โครงการ จักรยานสี่คนปั่น3 ค าน า...
TRANSCRIPT
1
โครงการ จกรยานสคนปน
เสนอ
มาสเตอร ดอน วภา
จดท าโดย
1.นาย จรญ แซตก สาขางานโลหะการ เลขท 1
2.นาย ชาตชาย โชคสรางทรพย สาขางานโลหะการ เลขท 2
3.นาย เสกสรรค สวรรณพงศ สาขางานโลหะการ เลขท 6
ระดบชน ปวช. 3 รหสวชา 2103-5001 รายวชา โครการ
ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2555
โรงเรยนอสสมชญเทคนค นครพนม
2
กตตกรรมประกาศ
โครงงานเรองจกรยานสคนปนส าเรจลลวงไปไดดวยความกรณาของอาจารยทปรกษาโครงการได
แกมาสเตอรสมสมย เสวยววงษ และครประจ าสาขาวชาโลหะการทกทานทใหค า ปรกษา แนะน า ชแนะ
ในการศกษาคนควาและแนะน าขนตอนและวธการจดท าโครงการจนส าเรจลลวงดวยดคณะผจดท าจงขอ
กราบ ขอบพระคณ ณ โอกาสนดวย
ขอกราบพระคณ ภราดา อาวธ ศลาเกษ ทใหความอนเคราะหสนบสนนดานงบประมาณในการจดท า
โครงการครงนตลอดจนไดใหค าปรกษาแนะน าการจดท าโครงการจนประสบผลส าเรจ
ขอกราบพระคณ บดา มารดาทใหก าลงใจในการศกษาเลาเรยนและสมาชกในกลมทใหความรวมมอ
เปนอยางดในการท าโครงการครงนจนกระทงประสบความส าเรจดวยด
นาย เสกสรรค สวรรณพงศ
หวหนาโครงการ
3
ค าน า
รายงานเลมนเปนสวนหนงของวชาโครงการ รหส 2103-5001 คณะผจดท าไดจดท าโครงการ
เรองจกรยานสคนปนไดน าเสนอวธการและขนตอนการท าจกรยานสคนปนสมาชกในกลมหวงเปนอยางยง
วารายงานเลมนจะเปนประโยชนตอนกเรยน นกศกษา หรอผสนใจในเรองจกรยานสคนปนหรอน าโครงการ
นไปพฒนาปรบปรงใหมประสทธภาพมากขนและถารายงานเลมนมขอผดพลาดประการใด
กขออภยมา ณ ทนดวย
นาย เสกสรรค สวรรณพงศ
หวหนาโครงการ
4
สารบญ
บทท 1 บทน า หลกการและเหตผล 1 วตถประสงค 1 เปาหมาย 1 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1 บทท 2 เอกสารทเกยวของ หลกการออกแบบผลตภณฑ 3 ประเภทของเหลกกลา 8 การผลตเหลกออน 10 เหลกกลา 15 ชนดของเหลกหลอ 18 วธการเชอม 19 บทท 3 วธการด าเนนการ การเตรยมการกอนเรมโครงการ 20 การด าเนนงาน 20 การด าเนนงาน หลงสนสดโครงการ 20 บทท 4 การออกแบบและทดลอง แบบแปลน 22 บทท 5 บทสรป สรปการ 24 ปญหาและอปสรรค 24 ขอเสนอแนะ 24 บรรณานกรม 25 ภาคผนวก 26
5
สารบญตาราง
ตารางท 1 วธการด าเนนงาน 2 ตารางท 2 งบประมาณ/คาใชจาย 21 ตารางท 3 ตารางบนทกการทดสอบประสทธภาพ 23
6
สารบญรปภาพ ภาพท 1 แบบแปลนดานขาง 22 ภาพท 2 แบบแปลนดานหนา 22 ภาพท 3 ตดเหลกท าโครงจกรยาน 27 ภาพท 4 เชอมเบาะและพนกพงหลง 27 ภาพท 5 เจยแตงกอนท าส 27 ภาพท 6 ตดปรบปรงเบาะนง 27 ภาพท 7 เจาะรเพอรอยนอต 27 ภาพท 8 ถอดลอเพอท าสโครง 27 ภาพท 9 เสรจสมบรณ 28
7
8
บทท 1
บทน า
1.1 หลกการและเหตผล
ปจจบนในการเรยนการสอนรายวชาภาคปฏบตตามหลกสตรไดระบใหนกเรยนทกคนตองจดท า
โครงการกอนจบดวยเหตผลดงกลาวคณะผท าโครงการจงคดประดษฐรถจกรยานสคนปนขนมาเพราะจาก
การสงเกตรถจกรยานทมจ าหนายในทองตลาดเมองไทยจะพบเหนมากเฉพาะทปนเพยงคนเดยวเมอตองการ
ไปไหนหลายๆคนตองใชจกรยานหลายๆคนซงจะท าใหตองใชพนทในการเดนทางกวางและสนเปลองและ
เพอเปนการลดมลพษในอากาศ ลดการใชน ามน ประหยดไฟฟา และเปนการออกก าลงกายไปในตวดวย
และเปนการทดสอบวชาทเรยนมาใหมประสทธภาพและสามารถน าไปใชประโยชนแกผทสนใจและใชเปน
สอการสอนใหแกนกเรยนรนตอไป
1.2 วตถประสงค
1.2.1 เพอสรางจกรยานสคนปนทมประสทธภาพ
1.2.2 เพอประยกตใชความรดานวชาใหเกดประโยชนแกนกเรยนและชมชน
1.3 เปาหมาย
- เปาหมายเชงปรมาณ
รถจกรยานสคนปน จ านวน 1 คน
-เปาหมายเชงคณภาพ
สามารถใชงานได แขงแรงและมประสทธภาพ
1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ
1.4.1 ผเรยนไดน าความรมาปรบใชในการปฏบตงานจรง
1.4.2 ผเรยนมความคดรเรมสรางสรรคสามารถแกไขปญหาและอปสรรคทเกดขน อนจะเปนการ
สรางความเชอมนในการประกอบอาชพเมอส าเรจการศกษา
9
1.5 วธด าเนนการ
ตารางท 1 วธด าเนนการ
กจกรรม
เดอน
ตลาคม
พ.ศ. 2555
เดอน
พฤศจกายน
พ.ศ. 2555
เดอน
ธนวาคม
พ.ศ. 2555
เดอน
มกราคม
พ.ศ 2555
เดอน
กมภาพนธ
พ.ศ 2555
เดอน
มนาคม
พ.ศ 2555
หมาย
เหต
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
1. ขนเตรยมการ - ประชมและวางแผน - ศกษาหาขอมล - จดท าโครงการ - น าเสนอโครงการ
2. ขนด าเนนการ - จดอปกรณ - ลงมอปฏบต - ทดสอบประสทธภาพ - ปรบปรงแกไข - จดรปเลม - สรางสอเพอน าเสนองาน
3. ขนน าเสนอ - สงรปเลมรายงาน - น าเสนอผลงานตอ คณะกรรมการ
10
บทท 2
เอกสารทเกยวของ
1. หลกการออกแบบผลตภณฑ การออกแบบ เปนกจกรรมของมนษย ทควบคกบการด ารงชวต เพราะในการด ารงชวตของมนษยนน จะตองมการก าหนด มการวางแผนเปนขนตอนตางๆ เพอใหบงเกดความเหมาะสมตอสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยเสมอ
