(1)

ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความพงพอใจ

ตอการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 Effect of Project-Based Learning with Local Wisdom on Science Achievement,

Science Process Skills and Instructional Satisfaction of Grade 10 Students

นรไอน ดอรามะ

Nuraini Duerama

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยสงขลานครนทร

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Education in Curriculum and Instruction

Prince of Songkla University 2559

ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความพงพอใจตอการจดการเรยนร ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4

ผเขยน นางสาวนรไอน ดอรามะ สาขาวชา หลกสตรและการสอน

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก คณะกรรมการสอบ ………………………………………………… …………...……………………….….…ประธานกรรมการ (ดร.ณฐน โมพนธ ) (ผชวยศาสตราจารย ดร.จรรตน รวมเจรญ) อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ………………………………………...…….…..…กรรมการ (ดร.ณฐน โมพนธ ) ………………………………………………… (ดร.อสมาน สาร) ………………………………………………………กรรมการ (ดร.อสมาน สาร) …………………………………………………… (ดร.มฮด แวดราแม) ………………………………………..……….……กรรมการ (ดร.มฮด แวดราแม) …………………………………………………...…กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.นพเกา ณ พทลง)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนง ของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน

...………………………………….………......... (รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ) คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลการวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคล ทมสวนชวยเหลอแลว

ลงชอ ………………..………………………

(ดร.ณฐน โมพนธ) อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

ลงชอ………………..……………………… (นางสาวนรไอน ดอรามะ)

นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ………………..………………………

(นางสาวนรไอน ดอรามะ) นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความพงพอใจตอการจดการเรยนร ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4

ผเขยน นางสาวนรไอน ดอรามะ สาขาวชา หลกสตรและการสอน ปการศกษา 2559 บทคดยอ การศกษาครงนมวตถประสงค เพอศกษาผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมเปาหมาย คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา จงหวดปตตาน สงกดส านกงานการศกษาเอกชน จงหวดปตตาน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 จ านวน 1 หองเรยน นกเรยนรวม 33 คน ใชเวลาในการจดการเรยนร 18 ชวโมง เครองมอทใชในการวจย คอ แผนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนวชาวทยาศาสตร แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร แบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนร แบบบนทกภาคสนามของผวจย และแบบสมภาษณนกเรยนเกยวกบการจดการเรยนร ด าเนนการทดลองตามรปแบบการวจยแบบ One Group Pretest - Posttest Design วเคราะหขอมล โดยหาคาเฉลย และการหาคาคะแนนพฒนาการ (Growth Score) ดวยวธวดคะแนนเพมสมพทธ (Relative Gain Score) ผลการวจยพบวา (1) นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน โดยกอนเรยนคาเฉลยรอยละ 36.67 และหลงเรยนคาเฉลยรอยละ 67.37 (2) นกเรยนมคะแนนพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตรหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนเฉลย เทากบ 48.28 คะแนน มพฒนาการอยในระดบปานกลาง (3) นกเรยนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน โดยกอนเรยนคาเฉลยรอยละ 42.15 และหลงเรยนคาเฉลยรอยละ 69.83 (4) นกเรยนมระดบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนในระดบปานกลาง และนกเรยนมระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยน ในระดบคอนขางด (5) นกเรยนมความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนในระดบมาก

(6)

Thesis Title Effect of Project-Based Learning with Local Wisdom on Science Achievement, Science Process Skills and Instructional Satisfaction of Grade 10 Students

Author Ms.Nuraini Duerama Major Program Curriculum and Instruction Academic Year 2016

ABSTRACT

This research aimed to study the effect of Project-Based learning with local Wisdom on science achievement, science process skills and instructional satisfaction of grade 10 Students. The target group stands for 33 students of grade 10 in the second semester of the 2015 academic year at Songserm Islam Soksha School, Pattani province. The research instruments were consisted of lesson plans of Science, Project-Based Learning with Local wisdom on Science, achievement test, Science Process Skills test, Assessment of Science Process skills, students’ satisfaction test, field notes and interviewing has been completed implementation in 18 hours. The data were completed analyzed by Mean and for the growth scores by relative gain scores. The studied found that; (1) the students’ study achievement were developed comparing before and after the implementation, as the percentage shows; pre-test is 36.67 percent and the post-test is 67.37 percent. (2) the students’ development of science learning were improve is mean 48.28 percent, progress in moderate level. (3) the students’ science process skills existed advanced comparing by pre-test is 42.15 percent and post-test is 69.83 percent. (4) the students’ achievement levels are moderate after learning by the Science, Project-Based learning with local wisdom and the students’ science process skills levels are fairly good level. (5) the student’ satisfaction were high level.

(7)

กตตกรรมประกาศ

ดวยพระนามของอลลอฮผทรงกรณาปราณ ผทรงเมตตาเสมอ วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดดดวยความประสงคของอลลอฮ (ซบ.) พระเจาผ

ทรงอภบาลแหงสากลโลก และดวยความดแล ชวยเหลอจาก ดร.ณฐน โมพนธ อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ดร.อสมาน สาร และ ดร.มฮด แวดราแม อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ในการใหค าปรกษา แนะน า ขอคดเหน ตลอดจนแกไขขอบกพรองตาง ๆ ดวยความเอาใจใสอยางดตลอดมา อนเปนประโยชนและมคณคายงตอการวจยครงน ผวจยตระหนกและซาบซงในความกรณาและปรารถนาทไดรบ จงขอขอบคณอาจารยทงสามทานเปนอยางสงไว ณ โอกาสน

ขอขอบคณคณะกรรมการสอบวทยานพนธทกทาน ทไดใหความร แนวคด ตลอดจน ค าแนะน าเพมเตมในการปรบปรงวทยานพนธฉบบนใหมความถกตองสมบรณมากยงขน ไดแก ผชวยศาสตรจารย ดร.จรรตน รวมเจรญ และผชวยศาสตรจารย ดร.นพเกา ณ พทลง ขอขอบคณทานผเชยวชาญในการตรวจสอบเครองมอวจยทง 3 ทาน ไดแก ศาสตราจารยประยร ด ารงรกษ อาจารยมะยต ดอรามะ และอาจารยดาลารน อบดลฮานง ทไดกรณาตรวจสอบและใหขอเสนอแนะตาง ๆ ในการสรางเครองมอทใชในการวจยในครงน

ขอขอบคณผอ านวยการโรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา นายนเลาะ นเฮง ครแวมารแย มามะ ครอามเนาะ ซอแม รวมทงคณะคร และนกเรยนโรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา ทคอยชวยเหลอและใหความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลอยางดยง

ผวจยขอขอบคณบดา มารดา ญาตพนอง และเพอน ๆ ของผวจยทคอยหวงใย เปน ก าลงใจ ชวยเหลอและสนบสนนการศกษาแกผวจยเสมอมา ขออลลอฮ (ซบ.) ทรงตอบแทนดวยกบสงทดงามตลอดไป เหนอสงอนใดผวจยขอสรรเสรญเอกองคอลลอฮ (ซบ.) พระเจาผทรงประทานก าลงกาย ก าลงใจ และสตปญญา ตลอดจนปจจยตาง ๆ ท าใหผวจยสามารถด าเนนการวทยานพนธนไดส าเรจลลวงดวยด อลฮมดลลละห

นรไอน ดอรามะ

(8)

สารบญ

หนา บทคดยอ (5) Abstract (6) กตตกรรมประกาศ (7) สารบญ (8) รายการตาราง (10) รายการภาพประกอบ (12) บทท 1 บทน า 1 ความเปนมาของปญหาและปญหา 1 วตถประสงคของการวจย 4 สมมตฐานของการวจย 5 ความส าคญและประโยชนของการวจย 5 ขอบเขตของการวจย 6 นยามศพทเฉพาะ 6 กรอบแนวคดของการวจย 8 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 9 การจดการเรยนรแบบโครงงาน 10 ภมปญญาทองถน 20 ผลสมฤทธทางการเรยน 26 คะแนนพฒนาการ 28 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 29 ความพงพอใจ 34 งานวจยทเกยวของ 40 บทท 3 วธการวจย 44 แบบแผนการวจย 44 กลมเปาหมาย 45 เครองมอในการวจย 45 การสรางเครองมอในการวจย 45 การเกบรวบรวมขอมล 50

(9)

สารบญ (ตอ)

หนา การวเคราะหขอมล 51 สถตในการวจย 52

บทท 4 ผลการวจย 56 บทท 5 การอภปรายผลการวจย 71 สรปผลการวจย 74

การอภปรายผลการวจย 75 ขอเสนอแนะ 82

บรรณานกรม 83 ภาคผนวก 92 ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญ 93 ภาคผนวก ข การตรวจสอบคณภาพเครองมอ 96

ภาคผนวก ค ตวอยางแผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน รวมกบภมปญญาทองถน 106

ภาคผนวก ง แบบวดผลสมฤทธทางเรยน แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และแบบวดความพงพอใจตอการจดการเรยนร 116

ภาคผนวก จ ภาพการจดการเรยนร แบบโครงงาน รวมกบภมปญญาทองถน 127

ประวตผเขยน 136

(10)

รายการตาราง

ตาราง หนา 1 เกณฑของการค านวณชวงระดบคะแนน O-NET ชนมธยมศกษาปท 3 และ 6 ปการศกษา 2557 2 2 ขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 14 3 บทบาทครและนกเรยนในขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 17 4 เกณฑการใหคะแนนความพงพอใจ 49 5 เกณฑการประเมนของส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา 51 6 เกณฑคะแนนพฒนาการเทยบระดบพฒนาการ 52 7 เกณฑการตดสนระดบความพงพอใจ 52 8 ขอมลพนฐานของกลมเปาหมาย จ าแนกตามเพศ อาย 57 9 ระดบผลการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 กอนการจดการเรยนร แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 57 10 คาเฉลย ( ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน ( ) และคาเฉลยรอยละ ( รอยละ ) ของคะแนน ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกอนและหลงการจดการเรยนร แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 58 11 ระดบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงการจดการเรยนร แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนโดยพจารณาความถ 59 12 คะแนนพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตร หลงการจดการเรยนร แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 59 13 คาเฉลย ( ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน ( ) และคาเฉลยรอยละ ( รอยละ ) ของคะแนน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนและหลงการจดการเรยนร แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 61 14 ระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หลงเรยนการจดการเรยนร แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน โดยพจารณาความถ 61 15 คาเฉลย ( ) คาเบยงแบนมาตรฐาน ( ) และความพงพอใจ ตอการจดการเรยนรแบบโครงงานวทยาศาสตรรวมกบภมปญญาทองถน 62 16 ระดบความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน แตละองคประกอบ 65

(11)

รายการตาราง (ตอ) ตาราง หนา 17 คาเฉลยการประเมนแผนการจดการเรยนรโดยผเชยวชาญ เรอง สารชวโมเลกล โดยการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 97 18 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล 99 19 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 100 20 คาดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 100 21 คาดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบความพงพอใจตอการจดการเรยนร 101 22 คาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ ทางการเรยนวทยาศาสตร 102 23 คาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบ วดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 103 24 คะแนนพฒนาการ (Gain score) และระดบพฒนาการของนกเรยนแตละคน 104

(12)

รายการภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1 กรอบแนวคดของการวจย 8 2 รายละเอยดการบรณาการภมปญญาทองถนกบรายวชา 25 3 หลกการค านวณคะแนนพฒนาการ 29 4 ความพงพอใจน าไปสผลการปฏบตงานทมประสทธภาพ 36 5 กลมเปาหมายท าแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนการจดการเรยนร 128 6 กลมเปาหมายท าแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนการจดการเรยนร 128 7 กจกรรม 9 ทกษะสโครงงาน 129 8 ขนท 1 การคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา 130 9 ขนท 2 การวางแผนในการท าโครงงาน 130 10 ขนท 3 การลงมอท าโครงงาน 132 11 ขนท 4 การเขยนรายงาน 134 12 ขนท 5 การแสดงผลงาน 135

0

ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความพงพอใจ

ตอการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 Effect of Project-Based Learning with Local Wisdom on Science Achievement,

Science Process Skills and Instructional Satisfaction of Grade 10 Students

นรไอน ดอรามะ Nuraini Duerama

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยสงขลานครนทร

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Education in Curriculum and Instruction

Prince of Songkla University 2559

ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

1

บทท 1

บทน ำ

ควำมเปนมำของปญหำและปญหำ

วทยาศาสตรมบทบาทส าคญมากในสงคมปจจบนและอนาคต เนองจากวทยาศาสตร มความเกยวของกบชวตประจ าวน ทงในการด ารงชวต การประกอบอาชพ ตลอดจนผลผลตตาง ๆ เพออ านวยความสะดวกและสามารถพฒนาคณภาพชวตใหดขน ซงลวนเปนผลของความรทางวทยาศาสตรทผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอน ๆ สงผลใหเกดการพฒนาเทคโนโลย (สสวท., 2546: 1) ทงนการพฒนาเทคโนโลยจะมความยงยน ตองอาศยการวางรากฐานทางดานการศกษา เพอใหคนมความรความเขาใจทถกตอง มความคดทเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห คดวจารณ มทกษะทส าคญในการคนควาหาความร และมความสามารถในการแกปญหาอยางเขาใจและถกตอง เพอสามารถสรางความรและประโยชนในการพฒนาทรพยากรและสงแวดลอมอยางสมดลและทส าคญอยางยงคอ ความรทางวทยาศาสตรยงเพมขดความสามารถในการพฒนาเศรษฐกจ ทสามารถแขงขนกบนานาประเทศและด ารงชวตอยรวมกนในสงคมโลกไดอยางมความสข

การจดการเรยนการสอน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร มความจ าเปนทจะตองสงเสรมและพฒนา เพอจดการศกษาใหคนในประเทศมความร ทกษะดานวทยาศาสตร จากความจ าเปนเหลานน ามาสการพฒนาหลกสตร และมาตรฐานการเรยนการสอนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ซงไดปรากฏอยในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 86 ไดระบถงการสงเสรมใหมการพฒนา ดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมดานตาง ๆ โดยจดใหมกฎหมายเฉพาะเพอการน พรอมกนนจดงบประมาณสนบสนนการศกษา คนควา วจย และใหมสถาบนการศกษาและพฒนา จดใหมการใชประโยชนจากผลการศกษาและพฒนา การถายทอดเทคโนโลยทมประสทธภาพ และการพฒนาบคลากรทเหมาะสม รวมทงเผยแพรความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยใหม ๆ และสนบสนนใหประชาชนใชหลกดานวทยาศาสตรในการด ารงชวต สงเสรมการประดษฐหรอการคนคดเพอใหเกดความรใหม รกษาและพฒนาภมปญญาทองถน และภมปญญาไทย รวมทงใหความคมครองทรพยสนทางปญญา และใชประโยชนจากพลงงานทดแทนซงไดจากธรรมชาตและคณตอสงแวดลอมอยางตอเนองและเปนระบบ (รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย, 2550: 36)

ตอมาแผนพฒนาการศกษาแหงชาตของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 11 ไดระบถงการมงผลตและพฒนาก าลงคนดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และอาชวศกษาทมคณภาพมาตรฐาน มสมรรถนะ มความร ความสามารถในการปฏบตงานตามมาตรฐานวชาชพและสามารถแขงขนไดในระดบสากล รวมทงการเตรยมความพรอมของผเรยนและก าลงแรงงานรองรบการเขาสสงคมและประชาคมอาเซยน (แผนพฒนาการศกษาแหงชาตของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 11, 2555-2559: 18-19) และในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 ไดระบความ

2

จ าเปนทตองสงเสรมใหนกเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ และใหความส าคญกบความรและทกษะดานวทยาศาสตร วาความรและทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงความร ความเขาใจและประสบการณเรองการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน (กรมวชาการ, 2546: 19) โดยการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร นบวามความส าคญอยางมากตออนาคตของประเทศชาต หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดคาดหวงและไดใหความส าคญกบวชาวทยาศาสตร จงไดก าหนดใหนกเรยนทกคนตองเรยนวชาวทยาศาสตรตงแตชนประถมศกษาปท 1 จนถงชนมธยมศกษาปท 6 เพอฝกทกษะในการคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได สามารถน าความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค และมคณธรรม (กระทรวงศกษาธการ, 2551: 92)

สภาพปจจบนคณภาพการจดการเรยนการสอน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรจากผลการประเมนคณภาพผเรยน ในปการศกษา 2557 ชนมธยมศกษาปท 3 คะแนนเตม 100 คะแนน ผลการประเมนคณภาพผเรยนระดบประเทศ และระดบจงหวด มคาเฉลย 38.62 และ 37.06 ตามล าดบ และชนมธยมศกษาปท 6 ผลการประเมนคณภาพผเรยนระดบประเทศและระดบจงหวด มคาเฉลย 32.54 และ28.24 ตามล าดบ (สถาบนการทดสอบการศกษาแหงชาต, 2557: 3) จากผลการประเมนคณภาพผเรยนขางตน ถงแมวาในภาพรวมคะแนนคาเฉลยกลมสาระวทยาศาสตรเพมขน แตยงต ากวาระดบคะแนนมาตรฐาน และจากขอมลดงกลาวจะเหนไดวา คณภาพการศกษาของโรงเรยนยงอยในระดบต า เมอเปรยบกบคะแนนมาตรฐาน ดงแสดงตาราง 1

ตาราง 1 เกณฑของการค านวณชวงระดบคะแนน O-NET ชนมธยมศกษาปท 3 และ 6 ปการศกษา 2557

ระดบคณภำพ ชวงคะแนนวทยำศำสตร ม. 3 ม. 6

ดเยยม 86.00-100.00 82.00-100.00

ดมาก 74.00-85.99 70.00-81.99

ด 62.00-73.99 59.00-69.99

คอนขางด 50.00-61.99 47.00-58.99

ปานกลาง 38.00-49.99 36.00-46.99

พอใช 26.00-37.99 24.00-35.99

ควรปรบปรง 10.01-25.99 10.01-23.99

ควรปรบปรงอยางยง 0.00-10.00 0.00-10.00

3

แนวทางการสงเสรมผลการเรยนรกลมสาระวทยาศาสตรแกนกเรยน สามารถท าได หลากหลายวธ อาทเชน วธสอนแบบสบสวนสอบสวน วธสอนแบบหนวย วธสอนแบบอปนย วธสอนแบบนรนย วธสอนแบบวทยาศาสตร วธสอนแบบศกษาดวยตนเอง วธสอนแบบแกปญหา วธสอนแบบโครงงาน เปนตน แมวาการจดการเรยนการสอนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรจะมหลากหลายวธ แตในการวจยครงน จะเลอกแนวทางการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ การจดการเรยนรโดยโครงงานวทยาศาสตรจงเปนเทคนคหนงทจะชวยใหการปฏรปการเรยนรทเนนนกเรยนเปนส าคญทสดบงเกดผล เนองจากการจดการเรยนรโดยโครงงานวทยาศาสตรเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนรตามความสนใจไดอยางลกซง มระบบเปนขนตอนและตอเนองอยางเตมศกยภาพดวยการปฏบตจรง นกเรยนสามารถสรางองคความรดวยตนเองจากแหลงเรยนรทหลากหลายภายใตค าแนะน าของครทปรกษา เพอเสรมสรางคณลกษณะของคนใหมคณภาพ (พสมย มงฉาย, 2543: 3)

การจดการเรยนรแบบโครงงาน เปนขนตอนของการเรยนการสอนทใหผเรยนศกษา เพอคนพบความรใหม สงประดษฐใหม ๆ ดวยตนเองของผเรยนเอง โดยใชวธการทางวทยาศาสตรและมครอาจารยและผเชยวชาญเปนผใหค าปรกษาความรใหมและสงประดษฐใหมนน ทงผเรยนและผสอนไมเคยรหรอมประสบการณมากอน (unknown by all) (พมพนธ เดชะคปต และคณะ, 2555: 57) และเปนกจกรรมวทยาศาสตรในโรงเรยนชนดหนง ซงอาจจดในเวลาเรยนหรอนอกเวลาเรยนกไดโดยไมจ ากดสถานท กจกรรมนอาจท าเปนรายบคคลหรอเปนกลมกได โดยทวไป หมายถงการศกษาเรองใดเรองหนงทเกยวของกบวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงนกเรยนเปนผลงมอปฏบตและศกษาคนควาดวยตนเองโดยอาศยวธการทางวทยาศาสตร ภายใตการแนะน าปรกษาและการดแลของคร หรอผเชยวชาญในเรองนน ๆ และอาจใชเครองมอหรออปกรณตาง ๆ ชวยในการศกษาคนควาเพอใหการศกษาคนควานนบรรลผลตามวตถประสงค (ธระชย ปรณโชต, 2531: 1) ซงการจดการเรยนรแบบโครงงานเปดโอกาสใหผเรยนเขาสกระบวนการสบเสาะหาความรดวยตนเอง และการจดการเรยนรแบบโครงงานจะท าใหผเรยนเรยนรผานกระบวนการคด สงเสรมทกษะทจ าเปนในการด ารงชวต เชน ทกษะการเรยนรนวตกรรม ทกษะเกยวกบขอมลขาวสาร การสอสารและเทคโนโลย และทกษะการใชชวต เปนตน (เทพกญญา พรหมขตแกว, 2557: 14)

นอกจากนนแลวมผลการวจยเกยวกบการจดการเรยนรแบบโครงงานทสงเสรมใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรเปนไปในทางทดและเพมขนจากเดม ดงทปนดดา ศรธสาร (2547: 104) ไดศกษาการเปรยบเทยบผลการจดกจกรรมการเรยนรวชาวทยาศาสตรเรองดนและหนในทองถน ชนประถมศกษาปท 4 ระหวางการเรยนรแบบโครงงานกบการเรยนรแบบปกต ผลการวจยปรากฏวานกเรยนทเรยนดวยแผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานมผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงกวานกเรยนทเรยนดวยแผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนทเรยนโดยแผนการจดกจกรรมการเรยนรวชาวทยาศาสตรแบบโครงงานมความพงพอใจในการเรยนวชาวทยาศาสตรสงกวานกเรยนทเรยนดวยแผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สอดคลองกบรายงานวจยของสมหวง อนทรไชย (2545: 61) ไดศกษาการใชแผนการสอนแบบโครงงานส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 พบวาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนแบบโครงงานหลงการใชแผนการสอนมคาเฉลยสงกวากอนการใชแผนการสอน

4

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และยงท าใหนกเรยนมพฤตกรรมในการแสดงออกดานตาง ๆ เปนทนาพอใจและชวยพฒนานกเรยนใหเกดคณลกษณะเจตคต และมนสยในการท างานอยางเปนระบบไดเปนอยางด จะเหนไดวา การจดกจกรรมการเรยนรโครงงานวทยาศาสตรมจดมงหมายใหนกเรยนใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการแกปญหา รจกการท างานอยางเปนขนตอน มความรบผดชอบ ท างานกบผอนและสามารถน าความรทเรยนไปใชไดจรงในชวตประจ าวนและเหมาะสมกบสภาพทองถน ซงทองถนหรอชมชนนบไดวาเปนแหลงความรทมคณคาใหกบผเรยนไดอยางกวางขวาง เชน ธรรมชาตแวดลอมทงทมชวตและไมมชวต สถาบนตาง ๆ ขนบธรรมเนยมประเพณ ศลปวฒนธรรม ตลอดจนบคลากรทมความรในเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ ซงเรยกวา ภมปญญาทองถน หรอภมปญญาชาวบาน (ประเวศ วะส, 2530: 48)

การจดการศกษาในปจจบนใหความส าคญกบการน าภมปญญาทองถนมาบรณการ ในการจดการเรยนการสอน ซงสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2545 ไดกลาวถงการน าภมปญญาทองถนเขามาจดการศกษา ไวในมาตรา 7 ในกระบวนการจดการเรยนรทปลกฝงจตส านกทใหมความภมใจในความเปนไทย ภมปญญาทองถน และภมปญญาไทย ตลอดจนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดงนนสงทเราตองชวยกนคด คอ การน าภมปญญาทองถน และภมปญญาไทยกลบเขาสระบบการศกษา เพอลกหลานของเราจะไดมความรความเขาใจและมความภมใจในความเปนไทย (รง แกวแดง, 2541: 15) ซงจากการศกษารายงานการวจยของมาลน แซบก (2544) ไดศกษาผลการน าภมปญญาทองถนทางดานวทยาศาสตรมาประกอบการสอนวชาวทยาศาสตรกายภาพชวภาพ เรอง สสรรพ ส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย พบวานกเรยนมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรกายภาพชวภาพ เรอง สสรรพ หลงการจดการเรยนรสงกวากอนการจดการเรยนร อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และนกเรยนมเจตคตตอการน าภมปญญาทองถนทางดานวทยาศาสตรมาประกอบการสอนวชาวทยาศาสตรกายภาพชวภาพ เรองสสรรพ โดยรวมอยในระดบด และเนองจากบรบทของโรงเรยนทผวจยศกษายงอดมไปดวยทรพยากรธรรมชาต วถชวตแบบชนบท มความเปนภมปญญาทองถน ซงนาจะเปนประโยชนตอการน ามาใชในการจดเรยนการสอนตอไป

จากเหตผลและความจ าเปนขางตน ผวจยสนใจการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา เพอสงเสรมใหผเรยนสามารถเรยนร คนพบค าตอบดวยตนเองในเรองทผเรยนสนใจ และสามารถใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรจากการท าโครงงาน และมความพงพอใจตอการจดการเรยนร วตถประสงคของกำรวจย

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร กอนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

5

2. เพอศกษาคะแนนพฒนาการ (Gain score) ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

3. เพอเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

4. เพอวเคราะหระดบผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 5. เพอศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยน หลงการจดการเรยนร แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน สมมตฐำนของกำรวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนหลงเรยนสงกวากอนเรยน

2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนหลงเรยนสงกวากอนเรยน ควำมส ำคญและประโยชนของกำรวจย

1. เปนแนวทางใหนกเรยนไดพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรโดยการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

2. เปนแนวทางในการพฒนาผเรยนใหรจกการเรยนรโดยวธการสรางความรดวยตนเองจากสภาพสงคมและสงแวดลอมรอบตว

3. เปนแนวทางใหนกเรยนไดพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และมความ พงพอใจทดตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

4. เปนแนวทางใหนกเรยนไดเรยนรวธการทางวทยาศาสตรจากการท าโครงงาน 5. เปนแนวทางแกครผสอนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรในการพฒนาปรบปรง

หลกสตรและการจดการเรยนรใหมความสอดคลองกบสภาพสงคมและสงแวดลอม 6. เปนการสงเสรมการอนรกษภมปญญาทองถน โดยนกเรยนจะตระหนกถงประโยชน

และความส าคญของภมปญญาทองถน สนใจภมปญญาทองถน และมความนยมชมชอบในภมปญญาทองถน หลงจากทไดรบการเรยนรจากภมปญญาทองถนทอยในชมชนของตน

6

ขอบเขตของกำรวจย

1. กลมเปาหมาย กลมเปาหมายทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 (มเพยง 1 หอง)

โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา อ าเภอหนองจก จงหวดปตตาน นกเรยน 33 คน 2. ขอบเขตเนอหา เนอหาทใชในการวจยในครงน เปนเนอหากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

วชาวทยาศาสตร หนวยท 5 เรอง สารชวโมเลกล จ านวน 2 แผน ระยะเวลา 18 ชวโมง 3. ระยะเวลาทใชในการวจย ระยะเวลาทใชในการวจยครงน ด าเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558

ใชเวลาในการจดการเรยนร 14 ชวโมง ทดสอบกอนเรยน 2 ชวโมง และทดสอบหลงเรยน 2 ชวโมง รวมเปนระยะเวลา 18 ชวโมง

4. ตวแปรทศกษา ไดแก 4.1 ตวแปรตน คอ การจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 4.2 ตวแปรตาม คอ

4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 4.2.2 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 4.2.3 ความพงพอใจตอการจดการเรยนร

นยำมศพทเฉพำะ

กำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถน หมายถง การจดกจกรรมการเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนไดศกษา คนควาและฝกปฏบตดวยตนเอง ตามความสามารถ ความถนดและความสนใจ เพอหาค าตอบ แกปญหาหรอพฒนาองคความรทเกยวของกบภมปญญาทองถนในชมชน ทาก าช าอยางมระบบดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร ภายใตการดแลและใหค าปรกษาของครในวชาวทยาศาสตร เรองสารชวโมเลกล ม 5 ขนตอน ดงน

1. การคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา เปนขนตอนทมความส าคญทสดของการท าโครงงานซงตองใหนกเรยนคดเลอกดวยตนเอง โดยหวเรองของโครงงานมาจากปญหาค าถามหรอความอยากรอยากเหน เกยวกบภมปญญาทองถนในชมชนทาก าช า โดยครอาจมบทบาทหรอมสวนชวยเหลอใหนกเรยนสามารถคดหวขอเรองไดดวยตนเอง

2. การวางแผนในการท าโครงงาน ไดแก การวางแผนวธด าเนนงานในการศกษาคนควาทงหมด เชน วสดอปกรณ ทจ าเปนตองใชในการออกแบบการทดลอง และควบคมตวแปร วธด าเนนการรวบรวมขอมล การวางแผนปฏบตงานอยางคราว ๆ วาจะด าเนนการอยางไร

3. การลงมอท าโครงงาน นกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมตามหวขอโครงงานท แตละกลมเลอกไวโดยปฏบตตามขนตอนการท าโครงงาน ไดแก การลงมอปฏบตตามแผนงานทไดวางไว

7

ลวงหนาแลวในขนทสองนนเอง ประกอบดวยการเกบรวบรวมขอมล การสรางหรอการประดษฐ การปฏบตการทดลอง ซงสดแลวแตจะเปนโครงงานประเภทใดและการคนควาจากเอกสารตางๆ แลวด าเนนการวเคราะหขอมล แบงความหมายของขอมล และสรปผลของการศกษาคนควา

4. การเขยนรายงาน เมอด าเนนการท าโครงงานทกขนตอนแลวน าขอมลพรอมการวเคราะหผลการศกษาทดลองของนกเรยนแตละกลมน าขอมลมาเขยนรายงาน การเขยนรายงานเปนการเขยนสอความใหคนอน ๆ เขาใจถงแนวคดในการด าเนนการศกษาคนควา การเขยนรายงานควรใชภาษาทเขาใจงาย ชดเจน ครอบคลมเนอหา

5. การแสดงผลงาน การจดแสดงผลงานเปนขนตอนสดทายของการท าโครงงานเปนการแสดงความคดและความพยายามทงหมดของผท าโครงงาน การแสดงผลงานอาจท าไดหลายรปแบบ เชน การจดแสดงนทรรศการ ซงมทงการจดแสดงและอธบายดวยค าพด หรอแสดงในรปแบบการรายงานปากเปลา และมการประเมนการท าโครงงานของนกเรยน

ภมปญญำทองถน หมายถง สงทเปนองคความรของชาวบานทเกดจากการสงสมสะสม เปนความรแบบองครวม มความเชอมโยงบรณาการน าไปใชด าเนนชวตได เปนทรพยสนของประชาชนชมชนทาก าช า และทรพยากรธรรมชาตทมอยพนท ผลสมฤทธทำงกำรเรยนวทยำศำสตร หมายถง ความรความสามารถทางการเรยนวทยาศาสตร เรองสารชวโมเลกล ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ซงผวจยวดไดจากการตอบแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

ทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร หมายถง ความสามารถของผเรยนทเกดจากการฝกปฏบต ฝกฝนจนเกดความช านาญในการน ากระบวนการตาง ๆ ทางวทยาศาสตรมาใชในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร ในการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ท าใหผเรยนแสดงพฤตกรรมทเกดจากการฝกปฏบตไดอยางคลองแคลว จนเกดความช านาญ ซงมทงหมด 9 ทกษะ ไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล ทกษะการพยากรณ ทกษะการตงสมมตฐาน ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร ทกษะการทดลอง และทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป

ควำมพงพอใจตอกำรจดกำรเรยนร หมายถง ความรสกของนกเรยนทเกดขนหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ในทางบวกและเปนความรสกทสามารถเปลยนแปลงได โดยครอบคลมในดานบทบาทผสอน บทบาทผเรยน การจดการเรยนร การวดและการประเมนผล และประโยชนทนกเรยนไดรบ ซงสามารถวดไดจากแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรและแบบสมภาษณนกเรยนของผวจยทสรางขน คะแนนพฒนำกำร หมายถง คะแนนผลตางของผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล ซงเปนคะแนนทเปลยนแปลงไปของผเรยน ทไดจากการวดกอนเรยนและหลงเรยน จากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

8

นกเรยน หมายถง ผเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทก าลงเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา อ าเภอหนองจก จงหวดปตตาน กรอบแนวคดของกำรวจย

การวจยในครงน ผวจยไดศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการจดการเรยนร

ภาพ 1 กรอบแนวคดของการวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

การจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 1. การคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา 2. การวางแผนในการท าโครงงาน 3. การลงมอท าโครงงาน 4. การเขยนรายงาน 5. การแสดงผลงาน

ตวแปรตน ตวแปรตาม

2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 3. ความพงพอใจตอการจดการเรยนร

9

บทท 2

เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

การวจยเรองผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผวจยไดศกษาเอกสารจากหนงสอและงานวจยทเกยวของ ซงน าเสนอเปนแนวทางในการวจย ดงน

1. การจดการเรยนรแบบโครงงาน

1.1 ความหมายการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.2 ลกษณะส าคญของการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.3 ประเภทของโครงงาน 1.4 ขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.5 การประเมนผลการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.6 บทบาทครและนกเรยนในการจดการเรยนการสอนแบบโครงงาน 1.7 ขอดและขอจ ากดของการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.8 ประโยชนของการจดการเรยนรแบบโครงงาน

2. ภมปญญาทองถน 2.1 ความหมายของภมปญญาทองถนทองถน 2.2 ความส าคญของภมปญญาทองถน 2.3 ลกษณะของภมปญญาทองถน 2.4 การน าภมปญญาทองถนมาประกอบการเรยนการสอนวทยาศาสตร

3. ผลสมฤทธทางการเรยน 3.1 ความหมายผลสมฤทธ 3.2 การวดผลสมฤทธทางการเรยน 3.3 ประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

4. คะแนนพฒนาการ 4.1 ความหมายของคะแนนพฒนาการ 4.2 หลกการค านวณคะแนนพฒนาการ

5. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 5.1 ความหมายของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 5.2 ประเภทของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 5.3 การประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

10

6. ความพงพอใจตอการจดการเรยนร 6.1 ความหมายของความพงพอใจ 6.2 แนวความคดทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ 6.3 ความส าคญของความพงพอใจ 6.4 การวดความพงพอใจ

7. งานวจยทเกยวของ 1. กำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน

การจดการเรยนรแบบโครงงาน (Project based learning) เปนวธการสอนทใชโครงงานมาเปนกจกรรมหนงของการเรยนการสอน ซงเปนกจกรรมทตองการเนนใหนกเรยนคดเอง ท าเอง และแกปญหาดวยตนเอง ท าใหนกเรยนมประสบการณจากการปฏบตจรง และท าใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย เมอนกเรยนเรมเรยนรจากสงทตนเองสนใจ ผเรยนจะมความกระตอรอรนอยเสมอ ซงจะเปนจดส าคญทท าใหเกดการพฒนาการเรยนรอยางไมสนสด การจดการเรยนรแบบโครงงานสามารถน าไปประยกตไดกบทกสาระการเรยนร โดยครจะตองท าความเขาใจและศกษารายละเอยดของเนอหาทแตกตางกน (ลดดา ภเกยรต, 2552: 21)

1.1 ควำมหมำยของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน ความหมายของโครงงานวทยาศาสตรนน ไดมสถาบนทเกยวกบการศกษาและนกการ

ศกษาหลายทานไดใหความหมายไวดงน Thomas (2000: 1) กลาววา การจดการเรยนรแบบโครงงานเปนสวนหนงของการ

เรยนรเชงคนควา เนนใหนกเรยนสนใจในปญหาหรอค าถามทจะผลกดนใหเขาถงแกนของแนวคด หรอหลกการท าใหนกเรยนรจกการคนควาและสรางสรรคนวตกรรมดวยตนเอง

พมพนธ เดชะคปตและคณะ (2551: 25) หมายถง การศกษาเพอคนพบความรใหม สงประดษฐใหม และวธการใหม ดวยตวของนกเรยนเอง โดยใชวธการทางวทยาศาสตรมครอาจารย และผเชยวชาญเปนผใหค าปรกษา ความรใหม สงประดษฐใหม และวธการใหมนน ทงนกเรยนและครไมเคยรหรอมประสบการณมากอน (unknown by all)

ลดดา ภเกยรต (2552: 22) ไดสรปความหมายวา โครงงานเปนวธการเรยนรทเกดจาก ความสนใจใครรของนกเรยนทอยากจะคนควาเกยวกบสงใดสงหนง หรอหลาย ๆ สงทสงสยหรออยาก รค าตอบใหลกซงชดเจน หรอตองการเรยนรในเรองนน ๆ ใหมากขนกวาเดม โดยใชทกษะ กระบวนการและปญญาหลาย ๆ ดาน มวธศกษาอยางเปนระบบ และมขนตอนอยางตอเนอง มการวางแผนในการศกษาอยางละเอยด และลงมอปฏบตตามทวางแผนไวจนไดขอสรปหรอผลการศกษา หรอค าตอบเกยวกบเรองนน ๆ

