวมกน อ�ท ก�รรหน�ทตนเอง ก�รเค�รพกฎระเบยบ ก�รเค�รพสทธผอน หรอก�รมคว�มรบผดชอบตอสงคมสวนรวม กำ�ลงมบทบ�ทในก�รสร�งคว�มสงบรมเยนในก�รอยรวมกนม�กกว� เร�ปฏเสธไมไดเลยว� ทกวฒนธรรมมทงขอดและขอเสย นำ�ใจไทยกเชนกน ในแงมมหนง


นำ�ใจทำ�ใหเกดก�รเอออ�ทร แบงปนกน แตในขณะเดยวกน เมอใชนำ�ใจไปในท�งทผด กทำ�ใหเกดวฒนธรรม ‘หยวนๆ กนไป’ ในบ�งครง บ�งคร�ว ก�รหยวนกนบ�งแมเปนสงทควรสำ�หรบบ�งโอก�ส แตห�กกระทำ�บอยครงแลว ยอมกอใหเกดคว�มรสกว� ใครๆ กทำ�กนเปนเรองธรรมด� อ�ท ก�รขบรถจกรย�นยนตบนท�งเท� หรอขบยอนศร และเปดไฟสง ซงเปน สงทผดกฎหม�ย แตปจจบนกล�ยเปนเรอง

ธรรมด�ไปแลว ทงทยอนกลบไปเมอสกยสบปกอน ก�รขบขจกรย�นยนตแบบต�มใจขน�ดนอ�จพบเหนไมบอยครงเท�ในปจจบน กรณเหตก�รณทยกตวอย�งกคอ ในชวงกร�บถว�ยบงคมพระบรมศพพระบ�ทสมเดจพระปรมนทรมห�ภมพลอดลยเดช ในพระบรมมห�ร�ชวง เร�จะไดเหนข�วผมนำ�ใจจ�กทกส�รทศม�รวมกนแจกนำ�และอ�ห�ร แกผม� กร�บบงคมพระบรมศพ ทว�เร�กจะไดเหนภ�พ

ข�วคว�มน�สะเทอนใจของปรม�ณขยะทผคน ทงไวกล�ดเกลอนทวทกมมถนน ในชวงเวล�นนหล�ยคนเออนเอยคำ�สอนของพอ แตว�ใน ขณะเดยวกนผคนจำ�นวนไมนอยไมไดนำ�คำ�ของพอม�ปรบใชในชวตประจำ�วนเลยแมแตนอย เมอกล�วถงก�รสอนคนไทยใหรจกรบผดชอบและเค�รพกฎหม�ย กยงดเปนเหมอนย�ขมทผใหญจำ�นวนไมนอยมกชอบพดปดไปทอย�งรวดเรวว� เปนไปไมไดหรอก ทำ�ต�มใจคอไทยแท แตในคว�มจรงแลวประเทศญปน ซงเปนประเทศทผคนมวนย ปฏบตต�มกฎระเบยบ และรกษ�คว�มสะอ�ดบ�นเมองไดอย�งสดยอดนน ครงหนงกมปญห�ทคล�ยคลงกบเร�ในขณะน ในร�ยก�รหนงท�งชอง TBS ของญปน ไดนำ�เสนอเรองร�วในอดตของญปน ทแมแตผชมในหองสงยงประหล�ดใจ โดยในชวงป ค.ศ. 1963 อนเปนชวงเวล�ทเศรษฐกจของประเทศญปนเตบโตอย�งรวดเรว ทว�ผคนในชวงเวล�นนกลบข�ดระเบยบวนย มพฤตกรรมค�ยหม�กฝรง ทงขยะไมเปนทเอ�เสยเลย แตเพร�ะประเทศญปนกำ�ลงจะตองทำ�หน�ทเจ�ภ�พกฬ�โอลมปกในป ค.ศ.1964 รฐบ�ลจงรณรงคอย�งหนกในก�รเปลยนพฤตกรรมของประช�ชนตวเอง ใหมระเบยบวนยในก�รจดก�รขยะอย�งถกตอง ดวยคว�มเอ�จรงเอ�จงในก�รรณรงคอย�งย�วน�น คว�มเคยชนในก�รปฏบตต�มกฎระเบยบ และรกษ�คว�มสะอ�ดบ�นเมองอย�งหมดจดกคอยๆ ซมซบจนกล�ยเปนดเอนเอของคนญปนในปจจบนไปแลว หรออกกรณตวอย�งทชดเจนทสด คอประเทศจน ทมปญห�ในเรองผคนไรซงก�รเค�รพกฎกตก�ม�รย�ทอย�งรนแรงอนดบตนๆ ของโลก จนภ�ยหลงรฐบ�ลจนจงไดรเรมใชวธก�ร “คะแนนท�งสงคม” (Social Credit) ซงรฐบ�ลจะเกบขอมลกจกรรมของประช�กรทกคนใน แตละวน ห�กใครทำ�ผดฝ�ฝนกฎระเบยบกจะถกหกคะแนนไปเรอยๆ โดยจะมบทลงโทษในก�รห�มขนเครองบน และใชบรก�รรถไฟคว�มเรวสง หลงจ�กทม�ตรก�รนถกนำ�ม�ใชดำ�เนนก�รตงแตวนท 1 พฤษภ�คมทผ�นม� ถงแมจะเปนเพยงก�รทดลองใชในบ�งสวน แตกสงผลใหช�วจนม�กกว� 10 ล�นคน ถกระงบก�รซอตวเครองบน และซอตวรถไฟชนธรกจเปนท เรยบรอยแลว

Photo

by H

irata

Minoru on

japa

ntim

es.co.jp

กจกรรมทำ�คว�มสะอ�ดและก�รรณรงคครงใหญในญปน ปค.ศ.1964

วนท 14 มถน�ยน ค.ศ. 2014 รฐบ�ลจนประก�ศแผนก�รบงคบใชระบบคะแนนท�งสงคมเปนครงแรก

Photo

by Kev

in H

ong

on w

ired.co

.uk


ก�รมวสยทศนท ชดเจน และเอ�จรงเอ�จง ของรฐบ�ลจนยคใหมจงเปนทน�จบต�ว�จะส�ม�รถเปลยนวถผคนไดอย�งรวดเรวภ�ยในเวล�ไมน�น เมอหนม�มองยอนกลบม�ทประเทศไทย อ�จเกดคว�มรสกว�ก�รเปลยนแปลงคนไมน�จะเกดขนไดจรง แตอย�ลมว� ก�รพดสวสด หรอก�รยนตรงเค�รพธงช�ตในเวล�แปดโมงเช�และหกโมงเยน กเพงเรมมในยคสมยทจอมพล ป.พบลสงคร�ม ดำ�รงตำ�แหนงน�ยกรฐมนตร แตกซมซบจนกล�ยเปนวฒนธรรมทคนไทยทกคนทำ�โดยอตโนมตไมมคว�มเคอะเขนแตอย�งใด ดงนนก�รเปลยนแปลงวถคนไทยใหรจกหน�ท เค�รพกฎหม�ยและสทธของผอนใหม�กขน กน�จะพอมคว�มหวงอย

นาใจไทย เพยงแครอวนตนรอกครงแมในขณะน ทศท�งของวถไทยยงอยท�มกล�งคว�มเปลยนแปลงทไรทศท�ง ระบบระเบยบ กฎเกณฑยงคงถกท�ท�ยทกวน ไมนบถงปญห�คว�มย�กลำ�บ�กในก�รทำ�ม�ห�กน จนผคน เรยกข�นว�เปนยครวยกระจก จนกระจ�ย แตแม คนไทยจะอยในชวงย�กลำ�บ�กจนร�วกบว�ก�รเรยกรองนำ�ใจในเวล�นดเปนเรองไรส�ระ ทว�จ�กกรณโครงก�ร “ก�วคนละก�ว เพอ 11 โรงพย�บ�ล” ทนกรอง ตน บอดสแลม วงระดมเงนชวยเหลอโรงพย�บ�ล และจดซออปกรณก�รแพทย ทคนในประเทศต�งตนตว และชวยกนจนไดยอดบรจ�คม�กกว�หนงพนล�นบ�ท หรอกรณก�รเกดนำ�ทวมใหญในป พ.ศ. 2554 ทคนไทยต�งแสดงนำ�ใจ ชวยเหลอเกอกลกน

ดวยกรณทหยบยกม�นอ�จกล�วไดว� นำ�ใจไทยเปนเหมอนเสอหลบ ทปลกใหตนไดตลอดเวล�ในย�มทมเหตร�ยอย�งกระชนชด คว�มกระพรองกระแพรง คว�มผดพล�ดในนำ�ใจยอมเกดขนต�มศกยภ�พทพอจะม แตก�รพรอมใจชวยเหลอกน ท�มกล�งคว�มไมพรอมอะไรเลยนละ ทเปนเสนหและสสนของคนไทยในอกรปแบบหนงซงรอก�รตนรและลงมอทำ� สดท�ยแลวห�กเร�ตองก�รใหคำ �ว � “นำ�ใจไทย” เกดขนไดอย�งยงยนจรง ส�ม�รถเรมจ�กสงเลกๆ และเรยบง�ย เชน เข�หองนำ�ส�ธ�รณะกคดถงคนทกำ�ลงจะเข�ตอจ�กเร� หรอเกบขยะของตวเองม�ทงทบ�น เปนตน เพร�ะบ�งทเมอเร�ทกคนรบผดชอบในก�รกระทำ�ของตวเร�เองแลว ผคนในสงคมอ�จจะแทบไมตองเรยกรอง “นำ�ใจ” กนอกตอไปเลยกเปนได

ทม�: พจน�นกรม ฉบบร�ชบณฑตยสถ�น พ.ศ. ๒๕๕๔ / บทคว�ม “ส�ยนำ�สงคร�มคนำ�โขงส�ยเลอดใหญอส�น ร�กฐ�นวฒนธรรมปล�แดก” โดย ววฒน พนธวฒย�นนท จ�ก หนงสอ “วถไทยกบส�ยนำ�”/ บทคว�ม ก�รวเคร�ะหเอกลกษณวฒนธรรมไทย โดย ศ�สตร�จ�รยพเศษ ดร. เอกวทย ณ ถล�ง / บทคว�ม “วกฤตเชงคณค�กบมมมองด�นมนษยศ�สตร” โดย ชวน เพชรแกว จ�ก ว�รส�รมนษยศ�สตรและสงคมศ�สตร ฉบบวนท 14/5/2558 ท�ง e-journal.sru.ac.th, ร�ยก�ร 教えてもらう前と後 ชอง TBS เผยแพรและแปลภ�ษ�ไทยท�ง www.facebook.com/JapaneseBaobao/videos/806797536175967/ หนงสอ พทธวจน หมวดธรรม ฉบบ 13 ท�น (ก�รให) ป พ.ศ. 2557 / บทคว�ม “China has started ranking citizens with a creepy ‘social credit’ system-here’s what you can do wrong, and the embarrassing, demeaning ways they can punnish you.” โดย Alexandra Ma จ�ก www.bussinessinsider.com


Insight : อนไซต

“หากปรารถนาใหผอนทำาสงใดกบทาน ทานกควรทำาสงนนกบพวกเขาเชนกน” คอความเชอเชงศลธรรมอนหนกแนนของนกธรรมชาตวทยาเลองชอนามวาชารลส ดารวน (Charles Darwin) คนเดยวกบเจาของทฤษฎคดสรรตามธรรมชาต ทวาดวยกระบวนการคดเลอกสงมชวตตามความสามารถในการเอาตวรอดและสบพนธ ซงหากพจารณาจากคำาวา “เอาตวรอด” กยอมไมเหนถงความสอดคลองกบพฤตกรรมเหนแกผอนในประโยคขางตน แมแตนอย แลวจะเปนไปไดหรอทมนษยจะทำาเพอคนอนกอนตวเอง หรอแทจรงแลว เราเปนเพยงสงมชวตเผาพนธหนงท เหนแกตวอยางมาก จนสามารถขนมากมอำานาจเหนอสงมชวตอนๆ ในโลกทงมวล