2. นยามของการออกแบบ
- กจกรรมทางดานการแกปญหา โดยมวตถประสงคทแนนอน (Archer ) - เปนผลตผลสมพนธ ทกอใหเกดความพงพอใจ (Gregory ) - เปนองคประกอบ (factor) ของชนสวนผลตภณฑ ทมเงอนไขทน าสตลาด เปนการวาง แบบ รปรางชนสวน เพอทจะน าสผใช (Fan) - คอการกระโดดจากปจจบนถงอนาคต หรอเปนการกาวจากเกาไปสใหม (Page - การคนหาสวนประกอบทางดานกายภาพ (Body) อนถกตองของรปธรรม และ โครงสราง (Alexander, 1950) - เปนการแกไขปญหา ซงเปนขอสรปผลของความตองการในสถานการณชดใดชดหนง ( Matchett ,1968 ) - เปนการแกไขปญหา ซงเปนขอสรปผลของความตองการ ในสถานการณชดใดชดหนง - การรจกวางแผนจดตงขนตอนและรจกเลอกวสดวธการเพอท าตามทตองการ โดยใหสอดคลองกบรปแบบ และคณสมบตของวสดแตละชนด ตามความคดสรางสรรค - การปรบปรงผลงานหรอสงตางๆทมอยแลว ใหเหมาะสมและมความแปลกใหมเพมขน
- กระบวนการทสนองความตองการในสงใหมๆ ของมนษย ซงสวนใหญเพอใหมชวตอยรอด และม
ความสะดวกสบายเพมขน
ปจจยทมอทธพลตอการก าหนดองคประกอบของงานออกแบบผลตภณฑ
การออกแบบผลตภณฑมปจจย (Design factors) มากมายทนกออกแบบทตองค านงถง แตในทนจะขอกลาวเพยงปจจยพนฐาน 10 ประการ ทนยมใชเปนเกณฑในการพจารณาสรางสรรคผลงานเชงอตสาหกรรม ซง
11
ม ปจจยดงกลาวเปนปจจยทสามารถควบคมได และเปนตวก าหนดองคประกอบของงานออกแบบผลตภณฑทส าคญ ไดแก
3. หนาทใชสอย (Function)
ผลตภณฑทกชนดจะตองมหนาทใชสอยถกตองตามเปาหมายทตงไว คอสามารถตอบสนองประโยชน
ใชสอยตามทผบรโภคตองการไดอยางมประสทธภาพ ในหนงผลตภณฑนนอาจมหนาทใชสอยอยางเดยวหรอ
กลายหนาทกได แตหนาทใชสอยจะดหรอไมนน ตองใชงานไประยะหนงถงจะทราบขอบกพรอง ตวอยางเชน
การออกแบบโตะอาหารกบโตะท างาน โตะท างานมหนาทใชสอยยงยากกวา มลนชกส าหรบเกบ
เอกสาร เครองเขยน สวนโตะอาหารไมจ าเปนตองมลนชกเกบของ ระยะเวลาของการใชงานสนกวา แตตอง
สะดวกในการท าความสะอาด
การออกแบบเกาอ หนาทใชสอยเบองตนของเกาอคอใชนง ดวยกจกรรมตางกน เชน เกาอรบประทาน
อาหารลกษณะและขนาดตองเหมาะสมกบโตะอาหาร เกาอเขยนแบบลกษณะและขนาดตองเหมาะสมกบโตะ
เขยนแบบ ถาจะเอาเกาอรบแขกมาใชนงเขยนกคงจะเกดการเมอยลา ปวดหลง ปวดคอ และนงท างานไดไม
นาน
การออกแบบมดทในครวนนมอยมากกมายหลายชนดตามการใชงานเฉพาะเชน มดปอกผลไม มดแล
เนอสตว มดสบกระดก มดหนผก เปนตน ถาหากมการใชมดอยชนดเดยวตงแตแลเนอ สบกระดก หนผก ก
อาจจะใชไดแตจะไมไดความสะดวกเทาทควร หรออาจจะไดรบอบตเหตขณะใชได เพราะไมไดรบการ
ออกแบบมาใหใชงานเปนการเฉพาะอยาง
4. ความสวยงามนาใช (Aesthetics or sales appeal)
ผลตภณฑทออกแบบมานนจะตองมรปทรง ขนาด สสนสวยงาม นาใช ตรงตามรสนยมของกลม
ผบรโภคเปาหมาย เปนวธการเพมมลคาผลตภณฑทไดรบความนยมและไดผลด เพราะความสวยงามเปนความ
พงพอใจแรกทคนเราสมผสไดกอนมกเกดมาจากรปรางและสเปนหลก การก าหนดรปรางและสในงาน
ออกแบบผลตภณฑนน ไมเหมอนกบการก าหนดรปรางและสในงานจตรกรรม ซงสามารถทจะแสดงหรอ
ก าหนดรปรางและสไดตามความนกคดของจตกร แตในงานออกแบบผลตภณฑนน จ าเปนตองยดขอมลและ
12
กฎเกณฑผสมผสานของรปรางและสสน ระหวางทฤษฎทางศลปะและความพงพอใจของผบรโภคเขา
ดวยกน ถงแมวามนษยแตละคนมการรบรและพงพอใจในเรองของความงามไดไมเทากน และไมมกฎเกณฑ
การตดสนใจใดๆ ทเปนตวชขาดความถกความผด แตคนเราสวนใหญกมแนวโนมทจะมองเหนความงามไปใน
ทศทางเดยวกนตามธรรมชาต ตวอยางเชน ผลตภณฑเครองประดบ ของทระลก และของตกแตงบานตางๆ
ความสวยงามกคอหนาทใชสอยนนเอง และความสวยงามจะสรางความประทบใจแกผบรโภคใหเกดการ
ตดสนใจซอได
5. ความสะดวกสบายในการใช (Ergonomics)
การออกแบบผลตภณฑทดนนตองเขาใจกายวภาคเชงกลเกยวกบขนาด สดสวน ความสามารถและ
ขดจ ากดทเหมาะสมส าหรบอวยวะตางๆ ของผใช การเกดความรสกทดและสะดวกสบายในการใช
ผลตภณฑ ทงทางดานจตวทยา(Psychology)และสรระวทยา(Physiology) ซงแตกตางกนไปตามลกษณะเพศ
เผาพนธ ภมล าเนา และสงคมแวดลอมทใชผลตภณฑนนเปนขอบงคบในการออกแบบ
การวดคณภาพทางดาน กายวภาคเชงกล(ergonomics) พจารณาไดจากการใชงานไดอยางกลมกลนตอ
การสมผส ตวอยางเชน การออกแบบเกาอตองมความนมนวล มขนาดสดสวนทนงแลวสบาย โดยองกบ
มาตรฐานผใชของชาวตะวนตกมาออกแบบเกาอส าหรบชาวเอเชย เพราะอาจเกดความไมพอดหรอไมสะดวกใน
การใชงาน ออกแบบปมบงคบ ดามจบของเครองมอและอปกรณตาง ๆ ทผใชตองใชรางกายไปสมผสเปน
เวลานาน จะตองก าหนดขนาด (dimensions) สวนโคง สวนเวา สวนตรง สวนแคบของผลตภณฑตางๆ ได
อยางพอเหมาะกบรางกายหรออวยวะของผใชผลตภณฑนนๆ เพอท าใหเกดความถนดและความสะดวกสบายใน