สรปการจดการเรยนรแบบโครงงาน (Project Based Learning) หมายถง การจดการเรยนรทเปดโอกาสใหนกเรยนไดท าการศกษาคนควาและฝกปฏบตดวยตนเองตามความสามารถ ความ

11

ถนดและความสนใจ โดยอาศยกระบวนการทางวทยาศาสตร ไปใชในการศกษาหาค าตอบโดยมครผสอนคอยกระตนแนะน าและใหค าปรกษาแกนกเรยนอยางใกลชด โดยในงานวจยครงนด าเนนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 5 ขนตอน ดงน 1. การคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา 2. การวางแผนในการท าโครงงาน 3. การลงมอท าโครงงาน 4. การเขยนรายงาน และ 5. การแสดงผลงาน

1.2 ลกษณะส ำคญของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน การท าโครงงานวทยาศาสตรจะชวยใหนกเรยนมความรความเขาใจ พฒนาทกษะท

ส าคญในการศกษาคนควาทางวทยาศาสตรไดดยงขน โดย Buck Institute for Education (BIE) สถาบนทมงเนนการสงเสรมการจดการเรยนรแบบโครงงาน ไดเสนอแนะองคประกอบส าคญในการจดการเรยนรแบบโครงงานทมประสทธภาพ ดงน (เทพกญญา พรหมขตแกว, 2557: 14)

1. ผเรยนไดเรยนรแนวคดหลกตรงตามมาตรฐานการเรยนรของสาระการเรยนรโดยมความมงหมายทจะสอนเนอหาสาระทส าคญ

2. การพฒนาทกษะตาง ๆ ทจ าเปนในศตวรรษท 21 โดยเนนการคดวพากษการแกปญหา ความรวมมอรวมใจ และสอสารในรปแบบทหลากหลาย การใชค าถามน าการสรางสรรคผลงาน โดยทผเรยนเปนผลงมอท ามากกวาการทองจ า การใชทกษะการคดขนสง การท างานเปนทม เปนตน

3. การคนหาค าตอบจากค าถาม ขอสงสยและขอสรป โดยใชการสบเสาะหาความรเปนกระบวนการในการเรยนรและสรางสรรคสงใหม

4. การเรยนรทด าเนนการภายใตค าถามน า ซงเปนค าถามปลายเปดจะท าใหเกดความทาทายหรอปญหาส าคญในการเรยนรทมจดมงหมายและลมลก

5. สรางความตระหนกถงความจ าเปนทจะตองมความรเนอหาและทกษะทจ าเปน 6. เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหนและเลอกทจะศกษาดวยตวเอง 7. ผเรยนจะไดใหและรบขอเสนอแนะในการพฒนาคณภาพของผลงานจาก

กระบวนการทบทวนและสะทอนกลบ 8. ผชมสาธารณะเขามามสวนรวมของในการน าเสนอผลงานของนกเรยนเพอเปน

แรงกระตนใหผเรยนพยายามท างานออกมาอยางมคณภาพ ถกตองและนาเชอถอ Lilian G. Katz (1994: 1) กลาววา ลกษณะของการจดการเรยนรแบบโครงงานเปนการ

จดประสบการณผานการเรยนรแบบโครงงาน มจดมงหมายในการพฒนาผเรยนดานความร ทกษะสงคม อารมณ จรยธรรม และ ความรสกถงสนทรยศาสตรโดยนกเรยนไดเรยนรและปฏบตทงจากทางวชาการ การเรยน การเลน และกจกรรมการท างานในโครงงาน ซงทงนโรงเรยนและหองเรยนถอเปนชมชนสงแวดลอมของนกเรยน เปนแหลงเรยนรทส าคญจะท าใหนกเรยนมประสบการณตรง การเรยนรโดยใชโครงงานชวยสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง มปฏสมพนธกบผอนและเปนวธททาทายความรและความสามารถของครผสอน ซงแตกตางจากบทบาทครในวธการสอนแบบเดม (คร เปนจดศนยกลาง) ใหกลายมาเปนนกเรยนเปนศนยกลางอยางแทจรง

12

ลดดา ภเกยรต (2552: 28-67) กลาววา การท าโครงงานของนกเรยน ครตองเปนพเลยงใหค าแนะน า ชวยเหลอฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนการปพนฐานกอนและกลาวถงลกษณะของการจดการเรยนรแบบโครงงานทด คอ

1. เปนโครงงานทคดโดยนกเรยนตงปญหาทตองการศกษา 2. มเปาหมายหรอวตถประสงคทชดเจน ในการคดหาค าตอบเพอตอบค าถามวาท า

อะไร ท าไปท าไม และท าเพออะไร 3. มการวางแผนการท างานอยางเปนระบบเปนขนตอน นกเรยนตองรจกคด

ตดสนใจ เลอกวธการเรยนรใหเหมาะสมกบตวเองและกลมเพอน โดยมครผสอนคอยใหค าแนะน าปรกษา 4. ระหวางทด าเนนการศกษาคนควาหากมปญหาเกดขนระหวางการด าเนนการ

ตองรบ หาสาเหตและแกปญหา เพอใหโครงงานสามารถด าเนนการตอไปได 5. การบนทกการศกษาคนควา นกเรยนจะตองน าขอมลทไดมาสรปหรอสราง

ความร ดวยตวเอง โดยท าความเขาใจ วเคราะห สงเคราะห สมพนธ เชอมโยง หาแนวโนมและลงขอสรปผล ของการท าโครงงานออกมาเปนความรหรอขอคนพบทไดรบ ซงรวมถงวธการทไดมาและผลทได คนพบ

6. การน าเสนอผลงานการศกษาคนควาจากการท าโครงงานเปนขนตอนทนกเรยน น าเสนอความคดเหนอยางสรางสรรค เปนการแลกเปลยนเรยนรและสรางเสรมตอยอดหรอจดประกายความรความคดใหผอนไดรบร

7. การเผยแพรเปนการบอกเลาใหกบผทเกยวของและผทสนใจทวไปไดรบรผลของการศกษาทมประโยชนตอชมชน สงคม หรอแมแตประเทศชาตโดยเผยแพรหรอประชาสมพนธผาน สอสงพมพตาง ๆ การจดการเรยนร

สรปลกษณะการจดการเรยนรแบบโครงงานเปนวธการจดการเรยนรทเกดจากการความสนใจของนกเรยน เนนความส าคญของกจกรรมทผเรยนลงมอปฏบต ศกษาคนควาดวยตนเอง โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรภายใตค าแนะน า ปรกษา การดแลของครผสอน ซงครผสอนจะตองมความรความเขาใจเกยวกบความหมาย ประเภท และขนตอนตาง ๆ ของโครงงานแตละประเภทใหชดเจน วางแผนการจดการเรยนรโดยการวเคราะหเนอหาสาระทรบผดชอบ มการก าหนดสาระทตองการใหนกเรยนท าโครงงานเพอเรยนรและสรางองคความรดวยตวเอง

1.3 ประเภทของโครงงำน นกการศกษาไดแบงประเภทของการจดการเรยนรแบบโครงงาน ดงน พมพนธ เดชะคปต และคณะ (2551: 28-29) กลาววา โครงงานทใชเกณฑของผลท

ไดรบ สามารถแบงได 3 ประเภทคอ 1. โครงงานส ารวจ เปนการส ารวจความรทมอยแลวในธรรมชาตหรอภาพทเปนอย

ในปจจบน (What it is) เปนโครงงานทมวตถประสงคเพอส ารวจและรวบรวมขอมลเกยวกบเรองใดเรองหนงแลวน าขอมลทไดจากการส ารวจมาจ าแนกเปนหมวดหมและน าเสนอแบบตาง ๆ อยางมแบบแผน เพอใหเหนความสมพนธของเรองดงกลาวไดชดเจนยงขน นกเรยนตองไปศกษา รวบรวมขอมลดวย วธการ

13

ตาง ๆ เชน การสอบถาม สมภาษณ ส ารวจโดยใชเครองมอ คอ แบบสงเกต แบบสอบถาม แบบสมภาษณ และแบบบนทก

2. โครงงานทดลอง เปนโครงงานทมวตถประสงคเพอการศกษาเรองใดเรองหนงวาจะเกดอะไรขน (What it will be) เมอมการทดลองสงทจดกระท าขนคอ ตวแปรตน เพอศกษาวาจะมผลตอตวแปรทตองการศกษาคอตวแปรตามอยางไร โดยมการควบคมตวแปรอน ๆ คอตวแปรควบคมทอาจมผล ตอตวแปรตาม

3. โครงงานประดษฐ เปนโครงงานทมวตถประสงคเพอน าความรทฤษฎ หลกการหรอ แนวคดมาประยกตใช โดยการประดษฐเปนเครองมอ เครองใชตาง ๆ เพอประโยชนในการเรยน หรอการท างาน หรอใชสอยอน ๆ การประดษฐคดคนตามโครงงานนอาจเปนการประดษฐขนมาใหมโดยท ยงไมมใครท า หรออาจปรบปรงเปลยนแปลง และดดแปลงของเดมทมอยแลวใหมประสทธภาพสงขน กวาท เปนอยรวมทงการสรางแบบจ าลองตาง ๆ

ลดดา ภเกยรต (2552: 22-28) กลาววา การจดการเรยนรแบบโครงงานในระดบประถมศกษาสามารถใชไดกบทกสาระเนอหาหรอทเรยกวาโครงงานตามกลมสาระการเรยนรและจากความสนใจ ของนกเรยนทบางครงไมตรงกบวชาทเรยนอยหรอทเรยกวาโครงงานตามความสนใจ การแบงประเภทของโครงงานตามลกษณะของเนอหาสาระจะแบงไดดงน

1. โครงงานวทยาศาสตร 1.1 โครงงานประเภทส ารวจ เปนโครงงานทไมตองมการจดหรอก าหนดตวแปร

แตเปน การรวบรวมขอมล ในสนามหรอในธรรมชาตไดทนทหรอท าการเกบรวบรวมวสดตวอยางมาวเคราะห ในหอง ปฏบตการ หรอจ าลองธรรมชาตขนในหองปฏบตการแลวสงเกตและศกษารวบรวมขอมลตาง ๆ แลวน าขอมลเหลานนมาจ าแนกเปนหมวดหมและน าเสนอในรปแบบตาง ๆ เพอใหเหนลกษณะหรอ ความสมพนธในเรองทตองการศกษาไดชดเจนมากยงขน เชน การส ารวจตนไมในโรงเรยน ชมชน ปา ใกลบาน และการส ารวจความตองการของนกเรยนในโรงเรยนเกยวกบการใชน า เปนตน

1.2 โครงงานประเภททดลอง เปนโครงงานทตองท าการทดลองเพอศกษาวาตวแปรหนง จะมผลตอตวแปรทตองการศกษาอยางไรบางตวแปรทมผลตอการทดลองม 4 ชนด คอ 1.2.1 ตวแปรตน หรอตวแปรอสระ คอ ตวแปรทจะศกษาทดลอง

1.2.2 ตวแปรตาม คอตวแปรทเปนผลทเกดจากการเปลยนแปลงตวแปรตน 1.2.3 ตวแปรควบคม หมายถง สงทตองควบคมใหเหมอน ๆ กนมฉะนนจะ

มผลท าให ตวแปรตามเปลยนไป 1.2.4 ตวแปรแทรกซอน คอตวแปรควบคมแตในบางครงเราจะควบคม

ไมไดซงจะท าใหผลการทดลองผดไป ตวอยาง เชน นกเรยนตองการศกษาวากระดาษชนดใดสามารถ พบเครองรอนและปาไดไกลทสด

1.3 โครงงานประเภทพฒนาหรอการประดษฐ เปนโครงงานประเภทพฒนา หรอประดษฐ เครองมอ เครองใช หรออปกรณตาง ๆ ทน ามาใชประโยชนในการท างานโดยน าหลกการทาง วทยาศาสตรมาใช สงประดษฐดงกลาวอาจเปนสงทคดขนมาใหมทงหมด หรอเปนการดดแปลงมาจาก ของทมอยแลวกไดเพอปรบปรงใหมประสทธภาพดกวาเดม หรอสรางแบบจ าลองเพออธบาย

14

แนวความคดบางอยางในการแกปญหาหนงกไดเชน โครงงานการสรางแบบจ าลองบานทใชพลงงาน แสงอาทตย โครงงานแบบจ าลองรถยนตทใชพลงงานไอน า และโครงงานการออกแบบกลองใสขนม ไดปรมาณมากทสด

1.4 โครงงานประเภทสรางทฤษฎ หรอการอธบาย เปนโครงงานทน าเสนอ แนวคดหรอ ทฤษฎใหม ๆ ซงอาจจะอยในรปของสมการ สตร หรอค าอธบาย โดยตงขอตกลงหรอกตกาขนมาเอง แลวเสนอหลกการหรอแนวคด หรอทฤษฎตามกตกาหรอขอตกลงนน ๆ หรอเปนการขยายทฤษฎใน รปแบบใหมทยงไมมผใดคดมากอน การท าโครงงานประเภทนผท าจะตองเปนผทมพนฐานความรใน เรองนน ๆ เปนอยางดและมกจะเปนโครงงานทางคณตศาสตรหรอวทยาศาสตรบรสทธมากกวา ตวอยางโครงงานประเภทนไดแกการอธบายเรองราวการด ารงชวตอยในอวกาศของมนษย การด าเนนของแผนดนไหวในประเทศไทยและทฤษฎของจ านวนและตวเลข

2. โครงงานทว ๆ ไปสามารถใชไดกบทกสาระเนอหาหรอทเรยกวาโครงงาน ตามกลมสาระการ เรยนรเปนการใชบรณาการรวมกบการเรยนรทกษะและเปนพนฐานในการก าหนดโครงงานและปฏบต

สรปประเภทของการจดการเรยนรแบบโครงงานม 4 ประเภท ไดแก โครงงานประเภทส ารวจ โครงงานประเภทการทดลอง โครงงานประเภทสงประดษฐ และโครงงานประเภททฤษฎหรอการอธบาย ซงการวจยครงนผวจยใชการจดการเรยนรแบบโครงงานประเภททดลอง ซงการจดการเรยนรแบบโครงงานทกประเภทจะชวยใหนกเรยน สามารถแสวงหาความรดวยตนเอง เปดโอกาสใหนกเรยนมความคดรเรมสรางสรรคในการวางแผน ด าเนนการศกษา ท าการรวบรวมขอมล และสรปผลการศกษาคนควาดวยตวเอง นกเรยนไดประสบการณตรงจากการเรยนร และไดพฒนาทกษะดานตาง ๆ เชน ทกษะการแกปญหา ทกษะการแสดงออก ทกษะการท างานกลม เปนตน

1.4 ขนตอนกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน การจดการเรยนรแบบโครงงานนนประกอบดวยขนตอนตาง ๆ หลายขนตอน

นกการศกษาหลายทานไดเสนอขนตอนการท าโครงงานสรปไดดงน ตาราง 2 ขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน

ธระชย ปรณโชต (2531: 29-38)

พมพนธ เดชะคปต และคณะ (2553: 25)

ลดดำ ภเกยรต (2552: 28-42)

1. การคดและเลอกหวขอเรอง หรอปญหาทจะศกษา - ความสนใจ แนวคด 2. การวางแผนท าโครงงาน - ก าหนดปญหา

1. ระบปญหา 2. ออกแบบการรวบรวมขอมล 3. ปฏบตการรวบรวมขอมล 4. วเคราะหผลและสอความหมายขอมล

1. การเลอกหวเรองทจะท าโครงงาน - ผท ามความสนใจ สงสย อยากร 2. การวางแผนในการท า

15

ธระชย ปรณโชต (2531: 29-38)

พมพนธ เดชะคปต และคณะ (2553: 25)

ลดดำ ภเกยรต (2552: 28-42)

ความส าคญวตถประสงค - การวางแผนวธการด าเนนการ 3. การลงมอท าโครงงาน - ด าเนนการตามขนตอน 4. การเขยนรายงาน 5. การแสดงผลงาน

5. สรปผล โครงงาน - การวางแผน ลวงหนาโดยการเขยนโครงราง 3. การลงมอท าโครงงาน - ด าเนนการตามแผนงานทวางไว 4. การบนทกผลการปฏบตงาน - การบนทกผล แปลผล วเคราะห สรปผลและอภปรายผล 5. การเขยนรายงาน 6. การน าเสนอโครงงาน 7. การประเมนผลโครงงาน

ส าหรบการวจยในครงน ผวจยไดด าเนนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภม

ปญญาทองถนม 5 ขนตอน โดยมรายละเอยดดงน 1. การคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา เปนขนตอนทมความส าคญทสด

ของการท าโครงงานซงตองใหนกเรยนคดเลอกดวยตนเอง โดยหวเรองของโครงงานมาจากปญหาค าถามหรอความอยากรอยากเหน เกยวกบภมปญญาทองถนในชมชนทาก าช า โดยครอาจมบทบาทหรอมสวนชวยเหลอใหนกเรยนสามารถคดหวขอเรองไดดวยตนเอง

2. การวางแผนในการท าโครงงาน ไดแก การวางแผนวธด าเนนงานในการศกษาคนควาทงหมด เชน วสดอปกรณ ทจ าเปนตองใชในการออกแบบการทดลอง และควบคมตวแปร วธด าเนนการรวบรวมขอมล การวางแผนปฏบตงานอยางคราว ๆ วาจะด าเนนการอยางไร

3. การลงมอท าโครงงาน นกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมตามหวขอโครงงานท แตละกลมเลอกไวโดยปฏบตตามขนตอนการท าโครงงาน ไดแก การลงมอปฏบตตามแผนงานทไดวางไวลวงหนาแลวในขนทสองนนเอง ประกอบดวยการเกบรวบรวมขอมล การสรางหรอการประดษฐ การปฏบตการทดลอง ซงสดแลวแตจะเปนโครงงานประเภทใดและการคนควาจากเอกสารตาง ๆ แลวด าเนนการวเคราะหขอมล แบงความหมายของขอมล และสรปผลของการศกษาคนควา

4. การเขยนรายงาน เมอด าเนนการท าโครงงานทกขนตอนแลวน าขอมลพรอมการวเคราะหผลการศกษาทดลองของนกเรยนแตละกลมน าขอมลมาเขยนรายงาน การเขยนรายงานเปนการ

16

เขยนสอความใหคนอน ๆ เขาใจถงแนวคดในการด าเนนการศกษาคนควา การเขยนรายงานควรใชภาษาทเขาใจงาย ชดเจน ครอบคลมเนอหา

5. การแสดงผลงาน การจดแสดงผลงานเปนขนตอนสดทายของการท าโครงงานเปนการแสดงความคดและความพยายามทงหมดของผท าโครงงาน การแสดงผลงานอาจท าไดหลายรปแบบ เชน การจดแสดงนทรรศการ ซงมทงการจดแสดงและอธบายดวยค าพด หรอแสดงในรปแบบการรายงานปากเปลา และมการประเมนการท าโครงงานของนกเรยน

1.5 กำรประเมนผลกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน การประเมนผลการจดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรของนกเรยนเปนขนทสามารถ

เปนขอมลปอนกลบใหนกเรยน ไดมนกการศกษากลาวถงการประเมนผลการจดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรของนกเรยน ดงน ธระชย ปรณโชต (2531: 22-24) กลาวถงการประเมนผลการจดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรของนกเรยนวาม 2 ลกษณะ คอ

1. ประเมนผลการจดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรของนกเรยนซงเปนสวนหนงของการประเมนผลการเรยนการสอนในกรณ ทครมอบหมายใหนกเรยนจดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรเปนสวนหนงของกจกรรมการเรยนการสอน เพอเปนขอมลปอนกลบใหนกเรยนทราบวาผลงานของตนมคณคาเพยงใด มขอบกพรองหรอขอดเดนอะไรบาง โดยเกบคะแนนไวเปนสวนหนงของการประเมนผลการเรยนตลอดภาคเรยนหรอตลอดปการศกษา

2. กรณทการจดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรไมไดเปนสวนหนงของกจกรรมการเรยนการสอนตามปกต แตสงเสรมใหนกเรยนท าตามความสมครใจ ครควรท าการประเมนผลการท าโครงงานวทยาศาสตร โดยมวตถประสงค 2 ประการคอ

2.1 เพอเปนขอมลปอนกลบใหกบนกเรยนในการปรบปรงการท าโครงงานของตนตอไป

2.2 เพอคดเลอกโครงงานวทยาศาสตรทดไปแสดงหรอประกวดในการประเมนผลการจดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรของนกเรยนมเกณฑทควรพจารณาใหคะแนนหรอประเมนคณคาของโครงงานดงน

2.2.1 ความคดสรางสรรค หมายถง ความแปลกใหมของเรองทท าวธการศกษาคนควาเครองมอหรออปกรณในการจดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรทงนความแปลกใหมดงกลาวหมายถง ความแปลกใหมส าหรบระดบของนกเรยนผท าโครงงานวทยาศาสตรเอง

2.2.2 ความถกตองและเหมาะสมของวธการศกษาคนควา หมายถง ไดมการน าวธการทางวทยาศาสตรใชในการจดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรอยางถกตองและเหมาะสม ทงในการก าหนดปญหาและขอบเขตของปญหา การตงสมมตฐาน (ถาม) การรวบรวมขอมล หรอการทดลอง การจดและการควบคมตวแปร การสรปผลการศกษาคนควา

2.2.3 การเขยนรายงานของโครงงาน/หรอการจดแสดงโครงงานวทยาศาสตร หมายถง ความถกตองและความชดเจนของการสอความหมายใหผอนเขาใจในโครงงาน เชน

17

รายงานทไดเขยนขนมความถกตองครบถวนตามหลกการของการเขยนรายงานโครงงานเพยงใด มความชดเจน สวยงามและดงดดความสนใจเพยงใด

2.2.4 การอธบายโครงงานดวยวาจา หมายถง ความสามารถในการพดจาอธบายและตอบขอซกถามตาง ๆ ไดอยางถกตอง คลองแคลว และเหมาะสม มะลวลย หาญชนะ (2546: 23) การประเมนโครงงานวทยาศาสตร จะใชหลกเกณฑ คอการพจารณาความคดสรางสรรค การใชวธทางวทยาศาสตร การรายงาน การแสดงผลงาน อยางไรกตามคณคาของการจดโครงงานวทยาศาสตรอยทการทนกเรยนไดฝกท าโครงงานดวยตนเอง ท าใหมการพฒนาความร ความเขาใจในงานทท า สรปการประเมนโครงงานวทยาศาสตร จะตองใชหลกเกณฑในการพจารณา เชน การใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร การรายงานผล และการน าเสนอผลงานของโครงงานวทยาศาสตร อยางไรกตามคณคาของการท าโครงงานวทยาศาสตรท าใหนกเรยนไดพฒนาความร ความเขาใจในชนงานและสรางสรรคชนงานใหมขนมา

1.6 บทบำทครและนกเรยนในกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน

ธระชย ปรณโชต (2531) ไดกลาวถง บทบาทของครและผเรยนในแตละขนตอนของการจดการเรยนรแบบโครงงาน ดงน ตาราง 3 บทบาทครและนกเรยนในขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน

กจกรรม ในขนตอนตำง ๆ

บทบำทของนกเรยน บทบำทของคร

1. การคดและเลอกหวขอเรองหรอปญหา

- สมผสกบสถานการณทเปนปญหา - ตระหนกถงปญหา - สนใจทจะคนควาหาค าตอบ - อภปรายและสนทนากบคร/เพอน ๆ

กระตนใหนกเรยนสนใจทจะท าโครงงาน โดยจดกจกรรมตาง ๆ ทจะชวยใหนกเรยนสมผสกบปญหา เพอทนกเรยนจะไดมองเหนปญหา

2. การวางแผนในการท าโครงงาน

- ก าหนดขอบเขตของปญหา - ตงวตถประสงค - ศกษาเอกสาร - ตงสมมตฐาน - ออกแบบการทดลองและก าหนดตวแปร

ใหค าปรกษาแกนกเรยนในการ วางแผนท าโครงงาน เชนใหความคดเหนในเรองความเปนไปไดของโครงงาน ชแนะแหลงความรตาง ๆ ใหขอคดเหนและขอเสนอแนะแผนงานในการท าโครงงานทงหมดของนกเรยน

3. การลงมอท าโครงงาน

- สราง/จดหาเครองมอ - ทดลอง/รวบรวมขอมล - วเคราะหขอมลและแปรความหมายขอมล

อ านวยความสะดวกตาง ๆ ใหแกนกเรยนตดตามการท างานของนกเรยน ทกระยะใหก าลงใจ ชวยแกปญหาตาง ๆ เมอจ าเปน

18

กจกรรม ในขนตอนตำง ๆ

บทบำทของนกเรยน บทบำทของคร

ใหขอคดเหนและขอเสนอแนะวธวเคราะห และแปรผลของการวเคราะห

4. การสรปผลของการศกษาและเขยนรายงาน

สรปขอคนพบ เขยนรายงานโครงงาน

แนะน าและใหขอคดเหนและขอเสนอแนะการเขยนรายงานโครงงานของนกเรยน

5. การแสดงผลงาน

เสนอผลของการศกษาในรปแบบตาง ๆ จดกจกรรมเพอใหโอกาสนกเรยนไดแสดงผลงาน สงผลงานของนกเรยนเขารวม แสดงหรอประกวด ประเมนผลการท าโครงงานของ นกเรยน

1.7 ขอดและขอจ ำกดของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน การเรยนรแบบโครงงาน ชวยผเรยนสามารถน าความรทไดมาจากการเรยนรทงในและ

นอกหองเรยนมาปรบใชในการท าโครงงาน ท าใหผเรยนไดมโอกาสในการเรยนร และพฒนาในหลายดานดวยกน สวทย มลค า และ อรทย มลค า (2545: 91-92) ไดกลาวถงขอดและขอจ ากดในการจดการเรยนรแบบโครงงาน ดงน

ขอดของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน 1. นกเรยนมโอกาสไดเลอกประเดนทจะศกษา วธการศกษาและแหลงความรดวย

ตนเอง 2. นกเรยนเปนผศกษาหรอลงมอปฏบตดวยตนเองทกขนตอน 3. การศกษาคนควานนมการเชอมโยงหรอบรณาการระหวางความร/ทกษะ

ประสบการณเดมกบสงใหม 4. นกเรยนไดมโอกาสแลกเปลยนเรยนรกบผอน 5. นกเรยนไดฝกการแกปญหาในการท างาน

ขอจ ำกดของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน การจดการเรยนรแบบโครงงาน จะตองใชเวลาในการเรยนรมาก คาใชจายคอนขางสง

ครผสอนจะตองกระตนความสนใจใหนกเรยนเรยนรจากสงรอบตว และวางแผนระยะเวลาของการท าโครงงาน พรอมทงใหค าปรกษาและดแลนกเรยนใหทวถง

สาโรช โศภรกข (2546: 101) ไดกลาวถงขอดและขอจ ากดของการจดการเรยนรแบบโครงงาน ดงน

19

ขอดของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน 1. นกเรยนเกดการเรยนร มทกษะในกระบวนการท างานจรง ๆ เรมตงแตรวมคด

แผน การหาขอมล อปกรณตาง ๆ การแบงเวลางาน การประสานงาน จนกระทงการประเมนผล 2. เปนการฝกใหนกเรยนชวยตนเอง แกปญหาดวยตนเองมากกวาจะพงคนอน 3. ฝกใหนกเรยนรวมมอประสานงานกน ท างานรวมกนเพอบรรลวตถประสงค เปน

การฝกประชาธปไตย และการอยรวมกนในสงคมไปดวย 4. เปนการฝกทกษะตาง ๆ จากการปฏบตงานจรง เชน ทกษะการใชเครองมอ การ

หาขอมล การท างานรวมกน และการตดสนใจ ฯลฯ 5. ท าใหนกเรยนเหนประโยชนและคณคาของการเรยน และผลของการเรยนท

สามารถใชประโยชนในชวตประจ าวนได ขอจ ำกดของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน การสอนแบบโครงงานถาผสอนขาดความสนใจหรอขาดความเอาใจใสนกเรยนการ

ท างานอาจลมเหลว หรอครและนกเรยนอาจท างานเสย ท าใหผดวตถประสงคไดงาย และบางครงนกเรยนกไมไดรบเนอหาวชาครบถวนตามหลกสตร ครจะตองควบคมการท างานจดแนวทางใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง โดยครจะคอยชวยเหลอใหค าปรกษาแกนกเรยน

1.8 ประโยชนของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำน ผลจากการจดการเรยนรแบบโครงงานการท าโครงงานวทยาศาสตรนกเรยนตองไปหา

ความร จากเอกสารแหลงความร เพอสนบสนนหรอคดคานงานทท าขนท าใหไดรบความรเพมเตมมากขน สคนธ สนธพานนท (2545: 76) อธบายถงประโยชนของการจดกจกรรมการเรยนรแบบ

โครงงานคอ 1. เปนการสอนทมงใหผเรยนมบทบาท มสวนรวมในการจดกระบวนการเรยนร ได

ปฏบตจรงคดเอง ท าเองอยางละเอยดรอบคอบ อยางเปนระบบ 2. ผเรยนรจกวธแสวงหาขอมล สรางองคความรและสรปความรไดดวยตนเอง 3. ผเรยนมทกษะในการแกปญหา มทกษะกระบวนการในการท างาน 4. ผเรยนไดฝกทกษะการใชเครองมอ ทกษะการเคลอนไหวทางกาย 5. ผเรยนไดฝกกระบวนการกลมสมพนธ สามารถท างานรวมกบผอนได 6. ผเรยนไดฝกความเปนประชาธปไตย คอการรบฟงความคดเหนซงกนและกน ม

การยอมรบในความร ความสามารถซงกนและกน 7. ผเรยนมปฏสมพนธ มโอกาสแลกเปลยนความรและประสบการณซงกนและกน 8. ผเรยนไดฝกลกษณะนสยทดในการท างาน เชน การสงเกต การจดบนทกขอมล

การเกบขอมลอยางมระบบ ความรบผดชอบ ความซอตรง ความเอาใจใส ความขยนหมนเพยรในการท างาน รจกท างานอยางมระบบ ท างานอยางมแผน

9. ฝกใหผเรยนเปนคนมเหตผล รจกพงพาตนเอง ใชเวลาวางใหเปนประโยชน

20

10. ผเรยนเกดความคดรเรมสรางสรรค และสามารถน าความร ความคด หรอแนวทางทไดไปใชในการแกปญหาในชวต หรอในสถานการณอนๆ ได

ธระชย ปรณโชต (2531 ข: 3) ไดกลาวถงคณประโยชนของโครงงานวทยาศาสตรไวดงน 1. ชวยสงเสรมใหจดมงหมายของหลกสตรและการเรยนการสอนวทยาศาสตร

สมฤทธผลโดย สมบรณยงขน 2. ชวยใหนกเรยนมโอกาสไดเรยนรจากประสบการณตรงในกระบวนการแสวงหา

ความรดวย ตนเองโดยอาศยวธการทางวทยาศาสตร 3. ชวยพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรไดครบถวนสมบรณขนยงกวาการ

เรยนในกจกรรมการเรยนการสอนตามปกตนกเรยนไดมโอกาสฝกทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตรบางทกษะซงไมมโอกาสฝกในกจกรรมการเรยนการสอนตามปกตเชนทกษะการ ตงสมมตฐาน ทกษะการออกแบบการทดลองและควบคมตวแปร

4. ชวยพฒนาเจตคตทดตอวทยาศาสตรและความสนใจในวชาวทยาศาสตร 5. ชวยใหนกเรยนเขาใจลกษณะและธรรมชาตของวทยาศาสตรดยงขน เชนเขาใจ

วาวทยาศาสตรไมไดหมายถงแตตวความรในเนอหาสาระทเกยวกบธรรมชาตเทานนและมเจตคตหรอ คานยมทางวทยาศาสตรอกดวย

6. ชวยพฒนาความคดรเรมสรางสรรคและความเปนผมวจารณญาณ 7. ชวยพฒนานกเรยนใหมความเชอมนในตนเอง 8. ชวยพฒนานกเรยนใหเปนผทคดเปน ท าเปนและมความสามารถในการ

แกปญหา 9. ชวยพฒนาความรบผดชอบและสรางวนยในตนเองใหเกดขนกบนกเรยน 10. ชวยใหนกเรยนไดใชเวลาวางใหเปนประโยชน

สรปประโยชนของการจดการเรยนรแบบโครงงานเปนการจดการเรยนรทผเรยนมสวน รวมในการจดกระบวนการเรยนร ผเรยนไดปฏบตจรง คดเองท าเองทกขนตอนอยางเปนระบบ ผเรยนรจกการแสวงหาขอมล สรางองคความรและสรปผลไดดวยตนเอง ไดพฒนาทกษะในการแกปญหา มทกษะกระบวนการในการท างาน ทกษะการใชเครองมอ ฝกการท างานรวมกนกบผอน และสามารถพฒนาทกษะการเรยนรตลอดชวต ผเรยนไดเรยนรการท างานทสมพนธกบชวตจรงของตนเอง เกดการเรยนรทมความหมาย และสามารถน าไปประยกตใชในการแกปญหาในชวตประจ าวนได 2. ภมปญญำทองถน

2.1 ควำมหมำยของภมปญญำทองถน ภมปญญาทองถนมความส าคญในการด ารงชวตของคนไทยเปนอยางมาก แฝงอยในวถ

ชวตในมนษยทกขนตอน โดยเฉพาะอยางยงชาวบานในทองถนไดน าภมปญญามาใชใหเกดประโยชนในการด ารงชวตจนเปนทยอมรบ ดงนนการศกษาเกยวกบภมปญญาทองถนจงเปนอกศาสตรหนง ทท าใหคนไทยในทองถนทงหลายไดรจกตวตนทแทจรงของวถชวตตนเอง และสามารถน าไปเปนแนวทางการ

21

ด ารงชวตทเหมาะสมของตนในทกยคสมย มนกการศกษาหลายทาน ไดใหความหมายทเกยวของกบ ภมปญญาทองถนไวอยางสอดคลองกนดงน

นคม ชมภหลง (2548: 5) ไดใหความหมายภมปญญาทองถนวา หมายถงทกสงทก อยางทชาวบานคดขนเองและน ามาใชในการแกปญหา เปนเทคนควธการ เปนองคความรของชาวบาน ทงทางกวางและทางลกทชาวบานคดเอง ท าเอง โดยอาศยศกยภาพทมอยแกปญหาการด าเนนชวตในทองถนไดอยางเหมาะสมกบยคสมย

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท., 2547: 1-2) ใหความหมาย วา “ภมปญญาทองถน หมายถง ความร ความสามารถ วธการ กระบวนการในการท าหรอผลตสงตางๆ ขนใช ตลอดจนวธการใชวสด เครองมอในการปองกนและแกปญหาของการด ารงชวตใหเกดความสงบสขของบคคลหรอทองถน”

สรปภมปญญาทองถน (Local Wisdom) หมายถง สงทเปนองคความรของชาวบานทเกดจากการสงสมสะสม เปนความรแบบองครวม มความเชอมโยงบรณาการน าไปใชด าเนนชวตได เปนทรพยสนของประชาชนชมชนทาก าช า และทรพยากรธรรมชาตทมอยพนท

2.2 ควำมส ำคญของภมปญญำทองถน ภมปญญาทองถนมความส าคญตอคนไทย ในแงของวถชวตความเปนอยเปนอยางมาก นคม ชมภหลง (2548: 9) ใหความส าคญของภมปญญาทองถนตอสงคมไวดงน

1. ท าใหเกดความสงบสขในชมชน หมบาน หรอในสวนตวของชาวบานเอง และสามารถปรบประยกตหลกธรรมค าสอนของศาสนามาใชกบการด าเนนชวตไดอยางเหมาะสม

2. ท าใหคนในชมชนพงพาตนเองได ไมวาจะเปนทางดานเศรษฐกจ วฒนธรรม ประเพณในการลดการพงพาตนเองจากสงคมภายนอก

3. ชวยสรางความสมดลระหวางมนษยกบสงคม และสงแวดลอมทางธรรมชาตได อยางยงยนและชวยปรบเปลยนวถชวตของคนไทยใหเหมาะสมตามยคสมย

4. ใชในการก าหนดแนวทางในการด าเนนงานของกลมบคคล หรอเจาหนาทของ หนวยงานตางๆ ใหสอดคลองผสมผสานและกลมกลนกบวถชวตของชาวบาน

5. ท าใหผเรยนรจกทองถน รกและภาคภมใจในทองถน เปนการเชอมโยงความร ระหวางภมปญญาทองถนกบความรสมยใหม

ทศนย ทองไชย (2542) ความส าคญของภมปญญาทองถนโดยรวบรวมจากนกการศกษาหลายทาน ดงน

1. ภมปญญาทองถนเปนเรองทสงสมกนมาตงแตอดต 2. ภมปญญาทองถนเปนเรองของจดความสมพนธระหวางคนกนคน คนกบ

ธรรมชาตและคนกบสงเหนอธรรมชาต 3. ภมปญญาทองถนจะถายทอดโดยผานกระบวนการทางจารต ประเพณ วถชวต

การท ามาหากน และพธกรรมตาง ๆ ใหเกดความสมดลระหวางความสมพนธของสงตาง ๆ เหลานน

22

4. ภมปญญาทองถนท าใหเกดความสงบสขทงในชมชน หมบาน หรอสวนตวของชาวบานเอง

5. ภมปญญาทองถนท าใหคนในชมชนพงตนเองได 6. คนในทองถนไดเขามามสวนรวมในการจดชมชนของตนเอง ทราบความตองการ

