มาตรฐาน การติดตั้งทางไฟฟ...

มาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟาสําหรับประเทศไทย

พ.ศ.2545(Reference : พิมพครั้งที ่2 กุมภาพันธ 2546)

บทที่ 1 นิยามและขอกําหนดทัว่ไปโดย ชาญยง อํานาจสกุลฤทธิ์

ฝายวิศวกรรมไฟฟาและระบบควบคุม กฟผ.โทร 0-2436-1811

E-mail: [email protected]

ชาญยง อํานาจสกุลฤทธิ์ Rev 21 2

บทที ่1นิยามและขอกําหนดทัว่ไป

1. สื่อความหมาย ใชเรียกชื่อและอธิบายลักษณะรูปแบบ หรือการกระทํา (นิยาม)

วัตถุประสงค

2. ใหเขาใจขอบเขตและลักษณะอปุกรณ หรือการกระทําที่กําหนดไวในมาตรฐาน (ขอกําหนด)



ตอน ก.ตอน ข.

ตอน ค.ตอน ง.

นิยามที่ใชงานทั่วไปนิยามที่ใชสําหรับการติดตั้งระบบไฟฟา แรงดันที่ระบุเกนิ 1000 โวลต ขึ้นไปขอกําหนดทั่วไปสําหรับการติดตั้งทางไฟฟาระยะหางทางไฟฟา ในการติดตั้งสายไฟฟา

นิยาม

ขอกําหนด



ตอน ก. นิยามที่ใชงานทั่วไปตอน ข. นิยามที่ใชสําหรับการติดตั้งระบบไฟฟา แรงดันที่ระบุเกิน

1000 โวลต ขึ้นไปตอน ค. ขอกําหนดทั่วไปสําหรับการติดตั้งทางไฟฟาตอน ง. ระยะหางทางไฟฟา ในการติดตั้งสายไฟฟา


ตอน ค. ขอกําหนดทั่วไปสํารับการตดิตั้งทางไฟฟา

1.101 การตอทางไฟฟา1.102 ที่วางเพื่อปฏิบัติงานสาํหรับบริภัณฑไฟฟา1.103 เครื่องหอหุมและการกั้นสวนที่มีไฟฟา1.104 สถานที่ซึง่บริภัณฑไฟฟาอาจไดรับความเสียหายทางกายภาพได 1.105 เครื่องหมายเตือนภัย1.106 สวนที่มปีระกายไฟ1.107 การทาํเครื่องหมายระบุเครื่องปลดวงจร


1.101 การตอทางไฟฟา (Electrical Connection)

การตอสายตัวนาํตองใชอปุกรณตอสายและวิธีการตอสายที่เหมาะสมการตอตัวนาํที่เปนโลหะตางชนิดกัน ตองใชอุปกรณตอสายที่สามารถใชตอตัวนําตางชนิดกันได


ตวัอยาง ตวัตอตวันําทีใ่ชกับ Copper และ Aluminum


ตาราง แสดงคาการกัดกรอนของโลหะตางชนิดกัน(Electromotive Forces Series of Metals)Metal Volts กัดกรอนยาก

Silver +0.80Copper +0.34 to +0.52Hydrogen 0.00Lead - 0.13Tin - 0.14Steel or Iron - 0.44Zinc - 0.76Aluminium - 1.66

กดักรอนงาย


การตอสายตัวนาํ แบงเปน 2 ชนิด คือการตอสายเขาบรภิัณฑและเครื่องใชไฟฟา โดยใชขั้วตอสาย(Terminals) ซึ่งขั้วตอสายตองเปน- แบบบบี หรือ- แบบขนัแนนดวยหมุดเกลียวหรือแปนเกลียว- สายขนาดไมใหญกวา 6 mm2 อนุญาตใหใชสายพัน รอบหมุดเกลียว หรือเดือย เกลียว (Stud) ไดแลวขันใหแนน


การตอสายโดยใชหางปลา(ขั้วตอสายแบบบบี)

- ขั้วตอสายแบบขนัแนนดวยหมุดเกลียว

แบบสายพันดวยหมุดเกลียว

ขนาดสาย < 6 sq.mm.

รูปที ่1 แสดงการตอสายโดยใชขั้วตอสาย


การตอระหวางสาย (การตอสาย, Splices)ตองใชอปุกรณสําหรับการตอสายที่เหมาะสมกับงาน เชน- การเชื่อมประสาน (Brazing)- การเชื่อม (Welding)- การบัดกรี (Soldering)

. การตอสายตองตอใหแนนทั้งทางกลและทางไฟฟาแลวจึงบดักรีทบัรอยตอ ปลายสายทีต่ัดทิ้งไวตองมีการหุมฉนวนดวยเทปหรืออุปกรณทีท่นแรงดันไฟฟาไดเทียบเทากบัฉนวนของสายและเหมาะสมกับการใชงาน

ศัพท

ศัพท

ศัพท


- อุปกรณตอสายแบบ Wire Nut- อุปกรณตอสายแบบ Push-Wireหมายเหตุ อนุโลมใหใชวิธีตอสายโดยตรงดวยการพนัเกลียวสาํหรับสายแกนเดียวทีม่ขีนาดไมใหญกวา 2.5 ตร.มม.