การใช รวมทงลดอาการเมอยลาเมอใชไป นานๆ
6. ความปลอดภย (Safety)
ผลตภณฑทเกดขนเพออ านวยความสะดวกในการด ารงชพของมนษย มทงประโยชนและโทษใน
ตว การออกแบบจงตองค านงถงความปลอดภยของชวตและทรพยสนของผบรโภคเปนส าคญ ไมเลอกใชวสด
ส กรรมวธการผลต ฯลฯ ทเปนอนตรายตอผใชหรอท าลายสงแวดลอม ถาหลกเลยงไมไดตองแสดง
เครองหมายเตอนไวใหชดเจนและมค าอธบายการใชแนบมากบผลตภณฑดวย ตวอยางเชน การออกแบบ
ผลตภณฑเครองใชไฟฟา ควรมสวนปองกนอบตเหตทอาจเกดขนไดจากความเมอยลาหรอพลงเผลอ เชน จาก
13
การสมผสกบสวนกลไกท างาน จากความรอน จากไฟฟาดด ฯลฯ จากการสมผสกบสวนกลไกท างาน จากความ
รอน จากไฟฟาดด ฯลฯ หลกเลยงการใชวสดทงายตอการเกดอคคภยหรอเปนอนตรายตอสขภาพ และควรม
สญลกษณหรอค าอธบายตดเตอนบนผลตภณฑไว การออกแบบผลตภณฑส าหรบเดก ตองเลอกใชวสดทไมม
สารพษเจอปน เผอปองกนเวลาเดกเอาเขาปากกดหรอออม ชนสวนตองไมมสวนแหลมคมใหเกดการ
บาดเจบ มขอความหรอสญลกษณบอกเตอน เปนตน
7. ความแขงแรง (Construction)
ผลตภณฑทออกแบบมานนจะตองมความแขงแรงในตว ทนทานตอการใชงานตามหนาทและ
วตถประสงคทก าหนดโครงสรางมความเหมาะสมตามคณสมบตของวสด ขนาด แรงกระท าในรปแบบตางๆ
จากการใชงาน ตวอยางเชน การออกแบบเฟอรนเจอรทดตองมความมนคงแขงแรง ตองเขาใจหลกโครงสราง
และการรบน าหนก ตองสามารถควบคมพฤตกรรมการใชงานใหกบผใชดวย เชน การจดทาทางในการใชงาน
ใหกบผใชดวย เชน การจดทาทางในการใชงานใหเหมาะสม สะดวกสบาย ถกสขลกษณะ และตองรจกผสม
ความงามเขากบชนงานไดอยางกลมกลน เพราะโครงสรางบางรปแบบมความแขงแรงดมากแตขาดความ
สวยงาม จงเปนหนาทของนกออกแบบทจะตองเปนผผสานสองสงเขามาอยในความพอดใหได นอกจากการ
เลอกใชประเภทของวสด โครงสรางทเหมาะสมแลว ยงตองค านงถงความประหยดควบคกนไปดวย
8. ราคา (Cost)
กอนการออกแบบผลตภณฑควรมการก าหนดกลมเปาหมายทจะใชวาเปนกลมใด อาชพอะไร ฐานะ
เปนอยางไร ซงจะชวยใหนกออกแบบสามารถก าหนดแบบผลตภณฑและประมาณราคาขายใหเหมาะสมกบ
กลมเปาหมายไดใกลเคยงมากขน การจะไดมาซงผลตภณฑทมราคาเหมาะสมนน สวนหนงอยทการเลอกใช
ชนด หรอเกรดของวสด และวธการผลตทเหมาะสม ผลตไดงายและรวดเรว แตในกรณทประมาณราคาจาก
แบบสงกวาทก าหนดกอาจตองมการเปลยนแปลงหรอพฒนาองคประกอบดานตางๆ กนใหมเพอลดตนทน แต
ทงนตองคงไวซงคณคาของผลตภณฑนน
14
9. วสด (Materials) การออกแบบควรเลอกวสดทมคณสมบตดานตางๆ ไดแก ความใส ผวมนวาว ทนความรอน ทนกรดดางไมลน ฯลฯ ใหเหมาะสมกบหนาทใชสอยของผลตภณฑนนๆ นอกจากนนยงตองพจารณาถงความงายในการดแลรกษา ความสะดวกรวดเรวในการผลต สงซอและคงคลง รวมถงจตส านกในการรณรงคชวยกนพทกษสงแวดลอมดวยการเลอกใชวสดทหมนเวยนกลบมาใชใหมได (recycle) กเปนสงทนกอกแบบตองตระหนกถงในการออกแบบรวมดวย เพอชวยลดกนลดปรมาณขยะของโลก 10. กรรมวธการผลต (Production) ผลตภณฑทกชนดควรออกแบบใหสามารถผลตไดงาย รวดเรว ประหยดวสด คาแรงและคาใชจายอนๆ แตในบางกรณอาจตองออกแบบใหสอดคลองกบกรรมวธของเครองจกรและอปกรณทมอยเดม และควรตระหนกอยเสมอวาไมมอะไรทจะลดตนทนไดรวดเรวอยางมประสทธภาพ มากกวาการประหยดเพราะการผลตทละมากๆ
11. การบ ารงรกษาและซอมแซม (Maintenance)
ผลตภณฑทกชนดควรออกแบบใหสามารถบ ารงรกษา และแกไขซอมแซมไดงาย ไมยงยากเมอมการ
ช ารดเสยหายเกดขน งายและสะดวกตอการท าความสะอาดเพอชวยยดอายการใชงานของผลตภณฑ รวมทง
ควรมคาบ ารงรกษาและการสกหรอต า ตวอยางเชน ผลตภณฑประเภท
เครองมอ เครองจกรกล เครองยนต และเครองใชไฟฟาตางๆ ทมกลไกภายในซบซอน อะไหลบางชนยอมม
การเสอมสภาพไปตามอายการใชงานหรอจากการใชงานทผดวธ การออกแบบทดนนจะตองศกษาถงต าแหนง
ในการจดวางกลไกแตละชน เพอทจะไดออกแบบสวนของฝาครอบบรเวณตางๆ ใหสะดวกในการถอด
ซอมแซมหรอเปลยนอะไหลไดโดยงาย นอกจากนนการออกแบบยงตองค านงถงองคประกอบอนๆ รวม
ดวย เชน การใชชนสวนรวมกนใหมากทสด โดยเฉพาะอปกรณยดตอการเลอกใชชนสวนขนาดมาตรฐานทหา
ไดงาย การถอดเปลยนไดเปนชดๆ การออกแบบใหบางสวนสามารถใชเกบอะไหล หรอใชเปนอปกรณส ารบ
การซอมบ ารงรกษาไดในตว เปนตน
12. ขนสง (Transportation) ผลตภณฑทออกแบบควรค านงถงการประหยดคาขนสง ความสะดวกในการขนสง ระยะทาง เสนทางการขนสง (ทางบก ทางน าหรอทางอากาศ ) การกนเนอทในการขนสง (มตความจ กวาง ´ ยาว ´ สง ของรถยนตสวนบคคล รถบรรทกทวไป ตบรรทกสนคา ฯลฯ) สวนการบรรจหบหอตอง
15