ของตนเอง และปลกจตส านกในการรถงคณคาของภมปญญาทองถน 7. นโยบายการศกษาปจจบนไดเปดโอกาสใหน าภมปญญาทองถนมาบรรจไวใน

หลกสตร โดยน าภมปญญาทองถนมาสงเสรมการเรยนการสอนและพฒนาเนอหาสาระ กระบวนการเรยนรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหครอบคลมความรทเปนวทยาการใหม

8. ภมปญญาทองถนท าใหผเรยนสามารถพฒนาและน าเทคโนโลยทเหมาะสมมาใช ซงเปนการเชอมโยงการเรยนรระหวางทฤษฎและภาคปฏบต ดวยการน านวตกรรมและเทคโนโลยมาใชเปนการเชอมโยงความรเกยวกบภมปญญาทองถนกบความรสมยใหม

9. ภมปญญาทองถนเปนเรองจ าเพาะ เพราะเกดจากการสงสมประสบการณในทองถนนน ๆ ดงนนจงมความสอดคลองหรอสมพนธกนในแตละทองถนมากกวาทองถนภายนอก

10. ภมปญญาทองถน ถอเปนการเรยนรแบบบรณาการอยางแทจรงเพราะมการเชอมโยงหลายศาสตรเขาไวดวยกน

จะเหนไดวาภมปญญาทองถนไมเพยงแตจะน าความเขมแขงมาสชมชนไดโดยตรงดวยลกษณะของตวมนเองทมความเหมาะสมกบสภาพแวดลอม วถชวต และทรพยากรทองถนเทานน แตยงมผลทางออมผานการสรางความผกพนระหวางคนตางรนตางวยในชมชนอกดวย ดงนน ภมปญญาทองถนจงชวยสรางความเขมแขงใหกบชมชน และน าพาชมชนใหกาวตอไปอยางมคณคาดวยความรของชมชนเอง อกดวย

2.3 ลกษณะของภมปญญำทองถน สามารถ จนทรสรย (2536: 12) ไดแบงภมปญญาทองถนเปน 2 ลกษณะ คอ

1. ลกษณะทเปนนามธรรม คอ เปนโลกทศน เปนปรชญาในการด ารงชวตเปนเรองทเกยวกบการเกด แก เจบ ตาย คณคาและความหมายของทกสงในชวตประจ าวน

2. ลกษณะทเปนรปธรรม คอ เปนเรองเกยวกบเฉพาะดานตาง ๆ เชน การท ามาหากนการเกษตร หตกรรม ศลปะ ดนตร และอน ๆ

วชต นนทสวรรณ (2538) จ าแนกภมปญญาทองถนไว 3 ลกษณะ คอ 1. ภมปญญาจากการใชชวตในธรรมชาต เนอหาของภมปญญาคอการอธบาย

ปรากฏการณธรรมชาต ความสมพนธระหวางชวตกบธรรมชาตในลกษณะของกฎเกณฑทพงปฏบตและขอหามทไมใหชาวบานปฏบต เชน ความเชอตอธรรมชาตตาง ๆ เรองผ ทท าใหเกดสภาวะสมดลของการอยรวมกนระหวางคนกบธรรมชาต ระบบเหมองฝาย ผน า ผนา เปนตน 2. ภมปญญาจากประสบการณการอยรวมกน ภมปญญาแบบนมพฤตกรรมตามแบบแผนสงคม มกฎเกณฑบอกวาอยางนน อยางนไมด มระบบความสมพนธของการอยรวมกนอยางสนต

23

เปนหลก มความเขาใจในอนจจงของชวตเปนสงสด รปธรรมทแสดงออก คอ ความเชอเรองบรรพบรษ เชน ปตา ปตา ผพอ ผแม และพธกรรมตาง ๆ เปนตน

3. ภมปญญาจากประสบการณเฉพาะดาน เชน ภมปญญาจากประสบการณการท ามาหากนในดานตาง ๆ ภมปญญาดานการรกษาโรค เปนตน

สดใจ ออนฤาชา (2545) กลาววา ลกษณะของภมปญญาทองถนแบงออกเปน 4

ลกษณะ ไดแก 1. ประสบการณของชาวบานทน ามาใชประโยชนในการด ารงชวต หมายถง ความร

และประสบการณทชาวบานคนพบและน ามาประยกตใชในชวตประจ าวน 2. ความรความคดในการสรางสรรคแบบแผนการด าเนนชวตทปฏบตสบทอดกนมา

หมายถง สงทชาวบานถายทอดความรหรอความคดลงไปในวรรณกรรมตาง ๆ เชน เพลงพนบานการละเลนตางๆ นทานพนบาน ตลอดจนศลปะ วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมตาง ๆ เปนตน

3. การประกอบอาชพทยดหลกการพงตนเอง หมายถง ความรและประสบการณทชาวบานใชในการประกอบอาชพ โดยอาศยหลกธรรมชาต ไมพงพาปจจยภายนอก แตมการพฒนาใหเหมาะสมกบกาลสมย

4. การประกอบอาชพทเกดจากการผสมผสานความรเดมกบแนวคด หลกปฏบตและเทคโนโลยสมยใหม หมายถง การน าเอาความรเดมของชาวบานมาผสมผสานกบความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยใหม ใชในการแกปญหาในหมบานหรอชมชน เชน การนวดขาว การกอสราง เปนตน

สรปภมปญญาทองถนมลกษณะและความสมพนธระหวางชวตกบธรรมชาต และความสมพนธของการอยรวมกนในสงคมหรอชมชนโดยเนนถงความส าคญของการปลกฝงคานยม ความเชอตาง ๆ มากกวาดานวตถ

2.4 กำรน ำภมปญญำทองถนมำประกอบกำรเรยนกำรสอนวทยำศำสตร การจดการเรยนการสอนปจจบน มความจ าเปนในการน าภมปญญาทองถนมาสอดแทรก

หรอบรณาการกบกจกรรมการเรยนการสอน เพอพฒนาความร ทกษะและเจตคตของนกเรยน รวมทงสามารถเชอมโยงความรกบประสบการณจรงในชวตประจ าวนได ดงนนภมปญญาทองถนทถอวาเปนแหลงความร จงเปนสงทมคณคายงทครควรน ามาใชใหเกดประโยชนในการเรยนการสอนไดมากทสด ซงไดมผเสนอแนวทางไวดงน

รตนะ บวสนธ (2531: 12) ไดเสนอแนวทางการน าภมปญญาทองถนมาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนไวดงน

1. ครเปนผจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยเปนตวแทนของปราชญชาวบานท าหนาทในการถายทอดความรเกยวกบภมปญญาชาวบานทไดรบ ก าหนดเปนหลกสตรทองถน

2. ปราชญชาวบานเปนผด าเนนกจกรรมการเรยนการสอน ถายทอดความรเกยวกบภมปญญาชาวบาน รวมทงท าหนาทประเมนผลการเรยนของนกเรยน โดยมครเปนผดแลสนบสนนอยวง

24

นอกเทานน ทงนตองพจารณาเงอนไขความเหมาะสมในเรองของเวลาและความสะดวกของปราชญชาวบานดวย

ชลทตย เอยมส าอาง และวศน ศลตระกล (2533: 201) ไดเสนอแนวทางการน าภมปญญาชาวบานมาใชในการศกษานอกระบบโรงเรยน ดงน

1. น าไปเปนองคประกอบของหลกสตร การจดการศกษาหรอจดการเรยนรในเรองชมชน หากเราศกษาคนควาเรองของภมปญญาชาวบานและน าไปเปนองคประกอบของหลกสตรการเรยนการสอนสามารถชวยใหชาวบานไดเรยนรในสงทมความหมาย มความสมพนธกบทองถนมากขน เมอเรยนแลวน าไปใชประโยชนกบชวตจรง

2. เชญผอาวโสหรอปราชญชาวบานผทรงภมปญญาในดานตาง ๆ มาเปนวทยากร เพอถายทอดความรและประสบการณแกชนรนหลงหรอผสนใจความรและประสบการณเหลานน ควรมการบนทกไวดวยสอตาง ๆ เพออนรกษของดทมอย และสามารถเผยแพรในแนวกวางตอไป

3. น าไปใชเพอแกปญหาทเกดขนในชมชน เชนปญหาทเกดจากการอยรวมกน ปญหาในดานสขภาพอนามย การรกษาพยาบาล ปญหาดานอาชพและการผลต หรอปญหาอนเกดจากการขาดความสมดลในธรรมชาต เนองจากสงแวดลอมถกท าลาย เนอหาภมปญญาชาวบานครอบคลมกลมสาระตาง ๆ ในการด าเนนชวต คอสามารถน าไปใชในการแกปญหาได

4. น าไปใชเพอก าหนดนโยบายและแผนพฒนาดานตาง ๆ เชนกระทรวงสาธารณสข ก าหนดนโยบายทจะประยกตใชแพทยแผนโบราณในงานสาธารณสขฐาน เรองสมนไพรและหมอต าแย ก าลงไดรบการสงเสรมและฟนฟ

วชา ทรวงแสวง (2543: 117-121) ไดเสนอแนวทางการน าภมปญญาทองถนมาจดการเรยนการสอนไวในบทความเรองภมปญญาทองถนกบการเรยนการสอนในสถาบนราชภฎ ซงเปนแนวทางการน าภมปญญาทองถนเขาสการจดการเรยนการสอน มขนตอนสรปไดดงน 1. ขนส ารวจ กจกรรมการส ารวจเปนกาวแรกทจะเชอมโยงระหวางภมปญญาทองถนกบการเรยนการสอน เนองจากครอาจารยเปนแมพมพหรอเปนตนแบบของศษย สงใดทครไมร ไมเขาใจ ไมเปน การทจะถายทอดไปยงศษยกคงจะเปนไปไมได ครเทานนทจะสามารถทราบไดวามสาระขอมล ทรพยากร บคคล วธการใด ๆ ทสอดคลองกบรายวชาทตองรบผดชอบ การส ารวจอาจท าได ในชวงวน เวลา ทไมมชวโมงสอน

2. ขนการเลอกสรร ปกตแลวภมปญญาทองถนมอยอยางกระจดกระจายการบรณาการการเรยนการสอนจงตองมการเลอกสรร โดยยดวตถประสงคของหลกสตรแตละเรองเปนเกณฑ การคดเลอกเฉพาะขอมล เนอหา บคคล วธการทสอดคลองกบรายวชาขนอยกบดลยพนจของครผสอน

3. ขนบรณาการ ภายหลงจากทมการส ารวจและเลอกสรรภมปญญาทองถนทสอดคลองกบหลกสตรหรอรายวชาแลว ขนสดทายคอ การผสมผสานภมปญญาทองถนเขาไวในกระบวนการเรยนการสอนทก ๆ ขน ดงภาพ 2

25

ภาพ 2 รายละเอยดการบรณาการภมปญญาทองถนกบรายวชา ดงน

1. วตถประสงค เปนการก าหนดทศทางหรอเปาหมายแกการเรยนการสอนในรายวชาตาง ๆ วา จะใหผเรยนมความรความสามารถหรอเจตคตในเรองหรอรายวชานนใด การก าหนดวตถโดยใชการมสวนของภมปญญาทองถน จงเปนการเรมตนทผสอนและผเรยนจะไดโยงหรอบรณาการภมปญญาทองถนใหเกดขนไดอยางกวางขวาง โดยเฉพาะความสามารถในการศกษาคนควาดวยตนเอง การแยกประเภท จดหมวดหม การวเคราะห เปนตน ทงนขนอยกบธรรมชาตของแตละรายวชาเปนส าคญ

2. เนอหา ศาสตรทกแขนงเปนสงสากล แมวาจะมราละเอยดทหลากหลายออกไปความเปนสากลกสามารถใชอธบาย ยกตวอยางหรอเปนแนวทางการศกษาระดบทองถนหรอความเปนสากลไดเชนกน ขนอยกบดลยพนจของครผสอนเปนส าคญ

3. กจกรรมการเรยนการสอน การบรณาการเรองภมปญญาทองถนกบกจกรรมการเรยนการสอน จะเปดโอกาสใหทงครผสอนและผเรยนไดคดและท ากจกรรมนอกเหนอจากการฟงหลากหลายยงขน ยกตวอยางเชน การศกษาภาคสนาม การเขยนโครงการ การน าเสนอขอมลทคนพบ การพสจนในหองทดลอง ฯลฯ ขณะเดยวกนกเปนชองทางใหวทยากรทองถนถายทอดความรในชนเรยน เชน การเชญวทยากรทองถนซงเปนเพยงชาวบานธรรมดา เขามาในชนเรยนไดสรางความตนเตน สนกสนานแกผเรยนเปนอยางมาก แมวากจกรรมการเรยนการสอนดงกลาวจะสรางความยงยากในการซกซอม เตรยมการตาง ๆ แตผลทผเรยนไดรบยงความปตแกวทยากรและครผสอน

ภมปญญาทองถน กระบวนการเรยนการสอน

วตถประสงค

เนอหา

กจกรรมการเรยนการสอน

สอการเรยนการสอน

การวดผลและการประเมนผล

26

4. สอการเรยนการสอน การเชอมโยงรายวชาเขากบภมปญญาทองถนเปนชองทางใหผสอนสามารถแสวงหาสอการเรยนการสอนทอยใกลสถานทเรยน โดยเฉพาะของจรง ไมวาจะโดยการพาผเรยนไดออกไปพบเหนดวยตนเองหรอน าของสงนนเขามาสอนในชนเรยน สอการเรยนการสอนนสามารถจะขอหรอยมมาสอนโดยไมตองซอหาในราคาแพง ทงยงชวยใหการเรยนรของผเรยนมประสทธภาพมากกวาการฟงเพยงอยางเดยว นอกจากนนผสอนยงสามารถดดแปลงรปแบบของสอใหเหมาะสมกบเวลาหรองบประมาณไดอก

5. การวดผลและประเมนผล การบรณาการภมปญญาทองถนกบการวดผลและประเมนผล สามารถกระท าไดทงทางดานเนอหา และวธการในสวนของการคด การวเคราะหสงเคราะหในสวนทเปนขอมลจากทองถน สวนดานเจตคต อาจใชการสมภาษณ แบบสงเกตหรอแบบส ารวจเพอประเมนเจตคตตอภมปญญาทองถน สวนการวดและประเมนผลทส าคญอกสวนหนง 3. ผลสมฤทธทำงกำรเรยน

3.1 ควำมหมำยของผลสมฤทธ นกวชาการศกษาหลายทานใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไวดงน พมพนธ เดชะคปต และ พเยาว ยนดสข (2548: 125) ไดกลาววาผลสมฤทธทางการ

เรยนวทยาศาสตร หมายถง ขนาดของความส าเรจทไดจากการบวนการเรยนการสอน ศรชย กาญจนวส (2552: 166) ไดนยามวา ผลสมฤทธ (Achievement) เปนผลการ

เรยนรตามแผนทก าหนดไวลวงหนา อนเกดจากกระบวนการเรยนการสอนในชวงระยะเวลาใดเวลาหนง ทผานมา แบบทดสอบจงเปนแบบสอบทใชวดผลการเรยนรทเกดขนจากกจกรรมการเรยนการสอนท ผสอนไดจดขนเพอการเรยนรนน สงทมงวดเปนสงทนกเรยนไดเรยนรภายใตสถานการณทก าหนดขน ซงอาจเปนความรหรอทกษะบางอยาง อนบงบอกถงสถานภาพของการเรยนรทผานมา หรอสภาพการ เรยนรทบคคลนนไดรบ

สรปความหมายผลสมฤทธทางการเรยน คอ ผลส าเรจหรอความสามารถทางการเรยนของนกเรยนทเกดจากการเรยนรหลงจากไดเรยนเนอหาของวชาใดวชาหนงทผสอนจดขน ซงสามารถสงเกตและวดไดโดยอาศยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

3.2 กำรวดผลสมฤทธทำงกำรเรยน การจดการเรยนรวทยาศาสตร ครตองจดกจกรรมใหนกเรยนทงความร และกระบวนการ

ตาง ๆ ในการวดผลสมฤทธทางการเรยนควรวดพฤตกรรมใหครอบคลมตามจดประสงคทก าหนด สถาบนการสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2537: 8) ไดกลาวถง

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสรปไดวาพฤตกรรมการเรยนรทพงประสงคดาน พทธพสยสตปญญาหรอความรความคดในวชาวทยาศาสตรซงสถาบนการสงเสรมการสอน วทยาศาสตรและเทคโนโลยไดยดแนวทางของ Klopfer ในการประเมนแบงได 4 ดานคอ

27

1. ความรความจ าเปนพฤตกรรมทนกเรยนสามารถจดจ าค าศพทขอเทจจรงแนวคด กระบวนการหลกการและทฤษฎตาง ๆ

2. ความเขาใจการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนดานความสามารถ ในการอธบายและใหเหตผลเกยวกบค าศพทขอเทจจรงกระบวนการหลกการและทฤษฎตาง ๆ

3. กระบวนการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตรเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรม การเรยนรของนกเรยนดานความสามารถในการสงเกตการวดการมองเหนปญหาและการหาวธท ใชแกปญหาการแปลความหมายขอมลและการสรางขอสรป

4. การน าความรและวธการทางวทยาศาสตรไปใชเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนร ของนกเรยนใหนกเรยนสามารถน าความรทไดเรยนมาในการแกปญหา

การวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรดานวชาการตามหลกของ Kolpfer วดไดจากพฤตกรรม 4 ดาน กระบวนการทางปญญาใหมของ Benjamin S. Bloom มล าดบขนของกระบวนการทางปญญา ในจดมงหมายทางการศกษาดานพทธพสยของ Bloom ทมาปรบปรบปรงใหม มล าดบขน 6 ขน ซงสามารถอธบายดงน (ชวลต ชก าแพง, 2550: 90-91)

1. จ า (remembering) คอ ความสามารถในการระลกได แสดงรายการ บอก ระบและบอกชอได

2. เขาใจ (understanding) คอ ความหมายในการแปลความหมาย เชน สรป และอางอง

3. ประยกตใช (applying) คอ ความสามารถในการน าไปใช ประยกตใช และแกปญหา

4. วเคราะห (analysis) คอ ความสามารถในการเปรยบเทยบ อธบายลกษณะ และการจดการ

5. ประเมนคา(evaluating) คอ ความสามารถในการตรวจสอบ วจารณ และตดสน 6. คดสรางสรรค (creating) คอ ความสามารถในการออกแบบ (design) วางแผน

และผลต ส าหรบการวจยครงน ผวจยวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4 วชาวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล โดยผวจยสรางขนตามเนอหาโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในดานความร ความเขาใจ การน าความรไปใช และการวเคราะห เนองจากเปนขนทนกเรยนสามารถน าความร ประสบการณจากการท าโครงงานมาประยกตในการตอบค าถามจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

3.3 ประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ แบบทดสอบวดผลสมฤทธแบงออกเปน 2 ประเภทคอ

1. แบบทดสอบทครสรางขนเอง หมายถง แบบแผนทมงวดผลสมฤทธของนกเรยนเฉพาะกลมทครสอน เปนแบบทดสอบทครสรางขนใชกนโดยทวไปในสถานศกษา มลกษณะเปนแบบทดสอบขอเขยน ซงแบงออกไดอก 2 ชนดคอ

28

1.1 แบบทดสอบอตนย (Subjective or essay test) เปนแบบทดสอบทก าหนดค าถามหรอปญหาใหแลวใหผตอบเขยนโดยแสดงความร ความคด เจตคต ไดอยางเตมท 1.2 แบบทดสอบปรนย หรอแบบใหตอบสน ๆ (Objective test or short answer) เปนแบบทดสอบทก าหนดใหผสอบเขยนตอบสน ๆ หรอมค าตอบใหเลอกแบบจ ากดค าตอบ ผตอบไมมโอกาสแสดงความร ความคดในอยางกวางขวางเหมอนแบบทดสอบอตนย แบบทดสอบชนดนแบงออกเปน 4 แบบ คอ แบบทดสอบถก-ผด แบบทดสอบเตมค า แบบทดสอบจบค และแบบทดสอบเลอกตอบ 2. แบบทดสอบมาตรฐาน หมายถง แบบทดสอบทมงหวงผลสมฤทธของนกเรยน ทว ๆ ไป ซงสรางโดยผเชยวชาญ มการวเคราะหและปรบปรงอยางดจนมคณภาพมมาตรฐาน กลาวคอ มมาตรฐานในการด าเนนการสอบ วธการใหคะแนนและการแปลความหมายของคะแนน 4. คะแนนพฒนำกำร

4.1 ควำมหมำยของคะแนนพฒนำกำร อวยพร เรองตระกล (2544: 17) กลาววา คะแนนพฒนาการ หมายถง คะแนนการ

เปลยนแปลงทแสดงถงพฒนาการทางการเรยนรของผเรยนหลงจากทไดรบการจดการเรยนการสอน สทธาวรรณ ภาณรตน (2553: 36) กลาวา คะแนนพฒนาการ หมายถง คะแนนทไดจาก

การวดตงแต 2 ครงขนไป ทแสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงของผเรยนทเกดขนหลงจากทไดรบการจดการเรยนการสอน

สมถวล วจตรวรรณา และคณะ (2556: 36) กลาววา คะแนนพฒนาการเปนคะแนนทไดจากผลตางระหวางคะแนนหลงเรยนกบคะแนนกอนเรยนทไดจากการวดหลายครง

สรปคะแนนพฒนาการ หมายถง คะแนนผลตางของผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรองสารชวโมเลกล ซงเปนคะแนนทเปลยนแปลงไปของผเรยน ทไดจากการวดกอนเรยนและหลงเรยน จากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานทผวจยสรางขน

4.2 หลกกำรค ำนวณคะแนนพฒนำกำร ศรชย กาญจนวาส (2552: 266-267) ไดเสนอคะแนนพฒนาการสมพทธ โดยพจารณา

จากคะแนนเพม หรอคะแนนผลตางทไดจากการวดครงแรก (ทดสอบกอนเรยน) และวดครงหลง (ทดสอบหลงเรยน) ซงมกจะประสบกบปญหาจากอทธพลเพดาน (Ceiling Effect) เนองจากกลมผเรยนทมความสามารถสง เชน นกเรยนกลมสง และกลมปานกลาง โดยเฉลยแลวนกเรยนจะมคะแนนการวดครงแรกทสงกวากลมออน เมอวดครงหลงโอกาสทคะแนนครงหลงจะสงไดเพยงใดนนจะถกก าหนดโดยเพดาน (คะแนนเตม) ท าใหคะแนนเพมของนกเรยนกลมเกง และกลมปานกลางมแนวโนมต ากวากลมออน กลมทมความสามารถสง ดงภาพ 3

29

คะแนนเพม(Y-X)

การประมาณคะแนนพฒนาการการเรยนรของผเรยน สามารถค านวณไดจากสตรคะแนนพฒนาการสมพทธ (Relative gain score) โดยมสตรและวธการวดดงน

คะแนนเตม (Maximum) F

คะแนนวดครงหลง (Post) Y คะแนนวดครงกอน (Pre) X

คะแนนต าสด (Minimum) O

ภาพ 3 หลกการค านวณคะแนนพฒนาการ (ศรชย กาญจนวาส (2556: 267)

100)(

)((%)

XF

XYGS

เมอ GS (%) หมายถง คะแนนรอยละของพฒนาการของนกเรยน (Development Score or Gain Score) (คดเปนรอยละ)

F หมายถง คะแนนเตมของการวดทงครงแรกและครงหลง X หมายถง คะแนนการวดครงแรก Y หมายถง คะแนนการวดครงหลง

5. ทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร

5.1 ควำมหมำยของทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมความหมายตางกนหลายประการ ดงทนกการ

ศกษาใหรายละเอยดตอไปน ภพ เลาหไพบลย (2542: 14) กลาววา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

หมายถง กระบวนการทางปญญา เปนความสามารถของนกวทยาศาสตรทใชในการเสาะแสวงหาความรทางวทยาศาสตรของแตละคน โดยตองฝกฝนทงในดานปฏบตและดานความคดอยางเปนระบบ

บญญต ช านาญกจ (2542: 50) กลาววา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรไววา เปนกระบวนตาง ๆ ทนกวทยาศาสตรน ามาใชในการแสวงหาความร พฤตกรรมทเกดจากการปฏบตฝกฝน ความคดทเปนระบบ ความสามารถในการเลอกใช และกระบวนการทางวทยาศาสตรเพอใชในการแสวงหาความรและแกปญหาหรอการคนควาสงทไมรเพอใหไดมาซงองคความรทางวทยาศาสตร

คะแนนทสามารถเพมไดทงหมด

(F-X)

30

อาภรณ ใจเทยง (2550: 173) กลาวสรปวา ผทเกดทกษะในการปฏบตกจกรรมใดกตาม ผทมความสามารถในการปฏบตกจกรรมนน ๆ ไดอยางถกตอง คลองแคลว ช านาญ มความสามารถในการด าเนนงานนนใหส าเรจลลวงไปดวยด อยางมประสทธภาพ โดยใชเวลาไมมาก

สรปทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง เปนความสามารถ ความช านาญ คลองแคลว รวดเรว ของผเรยนทเกดจากการฝกปฏบต ฝกฝนจนเกดความช านาญในการน ากระบวนการตาง ๆ ทางวทยาศาสตรมาใชในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร ในการจดการเรยนรแบบโครงงาน ท าใหผเรยนแสดงพฤตกรรมทเกดจากการฝกปฏบตไดอยางคลองแคลว จนเกดความช านาญความสามารถในการคด การแกปญหา และแสวงหาความรอยางเปนระบบ

5.2 ประเภทของทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ (2544: 84-

86) ไดรวบรวมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรไว 13 ทกษะ ซงเปนทกษะส าคญในกระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร ดงน

1. ทกษะการสงเกต (Observation) หมายถง การใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน ไดแก ตา ห จมก ลน ผวกาย เขาไปสมผสโดยตรงกบวตถ หรอเหตการณ โดยมจดประสงคทจะหาขอมลซงเปนรายละเอยดของสงนน ๆ โดยไมใสความคดเหนของผสงเกตลงไป

2. ทกษะการวด (Measurement) หมายถง การเลอกและการใชเครองมอท าการวดหาปรมาณของสงตาง ๆ ออกมาเปนตวเลขทแนนอนไดอยางเหมาะสมและถกตอง โดยมหนวยก ากบเสมอ

3. ทกษะการจ าแนกประเภท (Classification) หมายถง ความสามารถในการแบงพวกหรอเรยงล าดบวตถหรอสงทอยในปรากฏการณ โดยมเกณฑและเกณฑดงกลาวอาจจะใชความเหมอนความตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนง ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะแลว คอ

3.1 เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตาง ๆ จากเกณฑทผอนก าหนดใหได 3.2 เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตาง ๆ โดยใชเกณฑของตนเองได 3.3 บอกเกณฑทผอนใชเรยงล าดบหรอแบงพวกได

4. ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา (Using Space / Time Relationship) หมายถง ทวางทวตถนนครอง ทซงมลกษณะเชนเดยวกบวตถนนโดยทวไปแลว สเปสของวตถจะม 3 มต คอ ความกวาง ความยาว ความสง ความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสของวตถ ไดแก ความสมพนธระหวางต าแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง ความสมพนธระหวางสเปสกบวตถกบเวลา ไดแก ความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงต าแหนงทอยกบวตถกบเวลา หรอความสมพนธระหวางสเปสของวตถทจะเปลยนไปกบเวลา

5. ทกษะการค านวณ (Using Number) หมายถง การนบจ านวนของวตถและการน าตวเลขแสดงจ านวนทนบไดมาค านวณโดยการบวก ลบ คณ หาร หรอหาคาเฉลย

6. ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล (Organizing Data and

31

Communication) หมายถง การน าขอมลทไดจากการสงเกต การวด การทดลองและจากแหลงอน ๆ มาจดกระท าเสยใหม โดยการหาความถเรยงล าดบ จดแยกประเภทหรอค านวณคาใหม เพอใหผอนเขาใจความหมายของขอมลชดนนดขนโดยอาจน าเสนอในรปของตาราง แผนภม วงจร ไดอะแกรม กราฟ สมการ เขยนบรรยาย เปนตน

7. ทกษะการลงความเหนจากขอมล (Inferring) หมายถง การเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตอยางมเหตผลโดยอาศยความรหรอประสบการณเดมมาชวย

8. ทกษะการพยากรณ (Prediction) หมายถง การสรปค าตอบลวงหนากอนจะทดลองโดยอาศยปรากฏการณทเกดขนชา ๆ หลกการ กฎ หรอทฤษฎทมอยแลวในเรองนน ๆ มาชวยในการสรปการพยากรณขอมลเกยวกบตวเลข ไดแก ขอมลทเปนตารางหรอกราฟท าได 2 แบบ คอการพยากรณภายในขอบเขตของขอมลทมอยกบการพยากรณภายนอกขอบเขตของขอมลทมอย

9. ทกษะการตงสมมตฐาน (Formulating Hypothesis) หมายถง การคดหาค าตอบลวงหนากอนทจะท าการทดลอง โดยอาศยการสงเกต ความร ประสบการณเดมเปนพนฐานค าตอบทคดลวงหนานยงไมทราบหลกการ กฎหรอทฤษฎมากอน สมมตฐานหรอค าตอบทคดไวลวงหนา มกกลาวไวเปนขอความทบอกความสมพนธระหวางตวแปรตน (ตวแปรอสระ) กบตวแปรตามสมมตฐานทตงไวอาจถกหรอผดกไดซงจะทราบไดภายหลงการทดลองหาค าตอบเพอสนบสนนหรอคดคานสมมตฐานทตงไว

10. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ (Operational Defining) หมายถง การก าหนดความหมายและขอบเขตของค าตาง ๆ (ทอยในสมมตฐานทตองการทดลอง) ใหเขาใจตรงกนและสามารถสงเกตหรอวดได

11. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร (Identifying and Controlling Variable) หมายถง ตวบงชตวแปรตน ตวแปรตามและตวแปรทตองควบคมในสมมตฐานหนง ๆ ตวแปรตน คอ สงทเปนสาเหตทท าใหเกดผลตาง ๆ หรอสงทเราตองการทดลองดวาเปนสาเหตทท าใหเกดผลเชนนนจรงหรอไม ตวแปรตาม คอ สงทเปนผลเนองมาจากตวแปรตนเมอตวแปรตนหรอสงทเปนสาเหตเปลยนไป ตวแปรตามหรอสงทเปนผลจะเปลยนตามไปดวย ตวแปรทตองควบคม คอสงอน ๆ นอกเหนอจากตวแปรตนทมผลตอการทดลองดวยซงจะตองควบคมใหเหมอน ๆ กน มเชนนนอาจท าใหผลการทดลองคลาดเคลอน

12. ทกษะการทดลอง (Experimenting) หมายถง กระบวนการปฏบตการ เพอหาค าตอบ หรอทดสอบสมมตฐานทตงไวในการทดลอง จะประกอบดวยกจกรรม 3 ขนตอน คอ

1.1 การออกแบบการทดลอง หมายถง การวางแผนทดลองกอนลงมอทดลองจรงเพอก าหนด

1.1.1 วธการทดลอง (ซงเกยวกบการก าหนดและควบคมตวแปร) 1.1.2 อปกรณและ/หรอสารเคมทจะตองใชในการทดลอง

1.2 การปฏบตการทดลอง หมายถง การลงมอปฏบตการทดลองจรง ๆ 1.3 การบนทกผลการทดลอง หมายถงการจดบนทกขอมลทได

จากการทดลอง ซงอาจเปนผลจากการสงเกต การวด และอน ๆ

32

13. ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป (Interpreting Data and Conclusion) หมายถง การแปลความหมายหรอบรรยายลกษณะและสมบตของขอมลทมอย การตความหมายขอมลในบางครงอาจตองใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอน ๆ ดวย เชน ทกษะการสงเกต ทกษะการค านวณ เปนตน

การเรยนการสอนวทยาศาสตรจ าเปนทจะตองใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการแสวงหาความร สงทควรตระหนก คอ เนอหาวทยาศาสตรทมากเกนกวาทนกเรยนจะเรยนรในหองเรยนได การลงมอปฏบตเปนสงทนกเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง โดยกระบวนการทไดมาซงความร นกเรยนตองใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงเปนองคประกอบส าคญในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร และในการวจยครงนผวจยเสนอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 9 ทกษะในการจดการเรยนรแบบโครงงาน ไดแก 1. ทกษะการสงเกต 2. ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล 3. ทกษะการลงความเหนจากขอมล 4. ทกษะการพยากรณ 5. ทกษะการตงสมมตฐาน 6. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ 7. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร 8. ทกษะการทดลอง และ9. ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป

5.3 กำรประเมนผลทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร ผทมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรนนสามารถสงเกตและวดได ซงในการ

ประเมนผลนนจะประเมนความสามารถหรอพฤตกรรมของนกเรยนทแสดงออกมา เมอเกดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงสมชย โกมล (2542) ไดก าหนดความสามารถหรอพฤตกรรมของนกเรยนทแสดงออกมา เมอเกดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

1. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการสงเกต 1.1 บรรยายลกษณะและสมบตของสงตาง ๆ จากการใชประสาทสมผสอยางใด

อยางหนงหรอหลายอยางรวมกนได 1.2 บรรยายลกษณะและสมบตของสงตาง ๆ ในเชงปรมาณโดยการประมาณได 1.3 บรรยายการเปลยนแปลงของสงทสงเกตได 1.4 ชและระบขอมลการสงเกตจากขอมลทก าหนดใหได

2. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการวด 2.1 เลอกเครองมอส าหรบวดได 2.2 บอกเหตผลในการเลอกเครองมอส าหรบวดได 2.3 บอกวธวดและใชเครองมอส าหรบวดได 2.4 ท าการวดคาปรมาณตาง ๆ ได 2.5 ระบหนวยตวเลขจากการวดได

3. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการลงความเหนจากขอมลอธบายหรอสรปความเหนเพมเตมเกยวกบขอมลทสงเกตไดอยางมเหตผล โดยใชความรและประสบการณของตนเอง

33

4. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการตงสมมตฐานท านายผลทเกดขนไดจากการทดลอง

5. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป

5.1 แปลความหมายหรอบรรยายลกษณะและสมบตของขอมลได 5.2 บอกความสมพนธของขอมลได

6. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการท านายหรอพยากรณ 6.1 คาดคะเนผลทเกดขนภายในขอบเขตขอมลได 6.2 คาดคะเนผลทเกดขนภายนอกขอบเขตของขอมลได 6.3 จดล าดบความเชอมนในความถกตองของผลการพยากรณของตนได 6.4 บอกเกณฑทใชในการจดล าดบความเชอมนในการพยากรณได

7. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการจ าแนกประเภท 7.1 บอกล าดบหรอแบงกลมของสงตาง ๆ โดยใชเกณฑของตนเองหรอของ

ผอนได 7.2 บอกเกณฑทผอนใชในการเรยงล าดบหรอจ าแนกได

8. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการคดค านวณ 8.1 นบจ านวนและเขยนตวเลขแสดงจ านวนนบได 8.2 เปรยบเทยบคาของตวเลขทแสดงจ านวนทนบได 8.3 คดค านวณคาตาง ๆ โดยการบวก ลบ คณ หาร หาคาเฉลย อตราสวน

รอยละ ฯลฯ ได 9. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการหาความสมพนธระหวางมต

9.1 บอกจ านวนมตของสงตาง ๆ ได 9.2 บอกชอรปและรปทรงเรขาคณตตาง ๆ ได 9.3 วาดรปและรปทรงเรขาคณตตาง ๆ ได 9.4 บอกเสนสมมาตรของรปสองมตและระนาบสมมาตรของรปทรงสามมตได 9.5 บอกรปทรงสามมตทมองเหนจากการหมนรปสองมตได 9.6 บอกเงา (รปสองมต) ของวตถตางๆ เมอเหนวตถได 9.7 บอกรปสองมตทเกดจากการตดรปทรงสามมตได 9.8 บอกความสมพนธระหวางขนาด รปรางของสงตาง ๆ กบเวลาได 9.9 บอกต าแหนงและทศทางของสงตาง ๆ ได 9.10 บอกระยะทาง ความเรว และทศทางการเคลอนทของสงตาง ๆ โดย

เทยบกบสงอางองตาง ๆ ได 9.11 บอกความสมพนธของสงทอยหนากระจกเงากบภาพทปรากฏในกระจก

เงาได

34

10. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ บอกความหมายของค าหรอขอความใหมความหมายชดเจนสามารถสงเกตหรอวดได

11. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการสอความหมายขอมล 11.1 พดหรอเขยนบรรยายเพอสอความหมายของสงตาง ๆ ได 11.2 เขยนแผนผงแสดงต าแหนงสถานทหรอสงตาง ๆ ได 11.3 จดกระท าขอมลโดยการเรยงล าดบ จ าแนกประเภท หาความถและ

ค านวณได 11.4 เลอกรปแบบในการน าเสนอขอมลได 11.5 บอกเหตผลในการเลอกรปแบบทน าเสนอขอมลได 11.6 ออกแบบการน าเสนอขอมลได

12. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการก าหนดหรอควบคมตวแปร

12.1 ระบตวแปรอสระและตวแปรจากสมมตฐานได 12.2 ระบตวแปรควบคมในการทดลองได

13. ความสามารถหรอพฤตกรรมทแสดงวาเกดทกษะการทดลอง 13.1 ระบอปกรณและเครองมอทใชในการทดลองได 13.2 ก าหนดขนในการทดลองได 13.3 ปฏบตการตามขนตอนทก าหนดไวได 13.4 บนทกผลการทดลองไดอยางถกตอง

จากขอมลขางตนจะเหนไดวาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทเกดขนกบนกเรยนสามารถวดและประเมนไดวานกเรยนเกดการเรยนรและมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใดบางเกดขน ในการวจยครงนผวจยไดก าหนดวธการประเมนผลทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนโดยใชแบบวดและแบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร จ านวน 9 ทกษะ 6. ควำมพงพอใจ

ความพงพอใจเปนกระบวนการทางจตใจ (Mental Process) ทเกยวกบความรสก นกคด ทท าใหคนเกดจตส านก (Consciousness) ซงเกยวของกบวตถหรอสงหนงสงใด กลาวคอคนตองมความรสกกบวตถหรอสงนน ๆ กอนถงจะกอใหเกดความรสกพงพอใจในสงนนเพราะความพงพอใจหรอไมพงพอใจเกดจากการรบสมผส (Sensation) ทงนความพอใจหรอความไมพงพอใจเปนความรสกไมใชการกระท าใด ๆ ทงสนแตเปนสาเหตซงน าไปสการกระท าการจดการเรยนรแบบโครงงานทมเนอหาและหวขอตามความสนใจของนกเรยนเปน วธการทจะเพมความพงพอใจของนกเรยนตอการจดการเรยนรแบบโครงงาน เพอสงเสรมใหนกเรยนสามารถแสดงศกยภาพตาง ๆ ทมอยในตวเอง เพอบรรลวตถประสงคของการเรยนการสอน

35

6.1 ควำมหมำยของควำมพงพอใจ ความพงพอใจตอการจดการเรยนร สงผลใหการจดการเรยนรมประสทธภาพ และท าให

ผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย สามารถน าไปใชในชวตประจ าวนตอไปได โดยนกการศกษาไดใหความหมายของความพงพอใจไว ดงน

ธรพงศ แกนอนทร (2545: 36) ไดใหความหมายความพงพอใจตอการเรยน การสอนวา เปนความรสกพงพอใจตอการปฏบตของนกศกษา ในระหวางการเรยนการสอน การปฏบตของอาจารย ผสอน และสภาพบรรยากาศโดยทวไปของการเรยนการสอน

ศกดชาย ทองศร (2547: 23) ความพงพอใจ หมายถงความรสกหรออารมณของบคคลทมตอสงเราตาง ๆ เปนผลตอเนองจากการทบคคลประเมนสงเราแลววาพอใจ ตองการหรอดอยางไร

Gilmer (1966: 254-255) กลาววา ความพงพอใจในงาน หมายถง ผลของเจตคตตาง ๆของบคคลทมตอองคประกอบของงานและมสวนสมพนธกบลกษณะงานและสภาพแวดลอมในการท างาน ซงความพงพอใจนนไดแก การรสกวามความส าเรจในผลงานรสกวาไดรบการยกยองและรสกวาม โอกาสกาวหนาในการปฏบตงาน

สรปความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน หมายถง ความรสกของนกเรยนทเกดขนหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ในทางบวกและเปนความรสกทสามารถเปลยนแปลงได โดยครอบคลมในดานบทบาทผสอน บทบาทผเรยน การจดการเรยนร การวดและการประเมนผล และประโยชนทนกเรยนไดรบ ซงสามารถวดไดจากแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรและแบบสมภาษณนกเรยนของผวจยทสรางขน

6.2 แนวควำมคดทฤษฎเกยวกบควำมพงพอใจ นกการศกษาหลายทานไดท าการศกษาคนควาและตงทฤษฎเกยวกบแรงจงใจในการ

ท างานไว ดงน Herzberg (1959: 113-115) ไดศกษาคนควาทฤษฎทเปนมลเหตทท าใหเกดความพง

พอใจ เรยกวา The Motivation Hygiene Theory ทฤษฎนไดกลาวถงปจจยทท าใหเกดความพงพอใจในการ ท างานม 2 ปจจยคอ

1. ปจจยกระตน (Motivation Factors) เปนปจจยทเกยวกบงานซงมผลกอใหเกดความพง พอใจในการท างานเชนความส าเรจของงานการไดรบการยอมรบนบถอลกษณะของงานความ รบผดชอบความกาวหนาในต าแหนงการงาน

2. ปจจยค าจน (Hygiene Factors) เปนปจจยทเกยวของกบสงแวดลอมในการท างานและ มหนาทใหบคคลเกดความพงพอใจในการท างานเชนเงนเดอนโอกาสทจะกาวหนาในอนาคต สถานะของอาชพสภาพการท างานเปนตน ในการด าเนนกจกรรมการเรยนการสอนความพงพอใจเปนสงส าคญทจะกระตนใหผเรยน ท างานทไดรบมอบหมายหรอตองการปฏบตใหบรรลผลตามวตถประสงคครผสอนซงในสภาพ ปจจบนเปนเพยงผอ านวยความสะดวกหรอใหค าแนะน าปรกษาจงตองค านงถงความพอใจในการ เรยนรการท าใหนกเรยนเกดความพงพอใจในการเรยนรหรอการปฏบตงานมแนวคดพนฐานทตางกน 2 ลกษณะคอ

36

1. ความพงพอใจน าไปสการปฏบตงาน การตอบสนองความตองการผปฏบตงานจนเกดความพงพอใจและเกดแรงจงใจ ในการเพมประสทธภาพการท างานทสงกวาผไมไดรบการตอบสนองทรรศนะตามแนวคดดงกลาว สามารถแสดงดวยภาพ 4 ดงน

ภาพ 4 ความพงพอใจน าไปสผลการปฏบตงานทมประสทธภาพ

จากแนวคดดงกลาวครผสอนทตองการใหกจกรรมการเรยนรทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง บรรลผลส าเรจจงตองค านงถงการจดบรรยากาศและสถานการณรวมทงสออปกรณการเรยนการสอนท เอออ านวยตอการเรยนการสอนเพอตอบสนองความพงพอใจของนกเรยนใหมแรงจงใจในการท ากจกรรมจนบรรลตามวตถประสงคของหลกสตร

1. ผลของการปฏบตงานน าไปสความพงพอใจ ความสมพนธระหวางความพงพอใจและผลการปฏบตงานจะถกเชอมโยงดวยปจจย อน ๆ ผลการปฏบตงานทดทจะน าไปสผลตอบแทนทเหมาะสมซงในทสดจะน าไปสการตอบสนองความพงพอใจผลการปฏบตงานยอมไดรบการตอบสนองในรปของรางวลหรอผลตอบแทน ซงแบงออกเปนผลตอบแทนภายใน (Intrinsic Rewards) และผลตอบแทนภายนอก (Extrinsic Rewards) โดยผานการรบรเกยวกบความยตธรรมของผลตอบแทนซงเปนตวบงชปรมาณของผล ตอบแทนทผปฏบตงานไดรบนนคอความพงพอใจในงานของผปฏบตงานจะถกก าหนดโดยความ แตกตางระหวางผลตอบแทนทเกดขนจรงและการรบรเรองเกยวกบความยตธรรมของผลตอบแทนท รบรแลวความพงพอใจยอมเกดขน (สมยศ นาวการ, 2521: 119)

จากแนวคดพนฐานดงกลาวเมอน ามาใชในการจดการเรยนรผลตอบแทนภายในหรอรางวล ภายในเปนผลดานความรสกของนกเรยนทเกดแกตวนกเรยนเองเชนความรสกตอความส าเรจทเกดขน เมอสามารถเอาชนะความยงยากตาง ๆ และสามารถด าเนนงานภายใตความยงยากทงหลายไดส าเรจท า ใหเกดความภาคภมใจความมนใจตลอดจนไดรบการยกยองจากบคคลอนสวนผลตอบแทนภายนอก เปนรางวลทผอนจดหาใหมากกวาทตนเองใหตนเอง

Scott (1967: 124) ไดเสนอแนวคดในเรองการจงใจเพอใหเกดความพงพอใจตอการท างานทใหผลเชงปฏบต ดงน

1. งานควรมสวนสมพนธกบความปรารถนาสวนตวงานนนจะความหมายส าหรบผจดท า

2. งานนนตองมการวางแผนและวดความส าเรจโดยใชระบบการท างานและการควบคมทมประสทธภาพ

3. เพอใหไดผลในการจงใจภายในเปาหมายของงานจะตองมลกษณะดงน 3.1 คนท างานมสวนในการตงเปาหมาย

ผลตอบแทนทไดรบ

ความพงพอใจของ

ผปฏบตงาน

แรงจงใจ

การปฏบตงานทม

ประสทธภาพ

37

3.2 ผปฏบตไดรบทราบผลส าเรจในการท างานโดยตรง 3.3 งานนนสามารถท าใหส าเรจได

6.3 ควำมส ำคญของควำมพงพอใจ ความส าคญของความพงพอใจมนกวชาการไดเสนอไวหลายทานดงตอไปน สรยา พฒพวง (2537: 3) กลาวไววา การทบคคลมความพงพอใจจะท าใหบคคลแสดง

พฤตกรรมดงน 1. มความเอาใจใสตองานขยนตดตามผลงานทไดรบมอบหมายเสมอเมอพบ

ขอบกพรองเสยหายกจะพยายามแกไขหรอชแจงใหผบงคบบญชาทราบ 2. เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตวยอมเสยสละเวลาและ

ความสขสวนตวเพองานโดยไมตองชกชวนหรอขอรอง 3. มความสามคคเปนนาหนงใจเดยวกนไมแตกแยกเปนกกเปนเหลา 4. ไมขาดหรอหยดงานโดยไมจ าเปนมความสบายใจทไดท างานและอยรวมกบเพอน

อนทรา เพงแกว (2538: 12-13) ไดศกษาทศนะของนกวชาการแลวประมวลความส าคญของความพงพอใจในการปฏบตงานโดยสรปไวดงน

1. ความพงพอใจกอใหเกดความรวมมอรวมใจในการปฏบตงานเพอบรรล วตถประสงคของ องคกรหรอหนวยงาน

2. ความพงพอใจเสรมสรางใหผปฏบตงานมความซอสตยความจงรกภกดตอองคกร

3. ความพงพอใจเสรมสรางใหผปฏบตงานมความเขาใจอนดตอกนและองคกร 4. ความพงพอใจกอใหเกดความสามคคในหมคณะและมการรวมพลงเพอก าจด

ปญหาในองคกรรวมกน 5. ความพงพอใจชวยเกอกลหนนใหกฎเกณฑระเบยบและขอบงคบสามารถใช

บงคบควบคมความประพฤตของผปฏบตงานใหอยในระเบยบอนด 6. ความพงพอใจกอใหเกดความเชอมนและศรทธาในองคกรทรวมมอกน

ปฏบตงาน 7. ความพงพอใจชวยเกอหนนใหผปฏบตงานเกดความสรางสรรคในกจกรรมตางๆ

สรปความส าคญความพงพอใจ เปนสงส าคญอยางยงในการปฏบตงานหรอกจกรรมทไดรบมอบหมายทจะสงผลใหการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนบรรลผลส าเรจและมประสทธภาพสามารถเพมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรได

6.4 กำรวดควำมพงพอใจ การทจะวดวาบคคลใดมความรสกพงพอใจหรอไม มความจ าเปนทจะตองสรางเครองมอ

ในการวด นกวชาการศกษาไดกลาวถงการวดความพงพอใจ ดงน

38

ภณดา ชยปญญา (2541: 11) ไดกลาวไววา การวดความพงพอใจนน สามารถท าไดหลายวธ ตอไปน

1. การใชแบบสอบถาม โดยผออกแบบสอบถาม ตองการทราบความคดเหน ซงสามารถกระท าไดในลกษณะก าหนดค าตอบใหเลอก หรอตอบค าถามอสระ ค าถามดงกลาว อาจถามความพอใจในดานตาง ๆ เพอใหผตอบทกคนมาเปนแบบแผนเดยวกน มกใชในกรณทตองการขอมลกลมตวอยางมาก ๆ วธนนบเปนวธทนยมใชกนมากทสดในการวดทศนคต รปแบบของแบบสอบถามจะใชมาตรวดทศนคต ซงทนยมใชในปจจบนวธหนง คอ มาตราสวนแบบลเครท ประกอบดวย

ระดบ 5 หมายถง มความพงพอใจมากทสด ระดบ 4 หมายถง มความพงพอใจมาก ระดบ 3 หมายถง มความพงพอใจปานกลาง ระดบ 2 หมายถง มความพงพอใจนอย ระดบ 1 หมายถง มความพงพอใจนอยทสด 2. การสมภาษณ เปนวธการทผวจยจะตองออกไปสอบถามโดยการพดคย โดยม

การเตรยมแผนงานลวงหนา เพอใหไดขอมลทเปนจรงมากทสด 3. การสงเกต เปนวธวดความพงพอใจ โดยการสงเกตพฤตกรรมของบคคล

เปาหมายไมวาจะแสดงออกจากการพดจา กรยา ทาทาง วธนตองอาศยการกระท าอยางจรงจง และสงเกตอยางมระเบยบแบบแผน วธนเปนวธการศกษาทเกาแก และยงเปนทนยมใชอยางแพรหลายจนถงปจจบน

ชวลต ชก าแพง (2543: 110-115) กลาววา การวดความพงพอใจ หรอการวดจตพสย สามารถกระท าไดดวยวธการดงตอไปน

1. การสงเกต (Observation) โดยการสงเกตค าพด การกระท า การเขยนของนกเรยนทมตอสงหนงสงใดทครตองการวด เชน ตองการวดวานกเรยนคนหนงมความสนใจตอการเรยนมากนอยเพยงใด ครอาจสงเกตพฤตกรรมหรอการกระท าของนกเรยนในเรองตาง ๆ เชน การมาเรยน การตอบค าถามในชนเรยน การสงงาน

2. การสมภาษณ (Interview) โดยการพดคยกบนกเรยนในประเดนทครอยากรซง อาจเปนความรสก ทศนคตของนกเรยน เพอน าสงทนกเรยนพดออกมาเกยวกบจตพสยของนกเรยนได เชน ครอยากรวานกเรยนสนใจเรยนหรอไม ครอาจพดคยกบนกเรยนวา เคยอานหนงสออะไรบาง เคยเขยนโปรแกรมไหม มโปรแกรมอะไรด ๆ บาง ลองเลาใหครฟงหนอย ค าตอบของนกเรยนจะท าใหครประเมนไดวามความพงพอใจในการเรยนมากนอยเพยงใด

3. การใชแบบวด (Rating Scale) ในการวดความพงพอใจมแบบวดทนาสนใจแบบของลเครท (Likert’s Medthod) เพราะสรางไดงาย มความเชอมนสงและสามารถพฒนาเพอวดความรสกไดหลากหลาย โดยการสรางเครองมอวดเจตคตแบบนเปนวธประเมนน าหนกความรสกตอเปาเจตคตจะตองใหครอบคลมและสมพนธซงกนและกน ขอความจะเปนทางบวกหมดหรอทางลบหมดหรอผสมกนกได

3.1 เลอกชอเปาหมายเจตคต เชน เจตคตตอวชาชพคร โดยเปาหมายอาจเปน

39

คน วตถ สงของ องคกร สถาบน วชา ฯลฯ แลวแตจะเลอก ยงแคบยงด ยงก าหนดชวงเวลาดวยแลวการแปลผลกจะท าใหมความหมายดขน

3.2 เขยนขอความแสดงเปาหมายเจตคต โดยวเคราะหใหครอบคลม ลกษณะ ขอความควรเปนขอความทแสดงความเชอและรสกตอเปาหมายทตองการ ไมเปนการแสดงถงความจรงมความแจมชด สน ใหขอมลพอตดสนใจได ไมคลมทงทางบวกและทางลบ ควรหลกเลยงค าปฏเสธซอน ขอความเดยวควรมความเชอเดยว

3.3 การตรวจสอบขอความ เปนการตรวจสอบเพอดใหแนชดวา ขอความนน เขยนไวเหมาะสมหรอไม การตอบจะใหตอบวา ชอบ-ไมชอบ ด-ไมด เหนดวย-ไมเหนดวย ควรใช 3 มาตรา 4 มาตรา 5 มาตรา เชน ชอบมาก ดมาก เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมเหนดวย เปนตน

3.4 การใหน าหนกม 3 วธ คอ วธหาคาน าหนกซกมา วธหาน าหนกคะแนนมาตรฐาน วธหาน าหนกแบบพลการ แตในระยะหลงลเครทแนะใหใชวธก าหนดตวเลขไดเลย โดยใหตวเลขเรยงตามล าดบความส าคญของตวเรา จะใช 0 1 2 3 4 หรอ 1 2 3 4 5 หรอ -2 -1 0 1 2 แบบนความสมพนธเปน 1.00 คอตวเดยวกนนนเอง

3.5 การตรวจสอบเบองตน โดยตองน าขอความไปทดสอบกบกลมตวอยาง เพอ สอบแลวน ามาตรวจใหคะแนนแตละขอความแลวน ามาหาคาความสมพนธ

xyr ระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวม และทดสอบนยส าคญทางสถตโดยก าหนด a=0.5 หรอ a=0.1

3.6 การจดท าแบบสอบถาม เมอไดค าตอบทมอ านาจจ าแนกเขาเกณฑแลว พจารณาวาจะก าหนดกขอ ตามหลกการถาขอความมคณภาพสงมากจะใช 10-15 ขอความกได แตโดยทวไปแลวจะมตงแต 20 ขอขนไป เพราะถาจ านวนนอยขอ ความเชอมนมกมคานอย ความเทยงตรงไมด อาจเปนเพราะขอความแสดงความรสกหรอความเชอตอเปาไมครอบคลมทกอยางในเปาแบบสอบถามบางฉบบจงมเปน 100 ขอ การใหจ านวนขอควรค านงถงกลมตวอยาง ระดบอายและความสามารถในการอาน ระดบเดก ๆ จงไมควรมากเกนไป

3.7 การตรวจใหคะแนน การใหคะแนนใหตามมาตราทก าหนดแตละขอ ถาเปน ขอความใหเปลยนเปนตวเลข ถาเปนตวเลขกน าตวเลขทผตอบเลอกมารวมกน กรณขอความเปนความรสกทางลบ จะตองกลบตวเลขกนกบขอความทางบวก การแปลคะแนนจะแปลจากผลรวมของทกขอกได เชน แบบทดสอบม 10 ขอ ม 4 มาตรา สอบเสรจแลวหาคะแนนเฉลยได 2.50 คะแนน สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 5.514 จะตองเทยบคะแนนสอบจากคนสอบไดต าสด 10 คะแนน สงสด 40 คะแนน แตถาแปลผลใหเปนตวเลขมาตรา 4 ระดบ กใหเอาจ านวนขอไปหารคะแนนเฉลยและคะแนนสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลกออกมาจะเหมอนกบคะแนนของคนสอบเพยงขอเดยว นนคอ กลมตวอยางนไดคะแนนเฉลย 2.50 คะแนน สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.5514 คะแนน

3.8 การหาคณภาพอน ๆ เชน การหาความเชอมน หาไดโดยสอบซ า (Test- retest) แบบทดสอบคขนาน (Alternative Forms หรอ Parallel Forms) แบบหาความคงเสนคงวาภายใน (Internal Consistency) ส าหรบการหาคาความเชอมนแบบหาความคงเสนคงวาภายในจะสอบเพยงครงเดยว แลวหาคาความแปรปรวนของแตละขอ และความแปรปรวนทงฉบบ โดยหาคาความเชอมนสมประสทธแอลฟา (Alpha-coefficient) ของครอนบาค (Cronbach)

40

สรปการวดความพงพอใจ คอการตรวจสอบความรสกของบคคลทมตอสงใดสงหนง การตรวจสอบตองเปนระบบมแบบแผนทจดเตรยมไวลวงหนา ใชเครองมอวดหลายแบบและเลอกใชตามความเหมาะสมกบบคคล 7. งำนวจยทเกยวของ

การวจยในครงนผวจยไดศกษางานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

ซงพบงานวจยทศกษาการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ภมปญญาทองถนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการจดการเรยนร ดงน

งำนวจยทเกยวของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนทมตอผลสมฤทธทำงกำรเรยน อรญญา โชคสวสด (2550: บทคดยอ) แสดงใหเหนวาความสามารถในดานการคด

วเคราะหในการเรยนรวทยาศาสตรโดยอางองกจกรรมโครงงานมนกเรยนทผานเกณฑทก าหนดไว คอ รอยละ 70 คดเปนรอยละ 82.77 ของจ านวนนกเรยนทงหมดทผานเกณฑ และดานผลสมฤทธทางการเรยนพบวา มจ านวนนกเรยนทผานเกณฑทก าหนดไว คอรอยละ 70 คดเปนรอยละ 83.88 ของจ านวนนกเรยนทงหมด ซงผานเกณฑทก าหนด

วไลพร พรหมศร (2551: 65) ไดศกษาผลการจดการเรยนร เรองการด ารงพนธ ของสงมชวต ส าหรบนกเรยนประถมศกษาปท 5 โดยใชการสอนแบบโครงงาน จากการวจยพบวาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยน คดเปนรอยละ 70.50/75.00 คอมคาเฉลยคะแนนคดเปนรอยละ 70.5 ซงผานเกณฑทก าหนดไว นกเรยนรอยละ 75.00 ของจ านวนนกเรยนทงหมด มจ านวนสงกวาเกณฑทก าหนด

เครอดาว ข าหนตง (2552: 67) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนโดยใชกจกรรม โครงงานวทยาศาสตร เรองสงมชวตกบสงแวดลอม โดยท าการศกษากบนกเรยนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา นกเรยนมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑทก าหนด (รอยละ 70 ของคะแนนเตม) คดเปนรอยละ 85.71 ซงมากกวาเกณฑทตงไวคอรอยละ 80 ของจ านวนนกเรยนทงหมด

สนสดา ส าราญ (2552: 77) ศกษาผลการสอนโดยใชกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ตอผลสมฤทธทางการเรยนกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 เรองกระบวนการเปลยนแปลงของโลก พบวา หลงการจดการเรยนร รอยละของคะแนนผลสมฤทธ 69.40 และรอยละของนกเรยนทผานเกณฑ 70 ของคะแนนเตม 77.77 นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑทก าหนด

มารยะห มะเซง (2555: 104) ศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอ ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ผลการวจยพบวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานมคาเฉลยรอยละ 60.30 ซงผานเกณฑทโรงเรยนตงไวรอยละ 60 และพบวาคะแนนเฉลยหลงการจดการเรยนรสงกวาคะแนนเฉลยกอนการจดการเรยนรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

41

ศรวรรณ หะมงมะ (2556: 105-116) ไดศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานเรองความดนอากาศ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ในสงคมพหวฒนาธรรม โดยยดรปแบบการจดการเรยนรตามแบบของลดดา ภเกยรตผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนการจดการเรยนรอยางมนยส าคญทางสถต .01

Bonnet & Keen (1996: Abstract) ไดจดท าแบบฝกเกยวกบการพฒนาโครงงานวทยาศาสตรจากมมมองทส าคญวา วทยาศาสตรควรจะเรยนดวยความสนกสนาน นาสนใจ และกระตนใหเกดความคด จงไดสรางกจกรรม 60 กจกรรมทใชสงเสรมการท าโครงงานวทยาศาสตรเกยวกบสงแวดลอม ผลการวจยสรปไดวา กจกรรมตาง ๆ ชวยพฒนาทกษะการจ าแนกประเภท ทกษะการสงเกต ฝกคด และบนทกขอมล ท าใหนกเรยนเกดความเขาใจและพฒนาขอมลทคนควาได จนกลายเปนหลกการทางวทยาศาสตรได

Ravitz (2008) ไดศกษาการจดการเรยนรแบบโครงงานสามารถกระตนใหเกดการ เปลยนแปลงของการจดการเรยนรในระดบมธยมศกษา โดยการส ารวจการจดการเรยนรแบบโครงงานของโรงเรยนมธยมในเครอขาย ซงไดเนนการปฏรปการจดการเรยนรในโรงเรยนขนาดเลก พบวาสงทจะเปลยนแปลงได ไดแก การสอนทนอกเหนอจากหลกสตร นกเรยนเปนตวของตวเอง และการท างานกลม ซงครผเชยวชาญสวนใหญจะใชวธการจดการเรยนรแบบโครงงานในการจดการเรยนร

งำนวจยทเกยวของกบภมปญญำทองถน กาญจนา ฉตรตรตระกล (2544 : 90) ไดศกษาเปรยบเทยบความสามารถในการเขยน

เคาโครงของโครงงานภมปญญาไทย การคดแกปญหาและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสอนโดยใชแบบฝกการท าโครงงานภมปญญาไทยทางวทยาศาสตรกบการสอนแบบสบเสาะ พบวา ความสามารถ ในการเขยนเคาโครงของโครงงาน ภมปญญาไทยทางวทยาศาสตร การคดแกปญหาและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทงสอง 77 กลมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 การคดแกปญหาและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทงสองกลม หลงการทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

วรศรา ไกรจตเมตต (2545) ไดศกษาเรอง ผลของการใชภมปญญาทองถนในการจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร เรองผลผลตทางการเกษตรและการจดการ ผลการศกษาพบวา ภมปญญาทองถนในจงหวดล าปางทสามารถน ามาจดกจกรรมการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร เรองผลผลตทางการเกษตรและการจดการ มจ านวน 71 รายการ โดยนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชภมปญญาทองถนรวมในการจดกจกรรมการเรยนการสอน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงการสอนสงกวาคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกอนการสอนอยางมนยส าคญทระดบ .01

วยดา อนออน (2546) ไดศกษาเรอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความร โดยเสรมภมปญญาทองถนรวมกบแหลงวทยาการชมชน ผลการศกษา พบวา ภมปญญาทองถนในจงหวดบรรมย มจ านวน 10 รายการ และแหลงวทยาการชมชนในจงหวดบรรมย มจ านวน 11 รายการ ทสามารถน ามาเสรมในกจกรรมการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร เรอง การขนสงและการสอสาร และนกเรยนทไดรบการสอนแบบสบเสาะหา

42

ความร โดยเสรมภมปญญาทองถนรวมกบแหลงวทยาการชมชน มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงกวากอนการสอนอยางมนยส าคญทระดบ .01

งำนวจยทเกยวของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนทมตอทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร

อภญญา ซอตระกลพานชย (2550: 66) ศกษาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เรองสารในชวตประจ าวน ทไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตร ผลการวจยพบวา นกเรยนมคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนผานเกณฑรอยละ 70 คดเปนรอยละ 75.86 สงกวาเกณฑทก าหนด

วไลพร พรหมศร (2551: 56-57) ไดศกษาผลการจดการเรยนร เรองการด ารงพนธของสงมชวต ส าหรบนกเรยนประถมศกษาปท 5 โดยใชการสอนแบบโครงงาน จากการวจยพบวา โดยภาพรวมระดบผลการประเมนทกษะในการท าโครงงานอยในระดบดมาก โดยทกษะการท าโครงงานทมคะแนนสงสด คอ ดานการเขยนรายงาน มคะแนนเฉลย 4.25 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.21 และคะแนนต าสด คอ ดานความคดสรางสรรค มคะแนนเฉลย 3.63 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.25

เครอดาว ข าหนตง (2552: 56) ไดศกษาผลการใชกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร เรอง สงมชวตกบสงแวดลอม ทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงไดเสนอ 13 ทกษะ พบวา นกเรยนมคะแนนวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรผานเกณฑ (รอยละ 70 ของคะแนนเตม) มจ านวนทงหมด 31 คน คดเปนรอยละ 88.57 ของนกเรยนทงหมด นกเรยนทมคะแนนกระบวนการทางวทยาศาสตร ไมผานเกณฑจ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 11.43 ของนกเรยนทงหมด

มารยะห มะเซง (2555: 105) จากผลการวเคราะหทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ไดเสนอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทง 13 ทกษะ จากผลการวจย พบวา คะแนนเฉลยหลงการจดการเรยนรสงกวาคะแนนเฉลยกอนการจดการเรยนรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

Mason (1996: 3376-A) ไดท าการศกษาผลของโครงงานวทยาศาสตรทมตอทศนคตทางวทยาศาสตร และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยใชกลมตวอยางเปนนกเรยนระดบ 7 และระดบ 8 ของนกเรยนมธยมศกษาตอนตนในเมอง จ านวน 285 คน โดยแบงกลมตวอยางออกเปน 3 กลม คอ กลมท 1 ครเปนผก าหนดโครงงานใหนกเรยนท า กลมท 2 นกเรยนเปนผเลอกท าโครงงานเอง กลมท 3 กลมควบคม ผลการวจยพบวา การท าโครงงานวทยาศาสตรไมมผลตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร มผลทางบวกนอยมากตอทศนคตทางวทยาศาสตรของนกเรยน และโครงงานทครก าหนดใหนกเรยนท าประสบผลส าเรจและสมบรณมากกวาโครงงานทนกเรยนเลอกท าดวยตนเอง

Vancleave (1996: Abstract) ไดจดท าแบบฝกเพอสงเสรมการท าโครงงานวทยาศาสตรในสาขาภมศาสตร ประกอบดวยกจกรรม 20 กจกรรม ซงเสนอแนวทางหรอแนวความคดใหกบนกเรยนในลกษณะทเปนปญหาทสามารถแกไขได ฝกใหนกเรยนออกแบบการทดลองคนควาและบนทกขอมลทมความสมพนธกบปญหา ผลการใชกจกรรม 20 กจกรรม ผลการวจยสรปไดวา ท าใหนกเรยนไดฝกคดแกปญหาและสามารถแกปญหาไดดขน

43

งำนวจยทเกยวของกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนทมตอควำมพงพอใจ มนตร ธแกว (2546: 53) ศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร

เรอง สารเคมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ระหวางกอนและหลงการสอนแบบโครงงานและศกษาความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทมตอการสอนแบบโครงงานจากผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนหลงเรยนดวยวธสอนแบบโครงงานสงกวากอน เรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นกเรยนมความพงพอใจตอการสอนแบบโครงงานในระดบมากทสด สมพร ผาเจรญ (2551: บทคดยอ) ไดพฒนาชดกจกรรมการท าโครงงานวทยาศาสตร โดยรปแบบการจดการเรยนรแบบสบสวน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 และ 2 โรงเรยนบานช าสอง อ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2550 จ านวน 20 คน ผลการวจยสรปไดวา ชดกจกรรมการท าโครงงานวทยาศาสตรส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มประสทธภาพเทากบ 88.76/83.60 ซงสงกวาเกณฑคอ 80/80 และความพงพอใจทมตอชดกจกรรมการท าโครงงานวทยาศาสตรอยในระดบมากอยางยง (ดมาก)

จากการประมวลผลงานวจยทงในประเทศและตางประเทศสรปไดวาการจดการ เรยนรแบบโครงงานมสวนส าคญในการพฒนาใหนกเรยนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สามารถสบเสาะหาความร เกดทกษะดานการคดวเคราะห ทงนเนองจากการจดการเรยนรแบบโครงงานเปนกระบวนการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรตามสภาพจรง ลงมอปฏบตตามกระบวนการกลม ซงเปนการฝกนกเรยนใหมนสยในการท างานรวมกบผอนโดยด าเนนการตามกระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรดวยตนเอง ยงมสวนชวยใหการเรยนการสอนประสบผลส าเรจไดเปนอยางด โดยมครเปนผคอยกระตนแนะน า เพอตอบขอสงสยในสงทนกเรยนอยากร จนสามารถสรปเปนองคความรและสามารถน าไปใชประโยชนในชวตประจ าวนตอไปได

44

บทท 3

วธกำรวจย

การวจยครงน เพอศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนทม

ตอผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความพงพอใจตอการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผวจยไดน าเสนอวธการวจยตามล าดบดงตอไปน

1. แบบแผนการวจย 2. กลมเปาหมาย 3. เครองมอทใชในการวจย 4. การสรางเครองมอ 5. การเกบรวบรวมขอมล 6. การวเคราะหขอมล 7. สถตทใชในการวจย

1. แบบแผนกำรวจย

การวจยครงน มแบบแผนการวจยเชงทดลองเบองตน (Pre – experimental design) ซงด าเนนการทดลองแบบกลมทดลองหนงกลม วดผลกอนและหลงการทดลอง (One group Pretest-Posttest Design) ซงมรปแบบการวจย ดงน (ชดชนก เชงเชาว, 2556: 253)

ลกษณะทใชในรปแบบการวจย Y1 แทน ทดสอบกอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน

1. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล 2. แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

X แทน การจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน Y2 แทน ทดสอบหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน

1. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล 2. แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 3. แบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนร

Y1 X Y2

45

2. กลมเปำหมำย

กลมเปาหมายในการวจย คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 (มเพยง 1 หอง) ทก าลงเรยนวชาวทยาศาสตร ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 นกเรยน 33 คน โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา อ าเภอหนองจก จงหวดปตตาน สงกดส านกงานการศกษาเอกชน จงหวดปตตาน โดยเหตผลในการเลอกกลมเปาหมาย คอ

1. โรงเรยนมผบรหารและครทเหนความส าคญของการวจย ใหการสนบสนนและใหความรวมมอในการวจยเปนอยางด

2. กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร มการจดการเรยนรตรงตามเนอหาทผวจยใชในการท าวจย เรอง สารชวโมเลกล ซงอยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558

3. โรงเรยนมสภาพทเออตอการจดการเรยน ทงดานสภาพแวดลอมทอดมดวยทรพยากรธรรมชาตทหลากหลายและดานบทบาทของโรงเรยนทมตอชมชน

4. นกเรยนในชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษามระดบผลการเรยน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 ทงเกง ปานกลาง และออน คละกน

3. เครองมอในกำรวจย

เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย 1. เครองมอทใชในการจดการเรยนร คอ แผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน

เรอง สารชวโมเลกล โดย การจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ม 5 ขนตอน ซงผวจยสรางขน จ านวน 2 แผน ระยะเวลา 18 ชวโมง

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 2.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล เปน

แบบทดสอบแบบปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ 2.2 แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2.3 แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2.4 แบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนร 2.5 แบบบนทกภาคสนามของผวจย 2.6 แบบสมภาษณนกเรยนเกยวกบการจดการเรยนร

4. กำรสรำงเครองมอในกำรวจย

ผวจยด าเนนการสรางเครองมอทใชในการวจย ดงน 1. แผนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนเรองสารชวโมเลกล โดย

ผวจยจดท าแผนการจดการเรยนรท 1 (ขนเตรยมการสอน: 9 ทกษะสโครงงาน) สวนแผนการจดการ

46

เรยนรท 2 เปนแผนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ม 5 ขนตอน ระยะเวลา 14 ชวโมง ผวจยไดด าเนนการสรางตามขนตอน ดงน

1.1 ศกษาหลกการและท าความเขาใจวธการจดการเรยนรแบบโครงงาน มขนตอน ดงน 1. การคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา 2. การวางแผนในการท าโครงงาน 3. การลงมอท าโครงงาน 4. การเขยนรายงาน และ 5. การแสดงผลงาน

1.2 ศกษาและท าความเขาใจ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน หลกสตรโรงเรยน จากรายละเอยดในวชาวทยาศาสตร สาระท 3: สารและสมบตของสาร ชวงชนท 4 เกยวกบมาตรฐานรายวชา ค าอธบายรายวชา เนอหา และการเรยนรทคาดหวง ทก าหนดไวเรองสารชวโมเลกล

1.3 ศกษาคนควาขอมลเกยวกบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ภมปญญาทองถนในพนท และขอมลตาง ๆ เกยวกบนกเรยน โรงเรยน จากครโรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา และจากแหลงตาง ๆ เชน เอกสารวชาการ อนเตอรเนต สอบถามและสมภาษณ เพอใชในการประกอบการจดการเรยนรใหสอดคลองกบเนอหา

1.4 สรางแผนการจดการเรยนร โดยผวจยจดท าแผนการจดการเรยนรท 1 (ขนเตรยมการสอน : 9 ทกษะสโครงงาน) สวนแผนการจดการเรยนรท 2 เปนแผนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ระยะเวลา 14 ชวโมง ซงแผนการจดการเรยนรประกอบดวย มาตรฐานการเรยนร ตวชวด แนวคดหลก การวดและประเมนผล แหลงการเรยนรและสอตาง ๆ

1.5 ผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน พจารณาตรวจสอบความตรง ความถกตอง เหมาะสม และขอบกพรองของแผนการจดการเรยนร น าขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไข

1.6 น าแผนการจดการเรยนรทผานการพจารณาตรวจสอบจาก ผเชยวชาญและ ปรบปรงแกไขเพอไปใชกบกลมทศกษา

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรองสารชวโมเลกลเปนแบบทดสอบทผวจยสรางขนตามจดประสงคและเนอหา วชาวทยาศาสตร เปนแบบทดสอบแบบปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ โดยมขนตอนการสราง ดงน

2.1 ศกษาเอกสารเกยวกบทฤษฎ การวดผล ประเมนผลการสรางขอสอบ วชาวทยาศาสตร วเคราะหจดประสงคและเนอหาจากหนงสอแบบเรยน ประกอบกบเอกสารคมอครวชาวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล ชนมธยมศกษาปท 4 และศกษาเอกสารอน ๆ ทเกยวของ

2.2 สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 39 ขอ

2.3 น าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ทสรางขนเสนอผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน ตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอสอบกบจดประสงค (Index of item - Objective Congruence: IOC) และความถกตองดานภาษา ตวเลอก การใชค าถาม น าแบบทดสอบปรบปรงแกไข และคดเลอกขอทมคาดชนความสอดคลองระหวางแบบทดสอบกบผลการเรยนรทคาดหวง (IOC) ตงแต 0.67-1.00 จ านวน 39 ขอ