เพราะรก (ตวเอง)… คอการใหไมเคล กเซลน (Michael Ghiselin) คอหนงในนกทฤษฎววฒน�ก�รทพย�ย�มชใหเหนว� ววฒน�ก�รทเกดจ�กก�รไมมทยนของผออนแอเพอหลกท�งใหกบผทเหม�ะสมทสดทมโอก�ส อยรอด และผลตลกหล�นออกม�เพอสบเผ�พนธ เปนเหตผลหลกททำ�ใหคนเร� “เหนแกตว” โดยเข�บอกเอ�ไวว� “ห�กทฤษฎคดสรรต�มธรรมช�ตเปนเรองจรง อกทงมนำ�หนกเพยงพอ ยอมเปนไปไมไดเลย ทพฤตกรรมแบบไมเหนแกประโยชนสวนตวอย�งแทจรง หรอยดถอประโยชนสวนรวมเปนสำ�คญจะววฒนขนม�ได” แตห�กเปนจรง ดงนนแลว เร�จะอธบ�ยพฤตกรรมของพอแมทเสยสละใหลกๆ ของตนไดรบสงทดทสดหรอกระทงดกว�ตนเองไดอย�งไร ในเชงจตวทย�

พอแมทเสยสละสงทควรเปนของตนใหลกๆ อย�งเตมใจนน เรยกไดว�พวกเข�เปนผทเหน แกผอน แตเมอกลบม�มองในมมของชววทย� ก�รคดสรรต�มธรรมช�ตอ�จคดเลอกพอแมทหวงใยลกหล�นของตนโดยก�รยอมมอบทรพย�กรต�งๆ เพอใหลกๆ มสขภ�พดกว� กเพอไวสบทอดพนธกรรมของตวเอง กลบเปนเพยงคว�มเหนแกตวแบบหนงเท�นน ในคว�มเปนจรงแลว พฤตกรรมเหนแกตวท�งชววทย�อ�จเข�ข�ยพฤตกรรมเหนแกผอนท�งจตวทย� และก�รคดสรรต�มธรรมช�ตยงชวยเกบเอ�ลกษณะเหนแกผอนท�งจตวทย�ตอผทไมใชญ�ตพนองเอ�ไวดวย ดงตวอย�งเชน ในสงคมหนงมคนใจแคบและคนใจกว�งปะปนกนไป คนใจกว�งมกแบงทรพย�กรของตวเองให

ผอนอย�งเตมใจ ขณะทคนใจแคบจะไมยอม แบงปนสงใดใหผอน พวกใจแคบจงยอมมโอก�สประสบเคร�ะหไดม�กกว�เมอถงคร�วลำ�บ�ก เพร�ะย�กจะห�ใครม�คอยชวยเหลอ ต�งกบพวกใจกว�งทมคนใจดเหมอนกนคอยชวยเหลออย พวกเข�จงมอ�ยยนย�วกว�และมแนวโนมว�จะมลกๆ สขภ�พดกว�เชนกน นคอปร�กฏก�รณในเชงววฒน�ก�รทเรยกว� “ก�รเหนแกผอนแบบต�งตอบแทน” (Reciprocal Altruism) ทอธบ�ยโดยโรเบรต ไทรเวอรส (Robert Trivers) นกชววทย�สงคมช�วอเมรกน โดยรอย เออรเคนส (Roy Erkens) อ�จ�รยสอนวช�ชววทย�ววฒน�ก�รประจำ�มห�วทย�ลยม�สทรชท (Maastricht University) ประเทศเนเธอรแลนด ยงสนบสนนแนวคดของไทรเวอรสและเสรมอกดวยว� มนษย

เรอง: วรรณเพญ บญเพญ


อ�จไมใชสงมชวตทดเลศและเหนแกผอนม�ก ไปกว�สงมชวตชนดอนๆ บนโลก แตสงททำ�ใหเร�รสกอย�กชวยเหลอใครกต�มแมว�เข�เหล�นนจะไมใชญ�ตพนองหรอเคยพบกนม�กอน เปนเพร�ะมนษยคอสงมชวตชนดเดยวทเชอมนใน “ชอเสยง (Reputation)” ดงนนแลวคนทไดชอว�เปนคนดมนำ�ใจ อ�จหม�ยถงคนผนนกำ�ลงสร�งชอเสยงใหตวเองและหวงอยลกๆ ว�ในย�มทตนตกทกขไดย�กจะมใครกต�มทรบรไดว�เข�เปนคนดม�ชวยเหลอกลบคนเชนกน นอ�จฟงดเปนก�รทำ�ดเพอหวงผลหรอแฝงซงเจตน�อนเหนแกตว แตเออรเคนสอธบ�ยว�มนเปนก�รกระทำ�ทสมเหตสมผล เพร�ะทกคนต�งไดรบผลประโยชน และเชอว�พฤตกรรมเหนแกตวโดยก�รหยบยนนำ�ใจชวยเหลอผอนกอนในลกษณะนคอวธก�รทดทสดของก�รดแลตวเอง หรอสรปไดอกอย�งหนงว� ก�รทเร�ตองแครคนอนกเพร�ะเร�แครตวเร�เองนนเอง ทงหมดนคล�ยกบคำ�กล�วโบร�ณของแอฟรก�ใตทว� “Ubuntu” หรอแปลเปนภ�ษ�องกฤษไดว� “I am, because of you.” ฉนเปนฉนไดกเพร�ะว�คณ ห�กปร�ศจ�กผอน ตวตนของเร�กยอมไรคว�มหม�ย คว�มเชอนจงสะทอนใหเหนถงคว�มแขงแกรงของมนษยช�ตผ�นคว�มหวงใย แบงปน และก�รดแลผทอยรอบตวเร�

ทม�: หนงสอ วทยาศาสตร: ปรชญา ปรศนา และความจรง (The Meaning of Science) หน� 182-209 โดย Tim Lewens / บทคว�ม “Book Summary: Sapiens: A Brief History of Humankind” (กนย�ยน 2017) จ�ก ashishb.net / บทคว�ม “Humans Aren’t At The Top Of The Food Chain” (ธนว�คม 2013) โดย Alex Berezow จ�ก forbes.com / บทคว�ม “Review of Martin Nowak, SuperCooperators: Altruism, Evolution, and Why We Need Each Other to Succeed” โดย Herbert Gintis จ�ก umass.edu / วดโอ “Selfishness is nature” (พฤษภ�คม 2017) โดย Roy Erkens จ�ก TEDxYouth@Maastricht / วดโอ “What I learned from Nelson Mandela” (ธนว�คม 2013) โดย Boyd Varty จ�ก ted.com

มนษยสดยงใหญ? แมว�คำ�อธบ�ยแบบชววทย�ววฒน�ก�รจะมแนวโนมสรปว�มนษยนนมพฤตกรรมแบบเหนแกตวม�กกว�

เหนแกผอน แตรช�รด ดอวกนส (Richard Dawkins) นกพฤตกรรมวทย�ผเขยนหนงสอเรอง “The Selfish Gene” กลบใหมมมองทละเอยดออนเอ�ไวว� คว�มเหนแกตวท�งพนธกรรมไมไดบอกเร�ตรงๆ เกยวกบลกษณะนสย ท�งศลธรรม หรอส�ม�รถตคว�มไดว�เบองหลงแรงจงใจของคนใจกว�งคอก�รเหนแกประโยชนสวนตวแตอย�งใด นกวช�ก�รอกหล�ยกลมเสรมว� ก�รจะอธบ�ยพฤตกรรมเหนแกผอนไมควรละเลยเรองอทธพลท�งวฒนธรรม

ทเกดจ�กก�รเรยนรจ�กรนสรน เร�เรยนรทจะชวยเหลอกนไดโดยไมจำ�เปนตองไดรบก�รถ�ยทอดผ�นยน นอ�จ เปนจดเรมตนของคำ�ถ�มทว� เหตใดเร�จงมแนวโนมจะชวยเหลอผคนทเร�ไมเคยพบเจอกนม�กอน นกทฤษฎววฒน�ก�รสมยใหม ม�รตน โนวก (Martin Nowak) ไดพย�ย�มอธบ�ยถงคำ�ถ�มดงกล�วเชนกน

โดยเข�อธบ�ยไวในหนงสอ “SuperCooperators” ว� “ก�รรวมมอกนเปนคว�มส�ม�รถทน�ทงของมนษยและ ยงเปนกญแจแหงคว�มสำ�เรจททำ�ใหเร�เปนส�ยพนธเดยวทส�ม�รถอยรอดไดในทกระบบนเวศบนโลก ตงแต แดดรอนแรงแผดเผ�กล�งทะลทร�ยไปจนถงคว�มหน�วเหนบแชแขงในแอนต�รกตก�” มนษยไมไชสงมชวตทอยบนสดของหวงโซอ�ห�ร ห�กเทยบในลำ�ดบขนก�รบรโภค (Trophic Level) อนดบ

ของเร�เทยบเท�กบหมและปล�แอนโชวเท�นน ในขณะทพชคอสงมชวตทอยชนบนสดเพร�ะมนส�ม�รถผลต อ�ห�รไดดวยตวเอง อย�งไรกต�ม ในหนงสอ “Sapiens: A Brief History of Humankind” โดยยว�ล โนอ�ห ฮ�ร�ร (Yuval Noah Harari) นกประวตศ�สตรช�วอสร�เอลไดใหคว�มเหนไวว� ก�รท Homo sapiens หรอ มนษยเผ�พนธปจจบนส�ม�รถขนม�กมอำ�น�จเหนอสตวส�ยพนธอนทงมวลได เปนเพร�ะมนษยคอสงมชวต ชนดเดยวทเชอใน “จนตน�ก�ร” หรอสงทยงไมเกดขนจรง เชน ตำ�น�นเรองเล�ข�นต�งๆ พระเจ� ระบบ ทนนยม ประช�ธปไตย สทธมนษยชน ฯลฯ คว�มเชอเหล�นไดสร�งสม�ชกทเชอในสงเดยวกนใหรวมมอและ ชวยเหลอกน ทำ�ใหคว�มเปนมนษยช�ตแขงแกรงขนไดในทสด


Creative Startup : เรมตนคด

เคยไหม เวลาเดนผานอาสาสมครทยนถอกลองรบบรจาค แลวกนกสงสยวา “นอกจากการบรจาคหรอการลงแรงชวยเหลอแลว ยงมวธอนๆ ทคนทวไปอยางเราจะสามารถชวยสงคมไดแบบงายๆ แตใหประโยชนอยางยงยนบางไหม” หากคณกสงสยเหมอนเรา อลสา นภาทวาอำานวย ผรวมกอตง Socialgiver ธรกจเพอสงคมนองใหมซงเพงอายครบ 3 ปเมอเดอนพฤษภาคม จะมาเสนอไอเดยธรกจฉลาดลำา ทจะปลดลอกวธรบเงนสมทบทนขององคกรการกศลใหมประสทธภาพยงขน แถมยงชวยสรางสสนใหชวตสำาหรบคนใจดทชอบการหยบยนเงนเพอบรจาคไดอกดวย

“Living is Giving” แคใชชวต กไดชวยชวต“คนไทยใจด” ใครๆ กบอกอย�งนน แตคว�มเปนจรงทปฏเสธไมไดกคอ เร�เปนคนธรรมด�ทมค�ใชจ�ยประจำ�วนตองรบผดชอบ แมใจจะอย�กชวย แตก�รแบงเงนในกระเป�ใหองคกรก�รกศลซงมใหเลอกม�กม�ย เร�กทำ�ไดแบบมขดจำ�กด สถตจ�กร�ยง�นของกรมสรรพ�กรพบว� โดยทวไปคนเร�บรจ�คเงนเพอสงคมประม�ณ 0.36% ของร�ยได แตใชเงนกว� 70% ไปกบไลฟสไตลในก�รใชชวตประจำ�วน นอกจ�กน คนสวนใหญจะนยมระดมทนและทำ�ง�นอ�ส�แบบครงเดยวจบ โดยเฉพ�ะในชวงทเกดวกฤตก�รณต�งๆ แตในคว�มเปนจรงแลว องคกรก�รกศลตองมค�ใชจ�ยในก�รทำ�ง�นทตอเนอง จงเปนทม�ของก�รกอตงสต�รทอพเพอสงคมจ�กก�รรเรมของอลส� นภ�ทว�อำ�นวย

