การผลตถาน/น าสมควนไม

ภาคเหนอ

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชนบานหนองกลา บานเลขท 163 หม 14 ต าบลหนองกลา อ าเภอบางระก า จงหวดพษณโลก

การผลตถาน วสดอปกรณ

ถงน ำมน 200 ลตร แบบธรรมดำ ไมควรใชแบบทมฝำปดได ซงมเขมขดวดเพรำอำจจะรวอำกำศเขำได วธท า/ขนตอน (1) ตดฝำถงกวำง 26 ซ.ม. เพอเปนประตพำควำมรอนเขำไปในถง (2) เจำะดำนลำงของถงกวำง เสนผำศนยกลำง 4 น ว 1 อน ใหชดขอบถงเพอระบำยน ำและเปนชองระบำยควน (3) ใชของอปน (ต งฉำก 90 องศำ) ขนำด 4 น ว 1 อน ใหเชอมดวยดนเหนยวตรงชองระบำยควนหรอใชอฐบลอกกวำง 3 กอนรบทอแทนกได (4) เจำะรทของอปนขนำด 1 น ว ตรงสวนทตำสด (ถำใชของอปน 3 ทำง กไมตองเจำะ) น ำทเกดจำกพ นในเตำ กรณไมใชอฐบลอกแทน (5) ใชทอปนขนำด 4 น ว ตอยำว 1 เมตร สอำกำศโดยตรงจำกของอทระบำยควนหรอวำงบนอฐบลอก 3 กอน เพอระบำยควนตำมขอ 3 กได (6) เตรยมไมไผเจำะปลองยำว 4 เมตรโดยเหลอปลองสดทำยไวกกน ำสมควนไม (7) บำกไมไผเปนชองใหควนถำนเขำและเจำะรองดกน ำโดยใชชอนกนขำวเสยบไว (8) เมอเตำตดไฟแลวจะมน ำสมควนไมไหลออกทหำงชอนใหนำกระปองพลำสตกมำ

รองรบน ำสมควนไม

น าสมควนไม น ำสมควนไม เปนของเหลวทไดจำกกำรกลนตวของควนทควบแนนเปนหยด ซงจะมกลนไหมเหมอนควนไม ควนไฟ สวนประกอบสวนใหญเปนกรดอะซตค มควำมเปนกรดตำ มสสมหรอน ำตำลแกมแดง

วธท าน าสมควนไม วธกำรดกเกบน ำสมควนไม จะใหควนวงผำนทอไมไผยำว 4 - 6 เมตรจำกเตำเผำถำน เมอไดน ำสมควนไมแลวท งไวในภำชนะพลำสตกมฝำปดเปนระยะเวลำ 3 เดอน ในทไมถกแสงแดง ไมสนสะเทอน เพอใหแหง จำนวน 5% ของน ำหนกน ำสมควนไมจะทำกำรตกตะกอนดข น หำมเปดฝำท งไวเพรำะสำรตำง ๆ จะระเหย

วธเผาและการเกบน าสมควนไม (1) ใชหนหรอดนวำงหนนปำกถง ใหเงยข นประมำณ 6 ซม. เพอใหระบำยน ำออก (2) ใชไมฟนทอนส น 10 ซม. วำงรองเปนหมอน 2 ทอน (3) เรยงฟนขนำด 2-3 น ว ยำว 70 ซม.ใหทอนเลกอยลำง ทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำดวยควรวำงไวใกล ๆ ชองระบำยควน สวนชองวำงหนำเตำทเหลอใหเรยงฟนเปนแนวต งควำมยำวตำมควำมสงของถงน ำมน เพอปองกนไมหนำเตำเปนข เถำ (4) ตอทอระบบอำกำศ และใชดนเหนยวยำใหมดชด (5) เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ ต งข นทำงสงขำงปำกเตำละกอนและวำงเทนบน 1 กอน และอก 1 กอน วำงขวำงปำกเตำเครองหนงและเจำะเปนรอำกำศเขำ กวำง 3 น ว ยำว 3 น ว สำหรบระบำยอำกำศเขำ และเอำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตร ใหมดชด (6) ใชฟนจดปำกเตำประมำณ 10% ของฟนภำยในเตำใสลงในชวงวำงหนำเตำโดยเรงไฟใหเตมทเมอไฟตดไมฟนในเตำแลวหยดใสฟนในเตำและเอำอฐบลอกปดใหมดชดเหลอแตชองอำกำศเขำเทำน น (7) ประมำณชวโมงท 3 ของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไมหลงเกดควนบำ (ควนสขำวปนน ำตำล) อณหภมปำกปลอง 80 องศำเซลเซยส (8) ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำว ปนเทำออกน ำเงน อณหภมปำกปลอง 150 องศำ อณหภมในเตำประมำณ 400 องศำ ใหเอำไมไผ เกบควนออกอกท

(9) พอควนเรมใสเรมใชกระเบ องวำงปำกปลองทดสอบควำมช นในถงวำง 1 นำท แลวเอำมอสมผส ถำเปยกกยงไมปดถำแหงหมำด ๆ กปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวหำมใหอำกำศเขำและท งไว 30 นำท เพอไลน ำมนทำร จงเอำผำข ร วหอดนเหนยวเปนลกประคบจมน ำเปยก ไปอดปำกปลองควนไมใหอำกำศเขำในเตำไดเดดขำดจนเตำเยน จงเปดถำนออกไดหำมใชน ำรดถง

การใชประโยชนจากน าสมควนไม

ใชในอตสาหกรรม (1) ใชผลตสำรระงบกลนตว (2) ใชเปนสำรปรบผวนม ท งใชโดยตรงทำงผวหนงหรอผสมอำบน ำ (3) ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน (4) ใชอตสำหกรรมยอมผำ (5) ใชผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง (6) ใชผลตยำกรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อ ไทฟอยด อำหำรเสรมเพมภมตำนทำนอำหำรเสรมกำรทำงำนของตบ (7) ใชผลตสำรชวยยอย ใชในครวเรอน ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอนลวกและไฟลวก รกษำน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง รกษำโรคเร อนของสตว ใชในภาคเกษตร (1) ผสมน ำ 20 เทำ (1 ลตรตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดมด ปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอกำจดเช อรำ (2) ผสมน ำ 50 เทำ (400 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดเช อรำ และไสเดอนฝอยในดน กอนปลกพช 15 วน (3) ผสมน ำ 100 เทำ (200 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกองขยะ พ นคอกสตว เพอกำจดกลน และปองกนไมใหแมลงวำงไข (4) ผสมน ำ 200 เทำ (100 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) พนใบไมเพอปองกนแมลงและเช อรำ และรำดโคนตนไมเพอเรงรำก (หำกใชอตรำเขมขนกวำน อำจทำใหใบไหมได) (5) ผสมน ำ 500 เทำ (40 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) แทนสำรจบใบจะลดกำรใชสำรเคมได 50% (6) ผสมน ำสมควนไมกบน ำใหเจอจำง 1 ตอ 500-1000 เทำ รดไมผลจะชวยเพมควำมหวำน

(7) ถำนทแชไวในน ำสมควนไมจะเปนตวปรบปรงดนอยำงด โดยกำรเพมจำนวนแบคทเรยในดนทมคณประโยชนตอพช เนองจำกถำนมรพรนจำนวนมำก และมแรธำตสำรอำหำรอยดวย ทำใหเหมำะสมทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช (8) กำรใชน ำสมควนไมกบดนพชควรใชเวลำตอนเยนจะเกดประโยชนตอตนพชมำกกวำในตอนกลำงวน

วธการใช

(1) กำรคลกเมลด เพอปองกนโรคตดตอมำกบเมลดพนธ โดยใสเช อลงในถงพลำสตกทจะใชคลกเมลดอตรำ 10 กรม หรอ 1 ชอนแกง ตอเมลดพนธ 1 กก. เตมน ำ 10 ซซ แลวบบเช อสด ใหแตกตวกอนใสเมลดลงในถง (2) กำรรองกนหลม โรยเช อลงในหลมโดยตองคลกเคลำเช อสดกบดนในหลมกอนนำกลำพชลงปลก โดยหลมปลกเลกใชเช อสดอตรำ 5 ชอนแกง หลมปลกใหญใชเช อสด 150 - 300 กรม (3) กำรผสมกบวสดปลก ใชสำหรบกำรเพำะกลำในกระบะเพำะเมลดหรอถงเพำะชำ โดยนำเช อสดทผสมปยหมกหรอปยคอก (1 : 100 โดยน ำหนก) มำ 1 สวน ผสม กบวสดปลก 4 สวนโดยปรมำตรผสมเขำกนดแลวจงนำไปเพำะเมลด (4) กำรหวำนลงดน ใชเช อ 1 กก. รำ 4 กก. ปยหมกหรอปยคอก 100 กก. ผสมคลกเคลำใหเขำกน หวำนโคนตน อตรำ 30 - 60 กรม (3 - 6 ชอนแกง) ตอตน หวำนใตทรงพมอตรำสวน 150 - 300 กรม (2 - 3 ขด) ตอตำรำงเมตร (5) กำรฉดพน เปนวธทสะดวกงำยตอกำรปฏบต โดยฉดพนลงดนบรเวณรำกพชและสวนบนของตนพช กำรใชเช อสดผสมน ำ จำเปนตองกรองเอำเฉพำะน ำเช อออกมำ เพอไมใหเมลดขำวฟำงอดตนหวฉด กรณฉดพนลงดน ใชอตรำเช อสด 1 กก. ผสมน ำ 200 ลตร พนสวนบนของพช ใชอตรำ 2 กก. ผสมน ำ 200 ลตร (6) วธอน ๆ เชน กำรใหไปกบระบบน ำ กำรทำแผล เปนตน

ประโยชน (1) ใชเพอปองกนโรค (พชยงไมแสดงอำกำรของโรค) เรมต งแตกำรเพำะเมลด กำรเตรยมตนกลำพช กำรปลกในสภำพธรรมชำต จนถงระยะพชเจรญเตบโตใหผลผลต (2) กำรใชเพอรกษำโรค (พชยงแสดงอำกำรของโรคแลว) กำรใชเช อรำน เพอรกษำพชทเปนโรคแลวน น มควำมเปนไปไดในกรณของพชยนตน เชน ไมผล แตถอวำเปนวธทมควำมเสยง เพรำะอำจไม

ประสบผลสำเรจดงทคำดหวงเสมอไป จงมควำมจำเปนตองใชวธอนรวมดวยหำกมกำรระบำดรนแรง

สถาบนชมชนเกษตรกรรมยงยน 363 หม 4 ต าบลหนองจอม อ าเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม

วสดอปกรณ

1) ถงน ำมนขนำด 200 ลตร ชนดเปดฝำได 1 ชด 2) ทอซเมนต ขนำด 4 น ว ยำว 1 เมตร 2 ทอน 3) ของอซเมนต ขนำด 4 น ว 1 ทอน 4) เหลกเสนขนำด 4 หน ยำว 40 ซม. 4 ทอน 5) ดนเหนยวแมน ำ 1 ถงน ำ 6) ทรำยละเอยด 1/2 ถง 7) ปนซเมนต 1 กก. 8) ซเมนตบลอก 3 กอน 9) ไขควงชนดกระแทกและคอน 10) ไมไผทะลปลองยำว 7 เมตร 11) หวดนงขำว 12) กระสอบปำน 13) กระเบ องเกำและสงกะสเกำ 14) จอบและบงกตกดน 15) ไมสำหรบทำหลกยด

การสรางเตาเผาถานประสทธภาพสง 1) กำรเลอกพ นทหรอทำเล ควรเปนทดอนน ำไมขง อยเหนอลม และมแหลงดนเหนยวใกล ๆ 2) กำรเจำะเพอทำปำกเตำดำนหนำ ขนำดควำมกวำง 20 ซม. ยำว 20 ซม. และทำรระบำยควน ขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว สงจำกขอบถง 4 ซม. 3) กำรประกอบถงเขำกบของอซเมนต ตองใหไดระดบหรอไดฉำก ใชเศษอฐหรอกอนหนรองรบและเชอมดวยดนเหนยวทผสมแลว คอดนเหนยว 6 สวน ทรำยละเอยด 3 สวน และปนซเมนต 1 สวน อดดนผสมใหแนน

การผลตน าสมควนไม

4) นำทอขนำดควำมยำว 1 เมตร มำสวมเขำกบของอใหลำดเอยงไปดำนหลงประมำณ 10 องศำ แลวพอกดวยดนผสมใหแนนสนท 5) กำรสรำงคอกและอดดนท งดำนขำง ดำนหลง และดำนบนถงโดยหำวสดทเหลอใช เชน กระเบ อง สงกะส หรอไมไผสำนมำเปนกำแพง อดดนใหแนน ควำมกวำงดำนขำงประมำณ 30 ซม. 6) กำรใสฟนและขนำด โดยกอนใสฟนจะตองใชเหลกเสนพำดเปนคำนรองรบ 3 หรอ 4 ระยะ จำกน นใสฟนโดยเรมจำกขนำดเลก กลำง และใหญ ตำมลำดบ หรอจะเปนฟนขนำดเดยวกนหมดกได 7) ปดฝำและขนนอตใหแนน โดยจดใหชองใสเช อเพลงไฟใหอยตรงกลำงพอด 8) นำอฐบลอก จำนวน 3 กอน มำกอเปนปำกเตำสำหรบใสเช อเพลง เชอมรอยตอหรอชองวำงดวยดนเหนยว ขดรองสำหรบรองรบข เถำ 9) สำหรบกำรเผำถำนดวยถงน ำมน 200 ลตร จะใชระยะเวลำ อยำงนอย 3 - 5 ชม. ข นอยกบชนด ขนำดและควำมช นของพ นทหลก โดยเรำจะทำกำรปดเตำกตอเมอไมฟนไดผำนกำรเผำไหมหมดแลว ดไดจำกควนทเกดข น ดงน ขอสงเกต - เรมตนกำรเผำ 1 - 2 ชม. แรก ควนจะมสขำว เนองจำกมควำมช นจำกเน อไมทปนออกมำ เรยกวำชองใสควำมช น วธกำรตรวจสอบโดยใชมอสมผสควน - หลงจำกเผำ 2 - 3 ชม. ควนจะมสขำวขน ควำมช นจะนอยลง เปนชวงทเน อไมเรมไหม วธกำรตรวจสอบโดยใชมอสมผสและดมกลนจะแสบจมก - หลงจำกน น 3 - 4 ชม. ควนจะมสขำวขนปนเหลอง แสดงวำไฟเรมไหมแกนไม วธกำรตรวจสอบ โดยกำรสงเกตและดมกลนจะมกลนฉนและแสบจมกมำก จำกน นใชระยะเวลำอก 30 นำท ควนจะเปลยนเปนสฟำใส นนหมำยถง กระบวนกำรเผำไหมส นสดหมดแลว เรำจะหยดใสเช อเพลงและปดฝำดำนหนำและทอดำนหลง ท งไวอยำงนอย 6 ชม. ไฟภำยในจะดบเอง กสำมำรถเปดฝำเตำ นำถำนออกมำใชงำนไดเลย ทสำคญจะตองปดในชวงทควนเปนสฟำใส ควนขำดจรง ๆ และตองปดใหสนทไมใหมรอยรว มฉะน นขำงในเตำจะไมดบ

การดกเกบน าสมควนไม

วสดอปกรณ 1) ไมไผซำงทะลกลำงปลองมควำมยำวอยำงนอย 5 เมตร ข นไป 1 ทอน 2) ไมสำหรบค ำยน 3) ขวดน ำอดลม 4) หวดนงขำว 5) มด คอน จอบ และเสยม

วธการดกเกบเนอสมไม 1) นำไมไผซำงททะลปลอง มำจอตรงปลำยทอควน โดยจะดกเกบน ำสมควนไมในชวงทควนมสขำวขน คอระยะท 2 ใชหวดนงขำว หมเพอบงคบควนใหผำนไมไผ เมอควนผำนไมไผทเยนจะกลนตวเปนหยดน ำไหลลงมำ ดงน นเรำจงทำปลองร สำหรบดกเกบน ำ ใชกระปองรองรบขำงใต 2) กำรดกเกบน ำสมควนไม จะไดประมำณ 1 - 2 ลตรตอคร ง ซงจะตองนำใสภำชนะทปดมดชด เชน ขวดสขำว แลวนำไปเกบไวในทรม อยำงนอย 1 เดอน เพอให “ น ำมนทำร” ตกตะกอน จำกน นจะทำกำรแยกน ำสมควนไมซงอยตรงช นกลำง (ช นบนเปนน ำ ช นลำงเปนน ำมนทำร) โดยใชสำยยำงดดออก นำไปเกบไวในทรม และใชประโยชนตอไป

ประโยชนของน าสมควนไม 1) ผลตอแมลงทเปนศตรพช 1.1) น ำสมควนไมทมควำมเขมขนสง มฤทธในกำรฆำเช อโรครนแรง เนองจำกมควำมเปนกรดสง และมสวนประกอบของ เมธำนอล บนอล ซงสำมำรถฆำเช อโรค เมอเจอจำงลง 20 เทำตว ควำมหนำแนนของจลนทรยจะเพมมำกข น ซงอำจจะเปนเนองจำกผลของกรดอะซตกในน ำสมควนไม 1.2) แมวำปกตแลว น ำสมควนไมจะลดโรคทเกดจำกดน โดยกำรทำลำยจลนทรยทไมพงประสงค และชวยในกำรเตบโตของตวทมประโยชน แตบำงคร งจลนทรยทมประโยชนกมนอยเกนไป และตวททนตอกรดมมำกอยแลว ในกรณน จำเปนตองใสปยหมกทมจลนทรยดไปพรอมกบน ำสมควนไม 1.3) กำรเปลยนแปลงสดสวนของจลนทรยชนดตำง ๆ ในดน ไมเพยงแตปองกนโรคจำกดน หำกชวยใหพชออกรำกและเตบโตอยำงแขงแรง

ประโยชนของน าสมควนไม 1.4) น ำสมควนไมยงชวยขจดโรครำกพชทเกดจำกเช อรำทเกดจำกเช อรำ ประโยชนอกประกำรหนงของน ำสมควนไม คอ จำนวนกำรสรำงเซล และปฏกรยำอน ๆ ของพช นกวจยกลำววำ น ำสมควนไม ยงชวยในกำรลดไนโตรเจนสวนเกน กระตนกำรสนดำปของพช และเพมปรมำณระดบน ำตำล กำรฉดน ำสมควนไมทเจอจำงแลว 500 ถง 1,000 เทำ สำมำรถเพมรสชำตของผลไมทไมหวำนพอ เนองจำกกำรสงเครำะหแสงไมด (แสงนอยหรอดนไมด) ทเปนเชนน เพรำะสำรอนนทรยทอยในน ำสมไม รวมท งสำรอนนทรยจำนวนมำก เมธล ปอเมตต ชวยเรงกำรเตบโตทแขงแรงของพช 2) เปนตวกำจดกลนปยคอก เนองจำกคณสมบตในกำรผลตแอมโมเนย น ำสมควนไมจงสำมำรถนำไปใชในกำรลดกลนในคอกสตวหรออนๆ รวมท งสำมำรถนำไปใชไลสนข แมว และแมลง (โดยเฉพำะตะขำบ) เปนทไมแนชดวำ ทำไมจงเกดผลตอสตวเชนน เปนไปไดวำ กลนของน ำสมควนไมมควำมสมพนธกบกลนของไฟ จงทำใหสตวหลกเลยง ในกำรน น ำสมควนไม (ทยงไมไดผำนกำรกลน) มควำมเหมำะสมมำกกวำ เพรำะมสวนผสมของน ำมนทำร ลปด และยำงเรซน

วธใชน าสมควนไม ความถในการใช 1) น ำสมควนไม สำมำรถเพมคณภำพของผลผลตโดยใชวธกำร ดงน ใช 2 - 3 คร ง หรอ ทก 15 หรอ 20 วน ในชวงฤดกำลเพำะปลก ละเตบโต จนถง 15 วนกอนเกบเกยวน น สำรอนนทรยในน ำสมควนไมจะชวยเรงกำรหมกในตวของกรดอะมโนและน ำตำล ซงจะเพมรสหวำน และกลนหอมของผลไม 2) ในกรณของผก กำรฉดน ำสมควนไมกอนกำรเกบเกยว จะชวยใหคณภำพและรสชำตดข น รวมท งชะลอกำรเหยวเฉำ สำหรบผกใบใช 1 คร ง 2 สปดำห กอนกำรเกบเกยว 3) กรณผลไม และผกใบ ทใชเวลำนำนในกำรเกบเกยว ควรใชน ำสมควนไม 2 หรอ 3 คร ง ทก ๆ 15 - 20 วน เรมจำกชวงตนของกำรเกบเกยว 4) สำหรบไมผล เมอผลไมโตเตมท และเรมสก เชน สมจน เมอสเรมเปลยน ควรใชน ำสมควนไม 1 ถง 2 คร ง ทก ๆ 20 วน - 15 วน กอนเกบเกยว

ความเขมขนในการใชน าสมควนไม โดยทวไปกำรใชน ำสมควนไมควรเจอจำงประมำณ 300 : 1 - 1,000 : 1 ควำมเขมขนทมำกกวำ 1 : 300 อำจสงผลเสยตอพช ซงมอำกำร ดงน 1) จดบนใบ 2) พชหยดกำรเตบโตชวครำว 3) กำรเตบโตของตนถกเรง ชะลอกำรเตบโตของผล อำกำรในขอท 1) และ 2) เปนมำจำกกรดชวภำพในน ำสมควนไม ขอท 3 มำจำกกำรทน ำสมควนไม มคณสมบตเปนตวเรงกำรสนดำป และกำรดดซมอำหำรของพช ขอแนะนำกคอ ควรจะทดลองใช น ำสมควนไมกบพชแตละชนดและสงเกตด 3 - 4 วน กอนจะใชอยำงเตมท ควรใชอยำงระมดระวงกบพชทมควำมไวตอสำรเคมและพชใบออน ในกำรเพมประสทธภำพของน ำสมควนไม สำมำรถใชรวมกบสำหรำยทะเล ปลำ หรอกำงปลำทสกดไดจะมประสทธภำพมำกกวำใชแยกกน โดยใชกอนเกบเกยวจำกทไดกลำวมำแลวน ำสมควนไมสำมำรถใชรวมกบกระเทยม เพอปองกนแมลงและกำรตดเช อรำได การใชน าสมควนไมอยางนอยหนงสปดาหกอนปลก 1) น ำสมควนไมทใชใสในดน มควำมเขมขนสงกวำฉดพนบนในพช ในประเทศญปน น ำสมควนไมซงมควำมเขมขน 30 : 1 ถกใชในปรมำณ 6 ลตร : 1 ตำรำงเมตร โดยทวไปในกำรฆำเช อโรคในดน หรอขจด eelworms ควำมเขมขนทสงกวำน สำมำรถนำไปใชไดโดยปกต กำรฆำเช อโรคในดนควรใชน ำสมควนไมทมคำ pH 3 และมควำมถวงจำเพำะ 1.014 และเจอจำง 8 เทำตว โดยใชในปรมำณ 1 ลตร : 1 ตำรำงเมตร อยำงไรกด eelworms ซงมควำมตำนทำนสง ตองใชน ำสมควนไม ถง 3 - 4 ป เพอขจดใหหมดส น 2) สำหรบผกใหฉดน ำสมควนไม ควำมเขมขน 30 : 1 กอนปลก โดยใช 6 ลตร : 1 ตร.ม. ควรจะใหน ำสมควนไมซมลงในดนปรมำณ 50 ซม. โดยจะทำกอนหรอหลงกำรไถดนกได วธฉดลงในดนเปนวธหนงทเหมำะสม โดยใชหวฉดซงปรบควำมดนไวท ประมำณ 1 - 2 กก. เสยบลงในดนลกประมำณ 2 - 3 ซม. ฉดหำงกนทก ๆ 20 - 30 ซม. โดยขยำยรศมประมำณ 15 ซม. ส าหรบไมผล และพชทปลกในกระถาง 1) กรณไมผล ใหรด 10 จดรอบตนไมบรเวณทโดนฝน และมรำกเลก ๆ ควรเจอจำงน ำสมควนไม 30 - 50 เทำ และใช 500 ลตร : 100 ตำรำงเมตร 2) กรณไมกระถำง ผสมน ำสมควนไม กบดน แลวท งไว 10-15 วน เพอระบำยกำซออกกอนใสในกระถำง ถำผสมผงถำนรอยละ 1 จะยงเพมคณภำพดน

ศนยเครอขายวถชวตเกษตรกรรมยงยนมลนธศกษาพฒนาชนบท 514/1 หม 1 ต าบลรมใต อ าเภอแมรม จงหวดเชยงใหม

การผลตน าสมควนไม

1 น ำสมควนไมคออะไร เปนผลพลอยไดจำกกำรเผำถำนไมภำยใตสภำพอบอำกำศ (Airless Condition) เมอผำนแกสทเกดจำกกำรเผำไหมไมสดใหสมผสอำกำศเยน จะทำใหไอกลนตวลงจนเปนของเหลว น ำสมไมเปนสำรปรบปรงดน และสำรเรงกำรเจรญเตบโตของพช (Plant growth accelerating substances) สำรปองกนกำจดศตรพช และควบคมโรคพชสำเหตจำกไสเดอนฝอย (Nematode) เช อรำ นอกจำกน ยงมคณสมบตเปนฮอรโมนพชน ำสมไมมสำรประกอบทำงเคมมำกกวำ 200 ชนด สำรประกอบทสำคญ ไดแก น ำ 85% กรดอนทรยประมำณ 3% และสำรอนทรยอน ๆ อกประมำณ 12% ซงกรดอนทรยทมอยในน ำสมควนไมมหลำยชนดทสำคญ คอ กรดอะซตก (acetic acid), ฟอรมำลดไฮด (formaldehyde), เอธล เอน วำเลอเรต (ethyl-n-valerate), เมทธำนอล (methanol), น ำมนทำร (tar) ฯลฯ 2 คณสมบต ชวยปองกนและกำจดศตรพช เรงกำรเจรญเตบโตของรำกพช ชวยฟนฟและปรบสภำพดนใหรวนซย ชวยใหพชออกดอกและตดผลงำยข น และชวยเสรมสรำงควำมสมบรณแขงแรงตำนทำนโรค น ำสมควนไมดบทเกบจำกกำรกลนตวทปลองควน ยงไมสำมำรถนำมำใชงำนไดทนท เนองจำกยงมสวนประกอบบำงอยำงทอำจเปนอนตรำยตอพชหรอสงมชวตได เชน น ำมนดน(Tar) ทอำจจะไปปดปำกใบและเกำะตดรำกในพชทำใหพชเตบโตชำหรอตำยได ดงน นกำรนำน ำสมควนไมมำใชใหเกดประโยชนไดจรง จะตองผำนข นตอนกำรทำใหบรสทธเสยกอน โดยนำน ำสมควนไมดบทกลนไดมำเกบในถงทรงสงมำกกวำควำมกวำงประมำณ 3 เทำ ท งใหตกตะกอนในระยะ90 วน จะทำใหผลผลตน ำสมควนไมแยกตวเปน 3 ระดบ ช นบนจะเปนน ำมนใสช นกลำงจะเปนของเหลวสชำ ซงกคอ น ำสมควนไมทจะนำไปใชน นเอง สวนช นลำงสดน นเปนของเหลวขนสดำ เรำสำมำรถลดเวลำกำรตกตะกอนโดยกำรผสมผงถำนประมำณ 5% ของน ำหนกรวมของน ำสมควนไมท งหมดโดยไมตองคน โดยผงถำนจะดดซบท งน ำมนใสช นบนและน ำมนดนลงสช นลำงสดในเวลำทเรวข นเพยง 45 วนเทำน น

3 ประโยชนทำงกำรเกษตร น ำสมควนไมมสำรประกอบตำง ๆ มำกมำย เมอนำไปใชประโยชนทำงกำรเกษตร จะมคณสมบตตำง ๆ ดงน เปนสำรปรบปรงดน สำรปองกนกำจดศตรพช และสำรเรงกำรเจรญเตบโตของพชบรเวณสวนรำก ลำตน หว ใบ ดอก และผลของพชบำงชนด กำรใชน ำสมควนไมรำดในดนปลกพช จะชวยเรงกำรเจรญเตบโตของพช และควบคมโรคพชทมสำเหตจำกไสเดอนฝอย เช อรำ นอกจำกน นน ำสมควนไมยงมคณสมบตเปนฮอรโมนพช และในบำงกรณเปนตวยบย งกำรเจรญเตบโตสวนตำง ๆ ของพช เมอใชน ำสมควนไมในอตรำสวนทมำกนอยตำงกนไป น ำสมควนไมจะมพษตอพชสงเมอรำดรดลงดนในปรมำณมำก หรอนำไปใชกบพชโดยไมผสมน ำใหเจอจำงจะเกดผลเสย เชนกน 4 อตรำกำรใช ควรใชเวลำเชำ/เยนจะเกดประโยชนตอพชมำก 1) น ำสมควนไมควำมเขมขน 100%หมกกบโปรตน เชน ปลำ หอยเชอร กำกถวเหลองในอตรำ 2 : 1 นำน 1 เดอนจะไดปยน ำคณภำพสง เวลำใชผสมน ำ 200 เทำ รดพชหมกกบสมนไพรตำง ๆ เพอเพมฤทธในกำรขบไลแมลง เชน สะเดำ ขำ ยำสบ หำงไหล ฯลฯ 2) น ำสมควนไมผสมน ำ 20 เทำ ใชพนลงดน เพอฆำเช อโรคและแมลงในดน ปองกนโรครำกและโคนเนำจำกเช อรำ ไสเดอนฝอย และสำเหตอน ๆ แตเมอใชในปรมำณเขมขนควรใชดวยควำมระมดระวง เชน กรณน ใหดำเนนกำรกอนกำรเพำะปลก 10 วน เพอหลกเลยงผลกระทบจำกกำซคำรบอนโมโนออกไซดซงเปนพษตอพชได หำกไมเวนชวงระยะเวลำ หรอหำกจะใชในปรมำณเจอจำงลงโดยกำรผสมนำ 50 เทำ กสำมำรถพนลงดนแกปญหำเรองรำกไดโดยตรง 3) น ำสมควนไมผสมน ำ 50 เทำ ใชพนลงดนเพอฆำเช อโรคททำลำยพช หำกใชควำมเขมขนมำกกวำน รำกพชอำจไดรบอนตรำย 4) น ำสมควนไมผสมน ำ 100 เทำ ใชรำดโคนตนไมรกษำโรครำ และโรคเนำ รวมท งปองกนไมใหแมลงวำงไข 5) น ำสมควนไมผสมน ำ 200 เทำ ใชฉดพนทใบพช และพ นดนรอบตน ทก ๆ 7- 15 วน เพอปองกนและขบไลแมลง หรอสำมำรถทำลำยไขแมลงไดดรวมถงเปนกำรสนบสนนกำรทำงำนของเช อจลนทรยชนดทเปนประโยชนใหทำงำนไดด สงผลใหกำรเจรญเตบโตของพชดข นในหลำย ๆ ดำน 6) น ำสมควนไมผสมน ำ 500 เทำ ฉดพนผลออนของพชหลงจำกตดผลแลว 15 วน และพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน เพอชวยในกำรสงเครำะหน ำตำลของพชผล 7) น ำสมควนไมผสมน ำ 1,000 เทำ ใชผสมกบสำรเคมท ใชกบตนพช เพอประสทธภำพในกำรจบใบ จงสำมำรถลดปรมำณกำรใชสำรเคมใหนอยลงได

5 ในงำนดำนปศสตว จะชวยในกำรลดกลนและแมลง โดยกำรใชคร งแรกควรผสมน ำ 100 เทำ หลงจำกน นเพมเปน 200 เทำ จะกำจดกลนและลดจำนวนแมลงไดอยำงมประสทธภำพ น ำสมควนไมผสมน ำ 200 เทำ ใชฉดพนคอกสตวเพอลดกลนและแมลงไดอยำงมประสทธภำพ โดยอำจจะใชควำมเขมขนมำกข นในคร งแรก ๆ 1) ใชในกำรผสมอำหำรสตว เพอชวยยอยอำหำรและปองกนโรคทองเสย โดยกำรผสมกบผงถำนเสยกอน ใหใชน ำสมควนไม 2 ลตรผสมกบผงถำน 8 กก. แลวจงนำไปผสมกบอำหำรสตวอก 990 กก. คลกเคลำใหเขำกนอกคร ง จะไดอำหำรสตว 1 ตน ซงถำนผสมอำหำรสตวน นจะชวยให สขภำพสตวโดยเฉพำะระบบทำงเดนอำหำรทำงำนไดด และมผลผลตทดข นอยำงเหนไดชด ชวยใหกำรยอยและกำรใชประโยชนจำกอำหำรดข น ทำใหสตวโตเรวกวำปกต โดยใชอำหำรเทำเดมหรอใชอำหำรลดลง 5% ในเวลำเทำเดม 2) ประโยชน 2.1) ชวยยบย งกำรเกดแกส และดดซมโลหะหนกในกระเพำะอำหำรทำใหสตวสขภำพด 2.2) ชวยปองกนและรกษำอำกำรทองเสย 2.3) ชวยปรบปรงคณภำพและลดปรมำณน ำในเน อสตว ทำใหคณภำพของเน อสตวดข นท งรสชำต ส และกลน 2.4) ชวยปรบปรงคณภำพของไข ทำใหไขแดงใหญและเหนยวข น ท งยงเพมปรมำณวตำมน และลดปรมำณคลอเรสเตอรอล 2.5) ชวยเพมปรมำณน ำนม 2.6) ชวยยบย งกำรเกดกำซแอมโมเนย และซลเฟอรไดออกไซด ทำใหกลนเหมนของมลสตวลดลง ซงชวยใหสตวไมเครยด ท งยงเพมคณภำพของปยคอกทไดจำกมลสตวใหดข นดวยชวยยบย งกำรฟกไขของแมลงในมลสตว ทำใหปรมำณของแมลงในบรเวณคอกสตวลดลง โดยเฉพำะแมลงวน 6 เพมปรมำณรสชำตของผลไม และกระตนกำรเจรญเตบโตของพช ฉดน ำสมควนไมอตรำสวน 1 : 500 ถง 1 : 1,000 เทำ สำมำรถเพมรสชำตของผลไมใหมควำมหวำน เนองจำกน ำสมควนไมชวยลดไนโตรเจนสวนเกน กระตนกำรสนดำปของพช และเพมระดบน ำตำลของพชทใหรสหวำน

7 ชวยเรงกำรหมก ใชน ำสมควนไมอตรำสวน 1 : 100 จะชวยเพมปรมำณเช อรำและแบคทเรยทเปนประโยชนในกำรเรงกำรหมกสำรชวภำพ คอ สำมำรถยนระยะเวลำในกำรหมกลงอกครงหนงของกำรหมกปกต 8 ลดกลนเหมน น ำสมควนไมมคณสมบตในกำรตอตำนและลดกำรผลตแอมโมเนย จงสำมำรถนำไปใชลดกลนเหมนในคอกสตว โดยใชในอตรำสวน 1 : 50 9 บำรงผวดนกอนกำรเพำะปลก รดน ำสมควนไมในอตรำสวน 1 : 30 ลงไปในหนำดนและใชในปรมำณ 6 ลตร : 1 ตำรำงเมตร สำหรบกำรบำรงผวดนกอนทำกำรเพำะปลก แตสำหรบกำรนำไปฆำเช อในดนควรมควำมเขมขนสง คอ ประมำณ 1 : 5 ถง 1 : 10 10 ใชเปนอำหำรเสรมสำหรบสตวเล ยง น ำสมควนไมเมอผสมลงไปในอำหำรสตว แลวสตวกนเขำไป สำรในน ำสมควนไมจะชวยปรบระดบแบคทเรยในลำไส เพอชวยในกำรดดซมซบ สำรอำหำรด 11 ใชในกำรขบไลแมลงวน ใชในอตรำประมำณ 1 : 100 ขบไลแมลงวน เนองจำกน ำสมควนไมจะมกลนฉน 12 กำรนำน ำสมควนไมไปใชดำนอน ๆ นอกจำกกำรนำไปใชทำงดำนเกษตรและปศสตวแลวยงนำไปใชดำนอน ๆ ไดอก เชน 1) ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอน รกษำโรคน ำกดเทำ และเช อรำทผวหนง 2) น ำสมควนไมผสมน ำ 20 เทำ รำดทำลำยปลวกและมด 3) น ำสมควนไมผสมน ำ 50 เทำ ใชปองกนปลวก มด และสตวตำง ๆ เชน ตะขำบ แมงปอง 4) น ำสมควนไมผสมน ำ 100 เทำ ใชฉดพนถงขยะเพอปองกนกลน และแมลงวน ใชดบกลนในหองน ำ หองครว และบรเวณช นแฉะ 5) ใชผลตสำรระงบกลนตว 6) ผลตสำรปรบผวนม 7) ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน ยอมผำ 8) ผลตสำรปองกนเน อไมจำกแมลงและ เช อรำ 13 ขอควรระวงในกำรใชน ำสมควนไม 1) กอนนำน ำสมควนไมไปใชตองท งไวจำกกำรกกเกบกอนอยำงนอย 3 เดอน 2) เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสง ควรระวงอยำใหเขำตำอำจทำใหตำบอด

3) น ำสมควนไมไมใชปยแตเปนตวเรงปฏกรยำ ดงน นกำรนำไปใชทำงกำรเกษตรจะเปนตวเสรมประสทธภำพใหกบพช แตไมสำมำรถใชแทนปยได 4) กำรใชเพอกำรฆำเช อจลนทรยและแมลงในดน ควรทำกอนกำรเพำะปลกอยำงนอย 10 วน 5) กำรนำน ำสมควนไมไปใชตองผสมน ำใหเจอจำงตำมควำมเหมำะสมทจะนำไปใช 6) กำรฉดพนน ำสมควนไม เพอใหดอกตดผล ควรพนกอนทดอกจะบำน หำกฉดพนหลงจำกดอกบำน แมลงจะไมเขำมำผสมเกสร เพรำะกลนฉนของน ำสมควนไมและดอกจะรวงงำย 14 ข นตอนกำรสกดน ำสมควนไมจำกเผำถำนแบบเตำนอน 1) วสด อปกรณทใช 1.1) ถงซเมนตขนำดเสนผำศนยกลำง 80 ซม. 2 ทอน 1.2) ถงซเมนตแบบมฝำปดกน ขนำดเสนผำศนยกลำง 80 ซม. 1 ทอน 1.3) ฝำปดถงซเมนตขนำดเสนผำศนยกลำง 80 ซม. 1 ฝำ 1.4) ของอปนขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว 2 อน 1.5) ทอใยหนขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว ยำว 1 ม. 2 ทอน 1.6) ทอใยหนขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว ยำว 2 ม. 2 ทอน 1.7) อฐบลอก 7 กอน 2) วธทำเตำเผำถำน

2.1) เตรยมสถำนทเลอกบรเวณทน ำทวมไมถง และใหหำงจำกทพกอำศยพอสมควร 2.2) เรยงถงซเมนตชดตดกนโดยใหถงทมฝำรองอยลำดบสดทำย สวนทเปนหนำเตำ 2.3) สกดฝำรองสวนหนำเตำ ใหชดพ นขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว เปนชองไอรอน 2.4) สกดชดขอบทอใหตดพ นในสวนของหลงเตำ ออกดำนขำงท ง 2 ดำน เปนปลองควน 2.5) ประกอบของอ และ ทอใยหน ยำว 1 เมตรในชองปลองควน 2.6) นำอฐบลอกประกอบเปนหองกอไฟในบรเวณสวนหนำเตำ 2.7) ยำแนวรอยตอสวนตำงๆของเตำดวยดนเหนยว 2.8) ก นคอกกนดนรอบทอซเมนต 2.9) นำทรำย หรอดนปนทรำยถมเตำใหมด 2.10) นำทอใยหนยำว 2 เมตร 2 ทอน สวมตอกนพำดกบปลองควนทำมมประมำณ 15 องศำ ปลำยสดของทอใหเลกลงเหลอขนำดเสนผำศนยกลำง 1.5 น ว สวนทหำงจำกโคนประมำณ 20 ซม. ใชเลอยบำกเปนชองเสยบแผนดกฯ ลกประมำณ 1.5 น ว 2.11) ตดแผนสงกะส หรอกระปองเปนรปสำมเหลยมขนำด 20 x 20 x 20 ซม. ไวสำหรบเสยบดกน ำสมควนไม ในสวนโคนของทอดกฯ 3) ข นตอนกำรเผำถำน และกำรดกเกบน ำสมควนไม 3.1) นำไมทอนประมำณ 5 ทอนเรยงขวำงรองฟนโดยกะควำมยำว ใหวำงแลวอยเหนอระดบชองปลองควน หรออำจทำเปนตะแกรงเหลกกได 3.2) เรยงฟนจำกขนำดเลกไลมำขนำดใหญใหแนนทสดเทำทจะทำได เวนสวนยอดสดประมำณ 15 ซม. ใสฟนแหงหรอฟนขนำดเลก เพอเปนเช อใหเตำตดงำย 3.3) นำฝำซเมนตปดยำรอยตอดวยดนเหนยว ก นดวยแผนกระเบ อง หรอสงกะสอกช นหำงจำกฝำซเมนต ประมำณ 1 ฝำมอ แลวกลบดวยทรำย หรอดนปนทรำยใหมดฝำ และแนใจวำไมมรอยอำกำศรว 3.4) กอไฟชองหนำเตำ อบไอรอนใหสมำเสมอ เปนกำรไลควำมช นในเน อไม ในชวงน จะมควนสขำวจำง ๆ ออกจำกปลองควน

3.5) ขณะทกำลงใหควำมรอนกบเตำ จะเหนวำควนทออกจำกปลองควนจะหนำแนนข นเรอย ๆ ตำมเวลำทผำนไป เชนเดยวกบอณหภมภำยในเตำทสงข น และจะเรมมน ำหยดจำกแผนดกฯบำงแลว ซงน ำทไดในชวงน ยงไมควรเกบเพรำะคณภำพไมด 3.6) เมออณหภมในเตำสงข นถงระดบ 400 องศำเซลเซยส จะสงเกตไดจำกควนทพวยพงออกมำจำกปลองควนจะหนำแนน รนแรง และมสขำวปนเทำ มกลนฉนแมจะรำไฟหนำเตำลง ควนกไมจำงลง เรยกควนชวงน วำ “ควนบำ” และทปลองดกฯจะมน ำสชำ ไหลมำกข น 3.7) อดปดชองปลองชวยใหสนท สวนรอยตอทอดกฯ กบปลองควนใหครอบปด บงคบใหควนไหลเขำทอดกฯ และหรหนำเตำไมใหอำกำศเขำภำยในเตำมำกเกนไป โดยสงเกตจำกควำมหนำแนนของควนทปลำยปลอง 3.8) เรมเกบน ำสมควนไม โดยหำภำชนะทไมใชโลหะมำรองรบ ในระยะกำรเกบน จะสงเกตวำถำสภำพอำกำศเยนน ำสมควนไมจะไหลออกมำมำกกวำในสภำพอำกำศทรอน ดงน นหำกมวธทจะทำใหทอดกฯ เยนกจะทำใหไดน ำสมควนไมในปรมำณทมำกกวำกำรดกเกบตำมปกต 3.9) เมอถำนใกลสกทวเตำ อณหภมในเตำจะสงมำกเกนกวำ 450 องศำเซลเซยส ควนจะมสออกน ำเงน และจะมของเหลวสดำแดงขนไหลปนมำกบน ำสมควนไม เรยกวำน ำมนดน(ทำร) เปนสำรกอมะเรง ใหหยดเกบน ำสมควนไม และเรงกำรเผำไหมเพอไลทำรออกจำกถำนใหหมด โดยเปดปลองท งหมด และเปดหนำเตำใหอำกำศเขำเตมท 3.10) รอจนกระทงควนเรมใส เอำกระเบ ององทปลองจะไมมละอองน ำจบ แสดงวำถำนสกทวเตำแลว ใหดบเตำโดยปดปลองท งสองใหสนท หนำเตำถมดวยทรำย หรอดนปนทรำย ใหสนทจนแนใจวำจะไมมอำกำศเขำ - ออกจำกเตำได 3.11) หลงจำกปดเตำประมำณ 4 วน ใหทดลองวำถำนดบสนทหรอไม โดยเปดปลองชวยแลวใชมอลวงไปใหลกทสด หำกรสกอน หรอรอนแสดงวำถำนยงไมดบสนท ใหปดปลองท งไวเหมอนเดม แตถำหำกรสกเยนเทำกบอณหภมภำยนอก แสดงวำถำนดบสนทแลว ใหเปดฝำซเมนตหลงเตำออก เกบถำนและทำควำมสะอำดเตำ เปนอนเสรจส นกระบวนกำร

ศนยเครอขายปราชญชาวบานเครอขายเกษตรอนทรยลมน าล 45/1 หม 12 ต าบลศรวชย อ าเภอล จงหวดล าพน

การผลตถานน าสมควนไม

ขนตอนท 1 : การเตรยมอปกรณ (1) ถงน ำมนขนำด 200 ลตร ชนดเปดฝำได 1 ชด (2) ทอซเมนตขนำด 4 น ว ยำว 1 เมตร 2 ทอน (3) ของอซเมนตขนำด 4 น ว 1 ทอน (4) เหลกเสนขนำด 4 หน ยำว 40 ซม. 4 ทอน (5) ดนเหนยวแมน ำ 1 ถงน ำ (6) ทรำยละเอยด ½ ถง (7) ปนซเมนต 1 กโลกรม (8) ซเมนตบลอก 3 กอน (9) ไขควง ชนดกระแทกและ คอน (10) ไมไผทะลปลองยำว 7 เมตร (11) หวดนงขำว (12) กระสอบปำน (13) กระเบ องเกำและสงกะสเกำ (14) จอบและบงกตกดน (15) ไมสำหรบทำหลกยด ขนตอนท 2 : การสรางเตาเผาถานประสทธภาพสง (1) กำรเลอกพ นทหรอทำเล ควรเปนทตอนน ำไมขง อยเหนอลม และมแหลงดนเหนยวใกลๆ (2) กำรเจำะเพอทำปำกเตำดำนหนำ ขนำดควำมกวำง 20 ซม. ยำม 20 ซม. และทำรระบำยควน ขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว สงจำกขอบถง 4ซม. (3) กำรประกอบถงเขำกบของอซเมนตตองใหไดระดบหรอไดฉำก ใชเศษอฐหรอกอนหนรองรบและเชอมดวยดนเหนยวทผสมแลว คอดนเหนยว 6 สวน ทรำยละเอยด 3 สวนและปนซเมนต 3 สวน อดดนผสมใหแนน (4) นำทอขนำดควำมยำวหนงเมตรมำสวมเขำกบของอใหลำดเอยงไปดำนหลงประมำณ 10 องศำ แลวพอกดวยดนผสมใหแนนสนท

(5) กำรสรำงคอกและอดดนท งดำนขำง ดำนหลงและดำนบนถง โดยหำวสดทเหลอใชเชน กระเบ อง สงกะส หรอไมไผ สำนมำเปนกำแพง อดดนใหแนน ควำมกวำงดำนขำง ประมำณ 30 ซม. (6) กำรใสฟนและขนำด โดยกอนใสฟน จะตองใชเหลกเสนพำดเปนคำนรองรบ 3 หรอ 4 ระยะจำกน นใสฟน โดยเรมจำกขนำดเลก กลำง และใหญตำมลำดบหรอจะเปนฟนขนำดเดยวกนหมดกได (7) ปดฝำและขนนอตใหแนน โดยจดใหชองใสเช อเพลงไฟใหอยตรงกลำงพอด (8) นำอฐบลอกจำนวน 3 กอน มำกอเปนปำกเตำสำหรบใสเช อเพลง เชอมรอยตอหรอชองวำงดวยดนเหนยว ขดรองสำหรบรองรบข เถำ (9) สำหรบกำรเผำถำนดวยถงน ำมน 200 ลตร จะใชระยะเวลำอยำงนอย 3-5 ชวโมงข นอยกบชนด ขนำดและควำมช นของพ นทหลก โดยเรำจะทำกำรปดเตำกตอเมอไมฟนไดผำนกำรเผำไหมหมดแลวดไดจำกควนทเกดข นดงน ขอสงเกต - เรมตนกำรเผำ 1- 2ชวโมงแรกควนจะมสขำวเนองจำกมควำมช น จำกเน อไมทปนออกมำเรยกวำชองใสควำมช น วธกำรตรวจสอบโดยใชมอสมผสควน - หลงจำกเผำ 2-3 ชวโมงควนจะมสขำวขน ควำมช นจะนอยลง เปนชวงทเน อไมเรมไหม วธกำรตรวจสอบโดยใชมอสมผสและดมกลนจะแสบจมก - หลงจำกน น 3-4 ชงโมงควนจะมสขำวขนปนเหลอง แสดงวำไฟเรมไหมแกนไม วธกำรตรวจสอบโดยกำรสงเกตและดมกลนจะมกลนฉนและแสบจมกมำก จำกน นใชระยะเวลำอก 30นำท ควนจะเปลยนเปนสฟำใส นนหมำยถงกระบวนกำรเผำไหมส นสดหมดแลว เรำจะหยดใสเช อเพลงและปดฝำดำนหนำและทอดำนหลง ท งไวอยำงนอย 6 ชวโมง ไฟภำยในจะดบเองกสำมำรถเปดฝำเตำ นำถำนออกมำใชงำนไดเลย ทสำคญจะตองปดในชวงทควนเปนสฟำใส ควนขำดจรงๆและตองปดใหสนทไมใหมรอยรวมฉะน นขำงในเตำจะไมดบ ขนตอนท 3 : การดกเกบน าสมไม กำรเตรยมอปกรณ (1) ไมไผซำงทะลกลำงปลองมควำมยำวอยำงนอย 5 เมตร ข นไป 1 ทอน (2) ไมสำหรบค ำยน (3) ขวดน ำอดลม (4) หวดขำวนง มด คอน จอบและเสยม

วธการดกเกบเนอสมไม (1) นำไมซำงททะลปลอง มำจอตรงปลำยทอควน โดยจะดกเกบน ำสมไมในชวงทควนมสขำวขน คอระยะท 2 ใชหวดนงขำวหมเพอบงตบควนผำนไมไผ เมอควนผำนไมไผทเยนจะกลนตวเปนหยดน ำไหลลงมำ ดงน นเรำจงทำปลองร สำหรบดกเกบน ำใชกระปองรองรบขำงใต (2) กำรดกน ำสมไม จะไดประมำณ 1-2 ลตรตอคร ง ซงจะตองนำใสภำชนะทปดมดชด เชนขวดสขำว แลวนำไปเกบในทรม อยำงนอย 1 เดอน เพอให “น ำมนทำร” ตกตะกอน จำกน นจะทำกำรแยกน ำสมไมซงอยตรงช นกลำง(ช นบนเปนน ำ ช นลำงเปนน ำมนทำร) โดยใชสำยยำงดดออก นำไปเกบไวในทรม และใชประโยชนตอไป ประโยชนของน าสมไม (1) ผลตอแมลงทเปนศตรพช - น ำสมไมทมควำมเขมขนสง มฤทธในกำรฆำเช อโรครนแรง เนองจำกมควำมเปนกรดสง และมสวนประกอบของ เมธำนอล บนอล ซงสำมำรถฆำเช อโรค เมอเจอจำงลง 20 เทำตว ควำมหนำแนนของจลนทรยจะเพมมำกข น ซงอำจจะเปนเนองจำกผลของกรดอะซตกในน ำสมไม - แมวำปกตแลว น ำสมไมจะลดโรคทเกดจำกดน โดยกำรทำลำยจลนทรยทไมพงประสงคและชวยในกำรเตบโตของตวทมประโยชน แตบำงคร งจลนทรยทมประโยชนกมนอยเกนไป และตวททนตอกรดมมำกอยแลว ในกรณน จำเปนตองใสปยหมกทมจลนทรยดไปพรอมกนน ำสมไม - กำรเปลยนแปลงสดสวนของจลนทรยชนดตำงๆในดน ไมเพยงแตปองกนโรคจำกดน หำกชวยใหพชออกรำกและเตบโตอยำงแขงแรง - น ำสมไมยงชวยขจดโรครำกพชทเกดจำกเช อรำ ทเกดจำกเช อรำ eelworms แมวำเหตผลยงไมแนชด แตปรำกฏวำ นอกจำกน ำสมไมจะเปนพษตอ eelworms แลวยงชวยเพมปรมำณของ eelworms อกดวย เพมปรมำณน ำตำล และกระตนกำรเจรญเตบโต ประโยชนอกประกำรหนงของน ำสมไมคอ จำนวนกำรสรำงเซลล และปฏกรยำอนๆ ของพช นกวจยกลำววำ น ำสมไม ยงชวยในกำรลดไนโตรเจนสวนเกน กระตนกำรสนดำปของพช และเพมปรมำณระดบน ำตำล กำรฉดน ำสมไมทเจอจำงแลว 500 ถง 1,000 เทำ สำมำรถเพมรสชำตของผลไมมรไมหวำนพอ เนองจำกกำรสงเครำะหแสงไมด (แสงนอยหรอดนไมด) ทเปนเชนน เพรำะสำรอนนทรยทอยในน ำสมไม รวมท งสำรอนนทรยจำนวนมำก เมธล ปอเมตต ชวยเรงกำรเจรญเตบโตทแขงแรงของพช

(2) เปนตวก าจดกลนปยคอก เนองจำกคณสมบตในกำรผลตแอมโมเนย น ำสมไมจงสำมรถนำไปใชในกำรลดกลนในคอกสตวหรออนๆ รวมท งสำมำรถนำไปใชไลสนข แมว และแมลง(โดยเฉพำะตะขำบ) เปฯทไมแนชดวำ ทำไมจงเกดผลตอสตวเชนน เปนไปไดวำ กลนของน ำสมไม(ทยงไมไดผำนกำรกลน) มควำมเหมะสมมำกกวำ เพรำะมสวนผสมของน ำมนทำร ลปด และยำงเรซน วธใชน าสมไม : ความถในการใช - น ำสมไม สำมำรถเพมคณภำพของผลผลตโดยใชวธกำร ดงน ใช 2-3คร ง หรอทก 15 หรอ 20 วน ในชวงฤดกำรเพำะปลกและเตบโต จนถง 15 วน กอนเกบเกยวน น สำรอนนทรยในน ำสมไมจะชวยเรงกำรหมกในตวของกรดอะมโน และน ำตำลจะเพมรสหวำน และกลนหอมของผลไม - ในกรณของผก กำรฉดน ำสมไมกอนกำรเกบเกยว จะชวยใหคณภำพและรสชำตดข น รวมท งชะลอกำรเหยวเฉำ สำหรบใบใช 1 คร ง 2 สปดำหกอนเกบเกยว - กรณผลไมและผกใบ ทใชเวลำนำนในกำรเกบเกยว ควรใชน ำสมไม 2 หรอ 3 คร ง ทกๆ 15-20 วน เรมจำกชวงตนของกำรเกบเกยว

-สำหรบไมผล เมอผลไมโตเตมทและเรมสก เชน สมจน เมอสเรมเปลยนควรใชน ำสมไม 1 ถง 2 คร ง ทกๆ 20 วน จนถง 15 วน กอนเกบเกยว

แนวทางการใชน าสมไม : ความเขมขน โดยทวไปกำรใชน ำสมไมควรเจอจำงประมำณ 300 ตอ 1 ถง 1000 ตอ 1 ควำมเขมขนทมำกกวำ 1 ตอ 300 อำจสงเสยตอพช ซงมอำกำรดงน (1) จดบนใบ (2) พชหยดกำรเตบชวครำว (3) กำรเตบโตของตนถกเรง ชะลอกำรเตบโตของผล อำกำรในขอ 1 และ2 เปนมำจำกกฎชวภำพในน ำสมไม ขอท 3 มำจำกกำรทน ำสมไม มคณสมบตเปนตวเรงสนดำป และกำรดดซมอำหำรของพช ขอแนะนำกคอ ควรจะทดลองใช น ำสมไมกบพชแตละชนด และสงเกตด 3-4 วน กอนจะใชอยำงเตมท ควรใชอยำงระมดระวงกบพชทมควำมไวตอสำรเคม และพชใบออน ในกำรเพมประสทธภำพของน ำสมไม สำมำรถใชรวมกบสำหรำยทะเล ปลำ หรอ กำงปลำ ทสกดได จะมประสทธภำพมำกกวำใชแยกกน โดยใชกอนเกบเกยวจำกทไดกลำวมำแลว น ำสมไมสำมำรถใชรวมกบกระเทยม เพอปองกนแมลงและกำรตดเช อรำได

ใชน าสมไมอยางนอย 1 สปดาหกอนปลก - น ำสมไมทใสในดน มควำมเขมขนสงกวำฉดพนบนในพช ในประเทศญปน น ำสมไมทมควำมเขมขน 30 ตอ 1 ถกใชในปรมำณ 6 ลตร ตอ 1 ตำรำงเมตร โดยทวไปในกำรฆำเช อโรคในดนหรอขจด eelworms ควำมเขมขนทสงกวำน สำมำรถนำไปใชไดโดยปกต กำรฆำเช อในดน ควรใชน ำสมไมทมคำ pH3 และมควำมดำงจำเพำะ 1.014และเจอจำง 8 เทำตว โดยใชปรมำณ 1 ลตร ตอ 1 ตำรำงเมตร อยำงไรกด eelworms ซงมควำมตำนทำนสง ตองใชน ำสมไมถง 3-4 ป เพอขจดใหหมดส น - สำหรบผก ใหฉดน ำสมไม ควำมเขมขน 30 ตอ 1 กอนปลก โดยใช 6 ลตร ตอ 1 ตำรำงเมตรควรจะใหน ำสมไมซมลงในดนประมำณ 50 ซม. โดยจะทำกอนหรอหลงกำรไถดนกได วธฉดลงในดนเปนวธหนงทเหมำะสมโดยใชหวฉด ซงปรบควำมดนไวทประมำณ 1-2 กก. เสยบลงในดนลกประมำณ 2-3 ซม. ฉดหำงกนทกๆ 20-30 ซม. โดยขยำยรศมประมำณ 15 ซม. ส าหรบไมผลและพชทปลกในกระถาง - กรณไมผล ใหรด 10 จด รอบตนไม บรเวณทโดนฝน และมรำกเลกๆ ควรเจอจำงน ำสมไม 30 -50แ เทำ และใช 500 ลตร ตอรอยคำรำงเมตร - กรณไมกระถำง ผสมน ำสมไม กบดนแลวท งไว 10-5 วน เพอระบำยกำซออกกอนใสในกระถำง ถำผสมผงถำน รอยละ 1 จะยงเพมคณภำพดน

