લદય શરી ળબન લવાણીકત

અનબલન અમત બાગ – ૮ ( આય–પરકાળનના ૧૫૦ સતકભાન પરથભ ઇ–સતક ) )

આય ટરસટ, ૩૦૩, શયકષણ કમપરકષ, એલરવલિજ, અભદાલાદ – ૩૮૦ ૦૦૬

પન ન : ૦૭૯ ૨૬૫૮૫૩૦૩

૬૧ યગના કાયણ, રકષણ, વપરાપત અન ઉચાયની ળાસતરીમ વભજ આત

અનબલન અમત બાગ : ૮

રખક : લદય શરી ળબન લવાણી

આય પરકાળન

વકક :

લદય શરી એભ. એચ. ફાયટ : drkumar_barot@yahoo.com

લદય શરી નીતાફશન ગસલાભી : drnitaben@sify.com

લદય શરી યાજળબાઈ ઠકકય : vdrajeshthakkar@gmail.com

Contents

પરકયણ : ૧ અકણ .................................................................................................................................... 8

પરકયણ:૨ આ સતકભા આટરા યગની વાયલાય છ: .................................................................................. 9

પરકયણ:૩ આયલદ–લચકકતવાન ઉજજલ બાિલ ! .................................................................................... 10

પરકયણ : ૪ ફધી જ તકરીપ દય થઈ ગઈ ........................................................................................... 14

પરકયણ : ૫ એક કવ સતરી-લધમતલન ....................................................................................................... 16

પરકયણ: ૬ ભાથ અન દાઢી-મછના લા પયીન ઊગમા ............................................................................. 20

પરકયણ : ૭ યગન એક ણ રકષણ જણાત ન શત .................................................................................... 24

પરકયણ : ૮ કનખન એક કવ ................................................................................................................ 27

પરકયણ : ૯ જાતીમ દોફકલમ દય થય ..................................................................................................... 29

પરકયણ : ૧૦ ભનઝ લખતની ફધી મવીફત ભટી ............................................................................. 31

પરકયણ : ૧૧ ારશકશભા વાર કયણાભ ................................................................................................. 33

પરકયણ : ૧૨ ફ ભકશનાભા ફન યગ દય થમા ....................................................................................... 37

પરકયણ – ૧૩ ભો યના ખીર ભટ છ...વયતાથી ..................................................................................... 40

પરકયણ – ૧૪ આખના એક અવાધમ યગની વાયલાય ................................................................................ 43

પરકયણ : ૧૫ એક યલાનની જાતીમ મ ઝલણ ભટી ............................................................................... 45

પરકયણ : ૧૬ ફધી પકયમાદ વણકણ દય થઈ ગઈ ............................................................................. 49

પરકયણ : ૧૭ અિત કામકતા અનક યગન મ ..................................................................................... 52

પરકયણ : ૧૮ લાયજનમ યાજણન યગ.................................................................................................. 56

પરકયણ : ૧૯ ફધ જ ભટી ગય શત . ..................................................................................................... 58

પરકયણ : ૨૦ ળફઆતભા વાચી લચકકતવા ભ ત .................................................................................. 62

પરકયણ : ૨૧ દયદી ખળખળાર શતા ..................................................................................................... 63

પરકયણ : ૨૨ કભ મભાથી ભટી ગમ ............................................................................................. 67

પરકયણ : ૨૩ લાઈ, મરચછાક અન ર ફી.ી............................................................................................. 71

પરકયણ : ૨૪ ફધી જ પકયમાદ ળભી ગઈ ............................................................................................. 72

પરકયણ : ૨૫ ચાય કદલવભા યકાઈ ગમ યકતસરાલ ............................................................................... 75

પરકયણ : ૨૬ શાઈ ફી.ી.એ શાયી જવ ડ ......................................................................................... 77

પરકયણ : ૨૭ ચભકયગ વણક કાબભા આલી ગમ ................................................................................. 80

પરકયણ : ૨૮ ફા રકલાન એક કવ .................................................................................................. 83

પરકયણ : ૨૯ ૨૦ કદલવભા લધય ૪ કકર લજન ................................................................................... 86

પરકયણ : ૩૦ દય કદલવભા પરલાકશકા ભટય ....................................................................................... 89

પરકયણ : ૩૧ ટીનબાઈની ટાર ટી ..................................................................................................... 91

પરકયણ : ૩૨ નાભદાકઈ દય થઈ ........................................................................................................... 94

પરકયણ : ૩૩ ફધી જ ફાફત વાલ વાર ............................................................................................... 96

પરકયણ : ૩૪ એક જ કદલવભા અતમાતકલ ફધ ! .................................................................................. 100

પરકયણ : ૩૫ ફાકના લાતવમાિધભા વાલ વાર થઈ ગય ................................................................... 103

પરકયણ : ૩૬ ચાય લક જની ઊરટી એક કદલવભા ભટી ! ................................................................... 105

