วรรณคด

เรอง ลลตพระลอ

เสนอ

คร เสาวนย เลศกมลวรรธน

โดย นกเรยนชนมธยมศกษาท ๖/๓1. นาย สระสมบรณ แสงอาวธ เลขท 15

2. นางสาว เสาวลกษณ ออนสวรรณ เลขท 21

3. นางสาว กชมน กลมกลอม เลขท 26

4. นางสาว นรสา อรยะทรพย เลขท 28

5. นางสาว ประภสสร เชยวเฉลมศร เลขท 29

6. นางสาว สพตรา เกดมงคล เลขท 30

7. นางสาว แกวตา ชตธรรมนาถ เลขท 32

8. นางสาว อไรวรรณ บญหลา เลขท 35

9. นางสาว อนตา เขยวออน เลขท 37

ทมา ลลตพระลอเปนยอดวรรณคดประเภทลลต เขาใจกนวาเปนเรองจรงเลากนเรอยมาจน

เปนนยามชอดง ของทองถนไทยภาคเหนอ แถว ๆ จงหวดแพรและลาปาง คอเมองสรองคง

จะอยทอาเภอรองกวาง จงหวดแพร เมองสรวงนาจะอยทอาเภอแจหม จงหวดลาปาง นยาย

เรองจรงเรองนนาจะเกดในชวง พ.ศ. 1616-1693

ลลตพระลอไดรบการยกยองจากวรรณคดสโมสรใหเปนยอดแหงลลตเมอ พ.ศ.