ศนยการเรยนรบานแสงเทยน ตงอยเลขท 118 หมท 1 ต าบลเมองจง อ าเภอภเพยง จงหวดนาน

การผลตถานน าสมควนไม อปกรณทใช 1. ถงน ำมน 200 ลตร ตดปำกถงใหขอบถงอยกบฝำถง 2. ตดฝำถงกวำง 20 ซม. สง 20 ซม. 3. เจำะดำนลำงของถง เสนผำนศนยกลำง 4 น ว 4. ใชของอปน ขนำด 4 น ว 1 อน เชอมดวยดนเหนยว 5. เจำะรทของอปน ขนำด 1 น ว ตรงสวนตำทสด ใชระบำยน ำ 6. ใชทอปนขนำด 4 น ว ตอใหยำว 100 ซม.สอำกำศ 7. เตรยมไมไผทะลปลองยำว 4-6 เมตร โดยเหลอปลองสดทำยไวกกน ำสมควนไม วธการเผาถาน 1. ใชอฐบลอกวำงหนนปำกถง 1 กอน (วำงนอน) 2. ใชไมฟนทอนส น 10 ซม. วำงรองเปนหมอน 3 ทอน 3. เรยงฟนยำว 80 ซม. ขนำด 2-3 น ว ใหทอนเลกอยลำง โดยอยปำกถง 4. ใชฝำน ำมนทตดไว ปดแลวยำดวยดนเหนยวผสมข เถำแกลบ 5. ตอทอระบบอำกำศตำมรป และใชดนเหนยวยำใหมดชด 6. เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ สำหรบจดไฟ 4 กอน 7. ใชฟนจดปำกเตำ ประมำณ 8 กก. เทำน น 8. ประมำณชวโมงท 5 ของกำรจด เรมเกบน ำควนถำน หลงเกดควนบำง 9. ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำควนถำน หรอสงเกตควนสขำวปนเทำ 10. พอควนใสสเทำเรมใชกระเบ องวำงปำกปลอง ถำไมมไอน ำจบปดเตำได โดยเอำดนเหนยว ผสมข แกลบปดปำกปลอง และหนำเตำ และโกยดนออก รอจนถงเยนเปดเอำถำนออกได หำมใชน ำรดถงจะพง วธการดกเกบน าสมควนไม จะปลอยใหควนวงผำนทอแสตนเลสตอเขำกบไมขนำดเสนผำนศนยกลำง ไมควรนอยกวำ 3 น ว ยำว 1 - 2 เมตร และต งท งในภำชนะพลำสตก เปนระยะเวลำ 3 เดอน ในททไมถกแสงแดด ไมสนสะเทอนเพอใหสำรทเปนน ำมนทำรตกตะกอน เสยกอน เกบไวในภำชนะทไมใชโลหะ ปลอยใหตกตะกอน 3 เดอน จนแบงเปน 3 สวน ขำงบนน ำไมเขมขน ตรงกลำงน ำควนถำน ขำงลำงเปนน ำมนทำร

ประโยชนของการใชไบโอดเซล ดานสงแวดลอม กำรใชไบโอดเซลสำมำรถลดมลพษในอำกำศ อนเนองมำจำกกำรเผำไหมของเครองยนตสมบรณ จำกกำรทดลองใชน ำมนไบโอดเซลกบเครองยนตดเซล พบวำรถทใชน ำมนไบโอดเซลเปนเช อเพลงสำมำรถลดควนดำไดมำกกวำรอยละ 50 และสำมำรถลดแกสคำรบอนมอนนอคไซต (co) ไดรอยละ 20 ลดฝนละออง ไดรอยละ 39 ลดแกสซลเฟอรไดออกไซด ไดรอยละ 99 นอกจำกน กำร ใช ไบโอด เซลทดแทนน ำมนด เซลน นสำมำรถลดวงจรชวตของแกสคำรบอนไดออกไซด (co2) ไดรอยละ 78 ซงเปนผลใหลดภำวะโลกรอน ดานสมรรถนะเครองยนต กำรใชไบโอดเซลในเครองยนตจะชวยเพมประสทธภำพกำรเผำไหม เนองจำกไบโอดเซลมออกซเจนผสมอยปรมำณรอยละ 10 ทำใหกำรผสมอำกำศกบน ำมนมกำรกระจำยตวอยำงสมำเสมอ และเพมอตรำสวนของอำกำศตอน ำมนไดเปนอยำงด วธการดกเกบน าสมควนไม จะปลอยใหควนวงผำนทอแสตนเลสตอเขำกบไมขนำดเสนผำนศนยกลำง ไมควรนอยกวำ 3 น ว ยำว 1 - 2 เมตร และต งท งในภำชนะพลำสตก เปนระยะเวลำ 3 เดอน ในททไมถกแสงแดด ไมสนสะเทอนเพอใหสำรทเปนน ำมนทำรตกตะกอน เสยกอน เกบไวในภำชนะทไมใชโลหะ ปลอยใหตกตะกอน 3 เดอน จนแบงเปน 3 สวน ขำงบนน ำไมเขมขน ตรงกลำงน ำควนถำน ขำงลำงเปนน ำมนทำร ประโยชนของน าสมควนไม 1. ปองกน/ขบไลแมลงศตรพช ใชต งแต 1 : 50 – 1 : 80 ฉดพนตำมควำมรนแรง เชน ไสเดอนฝอย รำ รำกเนำ แมลง ดอกรวงหลงแตกยอด ฯลฯ 2. กระตนใหพชโต/เพมรสชำตผลไม 1 : 500 – 1 : 1,000 ทำใหหวำน 3. เรงกำรหมก 1:100 ชวยเพมแบคทเรย ชวยลดเวลำกำรหมกลง

4. ลดกลนเหมน ใช 1 : 50 รำดในคอกสตว ไลแมลงมพษ เชน ตะขำบ ไล แมลงวนใช 1 : 100 5. บำรงผวดนใช 1 : 30 รำดหนำดน (สวนผสม 6 ลตร/ตำรำงเมตร) ใช 1 : 5 – 1 : 10 ฆำเช อในดน 6. น ำมนทำร เทหลมเสำบำน/ทำผวไม ปองกนปลวกไดด ใชน ำควนถำนเปนอำหำรเสรมใหดนใช 1 : 200 7. สมำนแผล / ใสแผล (ทดลองเอง) อตสำหกรรมเครองสำอำงหรอนำไปกลน เกบไดนำน 8. ปจจบนตำงประเทศตองกำรมำก แตตองมปรมำณมำกพอทำสญญำซ อขำย การใชประโยชนในดานการเกษตร 1. ใชน ำสมควนไมรวมกนกบสำรเคมกำจดแมลง จะสำมำรถลดปรมำณกำรใชและควำมถในกำรใชสำรเคมใหนอยลงถงครงหนงจำกทเคยใชอยเดม เนองจำกน ำสมควนไมเมอใชรวมกนกบสำรเคมจะสงเสรมคณสมบตควำมสำมำรถซงกนและกน 2. เมอใชรวมกนกบปยเคมจะสำมำรถมบทบำททำงำนรวมกนกบปยเคม ชวยปยเคม มประสทธภำพมำกข น 3. ผสมน ำสมควนไมกบน ำเจอจำง 1 ตอ 500 - 1,000 เทำ รดไมผลจะชวยเพมควำมหวำน 4. ชวยยอยสลำยปยคอก ลดกลน 5. ถำนทแชไวในน ำสมควนไมจะเปนตวปรบปรงดนอยำงด โดยกำรเพมจำนวนแบคทเรยในดนทมคณเปนประโยชนตอตนพช เนองจำกถำนมรพรนจำนวนมำกมำย และมแรธำตสำรอำหำรอยดวย ทำใหเหมำะสมทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช 6. กำรใชน ำสมควนไมกบตนพชควรใชเวลำตอนเยนจะเกดประโยชนตอพชมำกกวำในตอนกลำงวน การใชน าสมควนไมกบพชชนดตาง ๆ 1. มะเขอเทศ ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ฉดพนอำทตยละคร ง 2. แตงกวำ ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 ผสมกระเทยม ฉดพนใบ 3. หอมหวใหญ กระเทยม กำจดศตรพชชวงเปนตนออน ใชน ำผสม 1 ตอ 800 - 1000 เทำ รดผก 2 - 3 คร ง/เดอน

4. ผกกะหลำปล ผกกำดขำว กำจดศตรพช ชวงทเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 1,000 - 2,000 เทำ รดผกทก 7 วน 5. พรก แกปญหำดอกรวง ทำใหเมดพรกโต และเพมจำนวนเมดพรกใหมำกข นใชผสมน ำ 1 ตอ 200 - 300 เทำ รดทใบ และผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ รดโคนตนอยำงนอยเดอนละคร ง 6. ขำว เมอออกดอกชวยใหตดรวง ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 - 300 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน 7. ขำวโพด กำจดศตรพชระยะเปนตนออนผสมน ำ 1 ตอ 500 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงต าบลสบปาด เลขท 46 หมท 5 บานหวยรากไม ต าบลสบปาด อ าเภอแมเมาะ จงหวดล าปาง

การผลตถานน าสมควนไม

น าสมควนไม เกดจำกควนทไดจำกกำรเผำถำนภำยใตสภำพอบอำกำศ (Airless Condition) หรอเรยกวำกระบวนกำรคำรบอนไนเซชน โดยผำนกระบวนกำรทำใหแกสทเกดจำกกำรเผำไหมไมสดสมผสกบอำกำศเยน จะทำใหไอควำมรอนน นกลนตวลงจนกลำยเปนของเหลว น ำสมควนไม จดเปนสำรปรบปรงดน และสำรเรงกำรเจรญเตบโตของพช(Plant growth accelerating substances) สำรปองกนกำจดศตรพช และควบคมโรคพชสำเหตจำกไสเดอนฝอย (Nematode) เช อรำ นอกจำกน ยงมคณสมบตเปนฮอรโมนพชอกดวย น ำสมควนไมมสำรประกอบทำงเคมมำกกวำ 200 ชนด ทสำคญ คอ กรดอะซตก (aceticacid), ฟอรมำลดไฮด (formaldehyde), เอธล เอน วำเลอเรต (ethyl-n-valerate), เมทธำนอล (methanol), น ำมนทำร (tar) สารประกอบทส าคญในน าสมควนไม Woogar 1. กรดอะซตรก เปนสำรกลมออกฤทธฆำเช อโรค เช อรำ เช อแบคทเรย และเช อไวรส 2. สำรประกอบฟนอล เปนสำรในกลมควบคมกำรเจรญเตบโตของพช 3. ฟอรมอลดไฮด เปนสำรในกลมออกฤทธฆำเช อโรค และแมลงศตรพช 4. เอธล เอน วำเลอเรด เปนสำรในกลมเรงกำรเจรญเตบโตของพช 5. เมทธำนอล เปนสำรในกลมออกฤทธฆำเช อโรค เช อรำ เช อแบคมเรย และเช อไวรส 6. น ำมนทำร เปนสำรจบใบ ใชกำจดปลวกไดผลดยง คณสมบต ชวยปองกนและกำจดศตรพช เรงกำรเจรญเตบโตของรำกพช ชวยฟนฟและปรบสภำพดนใหรวนซย ชวยใหพชออกดอกและตดผลงำยข น ชวยเสรมสรำงควำมสมบรณแขงแรงตำนทำนโรค

น ำสมควนไม มสน ำตำลแกมแดงในระยะแรกเกบ กอนจะนำไปใชตองนำน ำสมควนไมทไดท งไวในภำชนะพลำสตกประมำณ 3 เดอนในทรม เพอใหน ำสมควนไมทไดตกตะกอนและแยกตวเปน 3 ช น คอ น ำมนเบำ (ลอยอยผวน ำ) น ำสมควนไม (อยตรงกลำง) และน ำมนทำร (ตกตะกอนอยดำนลำง) เมอนำสมควนไมแยกตวกนอยำงชดเจนแลว แยกน ำสมควนไมมำใชประโยชนตอไป สวนถำนไมทไดจำกกำรเผำ กเปนถำนคำรบอนทมคณสมบตนำไฟฟำ ใชประโยชนในงำนอตสำหกรรมตำงๆ ได เชน อตสำหกรรมเครองสำอำง เปนผงถำนแคปซลลำงสำรพษ ทำผลตภณฑดบกลนตำงๆ ขนตอนการเผาถาน ชวงท 1 ไลควำมช นหรอคำยควำมรอน เรมจดไฟเตำโดยจดไฟบรเวณหนำเตำใสเช อเพลงใหควำมรอนกระจำยเขำสเตำเพอไลอำกำศเยนและควำมช นทอยในเตำและในเน อไม ควนทออกมำจำกปลองควนจะเปนสขำว ควนจะมกลนเหมน ซงเปนกลนของกรดประเภทเมธำทอลทอยในเน อไม อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 70 – 75 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 150 องศำเซลเซยส ใสเช อเพลงตอไปควนสขำวตรงปลองควนจะเพมข น อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 70 - 75 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 200 – 250 องศำเซลเซยส ควนมกลนเหมนฉน ชวงท 2 เมอไมกลำยเปนถำนหรอปฏกรยำคลำยควำมรอน เมอเผำไปอกระยะหนง ควนสขำวจะเรมบำงลง และเปลยนเปนสเทำ อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 80 - 85 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 300 - 400 องศำเซลเซยส ไมทอยในเตำจะคำยควำมรอนทสะสมเอำไวเพยงพอทจะทำใหอณหภมในเตำจะเพมสงข น ในชวงน คอย ๆ ลดกำรปอนเช อเพลงหนำเตำจนหยดกำรปอนเช อเพลงและเรมเกบน ำสมควนไมหลงจำกกำรหยดกำรปอนเช อเพลงหนำเตำ จะตองควบคมอำกำศโดยกำรหรหนำเตำหรอลดพ นทหนำเตำลงใหเหลอชองพ นทหนำเตำประมำณ 20 - 30 ตำรำงเซนตเมตรสำหรบใหอำกำศเขำเพอรกษำระดบของอณหภมในเตำไวใหนำนทสด และยดระยะเวลำกำรเกบน ำสมควนไมใหนำนทสด โดยชวงทเหมำะสมกบกำรเกบน ำสมควนไมควรมอณหภม บรเวณปำกปลองควนประมำณ 85 - 120 องศำเซลเซยส เนองจำกเปนชวงทสำรในเน อไมถกขบออกมำ จำกน นควนกเปลยนจำกควนสเทำเปนสน ำเงนจงหยดเกบน ำสมควนไม อณหภมบรเวณปำกปลองควน ประมำณ 100 - 200 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 400 - 450 องศำเซลเซยส

ชวงท 3 ชวงทำถำนใหบรสทธ ข นตอนน เปนชวงทไมจะเปลยนเปนถำน ตองทำกำรเพมอณหภมอยำงรวดเรวโดยกำรเปดหนำเตำประมำณ 1 ใน 3 ของหนำเตำ ท งไวประมำณ 30 นำท เมอควนสน ำเงนเปนสฟำ แสดงวำไมเรมเปนถำนใกลหมด จำกน นควนสฟำออนลงและจะกลำยเปนควนใสแทน เมอมควนใสเรมทำกำรปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวปดรอยรวและรอยตอ จำกน นทำกำรปดปลองควนใหสนทและอดรรวท งหมดไมใหอำกำศภำยนอกผำนเขำไปได ชวงท 4 ชวงทำกำรใหถำนในเตำเยนลง เกลยดนบนเตำออกใหเหนหลงเตำ เพอระบำยควำมรอนในเตำ จำกน นท งไวประมำณ 1 คนหรอประมำณ 8 ชวโมง เปนอยำงนอย เพอใหถำนดบสนท แลวจงเรมกำรเปดเตำเพอนำถำนออกจำกเตำ และนำไปใชประโยชนตอไป ประโยชนและการน าน าสมควนไมไปใชประโยชน น ำสมควนไมมสำรประกอบตำงๆ มำกมำย เมอนำไปใชประโยชนทำงกำรเกษตรจะมคณสมบต เชน เปนสำรปรบปรงดน สำรปองกนกำจดศตรพชและสำรเรงกำรเตบโตของพช นอกจำกน มกำรนำน ำสมควนไมไปใชประโยชนในอตสำหกรรม เชน ใชผลตสำรดบกลนตว ผลตสำรปรบผวนม ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง เปนตน เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสง ดงน นกอนทจะนำไปใชควรจะนำมำเจอจำงใหเกดสภำวะทเหมำะสมกบวตถประสงคของกำรใชงำน ดงน อตรำสวน 1: 20 (ผสมน ำ 20 เทำ) พนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยทไมเปนประโยชนและแมลงในดนซงควรทำกอนกำรเพำะปลก 10 วน อตรำสวน 1: 50 (ผสมน ำ 50 เทำ) พนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยททำลำยพช หำกใชควำมเขมขนทมำกกวำน รำกพชอำจไดรบอนตรำยได อตรำสวน 1: 100 (ผสมน ำ 100 เทำ) รำดโคนตนไมรกษำโรครำ และโรคเนำ รวมท งปองกนแมลงมำวำงไข

อตรำสวน 1: 200 (ผสมน ำ 200 เทำ) พนใบไมรวมท งพ นดนรอบๆ ตนพชทกๆ 7 - 15 วน เพอขบไลแมลงและปองกนเช อรำ และรดโคนตนไมเพอเรงกำรเจรญเตบโต อตรำสวน 1: 500 (ผสมน ำ 500 เทำ) พนผลออนหลงจำกตดผลแลว 15 วน ชวยขยำยผลใหโตข นและพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน เพอเพมน ำตำลในผลไม อตรำสวน 1: 1,000 (ผสมน ำ 1,000 เทำ) เปนสำรจบใบ เนองจำกสำรเคมสำมำรถออกฤทธไดดในสำรละลำยทเปนกรดออน ๆ ชวยเสรมประสทธภำพของสำรเคมทำใหสำมำรถลดกำรใชสำรเคมมำกกวำครงดวย การน าน าสมควนไมไปใชดานอนๆ นอกจำกกำรนำไปใชทำงดำนเกษตรและปศสตวแลว ยงสำมำรถนำน ำสมควนไมไปใชดำนอนๆ ไดอก เชน 1. ควำมเขมขน 100 เปอรเซนต ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอน รกษำโรคน ำกดเทำและเช อรำทผวหนง 2. น ำสมควนไมผสมน ำ 20 เทำ รำดทำลำยปลวกและมด 3. น ำสมควนไมผสมน ำ 50 เทำ ใชปองกนปลวก มด และสตวตำงๆ เชน ตะขำบ แมงปอง 4.น ำสมควนไมผสมน ำ 100 เทำ ใชฉดพนถงขยะเพอปองกนกลนและแมลงวน ใชดบกลนในหองน ำ หองครวและบรเวณช นแฉะ ขอควรระวงในการ ใชน าสมควนไม 1. กอนนำน ำสมควนไมไปใชตองท งไวจำกกำรกกเกบกอนอยำงนอย 3 เดอน 2. เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสง ควรระวงอยำใหเขำตำอำจทำใหตำบอดได 3. น ำสมควนไมไมใชปยแตเปนตวเรงปฏกรยำ ดงน นกำรนำไปใชทำงกำรเกษตรจะเปนตวเสรมประสทธภำพใหกบพชแตไมสำมำรถใชแทนปยได 4. กำรใชเพอฆำเช อจลนทรยและแมลงในดน ควรทำกอนเพำะปลกอยำงนอย 10 วน 5. กำรนำน ำสมควนไมไปใชตองผสมน ำใหเจอจำงตำมควำมเหมำะสมทจะนำไปใช 6. กำรฉดพนน ำสมควนไม เพอใหดอกตดผล ควรพนกอนทดอกจะบำน หำกฉดพนหลงจำกดอกบำนแมลงจะไมเขำมำผสมเกสร เพรำะกลนฉนของน ำสมควนไมและดอกจะรวงงำย

เตาเผาถาน 200 ลตร เตำเผำถำน 200 ลตร เปนเตำทมประสทธภำพสง เตำประเภทน อำศยควำมรอนไล

ควำมช นในเน อไมทมอยในเตำ ทำใหไมกลำยเปนถำน หรอเรยกวำ กระบวนกำรคำรบอนไน เซชน นอกจำกนอกจำกน โครงสรำงลกษณะปดทำใหสำมำรถควบคมอำกำศได จงไมมกำรลกตดไฟของเน อไม ผลผลตทไดจงเปนถำนทมคณภำพ ข เถำนอยและผลพลอยไดจำกกระบวนกำรเผำถำนอกอยำงหนงคอน ำสมควนไมทสำมำรถนำไปใชประโยชนในดำนกำรเกษตรได การน าไมเขาเตาเผาถาน 1. นำไมทตองกำรเผำถำน มำจดแยกกลม ตำมขนำดเสนผำศนยกลำงของไมเปน 3 กลม ไดแก ขนำดเลก ขนำดกลำง ขนำดใหญ 2. เรยงไมทมขนำดเลกไวดำนลำงของเตำขนำด ใหญไวดำนบน โดยวำงทบไมหมอนยำวประมำณ 30 - 40 เซนตเมตร กำรเรยงไมน มควำมสำคญมำก เนองจำกอณหภมในเตำ ขณะเผำถำนไมเทำกน โดยอณหภมดำนลำงเตำจะตำ สวนอณหภมทอยดำนบนเตำจะสงกวำ ประโยชนของจลนทรยและอนทรยวตถตอการเกษตร จลนทรย คอสงมชวตเลกทมองดวยตำเปลำไมเหน จนกวำมนจะเกำะกลมกน จลนทรยมอยในธรรมชำตท งในน ำ ในอำกำศ และในดน มท งทเปนอนตรำยตอพช มนษย และสตว รวมท งยงเปนประโยชนในทำงกำรแพทย บทบำทตำมธรรมชำตของจลนทรย คอผยอยสลำย โดยจลนทรยจะเปนตวกำรทำใหทกอยำงทมำจำกพชและสตว เนำเปอย ผพง แหลกละเอยดจนไมเหลอซำก กลำยเปนดนทยงคงมธำตอำหำรทเคยมอยกอนกำรยอยสลำย ซงเปนธำตอำหำรทสำมำรถละลำยน ำได และรำกของพชจะดดกลบไปเล ยงตนไมใหเจรญเตบโตงอกงำมอกคร งหนง ลกษณะทวไปของจลนทรย 1 เปนของเหลวสน ำตำล กลนหอม อมเปร ยวอมหวำน 2. เปนสงมชวตทไมสำมำรถใชรวมกบสำรเคม ยำปฏชวนะหรอยำฆำแมลง 3. ไมเปนอนตรำยตอชวตของคน สตว พชและแมลงทเปนประโยชน 4. ชวยปรบสภำพสมดลใหกบสงมชวตและสงแวดลอม 5. ทกคนสำมำรถนำไปขยำย เพมจำนวน ใชใหเปนประโยชนในดำนตำงๆ ได

ความส าคญของน าหมกชวภาพ จำกปญหำดำนสขภำพ รวมถงคำใชจำยทเพมข นของกำรใชสำรเคม อกท งกระแสตนตวในกำรดแลสขภำพจำกบรโภค มทำงเลอกในกำรบรโภคอำหำรมำกข น จำกกำรตรวจพบสำรเคมในอำหำร ขำว พชผก ผลไม เกษตรกรจงมควำมตองกำรทจะหลกเลยงกำรใชสำรเคม และพยำยำมศกษำหำควำมร เทคโนโลยในกำรผลตสำรจำกธรรมชำตทดแทนสำรเคม กำรควบคมและกำจดแมลงศตรพชเพอใชในกำรเกษตรแบบไรสำรพษ โดยพชหลำยชนดมคณสมบตเฉพำะตว สำมำรถนำไปใชในกำรปองกนและกำจดแมลงศตรพชได อนตรายจากสารเคมทางการเกษตร 1. สำรกำจดแมลงประกอบดวยออรแกโนฟอสเฟต เปนของเหลวสน ำตำลเขม มกลนเหมน สำรทเปนทรจกกนดไดแก พำรำไธออน ซงสลำยตวเมอไดรบควำมรอนสง กอใหเกดกำซพษหลำยชนด และเปนอนตรำยไดโดยเฉยบพลนตอรำงกำยหลงไดรบ ท งโดยกำรกน สดดม หรอเขำสรำงกำยทำงผวหนง โดยจะเกดพษตอระบบประสำท ระบบกลำมเน อ และระบบหำยใจ นอกจำกน สำรดดทเปนสำรเคมประเภทออรแกโนคลอรนทรจกกนแพรหลำย มลกษณะเปนผง ไมละลำยน ำแตละลำยไดดในน ำมน เมอสะสมอยในรำงกำยจะอยในสวนทเปนไขมน มพษเฉยบพลนในกำรทำลำยระบบกำรหำยใจ พษสะสมทไดจำกกำรบรโภคอำหำรทมพษ กอใหเกดพษตอระบบกำรสบพนธ ระบบประสำท และกอใหเกดมะเรงได 2. สำรกำจดวชพชประกอบดวยพำควอท มอนตรำยดำนพษเฉยบพลนตอทำงเดนหำยใจและระบบอำหำร สวนพษสะสมจะทำใหเกดกำรเสอมสภำพของอวยวะ และเปนสำเหตของโรคมะเรง เขำสรำงกำยโดยกำรกนและทำงผวหนง สำรกรมมอกโซน เปนสำรทรจกกนดอกชอหนง อนตรำยทสำคญของสำรชนดน คอไมมยำแกสำรพษ สวนสำรในกลมคลอโรฟนอกซมอนตรำยตอระบบกลำมเน อและระบบหวใจ พชสะสมกอใหเกดพษตอทำรกในครรภของมำกดำรทำใหเจรญเตบโตผดปกตและเปนสำเหตใหเกดมะเรงไดอกดวย

ศนยการเรยนรชมชนสวนแสงประทป ตงอยเลขท 197 หมท 10 ต าบลกลางเวยง อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน

น าสมควนไม น ำสมควนไมเปนของเหลวทไดจำกกำรเผำถำน เกดจำกกำรกลนตวของควนทควบแนนเปนของเหลว น ำสมควนไมทไดจะมกลนไหมเหมอนควนไฟ มสสมหรอสน ำตำลแกมแดง โดยสเขมมำกนอยแตกตำงกนไปตำมชนดของไมทนำมำเผำถำน

วธการเกบน าสมควนไม จะปลอยใหควนวงผำนทอเชอมตอเขำกบทอไมขนำดเสนผำศนยกลำง ไมควรจะนอยกวำ 3 น ว ยำว 1 - 2 เมตร แลวแขวนถงเกบน ำสมควนไมไวทรอยตอของทอ (ดงภำพ) เกบน ำสมควนไมไวในภำชนะพลำสตก ปลอยใหตกตะกอน 3 เดอน จะตกตะกอนจบถง แบงเปน 3 สวน ขำงบน น ำไมเขมขน ตรงกลำงคอน ำสมควนไม ขำงลำงเปนน ำมนทำร

ประโยชนของน าสมควนไม 1. ปองกน/ขบไลแมลงศตรพช ใชต งแต 1 : 50 – 1 : 80 ฉดพนตำมควำมรนแรง เชน ไสเดอนฝอย รำ กเนำ แมลง ดอกรวงหลงแตกยอด ฯลฯ 2. กระตนใหพชโต/เพมรสชำตผลไม 1 : 500 – 1 : 1,000 ทำใหหวำน 3. เรงกำรหมก 1 : 100 ชวยเพมแบคทเรย ชวยลดเวลำกำรหมกลง 4. ลดกลนเหมน ใช 1 : 50 รำดในคอกสตว ไลแมลงมพษ เชน ตะขำบ ไลแมลงวนใช 1 : 100 5. บำรงผวดนใช 1 : 30 รำดหนำดน (สวนผสม 6 ลตร/ตำรำงเมตร) ใช 1 : 5 – 1 : 10 ฆำเช อในดน

ศนยฝกอบรมศนยเครอขายปราชญชาวบานชมชนแมระวาน ทตงศนยอยบานเลขท 83 หม 5 บานแมระวาน ต าบลยกกระบตร อ าเภอสามเงา จงหวดตาก

การผลตถานน าสมควนไม

อปกรณ ถงน ำมน 200 ลตร แบบธรรมดำ ไมควรใชแบบทมฝำปดได ซงมเขมขดรดเพลำอำจจะรวอำกำศเขำได ตำเผำถำน 200 ลตร เปนเตำทมประสทธภำพสง เตำประเภทน อำศยควำมรอนไลควำมช นในเน อไมทมอยในเตำทำใหไมกลำยเปนถำน หรอเรยกวำ กระบวนกำรคำรบอนไนเซชน นอกจำกน โครงสรำงลกษณะปดทำใหสำมำรถควบคมอำกำศได จงไมมกำรลกตดไฟของเน อไม ผลผลตทไดจงเปนถำนทมคณภำพ ข เถำนอย และผลพลอยไดจำกกระบวนกำรเผำถำนอกอยำงหนง คอ น ำสมควนไม ทสำมำรถนำไปใชประโยชนในดำนกำรเกษตรได กำรนำไม เขำเตำเผำถำน นำไมทตองกำรเผำถำนมำจดแยกกลมตำมขนำดเสนผำศนยกลำงของไมเปน 3 กลม ไดแก ขนำดเลก ขนำดกลำง ขนำดใหญ เรยงไมทมขนำดเลกไวดำนลำงของเตำขนำดใหญไวดำนบน โดยวำงทบไมหมอนยำวประมำณ 30 - 40 เซนตเมตร กำรเรยงไมน มควำมสำคญมำก เนองจำกอณหภมในเตำขณะเผำถำนไมเทำกนโดยอณหภมดำนลำงเตำจะตำ สวนอณหภมทอยดำนบนเตำจะสงกวำ

ขนตอนการเผาถาน ชวงท 1 ไลควำมช นหรอคำยควำมรอน เรมจดไฟเตำบรเวณทอยหนำเตำ ใสเช อเพลงใหควำมรอนกระจำยเขำสเตำเพอไลอำกำศเยนและควำมช นทในเตำและเน อไม ควนทออกมำจำกปลองควนจะเปนสขำว ควนจะมกลนเหมน ซงเปนกลนของกรดประเภทเมรำทอลทอยในเน อไม อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 70 - 75 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 150 องศำเซลเซยส ใสเช อเพลงตอไป ควนสขำวตรงปลองควนจะเพมข น อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 70 - 75 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 200 – 250 องศำเซลเซยส ควนมกลนเหมนฉน ชวงท 2 เมอไมกลำยเปนถำนหรอปฏกรยำคำยควำมรอน เมอเผำไปอกระยะหนงควนสขำวจะเรมบำงลงและเปลยนเปนสเทำ อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 80 - 85 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 300 – 400 องศำเซลเซยส ไมทอยในเตำจะคำยควำมรอนทสะสมเอำไวเพยงพอทจะทำใหอณหภมในเตำจะเพมสงข นในชวงน คอยๆลดกำรปอนเช อเพลงหนำเตำจนหยดกำรปอนเช อเพลง และเรมเกบน ำสมควนไม หลงจำกกำรหยดกำรปอน

เช อเพลงหนำเตำ จะตองควบคมอำกำศโดยกำรหรหนำเตำหรอลดพ นทหนำเตำลงใหเหลอชองพ นทหนำเตำประมำณ 20 – 30 ตำรำงเซนตเมตร สำหรบใหอำกำศเขำเพอรกษำระดบของอณหภมในเตำไวใหนำนทสดและยดระยะเวลำกำรเกบน ำสมควนไมใหนำนทสด โดยชวงทเหมำะสมกบกำรเกบน ำสมควนไมควรมอณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 85 – 120 องศำเซลเซยส เนองจำกเปนชวงทสำรในเน อไมถกขบออกมำ จำกน นควนกเปลยนจำกควนสเทำเปนสน ำเงนจงหยดเกบน ำสมควนไม อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 100 – 200 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 400 – 450 องศำเซลเซยส ชวงท 3 ชวงทำถำนใหบรสทธ ข นตอนน เปนชวงทไมจะเปลยนเปนถำน ตองทำกำรเพมอณหภมอยำงรวดเรวโดยกำรเปดหนำเตำประมำณ 1 ใน 3 ของหนำเตำท งไวประมำณ 30 นำท เมอควนสน ำเงนเปนสฟำแสดงวำไมเรมเปนถำนใกลหมด จำกน นควนสฟำออนลงและจะกลำยเปนควนใสแทน เมอมควนใสเรมทำกำรปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวปดรอยรวและรอยตอ จำกน นทำกำรปดปลองควนใหสนทและอดรรวท งหมดไมใหอำกำศภำยนอกผำนเขำไปได ชวงท 4 ชวงทำกำรใหถำนในเตำเยนลง เกลยดนบนเตำออกใหเหนหลงเตำเพอระบำยควำมรอนในเตำ จำกน นท งไวประมำณ 1 คนหรอประมำณ 8 ชวโมงเปนอยำงนอย เพอใหถำนดบสนทแลวจงเรมกำรเปดเตำเพอนำถำนออกจำกเตำและนำไปใชประโยชนตอไป น ำสมควนไม ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำนเมอทำใหเยนลงจนควบแนนแลวกลนตวเปนหยดน ำของเหลวท ไดน เรยกวำ น ำสมควนไม มกลนไหม สวนประกอบสวนใหญเปนกรดอะซตกมควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง นำน ำสมควนไมทไดท งไวในภำชนะพลำสตกประมำณ 3 เดอนในทรม ไมสนสะเทอนเพอใหน ำสมควนไมทไดตกตะกอนและแยกตวเปน 3 ช น คอ น ำมนเบำ (ลอยอยผวน ำ) น ำสมไม และน ำมนทำร (ตกตะกอนอยดำนลำง) แยกน ำสมควนไมมำใชประโยชนตอไป ประโยชนและกำรนำน ำสมควนไมไปใชประโยชน น ำสมควนไมมสำรประกอบตำง ๆ มำกมำย เมอนำไปใชประโยชนทำงกำรเกษตรจะมคณสมบต เชน เปนสำรปรบปรงดน สำรปองกนกำจดศตรพช และสำรเรงกำรเจรญเตบโตของพช นอกจำกน มกำรนำน ำสมควนไมไปใชประโยชนในอตสำหกรรม เชน ใชผลตสำรดบกลนตว ผลตสำรปรบผวนม ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง เปนตน เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสง ดงน นกอนทจะนำไปใชควรจะนำมำเจอจำงใหเกดสภำวะทเหมำะสมกบวตถประสงคของกำรใชงำน

อตรำสวน 1 : 20 (ผสมน ำ 20 เทำ) พนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยทไมเปนประโยชนและแมลงในดนซงควรทำกอนกำรเพำะปลก 10 วน อตรำสวน 1 : 50 (ผสมน ำ 50 เทำ) พนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยททำลำยพช หำกใชควำมเขมขนทมำกกวำน รำกพชอำจไดรบอนตรำยได อตรำสวน 1 : 100 (ผสมน ำ 100 เทำ) รำดโคนตนไมรกษำโรครำ และโรคเนำ รวมท งปองกนแมลงมำวำงไข อตรำสวน 1 : 200 (ผสมน ำ 200 เทำ) พนใบไมรวมท งพ นดนรอบๆ ตนพชทกๆ 7 – 15 วน เพอขบไลแมลงและปองกนเช อรำ และรดโคนตนไมเพอเรงกำรเจรญเตบโต อตรำสวน 1 : 500 (ผสมน ำ 500 เทำ) พนผลออนหลงจำกตดผลแลว 15 วน ชวยขยำยผลใหโตข นและพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน เพอเพมน ำตำลในผลไม อตรำสวน 1 : 1,000 (ผสมน ำ 1,000 เทำ) เปนสำรจบใบ เนองจำกสำรเคมสำมำรถออกฤทธไดดในสำรละลำย ทเปนกรดออนๆ ชวยเสรมประสทธภำพของสำรเคมทำใหสำมำรถลดกำรใชสำรเคมมำกกวำครงดวย วธเผาและการเกบน าสมควนไม 1) ใชหนหรอดนวำงหนนปำกถง ใหเงยข นประมำณ 6 ซม. เพอใหระบำยน ำออก 2) ใชไมฟนทอนส น 10 ซม. วำงรองเปนหมอน 2 ทอน 3) เรยงฟนขนำด 2-3 น ว ยำว 70 ซม. ใหทอนเลกอยลำง ทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำดวยควรวำงไวใกล ๆ ชองระบำยควน สวนชองวำงหนำเตำทเหลอใหเรยงฟนเปนแนวต งควำมยำวตำมควำมสงของถงน ำมน เพอปองกนไมหนำเตำเปนข เถำ 4) ตอทอระบบอำกำศ และใชดนเหนยวยำใหมดชด 5) เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ ต งข นทำงสงขำงปำกเตำละกอนและวำงเทนบน 1 กอน และอก 1 กอน วำงขวำงปำกเตำเครองหนงและเจำะเปนรอำกำศเขำ กวำง 3 น ว ยำว 3 น ว สำหรบระบำยอำกำศเขำ และเอำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตร ใหมดชด 6) ใชฟนจดปำกเตำประมำณ 10% ของฟนภำยในเตำใสลงในชวงวำงหนำเตำโดยเรงไฟใหเตมทเมอไฟตดไมฟนในเตำแลวหยดใสฟนในเตำ และเอำอฐบลอกปดใหมดชดเหลอแตชองอำกำศเขำเทำน น 7) ประมำณชวโมงท 3 ของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไมหลงเกดควนบำ (ควนสขำวปนน ำตำล) อณหภมปำกปลอง 80 องศำเซลเซยส

8) ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำวปนเทำออกน ำเงน อณหภมปำกปลอง 150 องศำ อณหภมในเตำประมำณ 400 องศำ ใหเอำไมไผเกบควนออกอกท 9) พอควนเรมใสเรมใชกระเบ องวำงปำกปลองทดสอบควำมช นในถงวำง 1 นำท แลวเอำมอสมผส ถำเปยกกยงไมปดถำแหงหมำด ๆ กปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวหำมใหอำกำศเขำและท งไว 30 นำท เพอไลน ำมนทำร จงเอำผำข ร วหอดนเหนยวเปนลกประคบจมน ำเปยกไปอดปำกปลองควนไมใหอำกำศเขำในเตำไดเดดขำดจนเตำเยนจงเปดถำนออกไดหำมใชน ำรดถง กำรใชประโยชนจำกน ำสมควนไมในอตสำหกรรม 1) ใชผลตสำรระงบกลนตว 2) ใชเปนสำรปรบผวนม ท งใชโดยตรงทำงผวหนงหรอผสมอำบน ำ 3) ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน 4) ใชอตสำหกรรมยอมผำ 5) ใชผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง 6) ใชผลตยำกรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทฟอยด อำหำรเสรมเพมภมตำนทำน อำหำรเสรมกำรทำงำนของตบ 7) ใชผลตสำรชวยยอย กำรใชประโยชนจำกน ำสมควนไมในครวเรอน ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอนลวกและไฟลวก รกษำน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง รกษำโรคเร อนของสตว กำรใชประโยชนจำกน ำสมควนไมในภำคเกษตร 1) ผสมน ำ 20 เทำ (1 ลตรตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดมด ปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอกำจดเช อรำ 2) ผสมน ำ 50 เทำ (400 ซ.ซ. ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดกำจดเช อรำ และไสเดอนฝอยในดน กอนปลกพช 15 วน 3) ผสมน ำ 100 เทำ (200 ซ.ซ. ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกองขยะ พ นคอกสตวเพอกำจดกลน และปองกนไมใหแมลงวำงไข 4) ผสมน ำ 200 เทำ (100 ซ.ซ. ตอน ำ 20 ลตร) พนใบไมเพอปองกนแมลงและเช อรำและรำดโคนตนไมเพอเรงรำก (หำกใชอตรำเขมขนกวำน อำจทำใหใบไหมได) 5) ผสมน ำ 500 เทำ (40 ซ.ซ. : น ำ 20 ลตร) แทนสำรจบใบ จะลดกำรใชสำรเคมได 50%

6) ผสมน ำสมควนไมกบน ำใหเจอจำง 1 : 500 - 1,000 เทำ รดไมผลจะชวยเพมควำมหวำน 7) ถำนทแชไวในน ำสมควนไมจะเปนตวปรบปรงดนอยำงด โดยกำรเพมจำนวนแบคทเรยในดนทมคณประโยชนตอพช เนองจำกถำนมรพรนจำนวนมำก และมแรธำตสำรอำหำรอยดวย ทำใหเหมำะสมทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช 8) กำรใชน ำสมควนไมกบดนพชควรใชเวลำตอนเยนจะเกดประโยชนตอตนพชมำกกวำในตอนกลำงวน

ศนยฝกอบรมเกษตรอนทรย - ชวภาพ ทตงศนยอยบานเลขท 99 หม 2 บานมวงตาล ต าบลคอรมอ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

น าสมควนไม

น ำสมควนไม (Wood Vinegar) เปนของเหลวทไดจำกกำรเผำถำน เกดกำรกลนตวของควน ทควบแนนเปนหยดน ำ ซงจะมกลนไหมเหมอนควนไฟ สวนประกอบสวนใหญเปนกรด อะซตค มควำมเปนกรดตำ มสสมหรอสน ำตำลแกมแดง การผลตน าสมควนไม วธกำรดกเกบน ำสมควนไมจะปลอยใหควนวงผำนทอไมไผยำว 4 - 6 เมตร เมอไดน ำสมควนไมแลวท งไวในภำชนะพลำสตกมฝำปดเปนระยะเวลำ 3 เดอน ในทไมถกแสงแดด ไมสะเทอน เพอใหสำรทเปนน ำมนทำร (Tar) ตกตะกอนเสยกอน (ควรใสถำนปนทลำงสะอำดและตำกใหแหง จำนวน 5 % ของน ำหนกน ำสมควนไมจะทำกำรตกตะกอนดข น) หำมเปดฝำท งไวเพรำะสำรตำง ๆ จะระเหย การใชประโยชนจากน าสมควนไม (1) ในดำนอตสำหกรรม - ใชผลตสำรระงบกลนตว - ใชเปนสำรปรบผวนม ท งใชโดยตรงทำงผวหนงหรอผสมอำบน ำ - ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน - ใชในอตสำหกรรมยอมผำ - ใชผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง - ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทฟอยด อำหำรเสรมเพมภมตำนทำน อำหำรสรมกำรทำงำนของตบ - ใชผลตสำรชวยยอย (Prebiotic) (2) ใชในครวเรอน - ควำมเขมขน 100 % ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอนและไฟลวก รกษำน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง รกษำโรคเร อนของสตว - ผสมน ำ 20 เทำ (1 ลตร ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดมดปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอกำจดเช อรำ - ผสมน ำ 50 เทำ (400 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนเพอกำจดเช อรำ และไสเดอนฝอยในดน กอนปลกพช 15 วน

- ผสมน ำ 100 เทำ (200 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกองขยะ พ นคอกสตวเพอกำจดกลน และปองกนไมใหแมลงวำงไข - ผสมน ำ 200 เทำ (100 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) พนใบไมเพอปองกนแมลงและเช อรำและรำดโคนตนไมเพอเรงรำก หำกใชอตรำเขมขนกวำน อำจทำใหใบไหมได - ผสมน ำ 500 เทำ (40 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) แทนสำรจบใบจะลดกำรใชสำรเคม 50% หำมใชสำรเคมทมฤทธเปนดำง (3) ใชในกำรเกษตร - ผสมน ำสมควนไมกบน ำใหเจอจำง 1 ตอ 500-1000 เทำ รดไมผลจะชวยเพมควำมหวำน

- ชวยยอยสลำยปยคอก ลดกลน - ถำนทแชไวในน ำสมควนไมจะเปนตวปรบปรงดนอยำงด โดยกำรเพมจำนวนแบคทเรย ในดนทมคณเปนประโยชนตอตนพช เนองจำกถำนมรพรนจำนวนมำก และมแรธำตสำรอำหำรอยดวยทำใหเหมำะสมทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช - กำรใชน ำสมควนไมกบตนพชใชเวลำตอนเยนจะเกดประโยชนตอพชมำกกวำใน ตอนกลำงวน

ศนยฝกอบรมเกษตรอนทรย - ชวภาพ ทตงศนยอยบานเลขท 99 หม 2 บานมวงตาล ต าบลคอรมอ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ

การผลตถานน าสมควนไม

อปกรณทใชผลตถานส าหรบชนบทดวยถงน ามน 200 ลตร (1) ถงน ำมน 200 ลตร แบบธรรมดำ ไมควรใชแบบทมฝำเปดได ซงมเขมขดรด เพรำะอำจจะรวอำกำศเขำได (2) ตดฝำถงกวำง 26 ซ.ม. เพอเปนประตพำควำมรอนเขำไปในถง (3) เจำะดำนหลงของถง เสนผำนศนยกลำง 4 น ว ใหชดขอบถงเพอระบำยน ำและเปนชองระบำยควน (4) ใชของอปน (ต งฉำก 90 องศำ) ขนำด 4 น ว 1 อน เชอมดวยดนเหนยวตรงชองระบำยควน หรอจะใชอฐบลอกวำง 3 กอน รบทอแทนกได (5) เจำะรทของอปน ขนำด 1 น ว ตรงสวนทตำทสด (ถำใชของอปน 3 ทำง กไมตองเจำะ) ใชระบำยน ำทเกดจำกฟนในเตำ กรณไมใชอฐบลอกแทน (6) ใชทอปนขนำด 4 น ว ตอใหยำว 1 เมตร สอำกำศโดยตอจำกของอทระบำยควนหรอใชวำงบนอฐบลอก 3 กอน เพอระบำยควนตำมขอ 4 กได (7) เตรยมไมไผเจำะทะลปลองยำว 4-6 เมตร โดยเหลอปลองสดทำยไวกกน ำสมควนถำน (8) บำกไมไผเปนชองใหควนถำนเขำ และเจำะชองดกน ำโดยใชชอนกนขำวเสยบไว (9) เมอเตำตดไฟแลวจะมน ำสมควนไมไหลออกทหำงชอน ใหนำกระปองพลำสตกมำรองรบน ำสมควนไม

วธเผาและการเกบน าสมควนไม (1) ใชหนหรอดนวำงหนนปำกถง ใหเงยข นประมำณ 6 ช.ม. เพอใหระบำยน ำออก (2) ใชไมฟนทอนส น 30 ซ.ม. วำงรองเปนหมอน 2 ทอน (3) เรยงฟนขนำด 2-3 น ว ยำว 70 ซ.ม. ใหทอนเลกอยลำง ทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำดวยควรวำงไวใกล ๆ ชองระบำยควน สวนชองวำงหนำเตำทเหลอใหเรยงฟนเปนแนวต งควำมยำวตำมควำมสงของถงน ำมน เพอปองกนไมหนำเตำเปนข เถำ (4) ตอทอระบบอำกำศ และใชดนเหนยวยำใหมดชด

(5) เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ ต งข นทำงสงขำงปำกเตำขำงละกอนและวำงเทนบน 1 กอน และอก 1 กอน วำงขวำงปำกเตำครงหนงและเจำะเปนรอำกำศเขำ กวำง 3 น ว ยำว 3 น ว สำหรบระบำยอำกำศเขำ และเอำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตร ใหมดชด (6) ใชฟนจดปำกเตำประมำณ 10% ของฟนภำยในเตำใสลงในชองวำงหนำเตำโดยเรงไฟใหเตมท เมอไฟตดไมฟนในเตำแลวหยดใสฟนในเตำและเอำอฐบลอกปดใหมดชดเหลอแตชองอำกำศเขำเทำน น (7) ประมำณชวโมงท 3 ของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไมหลงเกดควนบำง (ควนสขำวปนน ำตำล) อณหภมปำกปลอง 80 องศำ (8) ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำวปนเทำออก น ำเงน อณหภมปำกปลอง 150 องศำ อณหภมในเตำประมำณ 400 องศำ ใหเอำไมไผเกบควนออกทนท (9) พอควนใสเรมใชกระเบ องวำงปำกปลองทดสอบควำมช นในถงวำง 1 นำท แลวเอำมอสมผส ถำเปยกกยงไมปดถำแหงหมำด ๆ กปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวหำมอำกำศเขำและท งไว 30 นำท เพอไลน ำมนทำร จงเอำผำข ร วหอดนเหนยวเปนลกประคบจมน ำเปยกไปอดปำกปลองควนไมใหอำกำศเขำในเตำไดเดดขำดรอจนเตำเยนจงเปดเอำถำนออกไดหำมใชน ำรดถง

ภาคกลาง

กสกรรมธรรมชาตสมนไพรไท วงจนทร 99 หม 1 ต าบลปายบใน อ าเภอวงจนทร จงหวดระยอง

การผลตถานน าสมควนไม

น ำสมควนไม เปนผลพลอยไดจำกกำรเผำถำนไมภำยใตสภำพอบอำกำศ (Airless Condition) เมอผำนแกสทเกดจำกำรเผำไหมไมสดใหสมผสอำกำศเยน จะทำใหไอน ำกลนตวลงจนเปนของเหลว 1. สวนประกอบของน ำสมควนไมน ำสมควนไมมสำรประกอบตำง ๆ มำกกวำ 200 ชนด สำรประกอบทสำคญ ไดแก น ำ 85% กรดอนทรยประมำณ 3% และสำรอนทรยอน ๆ อกประมำณ 12% สำรประกอบทสำคญในสมควนไม (Wood Vinegar) มดงน

(1) กรดอะซตรก (กรดน ำสม) เปนสำรกลมออกฤทธฆำเช อโรค เช อรำ เช อแบคทเรย และเช อไวรส

(2) สำรประกอบฟนอล เปนสำรในกลมควบคมกำรเจรญเตบโตของพช และสำรฆำแมลงใชลำงแผล ทำยำจำพวกแอสไพรน และทำวตถหลอมเหลว

(3) ฟอรมลดไฮด เปนสำรในกลมออกฤทธฆำเช อโรค และแมลงศตรพช (4) เอธล เอนวำเลอเรด เปนสำรในกลมเรงกำรเจรญเตบโตของพช (5) เมธำนอล แอลกอฮอลทดมกนไมได เรงกำรงอกของเมลดและรำก ทำยำพวก

แอสไพรน สำรในกลมออกฤทธฆำเช อโรค เช อรำ เช อแบคทเรย และเช อไวรส (6) อะซโตน สำรละลำยวตถ ใชทำน ำยำทำเลบ (7) น ำมนทำร เปนสำรจบใบชวยลดกำรใชสำรเคม

2. กำรทำน ำสมไมใหบรสทธ น ำสมควนไมทเกบไดจำกกำรกลนตวทปลองควนยงไมสำมำรถนำมำใชงำนไดทนท เนองจำกยงมสวนประกอบบำงอยำงทอำจเปนอนตรำยตอพช หรอสงมชวตได เชน น ำมนดน (ทำร) ทอำจจะไปปดปำกใบและเกำะตดรำกในพชทำใหพชเตบโตชำ หรอตำยได ดงน นกำรนำน ำสมควนไมมำใชใหเกดประโยชนจรงจะตองผำนข นตอนกำรทำใหบรสทธเสยกอน ซงมวธกำร 3 วธ คอ (1) กำรปลอยใหตกตะกอนโดยกำรนำน ำสมควนไมดบทกลนไดมำเกบในถงทรงสงมำกกวำควำมกวำงประมำณ 3 เทำ ท งใหตกตะกอนใชเวลำประมำณ 90 วน จะทำใหน ำสมควนไมแยกตวเปน 3 ระดบ ช นบนจะเปนน ำมนใส ช นกลำงจะเปนของเหลวสชำ ซงคอน ำสมควนไมทจะนำไปใชประโยชนได สวนช นลำงสดน นเปนของเหลวขนสดำ เรำสำมำรถลดเวลำกำรตกตะกอนโดยกำรผสมผงถำนประมำณ 5 % ของน ำหนกรวมของน ำสมควนไมท งหมด โดยผงถำนจะดดซบท งน ำมนใสช นบน และน ำมนดนลงสช นลำงในเวลำ 45 วน เทำน น (2) กำรกรอง หลงจำกตกตะกอนในถงจนครบกำหนดแลว จงนำของเหลวสชำในช นกลำงมำกรองซ ำอกคร งดวยผำกรอง จงจะสำมำรถนำไปใชประโยชนได (3) กำรกลน นำน ำสมควนไมทผำนกำรปลอยใหตกตะกอนมำแลว ตมใหเดอดเขำสกระบวนกำรควบแนนกจะไดน ำสมควนไมทไดจำกกำรกลน 3. คณสมบตทดของน ำสมควนไม

น ำสมควนไม น ำสมควนไมทกลนแลว

3.1) คำกรด - ดำง (pH) 1.5 - 3.7 1.5 – 3.7

3.2) ควำมถวงจำเพำะ 1.005 1.001

3.3) ควำมเปนกรด 1 – 18 % 1 – 18 %

3.4) ส เหลอง ,น ำตำลจำง ,น ำตำลแดง

ไมมส น ำตำลจำง น ำตำลแดงจำง

3.5) ควำมใส ใส ใส

3.6) สำรแขวนลอย ไมม ไมม

4) กำรใชประโยชนและอตรำสวนกำรใช 4.1) ใชในครวเรอน xน ำสมควนไม : น ำสะอำด)หำมรบประทำน (1) เขมขน 100% รกษำแผลสด โรคน ำกดเทำ เช อรำ (2) 1:20 ทำลำยปลวก มด (3) 1:50 ปองกนปลวกมด และสตวตำง ๆ (4) 1:100 ปองกนแมลงไมใหวำงไข บรเวณถงขยะ ปองกนกลน (5) 1:100 ใชดบกลนในหองครว หองน ำและบรเวณทแฉะ 4.2) ใชในกำรเกษตร (1) 1:20 ฆำเช อจลนทรยทอยในดน โรครำกเนำ เช อรำ (2) 1:50 พนลงดน ฆำจลนทรยทเขำทำลำยพช (3) 1:200 ฉดใบทก 7 - 15 วน ไลแมลง ปองกนเช อรำ ไขแมลง (4) 1:200 ผสมน ำยำแชยำงแผน เพมสใหสวยและปรำศจำกเช อรำ (5) 1:500 พนผลออนหลงตดผล 15 วน และกอนเกบ 20 วน เพอเพมควำมหวำน (6) 1:1,000 ใชเปนสำรจบใบ 4.3) ใชในกำรปศสตว (1) 1:100 ใชลดกลน และแมลงในฟำรม (2) 1:200 ผสมอำหำร /ฉดพน (ชวยยอยอำหำรและปองกนโรคทองเสยของสตว) (3) น ำสม 2 ลตร ผงถำน 8 กก. ผสมอำหำรสตว 990 กก. ปรบปรงคณภำพ และลดปรมำณน ำในเน อสตว ทำใหคณภำพของไข ปรมำณนม ดข น ลดกลนของมลสตว รวมท งชวยยอยอำหำรและกำรใชประโยชนของอำหำรดข น ปองกนโรคทองเสย ทำใหสตวโตเรวกวำปกตโดยใชอำหำรเทำเดมหรอใชอำหำรนอยลงกวำปกต 5 % ข นตอนกำรทำ ใชน ำสมควนไม 2 ลตร คลกกบผงถำน 8 กก. แลวจงนำผงถำนชมน ำสมควนไมไปผสมอำหำรสตวอก 990 กก. คลกเคลำใหเขำกนจะไดอำหำรสตว 1 ตน

4.4) ประโยชน ของอำหำรผสมน ำสมควนไม (1) ชวยยบย งกำรเกดแกส และดดซมโลหะหนกในกระเพำะอำหำรทำใหสตวสขภำพด (2) ชวยปองกนและรกษำอำกำรทองเสย (3) ชวยปรบปรงคณภำพ และลดปรมำณน ำในเน อสตวทำใหคณภำพของเน อสตวดข นท งรสชำต ส และกลน (4) ชวยปรบปรงคณภำพของไข ทำใหไขแดงใหญและเหนยวข น ท งยงเพมปรมำณวตำมนและลดปรมำณคอเลสเตอรอล (5) ชวยเพมปรมำณน ำนม (6) ชวยยบย งกำรเกดแกสแอมโมเนย และซลเฟอรไดออกไซด ทำใหกลนเหมนของมลสตวลดลง ซงชวยใหสตวไมเครยด ท งยงเพมคณภำพของปยคอกทไดจำกมลสตวใหดข นดวย (7) ชวยยบย งกำรฟกไขของแมลงในมลสตว ทำใหปรมำณของแมลงในบรเวณคอกสตวลดลง โดยเฉพำะแมลงวน 5) กำรเกบรกษำน ำสมควนไม เมอเกบน ำสมควนไมแลวตองท งชวงและมกำรทำใหน ำสมควนไมบรสทธกอนนำไปใชประโยชนอยำงนอย 3 เดอน โดยตองเกบในทเยนรมหรอเกบไวในภำชนะทบแสงและไมมสงรบกวน หำกเกบไวทโลงแจงน ำสมควนไมจะทำปฏกรยำกบอำกำศ และรงสอลตรำไวโอเลตในแสงอำทตยกลำยเปนน ำมนดนซงในน ำมนดนกมสำรกอมะเรงดวย

กสกรรมธรรมชาตสมนไพรไท วงจนทร 99 หม 1 ต าบลปายบใน อ าเภอวงจนทร จงหวดระยอง

การเผาถาน น าสมควนไม

ในปจจบนเรำพบวำปญหำเรองพลงงำน เปนปญหำทกระทบหลำย ๆ ดำน ในสงคมโดยเฉพำะดำนเศรษฐกจ ปญหำน ำมนมรำคำสง และแกสธรรมชำตทมรำคำสงข นเรอย ๆ และพลงงำนเหลำน อำจหมดไปในอนำคต กำรเผำถำนไม ไวใชในครวเรอนน นเปนกำรประหยดพลงงำนไดมำก ลดคำใชจำยในครวเรอนอกท งสำมำรถจำหนำยถำนไมเปนรำยไดเสรมดวย ศนยเครอขำยปรำชญชำวบำนมองคควำมรในกำรเผำถำนไม โดยเรยกวำเตำเผำถำนแบบประหยด โดยใชถง 200 ลตร และยงไดน ำสมควนไมดวย โดยมข นตอนและวธกำรเผำโดยสรป ดงน

วสดอปกรณ 1) ถงน ำมนขนำด 200 ลตร 1 ถง 2) ทอใยหน เสนผำนศนยกลำง 4 น ว ยำว 1 - 1.5 เมตร 1 ทอ 3) ของอใยหน 90 องศำ เสนผำนศนยกลำง 4 น ว 4) อฐบลอก 4 กอน 5) แผนกระเบ อง, สงกะส 3 แผน 6) เสำไม ค ำยงฉนวนเตำเสนผำนศนยกลำง ขนำด 3 น ว x 1.2 เมตร x 8 ทอน 7) ดนเหนยว 8) ดนหรอทรำย (ทำฉนวนหมเตำ ) 9) ไมไผ เสนผำนศนยกลำงอยำงนอย 3 - 4 น ว เจำะทะลปลอง ควำมยำวอยำงนอย 5 เมตร สำหรบเปนทอเกบน ำสมควนไม 10) ภำชนะใสน ำสมควนไม ควรเปนถงพลำสตกทรงสง เพรำะวำน ำสมควนไมเปนกรด ถำหำกใชภำชนะรองเปนโลหะ กรดจะกดโลหะทำใหน ำสมควนไมคณภำพไมด

