ฉบบท 56 เมษายน-มถนายน 2545

บก. แถลง

เขาสไตรมาสท 2 ของป 2545 แลว บรษทตางๆ หลายแหงกก าล งปรบปรง เปลยนแปลงนโยบายการบรหาร ใหทนกบการเปลยนแปลง ทางเศรษฐกจ ซงภาคราชการ กจะเกดการเปลยนแปลง ของระบบราชการไทย ทงระบบครงใหญ หรอเรยกวา การปฏรประบบราชการ โดยจ ะป ร บ เ ปล ย น ท ง โ ค ร งส ร า ง ป รบปร งกร ะทรวง ทบวง กรม ใหมหมด ตามกลมภารกจโดยไมมการเพมอตราก าลง และในสวนของ สพช . ก จ ะ ไปส ง ก ดก ร ะทร ว งพลงงาน สวนจะปรบเปลยนชอ บทบาท ภารกจหรอไม อยางไร กคอยตดตาม วนท 1 ตลาคมน กจะทราบกนครบ

ส าห รบวา รสารฉบ บน ก ย งค งน าเสนอบทความ ดานนโยบายพลงงานทนาสนใจ หลากหลาย ทงเรองการปรบคาไฟฟาตามสตรการปรบอตโนมต การรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟา พลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก รวมท งบทความ ใน "เกรดพลงงาน" อกหลายเรอง และขอมลด านพลงงานในชวง

ทผานมา กลองอานรายละเอยด ดานใน ครบ...-

บรรณาธการ

การลมละลายของ ENRON การปรบคาไฟฟา ตามสตรการปรบอตราคาไฟฟาโดยอตโนมต) การปรบโครงสรางกจการไฟฟา ในประเทศฟนแลนด การรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟา พลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก เกรดพลงงาน

o อาจารยใหญทหารเรอ แนะเคลดลบประหยดพลงงาน o เคลดลบคลายรอน คณภาพชวตใตหลงคา o ทาพสจน "หยดรถซดน ามน" งาย ๆ ไมไดโม

สถานการณราคาน ามนเชอเพลง สถานการณพลงงานของประเทศไทย ในชวงไตรมาสแรกของป 2545

ไปวารสารฉบบท 55

กลบหนาวารสารหลก

ไปวารสารฉบบท 57

ตองการแสดงขอคดเหน โปรดคลกเพอสง E-mail ถงบรรณาธการ ไดทน

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต

กนยายน 2545

การลมละลายของ ENRON

บรษท Enron เปนบรษทการคาพลงงานชนน าของโลก ทมจดเรมตนมาจากธรกจกาซธรรมชาตและไฟฟา และตอมาไดขยายรปแบบการด าเนนธรกจ อยางรวดเรวและหลากหลาย อาทเชน การคาสนคาบรหารความเสยงราคา กาซธรรมชาต และไฟฟา การคาปลกพลงงาน เปนตน ซงธรกจเหลานเปนธรกจทมผลตอบแทนสง แตในทางกลบกน กมความเสยงสงมากเชนกน และไมมสนทรพยรองรบ ในอดตอนรงเรอง บรษท Enron ไดเตบโตอยางรวดเรว และเคยเปนบรษทอนดบท 7 ในรายชอบรษททวโลกของ Fortune 400 แตในขณะน บรษทก าลงอยระหวางการพจารณาคดลมละลาย ซงนบไดวาเปนคดลมละลายทใหญทสด ในประวตศาสตร ของประเทศสหรฐอเมรกา และสงผลกระทบตอการจางงานของพนกงานของบรษทกวา 21,000 คน

สาเหตของการลมละลาย

การลมละลายของบรษท Enron มสาเหตหลก มาจากรปแบบการด าเนนธรกจในเชงรก และมความเสยงสง ธรกจหลกของ Enron สามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภทคอ ธรกจการลงทน และธรกจการคา (Trading) ซงมกจะไมมสนทรพยรองรบ

ส าหรบธรกจการลงทนทผานมาการลงทนบางอยาง ขาดความเชอมโยง กบธรกจหลกดานการคาพลงงานไฟฟา และกาซธรรมชาต เชน การลงทนสรางโรงไฟฟาดาบอล (Dabhol) ในประเทศอนเดย การลงทนในธรกจน า และในธรกจโทรคมนาคม (Broad band Communication) ซงสงผลใหบรษทกอหนจ านวนมหาศาลถง 9 พนลานเหรยญดอลลารสหรฐ

ในสวนของโรงไฟฟาดาบอลในประเทศอนเดย รฐบาลและการไฟฟาแหงรฐ Maharashtra ท าผดสญญาซอขายไฟฟา ทท าไวกบบรษทดาบอล เพาเวอร จ ากด ซงม Enron เปนผถอหนใหญ โดยปฏเสธทจะจายคาไฟฟา ใหแกโรงไฟฟาดาบอลตามทไดมขอตกลงไว โรงไฟฟา จงหยดเดนเครองตงแตเดอนมถนายน 2544 ทผานมา คาเสยหายตอ Enron จากการทการไฟฟาและรฐบาลของอนเดย ท าผดสญญากบโครงการดงกลาว คดเปนมลคาสงถง 5 พนลานเหรยญสหรฐ

ธรกจอกประเภทคอ ธรกจการคา (Trading) กมความเสยงสงเชนกน บรษท Enron นบไดวาเปนผน าและผบกเบกในการท าธรกจการคา โดยท าหนาทเปนผคาคนกลาง ในการซอขายไฟฟาและกาซธรรมชาต รวมถงสนคาการบรหารความเสยงรปแบบตางๆ ธรกจการคานสามารถท าไดโดยทบรษท ไมจ าเปนตองเปนเจาของสนทรพย

โรงไฟฟา หรอทอกาซธรรมชาตรองรบการซอขาย ถงแมวาการคาดงกลาว อาจกอใหเกดภาระผกพน (liabilities) เปนมลคามหาศาล ซงทผานมาผลการด าเนนธรกจการคาของ Enron น ามาซงรายไดและผลก าไรสงถงรอยละ 70 ของรายไดบรษททงหมด

แตผลก าไรของบรษททดสวยหร น ามาซงราคาหนในตลาดทสงถง 90 เหรยญตอหนในเดอนสงหาคม 2543 นน เปนเพยงตวเลขดานเดยว การคาทมความเสยงสงน ามาซงภาระผกพน และหนสนจ านวนมากเชนกน แตตวเลขหนสนดงกลาว กลบไมปรากฏในบญช Enron มกลไกการซอนภาระหนส น ของบรษทโดยการจดต ง Shell company จ านวนหลายบรษทเพอเปนผถอภาระหนสน โดยบรษทเหลานมผบรหารระดบสงของบรษท Enron เปนประธานบรษท ดงนนตวเลขรายไดของบรษทตามทแสดงในบญช จงเปนตวเลขทสงเกนควร เนองจากภาระหนทแทจรงจ านวนหนง ถกซอนอยใน Shell company ตอมาเมอภาระหนสน และความเสยงถกเปดเผยตอสาธารณชน ราคาหนของบรษท จงลดลงอยางรวดเรวเหลอเพยง 0.01 เหรยญสหรฐตอหน เมอเดอนธนวาคม 2544 ทผานมา สงผลใหฐานะการเงนของบรษททรดตวจนเกอบลมละลาย

ระบบบญชขาดการตรวจสอบ

ถงแมการรายงานฐานะการเงน จะตองไดรบการตรวจสอบจากผสอบบญชอสระ (Auditor) อยางบรษท Andersen ซงเปน 1ใน 5 บรษทยกษใหญในธรกจการตรวจสอบบญชชนน าของโลก วธการท าบญชทมเงอนง าซอนเรน กลบไมไดรบการเปดเผย ตอสาธารณชนหรอผถอหนแตอยางใด นอกจากนองคกรรฐทมหนาทตรวจสอบ และก ากบดแลการก าเนนธรกจ ของบรษท กไมไดเขาดแลตรวจสอบ การรายงานฐานะการเงนของบรษท Enron เทาทควร ทงๆ ทมนกวเคราะห ทเคยตงขอสงเกตวามความไมโปรงใสและซบซอน เนองจากมนกการเมองจ านวนมากในรฐบาล และรฐสภาทมความสมพนธอนดกบบรษท โดยทผานมาบรษท Enron ได บรจาคเงนจ านวนมากใหแกนกการเมองเหลาน และไดมบทบาทในการก าหนดนโยบายพลงงานของชาต รวมกบรองประธานาธบดของสหรฐ (Dick Cheney)

การเปดเสรกจการพลงงานเปนสาเหตการลมละลายของ Enron หรอไม

Enron มบทบาทมากในการผลกดน ใหเปดเสรกจการไฟฟาและกาซธรรมชาต ซงสงเสรมใหมการแขงขนของผขายสงไฟฟา และกาซธรรมชาต เมอ Enron ลมละลายลงจงท าใหเกดขอกงขาขนมาวา เปนเพราะการเปดเสรกจการพลงงานหรอไม ตอมาองคกรก ากบดแลดานพลงงาน ของรฐบาลกลางสหรฐ (America’s Federal Energy Regulatory Commission) จงไดออกมาประกาศวาการลมละลายของ Enron ไมไดมสาเหตมาจากการเปดเสรกจการพลงงาน แตเกดมาจากความผดพลาด ในการควบคมบญช และภาวะการตลาด ทลมเหลวของ Enron เอง

การลมละลายของ Enron มผลกระทบตอตลาดพลงงานโลกมากนอยเพยงใด

การลมละลายของ Enron สรางความวตกตอตลาดการคาพลงงาน เนองจาก Enron เปนบรษทพลงงานยกษใหญของโลก ท าใหเกดความหวนเกรงวา จะท าใหเกดผลกระทบตอตลาดพลงงานโลก แตผลกระทบทเกดขนกลบไมมากดงททกคนคดกน เนองมาจากสาเหตดงตอไปน

1. Enron ไมไดใหญจรง และกไมไดมผลก าไรมากมาย จากการท าธรกจการคาพลงงาน อยางททกคนคด เนองจาก Enron ใชวธการท าบญชแบบ mark-to-market กลาวคอ ใชวธประเมนมลคาเฉลย ของตราสารสญญา แลวบนทกเปนรายไดลงในงบดล ท าใหรายไดทปรากฏในบญช ไมตรงกบจ านวนเงนสดทบรษทมอยจรง ถงแมวาวธการท าบญชเชนนเปนเรองธรรมดา ทบรษททวไปนยมท ากน แตกไมมบรษทใดทสรางตวเลขทสงเกนความจรงมากอยาง Enron (ตามรายงานรายได มรายได 100 พนลานดอลลาร ในป 2543 และเพมเปน 130 พนลานดอลลาร ในสามไตรมาสแรกของป 2544) ผลจากการตรวจสอบบญชท าใหรายไดของ Enron ลดลงเหลอแค 8 พนลานดอลลารในป 2543 และสดสวนการตลาดกลดลงเหลอ 15% เทานนไมใช 25% อยางทเคยรายงานไวกอนหนาน

2. นกวเคราะหบางรายใหความเหนวา การลมละลายของ Enron น นไมไดเกดขนอยางกะทนหน เพราะมขาวออกมาตงแตเดอนกนยายน 2543 แลววา Dynegy บรษทคแขงทางการคาพลงงาน ทพยายามเขามาชวยกอบก Enron จากภาวะลมละลาย ไดลมเลกแผนการในวนท 28 พฤศจกายน 2544 เมอพบวา การเขามาซอกจการจะท าไดเพยงชวยยดอายของ Enron ออกไป 30-45 วน

3. Enron ใชว ธ การท าการคาแบบ asset-light คอ การซอขายโดยทไมมสนทรพยรองรบ ซงเปนธรกจทเปนการจดการซอขายทางการเงนและมความเสยงสงมาก จงเปนสาเหตหนงทท าใหการลมละลายของ Enron ไมเกดผลกระทบโดยตรงตอตลาดการคาพลงงานทมการผลตและใชพลงงานจรง (Physical market) เพราะปรมาณการใชไฟกบปรมาณการผลตไฟฟายงคงเดม และทกๆทกยงคงมไฟฟาใช

ตามปกต

4. Enron มบทบาทมากในการผลกดน ใหเปดเสรกจการไฟฟาและกาซธรรมชาต ซงสงเสรมใหมการแขงขน ของผขายสงไฟฟาและกาซธรรมชาต เมอ Enron Online หนงในบรษทลกของ Enron ประสบปญหา Inter Continental Exchange (ICE) บรษทคแขงแหงหนงกเขามาแทนททนท ซงแสดงใหเหนวาไมมการผกขาดในกจการน การทมจ านวนผแขงขนมากราย สงผลใหตลาดไมพงกบบรษทใดบรษทหนงมากเกนไป จงควรสงเสรมใหมการเปดเสรกจการพลงงานตอไป

ถงแมวาการลมละลายของ Enron จะไมท าใหเกดผลกระทบโดยตรง กบตลาดการคาพลงงาน แตกไดท าใหเกดความตนตวขนในบรษทตางๆ เชน มการพจารณางบดลอยางละเอยดรอบคอบมากขน โดยเฉพาะในบรษททมบญชการเงน ทซบซอนและมพฤตกรรม ทปดบงซอนหนสน ไวเปนจ านวนมากเหมอน Enron สงผลใหมาตรฐานใน

การท าบญชเขมงวดขนอยางมาก และยงท าใหบรษทตางๆไดประจกษถงความเสยงในการซอขาย โดยทไมมสนทรพยรองรบ ซงทงหมดนลวนแตเปนผลดท Enron ท าใหเกดขน นอกจากน Enron ยงไดเปนผบกเบก ใหมการเปดเสรกจการไฟฟา และกาซธรรมชาต และตอนนบคคลในแวดวงอตสาหกรรมพลงงาน ตางกรสกขอบคณท Enron ชวยสงเสรมผลกดน ใหมการเปดเสรกจการไฟฟา และกาซธรรมชาต ท าให ตลาดมผแขงขนหลากหลาย สามารถผานปญหาการลมละลาย ของบรษทยกษใหญอยาง Enron ไดโดยไมมผลกระทบมากนก ถงแมวาตอไปบรษทยกษใหญแหงน จะไมเปนทตองการของวงการการคาพลงงานกตาม

ส ร ป จ า ก บ ท ค ว า ม " Energy trading : The ship that sank quietly", The Economist, 16 February 2002

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต วารสารนโยบายพลงงาน ฉบบท 56 เมษายน-มถนายน 2545

การปรบคาไฟฟา ตามสตรการปรบอตราคาไฟฟาโดย

อตโนมต

คณะอนกรรมการก ากบสตรการปรบอตราคาไฟฟาโดยอตโนมต ในการประชม ครงท 2/2545 (ครงท 102) เมอวนท 31 พฤษภาคม 2545 ไดพจารณาคาไฟฟาตามสตรการปรบอตราคาไฟฟาโดยอตโนมต (Ft) และมมตเหนชอบคา Ft ส าหรบการเรยกเกบในเดอนมถนายน – กนยายน 2545 ในระดบเดม คอ เทากบ 21.95 สตางค/หนวย สงผลใหคาไฟฟาเฉลยทเรยกเกบจากผใชไฟฟาอยในระดบ 2.51 บาท/หนวย เชนเดยวกบในชวงเดอนกมภาพนธ – พฤษภาคม 2545 ทผานมา

ปจจยทมผลกระทบตอการเปลยนแปลงของคา Ft ประกอบดวย

1. ตนทนคาเชอเพลงและคาซอไฟฟาไดปรบตวสงขน สถานการณราคาเชอเพลงตางๆ เชน กาซธรรมชาต และน ามนดเซล ลดลงจากชวงทผานมา แตเนองจากในชวงเดอนกมภาพนธ – พฤษภาคม 2545 มการผลตไฟฟาจาก กาซธรรมชาตและน ามนเตาเพมขนเพอทดแทนการผลตไฟฟาจากลกไนต และ การรบซอไฟฟาจากประเทศเพอนบานทลดลงจากชวงกอนหนา (ตลาคม 2544 – มกราคม 2545) ประมาณรอยละ 1.34 และ 0.43 ตามล าดบ แมวาจะมการน าอตราการใชความรอนมาตรฐาน (Heat Rate) มาใช ท าให กฟผ. ตองรบภาระจ านวน 9.93 ลานบาท มาบรรเทาการเพมขนของคา Ftแลว กยงสงผลใหคาเชอเพลงและคาซอไฟฟาเพมขนจากคาเชอเพลงและคาซอไฟฟาในการค านวณคา Ft ในชวงเดอนกมภาพนธ – พฤษภาคม 2545 จ านวน 0.67 สตางค/หนวย