สามารถปองกนไมใหเกดการช ารดเสยหายของผลตภณฑไดงาย กรณทผลตภณฑทท าการออกแบบนนมขนาดใหญ อาจตองออกแบบใหชนสวนสามารถถอดประกอบไดงาย เพอท าใหหบหอมขนาดเลกลง ตวอยางเชน การออกแบบเครองเรอนชนดถอดประกอบได ตองสามารถบรรจผลตภณฑลงในตสนคาทเปนขนาดมาตรฐานเพอประหยดคาขนสงรวมทงผซอสามารถท าการขนสงและประกอบชนสวนใหเขารปเปนผลตภณฑไดโดยสะดวกดวยตวเอง ประเภทของเหลกกลา เหลกกลาเปนเหลกทถกน าไปใชในงานตางๆมากมาย ทงนเนองจากเหลกกลานน มคณสมบตในการรบแรงตางๆไดด เชน แรงกระแทก (Impact Strength) แรงดง (Tensile Strength) แรงอด (Compressive Strength) และ แรงเฉอน (Shear Strength) ซงธาตผสมสวนใหญจะเปนทงโลหะและอโลหะ เชน โมลบดนม ทงสเตน วาเนเดยม เปนตน โดยเหลกกลาสามารถแบงออกเปน 2 ชนด ดงน 13. เหลกกลาคารบอน (Carbon steels) หมายถง เหลกกลาทมสวนผสมของธาตคารบอนเปนธาตหลกทมอทธพลอยางมากตอ คณสมบตทางกลของเหลก และยงมธาตอนผสมอยอก ซงแบงเหลกกลาคารบอนออก เปน 3 ประเภท ดงน
13.1 เหลกกลาคารบอนต า (Low Carbon Steel)
เปนเหลกทมปรมาณคารบอนไมเกน 0.25% นอกจากคารบอนแลว ยงมธาตอนผสม- อยดวย เชน แมงกานส ซลคอน ฟอสฟอรส และก ามะถน แตมปรมาณนอยเนองจาก หลงเหลอมาจากกระบวนการผลต เหลกประเภทนถกน าไปใชในอตสาหกรรม และใน ชวตประจ าวนไมต ากวา 90% เนองจากขนรปงาย เชอมงาย และราคาไมแพง โดยเฉพาะเหลกแผนมการน ามาใชงานอยางกวางขวาง เชน ตวถงรถยนต ชนสวนยานยนตตางๆ กระปองบรรจอาหาร สงกะสมงหลงคา เครองใชในครวเรอน และในส านกงาน 13.2 เหลกกลาคารบอนปานกลาง (Medium Carbon Steel) เปนเหลกทมปรมาณคารบอน 0.2-0.5% มความแขงแรงและความเคนแรงดงมากกวา เหลกกลาคารบอนต า แตจะมความเหนยวนอยกวา สามารถน าไปชบแขงได เหมาะกบ งานท าชนสวนเครองจกรกล รางรถไฟ เฟอง กานสบ ทอเหลก ไขควง เปนตน 13.3 เหลกกลาคารบอนสง (High Carbon Steel) เปนเหลกทมปรมาณคารบอน 0.5 - 1.5% มความแขงความแขงแรงและความเคน- แรงดงสง เมอชบแขงแลวจะเปราะ เหมาะส าหรบงานททนตอการสกหรอ ใชในการท า เครองมอ สปรงแหนบ ลกปน เปนตน
16
13.4 เหลกกลาประสม (Alloys Steel) หมายถง เหลกทมธาตอนนอกจากคารบอน ผสมอยในเหลก ธาตบางชนดทผสมอย อาจมปรมาณมากกวาคารบอน คดเปนเปอรเซนต โดยน าหนกในเหลกกไดธาตทผสม ลงไปไดแก โมลบดนม แมงกานส ซลคอน โครเมยม อลมเนยม นกเกล และวาเนเดยม เปนตนจดประสงคทตองเพมธาตตางๆเขาไปในเนอเหลก กเพอการท าใหคณสมบตของเหลก เปลยนไปนนเองทส าคญกคอ 1. เพมความแขง 2. เพมความแขงแรงทอณหภมปกตและอณหภมสง 3. เพมคณสมบตทางฟสกส 4. เพมความตานทานการสกหรอ 5. เพมความตานทานการกดกรอน 6. เพมคณสมบตทางแมเหลก 7. เพมความเหนยวแนนทนตอแรงกระแทก เหลกกลาประสม แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 13.5 เหลกกลาประสมต า (Low Alloy Steels) เปนเหลกกลาทมธาตประสมรวมกนนอยกวา 8% ธาตทผสมอยคอ โครเมยม นกเกล โมลบดนม และแมงกานส ปรมาณของธาตทใชผสมแตละตวจะไมมากประมาณ 1 - 2% ผลจากการผสมท าใหเหลกสามารถชบแขงได มความแขงแรงสง เหมาะส าหรบใช ในการท าชนสวนเครองจกรกล เชน เฟอง เพลาขอเหวยง จนบางครงมชอวาเหลกกลา เครองจกรกล (Machine Steelsเหลกกลากลมนจะตองใชงานในสภาพชบแขงและอบ กอนเสมอจงจะมคาความแขงแรงสง 13.6 เหลกกลาประสมสง (High alloy steels) เหลกกลาประเภทนจะถกปรบปรงคณสมบต ส าหรบการใชงานเฉพาะอยาง ซงกจะม ธาตประสมรวมกนมากกวา 8% เชน เหลกกลาทนความรอน เหลกกลาทนการเสยดส และเหลกกลาทนการกดกรอน
โลหะประเภทเหลกสามารถแบงออกไดดงน
1. เหลกออน (Wrought Iron) 2. เหลกดบ (Pig Iron)
3. เหลกหลอ (Cast Iron) 4. เหลกกลา (Steel)
17
13.7 เหลกออน (Wrought Iron) เหลกออนเปนเหลกทมความบรสทธสง ไมนยมน ามาใชงานเพราะออนเกนไป แตเปนทนยมของชางตเหลก เพราะตใหขนรปไดงาย เหลกออนนมความบรสทธ ถง 99.9%ซงทางโลหะวทยาเรยกเหลกทบรสทธนวา “Ferrite” เหลกออนถลงไดจากเตาพดเดล (Puddle Furnace) ซงเปนกรรมวธการผลตเหลกออนทเกาแกมากทเดยว
14. การผลตเหลกออน
กรรมวธในการผลตเหลกออนมอย 2 วธ ดงน
14.1 กรรมวธพดเดล (Puddle Process)
กรรมวธการผลตเหลกออนวธน ถกคดคนขนประมาณป ค.ศ.1780 การผลตเหลกออนวธนจะ อาศยเตาพดเดล (Puddle Furnace) ลกษณะดงรป 6.3 โดยการใสเหลกดบลงไปทบรเวณกนเตา ซงมลกษณะคลายจานรองถวย ความรอนทใชในการหลอมไดจากเปลวไฟทอยเหนอกนเตา ซงมาจากหองเผาไหม คลายกบของเตากระทะ ขณะทเหลกดบก าลงหลอมละลายอย ออกไซดของเหลกจะไปรวมตวกบแมงกานส และซลกอน ในน าเหลกกลายเปนขตะกรน สวนคารบอนจะรวมตวกบออกซเจนกลายเปนกาซคารบอนมอนอกไซด (CO)และจะถกเผาไหมไป น าเหลกจะเรมตกตะกอนในชวงน พนกงานคมเตาจะท าการกวนน าเหลกทตกตะกอนใหรวมตวเปนกอนกลม จากนนจะน าออกจากเตาเพอก าจดขตะกรนออก แลวน าไปรด ออกมาเปนแทงเหลกออนทเรยกวา muck bar ซงจะตดเปนทอนสน ๆ เพอน าไปใชงานตอไป