ขนตอนการท า 1) ข นตอนกำรประกอบเตำถำน 200 ลตร 1) นำถงน ำมน 200 ลตร ตดฝำดำนใดดำนหนงออก ใหสำมำรถ เปดปดไดนำฝำทตดออกเจำะเปนรสเหลยม ประมำณ 20 x 20 ซม. สวนฝำอก ดำนหนงไมตองตดออก แตใหเจำะเปนรกลม เสนผำนศนยกลำงประมำณ 4 น ว 2) ปพ นดวยทรำย หรอดน ใหมขนำดควำมกวำง - ยำว เทำกบถงน ำมน 200 ลตร และนำถงน ำมนไปวำงไว 3) นำแผนกระเบ อง สงกะส เพอทำฉนวนเตำดำนนอกมำวำง แนบเสำค ำยนใหต งฉำกดำนขำงหนำ 2 ดำน โดยมระยะหำง 10 ซม. วดจำกขอบ เตำทยนออกมำนอกสดถงผนงฉนวนเตำดำนใน ดำนหลงยงไมตองปดแลวเทดน ประคองดำนขำงตวเตำพอประมำณเพอมใหตวเตำขยบเขย อน 4) ประกอบทอของอใยหน 90 องศำ ขนำดเสนผำนศนยกลำง 4 น ว โดยใหดำนทใหญทสด สวมเขำไปในชองท เจำะรไว ในดำนทำยของตวเตำ ปดผนงเตำดำนหลง โดยใหผนงฉนวนเตำดำนหลงหำงจำกของอประมำณ 10 – 15 ซม. 5) ประกอบทอตรงใยหนขนำดเสนผำนศนยกลำง 4 น ว ยำว 1 - 1.5 เมตร สวมเขำกบของอฉำก 90 องศำ ทประกอบไวทำยเตำ 6) ประสำนรอยตอระหวำงตวเตำของอฉำก 90 องศำ และปลองควนใหสนท เพอปองกนไมใหเกดรอยรวขณะเผำถำนดวยดนเหนยว 7) ตกดนหรอทรำยทเตรยมไว เทลงในชองระหวำงตวเตำและ ผนงฉนวนเตำท ง 3 ดำนพอประมำณ เพอประคองของอ 90 องศำ กบปลองควน ทำยเตำ และเพอเปนฉนวนใหกบตวเตำและผนงฉนวนเตำดำนหนำประกบหนำเตำ เพอปองกนไมใหฉนวนดนหรอทรำยหนำเตำพงลงมำ โดยเวนชองฝำหนำเตำไวเพอปด/เปดฝำไดสะดวก โดยไมตองร อเตำใหมอกคร ง 8) ตดไม เพอมำทำเปนหมอนหนนขนำดเสนผำนศนยกลำงประมำณ 2 - 3 น ว ยำวประมำณ 20 - 25 ซม. จำนวน 3 ทอน วำงขวำงดำนลำงของตวเตำ โดยมระยะทหำงกน ท งน เพอใหมกำรไหลเวยนของลมรอนภำยในเตำได

9) นำไมฟน ตดใหมควำมยำว 80 ซม. (ถงน ำมน 200 ลตร ยำว 90 ซม.) วำงตำมควำมยำวของเตำจนเตม ไมทนำมำเผำไมควรสด – แหงจนเกนไป 10) นำดนเหนยวทเตรยมไวประสำนรอยตอระหวำงตวเตำกบฝำหนำเตำใหสนท ปองกนกำรเกดรอยรว เพรำะถำอำกำศเขำไปในเตำจะทำใหถำนไหมจนหมด 11) นำดนหรอทรำยมำกลบหลงเตำ และรอบตวเตำใหมด 12) ประกอบชองใสไฟหนำเตำ ดงน 12.1) นำอฐบลอก วำงต งตำมแนวยำวบนพ นหนำเตำขนำนสองขำง ขำงละกอน เวนระยะใหพอด กบขอบชองทเจำะเอำไวบนฝำหนำเตำ 12.2) นำอฐบลอกอก 2 กอน วำงทบดำนบนของอฐท ต งไว โดยวำงตอกนในแนวรำบ 13) นำดนเหนยวทเตรยมไวมำประสำนรอยตอระหวำงฝำหนำเตำกบอฐบลอกและรอยตอระหวำงอฐบลอกท ง 4 กอน เพอปองกนไมใหเกดรอยรว ขอสงเกต 1) ไมทตองกำรจะเผำถำนมำจดแยกกลมตำมขนำดเสนผำนศนยกลำงของไม เปน 3 กลม ไดแก ขนำดเลก ขนำดกลำง ขนำดใหญ ท งน เพรำะอณหภมภำยในเตำเผำถำนจะไมเทำกน 2) เรยงไมทมขนำดเลกไวดำนลำงของเตำ โดยวำงทบไมหมอนหนน โดยใสปลำยไมดำนเลกเขำไปขำงในเตำ ปลำยไมดำนโตกวำจะอยดำนหนำเตำ ซงกำรเรยงไมน มควำมสำคญมำกเพอใหไมทกขนำดกลำยเปนถำนพรอม ๆ กนเนองจำกอณหภมในเตำขณะทเผำถำนไมเทำกน โดยอณหภมดำนลำงสดของเตำจะตำ สวนอณหภมดำนบนจะสงกวำอณหภมดำนลำงสดและทำยเตำ

ขนตอนการเผา / การเกบน าสมควนไม 1) เรมจดไฟบรเวณหนำเตำ เพอใหควำมรอนแกตวโดยจดไฟบรเวณชองจดไฟ บรเวณอฐบลอกกอนแรกสด 2) คอย ๆ ใสเช อเพลงเขำไปเรอย ๆ ชวงน จะเปนกำรใหควำมรอนในเตำ เพอไลควำมช นในเน อไม 3) เมอไลควำมช นภำยในเตำแลว อณหภมในเตำจะสงข นจนทำใหไมในเตำรกษำระดบอณหภมภำยในเองได สงเกตไดโดยควนทออกมำจำกปลองดำนหลงจะพงแรงกวำปกต และมสขำวขน จงเรมหยดใสเช อเพลงหนำเตำ 4) หลงจำกหยดปอนเช อเพลงหนำเตำท งไวประมำณ 30 นำท ถง 1 ชวโมง หรอใหสงเกตสของควนทออกมำจำกปลอง ถำเปนสขำวอมเหลองและมกลนฉนแสบจมก ใหหรไฟหนำเตำลงเหลอพ นทชองวำงหนำเตำประมำณ 20 - 30 ตร.ซม. ชวงน ใหเรมเกบน ำสมควนไม โดยใชทอไมไผ เสนผำนศนยกลำงอยำงนอย 3 - 4 น ว เจำะทะลปลอง ควำมยำวอยำงนอย 5 เมตร นำปลำยดำนทโตกวำสวมตอกบปลำยปลองควน และใหเจำะรสำหรบใหน ำสมควนไมไหลออก โดยรมขนำดประมำณ 2 ตร.ซม. หำงจำกปลำยทอดำนโตประมำณ 30 ซม. สวนปลำยของกระบอกไมไผใหช ข นทำมม 45 องศำ โดยนำวสดยดไว 5) เมอควนรอนในกระบอกไมไผไดรบควำมเยนจำกอำกำศภำยนอก ควนกจะควบแนนจบกนเปนหยดน ำไหลลงมำตำมทอ แลวน ำสมควนไมจะไหลหยดออกมำจำกรทเจำะไวททอไมไผ ชวงเกบน ำสมควนไมน จะใชเวลำประมำณ 3-4 ชวโมง

6) เมอเกบน ำสมควนไมแลว สงเกตควนทปำกปลองกลำยเปนสน ำเงนหรอสฟำ ใหเรมเปดหนำเตำ เพอใหอำกำศรอนเขำไปไลสำรตกคำงหรอแกสทคำงอยในเตำ โดยเปดหนำเตำประมำณ 50 เปอรเซนต ของหนำเตำท งหมด ใชเวลำประมำณ 20 – 30 นำท ชวงน เรยกวำ กำรทำถำนใหบรสทธ 7) สงเกตสของควนทปลองควน ถำมสฟำใส ๆ แสดงวำไมท งหมดกลำยเปนถำนหมดแลว ใหเรมปดหนำเตำกอน โดยใชดนเหนยวปดรอยรว รอยตอ จำกน นกปดปลองควนใหสนท 8) จำกน นท งไวหนงคน หรอประมำณ 10 ชวโมง เปนอยำงนอย เพอใหถำนดบสนท แลวจงเปดหนำเตำเพอเอำถำนออก วำงเรยงในทโลงแจงกอนประมำณ 1 ชวโมง เพอปองกนไมใหถำนกลบตดลกเปนไฟ แลวจงบรรจใสภำชนะหรอกระสอบ ขอดของเตำเผำถำน 200 ลตร 1) ประสทธภำพของเตำ 200 ลตรจะดกวำเตำหลมทวไป เนองจำกเตำหลมจะควบคมอำกำศทเขำไปในเตำยำกหรอแทบไมได ไมเลกจะเผำไมไดมจจะกลำยเปนข เถำ เผำไดเฉพำะไมใหญ ๆ จะไดถำนเพยง 15% แตเตำ 200 ลตร จะไดถำนออกมำถง 20 - 22 % โดยเตำ 200 ลตร จะใสฟนประมำณ 70 - 80 กก. และออกมำเปนถำน 15 - 16 กก. และถำนทมคณภำพสง 2) กำรลงทนในเรองวสดอปกรณนอย ใชเงนลงทนไมมำก อปกรณสำมำรถหำไดไมยำกในทองถน 3) ใชเวลำเผำถำนนอยเพยง 8 ชวโมง กระบวนกำรเผำถำนเสรจส น 16 ชวโมง เกบถำนได เตำเผำทวไปใชเวลำเปนสปดำหข นไป 4) ไดน ำสมควนไมเปนผลพลอยไดจำกกำรเผำถำน 5) ไมทเผำในเตำจะไมโดนไฟเลย ทำใหไมเสยงตอกำรกลำยเปนข เถำมำก

การเกบรกษาถาน ใหนำถำนทไดใสถงหรอกระสอบ แลวนำไปเกบทไมมควำมช น ไมมควำมรอนสงเกนไป รวมท งเปนทไมมแดดสองถง อำกำศสำมำรถถำยเทสะดวก

ศนยเรยนรพฒนาทดนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง เลขท 16/1 หมท 2 ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

การท าน าสมควนไม

ความเปนมา น ำสมควนไมเปนสำรธรรมชำตหรอสำรอนทรย ซงไดมำจำกผลจำกกำรเผำถำนกงไมตนไมทเสอมโทรม นำมำใชประโยชนอยำงคมคำ นอกจำกไดถำนไมเพอเปนเช อเพลงแลวยงไดน ำสมควนไมทเปนประโยชนตอไมผลไมดอก เชน สมโอ ล นจ วสดอปกรณ 1 ถงน ำมน 200 ลตร 1 ใบ 2 อฐบลอก ทรำย ดน 3 ตะแกรงรองพ น 4 ทอแปบทำปลองควน วธท า/ขนตอน 1. เจำะฝำหนำถงใหเปนชองดไฟและใหอำกำศเขำ 2. ทำตะแกรงวำงพ นในถงตำมแนวนอน 3. ตดไมเปนทอนๆ เทำกน ตำมควำมยำวของถง เรยงพ นดำนในใหเตมเตำ ควรตดไมวำงประมำณ 1 อำทตย น ำสมควนไมสจะตำงกนข นอยกบไมทเผำ กำรเผำไมจนกระทงไดน ำสมควนไมจะใชเวลำเทำไรข นอยกบชนดของไม กำรเรยงพ นจะไดมำกหรอนอยข นอยกบพ น เทคนคทสำคญข นอยกบกำรสมไฟและกำรเชอมตอระหวำงปลองดกควน วธใช น ำสมควนไม 10 - 20 ซซ ตอน ำ 20 ลตร ฉดพนเปนละอองใหทวตน ฉดพนหำงกน 5 - 7 วน ตดตอกน 2 - 3 คร ง ประโยชน 1. เปนสำรปองกนศตรพช 2. ควบคมกำรเจรญเตบโตของพช 3. ชวยยอยสลำยอนทรยวตถ

ศนยกสกรรมธรรมชำตสองสลง ต งอยเลขท 322/1 หม 8 ตำบลสองสลง อำเภอแกลง จงหวดระยอง

น าสมควนไม น ำสมควนไม เปนผลพลอยไดจำกกำรเผำถำนไมภำยใตสภำพอบอำกำศ (Airless Condition) เมอผำนแกสทเกดจำกำรเผำไหมไมสดใหสมผสอำกำศเยน จะทำใหไอน ำกลนตวลงจนเปนของเหลว

สวนประกอบของน าสมควนไม น ำสมควนไมมสำรประกอบตำง ๆ มำกกวำ 200 ชนด สำรประกอบทสำคญ ไดแก น ำ 85% กรดอนทรยประมำณ 3% และสำรอนทรยอน ๆ อกประมำณ 12% สำรประกอบทสำคญในสมควนไม (Wood Vinegar) มดงน 1) กรดอะซตรก (กรดน ำสม) เปนสำรกลมออกฤทธฆำเช อโรค เช อรำ เช อแบคทเรย และเช อไวรส 2) สำรประกอบฟนอล เปนสำรในกลมควบคมกำรเจรญเตบโตของพช และสำรฆำแมลงใชลำงแผล ทำยำจำพวกแอสไพรน และทำวตถหลอมเหลว 3) ฟอรมลดไฮด เปนสำรในกลมออกฤทธฆำเช อโรค และแมลงศตรพช 4) เอธล เอนวำเลอเรด เปนสำรในกลมเรงกำรเจรญเตบโตของพช 5) เมธำนอล แอลกอฮอลทดมกนไมได เรงกำรงอกของเมลดและรำก ทำยำพวกแอสไพรน สำรในกลมออกฤทธฆำเช อโรค เช อรำ เช อแบคทเรย และเช อไวรส 6) อะซโตน สำรละลำยวตถ ใชทำน ำยำทำเลบ 7) น ำมนทำร เปนสำรจบใบชวยลดกำรใชสำรเคม

กำรทำน ำสมไมใหบรสทธ น ำสมควนไมทเกบไดจำกกำรกลนตวทปลองควนยงไมสำมำรถนำมำใชงำนไดทนท เนองจำกยงมสวนประกอบบำงอยำงทอำจเปนอนตรำยตอพช หรอสงมชวตได เชน น ำมนดน (ทำร) ทอำจจะไปปดปำกใบและเกำะตดรำกในพชทำใหพชเตบโตชำ หรอตำยได ดงน นกำรนำน ำสมควนไมมำใชใหเกดประโยชนจรงจะตองผำนข นตอนกำรทำใหบรสทธเสยกอน ซงมวธกำร 3 วธ คอ 1) กำรปลอยใหตกตะกอนโดยกำรนำน ำสมควนไมดบทกลนไดมำเกบในถงทรงสงมำกกวำควำมกวำงประมำณ 3 เทำ ท งใหตกตะกอนใชเวลำประมำณ 90 วน จะทำใหน ำสมควนไมแยกตวเปน 3 ระดบ ช นบนจะเปนน ำมนใส ช นกลำงจะเปนของเหลวสชำ ซงคอน ำสมควนไมทจะนำไปใชประโยชนได สวนช นลำงสดน นเปนของเหลวขนสดำ เรำสำมำรถลดเวลำกำรตกตะกอนโดยกำรผสมผงถำนประมำณ 5 % ของน ำหนกรวมของน ำสมควนไมท งหมด โดยผงถำนจะดดซบท งน ำมนใสช นบน และน ำมนดนลงสช นลำงในเวลำ 45 วน เทำน น 2) กำรกรอง หลงจำกตกตะกอนในถงจนครบกำหนดแลว จงนำของเหลวสชำในช นกลำงมำกรองซ ำอกคร งดวยผำกรอง จงจะสำมำรถนำไปใชประโยชนได 3) กำรกลน นำน ำสมควนไมทผำนกำรปลอยใหตกตะกอนมำแลว ตมใหเดอดเขำสกระบวนกำรควบแนนกจะไดน ำสมควนไมทไดจำกกำรกลน

คณสมบตทดของน ำสมควนไม

น ำสมควนไม น ำสมควนไมทกลนแลว

3.1) คำกรด - ดำง (pH) 1.5 - 3.7 1.5 – 3.7

3.2) ควำมถวงจำเพำะ 1.005 1.001

3.3) ควำมเปนกรด 1 – 18 % 1 – 18 %

3.4) ส เหลอง ,น ำตำลจำง ,น ำตำลแดง

ไมมส น ำตำลจำง น ำตำลแดงจำง

3.5) ควำมใส ใส ใส

3.6) สำรแขวนลอย ไมม ไมม

กำรใชประโยชนและอตรำสวนกำรใช 1) ใชในครวเรอน xน ำสมควนไม : น ำสะอำด)หำมรบประทำน 1) เขมขน 100% รกษำแผลสด โรคน ำกดเทำ เช อรำ 2) 1:20 ทำลำยปลวก มด 3) 1:50 ปองกนปลวกมด และสตวตำง ๆ 4) 1:100 ปองกนแมลงไมใหวำงไข บรเวณถงขยะ ปองกนกลน 5) 1:100 ใชดบกลนในหองครว หองน ำและบรเวณทแฉะ 2) ใชในกำรเกษตร 1) 1:20 ฆำเช อจลนทรยทอยในดน โรครำกเนำ เช อรำ 2) 1:50 พนลงดน ฆำจลนทรยทเขำทำลำยพช 3) 1:200 ฉดใบทก 7 - 15 วน ไลแมลง ปองกนเช อรำ ไขแมลง 4) 1:200 ผสมน ำยำแชยำงแผน เพมสใหสวยและปรำศจำกเช อรำ 5) 1:500 พนผลออนหลงตดผล 15 วน และกอนเกบ 20 วน เพอเพมควำมหวำน 6) 1:1,000 ใชเปนสำรจบใบ 3) ใชในกำรปศสตว 1) 1:100 ใชลดกลน และแมลงในฟำรม 2) 1:200 ผสมอำหำร /ฉดพน (ชวยยอยอำหำรและปองกนโรคทองเสยของสตว) 3) น ำสม 2ลตร ผงถำน 8 กก. ผสมอำหำรสตว 990 กก. ปรบปรงคณภำพ และลดปรมำณน ำในเน อสตว ทำใหคณภำพของไข ปรมำณนม ดข น ลดกลนของมลสตว รวมท งชวยยอยอำหำรและกำรใชประโยชนของอำหำรดข น ปองกนโรคทองเสย ทำใหสตวโตเรวกวำปกตโดยใชอำหำรเทำเดมหรอใชอำหำรนอยลงกวำปกต 5 % ข นตอนกำรทำ ใชน ำสมควนไม 2ลตร คลกกบผงถำน 8กก. แลวจงนำผงถำนชมน ำสมควนไมไปผสมอำหำรสตวอก 990กก. คลกเคลำใหเขำกนจะไดอำหำรสตว 1 ตน ประโยชน ของอำหำรผสมน ำสมควนไม 1) ชวยยบย งกำรเกดแกส และดดซมโลหะหนกในกระเพำะอำหำรทำใหสตวสขภำพด 2) ชวยปองกนและรกษำอำกำรทองเสย 3) ชวยปรบปรงคณภำพ และลดปรมำณน ำในเน อสตวทำใหคณภำพของเน อสตวดข นท งรสชำต ส และกลน

4) ชวยปรบปรงคณภำพของไข ทำใหไขแดงใหญและเหนยวข น ท งยงเพมปรมำณวตำมนและลดปรมำณคอเลสเตอรอล 5) ชวยเพมปรมำณน ำนม 6) ชวยยบย งกำรเกดแกสแอมโมเนย และซลเฟอรไดออกไซด ทำใหกลนเหมนของมลสตวลดลง ซงชวยใหสตวไมเครยด ท งยงเพมคณภำพของปยคอกทไดจำกมลสตวใหดข นดวย 7) ชวยยบย งกำรฟกไขของแมลงในมลสตว ทำใหปรมำณของแมลงในบรเวณคอกสตวลดลง โดยเฉพำะแมลงวน

การเกบรกษาน าสมควนไม เมอเกบน ำสมควนไมแลวตองท งชวงและมกำรทำใหน ำสมควนไมบรสทธกอนนำไปใชประโยชนอยำงนอย 3 เดอน โดยตองเกบในทเยนรมหรอเกบไวในภำชนะทบแสงและไมมสงรบกวน หำกเกบไวทโลงแจงน ำสมควนไมจะทำปฏกรยำกบอำกำศ และรงสอลตรำไวโอเลตในแสงอำทตยกลำยเปนน ำมนดน ซงในน ำมนดนกมสำรกอมะเรงดวย

ศนยเรยนรกลมรวมทนวสาหกจชมชนต าบลหนองแซง ตงอยเลขท 166 หม 1 บานแหลมทอง ต าบลหนองแซง อ าเภอหนคา จงหวดชยนาท

การเผาถานแบบไดน าสมควนไม (แบบแนวนอน)

วสดอปกรณ 1) เตำเผำถำนแบบแนวนอน (ถง 200 ลตร) 1 ใบ 2) ทอเหลก 2 น ว ยำวประมำณ 1 เมตร 3 อน 3) ทอไมไผยำวประมำณ 2-3 เมตร เจำะรทำงดำนลำง เพอใหน ำสมควนไมตก 3 อน (แบบนอน) 4) กงไมสำหรบเผำ

วธท า/ขนตอน (1) กำรเผำถำนแบบแนวนอน ตองเลอกไมไมสดจนเกนไป โดยเรยงจำกไมทมขนำดเลกสดไวดำนลำง เรยงไลขนำดไปจนถงใหญสด (ไมใหญสดไวดำนบน) จดเรยงใหแนนแลวปดฝำ จดไฟ จำกหนำเตำเผำ แลวคอย ๆ ใสไฟไปเรอย ๆ จนมองจำกปองควนเรมมควนบำ จนควนบำเรมจำงลง จงปดหนำเตำ โดยเปดฝำเตำใหเหลอ 1/3 ของปำกเตำ แลวเรมเกบน ำสมควนไม จำกน นปลอยท งไวจนควนจำกปองจำงลงเปนสเทำออน จนควนคอย ๆ เรมมองไมเหน ใหปดหนำเตำใหสนท แลวปดปองไมใหอำกำศเขำ ท งไว 8 ช.ม. กเปดเตำเกบถำนได

วธใช พอน ำสมควนไมตกตะกอนใหนำสวนทใสมำผสมกบน ำ โดยใช น ำสมควนไม 10 ซซ ตอ น ำ 20 ลตร

ประโยชน ไดถำนใชในกำรหงตมและไดน ำสมควนไมเปนสำรทใชไลแมลง

ประโยชนน าสมควนไม 1) เกบไวในภำชนะทไมใชโลหะ ปลอยใหตกตะกอน 3 เดอน จะแบงเปน 3 สวน ขำงบนน ำ ไม เขมขน, ตรงกลำงน ำควนถำน, ขำงลำงเปนน ำมนทำร (สำรกอมะเรงถำถกควำมรอน) 2) ปองกน/ขบไลแมลงศตรพช ใชต งแต 1:50 - 1:800 ฉดพน ตำมควำมรนแรง เชน ไสเดอนฝอย,รำ,รำกเนำ,แมลง,ดอกรวงหลงแตกยอด ฯลฯ

3) กระตนใหพชโต/เพมรสชำตผลไม 1:500-1:1,000 ทำให หวำน 4) เรงกำรหมก 1:100 ชวยเพมแบคทเรย ชวยลดเวลำกำรหมก ลง 5) ลดกลนเหมนใช 1:50 รำดในคอกสตว, ไลแมลงมพษ เชน ตะขำบ, 1:100 ไลแมลงวน1:30 รดหนำดนสวนผสม 6 ลตร/ตำรำงเมตร บำรงผวดน, 1:5-1:10 ฆำเช อในดน 6) น ำมนทำร เทหลมเสำบำน/ทำผวไม ปองกนปลวกไดด ใชควนถำนเปนอำหำรเสรมให ดนใช 1:20 7) สมำนแผล/ใสแผล (ทดลองเอง) อตสำหกรรมเครองสำอำง หรอเอำไปกลนเกบไดนำน 8) ปจจบนตำงประเทศตองกำรมำก แตตองมปรมำณมำกพอทำสญญำซ อขำย

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน บาน บชท. ตงอยเลขท 64 หม 6 ฝายน าลน ต าบลบานกลวย อ าเภอเมอง จงหวดชยนาท

น าสมควนไม และการประกอบเตาเผาถานน าสมควนไม

การใชในครวเรอน ควำมเขมขน 100% รกษำแผลสด แผลถกน ำรอน ไฟลวก น ำกดเทำ และเช อรำทผวหนง ผสมน ำ 20 เทำ รำดทำลำยมด ปลวกได ผสมน ำ 100 เทำ ใชดบกลนขยะ ครว หองน ำ กรงสตว การใชในการเกษตร ผสมน ำ 100 เทำ รำดโคนตนไมรกษำโรครำ และโรคเนำ รวมท งปองกน แมลงไมใหวำงไข ผสมน ำ 50 เทำ พนลงดนเพอฆำเช อททำลำยพช ผสมน ำ 200 เทำ พนทใบพชและพ นดนรอบตน 7-15 วน ขบไลแมลงปองกนและกำจดเช อรำกระตนควำมตำนทำน และ กำรเจรญเตบโตของพช ในพชทกำรใชสำรเคมหนก และยำวนำนใชปยหมกเขำชวยดวย และหำกใสผงถำนลงไปดวยกจะมประสทธภำพยงข น ผสมน ำ 500 เทำ ฉดพนผลออนหลงตดผลแลว 15 วน ชวยขยำยใหผลโตข น และฉดพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน ชวยเพมน ำตำลในผลไม การใชในการปศสตว ลดกลนและแมลงไดอยำงมประสทธภำพ โดยใชคร งแรกผสมน ำ 100 เทำ หลงจำกน นเปน 200 เทำ ใชรำดคอกสตวใชผสมอำหำรเพอชวยยอยอำหำรและปองกนโรคทองเสย วธท าเตาเผาถานน าสมควนไม 1) นำถง 200 ลตร ตดฝำดำนบนออกสำมำรถเปดปดได และยดกบตวถงได นำฝำทไดมำเจำะเปนรสเหลยม ขนำด20 x 20 เซนตเมตร กนถงเจำะรกลมเสนผำศนยกลำง 4 น ว 2) ปนพ นทรำย หรอดนใหมขนำดควำมกวำงยำวเทำขนำดถง นำถงมำวำงถงจะทำหนำทเหมอนผนงเตำ 3) ประกอบของอหรอสำมทำง 90 องศำ กบทอใยหนททำหนำทเปนปลองควน พรอมเชอมประสำนรอย นำดนเหนยวผสมข เถำแกลบ หรอสวนผสมดน ทรำย ปนซเมนต 6:3:1 ถำใชสำมทำงดำนกนควรรองดวยกรวดหนหรออฐหก

4) ตวเตำหมดวยดนเหนยวหนำ 30 เซนตเมตร หรอหอหมดวยทรำย และลอมคอกดวยไมจะแขงแรงด ใสตะแกรงเหลกในถงใชวำงฟนทจะใสไมทเผำ เปนแนวยำวซอนกนจะเตมตะแกรง และเตำไมไมควรสด หรอแหงเกนไป ควรตดแลวเกบไวในรม 1-2 อำทตย 5) ปดฝำถงแลวนำอฐบลอกมำวำงใหตรงชองเจำะไวแลวเอำดนเหนยวผสมข เถำแกลบดำประสำนรอยตอถง พ นดนทใชจดไฟหนำเตำ ควรขดใหรำดเอยงเขำหำปำกเตำเลกนอย วธเผาและรองน าสมควนไม 1) จดไฟหนำเตำระวงไมใหไฟเขำไปในเตำมำกนกระยะทเหมำะสม 1 ฟต ปลอยใหไอรอนเขำไปไหลเวยนในเตำ 2) ดกเกบน ำสมควนไม โดยสงเกตสของควนเปนสน ำตำลปนเทำ โดยนำกระเบ องเคลอบสขำวมำองทปลองไฟดจะเปนสน ำตำล และตรวจซ ำปลอยจนสน ำสมควนไมเขม และมควำมหนดมำกจงหยดเกบน ำสมควนไม การท าน าสมควนไมใหบรสทธกอนใช เนองจำกน ำสมควนไมมสำรประกอบถง 200 กวำชนด ยอมมประโยชนและโทษ จำเปนตองทำใหบรสทธกอนใชโดยปลอยใหตกตะกอน นำมำเกบไวในถงทรงสงทมควำมสงมำกกวำควำมกวำง 3 เทำ ท งไว 90 วน ตะกอนจะแบงเปน 3 ช น ช นบนสดจะเปนน ำมนใส ช นกลำงสชำใส คอ น ำสมควนไม ช นลำงสดจะเปนของเหลวขนสดำ คอน ำมนดน

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงเพอนพง (ภาฯ) ยามยาก ตงอยบานเลขท 55/2 หมท 2 ต าบลบานแห อ าเภอเมอง จงหวดอางทอง

วธการท าน าสมควนไม

อปกรณ 1. ถง 200 ลตร 2. ทอใยหน 3. ของอ 90 องศำ 4 น ว 4. สงกะส 4 แผน หรอกระเบ อง 5. ไมไผลำตรงๆ 6. ดนหรอทรำย 7. ดนเหนยวผสมแกลบ 8. ไมตอกค ำ วธท า 1. เปดฝำถงตดเปนชองสเหลยม 20 ซม. กนถงเจำะรวงกลม 2 น ว 2. นำถงมำจำกสวนของอไวขำงลำงเอำกอนอฐมำหนน 3. ตอกเสำค ำยนหำงออกมำขำงละ 20 ซม. 4. เอำสงกะสหรอกระเบ องใส 5. ตกดนหรอทรำยใสในชองวำงระหวำงถงกบสงกะสหรอกระเบ อง 6. ประกอบของอ (เอำดนผสมข แกลบ) ประสำนรอยตอและทอ 7. ตอกไมค ำไวแลวผสมดนเหนยวโปะ และโปะขำงในดวย ปดผนงทำยเตำ 8. ใสทอ ตดแผนสงกะสปดดำนขำงไมใหทรำยพงลงมำ 9. ใสดนและทรำยในทวำงใหเตม 10. ไมทนำมำเผำตองท งใหหมำดประมำณ 2 อำทตย 11. ทำหมอนหนนเรยงไมเลกไวลำงสดใหญไวบน 12. ปดฝำถง ใชทรำยปดหลงเตำ 13. ชองตอไปจดไฟกอนจดใชอฐบลอกวำง 2 ขำง 2 กอน แลววำงบน 2 กอนเอำดนยำรอยตอใหสนท 14. เรมเผำโดยใชเช อเพลงเศษไมเผำไวหนำเตำอยำเรงไฟแรงจะเปนข เถำ

15. ชองแรกควนจะเปนสเทำ ตอมำควนจะออกมำกเรยกวำควนบำแสดงวำควำมรอนพอแลว 16. ตอมำจะคอยๆ กลำยเปนถำนหยดใสเช อเพลง 17. นำกอนอฐมำปด เหลอชองไวเลกนอยไมใหดบ 18. ชองน จะเกบน ำควนไมไดจนกวำหวดน ำจะดำ 19. เมอควนเปนสน ำเงนใหปดหนำเตำ 20. ขอดคอทำใหไดถำนบรสทธไมทำใหเปนสำรกอมะเรง 21. เมอถำนสกควนจะใส ใหดบเตำโดยปดรอยรว 22. สดทำยใชผำหรอดนทรำยปดปำกปลอง 23. เกลยดนหลงเตำออกท งไว 1 คนคอนเปดเตำ 24. ดงถำนออกมำวำงในทโลงกอนกนถำนลกไหม 25. ถำนเตำ 200 ลตร จะมควำมแกรงสงเพรำะใชไอควำมรอนเขำไปทำใหเปนถำน 26. ใชเวลำ 8 ชวโมงท งไวอก 1 คนกไดถำนใช 27. ในน ำสมควนไมมประโยชน ขบไลแมลง, เรงกำรงอก, ฆำเช อโรคได, ขดหองน ำ วธท า เอำน ำสมควนไม 1. ใชไมไผลำโตและตรงเจำะชอง นำกระบอกไมไผ วำงตรงปำกปลอง ปำดไมไผเปนปำกฉลำมใชผำกระสอบทบรอยตอ 2. นำขวดพลำสตกหอยรองน ำเกบไดนำน 8 – 4 ชวโมง 3. ตองนำไปท งไว 90 วน จงจะตกตะกอนใสอยในช นกลำงนำไปใชได (ใสเปนสชำ)

ศนยเรยนรอศจรรยควนไม ตงอยเลขท 34 หมท 4 ต าบล อ าเภอบางระจน จงหวดสงหบร

การท าน าสมควนไม

วสดอปกรณ 1) ถงน ำมน 200 ลตร 1 ใบ 2) ทอซเมนตใยหนพรอมของอ 90 องศำ ขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว ยำว 1 เมตร (ควำมยำวและเสนผำศนยกลำงอำจเปลยนแปลงตำมควำมเหมำะสม) 3) กระบอกไมไผ (สำหรบทำเปนทอของกำรไหลของน ำสมควนไม)ยำวประมำณ 3 – 5 เมตร ตำมควำมเหมำะสม 4) ไมฟนทจะทำกำรเผำถำน (ควรเปนกงไมทไมใหญมำกและเปนไมทมควำมหมำดคอเปนไมทตดท งไวประมำณ 2 อำทตย หรอมำกกวำ) 5) ดนเหนยวและทรำย 6) กระเบ อง/สงกะสหรอแผนไม

ขนตอน/วธท า 1) นำถง 200 ลตรมำเจำะขอบถงใหฝำถงเปดได แลวทำกำรเจำะรขำงหนำขนำด 20 X 20 เซนตเมตร สวนกนถงเจำะรวงกลมเสนผำศนยกลำงมำกกวำ 4 น ว สำหรบใสของอ 2) ต งถงใหดำนหนำถงแหงนข นเลกนอยแลวใชดนเหนยวประคองดำนหนำถงพอประมำณ เพอไมใหถงขยบเขย อน 3) นำของอใยหนสวมเขำไปในชองทเจำะไว(กนถง)และสวมทอใยหนเขำกบของอ 4) นำดนเหนยวประสำนรอยรวใหหมด เพอปองกนไมใหอำกำศเขำไปขำงใน 5) นำกระเบ องหรอสงกะสหรอแผนไม มำก นดน/ทรำยดำนขำงและหลงพรอมปกเสำค ำยน 6) นำดนเหนยวหรอทรำยทเตรยมไว เทลงใหเตมดำนขำงและดำนหลงในชองวำงระหวำงผนงเตำพอประมำณ เพอเปนฉนวนกนไฟใหกบตวเตำและไมใหควำมรอนระเหยออกไป 7) ตดไมเพอทำหมอนหนนขนำดเสนผำศนยกลำง 2 – 3 น ว ยำวประมำณ 20 - 25 เซนตเมตร จำนวน 3 ทอน วำงขวำงดำนลำงของถง ใหมระยะหำงเทำ ๆ กน เพอใหกำรไหลเวยนของลมรอนภำยในเตำ

8) นำไมเขำเตำเผำ ตองจดกำรแยกขนำดของไมออกเปน 3 กลม คอ ขนำดเลก กลำง ใหญ โดยเรยงไมขนำดเลกไวดำนลำงของเตำทบไมหมอนไว สวนไมขนำดใหญอยดำนบน (เนองจำกอณหภมในเตำขณะเผำถำนไมเทำกน โดยอณหภมดำนลำงสดของเตำจะตำ 9) เมอเรยงไมเสรจแลวใหปดฝำถงดำนหนำ โดยใหชองทเจำะ อยดำนลำง แลวนำดนเหนยวมำประสำนขอบถงและฝำถง เพอไมใหอำกำศเขำไปในถง (ถำอำกำศเขำไปในเตำจะทำใหถำนไหมจนหมด) 10) จะเรมจดไฟหนำเตำ (ชองทเจำะไว) เพอใหควำมรอนแกเตำ โดยเช อเพลงทนำมำจดควรเปนเช อเพลงทแหง เชน เศษไม เศษหญำ ฯลฯ 11) ใสเช อเพลงทละนอยเพอใหควำมรอนกระจำยเขำไปในเตำ เพอไลอำกำศเยนและควำมช นทอยในเตำ โดยเวลำประมำณ 2 - 4 ชวโมง 12) เมอไลควำมช นในเตำแลว อณหภมในเตำจะสงข นจนทำใหไมทอยในเตำรกษำอณหภมในเตำไดเองโดยไมตองใสเช อเพลงอก (สงเกตจำกควนไฟทออกจำกปลองจะพงแรงกวำปกต เรยกวำ “ควนบำ” มสขำวขน) ชวงน สำมำรถหรไฟลงไดครงหนง 13) หลงจำกน นประมำณ 1 ชวโมง หรอสงเกตควนทปำกปลอง ถำเปนสขำวอมเหลองและมกลนฉนแสบจมก ใหหรไฟลงอก ชวงน เรมเกบน ำสมควนไม โดยใชทอไมไผททะลวงใหเปนรตลอดท งลำแลวตอสวมกบทอใยหน จนกระทงน ำทหยดมำมลกษณะเปนยำงเหนยวและมสดำใหหยดเกบ 14) เกบน ำสมควนไมไวในทรม ท งไวประมำณ 60 – 90 วน เพอใหตกตะกอน น ำสมควนไมทตกตะกอนแลวจะแบง 3 ช น ช นบนสดจะเปนน ำมนใส (Light Oil) ช นกลำงเปนของเหลวสชำ คอน ำสมควนไม และช นลำงสดจะเปนของเหลวขนสดำคอน ำมนดบ ประโยชนของน าสมควนไม 1) ใชในครวเรอน ควำมเขมขน 100 % รกษำผลสด น ำรอนและไฟลวก น ำกดเทำ เช อรำท ผวหนง ผสมน ำ 20 เทำ รำดฆำปลวกและมด ผสมน ำ 50 เทำ ปองกนปลวก มดและสตวตำง ๆ เชน ตะขำบ แมงปอง ฯลฯ ผสมน ำ 100 เทำ ดบกลนในหองน ำ และบรเวณช นแฉะ

2) ใชในการเกษตร ผสมน ำ 20 เทำ ใชพนลงดนกอนกำรเพำะปลก 10 วน ฆำเช อรำและโรค โคนเนำ ผสมน ำ 50 เทำ พนลงดน ปองกนเช อจลนทรยเขำทำลำยพช ผสมน ำ 200 เทำ ฉดพนทใบ ชวยขบไลแมลง และกำจดเช อรำและกระตน ควำมตำนทำนโรคของพช ผสมน ำ 500 เทำ ฉดพนหลงตดผล 5วนชวยใหผลโตข นฉดพนกอนเกบเกยว 20 วน ชวยเพมควำมหวำน ผสมน ำ 1,000 เทำ ผสมสำรจบใบปองกนหนอนแมลง 3) ใชในปศสตว ผสมน ำ 1000 เทำ ลดกลนและแมลงในคอกสตว ผสมอำหำรสตว ยบย งกำรเกดแกสในกระเพำะ ปองกนและรกษำอำกำร ทองเสย เพมปรมำณน ำนม ลดกลนมลสตว

ศนยเกษตรพยงขวญ ทอย 226 หม 6 ต าบล ตลก อ าเภอสรรพยา จงหวดชยนาท

น าสมควนไม

น ำสมควนไม คอ กำรนำไมทไดจำกกำรตดแตงกงผลไมในสวน และไมอน ๆ มำเขำเตำเผำถำน เรำจะไดของเหลวจำกกำรดกเกบควนททำกำรเผำถำน สำมำรถนำน ำสมควนไมไปใชประโยชนในกำรเกษตรได ประโยชนทไดรบ 1) นำไปใชกบนำขำว 2) นำไปใชกบสวนผลไม 3) นำไปใชกบพชผก 4) ไดถำนจำกกำรเผำไม ทดแทนพลงงำนในกำรหงตมในครวเรอน การน าน าสมควนไปใชดานการเกษตร 1) อตรำสวน 1 ตอ 20 ลตร หรอผสมน ำ 20 เทำ ใชพนลงดนหรอฆำจลนทรย และผสมลงในดน เชน โรคเนำและจำกแบคทเรย โรคโคนเนำจำกเช อรำ ไสเดอนฝอย ควรทำกอนกำรเพำะปลก 10 วน 2) อตรำสวน 1 ตอ 50 หรอผสมน ำ 50 เทำ ใชพนลงในดนหรอฆำเช อจลนทรยททำลำยพชหำกใชควำมเขมขนมำกกวำน รำกพชอำจไดรบอนตรำยได 3) อตรำสวน 1 ตอ 100 หรอผสมน ำ 100 เทำ ใชรำดโคนไมรกษำโรครำ และโรคเนำรวมท งปองกนแมลงไมใหวำงไข 4) อตรำสวน 1 ตอ 200 หรอผสมน ำ 200 เทำ ใชฉดพนใบไมรวมท งพ นดน รอบ ๆ ตนพชทก 5 - 7 วน เพอขบไลแมลงและปองกนเช อรำและรดโคนตนเพอเรงกำรเจรญเตบโต ขอควรระวงในการน าน าสมควนไมไปใช 1) กอนนำน ำสมควนไมไปใชตองท งไวหลงจำกดกเกบ อยำงนอย 3 เดอนและตองทำใหบรสทธ 2) เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสงระวงอยำใหเขำตำ 3) น ำสมควนไมไมใชปยแตเปนตวเรงปฏกรยำ ดงน นกำรนำไปใชในทำงกำรเกษตร จะเปนตวเสรมประสทธภำพใหกบพช 4) กำรใชน ำสมควนไมไปใชตองผสมน ำเจอจำงตำมควำมเหมำะสมของพชแตละชนด หำกใชกบพชกนใบควรฉดพนใตใบเนองจำกจะชวยขบไลแมลงใตใบ 5) กำรฉดยำน ำสมควนไมเพอชวยใหดอกตดผล ควรฉดกอนทดอกจะบำน

กลมเกษตรจลนทรยบานดอนผงแดด ตงอยเลขท 100/2 หม 5 บานดอนผงแดด ต าบลบางขนไทร อ าเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร

น าสมควนไม (Wood Vinegar)

น ำสมควนไมทมประโยชนมำกมำย ถอวำเปนผลตภณฑทใชงำนไดครอบจกรวำลเชนเดยวกบถำนไม ไมวำจะมำใชในครวเรอน ใชในงำนเกษตรกรรม ปศสตว และอตสำหกรรมกำรผลตอกสำรพดชนด ท งน คณสมบตทโดดเดนทสดของน ำสมควนไม คอ เปนผลตภณฑธรรมชำตสอดคลองกบกระแสบรโภคในปจจบนทเนนเรองของควำมปลอดภย ปลอดสำรพษ สำมำรถใชไดอยำงสะดวกไรสำรเคมตกคำง สงผลใหมกำรผลตน ำสมควนไมเขำสอตสำหกรรม เปนเรองทไมยำกเยนมำกนก น ำสมควนไมเปนของเหลวสน ำตำลใสมกลนควนไฟ มรสเปร ยวเนองจำกสภำพควำมเปนกรด โดยของเหลวน ผลตจำกกำรควบแนนของควนไฟ ทเกดข นในขณะทไมฟนกำลงเปลยนเปนถำนในเตำเผำ (ข นตอนทเรยกวำ Carbonization) ทมอณหภมระหวำง 300 – 400 องศำเซลเซยส ในสภำวะอณหภมดงกลำวสำรประกอบตำง ๆ ในไมฟนจะถกควำมรอนสลำยตวทำใหเกดเปนสำรประกอบใหมทเรยกวำ น ำสมควนไม วดเวเนกำร (wood vinegar) อนเปนประโยชนในหลำย ๆ ดำน ไมวำจะเปนกำรปลกพช กำรเล ยงปลำ เล ยงสตว หรอกำรนำไปใชงำนโรงงำนอตสำหกรรมอน น ำสมควนไมมสำรประกอบมำกวำ 200 ชนด เชน กรดอนทรย และแอลกอฮอรชนดตำง ๆ รวมท งสำรอนทรยอน ๆ เชน กรดอะซตก ( Acetic Acid ) กรดโปรไพโอนค ( Prop ionic Acid) และแรธำตตำมธรรมชำตอกนำนำชนดซงเปนประโยชนหลำยประกำรจรง ๆ ในประเทศญปนกำรใชงำนของผลผลตพลอยได จำกกำรเผำถำน คอ น ำสมควนไมแพรหลำยมำนำนมำกแลว ใชกนท งในอตสำหกรรมและเกษตรกรรมเปนอยำงด เชอถอไดทเดยว สวนกำรใชงำนในบำนเรอน งำนน ำสมควนไมยงอยในวงจำกด แตขณะน กำลงเผยแพรออกไปมำกแลว คอ ตอนน เรำกำลงผลตไมเพยงพอ ตลำดรองรบผลผลตจงยงไมคบหนำไดมำกนก จงตองเนนกำรขยำยฐำนกำรผลตสงถงเดอนละ 1,200 ลตร/เตำ แตควำมตองกำรจำกโรงงำนอตสำหกรรมบำงแหง หำกจะเลอกใชผลตภณฑน ำสมควนไมดงกลำว มควำมตองกำรเปนหมนลตร/เดอน เพรำะถำนไมทผลตได รำคำขำยข นตำกโลกรมละ 5 บำท แตมจำนวนมำกกวำน ำสมควนไมประมำณ 5 เทำ ซงกยงไมเทยบไมไดกบรำคำขำยน ำสมควนไม ดงน นผลพลอยไดทแปรรปจำกของเสยชนดน เอง ทนำจะโดดเดนข นมำในแงของผลตอบแทนมำกกวำผลผลตหลก

น าสมควนไมบรสทธจงจะใชงานไดด เนองจำกคณสมบตทเปนกรด ( คำ pH ประมำณ 1.5 - 3.7) จงควรใชถงพลำสตกขนำดทเหมำะสมกบปรมำณน ำสมควนไมทเกบได เปนภำชนะสำหรบเกบน ำสมควนไมดบทเกบสะสมไดจำกปลองควน ซงในกำรเลอกเกบผลผลตควนไมน เจำของของเตำสำมำรถตรวจสอบไดจำกเทอรโมมเตอรทวดอณหภมทบรเวณปำกปลองควนตำมมำตรฐำนน น และควรเกบผลผลตน ำสมควนไมไดในชวงอณหภมทปำกปลองระหวำง 80 องศำเซลเซยส ถง 150 องศำเซลเซยส ซงอณหภมภำยในตวเตำเผำจะเทำกบ 300 - 400 องศำเซลเซยส และเปนชวงทผลผลตจะมคณภำพทดทสด น ำสมควนไมดบทเกบจำกกำรกลนตวทปลองควน ยงไมสำมำรถนำมำใชงำนไดในทนท เนองจำกยงมสวนประกอบบำงอยำงทอำจจะเปนอนตรำยตอพช หรอสงมชวตได เชน น ำมนดบ (tar) ทอำจจะไปปดปำกใบ และเกำะตดรำกในพชเตบโตชำและตำยได ดงน นกำรทำน ำสมควนไมมำใชใหเกดประโยชนไดจรง จะผำนข นตอนกำรทำใหบรสทธเสยกอน ซงมวธกำร 3 วธ ดงน 1) กำรปลอยใหตกตะกอน นำน ำสมควนไมทเกบไดมำจำกกำรกลนมำเกบในถงทรงสง กำรท งใหตกตะกอนในระยะเวลำ 90 วน จะทำใหน ำสมควนไมแยกตวเปนสำมระดบ ช นบนจะเปนน ำมนใส ช นกลำงจะเปนของเหลวสชำ ซงกคอน ำสมควนไมทไปใชประโยชน สวนช นลำงสดน นเปนของเหลวขนสดำ เรำสำมำรถลดเวลำกำรตกตะกอนโดยกำรผสมผงถำนประมำณ 5 % ของน ำหนกรวมน ำสมควนไมท งหมด โดยผงถำนจะดดซบท งน ำมนใสช นบน และน ำมนดนลงสช นลำงสดทเรวเพยง 45 วนถงตะกอนน ควรตดต งวำลว 3 ระดบ หรอ 2 ระดบ ในกรณเลอกผงถำนชวงตกตะกอนโดยวำลวน จะชวยในกำรเกบผลผลตใหสะดวกข น หลงจำกกำรตกตะกอนในถงจนครบกำหนด แลวจงนำของเหลวสชำในช นกลำงมำกรองอกคร ง ดวยผำกรองจงจะนำไปใชประโยชนได น ำสมควนไมทบรสทธควรมน ำมนดนไมเกน 1% ดงำย ๆ ดวยสำยตำ น ำสมควนไมจะมสใส ถง สชำ หำกมสดำแสดงถงควำมหนำแนนของน ำมนดนซงไมเปนผลดตอกำรนำไปใชงำน 2) กำรกรองและกลน กำรกลนและกรอง ซงท งสองวธกำรทำน ำสมควนไมใหบรสทธ เปนเทคนคทคอนขำงยงยำกนยมใชกนในระดบโรงงำนอตสำหกรรมตำง ๆ เพอใหไดผลผลตน ำสมควนไมทมคณสมบตเฉพำะในอตสำหกรรม 3) กำรสรำงเตำเผำถำนโดยใชถงน ำมน ขนำด 200 ลตร เปนกำรประยกตใชวสดทเหลอใช ทมอยใกลตวรำคำไมสงเกนไป เหมำะสมกบเกษตรกร และผสนใจทจะผลตถำนทมคณภำพสง และยงสำมำรถเกบน ำสมควนไมซงเปนผลผลตทมคณคำสงกวำตวถำนทผลตไดเสยอก อกท งประโยชนทนำไปใชเสมอนหนงครอบจกรวำล ทมคณคำนำนปกำร ถำรจกใชและรวธกำรผลต

ตารางแสดงระยะเวลาการเผาถาน อณหภมในเตำ (องศำ) อณหภมทปลองควน (องศำ) หมำยเหต ถำวดอณหภมปำกปลองได 80 c ใหเรมเกบน ำสมควนไมไดแลว และ หยดเกบเมออณหภม 150 c เพรำะถำเกบตอไปจะมดนน ำมนปนมำคนสธรรมชำตดวยน ำวเศษจำกธรรมชำต น ำสมควนไมไพศำล (Wood Vineger) น ำสมควนไมเปนของเหลวสน ำตำลใส มกลนควนไฟทไดมำจำกกำรควบแนนของควนทเกดจำกกำรผลตถำนผำนกระบวนกำรตกตะกอนเปนเวลำ 3 เดอน หลงจำกน นนำมำกรองจงไดน ำสมควนไมทมคณภำพ

คณสมบต คณสมบตมฤทธเปนกรดและประกอบดวยสำรทมประโยชนมำกชนดมประสทธภำพ เชน 1) สำมำรถปองกนมดแมลงสำบและปลวกได ( สำหรบมดถำพบมำก ควรใชตดตอกนเปนเวลำ 1 สปดำห หลงจำกน น ใชสปดำหละ 2 - 3 คร ง) 2) สำมำรถใชขบไลเหบ หมด และรกษำโรคเร อนของสตว กำจดกลน ขบไลแมลงในคอกสตว และปองกนไมใหแมลงวำงไข 3) ปองกนศตรพช ขบไลแมลงทกชนด และแกโรคเช อรำปองกนโรครำกและโคนเนำเรงกำรเจรญเตบโต และกระตนควำมตำนทำนโรค คณสมบตขำงตน ผำนกำรพสจนโดยเจำของสวนและฟำรมปศสตวมำกมำยประโยชนและวธใชน ำสมควนไม ( คดเปนอตรำสวน 1 ชอนโตะ = 10 ซซ หรอ อตรำสวน 1 ปบ = 20 ลตร)

ควนใสสเทำ 800 องศา ปดเตา

สมวงน ำเงน 700 องศา

น ำเงนปนขำว 600 องศา ระยะเวลาน ามนทารออก 120 องศา 500 องศา 85 องศา 400 องศา ระยะเวลาน ามนสมควนไม

ออก 80 องศา

น ำตำลปนขำว 300 องศา 75 องศา 280 องศา 70 องศา

ขำวปนเทำ 200 องศา ไล ความชนในไม 60 องศา 150 องศา 55 องศา

ดำนเกษตร (ควรใชตดตอกนประมำณ 1 เดอน จงจะเหนผล เนองจำกน ำสมควนไมไมใชสำรเคม จงไมเหนผลทนท) ดำนปศสตว (หมำยเหต: หำกใชในอตรำสวนทเขมขนกวำ 1:20 ควรสวมถงมอหรอระมดระวงในกำรใช)

ประโยชน วธใช อตราสวน ตวอยางอตราสวน

1. ปองกนโรครากและโคนเนาจากเชอรา

ผสมน าฉดพนลงดนกอนปลกพช 15 วน

1 : 100 น าสม 1 ชอนโตะตอน า น าสม 20 ชอนโตะ ตอน า 1 ปบ

2. เพอเรงการเจรญเตบโต กระตนความตานทานโรค

ผสมน าราดโคนตน ทก 7 – 15 วน

1 : 200 น าสม 5 ซซ ตอน า น าสม 10 ชอนโตะ ตอน า 1 ปบ

3. ปองกนศตรพช ขบไลแมลงทกชนดและเชอรา

ผสมน าฉดพนทใบทก 7 -15 วน

1 : 200 น าสม 5 ซซ ตอน า น าสม 10 ชอนโตะ ตอน า 1 ปบ

4. เพอชวยในการสงเคราะหน าตาลของพช (ชวยใหพชผกและผลไมมรสหวาน)

ผสมน าฉดพนผลออนหลงตดผลแลว 15 วน และพนอกครงกอนเกบเกยว 20 วน

1 : 500 น าสม 2 ซซ ตอน า น าสม 4 ชอนโตะ ตอน า 1 ปบ

5. ปองกนมดและแมลง ผสมน าราดหรอพนบรเวณทม

1 : 20 หรอ ใชเขมขน

น าสม 5 ชอนโตะ ตอน า

6. แกโรคเชอราในยางพารา ทาหนายางพารา 1 : 20 น าสม 5 ชอนโตะ ตอน า

ประโยชน วธใช อตรำสวน ตวอยำงอตรำสวน

1. เมอตองกำรขบไลเหบ หมด รกษำโรคเร อนของสตว

ผสมน ำพนฉดทตวสตว อำทตยละ 2 – 3 คร ง

เขมขน

2. กำจดกลน และ ขบไลแมลงในคอกสตว

ผสมน ำรำดพ นคอกสตว ทก 7 วน

1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะ / น ำ น ำสม 20 ชอนโตะ ตอน ำ 1 ปบ

3. กำจดกลนขยะ และ ปองกนไมใหแมลงวำงไข

ผสมน ำรำดหรอพนกองขยะ

1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะ / น ำ น ำสม 20 ชอนโตะ / น ำ 1 ปบ

ค าแนะน า - ในกำรใชคร งท 1 – 2 ควรผสมกบสำรเคมทใชอยเดม ในอตรำสวนครงตอครง ผสมน ำแลวทำกำรฉดพน - ในกำรใชคร งถดไป จงเปลยนมำใชเฉพำะน ำสมควนไมเพยงอยำงเดยว โดยไมตองใชสำรเคมสำหรบเกษตรกร ไมจำเปนตองซ อเครองวดอณหภมใหใชวธสงเกตวนแทนกไดเชนกน ระบบกำรเผำถำนแบบด งเดมหรอแมแตโรงงำนเตำเผำถำนในปจจบน หลำยแหงยงไมมระบบใชของเหลอ ( Waste ) จำกข นตอนกำรเผำถำน ซงตองมควนไมเกดข นจำนวนมำกจนอำจเปนตวทำลำยสงแวดลอมดำนสภำพอำกำศได เตำเผำถำนททนสมยและมประสทธภำพสง หำกทำกำรสรำงและตดต งอปกรณทเหมำะสม ในกำรใชประโยชนจำกควนไมเหลำน นสำมำรถเกบผลผลตผลพลอยได ( By Product) เปนผลตภณฑน ำสมควนไม ทสำมำรถนำมำใชประโยชนในเชงอตสำหกรรมหรอเกษตรกรรม ไดอยำงกวำงขวำงและมผลลพธด

สตรกำรสรำงเตำเผำถำนเกบน ำสมควนไม น ำสมควนไม ( Wood Vinegar)

น ำสมควนไม

ของเหลวสน ำตำลมกลนควนไฟ

ควบแนน .