2459 ลลตพระลอ มผเรยกวาเปน "วรรณคดบรสทธ" เพราะมลกษณะสะเทอนอารมณท

ยอดเยยม เปนเรองโศกทจบลงดวยความตาย เปนวรรณคดทไดรบการยกยองวาเปน "ยอด

ของวรรณคดลลตเพราะแตงดอยางวเศษในดานภาษา" โคลงและรายของลลตพระลอจดได

วา เปนแบบฉบบหรอชนครทกวรนหลงนยมยกยองยดถอ

ผแตง

ไมปรากฏนามผแตง แตคงจะเปนกวชนนกปราชญ

สนนษฐานวาแตงในสมยพระบรมไตรโลกนาถ

สมเดจพระรามาธบดท 2 (พระเชษฐา) หรอใน

สมเดจพระนารายณกไมทราบแนชด

ทานองการแตง

แตงเปนลลตสภาพ ซงประกอบดวยรายสภาพ และโครง

สภาพ อกทงมบางตอนกเปนรายดนและรายโบราณ

แผนผงลลตสภาพ

จดประสงคในการแตง

เพอใหพระมหากษตรยทรงอาน

เปนทสาราญพระทย

เ รองยอแบบยาว

ณ อาณาจกรแพร ทาวแมนสรวงเจาเมองสรวงยกทพไปรบกบทาวพมพสาคร

ราชเจาเมองสรอง ทงสองพระองคทาการยทธหตถ ทาวแมนสรวงใชงาวฟน

ทาวพมพสาครราชสนพระชนมคาคอชาง แตตเอาเมองสรองไมไดจงยกทพกลบ

เหตการณนสรางรอยแคนใหกบมเหสเจาเมองสรองเปนยงนก ผลของสงครามครงน

ทาใหทงสองเมองกลายเปนคอรตอกน มเหสเจาเมองสรอง (เจายา) ทรงมหลานรก

สองพระองค คอ พระเพอนกบพระแพง สองพนองผเลอโฉม ทงคเปนพระธดาของ

ทาวพไชยพษณกรซงปกครองเม องสรองสบตอจากทาวพมพสาครราช

ตอมาทาวแมนสรวงสนพระชนม โอรสพระนามวา “พระลอดลกราช” หรอ

เรยกกนสนๆวา “พระลอ” ไดขนครองเมองสรวงสบตอ พระลอเปนชายหนมรปงาม

หลอเหลามากถงขนาดไดรบการขบขานแตงเปนบทเพลงสรร เสรญกระจายไปทวทก

สารทศจนไปเขาหพระเพอนพระแพง ทงสองพระองคไดยนคาเลาลอจนหนาหมากขน

ทาใหสองพนองใครอยากจะเหนพระลอทเขาเลองลอนนเปนจรงหรอไม นางรนและ

นางโรย สองพเลยงรบอาสาชวยจดการใหโดยไปขอความชวยเหลอจากปเจาสมงพราย

ผมเวทมนตรคาถาอาคมโดยการสงคนไปขบซอบทเพลงสรรเสรญความงามของพระ

เพอนพระแพง ตอมาพระลอทลลาพระมารดากบพระมเหสโดยอางวาจะเสดจประพาส

ปา เสดจพรอมกนกบนายแกวกบนายขวญ สองพเลยงและไพรพลจานวนหนง ทงหมด

เดนทางสเมองสรองโดยลดเลาะเขาปาเพอหลกเลยงทหารเมองสรวง

จนกระทงมาถงแมนาสายหนงชอ “แมนากาหลง” พระลอคกเขาตงจตอธฐานเสยงนา

เพอใหสงศกดสทธชวยทานายดวงชะตาของพระองค ทนททสนคาอธษฐาน แมนาแปรสภาพ

เปลยนเปนสแดงคลายสเลอดและไหลเวยนวนผดปกต พระลอทรงทราบไดเลยวาเปนลางราย

ทจะรอพระองคอยเบองหนาแตพระองคไมสนพระทยเพราะประสงคตองพบพระเพอนพระ

แพงใหจงได ฝายพระเพอนพระแพงเกดความกระวนกระวายพระทย ดวยเกรงวามนตเสนห

ของปเจาสมงพรายจะไมเปนผล ทรงขอใหปเจาสมงพรายชวยเสกไกงามตวหนงทมเสยง

ไพเราะจบใจ ทงสองพระองคเชอวาไกเสกนจะตองทาใหพระลอเกดสนพระทยและตดตามมา

จนถงสวนขวญ อทยานหลวงไดอยางแนนอน และในทสดกเปนไปตามคาด พระลอตามไก

แกวทปเจาสมงพรายเสกมา

พระลอ พระเพอนและพระแพงจงไดพบกนและเกดความรกในทนท

ขณะเดยวกนกบนายแกวนายขวญกตกหลมรกกบนางรนนางโรย ทงสามพระองคม

ความสขอยนานพอควร ในทสดความกแตก เมอทาวพไชยพษณกรทรงทราบขาว จง

สงทหารจบกมตวพระลอทพระตาหนกของพระเพอนพระแพง พระลอจงตองเลา

ความจรงแกทาวพไชยพษณกรไดทรงทราบทกประการ ทาวพไชยพษณกรทรงกรว

แตทวาความรกของทงสามพ ะองคลงเอยมาถงขนนแลว จาตองจดพธอภเษกสมรส

ใหทงสามพระองคทนท ฝายเจายาไหนเลยจะยนยอม ดวยความเจบแคนฝงรากลกท

ตองสญเสยพระสวามในคราวสงครามยทธหตถครงนน เจายาถออางคาสงทาวพไชย

พษณกร โดยพลการสงทหารบกเขามาลอมสวนขวญ

พระลอตองตอสกบเหลาทหาร พระเพอนพระแพงเหนดงนนจงเขาชวยอกแรง

เจายาจองมองดตลอดเหนวาพระเพอนพระแพงหลานรกของพระองคชวยพระลอสกบ

ทหาร กเกรงวาหลานทงสองจะพลาดพลงไดรบบาดเจบ ทรงสงพลธนยงไปทพระลออยา

ใหโดนหลานรกทงสอง ทหารรบคาสงระดมยงธนเปนชดๆ พงเขาใสพระลอ แตทวาพระ

เพอนพระแพงรบเอาตวปกปอง ลกธนนบสบนบรอยดอกพงเสยบปกรางทงสามพระองค

ทยนออมกอดแกกนสนพระชนม ทาวพไชยพษณกรทราบเรองทรงเสยพระทยเปนอนมาก

จงสงใหประหารเจายาเสย แลวสงสาสนไปยงเมองสรวงไดรบทราบ ทงสองเมองจดการ

ทาพธพระศพของพระลอ พระเพอน พระแพง จากนนจงสรางเจดยขนเพอเปนอนสรณ

แหงความรก หลงจากนนเมองสรวงกบเมองสรองกคนสความเปนมตรไมตรกนสบมา

คณคาของลลตพระลอ1. ในดานอกษรศาสตร นบเปนวรรณคดทใชถอยคาไดอยางไพเราะ ปลกอารมณรวมไดทก

อารมณ เปนวรรณคดทมอทธพลตอวรรณคดอน ๆ มากอยางบทเสยงลอเสยงเลาอางทวาคณคาของ

ลลตพระลอ

"เสยงลอเสยงเลาอาง อนใด พเอย

เสยงยอมยอยศใคร ทวหลา

สองเขอพหลบใหล ลมตน ฤาพ

สองพคดเองอา อยาไดถามเผอ"

แปลความวา มเสยงราลออางถงอะไรกน เสยงนนยกยองเกยรตของใครทวทงพนหลาแผนดน

พทงสองนอนหลบใหล จนลมตนหรอพ พทงสองจงคดเอาเองเถด อยาไดถามนองเลย บทนเขา

นบเปนบทครทวรรณคดยคตอมาตองนามาเปนแบบอยาง

2. ในดานพระศาสนา ไดใหแงคดทางศาสนา อยางเชน ความไมเทยงแท

แนนอนของชวต ซงเปนของแนยงกวาแนเสยอก อยางบททวา

สงใดในโลกลวน อนจจง คงแตบาปบญยง เทยงแท

คอเงาตดตวตรงตรง แนนอยนา ตามแตบญบาปแล กอเกอรกษา

หรอบททวาดวยกฎแหงกรรม ถงกรรมจกอยได ฉนใด พระเอย

กรรมบมมใคร ฆาเขา กศลสงสนองไป ถงท สขนา บาปสงจาตกชา

ชวยไดฉนใด

3. ในดานการปกครอง จะเหนวาการปกครองในสมยนน ตางเมองตางกเปร

อสระ เปนใหณ ไมขนแกกน แตสามารถมสมพนธไมตรกนได

4. ในดานประวตศาสตร ลลตพระลอไดใหความรในทางประวตศาสตรของ

ไทยไดในแงมมตาง ๆ โดยเฉพาะทาใหรเรองราวความเปนมาของเมองสรวง

และเมองสรองอนไดแก ลาปางและแพร

5. ในดานวถชวต ไดมองเหนถงความเปนอยของคนไทยสมยนนทยงเชอใน

เรองไสยศาสตรอยมากมการนบถอผสางนางไม แมปจจบนกยงมอย

อางอง

http://www.panidavichuma.blogspot.com

http://www.panyathai.or.th