પરકયણ : ૩૭ વણ–કરચન એક કવ ................................................................................................. 107

પરકયણ : ૩૮ નટયાજ નામડન ઉદયશ ળભી ગય ............................................................................. 109

પરકયણ : ૩૯ ચભકયગ વમગા ગમા ................................................................................................. 112

પરકયણ : ૪૦ વિધલાત, પરસટટભા વાલ વાર થઈ ગય ........................................................................ 116

પરકયણ : ૪૧ લાતવમાિધ ય િલજમ .................................................................................................. 119

પરકયણ : ૪૨ ફીજી લાય દલા રલાની જફય ન ડી ............................................................................ 123

પરકયણ : ૪૩ દય કદલવભા ણક આયાભ........................................................................................... 125

પરકયણ : ૪૪ ૮ લક જન ડામાલફટીવ દઢ ભાવ ભટય ! ................................................................... 127

પરકયણ : ૪૫ એક અનાભી ચભકયગ .................................................................................................... 131

પરકયણ : ૪૬ અલવયભા ણક આયાભ .................................................................................................. 134

પરકયણ : ૪૭ ભાથાની ખજલા ન ખયતા લા .................................................................................. 137

પરકયણ : ૪૮ છલટ જીણકજલયન જવ ડ .......................................................................................... 139

પરકયણ : ૪૯ સમાકલતક ભટય વાત કદલવભા ....................................................................................... 144

પરકયણ : ૫૦ ખડ, ખજલા, ખયતાલા, ગભડા ભટયા. ...................................................................... 147

પરકયણ : ૫૧ તદયસત તરન થમ વશજજનભ .................................................................................... 150

પરકયણ : ૫૨ િનદાન અસષટ, ણ કયણાભ સષટ ............................................................................. 156

પરકયણ : ૫૩ ભટી ગમ એક ભાનિવક યગ ........................................................................................ 160

આયપરકાળનના રકબગમ ૧૪૪ સતકની માદી ................................................................................... 162

પરકયણ : ૧ અકણ

પરાચીન યગથી આયલદની અનક ળાખાઓ એટર ક િનષણાતદધિત – (સશમરાઈઝળન)ન િલકાવ

થમ છ. ચયકની કામલચકકતવા (ભકડિવન) અન બગલાન ધનલનતયી અન સશરતની ળલમલચકકતવા (ળસતરકિમા-

વરજયી) ત મખમ છ જ. બગલાન શરીયાભના લકજ િનિભયાજાએ ‘િનિભતતર’ નાભ નતરલચકકતવાની ળાખા

ખીરલી શતી. દતલદકની ળાખા આજ આયલદભા શમાત છ. વોથી શરી ‘કાશમવકશતા’ રખી

કશમઋિએ ફા આયગમ અન ફા લચકકતવા ભાટ; આયલદ દવાયા સતરીલચકકતવા અરગ દયજજ આી

સતરીયગ, વગબાકકયચમાક, પરસતાચમાક, વલન પરમગ દવાયા ઉતતભ ઈપરચછત વતાનપરાપત એ આયલદની

િલિળષઠ દન છ. શજાય શાડલદ આણ તમા થમરા, વરણલચકકતવાભાથી ભરભટટાની યનાની િભિશરત

ળાખાના ગઈ ઢી સધી ઠયઠય દલાખાના શતા. દલવમમાશરમ લચકકતવા ભતરલચકકતવાન ઘણ ભશતતલ શત . ત

ચિદતત જલા લદયએ ણ સલીકાયક શત . વતતલલજમ–લચકકતવા દવાયા ભાનિવક વાયલાયની ળાખા િલકવી શતી.

ભતફાધા અન અતતતલાલબિનલની િનષણાત દધિત વાથન આયલદન વફધ જડામર આજ ણ

જલા ભળ. લાજીકયણ તતરન લચકસલ ત આયલદભા અનનમ શત અન છ. યવામન િલદયા દવાયા સલસથ

દીઘાકયષમ પરાત કયલાન રાબ આણ શજાય લક સધી ભવમ શત. યવલદકની ળાખા ભશાલદય

નાગાજ કનથી ળફ કયીન આજ ણ ચભતકાય ફતાલ છ. િનદાનકષતર નાડીલદકની અરગ પરિતબા આણ તમા

ાગયી શતી, જ આિળકફ ચાલ છ. અગદતતર-િલિલદયાન િલબાગ આજ ણ કયરભા લચકસલ ધયાલ છ.

એ જ યીત કયર દવાયા ચકભક લચકકતવાન પરચાય આખા િલરશભા થલા ભાડય છ અન ત વફિધત

કિમાઓ યકતભકષણ, જરકાલચયણ, અગગનકભક, કષાયકભક લગયની સિળમાલરટી પરચલરત છ.

