การพฒนาพนท

สอนาคตประเทศไทย ภาค และเมอง

เอกสารประกอบการประชมประจ าป 2560 ของ สศช.

เรอง “ขบเคลอนแผนฯ 12 สอนาคตประเทศไทย” วนจนทรท 3 กรกฎาคม 2560

ณ หองแกรนดไดมอนดบอลรม ศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพค เมองทองธาน จงหวดนนทบร

จดโดย ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.)

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12  (พ.ศ. 2560 - 2564) ไดก�ำหนดใหยทธศำสตรกำรพฒนำภำค เมอง และพนทเศรษฐกจ เปนยทธศำสตรส�ำคญในกำรขบเคลอนกำรพฒนำประเทศ โดยใหควำมส�ำคญกบกำรสรำง ควำมเขมแขงของฐำนเศรษฐกจเดม และกำรขยำยฐำนกำรผลตและบรกำรใหม กำรพฒนำเมองส�ำคญใหเตบโตอยำงมคณภำพ กำรพฒนำและฟนฟพนทบรเวณชำยฝงทะเลตะวนออก กำรบรหำรจดกำรพนทเศรษฐกจชำยแดน รวมทงกำรเพมประสทธภำพ กลไกกำรขบเคลอนกำรพฒนำภำคและเมอง อยำงไรกด กำรพฒนำภำค เมอง และพนทเศรษฐกจ เปนกำรพฒนำเชงพนท ทเกยวของกบกำรพฒนำในทกมตของกำรพฒนำทงในดำนเศรษฐกจ สงคม ทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม รวมทงควำมมนคง ซงในกำรขบเคลอนกำรพฒนำจะตองใหควำมส�ำคญกบปจจยทเกยวของกบมตกำรพฒนำดงกลำว และมแนวทำงกำรพฒนำ ในแตละพนททชดเจนและเหมำะสม รวมทงสำมำรถปรบเปลยนใหสอดรบกบสถำนกำรณกำรเปลยนแปลงในอนำคตได อยำงทนทวงท

การพฒนาพนท ภาค และเมองสอนาคตประเทศไทย

การเปลยนแปลงในอนาคตทมตอการพฒนาเชงพนทกำรพฒนำประเทศไทยในอนำคตจะตองเผชญกบควำมเปลยนแปลงในเรองทส�ำคญ ดงน

การขยายตวของประชากรเมอง ประชำกรเมองเพมขนอยำงตอเนอง โดยคำดวำสดสวนของประชำกรเมองจะเพมเปนรอยละ 60 ในป 2569 ขณะทควำมตองกำร สำธำรณปโภคสำธำรณปกำรจะมมำกขน เกดกำรขยำยตวของเมองเนองจำกควำมตองกำร ทอยอำศยและกจกรรมทำงเศรษฐกจทเพมขน

2

ความตองการแรงงานไรฝมอจะลดลง โดยจะน�ำระบบอตโนมตมำท�ำงำน แทน ขณะทควำมตองกำรแรงงำนทกษะฝมอจะมมำกขน สงผลใหเกดกำรแยงชงแรงงำน ทงในประเทศและระหวำงประเทศ กำรเกดอตสำหกรรมและบรกำรใหมๆ เพอตอบสนอง ควำมตองกำรในภำคกำรผลต บรกำร และพฤตกรรมของผบรโภคทเปลยนไป ขณะทรปแบบ ผลตภณฑและบรกำรมวฏจกรสนลง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเสอมโทรมมากขน ทงกำรลดลงของ พนทปำ ปรมำณขยะทเพมมำกขน ควำมตองกำรน�ำทมมำกขน มลพษทมมำกขน เนองจำก กำรแขงขนในภำคอตสำหกรรมท�ำใหเกดกำรลดตนทนในกำรผลต ซงท�ำใหเกดขยะ น�ำเสย อำกำศเสย และกำรบกรกท�ำลำยปำ