และอ�ชว วงศจนด�เวศย “Socialgiver เกดจ�กก�รทเร�ตงคำ�ถ�มว� จะทำ�ยงไงใหก�รทำ�คว�มดเข�ไปเปนสวนหนงของไลฟสไตลและก�รใชจ�ยประจำ�วนของเร� ทำ�ยงไงใหเร�ไปกนข�ว ไปเทยว ดหนง ดคอนเสรต แลวไดชวยโครงก�รเพอสงคมไปดวย” อลส�เท�คว�ม ฟงดเหมอนเปนโจทยทเปนไปไมได แตสองผกอตงกคนพบท�งออกเมอพบว� ธรกจในภ�คทองเทยวและบรก�รมกจะม “บรก�รคงเหลอ (Spare Service Capacity)” ทสญห�ยไปโดยไมเกดประโยชน คดเปนสดสวนถง 45% ของขดคว�มส�ม�รถก�รบรก�ร (Capacity)i เชน หองว�งในโรงแรมชวงโลวซซนทมยอดก�รจองไมเตมจำ�นวน โดยทผ�นม�ธรกจบรก�รใน บ�นเร�มมลค�บรก�รสญห�ยไปถงปละ 6 แสนล�นบ�ท หรอวนละ 1.6 พนล�นบ�ทii

เรอง: ณฏฐนช ตณม�นะศร ภาพ: ภรร� ดษฐ�กรณ

i ขอมลจ�ก World Travel & Tourism Councilii ขอมลจ�กธน�ค�รแหงประเทศไทย


ไอเดยของพวกเข� กคอรบสมคร ‘ธรกจใจด’ ทพรอมอ�ส�บรจ�คมลค�บรก�รคงเหลอให Socialgiver นำ�ไปจำ�หน�ยบนเวบไซตในรปแบบของบตรกำ�นลอเลกทรอนกสทเรยกว� ‘GiveCard’ เชน บตรรบประท�นอ�ห�ร โรงแรม ตวหนง ฟตเนส ในร�ค�พเศษ ผบรโภคส�ม�รถซอเพอ ใชเองหรอจะสงเปนบตรของขวญใหเพอนกได โดยกำ�ไรทงหมดจะนำ�ไปสมทบทนโครงก�รพฒน�สงคมทคดสรรม�แลว “ก�รกนเทยวมนเปนแรงกระตนของคนสวนใหญอยแลว เท�กบว�เข�ส�ม�รถทำ�คว�มดไดอย�งตอเนอง ทสำ�คญคอเร�ไมไดพดถงแตคนทสนใจประเดนสงคม เพร�ะคนเหล�นน เข�มกจะทำ�คว�มดดวยก�รบรจ�คหรอไปทำ�ง�นอ�ส�อยแลว ซงอ�จจะมแค 1% แตเร�เชอว�ถ�เร�ทำ�ใหคนสวนใหญเข�ม�มสวนรวมได นแหละคอคนทจะทำ�ใหเกดคว�มเปลยนแปลง” อลส�อธบ�ย

Win-Win-Win ทงผบรโภค ธรกจ และสงคมนอกจ�กผบรโภคจะได ‘ชอป’ และ ‘ชวย’ สงคมไปพรอมๆ กนแลว ห�กมองจ�กมมของภ�คธรกจ นกเปนท�งเลอกใหมในก�รชวยเหลอสงคมทตอบโจทยไมแพกน “เร�อย�กท�ท�ยใหธรกจตงคำ�ถ�มว� นอกจ�กก�รทำ� CSR แบบเดม เข�ยงสร�งผลกระทบใหสงคมในรปแบบไหนไดอก หล�ยคนอ�จจะพดถง CSR in process (ก�รรบผดชอบตอสงคมในทกขนตอนก�รทำ�ง�น) กนเยอะ แตมนเปนสงทคณอ�จจะควรทำ�อยแลวหรอเปล�” “เร�ใหคว�มสำ�คญกบก�รนดเข�ไปคยกบผบรห�รเพอทำ�คว�มเข�ใจกอนว�เร�ทำ�แบบนทำ�ไม เพร�ะมนเปนเรองใหมทไมมคนเคยทำ�ม�กอน ตองสร�งคว�มเชอใจใหเข�เหนว�เร�ทำ�ง�นอย�งตอเนองและจรงจง ว�ก�รเข�ม�รวมกบเร� เข�มแตไดกบได คนม�ใชบรก�รเข� เข�กไดทำ�คว�มดดวย อย�งร�นอ�ห�รทตองเปดร�นทกวน ก�รจดเวล�ใหพนกง�นไปทำ�ง�นอ�ส�มนย�กม�ก แตพอม�เข�รวมกบเร� แคมคนม�ใชบรก�ร แคเข�ทำ�ง�นของเข� กเท�กบไดชวยสงคมแลว เจ�ของธรกจทเข�รวม กบอกกบเร�ว�พนกง�นเข�แฮปป”

โครงการทด ตองแกปญหาทตนนาจรงอยว�โมเดลก�รทำ�ง�นของ Socialgiver นนชวยสร�งคว�มแขงแกรง ใหโครงก�รเพอสงคมไดรบเงนสนบสนนอย�งตอเนอง แตนนคงไมสำ�คญเท�กบว� เงนสนบสนนเหล�นถกสงตอไปสโครงก�รทมคว�มโปรงใสในก�รทำ�ง�นและมประสทธภ�พในก�รสร�งผลกระทบท�งสงคม (Social Impact) อย�งแทจรง คว�มท�ท�ยจงอยทก�รคดสรรโครงก�รทจะไดรบเงนสนบสนน Socialgiver มพ�รทเนอรภ�ยนอกทชวยประเมนประสทธภ�พของโครงก�ร ในขณะเดยวกนกมเกณฑก�รพจ�รณ�ภ�ยในทเขมขนไมแพกน “เร�จะดตงแตขนตอนก�รทำ�ง�น กลยทธในก�รแกปญห� ไปจนถงว�เข�ยนยอมใหเร�เข�ไปตรวจสอบก�รทำ�ง�นสวนไหนบ�ง รวมถงก�รตงตวชวดคว�มสำ�เรจในก�รทำ�ง�น เพร�ะบ�งโครงก�รกเรมจ�กคนตวเลกๆ ททำ�ดวยใจ อ�จจะไมเคยคำ�นงถงเรองนม�กอน เร�กเข�ไปคยเพอใหเข�ตกผลกว�ผลลพธทเข�ค�ดหวงคออะไร นอกจ�กน โครงก�รควรจะมพนธมตรททำ�ง�นรวมกนดวย เพร�ะทกวนนหล�ยมลนธแขงกนระดมทนโดยไมมองภ�พใหญของก�รแกปญห� มองในเชง KPI ของตวเองใหสำ�เรจไป บ�งแหงทำ�ง�นคล�ยกนแตเสยด�ยทไมคอยไดรวมมอกน หรอไมเคยเชอมโยงทกษะ

ของทงสองแหงเข�ดวยกนเพอบรรลเป�หม�ยทใหญทสด คอก�รแกปญห� เชน มลนธหนงอ�จจะเกงด�นก�รสอส�ร อกมลนธถนดง�นภ�คสน�ม” “ทสำ�คญคอเข�ว�งแผนปองกนไมใหเกดปญห�แบบนนซำ�อกในอน�คตยงไง คอปญห�เดมตองไมเกดซำ�อก (Irreversibility) นนคอเป�หม�ยในอดมคต ดงนนเวล�เลอกโครงก�รทจะสนบสนน เร�กจะถ�มตวเองดวยว� เร�ไดชวยเข�แกปญห�ทเปนตนนำ�จรงๆ หรอเปล� หรออย�งนอยคอเข�มแผนทจะจดก�รกบปญห�ตนนำ�ตรงนนหรอเปล� เพร�ะเร�เข�ใจว�ปญห�มนซบซอน ปจจยรอบด�นมนเยอะม�ก” ปจจบน Socialgiver มธรกจใจดม�เข�รวมแลวม�กกว� 200 แบรนด สนบสนนโครงก�รพฒน�สงคมไปแลวเกอบ 40 โครงก�ร รวมแลวไดสร�งผลกระทบเชงบวกใหคนและสตวม�กกว� 45,000 ชวต และตงเป�ว�จะสนบสนนโครงก�รใหครอบคลมต�ม ‘เป�หม�ยก�รพฒน�อย�งยงยน (Sustainable Development Goals)’ ท UNDP บญญตไวทง 17 ขออกดวย

เชอมตอโลกแหงการแบงปนหลงจ�กทกอร�งสร�งเครอข�ยระหว�งภ�คธรกจและหนวยง�นเพอสงคมม�ครบ 3 ปเตม Socialgiver กไดฤกษเปดตวแอพพลเคชนเพอเพมคว�มสะดวกของผใชง�นไปเมอเดอนเมษ�ยนทผ�นม� โดยในเรวๆ น จะปรบเพมฟเจอรใหผบรโภคเลอกไดเองว�ตองก�รใหเงนทจ�ยไปสมทบทนโครงก�รไหน และยงตดต�มคว�มคบหน�ของแตละโครงก�รบนแอพฯ ไดเชนเคย ทงยงมแผนจะนำ�เทคโนโลยบลอกเชนเข�ม�ตอยอด เพอสร�งคว�มโปรงใสในก�รบรห�รจดก�รเงนทโครงก�รไดรบอกดวย “เร�อย�กจะเปนแพลตฟอรมระดบโลก เพร�ะศกยภ�พของธรกจบรก�รมอยทวโลก ถ�ในอน�คตเร�ไปเทยวต�งประเทศ แลวก�รเลอกไปพกโรงแรมนน หรอกนอ�ห�รทร�นน มนทำ�ใหเร�ไดชวยเหลอโครงก�รพฒน�สงคมในเมองนนดวย กคงจะด ดงนนตอนนสงสำ�คญทสดคอเร�พย�ย�มจะสร�งก�รรบรใหผบรโภคเข�ม�ใชบรก�รม�กขน ใหธรกจรสกตนตวว�เข�ตองม�ทำ�ตรงน เพร�ะท�ยทสดแลวเร�คดว� CSR มนไมใช Corporate Social Responsibility มนคอ Citizen Social Responsibility เร�ทกคนควรตองมบทบ�ทรบผดชอบตอสงคมดวยกนทงหมด”

Creative City : จบกระแสเมองสรางสรรค


ราวกบวา พระเจาสงบททดสอบมาใหชาวญปนอยเรอยๆ ชวง 70-80 ปมาน ถอไดวาญปนเปนชาตทโดน “จดหนก” มากทสดชาตหนงในโลก ตงแตระเบดนวเคลยรทฮโรชมาป 1945 แผนดนไหวทโกเบป 1955 วนาศกรรมแกสซารนในรถไฟใตดน ทโตเกยว ป 1955 (สองเดอนหลงเกดเหตแผนดนไหวโกเบ) แผนดนไหวและสนามถลมภมภาคโทโฮก ป 2011 และลาสด แผนดนไหวเขยาเมองโอซากา ในวนทกำาลงเขยนตนฉบบชนนพอด (18 มถนายน 2561)