ควนทเกดจำกถำนไมทกำลงเปลยนเปนถำน (Carbonization)

อณหภมในเตำอยระหวำง 300 - 400 องศำเซลเซยส อณหภมปำกปลองอยระหวำง 80 - 150 องศำเซลเซยส

กำรทำใหน ำสมควนไมใหบรสทธ 1. หำกไมทำใหบรสทธนำไปใชในกำรเกษตรจะมปญหำ

มปญหำ เพรำะ จะมน ำมนดนปนออกมำ น ำมนดน ( tar )

ปดปำกใบของพช พชตำย เกำะตดรำกพช พชโตชำ 2. กำรทำน ำสมควนไมใหบรสทธ

2.1 กำรปลอยใหตกตะกอน น ำสมควนไม

ใสถงทรงสง

ท งใหตกตะกอน 90 วน

น ำมนใส ( Light Oil ) น ำสมควนไม ( Wood Vinegar )

น ำมนดน ( Jar Oil ) น ำสมควนไม ผลพลอยไดมลคำสงจำกกำรเผำถำน

ศนยเครอขายปราชญชาวบาน นายถวล เสยงแจว ตงอยหมท หม 6 ต าบลบอเงน อ าเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน

การเผาถานและท าน าสมควนไม

สวนประกอบ 1. นำไมสำหรบเผำถำนใสถงใหเตมตำมตองกำร 2. ใสน ำหลอเยนปลำยปลองท งสำม 3. ฟนสำหรบเปนเช อไฟจำนวนหนง วธท า 1. ลอคฝำถง 200 ลตร ใหแนน 2. เปดฝำปลองควนท งสำมไวกอน 3. ดงล นชกเช อไฟดำนลำงใสฟนเพอเปนเช อไฟแลวจด 4. ใหสงเกตควนทออกระยะแรกจะเปนสเทำเหลองใหเปดฝำปลองท งสำมไวกอนจนกวำควน จะเปลยนเปนสฟำจงปดฝำปลองควนท งสำม ระยะทควนเปลยนเปนสฟำแลวสำมำรถใชภำชนะรองรบไอควนทกลนตวเปนหยดน ำและไหลยอนกลบออกตรงรทเจำะไวดำนลำง ไอควนทกลนตวเปนน ำระยะหลงน คอ “น ำสมควนไม” 5. คอยเฝำสงเกตดเปนระยะ ๆ อยำใหไฟดบถำไฟดบใหเตมฟนเขำไป จนกระทงครบระยะเวลำประมำณ 6 - 8 ช.ม. คะเนดวำไฟไหมไมสกหมดแลวปดล นชกเช อไฟดำนลำงกจะไดถำนตำมตองกำร

ศนยเครอขายปราชญชาวบาน “กลมธรรมชาตเพาะพนธสตวน า” จงหวดสมทรสาคร อยเลขท 34/1 หม 3 ต าบลคลองตน อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร

น าสมควนไม

น ำสมควนไม ผลพลอยไดจำกกำรเผำถำน เปนของเหลวสน ำตำลออนปนแดง มกลนควนไฟ เปนกรดออนมรสเปร ยวเลกนอย คำ pH ประมำณ 3.0 ควำมถวงจำเพำะประมำณ 1.015 มสำรประกอบทำงเคมมำกกวำ 200 ชนด องคประกอบหลกคอ กรดอะซตก กรดฟอรมค ฟอรมำลดไฮด เมทำนอล อะซโตน และทำร เปนตน ประโยชน 1) เปนสำรควบคมกำรเจรญเตบโตของพช 2) เปนสำรชวยในกำรปรบปรงดน 3) เปนสำรชวยดบกลน (Deodorant) และฆำเช อโรค (Disinfection) 4) เปนสำรชวยขบไลแมลง 5) เปนวตถดบในอตสำหกรรมผลตยำ 6) มควำมปลอดภยตอสตวและสงแวดลอม การใชประโยชนจากน าสมควนไม 1) ใชในกระบวนการถนอมอาหาร ใชพน หยด รม เคลอบ หรอเตมในอำหำร ชวยรกษำควำมสดของเน อ เชน ในเน อปลำ ไสกรอก 2) ใชทางการแพทย ใชลำงแผล ทำยำรกษำแผล เชน แผลไฟไหม น ำรอนลวก ใสแผลสด ทำยำแกปวดบรรเทำอำกำรเจบปวดตำง ๆ ลดกลนเหมนของเหงอ ชวยกำรไหลเวยนของเลอด 3) ใชทางการเกษตร 1) ปองกนแมลงศตรพช 2) เพมปรมำณรดชำตของผลไมและกระตนกำรเจรญเตบโตของพช 3) ชวยเรงกำรหมก

5) ขบไลแมลงมพษ 6) บำรงดนหรอปรบปรงดน 7) เปนยำเสรมสำหรบเล ยงสตว 8) ขบไลแมลงวน 9) น ำมนดบ (ทำร) เปนตะกอนทไดจำกกำรหมกน ำสมควนไม ใชทำไมหรอเทลงหลมเสำบำน ปองกนปลวก มอด และเช อรำ มำทำลำยเน อไม 4) ใชท าเครองส าอาง 1) ผลตสำรระงบกลนตว 2) ผลตสำรปรบผวนม 3) ทำน ำยำทำเลบ อตราการใชน าสมควนไม 1) อตราเขมขน 100 % 1) หมกกบหอยเชอร เศษปลำบด เน อบด กำกถวเหลองหรอโปรตนอน ๆ ในน ำสมควนไม 2 : 1 สวน กบแหลงโปรตนเหลอใชตำง ๆ หมกนำน 1 เดอน แลวกรองกำกออก นำไปใชเปนปยคณภำพสง 2) ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอน รกษำโรคน ำกดเทำและเช อรำทเทำ 3) รกษำสนขข เร อน 2) ผสมน า 20 เทา พนลงดนอบรมดนกอนกำรเพำะปลก 10 วน (หำกไมเวนชวงระยะเวลำเปนอนตรำยตอรำกพช) เพอฆำเช อจลนทรย และแมลงในดน ปองกนโรครำกเนำจำกเช อรำ ไสเดอนฝอยและสำเหตอน ๆ 3) ผสมน า 50 เทา 1) พนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยททำลำยพช หำกใชควำมเขมขนมำกกวำน รำกพชอำจไดรบอนตรำย 2) ลำงคอกสตว กำจดกลนเหมนและฆำเช อโรค (คร งตอไปใชเจอจำงลง 100 เทำ และ 200 เทำ ตำมลำดบ) ตอตำนและลดกำรผลตแอมโมเนย

4) ผสมน า 100 เทา (20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ) 1) ใชรำดโคนตนไมรกษำโรครำ และโรคเนำ ปองกนแมลงวำงไข 2) ลำงโรงเรอนเล ยงสตว ปองกนกลนเหมน ปองกนแมลงวนทองวำงไข ขบไลสตวมพษ เชน แมลงปอง ตะขำบ 3) เรงกำรหมก เพมปรมำณของจลนทรยทเปนประโยชนในกำรเรงกำรหมกสำรชวภำพ สำมำรถลดระยะเวลำในกำรหมกลงอกครงหนงของกำรหมกปกต 5) ผสมน า 200 เทา (10 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ) ใชฉดพนบนใบพช และพ นดนรอบ ๆ ตน ทก 7 - 15 วน เพอปองกนและขบไลแมลง ทำลำยไขแมลงวน รวมถงเปนกำรสนบสนนกำรทำงำนของเช อจลนทรยชนดทมประโยชนใหทำงำนไดด สงผลใหกำรเจรญเตบโตของพชดข น 6) ผสมน า 500 เทา (4 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ) ฉดพนผลออนของพช หลงจำกตดผลแลว 15 วน และพนอกคร งกอน เกบเกยว 20 วน เพอชวยในกำรสงเครำะหน ำตำลเพมควำมหวำน เนองจำกน ำสมควนไมชวยลดไนโตรเจนสวนเกน และกระตนกำรสนดำปของพช 7) ผสมน า 800 เทา (5 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ) 1) ใชกบผกทมระยะกำรปลกส น ฉดพนกอนระยะกำรแตกยอดออน 5 - 10 วนตอคร ง เรงกำรเจรญเตบโต 2) ใชทำหนำยำงพำรำแกโรคเช อรำ 8) ผสมน า 1,000 เทา (10 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ) ใชผสมกบสำรเคมทใชกบตนพช เพอเพมประสทธภำพในกำรจบใบจงสำมำรถลดปรมำณสำรเคมใหนอยลงได 9) ใชผสมอาหารสตว เพอชวยยอยอำหำรและกำรใชประโยชนของอำหำรดข น ปองกนโรคทองเสย ทำใหสตวโตเรวกวำปกต โดยใชอำหำรเทำเดมหรอใชอำหำรนอยลงกวำปกต 5 % วธท า ใชน ำสมควนไม 2 ลตร คลกกบผงถำน 8 กก. แลวจงนำผงถำนชมน ำสมควนไมไปผสมอำหำรสตวอก 990 กก. คลกเคลำใหเขำกน จะไดอำหำรสตว 1 ตน

ประโยชนของอาหารผสมน าสมควนไม 1) ชวยยบย งกำรเกดแกสและดดซมโลหะหนกในกระเพำะอำหำรทำใหสตวสขภำพด 2) ชวยปองกนและรกษำอำกำรทองเสย 3) ชวยปรบปรงคณภำพและลดปรมำณน ำในเน อสตว ทำใหคณภำพของเน อสตวดข นท งรสชำต ส และกลน 4) ชวยปรบปรงคณภำพของไข ทำใหไขแดงใหญและเหนยวข น ท งยงเพมปรมำณวตำมนและลดปรมำณเคอเลสเตอรอล 5) ชวยเพมปรมำณน ำนม 6) ชวยยบย งกำรเกดแกสแอมโมเนย และซลเฟอรไดออกไซด ทำใหกลนเหมนของมลสตวลดลง ซงชวยใหสตวไมเครยด ท งยงเพมคณภำพของปยคอกทไดจำก มลสตวใหดข นดวย 7) ชวยยบย งกำรฟกไขของแมลงในมลสตว ทำใหปรมำณของแมลงในบรเวณคอกสตวลดลง โดยเฉพำะแมลงวน น าสมควนไม (Wood Vinegar) 1) น ำสมควนไมคออะไร

น ำสมควนไม

ของเหลวสน ำตำลมกลนควนไฟ

ควบแนน

ควนทเกดจำกถำนไมทกำลงเปลยนเปนถำน (Carbonization)

อณหภมในเตำอยระหวำง 300 - 400 องศำเซลเซยส อณหภมปำกปลองอยระหวำง 80 - 150 องศำเซลเซยส

2) การท าน าสมควนไมใหบรสทธ 2.1 กำรปลอยใหตกตะกอน

น ำสมควนไม

ใสในถงทรงสง

ท งใหตกตะกอน 90 วน

หรอ

ใสผงถำน (5 % ของน ำหนก น ำสมควนไม) มำผสมในน ำสมควนไม

ท งใหตกตะกอน 45 วน

ผงถำนผสมน ำมนดน นำไปโรยรอบอำคำร

หรอ คอกสตว ปองกน มด ปลวก ตะขำบ ฯลฯ

แต ! หำมท งในแหลงน ำ หรอ ในแปลงเกษตร

น ามนใส (Light Oil)

น าสมควนไม (Wood Vinegar)

น ามนดน (Tar oil)

2.2 กำรกรอง น ำสมควนไม

ผำนกำรปลอยใหตกตะกอนมำแลว

ผำกรอง หรอ ถงกรองทใชผงถำนกมมนต

2.3 กำรกลน น ำสมควนไม

ผำนกำรปลอยใหตกตะกอนมำแลว

ตมใหเดอด

ควบแนน

น ำสมควนไมจำกกำรกลน หมายเหต : อปกรณตองเปนแกว กระเบ องเคลอบ หรอสแตนเลศเทำน น หำมใชอลมเนยม หรอ

สงกะส

คณสมบตของน าสมควนไมทดเปนอยางไร สำรประกอบในน ำสมควนไม

น ำ 85 %

กรดอนทรย 3 %

สำรอนทรยอน ๆ 12 %

คณสมบตทดของน ำสมควนไม

คณประโยชนและวธใชบางประการของถานไมไผ 1) ใชดบกลน ดดควำมช น และฟองอำกำศ : โดยกำรบดใหเปนช นเลก ๆ ใสถง วำงไวในจดทตองกำรใช เชนใตเตยงนอน ในรถ ในตเยน ตเกบรองเทำ ในตเยน ถำนไมไผจะสำมำรถ ดดกลนอบ ดดควำมช น และแบคทเรยตำง ๆ ใหหมดไป 2) ใชดดคลนแมเหลกไฟฟำและรงสจำกหนำจอคอมพวเตอรหรอโทรทศน : โดยกำรพกแผนถำนไวกบตว หรอวำงไวหนำจอคอมพวเตอร 3) ใชดดกลนเหมนอบของขำวและกลนคลอรนในกำรหงขำว : โดยกำรนำแผนถำนไปตมน ำเดอด แลวนำไปใสในหมอหงขำวขณะหงขำว ขำวสกจะหอมและสะอำด แมขำวสำรจะมคณภำพตำพยงใด 4) ใชดดสงสกปรกในถงน ำดม : โดยกำรใสแผนถำนลงในถงน ำดม จะชวยดดขบคลอรนและแบคทเรยตำง ๆ ใหหมดไป 5) ใชปรบสภำพน ำในแจกนดอกไม : โดยกำรใสถำนลงในแจกนดอกไม จะชวยใหดอกไมอยไดนำนข น น ำไมเนำเสยเรว 6) ใชปรบสภำพน ำตปลำ : โดยกำรใสถำนลงไปในตปลำ จะชวยใหน ำในตปลำสะอำดข น น ำไมเนำเสยเรว ปลำมสขภำพดข น 7) ใชปรบสภำพดน : โดยกำรบดใหเปนเมดเลก ๆ ใสในกระถำงตนไม ถำนจะชวยปรบสภำพดนใหรวนซย เกบน ำและควำมช นมำกข น ทำใหตนไมเจรญเตบโตดข น 8) ใชขดผว หรอผสมกบแชมพและสบ ; โดยกำรแตงกอนถำนใหไดรปทรงคลำยหนขดผว หรอบดใหเปนผงละเอยดผสมกบแชมพหรอสบในอตรำสวนทเหมำะสม ถำนจะชวยชำระลำงสงสกปรกตำมรขมขนและขจดเซลลทตำยแลวออกไป และยงชวยซอมแซมผมทเสยใหกลบมำเปนปกตได 9) ใชผสมอำหำรสตวเล ยง : โดยกำรบดใหเปนผงละเอยดผสมกบอำหำรสตวในอตรำสวนทเหมำะสม จะชวยใหสตวเล ยงแขงแรงเจรญเตบโต

รายการ น าสมควนไม น าสมควนไมทกลนแลว คำกรด - ดำง pH 1.5 – 3.7 1.5 - 3.7 ควำมถวงจำเพำะ 1.005 1.001 ควำมเปนกรด 1 - 18 % 1 - 18 % ส เหลอง น ำตำลเหลองจำง, น ำตำลแดง ไมมส น ำตำลเหลองจำง, น ำตำลแดงจำง

ควำมใส ใส .ใส สำรแขวนลอย ไมม ไมม

10) ทำใหใบมดโกนข นสนมยำกข น : โดยกำรวำงมนบนถำดทปลอยประจลบออกมำ ใบมดโกนน นจะสำมำรถอยไดนำนหลำยเดอนโดยไมข นสนม 11) ชวยใหน ำมนเหมนหนยำกข น : พอครวชำวญปนหลำย ๆ คนนยมทจะนำถำนไมไผใสลงไปในน ำมนขณะทอดอำหำร เพอชวยใหน ำมนเหมนหนนอยลง และสำมำรถนำมำทอดอำหำรซ ำไดอกหลำยคร ง ประโยชนของประจลบทเกดขนจากถานไมไผ กอนอนตองทรำบกอนวำ ถำนทถกเผำทอณหภมมำกกวำ 1,000 องศำเซลเซยสเทำน น จงสำมำรถปลอยประจลบออกมำได ท าไมประจลบจงผลดตอรางกายของเรา ประจทสำมำรถเปลยนแปลงอนมลอสระใหกลำยเปน Oxygen ไดโดยกำรเขำไปจบตวกบอนมลน น ๆ ซงอำจเกดปฏกรยำเชนน ข นภำยในรำงกำยของเรำ จะทำใหจำนวน Oxygen ภำยในรำงกำยเพมข น สงผลใหสมองปลอดโปรงข น ระบบไหลเวยนในรำงกำยดข น อนจะทำใหรำงกำยสำมำรถขบสำรตกคำงตำง ๆ ออกไปไดงำยข น รำงกำยของเรำจงมสขภำพทด สรปกคอ ยงรำงกำยเรำไดรบประจลบมำกเทำไร เรำจะมผลดดงตอไปน 1) ควำมดนโลหตสมำเสมอข น 2) ระบบหำยใจดข น 3) ระบบภมตำนทำนของรำงกำยแขงแรงข น 4) หลอดเลอดขยำยตวควำมเสยงตอโรคหลอดเลอดอดตนนอยลง 5) โครงสรำงกระดกแขงแรงข นระบบขบถำยดข น สำรตกคำงในรำงกำยถกขบถำยออกมำงำย 6) ระบบประสำทสวนทไมสำมำรถควบคมได (ระบบประสำทททำหนำทโดยทเรำไมไดสงงำน) มประสทธภำพดข น ทำใหนอนหลบงำย นอนหลบลกข น จตใจสขมข น หำยเหนอยเรวข น ฯลฯ 7) โลหตในรำงกำยมสถำนะทเหมำะสมมำกข น 8) อตรำกำรเตนของหวใจชำลง 9) ระบบกำรเผำผลำญพลงงำน (Metabolism) ดข น

คณสมบตของผงถานไมไผ (BAMBOO CHARCOAL POWDER) ถำนไมไผผำนกำรเผำทอณหภมมำกกวำ 1,000 องศำเซลเซยส จนไดถำนทมคำรบอนบรสทธสงและมแรธำตทสำคญเปนจำนวนมำก ใหประจลบชวยปองกนและกำจดแบคทเรย มรพรนสงชวยดดซบ สำรพษ สำรเคมทเปนอนตรำย ดดซบไขมนสวนเกนบนผวหนงและรขมขน ทำใหผวสะอำดมสขภำพผวทด การใชประโยชนจากผงถานไมไผทผานการเผาทอณหภมมากกวา 1,000 องศาเซลเซยส 1) เปนสวนผสมในกำรทำสบ 2) เปนสวนผสมในกำรทำแชมพ 3) เปนสวนผสมในกำรทำครมลำงเครองสำอำง 4) เปนสวนผสมในกำรทำเจวลำงหนำรกษำสว 5) เปนสวนผสมในกำรทำโคลนพอกผวลำงพษ 6) เปนสวนผสมในยำสฟน 7) เปนสวนผสมในกำรทำอำหำร 8) เปนสวนผสมในกำรทำยำ

มหาวชชาลยภมปญญาทองถนสมทรสงคราม เลขท 9/3 หมท 4 ต าบลบางพรม อ าเภอบางคนท จงหวดสมทรสงคราม

การเผาถานสกดน าสมควนไม

น ำสมควนไมเปนสำรพษจำกธรรมชำตหรอสำรอนทรย ซงเปนผลพลอยไดจำกกำรเผำถำนไมทไดมำจำกกำรตดแตงกงหรอตนไมทแกและเสอมโทรม นอกจำกน ยงเปนกำรพฒนำไมใชสอยจำกสวนปำ ปลกไมประเภทใชสอยมำใชประโยชนอยำงคมคำเพอกำรผลตถำน หรอผลตน ำสมควนไม ไมทสำมำรถนำมำใช คอ ไมผลหรอไมยนตนทวไป เชน สมโอ ฯลฯ ความส าคญของน าสมควนไม 1. เปนสำรควบคมกำรเจรญเตบโตของพช ใชรำดดนชวยเรงกำรเจรญเตบโตของพช 2. เปนสำรปรบปรงดน ใชรำดดนปรบปรงสภำพดนกอนกำรปลกพช 3. เปนสำรปองกนกำจดศตรพช ใชฉดพนบนพชตำมอตรำทแนะนำ 4. เปนสำรดบกลนมลสตว 5. เปนสำรชวยยอยสลำยอนทรยวตถ องคประกอบทางเคมทส าคญในน าสมควนไม 1.กรดอนทรย (มำกกวำ 12 ชนด) 2.สำรประกอบฟนอล (มำกกวำ 14 ชนด) 3.สำรประกอบคำรบอนก (มำกกวำ 20 ชนด) 4.แอลกอฮอล (มำกกวำ 7 ชนด) 5.สำรเปนกลำง (มำกกวำ 12 ชนด) 6.สำรอนๆ มำกกวำ 7 ชนด น าสมควนไมควบคมการระบาดของศตรพชไดอยางไร 1. ทำใหพชเจรญเตบโตเรวกวำปกต ลดอำยกำรเกบเกยว หนกำรทำลำยของศตรพช 2. ปรบเปลยนสรระของพชไมเหมำะกบกำรอยอำศยของศตรพช 3. ไมทำลำยศตรธรรมชำตในทองถน 4. ชวยดบกลนเนำเหมน ลดกำรดงดดแมลงไมใหวำงไข 5. สงกลนขบไลแมลงบำงชนด 6. ยบย งกำรเจรญของจลนทรย สำเหตของโรคพช

เกณฑมาตรฐานของการเกบน าสมควนไมจากเตาเผาถาน เกบน ำสมควนไมทอณหภมปำกปลอง (ควนสน ำตำลปนเทำ) 80 - 120 องศำเซลเซยสเทำน น วธการใช และอตราการใช (เพอควบคมปองกนโรคและแมลงศตรพชและฮอรโมนพช) 1. ผสมน ำอตรำ 2 - 5 ชอนแกงตอน ำ 20 ลตร อตรำ 1 : 400 ถง 1,000 (น ำสม : น ำ) 2. ฉดพนเปนละอองใหทวตน เนน บรเวณโคนตน และดนทปลก 3. ฉดพนหำงกน 5 - 7 วน ตดตอกน 2 - 3 คร ง 4. ไมควรฉดพนขณะดอกบำน 5. ถำควำมเขมขนสงอำจทำใหพชตำยได 6. ควรเกบไวในทรม ขนตอนการเผาถานผลไมดบกบภมปญญาชาวบาน 1. นำฟนขนำดไลเลยกนเรยงใสเตำพอประมำณ 1 ใน 4 ของเตำ เสรจแลวนำผลไมทกชนดทเตรยมไวใสลงกระถำงใหเตมพอด แลวปดดวยใบตองใหมดชดเพอปองกนเขมำไฟไปจบผลไมทเผำ จำกน นนำกระถำงทใสผลไมเรยงเรยบรอยแลวเขำเตำเผำ พรอมใสฟนในสวนทเหลอใหเตม ถำนเปนเช อเพลงในกำรหงตมอำหำร ซงมนษยเรำรจกกนด มกำรใชถำนมำนำนหลำยชวอำยคนแลว คณสมบตทดของถำนตองประกอบดวยควำมรอนสงไมมควน เมอตดไฟไมแตกสะเกดเมอนำไปตดไฟเพอใชในกำรหงตมอำหำร ปจจบนนอกจำกเรำจะมถำนทไดจำกกำรเผำไมไวเปนเช อเพลงแลว ในปจจบนยงมภมปญญำของชำวบำน คอ คณสถำพร ตะวนข น อยบำนเลขท 21 หม 4 ตำบลบำงพรหม อำเภอบำงคนท จงหวดสมทรสงครำม ไดมกำรคดคนทดลองกำรเผำผลไมใหเปนถำน ซงเปนกำรลองผดลองถกอยนำน แตแลวคณสถำพร กประสบควำมสำเรจไดถำนผลไมไวใชดบกลนไดเปนอยำงด และเปนกำรเพมรำยไดลดรำยจำย และใชทรพยำกรทมอยอยำงคมคำ สำมำรถดำรงชวตในพ นฐำนเศรษฐกจพอเพยงไดเปนอยำงดทเดยว 2. จดไฟในเตำเผำ เมอไฟตดดแลวใหปดฝำเตำ โดยเปดชองดไฟไว ใชเวลำในกำรเผำประมำณ 6 - 8 ชวโมง เมอควนหมดใหปดฝำเตำหรอชองดไฟใหสนท วนรงข นจงเปดเตำ นำผลไมและถำนทไดออกมำ เพอทำกำรบรรจและจำหนำยใหกบนกทองเทยวหรอจะเอำไวใชเองกได (เรำสำมำรถเผำถำนไดทกวน เปนกำรสรำงรำยไดใหกบตนเองเปนอยำงด)

ศนยเรยนรกสกรรมธรรมชาตสระยายโสมสพรรณบร ตงอยเลขท 9 หม 8 ต าบลสระยายโสม อ าเภออทอง จงหวดสพรรณบร

วธผลตถานส าหรบชนบทดวยถงน ามน 200 ลตร และการเกบน าสมควนไม

อปกรณ 1. ถงน ำมน 200 ลตร แบบธรรมดำ ไมควรใชแบบทมฝำเปดได ซงมเขมขดรดเพรำะอำจจะรวอำกำศเขำ 2. ตดผำถงกวำง 26 ซ.ม. สง 40 ซ.ม. ตำมรป เพอเปนประตพำควำมรอนเขำไปในถง 3. เจำะดำนลำงของถง เสนผำศนยกลำง 4 น ว ใหชดขอบถงเพอระบำยน ำและเปนชองระบำยควน 4. ใชของอปน (ต งฉำก 90 ) ขนำด 4 น ว 1 อน เชอมดวยดนเหนยวตรงชองระบำยควน หรอจะใชอฐบลอกวำง 3 กอนรบทอแทนกได 5. เจำะรทของอปน ขนำด 1 น ว ตรงสวนทตำทสด (ถำใชของอปน 3 ทำง กไมตองเจำะ) ใชระบำยน ำทเกดจำกฟนในเตำ กรณไมใชอฐบลอกแทน 6. ใชทอปนขนำด 4 น ว ตอใหยำว 1 เมตร สอำกำศโดยตอจำกของอทจดระบำยควนหรอใชวำงบนอฐบลอก 3 กอนเพอระบำยควนตำมขอ 4 กได 7. เตรยมไมไผเจำะทะลปลองยำว 4 - 6 เมตร โดยเหลอปลองสดทำยไวกกน ำควนถำน ตำมรป 8. บำกไมไผเปนชองใหควนถำนเขำ และเจำะชองดกน ำโดยใชชอนกนขำวเสยบไว 9. เมอเตำตดไฟแลวจะมน ำสมควนไมไหลออกทหำงชอน ใหนำกระปองพลำสตกมำรองรบน ำสมควนไม ดงรป

วธเผำถำนและกำรเกบน ำสมควนไม 1. ใชหนหรอดนวำงหนนปำกถง ใหเงยข นประมำณ 6 ซม. เพอใหระบำยน ำออก 2. ใชไมฟนทอนส น 10 ซม. วำงรองเปนหมอน 2 ทอน 3. เรยงฟนขนำด 2 - 3 น ว ยำว 70 ซม. ใหทอนเลกอยลำง ทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำดวยควรวำงไวใกลๆ ชองระบำยควน สวนชองวำงหนำเตำทเหลอใหเรยงฟนเปนแนวต งควำมยำวตำมควำมสงของถงน ำมนเพอปองกนไมหนำเตำเปนข เถำ 4. ตอทอระบำยอำกำศ ตำมรป และใชดนเหนยวยำใหมดชด 5. เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ ต งข นทำงสงขำงปำกเตำบำงละกอนและวำงเทนบน 1 กอน และอก 1 กอนวำงขวำงปำกเตำครงหนงและเจำะเปนรอำกำศเขำ กวำง 3 น ว ยำว 3 น ว สำหรบระบำยอำกำศเขำและเอำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตรใหมดชด 6. ใชฟนจดปำกเตำประมำณ 10 % ของฟนภำยในเตำ ใสลงในชองวำงหนำเตำโดยเรงไฟใหเตมท เมอไฟตดไมฟนในเตำแลวหยดใสฟนในเตำและเอำอฐบลอกปดใหมดชดเหลอแตชองอำกำศเขำเทำน น 7. ประมำณชวโมงท 3 ของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไมหลงเกดควนบำ (ควนสขำวปนน ำตำล) อณหภมปำกปลอย 80 องศำ ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไมหรอสงเกตควนสขำวปนเทำออกน ำเงน อณหภมปำกปลอง 150 องศำ อณหภมในเตำประมำณ 400 องศำ ใหเอำไมไผเกบควนออกทนท 8. พอควนใสเรมใชกระเบ องวำงปำกปลองทดสอบควำมช นในถงวำง 1 นำท แลวเอำมอสมผส ถำเปยกกยงไมปดถำแหงหมำดๆกปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวหำมอำกำศเขำและท งไว 30 นำท เพอไลน ำมนทำร จงเอำผำข ร วหอดนเหนยวเปนลกประคบจมน ำเปยกไปอดปำกปลองควนไมไมใหอำกำศเขำในเตำไดเดดขำดจนเตำเยน จงเปดเอำถำนออกไดหำมใชน ำรดถง

น ำสมควนไม (PH 2.5 – 3.5 ถ.พ. 1.005 - 1.015 คณภำพจะด) ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำน เมอทำใหเยนลงจนควบแนนแลวกลนตวเปนหยดน ำ ซงจะเกบในชวงทอณหภมในเตำอยระหวำง 300 - 400 องศำ และอณหภมทปำกปลองควนอยระหวำง 80 - 150 องศำ ของเหลวทไดน เรยกวำ น ำสมควนไม มกลนไหมสวนประกอบสวนใหญเปนกรดอะซตค มควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง วธกำรกกเกบน ำสมควนไมจะปลอยใหควนวงผำนทอไมไผยำว 4 - 5 เมตร เมอไดน ำสมควนไมแลวท งไวในภำชนะพลำสตกมฝำปดเปนระยะเวลำ 3 เดอนในททไมถกแสงแดด ไมสนสะเทอน เพอใหสำรทเปนน ำมนทำร (TAR) ตกตะกอนเสยกอน (ควรใสถำนปนทลำงสะอำดและตำกใหแหง จำนวน 5% ของน ำหนกน ำสมควนไมจะทำใหกำรตกตะกอนดข น) หำมเปดฝำท งไวสำรตำงๆ จะระเหย การใชประโยชนจากน าสมควนไม 1. ดานอตสาหกรรม

ใชผลตสำรระงบกลนตว โดยเฉพำะในญปนมกำรนำน ำสมควนไมมำผลตสำรระงบกลนตว ใชผลตสำรปรบผวนม ท งใชโดยตรงทำงผวหนงและผสมน ำอำบ ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน ใชในอตสำหกรรมยอมผำ ใชผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทฟอยล อำหำรเสรมเพมภมตำนทำน อำหำรเสรมกำรทำงำนของตบ ใชผลตสำรชวยยอย(PreBiotic)

2. ใชในครวเรอน ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอนและไฟลวก รกษำน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง รกษำโรคเร อนของสตว ผสมน ำ 20 เทำ (1 ลตรตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดมดปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอกำจดเช อรำ ผสมน ำ 50 เทำ (400 ซซตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนเพอกำจดเช อรำ และไสเดอนฝอยในดน กอนปลกพช 15 วน ผสมน ำ 100 เทำ (200 ซซตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกองขยะ พ นคอกสตวเพอกำจดกลน และปองกนไมใหแมลงวำงไข

ผสมน ำ 200 เทำ (100 ซซตอน ำ 20 ลตร) พนใบไมเพอปองกนแมลงและเช อรำ และรำดโคนตนไมเพอเรงรำก หำกใชอตรำเขมขนกวำน อำจทำใหใบไหมได ผสมน ำ 500 เทำ (40 ซซตอน ำ 20 ลตร) แทนสำรจบใบจะลดกำรใชเคมได 50% หำม ใชกบสำรเคมทมฤทธเปนดำง ใชในกำรเกษตร 1 ผสมน ำสมควนไมกบน ำใหเจอจำง 1 ตอ 500-1000 เทำ รดไมผลจะชวยเพมควำมหวำน 2 ชวยยอยสลำยปยคอก ลดกลน 3 ถำนทแชไวในน ำสมควนไมจะเปนตวปรบปรงดนอยำงด โดยกำรเพมจำนวนแบคทเรยในดนทมคณเปนประโยชนตอตนพช เนองจำกถำนมรพรนจำนวนมำก และมแรธำตสำรอำหำรอยดวย ทำใหเหมำะสมทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช 4 กำรใชน ำสมควนไมกบตนพชควรใชเวลำตอนเยนจะเกดประโยชนตอพชมำกกวำในตอนกลำงวน ประโยชนและวธใชน าสมควนไมในพชชนดตางๆ

- มะเขอเทศปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ฉดพนอำทตยละคร ง - แตงกวำ ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ผสมกระเทยม ฉดพนใบ - หอมหวใหญ / กระเทยม กำจดศตรพชชวงเปนตนออน ใชผสมน ำ 1ตอ800 - 1000 เทำ รดผก 2 - 3 เดอนตอคร ง - ผกกะหลำปล / ผกกำดขำว กำจดศตรพชชวงเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 1000 - 2000 เทำ รดผกทก 7 วน - พรก แกปญหำดอกรวง ทำใหเมดพรกโตและเพมจำนวนเมดพรกมำกข น ใชผสมน ำ 1 ตอ 200-300 เทำรดทใบผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ รดโคนตน อยำงนอยเดอนละ 1 คร ง - ขำว เมอออกดอกชวยใหตดรวง ใชผสมน ำ 1 ตอ 200-300 เทำรด2-3คร งตอเดอน

- ขำวโพด กำจดศตรพชระยะเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ500เทำ รด 2-3 คร งตอเดอน

คณสมบตขำงตน ผำนกำรพสจนโดยเจำของสวนและฟำรมปศสตวมำกมำยประโยชนและวธใชน ำสม ควนไม (คดเปนอตรำสวน 1 ชอนโตะ = 10 ซซ หรออตรำสวน 1 ปบ = 20 ลตร) 1. ดำนเกษตร (ควรใชตดตอกนประมำณ 1 เดอนจงจะเหนผลเนองจำกน ำสมควนไมไมใชสำรเคม จงไมเหนผลทนท)

ประโยชน วธใช อตราสวน ตวอยางอตราสวน

1. ปองกนโรคและโคนเนำจำกเช อรำ

ผสมน ำฉดพนลงดนกอนปลกพช 15 วน

1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะตอน ำ น ำสม 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

2. เพอเรงกำรเจรญเตบโตกระตนควำมตำนทำงโรค

ผสมน ำรำดโคนตนทก 7 - 15วน

1 : 200 น ำสม 5 ซซตอน ำ น ำสม 10 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

3. ปองกนศตรพช ขบไลแมลงทกชนดและเช อรำ

ผสมน ำฉดพนทใบทก 7 - 15วน

1 : 200 น ำสม 5 ซซตอน ำ น ำสม 10 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

4. เพอชวยในกำรสงเครำะหน ำตำลของพช (ชวยใหพชผกและผลไมมรสหวำน)

ผสมน ำฉดพนผลออนหลงตดผลแลว 15 วน และพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน

1 : 500 น ำสม 2 ซซตอน ำ น ำสม 4 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

4. ปองกนมดและแมลง ผสมน ำรำดหรอพนบรเวณทม

1 : 20 หรอใชเขมขน

น ำสม 5 ชอนโตะตอน ำ

6. แกโรคเช อรำในยำงพำรำ

ทำหนำยำงพำรำ 1 : 20 น ำสม 5 ชอนโตะตอน ำ

2. ดำนปศสตว (หมำยเหต : หำกใชในอตรำสวนทเขมขนกวำ 1:20 ควรสวมถงมอหรอระมดระวงในกำรใช) ค าแนะน า - ในกำรใชคร งท 1 - 2 ควรผสมกบสำรเคมทใชอยเดม ในอตรำสวนครงตอครง ผสมน ำแลวทำกำรฉดพน - ในกำรใชคร งถดไป จงเปลยนมำใชเฉพำะน ำสมควนไมเพยงอยำงเดยว โดยไมตองใชสำรเคม

ประโยชน วธใช อตราสวน ตวอยางอตราสวน

1. เมอตองกำรขบไลเหบหมด รกษำโรคเร อนของสตว

ผสมน ำพนฉดทตวสตวอำทตยละ 2 - 3 คร ง

เขมขน

2. กำจดกลนและขบไลแมลงในคอกสตว

ผสมน ำรำดพ นคอกสตวทก 7 วน

1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะตอน ำ น ำสม 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

3. กำจดกลนขยะและปองกนไมใหแมลงวำงไข

ผสมน ำรำดหรอพนกองขยะ

1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะตอน ำ น ำสม 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

ควนใสสเทำ 800 องศำ ปดเตำ สมวงน ำเงน 700 องศำ น ำเงนปนขำว 600 องศำ ระยะเวลำน ำมนทำรออก 120 องศำ

500 องศำ 85 องศำ 400 องศำ ระยะเวลำน ำสมควนไมออก 80 องศำ

น ำตำลปนขำว 300 องศำ 75 องศำ 280 องศำ 70 องศำ

ขำวปนเทำ 200 องศำ ไลควำมช นในไม 60 องศำ 150 องศำ 55 องศำ

ตำรำงแสดงระยะเวลำกำรเผำถำน อณหภมในเตำ อณหภมทปลองควน

หมำยเหต ถำวดอณหภมปำกปลองได 80 °C ใหเรมเกบน ำสมควนไมไดแลว และหยดเกบเมออณหภม 150°C เพรำะถำเกบตอไปจะมดนน ำมนปน สำหรบเกษตรกร ไมจำเปนตองซ อเครองวดอณหภม ใหใชวธสงเกตควนแทนกไดเชนกน ประโยชนของถาน ขอด มคณสมบตชวยดดซบพษออกจำกรำงกำย โดยไมดดซมสำรอำหำรหรอวตำมนและมประโยชนดงน 1. ใชถอนพษแมลงสตวกดตอย เชน ตะขำบ แมงปอง แตน มด แมงมม วธใช นำผงถำนประคบบนผวหนงบรเวณทถกแมลงกด ใหประคบกวำงกวำบรเวณทถกกด ถำตองกำรประคบใหนำนข น ควรผสมถำนกบแปงขำวโพดในอตรำสวน1 ตอ1 โดยผสมน ำเลกนอยเพอใหเกดควำมช น ใชผำบำงๆ อำจะเปนผำเชดหนำทชบน ำบดพอหมำด หอถำนทผสมกบแปงขำวโพดกบใหผำทจะประคบแผลน ำหนำเพยงช นเดยว เพอใหถำนสำมำรถดดซบพษไดอยำงมประสทธภำพ จำกน นจงใชพลำสตกหมเพอเกบควำมช น 2. ชวยดดซบแกสในกระเพำะอำหำรและลำไส ลดอำกำรคลนไสอำเจยน วธใช ผสมถำนผงลงในน ำเปลำ 1 แกว คนใหเขำกนแลวดม ดมไดเทำทตองกำรโดยไมเกดอนตรำยใดๆ ในคนททองผกไมควรดมมำก เพรำะจะทำใหทองผกมำกข น 3. ใชประคบแผลทตดเช อมหนองอกเสบและบวม (ไมใชกบแผลสด)ประคบเชนเดยวกบขอท 1 4. ใชผงถำนผสมน ำแชผกสด ผลไม จะชวยดดซบพษหรอสำรเคมทตกคำงทตดมำกบผกหรอผลไม โดยผสมผงถำน 1 ชอนชำในน ำ 5 ลตร ลำงผกใหสะอำดแลว แชในน ำผสมถำนนำน 15 - 20 นำท แลวจงลำงผก ผลไมดวยน ำเปลำอกคร ง ถำมถำนตดกบผกผลไมกไมเกดโทษใดๆ ผงถำนสำมำรถลำงออกไดโดยงำยดวยน ำเปลำ 5. ทำนทมลมหำยใจมกลนเหมน ใหผสมถำนกบน ำดม 6. ใชประคบหรอแชในน ำอำบ ในคนทมอำกำร ผนแพ คนตำมผวหนง 7. ใชประคบเมอมอำกำรปวดห ปวดตำ หรอ ปวดขอ ขออกเสบ วธใชเหมอนขอ 1 8. ถำมอำกำรเจบคอใหผสมถำนกบน ำพอเหนยวปนเปนกอนกลมเลกๆอมไว 5 นำท แลวกลนชำๆ

9. ใชในคนทกนยำเกนขนำด ใหรบประทำนถำน 10 - 20 เมด ดมน ำมำกๆ ถำนจะชวยดดซบพษ กรณไดรบพษจำกกำรรบประทำนเหดพษ สำมำรถใชวธเดยวกน ***หมำยเหต กำรรกษำดวยถำนจะไดผลดทสด ถำหำกใชประคบหรอรบประทำนเรวทสดเมอเรมมอำกำร ประโยชนของประจลบทเกดขนจากถานไมไผ กอนอนตองทรำบกอนวำ ถำนทถกเผำทอณหภมมำกกวำ 1,000 องศำเซลเซยส เทำน นจงสำมำรถปลอยประจลบออกมำได ท าไมประจลบจงมผลดตอรางกายของเรา ประจทสำมำรถเปลยนแปลงอนมลอสระใหกลำยเปนออกซเจนไดโดยกำรเขำไปจบตวกบอนมลน นๆ ซงอำจเกดปฏกรยำเชนน ข นภำยในรำงกำยของเรำ จะทำใหจำนวนออกซเจนภำยในรำงกำยเพมข น สงผลใหสมองปลอดโปรงข น ระบบไหลเวยนในรำงกำยดข น อนจะทำใหรำงกำยสำมำรถขบสำรตกคำงตำงๆ ออกไปงำยข น รำงกำยของเรำจงมสขภำพทด สรป ยงรำงกำยเรำไดรบประจบมำกเทำไร เรำจะมผลดดงตอไปน

ควำมดนโลหตสมำเสมอ โลหตในรำงกำยมสถำนะเหมำะสมมำก ระบบหำยใจดข น อตรำกำรเตนของหวใจชำลง ภมตำนทำนของรำงกำยแขงแรงข น ระบบกำรเผำผลำญพลงงำนดข น หลอดเลอดขยำยตวควำมเสยงตอโรคหลอดเลอดอดตนนอยลง โครงสรำงกระดกแขงแรงข น ขบถำยดข น สำรตกคำงในรำงกำยถกขบถำยออกมำงำย ระบบประสำทสวนทไมสำมำรถควบคมได (ระบบประสำทททำหนำทโดยทเรำไมไดไปสงงำน) มประสทธภำพดข น ทำใหนอนหลบงำย นอนหลบลกข น จตใจสขมข น หำยเหนอยเรวข น

คณสมบตของผงถานไมไผ (BAMBOO CHARCOAL POWER) ถำนไมไผผำนกำรเผำทอณหภมมำกกวำ 1,000 องศำเซลเซยส จนไดถำนทมคำรบอนบรสทธสงและมแรธำตทสำคญเปนจำนวนมำก ใหประจลบชวยปองกนและกำจดแบคทเรย มรพรนชวยดดซบ สำรพษ สำรเคมทเปนอนตรำยดดซบไขมนสวนเกนบนผวหนงและรขมขนทำใหผวสะอำดมสขภำพผวทด

การใชประโยชนจากผงถานไมไผทผานการเผาทอณหภมมากกวา 1,000 องศาเซลเซยส 1. เปนสวนผสมในกำรทำสบ 2. เปนสวนผสมในกำรทำแชมพ 3. เปนสวนผสมในกำรทำครมลำงเครองสำอำง 4. เปนสวนผสมในกำรทำเจลลำงหนำรกษำสว 5. เปนสวนผสมในกำรทำโคลนพอกผวลำงพษ 6. เปนสวนผสมในยำสฟน 7. เปนสวนผสมในกำรทำอำหำร 8. เปนสวนผสมในกำรทำยำ คณประโยชนและวธใชบางประการของถานไมไผ 1. ใชดบกลน ดดควำมช น และฟองอำกำศ : โดยกำรบดใหเปนช นเลกๆใสถง วำงไวในจดทตองกำรใช เชน ใตเตยงนอน ในรถ ในตเส อผำ ตเกบรองเทำ ในตเยน ถำนไมไผจะสำมำรถดดกลนอบ ดดควำมช น และแบคทเรยตำงๆใหหมดไป 2. ใชดดคลนแมเหลกไฟฟำและรงสจำกหนำจอคอมพวเตอรหรอโทรทศน : โดยกำรพกแผนถำนไวกบตว หรอวำงไวหนำจอคอมพวเตอร 3. ใชดดกลนเหมนอบของขำวและกลนคลอรนสนกำรหงขำว : โดยกำรนำแผนถำนไปตมน ำเดอดแลวนำไปใสในหมอหงขำวขณะหงขำว ขำวสกจะหอมและสะอำด แมขำวสำรจะมคณภำพตำเพยงใด 4. ใชดดสงสกปรกในถงน ำดม : โดยกำรใสแผนถำนลงในถงน ำดม จะชวยดดขบคลอรนและแบคทเรยตำงๆ ใหหมดไป 5. ใชปรบสภำพน ำในแจกนดอกไม : โดยกำรใสแผนถำนลงในแจกนดอกไม จะชวยใหดอกไมอยไดนำนข น น ำไมเนำเสยเรว 6. ใชปรบสภำพน ำตปลำ : โดยกำรใสถำนลงไปในตปลำ จะชวยใหน ำในตปลำสะอำดข น น ำไมเนำเสยเรว ปลำมคณภำพดข น 7. ใชปรบสภำพดน : โดยกำรบดใหเปนเมดเลกๆใสในกระถำงตนไม ถำนจะชวยปรบสภำพดนใหรวนซย เกบน ำและควำมช นมำกข นทำใหตนไมเจรญเตบโตดข น 8. ใชขดผว หรอผสมกบแชมพและสบ : โดยกำรแตงกอนถำนใหไดรปทรงคลำยกน ขดผวหรอบดใหเปนผงละเอยดผสมกบแชมพหรอสบในอตรำสวนทเหมำะสม ถำนจะชวยชำระลำงสงสกปรกตำมรขมขนและขจดเซลลทตำยแลวออกไป และยงชวยซอมแซมผมทเสยใหกลบมำเปนปกตได

9. ใชผสมอำหำรเล ยงสตว : โดยกำรบดใหเปนผงละเอยดผสมกบอำหำรสตวในอตรำสวนทเหมำะสม จะชวยใหสตวเล ยงแขงแรงเจรญเตบโต 10. ทำใหใบมดโกนข นสนมยำกข น : โดยกำรวำงมนบนถำดทปลอยประจลบออกมำ ใบมดโกนน นจะสำมำรถอยไดนำนหลำยเดอนโดยไมข นสนม 11. ชวยใหน ำมนเหมนหนยำกข น : พอครวชำวญปนหลำยๆคนนยมทจะนำถำนไมไผลงไปในน ำมนขณะทอดอำหำร เพอชวยใหน ำมนเหมนหนนอยลง และสำมำรถนำมำทอดอำหำรซ ำไดอกหลำยคร ง

ศนยเรยนรเกษตรอนทรย วถชมชนหนองกระโดนมน ตงอยเลขท 56 หม 11 ต าบลหนองโพธ อ าเภอหนองหญาไซ จงหวดสพรรณบร

น าสมควนไม ผลพลอยไดมลคาสงจากการเผาถาน

สตรการสรางเตาเผาถานเกบน าสมควนไม

น าสมควนไม (Wood Vinegar)

น าสมควนไม

ของเหลวสน าตาลมกลนควนไฟ

ควบแนน

ควนทเกดจากถานไมทก าลงเปลยนเปนถาน

(Carbonization)

อณหภมในเตาอยระหวาง 300 – 400 องศาเซลเซยส

อณหภมปากปลองอยระหวาง 80 – 150 องศาเซลเซยส

การท าใหน าสมควนไมใหบรสทธ

1. หากไมท าใหบรสทธน าไปใชในการเกษตรจะมปญหา เพราะ จะมน ามนดนปนออกมา

ปดปากใบของพช พชตาย เกาะตดรากพช พชโตชา

2. การท าน าสมควนไมใหบรสทธ

2.1 การปลอยใหตกตะกอน

ใสถงทรงสง

น ามนใส (Light Oil)

น าสมควนไม (Wood Vinegar)

น ามนดน (Tar Oil)

น ามนดน (Tar)

น าสมควนไม

ทงใหตกตะกอน 90 วน

น าสมควนไม ผลพลอยไดมลคาสงจากการเผาถาน ระบบกำรเผำถำนแบบด งเดม หรอแมแตโรงงำนเตำเผำถำนในปจจบน หลำยแหงยงไมมระบบใชของเหลอ(Waste) จำกข นตอนกำรเผำถำน ซงตองมควนไมเกดข นจำนวนมำกจนอำจเปนตวทำลำยสงแวดลอมดำนสภำพอำกำศได เตำเผำถำนททนสมยและมประสทธภำพสงหำกทำกำรสรำงและตดต งอปกรณทเหมำะสม ในกำรใชประโยชนจำกควนไมเหลำน นสำมำรถเกบผลผลตผลพลอยได(By Product) เปนผลตภณฑน ำสมควนไม ทสำมำรถนำมำใชประโยชนในเชงอตสำหกรรมหรอเกษตรกรรมไดอยำงกวำงขวำงและมผลลพธด น ำสมควนไมทมประโยชนมำกมำย ถอวำเปนผลตภณฑทใชงำนไดครอบจกรวำลเชนเดยวกบถำนไม ไมวำจะมำใชในครวเรอน ใชในงำนเกษตรกรรรม ปศสตว และอตสำหกรรมกำรผลตอกสำรพดชนด ท งน คณสมบตทโดดเดนทสดของน ำสมควนไม คอ เปนผลตภณฑธรรมชำต สอดคลองกบกระแสบรโภคในปจจบนทเนนเรองของควำมปลอดภยปลอดสำรพษ สำมำรถใชไดอยำงสะดวกไรสำรเคมตกคำง สงผลใหมกำรผลตน ำสมควนไมเขำสตลำดอตสำหกรรม เปนเรองทไมยำกเยนมำกนก น ำสมควนไมเปนของเหลวสน ำตำลใสมกลนควนไฟ มรสเปร ยวเนองจำกสภำพควำมเปนกรด โดยของเหลวน ผลตจำกกำรควบแนนของควนไฟ ทเกดข นในขณะทไมฟนกำบงเปลยนเปนถำนในเตำเผำ (ข นตอนทเรยกวำ Carbonization) ทมอณหภมระหวำง 300 - 400 องศำเซลเซยส ในสภำวะอณหภมดงกลำวสำรประกอบตำงๆ ในไมฟนจะถกควำมรอนสลำยตวทำใหเกดเปนสำรประกอบใหมทเรยกวำ น ำสมควนไม วดเวเนกำร(Wood Vinegar) อนเปนประโยชนในหลำยๆ ดำน ไมวำจะเปนกำรปลกพช กำรเล ยงปลำ เล ยงสตว หรอกำรนำไปใชงำนในโรงงำนอตสำหกรรมอนๆ น ำสมควนไมมสำรประกอบมำกกวำ 200 ชนด เชนกรดอนทรย และแอลกอฮอลชนดตำงๆ รวมท งสำรอนทรยอนๆ เชน กรดอะซตด(Acetic Acid) กรดโปรไพโอนค(Propionic) และแรธำตตำมธรรมชำตอกนำนำชนดซงเปนประโยชนหลำยหระกำรจรงๆ ในประเทศญปนกำรใชงำนของผลผลตพลอยได จำกกำรเผำถำน คอน ำสมควนไมแพรหลำยมำนำนมำกแลว ใชกนท งในอตสำหกรรมและเกษตรกรรมเปนผลอยำงดเชอถอไดทเดยว สวนในกำรใชงำนในบำนเรอน งำนน ำสมควนไมยงอยในวงจำกด แตในขณะน กำลงเผยแพรออกไปมำกแลว คอตอนน เรำกำลงผลตไมเพยงพอ ตลำดรองรบผลผลตจงยงไมคบหนำมำกนก จงตองเนนกำรขยำยฐำนกำรผลตสงถงเดอนละ 1,200 ลตร/เตำ แตควำมตองกำรจำกโรงำนอตสำหกรรมบำงแหง หำกจะเลอกใชผลตภณฑน ำสมควนไมดงกลำว มควำมตองกำรเปน 10,000 ลตรตอเดอน เพรำะถำนไมทผลตได รำคำขำย

ข นตำกโลกรมละ 5 บำท แตมจำนวนมำกกวำน ำสมควนไมประมำณ 5 เทำ ซงกยงเทยบไมไดกบรำคำขำยน ำสมควนไม ดงน นผลพลอยไดทแปรรปจำกของเสยชนดน เอง ทนำจะโดดเดนข นมำในแงของผลตอบแทนมำกกวำผลผลตหลก น าสมควนไมบรสทธจงจะใชงานไดด เนองจำกคณสมบตทเปนกรด (คำ pH ประมำณ 1.5 – 3.7 ) จงควรใชถงพลำสตกขนำดทเหมำะสมกบปรมำณน ำสมควนไมทเกบได เปนภำชนะสำหรบเกบน ำสมควนไมดบทเกบสะสมไดจำกปลองควน ซงในกำรเลอกเกบผลผลตควนไมน เจำของของเตำสำมำรถตรวจสอบไดจำกเทอรโมมเตอรทวดอณหภมทปำกปลองระหวำ 80 -150 องศำเซลเซยส ซงอณหภมภำยในตวเตำเผำจะเทำกบ 300 -400 องศำเซลเซยส และเปนชวงทผลผลตจะมคณภำพทดทสด น ำสมควนไมดบท เหบจำกกำรกลนตวทปลองควน ยงไมสำมำรถนำมำใชงำนไดทนท เนองจำกยงมสวนประกอบบำงอยำงทอำจจะเปนอนตรำยตอพช หรอสงมชวตได เชน น ำมนดบ (Tar) ทอำจจะไปปดปำกใบ และเกำะตดรำกในพชเตบโตชำและตำยได ดงน นกำรทำน ำสมควนไมมำใชในเกดประโยชนไดจรง จะผำนข นตอนกำรทำใหบรสทธเสยกอน ซงมวธกำร 3 วธดงน การปลอยใหตกตะกอน นำน ำสมควนไมทเกบไดมำจำกกำรกลนมำเกบในถงทรงสง กำรท งใหตกตะกอนในระยะเวลำ 90 วน จะทำใหน ำสมควนไมแยกตวเปนสำมระดบ ช นบนจะเปนน ำมนใส ช นกลำงจะเปนของเหลวสชำ ซงกคอน ำสมควนไมทนำไปใชประโยชน สวนช นลำงสดน นเปนของเหลวขนสดำ เรำสำมำรถลดเวลำกำรตกตะกอนโดยกำรผสมผงถำนประมำณ 5 % ของน ำหนกรวมน ำสมควนไมท งหมด โดยผงถำนจะดดซบท งน ำมนใสช นบน และน ำมนดนลงสช นลำงสดทเรวเพยง 45 วน ถงตะกอนน ควรตดต งวำลว 3 ระดบ หรอ 2 ระดบ ในกรณเลอกผลถำนชวยตกตะกอนโดยวำลวน จะชวยในกำรเกบผลผลตใหสะดวกข น หลงจำกกำรตกตะกอนในถงจนครบกำหนด แลวจงนำของเหลวสชำในช นกลำงมำกรองอกคร ง ดวยผำกรองจงจะนำไปใชประโยชนได น ำสมควนไมทบรสทธควรมน ำมนดบไมเกน 1% ดงำยๆ ดวยสำยตำ น ำสมควนไมจะมสใส ถงสชำ หำกมสดำแสดงถงควำมหนำแนนของน ำมนดน ซงไมเปนผลดตอกำรนำไปใชงำน การกลนและกรอง ซงท งสองวธกำรทำน ำสมควนไมใหบรสทธน เปนเทคนคทคอนขำงยงยำกนยมใชกนในระดบโรงงำนอตสำหกรรมตำงๆ เพอใหไดผลผลตน ำสมควนไมทมคณสมบตเฉพำะในอตสำหกรรม

การสรางเตาเผาถานโดยใชถงน ามนขนาด 200 ลตร เปนกำรประยกตใชวสดทเหลอใช ทมอยใกลตวรำคำไมสงเกนไป เหมำะสมกบเกษตรกร และผสนใจทจะผลตถำนทมคณภำพสง และยงสมำรถเกบน ำสมควนไมซงเปนผลผลตทมคณคำสงกวำตวถำนทผลตไดเสยอก อกท งประโยชนทนำไปใชเสมอนหนงครอบจกรวำล ทมคณคำนำนปกำร ถำรจกใชและรวธกำรผลต

รปแบบการสรางเตาเผาถานเกบน าสมควนไม

ตารางแสดงระยะเวลาการเผาถาน อณหภมในเตา อณหภมทปลองควน

ควนใสสเทำ 800 องศำ ปดเตำ สมวงน ำเงน 700 องศำ น ำเงนปนขำว 600 องศำ ระยะเวลำน ำมนทำรออก 120 องศำ

500 องศำ 85 องศำ 400 องศำ ระยะเวลำน ำสมควนไมออก 80 องศำ

น ำตำลปนขำว 300 องศำ 75 องศำ 280 องศำ 70 องศำ

ขำวปนเทำ 200 องศำ ไลควำมช นในไม 60 องศำ 150 องศำ 55 องศำ

หมำยเหต ถำวดอณหภมปำกปลองได 80 °C ใหเรมเกบน ำสมควนไมไดแลว และหยดเกบเมอ อณหภม 150 °C เพรำะถำเกบตอไปจะมดนน ำมนปน สำหรบเกษตรกร ไมจำเปนตองซ อเครองวดอณหภม ใหใชวธสงเกตควนแทนกไดเชนกน

“มาคนสธรรมชาตดวยน าวเศษจากธรรมชาต น าสมควนไมไพศาล(Wood Vinegar)” น ำสมควนไมเปนของเหลวสน ำตำลใส มกลนควนไฟทไดมำจำกกำรควบแนนของควนทเกดจำกกำรผลตถำนผำนกระบวนกำรตกตะกอนเปนเวลำ 3 เดอน หลงจำกน นนำมำกรองจงไดน ำสมควนไมทมคณภำพ คณสมบตมฤทธเปนกรดและประกอบดวยสำรทมประโยชนทมประสทธภำพ เชน - สำมำรถปองกนมด แมลงสำบและปลวกได (สำหรบมดถำพบมำก ควรใชตดตอกนเปนเวลำ 1 สปดำห หลงจำกน น ใชสปดำหละ 2 – 3 คร ง) - สำมำรถใชขบไลเหบ หมด และรกษำโรคเร อนของสตว กำจดกลน ขบไลแมลงในคอกสตว และปองกนไมใหแมลงวำงไข - ปองกนศตรพช ขบไลแมลงทกชนด และแกโรคเช อรำปองกนโรครำกและโคนเนำ เรงกำรเจรญเตบโต และกระตนควำมตำนทำนโรค คณสมบตขำงตน ผำนกำรพสจนโดยเจำของสวนและฟำรมปศสตวมำกมำยประโยชน วธใชน ำสมควนไม (คดเปนอตรำสวน 1 ชอนโตะ = 10 ซซ หรออตรำสวน 1 ปบ = 20 ลตร) ดำนเกษตร (ควรใชตดตอกนประมำณ 1 เดอน จงจะเหนผลเนองจำก น ำสมควนไมไมใชสำรเคม จงไมเหนผลทนท)

ประโยชน วธใช อตราสวน ตวอยางอตราสวน 1.ปองกนโรคและโคนเนำจำกเช อรำ

ผสมน ำฉดพนลงดนกอนปลกพช 15 วน

1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะตอน ำ น ำสม 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

2.เพอเรงกำรเจรญเตบโตกระตนควำมตำนทำงโรค

ผสมน ำรำดโคนตนทก 7-15วน 1 : 200 น ำสม 5 ซซตอน ำ น ำสม 10 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

3.ปองกนศตรพช ขบไลแมลงทกชนดและเช อรำ

ผสมน ำฉดพนทใบทก7-15วน 1 : 200 น ำสม 5 ซซตอน ำ น ำสม 10 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

4.เพอชวยในกำรสงเครำะหน ำตำลของพช(ชวยใหพชผกและผลไมมรสหวำน)

ผสมน ำฉดพนผลออนหลงตดผลแลว 15วนและพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน

1 : 500 น ำสม 2 ซซตอน ำ น ำสม 4 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

5.ปองกนมดและแมลง ผสมน ำรำดหรอพนบรเวณทม 1 : 20หรอใชเขมขน

น ำสม 5 ชอนโตะตอน ำ

6.แกโรคเช อรำในยำงพำรำ ทำหนำยำงพำรำ 1 : 20 น ำสม 5 ชอนโตะตอน ำ

1. ดำนเกษตร (ควรใชตดตอกนประมำณ 1 เดอน จงจะเหนผลเนองจำกน ำสมควนไมไมใชสำรเคม จงไมเหนผลทนท)

2. ดานปศสตว (หมำยเหต : หำกใชในอตรำสวนทเขมขนกวำ 1:20 ควรสวมถงมอหรอระมดระวงในกำรใช)