โครงสรางพนฐานมการพฒนามากขน กอใหเกดโอกำสในกำรสรำงควำมพรอม ของพนทในกำรขยำยฐำนกำรผลตและกำรบรกำร และในกำรพฒนำเชอมโยงกบโครงสรำง พนฐำนหลกของประเทศ ดงนน กำรพฒนำเชงพนทในระยะตอไปจะตองใหควำมส�ำคญกบ กำรยกระดบฐำนกำรผลตและบรกำรเดมใหมควำมเขมแขงมำกขน และกำรขยำยฐำนใหมทใหควำมส�ำคญกบกำรกระจำยโอกำสทำงเศรษฐกจและสงคม โดยใชประโยชนจำกกำร เปลยนแปลงทเกดขนและศกยภำพของพนท

ความเหลอมล�าของการพฒนายงเปนปญหาส�าคญทต องแก ไข ทงควำมเหลอมล�ำในดำนรำยได กำรไดรบบรกำรทำงกำรศกษำและสำธำรณสข กำรถอครองทดน และกำรเขำถงเงนทนและเทคโนโลย ซงจะตองแกไขเพอเพมโอกำสในกำรสรำงศกยภำพ ของประชำชนและผประกอบกำรใหสำมำรถเผชญกบกำรเปลยนแปลง และใชประโยชนจำก โอกำสทเกดขน

นโยบายการพฒนาเศรษฐกจของประเทศเพอนบานและการเขาส ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเปนทงปจจยทสนบสนนและขอจ�ากดตอการคา การลงทนของไทย ทงกำรเคลอนยำยแรงงำนระหวำงประเทศ กำรบรหำรจดกำรกำร ผำนแดน กำรพฒนำทรพยำกรมนษย กำรพฒนำระบบสำธำรณปโภคและโครงสรำงพนฐำน กำรพฒนำเขตเศรษฐกจชำยแดนและเมองชำยแดน

ประเทศไทยจะเปนสงคมผสงอายโดยสมบรณในป 2564 ซงเปนชวงสนสด ของแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ฉบบท 12 จะสงผลใหก�ำลงซอของประเทศลดลง กำรออมลดลง ภำระดำนกำรคลงของประเทศมมำกขน ควำมตองกำรสนคำในประเทศลดลง และตองพงพำตลำดตำงประเทศมำกขน ท�ำใหตองเผชญกบมำตรกำรกดกนกำรคำทไมใชภำษ ทงกำรก�ำหนดมำตรฐำนสนคำ มำตรฐำนสงแวดลอม มำตรฐำนควำมปลอดภยสทธมนษยชน และมำตรฐำนอำหำร เปนตน

3

ความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศสงผลตอภาคธรกจและการใชชวตของประชาชนทงทางบวกและทางลบ เนองจำกเทคโนโลยสำรสนเทศชวยใหสำมำรถ เขำถงแหลงขอมลไดงำยขน ดงนน ประชำชนในพนทหำงไกล มโอกำสมำกขนในกำรรบร ข อมลข ำวสำรเพอยกระดบ คณภำพชวตใหดขน และชวยใหกำรซอขำยสนคำและบรกำร มควำมสะดวกมำกขน อยำงไรกด หำกวสำหกจขนำดกลำง และขนำดยอม (SMEs) ปรบตวไมทนอำจสญเสยควำมสำมำรถ ในกำรแขงขน และประชำชนตองมกำรกลนกรองขอมลขำวสำร เพอไมน�ำไปสกำรสญเสยคณคำทำงวฒนธรรมและพฤตกรรม ทเนนกำรบรโภคนยมและคำนยมทฟงเฟอ

แนวทางการพฒนาภาค เมอง และพนทเศรษฐกจ

ยทธศำสตรกำรพฒนำภำค เมอง และพนทเศรษฐกจ ในแผนพฒนำฯ ฉบบท 12 ไดก�ำหนดแนวทำงกำรพฒนำ ในแตละพนทเพอรองรบกำรเปลยนแปลงในอนำคต โดย

การพฒนาพนทเศรษฐกจ เพอฟนฟพนทบรเวณ ชำยฝงทะเลตะวนออก และพฒนำพนทเศรษฐกจใหมบรเวณ ชำยแดน

