1

แผนการจดการเรยนรท0 11

รายวชา วทยาศาสตรพ:นฐาน รหสวชา ว 22102 ช:นมธยมศกษาปท0 1

ภาคเรยนท0 2 ปการศกษา 2561

หนวยการเรยนรท0 4 บรรยากาศของเรา เร0อง องคประกอบของลมฟาอากาศ (เมฆและฝน)

เวลาเรยน 2 คาบ

1. ช0อสาระการเรยนร สาระท' 6 กระบวนการเปล'ยนแปลงของโลก

2. มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตางๆ ท'เกดข@นบนผวโลกและภายในโลก

ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ท'มผลตอการเปล'ยนแปลงอณหภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของ

โลก มกระบวนการสบเสาะหาความร และ จตวทยาศาสตรส'อสารส'งท'เรยนรและนาความรไปใชประโยชน

3. ตวช:วด/ผลการเรยนรท0คาดหวง

ตวช@วด ม 1/3 สงเกตวเคราะหและอภปรายการเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศท'มผลตอมนษย

4. จดมงหมายของหลกสตร

1. เพ'อผลตและพฒนานกเรยนไดมความรความสามารถทางดานวทยาศาสตร

2. นกเรยนออกแบบการทดลอง หรอแกไขปญหาโดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

3. สงเสรมใหนกเรยนตระหนกถงความสาคญทางวทยาศาสตร เทคโนโลยและส'งแวดลอม

4. สงเสรมและสนบสนนใหผสอนคดคน วจยเพ'อพฒนาคณภาพการศกษาและเผยแพรองคความร

ใหกบสถาบนการศกษาอ'นๆ

5. คณลกษณะอนพงประสงค ของนกเรยนทางดานวทยาศาสตร

1. นกเรยนมทกษะดานการคด วเคราะห สงเคราะห แกปญหา และจดการอยางเปนระบบรวธการ

แสวงหาความรเพ'มเตมจากส'อและแหลงการศกษาตางๆ

2. นกเรยนมความรและทกษะพ@นฐานดานคณตศาสตร วทยาศาสตร เทคโนโลยและส'งแวดลอม

เพยงพอตอการแสวงหาความรเพ'มเตมดวยตนเอง หรอศกษาตอในระดบอดมศกษา รจกเลอกใช

วทยาศาสตรและเทคโนโลยในชวตประจาวนอยางเหมาะสมและตระหนกถงความสาคญของการรก

ธรรมชาตและส'งแวดลอม

7. สาระสาคญ

2

เมฆ คอ อนภาคน@าในอากาศเบ@องสงท'อยในสถานะเปนหยดน@าและผลกขนาดเลก อาจมอนภาค

ของของแขงท'อยในรปของควนและฝนท'แขวนลอยอยในอากาศรวมอยดวย เมฆในทองฟาแบงออกเปน 4

ชนด ไดแกเมฆช@นสงเมฆช@นกลางเมฆช@นต'า และเมฆท'กอตวในแนวต@ง

หมอก เกดจากอากาศช@นเยนตวและลอยต'าใกลผวโลก

ชนดของเมฆ

แบงเมฆตามรปรางลกษณะของเมฆ สามารถแบงเมฆเปน 3 ประเภทใหญๆ คอ

รปรางเมฆ ช0อเรยกตามภาษาละตน

เมฆกอน ควมลส (Cumulus)

เมฆแผน สเตรตส (Stratus)

เมฆร@วๆ ซรรส (Cirrus)

แบงเมฆตามความสง สามารถแบงเมฆเปน 3 ระดบคอ คอ

เมฆระดบ ความสง (m) ช0อตามภาษาละตน

สง 6,000 – 8,000 ซรโร (Cirro)

กลาง 2,000 – 6,000 อลโต (Alto)

