บทท 2

วรรณกรรม และงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ โดยนาเสนอดงน

1. แนวคดเกยวกบความพงพอใจ 2. แนวคดเกยวกบแรงจงใจ: ทฤษฎลาดบขนความตองการของมาสโลว

(Maslow’s hierarchy of needs theory) 3. แนวคดเกยวกบคณภาพการใหบรการ 4. แนวคดเกยวกบการขนสง 5. มาตรการเพอปองกนและลดอบตเหตทางนา 6. แนวทางการปฏบตเพอความปลอดภยในการสญจรสาหรบกรณคนตกนา 7. งานวจยทเกยวของ

แนวคดเกยวกบความพงพอใจ

ความหมายของความพงพอใจ วมลสทธ หรยางกร (2526, หนา 44) กลาววา ความพงพอใจเปนการใหคาความ-

รสกของเราทสมพนธกบโลกทศนทเกยวกบความหมายของสภาพแวดลอม คาความรสกของบคคลทมตอสภาพแวดลอมจะแตกตางกน เชน ความรสกเลว-ด พอใจ-ไมพอใจ สนใจ-ไมสนใจ เปนตน

วลลภา ชายหาด (2532, หนา 65) ไดใหความหมายของความพงพอใจของประชาชนทมตอการบรการสาธารณะวา หมายถง ระดบความพงพอใจของประชาชนทมตอการไดรบการบรการในลกษณะของ

18

1. การใหบรการอยางเทาเทยมกน 2. การใหบรการอยางรวดเรวทนเวลา 3. การใหบรการอยางตอเนอง 4. การใหบรการอยางกาวหนา วรรณ บนเทง และคณะ (2533, หนา 24) กลาวถง ความหมายของความพงพอใจ

ไววา ความสามารถของบคคลในการดาเนนชวตอยางมความสขสนกสนานปราศจากความรสกเปนทกขทงนมไดหมายความวา บคคลจะตองไดรบการตอบสนองอยางสมบรณในทก ๆ สงทเราตองการ แตความพงพอใจนนจะหมายถง ความสขอนเกดจากการปรบตวของบคคลตอสงแวดลอมไดเปนอยางด และเกดความสมดลระหวางความ-ตองการของบคคลและการไดรบการตอบสนอง

ชรณ เดชจนดา (2535, หนา 14) กลาววา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกหรอทศนคตของบคคลทมตอสงใดสงหนงหรอปจจยตาง ๆ ทเกยวของ ความรสกพอใจจะเกดขนเมอความตองการของบคคลไดรบการตอบสนอง หรอบรรลจดมงหมายในระดบหนง ความรสกดงกลาวจะลดลง หรอไมเกดขนหากความตองการหรอจดมงหมายนนไมไดรบการตอบสนอง

Shelly (1975, pp. 350-355) ไดศกษาแนวความคดเกยวกบความพงพอใจ ซงสรปไดวา ความพงพอใจเปนความรสกตามแบบฉบบของมนษย คอ ความรสกในทางบวก และความรสกในทางลบ ความรสกในทางบวกเปนความรสกทเมอเกดขนแลวจะทาใหเกดความสข ความสขนเปนความรสกทแตกตางจากความรสกทางบวกอน ๆ กลาวคอ เปนความรสกทมระบบยอนกลบ สามารถทาใหเกดความสข หรอความรสกทางบวกเพมไดอก จะเหนไดวา ความสขเปนความรสกทสลบซบซอนและความสขนจะมผลตอบคคลมากกวาความรสกทางบวกอน ๆ

19

แนวคดเกยวกบแรงจงใจ:ทฤษฎล าดบขนความตองการของมาสโลว (Maslow’s hierarchy of needs theory)

แนวคดเกยวกบแรงจงใจ: ทฤษฎลาดบขนความตองการของมาสโลว (Maslow’s

hierarchy of needs theory) เปนทฤษฎทเกยวของกบความตองการขนพนฐานของมนษยซงกาหนดโดยนกจตวทยา ชอ Abraham Maslow เปนทฤษฎการจงใจทมการกลาวขวญอยางแพรหลาย (อางถงใน สานกบรการขอมลและสารสนเทศ มหาวทยาลยรามคาแหง, 2552) Maslow มองวาความตองการของมนษยมลกษณะเปนลาดบขน จากระดบตาสด ไปยงระดบสงสด เมอความตองการในระดบหนงไดรบการตอบสนองแลว มนษยกจะมความตองการอนในระดบทสงขนตอไป

Maslow เชอวาพฤตกรรมของมนษยเปนจานวนมากสามารถอธบายโดยใชแนวโนมของบคคลในการคนหาเปาหมายทจะทาใหชวตของเขาไดรบความตองการ ความปรารถนา และไดรบสงทมความหมายตอตนเอง เปนความจรงทจะกลาววากระบวนการของแรงจงใจเปนหวใจของทฤษฎบคลกภาพของ Maslow โดยเขาเชอวามนษยเปน “สตวทมความตองการ” (wanting animal) และเปนการยากทมนษยจะไปถงขนของความพงพอใจอยางสมบรณ ในทฤษฎลาดบขนความตองการของ Maslow เมอบคคลปรารถนาทจะไดรบความพงพอใจและเมอบคคลไดรบความพงพอใจใน สงหนงแลวกจะยงคงเรยกรองความพงพอใจสงอน ๆ ตอไป ซงถอเปนคณลกษณะของมนษย ซงเปนผทมความตองการจะไดรบสงตาง ๆ อยเสมอ

1. ความตองการทางรางกาย (physiological needs ) เปนความตองการขนพนฐานทมอานาจมากทสดและสงเกตเหนไดชดทสด

จากความตองการทงหมดเปนความตองการทชวยการดารงชวต ไดแก ความตองการอาหาร นาดม ออกซเจน การพกผอนนอนหลบ ความตองการทางเพศ ความตองการความอบอน ตลอดจนความตองการทจะถกกระตนอวยวะรบสมผส แรงขบของรางกายเหลาน จะเกยวของโดยตรงกบความอยรอดของรางกายและของอนทรย ความพงพอใจ ทไดรบ ในขนนจะกระตนใหเกดความตองการในขนทสงกวาและถาบคคลใดประสบ

20

ความลมเหลวทจะสนองความตองการพนฐานนกจะไมไดรบการกระตน ใหเกดความ-ตองการในระดบทสงขน

อยางไรกตาม ถาความตองการอยางหนงยงไมไดรบความพงพอใจ บคคลกจะอยภายใตความตองการนนตลอดไป ซงทาใหความตองการอน ๆ ไมปรากฏหรอกลายเปนความตองการระดบรองลงไป เชน คนทอดอยากหวโหยเปนเวลานานจะไมสามารถสรางสรรคสงทมประโยชนตอโลกได บคคลเชนนจะหมกมนอยกบการจดหาบางสง-บางอยางเพอใหมอาหารไวรบประทาน Maslow อธบายตอไปวา บคคลเหลานจะมความรสกเปนสขอยางเตมทเมอมอาหารเพยงพอสาหรบเขาและจะไมตองการสงอนใดอก ชวตของเขากลาวไดวาเปนเรองของการรบประทาน สงอน ๆ นอกจากนจะไมมความสาคญ ไมวาจะเปนเสรภาพ ความรก ความรสกตอชมชน การไดรบการยอมรบ และปรชญาชวต บคคลเชนนมชวตอยเพอทจะรบประทานเพยงอยางเดยวเทานน

ตวอยาง การขาดแคลนอาหารมผลตอพฤตกรรม ไดมการทดลองและการศกษาชวประวตเพอแสดงวา ความตองการทางดานรางกายเปนเรองสาคญทจะเขาใจพฤตกรรมมนษย และไดพบผลวาเกดความเสยหายอยางรนแรงของพฤตกรรม ซงมสาเหตจากการ-ขาดอาหารหรอนาตดตอกนเปนเวลานาน ตวอยางคอ เมอสงครามโลกครงท 2 ในคาย Nazi ซงเปนทกกขงเชลย เชลยเหลานนจะละทงมาตรฐานทางศลธรรมและคานยมตาง ๆ ทเขาเคยยดถอภายใตสภาพการณปกต เชน ขโมยอาหารของคนอน หรอใชวธการตาง ๆ ทจะไดรบอาหารเพมขน

อกตวอยางหนงในป ค.ศ. 1970 เครองบนของสายการบน Peruvian ตกลงทฝงอาวอเมรกาใตผทรอดตายรวมทงพระนกาย Catholic อาศยการมชวตอยรอดโดยการกนซากศพของผทตายจากเครองบนตก จากปรากฏการณนชใหเหนวา เมอมนษยเกดความ-หวขน จะมอทธพลเหนอระดบศลธรรมจรรยา จงไมตองสงสยเลยวา มนษยมความ-ตองการทางดานรางกายเหนอความตองการอน ๆ และแรงผลกดนของความตองการนไดเกดขนกบบคคลกอนความตองการอน ๆ 2. ความตองการความปลอดภย (safety needs)

เมอความตองการทางดานรางกายไดรบความพงพอใจแลว บคคลกจะพฒนาการไปสขนใหมตอไป ซงขนนเรยกวาความตองการความปลอดภยหรอความรสก

21

มนคง (safety or security) Maslow กลาววา ความตองการความปลอดภยนจะสงเกตไดงายในทารกและในเดกเลก ๆ เนองจากทารกและเดกเลก ๆ ตองการความชวยเหลอและตองพงพาอาศยผอน ตวอยาง ทารกจะรสกกลวเมอถกทงใหอยตามลาพงหรอเมอเขาไดยนเสยงดงๆ หรอเหนแสงสวางมาก ๆ แตประสบการณและการเรยนรจะทาใหความรสกกลวหมดไป ดงคาพดทวา “ฉนไมกลวเสยงฟารองและฟาแลบอกตอไปแลว เพราะฉนรธรรมชาตในการเกดของมน” พลงความตองการความปลอดภยจะเหนไดชดเจนเชนกนเมอเดกเกดความเจบปวย ตวอยางเดกทประสบอบตเหตขาหกกจะรสกกลว และอาจแสดงออกดวยอาการฝนราย และความตองการทจะไดรบความปกปองคมครองและ การใหกาลงใจ

Maslow กลาวเพมเตมวา พอแมทเลยงดลกอยางไมกวดขนและตามใจมากจนเกนไป จะไมทาใหเดกเกดความรสกวา ไดรบความพงพอใจจากความตองการความ-ปลอดภย การใหนอน หรอใหกนไมเปนเวลา ไมเพยงแตทาใหเดกสบสนเทานน แตยง ทาใหเดกรสกไมมนคงในสงแวดลอมรอบ ๆ ตวเขา สมพนธภาพของพอแมทไมดตอกน เชน ทะเลาะกนทารายรางกายซงกนและกน พอแมแยกกนอย หยา ตายจากไป สภาพการณเหลานจะมอทธพลตอความรทดของเดก ทาใหเดกรวาสงแวดลอมตาง ๆ ไมมนคง ไมสามารถคาดการณไดและนาไปสความรสกไมปลอดภย

ความตองการความปลอดภยจะยงมอทธพลตอบคคลแมวาจะผานพนวยเดก ไปแลว แมในบคคลททางานในฐานะเปนผคมครอง เชน ผรกษาเงน นกบญช หรอทางานเกยวกบการประกนตาง ๆ และผททาหนาทใหการรกษาพยาบาลเพอความ-ปลอดภยของผอน เชน แพทย พยาบาล แมกระทงคนชรา บคคลทงหมดทกลาวมานจะใฝหาความปลอดภยของผอน เชน แพทย พยาบาล แมกระทงคนชรา บคคลทงหมดทกลาวมานจะใฝหาความปลอดภยดวยกนทงสน ศาสนาและปรชญาทมนษยยดถอทาใหเกดความรสกมนคง เพราะทาใหบคคลไดจดระบบของตวเองใหมเหตผลและวถทาง ททาใหบคคลรสก “ปลอดภย” ความตองการความปลอดภยในเรองอน ๆ จะเกยวของกบการเผชญกบสงตาง ๆ เหลาน สงคราม อาชญากรรม นาทวม แผนดนไหว การจลาจล ความสบสนไมเปนระเบยบของสงคมและเหตการณอน ๆ ทคลายคลงกบสภาพเหลาน

22

Maslow ไดใหความคดตอไปวาอาการโรคประสาทในผใหญ โดยเฉพาะโรคประสาทชนดยาคด-ยาทา (obsessive-compulsive neurotic) เปนลกษณะเดนชดของการ-คนหาความรสกปลอดภย ผปวยโรคประสาทจะแสดงพฤตกรรมวา เขากาลงประสบเหตการณทรายกาจและกาลงมอนตรายตาง ๆ เขาจงตองการมใครสกคนทปกปองคมครองเขาและเปนบคคลทมความเขมแขงซงเขาสามารถจะพงพาอาศยได

3. ความตองการความรกและความเปนเจาของ (belongingness and love needs) ความตองการความรกและความเปนเจาของเปนความตองการขนท 3 ความ-

ตองการนจะเกดขนเมอความตองการทางดานรางกาย และความตองการความปลอดภยไดรบการตอบสนองแลว บคคลตองการไดรบความรก และความเปนเจาของโดยการ-สรางความสมพนธกบผอน เชน ความสมพนธภายในครอบครวหรอกบผอน สมาชกภายในกลมจะเปนเปาหมายสาคญสาหรบบคคล กลาวคอ บคคลจะรสกเจบปวดมากเมอถกทอดทงไมมใครยอมรบ หรอถกตดออกจากสงคม ไมมเพอน โดยเฉพาะอยางยงเมอจานวนเพอน ๆ ญาตพนอง สามหรอภรรยาหรอลก ๆ ไดลดนอยลงไป นกเรยนทเขาโรงเรยนทหางไกลบานจะเกดความตองการเปนเจาของอยางยง และจะแสวงหาอยางมากทจะไดรบการยอมรบจากกลมเพอน