พนทบรเวณชายฝงทะเลตะวนออก : ปจจบนเปน ศนยกลำงเศรษฐกจเชอมโยงกำรคำกำรลงทนกบทวโลก และเปนพนทอตสำหกรรมหลกโดยเฉพำะอตสำหกรรมปโตรเคม ทใหญตดอนดบ 1 ใน 5 ของเอเชย เปนฐำนกำรผลตยำนยนต และอเลกทรอนกสทส�ำคญของโลก มทำเรอน�ำลกและโครงสรำง พนฐำนททนสมย รวมทงเปนแหลงพลงงำนและวตถดบส�ำหรบกำรผลต อยำงไรกด กำรขยำยตวของอตสำหกรรมอยำงรวดเรวและขำดกำรควบคมอยำงมประสทธภำพ กอใหเกดปญหำ สงแวดลอมในพนทซงสงผลกระทบตอสขภำพและควำมเชอมน

lifelockunlocked.com

ของประชำชน ดงนน ในยทธศำสตรกำรพฒนำพนทเศรษฐกจ จงมงเนนกำรพฒนำพนทบรเวณชำยฝงทะเลตะวนออกใหเปน ฐำนกำรผลตอตสำหกรรมหลกของประเทศทขยำยตวอยำง มสมดล มประสทธภำพ และสอดคลองกบศกยภำพของพนท โดยเรงรดกำรแกปญหำมลพษและสงแวดลอม สนบสนน กำรพฒนำอตสำหกรรมทใชเทคโนโลยขนสงและเปนมตร ตอสงแวดลอม และพฒนำโครงสรำงพนฐำนทำงเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมทไดมำตรฐำน

นอกจำกน รฐบำลมนโยบำยทจะพฒนำระเบยงเศรษฐกจภำคตะวนออก (Eastern Economic Corridor: EEC) เพอพฒนำตอยอดกำรพฒนำพนทบรเวณชำยฝงทะเล ตะวนออก (จงหวดชลบร ระยอง และฉะเชงเทรำ) ใหเปนเขต เศรษฐกจชนน�ำของอำเซยน สนบสนนกำรปรบตวเขำสยค อตสำหกรรม 4.0 ทขบเคลอนโดยเทคโนโลยเขมขน ดจทล และนวตกรรม รวมทงสนบสนนกำรพฒนำควำมสำมำรถในกำร แขงขนของประเทศ และยกระดบคณภำพชวตและรำยได ของประชำชน

พนทเศรษฐกจพเศษชายแดน : พฒนำเปนพนท เศรษฐกจใหมบรเวณชำยแดนและเปนประตเศรษฐกจ เชอมโยงกบประเทศเพอนบำน ในพนทเปำหมำยเขตพฒนำ เศรษฐกจพเศษชำยแดน 10 พนท ไดแก ตำก สระแกว สงขลำ หนองคำย นครพนม มกดำหำร ตรำด กำญจนบร เชยงรำย และนรำธวำส เพอกระจำย ควำมเจรญสภมภำค ยกระดบรำยไดและคณภำพชวตของ ประชำชน และแกปญหำควำมมนคงบรเวณชำยแดน โดยใชประโยชนจำกศกยภำพดำนทตงของพนทและกำร เปนประชำคมเศรษฐกจอำเซยน

4

ในชวงแผนพฒนำฯ ฉบบท 12 กำรพฒนำพนท เศรษฐกจพเศษชำยแดนไดใหควำมส�ำคญกบกำรสงเสรม และอ�ำนวยควำมสะดวกในกำรลงทน สนบสนนและยกระดบกจกรรมทำงเศรษฐกจทเปนมตรกบสงแวดลอมและสอดคลองกบศกยภำพของพนท สงเสรมใหภำคประชำชนและภำค กำรพฒนำเขำมำมสวนรวมและไดรบประโยชนจำกกำรพฒนำ และบรหำรจดกำรทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม ภำยใตกระบวนกำรมสวนรวม