ต'า ความสงไมเกน 2,000 -

นกอตนยมวทยา แบงเมฆออกเปน 10 ชนดสาคญ ดงน@

3

ภาพชนดของเมฆ

ท'มา : หนงสอเรยนวทยาศาสตร 2 ช@นม. 1 เลม 2 น.19

ประเภทเมฆ ระดบความสง ชนดของเมฆ ลกษณะ สภาพอากาศ

เมฆช:นต0า

ต'ากวา 2,000 m

ประกอบดวยละอองน@าท@งหมด

1. สเตรตส มสเทา ทอดตวใกลพ@นโลก เปน

แผน

เกดฝนตกปรอยๆ

หรอเปนละออง

2. สเตรโตควมลส มสขาวหรอเทา ฐานเมฆคอนขาง

กลมมากกวาแบน กอตวจากเมฆ

ท'เปนสเตรตสเดม สวนบน

คอนขางแบน

คลายสเตรตส

3. นมโบสเตรตส เปนช@นหนาทบสเทาดา ฐานไม

เรยบ สามารถบงดวงอาทตยไดมด

มฝนหรอหมะตก

ตอเน'องกนนาน

เปนชวงโมง

เมฆช:นกลาง

2,000 - 6,000m

ประกอบดวยผลกน@าแขงและ

ละอองน@า

4. อลโตควมลส รปแบบคลายคล'นใตทะเล สขาว

หรอสเทา มเงาเมฆ ประกอบดวย

หยดน@าเปนสวนใหญ

ประเภทเมฆ ระดบความสง ชนดของเมฆ ลกษณะ สภาพอากาศ

5. อลโตสเตรตส รปคลายมานสฟาหรอสเทาปก

คลมทองฟาเปนบรเวณกวาง

สามารถมองเหนแสงอาทตยลอด

ออกมาไดโดยไมทาใหเกดพระ

อาทตยทรงกลด

เมฆช:นสง

6,000 - 8,000m

ประกอบดวยผลกน@าแขงเปนสวน

ใหญ

6. ซรโรควมลส เปนกอนกระจกเลกๆ แผเปนแนว

สขาว ลกษณะคลายคล'นหรอ

เกลดปลา ไมมเงาเมฆ

4

ประกอบดวยผลกน@าแขงหรอ

บางคร@ งอาจเปนหยดน@าท'เยนจด

7. ซรรส เปนแผนบางๆ มองดคลายขนนก

สขาวมกเปนร@วโคงๆ ยาวพาดบน

ทองฟา ประกอบดวยผลกน@าแขง

เมฆชนดน@ เปน

สญญาณวาอากาศ

กาลงจะเลวลง

8. ซรโรสเตรตส เปนแผนสขาวบางๆ โปรงแสง

ประกอบดวยผลกน@าแขง มกปก

คลมท'วทองฟา ทาใหเกดพระ

อาทตยทรงกลดได

เมฆท0กอตว

ในทางแนวต:ง

9. ควมลส ฐานแบนมกมสเขม สวนบนนน

ข@นคลายดอกกะหล'าขนาดใหญ

ไมกอใหเกดฝน หากมขนาดใหญ

อาจเปล'ยนแปลงเปนเมฆควม

โลนมบสได

ทองฟาแจมใส

แดดจด

10. ควมโลนมบส

(เมฆฝนฟาคะนอง)

