บทคดยอ

วตถประสงคของการศกษาครงนเพอศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขต ทววฒนา ตงแตพ.ศ. 2536-2556 ตลอดจนเปรยบเทยบผงเมองรวมกรงเทพมหานครในเขตทววฒนา ของสานกผงเมองกรงเทพมหานคร โดยใชเทคโนโลยภมสารสนเทศในการวเคราะหขอมล เพอแสดงผลการเปลยนแปลงพนทสเขยวในเขตทววฒนา การศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยว พบวา ในชวง 20 ป เขตทววฒนา สวนใหญเปนเขตเกษตรกรรม และมการเปลยนแปลงการใชทดนในอตราคอนขางสง กลาวคอ ในป พ.ศ. 2536 เขตทววฒนา มพนทสเขยว 28.60 ตารางกโลเมตร หรอรอยละ 56.95 ป พ.ศ. 2546 มพนทสเขยว 22.80 ตารางกโลเมตร หรอรอยละ 45.40 และป พ.ศ. 2556 มพนทสเขยว 22.56 ตารางกโลเมตร หรอรอยละ 44.92 ในขณะทพนทสเขยว พ.ศ. 2536 กบ พ.ศ. 2556 มจานวนลดลง 6.04 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 12.03 มการพฒนาทดนและการกอสรางอาคาร โดยเฉพาะหมบานจดสรร สวนใหญการเปลยนแปลงจากพนทนาขาวและพนทรกรางเปนการใชทดนประเภททอยอาศย มการขยายออกไปเปนบรเวณกวาง จากแนวถนนสายหลกและรอง ตามโครงสรางเศรษฐกจและสงคม รวมถงโครงขายคมนาคม โดยเขาไปแทนทพนทเกษตรกรรม เพอเปนการชะลอการลดลงของพนทสเขยว และการรกลาทดนทมความเหมาะสมแกการเกษตรกรรม จงควรมการตดตามผลการใชทดนตามผงเมองอยางมประสทธภาพ รวมถงมาตรการควบคมจากภาครฐ ในการถอครองทดน ตลอดจนการควบคมการกอสรางทพกอาศย ออกขอกาหนดหรอขอบงคบเกยวกบการใชทดนทงระยะส น และระยะยาว สาหรบการวางแผนการเปลยนในอนาคต

ชอวชาการคนควาอสระ : การศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยว ดวยเทคโนโลย ภมสารสนเทศ ในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร

ชอผเขยน : นางสาวธชาณนทน เตมกสพาณชย ชอปรญญา : วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม) ปการศกษา : 2557

ABSTRACT

This study aims to demonstrate changing in land uses of green areas in District of Taweewattana Bangkok. The period of interest is 20 year-time from the present (1993 – 2014). This study does not only shows the diversity of green area usage but also compares these changes to City Master Plan published by Department of Public Works and Town & Country Planning. To obtain appropriate and accurate results, geo-informatics technologies, both remote sensing and GIS techniques are employed for data analysis and visualizations. The results display that over past 20 years, land uses in Taweewattana which has been defined as a compound agricultural district has rapidly changed. The green area in Taweewattana was reduced from 28.60 square kilometer (56.95% of total area) in 1993, to 22.80 square kilometer (45.40%) in 2003 and 22.56 square kilometer (44.92%) in 2014. Such changes represent a reduction of 6.04 square kilometer (12.03% of total area). Although most of the areas are still agricultural areas, they have dramatically decreased comparing with entire green areas in the past. It is found that most buildings and real estate developments have been converted from addy fields and other grass lands; especially, turning to residence areas. They have gradually expanded from main roads, economic and social structure Including transportation network into agricultural areas and replaced them. In order to decrease the rate of losing these green areas and these fertile lands for agriculture that deserve to be preserved, regular monitoring of city plan to land use effectively should be conducted. Sanctions from the government such as land right, land use and building construction controls should be taken into actions or regulation concerning both short and long term should be introduced for the planning change in future.

Title of Research Paper : A Study of Green Area Changes in Taweewattana, Bangkok with Geoinformatics Application

Author : Miss Tachanant Termkasipanich Degree : Master of Science (Environmental Management) Year : 2014

กตตกรรมประกาศ

วชาการคนควาอสระ เรอง การศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยว ดวยเทคโนโลยภมสารสนเทศ ในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร ฉบบน สามารถส าเรจลงไดดวยความอนเคราะหจากทานรองศาสตราจารย ดร.จนตนา อมรสงวนสน อาจารยทปรกษาวชาการคนควาอสระ ทไดใหค าปรกษาและค าแนะน าในการปรบปรงแกไขเนอหาใหวชาการคนควาอสระฉบบน มความสมบรณมากยงขน

ขอขอบคณส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน) ทใหความอนเคราะหขอมลภาพถายดาวเทยม และคณวชระ เกษเดช ทใหค าปรกษาเกยวกบโปรแกรมส าเรจรปและใหค าแนะน าเกยวกบขอมล

สดทายน ขอขอบพระคณบดามารดา อกทงครอบครวทใหการสนบสนนตลอดมา พรอมทงทกทานทไดใหการสนบสนนและเปนก าลงใจท าใหการคนควาอสระฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยด ดงนน ผศกษาจงขอกราบขอบพระคณอยางสงมา ณ โอกาสน

ธชาณนทน เตมกสพาณชย

กนยายน 2557

สารบญ

หนา บทคดยอ (3) ABSTRACT (4) กตตกรรมประกาศ

(5) สารบญ (6) สารบญตาราง (8) สารบญภาพ (9) บทท 1 บทน า 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 2 1.3 ขอบเขตการศกษา 2 1.4 ผลทคาดวาจะไดรบ 2 1.5 สมมตฐานของการศกษา 3 1.6 กรอบแนวคด 3 1.7 นยามศพทเฉพาะ 3 บทท 2 การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ 4

2.1 แนวคด และทฤษฎทเกยวของกบพนทสเขยว 4 2.2 การเปลยนแปลงการใชทดน 12 2.3 ประโยชนของพนทสเขยว 14 2.4 ความรพนฐานเทคโนโลยภมสารสนเทศ 15 2.5 งานวจยทเกยวของ 30

บทท 3 วธศกษา 35 3.1 อปกรณทใชในการศกษา 35 3.2 วธการศกษา 40

(7)

บทท 4 สภาพทวไปของพนทศกษา 44 4.1 ความเปนมาพนทศกษา 44 4.2 ทตงและอาณาเขต 44 4.3 ประชากร 46 4.4 สภาพภมประเทศ 47 4.5 ลกษณะการใชทดน 48 4.6 โครงการพนฐาน 48 บทท 5 ผลการศกษา 50 5.1 การเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร 50 5.2 การศกษาพนทสเขยวปจจบนกบผงก าหนดการใชประโยชนทดน 63 ของผงเมองรวม บทท 6 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ 65 6.1 สรปผลการศกษา 65 6.2 อภปรายผล 66 6.3 ขอเสนอแนะการวจย 67 บรรณานกรม 68 ภาคผนวก 71 ขอมลภาพถายดาวเทยม 71 ประวตผเขยน 88

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 การจ าแนกประเภทของพนทสเขยว 10 2.2 อปกรณบนทกขอมลของดาวเทยม LANDSAT-5 22 2.3 อปกรณบนทกขอมลของดาวเทยม LANDSAT 8 24 2.4 สรปการผสมส (Band Combination: RGB) ของขอมลจากดาวเทยม 25 Landsat 8 ส าหรบงานดานตาง ๆ 4.1 จ านวนประชากรเขตทววฒนา พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556 47 5.1 การใชทดนในพนทสเขยว พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556 51 5.2 การเปลยนแปลงในพนทสเขยว พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556 55

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1.1 กรอบแนวคด 3 2.1 แสดงตวอยางเลเยอร 4 ชน 17 2.2 หลกการทางานของการรบรระยะไกล

20 2.3 แสดงชวงคลนแมเหลกไฟฟาทเปนพลงงานสะทอนกลบหรอแผออกมา 21 จากวตถในธรรมชาตซงถกบนทกอยในชวงคลน (Band) ทตางกน

2.4 กราฟแสดงลกษณะการสะทอนพลงงานของวตถ (Spectral Reflectance Curve) 21 3.1 แผนผงกาหนดการใชประโยชนทดนตามทไดจาแนกประเภททายกฎกระทรวง 36 ใหใชบงคบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 ของสานกผงเมอง

กรงเทพมหานคร 3.2 ภาพถายดาวเทยม LANDSAT 5 บนทกภาพวนท 7 พฤศจกายน พ.ศ. 2536 37 3.3 ภาพถายดาวเทยม LANDSAT 5 บนทกภาพวนท 5 ธนวาคม พ.ศ. 2546 38 3.4 ภาพถายดาวเทยม LANDSAT 8 บนทกภาพวนท 20 เมษายน พ.ศ. 2556 39 3.5 ขนตอนการวเคราะหการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยว 43 4.1 แผนทเขตทววฒนา 45 5.1 ผลการวเคราะหการเปลยนแปลงพนทสเขยว พ.ศ. 2536 52 5.2 ผลการวเคราะหการเปลยนแปลงพนทสเขยว พ.ศ. 2546 53 5.3 ผลการวเคราะหการเปลยนแปลงพนทสเขยว พ.ศ. 2556 54 5.4 แสดงตาแหนงการใชทดนในเขตทววฒนา 56 5.5 บรเวณพนทนาขาว 57 5.6 บรเวณพนทวาง 57 5.7 บรเวณสวนกลวยไม 57 5.8 บรเวณสวนผก 57 5.9 บรเวณสวนสาธารณะ (สวนทววนารมย) 57 5.10 บรเวณพนทสเขยว พ.ศ. 2536 58 5.11 บรเวณพนทสเขยว พ.ศ. 2546 59

(10)

5.12 พนทสเขยว พ.ศ. 2556 60 5.13 อาคารพาณชยบรเวณถนนพทธมณฑลสาย 3 62 5.14 นาขาวเปลยนสภาพเปนพนทวาง 62 5.15 รวสเขยว (Green Belt) บรเวณถนนพทธมณฑลสาย 2 62 5.16 รวสเขยว (Green Belt) บรเวณถนนอทยาน 62 5.16 การจาแนกการใชประโยชนทดนตามทไดจาแนกประเภททายกฎกระทรวง 64 ใหใชบงคบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 ของสานกผงเมอง กรงเทพมหานคร

บทท 1

บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

กรงเทพมหานคร เปนเมองหลวงของประเทศและเปนศนยกลางความเจรญทกดาน ทงเปนศนยกลางการบรหาร การปกครอง การศกษา เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และเปนแหลงทองเทยว ฯลฯ จงเปนเมองทมประชากรหลงไหลเขามาอาศยอยอยางหนาแนน และไมเปนระเบยบ สงผลใหกรงเทพมหานครประสบกบปญหาตาง ๆ มากมาย เชน ปญหาชมชนแออด สภาพจราจรตดขด สงแวดลอม อาชญากรรม เปนตน โดยแนวนโยบายการพฒนาระดบประเทศของภาครฐ มงเนนขยายการพฒนาดานตาง ๆ ไปในเขตปรมณฑลดวย ปจจบนการขยายตวของพนทเมองในเขตกรงเทพมหานครเปนไปอยางตอเนอง ดงจะเหนไดจากการพฒนาทดนรมถนนสายส าคญ ๆ ทตดขนใหม โดยเฉพาะอยางยง การขยายตวของอาคารพาณชยขนาดใหญทตงอยตามแนวถนนสายหลก และตามแนวรถไฟฟาสายตาง ๆ ผลจากการขยายตวของประชากรท าใหกรงเทพมหานครมประชากรอาศยอยอยางหนาแนน กอใหเกดสงกอสรางขนมากมาย กลาวคอ เปนพนททมการใชประโยชนทดนในลกษณะของความเปนเมองไมวาจะเปนการใชทดนเพอเปนแหลงพาณชยกรรม ทอยอาศย อาคารบานเรอน สงปลกสราง นคมอตสาหกรรม มการขยายขอบเขตเมองออกไปอยางไมจ ากด ท าใหทดนชานเมองชนนอกของกรงเทพมหานคร ซงเปนเขตตอเมองทมความอดมสมบรณเหมาะแกการเกษตร ถกรกล าจากการขยายตวของเมองสงผลใหมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนเพมขน พนทเขตทววฒนา สวนใหญเปนพนทเกษตรกรรม เชน พชผก เกษตรกรรม การท านา ปลกขาว ท าสวน ปลกผลไม พนทสวนใหญของเขตทววฒนาจงถกก าหนดเปนทดนประเภทชนบทและเกษตรกรรม ปจจบน สภาพความเจรญทมมากขนในเขตทววฒนา พนทเกษตรเหลานนก าลงถกแทนททละนอยดวยโครงการหมบานจดสรรซงเรยงรายอยตามถนนสายหลกในพนท มการกอสรางอาคารพาณชยทอยตดถนน หรอกอสรางทอยอาศยทาวนเฮาส บานจดสรร มการขยายเสนทางคมนาคมเพมมากขน ท าใหทดนทใชทางการเกษตรถกรกล า พนทเปลยนสภาพจากการใชทดนเพอการเกษตรเปนการใชทดนประเภทชมชนเมอง

2

ดงนน ผศกษาจงมความสนใจทจะศกษาการเปลยนแปลงการใชทดนในพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร เพอใหทราบถงสภาพของพนท ตลอดจนการเปลยนแปลงทเกดขน ผลการศกษาครงนสามารถน าไปใชเปนขอมลในการวางแผนปองกนการบกรกเขาสพนทสเขยว และการวางแผนการใชทดนโดยเฉพาะพนทสเขยวของเขตทววฒนา และเขตอน ๆ ในอนาคตได

1.2 วตถประสงคของกำรศกษำ

1.2.1 เพอศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร 1.2.2 เพอเปรยบเทยบการใชทดนในพนทสเขยวในปจจบนกบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร เขตทววฒนา ของส านกผงเมองกรงเทพมหานคร 1.2.3 เพอน าขอมลไปใชในการวางแผนปองกนการบกรกเขาสพนทสเขยว และการวางแผนการใชทดนโดยเฉพาะพนทสเขยวของเขตทววฒนา และเขตอน ๆ ในอนาคตได

1.3 ขอบเขตกำรศกษำ

1.3.1 ขอบเขตดานพนท ในการศกษาครงนท าการศกษาในพนทเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร

1.3.2 ขอบเขตดานเวลา ระยะเวลาการศกษาครงน เรมตงแตเดอนมกราคม ถงเดอนกรกฎาคม 2557 1.3.3 ขอบเขตดานเนอหา การศกษาครงนเปนการรวบรวมและน าเขาขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตรและขอมลดาวเทยมครอบคลมการเปลยนแปลงพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร โดยอาศยขอมลภาพถายดาวเทยม LANDSAT-5 TM พ.ศ. 2536 พ.ศ. 2546 และ LANDSAT-8 TM พ.ศ. 2556

1.4 ผลทคำดวำจะไดรบ

1.4.1 เพอทราบการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร 1.4.2 เพอเปรยบเทยบการใชทดนในพนทสเขยวในปจจบนกบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร

ในเขตทววฒนา ของส านกผงเมองกรงเทพมหานคร

3

1.4.3 เพอเปนแนวทางการน าขอมลไปใชในการวางแผนปองกนการบกรกเขาสพนทสเขยว และการวางแผนการใชทดนโดยเฉพาะพนทสเขยวของเขตทววฒนา และเขตอน ๆ ในอนาคตได

1.5 สมมตฐำนของกำรศกษำ

พนทสเขยวตามทก าหนดในผงเมองรวมกรงเทพมหานครมการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน

1.6 กรอบแนวคด

ภำพท 1.1 กรอบแนวคด

1.7 นยำมศพททเกยวของ

พนทสเขยว หมายถง พนทวางทปกคลมไปดวยตนไมและพชพรรณ พนทเกษตรกรรม พนทวางอน ๆ แบงเปน พนทเกษตรกรรม พนทสเขยวประเภทสวนสาธารณะ พนทวาง พนทรกราง

การเปลยนแปลงการใชพนทสเขยว ในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร

การใชทดนในพนทสเขยวในปจจบนกบ ผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556

แนวทางการน าขอมลไปใชในการวางแผนปองกนการบกรกเขาสพนทสเขยว เพอการวางแผนการใชทดนโดยเฉพาะพนทสเขยวของเขตทววฒนา

พนทสเขยว พ.ศ. 2536 พนทสเขยว พ.ศ. 2546 พนทสเขยว พ.ศ. 2556

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ การศกษาวจยน เปนการศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทส เขยว เขตทวว ฒนา กรงเทพมหานคร ดวยเทคโนโลยภมสารสนเทศ เพอใหบรรลวตถประสงค ผศกษาไดศกษาแนวคดทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของเพอเปนพนฐานแนวคดทางการศกษาครงน โดยจาแนกเปนหวขอดงน 2.1 แนวคด และทฤษฎทเกยวของกบพนทสเขยว 2.2 การเปลยนแปลงการใชทดน 2.3 ประโยชนของพนทสเขยว 2.4 ความรพนฐานเทคโนโลยภมสารสนเทศ 2.5 งานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคด และทฤษฎทเกยวของกบพนทสเขยว ประเทศแรกทเรมนาหลกการพนทสเขยว (Greenbelt) มาใช ไดแก ประเทศองกฤษ และนามาเปนตวกาหนดขอบเขตของเมอง โดยออกเปนพระราชบญญตในป ค.ศ. 1938 (พ.ศ. 2480) และนามาเปนนโยบายระดบชาตในป ค.ศ. 1955 (พ.ศ. 2498) สาหรบการพฒนาพนท สเขยวของเมองลอนดอนไดเรมมแผนพฒนาพนทสเขยวเมอป ค.ศ. 1935 (พ.ศ. 2481) โดยรฐซอทดนรอบนอกเมองในราคา 21 ลานเหรยญมาสรางเปนสวนสาธารณะมพนทประมาณ 26,000 เอเคอร ตอมาใน ค.ศ.1944 (พ.ศ. 2487) ไดมการวางแผนพนทสเขยว เพอกระจายประชากรและอตสาหกรรมไปยงเมองใหมซงอยไกลออกไป 5-10 ไมล พนทสเขยวในประเทศองกฤษมวตถประสงคเพอยบยงการเตบโตของเมอง การใชทดนเพอเกษตรกรรม (ทาฟารม) ไดรบอนญาตใหกอสรางได แตไมอนญาตใหกอสรางทอยอาศย

5

ตอมาไดสงผลใหกลมประเทศสหราชอาณาจกรนาหลกการพนทสเขยว (Green Belt or Greenbelt) มาใชในการปองกนการสญเสยพนทเกษตรกรรมบรเวณชานเมอง โดยมพนทสเขยวมากถง 14 แหง รวมพนท 16,716 ตารางกโลเมตร ตวอยางพนทสเขยวในพนทอน เชน ทเมองออตโตวาและโกลเดนเฮาช ในรฐออนตารโอประเทศแคนาดา สาหรบในประเทศอเมรกานนใชคาทกวางกวาพนทสเขยว นนคอคาวา พนทวางสเขยว (Green Space หรอ Greenspace) ซงอาจเปนพนทขนาดเลกมาก เชน สวนสาธารณะ นอกจากน ในประเทศสวเดนไดออกกฎหมายฉบบหนงป ค.ศ. 1994 (พ.ศ. 2537) ประกาศใหสวนสาธารณะในพนทระหวางกรงสตอกโฮลม (Stockholm) และเขตเทศบาลนครโซลนา (Solna) ซงอยตดกบกรงสตอกโฮลมทางทศเหนอเปน “สวนสาธารณะเมองแหงชาต” (National City Park) ใชชอวา “อโคพารเคน” (Ekoparken) แนวคดเรองพนทสเขยวมการปรบเปลยนในชวงทผานมา โดยครอบคลมทงพนทวางสเขยว (Greenspace) และพนททเรยกวา “โครงสรางสเขยว” (Greenstructure) ซงเปนพนททครอบคลมพนทวางสเขยวในเมองทงหมด ซงการปรบเปลยนเชนนเปนแงมมทสาคญของการพฒนาทยงยนในทศวรรษท 21 The Wikimedia Foundation (2549 อางถง วรากร นอยพนธ, 2550) ระบวา พนทสเขยว (Greenbelt) เปนนโยบายหรอการออกแบบการใชทดนทใชในการวางแผนการใชทดนเพอรกษาพนททยงไมไดถกพฒนาหรอพนทเกษตรกรรมทอยลอมรอบหรอตดกบพนทเมอง แนวคดทคลายกน คอ Greenways หรอ Green Wedges ซงมลกษณะ เปนแนวยาวและอาจจะตดผานพนทเมองแทนทจะอยลอมรอบ ประเทศทมนโยบายพนทสเขยว โครงการพฒนาตาง ๆ ในพนทสเขยวจะถกจากดอยางมาก การกาหนดนโยบายพนทสเขยวมวตถประสงค ดงน 1) รกษาสภาพแวดลอมทเปนธรรมชาตหรอกงธรรมชาต 2) ปรบปรงคณภาพอากาศในพนทเมอง 3) เปนหลกประกนวาผอยอาศยในเมองสามารถเขาถงพนทชนบท การมพนทสเขยวจงชวยสรางโอกาสใหพวกเขาไดศกษาเรยนรและใชเปนทพกผอนหยอนใจ 4) รกษาลกษณะพเศษของชมชนชนบทซงอาจจะถกกลนไปกบการขยายตวของเมอง ประสทธภาพของนโยบายพนทสเขยวแตกตางกนไปตามพนทและประเทศตาง ๆ พนทสเขยวมกจะถกทาลาย เนองจากเปนพนทอยระหวางเขตเมองและชนบท และบางครงถกทาลายโดยการเขามาของโครงการพฒนาในพนทสเขยว ซงสงผลใหเกด “เมองบรวาร” (Satellite Towns) ทถงแมจะแยกออกจากตวเมองโดยมพนทสเขยวคนอย แตเมองบรวารเหลานมลกษณะทคลายกบพนทชานเมองมากกวาการเปนชมชนทแยกเปนอสระอยตางหาก