Maslow คดคานกลม Freud ทวาความรกเปนผลมาจากการสญชาตญาณทางเพศ (sublimation) สาหรบ Maslow ความรกไมใชสญลกษณของเรองเพศ (sex) เขาอธบายวา ความรกทแทจรงจะเกยวของกบความรสกทด ความสมพนธของความรกระหวางคน 2 คน จะรวมถงความรสกนบถอซงกนและกน การยกยองและความไววางใจแกกน นอกจากน Maslow ยงยาวา ความตองการความรกของคนจะเปนความรกทเปนไปในลกษณะทงการรจกใหความรกตอผอนและรจกทจะรบความรกจากผอน การไดรบความรกและไดรบการยอมรบจากผอน เปนสงททาใหบคคลเกดความรสกวา ตนเองมคณคา บคคลทขาดความรกกจะรสกวาชวตไรคามความรสกอางวางและเคยดแคน กลาวโดยสรป Maslow มความเหนวาบคคลตองการความรกและความรสกเปนเจาของ และการขาดสงนมกจะเปนสาเหตใหเกดความของคบใจ และทาใหเกดปญหาการปรบตวไมได และความยนดในพฤตกรรมหรอความเจบปวยทางดานจตใจในลกษณะตาง ๆ

23

สงทควรสงเกตประการหนง กคอ มบคคลจานวนมากทมความลาบากใจทจะเปดเผยตวเองเมอมความสมพนธใกลชดสนทสนมกบเพศตรงขาม เนองจากกลววาจะถกปฏเสธความรสกเชนน Maslow กลาววา สบเนองมาจากประสบการณในวยเดก การ-ไดรบความรกหรอการขาดความรกในวยเดก ยอมมผลกบการเตบโตเปนผใหญทม วฒภาวะและการมทศนคตในเรองของความรก Maslow เปรยบเทยบวา ความตองการ ความรกกเปนเชนเดยวกบรถยนตทสรางขนมาโดยตองการกาซหรอนามนนนเอง

4. ความตองการไดรบความนบถอยกยอง (self-steem needs) เมอความตองการไดรบความรก และการใหความรกแกผอนเปนไปอยางม

เหตผลและทาใหบคคล เกดความพงพอใจแลว พลงผลกดนในขนท 3 กจะลดลง และ มความตองการในขนตอไปมาแทนท กลาวคอ มนษยตองการทจะไดรบความนบถอ ยกยองออกเปน 2 ลกษณะ คอ ลกษณะแรกเปนความตองการนบถอตนเอง (self-respect) สวนลกษณะท 2 เปนความตองการไดรบการยกยองนบถอจากผอน (esteem from others)

4.1 ความตองการนบถอตนเอง (self-respect) คอ ความตองการมอานาจ มความเชอมนในตนเอง มความแขงแรง มความสามารถในตนเอง มผลสมฤทธไมตองพงพาอาศยผอน และมความเปนอสระ ทกคนตองการทจะรสกวา เขามคณคาและ มความสามารถทจะประสบความสาเรจในงานภารกจตาง ๆ และมชวตทเดนดง

4.2 ความตองการไดรบการยกยองนบถอจากผอน (esteem from others) คอ ความตองการมเกยรตยศ การไดรบยกยอง ไดรบการยอมรบ ไดรบความสนใจ มสถานภาพ มชอเสยงเปนทกลาวขาน และเปนทชนชมยนด มความตองการทจะไดรบความยกยองชมเชยในสงทเขากระทาซงทาใหรสกวาตนเองมคณคาวา ความสามารถของเขาไดรบการยอมรบจากผอน

ความตองการไดรบความนบถอยกยอง กเปนเชนเดยวกบธรรมชาตของลาดบชนในเรองความตองการดานแรงจงใจตามทศนะของ Maslow ในเรองอน ๆ ทเกดขนภายในจตนนคอ บคคลจะแสวงหาความตองการไดรบการยกยอง กเมอภายหลงจากความตองการความรกและความเปนเจาของไดรบการตอบสนองความพงพอใจของเขาแลว และ Maslow กลาววา มนเปนสงทเปนไปไดทบคคลจะยอนกลบจากระดบขนความตองการในขนท 4 กลบไปสระดบขนท 3 อกถาความตองการระดบขนท 3

24

ซงบคคลไดรบไวแลวนนถกกระทบกระเทอนหรอสญสลายไปทนททนใด ดงตวอยางท Maslow นามาอางคอ หญงสาวคนหนงซงเธอคดวา การตอบสนองความตองการความรกของเธอไดดาเนนไปดวยด แลวเธอจงทมเทและเอาใจใสในธรกจของเธอ และได ประสบความสาเรจเปนนกธรกจทมชอเสยงและอยางไมคาดฝนสามไดผละจากเธอไป ในเหตการณเชนนปรากฏวา เธอวางมอจากธรกจตาง ๆ ในการทจะสงเสรมใหเธอไดรบความยกยองนบถอ และหนมาใชความพยายามทจะเรยกรองสามใหกลบคนมา ซงการ-กระทาเชนนของเธอเปนตวอยางของความตองการความรกซงครงหนงเธอไดรบแลว และถาเธอไดรบความพงพอในความรกโดยสามหวนกลบคนมาเธอกจะกลบไปเกยวของในโลกธรกจอกครงหนง

ความพงพอใจของความตองการไดรบการยกยองโดยทว ๆ ไป เปนความรสกและทศนคตของความเชอมนในตนเอง ความรสกวาตนเองมคณคา การมพละกาลง การมความสามารถ และความรสกวามชวตอยอยางมประโยชนและเปนบคคลทมความจาเปนตอโลก ในทางตรงกนขามการขาดความรสกตาง ๆ ดงกลาวนยอมนาไปสความรสกและทศนคตของปมดอยและความรสกไมพอเพยง เกดความรสกออนแอและชวยเหลอตนเองไมได สงตาง ๆ เหลานเปนการรบรตนเองในทางนเสธ (negative) ซงอาจกอใหเกดความรสกขลาดกลวและรสกวาตนเองไมมประโยชนและ สนหวงในสงตาง ๆ ทเกยวของกบความตองการของชวต และประเมนตนเองตากวา ชวตความเปนอยกบการไดรบการยกยอง และยอมรบจากผอนอยางจรงใจมากกวา การมชอเสยงจากสถานภาพหรอการไดรบการประจบประแจง การไดรบความนบถอ ยกยองเปนผลมาจากความเพยรพยายามของบคคล และความตองการนอาจเกดอนตรายขนได ถาบคคลนนตองการคาชมเชยจากผอนมากกวาการยอมรบความจรงและเปนทยอมรบกนวา การไดรบความนบถอยกยอง มพนฐานจากการกระทาของบคคลมากกวาการควบคมจากภายนอก

5. ความตองการทจะเขาใจตนเองอยางแทจรง (self-actualization needs) ถงลาดบขนสดทาย ถาความตองการลาดบขนกอน ๆ ไดทาใหเกดความ-

พงพอใจอยางมประสทธภาพ ความตองการเขาใจตนเองอยางแทจรงกจะเกดขน Maslow อธบายความตองการเขาใจตนองอยางแทจรง วาเปนความปรารถนาในทกสง

25

ทกอยางซงบคคลสามารถจะไดรบอยางเหมาะสมบคคลทประสบผลสาเรจในขนสงสดนจะใชพลงอยางเตมทในสงททาทายความสามารถ และศกยภาพของเขาและมความ-ปรารถนาทจะปรบปรงตนเอง พลงแรงขบของเขาจะกระทาพฤตกรรมตรงกบความ-สามารถของตน กลาวโดยสรปการเขาใจตนเองอยางแทจรง เปนความตองการอยางหนงของบคคลทจะบรรลถงจดสงสดของศกยภาพ เชน “นกดนตรกตองใชความสามารถทางดานดนตร ศลปนกจะตองวาดรป กวจะตองเขยนโคลงกลอน ถาบคคลเหลานไดบรรลถงเปาหมายทตนตงไวกเชอไดวาเขาเหลานนเปนคนทรจกตนเองอยางแทจรง”

ความตองการทจะเขาใจตนเองอยางแทจรงจะดาเนนไปอยางงายหรอเปนไป โดยอตโนมต โดยความเปนจรงแลว Maslow เชอวา คนเรามกจะกลวตวเองในสงเหลาน “ดานทดทสดของเรา ความสามารถพเศษของเรา สงทดงามทสดของเรา พลงความ-สามารถ ความคดสรางสรรค” Maslow (1970, p. 58) ความตองการเขาใจตนเองอยางแทจรงมไดมแตเฉพาะในศลปนเทานน คนทว ๆ ไป เชน นกกฬา นกเรยน หรอแมแตกรรมกรกสามารถจะมความเขาใจตนเองอยางแทจรงได ถาทกคนสามารถทาในสงทตนตองการใหดทสด รปแบบเฉพาะของการเขาใจตนเองอยางแทจรงจะมความแตกตางอยางกวางขวางจากคนหนงไปสอกคนหนง กลาวไดวา มนคอระดบความตองการทแสดง ความแตกตางระหวางบคคลอยางยงใหญทสด

Maslow ไดยกตวอยางของความตองการเขาใจตนเองอยางแทจรง ในกรณของนกศกษาชอ Mark ซงเขาไดศกษาวชาบคลกภาพเปนระยะเวลายาวนานเพอเตรยมตวเปนนกจตวทยาคลนค นกทฤษฎคนอน ๆ อาจจะอธบายวาทาไมเขาจงเลอกอาชพน ตวอยาง เชน Freud อาจกลาววา มนสมพนธอยางลกซงกบสงทเขาเกบกด ความอยากรอยากเหนในเรองเพศไวตงแตวยเดก ขณะท Adler อาจมองวา มนเปนความพยายามเพอชดเชยความรสกดอยบางอยางในวยเดก Skinner อาจมองวา เปนผลจากการถกวางเงอนไขของชวตในอดต ขณะท Bandura สมพนธเรองนกบตวแปรตาง ๆ ทางการเรยนรทางสงคม และ Kelly อาจพจารณาวา Mark กาลงจะพงตรงไปเพอทจะเปนบคคลทเขาตองการจะเปนตวอยางทแสดงถง การมงตรงไปสเปาประสงคในอาชพโดยความตองการทจะเขาใจตนเองอยางแทจรงและถาจะพจารณากรณของ Mark ใหลกซงยงขน ถา Mark ไดผาน การเรยนวชาจตวทยาจนครบหลกสตร และไดเขยนวทยานพนธระดบปรญญาเอกและ

26

ในทสดกไดรบปรญญาเอกทางจตวทยาคลนค สงทจะตองวเคราะห Mark ตอไปกคอ เมอเขาสาเรจการศกษาดงกลาวแลว ถามบคคลหนงไดเสนองานใหเขาในตาแหนงตารวจสบสวน ซงงานในหนาทนจะไดรบคาตอบแทนอยางสงและไดรบผลประโยชนพเศษหลาย ๆ อยางตลอดจนรบประกนการวาจางและความมนคงสาหรบชวต เมอประสบเหตการณเชนน Mark จะทาอยางไร ถาคาตอบของเขาคอ “ตกลง” เขากจะยอนกลบมาสความตองการระดบท 2 คอความตองการความปลอดภย สาหรบการวเคราะหความเขาใจตนเองอยางแทจรง Maslow กลาววา “อะไรทมนษยสามารถจะเปนไดเขาจะตองเปนในสงนน” เรองของ Mark เปนตวอยางงาย ๆ วา ถาเขาตกลงเปนตารวจสบสวนเขากจะไมมโอกาสทจะเขาใจตนเองอยางแทจรง

ทาไมทก ๆ คนจงไมสมฤทธผลในการเขาใจตนเองอยางแทจรง (Why Can’t All People Achieve Self-Actualization) ตามความคดของ Maslow สวนมากมนษยแมจะไมใชทงหมดทตองการแสวงหาเพอใหเกดความสมบรณภายในตน จากงานวจยของเขาทาให Maslow สรปวา การรถงศกยภาพของตนนนมาจากพลงตามธรรมชาตและจากความจาเปนบงคบ สวนบคคลทมพรสวรรคมจานวนนอยมากเพยง 1% ของประชากรท Maslow ประมาณ Maslow เชอวา การนาศกยภาพของตนออกมาใชเปนสงทยากมาก บคคลมกไมรวา ตนเองมความสามารถและไมทราบวาศกยภาพนนจะไดรบการสงเสรมไดอยางไร มนษยสวนใหญยงคงไมมนใจในตวเองหรอไมมนใจในความสามารถของตนจงทาใหหมดโอกาสเขาใจตนเองอยางแทจรง และยงมสงแวดลอมทางสงคมทมาบดบงพฒนาการทางดานความตองการของบคคลดงน

อทธพลของวฒนธรรม ตวอยางหนงทแสดงใหเหนวา อทธพลของสงคมมตอ การเขาใจตนเอง คอ แบบพมพของวฒนธรรม (cultural stereotype) ซงกาหนดวา ลกษณะเชนไรทแสดงความเปนชาย (masculine) และลกษณะใดทไมใชความเปนชาย เชน จดพฤตกรรมตาง ๆ เหลาน ความเหนอกเหนใจผอน ความเมตตากรณา ความสภาพและความออนโยน สงเหลานวฒนธรรมมแนวโนมทจะพจารณาวา “ไมใชลกษณะของความเปนชาย” (unmasculine) หรอความเชอถอของวฒนธรรมดานอน ๆ ซงเปนความ-เชอท ไมมคณคา เชน ยดถอวาบทบาทของผหญงขนอยกบจตวทยาพฒนาการของผหญง