มขนาดใหญ เปนแผนหนา ม

ลกษณะคลายภเขา

มกทาใหเกดฝนฟา

คะนองหรอพาย

บางคร@ งรนแรงจน

กลายเปนพายทอร

นาโด

จากการศกษาชนดและปรมาณเมฆในทองฟา ชวยใหทรายวาในแตละวนหรอแตละเวลาในหน'งวน

มเมฆชนดตางๆ และปรมาณท'แตกตางกนออกไป

ลกษณะของทองฟาโดยใชปรมาณเมฆเปนเกณฑ

ลกษณะทองฟา ปรมาณเมฆ

แจมใส มเมฆนอยกวา 1/10 ของทองฟา

โปรง มเมฆ 1/10 แตไมเกน 3/10

มเมฆบางสวน มากกวา 3/10 แตไมเกน 5/10

มเมฆเปนสวนมาก มากกวา 5/10 แตไมเกน 8/10

มเมฆมาก มากกวา 8/10 แตไมเกน 9/10

เมฆเตมทองฟา 10/10

5

การวดปรมาณน:าฝน

ปรมาณน@าฝน หมายถง ระดบความลกของน@าฝนในภาชนะท'รองรบน@าฝน ท@งน@ภาชนะท'รองรบ

น@าฝนจะตองวางใหอยในแนวระดบ และวดในชวงเวลาท'กาหนดดวย

นยมอานคาปรมาณน@าฝนในหนวยของ มลลเมตร (mm) เคร'องมอวดปรมาณน@าฝน เรยกวา

เคร'องวดน@าฝน (rain gauge) ซ'งมหลายแบบ เชน

1. เคร'องวดน@าฝนแบบทรงกระบอก 2. เคร'องวดน@าฝนแบบบนทกหรอแบบอตโนมต

_____________________________________________________________________________________

กจกรรม 13 การสรางแบบจาลองการเกดเมฆ

จดประสงคของกจกรรม

1. อธบายหลกการของการเกดเมฆ

2. ทดลองการสรางแบบจาลองของการเกดเมฆ

วสดอปกรณ

1. ขวดแกวปากกวาง 1 ใบ

2. ถาดโลหะ 1 ใบ

3. น@ารอน 10 cm3

4. น@าเยน 50 cm3

6

วธการทดลอง

1. เทน@ารอนใสในขวดแกวปากกวางประมาณ 10 cm3 สงเกตการเปล'ยนแปลงท'เกดข@น บนทกขอมล

ลงในตารางบนทกผล

2. นาถาดโลหะหรอท'รองแกวโลหะใสน@าเยน วางปดปากขวดท'ใสน@ารอน สงเกตการเปล'ยนแปลงท'

เกดข@น บนทกขอมลลงในตารางบนทกผล

บนทกผลการทดลอง

สรปผลการทดลอง

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

กจกรรม 14 การเกดน:าคาง

จดประสงคของกจกรรม

1. อธบายหลกการของการเกดน@าคาง 2. ทดลองการเกดของน@าคาง

วสดอปกรณ

1. แกว แกวกระดาษ แกวสแตนเลส อยางละ 1 ใบ

2. น@า 3. น@าแขง

การทดลอง ส0งท0สงเกตเหน

เทน@าใสขวด

ปากกวาง

…………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………….

นาถาดใสน@าเยน

วางปดปากขวด

…………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………….

7

4. กระดาษชาระ

วธการทดลอง

1. เทน@าลงในแกวใบท' 1 จนเกอบเตมแกว แกวใบท' 2 ใสน@าแขงลงในแกวจนเตมเตมน@าลงไปใหเกอบ

เตมแกว

2. ใชกระดาษชาระเชดขางแกวท@งสองใบใหแหง 3. น@าแกวท@งสองใบ ไปวางในหองเปนเวลา 15 นาท สงเกตขางแกวแตละใบ แลวบนทกผล

4. ทาการทดลองซ@าของ 1-3 แตเปล'ยนภาชนะอ'น เชน แกวกระดาษ แกวสแตนเลส บนทกผล

บนทกผลการทดลอง

การทดลอง ผลท0ไดจากการสงเกต

น:า น:า+น:าแขง

1. แกว

2. แกวกระดาษ

3. แกวสแตนเลส

สรปผลการทดลอง

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

กจกรรม 15 การวดปรมาณน:าฝนอยางงาย

จดประสงคของกจกรรม

1. ทดลองสรางเคร'องวดปรมาณน@าฝนอยางงายและแสดงวธการวด 2. อธบายหลกการของเคร'องวดปรมาณน@าฝน

วสดอปกรณ

1. ภาชนะพลาสตกใสท'มรปทรงและขนาดตางก◌น 3 ใบ

2. กระบอกตวง 1 ใบ

3. สายยางพลาสตก 1 ชด

วธการทดลอง

8

1. นาภาชนะท'เตรยมไวเชนขวดน@าด'มขวดปากกวางและกระปองรปทรงและขนาดตางๆกนท'ทาดวยพลาสตกใสมาต@งไวในบรเวณสนามหญา (เขยนหมายเลขตดขางขวด)

2. จากน@นใชสายยางตอเขากบทอน@าประปาเปดน@าแลวฉดน@าใหเปนฝอยเหนอภาชนะท'ต@งไวสงเกตปรมาณน@าท'เพ'มข@นในภาชนะจนกระท'งระดบน@าพอท'จะวดได

3. วดปรมาณน@าโดยเทน@าจากภาชนะลงในกระบอกตวงอานคาท'ไดจากมาตราสวนบนกระบอกตวงบนทกผลแลววดปรมาณน@าในภาชนะอนตอไปจนครบ

4. เปรยบเทยบปรมาณน@าฝนในแตละภาชนะหมายเหตปรมาณน@าท'วดไดเปนเพยงคาประมาณเทาน@นเพราะกระบอกตวงท'ใชไมไดผานการปรบเทยบอยางถกตอง

*หมายเหต* ปรมาณน@าท'วดไดเปนเพยงคาประมาณ

เทาน@นเพราะกระบอกตวงท'ใชไมไดผานการปรบเทยบ

อยางถกตอง

บนทกผลการทดลอง

ความสงของน:าในภาชนะทรงกระบอก (cm)

ใบท0 1 ใบท0 2 ใบท0 3

สรปผลการทดลอง

9

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………….