6

2.1.1 ความหมายพนทสเขยว สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2548) ซงเปนหนวยงานภาครฐทมหนาทดานนโยบายการจดการพนทสเขยว ระบวา พนทสเขยว หมายถง พนทกลางแจงและกงกลางแจงทมขอบเขตทดนทงหมดหรอบางสวนปกคลมดวยพชพรรณทปลกบนดนทซมนาได โดยทดนนนอาจมสงปลกสรางหรอพนผวแขงทไมซมนารวมอยดวยหรอไมกได หมายรวมถงพนทสเขยวในเขตเมองและนอกเขตเมอง อาจเปนพนทสาธารณะหรอเอกชนทสาธารณชนสามารถใชประโยชนประกอบดวย พนทสเขยวเพอนนทนาการและความงามทางภมทศน พนทอรรถประโยชน เชน พนทเกษตรกรรมและพนทสาธารณปการ พนทแนวกนชนพนทสเขยวในสถาบนตาง ๆ พนทธรรมชาตและกงธรรมชาตอนเปนถนทอยของสงมชวต ไดแก พนทปาไม พนทชมนา รวมถงพนทชายหาด พนทรมนา พนททเปนรวยาวตามแนวเสนทางคมนาคมทางบก ทางนา และแนวสาธารณปการตาง ๆ หรอพนทอน ๆ เชน พนทสเขยวทปลอยรกราง พนทสเขยวทรบกวนสภาพธรรมชาต และพนทสเขยวทมการใชประโยชนผสมผสานกน ความหมายดงกลาวยงสอดคลองกบท ลอชย ครธนอย (2541 อางถง สวฒนา ธาดานต, 2531) ทไดใหความหมายของ พนทสเขยว หมายถง พนทเวนวางหรอเปดโลง (Open Space) นอกเหนอไปจากพนททมสงปลกสรางของเมอง (Built-Up Area) นอกจากนนยงมพนทสเขยวในลกษณะอน ๆ เชน พนทเกษตรกรรม สวนสาธารณะ ปาไมรมเมอง สนามกฬา ทลมซงปราศจากการพฒนา (Swamp) และทวาง (Vacant Land) บางครงเรยกพนทสเขยววา พนทรวสเขยว (Green belt) นอกจากน องคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต (Food and Agriculture Organization: FAO) ใหความหมายวา พนทสเขยวเปนเสมอนปอดททาหนาทลดมลพษจากยานพาหนะและโรงงานอตสาหกรรม ปรากฏใหเหนตามทตาง ๆ ในบรเวณเมองสาคญ ๆ (ศวรกษ ตณฑโอภาศ, 2551) ในความหมายเชงผงเมอง หมายถง พนทซงมการกาหนดเขตการใชทดน (Zoning) โดยผานทางกฎหมายเพออนรกษพนทเกษตรกรรมบนพนทดนทมคณภาพดนและสภาพดนฟาอากาศเหมาะสมอยางยงสาหรบการเพาะปลกพนทนมการควบคมการปลกสรางอาคารและการใช ๆ กฎหมายเชนนอาจเรยกวา รวสเขยว (Green Belt) ไดเชนกน (วรากร นอยพนธ, 2550) สรปจะเหนไดวา ความหมายของสเขยวม 2 ลกษณะ คอ 1) ความหมายโดยกวาง และ 2) ความหมายในเชงผงเมอง ซงในการศกษาครงนเนนทความหมายพนทวางทปกคลมไปดวยตนไมและพชพรรณ พนทเกษตรกรรม พนทวางอน ๆ นอกเหนอจากพนททมสงปลกสรางของเมอง แบงเปนพนทเกษตรกรรม พนทสเขยวประเภทสวนสาธารณะ พนทสเขยวรมเสนทางสญจรพนทวาง พนทรกลาง

7

2.1.2 ประเภทของพนทสเขยว สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2547) จาแนกประเภทพนทสเขยวออกเปน 4 ประเภท ดงน 2.1.2.1 พนทสเขยวเพอความเจรญตาเจรญใจ (Amenity Green Space) ไดแก พนททงหลายทกาหนดเพอความเจรญตาเจรญใจเปนหลก ทงทางดานความงามทางทศนภาพและและความเพลดเพลนทไดเขาถงพนทและเพอนนทนาการ ประกอบดวยผนดนทเปนของสาธารณะเปนหลก แตยงรวมถงผนดนทเปนเอกชน เชน สวนในบาน ซงมสวนเสรมอยางมากตอความเปนพนทสเขยวของเมอง ประเภทยอยของพนทเพอความเจรญตาเจรญใจ มดงน 1) สวนสาธารณะและสวนอนๆ (Park and Gardens) พนทสเขยวทกาหนดเจาะจง เพอใหสาธารณชนเขาถงและพกผอนหยอนใจ โดยรวมความหลากหลายทางภมทศนและองคประกอบทางพชสวน (บางครงรวมถง ถนอาศยกงธรรมชาตของระบบนเวศ) และสงอานวยความสะดวกสาหรบประชาชน (รวมทงอาคาร) และบางกรณอาจรวมถงดานกฬาและพนทเลนหากมขนาดเลกอาจรวมสวนชมชน 2) พนทนนทนาการทวไป (Informal Recreation Areas) พนทสเขยวทเปดใหประชาชนเขาถงและพกผอนหยอนในได แตจดสงอานวยความสะดวกไดเตมรปแบบ มกประกอบดวยพนทสนามหญาเพอนนทนาการทวไปเปนหลก แตอาจมตนไม พนทเลน ทางเดน และอาจมหองนา ทจอดรถบาง 3) พนทสนามกฬากลางแจง (Outdoor Sport Area) พนทสเขยวกาหนดสาหรบเลนกฬา รวมถงสนามกฬาประเภทตาง ๆ สนามกอลฟ และกจกรรมกลางแจงอน ๆ มกอยในสวนสาธารณะ แตอาจแยกออกไปกได โดยเฉพาะกรณสนามกอลฟ 4) พนทเลน (Play Area) พนทสเขยวกาหนดโดยเฉพาะสาหรบเดกเลนมการจดบรการอปกรณและสงอานวยความสะดวกหลายระดบ อาจแยกหรอมกจะรวมอยในสวนสาธารณะ หรอพนทนนทนาการทวไป หรอพนทกฬากลางแจง 5) พนทสเขยวไมเดนชด (Incidental Green Space) พนทสเขยวทแมวาจะเปนของสาธารณะการบรหารจดการและการเขาถงสาหรบประชาชนใชพกผอนหยอนใจ แตไมมหนาทใชสอยเพอนนทนาการชดเจนไมมคณคาเปนถนอาศยทางนเวศเพยงพอมกทาหนาทเปน “เบองหลงของภมทศน” แตคราทางภมทศนอาจมนอยเพราะออกแบบไมได หมายรวมถงพ นทสเขยวท “เหลอเศษ” ภายในบรเวณหมบานจดสรรหรอการพฒนารปแบบอน ๆ

8

6) สวนในบาน (Domestic Gardens) พนทสเขยวภายในบรเวณทพกอาศยสวนบคคล ซงโดยทวไปไมเปดใหสาธารณชนเขาถง แตมกมสวนเสรมอยางสาคญตอความเปนพนทสเขยวของสภาพเมอง 2.1.2.2 พนทสเขยวเพอประโยชนใชสอย (Functional Green Space) ไดแก พนทสเขยว ซงมหนาทใชสอยหลกนอกเหนอจากความเจรญตาเจรญในและนนทนาการ แมวาบางพนทอาจเปดใหประชาชนเขาถงและใชทางการศกษาและสถาบน การเขาถงอาจเกยวเนองกบหนาทหลก เชน หลมฝกศพ บรเวณวด หรออาจเปนบรเวณทางสาธารณะ หรอบรเวณทมขอตกลงรวมกนเชนพนทสวนของโรงเรยนทเปดใหสาธารณชนเขาไปใชได มดงน 1) พนทฟารม (Farmland) พนทสเขยวภายใตการจดการทางการเกษตร รวมถงฟารม ซงมหนาทใชสอยดานนนทนาการและการศกษาดวย เชน ฟารมเมอง (City Farm) 2) แปลงปลกพชสาธารณะ (Allotments) พนทสเขยวสาหรบสาธารณะชนทเปนสมาชกสามารถใชปลกผกหรอผลไมเพอใชประโยชนได 3) สสาน (Burial Grounds) การใชทดนเปนสสาน หมายถง หลมฝงศพและพนทของวด 4) พนทสเขยวของโรงเรยน (School Grounds) พนทสเขยวในบรเวณโรงเรยนรวมถงสนามกฬา บรเวณสนามกฬากลางแจงอน ๆ พนทเลน สวน พนทธรรมชาต ฟารมโรงเรยน และพนทเพาะปลกรวมทงพนทสเขยวทไมเดนชด 5) พนทสเขยวสถาบนอน ๆ พนทสเขยวในบรเวณสถาบนตาง ๆ เชน มหาวทยาลยและวทยาลย โรงพยาบาล และสถานเลยงเดก พนททเกยวเนองกบยานพาณชยกรรมและอตสาหกรรม รวมทงสวน สนามกฬา บรเวณกฬากลางแจงอน ๆ พนทเลน พนทถนอาศยนเวศกงธรรมชาต และพนทสเขยวทไมเดนชด 2.1.2.3 พนทสเขยวกงธรรมชาต (Semi-Natural Green Space) ไดแก พนทสเขยวทเปนถนทอยอาศยนเวศกงธรรมชาต พนทนอาจครอบคลมพนทชนบททมอยกอนทพนทเมองจะขยายไปถงในทางกลบกน อาจเปนพนทเกดจากกระบวนการธรรมชาตทเกดระบบนเวศใหมบนพนททถกทอดทงหรอพนททถกรบกวน หรอเกดจากการรเรมใหม ๆ เชน ปาในเมอง การฟนฟทดนเสอมโทรม ระบบนเวศดงกลาวลวนมสวนเสรมสรางอยางสาคญยงตอภมทศนเมอง แตอาจจะเชาถงเพอการพกผอนหยอนในสาธารณะไดหรอไมกตาม ในบางกรณ อาจมการเขาถงไดอยางไมเปนทางการ แตยงคงมความสาคญตอประชาชนทองถนอยางยง 1) พนทชมนา (Wetland) พนทสเขยวเปนถนอาศยระบบนเวศชมนาเปนหลกรวมถงสวนทเปนนา ลานาทไหล หวย หนอง พนทแฉะ และพนทชมนาทมพชพรรณขนอย

9

2) พนทปา (Woodland) ปาในเมองทกรปแบบ รวมถงปาผลดใบ ทงปากงธรรมชาตดงเดมและทเกดขนใหม ปาผสม และปาสน รวมถงแปลงปลกปาและแนวทวไม (Shelterbelts) ปาทปลกใหม 3) พนทพมไม (Moor and Heath) พนททมไมพมเลกชนด (Moorland and Heathland) ขนปกคลมเปนสวนใหญ รวมทงหญาและพมไมตางๆ ในบรเวณพนทเมอง 4) ทงหญา (Grassland) ทงหญาทไมไดปรบปรงเพอการเกษตรและไมเปนสวนหนงของพนทสเขยวเพอความเจรญตาเจรญใจ หมายรวมถงทงหญาประเภทตาง ๆ และทงหญาทไมไดปรบปรงพนท และพนทเสอมโทรมทฟนฟใหมพชพรรณขนปกคลมแตไมเปนสวนหนงของพนทสเขยวเพอนนทนาการตามรปแบบ 5) พนททถกรบกวน (Disturbed Ground) ผนดนทถกรบกวนโดยการพฒนากอนหนาหรอการใชทดนทถกทอดทงไป พนทรกรางแตมพชพรรณเขายดครองตามกระบวนการธรรมชาต 2.1.2.4 พนทสเขยวทเปนรวยาว (Linear Green Space) ไดแก พนทสเขยวทปรากฏควบคกนไปกบสงทเปนแนวรวยาว โดยเฉพาะแนวเสนทางขนสง เชน ถนน รถไฟ ลาคลอง รวมถงแมนาลาธาร พนทสเขยวประเภทนมลกษณะเดนชดทเปนรวยาว และมกมบทบาทสาคญทางยทธศาสตรการกาหนดพนทสเขยว เชน เปนแนวเชอมโยงสเขยว (Green Links) และทางฉนวนสเขยว (Green Corridors) จงมการแยกประเภท ดงน 1) ฝงแมนาและฝงคลอง (River and Canal Banks) พนทสเขยวทเรยบไปตามแนวขอบของแมนาหรอลาคลอง และทาใหเกดแนวทางฉนวนรมแมนาลาคลอง 2) ทางฉนวนขนสง (Transport Corridors) พนทสเขยวทมกมควบคไปกบเสนทางขนสง รวมถง ถนอาศยนเวศทหลากหลายขางทางรถไฟซงปกตไมคอยมการเขาไปใชแตกลบมบทบาทสาคญทเปนระบบโรงขายทโลง พนทสเขยวตามถนน และพนทขนาดใหญทปกคลมดวยหญา ไมพม ไมยนตน และปาทพบเหนตามขางถนนหลกหรอทางหลวง รวมทงพนทสเขยวตามแนวทางจกรยานและทางเทา 3) สงทเปนรวยาวอน ๆ (Other Linear Features) ไดแก พนทสเขยวทเปนรวยาวตามแนวหนาผาหรอพนทธรรมชาตอน ๆ

ตารางท 2.1 การจาแนกประเภทของพนทสเขยว

ประเภทหลกของพนทสเขยว

พนทสเขยวในเมองทงหมด

พนทสเขยว เพอความเจรญตาเจรญใจ

พนทสเขยวนนทนาการ - สวนสาธารณะและสวนรปแบบอนๆ /พนทกฬากลางแจงและพนทเลน พนทสเขยวไมเดนชด - พนทสเขยวการเคหะ/พนทไมเดนชดอนๆ พนทสเขยวสวนบคคล - สวนในบาน

พนทสเขยว เพอประโยชนใชสอย

พนทสเขยวเพอการผลต - ฟารมกระจดกระจาย/ฟารมเมอง/แปลงปลกพชสาธารณะ สสาน - หลมฝงศพ/พนทฝงศพของวด พนทสถาบน - พนทสเขยวของโรงเรยน ฟารมของโรงเรยนและแปลงปลกพช/พนทสเขยวสถาบน

พนทสเขยวกงธรรมชาต พนทชมนา - พนนา/นาไหล/หวย หนอง ปา - ปาผลดใบ/ปาสน/ปาผสม ถนอาศยอน ๆ - พนทพมไม/ทงหญา/พนทถกรบกวน

พนทสเขยวทเปนรวยาว - ฝงแมนา ฝงคลอง/ทางฉนวนขนสง ถนน ทางรถไฟทางจกรยานและทางเดน

แหลงทมา: สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2547

10

11

2.1.3 วตถประสงคของการกาหนดพนทสเขยว การกาหนดพนทสเขยวมวตถประสงค (ภาสมา สทธพงษ, 2536) ดงน 2.1.3.1 ตรวจสอบความเจรญเตบโตของพนทกอสรางอาคารในอนาคต 2.1.3.2 ปองกนเมองใกลเคยงจากการเชอมตอเขาดวยกน 2.1.3.3 ปองกนลกษณะพเศษของเมอง การใชประโยชนทดนประเภทพนทสเขยวเกษตรกรรมและทโลงวางในเขตชานเมองมความสาคญและจาเปนตอการพฒนาเมอง ดงเชน กรณของเมองกรงเทพมหานครนน (กรงเทพมหานคร, 2542) ไดกาหนดวตถประสงคของพนทสเขยวไว ดงน 2.1.3.4 เพอใหมสภาพแวดลอมเมองทนาสนใจและมความเปนเอกลกษณ 2.1.3.5 เพอเปนพนทเกษตรใกลเมองทมลกษณะพเศษ ประกอบดวย พชหลายชนด เชน สวนไมดอก สวนผลไม และบอเลยงปลา ซงผลผลตดานการเกษตรเหลานสามารถปรบตวไดตามความตองการของตลาดในเมองไดอยางรวดเรว 2.1.3.6 เพอควบคมการกระจายตวของการพฒนาเมองและการเตรยมการใหมการพฒนาพนทไดอยางเหมาะสม ไมสรางผลกระทบตอพนททาการเกษตร โดยการใชมาตรการทางผงเมองควบคมการพฒนาใหเหมาะสม ไมวาจะเปนการกอสรางควบคมอาคารและการจดสรรทดน 2.1.3.7 เพอเปนขอบเขตระหวางเมองใหญกบพนทเมองในเขตปรมณฑล 2.1.3.8 เพอชวยลดเสยงรบกวนและมลพษจากยวดยานพาหนะตาง ๆ ไมใหรบกวนยานทอยอาศย โดยกาหนดพนทสเขยวทมลกษณะรวยาวตามแนวทางหลวงทสาคญ 2.1.3.9 แนวโนมในอนาคตของพนทยงคงเปนพนทเกษตรกรรม เนองจากมปจจยเออตอการพฒนาดานการเกษตร ไดแก 1) ปจจยทางภมศาสตร ไดแก สมรรถนะดนหรอคณภาพดนทเหมาะสมตอการปลกพชสวนและนาขาว จงเปนแหลงผลตอาหารประเภทผก ผลไม และขาวใหแกคนกรงเทพ นอกจากน สภาพพนททเปนพนทรบนาเปนทลม มนาทวมขง มระบบคคลองและบงรบนาทเออตอการเพาะปลก 2) ปจจยดานสงคม ไดแก ดานกรรมสทธทดนและการถอครองทดนมลกษณะเปนทดนเกษตรแปลงใหญ และเปนพนทขาดแคลนบรการทางดานสาธารณปโภค และสาธารณปการพนทยงไมมการพฒนา การเขาถงเปนไปไดยากและการถอครองทดนยงเปนของเกษตรกร 3) ปจจยดานสภาพแวดลอม ไดแก สภาพปจจบนของพนททยงมความอดมสมบรณเหมาะแกการเกษตรกรรม และมมาตรการดานผงเมองควบคมการพฒนาในพนทชวยไมให

12

เกดการเปลยนแปลงระบบนเวศนในพนทเกษตรชานเมอง เชน กาหนดใหเปนพนทรบนาในฤดนาหลาก เนองจากเปนทราบลม ประกอบดวย คคลอง หนองบงเปนจานวนมาก จงไมกอใหเกดผลกระทบมากตอทดนประเภทน กรมโยธาธการและผงเมอง (2544) ระบวตถประสงคการใชทดนประเภทชนบทและเกษตรกรรมในผงเมองรวมวา มดงน 2.1.3.10 เพอเปนพนทฉนวน (Buffer Zone) ของชมชนเมองตามแนวคด “ปาลอมเมอง” หรอ“ไร-นา ลอมเมอง” หรอ “เมองในชนบท” 2.1.3.11 เพอเปนพนทชนบท ประกอบดวย สวนปาไม ไรนา อากาศบรสทธ เปรยบเหมอนพนทฟอกอากาศใหบรสทธของเมอง ในสภาพปจจบน วตถประสงคดงกลาวยงไมประสบความสาเรจเทาทควร เนองจากไมสามารถทจะควบคมพนทดงกลาวใหคงสภาพชนบทและประกอบอาชพเกษตรกรรมได นอกจากรฐจะตองออกมาตรการพเศษควบคมหรอเวนคน หรอซอทดนเปนของรฐ

2.2 การเปลยนแปลงการใชทดน การใชทดนเปนกจกรรมทนาทดนมาใชประโยชนในดานการผลต เพอใหตอบสนองตอความตองการของมนษยในเรองของปจจยพนฐาน ซงมสาเหตสาคญ ดงน 2.2.1 การขยายตวของภาคอตสาหกรรม เกดจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนจากการเกษตรสพนทอตสาหกรรม ดวยเหตผลดานเปาหมายทางเศรษฐกจเพยงอยางเดยวทเปนปจจยชนาในการใชพนทเกษตรกรรมอยางขาดสมดล 2.2.2 การขยายตวของภาคธรกจ ธรกจบรการทนาสสงคมบรโภคนยม เปนปจจยเรงการเปลยนแปลงสภาพพนททสาคญปจจยหนง จากการตนตวทางดานการลงทน สรางงานการใหบรการ ทาใหเกดการเปลยนการใชประโยชนทดน เศรษฐกจในชมชนเองขยบตวมากขน การใชทรพยากรเพมขน 2.2.3 การพฒนาโครงสรางพนฐานดานการคมนาคม การสรางถนนหนทางตาง ๆ ซงเกดจากความตองการขยายเสนทางการเดนทางจากจดเรมตนสพนทปลายทาง มกตดผานพนทธรรมชาต โดยพจารณาถงระยะทางและศกยภาพในการรองรบปรมาณการเคลอนตวเปนสาคญ ขาดการพจารณาถงคณคาของพนททควรจะตองอนรกษไวเพอประโยชนดานการเกษตรกรรมในระยะยาวของเมอง ทาใหพนทโดยรอบมการเปลยนแปลงสภาพไป โดยมแนวถนนเปนพนทเหนยวนาใหเกดกจกรรมทางธรกจในพนทโดยอตโนมต

13

2.2.4 การปลอยพนทรกรางวางเปลา พนททงของภาครฐและภาคเอกชนทปลอยรกรางมไดประโยชน ทงทอยตดแนวทางสาธารณะและอยในพนทภายใน เปนพนททไมกอใหเกดประโยชน และทางตรงกนขามเปนพนททมศกยภาพในการนามาปลกสรางปาในเมอง เพอเปนแหลงผลตอากาศบรสทธไวกรองมลภาวะในเมอง ซงเปนพนทรอการพฒนาหรอลงทนในชวงทเศรษฐกจเอออานวย จากสาเหตดงกลาว การเปลยนแปลงการใชทดนของกรงเทพมหานครไดกอใหเกดการสญเสยพนทสเขยวมากขน จากการศกษาสภาพพนทและการใชประโยชนทดนบรเวณกรงเทพมหานครและเขตปรมณฑลดวยภาพถายดาวเทยม พบวา กรงเทพมหานครมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว ทาใหมการเปลยนแปลงการใชทดนตลอดเวลา (ศรไชย แสนด, 2525) ดงนน ในการศกษาถงสภาพการใชทดนปจจบนของพนทเพอใชเปนขอมลพนฐานในดานการวางแผนการใชทดน การพฒนาเมอง จงควรตองทราบสภาพการใชทดนปจจบนทสดของพนท โดยการใชภาพถายดาวเทยมเปนขอมลในการศกษาวจยทมประสทธภาพ การแทนทของการใชประโยชนทดนชนดใดชนดหนงแทนการใชประโยชนทดนชนดเดม สามารถศกษาไดจากการนาขอมลของการใชประโยชนทดนหลายชวงเวลามาเปรยบเทยบกนเพอตรวจสอบการเปลยนแปลงระหวางสองระยะเวลา ทงนความแตกตางระหวางขอมลของสองระยะเวลาจะขนอยกบสงตาง ๆ ดงน 2.2.1 การเปลยนแปลงทชดเจน เชน การขยายตวของเมอง แหลงชมชน เปนตน 2.2.2 การเปลยนแปลงอยางเดนชดของสงปกคลมดน หรอการใชประโยชนทดน เชน การเปลยนแปลงจากพนทปาไมเปนพนทวางเปลา เนองมาจากการตดไมทาลายปา 2.2.3 การเปลยนแปลงตามฤดกาลของพช ถงแมวาพนทการใชประโยชนทดนจะไมมการเปลยนแปลง เชน การผลดใบของพชในฤดรอน 2.2.4 การเปลยนแปลงของภมอากาศหรอชนบรรยากาศ เชน ฤดหนาวของประเทศในเขตหนาวพนททไมมหมะเปลยนแปลงเปนพนททมหมะปกคลม หรอจากสภาพทองฟาโปรงไปสสภาพอากาศทมเมฆหมอกปกคลม 2.2.5 การเปลยนแปลงของเงาเมฆ เนองมาจากความแตกตางของมมแสงอาทตย 2.2.6 การเปลยนแปลงอน ๆ เนองมาจากการสะทอนของสภาพพนผวนน ๆ เชน อณหภมผวหนาทะเล คณภาพนา ตะกอนแขวนลอย และความชนในดน เปนตน