การเปลยนแปลงของราคาเชอเพลงทใชในการประมาณการคา Ft

เชอเพลง ตค.44 – มค.45 กพ.45- พค.45 การเปลยนแปลง

น ามนเตา (บาท/ลตร) 6.06 6.48 +0.42

น ามนดเซล (บาท/ลตร) 11.61 10.87 -0.74

กาซธรรมชาต (บาท/ลานบทย)

- อาวไทยและพมา 147.43 141.10 -6.33

ลกไนต (บาท/ตน) 569.70 569.70 -

การเปลยนแปลงสดสวนการใชเชอเพลง หนวย : รอยละ

ประเภทเชอเพลง ตค.44 – มค.45 กพ.45 - พค.45 การเปลยนแปลง

พลงน า 5.19 7.14 1.95

น ามนเตา 1.85 2.28 0.43

ลกไนต 17.95 15.62 -2.33

กาซธรรมชาต 71.73 73.07 1.34

น ามนดเซล 0.38 0.05 -0.33

รบซอไฟฟาจากประเทศเพอนบาน 2.90 1.84 -1.06

รวม 100.0 100.0 -

2. การเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนทม ผลตอภาระหนของการไฟฟา เนองจากในชวงเดอนกมภาพนธ – พฤษภาคม 2545 การไฟฟาฝายผลต แหงประเทศไทย (กฟผ.) และการไฟฟานครหลวง (กฟน.) ครบก าหนดช าระคนเงนตนและดอกเบยเงนตราตางประเทศเปนจ านวนทสงกวาชวงทผานมา (ตลาคม 2544 – มกราคม 2545) คอนขางมาก แมวาอตราแลกเปลยนไดออนตวลงจากระดบ 44.30 บาท/เหรยญสหรฐ ในชวงเดอน ตลาคม 2544 – มกราคม 2545 มาอยในระดบ 43.37 บาท/เหรยญสหรฐ ในชวงเดอนกมภาพนธ – พฤษภาคม 2545 กยงสงผลใหผลกระทบอตราแลกเปลยนตอภาระหนของการไฟฟา เพมขนจากชวงกอนหนา 0.92 สตางค/หนวย

3. อตราเงนเฟอไดปรบตวลดลง จากรอยละ 0.98 ในชวงเดอนตลาคม 2544 – มกราคม 2545 มาอยในระดบรอยละ 0.44 ในชวงเดอนกมภาพนธ – พฤษภาคม 2545 สงผลใหคาใชจายทไมใชคาเชอเพลงและคาซอไฟฟา (Non-Fuel Cost) ลดลงจากชวงกอนหนา 1.55 สตางค/หนวย

ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของคา Ft สตางค/หนวย

คาเชอเพลงและคาซอไฟฟา +0.67

ผลกระทบอตราแลกเปลยนตอภาระหนของการไฟฟา +0.92

คาใชจายทไมใชคาเชอเพลงและคาซอไฟฟา -1.55

อนๆ +0.01

รวมท งส น +0.05

การปรบคา Ft ครงน ไดน าสวนลดคาไฟฟาจ านวน 7 สตางค/หนวย มาพจารณาดวยแลว ซงเปนผลมาจากการปรบลดแผนการลงทนของการไฟฟาทง 3 แหง ในป 2544 – 2546 ลงไดประมาณ 55,000 ลานบาท สงผลใหความตองการรายไดในการสมทบการลงทนของการไฟฟาทง 3 แหง ลดลง 14,000 ลานบาท ซงจะน ามาเฉลยลดคาไฟฟาใหกบประชาชนปละ 7,000 ลานบาท หรอคดเปนคาไฟฟาทลดลง 7 สตางค/หนวย เปนเวลา 2 ป ตงแตการปรบคา Ft เดอนตลาคม 2544 – กนยายน 2546

4. อยางไรกตาม การพจารณาปรบคา Ft ครงน คณะอนกรรมการก ากบสตรฯ มความเหนวา คา Ft ทค านวณได ณ ระดบ 22 สตางค/หนวย มคาใกลเคยงกบคา Ft ทเรยกเกบในชวงทผานมา ณ ระดบ 21.95 สตางค/หนวย มาก ดงนน คณะอนกรรมการก ากบสตรฯ จงมมตเหนชอบใหเรยกเกบคา Ft ในชวงเดอนมถนายน – กนยายน 2545 เทากบในชวงกอนหนา คอเทากบ 21.95 สตางค/หนวย

คาไฟฟาตามสตร Ft หนวย : สตางค/หนวย

คา Ft การเปลยนแปลง

ตลาคม 2543 – มกราคม 2544 0.00

กมภาพนธ - พฤษภาคม 2544 24.44 +24.44

มถนายน –กนยายน 2544 27.13 +2.69

ตลาคม 2544 – มกราคม 2545 22.77 -4.36

กมภาพนธ – พฤษภาคม 2545 21.95 -0.82

มถนายน – กนยายน 2545 21.95 -

โดยคา Ft ส าหรบการเรยกเกบในเดอนมถนายน – กนยายน 2545 เทากบ 21.95 สตางคตอหนวย สามารถจ าแนกคาไฟฟาตามประเภทกจการไฟฟา ไดดงน

คา Ft ตามประเภทกจการไฟฟา

กจการผลต 25.64 สตางคตอหนวย

กจการระบบสง -1.12 สตางคตอหนวย

กจการระบบจ าหนาย -2.57 สตางคตอหนวย

รวม 21.95 สตางคตอหนวย

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต วารสารนโยบายพลงงาน ฉบบท 56 เมษายน-มถนายน 2545

การปรบโครงสรางกจการไฟฟา ในประเทศฟนแลนด

ประเทศฟนแลนด เรมปรบโครงสรางกจการไฟฟา ใหมการแขงขนตงแตป 2538 โดยรวมเปนสวนหนงของตลาดกลางซอขายไฟฟา Nord Pool ซงประกอบดวยประเทศนอรเวย สวเดน เดนมารก และฟนแลนด ตลาดกลางซอขายไฟฟา Nord Pool นบไดวาเปนตลาดทประสบความส าเรจสงสดแหงหนงโนโลก และมพฒนา การรปแบบการซอขายไฟฟา ทล าหนาควรแกการศกษาเพอเปนประโยชน ในการปรบโครงสรางกจการไฟฟา ในประเทศไทยตอไป

1. ภาพรวมของกจการไฟฟาประเทศฟนแลนด

ประเทศฟนแลนด มความตองการพลงงานไฟฟาประมาณ 69,000 ลานหนวยตอป ซงในจ านวนน 23,000 ลานหนวย หรอรอยละ 35% ผลตจากโรงไฟฟา ทผลตไฟฟา และความรอนรวมกน หรอระบบโคเจนเนอเรชน (Cogeneration หรอ Combined Heat and Power: CHP) นบเปนปรมาณทสงทสดในโลก ส าหรบพลงงานไฟฟาสวนทเหลอรอยละ 18 ผลตจากพลงน า รอยละ 30 ผลตจากพลงงานนวเคลยร และอกรอยละ 17 ผลตจากพลงงานเชงพาณชย นอกจากน ประเทศฟนแลนด มพฒนาการทางเทคโนโลยทกาวหนา โดยการน าพลงงานหมนเวยน หรอเศษวสดเหลอใช จากกระบวนการผลต ทางอตสาหกรรม รปแบบตางๆ อาท เปลอกไม ยางไมด า และขยะมลฝอย มาใชในการผลตพลงงานไฟฟา โดยพลงงานทผลตไดอยในรปแบบโคเจนเนอเรชน

รปแบบโครงสรางกจการไฟฟากอนป 2538 กจการไฟฟาในประเทศฟนแลนดอยภายใตการก ากบดแลของรฐ มบรษท Imatran Voima Oy (IVO) ซงมรฐเปนผถอหนหลกเปนผผลต และสงไฟฟาหลกของประเทศ IVO เปนเจาของก าลงการผลตไฟฟารอยละ 40 ของก าลงผลตไฟฟาทงหมดในประเทศ และเปนเจาของระบบสงไฟฟารอยละ 80 ของประเทศ นอกจาก IVO แลว ยงมบรษททด าเนนกจการการผลต และสงไฟฟารวมกน คอ บรษท Pohjolan Voima Oy (PVO) PVO เปนบรษทเอกชนมขนาดเลกกวา IVO โดยมก าลงผลตไฟฟา ระบบสงในความดแลอยางละรอยละ 20 ของประเทศ ส าหรบก าลงการผลตไฟฟาทเหลอรอยละ 20 อยในความดแล ของผผลตไฟฟาอสระขนาดใหญ และอกรอยละ 20 อยในความดแลของบรษทขนาดเลก และการไฟฟาเขตเทศบาลจ านวนมาก ในสวนของธรกจระบบจ าหนายไฟฟา มบรษทระบบจ าหนายไฟฟาถง 115 บรษท ซงสวนใหญมเทศบาลเมองตางๆ เปนผดแลหรอเปนผถอหนใหญ

ประเทศฟนแลนดไดมการซอขายไฟฟา กบประเทศขางเคยงมาเปนเวลานาน โดยเฉพาะอยางยง กบประเทศนอรเวยและสวเดน โดยผานสายสงแรงดนสงท

เชอมโยงระหวางประเทศดงกลาว การเชอมโยงของโครงขายระบบสงไฟฟา ในกลมประเทศนอรดค (นอรเวย สวเดน เดนมารค และฟนแลนด) ท าใหประเทศสมาชกสามารถซอขายแลกเปลยนไฟฟา สงผลใหเกดความมนคงของระบบไฟฟาเพมขน จากการรวมก าลงการผลตไฟฟา ทมลกษณะแตกตางกนในแตละประเทศ ใหเกดเปนระบบไฟฟาขนาดใหญ ทมความหลากหลายของเชอเพลง และเทคโนโลยทใชในการผลตไฟฟา (ดงแสดงในรปท 1) ซงในเวลาตอมาสามารถพฒนา ไปสระบบตลาดกลางซอขายไฟฟา Nord Pool ไดอยางราบรน

2. การแขงขนในกจการไฟฟา

ในกลมประเทศนอรดค ประเทศทเรมเปดใหมการแขงขน เปนประเทศแรกคอ ประเทศนอรเวย ตลาด Nord Pool จงมจดก าเนดมาจากประเทศนอรเวย ในป 2536 หลงจากนนไมนาน ประเทศสวเดน ฟนแลนด และเดนมารค ไดเขารวมเปนสมาชกของตลาด Nord Pool โดยประเทศฟนแลนด ไดรวมเปนสวนหนงของตลาด Nord Pool ในป 2539

การปรบโครงสรางกจการไฟฟาในประเทศฟนแลนด มจดเรมตนมาจากการประกาศใช

พระราชบญญตตลาดซอขายไฟฟา (Electricity Market Act) ในป 2538 ซงได ก าหนดใหมการเปลยนแปลงตางๆ ดงน

เปดใหผผลตไฟฟาและผใชไฟฟารายใหญมสทธในการใชบรการระบบสงและระบบจ าหนาย

ยกเลกระบบสมปทานกจการคาปลก และขอจ ากดในการสรางโรงไฟฟา และซอขายไฟฟาระหวางประเทศ

ก าหนดใหมการแยกระบบบญชธรกจการผลตไฟฟา ระบบสงไฟฟา ระบบจ าหนายไฟฟา และการคาปลกไฟฟา

จดตง Electricity Market Authority ใหเปนองคกรก ากบดแลกจการไฟฟา ทมการแขงขน

นอกจากการประกาศใช พ.ร.บ. ตลาดซอขายไฟฟาแลว รฐบาลประเทศฟนแลนด ไดจดตงบรษท Fingrid ขน เปนผดแลระบบสงไฟฟา ทเดมเคยอยภายใตความดแลของบรษท IVO และ PVO เพอใหการควบคมดแลระบบสงไฟฟา เปนอสระจากธรกจการผลตไฟฟา ซงเปดใหมการแขงขน ภายหลงการแยกระบบสงไฟฟาบรษท IVO ไดรวมกบบรษท Neste ซงเปนรฐวสาหกจ ทดแลธรกจปโตรเลยมของประเทศ กลายเปนบรษท Fortum ซงมสดสวนตลาดในธรกจผลตไฟฟาสงทสดในประเทศ การเปลยนแปลงดงกลาวน เปนผลจากนโยบายของรฐบาลโดยตรง อยางไรกตาม มการเปลยนแปลงอนๆ ทเกดขนตามกลไกตลาด ภายหลงการปรบโครงสรางกจการไฟฟา อาท บรษท Fortum ไดขยายกจการไปยงประเทศเพอนบาน ในขณะเดยวกนบรษทตางชาต เชน Vattenfall ของประเทศสวเดนไดเขามาลงทน และซอกจการระบบจ าหนายในประเทศฟนแลนด โครงสรางกจการไฟฟา ภายหลงการปรบโครงสรางฯ มรปแบบดงแสดงในรปท 2

3. รปแบบการซอขายไฟฟา

การปรบโครงสรางกจการไฟฟาในประเทศฟนแลนด มรปแบบทนาสนใจ คอ การประกาศใช พ.ร.บ. ตลาดซอขายไฟฟา ในป 2538 ไมไดก าหนดใหมการจดตงตลาดกลางซอขายไฟฟา หรอหนวยงานกลางทท าหนาทในการควบคมระบบไฟฟา กฎหมายดงกลาวก าหนดเพยงเจาของระบบสง และระบบจ าหนายไฟฟา จะตองเปดใหบรการกบผใชระบบทกรายอยางเทาเทยมกน ดงนน ผผลตไฟฟา ผคาปลก และผใชไฟฟา มอสระในการตกลงราคาและท าสญญาซอขายไฟฟากนเอง โดยผผลตไฟฟาสามารถก าหนดตารางการเดนเครองผลตไฟฟาของตนเองได และท าการซอขายไฟฟาเฉพาะในสวนทขาดเหลอจากปรมาณการผลตทก าหนดไวในสญญา

อยางไรกด ตลาดซอขายไฟฟา ไดถกจดต งขนตามความตองการของตลาด บรษทเอกชน Finnish Options Market (OM Finland) ซงมประสบการณ จากการซอขายสนคาลวงหนาในธรกจอนไดกอตง The Finnish Electricity Exchange หรอ EL-EX เปนตลาดซอขายไฟฟาลวงหนา ในป 2538 แตตอมาไดรวมเปนสวนหนงของตลาด Nord Pool โดย EL-EX ท าหนาทเปนตวแทนของ Nord Pool ในประเทศฟนแลนด และมจ านวนสมาชกถง 49 บรษท ไดแก บรษทผลตไฟฟา บรษทระบบจ าหนายไฟฟา บรษทคาปลกไฟฟา และผใชไฟฟารายใหญ

การซอขายไฟฟาทด าเนนการโดย EL-EX มรปแบบหลากหลายตงแตการซอขาย ในระยะสนๆ (1 ชวโมงกอนเวลาด าเนนการจรง) ไปจนถงการซอขายลวงหนาเปนเวลา 3 ป โดยรปแบบของการซอขาย สามารถแบงไดตามประเภทของตลาด ดงน (รปท 3)

Elbas ตลาดซอขายไฟฟารายชวโมงลวงหนาอยางนอย 1 ชวโมง ณ วนทมการด าเนนการจรง มจดประสงคเพอการซอขายไฟฟา ในสวนทขาด หรอเกนจากทคาดการณไวในระยะสนๆ

Elspot ตลาดซอขายไฟฟาลวงหนา 1 วน การซอขายในตลาดนและตลาด Elbas เปนการซอขายทมผลตอการเดนเครองของโรงไฟฟา (Physical)

Eltermin ตลาดลวงหนาตงแต 1 วน เปนตนไป แตไมเกน 3 ป การซอขายในตลาดนเปนเพยงการซอขายทางการเงน (Financial) ไมมผลตอการเดนเครองผลตไฟฟาจรง มจดประสงคเพอการบรหารความเสยงดานราคา

หลกการก าหนดราคาในตลาดดงกลาว จะใชวธประมล โดยราคาและปรมาณซอขายของแตละชวงเวลา จะถกก าหนดจากความสมดลระหวางอปสงคและอปทาน จากประสบการณการด าเนนงานทผานมา ตลาด EL-EX Nord Pool นบไดวาประสบความส าเรจอยางสง ดงจะเหนไดจากการพฒนาของรปแบบสนคา ทมความ

หลากหลายและปรมาณการซอขายอยในระดบสง โดยการซอขายทางการเงน (Financial Trade) มปรมาณรวมทสงถง 7 เทา ของปรมาณความตองการใชไฟฟารวม ของกลมประเทศนอรดค อยางไรกตาม การซอขายผานตลาด EL-EX Nord Pool เปนไปดวยความสมครใจ (Voluntary Market) การซอขายสวนใหญจงอยในรป ของการท าสญญาซอขายนอกตลาด ระหวางผซ อและผขายโดยตรง (Bilateral Contract) ซงมสดสวนประมาณรอยละ 70 ของปรมาณการซอขายไฟฟาจรง (Physical Trade)