ค าแนะน า - ในกำรใชคร งท 1-2 ควรผสมกบสำรเคมทใชอยเดม ในอตรำสวนครงตอครง ผสมน ำแลวทำกำรฉดพน - ในกำรใชคร งถดไป จงเปลยนมำใชเฉพำะน ำสมควนไมเพยงอยำงเดยว โดยไมตองใชสำรเคม

ประโยชน วธใช อตราสวน ตวอยางอตราสวน 1.เมอตองกำรขบไลเหบหมด รกษำโรคเร อนของสตว

ผสมน ำพนฉดทตวสตวอำทตยละ 2-3 คร ง

เขมขน

2.กำจดกลนและขบไลแมลงในคอกสตว

ผสมน ำรำดพ นคอกสตวทก 7วน 1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะตอน ำ น ำสม 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

3.กำจดกลนขยะและปองกนไมใหแมลงวำงไข

ผสมน ำรำดหรอพนกองขยะ 1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะตอน ำ น ำสม 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

สถาบนพฒนาการเรยนรเกษตรอนทรยสพรรณบร ตงอยเลขท 52 หม 6 ต าบลวงหวา อ าเภอศรประจนต จงหวดสพรรณบร

น าสมควนไม (Wood Vinegar)

น ำสมควนไม คอ ของเหลวสน ำตำลมกลนควนไฟ เกดจำกกำรควบแนนของควนทเกดจำกถำนไมทกำลงเปลยนเปนถำน (Carbonization) อณหภมในเตำอยระหวำง 300 - 400 องศำเซลเซยส อณหภมปำกปลองอยระหวำง 80 - 150 องศำเซลเซยส กำรทำใหน ำสมควนไมใหบรสทธ หำกไมทำใหบรสทธนำไปใชในกำรเกษตรจะมปญหำ เพรำะจะมน ำมนดนปนออกมำ น ำมนดน (Tar) ปดปำกใบของพช พชตำย เกำะตดรำกพช พชโตชำ น ำสมควนไม ผลพลอยไดมลคำสงจำกกำรเผำถำน ระบบกำรเผำถำนแบบด งเดม หรอแมแตโรงงำนเตำเผำถำนในปจจบนหลำยแหงยงไมมระบบใชของเหลอ (Waste) จำกข นตอนกำรเผำถำน ซงตองมควนไมเกดข นจำนวนมำกจนอำจเปนตวทำลำยสงแวดลอมดำนสภำพอำกำศได เตำเผำถำนททนสมยและมประสทธภำพสง หำกทำกำรสรำงและตดต งอปกรณทเหมำะสม ในกำรใชประโยชนจำกควนไมเหลำน นสำมำรถเกบผลพลอยได (By Product) เปนผลตภณฑน ำสมควนไม ทสำมำรถนำมำใชประโยชนในเชงอตสำหกรรมหรอเกษตรกรรม ไดอยำงกวำงขวำงและมผลลพธด น ำสมควนไมมประโยชนมำกมำย ถอวำเปนผลตภณฑทใชงำนไดครอบจกรวำลเชนเดยวกบถำนไม ไมวำจะมำใชในครวเรอน ใชในงำนเกษตรกรรม ปศสตว และอตสำหกรรมกำรผลตอกสำรพดชนด ท งน คณสมบตทโดดเดนทสดของน ำสมควนไม คอ เปนผลตภณฑธรรมชำต สอดคลองกบกระแสบรโภคในปจจบนทเนนเรองของควำมปลอดภย ปลอดสำรพษ สำมำรถใชไดอยำงสะดวกไรสำรเคมตกคำง สงผลใหมกำรผลตน ำสมควนไมเขำสตลำดอตสำหกรรม เปนเรองทไมยำกเยนมำกนก น ำสมควนไมเปนของเหลวสน ำตำลใสมกลนควนไฟ มรสเปร ยว เนองจำกสภำพควำมเปนกรด โดยของเหลวน ผลตจำกกำรควบแนนของควนไฟ ทเกดข นในขณะทไมฟนกำลงเปลยนเปนถำน ในเตำเผำ (ข นตอนทเรยกวำ Carbonization) ทมอณหภมระหวำง 300 - 400 องศำเซลเซยส ในสภำวะอณหภมดงกลำวสำรประกอบตำงๆ ในไมฟน จะถกควำมรอนสลำยตวทำใหเกดเปนสำรประกอบใหมทเรยกวำ น ำสมควนไม (Wood Vinegar) อนเปนประโยชนในหลำยๆ ดำน ไมวำจะเปนกำรปลกพช กำรเล ยงปลำ เล ยงสตว หรอกำรนำไปใชงำนโรงงำนอตสำหกรรมอน ๆ

น ำสมควนไมมสำรประกอบมำกกวำ 200 ชนด เชน กรดอนทรย และแอลกอฮอลชนดตำงๆ รวมท งสำรอนทรยอนๆ เชน กรดอะซตก (Acetic Acid) กรดโปรไพโอนค (Propionic Acid) และแรธำตตำมธรรมชำตอกนำนำชนด ซงเปนประโยชนหลำยประกำรจรงๆ ในประเทศญปนกำรใชงำนของผลพลอยไดจำกกำรเผำถำน คอ น ำสมควนไม แพรหลำยมำนำนมำกแลว ใชกนท งในอตสำหกรรมและเกษตรกรรมเปนผลอยำงด เชอถอไดทเดยว สวนในกำรใชงำนในบำนเรอน งำนน ำสมควนไมยงอยในวงจำกด แตขณะน กำลงเผยแพรออกไปมำกแลว ตอนน เรำกำลงผลต ไมเพยงพอ ตลำดรองรบผลผลตจงยงไมคบหนำมำกนก จงตองเนนกำรขยำยฐำนกำรผลตสงถงเดอนละ 1,200 ลตร/ เตำ แตควำมตองกำรจำกโรงงำนอตสำหกรรมบำงแหง หำกจะเลอกใชผลตภณฑน ำสมควนไมดงกลำว มควำมตองกำรถง 10,000 ลตร/เดอน เพรำะถำนไมทผลตไดรำคำขำยข นตำกก.ละ 5 บำท แตมจำนวนมำกกวำน ำสมควนไมประมำณ 5 เทำ ซงกยงเทยบไมไดกบรำคำขำยน ำสมควนไม ดงน นผลพลอยไดทแปรรปจำกของเสยชนดน เองทนำจะโดดเดนข นมำ ในแงของผลตอบแทนมำกกวำผลผลตหลก น ำสมควนไมบรสทธ จะใชงำนไดดเนองจำกคณสมบตทเปนกรด ( คำ pH ประมำณ 1.5 - 3.7 ) จงควรใชถงพลำสตกขนำดทเหมำะสมกบปรมำณน ำสมควนไมทเกบได เปนภำชนะสำหรบเกบน ำสมควนไมดบทเกบสะสมไดจำกปลองควน ซงในกำรเลอกเกบผลผลตควนไมน เจำของเตำสำมำรถตรวจสอบไดจำกเทอรโมมเตอร วดอณหภมทบรเวณปำกปลองควนตำมมำตรฐำนน น และควรเกบผลผลตน ำสมควนไมไดในชวงอณหภมทปำกปลองระหวำง 80 - 150 องศำเซลเซยส ซงอณหภมภำยในตวเตำเผำจะเทำกบ 300 - 400 องศำเซลเซยส และเปนชวงทผลผลตจะมคณภำพ ทดทสด น ำสมควนไมดบทเกบจำกกำรกลนตวทปลองควน ยงไมสำมำรถนำมำใชงำนไดในทนท เนองจำกยงมสวนประกอบบำงอยำงทอำจจะเปนอนตรำยตอพช หรอสงมชวตได เชน น ำมนดบ (Tar) ทอำจจะไปปดปำกใบ และเกำะตดรำกในพช ทำใหเตบโตชำ และตำยได ดงน นกำรนำน ำสมควนไมมำใชไหเกดประโยชนไดจรง จะผำนข นตอนกำรทำใหบรสทธเสยกอน ซงมวธกำรดงน 1 กำรปลอยใหตกตะกอน นำน ำสมควนไมทเกบไดจำกกำรกลนมำเกบในถงทรงสง กำรท งใหตกตะกอนในระยะเวลำ 90 วน จะทำใหน ำสมควนไมแยกตวเปน 3 ระดบ คอ 1) ช นบนจะเปนน ำมนใส 2) ช นกลำงจะเปนของเหลวสชำ ซงก คอ น ำสมควนไมทนำไปใชประโยชน

3) ช นลำงสดน นเปนของเหลวขนสดำ เรำสำมำรถลดเวลำกำรตกตะกอนโดยกำรผสมผงถำนประมำณ 5% ของน ำหนกรวมน ำสมควนไมท งหมด โดยผงถำนจะดดซบท งน ำมนใสช นบน และน ำมนดนลงสช นลำงสดทเรวเพยง 45 วน ถงตะกอนน ควรตดต งวำลว 3 ระดบ หรอ 2 ระดบ ในกรณเลอกผงถำนชวยตกตะกอนโดยวำลวน จะชวยในกำรเกบผลผลตใหสะดวกข น หลงจำกกำรตกตะกอนในถงจนครบกำหนดแลว จงนำของเหลวสชำในช นกลำงมำกรองอกคร ง ดวยผำกรอง จงจะนำไปใชประโยชนไดน ำสมควนไมทบรสทธควรมน ำมนดนไมเกน 1% ดงำย ๆ ดวยสำยตำน ำสมควนไมจะมสใสถงสชำ หำกมสดำแสดงถงควำมหนำแนนของน ำมนดน ซงไมเปนผลดตอกำรนำไปใชงำน 2 กำรกรองและกลน ซงท งสองวธกำรทำน ำสมควนไมใหบรสทธน เปนเทคนคทคอนขำงยงยำกนยมใชกนในระดบโรงงำนอตสำหกรรมตำงๆ เพอใหไดผลผลตน ำสมควนไมทมคณสมบตเฉพำะในอตสำหกรรม การสรางเตาเผาถานโดยใชถงน ามนขนาด 200 ลตร เปนกำรประยกตใชวสดทเหลอใช ทมอยใกลตวรำคำไมสงเกนไป เหมำะสมกบเกษตรกร และผสนใจทจะผลตถำนทมคณภำพสง และยงสำมำรเกบน ำสมควนไมซงเปนผลผลตทมคณคำสงกวำตวถำนทผลตไดเสยอก อกท งประโยชนทนำไปใชเสมอนหนงครอบจกรวำลทมคณคำนำนปกำร ถำรจกใชและรวธกำรผลต รปแบบการสรางเตาเผาถานเกบน าสมควนไม

ตารางแสดงระยะเวลาการเผาถาน หมายเหต : ถำวดอณหภมปำกปลองได 80๐C ใหเรมเกบน ำสมควนไมไดแลว และหยดเกบเมออณหภม 150๐C เพรำะถำเกบตอไปจะมดนน ำมนปน มาคนสธรรมชาตดวยน าวเศษจากธรรมชาต น าสมควนไมไพสาล (Wood Vinegar) คณสมบตของน าสมควนไม มฤทธเปนกรด และประกอบดวยสารทมประโยชนมากชนดมประสทธภาพ เชน สำมำรถปองกนมด แมลงสำบ และปลวกได (สำหรบมดถำพบมำกควรใชตดตอกนเปนเวลำ 1 สปดำห หลงจำกน นใชสปดำหละ 2 - 3 คร ง) สำมำรถใชขบไลเหบ หมด และรกษำโรคเร อนของสตว กำจดกลน ขบไลแมลงในคอกสตว และปองกนไมใหแมลงวำงไข ปองกนศตรพช ขบไลแมลงทกชนด และแกโรคเช อรำ ปองกนโรครำก และโคนเนำเรงกำรเจรญเตบโต และกระตนควำมตำนทำนโรค คณสมบตขำงตนผำนกำรพสจนโดยเจำของสวนและฟำรมปศสตวมำกมำย ประโยชนและวธใชน ำสมควนไม (คดเปนอตรำสวน 1 ชอนโตะ = 10 ซ.ซ. หรออตรำสวน 1 ปบ = 20 ลตร) 1) ดำนเกษตร (ควรใชตดตอกนประมำณ 1 เดอน ถงจะเหนผล เนองจำกน ำสมควนไมไมใชสำรเคม จงไมเหนผลทนท)

รายการ อณหภมในเตา รายการ อณหภมทปลองควน ควนใสสเทำ 800๐C ปดเตำ สมวงน ำเงน 700๐C น ำเงนปนขำว 600๐C ระยะเวลำน ำมนทำรออก 120๐C

500๐C 85๐C 400๐C ระยะเวลำน ำมนสมควนไมออก 80๐C

น ำตำลปนขำว 300๐C 75๐C 280๐C 70๐C

ขำวปนเทำ 200๐C ไลควำมช นในไม 60๐C 150๐C 55๐C

ประโยชน วธใช อตราสวน ตวอยางอตราสวน - ปองกนโรครำกและโคนเนำจำกเช อรำ

ผสมน ำฉดพนลงดนกอนปลกพช 15 วน

1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะ ตอน ำ น ำสม 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

- เพอเรงกำรเจรญเตบโต กระตนควำมตำนทำนโรค

ผสมน ำรำดโคนตนทก 7 - 15 วน

1 : 200 น ำสม 5 ซ.ซ. ตอน ำ น ำสม 10 ชอนโตะ ตอน ำ 1 ปบ

- ปองกนศตรพช ขบไลแมลงทกชนด และเช อรำ

ผสมน ำฉดพนทใบทก 7 - 15 วน

1 : 200 น ำสม 5 ซ.ซ.ตอน ำ น ำสม 10 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

- เพอชวยในกำรสงเครำะหน ำตำลของพช (ชวยใหพชผก และผลไมมรสหวำน)

ผสมน ำฉดพนผลออนหลงตดผลแลว 15 วนและพนอกคร ง กอนเกบเกยว 20 วน

1 : 500 น ำสม 2 ซ.ซ.ตอน ำ น ำสม 4 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ

- ปองกนมดและแมลง ผสมน ำรำด หรอพนบรเวณทม

1 : 20 หรอใชเขมขน

น ำสม 5 ชอนโตะ ตอน ำ

- แกโรคเช อรำในยำงพำรำ ทำหนำยำงพำรำ 1 : 20 น ำสม 5 ชอนโตะ ตอน ำ

1) ดำนเกษตร (ควรใชตดตอกนประมำณ 1 เดอน ถงจะเหนผล เนองจำกน ำสมควนไมไมใชสำรเคม จงไมเหนผลทนท)

2) ดำนปศสตว (หำกใชในอตรำสวนทเขมขนกวำ 1 : 20 ควรสวมถงมอ หรอระมดระวงในกำรใช)

คำแนะนำ - ในกำรใชคร งท 1 - 2 ควรผสมกบสำรเคมทใชอยเดม ในอตรำสวนครงตอครง ผสมน ำแลวทำกำรฉดพน - ในกำรใชคร งถดไป จงเปลยนมำใชเฉพำะน ำสมควนไมเพยงอยำงเดยว โดยไมตองใชสำรเคมสำหรบเกษตรกรไมจำเปนตองซ อเครองวดอณหภม ใหใชวธสงเกตควนแทนกไดเชนกน

ประโยชน วธใช อตราสวน ตวอยางอตราสวน - เมอตองกำรขบไลเหบ หมด รกษำโรคเร อนของสตว

ผสมน ำฉดพนท ตวสตว สปดำหละ 2 - 3 คร ง

เขมขน

- กำจดกลน และ ขบไลแมลงในคอกสตว

ผสมน ำรำดพ น คอกสตวทก 7 วน

1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะ/น ำ น ำสม 20 ชอนโตะ ตอน ำ 1 ปบ

- กำกดกลนขยะ และปองกนไมใหแมลงวำงไข

ผสมน ำรำด หรอพนกองขยะ

1 : 100 น ำสม 1 ชอนโตะ /น ำ น ำสม 20 ชอนโตะ/น ำ 1 ปบ

ศนยกสกรรมธรรมชำตสองสลง ต งอยเลขท 322/1 หม 8 ตำบลสองสลง อำเภอแกลง จงหวดระยอง

การเผาถาน น าสมควนไม

ในปจจบนเรำพบวำปญหำเรองพลงงำน เปนปญหำทกระทบหลำย ๆ ดำนในสงคม โดยเฉพำะดำนเศรษฐกจ ปญหำน ำมนมรำคำสง และแกสธรรมชำตทมรำคำสงข นเรอย ๆ และพลงงำนเหลำน อำจหมดไปในอนำคต กำรเผำถำนไม ไวใชในครวเรอนน นเปนกำรประหยดพลงงำนไดมำก ลดคำใชจำยในครวเรอนอกท งสำมำรถจำหนำยถำนไมเปนรำยไดเสรมดวย ศนยเครอขำยปรำชญชำวบำนมองคควำมรในกำรเผำถำนไม โดยเรยกวำเตำเผำถำนแบบประหยด โดยใชถง 200 ลตร และยงไดน ำสมควนไมดวย มรำยละเอยด ดงน

วสดอปกรณ 1) ถงน ำมนขนำด 200 ลตร 1 ถง 2) ทอใยหน เสนผำนศนยกลำง 4 น ว ยำว 1 - 1.5 เมตร 1 ทอ 3) ของอใยหน 90 องศำ เสนผำนศนยกลำง 4 น ว 4) อฐบลอก 4 กอน 5) แผนกระเบ อง หรอสงกะส 3 แผน 6) เสำไมค ำยน ฉนวนเตำเสนผำนศนยกลำง ขนำด 3 น ว ยำวประมำณ 1.2 เมตร จำนวน 8 ทอน 7) ดนเหนยว 8) ดน หรอทรำย (ทำฉนวนหมเตำ) 9) ไมไผ เสนผำนศนยกลำงอยำงนอย 3 - 4 น ว เจำะทะลปลอง ควำมยำวอยำงนอย 5 เมตร สำหรบเปนทอเกบน ำสมควนไม 10) ภำชนะใสน ำสมควนไม ควรเปนถงพลำสตกทรงสง เพรำะน ำสมควนไมเปนกรด ถำหำกใชภำชนะรองทเปนโลหะ กรดจะกดโลหะทำใหน ำสมควนไมคณภำพไมด

ข นตอนกำรทำเตำ 1) ข นตอนกำรประกอบเตำถำน 200 ลตร 1) นำถงน ำมน 200 ลตร ตดฝำดำนใดดำนหนง ออก ใหสำมำรถเปดปดไดนำฝำทตดออกเจำะเปนรปสเหลยม ประมำณ 20 x 20 ซม. สวนฝำอกดำนหนงไมตองตดออก แตใหเจำะเปนรกลม เสนผำนศนยกลำงประมำณ 4 น ว 2) ปพ นดวยทรำย หรอดน ใหมขนำดควำมกวำง x ยำว เทำกบถงน ำมน 200 ลตร และนำถงน ำมนไปวำงไว 3) นำแผนกระเบ อง หรอสงกะส เพอทำฉนวน เตำดำนนอกมำวำงแนบเสำค ำยนใหต งฉำกดำนขำงหนำ 2 ดำน โดยมระยะ หำงประมำณ 10 ซม. วดจำกขอบเตำทยนออกมำนอกสดถงผนงฉนวน เตำดำนใน ดำนหลงยงไมตองปดแลวเทดนประคองดำนขำงตวเตำพอ ประมำณเพอมใหตวเตำขยบเขย อน 4) ประกอบทอของอใยหน 90 องศำ ขนำดเสนผำนศนยกลำง 4 น ว โดยใหดำนทใหญทสด สวมเขำไปในชองท เจำะรไว ในดำนทำยของตวเตำ ปดผนงเตำดำนหลง โดยใหผนงฉนวนเตำดำนหลงหำงจำกของอประมำณ 10 - 15 ซม. 5) ประกอบทอตรงใยหนขนำดเสน ผำนศนยกลำง 4 น ว ยำว 1 - 1.5 เมตร สวมเขำกบของอฉำก 90 องศำ ทประกอบไวทำยเตำ 6) ประสำนรอยตอระหวำงตวเตำของอฉำก 90 องศำ และปลองควนใหสนท เพอปองกนไมใหเกดรอยรวขณะเผำถำนดวยดนเหนยว 7) ตกดนหรอทรำยทเตรยมไว เทลงในชอง ระหวำงตวเตำและผนงฉนวนเตำท ง 3 ดำนพอประมำณ เพอประคองของอ 90 องศำ กบปลองควนทำยเตำ เพอเปนฉนวนใหกบตวเตำและผนงฉนวน เตำดำนหนำประกบหนำเตำ เพอปองกนไมใหฉนวนดน หรอทรำยหนำเตำพงลงมำ โดยเวนชองฝำหนำเตำไวเพอปด/เปดฝำไดสะดวก โดยไมตองร อเตำใหมอกคร ง 8) ตดไม เพอมำทำเปนหมอนหนนขนำดเสนผำนศนยกลำงประมำณ 2 - 3 น ว ยำวประมำณ 20 -25 ซม. จำนวน 3 ทอน วำงขวำงดำนลำงของตวเตำ โดยมระยะทหำงกน ท งน เพอใหมกำรไหลเวยนของลมรอนภำยในเตำได

9) นำไมฟน ตดใหมควำมยำว 80 ซม. (ถงน ำมน 200 ลตร ยำว 90 ซม.) วำงตำมควำมยำวของเตำจนเตม ไมทนำมำเผำไมควรสด - แหงจนเกนไป 10) นำดนเหนยวทเตรยมไวประสำนรอยตอระหวำงตวเตำกบฝำหนำเตำใหสนท ปองกนกำรเกดรอยรว เพรำะถำอำกำศเขำไปในเตำจะทำใหถำนไหมจนหมด 11) นำดนหรอทรำยมำกลบหลงเตำ และรอบตวเตำใหมด ประกอบชองใสไฟหนำเตำ ดงน 1) นำอฐบลอก วำงต งตำมแนวยำวบนพ นหนำเตำขนำน สองขำง ขำงละกอน เวนระยะใหพอด กบขอบชองทเจำะเอำไวบนฝำหนำเตำ 2) นำอฐบลอกอก 2 กอน วำงทบดำนบนของอฐทต งไว โดยวำงตอกนในแนวรำบ 3) นำดนเหนยวทเตรยมไวมำประสำนรอยตอระหวำงฝำหนำเตำกบอฐบลอกและรอยตอระหวำงอฐบลอกท ง 4 กอน เพอปองกนไมใหเกดรอยรว ขอควรจำ 1) ไมทตองกำรจะเผำถำนมำจดแยกกลมตำมขนำดเสนผำนศนยกลำงของไม เปน 3 กลม ไดแก ขนำดเลก ขนำดกลำง ขนำดใหญ ท งน เพรำะอณหภมภำยในเตำเผำถำนจะไมเทำกน 2) เรยงไมทมขนำดเลกไวดำนลำงของเตำ โดยวำงทบไมหมอนหนน โดยใสปลำยไมดำนเลกเขำไปขำงในเตำ ปลำยไมดำนโตกวำจะอยดำนหนำเตำ ซงกำรเรยงไมน มควำมสำคญมำกเพอใหไมทกขนำดกลำยเปนถำนพรอม ๆ กนเนองจำกอณหภมในเตำขณะทเผำถำนไมเทำกน โดยอณหภมดำนลำงสดของเตำจะตำ สวนอณหภมดำนบนจะสงกวำอณหภมดำนลำงสดและทำยเตำ

ข นตอนกำรเผำ / กำรเกบน ำสมควนไม 1) เรมจดไฟบรเวณหนำเตำ เพอใหควำมรอนแกตวโดยจดไฟบรเวณชองจดไฟ บรเวณ อฐบลอกกอนแรกสด 2) คอย ๆ ใสเช อเพลงเขำไปเรอย ๆ ชวงน จะเปนกำรใหควำมรอนในเตำ เพอไลควำมช นในเน อไม 3) เมอไลควำมช นภำยในเตำแลว อณหภมในเตำจะสงข นจนทำใหไมในเตำรกษำระดบอณหภมภำยในเองได สงเกตไดโดยควนทออกมำจำกปลองดำนหลงจะพงแรงกวำปกต และมสขำวขน จงเรมหยดใสเช อเพลงหนำเตำ 4) หลงจำกหยดปอนเช อเพลงหนำเตำท งไวประมำณ 30 นำท ถง 1 ชวโมง หรอใหสงเกตสของควนทออกมำจำกปลอง ถำเปนสขำวอมเหลองและมกลนฉนแสบจมก ใหหรไฟหนำเตำลงเหลอพ นทชองวำงหนำเตำประมำณ 20 - 30 ตร.ซม. ชวงน ใหเรมเกบน ำสมควนไม โดยใชทอไมไผ เสนผำนศนยกลำงอยำงนอย 3 - 4 น ว เจำะทะลปลอง ควำมยำวอยำงนอย 5 เมตร นำปลำยดำนทโตกวำสวมตอกบปลำยปลองควน และใหเจำะรสำหรบใหน ำสมควนไมไหลออก โดยรมขนำดประมำณ 2 ตร.ซม. หำงจำกปลำยทอดำนโตประมำณ 30 ซม. สวนปลำยของกระบอกไมไผใหช ข นทำมม 45 องศำ โดยนำวสดยดไว 5) เมอควนรอนในกระบอกไมไผไดรบควำมเยนจำกอำกำศภำยนอก ควนกจะควบแนนจบกนเปนหยดน ำไหลลงมำตำมทอแลว น ำสมควนไมจะไหลหยดออกมำจำกรทเจำะไวททอไมไผ ชวงเกบน ำสมควนไมน จะใชเวลำประมำณ 3 - 4 ชวโมง

6) เมอเกบน ำสมควนไมแลว สงเกตควนทปำกปลองกลำยเปนสน ำเงน หรอสฟำ ใหเรมเปดหนำเตำ เพอใหอำกำศรอนเขำไปไลสำรตกคำง หรอแกสทคำงอยในเตำ โดยเปดหนำเตำประมำณ 50% ของหนำเตำท งหมด ใชเวลำประมำณ 20 - 30 นำท ชวงน เรยกวำ กำรทำถำนใหบรสทธ 7) สงเกตสของควนทปลองควน ถำมสฟำใส ๆ แสดงวำไมท งหมดกลำยเปนถำนหมดแลว ใหเรมปดหนำเตำกอน โดยใชดนเหนยวปดรอยรว รอยตอ จำกน นกปดปลองควนใหสนท 8) จำกน นท งไวหนงคน หรอประมำณ 10 ชวโมง เปนอยำงนอย เพอใหถำนดบสนท แลวจงเปดหนำเตำเพอเอำถำนออก วำงเรยงในทโลงแจง กอนประมำณ 1 ชวโมง เพอปองกนไมใหถำนกลบตดลกเปนไฟ แลวจงบรรจ ใสภำชนะหรอกระสอบ

ขอดของเตำเผำถำน 200 ลตร 1) ประสทธภำพของเตำ 200 ลตร จะดกวำเตำหลมทวไป เนองจำกเตำหลมจะควบคมอำกำศทเขำไปในเตำยำกหรอแทบไมได ไมเลกจะเผำไมไดมกจะกลำยเปนข เถำ เผำไดเฉพำะไมใหญ ๆ จะไดถำนเพยง 15% แตเตำ 200 ลตร จะไดถำนถง 20 - 22% โดยเตำ 200 ลตร จะใสฟนประมำณ 70 - 80 กโลกรม และออกมำเปนถำน 15 - 16 กโลกรม และถำนทมคณภำพสง 2) กำรลงทนในเรองวสดอปกรณนอย ใชเงนลงทนไมมำก อปกรณสำมำรถหำไดไมยำกในทองถน 3) ใชเวลำเผำถำนนอยเพยง 8 ชวโมง กระบวนกำรเผำถำนเสรจส น 16 ชวโมง เกบถำนได เตำเผำทวไปใชเวลำเปนสปดำหข นไป 4) ไดน ำสมควนไมเปนผลพลอยไดจำกกำรเผำถำน 5) ไมทเผำในเตำจะไมโดนไฟเลย ทำใหไมเสยงตอกำรกลำยเปนข เถำมำก กำรเกบรกษำถำน ใหนำถำนทไดใสถงหรอกระสอบ แลวนำไปเกบทไมมควำมช น ไมมควำมรอนสงเกนไป รวมท งเปนทไมมแดดสองถง อำกำศสำมำรถถำยเทสะดวก

ศนยเรยนรชมชนบานดงบง ตงอยเลขท 68 หมท 4 บานดงบง ต าบลคอนฉม อ าเภอแวงใหญ จงหวดขอนแกน

วธการผลตถานส าหรบชนบทดวยถงน ามน 200 ลตร

อปกรณทใช (1) ถงน ำมน 200 ลตร แบบธรรมดำ ไมควรใชแบบทมฝำเปดได ซงมเขมขดรด เพรำะอำจจะรวอำกำศเขำ (2) ตดฝำถงกวำง 26 ซม. สง 40 ซม. ตำมรป เพอเปนประตพำควำมรอนเขำไปในถง (3) เจำะดำนลำงของถง (กนถง) เสนผำศนยกลำง 4 น ว ใหชดขอบถงเพอระบำยน ำ และเปนชองระบำยควน (4) ใชของอปน (ต งฉำก 90 องศำ) ขนำด 4 น ว 1 อน เชอมดวยดนเหนยวตรงชองระบำยควน หรอจะใชอฐบลอกวำง 3 กอน รบทอแทนกได (5) เจำะรทของอปน ขนำด 1 น ว ตรงสวนทตำทสด (ถำใชของอปน 3 ทำง ไมตองเจำะ) ใชระบำยน ำทเกดจำกฟนเตำ กรณไมใชอฐบลอกแทน (6) ใชทอปนขนำด 4 น ว ตอใหยำว 1 เมตร สอำกำศ โดยตอจำกของอทจดระบำยควนหรอใชวำงบนอฐบลอก 3 กอน เพอระบำยควนตำมขอ 4 กได (7) เตรยมไมไผเจำะทะลปลองยำว 4 - 6 เมตร โดยเหลอปลองสดทำยไวกกน ำควนถำน ตำมรป (8) บำกไมไผเปนชองใหควนถำนเขำ และเจำะชองดกน ำโดยใชชอนกนขำวเสยบไว (9) เมอเตำตดไฟแลวจะมน ำสมควนไมไหลออกทหำงชอน ใหนำกระปองพลำสตกมำรองรบน ำสมควนไม ดงรป

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

วธเผาถาน (1) ใชอฐบลอกวำงหนนปำกถง 1 กอน (วำงนอน) (2) ใชไมฟนทอนส น 10 เซนตเมตร วำงรองเปนหมอน 3 ทอน (3) เรยงฟนยำว 80 เซนตเมตร ขนำดเสนผำศนยกลำง 2 - 3 น ว ใหทอนเลก อยลำงทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำดวยควรวำงไวใกล ๆ ชองระบำยควน (4) ตอทอระบบอำกำศ ตำมรป และใชดนเหนยวยำใหมดชด (5) เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ ต งข นทำงสงขำงปำกเตำขำงละกอนและวำงเทนบน 1 กอน และอก 1 กอนวำงขวำงปำกเตำครงหนงและเจำะเปนรอำกำศเขำกวำง 3 น ว ยำว 3 น ว สำหรบจดไฟ และเอำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตร ใหมดชด (6) ใชฟนจดปำกเตำประมำณ 10 % ของฟนภำยในเตำ เมอไฟตดไมฟนในเตำแลวหยดใสฟนในเตำและเอำอฐบลอกปดใหมดชดเหลอแตชองอำกำศเขำเทำน น (7) ประมำณชวโมงท 3 ของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไมหลงควนบำ (ควนสขำวปนน ำตำล) อณหภมปำกปลอง 80 องศำ (8) ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำว ปนเทำออกน ำเงน อณหภมปำกปลอง 150 องศำ อณหภมในเตำประมำณ 400 องศำ (9) พอควนใสสเทำ เรมใชกระเบ องวำงปำกปลองทดสอบควำมช นในถงวำง 1 นำท แลวเอำมอสมผส ถำเปยกกยงไมปดถำแหงหมำด ๆ กปดหนำเตำ และโกยดนหรอทรำยออก รอจนถงเยน ถำไมเอำทรำยหรอดนออกกปลอยใหเยนเอง จงเปดเอำถำนออกไดหำมใชน ำรดถง

ศนยเรยนรชมชนบานดงบง ตงอยเลขท 68 หมท 4 บานดงบง ต าบลคอนฉม อ าเภอแวงใหญ จงหวดขอนแกน

น าสมควนไม

ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำน เมอทำใหเยนลงจนควบแนนแลวกลนตวเปนหยดน ำ ซงจะเกบในชวงทอณหภมในเตำอยระหวำง 300 - 400 องศำ และอณหภมทปำกปลองควนอยระหวำง 80 - 150 องศำ ของเหลวทไดน เรยกวำ น ำสมควนไม มกลนไหม สวนประกอบสวนใหญเปนกรดอะซตก มควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง

วธการดกเกบ น าสมควนไม จะปลอยใหควนวงผำนทอไมไผยำว 4 - 6 เมตร เมอไดน ำสมควนไมแลวท งไวในภำชนะพลำสตกเปนระยะเวลำ 3 เดอน ในททไมถกแสงแดด ไมสนสะเทอน เพอใหสำรทเปนน ำมนทำร (TAR) ตกตะกอนเสยกอน (ควรใสถำนปน 5% ของน ำหนกน ำสมควนไมแลวจะทำใหกำรตกตะกอนดข น)

ประโยชนจากน าสมควนไม (1) ดานอตสาหกรรม - ผลตสำรระงบกลนตว โดยเฉพำะในญปนมผลตสำรระงบกลนตวมำกกวำ 1 ลำนลตร - ผลตสำรปรบผวนน ท งใชโดยตรงทำงผวหนง หรอผสมอำบน ำ - ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน - ใชในอตสำหกรรมยอมผำ - ผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง - ผลตยำรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทฟอยด อำหำรเสรมเพมภมตำนทำน อำหำรเสรมกำรทำงำนของตบ - ใชผลตสำรชวยยอย (PreBiotic) (2) ดานการใชในครวเรอน - ควำมเขมขน 100 % ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอน ไฟลวก รกษำน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง รกษำโรคเร อนของสตว - ผสมน ำ 20 เทำ (1 ลตรตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดมดปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอกำจดเช อรำ

- ผสมน ำ 20 เทำ (1 ลตรตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดมดปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอกำจดเช อรำ - ผสมน ำ 50 เทำ (400 ซซตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดเช อรำและไสเดอนฝอยในดน กอนปลกพช 15 วน - ผสมน ำ 100 เทำ (200 ซซตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกองขยะ พ นคอกสตว เพอกำจดกลน และปองกนไมใหแมลงวำงไข - ผสมน ำ 200 เทำ (100 ซซตอน ำ 20 ลตร) พนใบไมเพอปองกนแมลงและเช อรำ และรำดโคนตนไมเพอเรงรำก หำกใชอตรำเขมขนกวำน อำจทำใหใบไหมได - ผสมน ำ 500 เทำ (40 ซซตอน ำ 20 ลตร) แทนสำรจบใบจะลดกำรใชเคมได 50 % หำมใชกบสำรเคมทมฤทธเปนดำง 3) ดานการเกษตร - ผสมกบน ำใหเจอจำง 1 ตอ 500 - 1000 เทำ รดไมผลจะชวยเพมควำมหวำน - ชวยยอยสลำยปยคอก ลดกลน - ถำนทแชไวในน ำสมควนไมจะเปนตวปรบปรงดนอยำงด โดยกำรเพมจำนวนแบคทเรยในดนทมคณเปนประโยชนตอตนพช เนองจำกถำนมรพรนจำนวนมำก และมแรธำตสำรอำหำรอยดวย ทำใหเหมำะสมทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช - กำรใชกบตนพช ควรใชเวลำตอนเยนจะเกดประโยชนตอพชมำกกวำ ประโยชนและวธใชน าสมควนไมในพชชนดตาง ๆ (1) มะเขอเทศ ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ฉดพนอำทตยละคร ง (2) แตงกวำ ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำผสมกระเทยม ฉดพนใบ (3) หอมหวใหญ/ กระเทยม กำจดศตรพช ชวงเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 800 - 1000 เทำรดผก 2 - 3 เดอนตอคร ง (4) ผกกลำปล/ผกกำดขำว กำจดศตรพชชวงเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 1000 - 2000 รดผกทก 7 วน (5) พรก แกปญหำดอกรวง ทำใหเมดพรกโตและเพมจำนวนเมดมำกข น ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 - 300 เทำ รดทใบและผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำรดโคนตน อยำงนอยเดอนละคร ง (6) ขำว เมอออกดอกชวยใหตดรวง ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 - 300 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน (7) ขำวโพด กำจดศตรพชระยะเปนตนออน ผสมน ำ 1 ตอ 500 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน นายบญม ทอนมาตย ตงอยเลขท 98/1 หม 3 บานคมเหนอ ต าบลหวชาง อ าเภอจตรพกตรพมาน จงหวดรอยเอด

การท าน าสมควนไม

ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำนเมอทำใหเยนลงจนควบแนนแลวกลนตวเปน หยดน ำ ของเหลวทไดน เรยกวำ น ำสมควนไม มกลนไหม สวนประกอบสวนใหญเปนกรด อะซตกมควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง นำน ำสมควนไมทไดท งไวในภำชนะพลำสตกประมำณ 3 เดอนในทรม ไมสนสะเทอนเพอใหน ำสมควนไมทไดตะกอนและแยกตวเปน 3 ช น คอ น ำมนเบำ (ลอยอยผวน ำ) น ำสมไม และน ำมนทำร (ตกตะกอนอยดำนลำง) แยกน ำสมควนไมมำใชประโยชนตอไป

ประโยชนและการน าน าสมควนไมไปใชประโยชน น ำสมควนไมมสำรประกอบตำงๆ มำกมำย เมอนำไปใชประโยชนทำงกำรเกษตรจะมคณสมบต เชน เปนสำรปรบปรงดน สำรปองกนกำจดศตรพช และสำรเรงกำรเตบโตของพช นอกจำกน มกำรนำน ำสมควนไมไปใชประโยชนในอตสำหกรรม เชน ใชผลตสำรดบกลนตว ผลตสำรปรบผวนม ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง เปนตน เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสง ดงน นกอนทจะนำไปใชควรจะนำมำเจอจำงใหเกดสภำวะทเหมำะสมกบวตถประสงคของกำรใชงำน ดงน อตรำสวน 120 (ผสมน ำ 20 เทำ) พนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยทไมเปนประโยชนและแมลงในดนซงควรทำกอนกำรเพำะปลก 10 วน อตรำสวน 150 (ผสมน ำ 50 เทำ) พนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยททำลำยพช หำกใชควำมเขมขนกกวำน รำกพชอำจไดรบอนตรำยได อตรำสวน 1100 (ผสมน ำ 100 เทำ) รำดโคนตนไมรกษำโรครำ และโรคเนำ รวมท งปองกนแมลงมำวำงไข อตรำสวน 1200 (ผสมน ำ 200 เทำ) พนใบไมรวมท งพ นดนรอบๆ ตนพชทกๆ 7 - 15 วน เพอขบไลแมลงและปองกนเช อรำ และรดโคนตนไมเพอเรงกำรเจรญเตบโต อตรำสวน 1500 (ผสมน ำ 500 เทำ) พนผลออนหลงจำกตดผลแลว 15 วน ชวยขยำยผลใหโตข นและพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน เพอเพมน ำตำลในผลไม อตรำสวน 11,000 (ผสมน ำ 1,000 เทำ) เปนสำรจบใบเนองจำกสำรเคมสำมำรถออกฤทธไดดในสำรละลำยทเปนกรดออนๆ ชวยเสรมประสทธภำพของสำรเคมทำใหสำมำรถลดกำรใชสำรเคมมำกกวำครงดวย

การน าน าสมควนไมไปใชดานอนๆ นอกจำกกำรนำไปใชทำงดำนกำรเกษตรและปศสตวแลว ยงสำมำรถนำน ำสมควนไมไปใชดำนอนๆ ไดอก เชน 1. ควำมเขมขน 10 เปอรเซนต ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอน รกษำโรคน ำกดเทำและเช อรำทผวหนง 2. น ำสมควนไมผสมน ำ 20 เทำ รำดทำลำยปลวกและมด 3. น ำสมควนไมผสมน ำ 50 เทำ ใชปองกนปลวก มด และสตวตำงๆ เชน ตะขำบ แมงปอง 4. น ำสมควนไมผสมน ำ 100 เทำ ใชฉดพนถงขยะเพอปองกนกลนและแมลงวน ใชดบกลนในหองน ำ หองครวและบรเวณช นแฉะ ขอควรระวงในการใชน าสมควนไม 1. กอนนำน ำสมควนไมไปใชตองท งไวจำกกำรกกเกบกอนอยำงนอย 3 เดอน 2. เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสง ควรระวงอยำใหเขำตำ อำจทำใหตำบอดได 3. น ำสมควนไมไมใชปย แตเปนตวเรงปฎกรยำ ดงน นกำรนำไปใชทำงกำรเกษตรจะเปนตวเสรมประสทธภำพใหกบพชแตไมสำมำรถใชแทนปยได 4. กำรใชเพอฆำจลนทรยและแมงในดน ควรทำกอนจะปลกอยำงนอย 10 วน 5. กำรนำน ำสมควนไมไปใชตองผสมน ำใหเจอจำงตำมควำมเหมำะสมทจะนำไปใช 6. กำรฉดพนน ำสมควนไมเพอใหดอกตกผล ควรพนกอนทดอกจะบำน หำกฉดพนหลงจำกดอกบำนแมลงจะไมเขำมำตอมเกสร เพรำะกลนฉนของน ำสมควนไมและดอกจะรวงงำย เตาเผาถาน 200 ลตร เตำเผำถำน 200 ลตร เปนเตำทมประสทธภำพสง เตำประเภทน อำศยควำมรอนไลควำมช น ในเน อไมทมอย ทำใหไมกลำยเปนถำน หรอเรยกวำ กระบวนกำรคำรบอนไดเซชน นอกจำกน โครงสรำงลกษณะปดทำใหสำมำรถควบคมอำกำศได จงไมมกำรลกตดไฟของเน อไม ผลผลตทไดจงเปนถำนทมคณภำพ ข เถำนอยและผลพลอยไดจำกกระบวนกำรเผำถำน อกอยำงหนงคอ น ำสมควนไมทสำมำรถนำไปใชประโยชนในดำนกำรเกษตรได การน าไมเขาเตาเผาถาน 1. นำไมทตองกำรเผำถำน มำจดแยกกลมตำมขนำดเสนผำศนยกลำงของไมเปน 3 กลม ไดแก 1)ขนำดเลก 2)ขนำดกลำง 3)ขนำดใหญ

2. เรยงไมทมขนำดเลกไวดำนลำงของเตำขนำดใหญไวดำนบน โดยวำงทบไมหมอนยำวประมำณ 30 - 40 เซนตเมตร กำรเรยงไมน มควำมสำคญมำก เนองจำกอณหภมในเตำ ขณะเผำถำน ไมเทำกน โดยอณหภมดำนลำงเตำจะตำ สวนอณหภมบนเตำจะสงกวำ ขนตอนการเผาถาน ชวงท 1 ไลควำมช นหรอคำยควำมรอน เรมจดไฟเตำ บรเวณทอยหนำเตำ ใสเช อเพลงใหควำมรอนกระจำยเขำสเตำเพอไลอำกำศเยนและควำมช นทอยในเตำและในเน อไม ควนทออกมำจำกปลองควนจะเปนสขำว ควนจะมกลนเหมน ซงเปนกลนของกรดประเภทเมธำทอลทอยในเน อไม อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 70 - 75 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 150 องศำเซลเซยส ใสเช อเพลงตอไป ควนสขำวตรงปลองควนจะเพมข น อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 70 - 75 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 200 - 250 องศำเซลเซยส ควนมกลนเหมนฉน ชวงท 2 เมอไมกลำยเปนถำนหรอปฎกรยำคลำยควำมรอน เมอเผำไปอกระยะหนง ควนสขำวจะเรมบำงลงและเปลยนเปนสเทำ อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 80 - 85 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 300 - 400 องศำเซลเซยส ไมทอยในเตำจะคำยควำมรอนทสะสมเอำไวเพยงพอทจะทำใหอณหภมในเตำจะเพมสงข น ในชวงน คอยๆ ลดกำรปอนเช อเพลงหนำเตำจนหยดกำรปอนเช อเพลง และเรม เกบน ำสมควนไมหลงจำกกำรหยดกำรปอนเช อเพลงหนำเตำ จะตองควบคมอำกำศโดยกำรหรหนำเตำหรอลดพ นทหนตำลงใหเหลอชองพ นทหนำเตำประมำณ 20 - 30 ตำรำงเซนตเมตร สำหรบอำกำศเขำ เพอรกษำระดบของอณหภมในเตำไวใหนำนทสด และยดระยะเวลำกำรเกบน ำสมควนไมใหนำนทสด โดยชวงทเหมำะสมกบกำรเกบน ำสมควนไมควรมอณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 85 - 120 องศำเซลเซยส เนองจำกเปนชวงทสำรในเน อไมถกขบออกมำ จำกน นควนกเปลยนจำกควนสเทำเปนสน ำเงน จงหยดเกบน ำสมควนไม บรเวณปำกปลองควนประมำณ 100 - 120 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 400 - 450 องศำเซลเซยส ชวงท 3 ชวงทำถำนใหบรสทธ ข นตอนน เปนชวงทไมจะเปลยนเปนถำน ตองทำกำรเพมอณหภมอยำงรวดเรว โดยกำรเปดหนำเตำประมำณ 1 ใน 3 ของหนำเตำท งไวประมำณ 30 นำท เมอควนสน ำเงน เปนสฟำ แสดงวำไมเรมเปนถำนใกลหมด จำกน นควนสฟำออนลงและจะกลำยเปนควนใสแทน เมอมควนใสเรมทำกำรปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวปดรอยรวและรอยตอ จำกน นทำกำรปดปลองควนใหสนทและอดรรวท งหมดไมใหอำกำศภำยนอกผำนเขำไปได ชวงท 4 ชวงทำกำรใหถำนในเตำเยนลง

ศนยชมชนศรโคตรบรณอโศก ตงอยเลขท 1 หมท 7 บานปากอน ต าบลศรสงคราม อ าเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม

การผลตน าสมควนไมจากเตาเผาถาน

ใชดนเหนยวผสมข เถำแกลบมำปนเตำ ขนำดตำมควำมตองกำร ทำเปนทอระบำยปองควนไฟ เพอจะได ตอทอดกไอน ำ ใหกลำยเปนหยดน ำได ข นตอนในกำรเผำ เมอจดไฟทหนำเตำตดแลวปลอยใหควำมรอนไลควำมช นออกจำกเตำใหหมดใชเวลำประมำณ 3 - 4 ชวโมง หรอดทครนไฟจะเปลยนสจำกสขำวเปนสขำวอมเหลองมกลนฉนในชวงน เรมตอทอเพอทจะดกเอำน ำสมควนไมได 26 ทอทใชจะเปนทอไมไผทะลวงใหทลท งลำ ยำวประมำณ 4 - 6 เมตร เสนผำศนยกลำง 4 น ว ใหเจำะรสำหรบน ำสมควนไมจะไหลออก ดำนทจะเชอมกบปองควนของเตำเผำถำน เวลำเชอมใหทอไมไผทำมม 45 องศำ พอควนจำเตำผำนทอไมไผแลวกระทบกบควำมเยนกจะจบตวเปนหยดน ำ ไหลลงมำตำมทอ ใชภำชนะรองรบตรงทเจำะรไว กจะไดน ำสมควนไมตำมทตองกำร เมอไดน ำสมควนไมแลว ใหนำถำนทเปนกอนเลกมำเทลงในน ำสมควนไม เพอทำใหตกตะกอน ประมำณ 7 - 15 วน หรอจนน ำสมควนไมมสใสข น จงนำมำใชในกำรเกษตรไดใชในกำรเกษตร เพอเปนตวยำปองกนแมลงไมใหมำกดกนพชผกผลไม อตรำสวนในกำรใช น ำสมควนไม 1 สวนตอน ำ 500 สวน ใชฉดพนปองกนแมลงถำนำมำใชเพอสขภำพ ควรนำไปกลนใหบรสทธ แลวจงนำมำใชเพอกำรบำบดหรอรกษำสขภำพไดถำหำกทกทำนไดศกษำเรยนร และเขำใจในขบวนกำรนำเอำทรพยำกรจำกธรรมชำต มำใชอยำงหมดจดทำนจะไดประโยชนมำกมำยมหำสำนจำกธรรมชำต ธรรมชำตมสงดๆใหกบมนษย แตมนษยไมชวยกนอนรกษธรรมชำต

ศนยเรยนรกสกรรมธรรมชาตฟาหวน - ฅนลอ เลขท 41 หม 6 บานฟาหวน ต าบลไรข อ าเภอลออ านาจ จงหวดอ านาจเจรญ

การเผาถาน

วสดและอปกรณ - ถง 200 ลตร - แกลบ - ทอใยหน ยำว 1 เมตร - ทรำย - อฐบลอก 10 กอน - ไม - ทอไมไผ ยำว 4 - 6 เมตร - เลอย, มด, พรำ - ภำชนะพลำสตก หรอสแตนเลส - ของอ 4 น ว - ชอนสแตนเลส ขนตอนและวธท า 1) ตดฝำถงกวำง 26 เซนตเมตร สง 40 เซนตเมตร เพอเปนประตพำควำมรอนเขำไปในถง เจำะดำนลำงของถง เสนผำนศนยกลำง 4 น ว ใหชดขอบถงเพอระบำยน ำและชองระบำยควน 2) ใชหนหรอดนวงหนนปำกถงใหเงยข นประมำณ 6 เซนตเมตร เพอใหระบำยน ำออก 3) ใชของอปนต งฉำก 90 องศำ ขนำด 4 น ว เจำะรขนำด 1 น ว ตรงสวนทตำทสด เพอระบำยน ำทเกดจำกฟนในเตำ กรณไมมใหใชกอนอฐบลอกแทน เชอมดวยดนเหนยวผสมแกลบ 4) ใชทอปน (ใยหน) ขนำด 4 น ว ตอใหยำว 1 เมตร โดยตอจำกของอทจดระบำยควนหรอวำงบนอฐบลอก 3 กอน เพอระบำยควนกได 5) ทำคอกหำงจำกตวถงประมำณ 1 ขอศอก จำกเศษวสดทเหลอใชใหมควำมสงเกนถงประมำณ 1 คบ (ใชดนกลบ 1 สวน และใชทรำย 2 สวน) 6) เตรยมไมไผเจำะรทะลปลอง ยำว 4 - 6 เมตร โดยเหลอปลองสดทำยไวเกบน ำสมควนไมบำกไมไผเปนชองใหควนถำนเขำ และเจำะชองดกน ำสมควนไม โดยใชชอนสแตนเลส 7) ใชไมฟนทอนส น 10 เซนตเมตร วำงรองเปนหมอน 3 ทอน 8) เรยงฟนขนำด 2 - 3 น ว ยำว 70 เซนตเมตร ใหทอนเลกอยลำง ทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำดวยควรวำงไวใกลๆ ปลองควน สวนของหนำเตำทเหลอใหเรยงฟนแนวต งตำมควำมสงของถง เพอปองกนไมหนำเตำเปนข เถำ 9) ใชอฐบลอกเรยงหนำเตำ นอนขำงละ 2 กอน และวำงขำงบน 2 กอน และอก 2 กอน วำงขวำงปำกเตำ และเจำะรอำกำศเขำกวำงประมำณ 3 น ว ยำว 3 น ว สำหรบระบำยอำกำศเขำ เอำทรำยกบดนถมถงน ำมน 200 ลตร ใหมดชด

สรปขนตอนการเผาถาน 1) กำรไลควำมช น 2) กำรเปลยนจำกไมเปนถำน 3) กำรเอำถำนบรสทธ 4) กำรทำใหเยน ประโยชนของน าสมควนไม 1) สำรไลแมลง 2) เสรมกำรใชสำรเคมทำกำรเกษตร 3) เพมปรมำณน ำตำลและกระตนกำรเจรญเตบโตของพช 4) ผำนระยะเวลำในกำรหมก สรปสถำนกำรณพลงงำนของประเทศไทย กำรเพมมลคำของกำรเผำถำนและกำรพฒนำคณภำพในกำรเผำถำน

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชนกสกรรมธรรมชาตศรโสธรพฒนา บานจานนอย ตงอยเลขท 68 หมท 5 บานจานนอย ต าบลกดน าใส อ าเภอคอวง จงหวดยโสธร

การเผาถานผลตน าสมจากควนไม

วสดอปกรณ 1. ถงเหลกขนำด 200 ลตร 2. อฐบลอกจำนวน 50 กอน 3. ปบขนำด 10 ลตร จำนวน 1 ใบ 4. ทอไมยำว 4 - 6 เมตร 1ลำ (ขนำดใหญและไมคดงอ) 5. ทอปนหรอทอใยหน ขนำด 4 น ว ควำมยำว 1.10 - 1.30 เมตร จำนวน 1 ทอ 6. ของอฉำก ขนำด 4 น ว 1 อน 7 ผำเกำ จำนวน 10 ผน 8. เหลกขนำด 2 หน ยำว 4 เมตร 9. ถงพลำสตกใสน ำสมควนไม ขนำด 5 ลตร 1 ใบ 10. ถงใสน ำ ขนำด 10 ลตร 1 ใบ 11. มลสตว มลควำย

ขนตอน 1. นำถงขนำด 200 ลตร ตดปำกถงใหไดควำมกวำง 26 เซนตเมตร ควำมยำว 40 เซนตเมตร แลวเจำะรดำนกนถงใหไดขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว โดยใหรทเจำะอยตรงขำมกบปำกถงทตด 2. นำถงวำงสงกบพ นในแนบรำบและหนดำนหนำถงหรอดำนหนำเตำเขำหำทศทำงของลมทพดเขำมำ 3. นำของอ ขนำด 4 น ว ตอเขำกบรดำนกนเตำทมขนำด 4 น วและนำทอขนำด 10 น ว มำสวมเขำกบของอในลกษณะต งฉำกหรอในลกษณะเอยงแตจะตองไมเกน 45 องศำ 4. ขดดนดำนหนำเตำใหไดควำมกวำงเทำกบชวงควำมยำวของกอนอฐบลอกสำหรบควำมยำวใหขดประมำณ 1 เมตรแลวหนนถงดำนหนำเตำใหสงข นไมเกน10 องศำ (10 ซม.)ใหเอยงไปดำนหลง 5. นำปบไปตดดำนหนำออกท งหมด และตดดำนขำงใหชองสำหรบกอไฟ (ดำนขำงตดเพยงดำนเดยว)

6. ตดไมฟนใหมขนำดควำมยำว 65 - 75 ซม. และตองตดไมหมอนสำหรบรองเพอเรยงไมซงมควำมยำว 25 - 30 ซม. จำนวน 3 ทอน ตอกำรเผำถำน 3 คร ง นอกจำกน จะตองตดไมสำหรบเรยงปดหนำเตำใหไดควำมยำว 28 ซม.ไมทนำมำเผำในเตำถงควรมขนำดเสนผำศนยกลำงต งแต 0.5 - 20 ซม. หำกตองกำรนำเอำผลไมหรอดอกไมมำเผำ จะตองทำชองสำหรบวำงโดยนำไปใสในปบ หรอใสในกระบอกไมไผหำกนำผลไม หรอดอกไมมำเผำโดยตรงจะทำใหละลำยเพรำะเตำมควำมรอนสงและตองวำงผลไมหรอดอกไมเขำไปในเตำถงใหชดกนถงใหมำกทสดท งน ไมสดทนำมำเผำ ถำมควำมช นสงจะไดนำสมควนไมมำกกวำไมแหง 7. กำรเรยงไม ใหเรยงไมโดยใชไมหมอนขนำด 25 - 30 เซนตเมตร จำนวน 3 ทอน รองในถงเสยกอนแลวจงนำไมขนำดเลกเรยงไวขำงลำง ไมขนำดใหญเรยงไวขำงบน โดยตองเรยงไมดำนหนำเตำใหมระยะเสมอกน หำกเผำผลไมหรอดอกไม จะตองเรยงไมใหไดครงถงเสยกอนแลวจงเอำปบหรอกระบอกไมไผทบรรจผลไมหรอดอกไมเขำวำงบรเวณกนถงจำกน นเรยงไมทมควำมยำวตำมปกตจนเตมถง เมอเรยงไมเตมถงแลวใหนำไมทตดไวขนำด 28 ซม. มำเรยงแนวนอนเพอปดหนำเตำใหเตม 8. นำปบเขำไปสวมกบปำกถงแลวใชดนเหนยวอดรทเหนวำเปนรอยร วใหหมดแลวนำดนเหนยวไปอดรดำนหลงเตำทเปนของอและขอตอทตอไปยงทอควน 9. นำแผนกระเบ องหรอสงกะสมำตเปนคอกไมรอบในลกษณะสเหลยมแลวนำดนละเอยดหรอทรำยมำกลบใหทวมถงหนำประมำณ 10 ซม. (หำมนำทรำยทะเลมำถม) และนำลวดมำขงยดกบหลกไมหรอเหลกใหมนคง 10. จดไฟดำนหนำเตำโดยยดไมฟนเขำไปใหลกทสด แลวรอสงเกตดควนหรอจบเวลำโดยมเวลำในกำรสงเกตควน และเกบน ำสมควนไม ดงน 10.1 เวลำ 30 นำท เปนชวงกำรเผำไหมทไฟกำลงตด ลกษณะควนจะเรยกวำ ควนบำ หรอไฟใหญ ควนจะมสดำเปนกอนๆ 10.2 เวลำ 1.30 ชวโมง ไฟจะตดแลวลกษณะของควนจะมสขำว พงออกมำเปนลำแลวใหนำทอไมไผหรอทอสแตนเลส มำสวมทปลองควนเพอเกบน ำสมควนไม โดยใชถงพลำสตกกรองรบน ำสมควนไม หำมใชวสดทเปนโลหะมำรองเปนอนขำด 11. กำรหรหนำเตำ จะทำเมอเรมเกบน ำสมควนไม โดยกำรใชอฐปดชองลมหนำเตำใหเลกลงเพอใหอำกำศเขำไปในเตำไดนอยทใด แตไมถงกบทำใหเตำปดสนท หำกเปดหนำเตำใหกวำงเกนไป หรอเปดตลอดเวลำ (ไมหรหนำเตำ) ฟนหนำเตำจะถกเผำจนกลำยเปนข เถำและปรมำณของน ำมนดน (น ำมนทำ - สำรกอมะเรง) จะออกมำปนกบน ำสมควนไมเปนจำนวนมำก