เรอง: กรณศ รตน�มหทธนะ


แตเหตก�รณทต�มม�หลงห�ยนะแตละครงกทำ�ใหช�วโลกตองทง เพร�ะญปนฟนตว “เรว” ชนดทำ�สถต หลงแผนดนไหว (บ�งครงมแถมคลนสน�ม) กว�ดเมองร�บเปนหน�กลอง ภ�พทเหนผ�นสอต�งๆ คอช�วญปนเข�แถวรออย�งเปนระเบยบน�นนบชวโมงอย�งอดทนเพอรอรบอ�ห�รปนสวน ศนยผอพยพทเปนระเบยบเรยบรอย ไมมก�รกอจล�จล หรอฉวยโอก�สปลนสะดมร�นข�ยของเหมอนในหล�ยประเทศ อ�ส�สมครจำ�นวนม�กเดนท�งม�จ�กต�งเมองเพอหยบยนคว�มชวยเหลอ พรอมคว�มรวมแรงรวมใจขนสงสดเท�ทจะเคยเหนในโลกน น�คดว�ทำ�ไมเร�ไมเหนภ�พนในประเทศอนบ�ง หรอญปนมอะไรทต�งจ�กช�ตอนๆ

ชาตทมาพรอมคำาวา “จตอาสา” 11 มน�คม 2011 พสธ�กมปน�ทเขย�ช�ยฝงตะวนออกเฉยงเหนอของญปน คว�มรนแรงขน�ด 9.1 แมกนจด นบเปนเหตแผนดนไหวครงร�ยแรงทสดในญปน กอใหเกดคลนสน�มสงทสดถง 40.5 เมตร กว�ดชมชนช�ยฝงพงยบ คลนสน�มยงสงผล ใหโรงไฟฟ�นวเคลยรฟกชมะระเบด ประช�ชนท อ�ศยในบรเวณใกลเคยงถกสงอพยพทนท มร�ยง�นผเสยชวตกว� 15,729 ร�ย บ�ดเจบ 5,719 ร�ย สญห�ย 4,539 ร�ย อ�ค�รถกทำ�ล�ยหรอไดรบคว�มเสยห�ยกว� 125,000 หลง ถนนพงเละ ร�งรถไฟบดเบยว เขอนแตก เกดเหตเพลงไหม บ�นเรอนร�ว 4.4 ล�นหลงค�เรอนไมมกระแสไฟฟ�ใช อก 1.5 ล�นคนไมมนำ�ใช 93% ของผเสยชวตทงหมดเสยชวตเพร�ะจมนำ� 65% ของผเสยชวตทงหมดอ�ย 60 ปหรอม�กกว� 24% ของเหยอทงหมดอยในวย 70 กระทรวงส�ธ�รณสข แรงง�น และสวสดก�รของญปนแถลงว� มเดกอย�งนอย 82 คนตองกล�ยเปนเดกกำ�พร�จ�กภยพบตดงกล�ว นบเปนตวเลขทฟงแลวหดหใจอย�งยง เมอลองนกสภ�พตวเร�เองห�กตองเจอเหตก�รณเชนน แตสงทเหนผ�นสอต�งๆ คอ ช�วญปนทงในทองถนและสวนอนของประเทศ ยนมอเข� “ชวย” เพอนรวมช�ตทนท 2-3 วนแรกหลงคลนสน�มถลม คว�มชวยเหลอยงม�ไมถง ผคนคนห�อ�ห�รกระปองหรออ�ห�รสำ�เรจรปทยงพอกนได และแบงกน ไมม

ก�รเกบไวกนคนเดยวหรอกนเฉพ�ะครอบครวของตน บ�งบ�นทระบบแกสยงพอใชไดและ อ�บนำ�ได กเปดใหคนทวไปเข�ม�อ�บนำ�รอนไดเมอข�วแพรออกไป นอกจ�กเงนบรจ�คท หลงไหลเข�ม� ยงมอ�ส�สมครกว� 1.4 ล�นคน (สวนใหญเปนประช�ชนช�วญปน) เดนท�งไปในพนทประสบภยเพอชวยเหลอ โดยเฉพ�ะจงหวดท “โดนหนก” ทสด ไดแก อว�เตะ มย�ง และฟกชมะ นบตงแตเดอนเมษ�ยนถงสงห�คม (คอ 6 เดอนหลงเกดเหต) Japan National Council of Social Welfare ระบว� จำ�นวนอ�ส�สมครทไปชวย 3 จงหวดนรวมกน มม�กกว� แสนคนทกเดอน สงสดในเดอนพฤษภ�คม 2011 ทจำ�นวนอ�ส�สมครพงสงถง 1.8 แสนคน อ�ส�สมครเหล�นชวยทำ�อ�ห�ร เสรฟอ�ห�ร ขดลอกทอสำ�หรบระบ�ยนำ� ขดคนห�ข�วของเครองใชจ�กบ�นและอ�ค�รทถกคลนสน�มถลม และทำ�ง�นอนๆ อกหล�ยอย�งทตองใชแรงก�ยและคว�มเขมแขงท�งจตใจไมนอย อ�ส�สมครหล�ยคนเปดเผยคว�มรสกเมอเดนท�งม�เหนสถ�นทประสบภยเปนครงแรกว� ตกใจทเหนระดบคว�มสญเสย “เมอผมเดนท�งม�ถงหลงเหตเกดแลว เปนเดอน กคดว�สภ�พทวไปคงเรยบรอยขนบ�งแลว แตไมอย�กเชอส�ยต�ตวเองเลย” ม�โกโตะ ย�น�งซ�วะ อ�ส�สมครร�ยหนงกล�ว กไมน�แปลกใจ เพร�ะวนทเดนท�งม�ถง ดร�วกบว�

สน�มเพงม�ถลมเมอไมกวนกอน ซ�กตก ห�งร�น และรถทยบเยนยงคงอยเกลอนถนน ตอนแรก ม�โกโตะตงใจจะอยชวยง�นไม กวน แตลงเอยดวยก�รอยเปนเดอน เข�เปน นกวจยด�นสเตมเซลลทสหรฐอเมรก� ตำ�แหนงผชวยศ�สตร�จ�รย แตยอมทงง�นม�เพอเปนอ�ส�สมคร เข�กล�วว� วทย�ศ�สตรสำ�คญ แตสงทเข�เหนตรงหน�นนสำ�คญยงกว� และเข�คงไมมกำ�ลงใจทำ�ง�นวจยถ�หนหลงใหเพอนรวมช�ตทกำ�ลงเดอดรอน อ�ส�สมครทำ�ง�นวนละ 16 ชวโมง เข�นอน 4 ทม ตน 6 โมงเช� ตลอดเวล�ทตนอย ทกคน “ทำ�ง�น” ยก ฮ�ร�โมโตะ นกศกษ�เศรษฐศ�สตรวย 22 ป กล�วว� จะล�หยดไปสก 2-3 วนกไดไมมใครว� แตไมมใครอย�กทำ�อย�งนน ตอนนเธอพกก�รเรยนไวกอนเพอทำ�ง�นอ�ส�สมครอย�งเตมตว และยงไมมแผนจะกลบไปเรยน เคสเกะ ค�จว�ระเปนอ�ส�สมครอกคนทเดนท�งกว� 1,600 กม. จ�กฟกโอกะเพอม�ชวย กว�หกเดอนแลวทเข�ไมไดกลบบ�นเลย เคสเกะชวยง�นรบโทรศพทจ�กผประสบภย บ�งคนโทรม�ขอแบตเตอรใสเครองชวยฟง บ�งโทรม�ขอใหชวยปะย�งจกรย�น และบ�งคนโทรม�เพยงเพอตองก�รใครสกคนทรบฟง ในชวงเวล�แหงคว�มสญเสย มร�ยง�นว� ช�วญปนบ�งบ�นเหลอนำ� 2 ขวดสดท�ย แต

flickr.

com/p

hotos/Warren An

tiola


แบงใหผประสบภยขวดหนง บ�นใครทพอจะเจยดเนอทใหนอนได จะเปดบ�นตอนรบเพอนรวมช�ตทไมเหลอแมข�วของสกชนตดตว หนงสอ Roots of the Japanese Sun เขยนโดย โบรส ปลเนยก (Boris Pilnyak) กล�วถงเหตเพลงไหมครงหนงในประวตศ�สตรญปนว� เมอเพลงสงบแลว ผรอดชวตชวยกนกลบไปขดศพเพอนบ�นเพอนำ�ไปฝง แตกลบพบศพผใหญหล�ยคนเรยงกนอย�งเปนระเบยบ ใตศพเหล�นนคอเดกๆ ทยงไมต�ย เท�กบว�พวกผใหญนอนเรยงกนและยอมถกเผ�เพอชวยชวตเดกเหล�นน สปรตประจำาชาตในส�ยต�คนนอก สงทเหนอ�จถกแปลคว�มหม�ยว� “คนญปนเปนคนใจด” แตสงทเร�เหนนน มนอ�จเปนยงกว�คำ�ว� นำ�ใจ ก�รทคนญปนยอมสละทรพยสน เวล� หรอแมแตชวต เพอชวยกสถ�นก�รณอนเลวร�ย เปนลกษณะประจำ�ช�ตอย�งหนงทพวกเข�เลอกจะ “สไมถอย” ดวยพลงใจมห�ศ�ล แบบทฝรงเรยกว� Japanese Spirit แมจะเกดห�ยนะสกกครง แตคนญปนต�งกรวมใจกน ชวยกน และมสำ�นกเรองบทบ�ทท�งสงคมทสงเปนพเศษ นคอกญแจสำ�คญททำ�ใหญปน “ฟนตว” ไดครงแลวครงเล� อย�งทประเทศอนๆ ไมอ�จจนตน�ก�รไดว� ถ�เกดเหตก�รณแบบนกบประเทศตนเองบ�ง จะเปนอย�งไร Japanese Spirit ทนำ�ไปสคว�มเปนนำ�หนงใจเดยวกนของคนญปน มพนฐ�นม�จ�กแนวคดประจำ�ช�ตหล�ยอย�ง หนงคอ “พรแสวง สำ�คญกว�พรสวรรค” ชวงหลงก�รปฏวตเมจในป 1868 ญปน พลกฟนตวเองจ�กช�ตทไมมอตส�หกรรมหนกใดๆ เลย รฐบ�ลคดนกเรยนระดบหวกะท สงไปเรยนทกอย�งจ�กประเทศตะวนตก แลวกลบม�พฒน�ประเทศ จนกล�ยเปนช�ตมห�อำ�น�จท�งเศรษฐกจในเวล�นอยกว�หนงชวอ�ยคน ช�วตะวนตกจำ�นวนไมนอยมองว� ทกษะบ�งอย�ง ถ�เกดม�ไมมกคอไมม แตคนญปน ไมคดเชนนน องคคว�มรในเรองต�งๆ จะถกศกษ�อย�งละเอยด และคนญปนจะ ‘ฝก’ ใหหนกจนกว�จะทำ�ได ไมสนใจว�จะเบอแคไหน คนญปนใหคว�มสำ�คญนอยม�กกบคำ�ว� ‘คว�มส�ม�รถพเศษ’ เพร�ะห�กฝกใหน�นและหนกพอ กไมมอะไรททำ�ไมได

Japanese Spirit มใหเหนตงแตระดบปจเจกชน โรเบรต ทวกเกอร (Robert Twigger) ช�วต�งช�ตทม�ญปนเพอฝกวช�ปองกนตวเล�ว� ในสำ�นก (Dojo) ทเข�ฝกฝน มผช�ยญปน คนหนงฝกไมหยด ยอมโดนทมจนศรษะกระแทกพนอยน�นนบชวโมง แมจะบนปวดศรษะ แตช�ยคนนนไมยอมเลกฝก จนกระทงยนไมไหว และเสยชวตในอกไมกน�ทถดม� คณสมบตอกขอทโดดเดนของช�วญปน คอ คว�มเหนอกเหนใจทมตอคนแปลกหน� ทวกเกอรกล�วว� เมอครงเข�อ�ศยอยในโตเกยวและตองขนรถไฟกลบบ�น จะเหนหนมมนษย เงนเดอนทดมเหล�เม�แอขนรถไฟม� แตคนญปนทเข�เหนจะไมแสดงอ�ก�ร ‘รงเกยจ’ หรอพย�ย�มเดนออกห�งเหมอนในสงคมตะวนตก แตคณป�หรอคณลงวยกล�งคนจะหยบยนกระด�ษทชชใหเจ�หนม ทวกเกอรบอกว� ช�วตะวนตกมก ‘ตดสน’ คนจ�กภ�ยนอกม�กกว� แตในญปน คนทกำ�ลงตองก�รคว�มชวยเหลอ กจะไดรบก�รชวยเหลอ ไมแปลกทว�นกทองเทยวไทยผนยมชมชอบก�รเดนท�งไปทองเทยวประเทศญปน จะไดพบกบประสบก�รณน�ประทบใจม�กม�ยทช�วญปนมกจะหยบยนคว�มชวยเหลอและนำ�ใจใหอย�งเหลอเฟอ ไมว�จะเปนในก�รเดนท�ง ก�รซอสนค� หรอแมแตก�รใชชวตต�มปกต ซงลวนตอกยำ�ใหหล�ยคนรสกว� คนญปนน�รก สภ�พเรยบรอย มหวใจบรก�รโดยแทจรง และเปน นำ�หนงใจเดยวกนชนดห�ตวจบย�ก