รูปที ่2 แสดงการตอสายโดยวิธกีารเชื่อม (Welding)


รูปที ่3 แสดงการตอสายโดยวิธีบดักรี (Soldering)


รูปที ่4 แสดงการตอสายดวยไวรนัท (Wire Nut)


รูปที ่5 แสดงการตอสายแบบ Push Wire


1.102 ที่วางเพื่อปฏบิตัิงานสําหรบับรภิัณฑไฟฟาความตองการ- มีทีว่างอยางเพียงพอ- มีทางเขาอยางเพยีงพอวัตถปุระสงค- เพื่อความปลอดภัยในการปฏิบัติงานและบาํรงุรักษาบริภัณฑไฟฟาขอหาม- หามนําทีว่างดังกลาวไปใชสําหรับเก็บของ


ที่วางเพื่อปฏิบตัิงานสําหรับบริภัณฑไฟฟา แบงเปน- ตอน ก สําหรับระบบแรงต่ํา

(แรงดันวัดเทียบกับดินไมเกิน 600 V)- ตอน ข สําหรับระบบแรงสูง

(แรงดันวัดเทียบกับดินเกิน 600 V)


ตอน ก สําหรบัระบบแรงต่ํา

มีขอพิจารณา 5 ขอ คือ1. ทีว่างเพือ่ปฏิบตัิงาน2. การวัดความลกึ3. ทางเขาทีว่างเพือ่ปฏิบัติงาน4. แสงสวาง5. ทีว่างเหนือพืน้ที่เพือ่ปฏิบัติงาน (Headroom)


รูปที่ 6 แสดงที่วางเพื่อปฏิบัติงานสําหรับระบบแรงต่ําความกวาง

2.ความลึก

4.แสงสวาง

1.ที่วางเพื่อปฏิบัติงาน3.ทางเขา

5.ทีว่างเหนือพืน้ที่เพือ่ปฏิบตัิงาน (ความสงู)


1. ทีว่างเพื่อปฏิบตังิาน

ตองมีความกวางไมนอยกวา 0.75 เมตร และไมนอยกวาขนาดความกวางของบริภัณฑไฟฟา ความลึกเปนไปตามตารางที่ 1-1ตองมีที่วางพอเพียงสําหรับการเปดประตูตูหรือฝาตูไดอยางนอย 90oคอนกรีต อิฐ ผนังกระเบื้อง ใหถือวาเปนสวนที่ตอลงดิน

W

> 0.75 ม.และ > W

เปดได 90 องศา

บริภัณฑไฟฟา

ความลึก


> 0.75 ม.และ > W

W


W

> 0.75 ม.และ > W


รูปที่ 7 แสดงการเปดประตูตูหรือฝาตูไดอยางนอย 90 O


วัดจากสวนที่มไีฟฟาเปดโลง หรือวัดจากดานหนาของเครื่องหอหุม ถาสวนที่มีไฟฟามีการหอหุม(ดูรูปที่ 6 แสดงที่วางเพือ่ปฏิบัติงานสําหรับระบบแรงต่ําประกอบ)

2. การวดัความลึก


รูปที ่8 แสดงการวัดความลึก

แผงสวิตชแรงต่ํา

สวนที่มีไฟฟาและเปดโลงความลึก


วดัจากสวนที่มไีฟฟาและเปดโลง

วดัจากดานหนาของเครื่องหอหุม

บริภัณฑไฟฟาแรงต่ํา


ตารางที่ 1-1 ความลึกต่าํสุดของที่วางเพื่อปฏิบตัิงานกับบริภัณฑไฟฟาระบบแรงต่ํา

แรงดันไฟฟาวัดเทียบกับดิน(V)

ความลึกต่ําสุด (เมตร)กรณทีี่ 1 กรณทีี่ 2 กรณทีี่ 3

0 - 150

151 - 600

0.90

0.90

0.90 0.90

1.05 1.20


กรณีที่ 1 :- มีสวนที่มไีฟฟาและเปดโลงอยูทางดานหนึ่งของทีว่างเพื่อปฏิบัติงาน และอีกดานหนึ่งของที่วางเพื่อปฏิบตัิงานไมมีทั้งสวนทีม่ีไฟฟาและเปดโลงและสวนที่ตอลงดิน หรือ

- มีสวนที่มไีฟฟาและเปดโลงอยูทัง้สองดานของทีว่างเพื่อปฏิบตัิงาน แตไดมีการกั้นดวยวัสดทุี่เหมาะสม เชนไม หรือวัสดุฉนวนอื่น

- สายไฟฟาหุมฉนวนหรือบัสบารหุมฉนวนที่มแีรงดันไฟฟาไมเกิน 300 V ใหถือวาเปนสวนที่ไมมีไฟฟา


รูปที ่9.1 แสดงกรณีที่ 1 แรงดัน 0 - 150 V และ 151 - 600 V

> 0.90 mLV

ที่วางเพื่อปฏิบัตงิาน

ดานหนาหรอืดานที่ใชปฏิบัตงิาน บํารุงรกัษา ตรวจซอมตางๆ

ไมใชสวนที่มีไฟฟาเปดโลงหรือตอลงดิน เปนสวนที่มีฉนวนกั้นอยางดี

- ไม- วัสดฉุนวน- สายไฟฟาหุมฉนวน หรือบัสบารหุมฉนวนที่มีแรงดัน < 300 V



- สายไฟฟาหุมฉนวน หรือบัสบารหุมฉนวนที่มีแรงดัน < 300 V

กั้นดวยวัสดุฉนวน ที่วางเพื่อปฏิบัตงิาน

LV LV

> 0.90 m

- ไม- วัสดฉุนวน

รูปที ่9.2 แสดงกรณีที่ 1 แรงดัน 0 - 150 V และ 151 - 600 V


กรณีที่ 2 :- มีสวนที่มไีฟฟาและเปดโลงอยูทางดานหนึ่งของทีว่างเพื่อปฏิบัติงาน และอีกดานหนึ่งของที่วางเพื่อปฏิบตัิงานเปนสวนที่ตอลงดิน


รูปที ่10.1 แสดงกรณีที่ 2 แรงดัน 0 - 150 V

> 0.90 mLV



สวนที่ตอลงดิน

- คอนกรตี- อิฐ- ผนังกระเบือ้ง



> 1.05 mLV




- คอนกรตี- อิฐ- ผนังกระเบือ้ง


กรณีที่ 3 :- มีสวนที่มไีฟฟาและเปดโลงอยูทัง้สองดานของทีว่างเพือ่ปฏิบัติงาน (ไมมีการกั้นตามกรณีที่ 1) โดยผูปฏิบัติงาน จะอยูระหวางนัน้