ทผำนมำภำครฐไดใหกำรสนบสนนองคประกอบหลก ทจ�ำเปนในกำรพฒนำเขตพฒนำเศรษฐกจพเศษชำยแดน ไดแก (1) สทธประโยชนดำนกำรสงเสรมกำรลงทนในระดบ สงสดของประเทศทงมำตรกำรทำงภำษและมใชภำษ เชน นโยบำยสงเสรมกำรลงทนส�ำหรบกจกำรทวไปและกจกำร เปำหมำย สทธประโยชนส�ำหรบผประกอบกำรวสำหกจขนำด กลำงและขนำดยอม (SMEs) กำรใหสนเชอเพอกำรลงทนหรอ ขยำยกจกำร กำรจดตงศนยบรกำรจดเดยวเบดเสรจดำนกำรลงทน (2) กำรพฒนำดำนศลกำกรและโครงสรำงพนฐำน ใหครบสมบรณไดมำตรฐำนเพอเชอมโยงกบพนทเศรษฐกจ หลกในประเทศและประเทศเพอนบำน (3) กำรบรหำรจดกำรแรงงำนตำงดำวใหสำมำรถท�ำงำนในเขตพฒนำเศรษฐกจพเศษในลกษณะไป - กลบ โดยใหสำมำรถใชบตรผำนแดนเปนเอกสำรแทนหนงสอเดนทำงส�ำหรบกำรอนญำตท�ำงำนในลกษณะ ไป - กลบ หรอตำมฤดกำล ซงแรงงำนกมพชำและแรงงำนเมยนมำ ไดรบอนญำตแลว นอกจำกน ไดจดตงศนยบรกำรเบดเสรจดำนแรงงำนในทกพนท กำรพฒนำทกษะฝมอแรงงำน และกำรปองกนและเฝำระวงโรคตดตอขำมพรมแดน (4) กำรจดหำ พนทเพอใหเอกชนหรอกำรนคมอตสำหกรรมแหงประเทศไทยเชำพฒนำเปนพนทอตสำหกรรมและบรกำร (5) กำรพฒนำ ดำนสงคม ทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม รวมทงกำรบรหำรจดกำรควำมมนคงชำยแดนเพอใหเกดกำรพฒนำทยงยน และ (6) กำรท�ำกำรตลำดและประชำสมพนธเชงรกเพอดงดด กำรลงทนจำกในและตำงประเทศ

การพฒนาภาค เพอสรำงโอกำสทำงเศรษฐกจ ใหกระจำยตวอยำงทวถง

ภาคเหนอใหเปนฐานเศรษฐกจสรางสรรคมลคาสง : พฒนำใหเปนฐำนเศรษฐกจสรำงสรรคมลคำสงในดำนกำร ทองเทยวและบรกำร เกษตรปลอดภยและเกษตรอนทรย และกำรดแลผสงอำย โดยพฒนำกำรทองเทยวใหมคณภำพ และมธรกจบรกำรตอเนองทมมำตรฐำนและผลตภณฑสรำงสรรคมลคำเพมสง เพมประสทธภำพกำรผลตทำงกำรเกษตร โดยเฉพำะเกษตรปลอดภยและเกษตรอนทรย สงเสรมกำรสรำงรำยไดและกำรมงำนท�ำของผสงอำย และพฒนำนวตกรรม กำรดแลผสงอำยระยะยำว รวมทงฟนฟทรพยำกรธรรมชำต โดยกำรฟนฟและอนรกษปำตนน�ำในพนทจงหวดภำคเหนอตอนบน กำรบรหำรจดกำรน�ำอยำงเปนระบบในลมน�ำปง วง ยม นำน และกำรแกไขปญหำหมอกควนในภำคเหนอตอนบนและจงหวดตำก

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอใหหลดพนจากความยากจน สเปาหมายการพงตนเอง : พฒนำใหเปนฐำนกำรผลตขำว หอมมะลคณภำพสงภำยใตมำตรฐำนเกษตรอนทรยและ เกษตรปลอดภย ศนยกลำงอตสำหกรรมแปรรปอำหำรและพลงงำนทดแทนของประเทศ แหลงทองเทยวทำงโบรำณคด ยคกอนประวตศำสตร อำรยธรรมขอม วฒนธรรมประเพณ