27

เปนตน การพจารณาจากเกณฑตาง ๆ ดงกลาวนเปนเพยงการเขาใจ “สภาพการณทด”มากกวาเปนเกณฑของการเขาใจตนเองอยางแทจรง

ประการสดทาย Maslow ไดสรปวา การไมเขาใจตนเองอยางแทจรงเกดจากความพยายามทไมถกตองของการแสวงหาความมนคงปลอดภย เชน การทบคคลสรางความรสกใหผอนเกดความพงพอใจตนโดยพยายามหลกเลยงหรอขจดขอผดพลาดตาง ๆ ของตน บคคลเชนนจงมแนวโนมทจะพทกษความมนคงปลอดภยของตน โดยแสดงพฤตกรรมในอดตทเคยประสบผลสาเรจ แสวงหาความอบอน และสรางมนษยสมพนธกบผอน ซงลกษณะเชนนยอมขดขวางวถทางทจะเขาใจตนเองอยางแทจรง

แนวคดเกยวกบคณภาพการใหบรการ

ประยร กาญจนดล (2533, หนา 80-83) การบรการ หมายถง กจการทจดขนเพอสนองความตองการโดยสวนรวม ซงสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท คอ

1. กจการทตอบสนองบรการประชาชน หมายถง กจการทตอบสนองความ-ตองการไดรบความปลอดภย เชน สานกงานตารวจแหงชาต สานกงานคมครองผบรโภค เปนตน

2. กจการทตอบสนองความตองการไดรบความสะดวกสบายในการดาเนนชวต เชน การไฟฟา การประปา องคการโทรศพทแหงประเทศไทย

บญเกยรต ชวะตระกลกจ (2544, หนา 196- 98) การบรการ หมายถง การกระทาหรอผลงานทผประกอบการมอบใหกบผบรโภคโดยเปนสงทจบตองไมได (intangible) ผบรโภคเมอซอสนคาบรการแลวกไมไดมสทธเปนเจาของทรพยสนใด ๆ นอกจากสทธในการไดรบบรการตามทตกลงกนเทานน กลธน ธนาพงศธร (2537, หนา34) ใหความเหนในเรองหลกการใหบรการทดโดยมหลกการดงน

1. ใหบรการทสอดคลองกบความตองการของคนสวนใหญ 2. ใหบรการโดยยดหลกความสมาเสมอ 3. ใหบรการโดยยดหลกความเสมอภาค

28

4. ใหบรการโดยยดหลกความประหยด 5. ใหบรการโดยยดหลกความสะดวก พลพร แสงบางปลา (2539, หนา 28-29) กลาววา คณภาพเปนไปตามความ-

ตองการหรอความพงพอใจของลกคาทใหความสาคญระดบแรกกบความตองการ และความพงพอใจของลกคาเปนหลก และการดาเนนการตองมหลกการทด การบรหารทมประสทธภาพ มเทคนคททนสมย และไดมาตรฐานเชงวชาชพ ศรทธา วฒพงศ (2542, หนา 21) กลาววา คณภาพ หมายถง ความพงพอใจของลกคา ผใชหรอผบรโภค หรอสงทใชอยางเหมาะสม โดยประกอบดวย

1. ความรวดเรวถกตอง 2. ความเชอถอ 3. ความตอเนองของบรการทให 4. ความพงพอใจของบรการทให 5. ความปลอดภยและทนสมย 6. ความยตธรรมและเทาเทยมกนของบรการทให 7. รปแบบการบรการด 8. ราคาบรการเหมาะสม พสทธ พพฒนโภคากล (2547) กลาววา คณภาพการบรการ (service quality) คอ

การดาเนนการใหบรการเพอสนองความตองการของลกคา (หรอเกนความคาดหวงของลกคา) ในการดาเนนการของคณภาพการบรการนนตองดาเนนการในพนททสาคญทสดขององคการ ซงกคอพนททลกคา หรอผรบบรการขององคการเปนผบอกวาบรษทนดหรอไมดใชบรการหรอไมนนเอง ซงกคอจดทสมผสกบลกคาโดยตรง โดยเนนในชวงเวลาตงแตลกคาเขามารบบรการจนรบบรการเสรจสนและกลบออกไป ซงตลอดชวงเวลานเรยกวา Moment Of Truth คอ ชวงเวลาทสาคญทสดทจะทาใหลกคาประทบใจทสด

ธรกจบรการเปนธรกจทใกลชดกบผบรโภค มโอกาสทจะสรางความไมพงพอใจใหลกคาไดมาก และความคาดหวงของลกคากยอมมสงขนเรอย ๆ ตามจานวนครงทมา

29

รบบรการ ธรกจบรการจะอยรอดนนจาเปนตองมคณภาพการบรการเพอทาให ลกคาเกดความพงพอใจ

ประโยชนของธรกจทมคณภาพการบรการ คอ 1. รกษาลกคาเดมได 2. เกดการซอซา 3. เกดความแตกตางในการแขงขน (ชวยใหไมตองแขงขนในเรองของสงคราม

ราคา) 4. ลดตนทนจากการทางานผดพลาด 5. ใชตนทนตาในการเพมลกคาใหม 6. เกดการชมปากตอปาก Barry (1986, pp. 79-81) กลาววา คณภาพการบรการทประสบผลสาเรจจะตอง

ประกอบดวยคณสมบตสาคญตาง ๆ เหลาน คอ 1. ความเชอถอได ประกอบดวย

1.1 ความสมาเสมอ 1.2 ความพงพาได

2. การตอบสนอง ประกอบดวย 2.1 ความเตมใจทจะใหบรการ 2.2 การพรอมทจะใหบรการและการอทศเวลา 2.3 มการตดตงอยางตอเนอง 2.4 ปฏบตตอผใชบรการอยางด

3. ความสามารถ ประกอบดวย 3.1 ความสามารถในการใหบรการ 3.2 ความสามารถในการสอสาร 3.3 ความสามารถในความรวชาทใหบรการ

4. การเขาถงบรการ ประกอบดวย 4.1 ผใชบรการเขามาใชบรการหรอรบบรการไดสะดวก ระเบยบขนตอน

ไมควรมากมายซบซอนเกนไป

30

4.2 ผใชบรการเสยเวลารอคอยนอย 4.3 เวลาทใหบรการเปนเวลาทสะดวกสาหรบผใชบรการ 4.4 อยในสถานททผใชบรการตดตอไดสะดวก

5. ความสภาพออนโยน ประกอบดวย 5.1 การแสดงความสภาพตอผใชบรการ 5.2 ใหการตอนรบทเหมาะสม 5.3 ผใหบรการมบคลกภาพทด

6. การสอสาร ประกอบดวย 6.1 มการสอสารชแจงขอบเขตและลกษณะงานบรการ 6.2 มการอธบายขนตอนการใหบรการ

7. ความซอสตย คณภาพของงานบรการ มความเทยงตรงนาเชอถอ 8. ความมนคง ประกอบดวยความปลอดภยทางกายภาพ เชน เครองมออปกรณ 9. ความเขาใจ ประกอบดวย

9.1 การเรยนรผใชบรการ 9.2 การใหคาแนะนาและเอาใจใสผใชบรการ 9.3 การใหความสนใจตอผใชบรการ

10. การสรางสงทจบตองได 10.1 การเตรยมวสด อปกรณ ใหพรอมสาหรบการใหบรการ 10.2 การเตรยมอปกรณ เพออานวยความสะดวกแกผใชบรการ

แนวคดการขนสง ความหมายของการขนสง

ความหมายของการขนสงโดยทวไป หมายถง การเคลอนยายบคคล สงมชวต หรอสงของจากทหนงไปอกทหนงโดยอาศยอปกรณในการขนสง

ความหมายของการขนสงตามพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 หมายถง การขนสงคนสตวหรอสงของโดยทางบกดวยรถ

31

ความหมายของการขนสงทางเศรษฐศาสตร หมายถง การเคลอนยายบคคล สงมชวตหรอสงของจากทหนงไปอกทหนง โดยอาศยอปกรณในการขนสง ตามความ-ตองการและเกดอรรถประโยชน บทบาทของการขนสง

บทบาทของการขนสงทสาคญตอการดาเนนธรกจนน มดงน การขนสงกอใหเกดอรรถประโยชนเกยวกบสถานทและเวลา การขนสงเปนการเคลอนยายบคคล สงทมชวต หรอสงของจากทหนงไปอกทหนง ซงการเคลอนยายสงของหรอสนคาจากทหนงทมสนคาจานวนมากเกนความตองการของผบรโภค ไปอกทหนงทความตองการของผบรโภคมมากกวาสนคา จะทาใหราคาของสนคาเพมขนและการขนสงทมประสทธภาพทาใหเกดการประหยดเวลาในการขนสง และการเดนทาง การขนสงเปนตวเชอมโยงการ-ผลตและการบรโภค การขนสงเปนการเคลอนยายวตถดบจากแหลงตาง ๆ เพอนามาผลตสนคา เชน โรงงานผลตเฟอรนเจอร นาไมจากจงหวดตราดมาทาการผลตเฟอรนเจอรทจงหวดระยอง เมอผลตเสรจแลวการขนสงเปนตวกลางกระจายสนคาจากผผลตไปสบรโภค เชน นาเฟอรนเจอรจากจงหวดระยองมาจาหนายใหผบรโภคทกรงเทพมหานคร เปนตน (สถาบนทชวยสนบสนนการดาเนนธรกจ, 2553) ความส าคญของการขนสง ความสาคญของการขนสง สามารถแบงออกได ดงน

ดานการพฒนาเศรษฐกจ การขนสงเปนปจจยพนฐานในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ดงน

1. การขนสงชวยขยายตลาดใหกวางขน เมอธรกจทาการผลตสนคาได การขนสงจะทาหนาทในการกระจายสนคาไปสผบรโภคทงภายในและภายนอกประเทศ ทาใหตลาดของสนคาขยายตวกวางขน รายไดจากการจาหนายสนคาเพมมากขนธรกจกจะเปนธรกจทมขนาดใหญ 2. การขนสงชวยลดตนทนในการผลต ในการผลตธรกจจาเปนตองมการขนยายวตถดบจากแหลงวตถดบมายงแหลงผลต การขนสงทมประสทธภาพจะสามารถขนสง

32

วตถดบในแตละครงไดเปนจานวนมาก ซงชวยประหยดตนทนในการผลตสนคาได และการทธรกจสามารถขยายตลาดโดยจาหนายสนคาทงภายในและภายนอกได ทาใหธรกจตองทาการผลตสนคาเปนจานวนมาก มคณภาพเปนมาตรฐานเดยวกน ในการผลตธรกจขนาดใหญ จงใชเครองจกรในการผลตกอใหเกดการผลตขนาดใหญ และชวยลดตนทนในการผลตตอหนวยได

3. การขนสงชวยใหเกดการจางแรงงาน การขนสงกอใหเกดการผลตขนาดใหญทาใหธรกจมความตองการแรงงานมากขน และเปนการนาแรงงานจากทหนงทมแรงงานจานวนมากไปอกทหนงทมความตองการแรงงาน เชน คนงานจากภาคตะวนออก- เฉยงเหนอซงมภมประเทศคอนขางแหงแลง คนสวนใหญไมมงานทา การขนสงทาใหคนงานจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สามารถมาทางานในภาคกลางหรอภาคตะวนออก ทมความตองการแรงงานได หรอคนงานในประเทศไทยเดนทางไปทางานตางประเทศ กเนองจากการขนสงทมประสทธภาพนนเอง

4. การขนสงชวยใหเกดดลยภาพในระดบราคาสนคา ธรกจเมอผลตสนคาการ-ขนสงจะทาหนาทนาสนคาจากผผลตไปสผบรโภค เชน จงหวดจนทบร ในฤดกาลเงาะ จะมผลผลตเงาะออกมาสตลาดเปนจานวนมาก การขนสงทมประสทธภาพสามารถ นาเงาะไปจาหนายไดในทกจงหวดทวประเทศ และราคาของเงาะทจาหนายในแตละจงหวดจะเปนราคาทใกลเคยงกน ทาใหเกดดลยภาพในระดบราคา ถาการขนสงไมมประสทธภาพเงาะในจงหวดจนทบรจะมราคาถกมาก สวนเงาะทจาหนายในจงหวดอน จะมราคาสงมาก เปนตน 5. การขนสงชวยใหสนคาถงผบรโภคอยางมประสทธภาพ การขนสงทรวดเรวและมประสทธภาพในปจจบน ทาใหสนคาถงผบรโภคอยางมประสทธภาพ การขนสง ทรวดเรวและมประสทธภาพในปจจบน ทาใหสนคาจากผผลตไปสผบรโภคทาไดอยาง มประสทธภาพ เชน ผบรโภคในประเทศคเวตสงซอดอกกหลาบจากจงหวดเชยงใหม การขนสงทมประสทธภาพจะทาใหผบรโภคไดรบดอกกหลาบทมความสวยและสดเสมอนตดจากตนกหลาบใหม ๆ

33

ดานสงคมและวฒนธรรม การขนสงมความสาคญในดานสงคมและวฒนธรรมดงน

1. การขนสงชวยใหเกดการขยายเมอง ปจจบนประชาชนไมจาเปนตองแออดอยเฉพาะภายในใจกลางเมองเทานน เพราะการขนสงทสะดวกและรวดเรว ประชาชนสามารถมทพกอาศยกระจายไปในถนตาง ๆ ไดเปนการขยายเมองใหใหญขน