LV LV> 0.90 m





LV LV> 1.20 m





ที่วางดานหลังไมตองมี


คอนกรีตฝาตูทีต่องปฏิบัติงาน

1 23

ขอยกเวนที่ 1 บรภิัณฑที่เขาถึงเพื่อปฏิบัติงานไดจากดานอื่นที่ไมใชดานหลังไมตองมีทีว่างเพือ่ปฏิบตัิงานดานหลังของบริภัณฑก็ได

รูปที ่12 แสดงตัวอยางกรณีที่ 2 แรงดัน 151 - 600 V

> 1.05 m

> 1.05 m > 1.05 m


ขอยกเวนที่ 2 สวนที่มไีฟฟาและเปดโลง มีแรงดันไมเกิน 30 Vacหรือ 60 Vdc และสามารถเขาถึงได ทีว่างเพื่อปฏิบัติงานอาจเล็กกวาที่กําหนดได แตตองไดรับความเห็นชอบจากการไฟฟาฯ กอน


ขอยกเวนที่ 3 บรภิัณฑที่เขาถึงเพื่อปฏิบัติงานจากดานอืน่ที่ไมใชดานหลังไมตองมีทีว่างเพือ่ปฏิบตัิงานดานหลังของบริภัณฑก็ได ในทีซ่ึ่งตองเขาถงึดานหลังเพื่อทาํงานในสวนที่ไดปลดวงจรไฟฟาออกแลว ตองมีทีว่างเพือ่ปฏิบัติงานในแนวนอนไมนอยกวา 0.75 เมตร ตลอดแนวของบรภิัณฑ




ดานหลังปฏิบัตงิานเมื่อปลดวงจรไฟฟาแลว

> 0.75 m

คอนกรีต

ฝาตูทีต่องปฏิบัติงาน

1 1

1

รูปที ่13 แสดงตัวอยางกรณีที่ 2 แรงดัน 151 - 600 V

> 1.05 m

> 1.05 m > 1.05 m


- ตองมีทางเขาขนาดกวาง > 0.60 เมตร สูง > 2.00 เมตร อยางนอย 1 ทางเขา

- สําหรับแผงสวิตชและแผงควบคุมที่มพีกิัดกระแสตั้งแต 1,200 Aขึ้นไปและกวางเกิน 1.80 เมตร ตองมีทางเขา ทั้งสองขาง ของแผงทีม่ีความกวาง > 0.60 เมตร สูง > 2.00 เมตร

3. ทางเขาที่วางเพื่อปฏิบตัิงาน


รูปที ่14 แสดงทางเขาที่วางเพื่อปฏบิัตงิาน


ทางเขา กวาง > 0.60 m.สูง > 2.00 m.


ทางเขาที่วางเพื่อปฏิบัติงาน



แผงสวิตซและแผงควบคุม I rated > 1,200 A



ความกวางเกิน 1.80 เมตรทางเขากวาง > 0.60 m. สูง > 2.00 m. 2 ทาง



ขอยกเวน ถาดานหนาของแผงสวิตซหรือแผงยอยเปนที่วาง สามารถออกไปยงัทางเขาไดโดยตรงและไมมีสิ่งกีดขวาง อนุญาตใหมีทางเขาที่วางเพื่อปฏบิัตงิานทางเดียวได

ที่วางเพื่อปฏิบัตงิานสามารถออกไดโดยตรงไมมีสิง่กีดขวาง


ความกวางเกิน 1.80 เมตร

ทางเขา 1 ทาง

สูง > 2.00 m.กวาง > 0.60 m.



ขอยกเวน ในกรณีที่วางเพื่อปฏบิัติงานมีความลึกเปน 2 เทาทีก่าํหนดในขอ 1.102.1 (ที่วางเพื่อปฏบิัตงิาน) มีทางเขาที่วางเพื่อปฏบิัตงิานทางเดียวได ทางเขาจะตองอยูหางจากแผงสวิตซหรือแผงยอยไมนอยกวาทีก่าํหนดในตารางที่ 1-1 ดวย

ทางเขา 1 ทาง กวาง > 0.60 m.สูง > 2.00 m.

ที่วางเพื่อปฏิบัตงิาน ความลึกเปน2 เทาของมาตรฐาน


ความกวางเกิน 1.80 เมตรระยะหางตามตารางที่ 1-1


ที่วางเพื่อปฏิบัตงิาน ความลึกเปน 2 เทาของมาตรฐาน =

ระยะหางตามตารางที่ 1-1=




ผนังคอนกรีต (สวนที่ตอลงดิน)

1

2

รูปที ่17.1 แสดงทางเขาที่วางเพื่อปฏบิัติงาน

ตัวอยาง ของรูป 17 ที่แรงดันไฟฟา 151-600 V กรณีที่ 2

2.10 m

1.05 m.


- เมนสวิตซ แผงสวิตซ แผงยอย เครื่องควบคุมมอเตอร เมื่อติดตั้งในอาคาร ตองมีแสงสวางบริเวณทีว่างเพื่อปฏิบตัิงานอยางเพียงพอโดยทัว่ไปประมาณ 300 Luxยกเวน แผงสวิตซหรือแผงยอย (เดี่ยวหรือกลุม) ในสถานที่

อยูอาศัยมีขนาดรวมกันไมเกิน 100 แอมแปร

4. แสงสวาง


- บริเวณทีว่างเพื่อปฏิบตัิงานสําหรับเมนสวิตซ แผงสวิตซและแผงยอย หรือเครื่องควบคุมมอเตอร ตองมีความสงูไมนอยกวา 2.00 เมตร และสวนบนของแผงสวิตซตองอยูหางจากเพดานตดิไฟได ไมนอยกวา 0.9 เมตร ยกเวน แผงสวิตซหรือแผงยอย ในสถานทีอ่ยูอาศยัมีขนาด

รวมกันไมเกิน 200 แอมแปร

5. ทีว่างเหนือพื้นที่เพื่อปฏิบตัิงาน (Headroom)