เนองจากการผลตเหลกออนดวยกรรมวธพดเดลน ตองอาศยแรงงานคนมาก ดงนนเหลกออนทผลตออกมาถงมราคาแพง ในปจจบนไมนยมใชท าการผลต
กรรมวธพดเดล (Puddle Process)
กรรมวธการผลตเหลกออนวธน ถกคดคนขนประมาณป ค.ศ.1780 การผลตเหลกออนวธนจะอาศยเตาพดเดล (Puddle Furnace) ลกษณะดงรป 6.3 โดยการใสเหลกดบลงไปทบรเวณกนเตา ซงมลกษณะคลายจานรองถวย ความรอนทใชในการหลอมไดจากเปลวไฟทอยเหนอกนเตา ซงมาจากหองเผาไหม คลายกบของเตากระทะ ขณะทเหลกดบก าลงหลอมละลายอย ออกไซดของเหลกจะไปรวมตวกบแมงกานส และซลกอน ในน าเหลกกลายเปนขตะกรน สวนคารบอนจะรวมตวกบออกซเจนกลายเปนกาซคารบอนมอนอกไซด (CO)และจะถกเผาไหมไป น าเหลกจะเรมตกตะกอนในชวงน พนกงานคมเตาจะท าการกวนน าเหลกทตกตะกอนใหรวมตวเปนกอนกลม ดงรป 6.2 จากนนจะน าออกจากเตาเพอก าจดขตะกรนออก แลวน าไปรด ออกมาเปนแทงเหลกออนท
18
เรยกวา muck bar ซงจะตดเปนทอนสน ๆ เพอน าไปใชงานตอไป เนองจากการผลตเหลกออนดวยกรรมวธพดเดลน ตองอาศยแรงงานคนมาก ดงนนเหลกออนทผลตออกมาถงมราคาแพง ในปจจบนไมนยมใชท าการผลต
14.2 ลกษณะของเตาพดเดล
เตาพดเดลเปนของประเทศองกฤษ ลกษณะเตาเปนเตารปยาว ขางบนมลกษณะเปนอางกระทะทขาง ๆ กระทะมกองไฟส าหรบใชความรอนตามมากบลมรอนทจะออกทางปลองวตถดบทจะใสลงไปในเตา
- เหลกดบสขาว
- เศษเหลก (เหลกออกไซด)
- ลมรอน
14.3 กรรมวธแอสตน (Aston Process)
กรรมวธการผลตเหลกออนวธนมชอเรยกอกอยางวา กรรมวธไบเออร (Byers Process) ถกคดคนขนมาในป ค.ศ. 1952 โดย เจมส แอสตน ซงมความเหนวาการผลตเหลกออนดวยกรรมวธพดเดล ตองอาศยแรงงานคนมาก และมความยงยากในการผลตมาก ดงนน จงไดท าการพฒนาการผลตเหลกออนขนใหม ซงไมตองอาศยเตาพดเดล
กรรมวธน จะใชน าเหลกกลาจากเตาเบสเซมเมอร ซงยงไมไดท าการขจดออกซเจน เปนวตถดบ โดยการเทน าเหลกลงไปในน า (Laddle)ซงบรรจขตะกรนไว น าเหลกและขตะกรนจะท าปฏกรยากนอยางรนแรงเนองจากน าเหลกมอณหภมสงกวาอณหภมของขตะกรนมาก ปฏกรยาทเกดขนนท าใหน าเหลกมอณหภมสงกวาอณหภมของขตะกรนมาก ปฏกรยาทเกดขนนท าใหน าเหลกและขตะกรนรวมตวกน ท าใหกลายเปนเหลกออน ตอจากนนจะน าไปท าการรดเปนแทงเหลกออน เหลกออนทไดจากกรรมวธแอสตนมคณภาพดกวาเหลกออนทไดจากกรรมวธพดเดล
สวนผสมของเหลกออน
ธาตทผสมอยในเหลกออนประกอบดวย คารบอน, แมงกานส, ฟอสฟอรส. ซลเฟอร, ซลกอน และมขตะกรนผสมอยดวย ส าหรบปรมาณสวนผสมของเหลกออน
15. คณสมบตของเหลกออน
19
เหลกออนมคณสมบตทางกลทต ากวาเหลกกลา โดยมคาความแขงแรงทางแรงดง ประมาณ 48,000 –52,000 ปอนดตอตารางนว มคาความแขง 55 Rockwell scale B เหลกออนมคณสมบตการยดตว (Ductility)สง ดงนนจงสามารถน ามาขนรปดวยกรรมวธตขนรป (Forged)และน ามาเชอมไดดคณสมบต
1. มความบรสทธสง 2. มคารบอนไมเกน 1% 3. มสแลกอยในเนอเหลก 4. ตขนรปไดงายมาก 5. ตเชอมปรานไดด 6. ทนตอแรงกระแทกแบบกะทนหนไดดยง ประโยชน ไดแก
- ใชท าโซ - ใชท าขอเกยว - ใชท าขอตอรถไฟ
เหลกดบ (Pig Iron) เหลกดบเปนเหลกทไดจากการน าสนแรเหลกมาท าการถลง โดยการใหความรอนแกสนแร ภายในเตาสง (Blast Furnace) โดยการบรรจวตถดบ คอสนแรเหลก (Iron Ore)ถานหน (Coal) และหนปน (Limestone)โดยใชรถลากวตถดบ (Skip Car) เปนตวชวยดงวตถดบขนไปสปากเตาเพอบรรจวตถดบเขาตาแลวจดถานหนทอยภายในเตาใหลกตดไฟ แลวจงเปาลมใหเขาไปในเตาเพอชวยในการเผาไหม ความรอนภายในเตาสงประมาณ 1,600 –1,900 องศาเซลเซยส จนกระทงความรอนสามารถถลงสนแรเหลกทอยภายในเตาจนเปนโลหะเหลว ซงจะละลายไหลแทรกตวอยระหวางชองวางของถานหน ทอยบรเวณกนเตาโดยมขตะกรน(Slag)ลอยอยบนสวนบนของโลหะทหลอมละลาย เจาหนาทจะเจาะเตาถลงเพอใหขตะกรนทลอยอยบนน าเหลกใหไหลออกกอน จากนนจงจะเจาะใหน าเหลกไหลออกจากเตาเหลกทไดจากการถลงแร เหลกในเตาถลงนเปนเหลกทยงไมบรสทธมกเรยกวาเหลกดบ (Pig Iron)เราจะน าเหลกดบทถลงไดสวนหนงไปหลอเปนแทง โดยเครองจกรอตโนมต (Pig Molding Machine) เพอจะน าไปใชเปนวตถดบส าหรบท าเหลกกลาหรอเหลกหลอในภายหลง โดยน าเหลกดบทยงรอนหลอมเหลวแลวจะน าไปบรรจลงในเบา (Ladle)แลวน าไปผลตเปนเหลกกลาตอไปในการถลงสนแรเหลกนจะท างานตอเนองตลอด 24 ชวโมงตดตอกน ประมาณ 5-6 ป จงจะหยดท าการซอมแซมเตากนครงหนง
20
16. เหลกดบ (Pig Iron) เหลกดบผลตขนจากเตาสง (Blast Furance) โดยการหลอหลอมสนแรเหลกกบถานโคกและหนปน ซงคณภาพของเหลกทไดขนอยกบชนดของสนแรทนามาใชในการหลอม
โดยปกตแลวเหลกดบทผลตไดจะมธาตตาง ๆ ประสมอยโดยประมาณดงน
คารบอน (Carbon : C) 3-4%
ซลคอน (Silicon: Si) 1-3%
แมงกานส (Manganese : Mn) 1%