14

2.3 ประโยชนของพนทสเขยว

ประโยชนของพนทสเขยวโดย สรเชษฐ เชษฐมาส และคณะ (2537) มดงน 2.3.1 ดานคณภาพสงแวดลอม 2.3.1.1 เปนพนทสรางอากาศบรสทธเปรยบเสมอนปอดใหประชากร โดยตนไมจะดดซบกาซคารบอนไดออกไซดทเราหายใจออกมา และจากโรงงานอตสาหกรรม และเครองจกรกลตาง ๆ แลวปลดปลอยกาซออกซเจนออกมา 2.3.1.2 ชวยกรองหรอดดซบฝ นละออง โดยเฉพาะตามถนนตางๆ

2.3.1.3 ชวยลดภาวะของเสยง 2.3.1.4 ปรบสภาพภมอากาศใหดยงขน ลม ฟา อากาศ ทมผลตอชวตประจาวนมากทสด คอ รงสจากดวงอาทตย อณหภมของบรรยากาศ ลม และความชน ตนไม ในเมองชวยปรบสภาพภมอากาศ จลภาคเหลานใหเหมาะสมตอการดารงชพ ไมรอนอบอาวหรอหนาวเยนจนเกนไป 2.3.1.5 แนวถนนทมตนไมจะใหสสนตางๆสวยสดงดงามใหความรวมมอแกผเดนถนน ลดความรอนและแสงสะทอนจากพนถนน 2.3.1.6 แถบสเขยว ทาหนาทเปนพนทสาหรบรบนาหลากกอนระบายลงสเขตเมองอนเปนการปองกนนาทวม 2.3.2 ดานผงเมอง 2.3.2.1 เปนแนวกนมใหเมองมการขยายตวไปอยางไมมขอบเขตจากด 2.3.2.2 เปนพนทสกดการขยายเมองออกสชนบท หรอพนทเกษตรกรรม อนสมบรณ 2.3.2.3 ปองกนมใหเกดชมชน และอาคารเพมขนเปนอปสรรคตอการระบายนา 2.3.2.4 ใชเปนพนทเพอเกดการพกผอนหยอนใจไดตลอดฤดกาล รวมทงปองกนการเพมความแออดดวย 2.3.3 ดานวศวกรรมสงแวดลอม บทบาทของตนไมในเมองในแงของวศวกรรมสงแวดลอมนนมมากมายหลายประการ อาท ตนไมชวยควบคมการพงทลายของดน ชวยลดมลภาวะทางอากาศ นา และเสยง ลดการสะทอนของรงส และแสงไฟจากรถทแลนสวนทางมา รวมทงสามารถใชตนไมทปลกสองขางทางบอกทศทางการจราจรไดดวย

15

2.3.4 ดานสถาปตยกรรม ในแงสถาปตยกรรม ตนไมปลกตามถนนหนทางหรอบรเวณอาคารสถานทตางๆ สามารถทาหนาทเปนฉากกาบงทศนยภาพทไมตองการใหบคคลอนเหน อนกอใหเกดความรสกเปนตวอาคารหรอขอบถนนใหกลมกลนกบสภาพแวดลอมอนๆ 2.3.5 ดานสนทรยภาพ รปทรง สสน และโครงสรางของตนไม หากเลอกสรรใหเหมาะสมกจะกอใหเกดความสวยงาม กลมกลน เหมาะแกการพกผอนหยอนใจ นอกจากนการมปาไมหรอตนไมอยในเมอง อนหมายถง การสรางสภาพแวดลอมใหเหมาะตอการอยอาศยและขยายพนธของนก ผเสอและสตวปาบางชนด อนกอใหเกดการเคลอนไหวในเชงนนทนาการอกดวย 2.3.6 ดานคณภาพชวต 2.3.6.1 ทาใหสขภาพจตดขน คลายความเครยดเมอไดพบกบธรรมชาตทสดชน 2.3.6.2 ทาใหสขภาพแขงแรง ไดออกกาลงกายสมาเสมอมอากาศบรสทธ 2.3.6.3 ไดเรยนรความเปนไปตามธรรมชาตเชน เสยง ตนไม และแมลง เปนตน 2.3.6.4 ทาใหเกดความคดสรางสรรค

2.4 ความรพนฐานเทคโนโลยภมสารสนเทศ การศกษาวจยครงนมงเนนในการประยกตใชเทคโนโลยภมสารสนเทศหรอ Geo-informatics ประกอบดวย ระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) การสารวจระยะไกล (Remote Sensing: RS) และการบอกตาแหนงพกดทางภมศาสตร (Global Positioning System: GPS) ซงนามาใชในการศกษาวจยครงน 2.4.1 เทคโนโลยภมสารสนเทศ ภมสารสนเทศศาสตร (Geoinformatics) คอ ศาสตรสารสนเทศทเนนการบรณาการเทคโนโลยทางดานการสารวจ การทาแผนท และการวเคราะหขอมลเชงพนทเขาดวยกน เพอศกษาเกยวกบพนทบนโลก ประกอบดวย ระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) การรบรจากระยะไกล (RS) และระบบกาหนดตาแหนงบนพนโลก (GPS) เทคโนโลยทงสามประเภทนสามารถทางานเปนอสระตอกน หรอสามารถนามาเชอมโยงรวมกน ทาใหประสทธภาพเพมมากขน สามารถนามาใช

16

ประโยชนไดหลายดาน เชน กจการทหาร การจดการทรพยากรธรรมชาต การจดการภยพบตตาง ๆ การวางผงเมองและชมชน หรอแมแตในเชงธรกจกไดมการนาเทคโนโลยภมสารสนเทศศาสตรมาประยกตใชและประกอบการวางแผนการตดสนใจในเรองตาง ๆ ไดอยางถกตอง รวดเรว และมประสทธภาพ (สานกสงเสรมและพฒนาสารสนเทศภมศาสตร สานกงานปลดกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร, 2556)

2.4.2 ระบบสารสนเทศภมศาสตร ระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) มความหมายท

แตกตางกนออกไป ซงความหมายของระบบสารสนเทศภมศาสตร คอ ระบบสาหรบการนาเขา การจดเกบ การ

เปลยนแปลง การวเคราะห และการแสดงผลขอมลทางภมศาสตร หรอขอมลเชงพนท (Spatial data) (ณชนนทน บญญาทรพย, 2554 อางถงใน สวทย, 2538) โดยขอมลจาพวกนอยในรปของจด (Point) เสน (Line) และพนทรปปด (Polygon) ควบคกบขอมลเชงบรรยายจดเกบ และทาการวเคราะหขอมลอยางเปนขนตอน สามารถสบคนขอมลทตองการไดอยางรวดเรว ดงนน อาจกลาวไดวา ระบบสารสนเทศภมศาสตรนนเปนระบบชวยในการตดสนในการปฏบตงาน

Konecny (2003) ไดใหความหมายวา GIS คอ ระบบคอมพวเตอรทใชสาหรบนาเขาขอมลการเตรยมขอมล การจดเกบขอมล และแสดงผลของขอมลเชงพนท

สามารถสรปไดวา ระบบสารสนเทศภมศาสตร เปนเครองมอทใชระบบคอมพวเตอรในการนาเขา รวบรวม จดเกบ และวเคราะห แลวนาเสนอออกมาในรปของขอมลเชงพนททสามารถอางโดยตาแหนงภมศาสตรและขอมลบรรยายทแสดงรายละเอยด เพอชวยในการนาไปใชตดสนใจในการปฏบตงานดานตาง ๆ ไดอยางถกตองและสามารถปรบปรงขอมลใหมความเปนปจจบนได เพอใหบรรลวตถประสงคทไดกาหนดไว

2.4.2.1 องคประกอบของ GIS องคประกอบของระบบสารสนเทศภมศาสตร สามารถแบงออกไดเปน 4 ระบบ

(จารณ ดเลศ, 2543) ดงน 1) ขอมล (Data) อนประกอบดวย (1) ขอมลทแสดงพนท ซงแสดงตาแหนงทตงทางภมศาสตรของลกษณะหรอรปลกษณของพนท โดยแบงออกเปน ขอมลแสดงทศทาง และขอมลแสดงเปนตารางกรด (2) ขอมลอธบายพนทความสมพนธกบขอมลเชงพนท โดยจะเปนสวนบรรยายรายละเอยดของขอมลตาง ๆ ทเปนองคประกอบทอยในขอมลเชงพนทนน ๆ

17

2) เครองคอมพวเตอรและอปกรณตาง ๆ ซงรวมเรยกกนวา ระบบฮารดแวร (Hardware) โดยจะประกอบไปดวย เครองคอมพวเตอร อปกรณการนาเขาขอมล อปกรณอาน ขอมล อปกรณเกบรกษาขอมล และอปกรณแสดงผลขอมล ซงอปกรณแตละชนดจะมหนาทและคณภาพทแตกตางกนไปตามแตชนดและราคา 3) โปรแกรม หรอ ซอฟแวร (Software) ซงกคอ โปรแกรมทใชในการจดการระบบและสงงานตาง ๆ เพอใหระบบฮารดแวรทางาน หรอสามารถใชขอมลทจดเกบไวในระบบฐานขอมลใหทางานตามวตถประสงค 4) บคลากร ประกอบดวย ผใชระบบ ซงเปนผทมความชานาญการดานระบบสารสนเทศภมศาสตร ซงโดยทวไปจะเปนผเลอกระบบฮารดแวรและซอฟแวร เพอใหตรงตามจดประสงค และตอบสนองความตองการของหนวยงาน และอกฝาย คอ ผใชขอมลสารสนเทศ ซงเปนนกวางแผนงาน หรอผมอานาจตดสนใจในการวางแผนเพอแกไขปญหาตาง ๆ ในกระบวนการการวเคราะหทาง GIS ตองการการวางโครงสรางการจดเกบขอมลของ GIS จะจดเกบขอมลเปนกลมของเลเยอร โดยทก ๆ เลเยอรจะเชอมโยงกนโดยคาพกดทางภมศาสตร โดยในแตละเลเยอรจะประกอบดวยขอมลทมลกษณะคลายคลงกน เชน เลเยอรถนน เลเยอรขอบเขตจงหวด ดวยรปแบบการจดเกบแบบงาย ๆ น แตเปนแนวทางทมประโยชนมากในการแกไขปญหาของพนทโลกจรง ดงภาพท 2.1

ภาพท 2.1 แสดงตวอยางเลเยอร 4 ชน แหลงทมา: นฏธดา ชยหงษ, 2553

18

จากตวอยางดานบนม 4 เลเยอรรวมกนอยในฐานขอมลของเมองหนงทก ๆ เลเยอรจะมขอมลตามขอบเขตของเมองเทานน แตในแตละเลเยอรจะนาเสนอขอมลทแตกตางกนออกไป

2.4.2.2 การทางานของระบบสารสนเทศภมศาสตร หลกในการทางานของระบบสารสนเทศภมศาสตร ม 3 ประการ (สลลา เอยม

อทธพล, 2554) 1) การนาเขาและแสดงผลขอมล

การนาเขาขอมล จะเกยวของกบการจาแนกและการรวบรวมขอมลตามวตถประสงคทตองการจากแหลงตาง ๆ แลวทาการแปลงขอมลโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร เขาสระบบคอมพวเตอร เชน ขอมลแผนท ภาพถายทางอากาศ ภาพถายดาวเทยม และขอมลจากเอกสาร งานวจย รายงานตางๆ เปนตน

การแสดงผลขอมล เปนการแสดงผลในรปของแผนท ตาราง ไดอะแกรม และอนๆ ซงเปนผลมาจากกระบวนการทางานของระบบสารสนเทศภมศาสตร โดยนาเสนอผานทางจอภาพ (Monitor) และการพมพออกมาเปนแผนทและเอกสารตาง ๆ ผานทางเครองพมพ 2) การจดเกบและการจดการขอมล (Data Storage and Management) เปนการออกแบบและการดาเนนการจดเกบและเรยกคนขอมลจากระบบฐานขอมลโดยจดการขอมลใหอยในรปแฟมขอมลทคอมพวเตอรสามารถอานได มการจดการโครงสรางขอมล และการเชอมโยงแฟมขอมลอยางมประสทธภาพ การจดเกบขอมลทางภมศาสตรม 2 วธ คอ (1) วธราสเตอร (Raster) เปนการแบงแผนทออกเปนตารางสจตรสขนาดเทาๆ กน ทเรยกวา เซลล หรอ กรด ตาแหนงของแตละเซลล จะกาหนดโดยตวเลขประจาสดมภและแถว คาทกาหนดใหแตละเซลลจะบงบอกถงคาของคณลกษณะทเซลลนนเปนตวแทน (2) วธเวกเตอร (Vector) ตาแหนงของสงตาง ๆ บนพนผวโลกจะถกกาหนดลงบนแผนทโดยใชระบบพกด X, Y ในลกษณะทเปน 2 มต ไดแก จด เสน และพนท โดยสงทอยบนพนผวโลก ซงเปนจด จะถกบนทกบนแผนทเปนคาพกด X, Y คหนง ถาสงทอยบนพนโลกเปนเสน จะถกบนทกบนแผนทเปนกลมของคาพกด X, Y ของเสนโคงทลากมาบรรจบเปนขอบเขตพนทนน ๆ 3) การจดการและวเคราะหขอมล (Data Manipulation and Analysis) เปนการจดทาขอมลใหอยในรปแบบทเหมาะสมกบการใชงานในขนตอนตอไป สวนการวเคราะหขอมลเปนการนาเอาขอมลมาประมวลผลเพอใหเกดผลลพธตาง ๆ ทงขอมลเชงพนทและขอมลเชงคณลกษณะ

19

2.4.3 ระบบกาหนดตาแหนงบนโลกหรอจพเอส (Global Positioning System) GPS ยอมาจาก Global Positioning System ซงกคอ ระบบการบอกพกดดวยดาวเทยมมนทาใหเรารวาตอนนเราอยตรงตาแหนงไหนของโลก รอบ ๆ โลกเราจะมดาวเทยม GPS อย 24 ดวง คอยสงสญญาณมาบอกเครองรบและเครองรบจะเอาสญญาณนนและมาคานวณวาเราอยตาแหนงไหนในโลก ปจจบนดาวเทยม GPS มอยทงหมด 29 ดวง แตอก 5 ดวงจะเปนดาวเทยมสารอง เพอเตรยมใชทดแทนดาวเทยมทกาลงจะหมดอาย โดยเครองรบจะตองไดรบสญญาณ GPS จากดาวเทยม GPS อยางตาสามดวงจงจะบอกตาแหนงได และถาเปนสดวงจะสามารถบอกความสงจากระดบนาทะเลไดดวย 2.4.3.1 การทางานของ GPS ถายงรบสญญาณจากดาวเทยมมากดวงความแมนยากจะเพมมากขนดวย แตความแมนยากจะอยกบตาแหนงดาวเทยม GPS ทเราไดรบอกตางหาก ดาวเทยม GPS จะวงรอบโลกสองครงตอวนในวงโคจรทเทยงตรงมากและสงสญญาณขอมลไปยงโลก เครองรบ GPS นาขอมลน และใชเครอขายสามเหลยมในการคานวณตาแหนงทแนนอนของผใช โดยพนฐานแลวเครองรบ GPS เปรยบเทยบเวลาทสญญาณไดถกสงจากดาวเทยมกบเวลาทมนไดรบสญญาณ

ความแตกตางของเวลาบอกใหเครองรบสญญาณ GPS ทราบวาดาวเทยมอยหางออกไปเทาไร ณ เวลาปจจบน หากมการวดระยะทางจากดาวเทยมเพมดวงมากขน เครองรบสญญาณสามารถหาตาแหนงของผรบ และแสดงมนบนแผนทอเลกทรอนคของเครองได

2.4.4 การสารวจระยะไกล (Remote Sensing) การสารวจขอมลระยะไกล (Remote Sensing) หมายถง วทยาศาสตร และศลปะของการ

ไดมาซงขอมลเกยวกบวตถ พนทหรอปรากฏการณจากเครองมอบนทกขอมลโดยปราศจากการเขาไปสมผสวตถเปาหมาย ทงนอาศยคณสมบตของคลนแมเหลกไฟฟาเปนสอในการไดมาของขอมลใน 3 ลกษณะ คอ ชวงคลน (Spectral) รปทรงสณฐานของวตถบนพนผวโลก (Spatial) และ การเปลยนแปลงตามชวงเวลา (Temporal) (สรชย รตนเสรมพงศ, 2536)

การรบร ระยะไกล (Remote Sensing) เปนการประยกต ใช เทคโนโลยเพอใหได มาซงขอมลทเกยวกบวตถ (Object) พนทหรอปรากฏการณ (Phenomena) ตาง ๆ บนพนผวโลกจากเครองมอบนทกขอมล โดยปราศจากการสมผสกบวตถนน ๆ ซงอาศยคณสมบตคลนการแผ หรอสะท อนของจากวตถแม เหลกไฟฟามาจากวตถ ซงเปนสอในการได มาของขอมล สาหรบยานพาหนะท ใช ในการบนทกขอมล ได แก ดาวเทยม ยานอวกาศ หรอเครองบน ซงจะมเครองรบสญญาณ และบนทกขอมลในรปของภาพถายดาวเทยม ภาพถายทางอากาศ ดงภาพท 2.2

20

การสารวจด วยวธน ใชเวลาในการแปลความหมายคอนข างนอย แต ไดขอบเขตการสารวจทเปนบรเวณกวางอกทงยงได ข อมลทมความแม นยา จงเหมาะสาหรบงานสนามท ไม สามารถเขาพนท ได ทงหมด เช น การสารวจการใช ประโยชน ทดน โครงสรางทางธรณวทยา เป นตน

ระบบการบนทกขอมลโดยเฉพาะข อมลภาพถ ายดาวเทยมมอย 2 ระบบ คอ

1) Passive Remote Sensing System เป นการบนทกคณสมบต คลนแมเหลกไฟฟ าจากการสะทอนหรอแผ ออกมาจากวตถโดยธรรมชาต เชน การสะทอนแสงดวงอาทตยของวตถ 2) Active Remote Sensing System เปนการบนทกคณสมบต คลนแม เหลกไฟฟาทถกสร างขนจากแหลงกาเนดในเครองมอวดเอง และสงลงมาทวตถ แลวสะทอนกลบมาท เครองวด เช น วธการบนทกขอมลดวยเรดาร

คลนแม เหลกไฟฟาทเปนพลงงานสะทอนกลบหรอแผ ออกมาจากวตถในธรรมชาตจะถกบนทกเปนคาตวเลข (Digital Number) ทแตกตางกนและอย ในชวงคลน (Band) ทตางกนดวย ดงภาพท 2.3 จากคณสมบตดงกลาว ภาพดาวเทยม Landsat 5, Landsat 8 และดาวเทยมสวนใหญจงถกพฒนาขนเพอบนทกข อมลในช วงคลนพลงงานสะท อน (Reflected Energy) โดยอาศยลกษณะการสะท อนพลงงานของวตถท ความยาวช วงคลนตาง ๆ กน (Spectral Reflectance Curve) ดงภาพท 2.4 และแตกตางกนตามชนดของวตถจงทาให สามารถแยกชนดของวตถได (สรชย รตนเสรมพงษ , 2536)

ภาพท 2.2 หลกการทางานของการรบรระยะไกล แหลงทมา : วระชาต วเวกวน และสรศกด บญลอ. 2551

21

ภาพท 2.3 แสดงชวงคลนแม เหลกไฟฟ าทเปนพลงงานสะท อนกลบหรอแผออกมาจากวตถใน ธรรมชาตซงถกบนทกอยในช วงคลน (Band) ทตางกน แหลงทมา: วระชาต วเวกวน และสรศกด บญลอ. 2551

ภาพท 2.4 กราฟแสดงลกษณะการสะท อนพลงงานของวตถ (Spectral Reflectance Curve) แหลงทมา : Lillesand, Kiefer and Chipman, 2004

22

2.4.4.3 คณลกษณะขอมลดาวเทยม ดาวเทยม Landsat เปนดาวเทยมสารวจทรพยากรของสหรฐอเมรกา โดยมหนวยงาน

รบผดชอบ 3 หนวยงาน คอ องคการบรหารการบน และอวกาศแหงชาตสหรฐอเมรกา (National Aeronautics and Space Administration: NASA) องคการบรหารสมทรศาสตรและบรรยากาศแหงชาตสหรฐอเมรกา (National Oceanic and Atmospheric Administration: NOAA) และกรมสารวจธรณแหงสหรฐอเมรกา (United States Geological Survey: USGS) สงขนสวงโคจรเมอวนท 15 เมษายน 2542 สงจากพนโลก 705 กโลเมตร

1) ดาวเทยม Landsat 5 Landsat 5 ใหบรการมาแลวเกอบ 29 ป จนไดรบการบนทกลงใน Guinness

Book of World Records วาเปนดาวเทยมสารวจทรพยากรทใหบรการทยาวนานทสด และโคจรสมพนธกบดวงอาทตยในแนวเหนอใตและโคจรซาบรเวณเดมทก 16 วน อปกรณบนทกขอมลระบบ TM (Thematic Mapper) มการบนทกขอมลใน 7 ชวงคลน โดยชวงคลนท 1-3 หรอแบนด 1-3 เหมาะสาหรบใชในการทาแผนทบรเวณชายฝง และจาแนกความแตกตางระหวางดนกบพชพรรณ แบนด 4 ใชหาปรมาณของมวล-ชวภาพ (Biomass) และจาแนกแหลงนา แบนด 5 ใหขอมลเกยวกบความชนของดน ความแตกตางระหวางดนกบหมะ แบนด 6 หาแหลงความรอน แบนด 7 ใชจาแนกชนดของหน และการทาแผนทแสดงบรเวณ Hydrothermal ซงประกอบดวย ระบบบนทกขอมลหลายชวงคลน (Multispectral) มรายละเอยดภาพ 30 เมตร ดงตารางท 2.2

ตารางท 2.2 อปกรณบนทกขอมลของดาวเทยม LANDSAT-5

ความยาวคลน (ไมโครเมตร) ประเภทขอมลทได

ระบบ Multspectral Scanner( MSS) รายละเอยดภาพ 80 เมตร แบนด 4 : 0.5 - 0.6 (นาเงนเขยว) แยกพชและสภาพความเขยว แบนด 5 : 0.6 - 0.7 (แดง) แยกชนดพช แบนด 6 : 0.7 - 0.8 (อนฟราเรดใกล) แยกพชและแหลงนา แบนด 7 : 0.8 - 1.1 (อนฟราเรดใกล) พช, ความชนในดน, เมฆ และหมะ

ระบบ Thematic Mapper (TM) รายละเอยดภาพ 30 เมตร แบนด 1 : 0.45 - 0.52 (นาเงน) ตรวจสอบลกษณะนาชายฝง, แยกพชและสภาพ

ความเขยว แบนด 2 : 0.52 - 0.60 (เขยว) แยกชนดพช

23

ตารางท 2.2 (ตอ)

ความยาวคลน (ไมโครเมตร) ประเภทขอมลทได

ระบบ Thematic Mapper (TM) รายละเอยดภาพ 30 เมตร แบนด 4 : 0.77 - 0.90 (อนฟราเรดใกล) ความแตกตางของนาและสวนทไมใชนา,

ปรมาณ มวลชวะ แบนด 3 : 0.60 - 0.69 (แดง) ความแตกตางของการดดกลนคลอโรฟลลในพช

พรรณตาง ๆ แบนด 5 : 1.55 - 1.75 (อนฟราเรดคลนสน) พช, ความชนในดน, แยกความแตกตางเมฆและ

หมะ แบนด 6 : 10.40 - 12.50 (อนฟราเรดความรอน) ความรอนผวหนา, ความชนของดน,

ความเครยดของพช แบนด 7 : 2.08 - 2.35 (อนฟราเรดสะทอน) แยกชนดหน

แหลงทมา: สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)