5

แหลงทองเทยวธรรมชำต และแหลงทองเทยวเชงกฬำระดบ นำนำชำต รวมทงเปนแหลงผลตสนคำและบรกำรทเชอมโยงกบระเบยงเศรษฐกจอนภำคลมน�ำโขง โดยพฒนำพนททงกลำรองไห ใหเปนฐำนกำรผลตขำวหอมมะลคณภำพสงภำยใตมำตรฐำน เกษตรอนทรยและเกษตรปลอดภย พฒนำนครรำชสมำเปน ศนยกลำงอตสำหกรรมเกษตรแปรรปและอำหำร เพมศกยภำพกำรผลตพลงงำนทดแทนในกลมจงหวดภำคตะวนออกเฉยงเหนอ ตอนกลำงและตอนลำง และสงเสรมกำรทองเทยวเชงประเพณในทกพนท พฒนำเสนทำงเชอมโยงแหลงทองเทยวกบประเทศเพอนบำน (อำท สเหลยมวฒนธรรมลำนชำง เลย - อดรธำน -หนองบวล�ำภ - หนองคำย - สปป.ลำว) รวมทงเพมประสทธภำพกำรบรหำรจดกำรน�ำและฟนฟทรพยำกรปำไม

ภาคกลางใหเปนฐานเศรษฐกจชนน�า : พฒนำเปน ศนยอตสำหกรรมสเขยวชนน�ำในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ฐำน กำรผลตอำหำรและสนคำเกษตรทมคณภำพ ปลอดภยและ ไดมำตรฐำนโลก ศนยรวมกำรทองเทยวของเอเชยทมชอเสยงและเปนทรจกในระดบนำนำชำต โดยเพมขดควำมสำมำรถในกำรแขงขนของอตสำหกรรมเดมและสงเสรมอตสำหกรรมแหงอนำคตใหเปนฐำนรำยไดใหม (เชน ยกระดบกำรพฒนำกลมอตสำหกรรมในพนทจงหวดปทมธำน พระนครศรอยธยำ ฉะเชงเทรำ ปรำจนบร ชลบร และระยอง ใหเปนกล มอตสำหกรรมทใชเทคโนโลยขนสงและอตสำหกรรมแหงอนำคต) พฒนำคณภำพและมำตรฐำนกำรผลตอำหำรและสนคำเกษตร ทมคณภำพ ปลอดภยและเปนสำกล ปรบปรงมำตรฐำนสนคำและธรกจบรกำรดำนกำรทองเทยวใหมคณภำพและภำพลกษณทไดมำตรฐำนสำกล รวมทงเพมประสทธภำพระบบบรหำรจดกำรน�ำ

ภาคใตใหเปนฐานการสรางรายไดทหลากหลาย : พฒนำเปนศนยกลำงอตสำหกรรมแปรรปปำลมน�ำมนครบวงจร และศนยกลำงไบโอดเซล ศนยกลำงอตสำหกรรมแปรรป ยำงพำรำครบวงจร แหลงผลตภณฑอำหำรทะเลทไดมำตรฐำน

สำกลและฐำนกำรผลตโคเนอ ท ม เ น อ ค ณ ภ ำ พ ส ง แ ล ะ ไดมำตรฐำน โดยเสรมสรำง ควำมเขมแขงของภำคกำร เกษตรใหเตบโตอยำงเตมศกยภำพของหวงโซมลคำ และยกระดบรำยไดจำกกำร