ในชวงป 2536-2543 ราคาซอขายในตลาด Elspot มความเคลอนไหว ดงปรากฏในรปท 3 ในภาพรวมราคามแนวโนมลดลงเลกนอย แตมความผนผวนตามปรมาณน า ทมส าหรบการผลตไฟฟาในประเทศนอรเวย หากปใดมปรมาณน านอย (เชน ป 1996 หรอ 2539) ราคาจะอยในระดบสง เนองจากโรงไฟฟาประเภทอน ทมตนทนสงกวา ตองผลตไฟฟา เพอชดเชยกบไฟฟาพลงน า ทมปรมาณลดลง

หากพจารณาแนวโนมราคาทแทจรง (Real term) โดยไมพจารณาอตราเงนเฟอ จะพบวา ราคาคาพลงงานมแนวโนมลดลงอยางเหนไดชด ดงแสดงในรปท 5

4. การก ากบดแลกจการไฟฟา

ปจจยอนหนงทมความส าคญตอการก าหนดผลส าเรจของการแขงขน คอ การมกรอบการก ากบดแลกจการไฟฟาทมประสทธผล อ านาจในการก ากบดแลกจการไฟฟาในประเทศฟนแลนดกระจายอยใน 3 หนวยงาน ดงน

1. Competition Authority ดแลและสงเสรมการแขงขนในกจการไฟฟาและกาซธรรมชาต

2. Energy Market Authority มขอบเขตความรบผดชอบแคบกวา โดยมหนาทก ากบดแลเงอนไข และราคาคาบรการระบบสง และระบบจ าหนาย และบรการจดหาไฟฟา

3. Consumer Administration มหนาทคมครองผบรโภค

หนวยงาน 2 หนวยงานแรก เปนหนวยงานทมอยแลวตงแตกอนการปรบโครงสรางกจการไฟฟา สวน Energy Market Authority (EMA) ถกจดตงขนโดยกฎหมายเมอป 2538 ใหเปนหนวยงานภายใตกระทรวงการคาและอตสาหกรรม โดยรฐมนตรวาการกระทรวงฯ เปนผแตงตงผอ านวยการของ EMA อยางไรกตาม EMA มอสระใน การตดสนใจและด าเนนงานในระดบหนง โดยการตดสนใจของ EMA จะเปนอสระจากรฐมนตร และการอทธรณสามารถกระท าไดในศาลปกครองชนสงเทานน

EMA เปนองคกรก ากบดแลทมขนาดเลกมาก มเจาหนาทประจ าเพยง 15 คน แนวทางการก ากบดแลมลกษณะเฉพาะคอ ใชระบบ "Ex-post” กลาวคอ จะไมมการก าหนดรายได ทพงไดรบ หรอการประกาศใชอตราคาบรการระบบสง และระบบจ าหนายไฟฟา การไฟฟาภายใตการก ากบดแลของ EMA สามารถก าหนดอตราคาบรการไดเอง ถงแมวาการบรการดงกลาว เปนกจการผกขาด แต EMA มอ านาจหนาทในการแทรกแซง หากพบวาอตราคาบรการ ไมเปนธรรมตอผบรโภค ดงนน EMA จะใชอ านาจในการก ากบดแล กตอเมอมการรองเรยน ถงอตราคาบรการทไมเปนธรรมเปนกรณๆ ไป

ภายใตกรอบการก ากบดแลแบบ "Ex-post” บรษทระบบสงไฟฟา Fingrid มอสระในการวางแผนการขยายระบบสง ก าหนดอตราคาบรการดวยตนเอง และด าเนนการควบคมความมนคงของระบบไฟฟา ถงแมวาการก ากบดแลโดย EMA จะไมใชระบบทเขมงวด Fingrid กสามารถด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ โปรงใส และก าหนดอตราคาบรการระบบสงไฟฟาในระดบทเหมาะสม โดยมการแยกบญชระหวางหนวยธรกจภายในอยางชดเจน บรหารองคกรใหมขนาดกระทดรด (มจ านวนพนกงานรวม 200 คน ส าหรบธรกจระบบสงไฟฟา ศนยควบคมระบบ และบรษทกงหนกาซ) และมอตราคาบรการระบบสงทต าทสดแหงหนงในกลมประเทศสมาชกสหพนธยโรป

ในสวนของการก ากบดแลธรกจระบบจ าหนายและคาปลกไฟฟา ในชวงแรกประสบปญหา จากการทรฐบาล ไดก าหนดใหผใชไฟ ทตดตงมเตอร ชนดทสามารถวดปรมาณการใชไฟตามชวงเวลา ของการใช (TOU Meter) ไดเทานน ทจะสามารถเลอกผคาปลกไฟฟาได แตเนองจากเครองมเตอรดงกลาว มตนทนคอนขางสง ผใช

ไฟประเภทบานอยอาศยสวนใหญ จงไมเปลยนผใหบรการคาปลกไฟฟา สงผลให ผใชไฟรายยอยสวนใหญ ไมไดรบประโยชนจากตนทนคาพลงไฟฟา ในระดบขายสงทลดลง

เพอเปนการแกไขปญหาดงกลาว รฐบาลไดยกเลกขอก าหนดการตดตงมเตอรแบบ TOU เพอใหผใชไฟทกราย สามารถเลอกซอไฟฟา จากผคาปลกไฟฟาไดอยางเสร โดยในการค านวณคาไฟฟา ผคาปลกจะใชตวแทนลกษณะการใชไฟ (Load Profiles) ในการค านวณคาไฟฟาแทน สงผลใหการแขงขนในระดบคาปลก ส าหรบผใชไฟประเภทบานอยอาศยเพมขน และราคาคาไฟฟารวมทผใชไฟไดรบ กมแนวโนมลดลงมากเปนล าดบ ดงแสดงในรปท 6

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต วารสารนโยบายพลงงาน ฉบบท 56 เมษายน-มถนายน 2545

การรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟา พลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก

คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 14 พฤษภาคม 2545 เหนชอบรางระเบยบการรบซอไฟฟา จากผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยน ขนาดเลกมาก ทมปรมาณพลงไฟฟา จายเขาระบบ ของการไฟฟาฝายจ าหนายไมเกน 1 เมกะวตต โดยการซอขายไฟฟา จะใชวธหกลบหนวย (Net Metering) ซงการไฟฟานครหลวง ไดออกประกาศการรบซอไฟฟา จากผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยน ขนาดเลกมากแลว เมอวนท 10 มถนายน 2545 โดยใหมผลตงแตวนท 1 มถนายน 2545 เปนตนไป ส าหรบการไฟฟาสวนภมภาค คาดวา จะออกประกาศการรบซอไฟฟาฯ ไดในราวเดอนกรกฎาคม 2545

1. ความเปนมา

1.1 เพอเปนการสงเสรมการผลตไฟฟา จากพลงงานหมนเวยน คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 3 ตลาคม 2543 เหนควรใหมการออกระเบยบเพมเตมเปนกรณพเศษ ส าหรบการรบซอไฟฟาจากโครงการ SPP ขนาดเลกมาก เพอสงเสรมใหมการผลตไฟฟา โดยใชพลงงานนอกรปแบบ กากหรอเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร กาซชวภาพจากฟารมเลยงสตวเปนเชอเพลง โดยมอบหมายให สพช. และการไฟฟาทง 3 แหง รวมกนด าเนนการตอไป

1.2 คณะอนกรรมการประสานการด าเนนงานในอนาคต ของการไฟฟา ซงมเลขาธการคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (นายปยสวสด อมระนนทน) เปนประธาน ประกอบดวยผแทนจาก ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตร ส านกงานเศรษฐกจการคลง กรมบญชกลาง และการไฟฟาทง 3 แหง ไดเหนชอบรางระเบยบการรบซอไฟฟา จากผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยน ขนาดเลกมาก รางระเบยบวาดวยการเดนเครองก าเนดไฟฟา ขนานกบระบบของการไฟฟาฝายจ าหนาย ส าหรบปรมาณพลงไฟฟา ไมเกน 1 เมกะวตต และแบบค าขอจ าหนายไฟฟา และการเชอมโยงระบบไฟฟาแลว นอกจากน สพช. ไดจดประชมสมมนา เพอรบฟงความคดเหนจากผทเกยวของ และนกวชาการผทรงคณวฒ ในหลากหลายสาขา ไดแก คณะอนกรรมการประสานฯ ผผลตไฟฟา ผผลตและจ าหนายอปกรณผลตไฟฟา หนวยราชการ รฐวสากจ นกวชาการ เปนตน เมอวนท 3 เมษายน 2545 และไดน าความเหนของทประชม ไปปรบปรงรางระเบยบการรบซอไฟฟาฯ กอนเสนอ กพช. ใหความเหนชอบแลว

1.3 ตอมาคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต ในการประชมครงท 1/2545 (ครงท 88) เมอวนท 18 เมษายน 2545 ไดมมตเหนชอบรางระเบยบการรบซอไฟฟา จากผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก รางระเบยบวาดวยการเดนเครองก าเนดไฟฟา ขนานกบระบบของการไฟฟาฝายจ าหนาย ส าหรบปรมาณพลงไฟฟาไม

เกน 1 เมกะวตต และแบบค าขอจ าหนายไฟฟา และการเชอมโยงระบบไฟฟา ทงน ใหคณะอนกรรมการประสานฯ เรงจดท าตนแบบสญญาซอขายไฟฟา และมอบหมายใหการไฟฟาฝายจ าหนาย ด าเนนการออกประกาศ การรบซอไฟฟาจาก SPP ขนาดเลกมาก ภายหลงจากคณะอนกรรมการประสานฯ ใหความเหนชอบตนแบบสญญาซอขายไฟฟาแลว โดยคณะรฐมนตรในการประชมเมอวนท 14 พฤษภาคม 2545 ไดมมตเหนชอบตามมต กพช. ดงกลาวแลว

2. ระเบยบการรบซอไฟฟา จากผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยน ขนาดเลกมาก

2.1 ผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก หมายถง ผผลตไฟฟาท งภาคเอกชน รฐบาล รฐวสาหกจ และประชาชนทวไปทมเครองก าเนดไฟฟาของตนเอง ทจ าหนายไฟฟาใหการไฟฟาฝายจ าหนาย โดยมปรมาณพลงไฟฟาขายเขาระบบไมเกน 1 เมกะวตต และมลกษณะกระบวนการผลตไฟฟา ดงน

1. ผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) เชน พลงลม พลงแสงอาทตย พลงน าขนาดเลก (Mini Hydroelectricity) พลงน าขนาดเลกมาก (Micro Hydroelectricity) และกาซชวภาพ เปนตน

2. ผลตไฟฟาจากกาก หรอเศษวสดเหลอใชในการเกษตร หรอกากจากการผลตผลตภณฑอตสาหกรรม หรอการเกษตร ผลตภณฑทแปรรปมาจากกาก หรอเศษวสดเหลอใชจากการเกษตร หรอจากการผลตผลตภณฑอตสาหกรรม หรอการเกษตร ขยะมลฝอย ไมจากการปลกปาเปนเชอเพลง

3. การผลตไฟฟาจากไอน าทเหลอ จากกระบวนการผลตผลตภณฑ อตสาหกรรม หรอการเกษตรทใชเชอเพลงในขอ 2.1.1 หรอ 2.1.2

2.2 การไฟฟาฝายจ าหนาย จะเปนผรบซอไฟฟา จากผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยน ขนาดเลกมาก (SPP ขนาดเลกมาก) โดย SPP ขนาดเลกมากทประสงค จะขายไฟฟาใหยนแบบค าขอจ าหนายไฟฟา และการเชอมโยงระบบไฟฟา ณ ทท าการส านกงานเขตของการไฟฟานครหลวง หรอทท าการส านกงานจงหวด ของการไฟฟาสวนภมภาค ท SPP ขนาดเลกมาก จะเชอมโยงระบบและซอขายไฟฟา โดยการไฟฟาฝายจ าหนาย จะแจงผลการพจารณาภายใน 45 วน นบจากวนทไดรบขอมลครบถวน และ SPP ขนาดเลกมาก จะตองท าสญญาซอขายไฟฟา กบการไฟฟาฝายจ าหนายภายใน 60 วน นบจากวนทไดรบแจงผลการพจารณารบซอไฟฟา

2.3 การก าหนดราคาซอขายไฟฟา จะใชวธการหกลบหนวย (Net Metering) โดยการคดคาไฟฟาในแตละเดอนจะเปนดงน

1. ในเดอนท SPP ขนาดเลกมาก มการใชไฟฟา มากกวาปรมาณพลงงานไฟฟาทผลตได (Net Energy Consumption) การไฟฟาฝายจ าหนาย จะคดคาไฟฟาเฉพาะปรมาณพลงงานไฟฟาสวนตาง ในอตราคาไฟฟาขายปลก ตามประเภทการใชไฟฟาของผผลตไฟฟารายนนๆ รวมกบคา

ไฟฟา ตามสตรการปรบอตราคาไฟฟาโดยอตโนมต (Ft) (Ft ขายปลก) ในเดอนนนๆ

2. ในเดอนท SPP ขนาดเลกมาก มการใชไฟฟานอยกวาปรมาณพลงงานไฟฟาทผลตได (Net Energy Generation) การไฟฟาฝายจ าหนาย จะรบซอไฟฟาเฉพาะปรมาณพลงงานไฟฟาสวนตาง ในอตราคาไฟฟาขายสงเฉลยท กฟผ. ขายใหการไฟฟาฝายจ าหนายรวมกบคา Ft ขายสงเฉลย ณ เดอนนนๆ

2.4 คาใชจายในการรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก ประกอบดวย

1. คาใชจายในการเชอมโยงระบบไฟฟา ไดแก คาระบบจ าหนายไฟฟา จากจดเชอมโยงระบบไฟฟา ถงโรงไฟฟา ของผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยน ขนาดเลกมาก คามาตรวดไฟฟา คาใชจายเกยวกบระบบปองกนไฟฟา และคาทดสอบอปกรณปองกน

2. คาใชจายในการตรวจสอบอปกรณ ไดแก คาใชจายในการตรวจสอบอปกรณการจายไฟฟา ของผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยน ขนาดเลกมาก ทเกยวของกบระบบไฟฟาของการไฟฟา

3. ระเบยบวาดวยการเดนเครองก าเนดไฟฟา ขนานกบระบบ ของการไฟฟาฝายจ าหนาย

ผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก จะตองปฏบตตามมาตรฐานในดานความปลอดภย และมาตรฐานในการเชอมโยง เขากบระบบตามระเบยบดงกลาว ซงไดปรบปรงขนใหมใหมความเหมาะสม รองรบผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก โดยในการจดท าระเบยบดงกลาว ไดพจารณามาตรฐานดานเทคนค ในการเชอมโยงระบบไฟฟา ทเปนมาตรฐานสากล

4. แบบค าขอจ าหนายไฟฟาและการเชอมโยงระบบไฟฟา

ไดมการพจารณาปรบปรง เพอชวยลดขนตอนในการจดเตรยมเอกสาร และลดระยะเวลาในการพจารณารบซอไฟฟา ของผผลตไฟฟาแตละราย โดยรายละเอยดในแบบค าขอฯ จะก าหนดตามขนาดของเครองก าเนดไฟฟา

ทงน คณะอนกรรมการประสานฯ ในการประชมเมอวนท 26 เมษายน 2545 ไดมมตเหนชอบรางตนแบบสญญาซอขายไฟฟาแลว และการไฟฟานครหลวง ไดออกประกาศการรบซอไฟฟาจาก SPP ขนาดเลกมากแลวเมอวนท 10 มถนายน 2545 โดยมผลตงแตวนท 1 มถนายน 2545 เปนตนไป ส าหรบ กฟภ. คาดวาจะออกประกาศการรบซอไฟฟาฯ ไดในราวเดอนกรกฎาคม 2545 น

ประกาศ o ประกาศการไฟฟานครหลวง เรอง การรบซอไฟฟาจากผผลต

ไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก o ประกาศการไฟฟาสวนภมภาค เรอง การรบซอไฟฟาจากผผลต

ไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก ระเบยบ

o ระเบยบการรบซอไฟฟา จากผผลตไฟฟา พลงงานหมนเวยน ขนาดเลกมาก, in PDF format

o ระเบยบการไฟฟาฝายจ าหนาย วาดวยการเดนเครองก าเนดไฟฟา ขนานกบระบบของการไฟฟาฝายจ าหนาย ส าหรบปรมาณพลงไฟฟา ไมเกน 1 เมกะวตต, in PDF format

o แบบค าขอจ าหนายไฟฟา และการเชอมโยงระบบไฟฟา (ส าหรบปรมาณพลงไฟฟา ไมเกน 1 เมกะวตต), in PDF format