2) ดาวเทยม Landsat 8 ดาวเทยม Landsat 8 ขนสวงโคจร จากฐานปลอยจรวด Vandenberg Air

Force รฐแคลฟอรเนย เมอวนท 11 กมภาพนธ 2556 เรมปฏบตการวนท 30 พฤษภาคม 2556 ภายใตการบรหารจดการของ USGS โคจรสงเหนอพนโลก 705 กโลเมตร โดยจะสามารถใชขอมลจากดาวเทยมไดนานถง 40 ปยอนหลง มาชวยในดานสงแวดลอมอยางตอเนองตอไป โดยขอมลจากดาวเทยม Landsat 8 มลาดบของชวงคลน (Band) จะแตกตางจากดาวเทยม Landsat ดวงอน ๆ ดงตารางท 2.3 เชน แบนด 4:3:2 สาหรบดาวเทยม Landsat 7 และ Landsat 5 ซงพชพรรณจะปรากฏเปนสแดงหรอทเรยกวา ภาพ Color Infrared (CIR) แตสาหรบดาวเทยม Landsat 8 แลวตองใชแบนด 5:4:3 เพอใหไดภาพลกษณะเดยวกน โดยการผสมส (Band Combination: RGB) ของขอมลจากดาวเทยม Landsat 8 สาหรบงานดานตาง ๆ แสดงดงตารางท 2.4

24

ตารางท 2.3 อปกรณบนทกขอมลของดาวเทยม LANDSAT 8

Landsat 8 Operational Land Imager (OLI) and Thermal Infrared Sensor (TIRS)

Bands Wavelength

(micrometers) Resolution

(meters)

Band 1 – Coastal aerosol 0.43 – 0.45 30

Band 2 – Blue 0.45 – 0.51 30

Band 3 – Green 0.53 – 0.59 30

Band 4 – Red 0.64 – 0.67 30

Band 5 – Near Infrared (NIR) 0.85 – 0.88 30

Band 6 – SWIR 1 1.57 – 1.65 30

Band 7 – SWIR 2 2.11 – 2.29 30

Band 8 – Panchromatic 0.50 – 0.68 15

Band 9 – Cirrus 1.36 – 1.38 30

Band 10 – Thermal Infrared (TIRS) 1 10.60 – 11.19 100

Band 11 – Thermal Infrared (TIRS) 2 11.50 – 12.51 100

แหลงทมา: สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)

25

ตารางท 2.4 สรปการผสมส (Band Combination: RGB) ของขอมลจากดาวเทยม Landsat 8 สาหรบ งานดานตาง ๆ

Image Appearance Band Combination : RGB

Natural Color 4 3 2 False Color (Urban) 7 6 4 Color Infrared (Vegetation) 5 4 3 Agriculture 6 5 2 Atmospheric Penetration 7 6 5 Healthy Vegetation 5 6 2 Land/Water 5 6 4 Natural With Atmospheric Removal 7 5 3 Shortwave Infrared 7 5 4 Vegetation Analysis 6 5 4 แหลงทมา: สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)

2.4.4.2 การวเคราะหขอมลจากดาวเทยม

การวเคราะหขอมลจากดาวเทยม แบงได 2 วธ คอ การแปลภาพดวยสายตา (Visual Interpretation) และการวเคราะหภาพจากดาวเทยมดวยคอมพวเตอร (Image Processing and Classification) โดยใชองคประกอบหลกทสาคญ (Elements of Interpretation) (ศวรกษ ตณฑโอภาส, 2551) ประกอบดวย 1) การแปลภาพดวยสายตา การแปลภาพดวยสายตาตองอาศยความสามารถของผทาการแปล และถอวาเปนสงสาคญทสด หากมความรหรอคนเคยกบสภาพพนทนน ๆ ดวยแลว จะทาใหการแปลภาพมความถกตองและรวดเรว โดยทวไปการแปลภาพนนอาศยหลกการเดยวกน โดยเฉพาะองคประกอบของการแปลภาพ ซงสรปได ดงน (1) ความเขมของสและส (Tone/Color) ระดบความแตกตางของความเขมของสหนง ๆ ขนอยกบคาการสะทอนชวงคลน การทามมกบแสง ตลอดจนการเรยงตวของวตถ เชน ปาไมทบมคลอโรฟลล หรอความเขยวมากปรากฏสเขา ปาโปรงมสจาง นาลกปรากฏสดาหรอเขม นาตนหรอนาขนมสจาง เปนตน

26

(2) ขนาด (Size) ขนาดของวตถทปรากฏในภาพ ซงขนกบความละเอยดของภาพ หรอมาตราสวนของภาพ ทปรากฏในรปของความยาว กวางหรอพนท เชน ความแตกตางระหวางแมนาและคลอง พนทปาไมธรรมชาต และสวนปา เปนตน (3) รปราง (Shape) รปรางของวตถทเปนเฉพาะตวอาจสมาเสมอ (regular) หรอรปรางไมสมาเสมอ (irregular) เชน สนามบน พนทนาขาว ถนน แมนา คลองชลประทาน และเขอนเกบกกนา เปนตน (4) เนอภาพ (Texture) หรอความหยาบ/ละเอยดของผววตถ เปนผลมาจากความสมาเสมอของวตถทรวมกนอย หรอความตอเนองของคาการสะทอน เชน สวนยางพารามเนอภาพละเอยดเนองจากมขนาดความสงใกลเคยงกนซงแตกตางจากพชไรและสวนผสม เปนตน (5) รปแบบ (Pattern) ลกษณะการจดเรยงตวของวตถปรากฏเดนชดระหวางความแตกตางตามธรรมชาตและสงทมนษยสรางขน เชน ความแตกตางระหวางแมนา คลองกบคลองชลประทาน ความแตกตางระหวางบอ สระนากบเขอน เปนตน (6) ความสงและเงา (Height and Shadow) เงาของวตถมความสาคญในการพจารณาความสง และมมของดวงอาทตย เชน เงาบรเวณเขาหรอหนาผา เงาของเมฆ เปนตน (7) ทตง (Site) หรอตาแหนงของวตถทพบตามธรรมชาต เชน พนทปาชายเลนพบบรเวณชายฝงทะเลนาทวมถง (8) ความเกยวพน (Association) วตถบางอยางมความเกยวพนกบสงแวดลอมอนๆ เชน บรเวณทมตนไมเปนกลม ๆ มกเปนทตงของหมบาน ไรเลอนลอยอยในพนทปาไมบนเขา นากงอยบรเวณชายฝงรวมกบปาชายเลน เปนตน การแปลภาพเพอจาแนกวตถไดดและถกตองขนอยกบองคประกอบตางๆ ดงกลาว ขางตนอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางพรอม ๆ กนไป ตามความยากงายและมาตราสวนทแตกตางกนไป ซงอาจไมแนนอนเสมอไป รปราง ส ขนาด อาจใชเปนองคประกอบในการแปลภาพพนทหนงหรอลกษณะหนง สวนอกบรเวณหนงของพนทเดยวกนอาจจะใชองคประกอบอนกได ทงน การใชคอมพวเตอรจะเปนการนาเอาเฉพาะคาการสะทอน ซงในทนคอ คาความเขมมาใชเทานน

นอกจากองคประกอบทกลาวมาแลว ยงตองพจารณาคณลกษณะขอมลทไดรบจากภาพจากดาวเทยมอก 3 ลกษณะ คอ

27

(1) ลกษณะการสะทอนชวงคลนแมเหลกไฟฟาของวตถ (spectral characteristic) ซงสมพนธกบความยาวชวงคลนแสงในแตละแบนดโดยวตถตาง ๆ สะทอนแสงใน แตละชวงคลนไมเทากน ทาใหสของวตถในภาพแตละแบนดแตกตางกนในระดบสขาว-ดา และทาใหสแตกตางกนในภาพสผสมดวย (2) ลกษณะรปรางของวตถทปรากฏในภาพ (spatial characteristic) แตกตางมาตราสวน และความละเอยดภาพจากดาวเทยม ถาคนเคยกบลกษณะรปรางวตถกจะทาใหทราบถงลกษณะทจาลองในภาพจากดาวเทยม (3) ลกษณะการเปลยนแปลงของวตถตามชวงเวลา (temporal characteristic) ซงทาใหสถานะของวตถตาง ๆ มการเปลยนแปลง เชน การเปลยนแปลงตามชวงฤดกาล การเปลยนแปลงรายป เปนตน ลกษณะการเปลยนแปลงดงกลาว ทาใหมความแตกตางตาง ของระดบสในภาพขาวดา และภาพสผสม เราจงสามารถใชขอมลดาวเทยมทถายซาทเดมในชวงเวลาตางๆ มาตดตามการเปลยนแปลงได เชน สามารถตดตามการบกรกทาลายปา การเตบโตของพชตงแตพนทเพาะปลกจนถงการเกบเกยว เปนตน 2) การวเคราะหภาพจากดาวเทยมดวยคอมพวเตอร การวเคราะหภาพดวยคอมพวเตอร มหลกคลายการวเคราะหดวยสายตา คอ มการตรวจด (Detection) การบอกลกษณะหรอชนด (Identification) การวด (Measurement) และการแกปญหา (Problem Solving) หรออาจเรยกวา (Statistical Pattern Recognition) ขนตอนการวเคราะหภาพดวยคอมพวเตอร สรปไดดงน (1) การคดเลอกขอมลดาวเทยมในชวงวนเวลาทปราศจากเฆม และชวงฤดกาลทตองการจะศกษา เชน ฤดฝน ฤดแลง ซงในแตละฤดกาล การสะทอนแสงของสงปกคลมดนบนพนผวโลกกจะมลกษณะตางกนไป นอกจากนตองเลอกแบนดและจานวนแบนด โดยทคาความเขมของวตถในแตละแบนดจะไมเหมอนกน โดยเฉพาะอยางยงขอมล TM ซงม จานวน 7 แบนด ดงนน การเลอกใชแบนดและจานวนแบนดทเหมาะสมจะชวยใหการวเคราะหมความถกตอง และใชเวลาคอมพวเตอรไมมาก เชน การศกษาดานการใชทดนปกตจะใช 3 หรอ 4 เชน แบนด 2,3,4 หรอ แบนด 2,3,4 และ 5 สาหรบขอมล TM เปนตน (2) การแสดงภาพ เปนการเรยกขอมลจากเทป ซงอยในรปของตวเลขมาแสดงเปนภาพในปจจบนการแสดงภาพสามารถแสดงผลออกมาทางจอภาพ โดยการเปลยนคาตวเลขในแตละชวงมาเปนคาความเขมของแสดงเปนภาพขาว-ดาไดพรอมกน 3 แบนด และเมอใหความเขมของแสงเปนสตาง ๆ กน ในแตละแบนดแลวนามาซอนเขาดวยกนทาใหเกดภาพสผสมขน

28

(Color Composite) สาหรบภาพสทนยมใช คอ ภาพสผสมเทจ (False Color Composite) ซงพชพรรณจะมสแดง (3) การปรงแตงขอมลใหสมบรณกอนการวเคราะห (Pre-Processing) เปนขบวนการสรางภาพกลบคน (Image Restoration) หรอปรบปรงขอมลทมขอบกพรองในคณสมบตตาง ๆ ใหมความถกตองตรงตามความเปนจรงและใหมความละเอยดชดเจนตามเปาหมาย เพอเตรยมพรอมในการวเคราะหตอไป ประกอบดวย การแกระดบความเขมสเทา (Radiometric Correction) การแกความผดพลาดเชงเรขาคณต (Geometric Correction) การเนนคณภาพขอมล (Image Enhancement) (4) การประมวลผลขอมล (Processing) เปนขนตอนการจาแนกประเภทขอมล (Classification) จากภาพดาวเทยมโดยทวไปแยกได 2 ลกษณะ คอ Unsupervised Classification การจาแนกประเภทขอมลโดยอาศยคาสถตของการสะทอนแสงชวงคลนแสงวตถตาง ๆ โดยไมใชขอมลภาคพนดนมาชวยในการจาแนก เรยกวา Clustering สามารถกาหนดจานวนกลมประเภทขอมล การจาแนกวธนมกใชกบพนททไมคนเคย Supervised Classification การจาแนกประเภทขอมลโดยอาศยพนทตวอยาง (Training Area) ของขอมลภาคพนดนเปนตวแทนของลกษณะตาง ๆทปรากฏในภาพจากดาวเทยมเพอคานวณคาสถต เชน คาเฉลย (Mean) คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) คา Covariance Matrix ของแตละประเภทขอมล คาสถตดงกลาวเปนตวแทนสาหรบการจาแนกประเภทขอมลของพนททงหมด การจาแนกประเภทขอมลดวยคอมพวเตอรทนยมใชคอ Minimum Distance to Means Classifier การจาแนกประเภทขอมล โดยพจารณาคาสะทอนชวงคลนของแตละจดภาพวามความหางนอยทสดจากคาจดศนยกลาง (คาเฉลย) ของประเภทขอมล Parallelepiped Classifier การจาแนกประเภทขอมลโดยกาหนดชวงผนแปร (Variance) ของประเภทขอมล จากคาสะทอนชวงคลนตาสดและสงสดภายในพนทขอมลตวอยางแตละแบนด Maximum Likelihood Classification การจาแนกประเภทขอมลโดยพจารณาคา Mean Vector และ Covariance Matrix ของขอมลแตละประเภท โดยตงสมมตฐานวาแตละประเภทขอมลมการกระจายแบบปกต (Normal Distribution) แลวคานวณคาความนาจะเปน (Probability) ของแตละจดของแตละจดภาพ วาถกจาแนกในประเภทขอมลใด โดยทวไปวธนใหความถกตองมากทสดและใชเวลาคอมพวเตอรมากดวย

29

(5) การปรงแตงขอมล (Post Processing) การตกแตงผลการจาแนกประเภทขอมล ใหมความถกตองยงโดย ใชการกรองขอมล เพอใหมความตอเนองของประเภทขอมลตามความเปนจรง เชน พนทนาขาวปรากฏบนพนทปาไมบนภเขา จงควรแทนพนทดงกลาวให เปนปาไมทงหมด 3) การวเคราะหดชนพชพรรณ (Vegetation Index)

การวเคราะห ค าดชนพชพรรณ (Normalized Difference Vegetation Index: NDVI) เปนขนตอนการแยกพนททเปนพนทสเขยวหรอพนททมพชขนปกคลมออกจากพนทโลง หรอบรเวณทไมมปาปกคลมและบรเวณทตงบานเรอนของประชาชน โดยอาศยคาความแตกตางในการสะทอนแสงของพชทแตกตางกน คานวณจากโปรแกรมวเคราะหภาพถายดาวเทยม เพอเปรยบเทยบความถกตองของขอมล ดงสมการ (Weier and Herring, 2008) ดชนพชพรรณ (NDVI) = NIR - Red NIR + Red โดยท Red: ชวงคลนแสงสแดง NIR: ชวงคลนอนฟราเรดใกล 2.4.4.3 การพฒนาของเทคโนโลยการสารวจระยะไกล

ในปจจบนความตองการใชทรพยากรตาง ๆ เพอการดารงชพเปนไปอยางเขมขนและตอเนองอกทงควบคไปกบการเพมขนของประชากรโลกเปนเหตใหเกดการขาดความสมดลและความขดแยงในการใชทรพยากรเพมขนการทจะคงไวซงความสมดลของทรพยากรเหลานตองมการวางแผนการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพซงสงเหลานจาเปนตองมการเกบรวบรวมขอมลตาง ๆ ทเกยวของตงแตในอดตอยางตอเนอง เพอนามาจดทาสารระบบของสารสนเทศดานการจดการทรพยากรในชวงระยะเวลาตาง ๆ ไดอยางถกตอง

การนาเอาเทคโนโลยการสารวจระยะไกล (RS) มาใชควบคกบวชาการทางดานการผลตแผนท (Cartography) ระบบกาหนดพกดพนโลก (GPS) และระบบสารสนเทศทางภมศาสตร (GIS) พบวา เปนการบรณาการเพอเชอมโยงเทคโนโลยดานภมสารสนเทศศาสตร (Geo-Informatics Technology) ไดอยางมประสทธภาพ เนองจากในปจจบนเทคโนโลยดานการสารวจระยะไกลสามารถตรวจเกบและบนทกขอมลเพอนามาวเคราะหใหไดขาวสารเกยวกบวตถสงของ

30

หรอพนทเปาหมายเพอใชประกอบการตดสนใจในการวางแผนการแกไขปญหาและการจดการทรพยากรตางๆไดอยางถกตองแมนยาและทนเหตการณ 2.4.4.4 การประยกตใชภมสารสนเทศ

การประยกตใชภมสารสนเทศดานขอมลดาวเทยมในประเทศไทย ประกอบดวยเทคโนโลยสามเอส (3S) ไดแก รโมทเซนซง หรอการสารวจขอมลจากระยะไกล (RS) เปนขอมลดาวเทยมสารวจทรพยากรททนสมยตอเหตการณระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) เปนระบบเพอใชในการจดการฐานขอมลและระบบกาหนดตาแหนงบนพนโลก (GPS) เพอหาตาแหนงทถกตองบนพนโลกไดตลอด 24 ชวโมง ในปจจบนไดมการนาเทคโนโลยอวกาศมาใชรวมกบระบบสารสนเทศภมศาสตรในการวางแผนเพอบรหารทรพยากรและสงแวดลอมอยางกวางขวาง เชน การสารวจพชเศรษฐกจเพอประมาณผลผลต เชน ขาว ขาวโพด ออย การกาหนดพนทเสยงภยจากการเกดการพงทลายของดน การวางแผนดานการจดการเพอการอนรกษทรพยากรชายฝง การตดตามพนทปลกพชเสพตด การศกษาเปลยนแปลงการใชทดนในเมองใหญ เชน กรงเทพมหานคร เพอการวางแผนดานผงเมอง นอกจากนยงมประโยชนอยางยงในดานการบรรเทาอทกภย

ดงนน การวางแผนการตดตามการเปลยนแปลงการใชทดน จาเปนตองรการใชทดนปจจบน ซงรโมทเซนซง เปนววฒนาการดานหนงทสามารถนามาใชในการสารวจขอมลทใหรายละเอยดเกยวกบสภาพการณปจจบนและการเปลยนแปลง อยางประหยดและรวดเรวอนเปนประโยชนในการวเคราะหและจดการพนทไดตอไป

2.5 งานวจยทเกยวของ ลอชย ครฑนอย (2541) ศกษาเรอง “การศกษาผลกระทบสงแวดลอมการเปลยนแปลงพนทสเขยวใหมสงกอสรางประเภททาวนเฮาสและอาคารพาณชย กรณศกษา: ผ งเมองรวมกรงเทพมหานคร” การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาการใชทดนตามผงเมองรวมกรงเทพมหานคร ป พ.ศ. 2535 หามมใหมสงปลกสรางทอยอาศยประเภทหองแถวหรอตกแถวในพนทสเขยว ในขณะทการพฒนาทผานมามการเปลยนแปลงการใชทดนจากพนทเกษตรกรรมมาเปนทอยอาศยเปนจานวนมาก โดยเฉพาะบรเวณแถบชานเมองทงทางฝงตะวนตกและฝงตะวนออกทาใหการปรบปรงผงเมองรวมกรงเทพมหานคร (ฉบบปรบปรงครง 1) ในป พ.ศ. 2541 มการอนญาตใหกอสรางบานแถวและอาคารพาณชยได ดงนน การศกษาครงนจงมวตถประสงค เพอศกษาถงผลกระทบสงแวดลอมอนเกดจากการเปลยนแปลงพนทสเขยวใหมสงปลกสรางประเภททาวนเฮาสและอาคารพาณชยในเขตผงเมองรวมกรงเทพมหานคร และในการศกษาผลกระทบ

31

ดงกลาวไดใชแนวทางการศกษาผลกระทบสงแวดลอมดานทอยอาศยของสานกนโยบายและแผนสงแวดลอม โดยศกษาทอยอาศยประเภทตาง ๆ คอ บานเดยว บานแฝด บานแถว อาคารพาณชย หอพก และอาคารชด ผลการศกษาปรากฏวา บานแถว อาคารพาณชยและหอพก มผลกระทบมากทสด และผลกระทบดานการระบายนาทมปญหามากทสดเนองจากพนทสเขยวในเขตผงเมองรวมเปนพนทเกษตรกรรม และเปนพนทรบนาและระบายนาลงสอาวไทย เมอมการกอสรางโดยเฉพาะหมบานจดสรร ยอมกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม โดยเฉพาะดานการระบายนาอยแลว ในการศกษาครงนไดนาคาสมประสทธการไหลบนผวดน (Coefficients : C) มาพจารณาในการเปลยนแปลงของการระบายนาดวย การวจยครงน ไดเสนอแนวทางในการเปลยนแปลงอตราการระบายนา โดยเพมเตมในหมวดท 10 ของขอกาหนดจดสรรทดน พ.ศ. 2535 คอ กาหนดใหหมบานจดสรรมพนทชะลอนาประมาณ รอยละ 3 ของพนทจาหนาย หรอพนททมความเหมาะสมทไดจากการคานวณปรมาณนาฝนในพนทเพอบรรเทาปญหานาทวมทเกดขนในพนทสเขยวคลายกบโครงการแกมลงซงเปน โครงการพระราชดาร และมาตรการทจะอนรกษพนทเกษตรกรรมไว คอ รฐควรงดเวนภาษทดนและชดเชยมลคาทดนทมความแตกตางทเกดจากการทรฐใชมาตรการดานกฎหมายบงคบใช เอกราช ปรชาชน (2547) ศกษาเรอง “การศกษาการใชประโยชนทดนและพนทสเขยว บรเวณบางกระเจา อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ” มวตถประสงคเพอบางกะเจาเปนพนทสวนขนาดใหญทสดทอยใกลกรงเทพมหานครจงมความสาคญดานนเวศวทยา โดยเปนแหลงผลตออกซเจนขนาดใหญเพอบรรเทามลพษทางอากาศใหกบพนทบรเวณโดยรอบทเปนเมองการขยายตวอยางรวดเรว แตการเจรญเตบโตของกรงเทพมหานครทผานมาในชวงทผานมาทาใหพนท บางกระเจาไดรบผลกระทบเนองจากเปนบรเวณทการคมนาคมทางนาทสะดวก และอยใกลกบทาเรอขนสงขนาดใหญคอทาเรอคลองเตย ซงเปนทาเรอทอยตดกบชมชนและไมสามารถขยายเขาเขตชมชนไดทาใหตองขยายมายงฝงตรงขามของแมนาเจาพระยาซงกคอบางกระเจา เพอจะสรางโกดงเกบสนคาขนาดใหญทมการจางแรงงานเพอขนสงสนคาจานวนมาก ทาใหเกดชมชนแออดในพนทดงกลาวซงมแนวโนมทจะขยายมากขน จงมผลกระทบตอพนทอนรกษสเขยว ซงหามสรางสงปลกสรางในพนทและใหคงอนรกษเปนพนทสเขยว งานวจยนมงเนนเพอการศกษาลกษณะทางกายภาพของพนท การใชประโยชนทดนยอนหลง 10 ป และการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนตงแตป พ.ศ. 2537 จนถงปจจบน โดยการนาขอมลดาวเทยมยอนหลงป พ.ศ. 2537, พ.ศ. 2542 และ พ.ศ. 2547 มาทาการแปลตความ รวมทงวเคราะหการเปลยนแปลงโดยใชเทคโนโลยระบบสารสนเทศภมศาสตร ผลการศกษาแสดงพนทลกษณะทางกายภาพ และพนทการใชประโยชนทดน ป พ.ศ.2537, พ.ศ. 2542 และ พ.ศ. 2547 พบวา การใชประโยชนทดนของบางกระเจาสวนใหญ ยง