นกเขยนชออเลกซ�นเดอร เอน. เมชเชรย�คอฟ (Alexander N. Meshcheryakov) ระบไวในบทคว�มป 2016 ของเข�ว� เข�เคยไดยนหล�ยเสยงวจ�รณว� ญปนเปลยนไปม�ก คนญปนไมสวมกโมโน ฟงเพลงตะวนตก กนขนมปงแทนข�ว แตเข�คดว�นนเปนเพยงเปลอกนอก จตวญญ�ณของคนญปนยงคงเดม โดยเฉพ�ะค�นยมเรองก�รขโมยเปนสงผด อตร�อ�ชญ�กรรมจงตำ�ม�ก และเร�จะไมเหนก�รเอ�รดเอ�เปรยบกนเมอเกดภยพบตอย�งแนนอน เมชเชรย�คอฟยงระบว� คนญปนรนใหมมกถกครห�ว� “ส” คนรนพอแม (ทสร�งช�ตขนม�ใหมหลงสงคร�มโลกครงทสอง) ไมได เดก รนใหมสนใจแตเรองของตวเอง ไมคอยสนใจสงคม อย�งไรกต�ม เมอเกดภยพบต จะเหน ไดชดว�เรองนไมเปนคว�มจรง อ�ส�สมครจำ�นวนม�กเปนคนรนใหม เข�เองยงพบช�งตดผมวยรนทอ�ส�ตดผมใหผประสบภยฟร ก�รเค�รพกฎกตก�ของสงคม ทำ�หน�ทของตวเองใหดทสด นบเปนคณสมบตทคนญปนม ไมแพช�ตใดในโลก โรเบรต ทวกเกอรเล�ในบทคว�ม Japan: Triumph of the Spirit ของหนงสอพมพ The Independent ว� เดกหนม ร�นแซนดวชในกรงโตเกยวดเบอง�นทตองทำ�ม�ก แตแซนดวชทกชนทเข�ทำ�เสรฟลกค�นนสมบรณแบบเท�กนเปะทกชน ทำ�นองแมจะเบอแสนเบอ แตไมมวนละทงหน�ท ไมเหมอนเดกหนม ในองกฤษทอ�จทำ�ง�นขนแขงเมอ “อย�กทำ�” เท�นน หรอข�วล�สดทพสจนถงก�รเค�รพหน�ท


เหนอสงอนใดของช�วญปน เมอเจ�หน�ทก�รประป�ในเมองโกเบแถลงขอโทษสงคม ทเข�แอบใชเวล�ทำ�ง�นร�วครงละ 3 น�ท เดนออกไปซอข�วกลองทร�นค�ใกลเคยงนอกสำ�นกง�นเปนระยะเวล� 7 เดอน รวมทงสน 26 ครง เพอเปลยนบรรย�ก�ศ จนทำ�ใหเข�ถกลงโทษดวยก�รลด เงนเดอนลงครงหนง ซงเข�เองกยอมรบว� เหม�ะสมแลวกบก�รละเลยหน�ทของตนเอง นอกจ�กน ทวกเกอรยงตงขอสงเกตว� ช�วญปนทำ�ง�นรวมกนเปนกลมไดมประสทธภ�พอย�งยง โดยทวไปแลว ช�วญปนชอบสงเกตม�กกว�ถ�มคำ�ถ�ม ในง�นสวนรวมใดๆ กต�ม แตละคนจะคอยดว�มอะไรททำ�ไดบ�งและลงมอทำ� ยงในง�นอ�ส�สมครชวยผประสบภย อ�ส�สมครแตละคนไมรอใหมใครม�สงหรอมอบหม�ยง�น แต “ทำ�ง�นตลอดเวล�ทตนอย” และจะ “ทำ�ทกอย�งททำ�ได” เพอชวยใหสถ�นก�รณดขน

ไมมเทพเจามาชวยตำ�น�นญปนกล�วว� มปล�ดกขน�ดยกษอ�ศยในโคลนใตพนโลก เทพเจ�องคหนงน�มว�เทพค�ชมะ มหน�ทคอยเอ�หนกอนใหญทบตวปล�ไว แตบ�งครงเทพค�ชมะแอบหลบระหว�งทำ�หน�ท ปล�ดกจงดนอย�งแรงเพอหน ทำ�ใหเกดแผนดนไหวอยเรอยๆ เมอค�ชมะตนขนและเอ�หนว�งทบปล�ไวเชนเดม แผนดนไหวจงหยด ป 1945 หลงเมองฮโรชม�และน�ง�ซ�กถกถลมดวยระเบดนวเคลยร จกรพรรดฮโรฮโตตรสกบประช�ชนผรอดชวตว� “We have resolved to endure the unendurable and suffer what is insufferable.” (ช�วญปนไดแสดงใหเหนว� เร�เปน ชนช�ตทอดทนและรบมอกบคว�มทกขย�กแสน ส�หสทมนษยไมน�จะทนรบได) ร�วกบจะบอกว� ปล�ดกจะดนจนบ�นเมองพงพน�ศอกกครง คนญปนกพรอมจะสเพอกอบกประเทศขนม�ใหมเสมอ

บ�งท เหตผลทพระเจ�มอบ ‘ขอสอบ’ สดโหดใหญปนครงแลวครงเล� อ�จเปนเพร�ะทรงเหนว� ห�ยนะภยแตละครง ลวนดงคณสมบตชนเลศของช�วญปนออกม�ใหโลกเหน คงไมใชครงสดท�ยทภยธรรมช�ตหรอแมแตภยจ�กนำ�มอมนษยจะเกดขนในประเทศน แตไมว�จะเกดอกกครง คนญปนคงพรอมรบมอไดเสมอ เพร�ะเข�ม “กนและกน” มสงทเปนยงกว�นำ�ใจ ไดแก ก�รสำ�นกในหน�ทททกคนมตอสงคม โดยไมตองรอเทพเจ�ค�ชมะตนเพอเอ�หนทบปล�ดกไมใหดน แตลงมอลยกนเอง ชวยกนฟนฟประเทศ คนละไมคนละมอ เหตก�รณร�ยแรงอย�งแผนดนไหวหรอคลนสน�มเปนสงทไมมใครอย�กเจอ แตห�กจะม ช�ตใด “ฝ�วกฤต” ไปไดดวยคว�มรวมแรงรวมใจของคนในช�ต กคงเปนใครไปไมไดนอกจ�กญปนนเอง

ทมา: บทคว�ม “Japan quake: Strong tremor shakes Osaka, killing at least 4” โดย Junko Ogura และ Susannah Cullinane จ�ก edition.cnn.com / บทคว�ม “Japan: Triumph of the spirit” โดย Robert Twigger จ�ก independent.co.uk / บทคว�ม “From volunteers to voluntours: shifting priorities in post-disaster Japan” โดย Chris McMorran จ�ก tandfonline.com / บทคว�ม “Japan is rich in resilience” โดย Peter Tasker จ�ก ft.com / บทคว�ม “In Japan’s disaster zone, recovery is just beginning” โดย Tom Wilson/Tono จ�ก content.time.com / บทคว�ม “Japanese, Waiting in Line for Hours, Follow Social Order After Quake” โดย Susan และ James Russell Goldman จ�ก abcnews.go.com / บทคว�ม Disaster and the Japanese Spirit โดย Alexander N. Meshcheryakov จ�ก nippon.com / บทคว�ม “Yuna-Chan”: The New Project Helping Revive Fukushima Prefecture จ�ก jpninfo.com

“ยนะจง” นำามนคาโนลาทชวยพลกฟนเศรษฐกจชมชนฟกชมะหลงคลนสน�มถลมเมอป 2011 ช�วบ�นบ�งสวนคอยๆ คนถนฐ�นและฟนฟแหลงทำ�กนเดมทเสยห�ย คโยชเกะ ซกอจ เปนช�วน�จ�กเมองมนะมโซมะ ทอยห�งโรงไฟฟ�นวเคลยรฟกชมะไดอจไปเพยง 20-30 กโลเมตร เข�ปลกข�วในทดนเดมไมไดเพร�ะปญห�เรองรงสรวไหล ทำ�ใหดนเปนพษ แตเข�ศกษ�ประวตศ�สตรวกฤตก�รณเชอรโนบล (Chernobyl) ในยเครนจนรว� ก�รปลกตนเรพซด (Rapeseed) ชวยฟนฟดนทมส�รพษตกค�งได ตนเรพซดหรอทคนญปนเรยกว�น�โนะฮ�นะ (Nanohana) มดอกสเหลองสวย ตนไมนใชทำ�นำ�มนค�โนล� ซกอจจงลงมอปลกตนไมนในทดนของเข� และเปนตวอย�งใหเกษตรกรอนๆ ในพนทหนม�ทำ�ต�ม โดยส�รพษในดน (Cesium) จะถกกกเกบไวในใบ ลำ�ตน และร�กพช แตพษจะไมเข�ไปในนำ�มนทสกดจ�กเมลดของเรพซด ปจจบน ซกอจและเกษตรกรร�ยอนๆ ไดแลกเปลยนคว�มรซงกนและกนเรองก�รปลกตนเรพซด พรอมกบก�รจดตงองคกรชอว� Minamosa Agricultural Council เพอเปนตวแทนเกษตรกรในพนท ชอ “ยนะจง” ซงเปนชอแบรนดของพวกเข�นน ม�จ�กตวอกษรคนจ 油 (นำ�มน) และ 菜 (Rapeseed) นน นอกจ�กจะหม�ยถงนำ�มนทผลตใน ทองถนแลว กยงเปนสญลกษณแหงคว�มหวงสำ�หรบเกษตรกรในฟกชมะม�จนถงวนนอกดวย

face

book

.com

/yun

acha

noil

jpninfo.co

m


The Creative : มมมองของนกคด

เรอง: พชรนทร พฒน�บญไพบลย และ พฤฒ มงศภกล ภาพ: ภรร� ดษฐ�กรณ

ลองจนตนาการถงบานเมองและสงคมทผคนใสใจและใหความสำาคญกบงานสาธารณะโดยไมเกยงงอน คดถงการดแลรกษา ความสะอาดและความสวยงามทกนอาณาบรเวณมากกวาแคภายในรวบาน แตคอพนทหนาบาน พนทสวนกลาง ไปจนถงพนทสาธารณะขนาดใหญออกไป หรอลองมองใหตางบนความจรงทวา เราทกคนลวนเปนสวนหนงของโลกใบใหญ และงานใดๆ ทเปนงานสาธารณะ กคอหนาทรบผดชอบของเราทกคน

จ�กซ�ยไปขว�: ศ� - ศ�นนท หวงสร�งบญ เต - เตชต จโรภ�สโกศล ตวง - ภทรมน สขประเสรฐ เนย - สวช� พทกษก�ญจนกล และ ฮน - ฐ�กร ลล�ว�ปะจ�กซ�ยไปขว�: ศ� - ศ�นนท หวงสร�งบญ เต - เตชต จโรภ�สโกศล ตวง - ภทรมน สขประเสรฐ เนย - สวช� พทกษก�ญจนกล และ ฮน - ฐ�กร ลล�ว�ปะ