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต วารสารนโยบายพลงงาน ฉบบท 56 เมษายน-มถนายน 2545

อาจารยใหญทหารเรอ แนะเคลดลบประหยดพลงงาน

ถาพดถงเรอง การประหยดพลงงาน หลายคนคงเคยไดลงมอปฏบตกนมาบางแลว ดวยวธทสามารถท าไดงายๆ อยางเชน การปดไฟในหองทไมไดใชงาน การปดโทรทศนทตวเครอง เหลานเปนตน ซงลวนแตเปนวธทสามารถท าไดทนท และ กสามารถท าไดทงทท างานและทบานดวย ในวนนเรามความเหนของบคคลทเปนรวของชาต มาเลาใหฟงวาทานคดอยางไร พลเรอโท เทวนทร มงธญญา ผบญชาการสถาบนวชาการทหารเรอช นสง ไดบอกวา ตนใหความส าคญกบการประหยดพลงงาน ท าทงทบานและทท างาน และท าการประหยดทกอยางทงไฟฟา น า น ามน และเมอรฐบาลมนโยบายใหชวยกนประหยดพลงงานดวย กยงตองท าให มากขน ทสถาบนฯ มขาราชการ และนกเรยนทอยภายใตการดแลกวา 700 คน ซงถอวาเปนคนกลมใหญ ดงนน วธการทจะท าใหทกคนในองคกรรวมมอรวมใจกน กหนไมพนการออกกฎระเบยบบงคบใช ซงเปนวธทไดผลทสด

เรองทไดใหความส าคญมากทสดคอการประหยดพลงงาน เรองแรกคอการใช ไฟฟา ซงแตละเดอนตองเสยคาไฟเดอนละประมาณ 1 แสนบาท ซงเปนคาใชจายท สงมาก โดยเฉพาะการใชลฟตและเครองปรบอากาศ ดงนนสถาบนฯ จงไดหาวธการเพอทจะประหยด คาไฟในสวนน โดยออกระเบยบการใชลฟตและเครองปรบอากาศ ซงคนทวไปอาจจะมองดวาเปนการสรางความล าบากใหกบผรวมงานเกนไปหรอเปลาแตจรงๆ แลวไมมผลกระทบตอผอยในอาคารเลย และทส าคญกลบมผลดกบตวองคกรมากขน เพราะหลงจากทสถาบนฯ ไดออกระเบยบการใชลฟทและเครองปรบอากาศแลว ท าใหไดรบประโยชน คอ จากทเคยจายคาไฟฟาเดอนละ 1 แสนบาท ลดเหลอประมาณเดอนละ 7-8 หมนบาท

ระเบยบการใชลฟต คอ ผทอยชน 1-3 ใหใชบนไดเดนขนและลง ยกเวนผทมปญหา เกยวกบสขภาพ สวนชน 4-5 จะเปดใชลฟตเปนเวลา ในชวงเชาเปดเวลา 7.30-8.30 น. ชวงเยนเปด 15.30-16.30 น. สวนการใชเครองปรบอากาศ ไดออกระเบยบให ขาราชการและครอาจารย ใชวนละ 4 ชวโมง ซงแตละฝายจะตองบรหารการใชในแตละหองเอง สวน หองเรยนของนกศกษาจะไดรบการยกเวนเนองจากตองใชเรยน นอกจากน ยงมเรองการใชหลอดไฟ ทสถาบนฯ ไดเปลยนมาใชหลอดผอมทงหมด และขอความรวมมอจากทกคนใหรวมใจกนปดไฟดวงทไมไดใช ซงวธการนกเปนอกสวนทท าใหเสยคาไฟฟานอยลง

สวนการใชไฟฟาทบานไดบอกกบลกและคนในบานใหปรบเปลยนพฤตกรรม การใช

ไฟฟา โดยเฉพาะการใชเครองปรบอากาศ จากทเคยใชทงวน กเปลยนมาใชใหเปนเวลามากขน การใชหลอดไฟ กไดเปลยนมาใชหลอดผอม ซกผา-รดผา กเปลยนจาก

ทตางคนตางท า กเปลยนมารวมกน ซก-รดครงละมากๆ สวนการใชตเยนใชแบบ 3 ประต เพราะเวลาเปดจะไดไมไปรบกวนความเยนของสวนอนๆ และไดตงตเยน ใหมทระบายความรอน โดยตงหางจากผนงประมาณ 20 ซม.

หลงจากมการปรบเปลยนพฤตกรรมคนในบานแลว ท าใหทบานไดรบสวนลดคาไฟฟา จากโครงการประหยดไฟก าไร 2 ตอ เฉลยประมาณ 35-40% ตอเดอน โดยไดรบสวนลดตดตอกนเปนเวลา 4 เดอนแลว จากเสยคาไฟฟาเดอนละ 1,600 บาท ปจจบนเหลอจายคาไฟเพยงเดอนละ 1,000 บาท ท าใหรสกวาสงทท าลงไปไมสญเปลาแตกลบสงผลด และท าใหรสกวาเปนสวนหนงทไดชวยประเทศชาตดวย

ส าหรบชวงหนารอน เปนชวงทตองใชเครองปรบอากาศมากกวา ฤดอนๆ กอยากฝากไววา เราควรใชอยางระมดระวงอยาเผลอเปดแลวลมปด และกควรเปดใหชาทสด และเปดเมอเราทนไมไดจรงๆ ความอดทนเปนสงส าคญมากในเรองของการประหยด ถาเราหมดความอดทนเรากจะกลบไปใชไฟฟาอยางฟ มเฟอย

นอกจากน พลเรอโท เทวนทร ยงไดใหขอแนะน าการใชเครองปรบอากาศ อยางประหยดและถกวธ มาฝากกนดวย เชน ไมควรน ากาตมน ารอนไวในหอง เพราะจะท าให เครองป รบอากาศกนไฟมากขน และไมควร เ ปดหนาตางทนทเมอ ปดอากาศ ควรรอใหอากาศภายนอกหองกบในหองเทากนจงคอยเปดหนาตาง ซงการท า เชนน จ ะท า ให เค ร อ งป รบอากาศท า ง านน อยลง เม อ เ ร ากล บม า เ ป ดเครองปรบอากาศอกครง และสงส าคญทลมไมไดเลยกคอ ควรเปดเครองปรบอากาศ ท 25 องศาเซลเซยส ซงเปนอณหภมทก าลงเยนสบาย และประหยดเงนคาไฟไดมากทเดยว

“สงทส าคญทตองท าใหทกคนในทท างานรวมใจกนประหยดพลงงานกคอ การปลกจตส านก ใหกบคนในองคกรใหรวมใจกน ซงถาท าไดกไมตองใชระเบยบมาบงคบกน” พลเรอโท เทวนทร กลาวสรป

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต วารสารนโยบายพลงงาน ฉบบท 56 เมษายน-มถนายน 2545

เคลดลบคลายรอน คณภาพชวตใตหลงคา

เมอเอยถงเดอนเมษายน กคงตองนกถงอณหภมทสงลวจนปรอทแทบแตก ยงเหนเปลวแดด กแทบไมอยากกาวเทาออกนอกชายคาบาน วธหลบลมรอนสรางความสบายในบานของคนในปจจบนกเหนจะไมพนการเปดพดลมหรอเครองปรบอากาศ สงความเยนไดตามทใจตองการ

ผลพวงจากความรอนทพงกวา 40 องศาเซลเซยส ในเดอนเมษายน อาจจะท าให หลายคนเปลยนความคดทวาบานคอวมานของเราไปเปนอยางอน เพราะนอกจากจะรอนจนพาลเจบปวยไปไดงาย ๆ แลว ยงตองเสยคาใชจายไมนอยเพอแกรอน

ทงนเพราะยงอากาศรอนเทาไร เครองปรบอากาศ กยงถกใชมากขนเทานน นายชวลต พชาลย ผอ านวยการกองไฟฟา ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (สพช.) กลาววาอณหภมทสงขนมความสมพนธกบปรมาณการใชไฟฟา จะเหนวาหนารอนของแตละป จะมปรมาณความตองการใชไฟฟาสงมาก โดยในเดอนมนาคม 2545 ความตองการพลงงานไฟฟาพงขนสงถง 16,485 เมกกะวตต และเปนทคาดการณวาในเดอนเมษายนน ความตองการการใชไฟฟาจะพงขนสงถง 17,000 เมกกะวตตทเดยว ซงสาเหตของความตองการการใชไฟฟา กมาจากการใช

เครองปรบอากาศในการดบรอนนนเอง

แตปญหากคอ การใชเทคโนโลยเพอการคลายรอนอยางไมรเทาทน แทนทจะเปนผลด อาจจะเปนผลรายทงตอรางกายและกระเปาของผบรโภค ดงนนการคลายรอนใหบานกเปนสงทมองขามไมได

จากงานเสวนา “ท าอยางไร?…ใหบานคลายรอน” คณยอดเยยม เทพธรานนท ทปรกษาสมาคมสถาปนกสยาม และผด าเนนรายการหมอบาน มเคลดลบการคลายรอนใหบานมาแนะน า เรมจากการจดสภาพแวดลอมรอบ ๆ บานใหเยนสบาย เชนปลกตนไมใหญใหรมเงา ท าบอน าใหความเยน และจดวางต าแหนงบานใหถกทศ โดยใช

หลก ”เปดรบแสงเหนอ” และ “กนแดดตะวนตก” เทานกสามารถรบมอกบความรอนและประหยดพลงงานลงได ในการจดวางบานใหไดรบลมประจ า ตองพยายามใหมชองเปดทผนงดานทศเหนอและทศใตทง 2 ดาน แตบานในเมองทมส งกอสรางอยรอบทศสามารถเลอกเปดชองหนาตางดานทเหมาะสมกบพนท เชนเลอกดานทแดดสองเขานอยทสด

อกหนงวธกคอ กางรมใหบาน หลายบานปลกสรางมานาน ไมสามารถหนบานหลบแดดได มวธแกคอกางรมใหบาน เพอใหตวบานถกแสงแดดนอยทสด วธกางรมให บานอยางงาย ๆ กคอ ตดกนสาดใหยาวขน เนองจากปจจบนการสรางบานนยม

ลอกเลยนแบบบานทรงยโรปทมหลงคาสน ซงไมเหมาะกบสภาพภมอากาศเมองไทย ดงนนจงควรตดกนสาดใหยาวขนเชนเดยวกบบานไทยโบราณ เพอกนแสงแดดทจะสองเขาบานโดยตรง

วธทงายและไดประโยชนทสดอกวธกคอ การปลกตนไมบรเวณรอบ ๆ บานเพราะนอกจากตนไม จะใหรมเงาแกบานแลว ตนไมยงดงความรอนจากอากาศรอบ ๆ ท าให อณหภมบรเวณใกลเคยงลดลง เพราะตนไม 1 ตนเทยบเทากบเครองปรบอากาศ 1 ตนทเดยว ยงปลกตนไมหลายตนกยงชวยใหบานเยนขน การขดบอน าบรเวณบาน กเปนอกวธหนงทใหน าระเหย พาความรอนออกนอกบาน แตทงนบอน านนตองลกเพยงพอคอ มากกวา 1.5 เมตรขนไป หากบอน าตนกวาน นอกจากไมชวยระบายความรอนแลว ยงจะท าใหรอนมากขนดวย แตหากบานใครทมบอน าอยแลว แตความลกไมถง 1.5 เมตร กสามารถแกไขได โดยน าบวมาปลก กจะสามารถบรรเทาความรอนได

ทส าคญอยาสรางแหลงความรอนใหกบบาน บรเวณทวางรอบตวบาน ทมกจะท าเปนลานคอนกรต เปนตวดดความรอนไดด จนกลายเปนแหลงผลตความรอน ยงถาอยดานทศใตหรอทศตะวนตก แทนทจะไดลมเยนเขาบาน กกลบเปนลมรอนแทน แนวทางแกไข กคอ การเลอกใชวสดปพนทเหมาะสม เชนใชอฐปสนามทหญาสามารถขนได หรอไมกกางรมใหลานคอนกรต หรอปลกตนไมกนแดด เปนตน

วธคลายรอนอกวธกคอ ยอมใหลมพดผาน ถาบานมลมเยนพดผาน กไมจ าเปนตองเปดเครองปรบอากาศ ทศทางลมหลกคอ ลมฤดรอนพดมาจากทางทศใต และทศตะวนตกเฉยงใต สวนลมฤดหนาวพดมาจากทศเหนอ และตะวนออกเฉยงเหนอ หากวางบานใหถกทศ โอกาสรบลมกจะมมากขน หากตองการประหยดคาไฟ กตองใชวธเปดบานรบแสงธรรมชาต นอกจากจะไมเปลองคาไฟแลว ยงท าใหหองไมอบชนอกดวย ซงหลงจากปรบบานเสรจแลว กควรตองปรบพฤตกรรมของตนเองดวย คอ เมอทราบแลววาบรเวณใดมแสงและลมผาน กควรปรบการใชสอยใหเหมาะสม เชน ตงโตะเกาอนงเลนส าหรบพกผอน เปนตน

การตดตงฉนวนปองกนความรอน เพอปองกนความรอนเขาบาน กเปนสงทมองขามไมได ปจจบนฉนวนกนความรอน มหลายชนดและหลายประเภท สามารถเลอกใชได ตามความตองการ และตามงบประมาณทม หากบานของเรามการเปดใช

เครองปรบอากาศเพยงบางหอง บางเวลา กตองเลอกเครองปรบอากาศ ตดตามงบประมาณทม ในจดทไดรบความรอนมากทสดกอน เปนตน

ส าหรบผทยงตองใชเครองปรบอากาศอย กตองอยาเอาความชนเขาหอง เชอหรอไมวาในเมองไทย พลงงานทใชท าความเยนในเครองปรบอากาศใชเพยงแค 30 เปอรเซนต อก 70 เปอรเซนตทเหลอใชไปในการรดความชนออกจากหอง ดงนนหากตองการใหเครองปรบอากาศท างานนอยลง กอยาน าความรอน หรอน าของทมความชนเขาไปไวในหองปรบอากาศ เชนกาตมน ารอน กระถางตนไม หรอท าเกลดระบายอากาศของประตหองน า เปนตน

การเปดพดลมชวยแอร กเปนทางเลอกอกทางหนง ส าหรบหองปรบอากาศทมขนาดใหญ เรามกจะใชวธเรงลมทเปาออกมาหรอไม กปรบอณหภมใหต าลง จะไดเยนทวหอง การท าเชนนน จะท าใหเครองปรบอากาศใชพลงงานมากขน และทส าคญเปลองไฟมากขน

คณยอดเยยมมวธการใชเครองปรบอากาศ ใหประหยดพลงงานมาฝาก โดยการตงอณหภมเครองปรบอากาศใหอยท 25-27 องศาเซลเซยส แลวเปดพดลมเบอร 3 ตงวางพดลมหางจากพนง 3 เมตรพรอม ๆ กน กจะท าใหรสกเยนสบายลงอก 2-3 องศาเซลเซยส

“การเปดเครองปรบอากาศ เพอน าความเยนไปสกบความรอนนน ท าใหส นเปลองพลงงานจ านวนมหาศาล ดงนนจงตองใชพลงงานธรรมชาตเข าชวย นนกคอ ลม หลายคนคงคดวา ท าไมเปดเครองปรบอากาศ แลวยงตองเปดพดลมอก ไมเปลองพลงงาน มากกวาเปดเครองปรบอากาศอยางเดยวหรอ? การเปดพดลม จะท าใหไมตองลดอณหภมแอร เพราะการลดอณหภม 1 องศา จะกนไฟมากขนถง 10 เปอรเซนต อยาลมวา แอร 1 ตน กนไฟประมาณ 1,200 วตต พดลม 1 ตว กนไฟเพยง 50 วตต ถาคอยลรอน หรอตวระบายความรอน ทวางอยนอกตวอาคาร หยดท างานเพยงครงชวโมง กเพยงพอทจะเปดพดลมทงวนแลว แลวประเทศเรา เปนประเทศทผลตพดลมมากทสด ในขณะเดยวกน กน าเขาชนสวน เครองปรบอากาศมาเปนจ านวนมาก ผมวาถาเราเปดพดลม และเครองปรบอากาศพรอมกนตามทแนะน า จะสามารถชวยชาตประหยดไดมหาศาล”

และเนองจากเครองปรบอากาศ เปนเครองใชไฟฟาทกนไฟมาก จงตองมการดแลรกษา และดดฝ นบอย ๆ อาทตยละครงหรออาทตยละ 2 ครง เพราะหากฝ นอดตน จะท าใหประสทธภาพลดลง นอกจากนในการจดวางคอยลรอน กเปนเรองทมองขามไมได โดยปจจบนพบวาสวนใหญ น าคอยลรอนไปวางไวในททไมเหมาะสม คอวางไวบนดาดฟา วางไวบนพนซเมนตกลางแดด หรอวางไวในททไมมลมถายเท ซงกจะท าใหคอยลรอนท างานหนกเกนไป จนท าใหประสทธภาพการท างาน ของเครองปรบอากาศลดลง ครงหนง สงผลใหสนเปลองพลงงาน และสนเปลองคาใชจาย ดงนนควรตงคอยลรอนไวในทรม และมอากาศถายเทสะดวก จะท าใหอายการใชงานของเครองปรบอากาศยาวนานขน และสามารถประหยดพลงงานได