คาถามทายกจกรรม

กอนการทดลอง

1. เพราะเหตใดจงตองใชภาชนะท'มรปรางและขนาดท'แตกตางกน

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

2. เพราะเหตใดจงตองใชภาชนะท'มลกษณะใส

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ระหวางทดลอง

3. ในระหวางการทดลองมปญหาและอปสรรคหรอไมและไดแกไขดวยวธการใด ………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

หลงการทดลอง

4. ความสงของน@าในแตละภาชนะแตกตางกนหรอไม

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

5. ความกวางของปากภาชนะและความสงของภาชนะมผลตอการรองรบน@าฝนหรอไมเพราะอะไร ………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

6. ผลสรปของกจกรรมน@คออะไร ………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

8. ผลการเรยนรท0คาดหวง

1. สบคนและอธบายการเกดรปราง ลกษณะ และชนดของเมฆ

2. สงเกตและอธบายลกษณะสภาพของทองฟาโดยใชปรมาณเมฆเปนเกณฑ

3. สบคนและอธบายการเกดฝน หมะ ลกเหบ

10

4. ทดลองและอธบายวธการวดปรมาณน@าฝน

9. ส0อการเรยนการร

1. ชดกกจกรรมวทยาศาสตรเร'องเมฆและฝน

2. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพ@นฐาน วทยาศาสตร 2 ช@นมธยมศกษาปท' 1 เลม 2 กลมสาระการ

เรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาข@นพ@นฐาน พทธศกราช 2551

3. วดทศน เร'อง การเกดเมฆ

10. กจกรรมการเรยนร

คร : ดาเนนการทดสอบกอนเรยนโดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนแบบปรนย 4 ตวเลอก

จานวน 20 ขอ เพ'อตรวจสอบความพรอมและพ@นฐานของนกเรยน

ข:นท0 1 ข:นนาเขาสบทเรยน

คร : 1) ครสนทนาพ◌ดคยกบนกเรยนเก'ยวกบสภาพอากาศในชวงน@ วาเปนอยางไรบางและสภาพ

อากาศท'แตกตางกน เชน รอน หนาว ฝนตก เกดพาย มผลตอการดาเนนชวตของคนเราและส'งแวดลอม

อยางไร เพ'อเช'อมโยงไปสการเรยนรเร'องลมฟาอากาศ

2) ครและนกเรยนรวมกนอภปรายจากแนวคาตอบของนกเรยนจากน@นครนาอภปรายวา

ปรากฏการณทางลมฟาอากาศมหลายอยาง เชน เมฆ หมอก ฝน และพาย เปนตนในช'วโมงน@ เราจะได

เรยนรเก'ยวกบการเกดเมฆและหมอก

3) ครใหนกเรยนมองออกไปนอกหนาตางหองเรยน และมองข@นไปบนทองฟาแลวพดคย

ซกถามนกเรยน เชน - เหนอะไรบนทองฟาบาง

- ในแตละวนจะมปรมาณเมฆแตกตางกนหรอไม

- เมฆท'ปรากฏบนทองฟาในแตละวนมลกษณะ รปราง เหมอนหรอแตกตางกน

อยางไร

- การประกอบอาชพของคนในทองถ'นเก'ยวของกบฝนหรอไมลกษณะใด

- ในทองถ'นเคยประสบปญหาฝนแลงหรอน@าทวมหรอไมลกษณะใด

- ฝนมกระบวนการเกดอยางไร

4) นกเรยนชวยกนตอบคาถาม

ข:นท0 2 ข:นสารวจและคนหา

11

1) ใหนกเรยนศกษาความหมายของการเกดเมฆและปจจยท'กอใหเกดเมฆและฝนในชด

กจกรรมวทยาศาสตรเร'องเมฆและฝนหรอดจากหนงสอเรยนเพ'มเตม จากน@นใหนกเรยนดภาพและวดทศน

เก'ยวกบการเกดเมฆและชนดของเมฆ

2) เม'อรจกชนดของเมฆแลวศกษารายละเอยดเก'ยวกบรปรางลกษณะของเมฆระดบความสงและผลของการเกดเมฆแตละชนด ดงน@ เมฆช@นสง เมฆช@นกลาง เมฆช@นต'า และเมฆท'กอตวในแนวต@ง