32

พนทเกษตรกรรม คอ ไมผลผสม ซงยงคงรกษาความเปนพนทสเขยวไวไดเมอนาการใชประโยชนทดนแตละปมาทาการซอนทบกนเพอหาการเปลยนแปลง พบวา มการเพมขนของพนทอยอาศย โดยมการขยายออกไปเรอยๆ จากถนนสายหลกเขาไปแทนทพนทไมผลผสม ทาใหมการลดลงชองพนทไมผลผสม ซงจะสงผลกระทบตอพนทสเขยว ซงตองอนรกษไว ในชวง 10 ป ทผานมา ไดมโครงการสวนกลางมหานครเกดขน และไดจดสรางสวนสาธารณะศรนครเขอนขนธ เพอเปนสถานทพกผอนใหกบคนทวไป จงไดมการทองเทยวเชงนเวศนเกดขน ทาใหคนในทองถนมรายไดจากนกทองเทยวแทนทจะประกอบอาชพอน ทจะสงผลกระทบตอพนทสเขยวและคนในทองถนกยงชวยในการอนรกษใหเปนพนทสเขยว เนองจากเปนแหลงรายไดทสาคญของคนในทองถนไปแลว จตตมา รกษา (2546) ศกษาเรอง “การเปลยนแปลงพนทสเขยวในเขตมนบร กรงเทพมหานคร” ไดศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขตมนบร ตงแต พ.ศ. 2530 ถง พ.ศ. 2544 ตลอดจนเปรยบเทยบกบผงกาหนดการใชประโยชนทดนในเขตมนบร ของสานกผงเมองกรงเทพมหานครเกบขอมลภาคสนาม เพอวเคราะหดวยโปรแกรมสาเรจรปทางการสารวจระยะไกลและ เพอผลตแผนทแสดงการเปลยนแปลงพนทสเขยวในเขตมนบร ในชวงเวลาขางตน ผลการศกษา พบวา ในชวง 15 ปมการเปลยนแปลงการใชทดนในอตราคอนขางสง กลาวคอ ใน พ.ศ. 2530 มพนทสเขยว 59.49 ตารางกโลเมตรหรอรอยละ 95.05 ของพนททงหมด และใน พ.ศ. 2544 มพนทสเขยว 43.30 ตารางกโลเมตรหรอรอยละ 69.18 ของพนททงหมด ซงคดเปนพนททลดลง 16.19 ตารางกโลเมตรหรอรอยละ 25.87 ของพนททงหมด และรอยละ 37.39 ของพนทสเขยว โดยสะทอนออกมาในรปแบบการพฒนาทดนและการกอสรางอาคาร โดยเฉพาะหมบานจดสรร นอกจากนยงพบวา การเปลยนแปลงพนทสเขยวสวนใหญเปนการเปลยนแปลงจากพนทนาขาวและพนทหญาขนเปนการใชทดนประเภทอน ไดแก การใชทดนประเภททอยอาศยซงมผลตอการลดลงของพนทสเขยว และการเปลยนแปลงการใชทดนทไมมผลตอการลดลงของพนทสเขยว ไดแก การเปลยนแปลงการใชทดนจากพนทนาขาวและพนทหญาขนไปเปนการใชทดนประเภท ทลมนาขง บอปลา สวน และนาหญา นอกจากนในการเปรยบเทยบการใชทดนกบผงกาหนดการใชประโยชนทดน ฉบบท 414 (พ.ศ. 2542) พบวา สอดคลองกบนโยบายของผงเมองทกาหนดใหพนทศกษาเปนพนทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม และใชเพอกจการอนไดไมเกนรอยละ 5 ซงพบวามพนทกอสรางกระจายอยทวไป โดยเฉพาะการกอสรางอาคารทอยอาศยทไมใชบานเดยวและอาคารเพอการเกษตร ไดแก โครงการหมบานจดสรร ซงคดเปนพนท 5.44 ตารางกโลเมตร หรอ รอยละ 8.69 ของพนททงหมด และรอยละ 12.56 ของพนทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม เพอเปนการชะลอการลดลงของพนทสเขยวจงควรมมาตรการแทรกแซงจากรฐในกรรมสทธทดนของพนทสเขยว

33

ตลอดจนการควบคมการกอสรางอาคาร ออกขอกาหนดหรอขอบงคบเกยวกบการใชทดนแบบชวคราวและถาวร สาหรบการวางแผนการเปลยนแปลงในอนาคต ศวรกษ ตณฑโอภาส (2551) ไดทาการศกษาเรอง การประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร และการสารวจระยะไกล เพอศกษาการเปลยนแปลงพนทสเขยวในเขตหนองจอก กรงเทพมหานคร มวตถประสงคเพอศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขตหนองจอก ยอนหลง 10 ป คอ ตงแต พ.ศ. 2541 ถง พ.ศ. 2551 ตลอดจนเปรยบเทยบกบผงเมองรวมกรงเทพมหานครในเขตหนองจอก ของสานกผงเมองกรงเทพมหานคร การวเคราะหขอมลโดยใชเทคโนโลยภมสารสนเทศ ไดแก ระบบสารสนเทศภมศาสตรและโปรแกรมสาเรจรปทางการสารวจระยะไกลและ เพอแสดงผลการเปลยนแปลงพนทสเขยวในเขตหนองจอก ในชวงเวลาขางตน ผลการศกษา พบวาในชวง 10 ปทผานมาเขตหนองจอกซงเปนเขตเกษตรกรรมผสมผสานมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว การใชทดนเขตหนองจอกสวนใหญ ยงคงเปนพนทเกษตรกรรมแตเมอเปรยบเทยบพนทสเขยว พบวา มอตราทลดลงโดยสะทอนออกมาในรปแบบการพฒนาทดนและการกอสรางอาคาร สวนใหญเปนการเปลยนแปลงจากพนทนาขาวและพนทหญาขนเปนการใชทดนประเภทอน ไดแก การใชทดนประเภททอยอาศย โดยเฉพาะหมบานจดสรร ซงพบเปนจานวนมากและเปนบรเวณกวาง โดยมการขยายออกไปเรอย ๆ จากถนนสายหลกเขาไปแทนทพนทเกษตรกรรม และเพอเปนการชะลอการลดลงของพนทสเขยว และการรกลาทดนทมความอดมสมบรณทเหมาะแกการเกษตรกรรม จงควรมมาตรการแทรกแซงจากรฐในกรรมสทธของผถอครองทดน ตลอดจนการควบคมการกอสรางอาคาร ออกขอกาหนดหรอขอบงคบเกยวกบการใชทดนทจะสงผลกระทบตอพนทสเขยว ซงควรตองอนรกษไวตอไป วรากร นอยพนธ (2550) การศกษาการเปลยนแปลงพนทสเขยวฝงตะวนตกของแมนาเจาพระยา จงหวดนนทบร พบวา พนทศกษาเปนทราบลมรมแมนาเจาพระยาและมปญหานาทวมเสมอในฤดนาหลาก พนททงหมดมจานวน 23,313.95 ไร ประชากรรวมจานวน 31,956 คน พนทชนบท และเกษตรกรรมหรอพนทสเขยวตามผงเมองจงหวดนนทบร มจานวนรอยละ 96 ของพนททงหมด โดยเปนการใชทดนเพอการเกษตรรอยละ 90 พนทสเขยว กจกรรมการเกษตร ไดแก นาดา/นาหวาน สวนผลไมผสม สวนการใชทดนลาดบรองลงมา คอ พนทแมนาลาคลองรอยละ 5 และทอยอาศยรอยละ 3.44 ปจจบนพนทเกษตรมแนวโนมลดลงมากเชนเดยวกบการลดลงของพนทเกษตร โดยรวมของจงหวดนนทบร ซงเมอป 2546 พนทเกษตรลดลงจากป 2536 จานวน 29,254 ไร สาเหตการลดลงของพนทเกษตร ไดแก การกอสรางโครงการสะพานพระราม 4 และถนนตอเชอม ตงแตป 2537 ซงตดผานใจกลางพนทศกษาทาใหราคาทดนสงขนและเกดการซอทดนเพอเกงกาไร ปจจบนทดนสวนหนงจงถกปลอยใหเชาเพอทานา นอกจากนโครงการจดสรรทดนยงมเพมมากขน

34

โดยในชวงป 2530-2549 มจานวน 21 โครงการ ประกอบกบการประกาศใชผงเมองนนทบร 2548 คอนขางลาชา และมาตรการผงเมองทมอยยงไมสามารถหยดการขยายตวของเมองจากทางฝงตะวนออกของแมนาเจาพระยาได สาหรบชาวบานสวนใหญยงตองการประกอบอาชพเกษตรตอไป แตยงไมเหนความสาคญของพนทสเขยวมากนก และพนทนประสบปญหานาทวม ขยะ และนาเสย

บทท 3

วธดาเนนการศกษา การศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานครดวยเทคโนโลยภมสารสนเทศไดรวบรวมขอมลทตยภมจากเอกสารและผลงานวจยตาง ๆ และนามาขอมลมาวเคราะหดวยโปรแกรมภมสารสนเทศเพอนาผลทไดมาศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยว

3.1 อปกรณทใชในการศกษา 3.1.1 ขอมล

3.1.1.1 ขอมลดาวเทยมจากสานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน) ชวงเวลาบนทกภาพ ดงน

1) ภาพถายดาวเทยม LANDSAT 5-TM Path 129 Row 51บนทกภาพวนท 7 พฤศจกายน พ.ศ. 2536 2) ภาพถายดาวเทยม LANDSAT 5-TM Path 129 Row 51บนทกภาพวนท 5 ธนวาคม พ.ศ. 2546 3) ภาพถายดาวเทยม LANDSAT 8-TM Path 129 Row 51 บนทกภาพวนท 20 เมษายน พ.ศ. 2556 3.1.1.2 แผนทภมประเทศชด L7018S มาตราสวน 1:50,000 ของกรมแผนททหารหมายเลขระวาง 5036I ชอระวางอาเภอบางบวทอง และหมายเลขระวาง 5036II พมพครงท EDITION 1-RTSD ขอมลแผนทรวบรวมถง พ.ศ. 2552 3.1.1.4 แผนผงกาหนดการใชประโยชนทดนตามทไดจ าแนกประเภททายกฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 ของสานกผงเมองกรงเทพมหานคร (http://www.bangkokgis.com )

36

3.1.2 อปกรณ 3.1.2.1 คอมพวเตอร PC, Notebook 3.1.2.2 โปรแกรมคอมพวเตอรQGISสาหรบวเคราะหภาพถายดาวเทยม (Remote sensing) 3.1.2.3 โปรแกรมคอมพวเตอร Arc GIS 9.3 ใชในการประมวลผลขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) 3.1.2.4 เครองระบตาแหนงพกดภมศาสตร GPS (Global Positioning System) ยหอGarmin รนeTrex 10 3.1.2.5 กลองถายภาพดจตอล (Digital Camera) 3.1.2.6 เครองพมพภาพสขนาด A4

ภาพท 3.1 แผนผงกาหนดการใชประโยชนทดนตามทไดจาแนกประเภททายกฎกระทรวงใหใช บงคบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 ของสานกผงเมองกรงเทพมหานคร

37

ภาพท 3.2 ภาพถายดาวเทยม LANDSAT 5 บนทกภาพวนท 7 พฤศจกายน พ.ศ. 2536

38

ภาพท 3.3 ภาพถายดาวเทยม LANDSAT 5 บนทกภาพวนท 5 ธนวาคม พ.ศ. 2546

39

ภาพท 3.4 ภาพถายดาวเทยม LANDSAT 8 บนทกภาพวนท 20 เมษายน พ.ศ. 2556

40

3.2 วธการศกษา

การศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร ดวยเทคโนโลยภมสารสนเทศ มขนตอนการศกษา คอ การรวบรวมขอมล การเตรยมขอมล การจดทาขอมล และการวเคราะหขอมล ซงการดาเนนการตามขนตอนตาง ๆ มรายละเอยด ดงตอไปน 3.2.1 การเกบรวบรวมขอมล

3.2.1.1 การรวบรวมขอมลและคดเลอกขอมลจากดาวเทยม 1) ทาการรวบรวมขอมลพนทสเขยวและขอมลพนฐานของเขตทววฒนา ไดแกขอบเขตการปกครองและเสนทางคมนาคมจากรายงานเอกสารและจากหนวยงานตางๆ 2) ทาการคดเ ลอกขอมลจากดาวเทยมโดยใชขอมลจากดาวเ ทยมLANDSAT-5TM ชวงปพ.ศ. 2536 พ.ศ. 2546 และ LANDSAT-8TM ปพ.ศ. 2556 เพอศกษาพนท สเขยวและตดตามการเปลยนแปลงพนทสเขยวในเขตทววฒนา 3.2.2 การเตรยมขอมล

3.2.2.1 นาเขาขอมลแผนทภมประเทศมาตราสวน 1:50,000 ระวาง 5136 I และ 5136 II แผนผงกาหนดการใชประโยชนทดนตามทไดจาแนกประเภททายกฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 รวมทงภาพถายดาวเทยม LANDSAT-5 TM และ LANDSAT-8TMในรปแบบของขอมลดจทล 3.2.2.2 ปรบคาระดบสเทาของขอมล (Image Enhancement) ปรบปรงคาความเขมเปนการปรบแตงความเขมของภาพโดยยดคาเชงตวเลขของภาพเดมทเกาะกลมกนอยในชวงความเขมแคบๆ ใหกระจายกวางขนทาใหภาพมความเขมดขนหรอไดภาพทคมชดขน 3.2.2.3 การทาภาพสผสม (Color Composition) เปนการแทนคาของภาพในแตละแบนด โดยการสรางสขนมาใหมจากขอมลดาวเทยม LANDSAT หลายชวงคลนโดยสรางภาพสผสมจรง กบการผสมสเทจ 3.2.2.4การตรวจแกเชงเรขาคณต (Geometric Correction) ของขอมลดาวเทยม LANDSAT ใชวธการตรวจแกระหวางภาพกบแผนท (Image to Map Correction) โดยใชจดตดของถนนทมความชดเจน ทงจากขอมลจากดาวเทยมและแผนทภมประเทศเปนจดควบคมภาพภาคพนดน (Ground Control Point: GCP) กระจายอยางสมาเสมอคลอบคลมขอมลจากดาวเทยมโดยคาความคาดเคลอนในการตรวจแกไมเกน 0.3 (ไมเกน 1 จดภาพหรอ 30 เมตรขอมลจาก

41

ดาวเทยม LANDSAT) ทาการจดคาของขอมลภาพใหม (Resampling Techniques) ด วยเทคนค Nearest Neighborซงเป นเทคนคทรกษาค าการสะท อนเดม เมอขอมลจากดาวเทยมททาการตรวจแกทมคาพกดทถกตองจะใชเปนBase Map ในการตรวจแกเชงเรขาคณตของขอมลจากดาวเทยมทใชในการศกษาโดยใชวธการตรวจแกระหวางภาพกบภาพ (Image to Image Correction) และตดภาพ (Subset Image) ให ครอบคลมพนทศกษา

3.2.3 การวเคราะหขอมล

ทาการวเคราะหการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวใน 3 ชวงเวลา คอ ปพ.ศ. 2536พ.ศ.2546 และพ.ศ. 2556 โดยใชโปรแกรมวเคราะหขอมลจากภาพถายดาวเทยม LANDSAT-5 TM และ LANDSAT-8 TM โดยวธการดงน 3.2.3.1 การวเคราะห ค าดชนพชพรรณ (Normalized Difference Vegetation Index: NDVI) เปนขนตอนการแยกพนททเปนพนทสเขยวหรอพนททมพชขนปกคลมออกจากพนทโลงหรอบรเวณทไมมปาปกคลมและบรเวณทตงบานเรอนของประชาชนโดยอาศยคาความแตกตางในการสะทอนแสงของพชทแตกตางกน คานวณจากโปรแกรมวเคราะหภาพถายดาวเทยม เพอเปรยบเทยบความถกตองของขอมลดงสมการ (Weier and Herring, 2008) ดชนพชพรรณ (NDVI) = NIR - Red NIR + Red โดยทชวงคลนดาวเทยมLANDSAT-5 TM Red: ช วงคลนแสงสแดง (0.60 –0.69 µm) คอ แบนด 3 NIR: ช วงคลนอนฟราเรดใกล (0.77 –0.90 µm) คอ แบนด 4 และชวงคลนดาวเทยมLANDSAT-8TM Red: ช วงคลนแสงสแดง (0.64 – 0.67 µm) คอ แบนด4 NIR: ช วงคลนอนฟราเรดใกล (0.85 – 0.88 µm) คอ แบนด5 3.2.3.2 การจาแนกประเภทขอมลใชวธการจาแนกประเภทขอมลแบบกากบดแล (Supervised Classification) ทาการเลอกพนทตวอยาง (Training Area) ใหครอบคลมพนทศกษาจากนนใชโปรแกรมวเคราะหทาการจาแนกประเภทขอมลโดยใชเฉพาะพนทเพอแบงลกษณะการ

42

ใชประโยชนทดนในบรเวณพนทศกษา โดยกาหนดพนทตวอยางออกเปน 4 กลมขอมล คอ พนทสเขยว พนทสงปลกสราง ชมชน และแหลงนา 3.2.3.3 การแปลความหมายจากขอมลภาพถายดาวเทยมดวยคอมพวเตอรโดยวธ Maximum likelihood Classification ในขนตอนนจะตองใชพนทตวอยางททาการคดเลอกไวในขอ 3.2.3.4 มาใชในการประมวลผลดวยจะไดผลการจาแนกการใชทดน 3.2.3.5 ตรวจสอบความถกตองของการจาแนกประเภทขอมลพนทสเขยวออกจากการใชทดนประเภทอน 3.2.3.6 ทาการรวมขอมลจากการจาแนกภาพถายดาวเทยม และการวเคราะหคา NDVI โดยใชวธ Combine Classes เพอเปนการรวมกลมของขอมลทอยใกลเคยงใหเปนกลมขอมลเดยวกน และทาการปรบปรงขอมลนาขอมลทไดจากการ Combine Classes มาปรบปรงขอมลดวยวธMajolity Classes เพอกาจดจดหรอชองวาง (Speckle or Holes) ทเกดขนภายในพนทของขอมล 3.2.3.7 จดทาฐานขอมลสารสนเทศภมศาสตรของขอมลพนทสเขยวปพ.ศ. 2536 พ.ศ. 2546 และพ.ศ. 2556 ขอบเขตการปกครองและเสนทางคมนาคมโดยใชโปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตร ไดแก Arc GIS 9.3 3.2.3.8 ทาการวเคราะหการเปลยนแปลงพนทสเขยวในชวงเวลาป พ.ศ. 2536พ.ศ. 2546 และ พ.ศ. 2556 โดยวธการซอนทบขอมล (Overlay) ในระบบสารสนเทศภมศาสตรจะไดผลการเปลยนแปลงการใชทดนในพนทสเขยว 3.2.3.9 เปรยบเทยบพนทสเขยวในปปจจบนกบแผนการใชประโยชนทดนในเขต ทววฒนา ของสานกผงเมอง กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 3.2.2.10 การสารวจภาคสนามทาการสารวจภาคสนามโดยการใช GPS รวมกบขอมลจากดาวเทยมสารวจพนทสเขยวในพนทจรงกบการแปลตความขอมลจากดาวเทยม เพอประเมนความถกตองของการจาแนกขอมลและทาการสมภาษณเจาหนาทสานกงานเขตทววฒนา 3.2.3.11 พจารณาสาเหตการเปลยนแปลงตามแผนการใชประโยชนทดนประเภทชนบทและเกษตรกรรมและทดนประเภทอนรกษชนบทและเกษตรกรรมในผงกาหนดการใชประโยชนทดน (พ.ศ. 2556) ขนตอนการศกษาการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวสามารถเขยนไดดงภาพท 3.5

43

ภาพท 3.5 ขนตอนการวเคราะหการเปลยนแปลงการใชพนทสเขยว

Landset Imagery

Supervised Classification

Urban & Water lasses Image

NDVI Other Area Green Area

Build and

Green Area, Urban and Water ClassesImage

ClassedVector

การซอนทบ (Overlay)

ผลการวเคราะหการใชพนทสเขยว ตงแต พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556

ผลการเปลยนแปลงพนทสเขยว

ผลการเปลยนแปลงการใชทดน

ทดสอบการใชทดนตามขอกาหนดผงเมองรวมความสอดคลองผงเมองรวม คานวณพนท

บทท 4

สภาพทวไปของพนทศกษา

4.1 ความเปนมาพนทศกษา เขตทววฒนา มพนท 50.2219 ตารางกโลเมตร ตงชอตามคลองทววฒนา เปนชอคลองทไดรบพระราชทานขดเชอมระหวางแมนาเจาพระยาและแมนาทาจน เดมทองทเขตทววฒนาอยในการปกครองของอาเภอตลงชน จงหวดธนบร จนเมอมการจดตงรปแบบการปกครองนครหลวงขนใหมเปน กรงเทพมหานคร ในป พ.ศ. 2515 อาเภอตลงชนจงเปลยนฐานะเปนเขตตลงชน และตาบลทววฒนา เปลยนฐานะเปนแขวงทววฒนา โดยเหตผลทพนทของเขตตลงชนมอาณาเขตกวางมสาธารณปโภคเพมมากขน เพอประโยชนแกการปกครอง การใหบรการและความสะดวกของประชาชนจงไดมประกาศกระทรวงมหาดไทย ลงวนท 14 ตลาคม พ.ศ. 2540 เปลยนแปลงพนทเขตตลงชน และตงเขตทววฒนา ตงแตวนท 6 มนาคม 2541 เปนตนไป

4.2 ทตงและอาณาเขตตดตอ ทตงและอาณาเขตตงอยบนพนทฝงขวาแมนาเจาพระยาของกรงเทพมหานคร หรอฝงธนบรตดตอเรยงตามเขมนาฬกา ดงน ทศเหนอ ตดตอกบอาเภอบางกรวย จงหวดนนทบร มคลองมหาสวสดเปน เสนแบงเขต ทศตะวนออก ตดตอกบเขตตลงชน มถนนกาญจนาภเษกฝงตะวนออกเปนเสน แบงเขต

ทศใต ตดตอกบเขตบางแค และเขตหนองแขมมคลองบางเชอกหนง คลองทววฒนา และคลองบางไผเปนเสนแบงเขต ทศตะวนตก ตดตอกบอาเภอสามพราน และอาเภอพทธมณฑล จงหวดนครปฐม

เขตทววฒนา มพนท 50.219 ตารางกโลเมตร แบงพนทการปกครองออกเปน 2 แขวง ไดแก 4.2.1 แขวงทววฒนา มพนท 21.521 ตารางกโลเมตร 4.2.2 แขวงศาลาธรรมสพน มพนท 28.698 ตารางกโลเมตร

ภาพท 4.1 แผนทเขตทววฒนา แหลงทมา: http://www.bangkokgis.com สบคนเมอวนท 18 พฤษภาคม 2557

45

46

4.3 ประชากร เขตทววฒนามจานวนประชากร และความหนาแนนจานวนประชากรตอตารางกโลเมตร แสดงดงตารางท 4.1 ตารางท 4.1 จานวนประชากรเขตทววฒนา พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556

ป จานวนประชากร

(คน)

จานวนพนท

(ตร.กม.)