“การปรบปรงสภาพแวดลอมในบานใหเหมาะสม การหมนดแลรกษาเครองปรบอากาศ และการตงปรบอณหภมเครองปรบอากาศใหเหมาะสม นอกจากจะชวยประหยดเงนในกระเปาเราแลว ยงชวยชาตในการประหยดพลงงานอกดวย” คณยอดเยยมกลาว

แคนนอกจากจะชวยประหยดพลงงานแลว ยงดตอคณภาพชวตของเราในหนารอนนอกดวย

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต วารสารนโยบายพลงงาน ฉบบท 56 เมษายน-มถนายน 2545

ทาพสจน "หยดรถซดน ามน" งาย ๆ ไมไดโม

ในขณะทความตองการใชน ามนเชอเพลงของประเทศไทยยงคงมความจ าเปน อยางตอเนอง และราคาน ามนในตลาดโลกกมแนวโนมทจะเพมขนเรอย ๆ ทางหนง ทส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (สพช.) ไดชวยปลกจตส านกของประชาชนใหประหยดน ามนเชอเพลงไดกการจดกจกรรมเพอประชาสมพนธโครงการ รวมพลงหยดรถซดน ามน

ทผานมานอกจาการประชาสมพนธผานโทรทศน หนงสอพมพ วทย และการแจกคมอขบรถประหยดน ามน ณ สถานบรการทเขารวมโครงการ จ านวน 310,000 เลม ทวประเทศไทย พรอมกบ สตกเกอร “รถนสยด” ส าหรบตดกระจกรถยนตผทรวมโครงการแลว ยงมกจกรรมทสะทอนเสยงของผใชรถไดอยางเปนอยางด นนคอกจกรรม “แขงขนขบรถประหยดน ามน” ทผเขารวมกจกรรมตางบอกวาสามารถน าไปปฏบตไดจรงในชวตประจ าวน

“เปนโครงการทด เขาจดเพอทดสอบและหาขอมลการขบข เพอใหคนไทยไดทราบวธการขบรถ อยางถกตอง เพอน าไปใชในชวตประจ าวน ตามชอโครงการรวมพลงหารสอง ชวยชาตประหยดน ามน รสกประทบใจโครงการน เพราะวาเปนการชวยชาตชวยกนประหยด คนไทยจะไดไมขาดดลการคา” นายอานภาพ บาล หนงในผเขารวมแขงขนกลาว

“เราควรจะขบรถทความเรวไมเกน 90 กม./ชม. เพอประหยดน ามนและเพมความปลอดภยดวย นอกจากนนอยากจะใหมการจดแบบนข นอก เพราะถอวาเปนฟนเฟองตวหนงตามท สพช. ท าการประชาสมพนธใหประชาชนคนไทยทกคนหนหนามารวมมอกนประหยดน ามน” นายอาคม มหธธรรมธร กลาว นเปนเพยงสวนหนงของทศนคตทดจากผเขาแขงขน

นอกจากน สพช. ยงไดส ารวจความคดเหนการขบรถประหยดน ามนจากผตอบแบบสอบถามทงหมด 3,100 คน ทปฏบตตามคมอประหยดน ามน โครงการรวมพลงหยดรถซดน ามน สามารถประหยดน ามนโดยเฉลย 0.15 ลตร/ระยะทาง 10 กม. ทงน ในป 2543 มรถทงส น 10.9 ลานคน หากขบโดยเฉลยวนละ 30 กม. จะสามารถประหยดน ามนได 4.9 ลานลตร/วน คดเปนเงน 66 ลานบาท

นอกจากนยงพบวาผลทไดจากการทดลองขบรถแบบประหยดน ามนนนอยในระดบ ดขน 53% (ระยะทางมากกวาเดมอยางนอย 0.5 กม./ลตร) เทาเดม 7% (มากกวาเดมถง 0.5 กม./ลตร) แยกวาเดม 47% (นอยกวาเดมมากกวา 0.5 กม./ลตร)

ทงน จากจ านวนผตอบแบบสอบถาม 3,100 คน ซงแบงเปนเพศชาย 67% เพศหญง 33% อาย 19-61 ปขนไป จากกรงเทพ 1,303 คน นนทบร 101 คน สมทรปราการ 158 คน ปทมธาน 118 คน เชยงใหม 85 คน ชลบร73 คน อนๆ 1,262 คน

ขอมลทสรปไดจากแบบสอบถามชชดวาโครงการรวมพลงงาหยดรถซดน ามนเปนโครงการท เปนวธทประหยดไดจรง ๆ เปนโครงการทมประโยชน

เหนหรอยงวาขอเสนอแนะของโครงการหยดรถซดน ามน ทน าเสนอตอผรถยนตหาใช

ขอมลทยกเมฆไม แตคอความจรงทไดรบการพสจนแลววาเปนวธงาย ๆ ทชวยไดทงชาตและชวยไดทงตวคณเอง เพยงคณเลอกน าไปปฏบต กจะชวยลดการใชน ามน ซงหมายถงชวยไมใหเงนในกระเปาคณตองรอยหรอกวาทควรจะเปน

ผใดสนใจ สามารถขอรบคมอประหยดน ามน “รวมพลงหยดรถซดน ามน” ไดทศนยประชาสมพนธรวมพลงหารสอง ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต โทรศพท 02 612-1555 ตอ 204-205

คลก เพออานฉบบออนไลน (รปแบบ PDF)

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต วารสารนโยบายพลงงาน ฉบบท 56 เมษายน-มถนายน 2545

สถานการณราคาน ามนเชอเพลง

1. ราคาน ามนดบ

ราคาน ามนดบในตลาดโลกชวงไตรมาส 2 ปรบตวสงขนจากไตรมาส 1 ประมาณ $4 ตอบารเรล ซงเกดจากสถานการณความขดแยงในตะวนกลางระหวางอสราเอลและปาเลสไตน รวมทงอรกไดออกมาเรยกรองใหประเทศมสลมทเปนผสงออกน ามนดบคว าบาตรไมขายน ามนดบใหสหรฐอเมรกาทสนบสนนอสราเอล แตประเทศมสลมสวนใหญไมเหนดวย หลงจากนนความขดแยงในตะวนออกกลางเรมผอนคลายลง ราคาน ามนดบในตลาดโลกจงเรมออนตวลงประมาณ $2-3 ตอบารเรล ตงแตกลางเดอนพฤษภาคมเปนตนมา

เดอนเมษายน ความขดแยงอยางรนแรงระหวางอสราเอล-ปาเลสไตน เปนปจจยทางจตวทยาส าคญทสงผลกระทบตอตลาดน ามน ท าใหราคาน ามนดบในตลาดโลกปรบตวสงขนจากเดอนทแลวประมาณ $1.6-2.2 ตอบารเรล จากความขดแยงน ท าใหอรกซงมความขดแยงกบสหรฐอเมรกาอยกอนแลวไดออกมาเรยกรองใหกลมอาหรบใชน ามนเปนอาวธ เพอเปนขอตอรองใหสหรฐอเมรกายตการสนบสนนอสราเอล โดยลเบยและอหรานออกมาสนบสนนขอเสนอของอรกแตมขอแมวาประเทศมสลมอนๆ ทเปนผสงออกน ามนดบจะตองใหความรวมมอดวย แตคเวตและซาอดอาระเบยไมเหนดวยกบขอเรยกรองของอรก ท าใหอรกประกาศหยดการสงออกน ามนดบประเทศเดยวเปนเวลา 30 วน นอกจากนการประทวงของคนงานบรษทน ามนแหงชาตเวเนซเอลากมสวนผลกดนใหราคาน ามนดบปรบตวสงขน

เดอนพฤษภาคม ความตงเครยดในตะวนออกกลางคลคลายลงในระดบหนง และอรกไดกลบมาสงออกน ามนดบตงแตวนท 8 พฤษภาคม 2545 หลงจากทไดหยดการสงออกน ามนดบมาเปนเวลา 30 วน ท าใหราคาน ามนดบในตลาดโลกเรมออนตวลง นอกจากนปรมาณการสงออกของรสเซยกยงเพมสงขนตงแตเดอนเมษายนทผานมา และนายกรฐมนตรรสเซยประกาศวาจะยกเลกการจ ากดปรมาณการผลตหลงสน ไตรมาส 2 ราคาน ามนดบเบรนทเดอนพฤษภาคมออนตวลง $0.5 ตอบารเรล สวนน ามนดบดไบราคาเฉลยปรบตวสงขนเลกนอยประมาณ $0.2 ตอบารเรล

เดอนมถนายน ราคาน ามนดบออนตวลงตอเนองมาจากชวงปลายเดอนพฤษภาคม จากปรมาณน ามนดบในตลาดโลกทเพมมากขน โดยปรมาณการสงออกของรสเซยในเดอนพฤษภาคมยงคงเพมสงขน สวนกลมโอเปคปรมาณการสงออกเพมสงขนจากโควตาทก าหนดไวประมาณ 1.4 ลานบารเรล/วน มาอยทระดบ 25 ลานบารเรล/วน จนท าใหกลมโอเปคออกมาประกาศหลงการประชม ในวนท 22 มถนายน 2545 ทกรง

เวยนนา ประเทศออสเตรย วาจะไมเพมปรมาณการผลตขนอกในชวงไตรมาส 3 ของปน ซงจะท าใหปรมาณการผลตตามโควตาอยางเปนทางการของกลมโอเปคอยทระดบ 21.7 ลานบารเรล/วน ราคาน ามนดบเฉลยของเดอนมถนายนปรบตวลดลงจากเดอนทผานมาประมาณ $1.0-1.8 ตอบารเรล โดยราคาน ามนดบดไบและเบรนทในวนท 28 มถนายน 2545 อยทระดบ $24.6 และ $25.7 ตอบารเรล ตามล าดบ

ราคาน ามนดบ หนวย : เหรยญสหรฐ/บารเรล

ชวงเวลา โอมาน ดไบ เบรนท WTI ทาปส

2542 17.24 17.20 18.13 19.20 18.84

2543 26.53 26.26 29.00 30.40 29.86

2544 22.86 22.81 24.78 25.90 25.33

2545 (6 เดอน) 22.38 22.30 23.52 24.00 26.48

ไตรมาส 4 (2544) 18.51 18.39 19.74 20.44 20.47

ไตรมาส 1 20.15 20.10 21.51 21.55 21.30

ไตรมาส 2 23.19 23.10 24.21 24.88 24.28

เมษายน 24.59 24.51 26.15 26.26 25.90

พฤษภาคม 24.81 24.69 25.62 27.06 25.97

มถนายน 24.07 23.91 24.44 25.50 24.97

28 มถนายน 45 24.77 24.61 25.68 26.82 25.95

2. ราคาผลตภณฑน ามนส าเรจรปในตลาดจรสงคโปร

ในชวงไตรมาส 2 ราคาน ามนส าเรจรปในตลาดจรสงคโปร ปรบตวสงขนตามราคาน ามนดบทกผลตภณฑ โดยน ามนเฉพาะเบนซนความตองการเพมสงขน เนองจากเปนชวงฤดรอนทความตองการใชเพอขบขยานพาหนะเพมสงขน

เดอนเมษายน ราคาน ามนส าเรจรปในตลาดจรสงคโปรปรบตวสงขนตามราคาน ามนดบ โดยมปจจยอนทส าคญเปนปจจยประกอบคอ น ามนเบนซนปรบตวสงขนประมาณ $2.2 ตอบารเรล จากแรงซอของอนโดนเซยส าหรบเดอนพฤษภาคม ดเซลหมนเรวปรบตวสงขน $2.8 ตอบารเรล จากแรงซอของเวยดนาม อนโดนเซย ปากสถาน และศรลงกา รวมทงตลาดคาดการณวาเกาหลใตจะสงออกไดนอยลงจากโรงกลนปดซอมบ ารง น ามนกาดและเตาปรบตวสงขน $2.1 และ $2.2 ตอบารเรล ตามล าดบ ตามราคาน ามนดบ แตปจจยพนฐานทางดานความตองการใชในภมภาคยงมไมมาก

เดอนพฤษภาคม ราคาน ามนเบนซนในตลาดจรสงคโปรปรบตวลดลงประมาณ 0.5 ตอบารเรล ตามราคาน ามนดบทออนตวลง รวมทงความตองการของตลาดในภมภาคเอเซยคอนขางต า และโอกาสสงออกไปตลาดอเมรกามนอย เนองจากราคาแตกตางกนไมมาก น ามนดเซลหมนเรวปรบตวสงขนเลกนอยประมาณ $0.2 ตอบารเรล จากแรงซอของเวยดนามและอนโดนเซย สวนน ามนกาดและเตาปรบตว

สงขน $0.6 และ $1.2 ตอบารเรล ตามล าดบ ตามความตองการใชทเพมขน รวมทงจนสงซอน ามนเตาเพมมากขน

เดอนมถนายน ราคาน ามนดบทออนตวลง สงผลใหราคาน ามนส าเรจรปในตลาดจรสงคโปรปรบตวลดลงทกผลตภณฑ โดยน ามนเบนซนออกเทน 95, 92, กาด, ดเซล และเตาปรบตวลดลง $1.2, $1.4, $1.3, $0.5 และ $0.9 ตอบารเรล ตามล าดบ โดยราคา ณ วนท 28 มถนายน 2545 อยทระดบ $28.5, $27.4, $26.4, $27.9 และ $24.2 ตอบารเรล ตามล าดบ

ราคาผลตภณฑน ามนส าเรจรปในสงคโปร หนวย:เหรยญสหรฐ/บารเรล

ชวงเวลา เบนซน

ออกเทน 95

เบนซน

ออกเทน 92

กาด ดเซล

หมนเรว

เตา

(2%S)

เตา

(3.5%S)

2542 21.02 20.20 21.44 19.14 16.14 15.74

2543 32.64 30.20 34.39 32.58 25.41 24.66

2544 27.50 25.36 28.30 27.30 21.23 20.83

2545 (6 เดอน) 26.96 25.84 25.44 25.16 21.47 21.21

ไตรมาส 4 (2544) 21.83 20.70 23.48 22.69 18.19 18.02

ไตรมาส 1 24.26 23.14 23.56 22.47 18.99 18.75

ไตรมาส 2 29.49 28.38 27.20 27.68 23.80 23.51

เมษายน 30.11 28.80 27.27 27.62 23.29 23.02

พฤษภาคม 29.73 28.81 27.81 27.84 24.48 27.27

มถนายน 28.54 27.45 26.49 27.37 23.63 23.25

30 มถนายน 45 28.50 27.40 26.43 27.88 24.17 23.75

3. สถานการณราคาน ามนเชอเพลงของไทย

3.1 ราคาขายปลกน ามนเชอเพลง

ราคาขายปลกน ามนส าเรจรปของไทยปรบตวตามราคาน ามนในตลาดโลก และคาเงนบาท โดยคาเงนบาทในชวงไตรมาส 2 แขงตวขนประมาณ 1 บาท/เหรยญสหรฐ มาอยทระดบเฉลย 42.9 บาท/เหรยญสหรฐ ท าใหตนทนขายปลกน ามนส าเรจรปของไทยลดลงประมาณ 15 สตางค/ลตร

เดอนเมษายน ราคาขายปลกในประเทศยงคงปรบตวสงขนตามราคาน ามนในตลาดโลกทปรบตวสงขนอยางตอเนอง โดยเบนซนและดเซลปรบขน 2 ครง รวม 60 สตางค/ลตร เดอนพฤษภาคม น ามนเบนซนปรบลง 1 ครง 30 สตางค/ลตร ดเซลปรบลง 1 ครง 20 สตางค/ลตร เดอนมถนายน เบนซนและดเซลปรบลง 2 ครง รวม 60 และ 50 สตางค/ลตร ตามล าดบ