ทองเทยวใหเตบโตอยำงตอเนองและกระจำยรำยไดจำก กำรทองเทยวสพนทเชอมโยงรวมทงชมชนและทองถนอยำง ทวถง โดยสงเสรมและพฒนำกำรเชอมโยงกำรทองเทยว ระหวำงแหลงทองเทยวระดบนำนำชำตในพนทภำคใตฝ ง อนดำมนและอำวไทย และแหลงทองเทยวบนบกบรเวณตอนในทมศกยภำพสง รวมทงพฒนำเศรษฐกจจงหวดชำยแดนภำคใต ใหเปนพนทเศรษฐกจเฉพำะภำยใตโครงกำรพฒนำเมองตนแบบ “สำมเหลยมมนคง มงคง ยงยน” โดยน�ำรองใน 3 อ�ำเภอ ไดแก เบตง หนองจก และสไหงโก - ลก และวำงระบบปองกนและ แกไขปญหำควำมเสอมโทรมของทรพยำกรธรรมชำตและ สงแวดลอม

6

การพฒนาเมอง มงเนนกำรพฒนำเมองศนยกลำงของจงหวดและเมองส�ำคญใหเตบโตอยำงมคณภำพ

เมองศนยกลางของจงหวด : พฒนำเมองศนยกลำงของจงหวดใหเปนเมองนำอยส�ำหรบคนทกกลมในสงคม โดยพฒนำสภำพแวดลอมเมอง สงเสรมกำรจดกำรสงแวดลอมเมองอยำงมบรณำกำร พฒนำระบบขนสงสำธำรณะในเขตเมอง รกษำอตลกษณของเมอง และเพมประสทธภำพกำรบรหำรจดกำรเมอง

เมองส�าคญ : พฒนำเมองส�ำคญ เชน กรงเทพฯ ใหเปนเมองศนยกลำงกำรตดตอธรกจระหวำงประเทศ ศนยกลำงกำรศกษำ กำรบรกำรดำนกำรแพทยและสขภำพระดบนำนำชำต เมองปรมณฑลเปนศนยกลำงกำรขนสงและโลจสตกส ศนยบรกำร ดำนสขภำพ กำรศกษำ และเมองทอยอำศย เมองเชยงใหม เมองพษณโลก เมองขอนแกน และเมองนครรำชสมำเปน ศนยกลำงกำรคำ กำรบรกำรสขภำพ และกำรศกษำ เมองภเกต และเมองหำดใหญเปนเมองนำอยและเออตอกำรขยำยตว ทำงเศรษฐกจ รวมทงพฒนำพนทรอบสถำนขนสงระบบรำง ในเมองทมศกยภำพ อำท เมองอยธยำ เมองนครสวรรค เมองทงสง และบรเวณเมองชำยแดนทมศกยภำพ รวมทงบรเวณใกลพนท เขตเศรษฐกจพเศษชำยแดน (อำท เมองเบตง เมองสะเดำ เมองพน�ำรอน เมองอรญประเทศ เมองนครพนม เมองหนองคำย เมองเชยงของ) โดยใชแนวทำงกำรจดรปทดน กำรผงเมองควบค กบกำรพฒนำเมองแบบประหยดพลงงำน

บทสรป

กำรพฒนำพนท ภำค และเมองเพออนำคตประเทศไทย ตองเผชญกบกำรเปลยนแปลงทงในและนอกประเทศ ซงเปนทงโอกำสและขอจ�ำกดตอกำรพฒนำ นอกจำกน ในกำรขบเคลอน กำรพฒนำเกยวของกบหลำยภำคสวนของภำคกำรพฒนำ ซงตองกำรกำรบรณำกำรกำรท�ำงำนของหนวยงำนทเกยวของ เพอใหกำรด�ำเนนงำนมกำรประสำนและผลกดนกำรพฒนำ ไปในทศทำงเดยวกน และตองรเทำทนกบกำรเปลยนแปลงและ แนวโนมทจะเกดขน รวมทงเตรยมควำมพรอมเพอใหสำมำรถเผชญและใชประโยชนจำกกำรเปลยนแปลงทจะเกดขนไดอยำง เหมำะสม เกดประโยชนกบพนทและประเทศโดยรวม

บรรณานกรม

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำกำรเศรษฐกจและสงคมแหงชำต. แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564). 2559.

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำกำรเศรษฐกจและสงคมแหงชำต. กำรคำชำยแดนและกำรคำผำนแดนกบประเทศเพอนบำน ป 2558. 2559.

7