ฟอสฟอรส (Phosphorus : P) 0.1-1%
ก ามะถน (Sulphur: S) 0.05-0.1%
เหลกดบจะมความแขงและเปราะ ดงนนจงมความแขงแรง ความเหนยว ไมมากนกและทนตอแรงกระแทกไดนอย เหลกดบสวนมากจะถกน าไปหลอเปนเหลกชนดตางๆ เชน เหลกหลอ และเหลกกลา เปนตน
ชนดของเหลกดบ เหลกดบทผลตไดจากเตาสงมอยดวยกนหลายชนดและน ามาใชประโยชนตางกนสามารถพจารณาไดดงน
- เหลกดบเบสก (Basic Pig Iron)น าไปใชการหลอเหลกกลาและรดขนรป - เหลกดบเอซด (Acid Pig Iron)น าไปใชในการหลอเหลกกลา ผลตเหลกออนและรดขนรป
- เหลกดบฟอรจง (Forging Pig Iron) น าไปใชในการผลตเหลกออน เหลกประสมและตขนรป - เหลกดบโรงหลอ (Foundry Pig Iron) น าไปใชในการหลอเปนเหลกหลอสเทา และเหลกหลอประสม - เหลกดบมลลเอเบลหรอเหลกดบเหนยว (Malleable Pig Iron)น าไปใชในการหลอเปนเหลกหลอสขาว เหลกหลอเหนยว (เหลกหลอมลลเอเบล) และเหลกหลอเหนยวประสม (เหลกหลอมลลเอเบลประสม) อทธพลของธาตทประสมอยในเหลกดบ ธาตชนดตาง ๆ ทประสมอยในเหลกดบจะท าใหเหลกดบมสมบตดงน 16.1 คารบอน (Carbon: C) คารบอนมอทธพลตอจดหลอมเหลวของเหลก คอจะท าใหจดหลอมเหลวต าลงจงท าใหเหลกหลอมไดงายขน นอกจากนยงท าใหเหลกแขงขนสามารถชบแขงได ความเหนยวและอตราการขยายตวลดลง สมบตในการตขนรปและการเชอมประสานลดลง
21
16.2 ซลคอน (Silicon: Si) ซลคอนในเนอเหลกจะรวมตวกบคารบอน เกดเปนซลคอนคารไบต (Sic) ซงมความแขงมาก ดงนนเหลกทมซลคอนประสมอยมากเกนไปจะมความเปราะและแตกหกงาย สมบตในการเชอมประสานและปาดผวลดลง แตท าใหมความคงทนตอการกดกรอนไดด 16.3 แมงกานส (Manganese: M n) แมงกานสทประสมอยในเหลกดบจะท าใหเหลกมความแขงและทนตอการสกเหรอไดด และจดหลอมเหลวเพมขนอยดวย 16.4 ฟอสฟอรส (Phosphorus: P) ฟอสฟอรสถามมากในสนแรเหลกจะท าใหการถลงยากขน และถามมากในเนอเหลกจะท าใหเปราะหกงายทอณหภมเยน แตถามนอยจะชวยใหสามารถหลอไดบาง ๆ หลอมไหลไดงายสะดวกในการเทลงแบบ 16.5 ก ามะถน (Sulphur: S) ก ามะถนถามมากในเนอเหลกจะท าใหเหลกเปราะหก งาย ณ ทอณหภมสง ๆ ท าใหการหลอมไหลยากไมสะดวกทจะเทลงแบบ ดงนนการน าไปใชงานทอณหภมสง ๆ จงไมด
17. เหลกกลา (Steel)
เหลกกลา เปนโลหะทมความส าคญอยางหนงในปจจบน เหลกกลามธาตคารบอนผสมอยประมาณ 0.1-1.5%โดยน าหนก ซงปรมาณธาตคารบอนทผสมอยท าใหเหลกกลามคณสมบตทแตกตางกน เหลกกลาถกน ามาใชในอตสาหกรรมตาง ๆ อยางมาก นอกจากปรมาณของธาตคารบอนแลว ยงมการผสมธาตตาง ๆ ในเนอเหลกกลาอกดวย เชน โครเมยม นกเกล ทงสเตน วาเนเดยม โมลบดนม เพอเปนการปรบปรงคณสมบตของเหลกกลาใหดขน เหมาะสมกบการน าไปใชในอตสาหกรรมเฉพาะอยาง เชน ทนตอณหภมไดสง ทนตอการเสยดส ทนตอการกดกรอน มความแขงแกรงสงขน เหลกกลาแบงออกได 2 ประเภท คอ
17.1 เหลกกลาคารบอน (Carbon Steel)
เหลกกลาคารบอน เปนเหลกทมสวนผสมของธาตคารบอนเปนหลก อาจจะมธาตอนผสมอยไดบางเลกนอย เชน ซลคอน แมงกานส ก ามะถน ฟอสฟอรส เหลกกลาคารบอนแบงออกไดหลายชนดตามปรมาณของธาตคารบอนทผสมอยในเนอเหลก จะท าใหมคณสมบตแตกตางกน และน าไปใชงานในลกษณะตาง กน เชน
17.1.1 เหลกกลาคารบอนต า (Low Carbon Steel)
เหลกกลาคารบอนต า จดไดวาเปนเหลกกลาทมปรมาณธาตคารบอนผสมอยในเนอเหลกนอยทสด คอ มธาตคารบอนผสมอยประมาณ 0.10 –0.30% โดยน าหนกก าหนดตามมาตรฐานอเมรกน คอ AISI 1010 – 1030 ก าหนดมาตรฐานเยอรมน คอ St37เนองจากมปรมาณธาตคารบอนผสมอยนอย ท า
ใหมความแขงแรงต าไมสามารถน าไปท าการชบแขงได เหมาะส าหรบน าไปใชงานทไมตองการความแขงแรงมากนก เชนน าไปรดเปนแผน ท าถงบรรจของเหลว น าไปท าเปนเหลกเสนใชในงานกอสราง
22
17.1.2 เหลกกลาคารบอนปานกลาง
เหลกกลาคารบอนปานกลาง เปนเหลกกลาทมปรมาณธาตคารบอนเพมขนมากกวาเหลกกลาคารบอนต า คอมคารบอนผสมอยประมาณ 0.31-0.55% โดยน าหนก ก าหนดตามมาตรฐานอเมรกน คอ AISI 1031-1055 ก าหนดตามมาตรฐานเยอรมน คอ St 50 สามารถน าไปปรบปรงคณสมบตดวยความรอน โดยการน าไปชบแขง (Hardening)คอน าชนงานไปเผาใหรอนเพอใหเหลกเปลยนโครงสรางเปนออสเทนไนต (Austenite) ซงการจะใชอณหภมสงขนาดไหนขนอยกบปรมาณธาตคารบอนทผสมอย จากนนท าใหเยนตวลงโดยเรว เหลกจะเปลยนโครงสรางเปนมาแทนไซต (Martensite)ซงเหลกจะมความแขงเพมขน เหลกกลาชนดนน าไปใชผลตชนสวนของเครองจกรกลทตองการความแขงแรง เชน เพลาสงก าลง เฟองในเครองจกรตาง ๆ
17.1.3 เหลกกลาคารบอนสง (High Carbon Steel)