ความหนาแนน

(คน/ตร.กม.)

2536 24,797 50.219 493.78 2537 26,704 50.219 531.75 2538 28,457 50.219 566.66 2539 30,282 50.219 603.00 2540 32,035 50.219 637.91 2541 50,066 50.219 996.95 2542 52,099 50.219 1,037.44 2543 53,801 50.219 1,071.33 2544 55,705 50.219 1,109.24 2545 58,004 50.219 1,155.02 2546 61,177 50.219 1,218.20 2547 64,220 50.219 1,278.80 2548 66,354 50.219 1,321.29 2549 68,423 50.219 1,362.49 2550 70,196 50.219 1,397.80 2551 72,026 50.219 1,462.16 2552 73,428 50.219 1,462.16 2553 74,592 50.219 1,485.33 2554 75,460 50.219 1,502.62 2555 75,460 50.219 1,502.62 2556 76,274 50.219 1,518.83

แหลงทมา : 1. สานกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย 2. ฝายทะเบยน สานกงานเขตทววฒนา

47

4.4 สภาพภมประเทศ พนทสวนใหญในเขตทววฒนาเปนทราบลม ภมประเทศสวนใหญประกอบดวยคคลองธรรมชาต จานวน 14 สาย ซงมคลองสายสาคญ ไดแก คลองทววฒนา คลองบางระมาด คลองดาเนน คลองยายโมง คลองมหาสวสด เปนตน

4.5 ลกษณะการใชทดน

พนทเขตทววฒนาสวนใหญเปนพนทเกษตรกรรม เปนพนทเหมาะสมแกการเพาะปลก ซงมลาคลองหลายสายทสามารถนานาไปใชในการเกษตร เชน นาบว สวนกลวยไม นาขาว สวนผลไม สวนผก การปลกไมดอกไมประดบ เปนตน เนองจากมความอดมสมบรณในเรองของแหลงนาไมวาจะเปนปลกผกเพอประกอบอาชพหลกหรอปลกเพอบรโภคภายในครวเรอน หลายปทผานมาเกษตรกรในพนทมการปรบเปลยนวถชวต เชน การปลกขาวปละครง มาเปนปละ 2 ครง ตอมาเกษตรกรสวนหนงกมทางเลอกมากขน คอ หนมาปลกผก ปจจบนนยมทาสวนกลวยไมกนมากขน เนองจากทารายไดใหกบเกษตรกรในพนทอยางมาก และหนมาประกอบธรกจคาขายเพมขน อยางไรกตาม พนทเกษตรเหลานนกาลงถกแทนททละนอยดวยโครงการหมบานจดสรรซงเรยงรายอยตามถนนสายหลกในพนทเขตทววฒนา นอกจากน พนทเขตทวว ฒนาถกกาหนดตามแผนผงการใชประโยชนทดนตามกฎกระทรวงใหบงคบใชผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 แบงประเภททดนออกเปน 2 ประเภท คอ ทดนประเภทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม (สเขยวลาย) และทดนประเภทชนบทและเกษตรกรรม (สเขยว)

4.6 โครงสรางพนฐาน โครงสรางพนฐานทสาคญเขตทววฒนา มดงน 4.6.1 เสนทางคมนาคมทางบก มถนนสายหลก ไดแก ถนนกาญจนาภเษก ถนนบรมราชชนน ถนนคขนานลอยฟาบรมราชชนน ถนนอทยาน ถนนพทธมณฑลสาย 2 ถนนพทธมณฑลสาย 3 ถนนเลยบคลองทววฒนา ถนนทววฒนา-ถนนกาญจนาภเษก สวนถนนสายรอง ไดแก ถนนศาลาธรรมสพน และถนนสวนผก นอกจากนการคมนาคมทางรถไฟ คอ สถานรถไฟศาลาธรรมสพน

48

4.6.2 เสนทางคมนาคมทางนา ไดแก คลองทววฒนา คลองบางระมาด คลองดาเนน คลองยายโมง คลองมหาสวสด เปนตน คลองตางๆ มความสาคญมากในการระบายนา และการเดนทางโดยเรอ 4.6.3 ดานการศกษา มโรงเรยนทงหมด 15 แหง และวทยาลย 3 แหง

4.6.3.1 โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร 1) โรงเรยนคลองตนไทร 2) โรงเรยนคลองทววฒนา 3) โรงเรยนคลองบางพรม 4) โรงเรยนคลองมหาสวสด 5) โรงเรยนวดปรณาวาส 6) โรงเรยนตงพรฬหธรรม 4.6.3.2 โรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร 1) โรงเรยนทววฒนา 2) โรงเรยนนวมนทราชนปถมภ (สตรวทยา 3) 4.6.3.3 วทยาลยและโรงเรยนเอกชนในพนทเขตทววฒนา 1) วทยาลยทองสข 2) เทคโนโลยปนมณฑล 3) วทยาลยกรงเทพธนบร 4.6.3.4 โรงเรยนอนบาล และ ศนยพฒนาเดกกอนวยเรยนในพนทเขตทววฒนา 1) โรงเรยนอนบาลอรณรตน 2) โรงเรยนอนบาลจารเวศ 3) โรงเรยนอนบาลกอบแกว 4) โรงเรยนอนบาลสรางสรรค 5) โรงเรยนอนบาลโชตกาญจน 6) โรงเรยนอนบาลจรโชต 7) ศนยพฒนาเดกกอนวยเรยนวดปรณาวาส

จากการขยายตวของประชากรในระยะหลงจะไปอยในเขตชนนอก ของกรงเทพมหานครมากขน ทาใหจานวนสถานศกษาเพมมากขน เพอรองรบจานวนนกเรยนทเพมขนในทองถน

49

4.6.4 ดานการสาธารณสข เขตทววฒนา มโรงพยาบาลธนบร 2 ซงเปนโรงพยาบาลของเอกชน และศนยบรการสาธารณสข 67 จานวน 1 แหง และศนยบรการสาธารณสขสาขา จานวน 5 แหง นอกพนทเขตทววฒนามโรงพยาบาลทตงใกลเคยงกบพนทและมประชากรใชบรการอยจานวน 3 แหง 4.6.5 การบรการทางสงคม มสวนสาธารณะและตลาดนด ไดแก สวนทววนารมย ประกอบดวยสวนสาธารณะอเนกประสงค และตลาดนดธนบร ซงอยในบรเวณเดยวกน ทกรงเทพมหานคร สรางขน เพอใหเปนแหลงพกผอนและศนยกลางประกอบกจกรรมสาคญของประชาชนฝงธนบร

บทท 5 ผลการศกษา

การศกษาครงนไดประยกตใชประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศ ในการตดตามการเปลยนแปลงสภาพการใชประโยชนทดนในพนทสเขยว เขตทววฒนา ผลการศกษาไดแบงผลการศกษาออกเปน 2 สวน มรายละเอยด ดงน 5.1 การเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร 5.2 การศกษาพนทสเขยวปจจบนกบผงก าหนดการใชประโยชนทดนของผงเมองรวม

5.1 การเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร การเปลยนแปลงการใชทดนในพนทสเขยว ในชวงเวลาตางกนป พ.ศ. 2536 ถง 2556 เมอ

น าขอมลจากภาพถายดาวเทยมผานกระบวนการตางๆ แลวน น น าไปสผลการวเคราะหการเปลยนแปลงพนทสเขยว ดงตารางท 5.1 และภาพท 5.1 ถงภาพท 5.3 สามารถสรปได ดงน

5.1.1 ผลการวเคราะหการใชทดน ป 2536 พบวามพนทสเขยว 28.60 ตารางกโลเมตร หรอ รอยละ 56.97 ของพนททงหมด พนทปลกสรางและชมชน 21.08 ตารางกโลเมตร หรอรอยละ 41.97 และแหลงน า 0.54 ตารางกโลเมตร หรอรอยละ 1.08

5.1.2 ผลการวเคราะหการใชทดน ป 2546 พบวามพนทสเขยว 22.80 ตารางกโลเมตร หรอ รอยละ 45.40 ของพนททงหมด พนทปลกสรางและชมชน 26.91 ตารางกโลเมตร หรอรอยละ 53.58 และแหลงน า 0.51 ตารางกโลเมตร หรอรอยละ 1.02

5.1.3 ผลการวเคราะหการใชทดน ป 2556 พบวามพนทสเขยว 22.56 ตารางกโลเมตร หรอ รอยละ 44.92 ของพนททงหมด พนทปลกสรางและชมชน 27.21 ตารางกโลเมตร หรอรอยละ54.18 และแหลงน า 0.45 ตารางกโลเมตร หรอรอยละ 0.90

51

ตารางท 5.1 การใชทดนในพนทสเขยว พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556

ประเภทการใชประโยชนทดน ขนาดพนท

พ.ศ. 2536 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2556 ตร.กม. รอยละ ตร.กม. รอยละ ตร.กม. รอยละ

พนทสเขยว 28.60 56.95 22.80 45.40 22.56 44.92 พนทสงปลกสรางและชมชน 21.08 41.97 26.91 53.58 27.21 54.18

แหลงน า 0.54 1.08 0.51 1.02 0.45 0.90 5.2.4 ผลการเปรยบเทยบพนทสเขยวระหวาง พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556 การใชประโยชนทดนในเขตทววฒนา ไดมการใชทดนประเภทตาง ๆ เชน พนทเปดโลง พนทเกษตรกรรม สวนสาธารณะ สนามกฬา บอน า และทวาง ตลอดจน พนทวางนอกเหนอจากพนทปลกสรางของเมอง โดยเปนพนทวางทปกคลมไปดวยตนไมและพชพรรณ พนทวางอน ๆ ดงภาพท 5.4 ถงภาพท 5.9 ในการศกษาการเปลยนแปลงของพนทสเขยวใน พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556 ครงน พบวาพนทสเขยวในเขตทววฒนา กระจายอยท วไป ตงแตแขวงทววฒนา และแขวงศาลาธรรมสพ ในป พ.ศ. 2536 พนทสเขยวทงหมด 28.60 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 56.95 ป พ.ศ. 2546 พนทสเขยวทงหมด 22.80 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 45.40 แตป พ.ศ. 2556 พนทสเขยวทงหมด 22.56 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 44.92 การเปลยนแปลงพนทสเขยวระหวางป พ.ศ. 2536 กบ พ.ศ. 2546 พบวา พนทสเขยวมจ านวนลดลง 5.80 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 11.55 และพนทสงปลกสรางและชมชนเพมขน 5.83 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 11.61 และพบวา แหลงน า 0.03 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 0.03 ตามล าดบ ดงตารางท 5.2 ภาพท 5.10 และภาพท 5.11 การเปลยนแปลงพนทสเขยวระหวางป พ.ศ. 2546 กบ พ.ศ. 2556 พบวา พนทสเขยวลดลง 0.24 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 0.06 ในขณะทพนทสงปลกสรางและชมชนเพมขน 0.30 ตารางกโลเมตร และแหลงน าลดลง 0.06 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 0.06 ตามล าดบ ดงตารางท 5.2 ภาพท 5.11 และภาพท 5.12

52

ภาพท 5.1 ผลการวเคราะหการเปลยนแปลงพนทสเขยว พ.ศ. 2536

53

ภาพท 5.2 ผลการวเคราะหการเปลยนแปลงพนทสเขยว พ.ศ. 2546

54

ภาพท 5.3 ผลการวเคราะหการเปลยนแปลงพนทสเขยว พ.ศ. 2556

55

หากเปรยบเทยบการเปลยนแปลงระหวางป พ.ศ. 2536 กบ พ.ศ. 2556 พบวา พนทสเขยวลดลง 6.04 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 12.03 พนทสงปลกสรางและชมชนเพมขน 6.13 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 12.21 และแหลงน าลดลง 0.09 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 0.18 ตามล าดบ ดงตารางท 5.2 ภาพท 5.10 และภาพท 5.12 ตารางท 5.2 การเปลยนแปลงในพนทสเขยว พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556

ประเภทการใชประโยชนทดน การเปลยนแปลง

พ.ศ. 2536-2546 พ.ศ. 2546-2556 พ.ศ. 2536-2556 ตร.กม. รอยละ ตร.กม. รอยละ ตร.กม. รอยละ

พนทสเขยว -5.80 11.55 -0.24 0.48 -6.04 12.03 พนทสงปลกสรางและชมชน 5.83 11.61 0.30 0.60 6.13 12.21

แหลงน า -0.03 0.06 -0.06 0.12 -0.09 0.18

56

ภาพท 5.4 แสดงต าแหนงการใชทดนในเขตทววฒนา

57

ภาพท 5.5 บรเวณพนทนาขาว

ภาพท 5.6 บรเวณพนทวาง

ภาพท 5.7 บรเวณสวนกลวยไม

ภาพท 5.8 บรเวณสวนผก

ภาพท 5.9 บรเวณสวนสาธารณะ (สวนทววนารมย)

58

ภาพท 5.10 พนทสเขยว พ.ศ. 2536

59

ภาพท 5.11 พนทสเขยว พ.ศ. 2546

60

ภาพท 5.12 พนทสเขยว พ.ศ. 2556

61

เมอพจารณาการเปลยนแปลงของพนทสเขยวในเขตทววฒนารอบ 20 ป ตงแต พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556 พบวา พนทสเขยวลดลงอยางตอเนองกระจายเปนบรเวณกวางหรอมการขยายตวของเมองรกล าพนทสเขยว โดยการเปลยนแปลงการใชทดนจากสวน นาขาว ทลมน าขง และทหญาขนมาเปนพนทสงปลกสราง ไดแก หมบานจดสรร อาคารพาณชย เปนตน ซงพบมจ านวนเพมขนและกระจายไปท งพนท ในขณะทการเปลยนแปลงการใชทดนประเภทพนทสงปลกสรางมแนวโนมเพมขน จะเหนไดจากตามแนวถนนสายหลก และสายรองทตดขนใหม มการขยายตวของอาคารพาณชยทตงอยตามแนวถนนสายตาง ๆ จากการมโครงขายเสนทางคมนาคมทสะดวกขน ทงนเนองจากทดนในบรเวณดงกลาวมมลคาทางเศรษฐกจสง จงมการเปลยนจากการใชประโยชนทดนเพออยอาศยไปเปนการใชทดนเพอกจกรรมทางเศรษฐกจ ดงภาพท 5.13 แสดงใหเหนวาความตองการใชทดนในกจกรรมตาง ๆ ทใหผลตอบแทนสงขน ในขณะทพนทมจ ากด เปนผลมาจากปจจยภายนอกตาง ๆ เชน การขยายตวของเมอง การพฒนาโครงการสรางพนฐานตาง ๆ เปนตน ทเปนแรงกระตนใหเกดการเปลยนแปลงการใชทดน นอกจากนแลวจากขอมลสมภาษณและการส ารวจภาคสนาม พบวา แนวโนมของการประกอบอาชพเกษตรกรรมลดลงจากเดม เนองจากทศนคตของเกษตรกรทตองการใหลกหลานมการศกษาทสงขน เพอจะไดมโอกาสและทางเลอกมากขนในการประกอบอาชพอนทใหผลตอบแทนทสงกวา รวมทงการลงทนดานเกษตรกรรมในพนททไดรบผลตอบแทนคอนขางต า จงเปนสาเหตหนงทท าใหมการเปลยนแปลงการใชทดนในพนทสเขยว จากสาเหตดงกลาวจงไมสอดคลองกบความตองการของภาครฐหรอทองถนทตองการรกษาพนทเกษตรกรรมไวเพอเปนแหลงผลตและเปนแนวปองกนการขยายตวเมอง และการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนประเภทเกษตรกรรม จะเปนไปตามแนวโนมการพฒนาเมองทเกดขน และพนทถอครองการเกษตร จะมความสมพนธทแปรผกผนกบสภาพทางเศรษฐกจและมลคาของทดนในแตละบรเวณ จะเหนไดจากบรเวณทลมน าขง นาขาว มการถมท และเปลยนแปลงเปนทอยอาศยประเภทบานจดสรรตาง ๆ แสดงดงภาพท 5.14 จากการศกษาการเปลยนแปลงพนทสเขยว ตงแตพ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556 มการจดการพนทสเขยวแบบรวสเขยว (Green Belt) ตามโครงขายคมนาคม เชน ถนนอทยาน ถนนพทธมณฑลสาย 2 เปนตน ดงภาพท 5.15 ถงภาพท 5.16 จากขอมลสมภาษณเจาหนาทส านกงานเขตทววฒนา พบวามการเพมพนทสเขยวบรเวณพนทสาธารณะ เชน ถนนสายตาง ๆ พนทวางสาธารณะ สวนพนททไมสามารถเขาจดการได คอ พนทของเอกชน ซงเปนขอจ ากดของการจดการพนทสเขยว

62

ภาพท 5.13 อาคารพาณชยบรเวณถนน พทธมณฑลสาย 3

ภาพท 5.14 นาขาวเปลยนสภาพเปนพนทวาง

ภาพท 5.15 รวสเขยว (Green Belt) บรเวณถนน พทธมณฑลสาย 2

ภาพท 5.16 รวสเขยว (Green Belt) บรเวณถนน อทยาน

63

5.2 การศกษาพนทสเขยวปจจบนกบผงก าหนดการใชประโยชนทดนของผงเมองรวม

จากขอก าหนดของผงเ มองรวม ทจดใหพนท ส เขยวเปนทดนประเภทชนบทและเกษตรกรรม มวตถประสงคเพอเกษตรกรรม การสงวนรกษาสภาพทางธรรมชาต และการสงเสรมเศรษฐกจการเกษตร เพอเปนชมชน ศนยกลางการใหบรการทางสงคม และการสงเสรมเศรษฐกจชมชนในพนทชนบทและเกษตรกรรม ครอบคลมแขวงทววฒนาและแขวงศาลาธรรมสพ เปนสวนใหญ จากนโยบายการอนรกษพนทเพอเกษตรกรรม ท าใหพนทสเขยวมลกษณะการใชพนทอยางหลากหลาย และจดใหเปนสขาวมกรอบและเสนทแยงสเขยว เปนทดนประเภทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม เพอการสงวนรกษาสภาพทางธรรมชาตของพนทชนบทและเกษตรกรรม ตามกฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 ดงภาพท 5.16 จากผลการศกษาขอมลภาพถายดาวเทยมป พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556 พบวา การใชทดนในพนททก าหนดใหเปนพนทชนบทและเกษตรกรรม และพนทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม มการใชประโยชนทดนในเขตทววฒนา ไดแก นาขาว ทลมน าขง บอเลยงปลา สวน พนทหญาขน พนททมตนไมและพชพรรณนอกจากน มการใชทดนเพออยอาศย เชน หมบานจดสรร หรอพนทปลกสราง (Buildup Area) ซงไมสอดคลองกบนโยบายของพนททก าหนดใหเปนพนทชนบทและเกษตรกรรม และพนทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม จะเหนไดวามการรกล าพนทสเขยวโดยเฉพาะพนททก าหนดเปนพนทอนรกษชนบทและเกษตรกรรมนน หากระบบการวางแผน และการจดการพนท ตลอดจนการน าแผนไปสการปฏบตอยางมประสทธภาพ และประสทธผลไดนนถาขาดความรวมมอและประสานงานกนจากทกฝายในการน านโยบายการบรหารจดการพนทสเขยวและการน าแผนไปสการปฏบต เชนเดยวกบการวางผงหรอก าหนดนโยบายทางผงเมองซงเปนการวางแผนระยะยาว โดยการก าหนดบทบาทและแนวทางการพฒนาใหสอดคลองกบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร โดยใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการดงกลาว ผมบทบาทในการวางผงและผน าผงไปสการปฏบต ไดแก ผมอ านาจในการอนญาตท ากจกรรมบนทดนนน ๆ ผตรวจสอบการใชทดนลวนแตมจดออน จดแขงตางกน ในขณะทการพฒนาพนทของภาครฐและเอกชน ยงกระท าในทางตรงขามกบแนวทางการก าหนดพนทชนบทและเกษตรกรรม การกระท าดงกลาวจะสงผลใหพนทเกษตรกรรมลดลงแลว ยงสงผลตอการเปลยนแปลงของพนทมากทสด คอ การจดสรรทดนออกเปนแปลงทดน โดยการถมทนา ถมรองสวนเดม พนทวาง เพอรอโครงการบานจดสรรทจะเกดขนใหม หากเหตการณยงเปนเชนนตอไปพนทในเขตทววฒนากจะเปลยนสภาพจากการเกษตรเปนทอยอาศย ซงจะขดตอผงเมองรวมกรงเทพมหานคร ทก าหนดใหบรเวณน เปนพนทสเขยว

64

ภาพท 5.16 การจ าแนกการใชประโยชนทดนตามทไดจ าแนกประเภททายกฎกระทรวงใหใชบงคบ ผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 ของส านกผงเมอง กรงเทพมหานคร

บทท 6

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาการประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศ เพอศกษาการเปลยนแปลงพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร มวตถประสงคในการตดตามการเปลยนแปลงการใชทดนโดยเฉพาะพนทสเขยวในระยะเวลา 20 ป ตงแต พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556 ซงเปนปปจจบน เพอศกษาแนวโนมของการใชประโยชนทดนประเภทน ทงนเพอเปนประโยชนตอหนวยงานทเกยวของในการหาแนวทางการวางแผน และการจดการใชทดนประเภทนตอไป

6.1 สรปผลการศกษา

6.1.1 การเปลยนแปลงการใชพนทสเขยวในเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร ในป พ.ศ. 2536 เขตทววฒนา มพนทสเขยวจ านวน 28.60 ตารางกโลเมตร ป พ.ศ. 2546 มพนทสเขยวจ านวน 22.80 ตารางกโลเมตร และป พ.ศ. 2556 มพนทสเขยว จ านวน 22.56 ตารางกโลเมตร ตามล าดบ การเปลยนแปลงใชพนทสเขยวระหวางป พ.ศ. 2536 กบ พ.ศ. 2546 พบวา พนทสเขยวลดลง 0.24 ตารางกโลเมตร และการเปลยนแปลงพนทสเขยวระหวางป พ.ศ. 2546 กบ พ.ศ. 2556 พนทสเขยวลดลง 0.24 ตารางกโลเมตร ในขณะทพนทสเขยว พ.ศ. 2536 กบ พ.ศ. 2556 มลดลง 6.04 ตารางกโลเมตร ตามล าดบ สวนใหญเปนการใชทดนประเภทเกษตรกรรม แตปจจบนมการพฒนาโครงสรางเศรษฐกจและสงคม รวมถงโครงขายคมนาคม ท าใหมการเปลยนแปลงสภาพพนทเปนการใชทดนเพอการอยอาศย เชน บานจดสรร อาคารพาณชย 6.1.2 การเปรยบเทยบพนทสเขยวในปจจบนกบแผนผงกาหนดการใชประโยชนทดนตามทไดจาแนกประเภททายกฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 ของสานกผงเมองกรงเทพมหานคร จากการเปรยบเทยบความสอดคลองของการใชทดนในเขตทววฒนากบผงก าหนดการใชประโยชนทดน พบวา ผงเมองรวมกรงเทพมหานคร ก าหนดเขตทววฒนาใหเปนพนท เพอเกษตรกรรม การสงวนรกษาสภาพทางธรรมชาต และการสงเสรมเศรษฐกจการเกษตร เพอเปนชมชนและศนยกลางการใหบรการทางสงคมและการสงเสรมเศรษฐกจชมชนในพนทชนบทและ