2.4 น าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรทปรบปรงแกไข ตามค าแนะน าของผเชยวชาญ หาคณภาพของแบบทดสอบรายขอ โดยทดลองใช (Try Out) กบนกเรยนชน

47

มธยมศกษาปท 5/1 ทก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา อ าเภอหนองจก จงหวดปตตาน ทผานการเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล นกเรยนจ านวน 21 คน

2.5 น าผลการตรวจแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ท ไดจากการไปทดลองใช (Try out) มาวเคราะหแบบทดสอบหาคาความยาก (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบเปนรายขอ คดเลอกแบบทดสอบทมคาความยากงายตงแต 0.24-0.43 และคาอ านาจจ าแนก 0.29-0.48 จากนนค านวณหาคาความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบ โดยใชสตร Kuder – Rechardson 20 (KR - 20) ไดคาเทากบ 0.83

3. แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เปนแบบทดสอบแบบอตนย โดยมขนตอนการสราง ดงน

3.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงในงานวจยครงนไดเลอกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 9 ทกษะ ทน ามาใชโดยวธการจดการเรยนรแบบโครงงาน ดงน

1. ทกษะการสงเกต 2. ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล

3. ทกษะการลงความเหนจากขอมล 4. ทกษะการพยากรณ

5. ทกษะการตงสมมตฐาน 6. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ 7. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร 8. ทกษะการทดลอง 9. ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป

3.2 การสรางแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยยดกรอบความคดของสมาคมอเมรกนเพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร (American Association for the Advancement of Science: AAAS) มาเปนแนวทางในการสรางแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

3.3 สรางแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 9 ทกษะ 3.4 น าแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทสรางขนเสนอผเชยวชาญ

จ านวน 3 ทาน เพอตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอสอบกบจดประสงค (Index of item Objective Congruence: IOC) และความถกตองดานภาษา ตวเลอก การใชค าถาม และน ามาปรบปรงแกไขคดเลอกขอสอบทมคาดชนความสอดคลองตงแต 0.67-1.00

3.5 น าแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของผเชยวชาญหาคณภาพของแบบทดสอบรายขอ โดยทดลองใช (Try Out) กบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 5/1 ทก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา อ าเภอหนองจก จงหวดปตตาน นกเรยนจ านวน 21 คน

48

3.6 น าผลการตรวจแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทไดจากการไปทดลองใช (Try out) มาวเคราะหแบบทดสอบหาคาความยาก (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบเปนรายขอ คดเลอกแบบทดสอบทมคาความยากงาย ตงแต 0.20-1.00 และคาอ านาจจ าแนก 0.20-0.80

3.7 น าคะแนนทไดมาวเคราะหเพอหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ ทงฉบบโดย ใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ของ Cronbach ไดคาเทากบ 0.98

3.8 น าแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร น าไปใชกบกลมเปาหมายตอไป 4. แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยมขนตอนการสราง ดงน

4.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงในงานวจยครงนไดเลอกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 9 ทกษะ ทน ามาใชโดยวธการจดการเรยนรแบบโครงงาน ดงน

1. ทกษะการสงเกต 2. ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล 3. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล 4. ทกษะการพยากรณ 5. ทกษะการตงสมมตฐาน 6. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ 7. การก าหนดและควบคมตวแปร 8. การทดลอง 9. การตความหมายขอมลและลงขอสรป

4.2 การสรางแบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยยดกรอบความ คดของสมาคมอเมรกนเพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร (American Association for the Advancement of Science: AAAS) มาเปนแนวทางในการสรางแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

4.3 สรางแบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 9 ทกษะ 4.4 น าแบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทสรางขนเสนอผเชยวชาญ

จ านวน 3 ทาน เพอตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอสอบกบจดประสงค (Index of item Objective Congruence: IOC) มคาดชนความสอดคลองตงแต 0.67-1.00

4.5 น าคะแนนทไดมาวเคราะหเพอหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ ทงฉบบโดย ใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ของ Cronbach ไดคาเทากบ 0.89

5. แบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงาน ผวจยด าเนนการตามขนตอนดงน

5.1 ศกษาเอกสารและคมอทเกยวของกบความพงพอใจ ทฤษฎ วธการสรางแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานจากงานวจยและศกษาเอกสารอนทเกยวของ

49

5.2 สรางแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เปนแบบขอความเชงบวก (Positive) และขอความเชงลบ (Negative) โดยเปนแบบประเมนความพงพอใจแบบมาตรสวนประเมนคา (Rating Scale) 5 สเกล แบบลเครท (Likert’s Method) โดยแยกเปน 5 ประเดน ไดแกดานผสอน การจดการเรยนร สอ การวดและประเมนผล และประโยชนทนกเรยนไดรบ มเกณฑการใหคะแนนดงน

ตาราง 4 เกณฑการใหคะแนนความพงพอใจ คะแนน ความหมาย

1 2 3 4 5

มความพงพอใจระดบนอยทสด มความพงพอใจระดบนอย มความพงพอใจระดบปานกลาง มความพงพอใจระดบมาก มความพงพอใจระดบมากทสด

5.3 น าแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานทผวจยสราง

ขนให เสนอผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน ตรวจสอบคณภาพเครองมอดานความตรงเชงเนอหา โดยตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามทตองการวด ครอบคลม ขอค าถามและความชดเจนของภาษา และน ามาปรบปรงแกไข แลวคดเลอกแบบวดความพงพอใจทมคาดชนความสอดคลองตงแต 0.67-1.00

5.4 หาคาความเชอมนของแบบประเมนความพงพอใจทงฉบบ โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ของ Cronbach มคาเทากบ 0.89

5.5 น าแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานไปใชวดกบกลมตวอยางทไดผานการจดการเรยนรแบบโครงงาน

6. แบบบนทกภาคสนาม แบบบนทกภาคสนามใชบนทกเหตการณตาง ๆ ทเกดขนขณะจดการเรยนร ปญหา

ขอบกพรอง ขอด ขอเสย ของการจดการเรยนร ซงผวจยมขนตอนการสรางแบบบนทกภาคสนามตามล าดบขนตอน ดงน

6.1 ศกษาทฤษฎและเอกสารทเกยวของกบแบบบนทกภาคสนามของงานวจยเพอ น ามาเปนแนวทางในการสรางแบบบนทกภาคสนามของผวจย

6.2 ก าหนดกรอบแนวคดและขอบขายพฤตกรรมทจะบนทกเกยวกบเหตการณ ตาง ๆ ทเกดขน ในขณะทมการจดการเรยนรเพอใหสอดคลองกบวตถประสงคการวจย

6.3 สรางแบบบนทกภาคสนาม 6.4 น าเครองมอทสรางขนใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญ

ตรวจสอบความถกตองดานเนอหาและการใชภาษา 6.5 ปรบปรงและแกไขเครองมอแลวน าไปใชเกบรวบรวมขอมลกบกลมทศกษา

50

7. แบบสมภาษณนกเรยนตอการจดกจกรรมการเรยนร แบบสมภาษณนกเรยนตอการจดกจกรรมการเรยนร เปนแบบสมภาษณทเปดโอกาสให

นกเรยนไดแสดงความคดเหนและความรสกของตนเองทมตอการจดการเรยนร โดยใหผวจยสมภาษณนกเรยนแบบไมเปนทางการ ซงสมภาษณภายหลงสนสด การจดการเรยนร การสรางแบบสมภาษณนกเรยนเกยวกบการจดการเรยนรมขนตอน ดงน

7.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบหลกการสมภาษณ 7.2 สรางแบบสมภาษณนกเรยนเกยวกบการจดการเรยนร 7.3 อาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญตรวจสอบความถกตองของแบบ

สมภาษณ 7.4 ปรบปรงและแกไขแลวน าไปใชเกบรวบรวมขอมลกบกลมทศกษา

5. กำรเกบรวบรวมขอมล

การวจยครงน ผวจยด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมลในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 ระยะเวลา 18 ชวโมง โดยด าเนนการเกบรวบรวมขอมลดงน

1. ผวจยวเคราะหปญหาการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เรอง สารชวโมกล จากการสอบถามครและสมภาษณนกเรยนทเคยเรยนเรองนมาแลว รวมทงศกษาปญหาและขอเสนอแนะจากครและนกเรยน

2. ปฐมนเทศ ชแจงวตถประสงคของการวจยใหนกเรยนกลมเปาหมายทราบ และอธบายถงบทบาทหนาทของนกเรยนและผวจย

3. ผวจยท าการทดสอบกอนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ดงน

3.1 นกเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง สารชวโมกล จ านวน 30 ขอ ระยะเวลา 1 ชวโมง

3.2 นกเรยนท าแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ระยะเวลา 1 ชวโมง 4. ด าเนนการจดการเรยนรตามแผนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญา

ทองถน เรองสารชวโมเลกล พรอมทงสงเกตพฤตกรรมการเรยนร และการใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนระหวางการจดการเรยนรแบบโครงงาน โดยใชแบบบนทกภาคสนาม และบนทกผลการจดการเรยนรทกครงหลงการจดกจกรรมแตละขนตอน

5. น าขอมลทไดจากแบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนร และแบบบนทกภาคสนาม เกยวกบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ท าการวเคราะห เพอหาขอเสนอแนะ เปนแนวทางในการพฒนากจกรรมการเรยนรใหมคณภาพมากยงขน

6. เมอเสรจสนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ผวจยท าการทดสอบหลงการจดการเรยนร ดงน

51

6.1 นกเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรองสารชวโมเลกล จ านวน 30 ขอ ระยะเวลา 1 ชวโมง

6.2 นกเรยนท าแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ระยะเวลา 1 ชวโมง 6.3 นกเรยนท าแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรแลวน าขอมลไป

วเคราะหตอไป 7. ผวจยน าขอมลทไดจากคะแนนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชา

วทยาศาสตร แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน วเคราะหดวยวธการทางสถต และรวบรวมขอมลทไดจากการสงเกตพฤตกรรมการเรยนร และการบนทกบนทกภาคสนามเกยวกบการจดการเรยนรมาวเคราะห ประมวลผลในรปความเรยง

6. กำรวเครำะหขอมล

ผวจยน าขอมลทไดจากการเกบรวบรวมจากเครองมอทใชในการวจยมาวเคราะหขอมล ทางสถต โดยด าเนนการวเคราะหขอมล ดงน 6.1 วเคราะหผลสมฤทธทางการเรยน แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และแบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยหาคาเฉลย คาเฉลยรอยละ และคาเบยงเบน-มาตรฐาน ประเมนผลคาเฉลยเทยบรอยละกบเกณฑการประเมนของส านกวชาการและมาตรฐานการศกษาแสดงดงตาราง 5

ตาราง 5 เกณฑการประเมนของส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา รอยละ ควำมหมำย

80 – 100 มความสามารถอยในระดบดเยยม 75 – 79 มความสามารถอยในระดบดมาก 70 – 74 มความสามารถอยในระดบด 65 – 69 มความสามารถอยในระดบคอนขางด 60 – 64 มความสามารถอยในระดบปานกลาง 55 – 59 มความสามารถอยในระดบพอใช 50 - 54 มความสามารถอยในระดบผานเกณฑขนต า 0 – 49 มความสามารถอยในระดบต ากวาเกณฑขนต า

ทมา: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2554: 22 6.2 ค านวณคะแนนพฒนาการจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชสตรคะแนนพฒนาการ (Gain score) และแปลคะแนนตามเกณฑระดบพฒนาการ แสดงดงตาราง 6

52

ตาราง 6 เกณฑคะแนนพฒนาการเทยบระดบพฒนาการ

คะแนนพฒนำกำรสมพทธ ระดบพฒนำกำร 76 – 100 51 – 75 26 – 50 0 – 25

พฒนาการระดบสงมาก พฒนาการระดบสง พฒนาการระดบกลาง พฒนาการระดบตน

ทมา: ศรชย กาญจนวาส, 2552: 268 6.3 คะแนนทไดจากการประเมนความพงพอใจตอการจดการรแบบโครงงานรวมกบภมปญญา-ทองถน มาวเคราะหหาคาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) น าคะแนนทได มาแปลผลความพงพอใจตอการจดการเรยนร แสดงในตาราง 7

ตาราง 7 เกณฑการตดสนระดบความพงพอใจ

ชวงคะแนนเฉลย ควำมหมำย 1.0 – 1.49 1.50 – 2.49 2.50 – 3.49 3.50 – 4.49 4.50 – 5.00

มความพงพอใจตอการเรยนรนอยทสด มความพงพอใจตอการเรยนรนอย มความพงพอใจตอการเรยนรในระดบปานกลาง มความพงพอใจตอการเรยนรในระดบมาก มความพงพอใจตอการจดการเรยนรในระดบมากทสด

ทมา: บญชม ศรสะอาด, 2545: 51 6.4 น าผลการสมภาษณและแบบบนทกภาคสนามประมวลน าเสนอในรปความเรยง 7. สถตในกำรวจย

สถตทใชในการวเคราะหขอมลส าหรบการวจยครงน คอ 1. สถตในกำรตรวจสอบคณภำพของเครองมอ

1.1 การหาคาความเทยงตรง (Validity) เชงเนอหาของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และ แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยใชสตร (ทรงศกด ภสออน, 2551: 50)

N

RIOC

เมอ IOC หมายถง ดชนความสอดคลองของขอสอบกบจดประสงค ΣR หมายถง ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด

N หมายถง จ านวนผเชยวชาญ

53

1.2 หาคาความยาก (Level of Difficulty: P) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ ทางการเรยนวชาวทยาศาสตร โดยใชสตร (Gronlund & Linn, 1990: 249-250)

N

RP

P คอ ดชนความยากของขอสอบ R คอ จ านวนนกเรยนทตอบขอสอบนนไดถกตอง N คอ จ านวนนกเรยนทตอบขอสอบทงหมด

1.3 การหาคาอ านาจจ าแนก (Power of Discrimination, r) ของแบบทดสอบ

วดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร โดยค านวณจากสตร (Gronlund & Linn, 1990 : 249-250)

2/N

RRD LU

เมอ D หมายถง คาอ านาจจ าแนก

RU หมายถง จ านวนผตอบถกขอนนในกลมเกง RL หมายถง จ านวนผตอบถกขอนนในกลมออน N หมายถง จ านวนผเขาสอบทงหมด

1.4 คาความเชอมน (Reliability; r) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร โดยใชสตร Kuder – Rechardson 20 (KR – 20) ดงน (ชดชนก เชงเชาว, 2556 : 203)

21

1)20(

S

pq

k

kKRr

เมอ r (KR20) หมายถง คาความเชอมนทค านวณจากสตร Kuder-Rechardson : KR20

k หมายถง จ านวนขอสอบทงหมด p หมายถง สดสวนของผสอบผานขอสอบแตละขอ q หมายถง สดสวนของผสอบตกขอสอบแตละขอ = (1 – p) S2 หมายถง ความแปรปรวนของคะแนนรวมทงหมด

54

1.5 คะแนนพฒนาการ (Development Score or Gain Score) โดยใชสตรดงน (ศรชย กาญจนวส, 2552: 266-267)

100)(

)((%)

XF

XYGS

เมอ GS (%) หมายถง คะแนนรอยละของพฒนาการของนกเรยน (Development Score or Gain Score) (คดเปนรอยละ)

F หมายถง คะแนนเตมของการวดทงครงแรกและครงหลง X หมายถง คะแนนการวดครงแรก Y หมายถง คะแนนการวดครงหลง 1.6 หาดชนความยากและดชนอ านาจจ าแนกของแบบวดทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตรโดยวธ Whitney และ Sabers (สรตนา สงขหนน และคณะ, 2554: 627-635)

)(*

)*(

minmax

min

XXN

XNSSP LH

)(* minmax XXN

SSR LH

เมอ P หมายถง ดชนความยาก

R หมายถง ดชนอ านาจจ าแนก HS หมายถง ผลรวมของคะแนนกลมสง

LS หมายถง ผลรวมของคะแนนกลมต า N หมายถง จ านวนผเขาสอบกลมเกง หรอออน (เฉพาะกลมใดกลมหนง)

maxX หมายถง คะแนนสงสดทนกเรยนได

minX หมายถง คะแนนต าสดทนกเรยนได

1.7 การหาคาความเชอมนของแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยการวเคราะหหาคาสมประสทธแอลฟาของ Cronbach (วรรณ แกมเกต, 2555: 233)

2

2

11 x

i

n

n

55

เมอ หมายถง คาความเทยงโดยวธสมประสทธแอลฟา 2i หมายถง คาความแปรปรวนของคะแนนทไดจากขอสอบขอท i 2x หมายถง ความแปรปรวนของคะแนนเตมทไดจากผสอบทกคน

n หมายถง จ านวนขอสอบ

2. สถตพนฐำน 2.1 หาคามชฌมเลขคณต ( ) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน (พศษฐ ตณฑวณช, 2543: 47)

N

X

เมอ หมายถง คาเฉลย

X หมายถง ผลรวมของขอมลทกตว N หมายถง จ านวนขอมลทงหมด

2.2 คาเบยงเบนมาตรฐาน ( ) (พศษฐ ตณฑวณช, 2543: 62)

2

21

N

xiiN

เมอ หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน

2x หมายถง ผลรวมของคะแนนแตละคายกก าลงสอง หมายถง คาเฉลย N หมายถง จ านวนนกเรยนทงหมด

56

บทท 4

ผลกำรวจย

การวจยเรอง ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนทมตอ ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผวจยไดน าเสนอผลการวจยตามล าดบ ดงน

ขอมลพนฐำนของกลมเปำหมำย 1. ขอมลพนฐานของโรงเรยน 2. ขอมลพนฐานของกลมเปาหมาย

ผลกำรวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 2. ผลการศกษาพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตร 3. ผลการศกษาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 4. ผลการศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนร 5. ผลการบนทกพฤตกรรมของนกเรยนดวยแบบบนทกภาคสนามของผวจย

6. ผลการสมภาษณความคดเหนของนกเรยนหลงการจดการเรยนร ขอมลพนฐำนของกลมเปำหมำย

1. ขอมลพนฐำนของโรงเรยน

โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา อ าเภอหนองจก จงหวดปตตาน เปนโรงเรยนเอกชนสอน ศาสนาอสลาม ขนาดกลาง ตงอยเลขท 29 ม.3 ต าบลทาก าช า อ าเภอหนองจก จงหวดปตตาน มเนอททงหมด 12 ไร 6 ตารางวา มครประจ าการและบคลากรรวมทงหมด 48 คน จ านวนชาย 15 คน และหญง 38 คน มครวทยาศาสตรจ านวน 3 คน โรงเรยนไดเปดสอนตงแตระดบชนอนบาลถงมธยมศกษาปท 6 มนกเรยนรวมทงหมด 823 คน นกเรยน ชาย 487 คน นกเรยนหญง 336 คน แบงเปนนกเรยนชนอนบาลจ านวน 295 คน นกเรยนชนประถมศกษาจ านวน 188 คน และนกเรยนชนมธยมศกษาจ านวน 340 คน นกเรยนทเขามาศกษาในโรงเรยนแหงน สวนใหญเปนนกเรยนทมาจากชมชนและอ าเภอใกลเคยง ภาษาทนกเรยนใชในชวตประจ าวนคอ ภาษามลาย

2. ขอมลพนฐำนของกลมเปำหมำย

ผวจยน าเสนอขอมลพนฐานของกลมเปาหมาย คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4/1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 โดยน าเสนอขอมลดานทวไป เชน เพศ อาย ระดบผลสมฤทธทางการ

57

เรยนวทยาศาสตร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 โดยรวบรวมขอมลตาง ๆ จากการสอบถามจากนกเรยน จากครผสอน งานทะเบยน และใชวธการสงเกต ส ารวจสภาพทตงโรงเรยน หองเรยนและแหลงเรยนรตาง ๆ ภายในและภายนอกโรงเรยน ซงเปนขอมลพนฐานของกลมเปาหมายในการวจยมดานตาง ๆ ดงน

2.1 จ ำนวนและลกษณะของกลมเปำหมำย

กลมเปาหมายเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4/1 ก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา อ าเภอหนองจก จงหวดปตตาน มจ านวน 33 คน นกเรยนชาย 11 คน คดเปนรอยละ 33.33 นกเรยนหญง 22 คน คดเปนรอยละ 66.67 มอายตงแต 15 ป คดเปนรอยละ 24.24 และอาย 16 ป คดเปนรอยละ 75.76 ซงขอมลแสดงไว ดงตาราง 8

ตาราง 8 ขอมลพนฐานของกลมเปาหมาย จ าแนกตามเพศ อาย

ขอมลทวไปของกลมเปำหมำย จ ำนวนนกเรยน (คน) รอยละ

เพศ ชาย 11 33.33

หญง 22 66.67

อาย 15 ป 8 24.24

16 ป 25 75.76

2.2 ระดบผลกำรเรยนวชำวทยำศำสตร

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4/1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 ของนกเรยนกลมทศกษากอนท าการทดลองมระดบผลการเรยน 4, 3.5, 3, 2.5, 2, 1.5, 0 แสดงรายละเอยด ดงตาราง 9

ตาราง 9 ระดบผลการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 กอนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

ระดบผลกำรเรยน จ ำนวนนกเรยน (คน) รอยละ

4 1 3.03

3.5 2 6.06

3 5 15.15

2.5 11 33.33

2 8 24.25

58

ระดบผลกำรเรยน จ ำนวนนกเรยน (คน) รอยละ

1.5 5 15.15

1 1 3.03

จากตาราง 9 พบวา ระดบผลการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4/1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรในระดบทแตกตางกน ไดระดบผลการเรยน 4 จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 3.03 ระดบผลการเรยน 3.5 จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 6.06 ระดบผลการเรยน 3 จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 15.15 ระดบผลการเรยน 2.5 จ านวน 11 คน คดเปนรอยละ 33.33 ระดบผลการเรยน 2 จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 24.25 ระดบผลการเรยน 1.5 จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 15.15 และระดบผลการเรยน 1 จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 3.03 ผลกำรวจย 1. ผลสมฤทธทำงกำรเรยนวทยำศำสตร

1.1 ผลผลสมฤทธทำงกำรเรยนวทยำศำสตร กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถน

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง สารชวโมเลกล จ านวน 30 ขอ 30 คะแนน ทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนกบนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ปรากฏผลดงตาราง 10

ตาราง 10 คาเฉลย ( ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน ( ) และคาเฉลยรอยละ ( รอยละ ) ของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

กำรทดสอบ คะแนนเตม N รอยละ ระดบผลสมฤทธ

กอนเรยน 30 33 11.00 2.74 36.67 ต ากวาเกณฑขนต า

หลงเรยน 30 33 20.21 2.06 67.37 คอนขางด

จากตาราง 10 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน รวมกบภมปญญาทองถน มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน โดยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 11.00 คดเปนรอยละ 36.67 ของคะแนนเตม ผลสมฤทธอยในระดบต ากวาเกณฑขนต า และคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 20.21 คดเปนรอยละ 67.37 ของคะแนนเตมผลสมฤทธอยในระดบคอนขางด

59

ตาราง 11 ระดบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบ ภมปญญาทองถนโดยพจารณาความถ

ชวงคะแนนเปนรอยละ ระดบผลสมฤทธทำงกำรเรยน นกเรยน(คน) รอยละ

80 – 100 ดเยยม 3 9.09

75 – 79 ดมาก 2 6.06

70 – 74 ด 6 18.18

65 – 69 คอนขางด 5 15.15

60 – 64 ปานกลาง 17 51.52

55 – 59 พอใช - -

50 - 54 ผานเกณฑขนต า - -

0 – 49 ต ากวาเกณฑขนต า - -

จากตาราง 11 ระดบผลสมฤทธทางการเรยนหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนเมอพจารณาเปนรายบคคลและแจกแจงความถ พบวา นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนระดบดเยยม จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 9.09 ระดบดมาก จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 6.06 ระดบด จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 18.18 ระดบคอนขางด จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 15.15 และ ระดบปานกลาง จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 51.52

2. ผลกำรศกษำพฒนำกำรทำงกำรเรยนวทยำศำสตร 2.1 ผลคะแนนพฒนำกำร (Gain score) ของนกเรยนทไดรบกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถน

การศกษาพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตร โดยวเคราะหหาคะแนนพฒนาการ (Growth Score) ดวยวธวดคะแนนตามเกณฑระดบพฒนาการจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรปรากฏผลดงตาราง 12

ตาราง 12 คะแนนพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตร หลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

ท คะแนน

ควำมแตกตำง คะแนน

พฒนำกำร ระดบพฒนำกำร

กอนเรยน หลงเรยน 1 12 18 6 33.33 ระดบกลาง 2 7 18 11 47.83 ระดบกลาง 3 14 25 11 68.75 ระดบสง

60

ท คะแนน

ควำมแตกตำง คะแนน

พฒนำกำร ระดบพฒนำกำร

กอนเรยน หลงเรยน 4 15 22 7 46.67 ระดบกลาง 5 12 19 7 38.89 ระดบกลาง 6 14 20 6 37.50 ระดบกลาง 7 9 19 10 47.62 ระดบกลาง 8 13 18 5 29.41 ระดบกลาง 9 13 20 7 41.18 ระดบกลาง 10 9 19 10 47.62 ระดบกลาง 11 7 19 12 52.17 ระดบสง 12 15 23 8 53.33 ระดบสง 13 15 25 10 66.67 ระดบสง 14 10 19 9 45.00 ระดบกลาง 15 10 18 8 40.00 ระดบกลาง 16 10 22 12 60.00 ระดบสง 17 6 19 13 54.17 ระดบสง 18 10 20 10 50.00 ระดบกลาง 19 9 19 10 47.62 ระดบกลาง 20 9 18 9 42.86 ระดบกลาง 21 10 21 11 55.00 ระดบสง 22 13 23 10 58.82 ระดบสง 23 12 24 12 66.67 ระดบสง 24 7 19 12 52.17 ระดบสง

25 6 19 13 54.17 ระดบสง

26 13 20 7 41.18 ระดบกลาง

27 10 22 12 60.00 ระดบสง

28 15 20 5 33.33 ระดบกลาง 29 10 21 11 55.00 ระดบสง 30 14 20 8 50.00 ระดบกลาง 31 13 19 6 35.29 ระดบกลาง 32 12 18 6 33.33 ระดบกลาง 33 9 17 10 47.62 ระดบกลาง

เฉลย 11.00 20.21 9.21 48.28 ระดบกลาง

61

จากตาราง 12 คะแนนพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตรเฉลยเทากบ 48.28 พฒนาการอยในระดบกลาง คะแนนพฒนาการสงสดเทากบ 68.75 พฒนาการอยในระดบสง คะแนนพฒนาการนอยทสดเทากบ 29.41 พฒนาการอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาระดบพฒนาการพบวา นกเรยนมระดบพฒนาการสง จ านวน 13 คน คดเปนรอยละ 39.39 และพฒนาการระดบกลาง จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 60.61

3. ผลกำรศกษำทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร

3.1 ทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบ กำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถน

ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน คะแนนเตม 45 คะแนน ปรากฏผลดงตาราง 13

ตาราง 13 คาเฉลย ( ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน ( ) และคาเฉลยรอยละ ( รอยละ ) ของคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

กำรทดสอบ คะแนนเตม N รอยละ ระดบทกษะ

กอนเรยน 45 33 18.97 3.40 42.15 ต ากวาเกณฑขนต า

หลงเรยน 45 33 31.42 2.80 69.83 คอนขางด

จากตาราง 13 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน รวมกบภมปญญาทองถนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน โดยคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 18.97 คดเปนรอยละ 42.15 ของคะแนนเตม ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอยในระดบต ากวาเกณฑขนต าและคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 31.42 คดเปนรอยละ 69.83 ของคะแนนเตม ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอยในระดบคอนขางด

ตาราง 14 ระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 หลงเรยนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน โดยพจารณาความถ

ชวงคะแนนเปนรอยละ ระดบทกษะกระบวนกำร

ทำงวทยำศำสตร

นกเรยน (คน) รอยละ

80 – 100 ดเยยม 2 6.06

75 – 79 ดมาก 7 21.21

70 – 74 ด 6 18.18

62

ชวงคะแนนเปนรอยละ ระดบทกษะกระบวนกำร

ทำงวทยำศำสตร

นกเรยน (คน) รอยละ

65 – 69 คอนขางด 9 27.27

60 – 64 ปานกลาง 9 27.27

55 – 59 พอใช - -

50 - 54 ผานเกณฑขนต า - -

0 – 49 ต ากวาเกณฑขนต า - -

จากตาราง 14 ระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หลงเรยนเมอพจารณาเปนรายบคคลและแจกแจงความถ พบวา นกเรยนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรระดบดเยยม จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 6.06 ระดบดมาก จ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 21.21 ระดบด จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 18.18 ระดบคอนขางด จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 27.27 ระดบปานกลาง จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 27.27

4. ผลกำรศกษำควำมพงพอใจตอกำรจดกำรเรยนร ผลการศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 หลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เมอพจารณาเปนรายบคคลและแจกแจงความถ ปรากฏผลดงตาราง 15

ตาราง 15 คาเฉลย ( ) คาเบยงแบนมาตรฐาน ( ) และความพงพอใจตอการจดการเรยนร แบบโครงงานวทยาศาสตรรวมกบภมปญญาทองถน

ขอควำม ระดบควำมพงพอใจ ดำนผสอน

1. ครชวยกระตนใหนกเรยนมแรงจงใจคดคนควาก าหนดหวขอโครงงาน

4.03

0.64 มาก

2. ครเปดโอกาสใหนกเรยนไดเผชญกบปญหาหรอสถานการณดวยตนเอง

3.79 0.60 มาก

3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนหาวธแกปญหาดวยตนเอง

4.15 0.71 มาก

4. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามและใหค าแนะขณะด าเนนโครงงาน

3.91 0.72 มาก

5. ครใหความเปนอสระในการเรยนร แสดงความ 4.12 0.82 มาก

63

ขอควำม ระดบควำมพงพอใจ คดเหนและรบฟงความคดเหนของผอน

6. ครใหค าตชมทเปนประโยชนตอตวผเรยน 4.30 0.77 มาก 7. ครมปฏสมพนธทดตอผเรยน 4.36 0.78 มาก

ดำนวธกำรสอน 8. นกเรยนมความสนใจในการหาความรจากการ

ท าโครงงาน 4.15 0.80 มาก

9. ไดวางแผนในการท ากจกรรมและสามารถสรางความรดวยตวเอง

4.15 0.80 มาก

10. มปฏสมพนธและแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนภายในกลมและระหวางกลม

3.97 0.73 มาก

11. โครงงานเปนการจดการเรยนรทตองอาศยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

3.82 0.81 มาก

12. การจดการเรยนรมผลใหการเรยนวทยาศาสตรดขน

4.09 0.84 มาก

13. ไดเขาใจเนอหาอยางลกซงและไดคนหาขอมลจากแหลงตาง ๆ

4.03 0.95 มาก

14. ไดแสดงศกยภาพของตวเองอยางเตมท ชวยเหลอเพอน ๆ และชวยกนระดมความคดเหน

4.24 0.87 มาก

15. การวางแผนคนควาหาค าตอบชวยใหนกเรยนรจกแบงหนาทกน

4.12 0.78 มาก

16. สอดคลองกบวถชวตในชมชน 4.24 0.83 มาก 17. โครงงานเปนกจกรรมทยากเกนไป 4.24 0.80 มาก 18. อปสรรคปญหาทเกดขนระหวางด าเนนการท า

ให นกเรยนทอแทไมอยากกระท าตอ 4.30 0.81 มาก

ดำนสอกำรจดกำรเรยนร 19. สอมความนาสนใจสอดคลองกบเนอหา

3.91 0.80 มาก

20. สอมความเขาใจงายตอการเรยนร 4.18 0.64 มาก 21. สอ แหลงการเรยนรอยางหลากหลาย 4.21 0.82 มาก 22. ใชสอทเหมาะสมกบกจกรรมและศกยภาพของ

ผเรยน 4.15 0.67 มาก

ดำนกำรวดและประเมนผล 23. มสวนรวมในการประเมนผลการเรยนรดวย

ตนเอง 4.09 0.68 มาก

64

ขอควำม ระดบควำมพงพอใจ 24. ประเมนผลอยางหลากหลายและครบทง 3

ดาน 3.94 0.83 มาก

25. แบบวดผลมความสอดคลองกบเนอหา 4.06 0.61 มาก ดำนประโยชนทผเรยนไดรบ

26. ไดฝกทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเอง 4.06 0.66 มาก 27. ไดฝกทกษะการคดวเคราะห สงเคราะหและ

ความสามารถในการแกปญหา 3.94 0.83 มาก

28. ไดฝกความกลาแสดงออก 3.76 0.61 มาก 29. สามารถน าความรทไดไปใชใหเกดประโยชน

ตอสงคมและการด ารงชวต 4.33 0.69 มาก

30. ไดแสดงศกยภาพอยางเตมท 3.91 0.67 มาก 31. มความเขาใจในเนอหามากขน 4.00 0.83 มาก 32. มความรบผดชอบและมความคดทจะเสยสละ

เวลาเพอชวยใหงานกลมส าเรจ 4.27 0.76 มาก

33. ไดฝกการยอมรบฟงความคดเหนของผอนและรสกเหนอกเหนใจเพอนมากขน

4.03 0.92 มาก

34. การจดการเรยนรแบบโครงงานจะมผลใหการเรยนวทยาศาสตรดขน

4.48 0.67 มาก

35. การเรยนรแบบโครงงานไมสามารถน าไปใชใน ชวตจรงได

4.12 0.70 มาก

36. น าความรทเรยนไปประยกตใชในชวตประจ าวน

3.91 0.88 มาก

37. การท างานรวมกบคนอน ไดผลงานทไมสมบรณ

4.24 0.75 มาก

38. การท าโครงงานรวมกบเพอนในกลมท าใหเขาใจเพอนมากขน

4.18 0.77 มาก

39. รสกดใจและมความสขทไดท าโครงงาน 4.09 0.77 มาก 40. ไดน าความเปนภมปญญาทองถนมาใชใหเกด

ประโยชนในการเรยน 4.00 0.50 มาก

เฉลย 4.10 0.10 มาก จากตาราง 15 แสดงผลการประเมนความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบโครงงาน

รวมกบภมปญญาทองถน จากคะแนนเฉลย พบวา นกเรยนมความพงพอใจในการจดการเรยนร อยในระดบมาก ซงมคะแนนทไดจากการท าแบบประเมนความพงพอใจในการจดการเรยนรของนกเรยนมคาเฉลยเทากบ 4.10

65

ตาราง 16 ระดบความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนแตละองคประกอบ

องคประกอบในกำรจดกำรเรยนร ระดบควำมพงพอใจ

บทบาทผสอน 4.10 0.72 มาก

วธการสอน 4.12 0.82 มาก

สอการจดการเรยนร 4.11 0.73 มาก

การวดและประเมนผล 4.03 0.70 มาก

ประโยชนทผเรยนไดรบ 4.09 0.73 มาก

เฉลย 4.09 0.74 มาก

จากตาราง 16 นกเรยนมความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน โดยความพงพอใจตอวธการสอน มระดบความพงพอใจเฉลยเทากบ 4.12 อยในระดบมาก ซงนกเรยนมความพอใจสงสด สอการจดการเรยนร มระดบความพงพอใจเฉลยเทากบ 4.11 อยในระดบมาก บทบาทผสอน มระดบความพงพอใจเฉลยเทากบ 4.10 อยในระดบมาก ประโยชนทผเรยนไดรบ มระดบความพงพอใจเฉลยเทากบ 4.09 อยในระดบมาก และการวดและประเมนผล มระดบความพงพอใจเฉลยเทากบ 4.03 อยในระดบมาก ซงนกเรยนมความพงพอใจนอยทสด

5. ผลกำรบนทกพฤตกรรมของนกเรยนดวยแบบบนทกภำคสนำมของผวจย

จากการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ผวจยไดกระตนใหผเรยนเกดความสนใจ โดยใชสงทมอยในทองถนมาเชอมโยงกบโครงงานวทยาศาสตร ทงนผวจยไดสงเกตและบนทกเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในแตละขนตอนทไดจดการเรยนรโดยแยกเปนขนตอนการเรยนร 5 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 กำรคดและเลอกชอเรองหรอปญหำทจะศกษำ

ผวจยกระตนใหนกเรยนสนใจทจะท าโครงงาน จดกจกรรมทจะชวยใหนกเรยนสมผสกบปญหา เพอทนกเรยนจะไดมองเหนปญหา โดยผวจยใหนกเรยนแตละกลมเดนส ารวจหมบานรอบ ๆ โรงเรยน เพอใหนกเรยนดสภาพแวดลอม ปญหาทเกดขน ทรพยากรทมอยในชมชน เพอน าไปเปดประเดนไปสหวขอการท าโครงงานตอไป จากการจดการเรยนรขนตอนนผวจยสงเกตไดวา นกเรยนมความกระตอรอรนในการส ารวจ สบคน มการซกถามครผสอนระหวางการเดนส ารวจตลอดเวลา และบางชวงของการส ารวจนกเรยนกมการหยอกลอกนระหวางส ารวจ แตนกเรยนกยงอยขอบเขตของการส ารวจ นอกจากนนกเรยนไดมโอกาสเขาไปสมภาษณชาวบานเกยวกบความเปนภมปญญาทองถนในชมชนทาก าช า มการจดบนทกระหวางการเขาไปส ารวจและการสมภาษณ หลงจากนนใหนกเรยนเขากลมเพอ