> 2.00 เมตร

> 0.90 เมตร

เพดานติดไฟได

รูปที ่18 แสดงที่วางเหนือพื้นที่เพื่อปฏบิัติงาน


มีขอพิจารณา 5 ขอ คือ1. ทีว่างเพือ่ปฏิบตัิงาน2. การวัดความลกึ3. ทางเขาทีว่างเพือ่ปฏิบัติงาน4. แสงสวาง5. สวนที่มไีฟฟาและเปดโลง

ตอน ข สําหรบัระบบแรงสูง


รูปที่ 19 แสดงที่วางเพื่อปฏบิัตงิานสําหรับระบบแรงสูง

2.ความลึก

4.แสงสวาง

HV

ความกวาง

1.ทีว่างเพื่อปฏบิัติงาน3.ทางเขา

ความสูง


1. ทีว่างเพื่อปฏิบตังิาน

ที่วางเพื่อปฏบิัติงาน ตองมีความสูง > 2.00 เมตร กวาง > 0.90 เมตรความลึกเปนไปตามตารางที่ 1-2ตองมีที่วางพอเพียงสําหรับการเปดประตูตูหรือฝาตูไดอยางนอย 90oคอนกรีต อิฐ ผนังกระเบื้อง ใหถือวาเปนสวนที่ตอลงดิน

กวาง > 0.90 ม. และ > Wสูง > 2.00 ม.


W


เปดได 90 องศา

W

กวาง > 0.90 ม. และ > Wสูง > 2.00 ม.



W

กวาง > 0.90 ม. และ > Wสูง > 2.00 ม.


วัดจากสวนที่มไีฟฟาและเปดโลงอยู หรือวัดจากดานหนาของเครื่องหอหุม

2. การวดัความลึก


รูปที ่20 แสดงการวัดความลึก

บริภัณฑไฟฟาแรงสูง

สวนที่มีไฟฟาและเปดโลงความลึก


วดัจากสวนที่มไีฟฟาและเปดโลง

วดัจากดานหนาของเครื่องหอหุม



ตารางที่ 1-2 ความลึกต่ําสุดของที่วางเพื่อปฏิบัตงิานกับบริภัณฑไฟฟาระบบแรงสูง

แรงดันวัดเทียบดิน( V )

ความลึกต่าํสุด ( ม. )

กรณทีี่ 1 กรณทีี่ 2 กรณทีี่ 3601-2,500 0.90 1.20 1.50

2,501-9,000 1.20 1.50 1.80

9,001-25000 1.50 1.80 2.70

2,5001-75,000 1.80 2.40 3.00


กรณีที่ 1 :- มีสวนที่มไีฟฟาและเปดโลงอยูทางดานหนึ่งของทีว่างเพื่อปฏิบัติงาน และอีกดานหนึ่งของที่วางเพื่อปฏิบตัิงานไมมีทั้งสวนทีม่ีไฟฟาและเปดโลงและสวนที่ตอลงดิน หรือ

- มีสวนที่มไีฟฟาและเปดโลงอยูทัง้สองดานของทีว่างเพื่อปฏิบตัิงาน แตไดมีการกั้นดวยวัสดทุี่เหมาะสม เชนไม หรือวัสดุฉนวนอื่น

- สายไฟฟาหุมฉนวนหรือบัสบารหุมฉนวนที่มแีรงดันไฟฟาไมเกิน 300 V ใหถือวาเปนสวนที่ไมมีไฟฟา


รูปที ่21.1 แสดงกรณีที่ 1

HV


ดานหนาหรอืดานที่ใชปฏิบัตงิาน บาํรุงรักษาตรวจซอมตางๆ

ไมใชสวนที่มีไฟฟาเปดโลงหรือตอลงดิน เปนสวนที่มีฉนวนกั้นอยางดี

> 0.90 m ที่ 601-2,500 V,> 1.20 m ที่ 2,501-9,000 V,> 1.50 m ที่ 9,001-25,000 V,> 1.80 m ที่ 25,001-75,000 V


2 m.


รูปที ่21.2 แสดงกรณีที่ 1กัน้ดวยวสัดุฉนวน ที่วางเพือ่ปฏิบัติงาน

HV HV


ดานหนาหรอืดานที่ใชปฏิบัติงาน บํารุงรกัษาตรวจซอมตางๆ


2 m.


กรณีที่ 2 :- มีสวนที่มไีฟฟาและเปดโลงอยูทางดานหนึ่งของทีว่างเพื่อปฏิบัติงาน และอีกดานหนึ่งของที่วางเพื่อปฏิบตัิงานเปนสวนที่ตอลงดิน


รูปที ่22 แสดงกรณีที ่2

HV

ที่วางเพือ่ปฏิบัติงานดานหนาหรอืดานที่ใชปฏิบัติงาน บํารุงรกัษาตรวจซอมตางๆ



2 m. - คอนกรตี- อิฐ- ผนังกระเบือ้ง


กรณีที่ 3 :- มีสวนที่มไีฟฟาและเปดโลงอยูทัง้สองดานของทีว่างเพือ่ปฏิบัติงาน (ไมมีการกั้นตามกรณีที่ 1) โดยผูปฏิบัติงาน จะอยูระหวางนัน้


รูปที ่23 แสดงกรณีที ่3

HV HV


ที่วางเพือ่ปฏิบัติงาน

ดานหนาหรือดานทีใ่ชปฏิบตัิงาน บํารงุรักษาตรวจซอมตางๆ

2 m.


ขอยกเวน บริภัณฑที่เขาถึงเพื่อปฏิบัติงานไดจากดานอืน่ที่ไมใชดานหลังไมตองมีที่วางเพื่อปฏิบัตงิานดานหลังของบริภัณฑก็ได

รูปที ่24.1.1 แสดงตัวอยางกรณีที่ 2 แรงดัน 9,001 – 25,000 V






1 2

3

> 1.80 m> 1.80 m

> 1.80 m



กวาง = m.สูง = m.

ลึก = m.