ราคาขายปลก หนวย : บาท/ลตร

ชวงเวลา เบนซน

ออกเทน 95

เบนซน

ออกเทน 91

ดเซล

หมนเรว

2542 11.99 11.18 8.97

2543 15.64 14.68 12.95

2544 15.52 14.52 13.43

2545 (6 เดอน) 14.98 13.98 12.58

ไตรมาส 4 (2544) 13.80 12.80 12.21

ไตรมาส 1 14.15 13.15 11.88

ไตรมาส 2 15.80 14.80 13.27

เมษายน 16.02 15.02 13.42

พฤษภาคม 16.06 15.06 13.47

มถนายน 15.32 14.32 12.92

30 มถนายน 45 15.19 14.19 12.79

3.2 คาการตลาด และคาการกล น

ไตรมาส 2 คาการตลาดของไทยเพมสงขนจากชวงไตรมาส 1 โดยคาการตลาดเฉลย โดยรวมของประเทศในชวงไตรมาส 2 อยทระดบ 1.5 บาท/ลตร สวนคา การกลนซงเปนรายไดของโรงกลนปรบตวสงขนเชนกน โดยปรบตวสงขนมาอยทระดบเฉลย 0.4371 บาท/ลตร ($1.6 ตอบารเรล) แตกยงต ากวาจดคมทนของโรงกลนซงอยทระดบ $3-4 ตอบารเรล คาการตลาดและคาการกลนเฉลยรายเดอนแสดงในตารางขางลางตอไปน

คาการตลาดเฉลยของประเทศ หนวย:บาท/ลตร

ชวงเวลา เบนซน

ออกเทน 95

เบนซน

ออกเทน 91

ดเซล

หมนเรว

เฉลย

2542 1.4523 1.2381 0.7127 0.8442

2543 1.4799 1.2389 0.6799 0.8205

2544 1.7108 1.5648 1.2360 1.2915

2545 (6 เดอน) 1.6535 1.4960 1.4153 1.4100

ไตรมาส 4 (2544) 1.7538 1.6160 1.4985 1.4959

ไตรมาส 1 1.4724 1.3246 1.3931 1.3493

ไตรมาส 2 1.8673 1.7024 1.4287 1.4577

เมษายน 1.7491 1.5992 1.4747 1.4763

พฤษภาคม 1.9862 1.8317 1.5216 1.5646

มถนายน 1.8667 1.6763 1.2900 1.3322

30 มถนายน 45 1.7580 1.5571 1.2052 1.2752

คาการกล น หนวย:บาท/ลตร

ชวงเวลา คาการกลน

รวม

เบนซน

ออกเทน 95

เบนซน

ออกเทน 91

ดเซล

หมนเรว

เตา

(3.5%S)

2542 0.3880 0.4448 0.3945 0.4077 0.3263

2543 0.9994 1.0423 0.9764 1.0609 0.7749

2544 0.6320 0.6709 0.6211 0.6749 0.4973

2545 (6 เดอน) 0.3606 0.4052 0.3751 0.3789 0.3092

ไตรมาส 4 (2544) 0.6246 0.6246 0.5663 0.6720 0.5079

ไตรมาส 1 0.3001 0.3403 0.3122 0.3145 0.2530

ไตรมาส 2 0.4211 0.4702 0.4381 0.4434 0.3653

เมษายน 0.3881 0.4443 0.4143 0.4081 0.3279

พฤษภาคม 0.4235 0.4701 0.4376 0.4445 0.3733

มถนายน 0.4516 0.4962 0.4623 0.4777 0.3947

30 มถนายน 45 0.2864 0.3117 0.2904 0.3041 0.2545

4. แนวโนมราคาน ามนเชอเพลง

ราคาน ามนดบในชวงไตรมาส 3 คาดวาจะปรบตวสงขน เนองจากภาวะเศรษฐกจของโลกทฟนตวในชวงครงหลงของป ท าใหความตองการใชน ามนของโลกเพมสงขน โดยนกวเคราะหคาดวาความตองการใชน ามนของโลก จะเพมสงจากชวงครงปแรกประมาณ 800,000 บารเรล/วน นอกจากนชวงปลายไตรมาส 3 ประเทศตางๆ จะเรมส ารองน ามนไวใชในชวงฤดหนาวท าใหความตองการใชตามฤดกาลเพมขน ในดานอปทานน ามนในตลาดโลกนน แมวารสเซยซงเปนประเทศนอกกลมโอเปค จะเลกจ ากดปรมาณการผลต แตกลมโอเปคกประกาศวาจะไมเพมปรมาณการผลตขนอก โดยจะคงโควตาการผลตของกลมโอเปคอยางเปนทางการไวทระดบ 21.7 ลานบารเรล/วน ซงจะสงผลใหตลาดน ามนชวงไตรมาส 3 จะยงคงตงตว คาดวาราคาน ามนดไบและเบรนทชวงไตรมาส 3 จะปรบตวสงขนประมาณ $2-3 ตอบารเรล ไปอยทระดบ $26-27 และ $27-28 ตอบารเรล ตามล าดบ

ราคาน ามนส าเรจรปในตลาดจรสงคโปรจะปรบตวสงขนตามราคาน ามนดบ โดยเฉพาะน ามนดเซลหมนเรวซงความตองการใชในฤดหนาวจะเพมสงขน เนองจากเปนน ามนเพอความอบอน โดยคาดวาราคาน ามนเบนซนและดเซลหมนเรวในตลาดจรสงคโปรชวงไตรมาส 3 จะเคลอนไหวอยทระดบ $28 - 30 และ $30 - 32 ตอบารเรล ตามล าดบ

ราคาขายปลกน ามนส าเรจรปของไทยในปชวงไตรมาส 3 จะเคลอนไหวตามราคาน ามนส าเรจรปในตลาดจรสงคโปร และคาเงนบาท หากคาเงนบาทเคลอนไหวอยในระดบ 42 - 43 บาท/เหรยญสหรฐ คาดวาราคาขายปลกน ามนเบนซนออกเทน 95, 91 และดเซลหมนเรวจะอยทระดบ 15 - 16, 14 - 15 และ 13 - 14 บาท/ลตร ตามล าดบ

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต วารสารนโยบายพลงงาน ฉบบท 56 เมษายน-มถนายน 2545

สถานการณพลงงานของประเทศไทย ในชวงไตรมาสแรกของป 2545

1. ภาพรวม

เศรษฐกจไทยในชวงไตรมาสแรกของป 2545 ยงคงขยายตวและมแนวโนมดขนเลกนอยเมอเทยบกบ ไตรมาสแรกของป 2544 ซงขยายตวเพยงรอยละ 1.7 จากขอมลอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต รายงานวาอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (GDP) ของประเทศไดขยายตวเพมขนอยางตอเนองจากไตรมาสท 4 ของป 2544 ซงขยายตวรอยละ 2.1 และได ขยายตวสงขนเปนรอยละ 3.9 ในชวงไตรมาสแรกของปน ดชนผลผลตภาคอตสาหกรรมขยายตวรอยละ 4.2 เมอเทยบกบไตรมาสแรกของปกอน โดยอตสาหกรรมทขยายตวอยในเกณฑสง ไดแก หมวดวสดกอสรางซงขยายตวตามการฟนตวของภาคอสงหารมทรพย

อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ดานการผลตรายไตรมาส ณ ราคาปฐาน 2531 หนวย : %

สาขา 2544 2544 2545

ม.ค.-ม.ค. เม.ย .-ม.ย. ก.ค.-ก.ย. ต.ค.-ธ.ค. ม.ค.-ธ.ค. ม.ค.-ม.ค.

เกษตรกรรรม 0.9 1.4 -1.7 4.2 1.6 5.1

นอกภาคเกษตรกรรม

1.8 1.9 1.9 1.8 1.8 3.8

รวม 1.7 1.8 1.6 2.1 1.8 3.9

ทมา : ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ความตองการพลงงานเชงพาณชยของประเทศไทยในไตรมาสแรก ป 2545 เปนไปในทศทางเดยวกบการขยายตวของเศรษฐกจ กลาวคอ เพมขนรอยละ 5.9 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของป 2544 ความตองการพลงงานเกอบทกประเภทเพมขน ยกเวนถานหนน าเขาทมการใชลดลงรอยละ 5.1

การผลตพลงงานเชงพาณชยเพมขนรอยละ 9 การผลตเพมขนทกประเภท โดยเฉพาะการผลตน ามนดบเพมสงขนรอยละ 12.9 สาเหตส าคญคอ มการผลตเพมขนอยางตอเนอง จากโครงการ BIG OIL PROJECT ของบรษท ยโนแคล ซงประกอบดวยแหลงปลาหมก กะพง และสราษฎร และการผลตลกไนต ของภาคเอกชนทเพมสง ขนมาก

การน าเขาพลงงานสทธเพมขนรอยละ 4.2 โดยมการน าเขากาซธรรมชาตจากพมาเพมขนถงรอยละ 13.3 การน าเขาน ามนดบเพมขนเลกนอยในระดบรอยละ 0.8 สวนการน าเขาคอนเดนเสท น ามนส าเรจรป ถานหน และไฟฟามอตราลดลง อยางไรกตาม อตราการพงพาพลงงานเชงพาณชยจากตางประเทศ ยงอยในระดบรอยละ 60 ของความตองการใชพลงงานของประเทศ

ตารางท 1 การใช การผลต และการน า เขาพล งงานเชงพาณชย* หนวย : เทยบเทาพนบารเรลน ามนดบ/วน

2544

2545

ม.ค. - ม.ค. เปลยนแปลง%

การใช (2) 1,203.3 1,251.3 5.9

การผลต 594.4 624.0 9.0

การน าเขา (สทธ) 753.1 746.5 4.2

การเปลยนแปลงสตอก 38.2 -0.8

การใชทไมเปนพลงงาน (Non-Energy use) 107.6 120.0 11.7

การน าเขา/การใช (%) 63.0 60.0

อตราการขยายตวของเศรษฐกจ (%)*** 1.8 3.9

(1) พลงงานเชงพาณชย ประกอบดวย น ามนดบ กาซธรรมชาต คอนเดนเสท ผลตภณฑน ามนส าเรจรป ไฟฟาจากพลงน าและถานหน/ลกไนต

(2) การใชไมรวมการเปลยนแปลงสตอก และการใชทไมเปนพลงงาน (Non-Energy use) ไดแก การใช ยางมะตอย NGL Condensate LPG และ Naptha เปนวตถดบในอตสาหกรรมปโตรเคม

** ขอมลจากส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

การใชพลงงานเชงพาณชยขนสดทายในชวงไตรมาสแรกของป 2545 เพมขน รอยละ 6.7 เมอเทยบกบไตรมาสแรกของปกอน กลาวคอ การใชลกไนตเพมขนถงรอยละ 42.4 สวนใหญเปนการน าไปใชในอตสาหกรรม การผลตปนซเมนต การใช

กาซธรรมชาตเพมขนรอยละ 12.0 การใชน ามนส าเรจรปและไฟฟาเพมขน 6.2 และ 4.3 ตามล าดบ สวนการใชถานหนน าเขาลดลงรอยละ 5

2. น ามนดบ

การผลต การผลตน ามนดบในชวงไตรมาสแรกป 2545 เพมขนรอยละ 12.9 โดยมปรมาณการผลตอยทระดบ 69 พนบารเรลตอวน แหลงผลตทส าคญไดแก แหลงเบญจมาศ ผลตไดในระดบ 35 พนบารเรลตอวน หรอคดเปนสดสวนรอยละ 51 ของปรมาณการผลตน ามนดบในประเทศ แหลงสรกต ผลตอยทระดบ 19 พนบารเรลตอวน คดเปนสดสวนรอยละ 28 นอกจากนนกมแหลงผลตของบรษทยโนแคลในอาวไทยในโครงการ BIG OIL PROJECT ประกอบดวย แหลงปลาหมก กะพง และ สราษฎร มปรมาณการผลตสงขนอยางตอเนอง กลาวคอ ในเดอนมกราคม 2545 ผลตไดในระดบ 5 พนบารเรลตอวน และขยบตวสงขนในเดอนมนาคมมาอยทระดบ 7 พนบารเรลตอวน และแหลงทานตะวนของบรษท เชฟรอน ซงผลตไดในระดบ 6 พนบารเรลตอวน

ตารางท 2 การผลตน ามนดบแยกตามแหลง หนวย : บารเรล/วน

แหลง ผผลต 2544 2545 (ม.ค.– ม.ค.)

ปรมาณ สดสวน (%)

1. สรกต Thai Shell 21,212 19,480 28.4

2. ปรอกระเทยม Thai Shell 92 0 0.0

3. หนองตม Thai Shell 253 0 0.0

4. วดแตน Thai Shell 11 0 0.0

5. ทานตะวน Chevron 7,938 5,780 8.4

6. เบญจมาศ Chevron 28,906 35,364 51.5

7. ฝาง กรมการพลงงานทหาร 658 669 1.0

8. หนง (ก าแพงแสน) และสอง (อทอง)

ปตท. สผ. (BPเดม) 597 510 0.7

9. บงหญาและบงมวง SINO US Petroleum 902 701 1.0

10. วเชยรบร Pacific Tiger Energy 180 150 0.2

11 ศรเทพ Pacific Tiger Energy 16 14 0.0

12. นาสนน Pacific Tiger Energy 0 3 0.0

13. ยโนแคล Unocal 1,149 5,983 8.7

รวม 61,914 68,655 100.0

หมายเหต ยโนเเคล ประกอบดวย แหลงปลาหมก กะพง และสราษฎร

การใช การใชน ามนดบเพอการกลนส าหรบไตรมาสแรกของป 2545 อยทระดบ 790 พนบารเรลตอวน เพมขนรอยละ 8.6 โรงกลนสวนใหญมการใชน ามนดบเพมขน ยกเวนโรงกลนเอสโซ ซงมปรมาณการใชน ามนดบลดลงจาก 148 พนบารเรลตอวน เปน 121 พนบารเรลตอวน และโรงกลน บรษท ระยองเพยวรฟายเออร จ ากด ซงมปรมาณการใชน ามนดบลดลงจาก 11 พนบารเรลตอวน เปน 8 พนบารเรลตอวน

ตารางท 3 การจดหาและการใชน ามนดบ หนวย : บารเรล/วน

ป การจดหา *ใชในโรงกล น

ผลตภายในประเทศ

น าเขา (สทธ) รวม

2540 27,463 728,758 756,221 767,460

2541 29,420 679,729 709,149 721,808

2542 34,006 698,896 732,902 741,956

2543 57,937 643,065 701,002 749,629

2544 61,914 678,211 740,125 756,013

2545 (มค.-มค.) 68,655 631,856 700,511 790,359

การเปลยนแปลง (%)

2543 70.8 -8.1 -4.5 1.0

2544 6.9 5.2 5.4 0.8

2545 (มค.-มค.) 12.9 0.8 1.9 8.6

* น ามนดบ คอนเดนเสท และอนๆ

การน าเขา เนองจากปรมาณการผลตน ามนดบของไทยมสดสวนเพยงรอยละ 9 ของความตองการใชในประเทศ จงตองมการน าเขาน ามนดบโดยในไตรมาสแรกของ ป 2545 มปรมาณการน าเขาสทธ 632 พนบารเรลตอวน สวนใหญเปนการน าเขาจากตะวนออกกลาง คดเปนสดสวนรอยละ 79 ทเหลอน าเขาจากตะวนออกไกล และจากแหลงอนๆ คดเปนสดสวนรอยละ 19 และรอยละ 1 ตามล าดบ

การสงออก ในชวงไตรมาสแรกของป 2545 ไทยสงออกน ามนดบเปนปรมาณ 48 พนบารเรลตอวน จากแหลงเบญจมาศและแหลงทานตะวนของบรษท Chevron ปรมาณการสงออกเพมขนถงรอยละ 65.7 เมอ เทยบกบไตรมาสแรกของป 2544 คดเปนมลคาประมาณ 2,814 ลานบาท รอยละ 65 ของปรมาณการสงออก ทงหมดสงไปยงประเทศสงคโปร สาเหตทตองสงออกน ามนดบ เนองจากองคประกอบของน ามนดบจาก 2 แหลง ขางตนมสารโลหะหนก (สารปรอท) ปนอยมาก ซงไมตรงกบ Spec ทโรงกลนภายในประเทศตองการ เปนผลใหตองสงออกเกอบทงหมด

3. กาซธรรมชาต

การผลต ปรมาณการผลตกาซธรรมชาตในชวงไตรมาสแรกของป 2545 เพมขนรอยละ 4.7 โดยผลตอยในระดบ 1,916 ลานลกบาศกฟตตอวน คดเปนสดสวนรอยละ 78 ของปรมาณทใชทงหมด กาซธรรมชาตสวนใหญผลตจากแหลงในอาวไทย แหลงผลตทส าคญคอ แหลงบงกช ผลตอยทระดบ 584 ลานลกบาศกฟตตอวน หรอคดเปนรอยละ 30 ของปรมาณการผลตภายในประเทศ รองลงมาไดแก เอราวณ ฟนานและจกรวาล ไพลน และเบญจมาศ

ตารางท 4 การผลตกาซธรรมชาต หนวย : ลานลกบาศกฟต/วน

ผผลต 2544 2545 (ม.ค. – ม.ค.)