2. การขนสงทาใหมาตรฐานการศกษาของประชาชนสงขน เชน เดมสถานศกษาระดบมหาวทยาลยจะมอยเฉพาะในกรงเทพมหานคร นกศกษาทอยตางจงหวดจาเปนตองยายเขามาในกรงเทพมหานคร เพอศกษาในระดบมหาวทยาลย แตปจจบนการคมนาคมขนสงทสะดวกขน สถานศกษาไดขยายไปอยตามภาคตาง ๆ นกศกษาสามารถจะศกษาไดในภมภาคทตนเองอยอาศย โดยไมจาเปนตองยายสถานทอยทาใหมาตรฐานการศกษาของประชาชนดขน

3. การขนสงทาใหมนษยมการตดตอสมพนธกนระหวางสงคมตาง ๆ ทงในประเทศและตางประเทศ และแลกเปลยนวฒนธรรมซงกนและกน โดยการตดตอคาขาย-กนหรอโดยการทองเทยว เปนการสรางความสมพนธทดใหเกดขนระหวางสงคมมนษย

4. การขนสงทาใหมนษยมการคาขายแลกเปลยนสนคา หรอบรการระหวางกน ทาใหมาตรฐานความเปนอยของมนษยในแตละสงคมดขนเทาเทยมกน เชน ประชาชนในจงหวดชลบร สามารถจบสตวทะเลไดเปนจานวนมาก นาสงไปขายในจงหวดอน ๆ ทาใหเกดรายได สามารถนารายไดทไดรบไปจดหาสงตาง ๆ เพอสนองความตองการของตนเองทาใหมาตรฐานการดารงชวตดขน

ดานการปกครองและการปองกนประเทศ การขนสงมความสาคญในดานปกครองและการปองกนประเทศดงน

1. การขนสงทาใหประชาชนในประเทศแตละจงหวด สามารถตดตอกนไดโดยสะดวกทาใหประชาชนสามารถไดรบทราบนโยบายของรฐบาล ทาใหการปกครองของรฐบาลเปนไปอยางมประสทธภาพ และการคมนาคมขนสงทสะดวกทาใหการ-ปกครองระบอบประชาธปไตย ซงตองอาศยวธการเลอกตงดาเนนไปไดอยางด เพราะ ไมวาประชาชนจะอยอาศยทใดกสามารถเดนทางไปลงคะแนนเลอกตงไดสะดวก

34

2. การขนสงทาใหรฐบาลสามารถเคลอนยายอาวธยทโธปกรณ และเสบยงอาหารไปใหแกทหารในยามเกดศกสงครามไดอยางสะดวกรวดเรว ทาใหการปองกนประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ องคประกอบของการขนสง

การขนสงทกประเภทมองคประกอบสาคญ ดงน 1. ผประกอบการขนสงหมายถง ผดาเนนกจการขนสง ไดแก เจาของกจการขนสง

เจาของอปกรณเครองมอทใชในการขนสง ผประกอบการขนสงอาจจะเปนเอกชนจดตงในรปกจการเจาของคนเดยว หางหนสวน บรษท หรอเปนรฐบาลในรปหนวยงานรฐวสาหกจกได

2. เสนทางการขนสง หมายถง ทางทใชในการขนสง เชน การขนสงทางนา เสนทางขนสง ไดแก แมนา ลาคลอง มหาสมทร การขนสงทางบก เสนทางขนสงทางบก ไดแก ถนน เปนตน

3. เครองมออปกรณขนสง หมายถง เครองมออปกรณตาง ๆ ทใชในการขนสง เชน การขนสงทางนา เครองมออปกรณขนสงไดแก เรอ การขนสงทางบก เครองมออปกรณขนสง ไดแก รถยนต รถไฟ การขนสงทางอากาศ เครองมออปกรณขนสง ไดแก เครองบน

4. สถานรบ-สง หมายถง สถานททกาหนดใหเปนจดรบ-สงคน สงมชวต หรอสงของทจะทาการขนสง เชน ปายจอดรถประจาทางทาอากาศยานดอนเมอง สถานรถไฟหวลาโพง สถานขนสงสายใต ลกษณะของการขนสงทมประสทธภาพ

การขนสงเปนสงทมความจาเปน และเปนสงสาคญสาหรบการดาเนนชวตในโลกยคปจจบนลกษณะของการขนสงทมประสทธภาพจะตองคานงถงสงตาง ๆ ตอไปน คอ

1. ความปลอดภย การขนสงเปนการเคลอนทของคน สงมชวต สงของจากทหนงไปอกทหนง ดงนนการขนสงจงตองดาเนนการดวยความปลอดภย เพอปองกนการ-สญเสยทจะเกดขนแกชวต และทรพยสนททาการขนสง

35

2. ความรวดเรวตรงตอเวลา การดาเนนธรกจทกประเภทมการแขงขนกนใน ทกดาน รวมทงดานเวลาดวย การขนสงทมประสทธภาพจงตองมความรวดเรวเพอใหทนคแขงขนและสนคาบางอยางมขอจากดในเรองของเวลา เชน ผลไม ดอกไม สงมชวต ถาขนสงชาจะทาใหสนคาเกดการเนาเสยหรอเสยชวตได ทาใหเกดความเสยหายแกธรกจ

3. ประหยดคาใชจาย ในการประกอบธรกจสงหนงทผประกอบการตองการคอผลตอบแทนในรปของผลประโยชนหรอกาไร ซงจะไดจากราคาขายหกดวยตนทน หรอคาใชจายตลาดในปจจบนเปนตลาดของผบรโภค เนองจากมผผลตเปนจานวนมาก ทงนราคาขายของสนคาประเภทเดยวกนจะมราคาขายทใกลเคยงกน ดงนน ธรกจใดสามารถประหยดตนทน หรอคาใชจายไดมากกวาคแขงขนจะทาใหไดกาไรมากกวาคแขงขน การขนสงเปนตนทนประเภทหนงของการประกอบธรกจ ดงนนผประกอบธรกจจะตองเลอกแบบการขนสงทเหมาะสมและเสยคาใชจายตา

4. ความสะดวกสบาย การขนสงมหลายรปแบบ ไดแก ทางบก ทางนา ทางอากาศ ผใชบรการการขนสง นอกจากจะตองการความปลอดภย ความรวดเรว แลวยงตองการความสะดวกสบายอกดวย เชน สมยโบราณการขนสงคมนาคมทางบก ใชเกวยนโดยสตวเทยมลากแตปจจบน การขนสงทางบกมรถยนต รถบรรทก รถไฟ ซงกอใหเกดความ-สะดวกสบายยงขน

การขนสงทางนา มองคประกอบทเกยวของ ดงน (มหาวทยาลยเชยงใหม, สถาบนวจยสงคม, กลมทองถนและภมภาคการศกษา, 2553ก)

1. ผประกอบการ 1.1 ผประกอบการขนสงทางนาประจาทาง มหนาทในการใหบรการทางนา

โดยมเสนทางและมกาหนดตารางเดนเรออตราคาระวาง และเงอนไขในการขนสงทแนนอน

1.2 ผประกอบการขนสงทางนาทไมประจาทาง มหนาทในการใหบรการทางนา โดยไมมเสนทางและตารางเดนเรอทแนนอน โดยใหบรการเมอมผเรยกใชบรการ เรยกวา เรอจร (tramps)

36

1.3 ผประกอบการททาหนาทเปนตวแทนเรอ (shipping agent) คอ ทาหนาทในการจดหาผโดยสารหรอสนคาใหบรษทเรอโดยตวแทนเรอรบผดชอบเกยวกบพธการเอกสารตาง ๆ ในการนาเรอเขา-ออกจากทาเรอ การนาสนคาลงเรอ ขนถายสนคาจากเรอ

2. ยานพาหนะ ยานพาหนะทใชในการขนสงทางนา คอ เรอ แบงออกไดดงน 2.1 เรอโดยสาร คอ เรอททาหนาทใหบรการขนสงผโดยสารทงภายในประเทศ

และระหวางประเทศ 2.2 เรอสนคา คอ เรอททาหนาทใหบรการขนสงสนคา ไดแก เรอบรรทกสนคา

ทวไปเรอบรรทกสนคาแบบเทกองเรอบรรทกนามน เรอคอนเทนเนอร 2.3 เรอเฉพาะกจ คอ เรอททาหนาทใหบรการหรอใชงานเฉพาะเรอง เชน

เรอลากจง เรอประมง เรอขด 3. ทาเรอและเสนทางเดนเรอ ทาเรอ คอ สถานทจอดเรอ ทาหนาทใหบรการ

อานวยความสะดวกใหแกการขนสงทางเรอ เชน ใหบรการนามน ใหบรการนา ใหบรการขนยายสนคาใหบรการเกบรกษาสนคา ใหบรการซอมเรอ ไดแก ทาเรอเพอ การขนสงทางลานาทาเรอเพอการขนสงชายฝง ทาเรอเพอการขนสงระหวางประเทศ

4. หนวยงานทเกยวของกบการขนสงทางนา มดงน 4.1 กรมเจาทา มหนาทในการกอสราง ปรบปรง ดแลทาเรอ ควบคมการ-

เดนเรอ การจดทะเบยนเรอ ออกใบอนญาตเรอ 4.2 การทาเรอแหงประเทศไทย มหนาทพฒนาปรบปรงทาเรอใหทนสมย

รบเคลอนยายสนคาเกบรกษาสนคา ประสานงานกบหนวยราชการอน ๆ และทาเรอตางประเทศ

4.3 สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการพาณชย ทาหนาทประสานงาน เกยวกบการพาณชยนาวเสนอโครงการแผนงานและมาตรฐานของการพาณชยนาวเกยวกบการขนสงทางทะเล การตดตอ สอสาร การประกนภยทางทะเลตอคณะกรรมการการศกษาวจย และประสานงานในทางวชาการเกยวกบการขนสงทางทะเล

4.4 บรษทไทยเดนเรอทะเลจากด ทาหนาทในการจดหารายได และเงนตราตางประเทศจากการเดนเรอทะเลและในยามเกดสงคราม บรษทไทยเดนเรอทะเล จากด ทาหนาทมใหการขนสงทางทะเลหยดชะงก

37

ขอดของการขนสงทางนา 1. ประหยดคาใชจายในการขนสง อตราคาขนสงทางนาถกวาอตราคาขนสง

ประเภทอน ๆ 2. สามารถขนสงสนคาไดคราวละจานวนมาก 3. การขนสงทางนาโดยเฉพาะการขนสงทางทะเล มระบบการประกนภยทจะ

ไดรบการชดใชเมอเรอหรอสนคาไดรบความเสยหายเมอมภยเกดขน ทาใหเกดความ-มนใจในความเสยงทางการขนสง

4. การขนสงทางนามความปลอดภยกวาการขนสงทางถนน ขอจากดของการขนสงทางนา 1. การขนสงทางนา มความลาชามากกวาการขนสงประเภทอน ทาใหไมเหมาะ

กบสนคาประเภทเสยหายไดงาย 2. การขนสงทางนา บางฤดกาลไมสะดวกในการขนสง เชน ในฤดแลงแมนาลา-

คลองบางสายนาจะลดลงทาใหตนเขน เรอไมสามารถเดนทางผานไปได หรอในฤดฝนคลนลมแรงเรอไมสามารถออกเดนทางได

3. การขนสงทางนา ไมสามารถใหบรการถงมอผรบไดโดยตรง เนองจากเสนทางเดนเรอคอ แมนา ลาคลองมความจากดของเสนทาง

มาตรการเพอปองกนและลดอบตเหตทางน า

มาตรการเพอปองกนและลดอบตเหตทางนา มดงน (มหาวทยาลยเชยงใหม, สถาบนวจยสงคม, กลมทองถนและภมภาคการศกษา, 2553ค)

มาตรการท 1 ดานความปลอดภยของตวเรอ 1. จดทาคณลกษณะเฉพาะ และแบบมาตรฐานของเรอโดยสารขนาดตาง ๆ

ประกอบดวยเรอโดยสารขามฟาก เรอโดยสารในแมนา เรอโดยสารในทะเล และเรอเฟอรร อาศยขอกาหนดตามกฎขอบงคบฯ ขอกาหนดของสมาคมจดชนเรอ และมาตรการตาง ๆ ทไดจาก การจดสมมนามาพจารณา เพอใชเปนตนแบบของเรอโดยสารตอไป

2. กาหนดรปแบบลกษณะของเรอทนามาใชขนสงผโดยสาร เชน เรอลาเลยง หรอเรอประมงดดแปลงเปนเรอโดยสาร ใหมความปลอดภย ตามมาตรฐานทกาหนด

38

3. กาหนดรปแบบของหองผโดยสารใหมความปลอดภยยงขน โดยใหมชองหนาตางขนาดใหญมอปกรณทบกระจก มทเกบสมภาระ มชองทางเดนทปลอดภย

4. กวดขนการตรวจสภาพเรอทกประเภท ใหเรออยในสภาพทสามารถใชการไดด และปลอดภย

5. กวดขนและดาเนนการ ตรวจความพรอมของอปกรณชวยชวตประจาเรอ ทกประเภทใหมสภาพและจานวนครบถวนถกตองตามมาตรฐานทกาหนด

6. ศกษาความเปนไปไดในการดาเนนการ ลดตนทนอปกรณชวยชวตประจาเรอโดยสาร เชน เสอชชพ แพชชพ เพอใหผประกอบการสามารถ จดหาอปกรณทมคณภาพมาตดตงบนเรอไดตามจานวนทกาหนด

มาตรการท 2 ดานความปลอดภยในการใชทาเทยบเรอโดยสาร 1. กาหนดจานวน และประเภทสงอานวยความสะดวกทจาเปนตองมไวประจาทา