เหลกกลาคารบอนสง เปนเหลกกลาทปรมาณธาตคารบอนผสมอยในเนอสงสด คอมคารบอนผสมอยประมาณ 0.56 –1.5%โดยน าหนก ก าหนดมาตรฐานอเมรกน คอ AISI 1056 –1090 ก าหนดมาตรฐานเยอรมน คอ St170เปนเหลกกลาทมความแขงแรงสง น าไปผลตเครองมอคมตดตางๆ เชน มดกลง ดอกสวาง ดอกควานละเอยด ดอกท าเกลยว ใบเลอย ตะไบ ซงเครองมอคมตดตาง ๆ เหลาน จะน าไปผานกระบวนการขนรป ตามขนาด และรปราง แลวน าชนงานไปปรบปรงคณสมบตดวยความรอน โดยการน าไปชบแขง (Hardening)ซงจะท าใหงานมความแขงสงมาก แตเมอไดรบแรงกระแทกจะเปราะหกไดงาย
17.2 เหลกกลาผสม (Alloy Steel)
เหลกกลาผสม เปนเหลกกลาทผสมธาตหรอโลหะตางๆ เชน นกเกล โครเมยม โมลบดนม วาเนเดยม ทงสเตน ธาตทปผสมเขาไปนเพอปรบปรงคณสมบตตาง ๆ ของเหลกกลา เชน ความแขงแรง (Strength) ความทนตอการกดกรอน (Corrosion)ทนตอการเสยดส (Wearresisting)
18. เหลกหลอ (Cast Iron)
เปนวสดชางทจดอยในพวกโลหะ เหลกหลอเปนวสดชางทส าคญ เหลกหลอมเปอรเซนตของคารบอนคอนขางสงจงท าใหเหลกหลอมความแขง การขนรปตองน าไปหลอมแลวเทลงแบบผลตภณฑทท าจากเหลกหลอมอยมากมาย เชน ท าฐานเครองจกร ตวเครองจกร รางเครองกลง เสอสบเครองยนต พลเลยสายพาน ชนสวนเครองจกรกล
23
18.1 คณสมบตของเหลกหลอ
1. ผลตจากเหลกดบสเทา (ม Siสง)
2. มสารมลทนปนอยมาก
3. รบแรงดง (Tensile) ไมด
4. รบแรงอด (Compressive) ไดด
5. จดหลอมเหลวต า
6. แมเหลกจะดดผงเศษเหลกไดนอย
7. ไมเปนสปรงจะหกเปราะงาย
8. ผลตจากเตาคโพลา
9. มเปอรเซนตคารบอนสง 2-4%
10. การรวมของคารบอนอยในรปของกราไฟต
11. ขนรปโดยการหลอมละลายแลวเทลงในแบบ
12. การใชงานมกน าไปท าพวกเหลกโครงสราง
13. ผวหยาบ เมดเกรนโตมองเหนไดชด
14. ผงตะไบเหลกจะทมสด า
15. เมอเผาใหรอนจะเสยทรง เพราะจะยบตว
18.2 ชนดของเหลกหลอ
18.2.1 เหลกหลอสเทา (Gray Cast Iron)
เหลกหลอสเทา หรอเหลกหลอธรรมดา มสญลกษณ GG เปนเหลกหลอทว ๆ ไป ซงเกดจากการหลอมเหลกดบสเทา เศษเหลกเหนยว ถานโคก หนปน มธาตตาง ๆ ประสมอย เชน
คารบอน 2 –4%
ซลคอน 1.8-2.5%
แมงกานส 0.5-0.8%
ก ามะถน 0.3%
24
เมอท าการหลอมละลายเหลกในเตาควโปลาใหเปนน าโลหะหลอมเหลวแลวน าน าโลหะเหลวไปเทลงในแบบหลอ ในขณะทน าโลหะ คอย ๆ เยนตวลงอยางชา ๆ ธาตคารบอนทมอยในเนอเหลกจะตกผลกเปนคารบอนอสระแทรกตวในเนอเหลกนน ซงถาเราหกเหลกหลอดเนอภายในจะมลกษณะเปนเมดโลหะ
หยาบสเทาด า เหลกหลอสเทามคณสมบตรบแรงสนสะเทอน (Damp Vibration)รบแรงกระแทก(Impact Strength)ทนตอความลา (Fatigue) และสามารถท าการตกแตงดวยเครองจกรกลไดด (Machine Ability)เหลกหลอสเทาเหมาะทจะน าไปผลตโครงสรางของเครองจกรกลตาง ๆ เชน เครองกลง เครองกด เครองไส เครองเจาะ แทนระดบ ปากกาชบงานตะไบ ทงตเหลก เสอสบเครองยนต เฟองตาง ๆ
ขอควรจ าเมอปฏบตงานเกยวกบเหลกหลอเหลกหลอผวนอกจะแขงมาก เวลาปาดผวนอกจงตองใชแรงมากกวาปกตชางจะตองรจกระวง สวนผวภายในจะออน ปาดออกไดงาย
25
ค าศพท
1. GG แปลวา เหลกหลอสเทา
2. GH แปลวา เหลกหลอแขง
3. GT แปลวา เหลกหลอเหนยว
4. GTW แปลวา เหลกหลอเหนยวสขาว
5. GTS แปลวา เหลกหลอเหนยวสด า
6. GGG แปลวา เหลกหลอโนดลาร
7. GS แปลวา เหลกเหนยวหลอ
19. วธการเชอมโลหะแบงออกไดดงน
19.1 การเชอมแกส (Gas Welding) คอการหลอมเหลวโลหะ แหลงความรอนทใชเกดมาจากการเผาไหมระหวาง แกส อะเซทลน ซงเปนแกสเชอเพลง และแกสออกซเจน อณหภมของการเผาไหมทสมบรณ ใหความรอนสง 3200?C และจะไมมเขมาหรอควน
19.2 การเชอมไฟฟา (Arc Welding) การเชอมไฟฟา หรอ "อารค" ความรอนทใชในการเชอมเกดจากประกายอารค ระหวางชนงาน และลวดเชอมซงหลอมละลายลวดเชอม เพอท าหนาทประสานเนอโลหะเขาดวยกน
19.3 การเชอมอด (Press Welding) คอ การประสานโลหะ 2 ชน โดยใชความรอน กบชนงานในบรเวณทจะท าการเชอม จากนนใชแรงอดสวนทหลอมละลายจนกระทงชนงานตดกนเปนจด หรอเกดแนวความรอนทใชไดจากความตานทานไฟฟา เชน การเชอมจด (Spot Welding)
19.4 การเชอม TIG (Tungsten Inert Gas Welding) เปนวธเชอมโลหะดวยความรอน ทเกดจากการอารคระหวางลวดทงสเตน กบชนงาน โดยมแกสเฉอยปกคลมบรเวณเชอม และบอหลอมละลายเพอไมไหบรรยากาศภายนอกเขามาท าปฏกรยา
19.5 การเชอม MIG (Metal Inert Gas Welding) เปนกระบวนการเชอมทสรางความรอน ระหวางลวดเชอมกบชนงาน ลวดเชอมทใชจะเปนลวด
26
เชอมเปลอยทสงปอนอยางตอเนอง ไปยงบรเวณอารค และท าหนาทเปนโลหะเตมลงยงบอหลอมละลาย บรเวณบอหลอมละลายจะถกปกคลมไปดวยแกสเฉอย เพอไมใหเกดการรวมตวกบอากาศ
19.6 การเชอมใตฟลกซ (Submerged Arc Welding) การเชอมใตฟลกซเปนกระบวนการเชอมไฟฟาทไดรบความรอนจากการอารคระหวางลวดเชอมเปลอยกบชนงานเชอม โดยมฟลกซชนดเมด (Granular Flux) ปกคลมบรเวณอารค และฟลกซสวนทอยใกล กบเนอเชอมจะหลอมละลายปกคลมเนอเชอมเพอปองกนอากาศภายนอกท าปฏกรยากบแนวเชอม สวนฟลกซทอยหางจากเนอเชอมจะไมหลอมละลาย และไมสามารถน ากลบมาใชใหมไดอก