W

1

2

3

> 1.80 m

> 0.90 ม. และ > W> 2.00 ม



ขอยกเวน ในที่ซึ่งตองเขาถึงดานหลังเพื่อทํางานในสวนที่ไดปลดวงจรไฟฟาออกแลว ตองมีที่วางเพื่อปฏิบัติงานในแนวนอนไมนอยกวา 0.75 เมตร ตลอดแนวของบริภัณฑ




> 0.75 m

> 1.80 m

> 1.80 m > 1.80 mคอนกรีต







> 1.80 m ฝาตูทีต่องปฏิบัติงาน

W

กวาง > 0.90 ม. และ > Wสูง > 2.00 ม.

> 0.75 m


> 0.60 m > 0.60 m ( ทางเขาที่วางเพื่อปฏิบัติงานดานหลัง )


- ตองมีทางเขาขนาดกวาง > 0.60 เมตร สูง > 2.00 เมตรอยางนอย 1 ทางเขา

- แผงสวิตชและแผงควบคุมทีม่ีความกวางเกิน 1.80 เมตร ตองมีทางเขาทั้งสองขางของแผงสวิตชยกเวน - เมื่อดานหนาของตูอุปกรณ ไมมีสิ่งกีดขวาง หรือ

- มีทีว่างเพื่อปฏิบัติงานเปน 2 เทาของที่กําหนดในตาราง 1.2 ยอมใหมีทางเขาทางเดียวได

3. ทางเขาที่วางเพื่อปฏิบตัิงาน




ทางเขา กวาง > 0.60 m.สูง > 2.00 m.





แผงสวิตซและแผงควบคุม กวาง > 1.8 เมตร



ความกวางเกิน 1.80 เมตรทางเขากวาง > 0.60 m. สูง > 2.00 m. 2 ทาง


รูปที ่27 แสดงทางเขาที่วางเพื่อปฏบิัตงิาน (ไมมีสิ่งกีดขวาง)


ที่วางเพื่อปฏิบัตงิานสามารถออกไดโดยตรงไมมีสิง่กีดขวาง




รูปที ่28 แสดงทางเขาที่วางเพื่อปฏบิัตงิาน (ความลึก 2 เทา)


ที่วางเพื่อปฏิบัตงิาน ความลึกเปน2 เทาของมาตรฐาน



ระยะหางตามตารางที่ 1-2


รูปที ่29 แสดงทางเขาที่วางเพื่อปฏบิัตงิาน (ความลึก 2 เทา)

ที่วางเพื่อปฏิบัตงิาน ความลึกเปน2 เทาของมาตรฐาน = เมตร




ระยะหางตามตารางที่ 1-2= เมตร

ตวัอยาง ของรูป 28 กรณีที่ 2 แรงดัน 9,001 – 25,000 V

1

2

3.60 เมตร

1.80 เมตร


- ตองมีแสงสวางอยางพอเพียงเหนือพื้นทีป่ฏิบัติงานและจัดใหสามารถซอมหรือเปลี่ยนดวงโคมไดโดยไมเกิดอันตรายจากสวนที่มีไฟฟา

4. แสงสวางเหนือพื้นที่ปฏิบตัิงาน


- สวนที่มีไฟฟาและเปดโลงซึ่งไมมีที่กั้น ถาอยูเหนือพืน้ทีป่ฏิบัติงานตองติดตั้งอยูในระดับสูงไมนอยกวาที่กําหนดในตารางที่ 1-3

5. สวนทีม่ไีฟฟาและเปดโลง

ตารางที่ 1 - 3ระดับความสูงของสวนที่มีไฟฟาและไมมีที่กัน้

แรงดนัไฟฟาระหวางสายเสนไฟ (V) ระดับความสงู (m.)1,000 -7,500 2.607,501 - 35,000 2.75

>35,000 2.75+0.01(m/kV)


รูปที ่30 ระดับความสูงของสวนที่มีไฟฟาและไมมีการกั้นระหวางสาย

สวนที่มีไฟฟาและไมมีการกัน้

2.75 m22 kV, 33 kV กฟภ.12 kV, 24 kV กฟน.


พักชวงแรก


1.103 เครือ่งหอหุมและการกั้นสวนทีม่ไีฟฟา

- สวนที่มีไฟฟาของบรภิัณฑที่มีแรงดันตั้งแต 50 โวลตขึ้นไป ตองมีการกั้นเพื่อปองกันการสัมผสัสวนที่มไีฟฟาโดยบงัเอิญการกั้น อาจใช. เครื่องหอหุม หรือ. วธิีใดวิธีหนึ่งที่เหมาะสม


ตอน ก สําหรบัระบบแรงต่ําการกัน้

1. บริภัณฑไฟฟาอยูในหองหรือเครื่องหอหุมทีม่ีลักษณะคลายกัน ซึ่ง อนุญาตใหเขาไดเฉพาะบุคคลที่มีหนาที่เกี่ยวของเทานั้น


ภายในหองหรือเครือ่งหอหุม

เขาถึงไดเฉพาะบุคคลที่มีหนาที่

กําแพงหรือเครื่องหอหุม


รูปที ่31 แสดงบริภัณฑไฟฟาทีม่ีเครื่องหอหุม


2. บริภัณฑไฟฟาอยูในสถานทีซ่ึ่งมีแผงหรือรั้วตาขายกั้นที่ถาวรและเหมาะสม และการเขาไปยังทีว่างซึ่งอาจสัมผัสสวนที่มไีฟฟาไดนั้นทาํไดเฉพาะบุคคลที่เกี่ยวของเทานั้น ชองเปดใดๆ ของที่กั้นหรือที่ ปดบังตองมีขนาดหรืออยูในตาํแหนงทีบุ่คคลอืน่ไมอาจสัมผัสสวนที่มีไฟฟาไดโดยบงัเอิญ หรือไมอาจนําวัตถุซึ่งเปนตวันาํไฟฟาไปสัมผสัสวนที่มไีฟฟานั้นไดโดยบังเอิญปายแสดง :