เพอความปลอดภยของแตละทา 2. นามาตรฐานของทาเทยบเรอ และโปะเทยบเรอโดยสารแตละขนาดของ

ทกประเภทการใชงานมาเปนแนวทางในการดาเนนการกอสรางทาเทยบเรอ และ โปะเทยบเรอโดยสารทจะสรางใหม

3. พฒนาปรบปรงทาเทยบเรอโดยสารสาธารณะทมอยในปจจบน และในอนาคต ใหมสงอานวยความสะดวกประจาทาใหครบถวนและมความปลอดภยเปนไปตามมาตรฐานทกาหนด

4. ตรวจสอบสภาพความมนคงแขงแรงของทาเทยบเรอและโปะเทยบเรอ เพอตออายใบอนญาต หรอระงบการใชทาเทยบเรอหรอโปะเทยบเรอ

5. ปรบปรง และตดตงเครองหมายแสดงความปลอดภยของโปะเทยบเรอ เชน เสนแนวนาบรรทกทปลอดภย หรอเครองหมายอน ๆ ทผโดยสารเขาใจไดงาย

6. ใหมนายประจาทาทาหนาทดแลความปลอดภย และความพรอมของเรอท เขา-ออก พรอมทงจดทาบญชสนคาและรายชอผโดยสาร

7. กาหนดวธปฏบตสาหรบนายประจาทา

39

8. ใหควบคมจานวนคนโดยสารทลงเรอตงแตทาเรอตนทางโดยบงคบใหนายทาจดทาบญชรายชอผโดยสารและทอย ตลอดจนบญชของสนคาทบรรทกรวมทงชนดของสนคา และนาหนกโดยละเอยด

9. ใหจดเจาหนาทไปกากบดแลและตรวจสอบความปลอดภยของเรอโดยสาร ทกลากอนออกจากทา

10. ใหปรบปรงการประชาสมพนธททาเทยบเรอโดยสาร เพอใหผโดยสารสามารถรบรขาวอากาศและสภาพคลนลมในเสนทางทจะเดนทางไป โดยใหทาเรอโดยสารตดตงเครองมอสอสาร เครองแฟกซขาวอากาศ เพอรบฟงขาวอากาศและรบแจงเหตฉกเฉนไดตลอด 24 ชวโมง

11. สงเสรมและสนบสนนใหเอกชนเขามาลงทนและประกอบกจการทาเรอโดยสารสาธารณะโดยใหเปนไปตามขอกาหนดของกรมเจาทา

12. จดทาโครงการจดหาเรอชวยชวต ประจาทาเรอโดยสาร มาตรการท 3 ดานคณสมบตของผทาการในเรอและผประกอบการ 1. กาหนดคณสมบตของผทาการในเรอโดยสารแตละประเภท รวมทงกวดขน

การออกประกาศนยบตรของผทาการในเรอโดยสาร 2. จดทาทะเบยนประวตผทาการในเรอโดยสารอยางเปนระบบ เพอสะดวกใน

การตดตามหรอควบคม 3. จดใหมการฝกอบรมหลกสตรเพมเตมทจาเปนใหกบผทาการในเรอโดยสาร 4. กาหนดใหผทาการในเรอโดยสารเขารบการฝกอบรมเพอฟนฟความร

ความสามารถเปนประจาทกป รวมทงเมอมการเปลยนตวผทาการในเรอ 5. จดการฝกอบรมผทาการในเรอโดยสารในสวนภมภาค โดยรวมกบ

ผประกอบการ 6. กวดขนการปฏบตหนาทและความประพฤตผทาการในเรอโดยสารใหเปนไป

ตาม พ.ร.บ. การเดนเรอในนานนาไทย 7. กาหนดใหผทาการในเรอโดยสารเอาใจใสดและสวสดภาพความปลอดภยของ

ผโดยสาร

40

8. กวดขนเรองการทงของเสยหรอนามนและการรกษาสภาพแวดลอมของแหลง-นาสาธารณะ

9. กวดขนใหผประกอบการเดนเรอโดยสาร ปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบตาง ๆ อยางเครงครด

10. จดใหมเจาพนกงานตรวจทาหรอเจาหนาททองถนทไดรบมอบอานาจไปกากบดแลทาเรอโดยสารให ปฏบตตามระเบยบโดยเครงครด

11. จดหนวยเฉพาะกจจากสวนกลางออกไปตรวจสอบเรอโดยสาร ทาเทยบเรอโดยสาร และอปกรณสาหรบความปลอดภยในการจราจรทางนา ในจงหวดทมการ-เดนทางโดยเรอมาก ๆ

12. กวดขนการตรวจสอบการทาประกนภยผโดยสารเรอรบจางสาธารณะทกครงทขอจดหรอตอใบอนญาตใชเรอ

13. กาหนดเกณฑและมาตรฐานการดาเนนการของผประกอบการเรอโดยสาร 14. ตรวจสอบการดาเนนการเดนเรอโดยสารของผประกอบการใหเปนไปตาม

ขอกาหนดและเงอนไขทไดรบ 15. สนบสนนในการฝกชวยเหลอผประสบภยโดยหนวยงานตาง ๆ 16. ใหความรเกยวกบผลกระทบของการทงของเสย หรอนามนและการรกษา

สภาพแวดลอมของแหลงนาสาธารณะ มาตรการท 4 ดานความปลอดภยของผโดยสาร 1. จดทาเอกสารเผยแพรประชาสมพนธ และแนะนาใหความรเกยวกบการปฏบต

ตน เพอความปลอดภยในการสญจรทางนา รวมทงการชวยเหลอตวเองในยามฉกเฉนและการรกษาสงแวดลอมทางนา

2. จดการสมมนา บรรยาย ใหความรเกยวกบการปฏบตตนเพอความปลอดภยในการสญจรทางนา และผลกระทบตอการทงของเสยหรอนามน และการรกษาสภาพแวดลอมของแหลงนาสาธารณะแกประชาชนผใชบรการอยางตอเนอง

3. จดเจาหนาทคอยใหคาแนะนาการปฏบตตวในการเดนทางทางเรอ 4. จดตงกลมอาสาสมครเขารวมในโครงการรณรงคเพอความปลอดภยทางนา 5. จดเจาหนาทประจาศนยรบแจงเหตทางนา

41

6. รณรงคใหประชาชนมสวนรวมในการสอดสองดแลพฤตกรรมทไมเหมาะสมของเจาของกจการเดนเรอ คนประจาเรอ และเจาหนาทของรฐ หรอมลนธเอกชนในกจการเดนเรอโดยสารหรอทาเทยบเรอ

มาตรการท 5 ดานการประชาสมพนธ 1. จดสมมนาเรองความปลอดภยทางนาในจงหวดทมการทองเทยวทางนาเปน

ประจา โดยใหหนวยงานของรฐและภาคเอกชนมสวนรวมและตดตามผลทไดจากการจดสมมนาอยางตอเนอง

2. จดสมมนาเชงปฏบตการเรองความปลอดภยทางนา และการชวยเหลอ ผประสบภยทางนา ปละ 2-3 ครง เรมทจงหวดสราษฎรธาน หรอจงหวดชายทะเลอน ๆ จงหวดทมแหลงทองเทยวทางนา

3. สนบสนนในการจดฝกซอมรวมชวยเหลอผประสบภยทางนา 4. รณรงคแนะนาใหความรแกเยาวชน นกเรยน นสต นกศกษา และประชาชน

ในเรองความปลอดภยและการปฏบตตวในขณะทอยบนเรอการขน-ลงเรอ การปฏบตเมอเกดอบตภยทางนารวมทงการรกษาสภาพแวดลอมทางนา

5. รณรงคการอนรกษ และรกษาสภาพแวดลอมทางนาอยางตอเนอง 6. รณรงคใหผประกอบการหาผสนบสนนจดทาปายประชาสมพนธหรอปาย

เตอนตาง ๆ เพอความปลอดภยของผโดยสาร

แนวทางการปฏบตเพอความปลอดภยในการสญจรส าหรบกรณคนตกน า แนวทางการปฏบตส าหรบกรณคนตกน า ในขณะเรอกาลงเดนทางอยนนอาจม

อบตเหตผโดยสารตกนาได จะเปนเพราะความประมาท ความพลาดพลงหรอจากการทเรอเสยการทรงตวกะทนหนได เมอมเหตการณดงกลาวเกดขน ควรปฏบตดงน (มหาวทยาลยเชยงใหม, สถาบนวจยสงคม, กลมทองถนและภมภาคการศกษา, 2553ข)

1. ผโดยสารทเหนเหตการณ 1.1 รบตะโกนใหนายทายเรอทราบทนท ใหบอกใหชดเจนวา คนตกนากราบ-

ซาย หรอกราบขวา เพอทนายทายเรอจะไดหนเหเรอหลบไมใหใบจกรเรอทาอนตรายตอคนตกนา

42

1.2 โยนเครองชวยชวต เชน หวงชชพ หรอเสอชชพ ไปใหคนตกนา หากหาเครองชวยชวตไมไดใหตรวจดสงทลอยนาไดพอทคนตกนาจะใชเกาะพยงตว เชน ไม-กระดานทองเรอ เบาะ หรอพนกรองนง ถงนามน เทาทจะหยบฉวยไดในบรเวณนน โยนตามไปหลาย ๆ อนเพอวา คนตกนาพลาดจากอนหนงจะไดควาอกอนหนง

1.3 โทรตดตอแจงศนยประสานงาน และรบแจงเหต สายดวนกรมเจาทาหมายเลข 1199

2. ผทตกนา 2.1 ควบคมสตใหมนคง เมอตกนาใหวายนาและผละออกจากเรอโดยเรว

อยาพยายามวายกลบเพอควาจบกราบเรอขณะทเรอกาลงแลนเปนอนขาด เพราะจะถกนา ดดเขาไปใตทองเรอ จะไดรบอนตรายจากใบจกรเรอ

2.2 เมอเหนวาพนระยะอนตรายจากใบจกรเรอแลวใหหยดวายพยงตวลอยตามนาไวอยาพยายามวายตามหรอวายเขาฝงเพราะอาจหมดแรงจมนาเสยกอน

2.3 ถอดรองเทา เขมขด หรอสงของตดตวทจะเปนเครองถวงทงใหหมด 2.4 คอยควาจบสงลอยนาทมผโยนใหจากเรอ เพอใชเปนเครองพยงตวหากควา

จบไมไดหรอไมมผโยนสงใดมาให ใหถอดเสอหรอกางเกงออกทาโปงลอยนาพยงตวไว ชวคราว

2.5 ปลอยตวลอยตามนา รอจนกวาเรอจะวกกลบมาชวยเหลอ หรอจนกวากระแสนาพด เขาใกลฝง ทตน หรอทมนคงซงพออาศยยดเหนยวได จงคอยวายนาไปยง ทหมายนนรอการชวยเหลอตอไป

งานวจยทเกยวของ ผลงานวจยภายในประเทศ

สรวรรณ คานวณสนธ (2548) วจยเรอง การศกษาความพอใจของผใชบรการเรอโดยสารคลองแสนแสบ จานวนกลมตวอยางรวมทงสน 100 ราย สวนใหญเปนเพศหญง 74 คน และเพศชาย 26 คน ผใชบรการสวนใหญอายระหวาง 20-29 ป ประกอบอาชพเปนพนกงานบรษทเอกชนมรายได 5,001-10,000 บาท การใชบรการเรอโดยสารคลอง-

43

แสนแสบผใชบรการเรอโดยสารสวนใหญจะใหความสาคญเกยวกบความสะดวก และความรวดเรวในการใชบรการเรอโดยสารมากทสด ซงในการใชบรการเรอโดยสารนน เรอโดยสารจะตองมความหนาแนนไมมากจนเกนไป ซงจะทาใหผใชบรการเกดความรสกไมสบายในการใชบรการ สวนในดานความปลอดภย ความสบาย ความ-แนนอนเชอถอได และความสภาพของพนกงานนน ผใชบรการใหความสาคญอยางมากเชนกน จากการทดสอบความสมพนธ การใชเรอโดยสารคลองแสนแสบขนอยกบอาชพ และรายได อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.1 ซงเปนพนกงานบรษทเอกชนใชบรการเรอโดยสารคลองแสนแสบมากทสด คดเปนรอยละ 56 และสวนใหญเปนผมรายได 5,001-10,000 บาท คดเปนรอยละ 40

ขอแสนอแนะจากการศกษาครงน ผประกอบการควรมการบารงรกษาเรอใหอยในสภาพทด มปายบอกทางไปทาเรอ และปายชอทาเรอทชดเจน ควรควบคมความเรว ในการเดนเรอ ปลอยเรอถมากขนในชวงเวลาเรงดวน และควรมการฝกอบรมมารยาทในการใหบรการทดกบพนกงานเปนประจา

พนชด ปณฑะดษ (2542) ไดวจยเรอง การศกษาคณภาพการใหบรการเรอโดยสารคลองลาดพราว มวตถประสงคเพอทราบถงคณภาพการใหบรการเรอโดยสารคลองลาดพราว รวมทงเพอทราบถงปจจยทมผลตอคณภาพการใหบรการ ตลอดจนปญหาทผใชบรการประสบ เพอเสนอแนะวธแกไขปญหาดานคณภาพการใหบรการ เพอใหการ-บรการสอดคลองกบความตองการของผใชบรการ โดยทาการสมตวอยางจากผใชบรการ ณ ทาสะพานใหม และทาลาดพราว จาแนกตามชวงเวลาการใชบรการ คอ การใชบรการนอกชวงเวลาชวโมงเรงดวนและการใชบรการชวงเวลาชวโมงเรงดวน จานวนตวอยางรวม 100 คน เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม การวเคราะหอาศยวธทางสถตและเศรษฐมต