12. กำรเกบน ำสมควนไม ไมเน อออนใหเกบน ำสมควนไม ประมำณ 6 ชวโมง ไมเน อแขงใหเกบน ำสมควนไม ประมำณ 7 ชวโมง หลงจำกทเกบน ำสมควนไมเสรจแลวใหนำทอดกน ำสมควนไมออกจำกลองควน 13. กำรปดเตำใหสงเกตดควนจะเกดลกษณะควนบำหรอไฟใหญอกคร งหนงเมอควนจำงลงใหนำผำหอดน (ชบน ำใหเปยก) ปดปลองควนใหสนทอยำใหมรอยรวเปนอนขำด แลวปดดำนหนำเตำ โดยใชดนกลบใหสนท อยำใหอำกำศเขำเชนกน จบเวลำในกำรปดเตำ โดยนบจำกกำรเกบน ำสมควนไม กรณเปนไมเน อออนใชเวลำ 8 ชวโมง สำหรบไมเน อแขง ใชเวลำ 12 ชวโมง ท งน ไมควรยดตดเวลำปดเตำมำกนก เนองจำกวำ อำจจะมควำมช นของเน อไมหรอควำมแขงของเน อไมทนำมำเผำเปนตวแปร ถำยดตำมเวลำอำจจะเกดกำรคลำดเคลอนจงตองสงเกตควนไฟดวย และถำปดเตำไมสนทหรอเตำมรอยรวถำนจะกลำยเปนข เถำ 14. กำรเปดเตำเพอเกบถำนจะตองท งไวใหเยนเปนเวลำ 12 ชวโมง หรอจบดทเตำหำกเหนวำมนเยนแลวใหเปดเตำได และอยำใหน ำโดนถำนเปนอนขำด เมอตองกำรจะเผำตอใหบรรจฟนตำมข นตอนแรกทไดกลำวมำแลว

วธใช นำน ำสมจำกควนไมทไดไปผสมน ำในอตรำสวน 1 สวน ตอน ำ 200 สวน เพอฉดพนกำจดแมลงทเปนศตรพช

ประโยชน 1. ใชเปนสำรในกำรกำจดศตรพชมใหมำรบกวนพช 2. วสดทนำมำใชสำมำรถหำไดในทองถน 3. นำถำนทไดไปใชเปนวสดเช อเพลงในกำรหงตมอำหำรได

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชนสวนอางแกว ตงอยเลขท 72 หมท 10 บานค ามวงไข ต าบลโนนเปอย อ าเภอกดชม จงหวดยโสธร

น าสมควนไม

ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำน เมอทำใหเยนลงจนควบแนนแลวกลนตวเปนหยดน ำ ซงจะเกบในชวงอณหภมในเตำอยระหวำง 300 - 400 องศำ และอณหภมทปำกปลองควนอยระหวำง 80 - 150 องศำ ของเหลวทไดน เรยกวำ น ำสมควนไมมกลนไหม สวนประกอบสวนใหญเปนกรดอะซตค มควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง วธกำรดกเกบน ำสมควนไมจะปลอยใหควนวงผำนทอไมไผยำว 4 - 6 เมตรเมอไดน ำสมควนไมแลวท งไวในภำชนะพลำสตกเปนระยะเวลำ 3 เดอนในททไมถกแสงแดด ไมสนสะเทอน เพอใหสำรทเปนน ำมนทำร (TAR) ตกตะกอนเสยกอน

การใชประโยชนจากน าสมควนไม (1) ในดำนอตสำหกรรม - ใชผลตสำรระงบกลนตว โดยเฉพำะในญปนมกำรนำน ำสมควนไมมำผลตสำรระงบกลนตวมำกกวำ 1 ลำนลตร - ใชผลตสำรปรบผวนม ท งใชโดยตรงทำงผวหนง หรอผสมน ำอำบ - ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน - ใชในอตสำหกรรมยอมผำ - ใชผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง - ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทฟอยด อำหำรเสรมเพมภมตำนทำน อำหำรเสรมกำรทำงำนของตบ - ใชผลตสำรชวยยอย (PreBiotic) (2) ใชในครวเรอน - ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอนและไฟลวก รกษำน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง รกษำโรคเร อนของสตว - ผสมน ำ 20 เทำ (1ลตร ตอน ำ 20ลตร) รำดหรอพนกำจดมดปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอกำจดเช อรำ - ผสมน ำ 50 เทำ (400ซซ ตอน ำ 20ลตร) รำดหรอพนเพอกำจดเช อรำ และไสเดอนฝอยในดน กอนปลกพช 15 วน

- ผสมน ำ 100 เทำ(200ซซ ตอน ำ 20ลตร)รำดหรอพนกองขยะ พ นคอกสตวเพอกำจดกลน และปองกนไมใหแมลงวำงไข - ผสมน ำ 200 เทำ(100ซซ ตอน ำ 20ลตร) พนใบไมเพอปองกนแมลงและเช อรำ และรำดโคนตนไมเพอเรงรำก หำกใชอตรำเขมขนกวำน อำจทำใหใบไหมได - ผสมน ำ 500 เทำ (40 ซซ ตอน ำ 20ลตร) แทนสำรจบใบจะลดกำรใชเคมได 50% หำมใชกบสำรเคมทมฤทธเปนดำง (3) ใชในกำรเกษตร - ผสมน ำสมควนไมกบน ำใหเจอจำง 1 ตอ 500 - 1000 เทำรดไมผลชวยเพมควำมหวำน - ชวยยอยสลำยปยคอก ลดกลน - ถำนทแชไวในน ำสมควนไมจะเปนตวปรบปรงดนอยำงด โดยกำรเพมจำนวนแบคทเรยในดนทมคณเปนประโยชนตอตนพช เนองจำกถำนจะมรพรนจำนวนมำก และมแรธำตสำรอำหำรอยดวย ทำใหเหมำะสมทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช - กำรใชน ำสมควนไมกบตนพชควรใชเวลำตอนเยนจะเกดประโยชนตอพชมำกกวำในตอนกลำงวน

ประโยชนและวธใชน าสมควนไมในพชชนดตางๆ - มะเขอเทศ ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ฉดพนอำทตยละคร ง - แตงกวำ ปองกนเช อรำใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำผสมกระเทยม ฉดพนใบ - หอมหวใหญ / กระเทยม กำจดศตรพชชวงเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 800 - 1000 เทำ รดผก 2 - 3 เดอนตอคร ง - ผกกะหลำปล / ผกกำดขำว กำจดศตรพชชวงเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 1000 - 2000 เทำ รดผกทก 7 วน - พรก แกปญหำดอกรวง ทำใหเมดพรกโตและเพมจำนวนเมดมำกข น ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 - 300 เทำรดทใบ และผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำรดโคนตน อยำงนอยเดอนละคร ง - ขำว เมอออกดอกชวยใหตดรวง ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 - 300 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน - ขำวโพด กำจดศตรพชระยะเปนตนออน ผสมน ำ 1 ตอ 500 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชนสวนอางแกว ตงอยเลขท 72 หมท 10 บานค ามวงไข ต าบลโนนเปอย อ าเภอกดชม จงหวดยโสธร

เตาเผาถานอนรกษพลงงาน

ถำนไมเปนเช อเพลงทอยอำศยไทยมำชำนำน ถงแมในปจจบนจะมเช อเพลงอนๆ ใหเลอกใช แตถำนไมกยงคงคณคำและคณประโยชนมำกมำย กำรเผำถำนในอดตจะทำใหสญเสยไมเปนจำนวนมำก แตกระบวนกำร เผำถำนดวยถง 200 ลตร เปนเทคโนโลยระดบครอบครว ทมประสทธภำพสงในกำรเผำ โดยไมตองตดไฟในเตำ แตใชควำมรอนไปไลควำมช นในเน อไม ซงกระบวนกำรน จะทำใหไดถำนคณภำพดและสำมำรถกกเกบน ำสมไมไวใชในกำรเกษตรไดดวย

วสดทใชท าเตา 1. ถงน ำมนขนำด 200 ลตร 2. ทอใยหนขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว 1 เมตร 1 ทอ 3. ของอใยหน ขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว 1 อน 4. อฐบลอค 5 กอน 5. ดนเหนยว ข เถำแกลบ ดน หรอ ทรำย (เปนฉนวนหม) 6. ไมไผขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น วข นไป ทะลวงขอตลอด ยำว 5 เมตรข นไป 7. สำยยำงขนำดเสนผำศนยกลำง 1 ซม. ภำชนะใสน ำสมควนไม (ขวดพลำสตกใส) การประกอบเตา 1. ถงน ำมน 200 ลตรตดเปดฝำดำนบนออกใหคงรปเดมและใหสำมำรถยดตดกบตวถงได ฝำถงใหเจำะเปนชอง 4 เหลยม ขนำด 20 x 20 ซม. กนถงเจำะเปนวงกลมขนำด 4 น ว 2. ปทรำยรองพ นบรเวณทหลงเตำ 3. ประกอบเตำนำสำมทำงตอกบวงกลมทเจำะไว เพอทำหนำทระบำยควน ตอทอใยหนเขำกบสำมทำง 4. บรเวณรอยตอวงกลมกนถง สำมทำงและทอใยหนใหใชดนเหนยวผสมน ำและข เถำแกลบ ทเตรยมไวทำประสำนรอยตอ รวมท งรอยตอบรเวณหนำเตำดวย 5. เมอประกอบเตำเรยบรอยแลวถง จะทำหนำทเปนผนงเตำ ฝำถงทเจำะชอง 4 เหลยมไวทำหนำท เปนปำกเตำ โดยมอฐบลอกทำหนำทเปนอโมงคนำพำควำมรอนเขำไปในเตำ 6. กำรเรยงไมฟนใหวำงตะแกรงเหลกขนำด 30 x 80 ซม. แลวเรยงฟนไลระดบจำกไมเลกทสดข น ไปจนถงทอนไมทใหญทสด ควำมยำวของไม 80 ซม. ไมทนำมำเผำควรตดไวประมำณ 1 - 2 สปดำห

7. เมอเรยงไมเสรจแลวใหปดหนำเตำ และปดรอยรวดวยดนเหนยวข เถำแกลบ กลบเตำดวยทรำย/ดน

วธการเกบน าสมไม 1. บำกไมไผบรเวณปลองแรกใหขนำดเทำกบปลองควน เพอใหเปนทระบำยควน 2. วำงไมไผทำบชองทเจำะรใหตรงกบปำกปลองควน 3. เจำะรเลกๆ ประมำณ 1 ซม. เหนอชองรบควน ตอสำยยำงตรงจดทเจำะรใหน ำสมหยดลงตรงกบภำชนะทรองรบขำงลำง 4. ทำเสำคำยนใหไมไผทำมม 45 องศำ กบปำกปลองควน

วธการเผา 1. จดไฟทปำกเตำ หนำอโมงคอฐบลอกทเรยงไวหนำเตำ โดยไมใหเปลวไฟเขำไปในเตำ ระยะหำงกำรกอไฟทเหมำะสมคอ 1 ฟต จำกปำกเตำ 2. สงเกตควนเพอดวำไฟตดหรอเหมำะกบกำรกกเกบน ำสมไม 4 ลกษณะ - ควนขำว กำรระเหยของไอน ำภำยในไม ควำมรอยภำยในเตำยงไมคงท - ควนเหลอง อณหภมปำกปลอง 82 - 180 องศำเซลเซยสกำรเกบน ำสมไม กำหนดให 82 - 120 องศำเซลเซยส เหมำะสมทสดเพอควำมปลอดภยจำกน ำสมไม - ควนสน ำเงน กำรเกดของน ำมนทำร เปนอนตรำยตอสงมชวตและเปนสำรกอมะเรง - ควนจำงและใส ไมในเตำเปนถำนปดหนำเตำใหสนทดวยดนเหนยวข เถำแกลบ อกประมำณ 1 ชวโมงปดปำกปลองเตำใหสนท ท งไว 1 คนใหถำนขำงในดบสนท เปดหนำเตำนบถำนออกมำใช

คณลกษณะทด 1. ควำมหนำแนนสง 2. ใหคำควำมรอนสง 3. เน อถำนแกรงเคำะแลวดงกงวำน 4. เมอหกถำนตำมขวำง หนำตดของถำนจะมควำมมนวำว 5. จดไฟตดงำย ควนนอย ปลอดสำรพษ

คณประโยชนของถาน 1. กำรใชประโยชนถำนในครวเรอน - ดดควำมชน ดดซบกลนในตเส อผำ ดเกบรองเทำ ตกบขำว ภำยในรถยนต และในหองนอน โดยเฉพำะหองนอนปรบอำกำศ ควรนำถำนไปวำงดกไวในชองดดอำกำศกลบ (Air Return) และดดซบควำมชนใตทนอน เพอปองกนไรฝนและเช อรำ 2. กำรใชประโยชนในดำนกำรเกษตร - ใชในกำรปรบปรงบำรงดนทำใหดนอมน ำไดด รวนซย รำกพชขยำยตวมำกข นรวมท งปรบสภำพ กนทเปนกรดใหเกดควำมสมดลและเปนสวนผสมในกำรทำปยหมกเรงระยะเวลำใหเปนเรวข น 3. กำรใชประโยชนในดำนปศสตว - ใชรองพ นคอกสตว เพอลดควำมช นทำใหอำกำศถำยเทไดสะดวก เพรำะควำมช นภำยในคอกจะทำใหสตวเกดควำมเครยด เปนสำเหตของโรคหวด ตกใจงำย เบออำหำร เนองจำกสำรพษทระเหยออกมำ เชน แกสเอมโมเนย มเทน กำรใสถำนภำยในคอกสตวยงทำใหปยคอกมคณภำพดอกดวย นอกจำกน แลวกำรผสมผงถำนลงในอำหำรสตวอตรำสวนหนงเปอรเซนของอำหำร จะชวยลดแกสในกระเพำะและลำไส ทำใหสตวไมทองอดโดยเฉพำะ วว ควำย - ปรบปรงคณภำพแหลงน ำ เชน บอกง บอปลำ ลดกำรเนำเสยของเศษอำหำรสตวไดด 4. กำรใชประโยชนถำนในระบบอตสำหกรรม - ใชในอตสำหกรรมน ำดม ระบบบำบดน ำเสย ระบบกรองน ำของสระวำยน ำ และตปลำชวยในกำรดดซบกลน ผสมทำดนปน ยำสฟน ช นสวนอเลคทรอนกส ทำเปนกำชแทนน ำมนเช อเพลงในกำรเดนเครองยนต เปนวตถในกำรผลตสำรเคมตำงๆ เชน คำรบอนไดซลไฟด ซลคอน คำรไบรด ถำนกมมนต ใชบรรจในหนำกำกปองกนไอพษ เปนสำรกำจดแมลงและอนๆ - บำงทำนอำจจะไมอยำกเชอวำถำนดำๆ จะสำมำรถนำมำใชประโยชนไดมำกมำยขนำดน และวธกำรเผำถำนทเรำนำเสนอหำกทำนสนใจขอมลหรอทดลองทำ/ใช/คดคนสตรกำรเผำ/ใชถำนไดผลดไมมอปสรรคอยำงไร เลำประสบกำรณสกนฟงไดท

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงเพอน าไปสการพงตนเองอยางยงยน ตงอยแปลงเกษตร นายเรม ชรตน เลขท 105 หมท 17 บานโนนยาง ต าบลก าแมด อ าเภอกดชม จงหวดยโสธร

วธเผาถานดวยถงน ามน 200 ลตร และการเกบน าสมควนไม

อปกรณ มดงน 1. ถงน ำมนขนำด 200 ลตร ตดฝำถงใหขอบถงใหขอบถงอยระหำงจำกถง 2 น ว 2. ตดฝำถงกวำง 20 ซม. สง 20 ซม. ตำมรป เพอเปนประตพำควำมรอนเขำไปในถง 3. เจำะดำนลำงของถง เสนผำศนยกลำง 4 น ว ตำมรป ซงอยดำนทำยของถงเปนชองระบำยควน 4. ใชของอปนขนำด 4 น ว 1 ทอ เชอมดวยดนเหนยวตรงชองระบำยควน 5. เจำะรทของอปน ขนำด 1 น ว ตรงสวนทตำท สด ใชระบำยน ำทเกดจำกกำรระบำยฟนในเตำ 6. ใชทอปนขนำด 4 น ว ตอใหยำว 1 เมตร สดอำกำศโดยตอจำกของอทจดระบำยควน 7. เตรยมไมไผเจำะทะลปลองยำว 4 - 6 เมตร โดยเหลอปลองสดทำยไวกกน ำควนถำน ตำมรป

8. บำกไมไผเปนชองใหควนถำนเขำ และเจำะชองดกน ำโดยใชชอนกนขำวเสยบไว

วธการเผาถานและวธการเกบน าสมควนไม 1. ใชอฐบลอกวำงหนนปำกถง 1 กอน ( วำงนอน ) 2. ใชไมฟนทอนส น 10 ซม.วำงรองเปนหมอน 3 ทอน 3. เรยงฟนยำว 80 ซม. ขนำด 2 - 3 น ว ใหทอนเลกอยลำง โดยอยปำกถง 4. ใชฝำน ำมนทตดไว ปดแลวยำดวยดนเหนยวผสมข เถำแกลบ 5. ตอทอระบำยอำกำศ (ตำมรป หนำ 1) และใชดนเหนยวยำใหมดชด 6. เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ สำหรบจดไฟ 4 กอน และเอำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตร ใหมดชด 7. ใชฟนจดปำกเตำประมำณ 8 กก. 8. ประมำณชวโมงท 5 ของกำรจด ใหเรมเกบน ำสมควนไมหลงเกดควนบำ (ควนสขำวปนน ำตำล) 9. ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำวปนเทำออกน ำเงน อณหภมในเตำประมำณ 400 องศำ พอควนใสสเทำ เรมใชกระเบ องวำงปำกปลองและหนำเตำ และโกยดนออกรอจนถงเยน เปดเอำถำน ออกได หามใชน ารดถง น าสมควนไม ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำน เมอทำใหเยนลงจนควบแนนแลวกลนตวเปนหยดน ำซงจะเปนในชวงท อณหภมในเตำอยในระหวำง 300 - 400 องศำ และอณหภมทปำกปลองควน อยระหวำง 80 - 150 องศำ ของเหลวทไดน เรยกวำ น ำสมควนไม มกลนไมสวนประกอบสวนใหญเปน กรดอะซตค มควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง วธกำรดกเกบน ำสมควนไมจะปลอยใหควนไมควนวงผำนทอไมไผยำว 4 - 6 เมตร เมอไดน ำสมควนไมแลวท งไวในภำชนะพลำสตกเปนระยะเวลำ 30 เดอน ในทท ไมถกแดด ไมสนสะเทอน เพอไมใหสำรท เปนน ำมนทำ ตกตะกอนเสยกอน การใชประโยชนจากน าสมควนไม ดานอตสาหกรรม 1. ใชผลตสำรระงบกลนตว โดยเฉพำะในประเทศญปนมกำรใชน ำสมควนไมมำผลตสำรระงบกลนตวมำกกวำ 1 ลำนลตร 2. ใชผลตสำรปรบผวนม ท งใชโดยตรงทำผวหรอผสมน ำอำบ 3. ใชในอตสำหกรรมรมควน 4. ใชในอตสำหกรรมยอมผำ 5. ใชผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง

6. ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทยฟอยด อำหำรเสรมเพมควำมตำนทำน อำหำรเสรมกำรทำงำนของตบ 7. ใชผลตสำรชวยยอย (Pre Biotic) ใชในครวเรอน 1. ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอนและไฟลวก รกษำน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง รกษำโรคเร อนของสตว 2. ผสมน ำ 20 เทำ (1 ลตร น ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอปองกนเช อรำ 3. ผสมน ำ 50 เทำ (400 ซซ น ำ 20 ลตร) รำดหรอพนเพอกำจดเช อรำและไสเดอนฝอยในดนกอนปลกพช 15 วน 4. ผสมน ำ 100 เทำ (200 ซซ น ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกองขยะพ นคอกสตวเพอกำจดกลนและปองกนไมใหแมลงวำงไข 5. ผสมน ำ 200 เทำ (100 ซซ น ำ 20 ลตร) พนใบไมเพอปองกนแมลงและเช อรำ และรำดโคนตนไมเพอเรงรำก หำกใหอตรำทเขมขนกวำน อำจทำใหใบไหมได 6.ผสมน ำ 500 เทำ (40 ซซ น ำ 20 ลตร) แทนสำรจบใบทำงเคม ใชในการเกษตร 1. ผสมน ำสมควนไมกบน ำใหเจอจำง 1 ตอ 1,000 เทำ รดไมผลจะชวยเพมควำมหวำน 2. ชวยยอยสลำยปยคอก และลดกลนจำกคอกสตว 3. ถำนทแชไวในน ำสมควนไมจะเปนตวปรบปรงบำรงดนอยำงด โดยกำรเพมจำนวนแบคทเรยในดนทมคณประโยชนตอตนพช เนองจำกถำนมรพรนเปนจำนวนมำกและมแรธำตสำรอำหำรอยดวย ทำใหเหมำะสมทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช 4. กำรใชน ำสมควนไมกบตนพชควรใชเวลำเยนจะเกดประโยชนตอพชมำกกวำตอนกลำงวน ประโยชนและวธการใชน าสมควนไมในพชชนดตางๆ 1. มะเขอเทศ ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ฉดพนอำทตยละคร ง 2. แตงกวำ ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ผสมกบกระเทยมฉดพนใบ 3. หอมหวใหญ/กระเทยม กำจำศตรพชชวงทเปนตนออนใชผสมน ำ 1 ตอ 800 - 1,000 เทำ รดผก 2 - 3 เดอน ตอคร ง

4. ผกกะหลำปล/ผกกำดขำว กำจดศตรพชชวงเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 1,000 - 2,000 เทำ รดผกทกๆ 7 วน 5. พรก แกปญหำดอกรวง ทำใหเมดพรกโตและเพมจำนวนเมดมำกข น ใชผสมน ำ 200 - 300 เทำ รดทใบและผสมน ำ 1 ตอ200 เทำ รดโคนตน อยำงนอยเดอนละคร ง 6. ขำว เมอออกดอกชวยใหตดรวง ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 - 300 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน 7. ขำวโพด กำจดศตรพชระยะเปนตนออน ผสมน ำ 1 ตอ 500 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน

ศนยศกษาการพฒนาของชาวบาน โครงการกสกรรมไรสารพษอนเนองมาจากพระราชด าร ตงอยเลขท 14 หมท 11 บานน าซบ ต าบลวงน าเขยว อ าเภอวงน าเขยว จงหวดนครราชสมา

เตาเผาถานใชถงน ามน 200 ลตร

ฐำนเตำเผำไรมลพษ เปนกำรสรำงเตำเผำทมคณสมบตพเศษสำมำรถใชกงไมทไดจำกกำรตดแตงพชสวนแทนกำรตดไมใหญเพอชวยลดกำรตดตนไมใหญ อกท งยงไดถำนทมคณภำพสง ไอน ำทไดจำกควนสำมำรถนำไปใชเปนสำรเรงกำรเจรญเตบโตของพชและปองกนแมลงศตรพชไดโดยไมเปนอนตรำยตอผบรโภคและสงแวดลอม ชนบทไทยปจจบนยงนยมใชเช อเพลงจำกถำนไม เพอใชในกำรหงตมประมำณ 30 % ของเช อเพลงจำกไม ขบวนกำรในกำรเผำถำนหรอทเรยกวำกระบวนคำรบอนไนเซชน ซงเปนกรรมวธ ในกำรดงควำมช นออกจำกไม โดยใชควำมรอนเขำไปทำปฏกรยำกบเน อไมทอยในเตำในทไรอำกำศกระบวนกำรน จะไมมกำรลกตดไฟเตำเผำถำนใชถงน ำมน 200 ลตร เปนเทคโนโลยทใชในกำรเผำถำนทไดถำนคณภำพสง กงไมเลก ๆ ปลำยกงไมทไดจำกกำรตดแตงกงของตนไม หรอกำรตดกงไมเพอเรงกำรแตกใบ กงไมเลก ๆ เหลำน สำมำรถทจะนำมำเผำใหเกดเปนถำนทมคณภำพไดดวยเตำเผำถำนชนดน นอกจำกจะไดผลผลตถำนทมคณภำพแลว เตำเผำถำนชนดน ยงได น ำสมไม หรอ น ำวดเวเนกำร ทมคณสมบตทมประโยชนประมำณ 150 อยำง ดวยเตำเผำถำนใชถงน ำมน 200 ลตร ดวยรำคำ ไมเกน 500 บำท

ถงน ำมน 200 ลตร

ทอใยหน 1 - 1.5 เมตร

ของอ 90 องศำ

อฐบลอค

ทอเกบน าวดเวเนการ

ภาพการประกอบเตาเผาถาน

วสดทใชท าเตา (1) ถงน ำมน 200 ลตร จำนวน 1 ถ (2) ทอใยหน ขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว ยำว 1.5 เมตร จำนวน 1 ทอ (3) ของอใยหน 90 องศำ ขนำดเสนผำศนยกลำง 4 น ว จำนวน 1 อน (4) อฐบลอค จำนวน 4 กอน (5) ดนเหนยว (6) ข เถำแกลบดำ (7) ดน หรอ ทรำย ( เปนฉนวนหม ) (8) ลำตนไมไผ ขนำดอยำงนอย 3 น ว ทะลตลอด ยำว อยำงนอย 5 เมตร (9) ภำชนะใสน ำสมไม (ขวดน ำ ) (10) สำยยำงขนำดเสนผำศนยกลำง 1 เซนตเมตร

วธเผาถานและการเกบน าสมควนไม (1) ใชหนหรอดนวำงหนนปำกถง ใหเงยข นประมำณ 6 ซม. เพอใหระบำยน ำออก (2) ใชไมฟนทอนส น 10 ซม. วำงรองเปนหมอน 2 ทอน (3) เรยงฟนขนำด 2 - 3 น ว ยำว 70 ซม. ใหทอนเลกอยลำง ทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำดวยควรวำงไวใกลๆ ชองระบำยควน สวนชองวำงหนำเตำทเหลอ ใหเรยงฟนเปนแนวต งควำมยำวตำมควำมสงของถงน ำมนเพอปองกนไมหนำเตำเปนข เถำ (4) ตอทอระบบอำกำศ ตำมรป และใชดนเหนยวยำใหมดชด (5) เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ ต งข นทำงสงขำงปำกเตำขำงละกอนและวำงเทนบน 1 กอน และอก 1 กอน วำงขวำงปำกเตำครงหนงและเจำะเปนรอำกำศเขำ กวำง 3 น ว ยำว 3 น ว สำหรบระบำยอำกำศเขำ และเอำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตร ใหมดชด (6) ใชฟนจดปำกเตำประมำณ 10 % ของฟนภำยในเตำ ใสลงในชองวำงหนำเตำ โดยเรงไฟใหเตมท เมอไฟตดไมฟนในเตำแลวหยดใสฟนในเตำ และเอำอฐบลอกปดใหมดชด เหลอแตชองอำกำศเขำเทำน น

(2.7) ประมำณชวโมงท 3 ของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไมหลงเกดควนบำ (ควนสขำวปนน ำตำล) อณหภมปำกปลอง 80 องศำ (2.8) ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำวปนเทำออกน ำเงน อณหภมปำกปลอง 150 องศำ อณหภมในเตำประมำณ 400 องศำ ใหเอำไมไผเกบควนออกทนท (2.9) พอควนใส เรมใชกระเบ องวำงปำกปลองทดสอบควำมช นในถงวำง 1 นำท แลวเอำมอสมผส ถำเปยกกยงไมปด ถำแหงหมำด ๆ กปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยว หำมอำกำศเขำและท งไว 30 นำท เพอไลน ำมนทำร จงเอำผำข ร วหอดนเหนยวเปนลกประคบ จมน ำเปยกไปอดปำกปลองควน ไมใหอำกำศเขำในเตำไดเดดขำด รอจนเตำเยน จงเปดเอำถำนออกได หำมใชน ำรดถง ประโยชนจากน าสมควนไม (1) ใชผลตสำรระงบกลนตว (2) ใชผลตสำรปรบผวนม ท งใชโดยตรงทำงผวหนง หรอผสมอำบน ำ (3) ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน (4) ใชในอตสำหกรรมยอมผำ (5) ใชผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง (6) ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทฟอยด อำหำรเสรมเพมภมตำนทำน (7) ชวยยอยสลำยปยคอก ลดกลน

ศนยเรยนรสวนไทเกษตร ตงอย เลขท 38 หม 10 บานโคกผกหวาน ต าบลผาขาว อ าเภอผาขาวจงหวดเลย

ถานกบน าสมควนไม

วสดอปกรณ ถงเหลกขนำด 200 ลตร ทอซเมนตขนำด เสนผำนศนยกลำง 4 น ว ยำว 1 เมตร 1 ทอน ของอซเมนต 90 องศำ 1 ทอน อฐบลอก 5 กอน ดนเหนยว แบบไมหรอสงกะส ดนรวนหรอทรำย เศษกงไมจำกกำรตดแตงกงไมผลหรอไมปลกฯ ไมไผปำ หรอไมไผบำนควำมยำว 5 เมตร 1 ทอน วธท า / ขนตอน เจำะถงเหลก ประกอบทอ ของอ เตรยมสถำนทตดต งสรำงแบบเตำ กำรเตรยมไมสำหรบเผำ กำรเผำ กำรดดควนไฟ เพอเกบน ำสมควนไม กำรเตรยมทอไมไผสำหรบเกบน ำสมควนไม กำรใชน ำสมควนไมในกำรเกษตร ประโยชน กำรจดกำรเศษวสดกำรเกษตรอยำงมประสทธภำพ กำรลดกำรใชพลงงำนหงตม (ถำนคณภำพสง) ไดสำรกำจดแมลงศตรพช ลดคำใชจำยในครวเรอน สรำงอำชพเสรม ไมทำลำยทรพยำกรปำไม เตาเผาถาน...เพอสงแวดลอม เปนเตำอบแบบ 200 ลตร โดยใชถงน ำมน 200 ลตร เปนแบบ โดยมวตถประสงคทจะใชเศษไม กงไมจำกกำรตดแตงกงไมผล เชน มะมวง ลำไย มะขำม ฯลฯ ซงมขนำดเลก ต งแตน วกอยเปนตนไปถงขนำดโคลนขำ มำเผำ ซงยงเปนกำรจดกำรของเหลอจำกกำรเกษตรใหมประสทธภำพยงข นดวย นเปนประกำรหนง ประกำรทสองผลจำกกำรเผำถำนดวยกรรมวธน สำมำรถดกเกบน ำทไมจำกไม ทเรยกวำ “น ำสมไม” มำใชประโยชนในกำรเกษตรไดอกตอหนง

เทำกบยงปนนดเดยวไดนก 2 ตว น ำสมจำกไม (วดเวเนกำร) เปนกำรเกบน ำยำจำกถำนไม มฤทธเปนกรด สำมำรถนำมำฉดพนใหกบผก ผลไม เพอปองกนแมลงศตรพชตำงๆ ไดโดยไมเปนอนตรำยตอคน จงเปนเหตใหกลมปลกผกบำนผำขำวสนใจเตำถำนแบบน เรยกวำไดท งถำนหงขำวทมคณภำพสงจำกไมทอนเลกๆ และไดน ำยำปองกนพชอกดวย

ประสบการณการใชน าสมควนไมจากชมชน

เมอวนท 6 - 8 มกรำคม 2546 ทำงเครอขำยกลมอนรกษภผำขำว ไดรบเชญจำกโครงกำรพลงงำนยงยนใหไปพดคยแลกเปลยนประสบกำรณกำรใชน ำสมควนไมทไรลงโชค จงหวดนครรำชสมำ ดงน (1) ประสบกำรณของหนวยงำนรำชกำรทใชกบหมอนไหม (โครำช) ใชน ำสมควนไมฉดพนตนหมอนทำใหใบเขยว มน ำหนกมำกข นปองกนเพล ยและแมลงไดด และไมเปนอนตรำยตอตวไหมทกนใบหมอน ฉดพนดวยน ำสมควนไม ทำใหกำรแตกรำกด ในกำรชบกงพนธหมอนกอนปกชำ (2) กองพษวทยำ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ใหคำยนยนวำน ำสมควนไมไมเปนอนตรำยตอคนและปลำทอยในแหลงน ำ ปรมำณสำรพษตกคำงนอยมำกท งยงใหกำรเจรญเตบโตของพชดข น ตนไมแขงแรงด (3) ในกลมทใชกบผลไม เมอใชน ำสมควนไมในมะมวงทดอกยงไมทนบำนทำใหปองกนเพล ยกระโดดสน ำตำลไดด และลดกำรเปนเช อรำดำ ทำใหมะมวงตดผลดข น ในไมผลอนๆ เมอฉดพนในอตรำ 1 200 - 1 500 สวน ทำใหกำรแยกยอดและใบดข น แตถำใชในอตรำเขมขนตำกวำ 1 200 - 1 500 สวน อำจทำใหพชใบรวงได (4) ในกลมพชไร มกำรนำไปใชกบขำวโพด ทำใหเมลดขำวโพดเตมข น ใบกำงขยำยไดรบแสงมำกข น ตำนทำนโรคไดมำกข นดวย โดยใชอตรำสวน 1 200 - 1 500 สวน เชนกน ในขำวใชแชเมลดขำวในอตรำสวน 30 ซซ ตอน ำ 150 แช 2 คน ทำใหแตกรำกดข นหรอใชอตรำ 1 แกว ตอน ำ 20 ลตร รำดพ นนำปองกนแมลงตำงๆ ไดด (ใช 50 ลตร ผสมแลวตอไร) (5) ในกลมพชผก ใชอตรำสวน 1 500 - 1 300 สวน ฉดพนทกๆ 7 วน ทำใหปองกนเพล ยแมลงได ทำใหเดกใบเขยวหนำข นน ำหนกมำกข น อยำงเชนกลมปลกผกปลอดสำรพษ ตำบลสำรถ จงหวดขอนแกน ทดลองในแปลงหอม ทำใหน ำหนกหอมเพมจำกเดม แปลงเทำกนทเคยได 80 กก. ตอแปลง เปน 100 กก. ตอแปลง (6) ในกลมทใชกบปศสตว ใชอตรำสวน 30 ซซ ตอน ำ 20 ลตร ทำตวโค กระบอ ทำลำยหมด เหบไดผลด หรอฉดพนบรเวณคอกใหเปยกชมปองกนโรคภำยนอกของโคกระบอไดด ในสวนของสนขข เร อนใช อตรำ 1 5 ทวท งตว 1 - 2 คร ง หำยมขนใหมงอกข นมำ

น ำสมควนไม เกดจำกกำรกลนตวเปนหยดน ำของควนจำกำกรเผำถำน ในชวงทควนเปนสเหลอง (กำรเผำไหมทแกนของไม) ในระหวำงอณหภม 80 °C - 120 °C ทปำกปลองควน น ำสมควนไมน มฤทธเปนกรดประกอบดวย กรดอะซตก มสน ำตำลแกมแดง กอนนำมำใชตองเกบพกไวในขวดพลำสตก 1 - 3 เดอน เพอใหตกตะกอน แลวจงรนน ำสมควนไมใสๆ มำใชกบพชผกเพอกำจดแมลง ปรมำณกำรใชตำมตำรำงขำงทำย แลวแตพชผก สำมำรถใชรวมกบน ำหมกชวภำพไดเปนอยำงด จำกประสบกำรณกำรใช ใชต งแตเตรยมพ นทเพำะปลกโดยฉดพนลงดนอตรำสวน 1 200 สวน กอนลวงหนำ 1 สปดำห และใชกบผกในชวงเจรญเตบโต ทกๆ 7 - 15 วน ในอตรำสวน 1 500 - 1000 สวน น ำสมควนไมจะใหผลดทสดในเรองกำร ปองกน โดยตองฉดพนกอนแมลงกดกน

การใชน าสมควนไมในการเกษตร ท งหมดน คงเปนบทสรปยอๆ ในแตละสวน ทขอนำเสนอแตท งหมดน มขอสงเกตทคลำยๆ กนคอ น ำสมควนไมเปนท งน ำยำขบไลแมลง / ฆำแมลงบำงสวนได และเปนฮอรโมนทำใหพชมควำมสำมำรถในกำรปรงอำหำรเพมข น ทำใหพชแขงแรงตำนทำนโรคมำกข นและมขอควรระวงในกำรใชคอ หำมใชในปรมำณทเขมขนเกนไป ท งหมดคงเปนสวนหนงของประสบกำรณ ของผทเคยใช ยงรอทำนท งหลำยนำประสบกำรณไปทดลองและทำขอมลของตนเอง ตอไปมเวทในกำรแลกเปลยนประสบกำรณ เชนน ขำงหนำ องคควำมรตำงๆ จำกกำรปฏบตจรงจะไดรบกำรเสนอเพมข นอกมำกมำย

ชนดผก ปองกน/ก าจด วธการใชน าสมควนไม

แตงกวำ รำกเนำ / เช อรำ ผสมน ำ 1 ต อ 200 รด โ คนต น ผสมกระเทยมฉดพนใบปองกนเช อรำ

ผกตำงๆ ทมอำยส น กอนหรอหล งกำรแตกยอดออน

ผสมน ำ 1 ตอ 1000, 1 ตอ 800 และ 1 ตอ 500 รดผกอตรำสวนละ 2 คร ง หำงกนคร งละ 5 วน

ผกกะหลำ ผกกำดขำว

ชวงทเปนตนออน ผสมน ำ 1 ตอ 1000 รดทก 7 วน

ศนยเรยนร ของนายค าปวน (“สวนน าฝน”) ตงอยเลขท 62 หม 2 บานหนองเสอคราง อ าเภอภเรอ จงหวดเลย

วธผลตถานส าหรบชนบทดวยถงน ามน 200 ลตรและการเกบน าสมควรไม

อปกรณทใช (1) ถงน ำมน 200 ลตร ตดปำกถงใหขอบถงอยหำงจำกฝำถง 3 น ว (ถำมเขมขดรดปำกถงไมตองตด) และตดขอบ 3 น ว เปนเสนตรงต งฉำกกบฝำถงเพอเอำฆอนตใหขอบถงหบเขำเขำสวมถงตวเองได (2) ตดฝำถงกวำง 26 ซ.ม. สง 40 ซ.ม. ตำมรป เพอเปนประตพำควำมรอนเขำไปในถง (3) เจำะดำนลำงของถง เสนผำนศนยกลำง 4 น ว ใหชดขอบถงเพอระบำยน ำและเปนชองระบำยควน (4) ใชขอขอปนขนำด 4 น ว 1 อน เชอมดวยดนเหนยวตรงชองระบำยควน หรอจะใชอฐบลอกวำง 3 กอน รบทอแทนกได ถำหำกของออดตนจำกน ำมนทำร ใหใชไฟเผำละลำยได (5) เจำะรทของอปน ขนำด 1 น ว ตรงสวนทตำทสด ใชระบำยน ำทเกดจำกฟนในเตำ (6) ใชทอนฟน 4 น ว ตอใหยำว 1 เมตร สอำกำศ โดยตอจำกของอทจดระบำยควนหรอวำงบนอฐบลอก 3 กอน เพอระบำยควนตำมขอ 4 กได (7) เตรยมไมไผเจำะทะลปลองยำว 4 - 6 เมตร โดยเหลอปลองสดทำยไวกกควนถำนตำมรป (8) บำกไมไผเปนชองใหควนถำนเขำ และเจำะชองดกน ำโดยใชชอนกนขำวดกไว (9) เมอเตำตดไฟแลวจะมน ำสมควนไมไหลออกทหำงชอน นำกระปองพลำสตกมำรองรบน ำสมควนไม ดงรป

วธเผาถานและการเกบน าสมควนไม (1) ใชหนหรอดนวำงหนนปำกถง ใหเงยข นประมำณ 6 ซม. เพอใชระบำยน ำออก (2) ใชไมฟนทอนส น 10 ซม. วำงรองเปนหมอน 2 ทอน (3) เรยงฟนขนำด 2 - 3 น ว ยำว 60 ซม. ใหทอนเลกอยลำง ทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำควรวำงไวใกลๆ ชองระบำยควน สวนชองวำงหนำเตำทเหลอใหเรยงฟนเปนแนวต งควำมยำวตำมควำมสงของถงน ำมน เพอปองกนไมหนำเตำเปนข เถำ (4) ตอทอระบำยอำกำศตำมรป และใชดนเหนยวยำใหมดชด (5) เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ ต งข นสงหนำปำกเตำขำงละกอนและวำงเทนบน 1 กอนวำงขวำงปำกเตำครงหนงและเจำะเปนรอำกำศเขำ กวำง 3 น ว สำหรบระบำยอำกำศขำ และเขำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตร ใหมดชด (6) ใชจดฟนปำกเตำประมำณ 10% ของฟนภำยในเตำ ใสลงในชองวำงหนำเตำ โดยเรงไฟใหเตมท เมอไฟตดไมฟนในเตำแลวหยดใสฟนในเตำและเอำอฐบลอกปดใหมดชด เหลอแตชองอำกำศเขำเทำน น (7) ประมำณชวโมงท 3 ของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไมหลงเกดควนบำ (ควนสขำวปนน ำตำล) อณหภมปำกปลอง 80 องศำเซลเซยส (8)ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำวปนเทำออกน ำเงน อณหภมปำกปลอง 150 องศำ อณหภมในเตำประมำณ 400 องศำ ใหเอำไมไผเกบควนออกทนท (9) พอควนใสเรมใสกระเบ องวำงปำกปลองทดสอบควำมช นในถงวำง 1 นำท แลวเอำมอสมผส ถำเปยกกยงไมปด ถำแหงหมำดๆ กปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยว หำมอำกำศเขำและท งไว 30 นำท เพอไลน ำมนทำร จงเอำผำข ร วหอดนเปนลกประคบจมน ำเปยก ไปอดปำกปลองควนไมใหอำกำศเขำในเตำไดโดยเดดขำดรอจนกวำเตำเยนจงเปดเอำถำนออกได หำมใชน ำรดถง

ศนยเรยนร ของนายค าปวน (“สวนน าฝน”) ตงอยเลขท 62 หม 2 บานหนองเสอคราง อ าเภอภเรอ จงหวดเลย

น าสมควนไม (PH 2.5 - 3.5 ถ.พ. 1.005 - 1.015 คณภาพจะด) ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำน เมอทำใหเยนลงจะควบแนนแลวกลนตวเปนหยดน ำ ซงจะเกบตวในชวงทอณหภมเตำอยระหวำง 300 - 400 องศำ และอณหภมทปำกปลองควนอยระหวำง 80 - 150 องศำ ของเหลวทไดเรยกวำ น ำสมควนไม มกลนไหม สวนประกอบสวนใหญเปนกรดอะซตค มควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง วธกำรเกบน ำสมควนไมจะปลอยใหควนวงผำนทอไมไผยำว 4 - 6 เมตร เมอไดน ำสมควนไมแลว ท งไวในภำชนะพลำสตก มฝำปดเปนระยะ 3 เดอน ในททไมถกแสงแดด ไมสนสะเทอน เพอใหสำรทเปนน ำมนทำร (TAR) ตกตะกอนเสยกอน (ควรใสถำนปนทลำงสะอำดและตำกใหแหง จำนวน 5% ของน ำหนกน ำสมควนไม จะทำใหตกตะกอนดข น) หำมเปดฝำท งไวสำรตำงๆ จะระเหย การใชประโยชนจากน าสมควนไม (1) ดานอตสาหกรรม - ใชผลตสำรระงบกลนตว โดยเฉพำะในญปนมกำรนำน ำสมควนไมมำผลตสำรระงบกลนตวมำกกวำ 1 ลำนลตร - ใชผลตสำรปรบผวหนม ท งใชโดยตรงทำงผวหนง หรอผสมอำบน ำ - ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน - ใชในอตสำหกรรมยอมผำ - ใชผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง - ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทฟอยด อำหำรเสรมภมดำนทำน อำหำรเสรมกำรทำงำนของตบ - ใชผลตสรชวยยอย (PreBiotic)

(2) ใชในครวเรอน - ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอนและไฟลวก รกษำน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง รกษำโรคเร อนของสตว - ผสมน ำ 20 เทำ (1 ลตร ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอกำจดเช อรำ - ผสมน ำ 50 เทำ (400 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนเพอกำจดเช อรำ และไสเดอนฝอยในดน กอนปลกพช 15 วน - ผสมน ำ 100 เทำ (200 ซซ 20 ลตร) รำดหรอพนกองขยะ พ นคอกสตวเพอกำจดกลน และปองกนไมใหแมลงวำงไข - ผสมน ำ 200 เทำ (100 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) พนใบไมเพอปองกนแมลงและเช อรำ และรำดโคลนตนไมเพอเรงรำกหำกใชอตรำทเขมขนกวำน อำจทำใหใบไหมได - ผสมน ำ 500 เทำ (40 ซซ ตอน ำ 20 ลตร ) แทนสำรจบใบและลดกำรใชสำรเคมได 50% หำมใชกบสำรเคมทมฤทธเปนดำง (3) ใชในการเกษตร - ผสมน ำสมควนไมกบน ำเจอจำง 1 ตอ 500 - 100 เทำ รดไมผลชวยเพมควำมหวำน - ชวยยอยสลำยปยคอก ลดกลน - ถำนทแชไวในน ำสมควนไมจะเปนตวปรบปรงดนอยำงด โดยกำรเพมจำนวนแบคทเรย ในดนทมคณประโยชนตอตนพช เนองจำกถำนมรพรนจำนวนมำก และมแรธำตสำรอำหำรอยดวย ทำใหเหมำะสมทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช - กำรใชน ำสมควนไมกบตนพชควรใชเวลำตอนเยนจะเกดประโยชนตอพชมำกกวำในตอนกลำงวน

ประโยชนและวธใชน าสมควนไมในพชตางๆ - มะเขอเทศ ปองกนเช อรำใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ฉดพนอำทตยละคร ง - แตงกวา ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ผสมกระเทยม ฉดพนใบ - หอมหวใหญ/กระเทยม กำจดศตรพชเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 800 - 1000 เทำ รดผก 2 - 3 เดอน ตอคร ง - ผกกะหล าปล/ผกกาดขาว กำจดศตรพชชวงเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 1000 - 2000 รดผกทก 7 วน

- พรก แกปญหำดอกรวง ทำใหเมดพรกโตและเพมจำนวนเมดมำกข น ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 - 300 เทำ รดทใบผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ รดโคลนตน อยำงนอยเดอนละคร ง - ขาว เมอออกดอกชวยใหตดรวง ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 - 300 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน - ขาวโพด กำจดศตรพชระยะเปนตวออน ผสมน ำ 1 ตอ 500 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน

ตารางแสดงระยะเวลาการเผาถาน

อณหภมในเตา (องศา) อณหภมทปลองควน ปดเตา หมายเหต อณหภมปำกปลองได 80 oC ใหเรมเกบน ำสมควนไมไดแลว และหยดเกบเมออณหภม 150 oC เพรำะถำเกบตอไปจะมดนน ำมนปน ส าหรบเกษตรกร ไมจำเปนตองซ อเครองวดอณหภม ใหใชวธสงเกตควนแทนกไดเชนกน

ควนใสสเทา 800 องศา

สมวงน าเงน 700 องศา สน าเงนปนขาว 600 องศา

ระยะเวลาน ามนทารออก

120 องศา

500 องศา 85 องศา

400 องศา 80 องศา

น าตาลปนขาว

300 องศา 75 องศา

280 องศา 70 องศา

ขาวปนเทา

200 องศา

ไล ความชนในไม

60 องศา

150 องศา 55 องศา

ศนยเรยนร ของนายค าปวน (“สวนน าฝน”) ตงอยเลขท 62 หม 2 บานหนองเสอคราง อ าเภอภเรอ จงหวดเลย

น าสมควนไม (WOOD VINEGAR)

เปนของเหลวสน ำตำลใส มกลนควนไฟทไดมำจำกกำรควบแนนของควนทเกดจำกกำรผลตถำนซงเกบในชวงอณหภมปลองควนระหวำง 80 - 150 oC จำกน นนำมำเกบไวในภำชนะพลำสตก ต งท งไวประมำณ 3 เดอน เพอใหเปนน ำมนดบตกตะกอน หลงจำกน นผำนกระบวนกำรกรองจงจะไดน ำสมควนไมทมคณภำพ โดยมคณสมบตเปนสำรประกอบมฤทธเปนกรด และประกอบดวยสำรทเปนประโยชนหลำยชนด

ประโยชนและวธใชน าสมควนไม คดเปนอตราสวน 1 ชอนโตะ = 10 ซซ หรออตราสวน 1 ปบ = 20 ลตร ดานการเกษตร (ควรใชตดตอกนประมำณ 1 เดอน จงจะเหนผล เนองจำกน ำสมควนไมไมใชสำรเคมจงไมเหนผลทนท ประโยชน วธใช อตราสวน ตวอยางอตราสวน

1 ปองกนโรครำและโคลนเนำจำกเช อรำ 2 เพอ เร งกำรเจรญเตบโต กระตนควำมตำนทำนโรค 3 ปองกนศตรพช ขบไลแมลงทกชนดและเช อรำ 4 เพอชวยในกำรสงเครำะหน ำตำลของพช (ชวยในพชผกและผลไมมรสหวำน) 5 ปองกนมดกลวก 6 แกโรคเช อรำในยำงพำรำ

ผสมน ำฉดพนลงดนกอนปลกพช 15 วน ผสมน ำรำดโคลนตนทก 7 - 15 วน ผสมน ำฉดพนท ใบทก 15 - 17 วน ผสมน ำฉดพนผลออนหลงตดผลแลว 15 วนและฉดพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน ผ ส ม น ำ ร ำ ด ห อ พ นบรเวณทม ทำหนำยำงพำรำ

1 : 100 1 : 200 1 : 200 1 : 500 1 : 20 หรอเขมขน 1 : 20

น ำสม 1 ชอนโตะ ตอน ำ น ำสม 20 ชอนโตะ ตอน ำ 1 ปบ น ำสม 5 ซซ ตอน ำ น ำสม 10 ชอนโตะ ตอน ำ 1 ปบ น ำสม 5 ซซ ตอน ำ น ำสม 10 ชอนโตะ ตอน ำ 1 ปบ น ำสม 2 ซซ ตอน ำ น ำสม 4 ชอนโตะ ตอน ำ 1 ปบ น ำสม 5 ชอนโตะ ตอน ำ น ำสม 5 ชอนโตะ ตอน ำ

ดานปศสตว (หมำยเหต หำกใชในอตรำสวนทเขมขนกวำ 1 20 ควรสวมถงมอหอระมดระวงในกำรใช) แนะน า ในกำรใชคร งท 1 - 2 ควรผสมกบสำรเคมทใชอยเดม ในอตรำสวนครงตอครง ผสมน ำแลวทำกำรฉดพน ในกำรใชคร งถดไป จงเปลยนมำใชเฉพำะน ำสมควนไมเพยงอยำงเดยว โดยไมตองใชสำรเคม 1. หนงสอถำนไมและน ำสมควนไมของชมรมสวนปำ ผลตภณฑและพลงงำนจำกไม 2. เอกสำรประกอบกำรเสวนำ “เทคโนโลยเพอกำรเกษตรกรรมทำงเลอก” 3 ธ.ค.2544 มหำวทยำลยเกษตรศำสตร

ประโยชน วธใช อตราสวน ตวอยางอตราสวน 1 เมอตองกำรขบไลเหบ หมด รกษำโรคเร อนของสตว 2 กำจดกลนขบไลแมลงในคอกสตว 3 กำจดกลนขยะ และปองกนไมใหแมลงวำงไข

ผสมน ำฉดพนทตวสตวอำทตยละ 2 - 3 คร ง ผ ส ม น ำ ร ำ ด พ นคอกสตว ทก 7 วน ผสมน ำ รำดหร อพนกองขยะ

เขมขน 1 : 100 1 : 100

น ำสม 1 ชอนโตะ ตอน ำ น ำสม 20 ชอนโตะ ตอน ำ 1 ปบ น ำสม 1 ชอนโตะ ตอน ำ น ำสม 20 ชอนโตะ ตอน ำ 1 ปบ

ศนยกสกรรมธรรมชาตภหลวง หมท 9 บานศรเจรญ ต าบลเลยวงไสย อ าเภอภหลวง จงหวดเลย

การเผาถานวาเตะ และน าสมควนไม

ลกษณะเดนของเตาถาน 200 ลตร (1) ดำนวตถดบและอปกรณ - ไมทนำมำเผำถำนและเช อเพลงหำไดงำย - สำมำรถใชไมทมขนำดเลกและใชไมทเกดจำกกำรตดแตงกงไมไดทำใหลดกำรตดไมขนำดใหญ - อปกรณประกอบเตำหำซ อไดตำมรำนขำยเครองกอสรำงทวไป - ตวเตำดแลรกษำงำย อำยกำรใชงำนนำน (2) ดำนกรรมวธกำรผลต - ใชเวลำเผำถำนส น (ภำยใน 1 วน) - ควบคมอำกำศใหกำรเผำไหมไดตำมตองกำร - กำรเผำถำนเกดเปนข เถำนอย - สำมำรถใชแรงงำนคนเดยวในกำรเผำ (3) ดำนกำรผลต - ไดถำนมคณภำพสง ดตอสขภำพ เพรำะถำนทได มปรมำณน ำมนดน (ทำร) นอย - ไดปรมำณผลผลตถำนด (ประมำณ 20 - 22%) - ไดผลตภณฑทนอกเหนอจำกถำน คอ น ำสมควนไม (4) ดำนกำรลงทน - ลงทนนอยเหมำะสำหรบใชงำนในครวเรอน

การผลลตเตาถาน 200 ลตร วสดอปกรณ (1) ถงขนำด 200 ลตร (2) สงกะสหรอกระเบ อง 4 แผน (3) เสำไมค ำยนเตำ 8 ตน (4) ดนหรอทรำย 0.7 คว (5) ทอใยหน 1 ทอ

(6) ของอทอใยหน 1 ทอ (7) อฐบลอก 5 กอน (8) ทอไมไผ 5 เมตร 1 ทอน วธท า/ขนตอน (1) ปรบพ นทกำรตดต งใหมควำมลำดเอยงเลกนอยโดยหนำเตำอยสงกวำทำยเตำ (2) เขยนแบบลงในพ นบรเวณทปรบเสรจแลว (ใหดควำมยำวของเตำ หนตำมทศทำงลม) (3) ตอกเสำค ำยนตวถงไม (4) ประกอบผนงเตำ (5) วำงเตำทเตรยมไวตำมแบบ (6) ประกอบของอ 90 องศำ และปลองควนเขำกบเตำ (7) อดรอยตอทอดวยดนเหนยว (8) ประกอบผนงหนำเตำ (9) กลบดนหรอทรำย (10) ตดไมขนำด 1 น ว ยำวประมำณ 25 ซม. จำนวน 3 ทอนวำงพำดตำมขวำงในเตำ (11) นำไมทตดเตรยมไวใสเขำไปในเตำ ตำมควำมยำวของเตำ(โดยใหไมมขนำดใหญอยขำงบนวำงเรยงตำมลำดบช นไปจนเตมเตำ) (12) ปดผำถงดำนหนำ (13) ประกอบหองจดไฟดวยอฐบลอกและรอยตอดวยดนเหนยว (เสรจส นกำรกอสรำงเตำ)

ประโยชนและการน าน าสมควนไมไปใชงาน

ชนดของพช ปองกน อตราสวน วธการใช มะเขอเทศ ไสเดอน 1/500 รดบรเวณโคนตน มะเขอเทศ เช อรำ 1/200 ฉดพนใบ มะเขอเทศ เช อรำ 1/200 ฉดพนใบ มะเขอเทศ รำก 1/200 รดบรเวณโคนตน แตงกวำ เช อรำ 1/200 ฉดพนใบ แตงกวำ รำกเนำ 1/200 รดบรเวณโคนตน สตอเบอร ไสเดอน 1/200 รดบรเวณโคนตน พรกไทยเขยว ไสเดอน 1/1500 รดแทนน ำปกต กะหลำปล ไลแมลง 1/1500 รดแทนน ำปกต ผกกำดขำว ขบไลแมลง 1/1500 รดแทนน ำปกต พรก ลดกำรรวงโรยของ

ดอก 1/300 ฉดพนใบ

ขำวโพด ไลแมลง 1/300 ฉดพนใบ ผกตำง ๆ กอน/หลงยอด

เรงกำรเจรญเตบโต 1/300 รถแทนน ำปกต

ประโยชน เนองจำกน ำสมควนไม มสำรประกอบมำกมำย หลำยชนดจงสำมำรถนำไปใชประโยชนมำกมำยหลำยอยำง (1) ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผนสดน ำรอนลวก แผลไฟไหม โรคน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง (2) ผสม 20 เทำลำดทำลำยปลวกมด (3) ผสม 100 เทำ ลำดโคนตนไมทเปนโรครำ และโรคเนำรวมท งปองกนแมลงไมใหไข ไลแมลง ดบกลนในหองน ำ ไลแมลง (4) ผสม 200 เทำฉดพนไลแมลง และปองกนเช อรำโคนเนำ การเรยงฟนเขาเตา (1) ตดไมขนำด 1 น ว ยำวประมำณ 25 ซม. จำนวน 3 ทอน วำงพำดเปนชวงตำมขวำงในเตำ (2) นำไมทตดเตรยมไวและใสเขำไปในเตำ ตำมควำมยำวของเตำโดยใหไมทมขนำดเลกอยดำนลำงไมทมขนำดใหญ อยดำนบนเรยงตำมลำดบข นไปจนเตมเตำ เชอเพลงทใชในการจดเตาเผาถาน (1) เช อเพลงทนำมำจดเตำควรเปนเช อเพลงแหง เชน เศษไม เศษหญำ หรอ วสดอนๆ ทสำมำรถจดตดไฟได (2) หำมใชวสดทมสวนประกอบของสำรสงเครำะห เชน พลำสตก โฟม ขนตอนการจดเตา ข นตอนกำรเผำถำนแบงออกไดเปน 4 ชวง (1) ชวงกำรไลควำมช นหรอคำยควำมช น (Dehydration) (1.1) เรมทำกำรจดไฟบรเวณหนำเตำทหองเผำไหม (1.2) คอยๆ ใสเช อเพลง ควำมรอนจะกระจำย เขำสในตวเตำเพอไลอำกำศเยน และควำมช นทอยในเตำ ชวงน ควนทออกมำตรงปลองควนจะเปนควนสขำวอณหภมปำกปองควนประมำณ 55 - 60 องศำเซลเซยส และอณหภมภำยในเตำประมำณ 150 องศำเซลเซยส ควนจะมกลนเหมน ซงเปนกลนกรดประเภทเมธำนอล ทอยในเน อไม (1.3) คอยๆ ใสเช อเพลงตอไป ควนสขำวจะมปรมำณเพมข น อณหภมบรเวณปำกปลองควน ประมำณ 70 - 75 องศำเซลเซยส และอณหภมภำยในเตำประมำณ 200 - 250 องศำเซลเซยส ควนจะมกลนฉน (ชวงน จะใชเวลำประมำณ 2 - 3 ชวโมง) (2) ชวงท 2 ไมเรมกำยเปนถำน หรอปฏกรยำคำยควำมรอน (Exothemic Reaction)