ปรมาณ สดสวน (%)

แหลงผลต ภายในประเทศ

1,900 1,917 78.1

แหลงอาวไทย 1,783 1,798 73.3

เอราวณ Unocal 266 268 10.9

ไพลน Unocal 212 210 8.6

ฟนานและจกรวาล Unocal 199 218 8.9

สตล Unocal 118 119 4.8

กะพงและปลาทอง Unocal 48 33 1.3

อนๆ (7 แหลง) Unocal 186 179 7.3

บงกช PTT E&P 584 584 23.8

ทานตะวน Chevron 52 42 1.7

เบญจมาศ Chevron 118 146 5.9

แหลงบนบก 117 119 4.8

น าพอง Esso 60 61 2.5

สรกต Thai Shell 57 58 2.4

แหลงน าเขา * 496 537 21.9

ยาดานา สหภาพพมา 377 390 15.9

เยตากน สหภาพพมา 119 147 6.0

รวม 2,396 2,454 100.0

* คาความรอนของกาซธรรมชาตจากพมา = 1,000 btu/ลบ.ฟต

การใช การใชกาซธรรมชาตในชวงไตรมาสแรกของป 2545 เพมขนรอยละ 6.5 โดยปรมาณการใชอยทระดบ 2,454 ลานลกบาศกฟตตอวน ประกอบดวย การใช กาซธรรมชาตทผลตในประเทศ 1,917 ลานลกบาศกฟตตอวน (รอยละ 78) กาซธรรมชาตน าเขา 537 ลานลกบาศกฟตตอวน (รอยละ 22) การใชเพมขนในภาคการผลตไฟฟา โดยเฉพาะโรงไฟฟาราชบร ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ใชเชอเพลงกาซธรรมชาตเพมขนถง 3 เทา คอ เพมขนจากระดบ 30.6 ลานลกบาศกฟตตอวน ในชวงไตรมาสแรกของป 2544 เปน 96.5 ลานลกบาศกฟตตอวน ในไตรมาสแรกของป 2545 รวมท ง จากโครงการ IPP ทใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลง ไดแก บอวน เพาเวอรดเวลลอปเมนท จ ากด ซงมก าลงการผลตตดตง 713 เมกกะวตต ไดเรมจายไฟเขาระบบของ กฟผ.ตงแตเดอนมกราคม 2545 และอกสวนหนงเปนการใชในภาคอตสาหกรรมเพมขนรอยละ 12 กลาวคอ เพมขนจากระดบ 186 ลานลกบาศกฟตตอวน เปน 208 ลานลกบาศกฟตตอวน

การน าเขา ปรมาณการน าเขากาซธรรมชาตในชวงไตรมาสแรกของป 2545 สงขนรอยละ 13.3 เมอ เทยบกบชวงเดยวกนของป 2544 คอ เพมขนจากระดบ 474 ลานลกบาศกฟตตอวน เปน 537 ลานลกบาศกฟตตอวน เปนการน าเขาจากพมา ประกอบดวย แหลงยาดานา และเยตากน เพอน าไปใชในการผลตไฟฟาทโรงไฟฟาราชบร และโรงไฟฟาวงนอย

ตารางท 5 การจดหาและการใชกาซธรรมชาต หนวย: ลานลกบาศกฟต/วน

ป

การจดหา การใช

การผลต การน าเขา

รวม ไฟฟา* อตสาหกรรมและอนๆ

รวม

2540 1,564 - 1,564 1,220 344 1,564

2541 1,698 2 1,700 1,345 355 1,700

2542 1,860 2 1,861 1,473 388 1,861

2543 1,948 164 2,113 1,606 507 2,113

2544 1,900 496 2,396 2,087 309 2,396

2545 (มค.–มค.) 1,916 537 2,454 2,119 335 2,454

สดสวน (%)

2543 92.2 7.8 100.0 76.0 24.0 100.0

2544 79.3 20.7 100.0 87.1 12.9 100.0

2545 (มค.-มค.) 78.1 21.9 100.0 86.3 13.7 100.0

*ใชใน EGAT, EGGO, ราชบร (IPP), IPP, SPP

4. กาซธรรมชาตเหลว (NGL)

การผลตกาซธรรมชาตเหลว ในชวงไตรมาสแรกของป 2545 มปรมาณ 10,429 บารเรลตอวน เพมขนรอยละ 7.5 เมอเทยบกบไตรมาสแรกป 2544 การใชในประเทศอยทระดบ 7,160 บารเรลตอวน เปนการใชใน อตสาหกรรมตวท าละลาย (Solvent) ทงหมด อกสวนหนงสงออกไปจ าหนายยงประเทศสงคโปร เปนจ านวน 1,194 บารเรลตอวน ปรมาณการสงออกเพมขนรอยละ 1.5 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปกอน

ตารางท 6 การผลต การสงออกและการใช NGL หนวย : บารเรล/วน

รายการ 2544 2545 (ม.ค. – ม.ค.)

ปรมาณ การเปลยนแปลง (%)

สดสวน (%)

การผลต 9,982 10,429 7.5

การสงออก 1,833 1,194 1.5

การใชภายในประเทศ 7,743 7,160 -12.0 100.0

- กลนน ามน 941 - -100.0 -

- SOLVENT 6,802 7,160 4.2 100.0

5. ผลตภณฑน ามนส าเรจรป

การผลตน ามนส าเรจรปในชวงไตรมาสแรกของป 2545 เพมขนรอยละ 2.1 เมอเทยบกบไตรมาสแรก ของปกอน การผลตน ามนส าเรจรปหลกเกอบทกชนดลดลง ยกเวน น ามนดเซล และน ามนเครองบน ขณะท ความตองการใชน ามนส าเรจรปเพมสงขนรอยละ 5.3 คอเพมขนเกอบทกชนด ยกเวน น ามนเตา ทปรมาณการใชลดลงรอยละ

2.5 ทงน เนองจากการน าไปใชเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟาของ กฟผ. ลดลงมาก อยางไรกตาม ปรมาณการผลตน ามนส าเรจรปทกชนดยงคงสงกวาความตองการใช เปนผลใหในชวงไตรมาสแรกของปนมการสงออกน ามนส าเรจรปสทธเปนจ านวน 80.1 พนบารเรลตอวน และเปนการสงออกน ามนส าเรจรปทกชนด

ตารางท 7 การผลต การใช การน าเขา และการสงออกน ามนส าเรจรป ป 2545 (ม.ค. – ม.ค.)

ปรมาณ (พนบารเรล/วน) การเปลยนแปลง (%)

การ ใช

การ ผลต

การน าเขา

การสงออก

การ ใช

การ ผลต

การน าเขา

การสงออก

เบนซน 124.0 141.1 6.0 19.6 9.0 -5.2 - -17.4

เบนซนพเศษ

50.9 65.4 - 13.7 -0.5 -8.9 - 5.9

เบนซนธรรมดา

73.0 75.7 6.0 5.9 17.0 -1.7 - -45.2

ดเซล 282.7 284.4 24.5 30.1 6.8 7.2 297.5 85.2

น ามนกาด 1.0 9.7 - 11.0 19.3 -26.1 - -11.8

น ามนเครองบน

67.4 80.5 2.3 14.3 3.5 17.6 - 249.9

น ามนเตา 79.5 103.3 - 12.6 -2.5 -4.6 - -42.6

กาซปโตรเลยมเหลว*

65.8 99.2 - 25.1 4.2 0.4 - 2.0

รวม 620.3 718.1 32.7 112.8 5.3 2.1 432.1 9.3

*ไมรวมการใชเพอเปนวตถดบ

น ามนเบนซน

การผลต น ามนเบนซนในชวงไตรมาสแรกของป 2545 ลดลงรอยละ 5.2 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปกอน กลาวคอ ปรมาณการผลตอยทระดบ 141 พนบารเรลตอวน ประกอบดวย น ามนเบนซนธรรมดา ลดลงรอยละ 1.7 และน ามนเบนซนพเศษลดลงรอยละ 8.9 แมวาปรมาณการผลตน ามนเบนซนจะลดลง แตกยงคงมปรมาณสงกวาความตองการใชในประเทศ

การใช ปรมาณการใชในไตรมาสแรกของปนอยทระดบ 124 พนบารเรลตอวน เพมขนรอยละ 9 เมอ เทยบกบไตรมาสแรกของป 2544 ทงน ปรมาณการใชเพมสงขนมากตงแตชวงไตรมาสท 4 ของปกอน ตอเนองมาถงไตรมาสแรกของปน คาดวาสวนหนงเปนผลมาจากราคาน ามนทปรบตวลดลง ประกอบกบภาวะเศรษฐกจทเรมมแนวโนมดขน สงเกตไดจากปรมาณการจ าหนายรถยนตสวนบคคล และรถจกรยานยนตยงคงขยายตวสงขน โดยเบนซนพเศษมการใชลดลงรอยละ 0.5 ขณะทเบนซนธรรมดามการใชเพมขนรอยละ 17 ทงนเปนผลมาจากการรณรงคใหมการใชน ามนทมคาออกเทนใหเหมาะสมกบประเภทรถ สงผลใหมการใชน ามนเบนซนธรรมดา (ออกเทน 87 และ 91) เพมขน โดยสดสวนการใชน ามนเบนซนธรรมดาในปน เพมขนมาอยท รอยละ 59 จากรอยละ 56 ในปกอน

การน าเขาและสงออก ถงแมวาปรมาณการผลตน ามนเบนซน ยงคงสงกวาความตองการใชภายในประเทศกตาม แตกมการน าเขาน ามนเบนซนธรรมดา เปนจ านวน 6 พนบารเรลตอวน ขณะทมการสงออก (เบนซนธรรมดา และเบนซนพเศษ) เปนจ านวน 19.6 พนบารเรลตอวน สงผลใหสงออก (สทธ) 13.6 พนบารเรลตอวน

น ามนดเซล

การผลต ในชวงไตรมาสแรกป 2545 การผลตน ามนดเซลเพมขนรอยละ 7.2 เมอเทยบกบ ชวงเดยวกนของป 2544 โดยปรมาณการผลตอยทระดบ 284 พนบารเรลตอวน ประกอบดวย การผลตน ามนดเซลหมนเรว 282 พนบารเรลตอวน และดเซลหมนชา 2 พนบารเรลตอวน

การใช การใชน ามนดเซลไดเรมขยบตวสงขน ตงแตชวงไตรมาสท 4 ปกอน ตอเนองมาถง ไตรมาสแรกของปน โดยการใชเพมขนรอยละ 6.8 กลาวคอ ปรมาณการใชอยทระดบ 283 พนบารเรลตอวน สาเหตสวนหนงมาจากราคาน ามนดเซลทปรบตวลดลง ประกอบกบภาวะเศรษฐกจมแนวโนมดขน ดไดจากอตราการขยายตวทางเศรษฐกจของไตรมาสแรกปน เพมขนรอยละ 3.9 และปรมาณการจ าหนายรถทใชเพอ การพาณชยเพมขนถงรอยละ 45 อกสวนหนงเปนผลมาจากการน าไปใชทดสอบการเดนเครองของระบบ Combine Cycle ทโรงไฟฟาราชบร

การน าเขาและสงออก การน าเขาน ามนดเซลในชวงไตรมาสแรกของป 2545 เพมขนมากจากระดบ 6 พนบารเรลตอวน ปกอนเปน 24 พนบารเรลตอวนในปน เปนการน าเขาดเซลหมนเรวทงหมด ขณะทมการสงออกจ านวน 30 พนบารเรลตอวน จงมปรมาณสงออก (สทธ) จ านวน 6 พนบารเรลตอวน

น ามนเตา

การผลต การผลตน ามนเตาในไตรมาสแรกป 2545 ลดลงจากระดบ 108 พนบารเรลตอวน เปน 103 พนบารเรลตอวน หรอลดลงรอยละ 4.6 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของป 2544 เปนไปในทศทางเดยวกนกบความตองการใช อยางไรกตาม ปรมาณการผลต ยงคงสงกวาความตองการใชภายในประเทศ

การใช ปรมาณการใชอยทระดบ 79 พนบารเรลตอวน ลดลงรอยละ 2.5 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปกอน เนองจากความตองการน ามนเตา เพอเปนเชอเพลงผลตกระแสไฟฟา ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ลดลงรอยละ 34

การน าเขาและสงออก เนองจากปรมาณการผลตในประเทศยงคงสงกวาความตองการใช จงไมมการน าเขาน ามนเตาในชวงไตรมาสแรกของป 2545 ขณะทมปรมาณการสงออกอยระดบท 12.6 พนบารเรลตอวน

ตารางท 8 ปรมาณการใชเชอเพลงในการผลตกระแสไฟฟา

ชนดของเชอเพลง 2544 2545 (ม.ค. – ม.ค.)

ปรมาณเชอเพลง การเปลยนแปลง (%)

กาซธรรมชาต (ลานลบฟ./วน) 1,504 1,535 5.0

น ามนเตา (ลานลตร) 647 132 -34.1

ลกไนต (พนตน) 15,744 3,685 5.3

ดเซล (ลานลตร) 75 7 71.4

น ามนเครองบน

การผลตน ามนเครองบนในชวงไตรมาสแรกของป 2545 เพมขนถงรอยละ 17.6 เมอเทยบกบชวงเดยวกบของป 2544 เปนการผลตเพอสงออก โดยปรมาณการสงออกในปนเพมขนถงรอยละ 249.9 กลาวคอ เพมขนจากระดบ 4 พนบารเรลตอวน เปน 14 พนบารเรลตอวน อยางไรกตาม ในชวงไตรมาสแรกของปนมการน าเขาน ามนเครองบนเปนจ านวน 2 พนบารเรลตอวน เปนผลใหมการสงออก (สทธ) จ านวน 12 พนบารเรลตอวน

กาซปโตรเลยมเหลว (LPG)

การผลต การผลตกาซปโตรเลยมเหลวในชวงไตรมาสแรกของป 2545 มปรมาณ 99 พน บารเรลตอวน เพมขนเพยงรอยละ 0.4 แยกเปนการผลตจากโรงแยกกาซของ ปตท. (โรงท 1 – 4) คดเปนสดสวน รอยละ 48 ทเหลอรอยละ 52 เปนการผลตจากโรงกลนน ามนและอนๆ ทงนปรมาณการผลตยงคงสงกวา ความตองการใชในประเทศ

การใช ปรมาณการใชในชวงไตรมาสแรกของป 2545 เพมขนรอยละ 2.2 โดยการใช

อยทระดบ 76 พนบารเรลตอวน แยกเปนการใชเปนเชอเพลง และการใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมปโตรเคม

การใชเปนเชอเพลง ประกอบดวย การใชครวเรอน ในรถยนตและในอตสาหกรรม โดยการใชในครวเรอน มสดสวนการใชสงสด กลาวคอ รอยละ 61 ของปรมาณการใช กาซปโตรเลยมเหลวทงหมดหรอปรมาณการใชอยทระดบ 46 พนบารเรลตอวนทเหลอเปนการใชในอตสาหกรรม และในรถยนต คดเปนสดสวนรอยละ 15 และ 10 ตามล าดบ

การใชกาซปโตรเลยมเหลวในอตสาหกรรมเพมขนรอยละ 12.7 เมอเทยบกบไตรมาสแรกของป 2544 สวนการใชในรถยนตเมอวเคราะหเปนรายไตรมาส จะพบวา การใชไดชะลอตวลงตงแตไตรมาสทสามของป 2544 ตอเนองมาจนถงไตรมาสแรกของป 2545 ทงน อตราการขยายตวในชวงไตรมาสแรกนเพมขนรอยละ 3.8 สาเหตสวนหนงเกดจากการปรบราคาขายปลก LPG เปนผลใหราคาเพมสงขน อกสวนหนงเกดจากจ านวน รถแทกซทเปลยนมาใชเชอเพลง LPG เรมอมตว

ส าหรบการใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมปโตรเคมในชวงไตรมาสแรกของป 2545 ลดลงรอยละ 9.5 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปกอน โดยลดลงจากระดบ 11 พนบารเรลตอวน เปน 10 พนบารเรลตอวน

การน าเขาและการสงออก เนองจากประเทศไทยสามารถผลตกาซปโตรเลยมเหลวไดมากกวาความตองการใชในประเทศ จงไมมการน าเขา ขณะทมการสงออกอยางตอเนอง โดยในชวงไตรมาสแรกของปนสงออกเปนจ านวน 25 พนบารเรลตอวน

ตารางท 9 การใช LPG หนวย : พนบารเรลตอวน

2544 2545 (ม.ค.– ม.ค.)