ผลการวเคราะหพบวา คณภาพการใหบรการ เมอแยกตามชวงเวลาการใชบรการสวนใหญไมแตกตางกน คณภาพการใหบรการสวนใหญอยในระดบปานกลาง ดานทควรปรบปรง ไดแก ดานเสยงจากเครองยนต ควนจากเครองยนต และการสนสะเทอนของเรอ ปจจยทกดานประกอบดวยดานความปลอดภย ความสบาย ความสะดวก ความ-ประหยด ความรวดเรว ความแนนอนเชอถอได และความสภาพมผลตอคณภาพการ-

44

ใหบรการในสวนของปญหาทผใชบรการประสบสวนมาก คอ สภาพทาเรอไมแขงแรง ทาควรมแสงสวางอยางพอเพยงในเวลากลางคน และควรมหลงคา รวมทงควรอบรมพนกงานเรองความสภาพในการใหบรการ

ธงชย พงษวชย (2544) วจยเรอง การศกษาโครงขายระบบการขนสงโดยสารทางเรอในแมน าเจาพระยาสาหรบกรงเทพมหานคร เพอใหทราบถงสภาพโครงขายระบบ การขนสงภายใตสภาพการจราจรปจจบน เวลาในการเดนทาง และเพอปรบปรงสภาพโครงขายในปอนาคตใหเหมาะสม ผลการศกษาพบวา ดชนการเขาถงดทสดอยทบรเวณทาเรอบางลาพและพนทใกลเคยง การวดเวลาในการเดนทางสนทสดระหวางจดตนทาง จดปลายทางทตองการทราบนน สามารถหาไดจากผลลพธของการศกษานน การวดหาดชนการเขาถง และการวดระยะทางทสนทสด ใชวธเมตรก เพอคานวณหาคาตอบ การวดเวลาในการเดนทางเปรยบเทยบระหวางการโดยสารทางเรอ กบการโดยสารทางรถจากทาเรอนนทบรถงทาเรอวดราชสงขร ในวนทาการราชการและวนหยดราชการ พบวา เรอใชเวลาเดนทางเรวกวารถมากกวา รอยละ 11 โดยประมาณ การวดความถในการให บรการเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐาน ระดบการใหบรการของงานวจยนพบวาในชวโมงเรงดวนจดอยในระดบการใหบรการทไมผานเกณฑขนตา ซงควรจะมความถในการให บรการไมเกน 18 นาทตอลา สาหรบในชวงทไมใชชวโมงเรงดวน จดอยในระดบการให บรการทตองปรบปรงแกไขซงความถในการใหบรการอยในชวง 15-33 นาทตอลา

การศกษานไดแสดงถงปญหาสาคญของระบบโครงขายทควรปรบปรงแกไข คอ การวดการเขาถงระบบเรอดวยการเดนเทาพบวา มทาเรอทมระยะทางการเขาถงมากกวา 800 เมตร โดยทาการเปรยบเทยบกบเกณฑระดบการใหบรการของการวจยน จดอยในระดบการใหบรการทไมผานเกณฑขนตาและพบวามทาเรอทมระยะทางการเดนเทาตงแต 400-800 เมตร จดอยในระดบการใหบรการทควรปรบปรงแกไข โดยควรกาหนดจดจอดรถโดยสารประจาทางใหใกลทาเรอมากทสด อยในชวงระยะทางไมเกน 400 เมตร

สลสา พชญเลศชาญ (2546) ศกษาเรอง การเปรยบเทยบความพงพอใจของผใชบรการสถานขนสงผโดยสารภายใตการบรหารงานของ กรมการขนสงทางบก บรษท ขนสง จากด เทศบาล และเอกชน วตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบระดบความพง-พอใจของผใชบรการสถานขนสงผโดยสาร ภายใตการบรหารงานของหนวยงาน 4

45

หนวยงาน คอ กรมการขนสงทางบก บขส. เทศบาล และเอกชน โดยเลอกศกษาการ-เปรยบเทยบความพงพอใจของผใชบรการสถานขนสงผโดยสารในภาคตะวนออก- เฉยงเหนอ เนองจากมการบรหารงานสถานขนสงผโดยสารจากทง 4 หนวยงาน สถานขนสงผโดยสารททาการศกษา 4 แหง คอ สถานขนสงผโดยสารขอนแกน สถานขนสงผโดยสารภเขยว สถานขนสงผโดยสารสกลนคร และสถานขนสงผโดยสารอดรธาน แหงท 2 ซงบรหารงานโดย กรมการขนสงทางบก บขส. เทศบาล และเอกชน ตามลาดบ

ผลการศกษาพบวา ในการบรหารงานสถานขนสงผโดยสารของหนวยงาน 4 หนวยงาน ภายใตการกากบดแลของกรมการขนสงทางบก มภาพรวมของผใชบรการสถานขนสงผโดยสารสวนใหญเปนเพศชาย มอายระหวาง 31-45 ป จบการศกษาหรอศกษาในระดบประถมศกษาหรอตากวา เปนนกเรยน/นกศกษา และเขาใชบรการสถานขนสงผโดยสารนอยกวา 2 ครงตอเดอน มระดบความพงพอใจของผใชบรการสถานขนสงผโดยสารสง โดยทระดบการศกษา อาชพ และความถในการใชบรการสถานทแตกตาง ทาใหผใชบรการมความพงพอใจในการใชสถานขนสงผโดยสารแตกตางกน ทระดบความเชอมน 99%

จากผลการทดสอบสมมตฐาน โดยทาการเปรยบเทยบคาเฉลยความพงพอใจของผใชบรการสถานขนสงผโดยสารทง 4 หนวย ดวยวธการวเคราะหความแปรปรวนแบบ ANOVA พบวา ผใชบรการสถานขนสงผโดยสารทมหนวยงานบรหารสถานแตกตางกนมความพงพอใจในการใชบรการสถานแตกตางกน ในทก ๆ ดาน ทระดบความเชอมน 99% ในสวนของการวเคราะหความแตกตางของคาเฉลยของความพงพอใจในการใชบรการสถานขนสงผโดยสาร ทง 4 หนวยงาน ในภาพรวม โดยการใชวเคราะหความตางรายค วธ Tukey พบวา สถานขนสงผโดยสารขอนแกน ทบรหารโดยกรมการขนสงทาง-บก มคาเฉลยความพงพอใจในการใชบรการสถานขนสงผโดยสารแตกตางกบสถานขนสงผโดยสารอดร ทบรหารโดยเอกชน ทระดบความเชอมน 95% และสถานขนสงผโดยสารสกลนคร ทบรหารโดยเทศบาล มคาเฉลยความพงพอใจการใชบรการสถานขนสงผโดยสารแตกตางกบสถานขนสงผโดยสารโดยกรมขนสงทางบก บขส. และเอกชน ทระดบความเชอมน 99% โดยทสถานขนสงผโดยสาร บรหารโดยเอกชนมคาเฉลยความพงพอใจมากทสด (คาเฉลย 3.89) รองลงมาเปนสถานขนสงผโดยสาร

46

ภเขยว บรหารโดย บขส. (คาเฉลย 3.81) สถานขนสงผโดยสารขอนแกน บรหารโดยกรมการขนสงทางบก (คาเฉลย 3.80) และสถานขนสงผโดยสารสกลนคร บรหารโดยเทศบาล (คาเฉลย 3.31) ตามลาดบ

เพอใหการบรหารงานสถานขนสงผโดยสารมประสทธภาพ และกอใหเกดประโยชนสงสดตอประชาชนผใชบรการสถานขนสงผโดยสารแลว กรมการขนสงทาง-บกซงเปนหนวยงานทมหนาทกากบดแลสถานขนสงผโดยสาร ควรทาการศกษาและกาหนดรปแบบการบรหารงานสถานขนสงผโดยสารในดานตาง ๆ ใหเปนมาตรฐานเดยวกนในทก ๆ สถาน

มณฑนา เลกสมบรณ (2547) ศกษาเรอง การศกษาความพงพอใจของผใชบรการขนสงสนคา ในเขตจงหวดกาฬสนธ ในการศกษาครงนมความมงหมายคอ ศกษาความ-พงพอใจของผใชบรการขนสงสนคาในเขตอาเภอเมองกาฬสนธ กาหนดประชากร คอ ผใชบรการขนสงสนคา ในเขตอาเภอเมอง กาฬสนธ ซงไดกาหนดขนาดตวอยางจากตารางของเครซซและมอรแกน ใชวธการสมแบบสะดวก ตามสดสวนจากจานวน ผใชบรการขนสงสนคาในเขตอาเภอเมองกาฬสนธ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน t test และ F test ผลการศกษาปรากฏดงน

1. ผใชบรการขนสงสนคา ในเขตอาเภอเมองกาฬสนธ สวนใหญเปนเพศชาย อายระหวาง 20-30 ป ระดบการศกษาปรญญาตร สวนใหญใชบรการจาก หางหนสวนจากด กาฬสนธ-กรงเทพฯ ขนสง จากด ระยะเวลาในการประกอบธรกจ ระยะเวลา 11-20 ป ใชบรการทกสปดาห

2. ผใชบรการมความพงพอใจใชบรการขนสงสนคาในเขตอาเภอเมองกาฬสนธ โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ดานทมความพงพอใจอยในระดบมากม 5 ดาน โดยเรยงคาเฉลยมากทสด 3 ดาน คอ ดานการบรการ ดานชองทาง การจดจาหนาย ดานราคา สวนอก 2 ดาน มความพอใจในระดบปานกลาง เรยงลาดบ คอ ดานการสงเสรมการตลาด ดานลกษณะทางกายภาพ และผบรการมความพงพอใจเปน รายขออยในระดบมาก และมคาเฉลยมากทสดในแตละดาน คอ ภาพพจนและชอเสยงของบรษทมชอเสยงและไดรบการยอมรบ อตราคาขนสงเหมาะสม เมอเทยบกบการ-บรการทไดรบ ความสะดวกในดานสถานทรบสงสนคา การโฆษณาประชาสมพนธหรอ

47

การเสนอขอมลขาว รถบรรทกเหมาะสมกบสนคาทใชขนสง พนกงานมความสภาพในการใหบรการ พนกงานปฏบตหนาทดวยความชานาญ มความสามารถไมประมาท ความ-ตรงตอเวลาถงทหมายปลายทาง 3. ผใชบรการทมเพศตางกน มความพงพอใจในการใชบรการขนสงในเขตอาเภอเมองกาฬสนธ ทกดานไมแตกตางกน ผใชบรการทมอายตางกนมความพงพอใจในการใชบรการขนสงในเขตอาเภอเมองกาฬสนธ แตกตางกน 5 ดาน คอ ในดานบรการ ดานราคา ดานการสงเสรมการตลาด ดานลกษณะทางกายภาพ และดานการใหบรการ ผใชบรการทมระยะเวลาในการประกอบธรกจตางกน มความแตกตางกนจานวน 3 ดาน คอ ดานการ-บรการ ดานราคา ดานลกษณะทางกายภาพ โดยสรปผลการศกษาครงนใชเปนของมลสารสนเทศ และเปนแนวทางการ-วางแผนเพอปรบปรง และพฒนาขดความสามารถทางธรกจของผประกอบการ และธรกจทวไปทมสวนเกยวของกบการใชบรการขนสงสนคา ใหสามารถตอบสนองความ-พงพอใจของผใชบรการขนสงสนคา และเพอนาขอสนเทศใหผสนใจศกษาไดศกษาตอไป

ณฐวชร กาญจนธนากล (2547) ศกษาเรอง ความพงพอใจของนกทองเทยวตอ การใชบรการเรอเฟอรร: กรณศกษา เกาะสมย จ.สราษฎรธาน โดยการศกษานมวตถประสงคเพอศกษาความพงพอใจของนกทองเทยวตอการใชบรการเรอเฟอรรและศกษาปจจยทมความสมพนธกบความพงพอใจของนกทองเทยว กลมตวอยางในการศกษาเปนนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางประเทศ ซงไดจากการเลอกกลมตวอยางโดยไมอาศยความนาจะเปน (non-random sampling) ดวยวธการเลอกตวอยางแบบบงเอญ (accidental sampling) จานวน 400 คน เครองมอทใชในการศกษาเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คารอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบความสมพนธดวยคาสถตไคสแควร โดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS for windows

ผใชบรการเรอเฟอรรระหวางทาเรอดอนสก กบทาเรอเกาะสมย สวนใหญเปนนกทองเทยวชาวตางประเทศ เพศชาย มอายในชวง 31-50 ป สถานภาพสมรส การศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย และปรญญาตร ประกอบอาชพพนกงานธรกจเอกชน ม

48

รายไดอยในชวง 10,001-20,000 บาทตอเดอน โดยมวตถประสงคในการเดนทางมาเพอทองเทยวพกผอน โดยไดรบขอมลการบรการเรอเฟอรรทางอนเทอรเนต บรษท ทองเทยว การบอกเลาจากเพอน/ญาต และเอกสารการทองเทยว ตามลาดบ นกทองเทยวสวนใหญเปนผทเดนทางมาเกาะสมยนอยกวา 3 ครง เพอใหเกดความสะดวกจงเดนทางโดยรถประจาทาง

ผลการศกษาพบวา นกทองเทยวมความพงพอใจตอการใชบรการเรอเฟอรรเกยวกบพนกงานตอนรบในระวางบรรทก แผนกบรการอาหารและเครองดม บรการ อน ๆ สงอานวยความสะดวก ฝายหองอาหาร พนกงานบรการ แผนกแมบาน แผนกบรการและแมบาน ในระดบปานกลางและมความพงพอใจตอการใชบรการเรอเฟอรรในภาพรวมในระดบปานกลางเชนกน ปจจยทมความสมพนธกบความพงพอใจโดยรวมของนกทองเทยว ไดแก เพศ สถานภาพ ภมลาเนา ระดบการศกษา อาชพ รายได วตถประสงคในการเดนทาง และรปแบบการเดนทางทระดบนยสาคญ 0.05