“กลมส�ธ�รณะ” ทประกอบดวย ศ� - ศ�นนท หวงสร�งบญ เต - เตชต จโรภ�สโกศล ตวง - ภทรมน สขประเสรฐ เนย - สวช� พทกษก�ญจนกล และ ฮน - ฐ�กร ลล�ว�ปะ คอตวแทนของคนรนใหมทม�จ�กหล�กหล�ยส�ข�อ�ชพ ต�งแบกกร�วด ต�งคว�มคด แตทกๆ คนกลบเชอมนและศรทธ�ในสงเดยวกน นนคอ ง�นส�ธ�รณะตองเปนเรองของเร�ทกคนท ไมอ�จมองข�มหรอเพกเฉยได ก�รลกขนม�ตงใจมองใหเหนถงตนตอของปญห� ระดมสมอง เงนทน ตลอดจนพละกำ�ลงทม เพอคนห�วธแกไขและคลคล�ยประเดนปญห�ส�ธ�รณะม�กม�ยของกลม ไมเพยงบอกใหเร�รว�ก�รทำ�คว�มดไมไดมจดคมทนทคว�มคมค�ของผลตอบแทน แตคอ ก�รไดเหนคนใหมๆ ในสงคมทไมว�งเฉยกบเรองส�ธ�รณะว�เปนเพยง “เรองของคนอน” ม�กยงขน

กลมสาธารณะมวธทางานอยางไรบางศานนท: จรงๆ เร�มหล�ยทมครบ แตทม�วนนจะเปนทมกล�งซงทำ�ง�นในสวนของคอนเทนตสำ�หรบสอและกระบวนก�รมสวนรวมกบ Stakeholder (ผมสวนไดสวนเสยต�งๆ) ซงจรงๆ แลวง�นของทกทมกจะผลตคอนเทนตและทำ�เรองกระบวนก�รมสวนรวมเหมอนกน แตเจ�ะประเดนเฉพ�ะ เชน Maydayi จะทำ�เรองระบบขนสง กตองไปทำ�ง�นกระบวนก�รมสวนรวม กบเข� กบประช�ชน หรอว�ถ�ทำ�ง�นทองเทยว กตองไปทำ�ง�นกบชมชน

แปลวาทกคนทางานเพอซพพอรทกลมงานตางๆ อกทหนงศานนท: คณเนยกบคณตวงจะทำ�คอนเทนต อย�งคณฮน ผม และคณเต กจะทำ�เรองกระบวนก�รมสวนรวมกบคน กบชมชน กบ Stakeholder ซงกแลวแตว� Stakeholder จะเปนประเดนไหน แลวกจะมทมโปรดกชนทจะทำ�ง�นดวย สมมตว�ตองผลตง�นกร�ฟก ถ�ยภ�พ หรอวดโอ สวนนกจะอยในทมแตละทมเปนเฉพ�ะด�นไปเลย เชน ทม Trawellii ทม Mayday ทม CROSSsiii หรอทม Once Again Hosteliiii กจะมทมโปรดกชนของตวเอง

ดเหมอนวาทางกลมจะใหความสาคญกบกระบวนการม สวนรวมคอนขางมากเต: จรงๆ บ�งทภ�ครฐหรอว�น�ยทนทเข�ม�สนบสนนกไมไดมโจทยต�ยตวว�อย�กจะไดออกม�เปนอะไร เพร�ะสดท�ยเวล�ไปลงมอทำ�กบผทไดรบผลกระทบจรงๆ มนกจะรไดเองว�ควรจะออกม�เปนอะไร หรอเปนโปรเจกตแบบไหน สงทเร�ทำ�จงเปนก�รสร�งกระบวนก�รมสวนรวม ลงไปเรยนร ทำ�คว�มเข�ใจปญห� แลวเอ�กอนปญห�นนม�ผ�นกระบวนก�รออกแบบจ�กนนคอยเอ�ไปนำ�เสนอกบน�ยทนอกท เพร�ะสดท�ยหนท�งจดก�รมน มกจะไมไดมแบบเดยวศานนท: คอเหมอนทกคนทม�จะมเป�ใหญเหมอนกน คอเรองของก�ร พฒน�เมองทมกระบวนก�รมสวนรวมของคน เหนคนเปนทตง คอหลวมๆ แลว

เร�เหนเหมอนกน แตพอลงมอทำ�จรงๆ แตละคนกจะมคว�มชำ�น�ญต�งกน อย�งคณฮนกจะเปนสถ�ปนก คณเนยกบคณตวงทำ�ง�นเกยวกบสอม�กอน คณเตกจะทำ�เรองออกแบบ นอกจ�กนยงมทมอนๆ ทมแบกกร�วด ไมเหมอนกน มนองทชอบเรองขนสงม�ก รจกรถเมลทกส�ย เร�กรสก ว�สงทเข�มกบสงททมมมนส�ม�รถสร�งอะไรได แลวคอยม�แตกไป อย�งตอนผมม�เรมทำ�โฮสเทลทน (Once Again Hostel) มนกเกยวกบก�รทองเทยว แลวพอไดทมเพมอก กเลยตงเปนบรษทเกยวกบก�รพฒน�ชมชนและร�นค�ต�งๆ ใหเปนแหลงทองเทยว จ�กนนกขย�ยตงอกบรษทขนม� แลวกเรมทำ� เรมโปรโมตของดในชมชน แถวนมร�นค�อะไรทเปนตำ�น�น มอะไรอรอย กเรมขย�ยขน แลวกจะมง�นทลกกว�นน เปนง�นเชงโครงสร�งเลย เชน ปญห�เรองทอยอ�ศย เรองสขภ�พ ทำ�ใหเร�ไมส�ม�รถทำ�แคปญห�ผวๆ ในระดบทองเทยวไดแลว แตตองกระจ�ยไปในมตอนๆ ซงตรงน เร�อ�จจะทำ�เอง หรออ�จจะชวนคนรจกอนๆ ทเกงอยแลวม�ชวยกได

ถายอนไปตงแตโจทยตงตน อะไรคอโจทยแรกททางกลมคดวาตองแกไขกอน เต: ผมรสกว�มนน�จะเปนเรองของ Ignorance (ก�รเพกเฉย) คอมนตองมก�รสร�ง Awareness (ก�รรบร) ฉะนนสงทมนตองเรมสำ�หรบผมกคอ กอนทจะลงมอทำ�อะไร คณตองรกอนว� มนมปญห�นอยในเมอง มนมเรองแบบนอย แคหล�ยปญห�มนไมถกคนพบหรอไมถกพดถง แลวเข�กไมรหรอกว�จรงๆ เข�ส�ม�รถทำ�อะไรได ส�ม�รถมสวนรวมอะไรได หรอว�

ขอดของการทำางานเมองกคอ ไมวา คณจะจบใครมาโยน ไมวาจะมทกษะ อะไร คณจะเปนนกบญช นกกฎหมาย สถาปนก ผประกอบการ หรอหมอ ทกทกษะมประโยชน หมดเลย เพราะวาพนทในการแกปญหา มนกวางมาก แตสำาคญคอคณตอง รวาปญหามนมอย

i กลมคนรนใหมทตองก�รนำ�เสนอขอมลเกยวกบก�รเดนท�งในเมองกรงดวยระบบขนสงส�ธ�รณะใหเข�ใจง�ย และใชง�นไดจรงii บรษทแนะนำ�และพฒน�ก�รทองเทยวทเกดขนจ�กแนวคดก�รนำ�ศกยภ�พของก�รทองเทยวม�ผสมกบโอก�สในก�รพฒน�เมอง เพอปรบเปลยนชมชนทกำ�ลงจะสญห�ยไปต�มก�ลเวล� ใหเปนแหลงทองเทยวแหงใหม ควบคไปกบก�รรวมมอกนสร�งสรรคผลตภณฑใหมทตอยอดจ�กของดในชมชน เพอคณภ�พชวตและสงคมทดขนiii กลมสถ�ปนกรนใหม มงหวงทจะผลกดนง�นพฒน� ผ�นกระบวนก�รออกแบบอย�งมสวนรวม นำ�ไปสคว�มเปลยนแปลงเชงบวกท�งก�ยภ�พและสงคมiiii โฮสเทลกล�งย�นเก�ของกรงเทพฯ ทมคอนเซปต Where your stays better a city ดวยก�รดงชมชนม�มสวนรวมในก�รจ�งง�นและชวยพฒน�ชมชนไปพรอมกบเมอง


เมองมนมมตอนๆ ทตองเคลอนไหวไปพรอมๆ กน ผมเลยคดว�เรอง Awareness เปนเรองสำ�คญ ขอดของก�รทำ�ง�นเมองกคอ ไมว�คณจะจบใครม�โยน ไมว�จะมทกษะอะไร คณจะเปนนกบญช นกกฎหม�ย สถ�ปนก ผประกอบก�ร หรอหมอ ทกทกษะมประโยชนหมดเลย เพร�ะว�พนทในก�รแกปญห�มนกว�งม�ก แตสำ�คญคอคณตองรว�ปญห�มน มอย

หมายถงการสราง Awareness เพอกระตนการมสวนรวมของคนใชไหมเต: ใชครบ ในเชงนกออกแบบก�รสอส�ร ผมรสกว�มนเปนเรองททำ�ได พอเข�รบรแลว เร�กจะสอส�รในสวนอนๆ ตอ เชน มกจกรรมอะไร เข�ห�ไดอย�งไร อย�งตรงนมนมพนท เร�กตองก�รใหคนรบรว�ประเดนปญห� คออะไร ทนมอะไรบ�ง แลวจะเข�ห�อย�งไรศานนท: จรงๆ วสยของกลมเร�ไมไดเปนคนแกปญห�โดยตรง แตเร�อย�กจะใหคนทงเมองรสกเปนเจ�ของอะไรทเปนส�ธ�รณะดวย บ�งทเข�กจะคดว�ประเดนนมคนทำ�อยแลว หรอเปนหน�ทรฐ แตในมมเร� ถ�เร�ทำ�อะไรไดกอน เร�อย�กจะกระตนใหทกคน “ไปทำ�ส” เพร�ะจรงๆ แลวคนกบเมองมนสมพนธกน แตว�เร�ดนมภ�พว�มนมอำ�น�จบ�งอย�งทม�กน แลวทำ�ใหสงทเปนส�ธ�รณะ หรอสงทม�กกว�ตวเองกล�ยเปนเรองของคนอน แตสงทเร�ทำ� หรอเวล�ทเร�ชวนคด เร�คดอะไรทเรมจ�กเลกๆ กอน แลวมนกจะเรมใหญขนเรอยๆ เชน คดถงบ�นตวเองกอน บ�นพนองละ ชมชนละ ย�นนละ แลวเมองละ มนกจะเรมใหญขนไป ไมใชว�พออะไรทมนม�กกว�ตวเร� กล�ยเปนว�เร�ไมสนใจเลย