ปรมาณ สดสวน (%) การเปลยนแปลง (%)

ครวเรอน 46 46 61.1 2.4

อตสาหกรรม 11 11 15.4 12.7

รถยนต 8 9 10.3 3.8

อตสาหกรรมปโตรเคม 12 10 13.2 -9.5

รวม 77 76 100.0 2.2

6. ถานหน/ลกไนต

การผลต การผลตลกไนตในชวงไตรมาสแรกของป 2545 มปรมาณ 5.3 ลานตน เพมขนรอยละ 23.5 เมอเทยบกบไตรมาสแรกของป 2544 แยกเปนการผลต จากเหมองแมเมาะและกระบ ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ในปรมาณ 4 ลานตน หรอเพมขนรอยละ 20.2 สดสวนการผลตคดเปนรอยละ 75 ของปรมาณการผลตทงหมด ทเหลอผลตจากเหมองเอกชน ปรมาณการผลตอยทระดบ 1.3 ลานตน เพมขนรอยละ 34.4 คดเปนสดสวนรอยละ 25

การใช ปรมาณการใชลกไนตในชวงไตรมาสแรกของป 2545 เพมขนรอยละ 12.6 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปกอน การใชอยทระดบ 4.9 ลานตน ประกอบดวย การใชในภาคการผลตไฟฟาของ กฟผ.คดเปนรอยละ 75 ทเหลอน าไปใชในภาคอตสาหกรรมคดเปนสดสวนรอยละ 25 การใชในอตสาหกรรมเพมขนถง รอยละ 42.4 ทงนเนองจากการน าไปใชในอตสาหกรรมการผลตปนซเมนต ทขยายตวสงมาก ตามการฟนตวของ อสงหารมทรพย ขณะทการใชถานหนน าเขาลดลงรอยละ 5.1 แตถามองในภาพรวมการใชถานหน/ลกไนตในชวงไตรมาสแรกของปน ยงคงขยายตวเพมขนรอยละ 11.0

การน าเขา ในชวงไตรมาสแรกของป 2545 ปรมาณการน าเขาถานหนลดลงรอยละ 5.1 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปกอน โดยน าเขาเปนจ านวน 6.5 ลานตน เพอน าไปใชในการผลตกระแสไฟฟาในโครงการ SPP ประมาณ 0.7 ลานตน (รอยละ 48) และใชในภาคอตสาหกรรม 0.6 ลานตน (รอยละ 52)

ตารางท 10 การผลตและการใชลกไนต/ถานหน หนวย : พนตน

2544 2545 (ม.ค.– ม.ค.)

ปรมาณ อตราเพม (%) สดสวน(%)

การผลตลกไนต 19,607 5,262 23.5 100.0

การไฟฟาฝายผลตฯ 15,447 3,957 20.2 75.2

เหมองเอกชน 4,160 1,305 34.4 24.8

- บานป 2,622 780 39.8 14.8

- ลานนา 979 224 -16.7 4.3

- อนๆ 559 301 109.2 5.7

การน าเขาถานหน 4,945 1,225 -5.1

Supply 24,552 6,487 16.8

การใชลกไนต 19,935 4,918 12.6 100.0

ผลตกระแสไฟฟา 15,744 3,685 5.3 74.9

อตสาหกรรม 4,190 1,233 42.4 25.1

การใชถานหน 4,945 1,225 -5.1 100.0

ผลตกระแสไฟฟา (SPP) 2,150 588 9.4 48.0

อตสาหกรรม 2,795 637 -15.4 52.0

Demand 24,880 6,143 8.6

7. ไฟฟา

ก าลงการผลตตดต ง ก าลงการผลตตดตงไฟฟาของ กฟผ. การรบซอจากเอกชน และไฟฟาน าเขาในไตรมาสแรกของป 2545 มจ านวน 22,345 เมกะวตต โดยเปนก าลงผลตตดตงของ กฟผ. 15,000 เมกะวตต คดเปนสดสวนรอยละ 67.1 รบซอจาก IPP 5,236 เมกะวตต คดเปนสดสวนรอยละ 23.4 จาก SPP 1,768 เมกะวตต คดเปนสดสวนรอยละ 8.0 และน าเขาจาก สปป.ลาว 340 เมกะวตต คดเปนสดสวน รอยละ 1.5

การผลตพลงงานไฟฟา ปรมาณการผลตพลงงานไฟฟาของประเทศในชวง ไตรมาสแรกของป 2545 มจ านวน 26,139 กกะวตตชวโมง เพมขนจากไตรมาสแรกของปกอนรอยละ 4.6 ประกอบดวยการผลตของ กฟผ. คดเปนสดสวนรอยละ 62 ทเหลอเปนการรบซอจากเอกชน การน าเขา และทอนๆ คดเปนรอยละ 38

ความตองการไฟฟาสงสดของไตรมาสแรกนอยในชวงเดอนมนาคมอยทระดบ 16,485 กกะวตต สงกวาความตองการไฟฟาสงสดของป 2544 ซงอยทระดบ 16,126 กกะวตต เปนผลใหมคาตวประกอบการใชไฟฟาเฉลย (Load Factor) อยทระดบรอยละ 73.4 และมอตราก าลงผลตส ารองไฟฟาต าสด (Reserved Margin) อยทระดบรอยละ 29.5

ตารางท 11 ความตองการไฟฟาและคาตวประกอบการใชไฟฟา

ป ความตองการ ไฟฟาสงสด (เมกะวตต)

คาตวประกอบ การใชไฟฟา

(รอยละ)

ก าลงผลตส ารอง ไฟฟาต าสด

(รอยละ)

2536 9,839 74.2 12.1

2537 11,064 74.3 13.6

2538 12,268 74.9 5.6

2539 13,311 75.1 8.6

2540 14,506 73.5 8.3

2541 14,180 73.4 20.1

2542 13,712 76.1 22.1

2543 14,918 75.2 22.0

2544 16,126 73.5 30.9

2545 (มค. - มค.) 16,485 73.4 29.5

การผลตพลงงานไฟฟา ประกอบดวยพลงงานไฟฟาทผลตจากแหลงตางๆ คอ จากกาซธรรมชาต (รวม EGCO IPP และ SPP) จ านวน 18,048 กกะวตตชวโมง คดเปนสดสวนรอยละ 69 จากลกไนต/ถานหน จ านวน 4,951 กกะวตตชวโมง คดเปนสดสวนรอยละ 19 จากพลงงานน า 1,899 กกะวตตชวโมง คดเปนสดสวนรอยละ 7 จากน ามนเตา จ านวน 515 กกะวตตชวโมง คดเปนสดสวนรอยละ 2 และจากแหลงอนๆ รวมทงการ น าเขาไฟฟาจากลาว จ านวน 726 กกะวตตชวโมง คดเปนสดสวนรอยละ 3

การผลตพลงงานไฟฟาตามชนดของเชอเพลงทส าคญ พอสรปไดดงน

(ก) การผลตไฟฟาจากกาซธรรมชาต ในชวงไตรมาสแรกของป 2545 เพมขนจากชวงเดยวกน ของป 2544 รอยละ 6.3 สาเหตส าคญเนองจากโรงไฟฟาราชบร ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ใชเชอเพลงกาซธรรมชาตเพอผลตไฟฟาเพมขนถง 3 เทาเมอเทยบกบไตรมาสแรกป 2544 ประกอบกบ ผผลตไฟฟาอสระ (IPP) ซงใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลง ไดแก บรษท บอวน เพาเวอรดเวลลอปเมนท จ ากด มก าลงการผลตตดตง 713 เมกะวตต ไดเรมจายไฟฟาเขาระบบของ กฟผ. ตงแตเดอนมกราคม 2545 อกสวนหนงเปนผลมาจากผผลตไฟฟารายเลก(SPP) ทใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลง จายไฟฟาเขามาเสรมในระบบ กฟผ. มากขน

(ข) การผลตไฟฟาจากถานหน/ลกไนต เพมขนรอยละ 4.1 สาเหตมาจากการผลตไฟฟาของ กฟผ. ทใชลกไนตเปนเชอเพลงเพมขนรอยละ 6.3

(ค) การผลตไฟฟาจากน ามนเตา ลดลงถงรอยละ 23.9 เมอเทยบกบไตรมาสแรกของป 2544 เนองจากนโยบายของรฐบาลให กฟผ. ลดการใชน ามนเตาลงและทดแทนโดยการใชกาซธรรมชาต

(ง) การผลตไฟฟาจากพลงน า เพมขนรอยละ 4.9 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปกอน

(จ) การผลตไฟฟาจากน ามนดเซล เพมขนรอยละ 48.4 เมอเทยบกบไตรมาสแรกของป 2544 เนองจากตงแตเดอนพฤศจกายน 2544 มาจนถงเดอนกมภาพนธ 2545 กฟผ. ไดท าการทดสอบการเดนเครองในระบบ Combine Cycle โดยใชน ามนดเซลทโรงไฟฟาราชบร

(ฉ) การน าเขาไฟฟาจาก สปป. ลาว ในชวงไตรมาสแรกของป 2545 ลดลงรอยละ 9.3 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของป 2544

การใชไฟฟา

ปรมาณการใชไฟฟาในชวงไตรมาสแรกของป 2545 อยระดบท 22,971 กกะวตตชวโมง เพมจากไตรมาสแรกของป 2544 รอยละ 3.6 โดยสาขาธรกจและสาขาอตสาหกรรม ใชไฟฟาเพมขนรอยละ 3.7 และ 4.3 ตามล าดบ ขณะทบานอยอาศย เพมขนรอยละ 1.6 สวนภาคเกษตร เพมขนรอยละ 3.8 และ ลกคาตรง กฟผ. เพมขนรอยละ 4.8

การใชไฟฟาในเขตนครหลวง ขยายตวเพมขนรอยละ 1.8 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของป 2544 การใชไฟฟาเพมขนทกสาขา กลาวคอ สาขาธรกจและสาขาอตสาหกรรม มการใชไฟฟา 2,859 กกะวตตชวโมง และ 3,239 กกะวตตชวโมง ตามล าดบ หรอเพมขนรอยละ 2.3 ส าหรบประเภทบานและทอยอาศย มการใชไฟฟา 1,732 กกะวตตชวโมง เพมขนรอยละ 0.3

การใชไฟฟาในเขตภมภาค ในชวงไตรมาสแรกของป 2545 เพมขนรอยละ 4.5 เมอเทยบกบ ชวงเดยวกนของปกอน โดยสาขาธรกจและสาขาอตสาหกรรม มการใช

ไฟฟาอยในระดบ 2,673 กกะวตตชวโมง และ 7,182 กกะวตตชวโมง ตามล าดบ หรอเพมขนรอยละ 5.2 สวนการใชไฟฟาประเภทบานและทอยอาศย มการใชไฟฟา 3,232 กกะวตตชวโมง เพมขนรอยละ 2.3

ในสวนลกคาตรงของ กฟผ. ความตองการใชไฟฟาในไตรมาสแรกป 2545 อยในระดบ 461 กกะวตตชวโมง เพมขนจากไตรมาสแรกของป 2544 รอยละ 4.8

ตารางท 12 การจ าหนายไฟฟาแยกตามประเภทผใช หนวย : กกะวตต-ชวโมง

2544

2545 (มค. - มค.)

ปรมาณ เปลยนแปลง (%)

การใชไฟฟาในเขตนครหลวง

บานและทอยอาศย 7,286 1,732 0.3

ธรกจ 11,502 2,859 2.3

อตสาหกรรม 13,028 3,239 2.3

อนๆ 1,872 465 2.3

รวม 33,688 8,295 1.8

การใชไฟฟาในเขตภมภาค

บานและทอยอาศย 13,882 3,232 2.3

ธรกจ 10,627 2,673 5.2

อตสาหกรรม 28,559 7,182 5.2

เกษตรกรรม 179 69 3.8

อนๆ 4,214 1,060 5.2

รวม 57,461 14,216 4.5

ลกคาตรง กฟผ 1,717 461 4.8

รวมท งส น 92,866 22,971 3.6

8. รายไดสรรพสามตและฐานะกองทนน ามน

รายไดภาษสรรพสามตจากน ามนส าเรจรป ในชวงไตรมาสแรกของป 2545 มจ านวนประมาณ 16,850 ลานบาท เพมขนจากชวงเดยวกนของปกอน 441 ลานบาท เมอพจารณา รายรบ รายจายของกองทนฯ ในชวงเดอน ม.ค.– ม.ค. จะเหนวามรายรบมากกวารายจาย เปนผลใหฐานะกองทนตดลบลดลง จากตดลบ 10,351 ลานบาท เมอสนเดอนธนวาคม 2544 เปนตดลบ 9,374 ลานบาท ณ สนเดอนมนาคม 2545 น

ตารางท 13 รายไดภาษสรรพสามตและฐานะกองทน หนวย : ลานบาท

ณ สนป ฐานะกองทนน ามน รายรบ (รายจาย) ภาษสรรพสามต

2535 1,930 (4,717) 40,693

2536 78 (1,852) 44,717

2537 -732 (810) 46,969

2538 -1,116 (384) 54,838

2539 787 1,903 58,899

2540 235 (552) 64,768

2541 4,606 4,371 66,139

2542 4,418 (187) 65,076

2543 -4,673 (9,091) 65,026

2544 -10,351 (5,678) 65,602

2545 ณ สนเดอน ม.ค. -9,374 977 16,850

9. ประมาณการความตองการพลงงานของประเทศไทยในชวง 6 เดอนแรกของป 2545

จากภาวะเศรษฐกจของประเทศ ทมการฟนตวอยางตอเนอง จะเหนไดจากอตรา การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในชวงไตรมาส 4 ของป 2544 ขยายตวรอยละ 2.1 และไดขยายตวเพมขนเปนรอยละ 3.9 ในชวงไตรมาสแรกของป 2545 สงผลให ความตองการใชพลงงานเชงพาณชยเพมมากขน กลาวคอ เพมขนรอยละ 5.9 ประมาณการวาความตองการพลงงานเชงพาณชยของประเทศจะเพมขนรอยละ 4.7 ในชวง 6 เดอนแรกของปน รายละเอยดพอสรปไดดงน

ความตองการใชน ามนส าเรจรป คาดวาจะเพมขนรอยละ 5.1 โดยความตองการใช

เพมขนทกชนด ยกเวน การใชน ามนดเซลและน ามนเตาในภาคการผลตไฟฟาทการใชลดลง ความตองการใชน ามนเบนซนในชวง 6 เดอนแรกของป 2545 จะยงคงเพมสง เนองจากปรมาณการจ าหนายรถยนตและรถจกรยานยนตยงคงเพมขนอยางตอเนอง ทงนความตองการน ามนเบนซนในชวงเดอนมกราคมถงพฤษภาคม 2545 เพมขน รอยละ 7.4

ความตองการใชกาซธรรมชาต เพมขนรอยละ 4.7 เปนการเพมขนในสวนของการผลตไฟฟา จากการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) รวมทง จากโครงการผผลตไฟฟาอสระ (IPP) และในสวนของภาคอตสาหกรรม

ความตองการใชถานหน/ลกไนต ในชวง 6 เดอนแรกของป 2545 คาดวาการใช

ลกไนตในภาคอตสาหกรรมจะยงคงเพมสงขน แตการใชในภาคการผลตไฟฟา จะลดลง สาเหตทการใชในภาคอตสาหกรรมเพมสงขน เนองจากสวนหนงเปนเพราะราคาลกไนตต ากวา ราคาถานหนน า เข า ประกอบกบการ ฟนต วของ ภาคอสงหารมทรพย สงผลใหมความตองการใชปนซเมนตสงขนมาก จงเปนผลใหมการใชลกไนตในการผลตปนซเมนตเพมขนมาก สวนความตองการใชถานหนน าเขา

ในชวง 6 เดอนแรกของป 2545 จะสงขนเลกนอย กลาวคอ เพมขนรอยละ 2.1 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของป 2544 ทงนเนองจากถานหนน าเขามราคาสงกวาลกไนต และ มแนวโนมวาการใชถานหนในภาคอตสาหกรรมจะลดลง โดยในชวงเดอนมกราคมถงเดอนเมษายน การใชในอตสาหกรรมลดลงรอยละ 3.9 อยางไรกตาม ภาพรวมการใชถานหน/ลกไนตในชวง 6 เดอนแรกของป 2545 จะยงคงเพมขน รอยละ 4.1 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของป 2544

ตารางท 14 ประมาณการความตองการพลงงานเชงพาณชยในชวง 6 เดอนแรกของป 2545 Commercial Primary Energy Consumption

Barrel per Day (Crude Oil Equivalent)

2001 (Jan-Jun) 2002 (Jan-Jun) Growth (%)

Petroleum Products 565,982 594,737 5.1

Natural Gas 431,341 451,500 4.7

Power 367,332 386,163 5.1

Industries & GSP 64,010 65,337 2.1

Lignite & Coal 166,792 173,685 4.1

EGAT 75,263 73,270 -2.6

Industries 31,823 39,431 23.9

Coal 59,706 60,983 2.1

Hydro & Import Elec. 33,467 34,479 3.0

Total 1,197,582 1,254,402 4.7

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต วารสารนโยบายพลงงาน ฉบบท 56 เมษายน-มถนายน 2545