(2.1) เมอเผำไปอกระยะหนงควนสขำวจะเรมบำงลงและเปลยนเปนสเทำอณหภมบรเวณปำกปลองควน ประมำณ 80 - 85 องศำเซลเซยส และอณหภมภำยในเตำประมำณ 300 - 400 องศำเซลเซยส ไมทอยในเตำจะคำยควำมรอน ทสะสมควำมรอนเอำไวเพยงพอ ทจะทำใหอณหภมภำยในเตำสงข นเองได ชวงน จะคอยๆ ลดกำรปอนช อเพลงลงจนหยดปอนเช อเพลง (2.2) หลงจำกหยดกำรปอนเช อเพลงหนำเตำจะตองควบคมอำกำศโดยกำรหรหนำเตำหรอลดหนำเตำลง ใหเหลอชองพ นทหนำเตำ ประมำณ 20 - 30 ตะรำงเซนตเมตร สำหรบใหอำกำศเขำเพอรกษำระดบอณหภมในเตำไวใหไดนำนทสด เพอยดเวลำกำรเกบน ำสมควนไมไวใหนำนและมำกทสด โดยชวงทเหมำะสมทจะเรมเกบน ำสมควนไมไดดทสด ดงน นจะมอณหภมปำกปลองควน ประมำณ 82 - 120 องศำเซลเซยส เนองจำกเปนชวงทสำรในเน อไมถกขบออกมำ จำกน นควนจะเปลยนจำกควนสเทำเปนสน ำเงน อณหภมปำกปลองควน ประมำณ 100 - 120 องศำเซลเซยส อณหภมในเตำประมำณ 400 - 450 องศำเซลเซยส วธทดสอบแบบงำย ๆ วำเมอใดจะเกบน ำสมควนไม ใชกระเบ องเคลอบสขำวองทปำกปลองควนมหยดน ำตำลใสเกำะ ใหเกบน ำสมควนไมไดเลย โดยเกบอกตอไป 4 ชวโมง จำกน นจงหยดเกบ (3) ชวงท 3 ชวงทำใหถำนบรสทธ (Refinement) (3.1) ข นตอนตอไปเปนข นตอนทจะใหควำมสำคญและควำมชำนำญเปนพเศษถำดแลไมด จะสงผลใหถำนในเตำกลำยเปนข เถำสงข น ในข นตอนน เปนชวงทไมจะเปลยนเปนถำนอยำงสมบรณ หรอกำรทำใหถำนสกทวถง ซงจะตองเพมอณหภมอยำงรวดเรว โดยกำรเปดหนำเตำประมำณ 1 ใน 3 ของหนำเตำ ท งไวประมำณ 30 นำท (3.2) ใหเฝำสงเกตดควนทปลองควนจะเปลยนจำกควนสน ำเงนเปนควนสฟำแสดงวำไมภำยในเตำจะเรมกลำยเปนถำนหมดจำกน นควนสฟำกจะออนลง ยำงไมทเกำะอยบรเวณปลองควนดำนในจะแหง ชวงน อณหภมภำยในเตำจะสงมำก คอประมำณ 500 องศำเซลเซยส ในทสดควนสฟำกจะหมดกลำยเปนควนใสซงแสดงวำไมทอยในเตำไดกลำยเปนถำนบรสทธหมดแลว (3.3) เมอเกดควนใสใหเรมปดหนำเตำกอน โดยใชดนเหนยวปดรอยรวและรอยตอ จำกน นกทำกำรปดปลองควนใหสนทและอดรรวท งหมดอยำใหอำกำศทอยภำยนอกซมผำนไปได (4) ชวงท 4 ชวงทำใหถำนในเตำเยนลง (Cooling) เกลยดนบนเตำออกใหเหนหลงเตำเพอระบำยควำมรอนในเตำ กถอเปนอนเสรจข นตอนในกำรเปำถำน จำกน นกท งไวประมำณ 1 คน หรอประมำณ 8 ชวโมง เปนอยำงนอยเพอใหถำนดบสนทจงเรมทำกำรเปดเตำ เพอเอำถำนออก นำถำนมำวำงเรยง ในทโลงแจงประมำณ 1 ชวโมง เพอปองกนไมใหถำนกลบตดลกเปนไฟแลวจงบรรจใสภำชนะหรอกระสอบ

ศนยเกษตรทฤษฎใหมเราสรางกอ สถานทตง บานเลขท 63 หม 6 ต าบลเหลาสรางถอ อ าเภอค าชะอ จงหวดมกดาหาร

น าสมควนไม

ภำยใตสภำพอบอำกำศ เมอผำนแกสทเกดจำกกำรเผำไหมไมสดใหสมผสอำกำศเยน จะทำใหไอกลนตวลงจนเปนของเหลว ประโยชน น ำสมควนไมเปนสำรปรบปรงดน และสำรเรงกำรเจรญเตบโตของพช สำรปองกนกำจดศตรพช และควบคมโรคพชสำเหตจำกไสเดอนฝอย เช อรำ นอกจำกน ยงมคณสมบตเปนฮอรโมนพช น ำสมควนไมมสำรประกอบทำงเคมมำกกวำ 200 ชนด

คณสมบต 1) ชวยปองกนและกำจดศตรพช 2) เรงกำรเจรญเตบโตของรำกพช 3) ชวยฟนฟและปรบสภำพดนใหรวนซย 4) ชวยใหพชออกดอกและตดผลงำยข น 5) ชวยเสรมสรำงควำมสมบรณแขงแรงตำนโรค

วธการใชน าสมควนไม ใชฉดพนใบพช ใช 2 - 3 คร ง หรอทก 15 - 20 วน ในชวงฤดเพำะปลกและกำรเจรญเตบจนถง 15 วน กอนกำรเกบเกยว ในกำรใชกอนกำรเกบเกยวน น สำรอนทรยในน ำสมควนไมจะชวยเรงกำรหมกตวของกรดอะมโน และน ำตำล ซงเพมรสหวำนและกลนหอมของผลไม ในกรณของผก ฉดน ำสมควนไมกอนเกบเกยว ควรใชน ำสมควนไม 2 หรอ 3 คร ง ทก 15 - 20 วน เรมจำกชวงตนของกำรเกบเกยว สำหรบไมผลเมอผลไมโตเตมทและเรมสก เชน สมจน เมอสเรมเปลยนควรใชน ำสมควนไม 1 - 2 คร ง ทก 20 วนจนถง 15 วน กอนเกบเกยว

แนวทางการใชน าสมควนไม โดยทวไปกำรใชน ำสมควนไมควรเจอจำงประมำณ 300 : 15 ถง 100 : 1 ควำมเขมขนกกวำ 300 1 อำจสงผลเสยตอพช สำหรบกำรปลกผก ใชน ำสมควนไม ควำมเขมขน 30 ตอ 1 กอนปลกโดยใช 6 ลตรตอ 1 ตำรำงเมตร ควรจะใหน ำสมควนไมซมลงในดนประมำณ 50 ซม. โดยทำกอนหรอหลงกำรไถดนกได ควรใชปยหมกกอนใสน ำสมควนไม หำกใชน ำสมควนไมกอนอำจจะฆำจลนทรยทเปนประโยชน ดงน นควรใสปยหมกกอน และสดทำยพรวนลงไปรวมกน ควรใชปยหมก และน ำสมควนไมชวยพฒนำคณภำพดนในระยะยำว

สำหรบไมผล และพชทปลกในกระถำง กรณไมผล ใหรดสบจดรอบตนไมในบรเวณทโดนฝน และมรำกเลก ควรเจอจำงน ำสมควนไม 30 - 50 เทำ และใช 500 ลตร 1,000 ตร.ม. กรณไมกระถำง ผสมน ำสมควนไมกบดนและท งไว 10 - 15 วน เพอระบำยกำซออกกอนใสในกระถำงใชในกำรหมกปยชวยเรงขบวนกำรหมกโดยเฉพำะมลสกรและมลไก กำรหมกจะเรวข นถำอณหภมสงข น อณหภมของปยทหมกมำ 4 วนจะสงถง 80 องศำเซลเซยส ถำใชน ำสมควนไมชวยควรใชน ำสมควนไมทเจอจำง 100 เทำ รดลงบนปย แตควรระวงไมควรใชน ำสมควนไมซงเขมขนกวำน เนองจำกจะไปฆำเช อ เมอรำกพชเปนโรค ใหใชน ำสมควนไมเจอจำง 100 - 200 เทำ รดทโคนตนใหชมจนลก 50 ซม. สำหรบมะเขอเทศและแตงกวำ ใหใช 1 - 2 ลตรตอตน เพอเพมควำมสดชนแขงแรงและพฒนำกำรของรำก

กลมกสกรรมไรสารพษ มกดาหารประสานมตร เลขท 26/1 หม 5 บานบะ ต าบลกกแดง อ าเภอนคมค าสรอย จงหวดมกดาหาร

น าสมควนไม

ใตสภำพอบอำกำศ เมอผำนแกสทเกดจำกกำรเผำไหมไมสดใหสมผสอำกำศเยน จะทำใหไอกลนตวลงจนเปนของเหลว ประโยชน น ำสมควนไมเปนสำรปรบปรงดน และสำรเรงกำรเจรญเตบโตของพช สำรปองกนกำจดศตรพช และควบคมโรคพชสำเหตจำกไสเดอนฝอย เช อรำ นอกจำกน ยงมคณสมบตเปนฮอรโมนพช น ำสมควนไมมสำรประกอบทำงเคมมำกกวำ 200 ชนด

คณสมบต 1) ชวยปองกนและกำจดศตรพช 2) เรงกำรเจรญเตบโตของรำกพช 3) ชวยฟนฟและปรบสภำพดนใหรวนซย 4) ชวยใหพชออกดอกและตดผลงำยข น 5) ชวยเสรมสรำงควำมสมบรณแขงแรงตำนโรค

วธการใชน าสมควนไม ใชฉดพนใบพช ใช 2 - 3 คร ง หรอทก 15 - 20 วน ในชวงฤดเพำะปลกและกำรเจรญเตบจนถง 15 วน กอนกำรเกบเกยว ในกำรใชกอนกำรเกบเกยวน น สำรอนทรยในน ำสมควนไมจะชวยเรงกำรหมกตวของกรดอะมโน และน ำตำล ซงเพมรสหวำนและกลนหอมของผลไม ในกรณของผก ฉดน ำสมควนไมกอนเกบเกยว ควรใชน ำสมควนไม 2 หรอ 3 คร ง ทก 15 - 20 วน เรมจำกชวงตนของกำรเกบเกยว สำหรบไมผลเมอผลไมโตเตมทและเรมสก เชน สมจน เมอสเรมเปลยนควรใชน ำสมควนไม 1 - 2 คร ง ทก 20 วนจนถง 15 วน กอนเกบเกยว

แนวทางการใชน าสมควนไม โดยทวไปกำรใชน ำสมควนไมควรเจอจำงประมำณ 300 15 ถง 100 1 ควำมเขมขนกกวำ 300 1 อำจสงผลเสยตอพช สำหรบกำรปลกผก ใชน ำสมควนไม ควำมเขมขน 30 ตอ 1 กอนปลกโดยใช 6 ลตรตอ 1 ตำรำงเมตร ควรจะใหน ำสมควนไมซมลงในดนประมำณ 50 ซม. โดยทำกอนหรอหลงกำรไถดนกได ควรใชปยหมกกอนใสน ำสมควนไม หำกใชน ำสมควนไมกอนอำจจะฆำจลนทรยทเปนประโยชน ดงน นควรใสปยหมกกอน และสดทำยพรวนลงไปรวมกน ควรใชปยหมก และน ำสมควนไมชวยพฒนำคณภำพดนในระยะยำว

สำหรบไมผล และพชทปลกในกระถำง กรณไมผล ใหรดสบจดรอบตนไมในบรเวณทโดนฝน และมรำกเลก ควรเจอจำงน ำสมควนไม 30 - 50 เทำ และใช 500 ลตร 1,000 ตร.ม. กรณไมกระถำง ผสมน ำสมควนไมกบดนและท งไว 10 - 15 วน เพอระบำยกำซออกกอนใสในกระถำงใชในกำรหมกปยชวยเรงขบวนกำรหมกโดยเฉพำะมลสกรและมลไก กำรหมกจะเรวข นถำอณหภมสงข น อณหภมของปยทหมกมำ 4 วนจะสงถง 80 องศำเซลเซยส ถำใชน ำสมควนไมชวยควรใชน ำสมควนไมทเจอจำง 100 เทำ รดลงบนปย แตควรระวงไมควรใชน ำสมควนไมซงเขมขนกวำน เนองจำกจะไปฆำเช อ เมอรำกพชเปนโรค ใหใชน ำสมควนไมเจอจำง 100 - 200 เทำ รดทโคนตนใหชมจนลก 50 ซม. สำหรบมะเขอเทศและแตงกวำ ใหใช 1 - 2 ลตรตอตน เพอเพมควำมสดชนแขงแรงและพฒนำกำรของรำก

ศนยเรยนร กลมเกษตรท าสวนบานน าพ ตงอย เลขท 134 หม 6 บานน าพ ต าบลดานซาย อ าเภอดานซาย จงหวดเลย

การท าน าสมควนไม น ำสมควนไมเปนของเหลวสน ำตำลใส มกลนควนไฟ ทไดจำกกำรควบแนน ควนทเกดจำกกำรผลตถำนไมในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำนอณหภมเตำอยระหวำง 300 - 300 oC สำรประกอบตำงๆ ในไมฟนจะถกสลำยตวดวยควำมรอนเกดเปนสำรประกอบใหมมำกมำย แตถำเกบควนในชวงอณหภมตำกวำ 300 oC แมวำ เฮมเซลลโลสจะสลำยตวแลว และเชลลโลสกำลงเรมสลำยตวแตกจะมสำรประกอบทมประโยชนนอยมำกไมสำมำรถนำไปใชประโยชนได และถำเกบควนไมในชวง อณหภมเกน 425 oC น ำมนดนจะสลำยตวเปนสำรกอมะเรง แมสำรดงกลำวสำมำรถกำจดออกไปไดงำยเมอมำกลนซ ำทอณหภม 60 oC - 70 oC แตนำมำกลนซ ำกจะสญเสยสำรประกอบบำงอยำงทเปนประโยชนตอกำรเกษตร มำตรฐำนของกำรเกบน ำสมควนไมทผลตจำกเตำ โดยกำรวดอณหภม ทปำกปลองควน ระหวำง 80 oC - 150 oC ซงอณหภมภำยในเตำจะอยระหวำง 300 oC - 400 oC น ำสมควนไมสำมำรถเกบไดโดยอำศยเครองมองำยๆ โดยอำศยกำรถำยเทควำมรอนจำกปลองควนทอณหภมสง สอำกำศรอบปลองควน ทอณหภมตำกวำ ควำมช นในควนจะควบแนนเปนหยดน ำ นำมำรวบรวมและทำใหบรสทธ ข นกสำมำรถนำไปใชประโยชนได จดสำคญในกำรเกบน ำสมควนไมกคน ตองใหปลองควนอยหำงจำกปำกปลองควนของเตำผลตถำน 20 - 30 ซม. หำกท งสองสวนเชอมตอกนโดยตรงจะเทำกบกำรตอควำมยำวใหกบปลองควนของเตำ ซงจะมผลกระทบไปถงกำรไหลเวยนของอำกำศภำยในเตำและสงผลถงคณภำพและผลผลตของถำนไมดวย

อปกรณทใชดกน ำสมควนไมตองทำจำกวสดทนกรด เชน เหลกไรสนม ซงมรำคำแพง ด งน นหำกตองกำรเกบน ำสมควนไมเตำผลตถำนทมปลองควนหลำยจด กจะตองลงทนสงกวำเตำผลตถำนทมปลองควนจดเดยว ผลผลตของน ำสมควนไมทไดจำกกำรเกบโดยกำรระบำยควำมรอนดวยอำกำศจะไดปรมำณ 8% ของน ำหนกไมฟน เมอนำไปผำนกระบวนกำรทำใหบรสทธกจะเหลอผลผลตเพยงประมำณ 5% หำกตองกำรเพมผลผลตของน ำสมควนไม สำมำรถทำไดโดยกำรนำทอหลอเยนตดต งในปลองดกควร กจะไดผลผลตเพมข น อำจไดถง 15% และไดควำมรอนจำกสำรทใชหลอเยนซงอำจใชน ำหรออำกำศรอนมำใชประโยชนอยำงอนได

ประโยชนของน าสมควรไม (1) ภำคอตสำหกรรม ใชผลตสำรดบกลนตว สำรปรบผวนม อตสำหกรรมอำหำรรมควน อตสำหกรรมยอมผำ ผลตสำรปองกนเน อไมจำกรำและแมลง ผลตยำรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทฟอยด อำหำรเสรมเพมภมตำนทำน อำหำรเสรมเพมกำรทำงำนของตบผลตสำรชวยยอย (2) ใชในครวเรอน - ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผลสด แผลถกไฟไหม น ำรอนลวก รกษำโรคน ำกดเทำและเช อรำ - ผสมน ำ 20 เทำ รำดทำลำยปลวกและแมลง - ผสมน ำ 50 เทำ ปองกนปลวก มด และสตวตำงๆ - ผสมน ำ 100 เทำ รำดโคนตนไมรกษำโรครำ และโรคเนำ รวมท งปองกนแมลงไมใหวำงไข ฉดพนขยะปองกนกลนเหมนและแมลงวน ใชดบกลนในหองครว ใชหมกขยะสดและเศษอำหำรเปนปย - ผสมน ำ 200 เทำ ฉดพนใบไมเพอขบไลแมลงและปองกนเช อรำ (3) ใชในกำรเกษตร - ใชผสมน ำ 20 เทำ พนลงดน เพอฆำเช อจลนทรยและแมลงในดน เชน โรคเนำจำกแบคทรเรย โรคโคนเนำจำกเช อรำ ไสเดอนฝอย

- ใชผสมน ำ 50 เทำ พนลงดน เพอฆำจลนทรยทเขำทำลำยพชแลว หำกใชควำมเขมขนมำกไปกวำน รำกพชอำจไดรบอนตรำยได - ใชผสมน ำ 20 เทำ ควำมเขมขนระดบน สำมำรถใชประโยชนไดอยำงหลำกหลำย - ใชผสมน ำ 200 เทำชวยปองกน กำจดโรคและแมลง กระตนควำมตำนทำน และกระตนควำมเจรญเตบโตของพชอกดวย - ใชผสมน ำ 500 ฉดพนผลออนของพชเพอชวยขยำยผลใหโตข นหลงจำกตดผลแลว 15 วน และฉดพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน เพอเพมน ำตำลในผลไม - ใชผสมน ำ 1,000 เทำ เปนสำรจบใบชวยลดกำรใชสำรเคม เนองจำกสำรเคมสำมำรถออกฤทธไดดในสำรละลำยทเปนกรดออนๆ และสำมำรถลดกำรใชสำรเคมมำกกวำครงจำกทเคยใช - ใชทำปยคณภำพสง โดยใชน ำสมควนไมเขมขน 100% หมกกบหอยเชอรบด เศษปลำ เศษเน อปลำ หรอกำกถวเหลอง โดยใชโปรตนตำงๆ 1 กก. ตอน ำสมควนไม 2 ลตร หมกนำน 1 เดอน แลวกรองกำกออก เวลำใชผสมน ำ 200 เทำ - ใชหมกกบสมนไพร เชน เมลดและใบสะเดำ หำงไหลแดง ขำแก ตะไครหอม ฯลฯ เพอเพมฤทธของน ำสมควนไม ในกำรไลแมลงและปองโรค และสำมำรถเกบสำรละลำยน ไวไดนำนไมบดเนำ (4) ใชในปศสตว - ใชลดกลนและแมลงในฟำรมปศสตว โดยคร งแรกควรผสมน ำ 100 เทำ หลงจำกน นเพมเปน 200 เทำ - ใชผสมอำหำรสตว เพอชวยกำรยอยอำหำรและปองกนโรคทองเสย

ตารางแสดงปรมาณธาตอาหารหลกและธาตอาหารรองตวอยางปยอนทรยน าปลา

ตารางแสดงปรมาณธาตอาหารหลกและธาตอาหารรองในตวอยางปยอนทรยน าผลไมรวม

ตวอยำงปยอนทรยน ำปลำ

ธำตอำหำร (เปอรเซน) คำ PH

คำEC (dS/m) ไนโตเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยม แมงกำนส กำมะถน

1 0.80 0.28 0.95 0.48 0.19 0.28 4.2 20.12 2 0.86 2.58 0.18 2.12 0.01 0.01 4.3 25.06 3 1.49 0.36 1.00 0.50 0.20 0.31 4.3 27.10 4 0.13 0.03 0.82 0.16 0.08 0.26 4.2 29.05 5 0.46 0.20 1.20 1.83 0.45 0.17 4.6 27.00 6 1.14 0.78 1.87 3.61 0.035 0.00 4.0 20.30 7 1.06 1.23 0.96 2.17 0.20 0.17 4.5 24.54 8 1.46 2.01 0.99 2.02 0.48 0.06 4.7 22.67 9 1.01 2.67 1.37 2.05 0.54 0.30 4.4 23.17

คำเฉลย 0.98 1.12 1.03 1.66 0.24 0.20 4.35 21.60

ตวอยำงปย

อนทรยน ำปลำ

ธำตอำหำร (เปอรเซน) คำ PH

คำEC (dS/m

) ไนโตเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยม แมงกำนส กำมะถน

1 0.08 0.07 0.46 0.04 0.03 0.04 3.4 3.18 2 0.02 0.03 0.29 0.01 0.01 0.02 3.5 2.64 3 0.43 0.02 0.24 0.06 0.02 0.02 3.9 1.98 4 0.43 0.05 0.24 0.06 0.02 0.58 3.7 1.42 5 0.06 0.02 0.12 0.02 0.01 0.01 3.9 1.50 6 0.38 0.07 1.61 1.85 0.03 0.05 3.9 16.82 7 0.46 0.08 1.08 1.23 0.01 0.04 3.5 1.78 8 0.23 0.05 1.05 1.78 0.03 0.50 3.5 2.67 9 0.41 0.07 0.95 0.25 0.03 0.28 3.5 2.11

คำเฉลย 0.27 0.05 0.67 0.58 0.01 0.17 3.6 3.78

ตารางแสดงปรมาณธาตอาหารหลกและธาตอาหารรองในตวอยางปยอนทรยน าหอยเชอร

1. กรมพฒนาทดน, 2543 2. กรมวชาการเกษตร, 2544

ตวอยำงปยอนทรยน ำปลำ

ธำตอำหำร (เปอรเซน) คำ PH

คำEC (dS/m) ไนโตเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยม แมงกำนส กำมะถน

1 0.21 0.06 0.84 1.11 0.20 0.15 4.9 36.12

2 0.29 0.02 0.97 1.74 0.24 0.14 4.8 25.50

3 0.13 0.18 0.54 1.56 0.23 0.17 4.6 39.00

4 0.30 0.22 0.63 1.43 0.13 0.17 4.8 22.50

5 0.24 0.49 0.97 2.84 0.56 0.14 4.3 21.00

6 0.37 0.25 0.95 1.68 0.43 0.12 4.3 45.00

7 0.46 0.20 1.20 1.83 0.45 0.17 4.6 27.00

8 0.92 0.62 0.72 1.08 0.12 0.00 4.9 17.35

คำเฉลย 0.35 0.25 0.85 1.65 0.29 0.15 4.65 29.18

ตารางแสดงปรมาณธาตอาหารหลกและธาตอาหารรองในตวอยางปยอนทรยน าผก

1. กรมพฒนำทดน, 2543 2. กรมวชำกำรเกษตร, 2544

ตวอยำงปยอนทรยน ำปลำ

ธำตอำหำร (เปอรเซน) คำ PH

คำEC (dS/m) ไนโตเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยม แมงกำนส กำมะถน

1 0.79 0.09 0.97 0.44 0.28 0.25 4.5 11.00

2 0.37 0.09 1.42 0.21 0.26 0.26 4.5 11.30

3 0.03 0.05 0.28 0.00 0.00 0.00 4.3 24.16

4 0.24 0.15 0.70 0.00 0.01 0.04 4.6 25.00

5 0.87 0.78 1.25 0.55 0.26 0.31 4.5 3.71 6 0.62 0.11 1.49 0.98 0.34 0.24 4.4 9.68

7 0.13 0.001 0.002 0.00 0.00 0.00 4.1 18.00

8 0.72 0.53 0.56 0.18 0.67 0.16 4.4 9.25 9 0.33 0.00 0.28 0.19 0.027 0.76 3.6 2.14 10 0.16 0.13 0.66 0.32 0.16 0.21 4.1 3.25

11 0.49 0.079 1.63 2.09 0.03 0.31 3.9 22.50

12 0.71 0.50 0.59 1.22 0.32 0.28 4.9 12.00

13 0.33 0.79 1.98 1.13 0.72 0.28 4.4 15.00

14 0.71 0.62 0.82 0.18 0.15 0.18 4.2 49.00

คำเฉลย 0.14 0.30 0.40 0.68 0.26 0.27 4.3 15.90

ตารางท 5 แสดงปรมาณธาตอาหารหลกและธาตอาหารรองในตวอยางปยอนทรยน าพชพนเมอง

1. กรมพฒนาทดน, 2543 2. กรมวชาการเกษตร, 2544

ตวอยำงป ยอนทรยน ำปลำ

ธำตอำหำร (เปอรเซน)

คำ PH คำEC (dS/m) ไนโตเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยม แมงกำนส

ก ำมะถน

ผกกด 15.00 0.03 0.60 0.071 0.049 0.00 4.1 2.85 กลวยปำ 0.18 0.03 0.41 0.015 0.019 0.52 3.9 1.93

หญำคมป 0.21 0.02 0.44 0.14 0.042 0.56 4.0 2.55

ดอกบวตอง 0.37 0.00 0.46 0.081 0.032 0.68 3.9 2.55

หญำน ำผง 0.15 0.02 0.26 0.019 0.044 0.78 3.6 1.73

หญำคท 0.34 0.00 0.29 0.036 0.034 0.84 3.6 1.93 หนอไม 0.25 0.00 0.30 0.057 0.018 0.59 3.5 1.83 คำเฉลย 0.23 0.01 0.39 0.059 0.034 0.66 3.8 2.19

ตารางแสดงปรมาณธาตอาหารหลกและธาตอาหารรองในตวอยางปยอนทรยน าชนดอนๆ 1. กรมพฒนำทดน, 2543 2. กรมวชำกำรเกษตร, 2544

ตวอยำงป ยอนทรยน ำปลำ

ธำตอำหำร (เปอรเซน)

คำ PH คำEC (dS/m) ไนโตเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยม แมงกำนส ก ำมะถน

ป ยอนทรยน ำนม 0.08 0.14 0.17 0.07 0.08 0.08 4.3 6.45

ป ยอนทรยน ำนม 0.49 0.31 0.59 0.21 0.09 0.09 4.54 5.45

ป ยอนทรยผงชรส 0.99 0.009 0.004 0.00 0.00 0.00 5.9 59

ป ยอนทรยเลอดปลำ 0.84 0.006 0.004 0.00 0.00 0.00 5.2 63

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชนสวนอางแกว ตงอยเลขท 72 หมท 10 บานค ามวงไข ต าบลโนนเปอย อ าเภอกดชม จงหวดยโสธร

ประโยชนและวธใชน าสมคนไมในการเกษตร

ชนดของพช ปองกน/ก าจดศตรพชและ ประโยชนทพชจะได

วธการใชน าวดเวนาการ

มะเขอเทศ ไสเดอน ผสมน า 1: 50 รดโคนตน มะเขอเทศ เชอรา ผสมน า 1: 20 ฉดพนอาทตยละครง มะเขอเทศ แตงกวา รากเนา ผสมน า 1: 100 - 200 รดโคนตน แตงกวา เชอรา ผสมน า 1: 200 ผสมกระเทยมฉดพนใบ

มะเขอ เชอราทท าใหเหยวเฉา ผสมน า 1: 200 ผสมกระเทยมฉดพนใบ สตรอบอร ไสเดอนทท าลายหนอออน ผสมน า 1: 100 - 300 ฉดพน พรกไทยเขยว ไสเดอน ผสมน า 1: 1,500 - 2,000 ใชรดแทนน า มะเขอเทศหวาน ไสเดอนทท าใหรากเนา ผสมน า 1: 100 - 200จ านวน แลวใสโปรแต

สเซยม10 - รดโคนตน ผกตางๆ ทมระยะการเพาะปลกสน

กอนหรอหลง การแตกยอดออน

ผสมน า 1:1,000 หรอ 1: 800 หรอ 1: 500 รดผก 2 ครง หางกนครงละ 5 วน

กอนเกบเกยว ผสมน า 1: 300 รดผก 1 ครง ผกกะหล าปล ผกกาดขาว ชวงทเปนตนออน ผสมน า 1: 100 - 2,000 รดผกทก 7 วน

เมอตนตงตวได ผสมน า 1: 300 รดน าทก 10วน ผกจะเจรญเตบโตไดด

หอมหวใหญ กระเทยม ชวงทเปนตนออน ผสมน า 1: 300 รดน าทก 10 วน ผกจะเจรญเตบโตไดด

ชวงทโตแลวไปจนถงเกบเกยว ผสมน า 1: 300 รดผก 2 - 3 ครงตอเดอน มะเขอเทศ แตงกวา มะเขออนๆ

ชวงทเปนตนออน ผสมน า 1: 500 หลงจากนน 1: 300 รดผก 2 - 3 ครงตอเดอน พชจะเจรญเตบโตไดด

มะเขอ ชวยใหตดดอก และผลดก ผสมน า 1: 200 - 300 รดทใบ และผสมน า 1: 200 รดโคนตน อยางนอยเดอนละครง

มนฝรง มนตางๆ เผอก

ลดโรคพชทรบกวน ชวยในการเจรญเตบโต

ผสมน า 1: 300 รดโคนตน 2 - 3 ครง ตอเดอน

ชนดของพช ปองกน/ก าจดศตรพชและ ประโยชนทพชจะได

วธการใชน าวดเวนาการ

ผกมหวตางๆ เชน หวไชเทา หวแครอท

หลงจากแยกหนอ จะชวยปองกนหวเลก ท าใหหวโตเทากนตอนเกบเกยว ปองกนโรคใบเหยว

ผสมน า 1: 100 เทา ตดตอกนหลายๆ วนหลงจากนน 1: 300 รด 2 ครงตอเดอน

ถวตางๆ โดยเฉพาะ ถวแระ กอนออกดอก ผสมน า 1: 500 เมอตดดอก จะท าใหตดฝกด สสดใส รสหวาน

ผสมน า 1: 300 รดผก 2 - 3 ครง ตอเดอน

พรก แกปญหาดอกรวง ท าใหเมดพรกโตและเพมจ านวนเมดพรกใหมากขน

ผสมน า 1: 200 - 300 รดทใบ และผสมน า 1: 200 รดโคนตนอยางนอยเดอนละครง

สตรอบอร ท าใหมกลนหอมและหวานขน ผสมน า 1: 200 ขาวโพด ระยะเปนตนออน ผสมน า 1: 500 รด 2 - 3 ครงตอเดอน

หลงจากนนจนถงระยะเกบฝก ผสมน า 1: 500 - 800 องน ตอนใบออน ผสมน า 1: 500 - 800

เมอใบแก ผสมน า 1: 300 รด 2 - 3 ครงตอเดอน ควรรด 3 ครงกอนออกดอก และ 3 ครง หลงออกดอกและรด 2 ครง ตอนตดลก

ขาว เมอออกดอกชวยใหตดรวง ผสมน า 1: 200 - 300 รด 2 - 3 ครงตอเดอน

แตงตาง ๆ เชน แตงโม มผลตอความโตและความหวาน ผสมน า 1: 200 กอนเกบผล เมอผลโตกวาลกเทนนส ผสมน า 1: 800

กลวยไม ผสมน า 1: 500 กหลาบ เบญจมาศ

ตนทแขงแรงแลว ผสมน า 1: 200 - 300 ตนทแตกใบออน ผสมน าใหมความเจอจางต าๆ

เตาเผาถานชวภาพและน าสมควนไม

ศนยกสกรรมธรรมชาตบานท าเนยบ/ บานน าราด หม 4 บานน าราด ต าบลบานท าเนยบ อ าเภอครรฐนคม จงหวดสราษฎรธาน

วสดอปกรณ 1) ถงขนำด 200 ลตร 1 ใบ 2) แผนซเมนต กวำง 4 น ว ยำว 1 เมตร 1 ทอน 3) แผนซเมนต กวำง 4 น ว ยำว 2 เมตร 1 ทอน 4) อฐบลอก 5 กอน 5) ดนเหนยว 6) ของอ 4 น ว 1 อน วธท า/ขนตอน 1). เจำะฝำถงเปนรปสเหลยมขนำด 20 X 30 เซนตเมตร 2) เจำะรทรงกลมทฝำถงอกดำนหนง ขนำดเสนผำนศนยกลำง 4 น ว 3) เอำของอประกอบเขำกบถงตำมรป 4) ใสไมทจะเผำในชองสเหลยมดำนหนำ ไมกจะอยในถง 5) จดไฟหนำเตำแลวรอจนกวำไฟจะตดทหนำเตำ 6) เมอไฟทวแลวใหเอำกอนอฐปดชองทหนำเตำ แลวโบกทบดวยดนเหนยว วธใช 1) ใชกบพช (เปนยำไลแมลง) น ำ 400 ซซ ผสมน ำสมควนไม 1 ซซ 2) ใชกบคน เชน มดบำด / ไฟไหม / น ำรอนลวก / ใชสำลชบน ำสมควนไมทำถทบำดแผล 3) ใชกบสตว เพอกำจดเหบ / หมด / เหำ และโรคเรอนใบสนข ใชน ำ 100 ซซ น ำสมควนไม 1 ซซ แลวอำบใหสนข จะไดผล 100 % ประโยชน 1) ใชกบพช (เปนยำไลแมลง) น ำ 400 ซซ ผสมน ำสมควนไม 1 ซซ 2) ใชกบคน เชน มดบำด / ไฟไหม / น ำรอนลวก / ใชสำลชบน ำสมควนไมทำถทบำดแผล

ภาคใต

3) ใชกบสตว เพอกำจดเหบ / หมด / เหำ และโรคเรอนใบสนข ใชน ำ 100 ซซ น ำสมควนไม 1 ซซ แลวอำบใหสนข จะไดผล 100 %

รปแบบแสดงการประกอบ

20X30 ซ.ม.

ของอ

1 นว

ทอ 2 นว

น าสมควนไม คอ อะไร

ศนยกสกรรมธรรมชาตเพลน อยบานเลขท 69 หม 8 ต าบลสะพล อ าเภอปะทว จงหวดชมพร

น ำสมควนไมหรอน ำสมไม หรอกรดไพโรลกเนยส เปนของเหลงสน ำตำลใส มกลนควนไฟ ทไดมำจำกกำรควบแนนควนทไดจำกกำรเผำถำนไมในสภำพอบอำกำศ ซงอณหภมในเตำอยระหวำง 300 - 400 องศำเซลเซยส และอณหภมทปำกปลองควนอยระหวำง 80 -150 องศำเซลเซยส สวนประกอบและโครงสรางของน าสมควนไม ไมทกชนดมสวนประกอบเหมอนกนมำกกวำ 90 เปอรเซนต ไดแก เซลลโลส ประมำณ 50 เปอรเซนต เฮมเซลลโลส หลำยชนดประมำณ 20 - 30 เปอรเซนต ลกนน ประมำณ 50 เปอรเซนต สำรประกอบชนดอนๆ สารประกอบตางๆ ในน าสมควนไม

คณสมบตและสำรประกอบของน ำสมควนไม คำควำมเปนกรด-ดำง เทำกบ 2.5 - 3 คำควำมถวงจำเพำะ เทำกบ 1.007 - 1.024 น ำสมควนไมมสำรประกอบมำกกวำ 200 ชนด ไดแก - น ำ 85 เปอรเซนต - กรดอนทรย ประมำณ 3 เปอรเซนต - และสำรอนทรยอนๆ ประมำณ 12 เปอรเซนต * แตกตำงกนไปตำมชนดของไม อณหภมท เผำ กำรดกเกบน ำสมควนไม และระยะเวลำในกำรเกบรกษำ

ชนดสาร สารประกอบ กรดอนทรย ฟอรมค แอซค,อะซตค แอซค, โปรไพโอนค แอซค ฟนอล ไกลคอล คำรบอนล Formaldehyde, Acetaldehyde, Acetone, Ketone etc… แอลกอฮอล Methyl, Ethanol, Propanol, Isopropanol etc… Neutral component Levoglucosane ดำง (Base) Ammonia, Methylamine, Dimethylamine etc…

ประโยชนของน าสมควนไม 1. เกบไวในภำชนะทไมใชโลหะ ปลอยใหตกตะกอน 3 เดอน จะแบงเปน 3 สวน ขำงบนไมเขมขน, ตรงกลำงน ำควนถำน, ขำงลำงเปนน ำมนทำร (สำรกอมะเรงถำถกควำมรอน) 2. ปองกนหรอขบไลแมลงศตรพช ใชต งแต 1 : 50 - 1 : 800 ฉดพนตำมควำมรนแรง เชน ไสเดอนฝอย, รำ, รำกเนำ, แมลง, ดอกรวงหลงแตกยอด 3. กระตนใหพชโตและเพมรสชำตผลไม 1 : 500 - 1 : 1,000 ทำใหหวำน 4. เรงกำรหมก 1 : 100 ชวยเพมแบคทเรย ชวยลดเวลำกำรหมกลง 5. ลดกลนเหมนใช 1 : 50 รำดในคอกสตว, ไลแมลงมพษ เชน ตะขำบ 1 : 100 ใชไลแมลงวน 1 : 30 ใชรำดหนำดนสวนผสม 6 ลตรตอตำรำงเมตร เพอบำรงผวดน 1 : 5 – 1 : 10 ฆำเช อในดน 6. น ำมนทำร เทหลมเสำบำนหรอทำผวไมปองกนปลวกไดด ใชน ำสมควนไมเปนอำหำรเสรมแกดนใช 1 : 200 7. สมำนแผล หรอใสแผล (ทดลองเอง) ใชกบอตสำหกรรมเครองสำอำง หรอนำไปกลนเกบไดนำน 8. ปจจบนตำงประเทศตองกำรมำก แตตองมปรมำณมำกพอทจะทำสญญำซ อขำย วธการเผาถาน 1. ใชอฐบลอกวำงหนนปำกถง 1 กอน (วำงนอน) 2. ใชไมฟนทอนส น 10 ซม. วำงรองเปนหมอน 3 ทอน 3. เรยงฟนยำว 80 ซม. ขนำด 2-3 น ว ใหทอนเลกอยลำง โคนอยปำกถง 4. ใชฝำน ำมนทตดไว ปดแลวยำดวยดนเหนยว ผสมข เถำแกลบ 5. ตอทอระบบอำกำศ และใชดนเหนยวยำใหมดชด 6. เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ สำหรบจดไฟ 4 กอน 7. ใชฟนจดปำกเตำ ประมำณ 8 กก. เทำน น 8. ประมำณชวโมงท 5 ของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไม หลงเกดควนบำง 9. ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดกำรเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำวปนเทำ 10. พอควนใสสเทำ เรมใชกระเบ องวำงปำกปลอง ถำไมมไอน ำจบ ปดเตำไดโดยเอำดนเหนยว ผสมข เถำแกลบ ปดปำกปลอง และหนำเตำ และโกยดนออก รอจนถงเยน สำมำรถเปดเอำถำนออกได หำมใชน ำรดถงจะพง

วธผลตถานส าหรบชนบทดวยถงน ามน 200 ลตร และการเกบน าสมควนไม

ศนยรกษดนระนอง 139/2 บานทงมะพราว ม.5 ต าบล จ.ป.ร. อ าเภอกระบร จงหวดระนอง

อปกรณทใช 1. ถงน ำมน 200 ลตร แบบธรรมดำไมควรใชแบบทมฝำเปดได ซงมเขมขดรดเพรำะอำจจะรวอำกำศเขำ 2. ตดผำถงกวำง 25 เซนตเมตร ตำมรปเพอเปนประตพำควำมรอนเขำไปในถง 3. เจำะดำนลำงของถง เสนผำศนยกลำง 4 น ว ใหชดขอบถงเพอระบำยน ำและเปนชองระบำยควน 4. ใชของอปน (ต งฉำก 90) ขนำด 1 น ว 1 อน เชอมดวยดนเหนยวตรงชองระบำยควน หรอจะใชอฐบลอก 3 กอน รบทอแทนกได 5. เจำะรทของอปนขนำด 1 น ว ตรงสวนทตำทสด (ถำใชของอปน 3 ทำง กไมตองเจำะ) ใชระบำยน ำทเกดจำกฟนในเตำ กรณไมใชอฐบลอกแทน 6. ใชทอปนขนำด 4 น ว ตอใหยำว 1 เมตร สอำกำศโดยตอจำกของอทจดระบำยควนหรอไววำงบนอฐบลอก 3 กอน เพอระบำยควนตำมขอ4 กได 7. เตรยมไมไผเจำะทะลปลองยำว 4 - 6 เมตร โดยเหลอปลองสดทำยไวกกน ำควนถำน ตำมรป 8. บำกไมไผเปนชองใหควนถำนเขำและเจำะชองดกน ำโดยใชชอนกนขำวเสยบไว 9. เมอเตำตดไฟแลวจะมน ำสมควนไมไหลออกทหำงชอน ใหนำกระปองพลำสตกมำรองรบน ำสมควนไม “หนทำงแหงควำมสำเรจ ไมมใหเลอกแคทำงเดยว” วธเผาถานและการเกบน าสมควนไม 1. ใชหนหรอดนวำงหนนปำกถง ใหเงยข นประมำณ 6 เซนตเมตร หรอใหระบำยน ำออก 2. ใชไมฟนทอนส น 10 เซนตเมตร วำงรองเปนหมอน 2 ทอน 3. เรยงฟนขนำด 2 - 3 น ว ยำว 70 เซนตเมตร ใหทอนเลกอยลำง ทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำดวยควรวำงไวใกลๆ ชองระบำยควน สวนชองวำงหนำเตำทเหลอใหเรยงฟนเปนแนวต งควำมยำวตำมควำมสงของถงน ำมนเพอปองกนไมหนำเตำเปนข เถำ

4. ตอทอระบบอำกำศ ตำมรป และใชดนเหนยวยำใหมดชด 5. เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ ต งข นทำงสงขำงปำกเตำขำงละกอนและวำงทบบน 1 กอน และอก 1 กอน วำงขวำงปำกเตำครงหนงและเจำะเปนรอำกำศเขำ กวำง 3 น ว สำหรบระบำยอำกำศเขำและเอำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตร ใหมดชด 6. ใชฟนจดปำกเตำประมำณ 10% ของฟนภำยในเตำ ใสลงในชองวำงหนำเตำโดยเรงไฟใหเตมท เมอไฟตดไมฟนในเตำแลวหยดใสฟนในเตำและเอำอฐบลอกปดใหมดชดเหลอแตชองอำกำศเขำเทำน น 7. ประมำณชวโมงทสำมของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไมหลงเกดควนบำ (ควนสขำว) อณหภมปลำยปลอง 80 องศำ 8. ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำวปนเทำออกน ำเงน อณหภมในเตำประมำณ 400 องศำ ใหเอำไมไผเกบควนออกทนท “ความเชอมน ความศรทธา การยอมรบเปนสงทสรางความสขได” 9. พอควนใสเรมใชกระเบ องวำงปำกปลองทดสอบควำมช นในถงวำง 1 นำท แลวเอำมอสมผส ถำเปยกกยงมปดถำแหงหมำดๆ กปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวหำมอำกำศเขำและท งไว 30 นำท เพอไลน ำมนทำร จงเอำผำข ร วหอดนเหนยวเปนลกประคบจมน ำเปยกไปอดปำกปลองควนไมใหอำกำศเขำในเตำไดเดดขำดรอจนเตำเยนจงเปดเอำถำนออกไดหำมใชน ำรดถง น าสมควนไม (ph 2.5 - 3.5 ถ.พ. 1005 - 101 คณภาพจะด) ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำน เมอทำใหเยนลงจนควบแนนแลวกลนตวเปนหยดน ำ ซงจะเกบในชวงทอณหภมในเตำยระหวำง 300 - 400 องศำ และอณหภมทปลำยปลองควนอยระหวำง 80 - 150 องศำ ของเหลวทไดน เรยกวำ น ำสมควนไม มกลนไหมสวนประกอบสวนใหญเปนกรดอะซตค มควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง วธการกกเกบน าสมควนไม จะปลอยใหควนวงผำนทอไมไผยำว 4 - 5 เมตร เมอไดน ำสมควนไมแลวท งไวในภำชนะพลำสตกมฝำปดเปนระยะเวลำ 3 เดอนในททไมถกแสงแดด ไมสนสะเทอน เพอใหสำรทเปนน ำมนทำร (Tar) ตกตะกอนเสยกอน (ควรใสถำนปนทลำงสะอำดและตำกใหแหงจำนวน 5% ของน ำหนกน ำสมควนไมจะทำใหตกตะกอนดข น) หำมเปดฝำท งไวสำรตำงๆ จะระเหย “สมองทปลอดโปรง ไรกงวลเปดใจใหกวางเปนทมาของความสข”

การใชประโยชนจากน าสมควนไม ในดานอตสาหกรรม ใชผลตสำรระงบกลนตว โดยเฉพำะในญปนมกำรนำน ำสมควนไมมำผลตสำรระงบกลนตว มำกกวำ 1 ลำนลตร ใชผลตสำรปรบผวนม ท งใชโดยตรงทำงผวหนง หรอผสมอำบน ำ ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน ใชในอตสำหกรรมยอมผำ ใชผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทฟอยด อำหำรเสรมเพมภมตำนทำน อำหำรเสรมกำรทำงำนของตบ ใชผลตสำรชวยยอย (Preblotic) ใชในเรองครวเรอน ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอนและไฟลวก รกษำน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง รกษำโรคเร อนของสตว “หากคณขาดความเชอมนในตนเอง คณจะมความสขในชวตไดอยางไร” ผสมน ำ 2 เทำ (1 ลตรตอน ำ 20 ลตร) รำกหรอพนกำจดมดปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอกำจดเช อรำผสมน ำ 50 เทำ เทำกบ 400 ซซ ตอน ำ 20 ลตร รำดหรอพนเพอกำจดเช อรำและไสเดอนฝอยในดนกอนปลกพช 15 วน ผสมน ำ 100 เทำ (200 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกองขยะพ นคอกสตวเพอกำจดกลน และปองกนไมใหแมลงวำงไข ผสมน ำ 200 เทำ (100 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) พนใบไมเพอปองกนแมลงและเช อรำ และรำดโคนตนไมเพอแรงรำกหำกใชอตรำเขมขนกวำน อำจทำใหใบไหมได ผสมน ำ 600 เทำ (40 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) แทนกำรจบใบจะลดกำรใชเคมได 50% หำมใชกบสำรเคมทมฤทธเปนดำง ใชในการเกษตร - ผสมน ำสมควนไมกบน ำใหเจอจำง 1 ตอ 500 - 1000 เทำ รดไมผลจะชวยเพมควำมหวำนชวยยอยสลำยปย - ถำนทแชไวในน ำสมควนไม จะเปนตวปรบปรงดนอยำงดโดยกำรเพมจำนวนแบคทเรยในดนทมคณประโยชนตอตนพช เนองจำกถำนมรพรนจำนวนมำก และมแรธำตสำรอำหำรอยดวย ทำใหเหมำะทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช - กำรใชน ำสมควนไมกบตนพชควรใชเวลำตอนเยนจะเกดประโยชนตอพชมำกกวำในตอนกลำงวน “อยารสกวาตนเองไมดพอ อยาขาดความเชอมนในตนเอง”

ประโยชนและวธใชน าสมควนไมในพชชนดตางๆ 1. มะเขอเทศ ปองกนเช อรำใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ฉดพนอำทตยละคร ง 2. แตงกวำ ปองกนเช อรำใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ผสมกระเทยม ฉดพนใบ 3. หอมหวใหญ กระเทยม กำจดศตรพชชวงเปนตนออนใชผสมน ำ ตอ 800 - 1000 เทำ รดผก 2 - 3 เดอนตอคร ง 4. ผกกะหลำปล ผกกำดขำว กำจดศตรพชชวงเปนตนออนใชผสมน ำ 1 ตอ 1000 - 2000 เทำ รดผกทก 7 วน 5. พรก แกปญหำดอกรวง ทำใหเมดพรกโตและเพมจำนวนเมดมำกข นใชผสมน ำ 1 ตอ 200 - 300 เทำ รดทใบและผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ รดโคนวนอยำงนอยเดอนละคร ง 6. ขำว เมอออกดอกชวยใหตดรวง ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ รด 2 - 3 คร งตอเดอน 7. ขำวโพด กำจดศตรพชระยะเปนตนออน ผสมน ำ 1 เทำ ตอ 500 รด 2 - 3 ตอเดอน “จงใหความรสกของเราอยเหนอความเปนปมดอย”

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงเพอชมชนคนอยกบปา เลขท 132 หมท 6 หมบานตนน า-หลกเหลก ต าบลปากทรง อ าเภอพะโตะ จงหวดชมพร

น าสมควนไม

น ำสมควนไม เปนของเหลวซงไดจำกกระบวนกำรสลำยตวของไมดวยควำมรอนอยำงเดยวหรอกำรเผำไหมไมฟนในสภำพอบอำกำศ ของเหลวดงกลำวจะใส สเหลองปนน ำตำล ซงเกดจำกกำรดกเกบควนทถกควบแนนใหเปนหยดน ำขณะทำกำรเผำถำน ปจจยทมผลตอคณภาพของน าสมควนไม 1. ชนดของไม ไมทกชนดมสวนประกอบเหมอนกนมำกกวำ 90 เปอรเซนต ไดแก - เซลลโลส ซงเกดจำกกลโคส ประมำณ 50% - เฮมเซลลโลส ซงเกดจำกไกลโคไซด หลำยชนด - ลกนน ซงเกดจำกสำรประแอโรเมตก ประมำณ 20-30% สวนประกอบอนๆ อกเพยงเลกนอย ไดแก สำรเฉพำะตว ซงเปนคณสมบตเฉพำะตวของไมแตละชนด ดงน นถำนไมและน ำสมควนไมทผลตจำกไมแตละชนดจงมคณสมบตพเศษแตกตำงกนดวย 2. ชวงอณหภมทดกเกบควน หำกเกบในชวงทไมเหมำะสมจะสงผลตอคณภำพของน ำสมควนไมกลำวคอหำกเกบเรวไปจะทำใหมสวนผสมของน ำในปรมำณทมำกเกนไป หรอหำกเกบในชวงทยำวนำนเกนไปจะทำใหสวนของน ำมนดนหรอทำรตดออกมำก ซงอณหภมทเหมำะสมในกำรเรมทำกำรเกบควน คอ อณหภมปำกปลองประมำณ 80 องศำเซลเซยส และอณหภมภำยในเตำ ประมำณ 300 องศำเซลเซยส และเลกเกบควนเมออณหภมปำกปลองประมำณ 150 องศำเซลเซยส และอณหภมภำยในเตำประมำณ 450 องศำเซลเซยส ระยะเวลาการเกบรกษาน าสมควนไมกอนน ามาใชประโยชน เนองจำกกำรเปลยนธำตใหมน ำหนกอณมำกข น โดยรวมอณเดมหลำยๆ อณเขำดวยกนของสวนประกอบของน ำสมควนไม ยงเกดข นซงทำใหน ำสมควนไมทเกบไดไมเหมำะสมทจะนำไปใชงำนทนท ดงน นตองท งไว 3 - 6 เดอน เพอใหน ำมนดน (Tars) ตกตะกอนกอนนำน ำสมควนไมทเบำกวำไปใชประโยชน สวนประกอบของน าสมควนไม น ำสมควนไมมสำรประกอบตำงๆ มำกกวำ 200 ชนด สำรประกอบทสำคญ ไดแก น ำ 85 เปอรเซนต กรดอนทรยประมำณ 3 เปอรเซนต และสำรอนทรยอนๆ อกประมำณ 12 เปอรเซนต

ซงกรดอนทรยทอยในน ำสมควนไมมกรดหลำยชนดและสำรทสำคญไดแก กรดอะซตก หรอ กรดน ำสม : เปนตวกดกรอนมควำมเปร ยว, ฆำเช อโรค กรดฟอรมค หรอกรดมด : ตวทำละลำย (ชวยใหกำรปรบตวของดนดข น) เมธำนอล : แอลกอฮอรทกนไมได (หำกเขำตำ ตำบอด) เรงกำรงอกของเมลด รำก ฆำเช อ) ฟอรมลดไฮด : มคณสมบตเปนพษ (ถำสดดมจะทำใหเปนลมได) มพษสงในกำรฆำเช อโรคและ แมลงเปนตวควบคม ระงบ ยบย ง อะซโตน : สำรละลำยวตถดบ ใชทำนำยำลำงเลบและเปนสำรเสพตด ฟนนอล : สำรฆำแมลง ใชลำงแผล ทำยำจำพวกแอสไพรน ทำกรด Picric อนเปนวตถระเบด และทำวตถหลอมเหลว นอกจำกน นยงเปนกลมทมควบคมกำรเจรญเตบโตของพช การเกบรกษาน าสมควนไม น ำสมควนไม ทไดจำกกำรดกเกบจะไมนำไปใชประโยชนทนท เนองจำกกำรเปลยนจำกไมเปนถำนไมไดเกดข นพรอมกนท งเตำ ดงน น ควนทเกดข นจงเปนควนทผสมกนระหวำงควนอณหภมตำและสง ดงน นจะมน ำมนดบ (Tar) และสำรระเหยงำยปนออกมำดวย น ำมนดบทละลำยน ำไมไดจะนำไปใชประโยชนในกำรเกษตรไมไดเพรำะจะไปปดปำกใบของพช และเกำะตดรำกพชทำใหพชเตบโตชำหรอตำยได นอกจำกน นหำกเทลงพ นดนจะทำใหดนแขงเปนดำนรำกพชไมสำมำรถไชลงดนได ดงน นเมอเกบน ำสมควนไมแลวตองท งชวงและมกำรทำใหน ำสมควนไมบรสทธกอนนำไปใชประโยชนอยำงนอย 3 เดอน แลวตองเกบในทเยนรมหรอไวในภำชนะทบแสงและไมมสงรบกวน หำกเกบไวทโลงแจงน ำสมควนไมจะทำปฏกรยำกบอำกำศและรงสอตรำไว โอเลทในแสงอำทตยเปนน ำมนดนกจะมสำรกอมะเรงดวย และหำกนำไปใชกบพช น ำมนจะจบกบใบไม ทำใหตนไมไมสำมำรถสงเครำะหแสงไดด น ำสมควนไมมสำรประกอบตำงๆ มำกมำย เมอนำไปใชประโยชนทำงกำรเกษตร จะมคณสมบตตำงๆ ดงน คอ เปนสำรปรบปรงดน สำรปองกนกำจดศตรพช และสำรเรงกำรเจรญเตบโตของพชบรเวณสวนรำก ลำตน หว ใบ และดอกผลของใบพชบำงชนด กำรใชน ำสมควนไมรำดในดนปลกพชจะชวยเรงกำรเจรญเตบโตของพชและควบคมโรคพชสำมเหตจำกไสเดอนฝอย เช อรำ นอกจำกน นยงมคณสมบตเปนฮอรโมนพชและในบำงกรณเปนตวยบย งกำรเจรญเตบโตสวนตำงๆ ของพชเมออตรำน ำสมควนไมมำกนอยตำงกนไป น ำสมควนไมจะมพษตอพชสง เมอรำดลงดนปรมำณมำกหรอนำไปใชกบพชโดยไมผสมน ำใหเจอจำงจะเกดผลเสยเชนกน สวนกำรนำไปใชในทำงอตสำหกรรมใชผลตสำรดบกลนตว ผลตสำรปรบผวนม ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง เปนตน

การน าน าสมควนไมไปใชดานการเกษตร เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสง ดงน นกอนนำไปใชตองนำมำเจอจำงใหเกดสภำวะทเหมำะสมกบวตถประสงคของกำรใชงำน ซงอตรำสวนทตำงกนจะมคณสมบตตำงกนออกไปดงน อตรำสวน 1:20 หรอผสมน ำ 20 เทำ ใชพนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยและแมลงในดน เชน โรคเนำ และจำกแบคทเรย โรคโคนเนำจำกเช อรำ ไสเดอนฝอย ควรทำกอนเพำะปลก 10 วน อตรำสวน 1:50 หรอผสมน ำ 50 เทำ ใชพนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยททำลำยพช หำกใชควำมเขมขนมำกกวำน รำกพชอำจไดรบอนตรำยได อตรำสวน 1:100 หรอผสมน ำ 100 เทำ ใชรำดโคนตนไมรกษำโรครำ และโรคเนำ รวมท งปองกนแมลงไมใหวำงไข อตรำสวน 1:200 หรอผสมน ำ 200 เทำ ใชฉดพนใบไมรวมท งพ นดนรอบๆ ตนพชทกๆ 7-15 วนเพอขบไลแมลงและปองกนเช อรำ และรดโคนตนเพอเรงกำรเจรญเตบโต อตรำสวน 1:500 หรอผสมน ำ 500 เทำ ใชฉดผลออนของพชเพอชวยขยำยใหผลโตข น หลงจำกตดผลแลว 15 วน และฉดพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน เพอเพมน ำตำลในผลไมอกดวย เนองจำกน ำสมควนไมชวยกำรสงเครำะหน ำตำลและกรดอะมโน ดงน นจงเพมท งผลผลตและคณภำพ อตรำสวน 1:1,000 หรอผสมน ำ 1,000 เทำ เปนสำรจบใบจะชวยลดกำรใชสำรเคม เนองจำกสำรเคมสำมำรถออกฤทธไดดในสำรละลำยทเปนกรดออนๆ และสำมำรถลดกำรใชสำรเคมมำกกวำครงทเคยใช การน าน าสมควนไมไปใชในดานอนๆ ทวไป นอกจำกกำรนำน ำสมควนไมไปใชในเรองกำรเกษตรแลว ยงสมำรถนำน ำสมควนควนไมไปใชประโยชนดำนอนๆ ไดอก เชน - ควำมเขมขน 100 เปอรเซนต ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอนและไฟลวก รกษำโรคน ำกดเทำและเช อรำทผวหนง - น ำสมควนไม ผสมน ำ 20 เทำ ใชรำดทำลำยปลวกและมด - น ำสมควนไม ผสมน ำ 50 เทำ ใชปองกนปลวก มด และสตวตำงๆ เชน ตะขำบ แมงปอง ก งกอ - น ำสมควนไม ผสมน ำ 100 เทำ ใชฉดพนถงขยะเพอปองกนกลนและแมลงวน ใชดบกลนหองน ำ หองครว และบรเวณช อแฉะ ใชดบกลนกรงสตวเล ยง ใชหมกขยะสดและเศษอำหำรเปนปยสำหรบไมประดบรอบบำน โดยตองผสมน ำอก 5 เทำหลงจำกหมกแลว 1 เดอน