66

แลกเปลยนความรภายในกลมและระหวางกลมเพอน โดยผวจยใหนกเรยนน าเสนอขอมลทไดจากการเดนส ารวจและสมภาษณใตตนไมใหญระหวางเดนทางกลบ บรรยากาศในการเรยนของคาบนไดเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนรนอกหองเรยน ท าใหนกเรยนมความสข และสนกสนานหลงจากทน าเสนอเสรจแลว ระหวางเดนทางกลบหองเรยนนกเรยนบางกลมกเขามาปรกษาและสอบถามปญหาทจะน าไปศกษาตอไป ถงแสดงความตงใจ ความกระตอรอรนในการท างานของนกเรยน

ขนตอนท 2 กำรวำงแผนในกำรท ำโครงงำน

ขนตอนนเปนขนตอนทนกเรยนไดลงมอวางแผนในการท าโครงงาน โดยผวจยใหนกเรยนแตละกลมรวมกลมเพอวางแผนการท าโครงงาน ปรกษากนภายในกลม แลวน าขอมลทไดเขยนลงในกระดาษซาลาเปาในรปแบบแผนผงความคด สวนผวจยจะคอยใหค าปรกษาแกนกเรยนในการวางแผนท าโครงงาน เชน ใหความคดเหนในเรองความเปนไปไดของโครงงาน ชแนะแหลงความรตาง ๆ ใหขอคดเหนและขอเสนอแนะในการท าโครงงาน จากการสงเกตทใหนกเรยนเขากลมของตวเอง ประชมวางแผนการท าโครงงาน เพอรวบรวมขอมลจากขนตอนท 1 แลวน าเสนอผลการวางแผนหนาชนเรยน สรปไดวา นกเรยนมการวางแผนวธด าเนนงานในการศกษาคนควา เชน วสดอปกรณทจ าเปนตองใชในการออกแบบการทดลอง วธด าเนนการ การวางแผนปฏบตงานอยางคราว ๆ วาจะด าเนนการอยางไรบางเปนขนตอน นกเรยนมการแลกเปลยนความรกนทงภายในกลมและระหวางกลมเพอน ในชวงของการแลกเปลยนความร แตละกลมมการซกถามในสงทตนสงสย ท าใหคาบเรยนนเปนไปอยางสนกสนาน ผวจยเสนอเพมเตมวาสามารถเขามาพบอาจารย เพอขอค าแนะน าเพมเตมไดตลอดเวลา

ขนตอนท 3 กำรลงมอท ำโครงงำน ขนตอนนเปนขนตอนทนกเรยนแตละกลมจะไดลงมอปฏบตการทดลองตามหวขอโครงงานทแตละกลมเลอกไว โดยปฏบตตามขนตอนการท าโครงงาน ไดแก การจดเตรยมอปกรณในการทดลอง การลงมอปฏบตตามแผนงานทไดวางไวลวงหนาแลว นกเรยนแตละกลมใหความรวมมอในการท าโครงงานของตนเองเปนอยางด เมอพบเจอปญหาตาง ๆ นกเรยนชวยกนคดแกปญหา บางกลมอาจจะถงขนเปลยนหวขอของโครงงาน แตท าใหนกเรยนรจกการแกปญหามากขน โดยผวจยจะคอยอ านวยความสะดวก ตาง ๆ ตดตามการท างานของนกเรยนทกระยะ ใหก าลงใจกบนกเรยนในการแกปญหาตาง ๆ เนองจากเวลาทใชในการสอนในขนการลงมอท าโครงงานมจ ากด นกเรยนจงตองมการปฏบตการทดลองนอกเหนอเวลาเรยนเพมเตม ซงแสดงถงความตงใจ มงมนเพอใหไดซงผลงานทดทสด

ขนตอนท 4 กำรเขยนรำยงำน

ขนตอนนเปนขนตอนทนกเรยนวเคราะหผลการศกษาทดลอง รวบรวมขอมลเพอน าเสนอในรปของเลมรายงาน หลงจากทนกเรยนไดท าการทดลองแลว จากนนนกเรยนตองน าขอมลทงหมดทไดจากการท าโครงงานมาเรยบเรยงเพอจดท ารายงาน จากการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนมการวางแผนหรอรางขอมลดวยลายมอกอนทจะสบคนขอมลเพมเตม นกเรยนมการสลบกนหาขอมล เนองจากเครองคอมพวเตอรทโรงเรยนมจ านวนจ ากดและท าดวยความกระตอรอรน โดยผวจยใหค าแนะน าเทคนคการสบคนขอมล รปแบบการเขยนรายงาน การจดหนากระดาษ ตรวจทานความเรยบรอยของรายงาน พรอมทงผวจยไดแนะน าการท าแผนพบใหกบนกเรยนเพอใชในวนทแสดงผลงาน นกเรยนสามารถเขยนรายงาน

67

เพอสอความหมายใหคนอน ๆ เขาใจถงแนวคดในการด าเนนการศกษาคนควาของกลมตวเองได นอกจากการท ารายงานแลว นกเรยนตองท าบอรดโครงงานเพอใชในการแสดงผลงาน นกเรยนมการใชเวลานอกเหนอหองเรยนจดท าบอรด นนกเปนอกอยางหนงทแสดงใหเหนวานกเรยนมความตงใจในการท างาน มความรบผดชอบตอการท างาน

ขนตอนท 5 กำรแสดงผลงำน

ในขนตอนนเปนขนตอนทนกเรยนจะน าเสนอผลงานของกลมตวเอง โดยผวจยจะจดกจกรรมเพอเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงผลงานของนกเรยนเพอเปนการประเมนผลการท าโครงงานของนกเรยน การจดแสดงผลงานเปนขนตอนสดทายของการท าโครงงานเปนการแสดงความคดและความพยายามทงหมดของผท าโครงงาน และมการประเมนการท าโครงงานของนกเรยน จากการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนจดแสดงผลงานไดเปนอยางด ไมวาจะเปนเลมรายงาน บอรดน าเสนอ และแผนพบ ถงแมวาบางกลมจะน าเสนอโครงงานดวยความตนเตน ประหมา ตอบค าถามไดไมครบทกขอ แตจากการประเมนผลงานโครงงานวทยาศาสตรแลว แสดงใหเหนวาทกกลมมความตงใจในการท าโครงงาน

6. ผลกำรสมภำษณควำมคดเหนของนกเรยนหลงกำรจดกำรเรยนร

หลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนนกเรยนแสดงความคดเหน ตอการจดการเรยนรดงน

ผวจย : นกเรยนรสกอยำงไรกบกำรสอนกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถน

นกเรยนคนท 1 (ST1): “…..มความรสกตนเตนมาก ไดความรใหม ๆ ทงในเรอง โครงงานและชมชนของตวเอง นอกจากนยงชวยใหเรามจนตนาการมากขน รจกการวางแผนในการท างาน ท าใหมการพฒนาหลายดาน และยงชวยสงเสรมใหมนใจในตวเองมากยงขน…” (ST1, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 2 (ST2): “….ท าใหไดประสบการณในการท าโครงงาน ถงแมจะทอบางในบางครง แตกมความสขทไดท างานรวมกบเพอน ๆ เพราะทกคนใหความรวมมอกนเปนอยางด….” (ST2, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 3 (ST3): “…จากการทไดเรยนแบบโครงงานท าใหหนไดมประสบการณในการท าโครงงาน ถงแมวาจะมอปสรรค ท าผลงานออกมาไดไมคอยด แตอยางนอยทกอยางทท าไปกท ามาจากใจ ท าดวยความตงใจ และท าใหหนมความรเพมขน…” (ST3, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 4 (ST4): “….จากความรสกทหนไมชอบท าโครงงาน แตตอนนความรสกของหนเปลยนไป หนกลบชอบเรยนแบบโครงงาน อาจารยคอยใหค าแนะน าและค าปรกษาเปนอยางด จนท าใหโครงงานประสบความส าเรจ…..” (ST4, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 5 (ST5): “…..หนอยากบอกวา หนไมชอบการเรยนแบบโครงงาน เพราะมนยากและตองท าหลายขนตอน แตพอไดเรมท า และคดกลบไปอกดานหนง มนกดกบตวเรา ท าใหเราได

68

ฝกคด ฝกท าในสงทไมเคยท า ไดรจกชมชนของตวเองมากขน ไดรวาสงทเราวามนยาก แททจรงมนไมยากเกนความสามารถ ถาเราตงใจทจะท าจรง ๆ…..” (ST5, มนาคม 2559)

นกเรยนคนท 6 (ST6): “…..หนชอบการเรยนแบบโครงงานมาก ๆ เพราะท าใหหนไดใช ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรไดเตมท ไดรจกการแกปญหา พรอมทงไดรจกชมชนของตวเองมากขนดวยและมอาจารยทคอยใหค าปรกษาตลอดและใหค าแนะน ามาโดยตลอด…..” (ST6, มนาคม 2559)

ผวจย : นกเรยนชอบขนตอนใดในกำรสอนมำกทสด เพรำะเหตใด

นกเรยนคนท 1 (ST1): “….ขนการแสดงผลงาน เพราะเปนขนสดทายทแสดงถง ความส าเรจของการท าโครงงาน ไดน าเสนอสงทลงมอท าทงหมด….” (ST1, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 2 (ST2): “….ขนการแสดงผลงาน เพราะเปนขนทจะน าเสนอสงทท าผานมา ของโครงงาน ไดน าเสนอทงปญหา อปสรรค พรอมทงตนเตนกบค าถามของคร ถอวาเปนสงททาทายด….” (ST2, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 3 (ST3): “…ขนลงมอท าโครงงาน เพราะไดลงมอท าการทดลอง และแลกเปลยนความรภายในกลมกบเพอน ๆ ชวยกนคด แกปญหาตาง ๆ ทเกดขนระหวางการท าโครงงาน…” (ST3, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 4 (ST4): “….ขนลงมอท าโครงงาน เพราะไดลงมอท าการทดลองในสงทเราสนใจ และเปนการท าโครงงานทน าเอาสงทมในชมชนของเรามาผนวกเขาดวยกน ท าใหเรารจกชมชนเรามากขน…..” (ST4, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 5 (ST5): “…..ขนการเขยนรายงาน เพราะเปนขนทเราสบคนหาขอมล ท าใหเราไดความรใหม ๆ ไดเทคนคการสบคนขอมลทหลากหลายขน รวมทงไดศกษาการเขยนรปแบบการเขยนรายงานทเปนทางการมากขน …..” (ST5, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 6 (ST6): “…..ขนการคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา เพราะหนคดวาเปนขนทยากทสด เปนโจทยทน าเอาสงทมอยในชมชนมาใชเปนหวขอโครงงาน คดหวขอเรองไวหลายขอ กวาจะไดหวขอมา เปนสงททาทายส าหรบกลมหนคะ…..” (ST6, มนาคม 2559) ผวจย : นกเรยนมสวนรวมในกำรจดกจกรรมขนใดมำกทสด เพรำะเหตใด

นกเรยนคนท 1 (ST1): “…..ขนลงมอท าโครงงาน เพราะไดท าทดลองรวมกบเพอน ๆ ไดชวยกนคด แกปญหา ท าใหเกดความสามคคกนภายในกลม แตละคนกท าหนาทของตวเองไดด …”

69

(ST1, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 2 (ST2): “….ขนลงมอท าโครงงาน เพราะหนชอบท าการทดลอง ไดแสดงศกยภาพของตวเองออกมา และไดความรเพมขนดวยคะ….” (ST2, มนาคม 2559)

นกเรยนคนท 3 (ST3): “…ขนการแสดงผลงาน เพราะเปนขนทหนมสวนรวมในการน าเสนอผลงาน และรวมตอบค าถามกบเพอน ๆ ในกลม …” (ST3, มนาคม 2559)

นกเรยนคนท 4 (ST4): “….ขนการแสดงผลงาน เพราะเปนขนทมสวนรวมในถายทอดความรออกมาในรปของค าพด สามารถอธบายทกอยางทท ามาน าเสนอใหคร …..” (ST4, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 5 (ST5): “…. ขนการเขยนรายงาน เพราะเปนขนทมสวนรวมกบการเขยนรายงาน ท าใหหนไดความรเกยวกบเทคนคการสบคน รวมทงไดจดท าแผนพบดวยตวเอง …..” (ST5, มนาคม 2559)

นกเรยนคนท 6 (ST6): “…..ขนการคดและเลอกชอเรอง กบขนลงมอท าโครงงาน เพราะเปนขนทหนมสวนรวมมากทสด เพราะขนแรกถอวาเปนขนยากทสดเลยตองชวยกนคดทงกลมวาจะศกษาเรองอะไร สวนขนการท าโครงงานกเปนหวใจของการท าโครงงาน…..” (ST6, มนาคม 2559)

ผวจย : นกเรยนมปญหำ หรอขอเสนอแนะเพมเตมหลงกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถนหรอไม อยำงไร

นกเรยนคนท 1 (ST1): “….อปกรณวทยาศาสตรของโรงเรยนมไมเพยงพอ จงตอง ประยกตใชของทอยใชแทน .…” (ST1, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 2 (ST2): “….เวลาท าการทดลองในคาบไมเพยงพอ เลยตองใชเวลานอกหองเรยน….” (ST2, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 3 (ST3): “…อยากใหสอนแบบโครงงานรวมกบวธการสอนแบบอน หรอน าสงทมอยในชมชนใหเยาวชนรนหลงไดรจกใหมากขน…” (ST3, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 4 (ST4): “….ปญหาเรองเวลา ไมเพยงพอ ท าใหมขอจ ากดในขนตอนการทดลอง…..” (ST4, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 5 (ST5): “….เสนอแนะเพมเตมในสวนของการส ารวจ อยากใหส ารวจในชมชนทาก าช าใหกวางกวาน เผอจะไดเจออะไรด ๆ …..”

70

(ST5, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 6 (ST6): “…เวลาส าหรบการสอนแบบโครงงานนอยอยากใหเพมเตมใน

สวนน….” (ST6, มนาคม 2559) ผวจย : นกเรยนอยำกใหมกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถน ในหนวยกำรเรยนรถดไป หรอในรำยวชำอน หรอไม อยำงไร

นกเรยนคนท 1 (ST1): “…อยากใหมคะ เพราะหนรสกวาการเรยนแบบโครงงานท าให มทกษะตาง ๆ เพมขน ..…” (ST1, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 2 (ST2): “….อยากเรยนแบบโครงงานทมความเปนชมชนของเราอยในรายวชาอน ซงเปนวชาทไมคอยมรปแบบการเรยนแบบนคะ เชน วชาศลปะ ภาษาไทยคะ….” (ST2, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 3 (ST3): “….กนาสนใจนะคะ แตอยากลองเรยนในรายวชาอนนะคะ.…” (ST3, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 4 (ST4): “….อยากใหมการสอนแบบโครงงานเรองอนในวชาวทยาศาสตรคะ…..” (ST4, มนาคม 2559) นกเรยนคนท 5 (ST5): “….อยากลองเรยนรปแบบอน ๆ แตยงเกยวของกบวชาวทยาศาสตร…..” (ST5, มนาคม 2559)

นกเรยนคนท 6 (ST6): “…..อยากเรยนแบบโครงงานอกครง จะไดฝกทกษะทส าคญใน กระบวนการทางวทยาศาสตร…..” (ST6, มนาคม 2559)

71

บทท 5

กำรอภปรำยผลกำรวจย

การศกษาครงน ผวจยไดศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 สรปสาระส าคญของการวจยได ดงน

วตถประสงคของกำรวจย

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร กอนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

2. เพอศกษาคะแนนพฒนาการ (Gain score) ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

3. เพอเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

4. เพอวเคราะหระดบผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 5. เพอศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยน หลงการจดการเรยนร แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

สมมตฐำนของกำรวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนหลงเรยนสงกวากอนเรยน

2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนหลงเรยนสงกวากอนเรยน ขอบเขตของกำรวจย

1. กลมเปาหมาย กลมเปาหมายทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 (มเพยง 1 หอง)

โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา อ าเภอหนองจก จงหวดปตตาน นกเรยน 33 คน

72

2. ขอบเขตเนอหา เนอหาทใชในการวจยในครงน เปนเนอหากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร วชา

วทยาศาสตร หนวยท 5 เรอง สารชวโมเลกล จ านวน 2 แผน ระยะเวลา 18 ชวโมง 3. ระยะเวลาทใชในการวจย ระยะเวลาทใชในการวจยครงน ด าเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558

ใชเวลาในการจดการเรยนร 14 ชวโมง ทดสอบกอนเรยน 2 ชวโมง และทดสอบหลงเรยน 2 ชวโมง รวมเปนระยะเวลา 18 ชวโมง

4. ตวแปรทศกษา ไดแก 4.1 ตวแปรตน คอ การจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 4.2 ตวแปรตาม คอ

4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 4.2.2 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 4.2.3 ความพงพอใจตอการจดการเรยนร

เครองมอทใชในกำรวจย

เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย 1. เครองมอทใชในการจดการเรยนร คอ แผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน

เรอง สารชวโมเลกล 2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย

2.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 2.2 แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2.3 แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2.4 แบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนร 2.5 แบบบนทกภาคสนามของผวจย 2.6 แบบสมภาษณนกเรยนเกยวกบการจดการเรยนร

กำรเกบรวบรวมขอมล

การวจยครงน ผวจยด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมลในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 โดยด าเนนการเกบรวบรวมขอมลดงน

1. ผวจยวเคราะหปญหาการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เรอง สารชวโมกล จากการสอบถามครและสมภาษณนกเรยนทเคยเรยนเรองนมาแลว รวมทงศกษาปญหา และขอเสนอแนะจากครและนกเรยน

73

2. ปฐมนเทศ ชแจงวตถประสงคของการวจยใหนกเรยนกลมเปาหมายทราบ และอธบายถงบทบาทหนาทของนกเรยนและผวจย

3. ผวจยท าการทดสอบกอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน ดงน 3.1 นกเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง

สารชวโมกล จ านวน 30 ขอ ระยะเวลา 1 ชวโมง 3.2 นกเรยนท าแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ระยะเวลา 1 ชวโมง

4. ด าเนนการจดการเรยนรตามแผนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เรองสารชวโมเลกล พรอมทงสงเกตพฤตกรรมการเรยนร และการใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนระหวางการจดการเรยนรแบบโครงงาน โดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนร และบนทกการจดการเรยนรทกครงหลงการจดกจกรรมแตละขนตอน โดยใชแบบบนทกภาคสนาม

5. น าขอมลทไดจากแบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนร และแบบบนทกภาคสนาม เกยวกบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ท าการวเคราะห เพอหาขอเสนอแนะ เปนแนวทางในการพฒนากจกรรมการเรยนรใหมคณภาพมากยงขน

6. เมอเสรจสนการจดการเรยนรแลว ผวจยการท าทดสอบหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน ดงน

6.1 นกเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรองสารชวโมเลกล จ านวน 30 ขอ ระยะเวลา 1 ชวโมง

6.2 นกเรยนท าแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ระยะเวลา 1 ชวโมง 6.3 นกเรยนท าแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรแลวน าขอมลไป

วเคราะหตอไป 7. ผวจยน าขอมลทไดจากคะแนนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชา

วทยาศาสตร แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และแบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน วเคราะหดวยวธการทางสถต และรวบรวมขอมลทไดจากการสงเกตพฤตกรรมการเรยนร และการบนทกบนทกภาคสนามเกยวกบการจดการเรยนรมาวเคราะห ประมวลผลในรปความเรยง กำรวเครำะหขอมล

การวจยครงนผวจยน าขอมลทรวบรวมไดมาวเคราะหขอมลจากการวจย ดงน 1. หาความตรง (Validity) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตร แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และแบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร จากคาดชนความสอดคลองระหวางแบบทดสอบกบผลการเรยนรทคาดหวง (IOC) มคาเทากบ 0.67-1.00, 0.67-1.00 และ 0.67-1.00 ตามล าดบ

2. หาระดบความยาก (Difficulty : p) คาอ านาจจ าแนก (Discrimination : r)

74

ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน โดยระดบความยากอยระหวาง 0.24-0.43 และคาอ านาจ จ าแนกตงแต 0.29-0.48 หาดชนความยากและดชนอ านาจจ าแนกของแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยวธของ Whitney and Sabers อยระหวาง 0.22-0.28 และ 0.20-0.22 ตามล าดบ

3. หาคาความเชอมน (Reliability) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชสตร KR – 20 ของ Kuder - Rechardson (KR-20) ไดคาเทากบ 0.83

4. หาคาความเชอมนของแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และแบบ ประเมนความพงพอใจ โดยการวเคราะหหาคาสมประสทธแอลฟาของ Cronbach ไดคาเทากบ 0.98 และ 0.89 ตามล าดบ

5. วเคราะหระดบผลสมฤทธทางการเรยน จากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการ เรยนวชาวทยาศาสตร โดยหาคาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) แลวประเมนผลโดยน าคาเฉลยเทยบเปนรอยละกบเกณฑของส านกวชาการและมาตรฐานการศกษาส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (ส านกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐาน, 2554: 22)

6. วเคราะหระดบพฒนาการ โดยน าคะแนนพฒนาการ (growth score) ดวยวธวด คะแนนเพมสมพทธ (Relative Gain Score) มาเทยบกบเกณฑระดบพฒนาการของศรชย กาญจนวาส (2552: 268)

7. วเคราะหระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยหาคาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) แลวประเมนผลโดยน าคาเฉลยเทยบเปนรอยละกบเกณฑของส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานกระทรวงศกษาธการ (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2554: 22)

8. วเคราะหความพงพอใจตอการจดการเรยนร โดยวธการหาคาเฉลย (Mean) คา เบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และน าคาเฉลยทไดมาแปลผลเปนระดบความพงพอใจ

9. การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ โดยน าขอมลทไดจากแบบบนทกภาคสนาม และ แบบสมภาษณเกยวกบการจดการเรยนรมาวเคราะห ประมวลผล เรยบเรยง และน าเสนอในรปความเรยง สรปผลกำรวจย

1. นกเรยนมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน โดยคาเฉลยรอยละของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกอนเรยนมคาเทากบ 36.67 และคาเฉลยรอยละของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนมคาเทากบ 67.37

2. นกเรยนมคะแนนพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตรหลงการจดการเรยนร แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนเฉลยเทากบ 48.28 คะแนน มพฒนาการอยในระดบกลาง

3. นกเรยนมคะแนนวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอน เรยน โดยคาเฉลยรอยละของคะแนนวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนมคาเทากบ 42.15 และ คาเฉลยรอยละของคะแนนวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนมคาเทากบ 69.83 และ

75

นกเรยนมคะแนนประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร คาเฉลยเทากบ 17.48 และ คาเฉลย รอยละของคะแนนประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมคาเทากบ 65.21 4. นกเรยนมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนเฉลยรอยละ 67.37 ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนอยในระดบคอนขางด และนกเรยนมคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนเฉลยรอยละ 69.83 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอยในระดบคอนขางด 5. นกเรยนมความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ในระดบมาก กำรอภปรำยผลกำรวจย

การวจยเรองผลการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผวจยอภปรายผลการวจยเปนไปตามวตถประสงคของการวจย ดงตอไปน

1. ผลสมฤทธทำงกำรเรยนวชำวทยำศำสตรของนกเรยนชนมธยมศกษำปท 4 กอนและหลงกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถน

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน จากผลการวจยพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบ ภมปญญาทองถนเรยนสงกวากอนเรยน โดยคะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนเทากบ 11.00 คดเปน รอยละ 36.67 และ 20.21 คดเปนรอยละ 67.37 ตามล าดบ เนองจากการจดการเรยนรแบบโครงงาน เปนการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง นกเรยนไดมสวนรวมในการเรยน นกเรยนสามารถเรยนรไดตามความสามารถและตามศกยภาพของแตละคน โดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดเลอกศกษาคนควาในเรองทสนใจ และเปนเรองใกลตวนกเรยนทพบเจอในชวตประจ าวน นกเรยนไดคนพบปญหาดวยตนเองโดยใชกระบวนกลม และรวมกนวางแผนหาวธการสบคนหาค าตอบโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ท าใหนกเรยนมโอกาสไดแลกเปลยนเรยนรความคดในกลมเพอน และนกเรยนสามารถแสดงความคดเหนไดอยางอสระ ท าใหนกเรยนมความกระตอรอรนในการแสวงหาความรดวยตนเองจากแหลงขอมลตาง ๆ สอดคลองกบ ธระชย ปรณโชต (2531: 30-31) ไดกลาวเกยวกบการจดการเรยนรแบบโครงงานวา นกเรยนจะเกดการเรยนรไดด มความสามารถในการเชอมโยงการเรยนรกบกระบวนการแสวงหาค าตอบ เมอนกเรยนไดลงมอศกษาคนควาดวยตนเอง นอกจากนการจดการเรยนรแบบโครงงานยงสอดคลองกบสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2531. อางถงใน ลดดา ภเกยรต, 2544: 25) ทไดกลาวไววา “โครงงานเปนการศกษาคนควาตามความสนใจ ความถนด ตามความสามารถของผเรยนเอง ภายใตกระบวนการทางวทยาศาสตร เพอใหไดมาซงค าตอบหรอผลงานซงมความสมบรณในตว โดย

76

นกเรยนเปนผวางแผนการศกษาคนควา ด าเนนการดวยตนเอง เพอใหนกเรยนเกดการเรยนร มเจตคตทดตอกระบวนการทางวทยาศาสตร ครเปนเพยงผใหค าปรกษาเทานน” การจดการเรยนรแบบโครงงาน มขนตอนการจดการเรยนร 5 ขนตอน ไดแก ขนท 1 การคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา ขนท 2 การวางแผนในการท าโครงงาน ขนท 3 การลงมอท าโครงงาน ขนท 4 การเขยนรายงาน และขนท 5 การแสดงผลงาน ซงในแตละขนตอนนกเรยนจะตองลงมอปฏบตดวยตนเองตงแตการคดหวขอในการท าโครงงาน โดยการเดนส ารวจ สอบถาม สมภาษณชาวบานในหมบานเพอน าไปสหวขอในการท าโครงงาน การวางแผนเพอการท าโครงงาน การลงมอท าโครงงาน การน าเสนอโครงงานทงรปแบบการเขยนรายงาน และการแสดงผลงาน โดยครคอยกระตนความสนใจของนกเรยน คอยใหค าปรกษา แนะน า และส ารวจความรเดมของนกเรยนเกยวกบสารชวโมเลกล ถามเกยวกบสารชวโมเลกลทเกยวของในชวตประจ าวน จากนนครใหนกเรยนแตละกลมสบคนและสรปความหมายของสารชวโมเลกล เพอใหเขาใจความหมายตรงกน เมอนกเรยนเขาใจความหมาย ศกษาขอมลพนฐานเกยวกบชวโมเลกลแลว ครจงตอยอดใหนกเรยนน าความรเกยวกบเนอหาทเรยนเชอมโยงกบการท าโครงงานประเภททดลอง โดยใหนกเรยนเดนส ารวจรอบบรเวณโรงเรยน และสบคนหาขอมล ซงนกเรยนแตละคนมความกระตอรอรน มการซกถาม ปรกษาหารอกบเพอนภายในกลม เพอนตางกลม และครน าไปสประเดนปญหาในการสบคนขอมลในการเลอกหวขอทตนเองสนใจและปญหาทนกเรยนอยากรค าตอบ ท าใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง สงเสรมใหนกเรยนรจกใชความคด กลาแสดงออกทางความคดทแตกตาง และนกเรยนมกใชเหตผลจากขอมลทนกเรยนสบคนมาอภปรายรวมกบเพอน ๆ ท าใหมความมนใจในตอบค าถามมากยงขน และนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองจากการคนควา จากขอค าถามทนกเรยนสงสย โดยใชการสบเสาะเปนกระบวนการเรยนรและสรางสรรคสงใหมทนกเรยนคนพบดวยตนเอง (เทพกญญา พรหมขตแกว, 2557: 14)

จากการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เปนการจดการเรยนรทสอดคลองกบผลการวจยของเครอดาว ข าหนตง (2552: 67) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนโดยใชกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร เรองสงมชวตกบสงแวดลอม โดยท าการศกษากบนกเรยนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา นกเรยนมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑทก าหนด (รอยละ 70 ของคะแนนเตม) คดเปนรอยละ 85.71 ซงมากกวาเกณฑทตงไวคอ รอยละ 80 ของจ านวนนกเรยนทงหมดท านองเดยวกนกบงานวจยของฟารดา มาฮามด (2552: 98) ไดศกษาสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐานตามแนวคดวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงคม ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงไดกลาวไววา เปนการจดการเรยนรทเนนนกเรยนเปนส าคญ ท าใหนกเรยนมความกระตอรอรนม สวนรวมในการเรยนร คนหาค าตอบดวยตนเอง ใชกระบวนการกลมในการวางแผนเรยนร ด าเนนการ วเคราะหขอมลน าเสนอผลงาน และนกเรยนไดแลกเปลยนความรและความคดเหนทเปนอสระ

ดวยเหตผลดงกลาวสงผลให นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดเรยนรโดยการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรสงกวากอนเรยนร ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว

77

2. พฒนำกำรทำงกำรเรยนวชำวทยำศำสตรของนกเรยนชนมธยมศกษำปท 4 กอนและหลงกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถน

การศกษาพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตร โดยวเคราะหหาคะแนนพฒนาการ (Growth Score) ดวยวธวดคะแนนเพมสมพทธ (Relative Gain Score) จากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ผลการวจยพบวา นกเรยนทง 33 คน มพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตร โดยมคะแนนพฒนาการเฉลยเทากบ 48.28 คะแนน ซงเมอเทยบกอนและหลงการเรยนร นกเรยนมพฒนาการทไมแตกตางกนมาก เนองจากนกเรยนมพนฐานเดมเรองสารชวโมเลกลในรายวชาเคมพนฐาน ทไดเรยนผานมาในภาคเรยนท 1 จงท าใหคะแนนกอนเรยนคอนขางสง และภาคเรยนท 2 เรองสารชวโมเลกลมเนอหาทคอนขางลกกวาเดม นกเรยนจงมคะแนนพฒนาการอยในระดบกลาง

การจดการเรยนรแบบโครงงาน เปนการจดการเรยนรทใหนกเรยนไดศกษาเนอหา ความรทางวทยาศาสตรรวมกบการท าโครงงาน ซงนกเรยนจะตองสบเสาะแสวงหาความรโดยสรางความรดวยตนเอง จากการปฏบตลงมอกระท าดวยตนเองจากกระบวนการกลมและรวมกบการใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ท าใหการจดการเรยนรไดเนนเนอหาควบคกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะการคด การแกปญหา ท าใหนกเรยนเกดการเรยนรจากการปฏบตจรงดวยตนเองอยางอสระ โดยไมเนนใหนกเรยนทองจ า และนกเรยนมความกระตอรอรนตอการเรยนตลอดเวลา ท าใหผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรสงขน ในขณะเดยวกนท าใหคะแนนพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนแตละคนเพมขน และการพฒนาการทางการเรยนกเปนผลทเกดจากคะแนนกอนการจดการเรยนร อนเกดจากความรพนฐาน การใชชวต และประสบการณเดมของผเรยน และคะแนนหลงการจดการเรยนร เกดจากผเรยนไดเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ซงเปนการจดการเรยนรทใชกจกรรมการเรยนรทเกดจากความสนใจของนกเรยน และน าสงทอยใกลตว ชมชน มาใชในการเรยนเปนการจดการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนมการพฒนา การท างานเปนกลมและการแกปญหา และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ความแตกตางของความร พนฐานกอนการจดการเรยนรและการเปลยนแปลงทเกดขนหลงการจดการเรยนร ทงดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย ลวนสงผลใหผเรยนแตละคนมพฒนาการทางการเรยนและระดบพฒนาการทางการเรยนทแตกตางกน สอดคลองกบ ศรชย กาญจนวาส (2552: 165) ทวา “พฒนาการทางการ เรยนของผเรยนเกดจากประสบการณการเรยนการสอนทผสอนจดขน ผเรยนเกดการเปลยนแปลง ปรมาณหรอคณภาพของความรความสามารถ พฤตกรรมหรอลกษณะทางจตใจไปในทศทางท พงประสงค ตามจดมงหมายของหลกสตร” และเมอพจารณาระดบพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตร เปนรายบคคลแลวแจกแจงความถพบวา ผเรยนมระดบพฒนาการทางการเรยนวทยาศาสตรสง จ านวน 13 คน คดเปนรอยละ 39.39 และพฒนาการระดบกลาง จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 60.61 ซงผเรยนสวนใหญมพฒนาการอยในระดบปานกลาง สอดคลองกบสทธาวรรณ ภาณรตน (2553: 129) กลาววา พฒนาการทางการเรยนรจะเพมขนและสงขนในชวงปลาย เมอนกเรยนไดเรยนร ลงมอปฏบตในเรองทสนใจ ชอบ จะท าใหนกเรยนเรยนรอยางมความสข และเกดเจตคตทตอวชาวทยาศาสตร ซงจะสมพนธโดยตรงตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

78

จากเหตผลขางตน จงท าใหนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดเรยนรโดยการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรสงกวากอนเรยนร มพฒนาการทางการเรยนอยในระดบกลาง ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว 3. ทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร กอนและหลงกำรจดกำรเรยนรของนกเรยน ชนมธยมศกษำ ปท 4 ทไดรบกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถน

ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 4 กอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน จากผลการวจยพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนเรยนสงกวากอนเรยน โดยมคะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยน เทากบ 18.97 คดเปนรอยละ 42.15 และ 31.42 คดเปนรอยละ 69.83 ตามล าดบ พบวาหลงจากทนกเรยนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ท าใหนกเรยนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดขนกวาเดม โดยครท าหนาทในการกระตนใหนกเรยนมสวนรวมในการเลอกปญหาหรอประเดนทนกเรยนสนใจ จากการเดนส ารวจบรเวณโรงเรยนโดยใชทกษะการสงเกต การสมภาษณชาวบานในพนท รวมทงศกษาคนควาปจจยทเกยวของกบสงทตองการศกษา เพอน าไปสการก าหนดตวแปรทเปนองคประกอบของการตงหวขอโครงงานตอไป จากการสงเกตของผวจย นกเรยนแตละคนมขอสงสย และขอค าถามมากมายทเกยวกบวทยาศาสตร ท าใหนกเรยนไดฝกใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสกระบวนการหาค าตอบทเปนล าดบขนตอนชดเจน นอกจากนการจดการเรยนรแบบโครงงาน ท าใหนกเรยนไดใชทกษะการก าหนดและควบคมตวแปรตาง ๆ ทเกยวของกบเรองทนกเรยนสนใจ เชน นกเรยนไดน าเสนอทรพยากรธรรมชาตทมอยในชมชนอะไรบางทสามารถน ามาเชอมโยงกบการท าโครงงานได ท าใหนกเรยนน าขอมลทไดมาจดท าเปนหวขอโครงงานทนกเรยนสนใจ เมอนกเรยนไดหวขอโครงงานแลวน าไปสขนการวางแผนโครงงาน โดยท าเคาโครงโครงงาน ระหวางการวางแผนท าใหนกเรยนไดฝกการใชทกษะการตงสมมตฐาน ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ ทกษะการพยากรณหรอคาดคะเนสงทจะเกดลวงหนา โดยอาศยการสงเกตจากปรากฏการณทเกดขนซ า ๆ หรอความรทเปนหลกการ กฎ หรอทฤษฎในเรองนนมาชวยในการพยากรณ และการด าเนนการทดลองนกเรยนจะไดฝกทกษะ การทดลอง สงเกตผลจากการทดลอง และน าขอมลทไดจากการทดลองนน มาจดกระท าใหม ดวยวธการตาง ๆ น าเสนอในรปแบบ ตาง ๆ ใหคนอนเขาใจ เชน ตาราง กราฟ เปนตน โดยใชทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล และใชทกษะการลงความเหนจากขอมลและลงขอสรปในการอธบายขอมลทไดจากการจดกระท าและสอความหมายขอมล โดยการน าเอาความหมายของขอมลทนกเรยนไดทงหมด สรปใหเหนความสมพนธของขอมลทเกยวของกบตวแปรทตองการศกษาภายในขอบเขตของการทดลอง ซงสงเกตไดวา นกเรยนสวนใหญน าเสนอขอมลจากแหลงอางองทหลากหลายและนาเชอถอ แตมบางกลมน าเสนอแหลงอางองทไมนาเชอถอ หรอบางกลมน าเสนอโดยไมมแหลงอางอง ท าใหผวจยไดเสนอแนวทางการสบคน และศกษารปแบบการอางองจากใบความร ท าใหนกเรยนไดปรบวธและรปแบบในการน าขอมลมาอางองไดอยางเปนระบบ นอกจากนผลทไดจากการท าโครงงานนกเรยนไดน ามาเสนอ เผยแพรผลงานใหผอนเขาใจ ซงนกเรยนแตละกลมไดแลกเปลยนขอมล ซกถามปญหา หรอขอสงสยและอภปรายรวมกน น าไปสขอสรป