แลวเราตองทาอยางไรใหคนอนรสกวาตวเองเชอมโยงกบสงทเปนสาธารณะศานนท: อย�งโครงก�รแรกทเร�ไดเจอคนเยอะม�กๆ คอตอนปอมมห�ก�ฬ ทน�จะสะทอนทศนคตของคนไดชดว� เข�ไมไดรสกเกยวของกบชมชนทอยหลงกำ�แพงนเท�ไหร เพร�ะดเปนเรองของส�ธ�รณะทมนม authority บ�งอย�ง ทำ�ใหเข�รสกตดข�ดกบสงอนๆ แลวถกทบดวยกฎหม�ยอกชนหนงว�ชมชนนเปนชมชนผดกฎหม�ย แตสงทเร�เข�ไปแลวเร�รสกคอ หนงเข�ไมไดผดกฎหม�ยม�ตงแตวนแรก เข�ม�กอน สองคอถ�เร�คดถงคว�มเชอมโยงของชมชนปอมฯ กบชมชนพระนคร เร�จะรไดว�ชมชนมประวตศ�สตร มก�รกอร�งสร�งบ�น คอเร�จะรสกเชอมโยง และเร�กอย�กจะเชอมโยงใหกบทกๆ คนดวย อนนน�จะเปนโปรเจกตแรกทเร�ทำ�เต: คอเร�อ�จจะเคยผ�นพนทหนงๆ แตคณรสกว�นไมใชทของเร� ทงๆ ทมนเปนเมองของคณ หรอเร�อ�จจะเปนเจ�ของย�นน แตรสกมนวนว�ย กอ�จจะถอยออกม� ขอเปนแคเจ�ของหมบ�นนแลวกน จ�กนนกรสกวนว�ยอก งนกเปนแคเจ�ของบ�นตวเองแลวกน และคณกรสกอกว�ทำ�ไมแมวนว�ยจง งนเปนเจ�ของแคหองตวเองแลวกน ไมสอส�รกบใคร ตดตอเอ�แคในอนเทอรเนตกได แตโลกจรงๆ มนมก�รเปลยนแปลงอยตลอด สดท�ยผมกยงรสกว�มนษยตองตดตอสอส�รกนดวยก�รพบปะ พดคย และเจอกนม�กกว� นนคอสงทเร�อย�กสร�งใหทกคนออกม�มสวนรวม

หลงจากเหตการณปอมมหากาฬ เราตอยอดกระบวนการมสวนรวมอยางไรฮน: ตอนทเร�ไปรวมทำ� ไปรวมใชชวต ไปรวมรบร ไปรวมรสกกบเข� ไปรวมท�นอ�ห�ร ไปรวมสงส�ยต�ใหกำ�ลงใจกน ผมว�ตอนนนสงทเร�ไดคอชดคว�มรทเร�จะพย�ย�มไมใหเกดแบบนซำ�อก และนำ�ไปตอยอดกบพนทอนๆ ได เหมอนเร�ไดแสดงกบสงคมว�มนมกลมคนแบบน ทมก�รรวมตวกนเพอทำ�อะไรบ�งสงใหชมชนของเข�ดขน เต: ประเดนปอมมห�ก�ฬมนคอนข�งจะเปนประเดนรอน แลวมคนทอย�กจะเข�ม�มสวนเกยวของเยอะ แตเร�เปนเหมอนแคอ�ส�ของภ�ควช�ชพ แลวกเปนคนรนใหม เร�กจะมวธทจะทำ�ในแบบของเร� พย�ย�มจะห�สงทเร�พอทำ�ได หรอสงทเร�ทำ�ไดดศานนท: เวล�เร�ลงไปเจอกบอะไรแบบน เร�กคอนข�งหมดหวงนะ คอเร�เหนปญห�อะไรเยอะ แตในขณะนนเร�กมองมนเปนคว�มท�ท�ยดวย เร�กม�ดว� คนแบบเร�ทำ�สวนไหนไดบ�ง กเลยออกม�เปนเหมอนทเล� ใหฟง คอจะมง�นทเร�อย�กจะทำ�สอ เพอเชอมโยงคนอนใหเข�เข�ไปถงทนนไดดวย เร�ตองก�รกระบวนก�รทคนกล�งส�ม�รถดงคนม�มสวนรวม ม�ศกษ�ได เพอใหเข�เข�ใจและเหนว�เรองนมนสำ�คญอย�งไร

แสดงวาเราทาหนาทเปนคนกลางทคอยสรางความเขาใจท ถกตองใหกบสงคมใชไหมตวง: เร�ไมไดคดว�สงทเร�ทำ�มนคอสงทถกอย�งเดยว แตเร�อ�จจะหยบแงมมทพวกเร�เชอว�คนตวเลกตวนอยกสำ�คญ และพย�ย�มเปดพนทใหใครๆ กส�ม�รถเข�ม�ทำ�อะไรๆ หรอเรมเหนปญห�เลกๆ นอยๆ ได หรอชวยผลกดนใหมนเกดขนม�ไดดวย

ผมคดวาการทำางานสาธารณะ คอการยอมรบวากำาลงทำาอะไร เพอตวเองดวย อนนยากทสด เพราะคนไทยมกจะคดวาการทำาเพอสาธารณะคอการทำา บญ คอการให โดยปราศจากการตอบแทน ซงมนไมใช เพราะการทำาเพอสาธารณะ มนกคอการทำา เพอเราเองดวย


ศานนท: ถงแมเร�จะเปนเจ�ของโปรเจกต แตเร�กจะไปชวนคนอนอยด คอดวยคว�มท หนงเร�ไมไดมคว�มเชยวช�ญจนแบบเกงทสดในประเทศน ทเร�มกคอแรงในก�รลงไปในพนทต�งๆ แลวเร�เหน เสรจแลวเร�แคบอกออกม� ว�ตรงนตองก�รอะไรแบบน แลวเร�กจะชวนคนทน�จะเปนผเชยวช�ญจรงๆ ม�ม�กกว� เต: ผมว�คำ�ว� “ถกตอง”มนน�กลวนดหนง เวล�ทเร�ทำ�ง�นกบปญห�ทมนย�กแลวเร�ไปเชอว�เร�จดก�รมนได พอเร�เชอว�จดก�รมนได เร�จะตงตวเองเปน Organizer เปน Founder เปน Head of Project เปน Owner แตสดท�ยเร�ทำ�ไปดวยประสบก�รณทผ�นม� เร�จะรสกเลยว�ปญห�ทเร�เหนว�มนง�ยๆ อ�จจะเปนแคเรองฟตบ�ท เรองถงขยะ พอเอ�จรงๆ มนมร�กทลกม�ก สดท�ยเร�กตองชวนคนอนม�ขดร�กถอนโคนใหมนออกม� แลวเวล�ชวน เร�ชวนว�ทกคนม�ชวยเร�หนอยไมไดหรอก เร�ตองบอกว�ทกคนม�ชวยแกปญห�ของทกคนกนเถอะ

แลวอะไรคอตวชวดความสาเรจในการลงมอทาแตละโปรเจกตศานนท: หนงคอเร�วดจ�กจำ�นวนคนทมสวนรวมในโปรเจกตต�งๆ สองคอวดคว�มสำ�เรจของโปรเจกตเองดวย ถงบ�งง�นคนมสวนรวมเยอะม�ก แตมนไมเกดเลย มนกคงไมสำ�เรจ แตเร�เชอว� จำ�นวนคนมสวนรวมมนจะเปนเชอทเดนตอได ทกๆ ครงเร�จะวดว�มคนม�เข�รวมเท�ไหร เชน ตอนทำ� Mayday โปรเจกตนนมป�ยรถเมลขนม�จรงๆ แตละป�ยคนมสวนรวมเยอะแคไหน รฐบ�ลเรยนรอะไรจ�กกระบวนก�รมสวนรวมรเปล� หรอว�เข�เหนภ�พว�กระบวนก�รมสวนรวมนมนดอย�งไร นนคอสงชวดของเร�

สวนใหญคนทมามสวนรวมกบเราเปนใคร เนย: ถ�ทเคยทำ�ม�จะมหล�กหล�ยกลม แตว�ทกคนมจดรวมเดยวกน เชน รกเดก หรออย�กทำ�อะไรดๆ เพอสงคม ถ�ยอนกลบไปท Mayday กจะพบว�ไมไดมแคดไซเนอรทสนใจง�นออกแบบป�ยเท�นน แตกมคนทไมไดใชรถเมลดวยซำ�ทเข�ม�ชวย เพร�ะเข�อย�กทำ�ใหมนดขน อย�กใหเมองนดขน และหวงว�ถ�วนหนงมนด เข�อ�จจะขนรถเมลง�ยขน ศานนท: อย�ง Trawell ทจดทวร เร�คดว�อ�จจะเจอแคคนชอบเทยว แตพอเข�ม� แลวเร�พ�ไปเจออะไรททำ�ใหเข�รสกว�มแบบนดวยเหรอ เข�ลำ�บ�กแบบนนเลยเหรอ มนกกล�ยเปนว�ไดเรยนรไปดวย เข�กอ�จจะกลบไปดวยทศนคตอกแบบหนงเนย: นอกเหนอจ�กทเร�ไปห�เข� บ�งทกอย�กจะมคนททำ�อะไรดๆ เข�ม�ห�เร�เหมอนกน เชน มบรษททอย�กทำ� CSR แลวเกดเบอปลกป� เบอทำ�ฝ�ย เข�กม�มองว�ในชมชน ในเมองมอะไรทำ�บ�ง แลวกม�ดไซนกจกรรมลงพนทดวยกน

คณคดวาคนททางานเพอสงคมได จะตองมความเชอมนในมนษยกอนหรอเปลา ศานนท: ผมว�ลกๆ ทมคงเชอกนแบบนน เร�เชอในมนษยม�ก ถ�เร�มองแคผวเผนเร�อ�จจะมองเหนแคคนตดย� แตถ�เร�เชอว�คนไมไดอย�กตดย� แตดวยประสบก�รณบ�งอย�งททำ�ใหเข�กล�ยเปนคนไมดในมมมองคนอน หรอโครงสร�งท�งสงคมต�งห�กททำ�ใหเข�จน เร�รสกว�ก�รทำ�อะไรแบบน

มนตอง Empower (ชวยใหทำ�ได) เข� แตตอง Empower เร�กอนดวย แลวกชวนกนม� Empower สงคม เปลยนโครงสร�งเท�ททำ�ไดเต: ผมว�ถ�คนเร�มชอยสใหเลอกได เข�คงจะเลอกไปในท�งทไปตอ ไดเรอยๆ แตปญห�คอเมอชอยสมนนอย หรอไมมท�งไหนเลย เข�กตองเลอกเท�ทม ผมไมรหรอกว�ก�รทเร�ชวนคนม�ทำ�นนทำ�น มนเปนชอยส ทดรเปล� แตอย�งนอยกเปนท�งเลอกหนงทเร�รสกว�ทำ�มนแลวสนก มรอยยม มพลงง�นแลกเปลยนกน ความทาทายทสดในการทางานสาธารณะคออะไรฮน: คอก�รทเร�บอกว�นำ�ใจของเร�มมลค� เพร�ะทกสงทเร�ทำ�มนมตนทน สงทย�กสำ�หรบผม กคอก�รบอกทบ�นว�กำ�ลงทำ�อะไรอย อนนแหละย�กทสดแลว เพร�ะสงทย�กทสดในง�นส�ธ�รณะกคอก�รทจะแปลงนำ�ใจใหเปนก�ยภ�พจบตองไดตวง: มนคอก�รทเร�ไมรว�โซลชนทเร�พย�ย�มจะเสนอหรอทำ�ไป มนจะเวรกจรงๆ ใชไหม โดยเฉพ�ะกบพนททเข�มปญห� กเลยรสกว�วธทมอ�จจะใชไดสวนหนง แตเร�กตองใจกว�งพอทจะเปดรบ เวล�ทำ�อะไร เร�ตองไมมคำ�ตอบถกผดไป เพร�ะเร�ไมรว�คำ�ตอบของเร�ถกแนๆ รเปล�เนย: เพร�ะว�ก�รทำ�ง�นส�ธ�รณะคอเรองของทกคน ไมใชของเร�เพยง คนเดยว อย�งตอนททำ� Mayday มนมขอจำ�กดเยอะม�ก โดนคนด�ว�ทำ�ไมไมเปลยนเปนป�ยดจทล ทำ�แบบนนไดแลว หรอว�ทำ�ไมเกะกะ ใหญ ขว�งท�งเท� ซงเร�กจะถอเปนโอก�สดทเร�ไดไปเรยนรว�มขอจำ�กด อะไรบ�ง แตละหนวยง�นมขอจำ�กดอะไรบ�ง และมนย�กม�กทจะตองตอบโจทยทกคน ตอนนกทำ�ไดแคทำ�ไปทละนดๆ ซงกคดเหมอนกนว�ถ�มนเปลยนไดเลยแบบทใจเร�อย�กใหเปน มนกอ�จจะไมเปนวธก�รทดทสดกได กควรจะตองย�กแบบนแหละ ถงจะแฟรกบทกๆ ฝ�ย ใหทกฝ�ยไดมสวนรวมในก�รแสดงคว�มเหนกนไปศานนท: ผมคดว�ก�รทำ�ง�นส�ธ�รณะ คอก�รยอมรบว�กำ�ลงทำ�อะไรเพอตวเองดวย อนนย�กทสด เพร�ะคนไทยมกจะคดว�ก�รทำ�เพอส�ธ�รณะคอก�รทำ�บญ คอก�รใหโดยปร�ศจ�กก�รตอบแทน ซงมนไมใช เพร�ะก�รทำ�เพอส�ธ�รณะ มนกคอก�รทำ�เพอเร�เองดวย เพร�ะว�เร�เองกอยทน คอพอเร�เรมรสกเชอมโยงกบอะไรทมนม�กกว�เร� มนแปลว�เร�กบสงนน มนเปนเรองเดยวกน แตว�ในบรบทไทยมนย�ก สมมตว�เร�ทำ�เพอสงคม แลวเร�ม�บอกว�เร�มค�ตวนะ มนจะเปนอะไรทคยย�กเลย พอพดไปมนจะกล�ยเปนว�ทำ�ธรกจหรอเปล� ทงทจรงๆ แลว ถ�มองเหมอนสงคโปร ค�ครองชพของคนทเปนรฐบ�ลหรอคนททำ�เพอคนอน เข�ไดม�กกว�คนททำ�ง�นเอกชนดวยซำ� ซงน�จะเปนสงทถกตองกว� ผมเลยคดว�อนนน�จะเปนช�เลนจทย�กทสด