ขอควรระวงในการน าน าสมควนไมไปใช - กอนนำน ำสมควนไมไปใชตองท งไวหลงจำกดกเกบอยำงนอย 3 เดอน เพอใหเกดกำรตกตะกอน แยกเฉพำะสวนทเปนน ำสมควนไมสำหรบนำไปใช - เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสงระวงอยำงใหเขำตำ - น ำสมควนไมไมใชปยแตเปนตวเรงปฏกรยำ ดงน นกำรนำไปใชในทำงกำรเกษตรจะเปนตวเสรมประสทธภำพใหกบพชใชแทนปยไมได - กำรใชน ำสมควนไมเพอฆำเช อจลนทรยและแมลงในดนทเปนโทษกบพช ควรทำกอนกำรเพำะปลกพชอยำงนอย 10 วน - กำรนำน ำสมควนไมไปใชตองผสมน ำใหเจอจำง ตำมควำมเหมำะสมของพชแตละชนด หำกใชกบพชกนใบควรฉดพนใตใบเนองจำกจะชวยขบไลแมลงใตใบ - กำรฉดน ำสมควนไมเพอชวยใหดอกตดผล ควรฉดกอนทจะดอกบำน เนองจำกหำกฉดหลงจำกดอกบำนจะทำใหแมลงไมเขำมำผสมเกสรเพรำะกลนฉนของน ำสมควนไมและดอกจะหลดรวงงำย

ศนยเรยนรการเกษตรผสมผสานบานมวงกลวง (สวนลงแดง) 2/10 หมท 1 ต าบลมวงกลวง อ าเภอกะเปอร จงหวดระนอง

น าสมควนไม

น ำสมควนไม ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำนเมอทำใหเยนลงจนควบแนนแลวกลนตวเปนหยดน ำ ของเหลวทไดน เรยกวำ น าสมควนไม มกลนไหม สวนประกอบสวนใหญเปนกรดอะซตก มควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง นำน ำสมควนไมทไดท งไวในภำชนะพลำสตกประมำณ 3 เดอน ในทรม ไมสนสะเทอนเพอใหน ำสมควนไมทไดตกตะกอนและแยกตวเปน 3 ช น คอ น ำมนเบำ (ลอยอยผวน ำ) น ำสมไม และน ำมนทำร (ตกตะกอนอยดำนลำง) แยกน ำสมควนไมมำใชประโยชนตอไป ประโยชนและการน าน าสมควนไมไปใชประโยชน น ำสมควนไมมสำรประกอบตำงๆ มำกมำย เมอนำไปใชประโยชนทำงกำรเกษตรจะมคณสมบต เชน เปนสำรปรบปรงดน สำรปองกนกำจดศตรพช และสำรเรงกำรเตบโตของพช นอกจำกน มกำรนำน ำสมควนไมไปใชประโยชนในอตสำหกรรม เชน ใชผลตสำรดบกลนตว ผลตสำรปรบผวนม ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง เปนตน เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสง ดงน นกอนทจะนำไปใชควรจะนำมำเจอจำงใหเกดสภำวะทเหมำะสมกบวตถประสงคของกำรใชงำน ดงน อตราสวน 1:20 (ผสมน ำ 20 เทำ) พนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยทไมเปนประโยชนและแมลงในดน ซงควรทำกอนกำรเพำะปลก 10 วน อตราสวน 1:50 (ผสมน ำ 50 เทำ) พนลงดนเพอฆำเช อจลนทรยททำลำยพช หำกใชควำมเขมขนทมำกกวำน รำกพชอำจไดรบอนตรำยได อตราสวน 1:100 (ผสมน ำ 100 เทำ) รำดโคนตนไมรกษำโรครำ และโรคเนำ รวมท งปองกนแมลงมำวำงไข อตราสวน 1:200 (ผสมน ำ 200 เทำ) พนใบไมรวมท งพ นดนรอบๆ ตนพชทกๆ 7-15 วน เพอขบไลแมลงและปองกนเช อรำ และรดโคนตนไมเพอเรงกำรเจรญเตบโต อตราสวน 1:500 (ผสมน ำ 500 เทำ) พนผลออน หลงจำกตดผลแลว 15 วน ชวยขยำยผลใหโตข นและพนอกคร งกอนเกบเกยว 20 วน เพอเพมน ำตำลในผลไม

อตราสวน 1:1,000 (ผสมน ำ 1,000 เทำ) เปนสำรจบใบ เนองจำกสำรเคมสำมำรถออกฤทธไดดในสำรละลำยทเปนกรดออนๆ ชวยเสรมประสทธภำพของสำรเคมทำใหสำมำรถลดกำรใชสำรเคมมำกกวำครงดวย

การน าน าสมควนไมไปใชดานอนๆ นอกจำกกำรนำไปใชทำงดำนเกษตรและปศสตวแลว ยงสำมำรถนำน ำสมควนไมไปใชดำนอนๆ ไดอก เชน 1. ควำมเขมขน 100 เปอรเซนต ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอน รกษำโรคน ำกดเทำและเช อรำทผวหนง 2. น ำสมควนไมผสมน ำ 20 เทำ รำดทำลำยปลวกและมด 3. น ำสมควนไมผสมน ำ 50 เทำ ใชปองกนปลวก มด และสตวตำงๆ เชน ตะขำบ แมงปอง 4. น ำสมควนไมผสมน ำ 100 เทำ ใชฉดพนถงขยะเพอปองกนกลนและแมลงวน ใชดบกลนในหองน ำ หองครวและบรเวณช นแฉะ ขอควรระวงในการใชน าสมควนไม 1. กอนนำน ำสมควนไมไปใชตองท งไวจำกกำรกกเกบกอนอยำงนอย 3 เดอน 2. เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสง ควรระวงอยำใหเขำตำอำจทำใหตำบอดได 3. น ำสมควนไมไมใชปยแตเปนตวเรงปฏกรยำ ดงน นกำรนำไปใชทำงกำรเกษตรจะเปนตวเสรมประสทธภำพใหกบพชแตไมสำมำรถใชแทนปยได 4. กำรใชเพอฆำเช อจลนทรยและแมลงในดน ควรทำกอนเพำะปลกอยำงนอย 10 วน 5. กำรนำน ำสมควนไมไปใชตองผสมน ำใหเจอจำงตำมควำมเหมำะสมทจะนำไปใช 6. กำรฉดพนน ำสมควนไม เพอใหดอกตดผล ควรพนกอนทดอกจะบำน หำกฉดพนหลงจำกดอกบำนแมลงจะไมเขำมำผสมเกสร เพรำะกลนฉนของน ำสมควนไมและดอกจะรวงงำย

ลกษณะสของน าสมควนไม

ทผสมน าในอตราสวนตางๆ

ศนยกสกรรมธรรมชาตวดปายาง วดปายาง หม 4 ต าบลทางว อ าเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมราช

น าสมควนไม

วธผลตถำนสำหรบชนบทดวยถงน ำมน 200 ลตร และกำรเกบน ำสมควนไม อปกรณทใช 1) ถงน ำมน 200 ลตรตดปำกถงใหขอบถงอยหำงจำกฝำถง 3 น ว (ถำแบบมเขมขดรดปำกถงไมตองตด) และตดขอบ 3 น วเปนเสนตรงต งฉำกกบฝำถง เพอเอำคอนตใหขอบถงหบเขำสวมถงตวเองได 2) ตงฝำถงกวำง 26 ซม. สง 40 ซม. ตำมรป เพอเปนประตพำควำมรอนเขำไปในถง 3) เจำะดำนลำงของถง เสนผำนศนยกลำง 4 น ว เพอระบำยน ำ และเปนชองระบำยควน 4) ใชของอปนขนำด 4 น ว 1 อนเชอมดวยดนเหนยวตรงชองระบำยควน หรอจะใชอฐบลอกวำง 3 กอนรบทอแทนกได ถำหำกของออดตนจำกน ำมนทำรใหใชไฟเผำละลำยได 5) เจำะรทของอปนขนำด 1 น ว ตรงสวนทตำทสด ใชระบำยน ำทเกดจำกฟนในเตำ กรณไมใชอฐบลอกแทน 6) ใชทอปนขนำด 4 น ว ตอใหยำว 1 เมตร สอำกำศ โดยตอจำกของอทจดระบำยควน หรอใชวำงบนอฐบลอก 3 กอน เพอระบำยควนตำมขอ4 กได 7) เตรยมไมไผเจำะทะลปลองยำว 4-6 เมตร โดยเหลอปลองสดทำยไวกกน ำควนถำน 8) บำกไมไผเปนชองใหควนถำนเขำ และเจำะชองตกน ำโดยใชชอนกนขำวเสยบไว 9) เมอเตำตดไฟแลว จะมน ำสมควนไมไหลออกทหำงชอน ใหนำกระปองพลำสตกมำรองรบน ำสมควนไม วธเผาถาน และการเกบน าสมควนไม 1) ใชหนหรอดนวำงหนนปำกถงใหเงยข นประมำณ 6 ซม. เพอระบำยน ำออก 2) ใชไมฟนทอนส น 10 ซม. วำงรองเปนหมอน 2 ทอน 3) เรยงฟนขนำด 2-3 น ว ยำว 60 ซม. ใหทอนเลกอยลำง ทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำดวยควรวำงไวใกลๆชองระบำยควน สวนชองวำงหนำเตำทเหลอใหเรยงฟนเปนแนวต งควำมยำวตำมควำมสงของถงน ำมน เพอปองกนไมหนำเตำเปนข เถำ

4) ตอทอระบบอำกำศตำมรป และใชดนเหนยวยำใหมดชด 5) เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ ต งข นทำงสงขำงปำกเตำขำงละกอน และวำงเทนบน 1 กอน และอก 1 กอนวำงขวำงปำกเตำครงหนง และเจำะเปนรอำกำศเขำ กวำง 3 น ว ยำว 3 น ว สำหรบระบำยอำกำศเขำ และเอำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตรใหมดชด 6) ใชฟนจดปลำยเตำประมำณ 10% ของฟนภำยในเตำ ใสลงในชองวำงหนำเตำโดยเรงไฟใหเตมท เมอไฟตดไมฟนในเตำ แลวหยดใสฟนในเตำและเอำอฐบลอกปดใหมดชด ใหเหลอแตชองอำกำศเขำเทำน น 7) ประมำณชวโมงท 3 ของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไมหลงเกดควนบำ (ควนสขำวปนน ำตำล) อณหภมปำกปลองประมำณ 80 องศำ 8) ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำวปนเทำออกน ำเงน อณหภมปำกปลองประมำณ 150 องศำ อณหภมภำยในเตำประมำณ 400 องศำ ใหเอำไมไผเกบควนออกทนท 9) พอควนใสเรมใชกระเบ องวำงปำกปลองทดสอบควำมช นในถง วำง 1 นำทแลวเอำมอสมผส ถำเปยกกยงไมปด ถำแหงหมำดๆกปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวหำมอำกำศเขำท งไว 30 นำท เพอไลน ำมนทำร จงเอำผำข ร วหอดนเหนยวเปนลกประคบจมน ำเปยกไปอดปำกปลองควนไมใหอำกำศเขำในเตำไดเดดขำด รอจนเตำเยนจงเปดเอำถำนออกได หำมใชน ำรดถง น าสมควนไม (PH 2.5-3.5 ถ.พ. 1.005-1.015 คณภาพด) ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำน เมอทำใหเยนลงจนควบแนนแลวกลนตวเปนหยดน ำ ซงจะเกบในชวงทอณหภมในเตำอยระหวำง 300-400 องศำและอณหภมทปำกปลองควนอยระหวำง 80-150 องสำ ของเหลวทไดน เรยกวำ น ำสมควนไม สวนประกอบสวนใหญเปนกรดอะซตค มควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง วธกำรดกเกบน ำสมควนไม จะปลอยใหควนวงผำนทอไมไผยำวประมำณ 4-6 เมตร เมอไดน ำสมควนไมแลวท งไวในภำชนะพลำสตกมฝำปดเปนระยะเวลำ 3 เดอนในททไมถกแสงแดด ไมสนสะเทอน เพอใหสำรทเปนน ำมนทำร (TAR) ตกตะกอนเสยกอน (ควรใสถำนปนทลำงสะอำดและตำกใหแหง จำนวน 5% ของน ำหนกน ำสมควนไม จะทำใหกำรตกตะกอนดข น) หำมเปดฝำท งไวสำรตำงๆ จะระเหย

ศนยกสกรรมธรรมชาตภเกต 47 หมท 2 ต าบลวชต อ าเภอเมอง จงหวดภเกต

ลกษณะสของน าสมควนไมทผสมน าในอตราสวนตางๆ

การน าน าสมควนไมไปใชดานอนๆ นอกจำกกำรนำไปใชทำงดำนเกษตรและปศสตวแลว ยงสำมำรถนำน ำสมควนไมไปใชดำนอนๆ ไดอกเชน 1. ควำมเขมขน 100 เปอรเซนต ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอน รกษำโรคน ำกดเทำและเช อรำทผวหนง 2. น ำสมควนไมผสมน ำ 20 เทำ รำดทำลำยปลวกและมด 3. น ำสมควนไมผสมน ำ 50 เทำ ใชปองกนปลวก มด และสตวตำงๆ เชน ตะขำบ แมงปอง 4. น ำสมควนไมผสมน ำ 100 เทำ ใชฉดพนถงขยะเพอปองกนกลนและแมลงวน ใชดบกลนในหองน ำ หองครว และบรเวณช นแฉะ ขอควรระวงในการใชน าสมควนไม 1. กอนนำน ำสมควนไมไปใชตองท งไวจำกกำรกกเกบกอนอยำงนอย 3 เดอน 2. เนองจำกน ำสมควนไมมควำมเปนกรดสง ควรระวงอยำใหเขำตำอำจทำใหตำบอดได 3. น ำสมควนไมไมใชปยแตเปนตวเรงปฏกรยำ ดงน นกำรนำไปใชทำงกำรเกษตรจะเปนตวเสรมประสทธภำพใหกบพชแตไมสำมำรถใชแทนปยได 4. กำรใชเพอฆำเช อจลนทรยและแมลงในดน ควรทำกอนเพำะปลกอยำงนอย 10 วน 5. กำรนำน ำสมควนไมไปใชตองผสมน ำใหเจอจำงตำมควำมเหมำะสมทจะนำไปใช 6. กำรฉดพนน ำสมควนไม เพอใหดอกตดผล ควรพนกอนทดอกจะบำน หำกฉดพนหลงจำกดอกบำนแมลงจะไมเขำมำผสมเกสรเพรำะกลนฉนของน ำสมควนไมและดอกจะรวงงำย

เตาเผาถาน 200 ลตร

เตำเผำถำน 200 ลตร เปนเตำทมประสทธภำพสง เตำประเภทน อำศยควำมรอนไลควำมช นในเน อไมทมอยในเตำ ทำใหไมกลำยเปนถำน หรอเรยกวำ กระบวนกำรคำรบอนไน เซชน นอกจำกน โครงสรำงลกษณะปดทำใหสำมำรถควบคมอำกำศได จงไมมกำรลกตดไฟของเน อไม ผลผลตทใชในกำรหมกปย ชวยเรงกระบวนกำรหมกโดยเฉพำะมลสกรและมลไก กำรหมกจะเรวข นถำอณหภมสงข น อณหภมของปยทหมกมำ 4 วน จะสงถง 80 องศำเซลเซยส ถำใชน ำสมควนไมชวยควรใชน ำสมควนไมทเจอจำง 100 เทำ รดลงบนปย แตควรระวงไมควรใชน ำสมควนไมซงเขมขนกวำน เนองจำกจะไปฆำเช อ เมอรำกพชเปนโรค ใหใชน ำสมควนไมเจอจำง 100 - 200 เทำ รดทโคนตน ใหชมจนลก 50 ซม. สำหรบมะเขอเทศและแตงกวำ ใหใช 1 - 2 ลตรตอตน เพอเพมควำมสดชนแขงแรงและพฒนำกำรของรำก น าสมควนไมเปนตวลดกลนหรอเปนอาหารเสรม 1. กำรลดกลนมลสตว ใหรดมลสตวหรอพ นคอกเล ยงสตวดวยน ำสมควนไมเจอจำง 50 เทำ บอยคร งเทำทจะทำได 2. น ำสมควนไมสำมำรถเปนอำหำรเสรมสำหรบสตว โดยชวยปรบระดบแบคทเรยในลำไสและอำนวยกำรดดซมสำรอำหำร ทำใหเน อไกมสชมพ และลดปรมำณน ำในเน อไกเหลอประมำณรอยละ 3 ซงเปนกำรเพมคณภำพไกโดยรวม เฉพำะน ำสมควนไมซงไดผำนกำรกลนอยำงดแลวเทำน น จงสำมำรถจะใชกบสตวได กำรผสมในอำหำร ใหรำดจนชมบนรำขำว ซงขจดไขมน หลงจำกน นผสมในอำหำรสตวในอตรำสวน 900 ตอ 1 สวน สวนผสมน เหมำะสำหรบสตวใหญ ปจจบนมผผลตน ำสมควนไมออกมำจำหนำยมำกมำย ซงผผลตแตละรำยกมเทคโนโลยกำรผลตทแตกตำงกนไป ทำใหคณภำพของน ำสมควนไมไมมมำตรฐำนทชดเจน ดงน นกอนซ อหรอนำมำใช ควรศกษำใหแนใจวำน ำสมควนไมทไดมำน น ผลตจำกโรงงำนหรอบรษททไดมำตรฐำนและมแหลงผลตทชดเจน มคณภำพมำตรฐำน พรอมขอบงใชหรอวธกำรใชทผำนกำรทดสอบแลวเทำน น เนองจำกน ำสมควนไมมท งคณและโทษ หำกใชไมถกตองอำจสงผลเสยตอผลผลตได

ประโยชนและวธใชน าสมควนไม

เนองจำกน ำสมควนไมเปนสำรอนทรย จงควรใชตดตอกนประมำณ 1 เดอน จงจะเหนผล

ประโยชน อตราสวน วธการใช 1. ใชในการเกษตร

1.1 ดำนกำรผลตพช - กำจดไสเดอนฝอย แมลงใน

ดน มด ปลวก - รกษำโรคเช อรำในยำงพำรำ - ปองกนโรครำและโคนเนำ

จำกเช อรำ - เรงกำรเจรญเตบโต กระตน

ควำมตำนทำนโรค - ปองกนศตรพช

ขบไลแมลงทกชนด และเช อรำ - ชวยในกำรสงเครำะหน ำตำล

ของพชทำใหผกและผลไมมรสหวำน - เปนสำรจบใบ ชวยลดกำรใช

สำรเคม

1 : 20 วกำร 5 ชอนโตะตอน ำ 1 : 20 วกำร 5 ชอนโตะตอน ำ 1 : 100 วกำร 1 ชอนโตะตอน ำ 1 ลตร หรอ 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ 1 : 200 วกำร ครงชอนโตะ ตอน ำ หรอ 10 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ 1 : 200 วกำร ครงชอนโตะ ตอน ำ หรอ 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ 1 : 500 วกำร 4 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ 1 : 1,000 วกำร 2 ชอนโตะ ตอน ำ 1 ปบ

รำดหรอพนบรเวณทม กอนปลกพช 15 วน ทำหนำยำงพำรำ ฉดพนลงดน กอนปลกพช 15 วน รำดโคนตนทก 7 - 15 วน ฉดพนทใบทก 7 - 15 วน ฉดพนผลออนหลงตดผลแลว 15 วน และพนอกคร งกอน เกบเกยว 20 วน แทนน ำผสมสำรเคมฉดพนสำมำรถลดกำรใชสำรเคม ไดกวำคร งท เคยใช (หำมใชรวมกบสำรเคมทมฤทธเปนดำงหรอเกลอ)

1.2 ดำนปศสตว - กำจดกลนและขบไลแมลงใน

คอกสตวปองกนไมใหแมลงวำงไข - ขบไลเหบ, หมดและรกษำ

โรคเร อนของสตว

1 : 100 วกำร 1 ชอนโตะตอน ำ 1 ลตร หรอ 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ 1 : 1 เขมขน

รำดพ นคอกสตวหรอบรเวณทมกลนทก 7 วน ฉดพนทตวสตวอำทตยละ 2 - 3 คร ง

ประโยชน อตราสวน วธการใช 2. ในครวเรอน

2.1 ปองกน ปลวก มด และสตวตำงๆ เชนจะเขบ ตะขำบ แมงปอง ก งกอ

2.2 ดบกลนหองน ำ หองครว บรเวณทช อแฉะ และกำจดกลนขยะ

2.3 รกษำแผลสด แผลถกน ำรอนลวกและไฟลวก

2.4 ฆำปลวก มด

1 : 50 วกำร 2 ชอนโตะตอน ำ 1 ลตร 1 : 100 วกำร 1 ชอนโตะตอน ำ 1 ลตร หรอ 20 ชอนโตะตอน ำ 1 ปบ วกำรกลนใชเขมขน 100 % วกำรเขมขน 100 %

พนหรอรำดบรเวณบำนทก 7 - 15 วน พนบรเวณทมกลนหรอถงขยะทก 7 วน ทำบรเวณแผลทกวน เชำเยน พนหรอรำดรงปลวกหรอมด

น าสมควนไมกลนจากธรรมชาต ไมเปนพษตอสงแวดลอม ผลพลอยไดจำกกำรเผำถำนไมภำยใตสภำพอบอำกำศ (Airless Condition) เมอผำนแกสทเกดจำกกำรเผำไหมไมสดใหสมผสอำกำศเยน จะทำใหไอกลนตวจนเปนของเหลง น ำสมควนไมเปนสำรปรบปรงดน และสำรเรงกำรเจรญเตบโตของพช (Plant growth accelerating substances) สำรปองกนกำจดศตรพช และควบคมโรคพชสำเหตจำกไสเดอนฝอย (Nematode) เช อรำ นอกจำกน ยงมคณสมบตเปนฮอรโมนพช น ำสมควนไมมสำรประกอบทำงเคมมำกกวำ 200 ชนด ทสำคญ คอ กรดอะซตก (acetic acid) ฟอรมำลดไฮด (formaldehyde) เอธลเอน วำเลอเรต (ethyl-n-valerate) เมทธำนอ (methanol) น ำมนทำร (tar) ฯลฯ สารประกอบทส าคญในน าสมควนไม Woogar 1 กรดอะซดรก เปนสำรกลมออกฤทธฆำเช อโรค เช อรำ เช อแบคทเรย และเช อไวรส 2 สำรประกอบฟนอล เปนสำรในกลมควบคมกำรเจรญเตบโตของพช 3 ฟอรมอลดไฮด เปนสำรในกลมออกฤทธฆำเช อโรค และแมลงศตรพช 4 เอธล เอน วำเลอเรค เปนสำรในกลมเรงกำรเจรญเตบโตของพช 5 เมทธำนอล เปนสำรในกลมออกฤทธฆำเช อโรค เช อรำ เช อแบคทเรย และเช อไวรส 6 น ำมนทำร เปนสำรจบใบชวยลดกำรใชสำรเคม คณสมบต - ชวยปองกนและกำจดศตรพช - เรงกำรเจรญเตบโตของรำกพช - ชวยฟนฟและปรบสภำพดนใหรวนซย - ชวยใหพชออกดอกและตดผลงำยข น - ชวยเสรมสรำงควำมสมบรณแขงแรงตำนทำนโรค

วธใชน าสมควนไม ใชฉดพนใบพช ใช 2 - 3 คร ง หรอทก 15 - 20 วน ในชวงฤดกำรเพำะปลกและเตบโตจนถง 15 วน กอนกำรเกบเกยว ในกำรใชกอนกำรเกบเกยวน น สำรอนทรยในน ำสมควนไมจะชวยเรงกำรหมกตวของกรดอะมโนและน ำตำล ซงจะเพมควำมหวำนและกลนหอมของผลไม ในกรณของผก ฉดน ำสมควนไมกอนเกบเกยว ชวยใหคณภำพและรดชำดดข น รวมท งชะลอกำรเหยวเฉำ สำหรบผกใบใช 1 คร งตอสปดำห กอนเกบเกยว กรณผลไมและผกกนใบทใชเวลำนำนในกำรเกบเกยว ควรใชน ำสมควนไม 2 หรอ 3 คร ง ทก 15 - 20 วน เรมจำกชวงตนของกำรเกบเกยว สำหรบผลไมเมอผลไมโตเตมทและเรมสก เชน สมจนเมอสเรมเปลยนควรใชน ำสมควนไม 1 - 2 คร ง ทก 20 วน จนถง 15 วนกอนเกบเกยว 1.1 แนวทำงกำรใชน ำสมควนไม : ควำมเขมขน โดยทวไปกำรใชน ำสมควนไมควรเจอจำงประมำณ 300 : 1 ถง 1,000 : 1 ควำมเขมขนทมำกกวำ 300 : 1 อำจสงเสยตอพช ซงมอำกำรดงน - จดบนใบ - พชหยดกำรเจรญเตบโตชวครำว - กำรเตบโตของตวถกเรง ชะลอกำรเตบโตของผล อำกำรในขอ 1 และขอ 2 เปนผลมำจำกกรดชวภำพในน ำสมควนไม ขอ 3 มำจำกกำรทใชน ำสมควนไมมคณสมบตเปนตวเรงสนดำป และกำรดดซมอำหำรของพช ขอแนะนำกคอควรทดลองใชน ำสมควนไมในพชแตละชนด และสงเกต 3 - 4 วน กอนจะใชอยำงเตมท ควรใชอยำงระมดระวงในพชทมควำมไวตอสำรเคมและพชใบออน ในกำรเพมประสทธภำพของน ำสมควนไม สำมำรถใชรวมกบสำหรำยทะเล ปลำหรอกำงปลำทสกดได โดยใชกอนกำรเกบเกยว จำกทไดกลำวมำแลว ใชน ำสมควนไมรวมกบยำเคมเกษตรจะมประสทธภำพมำกกวำใชแยกกน และน ำสมควนไมสำมำรถทจะใชรวมกบกระเทยม ชวยปองกนแมลงและกำรตดเช อรำได 1.2 วธใชรวมกบยำเคมเกษตร ยำเคมเกษตรละลำยไดด และทำใหมประสทธภำพมำกข นในของเหลวทมคำ pH ประมำณ 4 - 5 ดงน น ผสมน ำสมควนไมซงเจอจำงแลว 500 - 1,000 เทำ จะทำใหมประสทธภำพดข น และสำมำรถลดปรมำณกำรใช รวมถงไมจำเปนตองใชตวชวยททำใหสำรเคมตดอยกบพช เนองจำกน ำมนทำรในน ำสมควนไมไดทำหนำทน แลว แตน ำสมควนไมไมสำมำรถใชรวมกบสำรทเปนดำง ใชในกำรบำรงดน ผลดทจะไดกบดนมดงน - ควำมเสยหำยทเกดจำกแมลงและโรคในดนลดลง - น ำสมควนไมเพมประสทธภำพใหปย โดยทำใหงำยตอกำรดดซมของพช

- น ำสมควนไมลดควำมเสยหำยอนเกดจำกควำมเคม ควรจะใชรวมกบอยำงอน เชน ปยหมก ปยอนทรย ในกำรปรบคณภำพของดนในระยะยำว โดยเฉพำะดนซงเสอมคณภำพ อนเกดจำกกำรเกบเกยวไมด และกำรใชสำรเคมเกนควร น ำสมควนไมทใชใสในดนควรมควำมเขมขนสงกวำทบนใบพช น ำสมควนไมซงมควำมเขมขน 30 ตอ 1 ถกใชในปรมำณ 6 ลตร ตอ 1 ตำรำงเมตร โดยทวไปในกำรฆำเช อในดนหรอขจดไสเดอนฝอย ควำมเขมขนทสงกวำน สำมำรถนำไปใชไดโดยปกต กำรฆำเช อในดนควรใชน ำสมควนไมซงมคำ pH 3 และมควำมดำงจำเพำะ 1.014 และเจอจำง 8 เทำตว โดยใชปรมำณ 1 ลตร ตอ 1 ตำรำงเมตร อยำงไรกด ไสเดอนฝอย มควำมตำนทำงสงตองใชเวลำ 3 - 4 ป เพอขจดใหหมดส น สำหรบดนปลกผกใหใชน ำสมควนไม ควำมเขมขน 30 ตอ 1 กอนปลกโดยใช 6 ลตรตอ 1 ตำรำงเมตร ควรจะใหน ำสมควนไมซมลงในดนประมำณ 50 ซม. โดยจะทำกอนหรอหลงกำรไถดนกได ควรใชปยหมกกอนใสน ำสมควนไม เนองจำก หำกใชน ำสมควนไมกอนอำจจะฆำ จลนทรยทเปนประโยชน ดงน นควรใสปยหมกกอน และสดทำยพรวนลงไปรวมกน ควรใชปยหมกและน ำสมควนไมชวยพฒนำคณภำพดนในระยะยำว สำหรบไมผลและพชทปลกในกระถำง กรณไมผล ใหรดสบจดรอบตนไมในบรเวณทโดนฝน และมรำกเลก ควรเจอจำงน ำสมควนไม 30 - 50 เทำ และใช 500 ลตรตอ 1,000 ตำรำงเมตร กรณไมกระถำง ผสมน ำสมไมกบดนและท งไว 10- 15 วน เพอระบำยกำชออกกอนใสในกระถำง

การน าไมเขาเตาเผาถาน

1. นำไมทตองกำรเผำถำน มำจดแยกกลมตำมขนำดเสนผำศนยกลำงของไมเปน 3 กลม ไดแก - ขนำดเลก - ขนำดกลำง - ขนำดใหญ 2. เรยงไมขนำดเลกไวดำนลำงของเตำ ขนำดใหญไวดำนบน โดยวำงทบไมหมอนยำวประมำณ 30 - 40 เซนตเมตร กำรเรยงไมน มควำมสำคญมำกเนองจำกอณหภมดำนลำงเตำจะตำ สวนอณหภมทอยดำนบนเตำจะสงกวำ ขนตอนการเผาถาน ชวงท 1 ไลความชอ หรอคายความรอน เรมจดไฟเตำ บรเวณทอยหนำเตำ ใสเช อเพลงใหควำมรอนกระจำยเขำสเตำเพอไลอำกำศเยนและควำมช อทอยในเตำและในเน อไม ควนทออกมำจำกปลองควนจะเปนสขำว ควนจะมกลนเหมน ซงเปนกลนของกรดประเภทเมธำนอลทอยในเน อไม อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 7 0- 75 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 150 องศำเซลเซยส ใสเช อเพลงตอไป ควนสขำวตรงปลองควนจะเพมข น อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 70 - 75 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 200 - 250 องศำเซลเซยส ควนมกลนเหมนฉน

ชวงท 2 เมอไมกลายเปนถาน หรอ ปฏกรยาคลายความรอน เมอเผำไปอกระยะหนง ควนสขำวจะเรมบำงลง และเปลยนเปนสเทำ อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 80 - 85 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 300 - 40 องศำเซลเซยส ไมทอยในเตำจะคำยควำมรอนทสะสมเอำไวเพยงพอทจะทำใหอณหภมในเตำจะเพมสงข นในชวงน คอยๆ ลดกำรปอนเช อเพลงหนำเตำจนหยดกำรปอนเช อเพลง และเรมเกบน ำสมควนไม หลงจำกกำรหยดกำรปอนเช อเพลงหนำเตำ จะตองควบคมอำกำศโดยกำรหรหนำเตำหรอลดพ นทหนำเตำลงใหเหลอชองพ นทหนำเตำประมำณ 20 - 30 ตำรำงเซนตเมตร สำหรบใหอำกำศเขำ เพอรกษำระดบของอณหภมในเตำไวใหนำนทสดและยดระยะเวลำกำรเกบน ำสมควนไมใหนำนทสด โดยชวงทเหมำะสมกบกำรเกบน ำสมควนไมควรมอณหภมบรเวณปำกปลองควน ประมำณ 85 - 120 องศำเซลเซยส เนองจำกเปนชวงทสำรในเน อไมถกขบออกมำ จำกน นควนกเปลยนจำกควนสเทำเปนสน ำเงน จงหยดเกบน ำสมควนไม อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 100 - 200 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 400 - 450 องศำเซลเซยส ชวงท 3 ชวงท าถานใหบรสทธ ข นตอนน เปนชวงทไมจะเปลยนเปนถำน ตองทำกำรเพมอณหภมอยำงรวดเรว โดยกำรเปดหนำเตำประมำณ 1 ใน 3 ของหนำเตำท งไวประมำณ 30 นำท เมอควนสน ำเงนเปนสฟำ แสดงวำไมเรมเปนถำนใกลหมด จำกน นควนสฟำออนลงและจะกลำยเปนควนใสแทน เมอมควนใสเรมทำกำรปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวปดรอยรวและรอยตอ จำกน นทำกำรปดปลองควนใหสนทและอดรรวท งหวด ไมใหอำกำศภำยนอกผำนเขำไปได ชวงท 4 ชวงท าการใหถานในเตาเยนลง เกลยดนบนเตำออกใหเหนหลงเตำ เพอระบำยควำมรอนในเตำ จำกน นท งไวประมำณ 1 คน หรอประมำณ 8 ชวโมงเปนอยำงนอย เพอใหถำนดบสนท แลวจงเรมกำรเปดเตำเพอนำถำนออกจำกเตำและนำไปใชประโยชน

วธผลตถานส าหรบชนบทดวยถงน ามน 200 ลตร

และการเกบน าสมควนไม

ศนยเรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ตงอยเลขท 77 หม 1 ต าบลบานหาร อ าเภอบางกล า จงหวดสงขลา

อปกรณทใช 1 ถงน ำมน 200 ลตร แบบธรรมดำ ไมควรใชแบบทมฝำเปดได ซงมเขมขดรดเพรำะอำจจะรวอำกำศเขำ 2 ตดฝำถงกวำง 26 ซ.ม. สง 40 ซ.ม. ตำมรป เพอเปนประตพำควำมรอนเขำไปในถง 3 เจำะดำนลำงของถง เสนผำนศนยกลำง 4 น ว ใหชดขอบถงเพอระบำยน ำ และเปนชองระบำยควน 4 ใชของอปน (ต งฉำก 90) ขนำด 4 น ว 1 อน เชอมดวยดนเหนยวตรงชองระบำยควน หรอจะใชอฐบลอกแทน 5 เจำะรทของอปน ขนำด 1 น ว ตรงสวนทตำทสด (ถำใชของอปน 3 ทำง กไมตองเจำะ) ใชระบำยน ำทเกดจำกฟนในเตำ กรณไมใชอฐบลอกแทน 6 ใชทอปนขนำด 4 น ว ตอใหยำว 1 เมตร สอำกำศ โดยตอจำกของอทจดระบำยควนหรอใชวำงบนอนบลอก 3 กอน เพอระบำยควนตำมขอ 4 กได 7 เตรยมไมไผเจำะทะลปลองยำว 4-6 เมตร โดยเหลอปลองสดทำยไวกกน ำควนถำน ตำมรป 8 บำกไมไผเปนชองใหควนถำนเขำ และเจำะชองดงน ำโดยใชชอนกนขำวเสยบไว 9 เมอเตำตดไฟแลวจะมน ำสมควนไมไหลออกทหำงชอน ใหนำกระปองพลำสตกมำรองรบน ำสมควนไม ดงรป

ทอ 4 นว ยาว 4-6 เมตร (ไมไผ)

วธเผาถานและการเกบน าสมควนไม 1 ใชหนหรอดนวำงหนนปำกถง ใหเงยข นประมำณ 6 ซ.ม. เพอใหระบำยน ำออก 2 ใชไมฟนทอนส น 10 ซ.ม. วำงรอบเปนหมอน 2 ทอน 3 เรยงฟนขนำด 2-3 น ว ยำว 70 ซ.ม. ใหทอนเลกอยลำง ทอนใหญอยบน ถำใสผลไมเผำดวยควรวำงไวใกลๆ ชองระบำยควน สวนชองวำงหนำเตำทเหลอใหเรยงฟนเปนแนวต งควำมยำวตำมควำมสงของถงน ำมนเพอปองกนไมหนำเตำเปนข เถำ 4 ตอทอระบบอำกำศ ตำมรปและใชดนเหนยวยำใหมดชด 5 เอำอฐบลอกเรยงปำกเตำ ต งข นทำงสงขำงปำกเตำขำงละกอนและวำงเทนบน 1 กอน และอก 1 กอน วำงขวำงปำกเตำครงหนงและเจำะเปนรอำกำศเขำ กวำง 3 น ว ยำว 3 น ว สำหรบระบำยอำกำศเขำ และเอำทรำยหรอดนถมถง 200 ลตรใหมดชด 6 ใชฟนจดปำกเตำประมำณ 10% ของฟนภำยในเตำ ใสลงในชองวำงหนำเตำโดยเรงไฟใหเตมท เมอไฟตดไมฟนในเตำแลวหยดใสฟนในเตำและเอำอฐบลอกปดใหมดชดเหลอแตชองอำกำศเขำเทำน น 7 ประมำณชวโมงท 3 ของกำรจด เรมเกบน ำสมควนไมหลงเกดควนบำ (ควนสขำวปนน ำตำล) อณหภมปำกปลอง 80 องศำ 8 ประมำณชวโมงท 9 เรมหยดเกบน ำสมควนไม หรอสงเกตควนสขำวปนเทำออกน ำเงน อณหภมปำกปลอง 150 องศำ อณหภมในเตำประมำณ 400 องศำ ใหเอำไมไผเกบควนออกทนท

9 พอควนในเรมใชกระเบ องวำงปำกปลองทดสอบควำมช นในถงวำง 1 นำท แลวเอำมอสมผส ถำเปยกกยงไมปดถำแหงหมำดๆ กปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวหำอำกำศเขำและท งไว 30 นำท เพอไลน ำมนทำร จงเอำผำข ร วหอดนเหนยวเปนลกประคบจมน ำเปยกไปอดปำกปลองควนไมใหอำกำศเขำในเตำไดเดดขำด รอจนเตำเยนจงเปดเอำถำนออกไดหำมใชน ำรดถง น าสมควนไม (PH2.5 – 3.5 ถ.พ. 1.005 – 1.015 คณภาพจะด) ควนทเกดจำกกำรเผำถำนในชวงทไมกำลงเปลยนเปนถำน เมอทำใหเยนลงจนควบแนนแลวกลนตวเปนหยดน ำ ซงจะเกบในชวงทอณหภมในเตำอยระหวำง 300-400 องศำ และอณหภมทปำกปลองควนอยระหวำง 80-150 องศำ ของเหลวทไดน เรยกวำ น ำสมควนไม มกลนไหม สวนประกอบสวนใหญเปนกรดอะซตค มควำมเปนกรดตำ มสน ำตำลแกมแดง วธกำรดกเกบน ำสมควนไมจะปลอยใหควนวงผำนทอไมไผยำว 4-6 เมตร เมอไดน ำสมควนไมแลวท งไวในภำชนะพลำสตกมฝำปดเปนระยะเวลำ 3 เดอนในททไมถกแสงแดด ไมสนสะเทยน เพอใหสำรทเปนน ำมนทำร (TAR) ตกตะกอนเสยกอน (ควรใสถำนปนทลำงสะอำดและตำกใหแหง จำนวน 5% ของน ำหนกน ำสมควนไมจะทำใหกำรตกตะกอนดข น) หำมเปดฝำท งไวสำรตำงๆ จะระเหย การใชประโยชนจากน าสมควนไม ในดำนอตสำหกรรม - ใชผลตสำรระงบกลนตว โดยเฉพำะในญปนมกำรนำน ำสมควนไมมำผลตสำรระงบกลนตวมำกกวำ 1 ลำนลตร - ใชผลตสำรปรบผดนม ท งใชโดยตรงทำผวหนง หรอผสมอำบน ำ - ใชในอตสำหกรรมอำหำรรมควน - ใชในอตสำหกรรมยอมผำ - ใชผลตสำรปองกนเน อไมจำกเช อรำและแมลง - ใชผลตยำรกษำโรคผวหนง ยำฆำเช อไทฟอยด อำหำรเสรมเพมภมตำนทำน อำหำรเสรมกำรทำงำนของตบ ใชในครวเรอน - ควำมเขมขน 100% ใชรกษำแผลสด แผลถกน ำรอนและไฟลวก รกษำน ำกดเทำ เช อรำทผวหนง รกษำโรคเร อนของสตว - ผสมน ำ 20 เทำ (1 ลตรตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดมดปลวก ทำหนำยำงพำรำเพอกำจดเช อรำ

- ผสมน ำ 50 เทำ (400 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพนกำจดเช อรำ และไสเดอนฝอยในดน กอนปลกพช 15 วน - ผสมน ำ 100 เทำ (200 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) รำดหรอพอนกองขยะ พ นคอกสตวเพอกำจดกลน และปองกนไมใหแมลงวำงไข - ผสมน ำ 100 เทำ (100 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) พนใบไมเพอปองกนแมลงและเช อรำ และรำดโคนตนไมเพอเรงรำกหำกใชอตรำเขมขนกวำน อำจทำใหใบไหมได - ผสมน ำ 500 เทำ (40 ซซ ตอน ำ 20 ลตร) แทนสำรจบใบจะลดกำรใชเคมได 50% หำมใชกบสำรเคมทมฤทธเปนดำง ใชในกำรเกษตร - ผสมน ำสมควนไมกบน ำใหเจอจำก 1 ตอ 500-1000 เทำ รดไมผลจะชวยเพมควำมหวำน - ชวยยอยสลำยปยคอก ลดกลน - ถำนทแชไวในน ำสมควนไมจะเปนตวปรบปรงดนอยำงด โดยกำรเพมจำนวนแบคทเรยในดนทมคณ เปนประโยชนตอตนพช เนองจำกถำนมรพรนจำนวนมำก และมแรธำตสำรอำหำรอยดวย ทำใหเหมำะสมทจะเปนทอยอำศยของจลนทรยในดนทเปนประโยชนตอตนพช ประโยชนและวธใชน ำสมควนไมในพชชนดตำงๆ - มะเขอเทศ ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ฉดพนอำทตยละคร ง - แตงกวำ ปองกนเช อรำ ใชผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำ ผสมกระเทยม ฉดพนใบ - หวหอมใหญ/กระเทยม กำจดศตรพชชวงเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 800-1000 เทำ รดผก 2-3 เดอนตอคร ง - ผกกะหลำปล/ผกกำดขำว กำจดศตรพชชวงเปนตนออน ใชผสมน ำ 1 ตอ 1000-2000 เทำ รดผกทก 7 วน - พรก แกปญหำดอกรวง ทำใหเมดพรกโตและเพมจำนวนเมดมำกข น ใชผสมน ำ 1 ตอ 200-300 เทำรดทใบ และผสมน ำ 1 ตอ 200 เทำรดโคนตน อยำงนอยเดอนละคร ง - ขำว เมอออกดอกชวยใหตดรวง ใชผสมน ำ 1 ตอ 200-300 เทำ รด 2-3 คร งตอเดอน - ขำวโพด กำจดศตรพชระยะเปนตนออน ผสมน ำ 1 ตอ 500 เทำ รด 2-3 คร งตอเดอน

ประโยชนของถานโดยสงเขป

ตารางแสดงระยะเวลาการเผาถาน อณหภมในเตา (องศา) อณหภมทปลองควน หมายเหต ถำวดอณหภมปำกปลองได 80๐C ใหเรมเกบน ำสมควนไมไดแลว และหยดเกบเมออณหภม 150๐C เพรำะถำเกบตอไปจะมดนน ำมนปน ส าหรบเกษตรกร ไมจำเปนตองซ อเครองวดอณหภม ใหใชวธสงเกตควนแทนกไดเชนกน ประโยชนของถาน ขอด มคณสมบตชวยดดซบพษออกจำกรำงกำย โดยไมดดซมสำรอำหำรหรอวตำมน และมประโยชนดงน 1. ใชถอนพษแมลงสตวกดตอย เชน ตะขำบ แมงปอง แตน มด แมงมม วธใช นำผงถำนประคบผวหนง บรเวณทถกแมลงกด ใหประคบกวำงกวำบรเวณทถกกด ถำตองกำรประคบใหนำนข น ควรผสมถำนกบแปงขำวโพดในอตรำสวน 1 ตอ 1 โดยผสมน ำเลกนอยเพอใหเกดควำมช น ใชผำบำงๆ อำจเปนผำเชดหนำทชมน ำบดพอหมำด หอถำนทผสมกบแปงขำวโพด พบใหผำทจะประคบแผลน นหนำเพยงช นเดยว เพอใหถำนสำมำรถดดซบพษไดอยำงมประสทธภำพ จำกน นจงใชพลำสตกหมเพอเกบควำมช น 2. ชวยดดซบแกสในกระเพำะอำหำรและลำไส กดอำกำรคลนไสอำเจยน วธใช ผสมถำนผงลงในน ำเปลำ 1 แกว คนใหเขำกนแลวดม ดมไดเทำทตองกำรโดยไมเกดอนตรำยใดๆ ในคนททองผกไมควรดมมำกเพรำะจะทำใหทองผกมำกข น

ควนสเทา 800 องศา ปดเตา

สมวงน าเงน 700 องศา

น าเงนปนขาว 600 องศา ระยะเวลาน ามนทารออก 120 องศา

500 องศา 85 องศา

400 องศา ระยะเวลาน ามนสมควนไมออก 80 องศา

น าตาลปนขาว 300 องศา 75 องศา

280 องศา 70 องศา

ขาวปนเทา 200 องศา ไล ความชนในไม 60 องศา

150 องศา 55 องศา

3. ใชประคบแผลทตดเช อมหนอง อกเสบและบวม (ไมใชกบแผลสด) ประคบเชนเดยวกบขอท 1 4. ใชผงถำนผสมน ำแชผก ผลไม จะชวยดดซบพษหรอสำรเคมทตกคำงทตดมำกบผกหรอผลไม โดยผสมผงถำน 1 ชอนชำในน ำ 5 ลตร ลำงผกใหสะอำดแลวแชในน ำผสมถำนนำน 15-20 นำท แลวจงลำงผก ผลไมดวยน ำเปลำอกคร ง ถำมถำนตดกบผลไมกไมเกดโทษใดๆ ผงถำนสำมำรถลำงออกไดโดยงำยดวยน ำเปลำ 5. หำกทำนทมลมหำยใจมกลนเหมน ใหผสมถำนกบน ำดม 6. ใชประคบเมอมอำกำรปวดห ปวดตำ ปวดขอ ขออบเสบ วธใชเหมอนขอ 1 7. ใชประคบหรอแชในน ำอำบ ในคนทมอำกำร ผนแพ คนตำมผวหนง 8. ถำมอำกำรเจบคอใหผสมถำนกบน ำ พอเหนยวปนเปนกอนกลมเลกๆ อมไว 5 นำท แลวกลนชำๆ 9. ใชในคนทกนยำเกนขนำด ใหรบประทำนถำน 10-20 เมด ดมน ำมำกๆ ถำนจะชวยดดซบพษกรณไดรบพษจำกกำรรบประทำนเหดมพษ สำมำรถใชวธเดยวกน *หมายเหต กำรรกษำดวยถำนจะไดผลดทสด ถำหำกใชประคบหรอรบประทำนเรวทสดเมอเรมมอำกำร

ศนยเรยนรการเกษตรผสมผสานบานมวงกลวง (สวนลงแดง) 2/10 หมท 1 ต าบลมวงกลวง อ าเภอกะเปอร จงหวดระนอง

เตาเผาถาน 200 ลตร

เตำเผำถำน 200 ลตร เปนเตำทมประสทธภำพสง เตำประเภทน อำศยควำมรอนไลควำมช นในเน อไมทมอยในเตำ ทำใหไมกลำยเปนถำน หรอเรยกวำ กระบวนการคารบอนไนเซชน นอกจำกน โครงสรำงลกษณะปดทำใหสำมำรถควบคมอำกำศได จงไมมกำรลกตดไฟของเน อไม ผลผลตทไดจงเปนถำนทมคณภำพ ข เถำนอยและผลพลอยไดจำกกระบวนกำรเผำถำน อกอยำงหนงคอ น ำสมควนไมทสำมำรถนำไปใชประโยชนในดำนกำรเกษตรได การน าไมเขาเตาเผาถาน 1. นำไมทตองกำรเผำถำน มำจดแยกกลม ตำมขนำดเสนผำศนยกลำงของไมเปน 3 กลม ไดแก ขนำดเลก ขนำดกลำงขนำดใหญ 2. เรยงไมทมขนำดเลกไวดำนลำงของเตำ ขนำดใหญไวดำนบน โดยวำงทบไมหมอนยำวประมำณ 30 – 40 เซนตเมตร กำรเรยงไมน มควำมสำคญมำก เนองจำกอณหภมในเตำ ขณะเผำถำนไมเทำกน โดยอณหภมดำนลำงเตำจะตำสวนอณหภมทอยดำนบนเตำจะสงกวำ ขนตอนการเผาถาน ชวงท 1 ไลความชนหรอคายความรอน เรมจดไฟเตำ บรเวณทอยหนำเตำ ใสเช อเพลงใหควำมรอนกระจำยเขำสเตำเพอไลอำกำศเยนและควำมช นทอยในเตำและในเน อไม ควนทออกมำจำกปลองควนจะเปนสขำว ควนจะมกลนเหมน ซงเปนกลนของกรดประเภทเมธำทอลทอยในเน อไม อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 70 - 75 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 150 องศำเซลเซยส ใสเช อเพลงตอไป ควนสขำวตรงปลองควนจะเพมข น อณหภมบรเวณปำกปลองควนประมำณ 70 - 75 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 200 - 250 องศำเซลเซยส ควนมกลนเหมนฉน

ชวงท 2 เมอไมกลายเปนถาน หรอ ปฏกรยาคลายความรอน เมอเผำไปอกระยะหนง ควนสขำวจะเรมบำงลง และเปลยนเปนสเทำ อณหภมบรเวณปำกปลองควน ประมำณ 80 - 85 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 300 - 400 องศำเซลเซยส ไมทอยในเตำจะคำยควำมรอนทสะสมเอำไวเพยงพอทจะทำใหอณหภมในเตำจะเพมสงข นในชวงน คอยๆ ลดกำรปอนเช อเพลงหนำเตำจนหยดกำรปอนเช อเพลง และเรมเกบน ำสมควนไม หลงจำกกำรหยดกำรปอนเช อเพลงหนำเตำ จะตองควบคมอำกำศโดยกำรหรหนำเตำหรอลดพ นทหนำเตำลงใหเหลอชองพ นทหนำเตำประมำณ 20 - 30 ตำรำงเซนตเมตร สำหรบใหอำกำศเขำ เพอรกษำระดบของอณหภมในเตำไวใหนำนทสดและยดระยะเวลำกำรเกบน ำสมควนไมใหนำนทสด โดยชวงทเหมำะสมกบกำรเกบน ำสมควนไมควรมอณหภม บรเวณปำกปลองควน ประมำณ 85 - 120 องศำเซลเซยส เนองจำกเปนชวงทสำรในเน อไมถกขบออกมำ จำกน นควนกเปลยนจำกควนสเทำเปนสน ำเงน จงหยดเกบน ำสมควนไม อณหภมบรเวณปำกปลองควน ประมำณ 100 - 200 องศำเซลเซยส อณหภมภำยในเตำประมำณ 400 - 450 องศำเซลเซยส ชวงท 3 ชวงท าถานใหบรสทธ ข นตอนน เปนชวงทไมจะเปลยนเปนถำน ตองทำกำรเพมอณหภมอยำงรวดเรว โดยกำรเปดหนำเตำ ประมำณ 1 ใน 3 ของหนำเตำท งไวประมำณ 30 นำท เมอควนสน ำเงน เปนสฟำ แสดงวำไมเรมเปนถำนใกลหมดจำกน นควนสฟำออนลงและจะกลำยเปนควนใสแทน เมอมควนใสเรมทำกำรปดหนำเตำ โดยใชดนเหนยวปดรอยรว และรอยตอ จำกน นทำกำรปดปลองควนใหสนทและอดรรวท งหมด ไมใหอำกำศภำยนอกผำนเขำไปได ชวงท 4 ชวงท าการใหถานในเตาเยนลง เกลยดนบนเตำออกใหเหนหลงเตำ เพอระบำยควำมรอนในเตำ จำกน นท งไวประมำณ 1 คน หรอประมำณ 8 ชวโมงเปนอยำงนอย เพอใหถำนดบสนท แลวจงเรมกำรเปดเตำเพอนำถำนออกจำกเตำ และนำไปใชประโยชนตอไป

ศนยเรยนรคมตาหนย 40/12 หม 2 ต าบลกรงชง อ าเภอนบพต า จงหวดนครศรธรรมราช

เตาเผาถาน 200 ลตร แบบตง

เตำเผำถำนแบบประหยดพลงงำนขนำด 200 ลตร ชนดมปลองขนำนขำงเตำ หรอทเรยกวำ เตำเผำถำย แบบต ง เปนเตำทประดษฐข นจำกวสดทหำงำยในทองถน โดยไดปรบปรงและพฒนำจนมประสทธภำพกำรเผำไหมทดยงข น ทำใหถำนทผลตไดมคณภำพด ประหยดเวลำ และทสำคญสรำงประกอบงำย รำคำถก เคลอนยำยสะดวก เหมำะสำหรบครวเรอนในชนบททมกำรใชถำยเปนพลงงำนในกำรหงตมประกอบอำหำร อกท งมผลพลอยไดคอ น ำสมควนไมจำกกำรเผำถำน สำหรบนำไปใชเปนยำฆำแมลงกำจดศตรพช ลกษณะเดน 1. ออกแบบใหมกำรเผำไหมทด 2. เคลอนยำยสะดวก เกบรกษำงำย 3. เผำถำนไดคณภำพด 4. สรำงและประกอบงำย ไมซบซอน 5. มอำยกำรใชงำนนำน 6. รำคำถก 7. ไดน ำสมควนไมเปนผลพลอยได 8. ไมเลอกประเภทไม ผลผลตถาน เตำเผำถำน แบบต ง เมอเผำตอคร ง จะไดปรมำณถำนไมไมตำกวำ 20 - 25 กโลกรมตอไม 100 กโลกรม โดยประมำณ อายการใชงาน แลวแตควำมถในกำรใชงำน การกอสรางและการลงทน 1. นำถงน ำมนเปลำขนำด 200 ลตร ทมเสนผำนศนยกลำงขนำด 0.58 เมตร สง 0.9 เมตร ฝำดำนบนโดยรอบเปนฝำปด มกบรดฝำดำนบน ปด - เปดงำยสำหรบใสฟนและนำถำนออก

2. นำทอเหลกดำขนำดเสนผำนศนยกลำงขนำด 2.5 น ว ยำว 15 เซนตเมตร เพอใชทำปลองเรง มำเชอมตดกบฝำปดเตำ 3. นำทอเหลกดำขนำด 2.5 น ว ยำว 85 เซนตเมตร จำนวน 3 ทอน โดยเชอมประกอบขนำดกบตวถงประมำณ 6 - 7 เซนตเมตร เพอใชทำปลองระบำยอำกำศหรอปลองควน 4. เจำะชองสเหลยมผนผำดำนขำงบรเวณกนถงใหมขนำด 20 x 25 เซนตเมตร จำนวน 1 ชอง เพอเชอมตอกบชองจดไฟหรออโมงคดดอำกำศ 5. นำกลองเหลกสเหลยมขนำด 20 x 20 x 25 เซนตเมตร ซงแผนเหลกทนำมำเชอมตอกนควรมควำมหนำใกลเคยงกบถงน ำมน นำมำเชอตอกบชองสเหลยมผนผำดำนขำงถงทเจำะไว เพอทำเปนชองจดไฟและอโมงคดดอำกำศ 6. พรอมจดเตรยมแผนเหลกขนำด 20 x 25 เซนตเมตร เพอใชทำเปนแผนปดเตำ ควบคมอำกำศ 7. ทำตะแกรงรองไมฟน โดยใชเหลกเสนขนำดเสนผำนศนยกลำง 0.25 น ว ขดโดยรอบ แลวใชเหลกเสนขนำดเดยวกน เชอมตอเวนระยะ เปนซ ๆ พอประมำณ ตดกบขดวงกลม โดยตะแกรงจะมขนำดเสนผำนศนยกลำง 0.55 เซนตเมตร เพอใหสำมำรถนำเขำเตำไดพอด โดยตะแกรงมบำรองรบใหสงจำกพ นประมำณ 20 เซนตเมตร เงนลงทนประมำณ 1,600 - 2,500 บำท ในขณะทรำคำขำยถำนอยทกโลกรมละ 5 บำท กรณทซ อจำกโรงงำนหรอเตำเผำเปนกระสอบ แตหำกซ อแบงจำกรำนคำปลกอำจมรำคำสงถง 10 - 20 บำทตอกโลกรม นำสมควนไมจำหนำยในรำคำลตรละ 30 บำท ขนตอนการเผาถาน 1. ตดไมฟนเปนทอนยำวประมำณ 60 เซนตเมตร 2. เรยงไมฟนในแนวต งจนเตม ถำเรยงในแนวนอนจะกนเน อท และทำใหอำกำศไหลเวยนไมคอยดและควรเรยงใหสวนทมขนำดเลกอยดำนลำง และสวนทมขนำดใหญอยดำนบน เพรำะดำนบนเตำจะมอณหภมสงกวำดำนลำง จงเปลยนไมขนำดใหญใหเปนถำนไดดกวำดำนลำงเตำ ทมอณหภมตำกวำ 3. ปดฝำถงแลวรดกบใหแนน เพอไมใหอำกำศรวเขำไปได 4. จดไฟในชองใสไฟดำนลำง 5. นบจำกเรมตนเผำประมำณ 40 - 60 นำท แลวสงเกตปลองควน ควนจะม 3 ระยะ ระยะแรกควนจะเปนสขำวเขม จำกน นจะเปนสฟำ แลวจะคอย ๆ ใสข นจนเปนไอรอน 6. นบจำกเรมตนเผำประมำณ 2 ชวโมงใหปดปลอยเรงดำนบน

7. นบจำกเรมตนเผำ 5 ชวโมง ควนจำกปลองควนจะเรมใส เปนไอรอนเชนกน จำกน นใหทยอยปดปลองควนทกปลองดวยกระปองหรอเศษวสด

8. จำกน นปดชองจดไฟใหสนท 9. นบจำกเรมตนเผำประมำณ 6 - 8 ชวโมง ปลอยท งไวใหเยนอกประมำณ 6 - 8 ชวโมง จงเปดเตำ ซงกจะไดถำนทมคณภำพดใหควำมรอนสงไวใชภำยในครวเรอนหรอจำหนำยเปนรำยไดเสรม