อนุญาตใหเขาเฉพาะบุคคลที่เกีย่วของ

แผงอุปกรณไฟฟาแรงต่ํา


3. ติดตั้งแยกสวนในพื้นทีห่รือบริเวณ เพื่อไมใหบุคคลที่ไมมีหนาที่เขาไปได เชน บนระเบียง บนกันสาด บนนั่งราน

4. ติดตั้งยกขึ้นเหนือพื้นโดยมีความสงูไมนอยกวา 2.40 เมตร5. ในทีซ่ึ่งมีการติดตั้ง สวิตช หรือบริภัณฑอื่นๆ ในระบบเเรงต่ําตองมี

การกั้นแยกจากระบบแรงสูง



ความสงูไมนอยกวา 2.00 m แผนกั้นรั้ว หรือตาขาย


ตอน ข สําหรบัระบบแรงสูง- การติดตั้งทางไฟฟาในหองทีป่ดลอม มีลักษณะดังนี้

. หองทีป่ดลอมหรือบริเวณทีล่อมรอบดวยกําแพง ผนังหรือรั้ว ตองมีความสูงอยางนอย 2 เมตร

. มีการปดกั้นทางเขาดวยกุญแจ หรือวิธกีารอื่นที่ไดการรับรอง

. เปนสถานที่เขาไดเฉพาะบคุคลทีม่ีหนาที่เกี่ยวของเทานัน้


. เครื่องหอหุมตองออกแบบและสรางใหสอดคลองกับประเภทและระดับของอันตรายที่เกี่ยวของกับการติดตั้ง

. กรณีกําแพง ผนัง รั้วสูงนอยกวา 2 เมตร ตองมีการเสริมดวยสิ่งที่มีคณุสมบัติในการกั้นเทียบเทากําแพง ผนัง รั้ว ใหมีความสูงรวมไมนอยกวา 2 เมตร



รูปที ่32 แสดงการติดตั้งบริภัณฑไฟฟาแรงสูงในหองทีป่ดลอม

เขาถึงไดเฉพาะบุคคลที่มีหนาที่

กําแพง ผนังหรือรั้ว มีความสูงไมนอยกวา 2 เมตร

กุญแจปด-เปด


บริภัณฑไฟฟาแรงสูง กําแพง ผนัง หรือรัว้

การตอลงดิน

สูงไมนอยกวา 2.00 m

g

รูปที ่33 แสดงการติดตั้งบริภัณฑไฟฟาแรงสูงในที่ปดลอม


1.104 สถานที่ซึ่งบริภัณฑไฟฟาอาจไดรับความเสียหายทางกายภาพได

- ตองกั้นดวยที่กั้น หรือ- กั้นดวยเครื่องหอหุมทีม่ีความแข็งแรง


1.105 เครือ่งหมายเตือนภัย

- ทางเขาหองหรือที่กั้นที่มีสวนทีม่ีไฟฟาอยูภายในและเปดโลง ตองมีเครื่องหมายเตือนภัยที่ชดัเจนและเห็นไดงาย เพื่อหามบุคคลที่ไมมีหนาที่เกี่ยวของเขาไป


1.106 สวนทีม่ปีระกายไฟ

- สวนของบริภัณฑที่ขณะใชงานปกติ มีการเกิดอารค ประกายไฟ เปลวไฟ หรือโลหะหลอมเหลว ตองมีการหุมหรือปดกั้นและแยกจากวัสดุที่ติดไฟได


1.107 การทําเครือ่งหมายระบุเครือ่งปลดวงจร

- เครื่องปลดวงจรที่ใชสาํหรับ มอเตอร เครื่องใชไฟฟา สายเมน สายปอน หรือวงจรยอย ทุกเครื่องตองทาํเครื่องหมายระบ ุวัตถปุระสงคใหชดัเจน ติดไวที่เครื่องปลดวงจรหรือใกลเครื่องปลดวงจรนั้น นอกจากวาตาํแหนงและกาจัดเครื่องปลดวงจรนั้นชัดเจนอยูแลว

- เครื่องหมายตองชัดเจนและทนตอสภาพแวดลอม



ตอน ก. นิยามที่ใชงานทั่วไปตอน ข. นิยามที่ใชสําหรับการติดตั้งระบบไฟฟา แรงดันที่ระบุเกิน

1000 โวลต ขึ้นไปตอน ค. ขอกําหนดทั่วไปสําหรับการติดตั้งทางไฟฟาตอน ง. ระยะหางทางไฟฟา ในการติดตั้งสายไฟฟา


ตอน ง. ระยะหางทางไฟฟา ในการติดตัง้สายไฟฟา

ระยะหางทางไฟฟา ครอบคลุมถึงระยะหางทัง้หมดที่เกี่ยวของกับสายจายพลังงานไฟฟาเหนือพืน้ดิน (Overhead Supply)• สําหรับการติดตั้งเพื่อใชงานทั้งแบบถาวรหรือชั่วคราว• สําหรับกรณีพาดสายผานอาคารหรือสิ่งกอสราง โดยทีส่ายไฟฟา

ไมยึดติดกับอาคารหรือสิ่งกอสรางนั้นๆ1.108 การวัดระยะหางทางไฟฟา1.109 ระยะหางทางไฟฟา


1.108 การวดัระยะหางทางไฟฟาใหวัดระยะในแนวตรงจากผิวของสวนที่มีแรงดันไฟฟา

(สายไฟ, ตัวนําไฟฟา และอปุกรณไฟฟา) ไปยังผิวของสวนที่ไมมีแรงดันไฟฟาหรือไปยังสิ่งตางๆ ที่อยูใกลที่สุด

อาคาร หรือสิ่งปลูกสราง

ผิวของสวนที่มแีรงดันไฟฟา

ระยะหางในแนวตรง


1.109 ระยะหางทางไฟฟาในการติดตั้งสายไฟฟาตองมีระยะหางไมนอยกวาที่กําหนดดังนี้

1. ระยะหางในแนวนอน (Horizontal Clearance)ใชคาตามตารางที่ 1-4 (หนา 1-26)