ศรกมล กบโคกกรวด (2548) ศกษาเรอง ความคาดหวงและการรบรของผโดยสารชาวไทยตอคณภาพการใหบรการของบรษท ไทยแอรเอเชย จากด โดยมวตถประสงค การวจยเพอการศกษา ความคาดหวงและการรบรของผโดยสารชาวไทยตอคณภาพการ-ใหบรการของบรษท ไทยแอรเอเชย จากด ประชากรทใชในการวจย คอ ผโดยสารทเคยใชบรการของบรษทฯ ในการเดนทางภายในประเทศไทย กลมตวอยาง ใชวธการสมตามความสะดวก จานวน 400 คน ระหวางวนท 27 มถนายน 2548 ถงวนท 3 กรกฎาคม 2548 เปนเวลา 7 วน โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวมรวมขอมล สถตทใชวเคราะหจอมล คอ คาความถ คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน คาสถต Independent t test วเคราะหความแปรปรวนทางเดยว One-way ANOVA (Analysis of variance) ถาพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตจงใชการทดสอบรายค โดยวธ Least significant Different--LSD และคาสถต Paired t test กลมตวอยางทงสองกลม ไมเปนอสระกน (Dependent t-test) โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร SPSS for Windows

ผลการวจยพบวา กลมตวอยางผโดยสารชาวไทยของบรษท ไทยแอรเอเชย จากด เปนเพศหญงมากกวาเพศชาย อายในชวง 25-33 ป ระดบการศกษาปรญญาตร อาชพพนกงานบรษท รายไดตอเดอน 10,000-28,001 บาท และมความคาดหวงตอคณภาพ

49

การใหบรการโดยรวมเฉลย 3.66 การรบรคณภาพการใหบรการโดยรวมเฉลย 3.58 มระดบความคาดหวงและการรบรตอคณภาพการใหบรการ 5 ดาน ไดแก ดานความเชอถอไววางใจ ดานการตอบสนองตอผรบบรการ ดานการไดรบความเชอมนตอบรการ ดานการเขาใจและเหนใจผรบบรการ และดานลกษณะทางกายภาพ อยในระดบมาก ยกเวนการรบรตอคณภาพการใหบรการดานความเชอถอไดวางใจไดอยในระดบปานกลาง

โดยคาเฉลยของความคาดหวงสงกวาคาเฉลยของการรบรทกดาน นนคอ ผโดยสารไมพงพอใจกบบรการทไดรบทกดาน ดานความเชอถอไววางใจได ดานลกษณะทางกายภาพและโดยรวม

1. ความคาดหวงและการรบรของผโดยสารชาวไทยตอคณภาพการใหบรการของบรษท ไทยแอรเอเชย จากด โดยรวม ไมแตกตางกน จาแนกตามเพศ อาย อาชพ รายไดตอเดอน

2. ความหวงและการรบรของผโดยสารชาวไทยตอคณภาพการใหบรการของบรษทไทยแอรเอเชย จากด โดยรวม แตกตางกน จาแนกตามระดบการศกษา

3. การเปรยบเทยบความคาดหวง และการรบรของผโดยสารชาวไทยตอคณภาพการใหบรการของบรษท ไทยแอรเอเชย จากด ดานการตอบสนองตอผรบบรการ ดานการไดรบความเชอมนตอบรการและดานการเขาใจและเหนใจผรบบรการ ไมแตกตางกน หมายความวา ผโดยสารรสกพงพอใจกบบรการทไดรบ ดานการตอบสนองตอผรบบรการ ดานการไดรบความเชอมนตอบรการ และดานการเขาใจและเหนใจผรบบรการ

4. การเปรยบเทยบความคาดหวง และรบรของผโดยสารชายไทยตอคณภาพการ-ใหบรการของบรษท ไทยแอรเอเชย จากด ดานความเชอถอไววางใจได ดานลกษณะทางกายภาพ และโดยรวมแตกตางกน หมายความวา ผโดยสารชาวไทยมความคาดหวงสงกวาการรบรตอคณภาพการใหบรการของบรษท ไทยแอรเอเชย จากด ดานความเชอถอไววางใจได ดานลกษณะทางกายภาพและโดยรวม

วนชย บวกตต (2550)ไดคนควาแบบอสระเรอง ความพงพอใจของผใชบรการ รถโดยสารประจาทางปรบอากาศขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ การศกษาคนควาแบบอสระนมวตถประสงคเพอศกษาความพงพอใจของผใชบรการตอบรการรถโดยสาร

50

ประจาทางปรบอากาศขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ โดยทาการเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามจากกลมผใชบรการรถโดยสารประจาทางปรบอากาศขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ จานวน 400 คน ในการเกบรวบรวมขอมลจะใชวธการคดเลอกตวอยางแบบโควตาโดยเกบกลมตวอยางทผใชบรการรถโดยสารตามปายรถเมลทง 8 เขตการ-เดนรถ เขตละ 50 ตวอยาง สถตทใชไดแก คาความถ รอยละ และคาเฉลย จากการศกษาพบวา ผใชบรการสวนใหญเปนเพศหญง มอาย 21-30 ป ระดบการศกษาปรญญาตร เปนนกเรยน นสต นกศกษา ซงนยมใชบรการรถโดยสารประจาทางปรบอากาศในชวโมงเรงดวนชวงเชาระหวางเวลา 06.01-08.00 น. ชวงเยนระหวางเวลา 17.01-19.00 น. และนยมใชบรการรถโดยสารประจาทางปรบอากาศ 1 ทอด เปนสวนใหญ ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความพงพอใจตอการบรการรถโดยสารประจาทางปรบอากาศในดานความเปนรปธรรมของการบรการ ดานความเชอมนไววางใจได ดานการตอบสนองลกคา ดานการใหความมนใจแกลกคา และดานการเขาใจและรจกลกคา โดยรวมอยในระดบปานกลางซงควรรกษาระดบการบรการไว และปรบปรงการ-บรการในดานตาง ๆ ใหดเพมขนอก ไดแก การเพมจานวนรถโดยสารประจาทางปรบอากาศทใหบรการมนอยไมเพยงพอ ปรบปรงสภาพรถโดยสารทงภายนอกและภายในใหสะอาด แผนปายบอกทางผานขางตวรถทชดเจน ความปลอดภยจากรถ ระบบเครองทาความเยน ทนงโดยสารและอปกรณอน ๆ ภายในตวรถ ความสะอาดรถโดยสาร การรกษาสงแวดลอม ควนดา มลพษ การบอกชอทหมายลวงหนากอนจอด ความสมาเสมอใน การใหบรการ การใหความชวยเหลอและการใหความสะดวกรวดเรวในการบรการแกผใชบรการรวมทงการเสรมสรางความสามารถในดานการบรการ และการมมนษยสมพนธทดตอผใชบรการซงปจจยสาคญตองานบรการ

วรเดช เมธธารพงศวาณช (2549) ไดคนควาแบบอสระเรอง ความพงพอใจของผใชบรการธรกจขนสงสนคาทางอากาศภายในประเทศตอปจจยสวนประสมตลาดบรการตวแทนขายระวางสนคาบรษท นอรทเทรอนอนเตอรเนชนแนลคารโก จากด จงหวดเชยงใหม การคนควาแบบอสระน มวตถประสงคเพอศกษา ความพงพอใจผใชบรการธรกจขนสงสนคาทางอากาศภายในประเทศ ตอปจจยสวนประสมตลาด

51

บรการของตวแทนขายระวางสนคาบรษท นอรทเทรอนอนเตอรเนชนแนลคารโก จากด จงหวดเชยงใหม โดยเกบขอมลจากกลมลกคาทมาใชบรการ จานวน 186 ราย วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา ไดแกความถ รอยละ และคาเฉลย ผลการศกษาพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศชาย มอาย 25-40 ป การศกษาระดบปรญญาตร อาชพพนกงานบรษทเอกชน ประเภทธรกจเปนธรกจดานบรการขนสงและประเภทบรการทใชคอสงสนคาภายในประเทศ ประเภทของสงทสงคอ สงของ/สนคา ซงไดแก พชผกผลไมและอาหารสด และจานวนเอกสารใบขนสงสนคาในแตละครง คอ จานวน 1-3 ฉบบ โดยมคาใชจายในการใชบรการโดยเฉลยในแตละครง จานวน 111-409 บาท และมมลคาของสงของ/สนคาทสงตอครงโดยเฉลย คอ 500-1,000 บาท โดยเหตผลในการใชบรการบรษท นอรทเทรอนอนเตอรเนชนแนลคารโก จากด จงหวดเชยงใหม คอ สะดวกรวดเรว และชวงเวลาสวนใหญทใชบรการขนสงสนคาทางอากาศภายในประเทศมากทสดคอ ชวงเวลา 9.00-12.00 น. และวนทมาใชบรการ คอ ไมแนนอน และมความถมาใชบรการเดอนละ 11-20 ครง โดยรจกบรษท นอรทเทรอนอนเตอรเนชนแนลคารโก จากด โดยตดตอดวยตนเอง ผลการศกษา ความคาดหวงของผตอบแบบสอบถามตอปจจยสวนประสมการตลาดบรการทมคาเฉลยโดยรวมอยในระดบมาก เรยงลาดบ ดงน ดานสถานท และดานบคคลหรอพนกงาน และมความคาดหวงทมคาเฉลยโดยรวมอยในระดบปานกลาง คอ ดานกระบวนการ ดานผลตภณฑ/บรการ ดานสงนาเสนอทางกายภาพ ดานการ-สงเสรมการตลาด และดานราคา ปจจยยอยในแตละดานพบวา ผตอบแบบสอบถามมความคาดหวงทมคาเฉลยสงสดอนดบแรก ดงน ปจจยดานผลตภณฑ/บรการ ไดแก ความหลากหลายดานบรการรบสงสนคาทางอากาศ ปจจยดานราคา ไดแก การใหระยะเวลาชาระคาระวางกบลกคารายใหญทใชบรการขนสงเปนประจา ปจจยดานสถานท ไดแก สถานทตงของบรษทสะดวกในการตดตอ ปจจยดานการสงเสรมการตลาด ไดแก การประชาสมพนธสอสงพมพเมอเพมหรอปรบเปลยนเสนทางบนและการปรบราคา ปจจยดานบคคลหรอพนกงาน ไดแก พนกงานใหการบรการดวยความรวดเรวปจจยดานสงนาเสนอทางกายภาพ ไดแก การจดผงบรเวณสถานทใหบรการเหมาะสม ใหความสะดวกสบายกบ

52

ผใชบรการ ปจจยดานกระบวนการ ไดแก ตรวจสอบชนด นาหนก ขนาด ของสงของ ผใชบรการดวยความถกตอง สาหรบความพงพอใจหลงรบบรการ ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจทมคาเฉลยโดยรวมอยในระดบมากเรยงลาดบ คอ ดานสถานท และดานบคคลหรอพนกงาน และมความพงพอใจทมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง เรยงลาดบ คอ ดานกระบวนการ ดานราคา ดานผลตภณฑ ดานสงนาเสนอทางกายภาพ และดานการสงเสรมการตลาด ปจจยยอยในแตละดานพบวา ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจหลงรบบรการทมคาเฉลยสงสดอนดบแรก ดงน ปจจยดานผลตภณฑ/บรการ ไดแก บรการรบสงสนคาทางอากาศ ปจจยดานราคา ไดแก การใหระยะเวลาชาระคาระวางกบลกคารายใหญทใชบรการขนสงเปนประจา ปจจยดานสถานท ไดแก สถานทตงของบรษทสะดวกในการ-ตดตอ ปจจยดานการสงเสรมการตลาด ไดแก การใหบรการสอบถามราคาระวางและสอบถามรายละเอยดตารางเทยวบนโดยไมคดคาใชจาย ปจจยดานบคคลหรอพนกงาน ไดแก พนกงานใหการบรการดวยความสภาพ ปจจยดานสงนาเสนอทางกายภาพ ไดแก การจดผงบรเวณสถานทใหบรการเหมาะสมใหความสะดวกสบายกบผใชบรการ ปจจยดานกระบวนการ ไดแก ตรวจสอบชนด นาหนก ขนาด ของสงของ ผใชบรการดวย ความถกตองเมอเปรยบเทยบระหวางระดบความคาดหวงและระดบความพงพอใจของผตอบแบบสอบถามพบวา มระดบความพงพอใจหลงรบบรการอยในระดบเดยวกนกบระดบความคาดหวงกอนรบบรการ ศรพร โชตกพฒนา (2549) ไดคนควาแบบอสระเรอง ความพงพอใจของผใชบรการรถไฟฟาใตดนสายเฉลมรชมงคล การคนควาแบบอสระนมวตถประสงค เพอศกษาความพงพอใจของผใชบรการรถไฟฟาใตดนสายเฉลมรชมงคล กลมตวอยาง ทใชในการศกษา ไดแก ผโดยสารทใชบรการรถไฟฟาใตดนจานวน 180 คน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามและนาขอมลมาวเคราะห โดยใชคาความถ และรอยละ โดยพบวา กลมตวอยางโดยสวนใหญจะมสถานภาพเปนโสด มอายระหวาง 21-30 ป จบการศกษาระดบปรญญาตร ประกอบอาชพเปนพนกงานบรษทเอกชน และมรายไดประมาณ 10,001-20,000 บาทตอเดอน ความพงพอใจของผใชบรการรถไฟฟาใตดนสายเฉลมรช-มงคลโดยภาพรวม พบวา กลมตวอยางมความพงพอใจหลงจากไดใชบรการ เนองจาก