79

ตอไป โดยในและขนตอนในการท าโครงงานนกเรยนจะตองใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในการสบคนหาค าตอบตลอดจนการตรวจค าตอบ ซงเปนกระบวนการคดวเคราะหอยางเปนระบบ (ชนาธป พรกล, 2557: 133)

ดวยเหตผลดงกลาวจงท าใหนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบ ภมปญญาทองถน มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว 4. ระดบผลสมฤทธทำงกำรเรยนและทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตรของนกเรยนชนมธยมศกษำปท 4 หลงกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบภมปญญำทองถน

4.1 ระดบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบ ภมปญญาทองถน

การวเคราะหระดบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 4 หลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนโดยน าคาเฉลยมาเทยบเปนรอยละกบเกณฑของส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2554: 22) พบวา นกเรยนมระดบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนเฉลยรอยละ 67.37 ซงผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนอยในระดบคอนขางด และเมอน าระดบผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนมาพจารณาเปนรายบคคลและแจกแจงความถ พบวา นกเรยนมระดบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หลงเรยนอยในระดบดเยยม จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 9.09 ระดบดมาก จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 6.06 ระดบด จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 18.18 ระดบคอนขางด จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 15.15 และระดบปานกลาง จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 51.52 แสดงใหเหนวา ระดบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทกคนอยในระดบผานเกณฑขนต าขน ซงเมอเทยบกอนและหลงการเรยนร นกเรยนมพฒนาการทไมแตกตางกนมาก เนองจากนกเรยนมพนฐานเดมเรองสารชวโมเลกลในรายวชาเคมพนฐาน ทไดเรยนผานมาในภาคเรยนท 1 จงท าใหคะแนนกอนเรยนคอนขางสง และภาคเรยนท 2 เรองสารชวโมเลกลมเนอหาทคอนขางลกกวาเดม นกเรยนจงมคะแนนพฒนาการอยในระดบกลาง แตอยางไรกตามผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนกท าใหคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว

4.2 ระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

ผลการวเคราะหระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาป ท 4 จ านวน 33 คน หลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน โดยน าคาเฉลยมาเทยบเปนรอยละกบเกณฑของส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2554: 22) พบวา นกเรยนมระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนเฉลยรอยละ 69.83 ซงทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอยในระดบคอนขางด และเมอน าระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนมา

80

พจารณาเปนรายบคคลและแจกแจงความถ พบวา นกเรยนมระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนระดบดเยยม จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 6.06 ระดบดมาก จ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 21.21 ระดบด จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 18.18 ระดบคอนขางด จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 27.27 และระดบปานกลาง จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 27.27 แสดงใหเหนวา ระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทกคนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนอยในระดบผานเกณฑขนต าขนไป เนองจากการจดการเรยนรแบบโครงงานเปนการจดการเรยนทนกเรยนจะตองลงมอปฏบตผานกระบวนการคด และสรางความรดวยตนเอง (สรางค โควตระกล, 2556: 210) ท าใหเกดการเรยนรจากการลงมอปฏบตและการคนหาค าตอบอยางเปนระบบ โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร (Klopfer, 1971: 568) สอดคลองกบงานวจยของวไลพร พรหมศร (2551: 56-57) ไดศกษาผลการจดการเรยนร เรองการด ารงพนธของสงมชวต ส าหรบนกเรยนประถมศกษาปท 5 โดยใชการสอนแบบโครงงาน จากการวจยพบวา โดยภาพรวมระดบผลการประเมนทกษะในการท าโครงงานอยในระดบดมาก โดยทกษะการท าโครงงานทมคะแนนสงสด คอ ดานการเขยนรายงาน มคะแนนเฉลย 4.25 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.21 และคะแนนต าสด คอ ดานความคดสรางสรรค มคะแนนเฉลย 3.63 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.25 สอดคลองกบงานวจยของสนสดา ส าราญ (2552: 77) ไดศกษาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยใชกจกรรมโครงงาน ผลการวจยพบวา คะแนนเฉลยของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หลงการจดการเรยนรโดยใชกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร 32.84 สงกวาเกณฑทก าหนด และรอยละของจ านวนนกเรยนทผานเกณฑ 70 ของคะแนนเตมคดเปน 86.11 ซงสงกวาเกณฑทก าหนด และสอดคลองกบผลการสมภาษณผเรยน “…..หนชอบการเรยนแบบโครงงานมาก ๆ เพราะท าใหหนไดใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรไดเตมท ไดรจกการแกปญหา และมอาจารยทคอยใหค าปรกษาตลอดและใหค าแนะน ามาโดยตลอด…..”(ST6, มนาคม 2559) “…ขนลงมอท าโครงงาน เพราะไดลงมอท าการทดลอง และแลกเปลยนความรภายในกลมกบเพอน ๆ ชวยกนคด แกปญหาตาง ๆ ทเกดขนระหวางการท าโครงงาน…”(ST3, มนาคม 2559)

เหตผลขางตนทกลาวมาขางตน สรปไดวา ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบ ภมปญญาทองถน ท าใหคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนและอยในระดบคอนขางด ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว 5. ควำมพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษำปท 4 ตอกำรจดกำรเรยนรแบบโครงงำนรวมกบ ภมปญญำทองถน

ผลการศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 หลงการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ผเรยนมความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน อยในระดบมาก สอดคลองกบผลการสมภาษณผเรยน “…..มความรสกตนเตนมาก และไดความรใหม ๆ และยงชวยใหเรามจนตนาการมากขน รจกการวางแผนในการท างาน ท าใหมการพฒนาหลายดาน และยงชวยสงเสรมใหมนใจในตวเองมากยงขน…”(ST1, มนาคม 2559) “…..หนอยากบอกวา หนไมชอบการเรยนแบบโครงงาน เพราะมนยากและตองท าหลายขนตอน

81

แตพอไดเรมท า และคดกลบไปอกดานหนง มนกดกบตวเรา ท าใหเราไดฝกคด ฝกท าในสงทไมเคยท า ไดรจกชมชนของตวเองมากขน ไดรวาสงทเราวามนยาก แททจรงมนไมยากเกนความสามารถ ถาเราตงใจทจะท าจรง ๆ …..”(ST5, มนาคม 2559) เนองจากการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนเปนการจดการเรยนรทผเรยนจะตองปฏบตดวยตนเองและฝกการใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน สอดคลองกบผลสมภาษณผเรยน “…..ขนลงมอท าโครงงาน เพราะไดท าทดลองรวมกบ เพอน ๆ ไดชวยกนคด แกปญหา ท าใหเกดความสามคคกนภายในกลม แตละคนกท าหนาทของตวเองไดด …”(ST1, มนาคม 2559) “….ขนลงมอท าโครงงาน เพราะไดลงมอท าการทดลองในสงทเราสนใจ และเปนการท าโครงงานทน าเอาสงทมในชมชนของเรามาผนวกเขาดวยกน ท าใหเรารจกชมชนเรามากขน…..”(ST4, มนาคม 2559) จากการวจยระดบความพงพอใจในแตละองคประกอบ พบวาความพงพอใจตอบทบาทผสอนมคาเฉลยเทากบ 4.10 วธการสอนมคาเฉลยเทากบ 4.12 สอการจดการเรยนรมคาเฉลยเทากบ 4.11 การวดและประเมนผลมคาเฉลยเทากบ 4.03 และประโยชนทผเรยนไดรบมคาเฉลยเทากบ 4.09 ซงทกองคประกอบผเรยนมความพอใจเฉลยเทากบ 4.09 อยในระดบมาก ซงอธบายไดดงน บทบาทผสอน พบวา ผเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก เนองจากการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เปนการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยครผสอนคอยกระตน ชแนะแนวทาง ใหค าแนะน า ใหขอคด รบฟงความคดเหนและก าลงใจแกผเรยน เพอใหนกเรยนมแรงจงใจในการเรยน สนบสนนและอ านวยความสะดวกดานสอและอปกรณตาง ๆ เพอใหนกเรยนเกดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ

วธการสอน พบวา นกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก เนองจากการจดการเรยน แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เปนการจดการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนศกษาในสงตนสนใจ และสงเสรมใหผเรยนปฏบตกจกรรมเปนกลมโดยสมาชกในกลมใหการชวยเหลอกน โดยใชปญหาหรอหวขอทกลมสนใจมาเปนหวขอในการท าโครงงานผนวกกบสงทมอยในชมชน ซงเปนสงทใกลตวนกเรยน ท าใหนกเรยนรจกกระบวนการท างานเปนกลม การคดแกปญหา การมปฏสมพนธภายในกลมและระหวางกลม ท าใหนกเรยนสามารถแสดงศกยภาพของตวเองไดอยางเตมท

สอการจดการเรยนร พบวา นกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก เนองจากการจดการเรยนการรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เปนการจดการเรยนรทใชชมชนเขามาเกยวของกบการท าโครงงาน ซงเปนสงทอยใกลตวนกเรยน มการใชสอและแหลงเรยนรทมอยจรง สมผสได โดยผวจยจะค านงถงความเหมาะสมและความตองการของผเรยนเปนส าคญ

การวดและประเมนผล พบวา นกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก เนองจากการจดการเรยนการรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เปนการจดการเรยนรทมการวดและประเมนผลดวยวธการทหลากหลาย และตงเกณฑการประเมนไวอยางชดเจน รวมทงผเรยนสามารถแสดงความคดเหนไดดวย

ประโยชนทผเรยนไดรบ พบวา นกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก เนองจากการจดการเรยนการรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เปนการจดการเรยนรทใหผเรยนคนหาความรตามความสนใจของตนเอง สงผลใหผเรยนเกดทกษะการคดวเคราะห คดสงเคราะห และคดแกปญหา ซง

82

สามารถเชอมโยงหรอใชในชวตประจ าวน เปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงศกยภาพอยางเตมท และสามารถน าความรทไดไปใชในชวตจรงได

ดงนนผลการศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 หลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนในแตละองคประกอบแลวนกเรยนมความพงพอใจตอการจดการเรยนรหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนอยในระดบมาก ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะในกำรน ำผลกำรวจยไปใช 1.1 การน าโครงงานมาใชในการจดการเรยนร ครและนกเรยน จะตองเตรยมความ

พรอม โดยครผสอนจะตองวางแผนการจดการเรยนรใหสอดคลองกบเนอหา เชน การวางแผนการจดกจกรรม เนอหาสาระทใชในการจดการเรยนร บรรยากาศในชนเรยน วสดอปกรณ และสอตาง ๆ ทจ าเปนตอการจดการเรยนรของนกเรยนเพอใหการเรยนการสอนมประสทธภาพสงสด

1.2 ครตองทราบพนฐานความรเดมของนกเรยนแตละคน เนองจากนกเรยนแตละคนมความสามารถทแตกตางกน และการจดกลมครควรจดกลมใหนกเรยน โดยใชเกณฑตาง ๆ ทเหมาะสม เชน ใชเกณฑการคละความสามารถหรอผลสมฤทธของแตละวชา ท าใหนกเรยนแตละกลมมนกเรยนทหลากหลายและท าใหไมเกดความเลอมล ากนระหวางกลม

1.3 ครควรจดเตรยมความพรอมของสถานทในการจดการเรยนร เชน หองปฏบตหรอแหลงเรยนรทเตรยมพรอม เพอเปนศนยกลางในการเรยนรของนกเรยน นอกจากนครควรเสนอแนวทางในการเรยนรนอกหองเรยน เพราะปญหาทนกเรยนพบเจอในชวตประจ าวนอยนอกหองเรยน

1.4 การจดการเรยนรบางขนตอนจ าเปนตองใชเวลา เชน การทดลอง การวเคราะหผล การทดลอง เปนตน ดงนนเพอใหผเรยนไดใชความคดและทกษะในการเรยนรใหมากทสด ผสอนจงจ าเปนตองยดหยนเวลาทใชในการจดกจกรรมใหมความเหมาะสมเพอใหเกดประโยชนสงสดกบนกเรยน

2. ขอเสนอแนะในกำรวจยครงตอไป 2.1 ควรศกษาวจยการจดการเรยนรแบบโครงงาน กบนกเรยนระดบอน หรอรายวชา

อน เพอศกษาเปรยบเทยบผลทเกดกบนกเรยน 2.2 ควรน าการจดการเรยนรแบบโครงงานไปใชรวมกบการจดการเรยนร หรอรวมกบ

แนวคดอน ๆ เพอใหไดแนวทางการจดการเรยนรทหลากหลายมากขน 2.3 ควรมการศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอตวแปรอน ๆ เชน

ความสามารถในการแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณ การคดสรางสรรค เปนตน 2.4 ควรมการศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนใน

ชมชนของผเรยนทอยในสภาพสงคมและสงแวดลอมอน เพอศกษาวาวธการจดการเรยนรนเหมาะสม หรอไม

83

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2542). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.

. (2544). เอกสารชดเทคนคการจดกระบวนการเรยนรทผเรยนเปนส าคญทสด

“โครงงาน”. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว. . (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.2551. กรงเทพฯ: โรงพมพ

ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. กาญจนา ฉตรศรตระกล. (2544). การเปรยบเทยบความสามารถในการเขยนเคาโครงของ โครงงานภม

ปญญาไทย การคดแกปญหาและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสอนโดยใชแบบฝกการท าโครงงานภมปญญาไทยทางวทยาศาสตรกบการสอนแบบสบเสาะ (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

กรมวชาการ. (2546). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.

2545. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว. เครอดาว ข าหนตง. (2552). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและ

เจตคตทางวทยาศาสตรโดยใชกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร เรอง สงมชวตกบสงแวดลอม. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

ชลทตย เอยมส าอางค และวศน ศลตระกล. (2543). ความเปนมาของภมปญญาชาวบานเทคโนโลย

พนบานและแหลงวทยาการทองถน. เอกสารชดการสอนวชาการพฒนาและการใช แหลงวทยาการชมชน. นนทบร: มหาสโขทยธรรมธราช.

ชวลต ชก าแพง. (2551).การประเมนการเรยนร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: เดอนตลา. ชนาธป พรกล. (2557). การสอนกระบวนการคด ทฤษฎและการน าไปใช. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

84

ชดชนก เชงเชาว. (2556). วธวจยทางการศกษา. พมพครงท 3. ปตตาน: มหาวทยาลยสงขลานครนทร ทรงศกด ภสออน. (2551). การประยกตใช SPSS วเคราะหขอมลงานวจย. กาฬสนธ: ประสานการพมพ. ทศนย ทองไชย. (2542). สภาพและแนวทางการท าภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนการ

สอนวชาสงคมศกษา ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดอบลราชธาน. (วทยานพนธ ศษ.ม. ขอนแกน, มหาวทยาลยขอนแกน).

เทพกญญา พรหมขตแกว. (2557). ความรเบองตนเกยวกบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

[ขอมลอเลกทรอนกส]. วารสารสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 42(188), 14.

ธรพงศ แกนอนทร. (2545). ผลของวธสอนแบบโครงการตอเจตคตความพงพอใจคณลกษณะอนและ

ระดบผลการเรยนของนกศกษาระดบปรญญาตร. วารสารสงขลานครนทร, 2545, 34-45. ธระชย ปรณโชต. (2531). กรณศกษา วธการท าโครงงานวทยาศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. นคม ชมภหลง. (2548). ภมปญญาทองถนสการเรยนร. พมพครงท 2. มหาสารคาม: กลมนเทศตดตาม

ประเมนผลการจดการศกษาส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคามเขต. บญญต ช านาญกจ. (2542). กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร. นครสวรรค: สถาบนราชภฏ-

นครสวรรค. บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. กรงเทพ: สรยาสาสน. ปนดดา ศรธสาร. (2547). การเปรยบเทยบผลการจดกจกรรมการเรยนรวชาวทยาศาสตรเรองดนและหน ในทองถน ชนประถมศกษาปท 4 ระหวางการเรยนรแบบโครงงานกบการเรยนรแบบปกต.

(วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน, มหาวทยาลยมหาสารคาม.

85

ประเวศ วะส. (2534). การศกษาของชาตกบภมปญญาทองถน เอกสารสมมนาทางวชาการ เรอง ภมปญญาชาวบานกบการด าเนนงานดานวฒนธรรมและการพฒนาชนบท. กรงเทพ:ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต.

พมพนธ เดชะคปต และ พเยาว ยนดสข. (2548). วธวทยาการสอนวทยาศาสตรทวไป. กรงเทพฯ:

พฒนาคณภาพวชาการ. พมพนธ เดชะคปต, พเยาว ยดสข และ ราเชน มศร. (2553). การสอนคดดวยโครงงาน: การเรยนการ

สอนแบบบรณาการ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พมพนธ เดชะคปต และ พเยาว ยนดสข. (2555). คมอปฏบตการเพอพฒนาผลการเรยนรสหองเรยน

แหงคณภาพ. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พสมย มงฉาย. (2543). การจดกจกรรมการเรยนร สโครงงานวทยาศาสตร. ชลบร : งานชาง. ฟารดา มาฮามด. (2553). ผลของการจดการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐานตามแนวคดวทยาศาสตร

เทคโนโลยและสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

ภณดา ชยปญญา. (2541). ความพงพอใจของเกษตรกรตอกจการไรนาสวนผสมภายใตโครงการ

ปรบโครงสรางและระบบการผลตการเกษตรของจงหวดเชยงราย. (วทยานพนธ วทยาศาสตร มหาบณฑต คณะเกษตรศาสตร, มหาวทยาลยเชยงใหม).

ภพ เลาหไพบลย. (2542). แนวการสอนวทยาศาสตร. พมพครงท 3. กรงเพทฯ: วฒนาพานช. มะลวลย หาญชนะ. (2546). ผลการใชวทยาศาสตรประกอบการสอนวชาวทยาศาสตร. วทยานพนธ ปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

86

มนตร ธแกว. (2546). ผลการใชวธการสอนแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรองสารเคมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนทงฮววทยาจงหวดล าปาง. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

มารยะห มะเซง. (2555). ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

มาลน แซบก. (2544). ผลการน าภมปญญาทองถนทางดานวทยาศาสตรมาประกอบการสอนวชา

วทยาศาสตรชวภาพ เรองสสนส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย.(วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยเชยงใหม).

รตนะ บวสนธ. (2531). การพฒนาหลกสตรทองถนระดบประถมศกษาแนวคดและปฏบตการสารพฒนา

หลกสตร. กนยายน-ตลาคม 2531. ม.ป.ท. เอกสารอดส าเนา.

รง แกวแดง. (2542). สถาบนแหงชาตวาดวยภมปญญาและการศกษาไทย. เอกสารเผยแพร.

บรษทพมพด จ ากด. ลดดา ภเกยรต. (2552). การสอนแบบโครงงานและการสอนแบบใชวจยเปนฐาน: งานทครประถมท าได.

กรงเทพฯ: สาฮะแอนดซนพรนตง จ ากด. วรรณ แกมเกต. (2555). วธวทยาการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. วราภรณ ตระกลสฤษด. (2551). แนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงาน. กรงเทพฯ: เอม ไอ ท พรนตง. วรศรา ไกรจตเมตต. (2545). ผลการใชภมปญญาทองถนในการจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร

เรองผลผลตทางการเกษตรและการจดการ. (วทยานพนธศกษาศาสตร-มหาบณฑต บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยเชยงใหม).

87

วชา ทรวงแสง. (2543). “ภมปญญาทองถนกบการจดการเรยนการสอนในสถาบนราชภฏ” วารสารราช ภฏกรงเกา 6, 12

วชาการ,กรม. (2542). รายงานการวจย เรอง ภมปญญาทองถนกบการพฒนาหลกสตรและการจดการ เรยนการสอน. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

วชต นนทสวรรณ. (2538). ภมปญญาชาวบานในงานพฒนา, วารสารสงคมพฒนา 3. วไลพร พรหมศร. (2551). ผลการจดกจกรรมการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรองการด ารง

พนธของสงมชวต ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โดยใชการสอนแบบโครงงาน. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

ศกดชาย ทองศร. (2547). การพฒนาบคลากรเกยวกบการดแลชวยเหลอนกเรยน โรงเรยนมธยมตระการ

พชผล อ าเภอตระการพชผล จงหวดอบลราชธาน. การศกษาคนควาอสระ กศ.ม.มหาสารคาม: มหาวทยาลยมหาสารคาม,

ศรชย กาญจนวส. (2552). ทฤษฎการทดสอบแบบดงเดม. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ศรวรรณ หะมงมะ. (2556). ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ในสงคมพหวฒนธรรม. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

สถาบนการสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2537). การจดการเรยนรกลม วทยาศาสตร

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2555). คมอครรายวชาพนฐานวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: สกสค. ลาดพราว.

สมชย โกมล. (2542). เอกสารประกอบการสอนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ส าหรบคร ประถมศกษา.ขอนแกน: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

88

สมถวล วจตรวรรณา, สภนาส องศโชต, รชนกล ภญโญภานวฒน, สนสา จยมวงศร และชศกด ศรรงพนธ. (2556). วจยเพอพฒนาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ: เจรญดมนคง. สมพร ผาเจรญ. (2551). การพฒนาชดกจกรรมการท าโครงงานวทยาศาสตรโดยรปแบบการจดการ

เรยนรแบบสบสวนสอบสวนส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนบานช าสองอ าเภอพชย จงหวดอตรดตถ. (ปรญญานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน] อตรดตถ, มหาวทยาลยและตองอานทบทวนราชภฎอตรดตถ).

สมหวง อนทรไชย. (2545). ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนกลมสรางเสรมประสบการณชวต เรอง ไฟฟา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนแบบโครงงาน. (การคนควา แบบอสระ ศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยเชยงใหม).

สมยศ นาวการ. (2521). การพฒนาองคการและการจงใจ. กรงเทพฯ : ดวงกมล. สามารถ จนทรสรย. (2536). ภมปญญาชาวบาน.ภมปญญาชาวบานกบการพฒนาชนบทเลม 1.

มลนธภมปญญาและมลนธหมบาน.กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงกรฟ.

สาโรช โศภรกข. (2546). นวตกรรมการสอนทยดผเรยนเปนส าคญ. กรงเทพฯ: บค พอยท. สคนธ สนธพานนท. (2545). การจดกระบวนการเรยนร : เนนผเรยนเปนส าคญตามหลกสตรการศกษาขน

พนฐาน.กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน. สดใจ ออนฤาชา. (2545). เรอง สภาพปจจบนปญหาและแนวทางการน าภมปญญาทองถน (ดนตร)

ไปใชในการจดการเรยนการสอนและกจกรรมเสรม หลกสตรในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดขอนแกน : กรณศกษาสหวทยาเขตภเวยง. ขอนแกน.

สทธาวรรณ ภาณรตน. (2553). การเปรยบเทยบพฒนาการทางทกษะการเขยนเรยงความภาษาไทย ของนกเรยนประถมศกษาปท 6 ระหวางกลมทประเมนตนเองโดยแบบตรวจสอบรายการกบแบบสอบถามปลายเปด. (วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).

89

สนสดา ส าราญ. (2552). ผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวการทางวทยาศาสตร และความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

สรตนา สงขหนน, ชนศกด บายเทยง และ สพร รตนพนธ. (2554). การพฒนาโปรแกรมการวเคราะห

ขอสอบอตนย. วารสารวชาการพระจอมเกลาพระนครเหนอ ปท 21 (ฉบบท 3): 627-635. สรางค โควตระกล. (2556). จตวทยาการศกษา. พมพครงท 11. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สรยา พฒพวง. (2537). ความพงพอใจในการปฏบตงานของผชวยหวหนาการประถมศกษา อ าเภอ

ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยศร นครนทรวโรฒ ประสานมตร).

สวทย มลค า และ อรทย มลค า. (2545). 20 วธการจดการเรยนร: เพอพฒนาคณธรรม จรยธรรม คานยม และการเรยนรโดยการแสวงหาความรดวยตนเอง. กรงเทพฯ: ภาพพมพ.

สวทย มลค า และ อรทย มลค า. (2545). 21วธการจดการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด. กรงเทพฯ:

โรงพมพภาคพมพ. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร. (2554). สรป

สาระส าคญแผนพฒนา ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559), 1-18. สบคนจาก http://www.nesdb.go.th/Default.aspx?tabid=395.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2549). เอกสารแนวทางการดาเนนงานปฏรปการ เรยน

การสอนตามเจตนารมณกระทรวงศกษาธการ “2549 ปแหงการปฏรปการเรยนการ สอน” แนวทางการประเมนตามสภาพจรง. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: โรงพมพชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

90

อภญญา ซอระกลพานชย. (2550). ผลสมฤทธทางทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชวธการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตร. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

อรญญา โชคสวสด. (2550). การจดการเรยนรวทยาศาสตรโดยอางองกจกรรมโครงงานเพอ

พฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนโรงเรยนบานปาน ระดบชวงชนท2. (วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา, มหาวทยาลยขอนแกน).

อวยพร เรองตระกล. (2544). การพฒนาและวเคราะหคณภาพของวธการวดคะแนนพฒนาการตามทฤษฎทดสอบแบบดงเดมและทฤษฎการตอบสนองขอสอบ. (วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).

อาภรณ ใจเทยง. (2550). หลกการสอน. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. อนทรา เพงแกว. (2538). การศกษาความพงพอใจในการปฏบตงานของนกวชาการศกษา

ส านกงานศกษาธการอ าเภอในเขตภาคใตของประเทศ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร).

Bonnet, Bob and Keen, Dan. (1996). Science Fair Project : The Environment. New York : Sterling Publishing Company, Inc. Gilmer. V.B. (1966). Applied psycholog: Problems in living and work. New York :

McGraw-Hill.

Groulund, N. E. and Linn, R. L. (1990). Measurement and Evaluation in Teaching. 6th ed. New York: Macmillan Publishing Company.

Herzberg F. (1959). The Motivation to Work. New York : John Wiley and Sons. Klopfer, L. E. (1971). Handbook on Formative and Summative Evaluation of Student

Learning. New York: McGrow-Hill Book.

91

Mason, T.H.1990 . “An Investigation of the Relative Effectiveness of Teacher Initiated versus Student Initiated Junior High School Science Project”, Dissertation Abstracts International.

Morse Nancy. (1955). Satisfaction. Michigan: University of Michigan. Ravitz, J. 2008. “Project-based learning as a Catalyst”,AERA-NewYork. 27(3) : 1-14. Scott, M. M. (1967). Every Employer a Manager : More Meaningful Work Through

Job Environment. New Jersey: Prentice-Hall.

Thomas, J. W. &Mergendoller, J. R. 2000. Managing project-based learning: Principles from the field. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association.

VanCleave, J. (1996). “An analysis of a direct instruction produce in teaching word problem-solving to learning disabled students”. Dissertation Abstracts International.

92

ภาคผนวก

93

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย

94

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย เรองผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

แผนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน เรอง สารชวโมเลกล

1. ผชวยศาสตราจารยประยร ด ารงรกษ อาจารยประจ าภาควชาเคม คณะวทยาศาสตรเทคโนโลยและการเกษตร มหาวทยาลยราชภฎยะลา

2. อาจารยมะยต ดอรามะ อาจารยประจ าสาขา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยฟาฏอน

3. อาจารยดาลารน อบดลฮานง ครช านาญการ โรงเรยนคณะราษฏรบ ารง 2 อ าเภอเมอง จงหวดยะลา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล

1. ผชวยศาสตราจารยประยร ด ารงรกษ อาจารยประจ าภาควชาเคม คณะวทยาศาสตรเทคโนโลยและการเกษตร มหาวทยาลยราชภฎยะลา

2. อาจารยมะยต ดอรามะ อาจารยประจ าสาขา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยฟาฏอน

3. อาจารยดาลารน อบดลฮานง ครช านาญการ โรงเรยนคณะราษฏรบ ารง 2 อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล 1. ผชวยศาสตราจารยประยร ด ารงรกษ อาจารยประจ าภาควชาเคม

คณะวทยาศาสตรเทคโนโลยและการเกษตร มหาวทยาลยราชภฎยะลา

2. อาจารยมะยต ดอรามะ อาจารยประจ าสาขา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยฟาฏอน

3. อาจารยดาลารน อบดลฮานง ครช านาญการ โรงเรยนคณะราษฏรบ ารง 2 อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

95

แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล

1. ผชวยศาสตราจารยประยร ด ารงรกษ อาจารยประจ าภาควชาเคม คณะวทยาศาสตรเทคโนโลยและการเกษตร มหาวทยาลยราชภฎยะลา

2. อาจารยมะยต ดอรามะ อาจารยประจ าสาขา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยฟาฏอน

3. อาจารยดาลารน อบดลฮานง ครช านาญการ โรงเรยนคณะราษฏรบ ารง 2 อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

แบบประเมนความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

1. ผชวยศาสตราจารยประยร ด ารงรกษ อาจารยประจ าภาควชาเคม คณะวทยาศาสตรเทคโนโลยและการเกษตร มหาวทยาลยราชภฎยะลา

2. อาจารยมะยต ดอรามะ อาจารยประจ าสาขา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยฟาฏอน

3. อาจารยดาลารน อบดลฮานง ครช านาญการ โรงเรยนคณะราษฏรบ ารง 2 อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

96

ภาคผนวก ข

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ

97

ตาราง 17 คาเฉลยการประเมนแผนการจดการเรยนรโดยผเชยวชาญ เรอง สารชวโมเลกลโดยการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

รายการประเมน ผลการประเมน

ผเชยวชาญ (คนท)

X

S.D

1 2 3 1. ผลการเรยนร 1.1 สอดคลองกบสาระส าคญ 5 5 4 4.67 0.58 1.2 ประเมนผลได 5 5 4 4.67 0.58 1.3 มความชดเจน เขาใจงาย 4 5 5 4.67 0.58

รวม 4.67 0.58 2. จดประสงคการเรยนร 2.1 สอดคลองกบเนอหา 5 5 4 4.67 0.58 2.2 สอดคลองกบผลการเรยนร/จดประสงคการเรยนร

4 4 5 4.33 0.58

2.3 มความชดเจนเรองของภาษาทใช 5 5 4 4.67 0.58 รวม 4.56 0.58

3. สาระส าคญ/สาระการเรยนร 3.1 สอดคลองกบผลการเรยนร/จดประสงคการเรยนร

5 5 4 4.67 0.58

3.2 ใจความถกตอง 4 5 5 4.67 0.58 3.3 มความชดเจน นาสนใจ 4 5 4 4.33 0.58 3.4 เวลาเรยนเหมาะสมกบเนอหา 4 5 4 4.33 0.58

รวม 4.50 0.58 4. กจกรรมการเรยนร 4.1 เนอหาเหมาะสมกบการจดการเรยนร 4 4 5 4.33 0.58 4.2 สอดคลองกบผลการเรยนร/จดประสงคการเรยนร

4 4 3 3.67 0.58

4.3 เรยงล าดบกจกรรมไดเหมาะสม 4 5 5 4.67 0.58 4.4 ระยะเวลามความเหมาะสม 3 5 5 4.33 0.58 4.5 เปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนร

5 5 4 4.67 0.58

รวม 4.33 0.58 5. สอ / แหลงเรยนร 5.1 สอดคลองกบสาระการเรยนร 5 4 5 4.67 0.58 5.2 สอดคลองกบกจกรรมของผเรยน 5 4 5 4.67 0.58

98

รายการประเมน ผลการประเมน

ผเชยวชาญ (คนท)

X

S.D

1 2 3 5.3 เหมาะสมกบวยและวฒภาวะของผเรยน 5 4 5 4.67 0.58

รวม 4.67 0.58 6. ชนงาน/ ภาระงาน/ ผลงาน 6.1 สอดคลองกบรปแบบการจดการเรยนร 5 4 5 4.67 0.58 6.2 สอดคลองกบสาระการเรยนร 5 4 4 4.33 0.58

รวม 4.50 0.58 7. การวดและประเมนผลเรยนร 7.1 สอดคลองกบผลการเรยนร/จดประสงคการเรยนร

5 5 4 4.67 0.58

7.2 สอดคลองกบสาระการเรยนร 5 5 4 4.67 0.58 7.3 สอดคลองกบขนตอนการจดการเรยนร 5 5 3 4.33 0.58 7.4 เหมาะสมกบวยและวฒภาวะของผเรยน 5 5 4 4.67 0.58

รวม 4.59 0.58 รวมทงหมด 4.55 0.58

99

ตาราง 18 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล

ขอสอบ ขอท

ผเชยวชาญ R IOC

ขอสอบ ขอท

ผเชยวชาญ R IOC คนท

1 คนท

2 คนท 3

คนท 1

คนท 2

คนท 3

1 +1 +1 +1 3 1.00 16 +1 +1 +1 3 1.00 2 +1 +1 +1 3 1.00 17 +1 +1 +1 3 1.00 3 +1 +1 +1 3 1.00 18 +1 +1 +1 3 1.00 4 +1 +1 +1 3 1.00 19 +1 +1 +1 3 1.00 5 +1 +1 +1 3 1.00 20 +1 +1 +1 3 1.00 6 +1 +1 0 2 0.67 21 +1 +1 +1 3 1.00 7 +1 +1 +1 3 1.00 22 +1 +1 +1 3 1.00 8 +1 +1 +1 3 1.00 23 0 +1 +1 2 0.67 9 +1 +1 +1 3 1.00 24 +1 +1 +1 3 1.00 10 +1 0 +1 2 0.67 25 +1 +1 +1 3 1.00 11 +1 +1 +1 3 1.00 26 +1 0 +1 2 1.00 12 +1 +1 +1 3 1.00 27 +1 +1 +1 3 1.00 13 +1 +1 +1 3 1.00 28 +1 +1 +1 3 1.00 14 +1 +1 +1 3 1.00 29 +1 +1 +1 3 1.00 15 +1 +1 +1 3 1.00 30 +1 +1 +1 3 1.00

100

ตาราง 19 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ค าถาม ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ 1 2 3 ∑R IOC

1 +1 +1 +1 3 1.00 2 +1 +1 +1 3 1.00 3 +1 +1 0 2 0.67 4 +1 +1 +1 3 1.00 5 +1 +1 +1 3 1.00 6 +1 +1 +1 3 1.00 7 +1 +1 +1 3 1.00 8 +1 +1 0 2 0.67 9 +1 +1 +1 3 1.00

ตาราง 20 คาดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ค าถาม ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ 1 2 3 ∑R IC

1 +1 +1 +1 3 1.00 2 +1 +1 +1 3 1.00 3 +1 +1 +1 3 1.00 4 +1 0 +1 2 0.67 5 +1 +1 +1 3 1.00 6 +1 +1 +1 3 1.00 7 +1 +1 +1 3 1.00 8 +1 +1 +1 3 1.00 9 +1 +1 +1 3 1.00

101

ตาราง 21 คาดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบความพงพอใจตอการจดการเรยนร

ค าถาม ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ 1 2 3 ∑R IC

1 +1 +1 +1 3 1.00 2 +1 +1 +1 3 1.00 3 +1 0 +1 2 0.67 4 +1 +1 +1 3 1.00 5 +1 +1 +1 3 1.00 6 +1 +1 +1 3 1.00 7 +1 +1 +1 3 1.00 8 +1 +1 +1 3 1.00 9 0 +1 +1 2 0.67 10 +1 +1 +1 3 1.00 11 +1 +1 +1 3 1.00 12 +1 +1 +1 3 1.00 13 +1 +1 +1 3 1.00 14 +1 +1 +1 3 1.00 15 +1 0 +1 3 0.67 16 +1 +1 +1 3 1.00 17 +1 +1 +1 3 1.00 18 +1 +1 0 3 1.00 19 +1 +1 +1 3 1.00 20 +1 +1 0 2 0.67

102

ตาราง 22 คาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

ขอท คาความยากงาย

(P) คาอ านาจจ าแนก (r)

ขอท คาความยากงาย

(P) คาอ านาจจ าแนก

(r) 1 0.43 0.29 16 0.24 0.29 2 0.33 0.29 17 0.33 0.29 3 0.43 0.29 18 0.33 0.48 4 0.48 0.38 19 0.33 0.29 5 0.33 0.48 20 0.43 0.29 6 0.33 0.29 21 0.24 0.48 7 0.24 0.29 22 0.33 0.48 8 0.43 0.29 23 0.33 0.29 9 0.43 0.29 24 0.33 0.29 10 0.24 0.29 25 0.33 0.29 11 0.24 0.29 26 0.33 0.29

12 0.29 0.38 27 0.33 0.29

13 0.24 0.48 28 0.33 0.29

14 0.29 0.38 29 0.33 0.29

15 0.33 0.48 30 0.24 0.29

**คาความเชอมน มคาเทากบ 0.83

103

ตาราง 23 คาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ขอท คาความยากงาย

(P) คาอ านาจจ าแนก

(r) 1 0.28 0.20 2 0.23 0.21 3 0.24 0.20 4 0.22 0.20 5 0.26 0.21 6 0.27 0.21 7 0.27 0.20 8 0.25 0.22 9 0.22 0.22

** คาความเชอมน มคาเทากบ 0.98

104

ตาราง 24 คะแนนพฒนาการ (Gain score) และระดบพฒนาการของนกเรยนแตละคน

คนท คะแนนกอนเรยน( X ) คะแนนเตม 30

คะแนนหลงเรยน (Y ) คะแนนเตม 30

คะแนนพฒนาการสมพทธ (SD%)