2. ระยะหางในแนวดิ่ง (Vertical Clearance)ใชคาตามตารางที่ 1-5 (หนา 1-27 ถึง 1-30)

3. ระยะหางในแนวเฉียง (Diagonal Clearance)ใชคาตามทีแ่ตละการไฟฟาฯ กําหนด


รูปที ่34 แสดงระยะหางทางไฟฟา

อาคาร หรือสิ่งปลูกสราง

ผิวของสวนที่มแีรงดันไฟฟา

คาตามตารางที ่1-5

คาตามที่แตละการไฟฟากาํหนด

คาตามตารางที ่1-4


หมายเหตุ1) ระยะหางตามตารางเปนระยะหางสําหรับอาคารหรือ

สิ่งกอสรางที่ไมมกีารเขาไปบาํรุงรักษาหรือทาํงาน หากจําเปนตองเขาไปบาํรุงรักษาหรือทาํงานในระยะหางดังกลาว ผูที่เขาไปดําเนินงานจะตองมีการปองกันที่ เหมาะสม

2) แรงดันไฟฟาในที่นี้ หมายถงึ แรงดันไฟฟาระหวางสายเสนไฟ Phase to Phase

3) ชื่อของสายไฟฟา ชนิดตางๆ ในตารางเทยีบกับสายไฟฟาของการไฟฟาฯ ดังนี้


- สายหุมฉนวนแรงต่ําตีเกลียวกับสายนิวทรัลเปลือย(Service Drop Conductor, SC)

- สายหุมฉนวนแรงต่ํา(Weather Proof Conductor, AWC)

- สายหุมฉนวนแรงสูงไมเต็มพิกัด(Partially Insulated Conductor, PIC or APC)

- สายหุมฉนวนแรงสูง 2 ชั้นไมเต็มพิกัด(Space aerial Cable, SAC)

- สายหุมฉนวนแรงสูงเต็มพิกดัตเีกลียว(Fully insulated Cable, AFC)


4) ผนังดานปดของอาคาร คือ- บุคคลไมสามารถยื่นสวนของรางกาย หรือวัตถุ มาสัมผัสสายไฟฟาได โดยพลั้งเผลอ

5) ผนังดานเปดของอาคาร คือ- บุคคลสามารถยื่นสวนของรางกายหรือวัตถุ มาสัมผัสสายไฟฟาได โดยพลั้งเผลอ

6) สิ่งกอสรางอื่นๆ หมายถึง - ปลองควัน ถังซึ่งบรรจุสารที่ไมติดไฟ เสาอากาศ โทรทัศน-วิทยุที่ติดตั้งอิสระและที่ติดตั้งกับตัวอาคาร ซึ่งตองไมล้ําสวนหนึ่งสวนใดของอาคาร ในแนวนอนเดียวกบัสายไฟฟา


7) ระยะหางจะกําหนดทีส่ภาพ Max. Final Sagที่อณุหภูมิใชงานสูงสุดของสายไฟฟา

8) ทางสัญจร หมายถึง - ทางหลวง ถนน ตรอก ซอย ที่เปนที่สาธารณะหรือทางสวนบคุคลก็ตามหรือบรเิวณทีย่านพาหนะใชผานอยูแลว

9) หากเปนทางสัญจรและพื้นที่ซึ่งไมไดจัดไวสําหรับรถยนต หรือยานพาหนะอืน่ใดผาน ระยะหางต่ําสุดสามารถลดลงไดเหลือ 2.60 เมตร


10) ไมอนุญาตใหใชสายดังกลาวเดินสายใตหลังคา ระเบียง สวนของอาคาร ปาย เสาโทรทัศน-วทิยุ หรือ ถังซึ่งบรรจุสารทีไ่มติดไฟ

11) อนุญาตใหเดินสายชัว่คราวไดโดยตอง ขออนุญาต จากการไฟฟาทองถิ่น ทั้งนี้ใชระยะหางดังนี้- 69 kV ระยะหาง 2.2 เมตร- 115 kV ระยะหาง 2.5 เมตร- 230 kV ระยะหาง 3.2 เมตร


SC AWC BC

PIC or

APC

SAC or

ASC AFC


1.50 m

ตาราง 1-4 หัวขอ 1.1

ผนังดานปดของอาคาร

รูปที ่35 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวนอนระหวางสายเปลือยกบัผนังดานปดของอาคารที่ระดบัแรงดัน 11-33 kV


ผนังดานปดของอาคาร

ปายโฆษณา1.50 m


รูปที ่36 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวนอนระหวางสายเปลือยกบัปายโฆษณาที่ตดิกบัอาคารที่ระดับแรงดัน 11-33 kV


รูปที ่37 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวนอนระหวางสายเปลือยกบัสะพานลอยคนขามถนน กรณีที่มีแผงหรือผนังกั้นทีร่ะดับแรงดัน 11-33 kV

แผงหรือผนงั สายเปลอืย 11-33 kV

1.50 m



ผนังดานเปดของอาคาร เฉลียงระเบียงหรือบริเวณที่มีคนเขาถึงได

1.80 m

รูปที ่38 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวนอนระหวางสายเปลือยกบัผนังดานเปดของอาคาร ระเบียงหรือบริเวณที่มีคนเขาถึงได ที่ระดับแรงดัน 11-33 kV



รูปที ่39 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวนอนระหวางสายเปลือยกบัเสาไฟถนนเสาสัญญาณไฟจราจรตางๆ ทีร่ะดับแรงดัน 11-33 kV

สายเปลอืย 11-33 kV


1.80 m

เสาไฟถนน


รูปที ่40 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายเปลือยเหนือทางสัญจรสําหรับ คน รถยนต หรือยานพาหนะอื่นใด รวมสิ่งของที่บรรทุกแลวสูงไมเกิน 2.45 เมตร ที่ระดับแรงดัน 11-33 kV