จากชดกจกรรม

3) เม'อนกเรยนศกษาเน@อหาสาระสาคญเรยบรอยแลว ใหนกเรยนอานคาช@แจงของการทดลองในแตละกจกรรมใหเขาใจและลงมอปฎบตตามคาช@แจง โดยมครผสอนคอยใหคาแนะนา ซ'ง

กจกรรมมท@งหมด 3 กจกรรม ดงน@ กจกรรมท' 1 การสรางแบบจาลองการเกดเมฆ

กจกรรมท' 2 การเกดน@าคาง

กจกรรมท' 3 การวดปรมาณน@าฝนอยางงาย

ข:นท0 3 ข:นอธบายและลงขอสรป

1) ครใหนกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายผลของการปฏบตกจกรรม

2) ครและนกเรยนรวมกนอภปรายผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนวคาถาม เชน

- การเกดเมฆตองอาศยองคประกอบอะไรบาง - เมฆแตละประเภทมช'อเรยกอะไรบาง - เมฆท'มลกษณะอยางไรทาใหเกดพายฝนฟาคะนอง - ใชเกณฑอะไรในการแบงชนดของเมฆ

เม'อทราบชนดและลกษณะของเมฆแลวนกเรยนสามารถนาความรเร'องน@ไปใชในชวตประจาวนอยางไร

3) ครและนกเรยนรวมกนสรปความรท'ไดจากการปฏบตกจกรรมจากน@นใหนกเรยนศกษาเร'องหมอก และชวยกนวเคราะหวา เมฆและหมอกแตกตางกนในเร'องใด

คร : สรปใหนกเรยนโดยใชการดลกษณะของเมฆจากภาพ(ภาพคนละชดจากสไลดท'สอนไป)

อกคร@ งหลงจากท'บรรยายโดยใช power point และใหแตละกลมชวยกนทาย หาคาตอบ เปนการทบทวน

ลกษณะและชนดของเมฆ

ข:นท0 4 ข:นขยายความร

1) ใหนกเรยนสงเกต และถายรปเมฆลกษณะตางท'นกเรยนพบเหน และเขยน ช'อเมฆ ลกษณะ

ของเมฆ สถานท'และวนท' ท'ถายภาพเมฆ

ข:นท0 5 ข:นประเมน

12

ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวา จากหวขอท'เรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางท'ยงไม

เขาใจหรอมขอสงสย ถามครชวยอธบายเพ'มเตมใหนกเรยนเขาใจ

- การบนทกกจกรรม 13 การสรางแบบจาลองการเกดเมฆ ลงในชดกจกรรม

- ประเมนจากการนาเสนอขอมล/ตอบคาถาม และพฤตกรรมในช@นเรยน

วธวดผล

1. การสงเกตพฤตกรรมในช@นเรยน

2. สงเกตจากสมดจดบนทก และแบบฝกหดทายชดกจกรรม

เคร'องมอวดผล

1. แบบสงเกตพฤตกรรมในช@นเรยน

2. ชดกจกรรมวทยาศาสตรเร'องเมฆและฝน

เกณฑการประเมน

1. คะแนนพฤตกรรมในช@นเรยน รอยละ 70 ผาน

2. มการจดบนทกความร/การทดลอง/แบบฝกหดทายชดกจกรรมลงในนชดกจกรรม

11. บรรณานกรม

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ. (2551). หนงสอเรยนสาระการ

เรยนรพ@นฐาน วทยาศาสตร 2 ช@นมธยมศกษาปท' 1 เลม 2 . ครสภาลาดพราว.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ. (2551). คมอครสาระการเรยนร

พ@นฐานวทยาศาตร 2 . ช@นมธยมศกษาปท' 1 เลม 2 . ครสภาลาดพราว.

12. บนทกหลงการสอน

1. ความคดเหนเก'ยวกบการสอน

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

13

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

2. การสอนแผนน@ เปนไปตามท'วางไวหรอไม ถาไมเปนไปตามแผน ผสอนจะแกไขปญหาอยางไร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

3. มขอเสนอแนะ/ส'งท'ไดเรยนร/มขอบกพรองอยางไร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

ลงช'อ...................................................ผสอน

……………………………………………….