66

เกษตรกรรม พนทอนรกษาชนบทและเกษตรกรรม เพอปองกนการขยายตวของเมองตลอดจนปองกนน าทวมและรกษาสภาพแวดลอมของพนท ในขณะทการก าหนดการวางผงและการน าผงไปสการปฏบตนนขาดการตดตามผลการใชทดนตามผงเมองอยางมประสทธภาพ รวมถงการควบคมจากภาครฐ และการประสานงานของทกฝายทเกยวของ สงผลใหพนทเขตทววฒนามการเปลยนแปลงอยางตอเนองท าใหพนทสเขยวลดลง ทดนทเหมาะแกการเกษตรถกรกล าดวยพนทสงปลกสราง บานจดสรร และอาคารพาณชย ซงท าใหเกดการเปลยนแปลงของพนทในทสด

6.2 อภปรายผล การเปลยนแปลงของพนทสเขยวในเขตทววฒนารอบ 20 ป ตงแต พ.ศ. 2536 ถง พ.ศ. 2556 พบวา พนทสเขยวลดลงอยางตอเนอง มการขยายตวของเมองรกล าพนทสเขยว โดยการเปลยนแปลงการใชทดนจากสวน นาขาว ทลมน าขง และทหญาขนมาเปนพนทปลกสราง ซงพบเปนจ านวนเพมขนและกระจายไปทงพนท ในขณะทการเปลยนแปลงการใชทดนประเภทพนทสงปลกสรางมการเปลยนแปลงในทศทางทเพมขน ซงสอดคลองกบการศกษาของ ศวรกษ ตนฑโอภาส (2551) ทกลาววา พนทสเขยวมอตราทลดลงโดยสะทอนออกมาในรปแบบการพฒนาทดนและการกอสรางอาคาร สวนใหญเปนการเปลยนแปลงจากพนทนาขาวและพนทหญาขนเปนการใชทดนประเภทอน ไดแก การใชทดนประเภททอยอาศย โดยเฉพาะหมบานจดสรร ซงพบเปนจ านวนมากและเปนบรเวณกวาง โดยมการขยายออกไปเรอย ๆ ตามแนวถนนสายหลกและสายรองทตดขนใหม จากการมโครงขายเสนทางคมนาคมทสะดวกขน จากโครงการคมนาคมดงกลาวอาจสงผลใหการใชทดนเพอการเกษตรและชมชนชนบทแบบดงเดมลดนอยลงไป ในขณะทความตองการใชพนทเพอเปนทอยอาศย พาณชยกรรม อาจมแนวโนมเพมมากขนในอนาคต ทงนเนองจากทดนในบรเวณดงกลาวมมลคาทางเศรษฐกจสง จงมการเปลยนจากการใชประโยชนทดนเพอการอยอาศยไปเปนการใชทดนเพอกจกรรมทางเศรษฐกจ แสดงใหเหนวาความตองการใชทดนในกจกรรมตางๆ ทใหผลตอบแทนสงขน และพนทมจ ากด ประกอบดวย ปจจยภายนอกตาง ๆ เชน การขยายตวของเมอง การพฒนาโครงการสรางพนฐานตาง ๆ เปนตน จงเปนแรงกระตนใหเกดการเปลยนแปลงการใชทดน ดงนน การวางแนวทางการใชดนบรเวณพนทสเขยวเพอน าสการใชทดนอยางย งยนไดในอนาคต จงตองพจารณาแนวโนมสถานการณการใชทดนรวมทงสภาพปญหาตาง ๆ ทเกดขนในพนทใหชดเจน ทงในบรเวณพนทศกษาและบรบทแวดลอม การศกษาในครงนอาจจะน าไปสการศกษาเพมเตมและเปนแนวทางในการการวางแผนทจะออกแบบสดสวนของพนทสเขยวในอนาคต เพอชวยในการลดอณหภมในเมอง ทงน เนองจาก

67

ในขณะนพนทในกรงเทพมหานครหลายพนทมการพฒนาไปความเปนเมองเพมขน หากเปนการขยายเมองแบบไรขดจ ากดขาดการวางแผนทด กอาจกอใหเกดปญหาดานสงแวดลอมตามมา

6.3 ขอเสนอแนะการวจย

6.3.1 การศกษาโดยใชขอมลจากดาวเทยม LANDSAT มขอจ ากดในเรองรายละเอยดของภาพ (30 X 30 เมตร) จ าแนกพนททมขนาดเลก ตลอดจนการจ าแนกพนทประเภทอนไดยาก ท าใหขอมลบางประเภทสญหายไป จงเกดความคลาดเคลอนของขอมลบางประเภท การศกษาครงตอไปจะตองใชขอมลจากดาวเทยมรายละเอยดสง เชน IKONOS หรอ Quickbird และรปถายทางอากาศ และการส ารวจภาคสนามมาประกอบ 6.3.2 ขอมลจากดาวเทยมบรเวณพนทศกษาในเขตทววฒนาทปราศจากเมฆปกคลมมนอย อาจจะตองใชขอมลจากดาวเทยมหลายชวงเวลามาประกอบกน 6.3.4 การศกษาในครงนไดใชเทคโนโลยภมสารสนเทศศกษาพนทสเขยวและการเปลยนแปลงของพนท สามารถน าขอมลทไดไปใชในการคาดการณการใชประโยชนทดนในเขต ทววฒนา เพอเปนประโยชนในการบรหารจดการพนทสเขยวไดอยางมประสทธภาพ

บรรณานกรม

กรงเทพมหานคร. 2557. สถตกรงเทพมหานคร. คนวนท 18 พฤษภาคม 2557. จาก http://www.bma.go.th

กรงเทพมหานคร. 2557. แผนทเขตทววฒนา. คนวนท 18 พฤษภาคม 2557. จากhttp://www.bangkokgis.com

กรงเทพมหานคร. 2557. แผนผงก าหนดการใชประโยชนทดนตามทไดจ าแนกประเภททายกฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 ของส านกผงเมองกรงเทพมหานคร. คนวนท 18 พฤษภาคม 2557. จาก http://www.bangkokgis.com

จตตมา รกษา. 2546. การเปลยนแปลงพนทสเขยวในเขตมนบร กรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญาโทมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

จารณ ดเลศ. 2543. เอกสารประกอบการอบรมโปรแกรม ArcView และระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) เบองตน. กรงเทพมหานคร: กองธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ.

ชรตน มงคลสวสด. 2540. การส ารวจขอมลระยะไกล. ขอนแกน: มหาวทยาลยขอนแกน. วรากร นอยพนธ. 2550. การศกษาการเปลยนแปลงพนทสเขยวฝงตะวนตกของแมน าเจาพระยา

จงหวดนนทบร. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

วระชาต วเวกวน และสรศกด บญลอ. 2551. การประยกตใชภาพดาวเทยม Landsat 7 ETM+ เพอศกษาธรณสณฐานชายฝงทะเลบรเวณ อ าเพศตะกวปา และอ าเพศทายเหมอง จงหวดพงงา. กรงเทพมหานคร: กองธรณวทยาสงแวดลอม กรมทรพยากรธรณ.

ณชนนทน บญญาทรพย. 2554 การประยกตใชการส ารวจระยะไกลและระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอวเคราะหหาแนวเชอมตอปาและแนวทางการจดการปาไมในพนทกลมปาตะวนออก. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ภาสมา สทธพงษ. 2536. การศกษาเพอหารปแบบทอยอาศยทเหมาะสมในการพฒนาและอนรกษพนทเกษตรกรรมชานเมอง: กรณศกษาพนทสเขยวฝงตะวนตกของกรงเทพมหานคร. วทยานพนธการวางแผนภาคและเมองมหาบณฑต สาขาวชาการวางผงเมอง. จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

69

ศรไชย แสนด. 2525. การใชประโยชนทดนบรเวณมหานคร. กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง . ศวรกษ ตณฑโอภาส. 2551. การประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร และการส ารวจระยะไกล

เพอศกษาการเปลยนแปลงพนทสเขยวในเขตหนองจอก กรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ลอชย ครธนอย. 2541. การศกษาผลกระทบสงแวดลอม การเปลยนแปลงพนทสเขยวใหมสงปลก สรางประเภททาวนเฮาสและอาคารพาณชย กรณศกษา: ผงเมองรวมกรงเทพมหานคร. กรงเทพมหานคร: สถาบนวจยสภาวะแวดลอม จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สลลา เอยมอทธพล. 2554. การประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอก าหนดเขตพชเครษฐกจในจงหวดอตรดตถ. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2547. รายงานฉบบสมบรณ โครงการจดท ามาตรการในการเพมและการจดการพนทสเขยวในเขตชมชนอยางยงยน. กรงเทพมหานคร: กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2548. คมอการพฒนาพนท สเขยว. เชยงใหม: โทนคลเลอร.

ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน). 2557. ขอมลของดาวเทยม LANDSAT 8. คนเมอวนท 14 พฤษภาคม 2557 จาก http://www.gistda.or.th/gistda_n/index.php/service/1695

ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน). 2557. ขอมลของดาวเทยม LANDSAT 5. คนเมอวนท 14 พฤษภาคม 2557 จาก http://new.gistda.or.th/index.php/service/productsatellitedata/74

ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน). 2557. การผสมส (Band Combination: RGB) ของขอมลจากดาวเทยม Landsat 8. คนเมอวนท 14 พฤษภาคม 2557 จาก http://learn.gistda.or.th/band-combinations-for-landsat-8/

ส านกสงเสรมและพฒนาสารสนเทศภมศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. 2557. ภมสารสนเทศศาสตร. คนวนท 28 มถนายน 2557 จาก http://www.gi.mict.go.th/art_GIS.htm

70

สรชย รตนเสรมพงษ. 2536. ระบบสนเทศภมศาสตร. กรงเทพมหานคร: ขาวส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

สรชย รตนเสรมพงศ. 2540. ความรเบองตนเกยวกบขอมลรบรระยะไกล. อดส าเนา. กรงเทพมหานคร. เอกราช ปรชาชน. 2547. การศกษาการใชประโยชนทดนในพนทสเขยว บรเวณบางกะเจา อ าเภอพระ

ประแดง จงหวดสมทรปราการ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยรามค าแหง. Konecny,G. 2003. Geoinformation: Remote Sensing, Photogrammetry and Geographic

Information Systems. London: Taylor & Francis. Weier, J. and Herring, D. 2008. Measuring vegetation (NDVI & EVI). Retrieved July 22, 2014

from http://earthobservatory.nasa.gov/Library/MeasuringVegetation/ Lillesand, Thomas M, Kiefer, Ralph and Chipman, Jonathan W. 2004. Remote Sensing and Image Interpretation. 5th ed. New York: Wiley.

ภาคผนวก

ขอมลภาพถายดาวเทยม

PGS CORRECTION PROCESSING REPORT

--------------------------------

Work Order: GPR570238TM Priority: 2

Satellite: Landsat-5 Sensor: TM

Camera Number: N/A Sensor Mode: N/A

Client Request Id: N/A

Input Data Ident: TM_138

Input Media Type: DLT File Number: 15

Orbit Number : 51516 Data Format: FRED

Processing Level: Systematic Geocorrection Resampling: DS16

Map Projection: UTM Zone: 47

Earth Ellipsoid: WGS84 Elevation Corr: None

Scan Gap Corr: TRUE Memory Effect: FALSE

Panel Effect: FALSE Atmospheric: FALSE

Reference Layer: N/A

FramingType: Path Row

Path/Strip no.: 129 Row no.: 051

Scene Shift: -3

Image Lines: 7953 Image Pixels: 8797

Image Orientation: 0.00 deg from N

Output Bands: 1 2 3 4 5 6 7 (25x25m)

Scene center lat: 13.441 deg Scene center long:

100.546 deg

Sun Elevation: 47.85 deg Sun Azimuth:

133.71 deg

Scene center date: 1993 11 07 Scene center time:

03:00:05.1566

Output Media: Disk Catalogued: FALSE

Product Format: GeoTiff Interleaving : BSQ

Output Product Id: N/A

Customer Visible: FALSE

Disk Product Dir: /pgsScratch/gistda.export/GPR570238TM

Product Files: README.GTF

LT5129050009331110_B1.TIF

LT5129050009331110_B2.TIF

LT5129050009331110_B3.TIF

LT5129050009331110_B4.TIF

LT5129050009331110_B5.TIF

LT5129050009331110_B6.TIF

LT5129050009331110_B7.TIF

ProductDescription.self

BrowseImage.tif

Completion date: 2014 05 06 Completion time: 15:27:25

Termination Status: Successful Completion

FF

===========================================================================

===

DETAILED PROCESSING RESULTS

===========================================================================

===

===========================================================================

===

RADIOMETRIC CORRECTION

----------------------

Algorithm: NASA CPF

Band | Ref DN to Radiance Default

| Detector gain offset Abs Calib?

-------------------------------------------------------

1 | 15 0.762824 -1.52000 FALSE

2 | 10 1.442510 -2.84000 FALSE

3 | 2 1.039880 -1.17000 FALSE

4 | 1 0.872588 -1.51000 FALSE

5 | 2 0.119882 -0.37000 FALSE

6 | 4 0.055158 1.237800 FALSE

7 | 15 0.065294 -0.15000 FALSE

Band 1 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.998928 -0.72495 0.988919 0.038716

2 | 0.987058 -0.16625 0.973459 0.805787

3 | 0.981646 -0.33036 0.972546 0.389579

4 | 0.981522 0.011243 0.975168 0.515360

5 | 0.985960 -0.16625 0.984134 0.085114

6 | 0.991543 -0.53477 0.982113 0.183008

7 | 0.991971 -0.55697 0.978247 0.477030

8 | 0.972995 0.234307 0.960471 1.135450

9 | 0.980965 -0.35583 0.966775 0.696328

10 | 0.972893 0.571077 0.962638 1.330500

11 | 0.975258 -0.02530 0.968508 0.538625

12 | 0.977419 0.672260 0.973798 0.986085

13 | 0.983831 -0.22615 0.981942 0.019272

14 | 0.984461 0.376579 0.981091 0.672941

15 | 0.976950 0.711793 0.972418 1.129140

16 | 0.994899 0.167814 0.989692 0.604620

Band 2 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.970886 -0.02669 0.970401 0.021469

2 | 0.983282 -0.02379 0.977769 0.141864

3 | 0.973732 0.049048 0.976050 0.031927

4 | 0.980290 -0.09596 0.976332 0.039303

5 | 0.978929 0.064119 0.984374 -0.01855

6 | 0.989610 -0.15678 0.982760 0.061827

7 | 0.982043 -0.11992 0.978406 0.030124

8 | 0.971398 0.009045 0.962245 0.285521

9 | 0.985501 0.127448 0.979636 0.317859

10 | 0.969742 -0.00880 0.962983 0.192383

11 | 0.973953 0.203516 0.974962 0.207718

12 | 0.973858 -0.12674 0.968757 0.026382

13 | 0.966152 0.127541 0.970110 0.059967

14 | 0.964353 0.338792 0.962813 0.397197

15 | 0.972826 0.099105 0.976147 0.049598

16 | 0.984625 0.359184 0.979448 0.523833

Band 3 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.954341 1.169110 0.956418 1.146510

2 | 0.949936 1.053820 0.945739 1.161660

3 | 0.949891 1.140810 0.954068 1.079690

4 | 0.943932 1.004190 0.942011 1.071160

5 | 0.949671 1.034930 0.957204 0.922734

6 | 0.943941 1.088540 0.939232 1.220720

7 | 0.949937 1.063420 0.949461 1.123880

8 | 0.939212 1.247680 0.932119 1.436330

9 | 0.948680 1.186170 0.946221 1.264740

10 | 0.939850 1.047570 0.934443 1.186350

11 | 0.940696 1.155000 0.941448 1.166490

12 | 0.950307 1.125540 0.946018 1.231790

13 | 0.955680 0.968458 0.958449 0.934425

14 | 0.946966 1.236090 0.943948 1.311930

15 | 0.959862 1.167030 0.964184 1.102600

16 | 0.946082 1.770750 0.941358 1.881810

Band 4 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.945936 0.419910 0.941402 0.706073

2 | 0.941810 0.471808 0.936590 0.762948

3 | 0.947420 0.401308 0.943221 0.721745

4 | 0.940056 0.401602 0.935428 0.710325

5 | 0.942564 0.315182 0.938784 0.628299

6 | 0.947966 0.297320 0.944431 0.525475

7 | 0.953683 0.162712 0.951119 0.398127

8 | 0.936592 0.367336 0.932288 0.685553

9 | 0.954355 0.361425 0.950027 0.708681

10 | 0.955090 0.269132 0.951786 0.514455

11 | 0.950211 0.165469 0.947214 0.452497

12 | 0.944300 0.313430 0.940777 0.568254

13 | 0.933545 0.284497 0.929655 0.615052

14 | 0.943614 0.268496 0.940898 0.504098

15 | 0.945584 0.297751 0.942847 0.609514

16 | 0.953358 0.771106 0.949943 1.073170

Band 5 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.956357 -0.54151 0.957702 -0.63157

2 | 0.954567 -0.62255 0.954832 -0.67448

3 | 0.948340 -0.32888 0.951025 -0.40574

4 | 0.952991 -0.53108 0.955010 -0.64266

5 | 0.952279 -0.52092 0.955781 -0.63530

6 | 0.950926 -0.56585 0.951492 -0.63175

7 | 0.954585 -0.46258 0.955872 -0.48834

8 | 0.955168 -0.67493 0.956011 -0.70540

9 | 0.968987 -0.31586 0.970430 -0.33394

10 | 0.938522 -0.68855 0.939718 -0.70864

11 | 0.945011 -0.64078 0.947313 -0.66552

12 | 0.958820 -0.68224 0.959224 -0.70752

13 | 0.937052 -0.59491 0.939231 -0.62954

14 | 0.950656 -0.56814 0.951789 -0.58701

15 | 0.941600 -0.53794 0.944331 -0.57174

16 | 0.956656 -0.40626 0.956256 -0.37357

Band 6 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.640945 32.26430 0.640945 32.05970

2 | 0.650788 31.24740 0.650788 31.08000

3 | 0.638722 32.44880 0.638722 32.19280

4 | 0.657048 30.75620 0.657048 30.55210

Band 7 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.911216 0.285354 0.914034 0.242191

2 | 0.919348 -0.02137 0.918295 -0.00933

3 | 0.904459 0.269619 0.909884 0.207805

4 | 0.906977 0.138641 0.910402 0.083975

5 | 0.905309 0.113955 0.913027 0.025365

6 | 0.923567 0.112473 0.923154 0.111938

7 | 0.902189 0.213200 0.905793 0.184299

8 | 0.918428 0.103242 0.918307 0.115593

9 | 0.906892 0.327015 0.909572 0.312723

10 | 0.912406 0.082097 0.912405 0.099579

11 | 0.897703 0.282690 0.902426 0.244886

12 | 0.916716 0.254163 0.916458 0.261294

13 | 0.915561 0.242762 0.920194 0.199690

14 | 0.916498 0.259669 0.916585 0.272207

15 | 0.906026 0.228937 0.909920 0.198573

16 | 0.923008 0.612323 0.919455 0.669599

===========================================================================

===

RADIOMETRIC QUALITY ASSESSMENT

------------------------------

NOTE:

Mean, Std.Dev, Striping are in DN's (Digital Numbers).

Band Chip Location Chip Size Mean Std Dev Striping

Line Pixel Lines Pixels

-------------------------------------------------------------------------

1 1600.80 1268.00 128 128 67.41 1.743 0.2228

1 3200.60 2535.00 128 128 75.90 3.691 0.5349

1 4800.40 3802.00 128 128 68.32 0.456 0.0781

1 6400.20 5069.00 128 128 66.40 1.850 0.3577

2 1600.80 1268.00 128 128 28.48 1.046 0.2259

2 3200.60 2535.00 128 128 34.22 2.236 0.3074

2 4800.40 3802.00 128 128 20.99 0.318 0.0554

2 6400.20 5069.00 128 128 30.87 1.061 0.2115

3 1600.80 1268.00 128 128 28.23 1.408 0.3021

3 3200.60 2535.00 128 128 35.21 4.070 0.4699

3 4800.40 3802.00 128 128 14.16 0.325 0.0758

3 6400.20 5069.00 128 128 30.47 2.012 0.6474

4 1600.80 1268.00 128 128 41.82 3.854 0.3642

4 3200.60 2535.00 128 128 62.20 2.520 0.2858

4 4800.40 3802.00 128 128 8.71 0.458 0.1265

4 6400.20 5069.00 128 128 79.66 1.740 0.2902

5 1600.80 1268.00 128 128 54.95 6.100 1.0574

5 3200.60 2535.00 128 128 72.69 6.042 0.3937

5 4800.40 3802.00 128 128 5.89 0.202 0.0559

5 6400.20 5069.00 128 128 69.65 5.097 0.7181

6 400.80 318.40 128 128 139.00 0.596 0.1009

6 800.60 635.80 128 128 142.76 1.985 0.2012

6 1200.40 953.20 128 128 134.46 0.422 0.0957

6 1600.20 1270.60 128 128 140.25 1.197 0.2141

7 1600.80 1268.00 128 128 21.50 2.164 0.3628

7 3200.60 2535.00 128 128 35.82 4.388 0.4662

7 4800.40 3802.00 128 128 3.53 0.182 0.0403

7 6400.20 5069.00 128 128 25.11 2.822 0.4612

===========================================================================

===

PRODUCT FORMATTING

------------------

Product Scene Center Location (lat/long) : 13.441 100.546

Product Scene Center Date/Time (yyyy mm dd): 1993 11 7 03:00:05.1566

Product Extent:

Lat: 14.34 ---------------------------------- Lat: 14.33

Long: 99.53 Long: 101.57

North: 1585862.50 North: 1585862.50

East: 557462.50 East: 777362.50

| |

| |

| |

| |

| |

| |

Lat: 12.55 Lat: 12.54

Long: 99.53 Long: 101.55

North: 1387062.50 North: 1387062.50

East: 557462.50 ---------------------------------- East: 777362.50

===========================================================================

===

EXECUTION INFORMATION

---------------------

Stage Start End

CPU

---------------------------------------------------------------------------

-----

Ingest Tue May 6 14:34:51 2014 Tue May 6 15:13:31

2014 23.64

ImCorr Tue May 6 15:15:58 2014 Tue May 6 15:24:21 2014

937.07

RadQa Tue May 6 15:24:22 2014 Tue May 6 15:24:22

2014 0.41

Output Tue May 6 15:26:47 2014 Tue May 6 15:27:12

2014 17.93

Catalog Tue May 6 15:27:13 2014 Tue May 6 15:27:16

2014 2.98

---------

982.03

PGS CORRECTION PROCESSING REPORT

--------------------------------

Work Order: GPR570239TM Priority: 2

Satellite: Landsat-5 Sensor: TM

Camera Number: N/A Sensor Mode: N/A

Client Request Id: N/A

Input Data Ident: LS5_2

Input Media Type: DLT File Number: 19

Orbit Number : 105106 Data Format: FRED

Processing Level: Systematic Geocorrection Resampling: DS16

Map Projection: UTM Zone: 47

Earth Ellipsoid: WGS84 Elevation Corr: None

Scan Gap Corr: TRUE Memory Effect: FALSE

Panel Effect: FALSE Atmospheric: FALSE

Reference Layer: N/A

FramingType: Path Row

Path/Strip no.: 129 Row no.: 051

Scene Shift: -3

Image Lines: 7908 Image Pixels: 9094

Image Orientation: 0.00 deg from N

Output Bands: 1 2 3 4 5 6 7 (25x25m)

Scene center lat: 13.448 deg Scene center long:

100.518 deg

Sun Elevation: 45.04 deg Sun Azimuth:

142.18 deg

Scene center date: 2003 12 05 Scene center time:

03:16:33.7683

Output Media: Disk Catalogued: FALSE

Product Format: GeoTiff Interleaving : BSQ

Output Product Id: N/A

Customer Visible: FALSE

Disk Product Dir: /pgsScratch/gistda.export/GPR570239TM

Product Files: README.GTF

LT5129050000333910_B1.TIF

LT5129050000333910_B2.TIF

LT5129050000333910_B3.TIF

LT5129050000333910_B4.TIF

LT5129050000333910_B5.TIF

LT5129050000333910_B6.TIF

LT5129050000333910_B7.TIF

ProductDescription.self

BrowseImage.tif

Completion date: 2014 05 06 Completion time: 15:25:27

Termination Status: Successful Completion

FF

===========================================================================

===

DETAILED PROCESSING RESULTS

===========================================================================

===

===========================================================================

===

RADIOMETRIC CORRECTION

----------------------

Algorithm: NASA CPF

Band | Ref DN to Radiance Default

| Detector gain offset Abs Calib?