53

ความรวดเรว การตรงตอเวลา ของรถไฟฟาใตดน ทาใหกลมตวอยางหนมาใชบรการรถไฟฟาใตดน แทนการใชบรการในรปแบบอน ๆ เพราะไดรบความสะดวก สบาย และไมตองกงวลเกยวกบปญหาสภาพการจราจรตด ผลการศกษาความพงพอใจตอปจจยสวนประสมทางการตลาดบรการ พบวา ดานผลตภณฑ ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจโดยรวมมคาเฉลยอยในระดบมากโดยมความพงพอใจตอปจจยยอยทมคาเฉลยอยในระดบมาก อนดบแรก คอ ความ-รวดเรวทไดรบจากการเดนทางโดยรถไฟฟาใตดน ดานราคา ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจโดยรวมมคาเฉลยอยในระดบ ปานกลางโดยมความพงพอใจตอปจจยยอยทมคาเฉลยอยในระดบมาก อนดบแรก คอ ความเหมาะสมของราคา กบ คณภาพของบรการทไดรบ ดานชองทางการจดจาหนาย ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจโดยรวมมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง โดยมความพงพอใจตอปจจยยอยทมคาเฉลยอยในระดบมาก อนดบแรก คอภายในสถาน มทางเขา-ออก หลายทางในแตละสถาน ดานสงเสรมการตลาด ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจโดยรวม มคาเฉลยอยในระดบปานกลาง โดยมความพงพอใจตอปจจยยอยทมคาเฉลยอยในระดบมาก อนดบแรก คอ ขอมลขาวสารทไดรบจากสอโฆษณา ประชาสมพนธ งายตอการทาความเขาใจ ดานบคลากร ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจโดยรวมมคาเฉลยอยในระดบมาก โดยมความพงพอใจตอปจจยยอยทมคาเฉลยอยในระดบมาก อนดบแรก คอ การแตงกายของเจาหนาททใหบรการ ดานลกษณะทางกายภาพ ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจโดยรวม มคาเฉลยอยในระดบมาก โดยมความพงพอใจตอปจจยยอยทมคาเฉลยอยในระดบมาก อนดบแรก คอ เครองมอตาง ๆ ทใชในการใหบรการแกผโดยสาร มความสะอาด และทนสมย จารรนทร กลทนนท (2549) วจยเรอง การศกษาความพงพอใจการใชบรการเรอโดยสารทองเทยวในเสนทางแหลมงอบ-เกาะชาง โดยการศกษาคนควาครงนมวตถประสงคเพอใหทราบถงความพงพอใจของผใชบรการเรอโดยสารทองเทยวในเสนทางแหลมงอบ-เกาะชาง ของบรษท ทาเรอเกาะชางอนเตอรเนชนแนล จากด และทาเรอเซนเตอรพอยท (บรษท รคสโฮมส จากด) วามความพงพอใจมากนอยเพยงใดตอ

54

การทไดรบบรการเรอโดยสารทองเทยวในเสนทางดงกลาว และเพอเปรยบเทยบความ-แตกตางระหวางปจจยสวนบคคล ลกษณะการใชบรการเรอโดยสารทองเทยววา มลกษณะอยางไร กลมตวอยางทศกษาเปนนกทองเทยว จานวน 110 ราย ใชวธการตอบแบบสอบถาม

จากการศกษาพบวา ผใชบรการเรอโดยสารทองเทยวมความพงพอใจตอ สงอานวยความสะดวกการใชบรการในระดบดทง 2 บรษท พงพอใจเกยวกบการ-ปฏบตงานของเจาหนาททใหบรการทกดานอยในระดบปานกลาง และพงพอใจเกยวกบระเบยบปฏบตของการใหบรการอยทในระดบปานกลางทง 2 บรษทเชนกน

อมรทพย อาจสมต (2549) วจยเรอง ทศนคตและพฤตกรรมของผโดยสารทมตอการใชบรการสายการบนตนทนตา โดยทการวจยครงนเปนการวจยเชงสารวจ มวตถประสงคเพอศกษา (1) ทศนคตและพฤตกรรมของผโดยสารทมตอสายการบนตนทนตา และความสมพนธระหวางทศนคตของผโดยสารจาแนกตามคณลกษณะทางประชากรศาสตรกบความถของการใชสายการบนตนทนตา (2) แนวทางการปรบปรง การใหบรการผโดยสารของสายการบนตนทนตา ผวจยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลจากลมตวอยาง คอ ผใชบรการสายการบนตนทนตาจากธรกจ สายการบน 3 สายการบน ไดแก สายการบนแอรเอเชย สายการบนโอเรยนทแอร และสายการบนนกแอร จานวน 400 คน นาขอมลมาประมวลผลและวเคราะหทางสถตโดยใชโปรแกรมสาเรจรปทางสถตเพอคานวณหาคาความถ รอยละ คาเฉลยเลขคณต และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ทดสอบสมมตฐานดานทศนคตและพฤตกรรมของผโดยสารทมตอสายการบนตนทนตา โดยทาสอบความสมพนธ ใชสถตคาท สถตคาเอฟ และทดสอบคาเฉลยคาความแตกตางรายคจากสถต เอลเอสด ผลการวจยพบวา (1) ทศนคตในภาพรวมของผใชบรการสายการบนตนทนตาอย ในระดบมาก โดยมทศนคตทดตอสายการบนแอรเอเชย เปนอนดบหนง รองลงมาคอ สายการบนโอเรยนทแอร และสายการบนนกแอรตามลาดบ เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทศนคตอยในระดบมาก ซงมคาเฉลยจากสงสดไปตาสดตามลาดบคอ ความมนใจในดานความปลอดภย ความสะดวกรวดเรวในการเดนทาง ราคาตวโดยสารมราคาตา การสงเสรมตลาดมผลตอการตดสนใจ ความเชอมนตอประสบการณของนกบน มการ-

55

โฆษณาทางสอวทยโทรทศน และหนงสอพมพ ความเทยงตรงตอเวลาขนลงของเทยวบน ความสะดวกในการซอหรอจองตว และความเพยงพอของขอมลขาวสารทไดรบ

ผลการทดสอบสมมตฐานพบวา ทศนคตของผโดยสาร จาแนกตามลกษณะทางประชากรศาสตรมความสมพนธกบการใชบรการสายการบนตนทนตาดานความถใน การใชบรการ และดานคาใชจายในการใชบรการ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 (2) แนวทางการปรบปรงการใหบรการผโดยสารของสายการบนตนทนตา ควรจะเนนการใหบรการและทาการตลาดกบกลมบคคลวยทางาน และมสงอานวยความสะดวกใหกบกลมบคคลทเดนทางธรกจ

ผลงานวจยตางประเทศ

Mckinnon (2004) วจยเรอง ความนาเบอหนายและความตงเครยดในอตสาหกรรมการขนสงทางบกทมระยะทางอนยาวไกล โดยทาใหเหนถงภาพงานวจยระหวางประเทศในภาพรวม แนวทางการวจย การสมภาษณและประสบการณในการ-ทดสอบประเดนทเกยวของซงกนและกนของความนาเบอหนายและความตงเครยดในอตสาหกรรมการขนสงทางบกทมระยะทางอนยาวไกลนนมาจากการศกษางานวจย 2 งานของออสเตรเลย ดงตอไปน

1. คณะกรรมการทเปนตวแทนในการตดตอสอสาร การขนสง และศลปะ: เบองหลงนามนเทยงคน รายงานสอบถามการจดการกบความนาเบอหนายในการขนสง รฐสภาของสาธารณรฐออสเตรเลย ตลาคม 2000 (รายงาน NEVILLE)

2. ควนเลน มเชล รายงานสอบถามความปลอดภยในอตสาหกรรมการบรรทกสนคาทางบกในระยะทางอนยาวไกล คณะกรรมการเกยวกบอบตเหตทางรถยนตของ NSW พฤศจกายน 2001 ISBN I 876958065

หนงสอถกเขยนในประเทศสหรฐอเมรกา: เบลเซอร มเชล H การทางานหนกเกยวกบลอรถ: ผชนะและผแพในกจกรรมเกยวกบการบรรทกสนคา พมพทมหาวทยาลย-ออซฟอรด นวยอรค 2000 ซงเกยวพนกนโดยตรงกบการวจยโดยเฉพาะความเบอหนายและความตงเครยดจากการขบรถระยะทางไกล

56

การทบทวนวรรณกรรมตาง ๆ ไดถกนาไปชวยในประเดนทเกยวกบความเขาใจ และการพฒนาของความนาเบอหนาย และความตงเครยดของสถานททางานในทตงทแตกตางกนรวมถงการทหาร การบน และอตสาหกรรมทวไป

ผวจยไดสารวจจานวนผขบรถยนตระยะทางไกล และสมภาษณผจดการ และ คนอน ๆ ทเกยวของกบอตสาหกรรม วเคราะหการตอบรบและรายงานผลทไดรบ ขอเสนอแนะและการศกษางานวจยไดถกรวบรวมไวในบทสดทาย ตงแตมการเรมตนของงานวจย มการเปลยนแปลงทสาคญเกดขนหลายอยางทเกยวกบกฎหมาย และการ-นาไปประยกต ความเปนไปไดตาง ๆ ไดถกรวบเขาในงานวจย

Ladson (2000) ไดทาวจยเรอง A multi-Component Indicator of stream condition for waterway managers: Balancing scientific rigour with the need for utility พดถงมาตรการเกยวกบสภาพแวดลอมทางนานนเปนสงทผโดยสารทางนา รฐบาลและชมชนใหความสนใจในรฐวกตอเรย ออสเตรเลยและทอน ๆ การตระหนกถงคณคาสงแวดลอมลดลง จงจาเปนตองหาขอมลเกยวกบสงแวดลอมเพอพจารณาตดสนใจจดการแมนา

วทยานพนธฉบบนมผทมความรดานสงแวดลอม เปนเครองมอทชวยเหลอจดการแมนา โดยผใหความรดานการจดการแมนาสามารถจดการกบขอมลดานสงแวดลอม จานวนมากใหเปนไปไดอยางงายดาย การจดการขอมลเกยวกบการจดการแมนาไดถก แนะนาโดยผทมความรเกยวกบแมนาในการเขามาจดการและกาหนดกลยทธทม ประสทธภาพ

วทยานพนธไดทดสอบคาถามโดยผทมความรเกยวกบแมนา และไดมการพฒนาโดยคนอน ๆ ในรายละเอยดสภาพทางนา (ISC) ไดมการชวยเหลอจดการแมนาใน วกตอเรย ผเขยนไดโตแยงวา ผทมความรดานการจดการแมนานาจะมกฎองคกรการ-จดการแมนาในภมภาค แตตองมการวางแนวทางในการจดการกบการไมพจารณาในประเดนการไมใชเทคนคนน ผทมความรเกยวกบแมนา ไดมการเปรยบเทยบระหวาง การบงคบใหปฏบตและความเขมขนทางดานวทยาศาสตร กระบวนการของวทยานพนธฉบบนไดมการประยกตเพอพฒนาสภาพของพลงงานนา การตความของผทมความร เกยวกบแมนานนไดถกตรวจสอบ

57

สงทสาคญของการพจารณา คอ ความแมนยาและความออนไหวงายของผทมความรเกยวกบแมนา วตถประสงคทเปนไปไดสาหรบการใชผทมความรเกยวกบแมนา รวมถงการตรวจสอบถงการเปลยนแปลงและการจดการขอมลทเปนสาเหตในการ-แทรกแซง กรณศกษาถกใชในการคนพบการแสดงออกของผทมความรเกยวกบแมนา ในการประยกตพลงงานนาในวกตอเรยในวตถประสงคทเกยวของกน การขยายการใช ททาโดยกระบวนการสถตทไมเปนไปตามแบบแผนรวมถงผลทไดรบทแตกตางกนของ ผทมความรเกยวกบแมนาและความสมพนธกนระหวางวตถประสงคของผทมความร เกยวกบแมนาและความพยายามทดสอบ สรปแนวความคดทไดจากการศกษางานวจย จากการศกษางานวจยตาง ๆ ทเกยวของกบพฤตกรรม และความพงพอใจของผใชบรการเรอขามฟากทาฉลอม-มหาชย ผวจยสามารถสรปแนวความคดไดดงน การจดใหงานบรการมความสะดวก รวดเรว โดยการทาใหเรอนนไมหนาแนนจนเกนไป รวมถงการคานงความปลอดภย ความแนนอนเชอถอได และความสภาพของพนกงาน เปนสงทผใชบรการใหความสาคญอยางมาก ผประกอบการจงตองมการพฒนา และคอยปรบปรงวสด อปกรณ ตลอดจนจดฝกอบรมใหความร และมารยาทแกพนกงานขบเรอ และพนกงานเกบเงนคาโดยสาร ปจจยทกดานอนประกอบดวย ความปลอดภย ความสบาย ความสะดวก ความ-ประหยด ความรวดเรว ความแนนอนเชอถอได และความสภาพ มผลตอคณภาพการ-ใหบรการ และความพงพอใจของผใชบรการ ดงนนผวจยจงสนใจศกษาพฤตกรรม และความพงพอใจของผใชบรการทมตอการใหบรการของเรอขามฟาก เสนทางเดนเรอ ทาฉลอม-มหาชย เพอสามารถเสนอแนะเพอการแกไขปรบปรง คณภาพการใหบรการ ใหดยงขนตอไป