คดอยางไรกบคนทมองวางานสาธารณะคองานของภาครฐ ไมใชงานของตวเองเต: อย�งทบอกคอถ�ทกคนม Awareness เมออยในพนทส�ธ�รณะ ทกคนตองเปนเจ�ของดแล สงคมปจจบน ระบบทกอย�งมนถกตดตงไวครบแลว และขน�ดเมองมนใหญขนม�ก ทำ�ใหเร�ไปกำ�หนดตวเองทนทเลยว�ฉนจะเปน อย�งน ฉนจะทำ�แคน ซงจรงๆ แลวมนมพนทททกคนเปนเจ�ของรวม


ไดอะไรจากการทางานสาธารณะเนย: ไดเรยนรว�ทกๆ คนมปญห� และมขอจำ�กดของตวเอง อยทว� เร�จะห�โอก�สในก�รทำ�ง�นดวยกนไดหรอเปล�นนเองฮน: ไดรว�ก�รทเร�ไมตดสน มนทำ�ใหเร�เหนโอก�สม�กขน ใหเร�มโอก�สในก�รถ�ม หรอใหเข�มโอก�สในก�รเล� แลวกทำ�ใหรจกเปดใจยอมรบคว�มลมเหลว ว�คอขอดทเร�นำ�ไปตอยอดกบทอนๆ ได และเปนขอเรยนรสำ�หรบคนอนๆ ไดศานนท: ก�รทำ�แบบน ทำ�ใหเร�ไดเรยนรผ�นประสบก�รณตรง ไดเรยนรว�อย�ดวนตดสน ไดรว�คว�มง�ย บ�งครงมนกไมง�ยเหมอนกน ไดเรยนรก�รเข�ถงคนทลกม�กๆ ผมว�มนเปนเหมอนปรญญ�เลยนะ ดกว�เรยนป.โทอก เต: ทำ�ง�นตรงนมนทำ�ใหผมเกลยดตวเองนอยลง รสกมคว�มหวง ทงกบตวเอง มคว�มหวงกบคนอน แลวพอเร�เรมเกลยดตวเองนอยลง เร�กมคว�มส�ม�รถในก�รรกคนอนกลบคนม�ตวง: น�จะเปนคว�มหล�กหล�ย พอเร�ไดเข�ใกลสงๆ นน เร�กไดเหนอะไรม�กขน แลวกมกจะพบว�ไมมอะไรผด ไมมอะไรถก ทำ�ใหเร�ยอมรบอะไรไดกว�งขน คดอะไรรอบๆ ขน

และชวยกนได ถ�พดต�มตรงโครงสร�งเมองตอนนมนใหญม�ก ก�รจะรอภ�ครฐใหลงดเทลไดทกอย�งมนย�กเนย: บ�งทสงทรฐทำ�กอ�จไมไดตอบโจทยกบสงทประช�ชนตองก�รเสมอไป ถ�เร�อย�กใหเมองของตวเองเปนอย�งไร เร�อ�จไมตองรอใหภ�ครฐทำ�อะไรให แตเร�ส�ม�รถสร�งนวตกรรมบ�งอย�งเอ�ไปใหภ�ครฐลองใชหรอว�นำ�เสนอกลบเข�ไปไดเหมอนกน เร�มองว�เปนอกหนงขอเสนอทอย�กใหทกคนชวยกนคด ชวยกนออกคว�มคดเหนว�อย�กไดดวยรเปล� ศานนท: ผมคดว�ตองคดกนแบบนกอน คอมนไมมสงคมอดมคตทม ผนำ�เดยว แตมนจะมสงคมอดมคตทคนม�ชวยกน พอเร�ลองทำ�อะไรทมนม�กกว�ตวเองแลวมนดตอสงคมจรงๆ ผมว�หล�ยๆ คนกเสพตดเหมอนกนนะ มนจะรสกว�เร�ทำ�ได เร�เปลยนได แลวมนเปลยนมมมอง มนจะฮกเหม ผมว�เซนสนแหละทมนข�ด

คดวาในอนาคตขางหนา งานของกลมสาธารณะจะเปนอยางไรบางฮน: ผมอย�กใหคนม Awareness ม�กขน เกดก�รรวมตวกนเอง สนใจในประเดนถนทอยของตวเองม�กขน ลกขนม�สงสญญ�ณกนเองว�เร�เหน เรองนอยนะ คอผมอย�กเหนทมอเวนเจอรสในโลกม�กขน อย�กใหมองว�ใครทำ�อะไรอย แลวเร�ควรจะลกขนม�ตอสหรอโตตอบกบประเดนเหล�นนยงไงศานนท: ถ�มองเชงก�ยภ�พผมว�มนคงมไมรจบ ผมเลยไมไดมเป�ทชด แตว�ถ�มองในเชงของก�รม�มสวนรวม อนนน�จะเปนเป�ทสำ�คญทสด อย�งผมเองเวล�ขนรถเมลจะรสกขอบคณคนทอยบนรถเมลม�กว�นคอคนทไมเพมปรม�ณรถใหถนน รสกว�นคอคนทมจตส�ธ�รณะม�กๆ ทงทจรงๆ แลว ก�รขนรถเมลคอสงททวไปม�ก หรอคนทเดอดรอนกบก�รตดตนไม ผมว�มนสดยอดแลว ถ�เร�มคนแบบนม�กขน กยงจะทำ�ใหสงคมดขน แตทงนทงนนกคงไมใชแคตอย�งเดยว กตองม�คดสร�งสรรคดวยว�จะทำ�อย�งไรใหมนดขนได

Creative Will : คด ทำา ด


เพยงแคเหนคลปวดโอขาวสนๆ ของการชวยดงเอาหลอดพลาสตกทตดอยในจมกของเตาทะเล หรอภาพวาฬนำารอง คลบสนตายทอำาเภอจะนะ จงหวดสงขลา ซงเมอผาทองออกมากพบวามถงพลาสตกถง 85 ใบอยในทอง กทำาใหใครหลายคนรสกปวดใจจากพฤตกรรมทละเลยเรองการจดการขยะของผคนในวนน เพราะนเปนเพยงตวอยางแคดานเดยวของปญหาการทงขยะลงทะเล ในความเปนจรงแลว ยงคงมสงมชวตในทองทะเลอกมากมายทไมเดยงสาและไมสามารถรไดวาสงทกนเขาไปนนไมใชอาหาร แตคอสงทเปนอนตรายแปลกปลอมเขามาอยในบานของพวกเขา

จ�กเหตก�รณคว�มสญเสยซำ�แลวซำ�อกในระยะทผ�นม� จงเกดเปนกระแสก�รตนตวเรองขยะทกลบม�แรงอกครง ก�รปฏเสธและก�รลดใชถงพล�สตก ตลอดจนก�รนำ�สงทใชซำ�ไดกลบม�ใชใหม หลกเลยงสงททำ�ใหเกดขยะปรม�ณม�ก ก�รแยกขยะ ไปจนถงก�รรไซเคลแบบจรงจง เหล�นลวนเปนวธก�รทถกกระตนขนอกครงในสงคมไทย แมจะเปนก�รรณรงคระดบโลกททำ�กนม�อย�งย�วน�นแลวกต�ม เฟซบคเพจ “ลงซ�เลงกบขยะทห�ยไป” คออกหนงชองท�งก�รสอส�รทชวนใหทกคนม�มสวนรวมรบผดชอบตอสงคมไดง�ยๆ ดวยตวเอง ดวยก�ร นำ�เสนอวธก�รแยกขยะทเข�ใจง�ยอย�งละเอยด เปนขนเปนตอน ส�ม�รถทำ�ต�มไดอย�งสะดวก ซงห�กคอยๆ ตดต�มเพจดงกล�ว กจะมก�ร บอกเล�หรอแชรเนอห�ทชวยใหเร�เข�ใจวธลดก�รใชและจดก�รกบขยะ ทเพมม�กขนอยบอยครง ทนอกจ�กจะชวนใหเร�ทกคนตระหนกถงคว�ม สำ�คญของก�รแยกขยะแลว กยงมตวอย�งของผลกระทบจ�กก�รทงขยะโดยข�ดคว�มรบผดชอบไวเปนขอเตอนใจ ทงยงมก�รใหคว�มรเรองก�รสร�ง

ขยะโดยทไมมคว�มจำ�เปน เชน เรอง Cap Seal หรอพล�สตกหมฝ�ขวดทไดรบก�รรณรงคใหยตก�รใชง�น ก�รสอนวธดฉล�กบรรจภณฑทรไซเคลไดย�กหรอง�ย บทคว�มตวอย�งก�รแยกขยะสดเจง ไปจนถง 11 ไอเดย บอกล�หลอดพล�สตกแบบเกๆ เปนตน นอกจ�กน ท�งเพจยงใหขอมลของร�นเครองดมทเข�รวมโครงก�รลดปรม�ณขยะ ดวยก�รจดโปรโมชนใหกบลกค�ทนำ�แกวม�เองซงจะไดรบสวนลดพเศษ หรอขอมลร�นสะดวกซอและห�งสรรพสนค�ทมก�รใหคะแนนสะสม หรอลดร�ค�เมอลกค�ไมรบถงพล�สตก เรยกว�ครบถวนใจคว�มจกรว�ลของเรองขยะ (แบบเข�ใจง�ยๆ) กนเลยทเดยว ถงตอนนกเหลอเพยงแคก�รลงมอทำ� เพร�ะเพยงเร�ชวยกนคนละไมคนละมอ ทละนดต�มกำ�ลง กส�ม�รถชวยดแลรกษ�โลกและเพอนสตว นอยใหญทอ�ศยอยบนโลกใบเดยวกบเร� และยงไดมสวนรวมทำ�ใหโลก ใบนน�อยและยงยนดวยคว�มรบผดชอบและสำ�นกดๆ ทออกม�จ�กหวใจของเร�ทกคนอกดวย

ทม�: fb.com/3WheelsUncle / fb.com/greennewsagency / บทคว�ม “เปดใจทมสตวแพทย ยอชวตว�ฬนำ�รอง กนถงพล�สตก 85 ชน” จ�ก bbc.com/thai / บทคว�ม “เหนแลวเจบแทน! นกวจยชวยดงเศษขยะออกจ�กจมกเต�ทะเล” จ�ก spokedark.tv

เรอง: ปยะพร สวสดสงห

ลงซาเลงกบขยะทหายไป

กรกฎาคม 2561 ปีที่ 9 i ฉบับที่ 10...

Documents