ระดบพฒนาการ

1 12 18 33.33 ระดบกลาง 2 7 18 47.83 ระดบกลาง 3 14 25 68.75 ระดบสง 4 15 22 46.67 ระดบกลาง 5 12 19 38.89 ระดบกลาง 6 14 20 37.50 ระดบกลาง 7 9 19 47.62 ระดบกลาง 8 13 18 29.41 ระดบกลาง 9 13 20 41.18 ระดบกลาง 10 9 19 47.62 ระดบกลาง 11 7 19 52.17 ระดบสง 12 15 23 53.33 ระดบสง 13 15 25 66.67 ระดบสง 14 10 19 45.00 ระดบกลาง 15 10 18 40.00 ระดบกลาง 16 10 22 60.00 ระดบสง 17 6 19 54.17 ระดบสง 18 10 20 50.00 ระดบกลาง 19 9 19 47.62 ระดบกลาง 20 9 18 42.86 ระดบกลาง 21 10 21 55.00 ระดบสง 22 13 23 58.82 ระดบสง 23 12 24 66.67 ระดบสง 24 7 19 52.17 ระดบสง

25 6 19 54.17 ระดบสง

26 13 20 41.18 ระดบกลาง

27 10 22 60.00 ระดบสง

28 15 20 33.33 ระดบกลาง

105

คนท คะแนนกอนเรยน( X ) คะแนนเตม 30

คะแนนหลงเรยน (Y ) คะแนนเตม 30

คะแนนพฒนาการสมพทธ (SD%)

ระดบพฒนาการ

29 10 21 55.00 ระดบสง 30 14 20 50.00 ระดบกลาง 31 13 19 35.29 ระดบกลาง 32 12 18 33.33 ระดบกลาง 33 9 17 47.62 ระดบกลาง

106

ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการจดการเรยนร

ตวอยางแผนการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

107

แผนการจดการเรยนรท 2 รายวชา วทยาศาสตรพนฐาน ชนมธยมศกษาปท 4 การจดการเรยนรแบบโครงงาน เรอง เรยนรแบบโครงงาน (สารชวโมเลกล) ครผสอน นางสาวนรไอน ดอรามะ เวลา 12 ชวโมง มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณตามธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน ตวชวด / จดประสงคการเรยนร ตวชวด ว 3.2 ม.4 – 6 / 7 ทดลองและอธบายองคประกอบ ประโยชนและปฏกรยาบางชนดของคารโบไฮเดรต

ว 3.2 ม. 4 - 6 / 8 ทดลองและอธบายองคประกอบ ประโยชนและปฏกรยาบางชนดของไขมนและน ามน

ว 3.2 ม.4 - 6 / 9 ทดลองและอธบายองคประกอบ ประโยชน และปฏกรยาบางชนดของโปรตนและกรดนวคลอก จดประสงคการเรยนร

1. บอกประเภทของมอโนแซกคาไรด ไดแซกคาไรด และพอลแซกคาไรดได 2. สามารถทดสอบคารโบไฮเดรตแตละประเภทได

3. อธบายการเกดไขมนและน ามนได 4. บอกสมบตของไขมนและน ามนได 5. บอกประเภทของกรดไขมนได 6. บอกความหมาย ประเภทของโปรตนได 7. อธบายองคประกอบและโครงสรางของโปรตนได 8. บอกสมบตของโปรตนได 9. อธบายคณคาของโปรตนได 10. อธบายโครงสรางของกรดอะมโนแตละประเภทได 11. อธบายการท างานของเอนไซมได 12. บอกปจจยทมผลตอการท างานของเอนไซมได

108

สาระส าคญ / ความคดรวบยอด คารโบไฮเดรต เปนสารอนทรยทประกอบดวยธาตคารบอน ไฮโดรเจน และออกซเจน มโครงสรางเปนพอลไฮดรอกซอลดไฮด แบงได 3 ประเภท คอ มอโนแซกคาไรด ไดแซกคาไรด และพอลแซกคาไรด ซงสามารถทดสอบมอโนแซกคาไรด โดยใชเบเนดกต จะใหผลเปนตะกอนสแดงอฐและพอลแซกคาไรดประเภทแปงจะทดสอบโดยใชสารละลายไอโอดน ใหผลเปนตะกอนสน าเงนเขม ไขมนและน ามน เรยกรวมกนวา ลพด เปนสารอนทรยทประกอบดวย ธาตคารบอน ไฮโดรเจนและออกซเจน ไขมนอยในสถานะของแขง น ามนอยในสถานะของเหลวท 25 OC พบไดทงในสตวและพช ในสตวพบในเนอเยอ ในพชพบในสวนทเปนเมลดและผล เชน เมลดทานตะวน เมลดถว มะพราว เปนตน โปรตน เปนสารอาหารทจ าเปนตอรางกายมนษย ซงประกอบขนจากกรดอะมโนหลายชนดมาตอกนดวยพนธะเพปไทด หากอยในสภาวะทไมเหมาะสมจะแปลงสภาพไป สาระการเรยนร

1. ประเภทของคารโบไฮเดรต - มอโนแซกคาไรด

- ไดแซกคาไรด - พอลแซกคาไรด 2. ไขมนและกรดไขมน - ไขมนและน ามน

- กรดไขมน 3. โปรตน

- ความหมายของโปรตน - องคประกอบและโครงสรางของโปรตน - โปรตนในรางกาย - สมบตของโปรตน - คณคาของโปรตน

4. กรดนวคลอก สมรรถนะส าคญของผเรยน

1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการคด

3. ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม

109

คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 4. มจตสาธารณะ กจกรรมการเรยนร

ชวโมงท 1-2 1. ขนน า ครและนกเรยนรวมกนอภปรายภาพประกอบการสอนตางๆทครไดน ามาใหดทมความเกยวของกบ สารชวโมเลกล 2. ขนสอน 1. นกเรยนศกษาความรเรองสารชวโมเลกล จากสอ power point และวดทศน โดยแบงออกเปน 4 กลมๆ ละ 6-7 คน - กลมท 1 เรองคารโบไฮเดรต - กลมท 2 เรองไขมนและน ามน - กลมท 3 เรองโปรตน - กลมท 4 เรองกรดนวคลอก 2. เมอแตละกลมไดศกษาแลวใหน าเสนอขอมลในรปแบบทกลมสนใจเพอใหเพอนเขาใจงาย 3. กลมอนๆรวมกนอภปรายในหวขอของเพอนเพอแลกเปลยนความร 4. เมอสนสดการอภปราย ใหทดสอบความรจากเรองทไดเรยนมาขางตน 3. ขนประเมนผล

1. การท ากจกรรมในชนเรยน 2. การน าเสนอขอมลในชนเรยน

3. การสงเกตความสนใจ กระตอรอรนและความพรอมทจะรบความรทครถายทอดให ชวโมงท 3-5

1.ขนน า ครและนกเรยนรวมกนพดคยเรองความรเกยวกบโครงงานวทยาศาสตร 2. ขนสอน

1. นกเรยนแบงเปนกลม กลมละ 4-5 คน จากนนครแจกใบความรท 1 เรองความรเกยวกบ โครงงาน เพอศกษาวธการท าโครงงานและประเภทของโครงงาน หลงจากนนนกเรยนรวมกนคดหวขอในการท าโครงงานเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา (ขนตอนท 1) หรอนกเรยนสนใจและ

110

สามารถน าสงทอยรอบๆ บรเวณโรงเรยนหรอภมปญญาทองถนมาใชประกอบการท าโครงงานวทยาศาสตร โดยครแจกใบความรท 2 เรองการเลอกหวขอในการท าโครงงาน จากนนใหนกเรยนเดนส ารวจสภาพบรเวณโรงเรยน เพอเปนการหาขอมลเพมเตมในการท าโครงงาน

2. สมาชกแตละกลมรวมกนระดมความคดและวางแผนในการท าโครงงาน (ขนตอนท 2) โดยนกเรยนจะตองวางแผนการท าโครงงานงานอยางคราวๆ โดยการเขยนในรปแบบเคาโครงโครงงาน ครแจกใบความรท 3 เรอง หลกการเขยนเคาโครงของโครงงาน 3. นกเรยนแตละกลมออกมาน าเสนอ สงทกลมไดวางแผนเพอการท าโครงงาน 3. ขนประเมนผล

1. การท ากจกรรมในชนเรยน 2. การตอบค าถามในชนเรยน

3. สงเกตความสนใจ กระตอรอรนและความพรอมทจะรบความรทครถายทอดให ชวโมงท 6-8

1.ขนน า ครและนกเรยนรวมกนพดคยเรองความคบหนาของการท าโครงงานวทยาศาสตร ปญหาอปสรรคในการวางแผนการท าโครงงาน 2. ขนสอน 1. ครใหความรเพมเตมในสวนของการใชเครองมอและอปกรณทางวทยาศาสตร เพอน าความรไปใชในการลงมอท าโครงงานตอไป

2. นกเรยนแตละกลมแบงงานและหนาทใหชดเจนกอนลงมอท าโครงงาน (ขนตอนท 3) และ เตรยมความพรอมของวสดอปกรณ เครองมอตางๆ ทเกยวของกบการท าโครงงาน ภายใตการดแล และใหค าปรกษาของครผสอน 3. นกเรยนแตละกลมลงมอปฏบตโครงงาน โดยด าเนนการทดลองตามแผนทไดก าหนดไวในเคาโครงโครงงาน โดยมครคอยใหค าปรกษาและแนะน าชวยเหลออยางใกลชด

4. ครคอยสงเกตกระบวนการทดลองของนกเรยนแตละคนและท าการบนทกเปนระยะๆ 3. ขนประเมนผล

1. การด าเนนการทดลองตามแผนทไดก าหนดไวในเคาโครงโครงงาน 2. การตอบค าถามในชนเรยน

3. สงเกตความสนใจ กระตอรอรนและความพรอมทจะรบความรทครถายทอดให

111

ชวโมงท 9-10 1.ขนน า ครและนกเรยนรวมกนพดคยเรองความคบหนาของการท าโครงงานวทยาศาสตร ปญหาอปสรรคในการระหวางการท าโครงงาน 2. ขนสอน

1. ครแนะน าวธการสบคนขอมล พรอมทงอธบายการเขยนรปแบบการเขยนรายงาน (ขนตอนท 4) ครแจกใบความรท 4 เรองการเขยนรายงานโครงงาน 2. นกเรยนแตละกลมแยกยายท ารายงาน นกเรยนจะตองน าผลการวเคราะหขอมลและสรปเปนผลการศกษาแลว ใหครตรวจความถกตองของขอมล เนอหาความถกตอง เพอท าการปรบแก เพมเตมแกไขขอมลกอนท ารปเลมรายงาน

3. เมอครท าการตรวจขอมลของรายงาน นกเรยนสามารถจดท าเปนรายงานโครงงานฉบบ สมบรณ 3. ขนประเมนผล

1. การท ารายงานโครงงาน 2. สงเกตความสนใจ กระตอรอรนและความพรอมทจะรบความรทครถายทอดให

ชวโมงท 11-12 1.ขนน า ครและนกเรยนรวมกนพดคยเรองความคบหนาของการท าโครงงานวทยาศาสตร ปญหาอปสรรคในการท าโครงงาน การเขยนรายงาน 2. ขนสอน 1. นกเรยนแตละกลมจดท าบอรดโครงงาน 2. นกเรยนแตละกลมแลกเปลยนขอมลและความร จากการการน าเสนอและรบฟงการน าเสนอของเพอนกลมอนๆ โดยนกเรยนแตละกลมน าเสนอโครงงาน(ขนตอนท 5) โดยบอรดโครงงาน โดยใชเวลาการน าเสนอกลมละ 10 นาท ใชเวลาถามตอบ 5 นาท รวมเวลากลมละ 15 นาท 3. ขนประเมนผล 1. การน าเสนอโครงงานวทยาศาสตร

2. รปเลมรายงาน 3. แผนพบ 4. การตอบค าถามในชนเรยน

5. สงเกตความสนใจ กระตอรอรนและความพรอมทจะรบความรทครถายทอดให

112

ภาระงาน / ผลงาน 1. เคาโครงโครงงาน 2. รายงานโครงงาน 3. บอรดโครงงาน 4. ใบงาน 5. ทดสอบ

สอและแหลงการเรยนร สอการเรยนร

1. หนงสอแบบเรยน อจท. รายวชาวทยาศาสตร (สารและสมบตของสาร) 2. ใบความร เรองโครงงาน ประกอบดวย

- ใบความรท 1 เรอง ความรเกยวกบโครงงาน - ใบความรท 2 เรอง การก าหนดหวขอในการท าโครงงาน - ใบความรท 3 เรอง หลกการเขยนเคาโครงโครงงาน - ใบความรท 4 เรอง การเขยนรายงานโครงงาน

แหลงการเรยนร 1. หองสมดโรงเรยน 2. หองปฏบตการวทยาศาสตร

การวดและประเมนผล ดาน รายการประเมน เครองมอ เกณฑการประเมน

ความร (K)

1. ทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

2. ใบงาน และใบกจกรรม

ทไดรบมอบหมาย

1. แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

2. แบบประเมน ใบงาน และใบกจกรรม

ท ากจกรรมทกขนผานรอยละ 70

ทกษะ /

กระบวนการ (P)

1. ทดสอบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนหลงเรยน

2. ประเมนโครงงาน

1. แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

2. แบบประเมนโครงงาน

1.ผานเกณฑ รอยละ 70 2. ผานเกณฑ รอยละ 70

คณลกษณะ (A)

คณลกษณะอนพงประสงค

แบบสงเกต

ผานเกณฑระดบด

113

บนทกหลงการสอน 1.ผลการสอน .......................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................... 2.ปญหา/อปสรรค ............................................................................................................................. ..................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ................................... ............................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................. ................................... 3.ขอเสนอแนะ/แนวทางแกไข ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................. ...................................

ลงชอ..............................................ผสอน (นางสาวนรไอน ดอรามะ) ครผสอน วนท.........เดอน..................พ.ศ. ..........

114

ใบความรท 1 เรอง ความรเกยวกบโครงงาน

……………………………………………………………………………………………………………………………………… ความหมายของโครงงาน

โครงงาน หมายถง การศกษาเรองใดเรองหนงทนกเรยนสนใจ อยากศกษาคนวา อยากรค าตอบใหลกซง ชดเจน หรอตองการเรยนรในเรองนนๆ ใหมากขนกวาเดม โดยนกเรยนเปนผลงมอปฏบต และศกษาคนควาดวยตนเอง โดยอาศยหลกการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการและปญหาหลายๆดาน มวธการศกษาอยางเปนระบบ และมขนตอนอยางตอเนองมการวางแผนในการศกษาอยางละเอยด และลงมอปฏบตตามทไดวางแผนไว จนไดขอสรปหรอผลการศกษาหรอค าตอบเกยวกบเรองนนๆ ประเภทของโครงงาน

โครงงานเปน 4 ประเภท มรายละเอยดดงน 1. โครงงานประเภทส ารวจ รวบรวมขอมล (Survey Project)

โครงงานเกยวกบการส ารวจและรวบรวมขอมลในประเดนทตองการศกษาจากธรรมชาตหรอเกบรวบรวมวสดตวอยางมาวเคราะหในหองปฏบตการหรอการจ าลองในหองปฏบตการ ท าการสงเกต เกบรวมรวมขอมล แลวน าขอมลมาจดกระท าเปนหมวดหม สอความหมายและน าเสนอในรปแบบตางๆ เชน กราฟ ตาราง เปนตน เพอใหเหนความสมพนธในเรองทตองการศกษาชดเจนยงขน

ตวอยางโครงงานประเภทส ารวจ - การส ารวจตนไมในโรงเรยน ชมชน ปาใกลบาน - การส ารวจระบบนเวศในสวนยางพารา

2. โครงงานประเภททดลอง (Experimental Project) โครงงานทศกษาหาค าตอบโดยการออกแบบการทดลองเพอศกษาตวแปรทสงผลตอ

ตวแปรทตองการศกษา โดยควบคมตวแปรอนๆทสงผลตอตวแปรทตองการศกษา โดยทวๆ ไปมด าเนนการตามขนตอนทประกอบดวย การก าหนดปญหา การตงสมมตฐาน ออกแบบการทดลอง รวบรวมขอมล แปรผลและสรปผลการทดลอง เปนไปตามกระบวนการทางวทยาศาสตร

ตวอยางโครงงานประเภททดลอง - ปยหมกจะท าใหตนมะมวงเจรญเตบโตไดดกวาปยวทยาศาสตร - การศกษาเปรยบเทยบผลของสารเคมมทมตอพฒนาการทางกายและ

การเจรญเตบโตของหนขาว - การท ายากนยงจากตะไครหอม

115

3. โครงงานประเภทพฒนาหรอประดษฐ โครงงานเกยวกบประยกตทฤษฎหรอหลกการทางวทยาศาสตรหรอดานอนๆ มา

พฒนาหรอประดษฐเปนเครองมอ เครองใช อปกรณตางๆ อาจเปนสงคดขนใหมทงหมด หรอปรบปรง เปลยนแปลง ดดแปลงของทมอยเดม พฒนาใหมประสทธภาพมากขนกวาเดม หรอการจ าลองเพออธบายแนวความคดในการแกปญหา 4. โครงงานประเภทการสรางทฤษฎ หลกการ หรอแนวคด

โครงงานทน าเสนอทฤษฎ หลกการ แนวคดใหมๆ ซงแตกตางจากแนวคดทมอยแลว หรอเปนการขยายทฤษฎในรปแบบใหมทยงไมมใครคดขนมากอน ผท าโครงงานประเภทนตองมความรพนฐานในเรองนนๆเปนอยางด และตองศกษาเรองราวทเกยวของเปนอยางมาก

ขนตอนการท าโครงงาน การท าโครงงานมขนตอนการด าเนนงาน 5 ขนตอน มรายละเอยดดงน 1. การเลอกหวเรองทจะท าโครงงาน การเลอกหวขอเรองทจะท าโครงงานตองเปนเรองทผท าโครงงานสนใจ เปนเรองทนกเรยนอยากศกษาคนควาเพอหาค าตอบ 2. การวางแผนในการท าโครงงาน การวางแผนการท าโครงงาน เปนขนตอนในการเขยนแผนงานทคดไวลวงหนาวาจะท าอยางไร ชวงเวลาใด โดยเขยนเปนโครงรางหรอเคาโครงเสนอผสอน เปนการก าหนดแผนการอยางคราวๆ เพอใหเขาใจถงการท างานอยางเปนล าดบขนไมสบสน 3. การลงมอท าโครงงาน การลงมอท าโครงงานเปนการด าเนนการตามแผนงานทวางไว โดยปฏบตตามขนตอนทเขยนไว ในโครงรางหรอเคาโครงทผานการเหนชอบจากผสอน 4. การเขยนรายงาน การเขยนรายงานโครงงาน เปนการน าเสนอผลจากการศกษาคนควาในรปแบบของรายงานเปนเอกสารเพอใหผอนเขาใจถงแนวคด วธการศกษา ผลทไดจากการศกษาโดยการเขยนรายงานตองใชภาษาทเขาใจงาย ชดเจน สน ตรงไปตรงมา และครอบคลมหวขอตางๆ 5. การน าเสนอโครงงาน การน าเสนอโครงงาน เปนการน าความรทไดจากการศกษาคนควาหรอทดลองมาใหผอนไดรบรรบทราบ โดยนกเรยนจะตองคดรปแบบการน าเสนอเอง โดยการเขยนเปนรายงานเอกสาร หรอรายงานปากเปลา หรอจดนทรรศการ ซงจะตองเลอกใหเหมาะสมกบโครงงาน

116

ภาคผนวก ง เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

1. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล 2. แบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 3. แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 4. แบบวดความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบ

ภมปญญาทองถน 5. แบบบนทกภาคสนามของผวจย 6. แบบสมภาษณนกเรยนเกยวกบการจดการเรยนร

117

ตวอยางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชา วทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล ชนมธยมศกษาปท 4

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 เวลา 60 นาท 30 คะแนน

ค าสง : เลอกค าตอบทถกตองทสด แลวท าเครองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษค าตอบ

1. ขอสรปใดถกตองเกยวกบสารชวโมเลกล ก. มผลตอการถายทอดทางพนธกรรม ข. สารอนทรยทกชนดเปนสารชวโมเลกล ค. เปนสารทถกเผลาญใหพลงงานอยางเดยว ง. ไมไดเปนสวนประกอบของเอนไซมและฮอรโมน

2. ธาตทเปนองคประกอบของคารโบไฮเดรตคอธาตใด ก. คารบอน ไฮโดรเจน ออกซเจน ข. คารบอน ไนโตรเจน ไฮโดรเจน ค. ออกซเจน ฟอสฟอรส คารบอน ง. ไฮโดรเจน ไนโตรเจน ฟอสฟอรส

3. ขอใด ไมใช หนาทของคารโบไฮเดรต ก. พษของสารบางชนด ข. รกษาสภาวะน าตาลในเลอดใหคงท ค. มสวนรวมในการสงเคราะหโปรตน ง. ชวยประหยดการใชโปรตนในรางกาย

4. สารทชวยกระตนการท างานของล าไสใหญใหเปนไปตามปกตคอสารใด ก. แปง ข. ไขมน ค. เซลลโลส ง. ไกลโคเจน

5. ค ากลาวใดถกตองเกยวกบน าตาลฟรกโทส ก. พบในน านม ข. มคารบอน 5 ตว ค. มรสหวานกวากลโคส ง. พบเฉพาะในผลไมเทานน

6. ผลตภณฑใดคอผลตภณฑสดทายทไดจากการหายใจระดบเซลลเมอรางกายขาดแคลนพลงงาน จะน าไกลโคเจนทเกบสะสมไวมาสลายใหเปนกลโคสโดยท าปฏกรยากบแกสออกซเจน

ก. น า น าตาล พลงงาน ข. น า น าตาล ไนโตรเจน ค. น า ไนโตรเจน คารบอนไดออกไซด ง. น า พลงงาน คารบอนไดออกไซด 7. คารโบไฮเดรตชนดใดมทงมอโนแซกคาไรดและไดแซกคาไรด

ก. แปง ซโครส ข. ฟรกโทส กลโคส ค. ฟรกโทส มอลโทส ง. กลโคส กาแลกโทส

8. คารโบไฮเดรตจะเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกายของสงมชวตจะไดผลตภณฑเปนสารใด ก. มอโนแซกคาไรด ข. พลงงาน ค. แอลกอฮอล ง. 2CO และ OH 2

118

9. พลงงานทใชในการออกก าลงกายไดจากการสลายสารอาหารประเภทใดเปนอนดบแรก ก. ไขมน ข. โปรตน ค. กรดนวคลอก ง. คารโบไฮเดรต

10. คารโบไฮเดรตชนดใดทรางกายสามารถน าไปใชไดโดยตรง ก. น าตาลกลโคส ข. น าตาลมอลโทส ค. น าตาลซโครส ง. ไกลโคเจน

11. ขอสรปใดไมถกตอง ก. ไขมนและน ามนเปนสงเดยวกน ตางกนแตเพยงสถานะ ณ อณหภมปกตเทานน ข. ไขมนประกอบดวยจ านวนของธาตคารบอน ไฮโดรเจน และออกซเจนเหมอนกบ

คารโบไฮเดรต ค. กรดไขมนม 2 ประเภท คอ กรดไขมนชนดอมตวและกรดไขมนชนดไมอมตวถอเปนกรด

ไขมนทไมจ าเปนตอรางกาย ง. ไขมนทสะสมอยในพชและสตวสวนใหญจะเปนพวกไตรกลเซอไรด ซงเมอยอยสลายอยาง

สมบรณแลวจะไดกรดไขมนและกลเซอรอล 12. ไขมนเกดจากการรวมตวกนทางเคมของสารชนดใด

ก. ไมโอซน แอคตน ข. กรดไขมน ไกลโคเจน ค. กลเซอรอล คอลลาเจน ง. กรดไขมน กลเซอรอล

13. ขอความใดถกตอง ก. น ามนพชมกรดโอเลอกเทากนกบกรดสเตยรก ข. น ามนพชมกรดโอเลอกมากกวากรดสเตยรก ค. น ามนพชจะมกรดสเตยรกอยมากกวากรดไลโนเลอก ง. น ามนพชจะมกรดโอเลอกและกรดไลโนเลอกแตจะไมมกรดสเตยรก

14. ขอความใดเปนกรดไขมนไมอมตวทงหมด ก. กรดโอเลอก กรดปาลมตก ข. กรดบวทาโนอก กรดลอรก ค. กรดไลโนเลอก กรดไลโนเลนก ง. กรดไลโนเลอก กรดสเตยรก

15. ถาตมน ามนพชกบสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดจะมปฏกรยาเกดขน เปนปฏกรยาแบบใด ก. ปฏกรยาแทนท ข. ปฏกรยาเอสเทอรฟเคชน ค. ปฏกรยาสะปอนนฟเคชน ง. ปฏกรยาการรวมตว

119

ตวอยางแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

1. ทกษะการสงเกต

ใหนกเรยนพจารณาขอมลทก าหนดให แลวระบประเภทของขอมล เปนขอมลเชงคณภาพหรอเชงปรมาณ และระบประสาทสมผสทใชในการสงเกต

ท วธการสงเกต ประเภทขอมล ประสาทสมผสทใช

1 ลองชมน าตาลทราย

2 แปงละลายน าไดเลกนอย

3 ทดสอบน าตาลโมเลกลเดยวกบสารละลายเบเนดกต

4 น ามนไมละลายในน า

5 น ามนจากพชเหมนหนไดงายกวาน ามนจากสตว

2. ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล

จากสถานการณทก าหนดให ใหนกเรยนวธการจดกระท าและสอความหมายขอมลเสยใหมดวยวธการทเหมาะสมเพอใหผอนเขาใจดขน เชน ท าเปนแผนภม วงจร ตาราง แผนภมแทง เปนตนตามความเหมาะสมกบสถานการณ

สารชวโมเลกลม 4 ชนด คอ คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน และกรดนวคลอก คารโบไฮเดรตม 3 กลมโดยแบงตามจ านวนโมเลกลของน าตาลทเชอมโยงกน คอ มอนอแซกคารไรด ไดแซกคาไรด และพอลแซกไรด

- มอนอแซกคารไรด (น าตาลโมเลกลเดยว) เชน กาแลกโทส, ฟรกโทส, และกลโคส - ไดแซกคาไรด (น าตาลโมเลกลค) เชน ซโครส, มอลโทส, และแลกโทส - พอลแซกไรด เชน แปง, ไกลโคเจน และเซลลโลส

3. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล

ชนดน ามนทน ามาทดลอง กรดไขมนไมอมตว

หลายต าแหนง จ านวนหยดของ

ไอโอดน น ามนถวเหลอง 8 58

น ามนงา 6 40

120

ชนดน ามนทน ามาทดลอง กรดไขมนไมอมตว

หลายต าแหนง จ านวนหยดของ

ไอโอดน น ามนถวลสง 5 30

น ามะพราว 1 2

จากขอมลขางตนเปนการเปรยบเทยบปรมาณกรดไขมนไมอมตวในน ามนพช โดยใชไอโอดน

ในทงเจอรไอโอดน ใหนกเรยนลงความคดเหนเกยวกบการทดลองขางตน 4. ทกษะการพยากรณ

สาย Y ทเปนคกรดดออกซไรโบนวคลอก สาย X จะมล าดบเบสอยางไร

5. ทกษะการตงสมมตฐาน

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ไดท าการทดสอบเรองน าตาลโมเลกลเดยว โดยใชสารละลายเบเนดกต

ทดสอบกบน าผลไม สารละลายกลโคส น ากลน นมสดชนดจด นกเรยนสงเกตเหนวา เมอหยดสารสารละลายเบเนดกตแลวปรากฎวาเกดการเปลยนแปลงทตางกน ซงอาจเกดจากตวแปรตอไปน

ก. ชนดของสารทน ามาทดลอง ข. ปรมาณสารละลายเบเนดกต

จงตงสมมตฐานทเกยวของกบตวแปรเหลาน

ก.................................................................... ........................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ...........................................

ข............................................................................................................................. ..................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. .................................

X X

G A T C G T C A

121

ตวอยางแบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ค าชแจง ใหกรอกคะแนนลงในชองประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทแสดงออกหรอปรากฏเดนชด ม 3 ระดบดงน 3 หมายถง ด 2 หมายถง พอใช 1 หมายถง ปรบปรง

เลขท ชอ-สกล

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทก

ษะกา

รสงเก

ต

ทกษะ

การจ

ดกระ

ท าแล

ะสอค

วามห

มาย

ขอมล

ทก

ษะกา

รลงค

วามค

ดเหน

จากข

อมล

ทกษะ

การพ

ยากร

ณ

ทกษะ

การต

งสมม

ตฐาน

ทกษะ

การก

าหนด

นยาม

เชงป

ฏบตก

าร

การก

าหนด

และค

วบคม

ตวแป

ร

การท

ดลอง

การต

ความ

หมาย

ขอมล

และล

งขอส

รปแล

ะกา

รน าท

กษะก

ระบว

นการ

ทางว

ทยาศ

าสตร

ไป

ใชใน

การแ

กปญห

าในช

วตปร

ะจ าว

น

รวม

3 3 3 3 3 3 3 3 3 27 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 13

122

เกณฑการประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร มดงน คะแนน 21 - 27 ดมาก คะแนน 14 - 20 ด คะแนน 7 - 13 พอใช คะแนน 0 - 6 ปรบปรง มเกณฑใหคะแนนจากการสงเกตพฤตกรรมการเรยนร คอ

เกณฑการใหคะแนน 3 คะแนน เมอนกเรยนแสดงทกษะตามทตองการเปนประจ าสม าเสมอ เกณฑการใหคะแนน 2 คะแนน เมอนกเรยนแสดงทกษะตามทตองการคอนขางนอย เกณฑการใหคะแนน 1 คะแนน เมอนกเรยนแสดงทกษะตามทตองการนอย

เกณฑการประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

รายการประเมน เกณฑการใหคะแนน

ดมาก(3) พอใช(2) ปรบปรง(1) 1. ทกษะการสงเกต

มวธการหาขอมลโดยตรงจากการใชประสาทสมผสทงหา ไดแก การด การดม การฟง การชม และการสมผส เปนประจ าสม าเสมอทงนโดยไมใสความเหนหรอประสบการณเดมของผสงเกตลงไป

มวธการหาขอมลโดยตรงจากการใชประสาทสมผสทงหา ไดแก การด การดม การฟง การชม และการสมผส คอนขางนอยทงนโดยไมใสความเหนหรอประสบการณเดมของผสงเกตลงไป

มวธการหาขอมลโดยตรงจากการใชประสาทสมผสทงหา ไดแก การด การดม การฟง การชม และการสมผส แสดงทกษะตามทตองการนอยทงนโดยมการใสความเหนหรอประสบการณเดมของผสงเกตลงไปดวย

2. ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล

- จดกระท าขอมลใหม โดยการเรยงล าดบ แยกประเภท หรอค านวณหาคาใหม เพอใหเขาใจงายขน ชดเจน - อธบายเหตผลในการเลอกการน าเสนอไดอยางชดเจน และตรงประเดนทกครง

- จดกระท าขอมลใหม โดยการเรยงล าดบ แยกประเภท หรอค านวณหาคาใหม เพอใหเขาใจงายขน ชดเจน - อธบายเหตผลในการเลอกการน าเสนอไดชดเจน และตรงประเดนบางครง

- จดกระท าขอมลใหม โดยการเรยงล าดบ แยกประเภท หรอค านวณหาคาใหม เพอใหเขาใจงายขน ไมชดเจน -อธบายเหตผลในการเลอกการน าเสนอไมอยางชดเจน และตรงประเดน

123

ตวอยางแบบประเมนความพงพอใจของนกเรยน ตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

ค าชแจง 1. แบบประเมนนสรางขนเพอประเมนความพงพอใจของนกเรยนตอผลการจดการเรยนร

แบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน 2. ขอมลทไดจากนกเรยนจะเปนประโยชนตอการวจยเพอน าไปพฒนาคณภาพการจดการ

เรยนรตอไป ค าตอบของนกเรยนถอเปนความลบและจะไมสงผลกระทบตอการเรยนประการใด ขอใหนกเรยนตอบค าตอบทกขอใหตรงกบความเปนจรงมากทสด

3. หลงจากนกเรยนไดรบประสบการณจากการจดการเรยนรแบบโครงงานแลว นกเรยนมความพงพอใจตอการจดการเรยนรในระดบใดใหท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความพงพอใจนน

พงพอใจมากทสด ใหท าเครองหมาย ลงในชอง 5 พงพอใจมาก ใหท าเครองหมาย ลงในชอง 4 พงพอใจปานกลาง ใหท าเครองหมาย ลงในชอง 3 พงพอใจนอย ใหท าเครองหมาย ลงในชอง 2 พงพอใจนอยทสด ใหท าเครองหมาย ลงในชอง 1

รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1 ดานผสอน

1. ครชวยกระตนใหนกเรยนมแรงจงใจคดคนควาก าหนดหวขอโครงงาน

2. ครเปดโอกาสใหนกเรยนไดเผชญกบปญหาหรอสถานการณดวยตนเอง

3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนหาวธแกปญหาดวยตนเอง 4. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามและใหค าแนะขณะ

ด าเนนโครงงาน

ดานวธการสอน 5. นกเรยนมความสนใจในการหาความรจากการท า

โครงงาน

6. ไดวางแผนในการท ากจกรรมและสามารถสรางความรดวยตวเอง

124

รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1 7. มปฏสมพนธและแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

ภายในกลมและระหวางกลม

8. โครงงานเปนการจดการเรยนรทตองอาศยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

9. การจดการเรยนรมผลใหการเรยนวทยาศาสตรดขน

10. ไดเขาใจเนอหาอยางลกซงและไดคนหาขอมลจากแหลงตางๆ

ดานสอการจดการเรยนร 11. สอมความนาสนใจสอดคลองกบเนอหา

12. สอมความเขาใจงายตอการเรยนร

13. สอ แหลงการเรยนรอยางหลากหลาย

14. ใชสอทเหมาะสมกบกจกรรมและศกยภาพของผเรยน

ดานการวดและประเมนผล 15. มสวนรวมในการประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง

16. ประเมนผลอยางหลากหลายและครบทง 3 ดาน

17. ขาพเจาพงพอใจทแบบวดผลมความสอดคลองกบเนอหา

ดานประโยชนทผเรยนไดรบ 18. ไดฝกทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเอง

19. ไดฝกทกษะการคดวเคราะห สงเคราะหและความสามารถในการแกปญหา

20. ไดฝกความกลาแสดงออก

ขอคดเหน/ขอเสนอแนะ

............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................... ..........................................

125

แบบบนทกภาคสนามของผวจย วชาวทยาศาสตร เรอง สารชวโมเลกล ชนมธยมศกษาปท 4

โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา

วน/เดอน/ป ขนตอนการจดการเรยนร พฤตกรรมการเรยนรและสงทเออตอการเรยนร ปญหาทเกดขนขณะจดการเรยนร

1. การคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา

2. การวางแผนในการท าโครงงาน

3. การลงมอท าโครงงาน

4. การเขยนรายงาน

5. การแสดงผลงาน

126

แบบสมภาษณผเรยนตอการจดการเรยนร

ผใหสมภาษณ…………………………..………………………………………….…………………………… วนท……………เดอน…………….……………….…………พ.ศ…………เวลา…………………………น.

1. นกเรยนรสกอยางไรกบตอการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญา ทองถน .................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................ ..........................................................................................................................................................

2. นกเรยนชอบขนตอนใดในการสอนมากทสด เพราะเหตใด ........................................................................................................................... ................................................................................................................................................................. ............................................................................................... ...........................................................

3. นกเรยนมสวนรวมในการจดกจกรรมขนใดมากทสด เพราะเหตใด ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................... ........................................................................................................... ...............................................

4. นกเรยนมปญหา หรอขอเสนอแนะเพมเตมหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน รวมกบภมปญญาทองถนหรอไม อยางไร ................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................

5. นกเรยนอยากใหมการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน ในหนวยการเรยนรถดไป หรอในรายวชาอน หรอไม อยางไร ............................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ...............

127

ภาคผนวก จ ภาพการจดการเรยนรแบบโครงงานรวมกบภมปญญาทองถน

128

ภาพ 5 กลมเปาหมายท าแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนการจดการเรยนร

ภาพ 6 กลมเปาหมายท าแบบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนการจดการเรยนร

129

ภาพ 7 กจกรรม 9 ทกษะสโครงงาน

130

ภาพ 8 ขนท 1 การคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา

131

ภาพ 9 ขนท 2 การวางแผนในการท าโครงงาน

132

ภาพ 10 ขนท 3 การลงมอท าโครงงาน

133

ขนท 3 การลงมอท าโครงงาน

134

ภาพ 11 ขนท 4 การเขยนรายงาน

135

ภาพ 12 ขนท 5 การแสดงผลงาน

136

ประวตผเขยน

ชอ – สกล นางสาวนรไอน ดอรามะ รหสนกศกษา 5720120604 วฒการศกษา

วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา วทยาศาสตรบณฑต (ศกษาศาสตร) มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2552 วชาเอกวทยาศาสตรทวไป วทยาเขตปตตาน ทนการศกษา ทนอดหนนงานวจยเพอวทยานพนธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร ประจ าปงบประมาณ 2559 ต าแหนงและสถานทท างาน พนกงานราชการคร โรงเรยนสงเสรมอสลามศกษา ต าบลทาก าช า อ าเภอหนองจก จงหวดปตตาน 94170 การตพมพเผยแพรผลงาน วารสารอล-นร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยฟาฎอน ฉบบท 22 (ฉ.ท 1/2560) ปท 12

ประจ าเดอน มกราคม-มถนายน 2560 (รอตพมพ)