สูง ไมเกิน 2.45 เมตร

> 4.60 เมตร



รูปที ่41 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายเปลือยเหนือทางสัญจรสําหรับ รถยนตและรถบรรทุก หรือยานพาหนะอื่นใด รวมสิ่งของที่บรรทุกแลวสูงไมเกิน 4.3 เมตร ที่ระดบัแรงดัน 11-33 kV

> 6.10 เมตร


สูงไมเกิน 4.3 เมตร


รูปที ่42 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา กบัแหลงน้ํา กวางไมเกิน 50 เมตร ที่อยูในความรับผิดชอบของกรมเจาทา หนวยราชการหรือเอกชนที่มีเรือแลนผาน สูงไมเกิน 4.9 เมตร

ความกวางของแหลงน้ําความกวางของแหลงน้ํา 7.70 เมตร

สายเปลอืยสายเปลอืย ที่ระดับที่ระดับ 1111--33 kV33 kV

ตาราง 1-5 หัวขอ 2.3.1

ระดับน้ําสงูสุด


รูปที ่43 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา กบัแหลงน้ํา ที่อยูในความรับผดิชอบของกรมเจาทา หนวยราชการหรือเอกชนที่มีเรือแลนผาน สูงไมเกิน 7.3 เมตร

50 M < 50 M < ความกวางของแหลงน้ําความกวางของแหลงน้ํา 10.2 เมตร





รูปที ่44 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา กบัแหลงน้ํา ที่อยูในความรับผดิชอบของกรมเจาทา หนวยราชการหรือเอกชนที่มีเรือแลนผาน สูงไมเกิน 9 เมตร

500 M < 500 M < ความกวางของแหลงน้ําความกวางของแหลงน้ํา 12 เมตร





รูปที ่45 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา กบัแหลงน้ํา ที่อยูในความรับผดิชอบของกรมเจาทา หนวยราชการหรือเอกชนที่มีเรือแลนผาน สูงไมเกิน 9 เมตร

ความกวางของแหลงน้ําความกวางของแหลงน้ํา >> 5,000 M5,000 M

สูง < 11 เมตร> 13.8 เมตร





รูปที ่46 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา กบัแหลงน้ํา ที่อยูในความรับผดิชอบของกรมเจาทา หนวยราชการหรือเอกชนที่มีเรือแลนผาน สูงมากกวาทีก่าํหนดตามขอ 2.3.1 – 2.3.4

500 M < 500 M < ความกวางของแหลงน้ําความกวางของแหลงน้ํา h+2.9 เมตร





รูปที ่47 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา กบัคลองหรือแหลงน้ํา ทีอ่ยูในความรับผิดชอบของหนวยราชการหรือเอกชนที่ไมมีเรือแลนผาน

5.2 เมตร





รูปที่ 48 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา- เดินเหนือหรือใตหลังคาหรือสวนของอาคารที่ไมมคีนเดินหรือไมสามารถเขาถึงได- เหนือหรือใตหลังคาระเบียงที่มีคนเดินหรือสามารถเขาถึงได

เหนอืหลังคาอาคารที่ไมมคีนเดนิ

เหนอืหลังคาระเบียงที่คนสามารถเขาถึงได

3 เมตร 4.6 เมตร


ตาราง 1-5 หัวขอ 2.5 (1) ตาราง 1-5 หัวขอ 2.5 (2)


รูปที ่49 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา- เหนือสะพานลอยคนเดินขามถนนที่ไมมีหลังคา- เหนือหลังคาสะพานลอยคนเดินขามถนน


4.6 เมตร 3 เมตร

ตาราง 1-5 หัวขอ 2.6 (1) ตาราง 1-5 หัวขอ 2.6 (2)

เหนือสะพานลอยคนเดนิขามถนนที่ไมมหีลงัคา

เหนือหลงัคาสะพานลอยคนเดนิขามถนน


รูปที ่50 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา- เหนือหรือใตปาย, เสาโทรทัศน-วิทย,ุ ถังซึ่งบรรจุสารไมติดไฟ

สายเปลอืยสายเปลอืย ที่ระดับที่ระดับ 1111--33 kV33 kVระยะเหนือปาย , เสาวทิยุ

2.4 เมตร2.4 เมตรปาย




รูปที ่51 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา- ขามทางรถไฟหรือรถไฟฟา (เหนือระดับสันราง)

บริเวณขามทางรถไฟ เหนือระดับสันราง (รถไฟสูงไมเกนิ 6.1 เมตร)

9.0 เมตร



สายเปลอืยสายเปลอืย ที่ระดับที่ระดับ 1111--33 kV33 kVใตสะพานที่มียานพาหนะวิ่งผาน

ไมอนุญาตใหติดตั้ง

รูปที ่52 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา- ใตสะพานที่มียานพาหนะวิ่งผาน



รูปที ่53 แสดงระยะหางต่ําสุดตามแนวดิ่งระหวางสายไฟฟา- เหนือเสาสัญญาณไฟจราจรตางๆ

เสาสัญญาณไฟจราจร

1.4 เมตร




จบบทที่ 1

ขอขอบคุณขอขอบคุณ เอกสารอางอิงจากเอกสารอางอิงจาก NEC Handbook 2002NEC Handbook 2002

ผศผศ..ประสิทธิ์ประสิทธิ์ พิทยพัฒนพิทยพัฒน

ออ..สุธีสุธี ปนไพสิฐปนไพสิฐ


ความหมาย

- การเชื่อมประสาน (Brazing)เปนการบัดกรีดวยโลหะที่มีจุดหลอมเหลวสูง เชน ทองเหลือง (โลหะผสมระหวาง ทองแดง + สังกะสี)



- การเชื่อม (Welding)เปนการเชื่อมโลหะใหหลอมเปนชิน้เดียวกัน



- การบัดกรี (Soldering)เปนการบัดกรีดวยโลหะที่หลอมละลายที่อุณหภูมติ่ํา เชนดีบุก ตะกั่ว

มาตรฐาน การติดตั้งทางไฟฟ...

Documents