27
บทท 3
วธการด าเนนการ
3.1 การเตรยมการกอนเรมโครงการ
3.1.1 ประชมวางแผนการด าเนนงาน 3.1.2 ศกษาคนควาวธการท าจกรยาน 3.1.3 แบงหนาทในการท างาน 3.1.4 เลอกประธานและกรรมการ 3.1.5 ตงชอโครงการใหสอดคลองกบการปฏบต 3.2 การด าเนนงาน
3.2.1 ออกแบบจกรยาน 3.2.2 จดซอวสดอปกรณ 3.2.3 เตรยมวสดตามแบบ 3.2.4 ประกอบขนรปจกรยาน 3.2.5 ทดสอบประสทธภาพ 3.2.6 ปรบปรงแกไข 3.2.7 ท าส 3.2.8 ทดลองใชจกรยาน 3.2.9 สอบถามความพงพอใจของผใชจกรยาน 3.3 การด าเนนการหลงสนสดโครงการ 3.3.1 จดท ารายงาน 3.3.2 น าเสนอผลงาน
28
งบประมาณ/คาใชจาย
ล าดบ รายการ ราคา จ านวน/หนวย ราคารวม หมายเหต 1 บนไดจกรยาน 75 2 ค 150 2 โซจกยาน 50 4 เสน 200 3 ลอจกรยาน 170 2 ลอ 340 4 ชดเบรก 75 2 ชด 150 5 ฟรหลง 40 2 อน 80 6 ยางใน 55 4 เสน 220 7 เพลากลาง 40 2 แทง 80 8 ถวยกลาง 10 8 ถวย 80 9 สลก 5 4 อน 20 10 เพลาหลง 30 2 แทง 60 11 ถวยลกปน 5 8 ถวย 40 12 ลกปนตลบ 20 10 ตลบ 200 13 จานโซ 125 6 จาน 750 14 ขอบลอ 190 2 วง 380 15 ซลอ 55 2 ชด 110 16 ดมหนากลง 135 2 อน 270 17 บตลอหนา 30 2 อน 60 18 ยางนอก 220 2 เสน 440 19 ยางรองขอบลอ 5 2 เสน 10 รวม 3,240
ตารางท 2 งบประมาณ/คาใชจาย
29
บทท 4
การออกแบบและทดลอง
4.1 แบบแปลน
ภาพท 1 แบบแปลนดานขาง
ภาพท 2 แบบแปลนดานหนา
30
ตารางบนทกการทดสอบประสทธภาพ
ล าดบ ผลการทดสอบ วธแกไข ผลการแกไข
1 ทดสอบการท างานของลอหนาปรากฏวา ลอหนาไมตรงกน
ท าตวปรบลอหนา ลอหนาตรงกนแลวไปได สะดวกขน
2 ทดสอบความแขงแรงของโครงจกรยาน ปรากฏวารบน าหนกไมคอยไหว
เสรมโครงเหลกเขาไปอก
มความแขงแรงมากขน
3 บนไดจกรยานไมแนน เชอมบนไดจกรยานตดกบเพลาจกรยาน
บนไดจกรยานแนนขน
ตารางท 3 ตารางบนทกการทดสอบประสทธภาพ
31
บทท 5
บทสรป
5.1 สรปผลการ
ด าเนนงานการด าเนนงานเกดความลาชาเนองจากการจดหาอปกรณในการท าโครงการ
จกรยานปนคนเดยวไดไมครบจงท าใหตองเปลยนเปนจกรยานสคนปนและเวลาปฏบตงานเกดความลาชา
เนองจากอปกรณในการท างานมไมครบส าหรบทกกลมท าใหตองยมอปกรณกนไปๆมาๆและจกรยานทท า
ออกมารบน าหนกไมไหวเนองจากเหลกบางจงตองเสรมโครงเหลกเขาไปเยอะท าใหลอรบน าหนกไมคอย
ไหวเนองโครงเหลกมน าหนกคอนขางมากและเนองจากขอบลอออนตวงายและลอหนาจกรยานไมตรงกน
ท าใหเวลาเขาทางโคงล าบากและมปญหาเลยท าตวปรบลอใสและจากการสงเกตเวลาทดลองปนชวงกลางวน
จะรอนเพราะมแดดสองเลยจดท าโครงหลงคาใส
5.2 ปญหาและอปสรรค 5.2.1 ลอหนาไมตรงกน 5.2.2 ยางรบน าหนกไมไหว 5.2.3 เหลกบางเกนไป 5.2.4 เวลาเขาโคงมปญหา
ขอเสนอแนะ
1. ควรใชเหลกทมความหนากวาเดม 2. ขอบลอความมความแขงแรงกวาเดม
32
บรรณานกรม
http://www.lpnpm.co.th/th/knowledge.php
http://namtomza26.myreadyweb.com/page-4727.html
http://netra.lpru.ac.th/~weta/ch-2/index.html
http://www.maxsteelthai.com
33
ภาคผนวก
34
ขนตอนการปฏบตงาน
รปภาพท 3 ตดเหลกท าโครงจกรยาน รปภาพท 4 เชอมเบาะและพนกพงหลง
รปภาพท 5 เจยแตงกอนท าส รปภาพท 6 ตดปรบปรงเบาะนง
รปภาพท 7 เจาะรเพอรอยนอต รปภาพท 8 ถอดลอเพอท าสโครง
35
รปภาพท 9 เสรจสมบรณ
36
ประวตสวนตว ชอ นาย จรญ แซตก เกดเมอวนท 10 มกราคม พทธศกราช 2537 ทอย 75หม 18 ต.วาว อ. แมสรวย จ. เชยงราย 57180 โทรศพท 083-3581109 e-mail [email protected] ระดบการศกษา ประถมศกษา โรงเรยนศรมาตยเทว อ. พาน จ. เชยงราย มธยมศกษา โรงเรยนนชนาถอนสรณ อ. เวยงปาเปา จ. เชยงราย ประกาศนยบตรวชาชพสาขางานโลหะการ โรงเรยนอสสมชญเทคนคนครพนม อ.ทาอเทน จ.นครพนม คตพจน ความพยายามอยทไหน ความส าเรจอยทนน
37
ประวตสวนตว ชอ นาย เสกสรรค สวรรณพงศ เกดเมอวนท 13 มกราคม พทธศกราช 2537 ทอย 28/1 หม 4 ต. เวนพระบาท อ. ทาอเทน จ. นครพนม 48120 โทรศพท 0883344749 e-mail [email protected] ระดบการศกษา ประถมศกษา โรงเรยนบานเชยงยน อ. ทาอเทน จ. นครพนม มธยมศกษา โรงเรยนเชยงยนวทยา อ. ทาอเทน จ. นครพนม ประกาศนยบตรวชาชพสาขางานโลหะการ โรงเรยนอสสมชญเทคนคนครพนม อ.ทาอเทน จ.นครพนม คตพจน สกวน เราตองไดด
38
ประวตสวนตว ชอ นาย ชาตชาย โชคสรางทรพย เกดเมอวนท 26 เมษายน พทธศกราช 2536 ทอย 112 หม 15 ต. แมศก อ. แมแจม จ. เชยงใหม 50270 โทรศพท 0810603340 e-mail [email protected] ระดบการศกษา ประถมศกษา โรงเรยนบานแมหอย อ. แมแจม จ. เชยงใหม มธยมศกษา โรงเรยนแมแจม อ. แมแจม จ. เชยงใหม ประกาศนยบตรวชาชพสาขางานโลหะการ โรงเรยนอสสมชญเทคนคนครพนม อ.ทาอเทน จ.นครพนม คตพจน ท าวนนใหดทสด