-------------------------------------------------------

1 | 15 0.762824 -1.52000 FALSE

2 | 10 1.442510 -2.84000 FALSE

3 | 2 1.039880 -1.17000 FALSE

4 | 1 0.872588 -1.51000 FALSE

5 | 2 0.119882 -0.37000 FALSE

6 | 4 0.055158 1.237800 FALSE

7 | 15 0.065294 -0.15000 FALSE

Band 1 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.949204 -0.29532 0.960156 -0.92244

2 | 0.942823 -0.15385 0.949563 -0.49670

3 | 0.939132 -0.36930 0.946366 -0.73443

4 | 0.933874 0.318955 0.934523 0.404748

5 | 0.942935 -0.13424 0.945338 -0.14684

6 | 0.936308 0.197360 0.933759 0.521343

7 | 0.936612 0.209421 0.937911 0.300005

8 | 0.919246 0.925882 0.917574 1.197020

9 | 0.927106 0.259601 0.929354 0.300845

10 | 0.921675 1.094090 0.922116 1.234550

11 | 0.918009 0.892527 0.921521 0.857609

12 | 0.932802 0.764658 0.932407 0.984350

13 | 0.930033 0.466831 0.934043 0.410177

14 | 0.943801 0.326360 0.945768 0.385052

15 | 0.929859 0.998094 0.938867 0.605971

16 | 0.949772 0.311392 0.958809 -0.07129

Band 2 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.919052 0.422628 0.944969 -0.24726

2 | 0.927959 0.455215 0.949925 -0.12227

3 | 0.928224 0.226817 0.953765 -0.43089

4 | 0.921084 0.478191 0.939908 0.005174

5 | 0.940545 0.040575 0.961132 -0.47173

6 | 0.927519 0.478712 0.938981 0.218671

7 | 0.929796 0.146725 0.944830 -0.19212

8 | 0.912693 0.535797 0.920195 0.410349

9 | 0.939048 0.292390 0.949652 0.085257

10 | 0.916451 0.354607 0.920198 0.332231

11 | 0.921600 0.475577 0.927171 0.416065

12 | 0.925654 0.036064 0.925024 0.154387

13 | 0.923234 0.080682 0.928220 0.050571

14 | 0.929709 0.223812 0.929764 0.325143

15 | 0.925748 0.240683 0.932646 0.161299

16 | 0.939723 0.470575 0.943609 0.485275

Band 3 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.945707 1.200220 0.960786 0.841575

2 | 0.934508 1.305260 0.945502 1.036890

3 | 0.947056 1.022720 0.960594 0.701383

4 | 0.926041 1.273890 0.933348 1.112400

5 | 0.949752 0.901513 0.958565 0.711451

6 | 0.928049 1.279480 0.929865 1.282700

7 | 0.941702 1.092340 0.946366 1.036480

8 | 0.922075 1.486460 0.921124 1.577020

9 | 0.943088 1.110250 0.944501 1.137410

10 | 0.923081 1.253090 0.919662 1.411630

11 | 0.936549 1.095150 0.933983 1.251720

12 | 0.933748 1.322950 0.926854 1.581810

13 | 0.944599 0.994835 0.942267 1.148400

14 | 0.942668 1.130200 0.936634 1.361890

15 | 0.951410 1.128360 0.951505 1.231570

16 | 0.944739 1.630260 0.942079 1.793610

Band 4 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.944678 0.386770 0.944206 0.642547

2 | 0.945456 0.491210 0.943933 0.785899

3 | 0.947668 0.366081 0.946800 0.671614

4 | 0.937333 0.411191 0.935486 0.726964

5 | 0.942227 0.280008 0.940759 0.582202

6 | 0.946339 0.297971 0.945059 0.564731

7 | 0.951977 0.163568 0.951697 0.408887

8 | 0.934969 0.387197 0.932481 0.726197

9 | 0.954290 0.314306 0.952247 0.647030

10 | 0.953945 0.282432 0.951433 0.606559

11 | 0.950241 0.142613 0.948299 0.468624

12 | 0.941537 0.339980 0.939239 0.680584

13 | 0.930133 0.335000 0.928269 0.689643

14 | 0.943243 0.266737 0.941793 0.567112

15 | 0.942655 0.338352 0.941515 0.648903

16 | 0.953113 0.767529 0.949475 1.158420

Band 5 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.957016 -0.64386 0.958113 -0.66787

2 | 0.953312 -0.70900 0.951885 -0.65052

3 | 0.950876 -0.46640 0.949596 -0.39717

4 | 0.952429 -0.59410 0.949931 -0.50499

5 | 0.954550 -0.67498 0.952367 -0.54315

6 | 0.948323 -0.63407 0.946082 -0.50159

7 | 0.942101 -0.55318 0.940871 -0.44117

8 | 0.952687 -0.68926 0.950936 -0.58583

9 | 0.969177 -0.42767 0.968079 -0.34599

10 | 0.938287 -0.73948 0.936697 -0.65504

11 | 0.944012 -0.72000 0.943363 -0.62267

12 | 0.954050 -0.70764 0.953314 -0.62519

13 | 0.936694 -0.65900 0.935682 -0.56902

14 | 0.952433 -0.62153 0.951298 -0.54684

15 | 0.941495 -0.55052 0.942367 -0.51808

16 | 0.959793 -0.45176 0.959361 -0.37832

Band 6 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 1.056170 -12.3244 1.056170 -12.2984

2 | 1.075450 -15.4558 1.075450 -15.3868

3 | 1.051360 -11.8737 1.051360 -11.8681

4 | 1.104060 -18.6037 1.104060 -18.5857

Band 7 Coefficients ( Qcal = (Q - offset) / gain ):

Detector | Forward Backward

| gain offset gain offset

------------------------------------------------------

1 | 0.948586 0.147283 0.951542 0.092263

2 | 0.951420 -0.05910 0.949937 -0.05335

3 | 0.944585 0.118660 0.944906 0.099595

4 | 0.939318 0.112602 0.937111 0.123945

5 | 0.945110 -0.03426 0.944647 -0.03038

6 | 0.951487 0.116200 0.949517 0.148592

7 | 0.935652 0.100814 0.935826 0.112765

8 | 0.946797 0.154605 0.945826 0.171567

9 | 0.939315 0.210328 0.940843 0.192810

10 | 0.939425 0.134343 0.938757 0.149625

11 | 0.928598 0.202503 0.929552 0.211120

12 | 0.944170 0.279482 0.943532 0.309791

13 | 0.945669 0.183627 0.945976 0.193021

14 | 0.950038 0.198085 0.949154 0.224513

15 | 0.935925 0.192005 0.939610 0.161414

16 | 0.953363 0.549508 0.953954 0.571105

===========================================================================

===

RADIOMETRIC QUALITY ASSESSMENT

------------------------------

NOTE:

Mean, Std.Dev, Striping are in DN's (Digital Numbers).

Band Chip Location Chip Size Mean Std Dev Striping

Line Pixel Lines Pixels

-------------------------------------------------------------------------

1 1620.00 1268.00 128 128 68.82 1.557 0.1736

1 3239.00 2535.00 128 128 74.35 2.046 0.2406

1 4858.00 3802.00 128 128 68.44 0.345 0.0763

1 6477.00 5069.00 128 128 63.53 1.404 0.1015

2 1620.00 1268.00 128 128 28.95 1.337 0.1978

2 3239.00 2535.00 128 128 32.04 1.066 0.2298

2 4858.00 3802.00 128 128 22.17 0.271 0.0787

2 6477.00 5069.00 128 128 28.91 1.159 0.1648

3 1620.00 1268.00 128 128 25.89 2.056 0.3995

3 3239.00 2535.00 128 128 31.73 1.586 0.3882

3 4858.00 3802.00 128 128 14.68 0.438 0.1453

3 6477.00 5069.00 128 128 30.58 1.842 0.3045

4 1620.00 1268.00 128 128 33.23 5.644 0.6722

4 3239.00 2535.00 128 128 55.05 2.198 0.3291

4 4858.00 3802.00 128 128 8.91 0.403 0.1325

4 6477.00 5069.00 128 128 69.63 2.435 0.3911

5 1620.00 1268.00 128 128 33.99 7.190 1.0947

5 3239.00 2535.00 128 128 64.07 3.953 0.5991

5 4858.00 3802.00 128 128 6.32 0.165 0.0308

5 6477.00 5069.00 128 128 69.59 6.055 0.6097

6 405.60 318.40 128 128 134.65 0.890 0.0902

6 810.20 635.80 128 128 141.03 1.404 0.1493

6 1214.80 953.20 128 128 134.11 0.270 0.0704

6 1619.40 1270.60 128 128 141.10 1.486 0.2190

7 1620.00 1268.00 128 128 14.31 2.754 0.3385

7 3239.00 2535.00 128 128 29.99 2.878 0.4448

7 4858.00 3802.00 128 128 3.77 0.162 0.0553

7 6477.00 5069.00 128 128 27.60 3.518 0.4302

===========================================================================

===

PRODUCT FORMATTING

------------------

Product Scene Center Location (lat/long) : 13.448 100.518

Product Scene Center Date/Time (yyyy mm dd): 2003 12 5 03:16:33.7683

Product Extent:

Lat: 14.35 ---------------------------------- Lat: 14.33

Long: 99.47 Long: 101.58

North: 1585987.50 North: 1585987.50

East: 550637.50 East: 777962.50

| |

| |

| |

| |

| |

| |

Lat: 12.56 Lat: 12.55

Long: 99.47 Long: 101.56

North: 1388312.50 North: 1388312.50

East: 550637.50 ---------------------------------- East: 777962.50

===========================================================================

===

EXECUTION INFORMATION

---------------------

Stage Start End

CPU

---------------------------------------------------------------------------

-----

Ingest Tue May 6 14:34:52 2014 Tue May 6 14:40:41

2014 23.84

ImCorr Tue May 6 14:54:38 2014 Tue May 6 15:03:32 2014

973.50

RadQa Tue May 6 15:03:32 2014 Tue May 6 15:03:33

2014 0.43

Output Tue May 6 15:24:44 2014 Tue May 6 15:25:09

2014 17.95

Catalog Tue May 6 15:25:11 2014 Tue May 6 15:25:17

2014 2.92

---------

1018.64

GROUP = L1_METADATA_FILE

GROUP = METADATA_FILE_INFO

ORIGIN = "Image courtesy of the U.S. Geological Survey"

REQUEST_ID = "0501305310663_00041"

LANDSAT_SCENE_ID = "LC81290512013110LGN01"

FILE_DATE = 2013-06-03T01:35:57Z

STATION_ID = "LGN"

PROCESSING_SOFTWARE_VERSION = "LPGS_2.2.2"

END_GROUP = METADATA_FILE_INFO

GROUP = PRODUCT_METADATA

DATA_TYPE = "L1T"

ELEVATION_SOURCE = "GLS2000"

OUTPUT_FORMAT = "GEOTIFF"

SPACECRAFT_ID = "LANDSAT_8"

SENSOR_ID = "OLI_TIRS"

WRS_PATH = 129

WRS_ROW = 51

NADIR_OFFNADIR = "NADIR"

TARGET_WRS_PATH = 129

TARGET_WRS_ROW = 51

DATE_ACQUIRED = 2013-04-20

SCENE_CENTER_TIME = 03:39:57.7889528Z

CORNER_UL_LAT_PRODUCT = 14.00210

CORNER_UL_LON_PRODUCT = 99.42596

CORNER_UR_LAT_PRODUCT = 13.98959

CORNER_UR_LON_PRODUCT = 101.50032

CORNER_LL_LAT_PRODUCT = 12.02180

CORNER_LL_LON_PRODUCT = 99.42260

CORNER_LR_LAT_PRODUCT = 12.01111

CORNER_LR_LON_PRODUCT = 101.48058

CORNER_UL_PROJECTION_X_PRODUCT = 546000.000

CORNER_UL_PROJECTION_Y_PRODUCT = 1548000.000

CORNER_UR_PROJECTION_X_PRODUCT = 770100.000

CORNER_UR_PROJECTION_Y_PRODUCT = 1548000.000

CORNER_LL_PROJECTION_X_PRODUCT = 546000.000

CORNER_LL_PROJECTION_Y_PRODUCT = 1329000.000

CORNER_LR_PROJECTION_X_PRODUCT = 770100.000

CORNER_LR_PROJECTION_Y_PRODUCT = 1329000.000

PANCHROMATIC_LINES = 14601

PANCHROMATIC_SAMPLES = 14941

REFLECTIVE_LINES = 7301

REFLECTIVE_SAMPLES = 7471

THERMAL_LINES = 7301

THERMAL_SAMPLES = 7471

FILE_NAME_BAND_1 = "LC81290512013110LGN01_B1.TIF"

FILE_NAME_BAND_2 = "LC81290512013110LGN01_B2.TIF"

FILE_NAME_BAND_3 = "LC81290512013110LGN01_B3.TIF"

FILE_NAME_BAND_4 = "LC81290512013110LGN01_B4.TIF"

FILE_NAME_BAND_5 = "LC81290512013110LGN01_B5.TIF"

FILE_NAME_BAND_6 = "LC81290512013110LGN01_B6.TIF"

FILE_NAME_BAND_7 = "LC81290512013110LGN01_B7.TIF"

FILE_NAME_BAND_8 = "LC81290512013110LGN01_B8.TIF"

FILE_NAME_BAND_9 = "LC81290512013110LGN01_B9.TIF"

FILE_NAME_BAND_10 = "LC81290512013110LGN01_B10.TIF"

FILE_NAME_BAND_11 = "LC81290512013110LGN01_B11.TIF"

FILE_NAME_BAND_QUALITY = "LC81290512013110LGN01_BQA.TIF"

METADATA_FILE_NAME = "LC81290512013110LGN01_MTL.txt"

BPF_NAME_OLI = "LO8BPF20130420032305_20130420034427.01"

BPF_NAME_TIRS = "LT8BPF20130420031912_20130420034519.01"

CPF_NAME = "L8CPF20130401_20130630.04"

RLUT_FILE_NAME = "L8RLUT20130211_20431231v06.h5"

END_GROUP = PRODUCT_METADATA

GROUP = IMAGE_ATTRIBUTES

CLOUD_COVER = 4.05

IMAGE_QUALITY_OLI = 9

IMAGE_QUALITY_TIRS = 9

ROLL_ANGLE = -0.001

SUN_AZIMUTH = 90.66123146

SUN_ELEVATION = 66.23433649

EARTH_SUN_DISTANCE = 1.0046551

GROUND_CONTROL_POINTS_MODEL = 172

GEOMETRIC_RMSE_MODEL = 8.532

GEOMETRIC_RMSE_MODEL_Y = 5.976

GEOMETRIC_RMSE_MODEL_X = 6.089

GROUND_CONTROL_POINTS_VERIFY = 66

GEOMETRIC_RMSE_VERIFY = 4.355

END_GROUP = IMAGE_ATTRIBUTES

GROUP = MIN_MAX_RADIANCE

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_1 = 773.87506

RADIANCE_MINIMUM_BAND_1 = -63.90685

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_2 = 789.14886

RADIANCE_MINIMUM_BAND_2 = -65.16817

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_3 = 722.59418

RADIANCE_MINIMUM_BAND_3 = -59.67206

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_4 = 611.99298

RADIANCE_MINIMUM_BAND_4 = -50.53858

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_5 = 371.36417

RADIANCE_MINIMUM_BAND_5 = -30.66738

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_6 = 93.56523

RADIANCE_MINIMUM_BAND_6 = -7.72665

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_7 = 30.43660

RADIANCE_MINIMUM_BAND_7 = -2.51346

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_8 = 689.37146

RADIANCE_MINIMUM_BAND_8 = -56.92852

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_9 = 152.60895

RADIANCE_MINIMUM_BAND_9 = -12.60250

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_10 = 22.00180

RADIANCE_MINIMUM_BAND_10 = 0.10033

RADIANCE_MAXIMUM_BAND_11 = 22.00180

RADIANCE_MINIMUM_BAND_11 = 0.10033

END_GROUP = MIN_MAX_RADIANCE

GROUP = MIN_MAX_REFLECTANCE

REFLECTANCE_MAXIMUM_BAND_1 = 1.210700

REFLECTANCE_MINIMUM_BAND_1 = -0.099980

REFLECTANCE_MAXIMUM_BAND_2 = 1.210700

REFLECTANCE_MINIMUM_BAND_2 = -0.099980

REFLECTANCE_MAXIMUM_BAND_3 = 1.210700

REFLECTANCE_MINIMUM_BAND_3 = -0.099980

REFLECTANCE_MAXIMUM_BAND_4 = 1.210700

REFLECTANCE_MINIMUM_BAND_4 = -0.099980

REFLECTANCE_MAXIMUM_BAND_5 = 1.210700

REFLECTANCE_MINIMUM_BAND_5 = -0.099980

REFLECTANCE_MAXIMUM_BAND_6 = 1.210700

REFLECTANCE_MINIMUM_BAND_6 = -0.099980

REFLECTANCE_MAXIMUM_BAND_7 = 1.210700

REFLECTANCE_MINIMUM_BAND_7 = -0.099980

REFLECTANCE_MAXIMUM_BAND_8 = 1.210700

REFLECTANCE_MINIMUM_BAND_8 = -0.099980

REFLECTANCE_MAXIMUM_BAND_9 = 1.210700

REFLECTANCE_MINIMUM_BAND_9 = -0.099980

END_GROUP = MIN_MAX_REFLECTANCE

GROUP = MIN_MAX_PIXEL_VALUE

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_1 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_1 = 1

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_2 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_2 = 1

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_3 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_3 = 1

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_4 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_4 = 1

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_5 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_5 = 1

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_6 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_6 = 1

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_7 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_7 = 1

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_8 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_8 = 1

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_9 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_9 = 1

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_10 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_10 = 1

QUANTIZE_CAL_MAX_BAND_11 = 65535

QUANTIZE_CAL_MIN_BAND_11 = 1

END_GROUP = MIN_MAX_PIXEL_VALUE

GROUP = RADIOMETRIC_RESCALING

RADIANCE_MULT_BAND_1 = 1.2784E-02

RADIANCE_MULT_BAND_2 = 1.3036E-02

RADIANCE_MULT_BAND_3 = 1.1937E-02

RADIANCE_MULT_BAND_4 = 1.0110E-02

RADIANCE_MULT_BAND_5 = 6.1347E-03

RADIANCE_MULT_BAND_6 = 1.5456E-03

RADIANCE_MULT_BAND_7 = 5.0279E-04

RADIANCE_MULT_BAND_8 = 1.1388E-02

RADIANCE_MULT_BAND_9 = 2.5210E-03

RADIANCE_MULT_BAND_10 = 3.3420E-04

RADIANCE_MULT_BAND_11 = 3.3420E-04

RADIANCE_ADD_BAND_1 = -63.91964

RADIANCE_ADD_BAND_2 = -65.18121

RADIANCE_ADD_BAND_3 = -59.68400

RADIANCE_ADD_BAND_4 = -50.54869

RADIANCE_ADD_BAND_5 = -30.67351

RADIANCE_ADD_BAND_6 = -7.72819

RADIANCE_ADD_BAND_7 = -2.51397

RADIANCE_ADD_BAND_8 = -56.93991

RADIANCE_ADD_BAND_9 = -12.60502

RADIANCE_ADD_BAND_10 = 0.10000

RADIANCE_ADD_BAND_11 = 0.10000

REFLECTANCE_MULT_BAND_1 = 2.0000E-05

REFLECTANCE_MULT_BAND_2 = 2.0000E-05

REFLECTANCE_MULT_BAND_3 = 2.0000E-05

REFLECTANCE_MULT_BAND_4 = 2.0000E-05

REFLECTANCE_MULT_BAND_5 = 2.0000E-05

REFLECTANCE_MULT_BAND_6 = 2.0000E-05

REFLECTANCE_MULT_BAND_7 = 2.0000E-05

REFLECTANCE_MULT_BAND_8 = 2.0000E-05

REFLECTANCE_MULT_BAND_9 = 2.0000E-05

REFLECTANCE_ADD_BAND_1 = -0.100000

REFLECTANCE_ADD_BAND_2 = -0.100000

REFLECTANCE_ADD_BAND_3 = -0.100000

REFLECTANCE_ADD_BAND_4 = -0.100000

REFLECTANCE_ADD_BAND_5 = -0.100000

REFLECTANCE_ADD_BAND_6 = -0.100000

REFLECTANCE_ADD_BAND_7 = -0.100000

REFLECTANCE_ADD_BAND_8 = -0.100000

REFLECTANCE_ADD_BAND_9 = -0.100000

END_GROUP = RADIOMETRIC_RESCALING

GROUP = TIRS_THERMAL_CONSTANTS

K1_CONSTANT_BAND_10 = 774.89

K1_CONSTANT_BAND_11 = 480.89

K2_CONSTANT_BAND_10 = 1321.08

K2_CONSTANT_BAND_11 = 1201.14

END_GROUP = TIRS_THERMAL_CONSTANTS

GROUP = PROJECTION_PARAMETERS

MAP_PROJECTION = "UTM"

DATUM = "WGS84"

ELLIPSOID = "WGS84"

UTM_ZONE = 47

GRID_CELL_SIZE_PANCHROMATIC = 15.00

GRID_CELL_SIZE_REFLECTIVE = 30.00

GRID_CELL_SIZE_THERMAL = 30.00

ORIENTATION = "NORTH_UP"

RESAMPLING_OPTION = "CUBIC_CONVOLUTION"

END_GROUP = PROJECTION_PARAMETERS

END_GROUP = L1_METADATA_FILE

END