પરબાલલચકકતવા દવાયા ણ તાતકાલરક અન ચભતકાકયક કયણાભ પરાત કયી ળકામ છ.

ભાતર ભાનલ ભાટ જ આયલદ વીિભત ન યશતા ભતદમાથ ારત શ ભાટ ણ તન િલસતાય

થમર. ગલાયલદ, અરશાયલદ, અજાયલદ અન ગજાયલદન ણ િલર અન ગશન િલકાવ થમ શત.

આલી અનક િલદયાળાખાના િનભાકતા, િલકાવકતાક અન આજ સધી જીલત યાખનાય િનષણાત વકડ-શજાય

ઋિઓ અન ભશાલદયન વનભાનલકક.....અકણ...!

- ળબન

પરકયણ:૨ આ સતકભા આટરા યગની વાયલાય છ:

અનિભ યગન નાભ (૨૧) ગરશણીદ (૨૨) ગવ (૨૩) ચકકય (૨૪) જલય (૨૫) જાતીમદોફકલમ (૨૬) ટાર (૨૭) દયાજ (દાદય) (૨૮) દાશ (૨૯) દષષટ–દોફકલમ (૩૦) પાઈભિવવ (૩૧) પરદય (૩૨) પરભશ (૩૩) પરસટટ (૩૪) ારશકશ (૩૫) ાડતલ (૩૬) પલરી (૩૭) બરડપરળય (૩૮) ફશયાળ (૩૯) ફાહળ (૪૦) ફારકલા (૪૧) ભયડ

અનિભ યગન નાભ ૪૨) ભાથાભાગભડા (૪૩) મછાક (૪૪) મતરભ (૪૫) ભદવદધદધ (૪૬) ભનઝ (૪૭) યકતદ (૪૮) યકતિતત–સરાલ (૪૯) યાજણ (૫૦) રઘતાગરગનથ (૫૧) રશીલા (૫૨) લધમતલ (૫૩) લાઈ (૫૪) વષણકરચ (૫૫) રશાવ (૫૬) ળયમામતર (૫૭) ળયદી (૫૮) િળયઃશ (૫૯) ળીઘરતન (૬૦) શિદ (૬૧) શયવ

અનિભ યગન નાભ (૧) અજીણક (૨) અિતવાય (૩) અરલચ (૪) અલવય (૫) આભલાત (૬) ઉદયશ (૭) ઉધયવ (૮) ઊનલા (૯) ઊરટી (૧૦) કકટશ (૧૧) કફજજમાત (૧૨) કભ (૧૩) કનખ (૧૪) કતા (૧૫) કળકિભ (૧૬) કળતન (૧૭) ખયજવ (૧૮) ખજલા (૧૯) ખીર (૨૦) ખડ

પરકયણ:૩ આયલદ–લચકકતવાન ઉજજલ બાિલ !

– શરી ળબન

આયલદીમ લચકકતવાના વોથી પરથભ સષટ ફ િલબાગ છ. જન (૧) કામ–લચકકતવા

(ભકડિવન) અન (૨) ળલમ–લચકકતવા (વરજયી) કશ છ. તના ફ પરિતિનિધ ગરથ છ, ચયકવકશતા

(કામલચકકતવા ભાટ) અન સશરતવકશતા (ળલમ–લચકકતવા ભાટ).

ચયકવકશતાભા ણ લચકકતવાના ઘણા િલબાગ ાડલાભા આલરા છ. જન ભશાલદય લાગબટટ

અષટાગ હદમ (આઠ અગફ આયલદન શાદક ) વમકત કયર છ. તભા ‘કામ ફારગરશ ધલાગ લગયન

લણકન છ. તના છી ણ આજ સધીભા આયલદભા અનક પરકાય િનષણાત દધિત દવાયા વાયલાય

થતી જ યશી છ ન બિલષમભા તન લધ િલકાવ થઈ ળક તભ છ. જન લણકન આ પરભાણ કયી ળકામ

:

૧. યગાનવાયઃ કષાઘાત, ગરશણી, થયી, વપદ દાગ, ખયજવ લગય એક એક યગની

સિળમાલરટી ગઈ ઢીના લદયભા ણ પરચલરત શતી. જભ ક અભદાલાદભા

સલાિભનાયામણ ભકદય વાભ એક લદયયાજ શરી જમિતરારબાઈ ગરશણીના િનષણાત શતા.

બાલનગયભા લદય શરી ભગનબાઈ ટર થયીના િનષણાત છ. અભદાલાદભા લદય શરી કકયીટ

ડયા વપદ દાગ (િરશતર)ના સિળમાલરસટ છ. અભદાલાદભા એક લદય ભાતર ખયજલાના

િનષણાત શતા.

૨. યગવમશ અનવાય : ચાભડીના યગ, જાતીમ યગ, દાતના યગ, શાડકાના યગ,

લાના યગ, ભભાગકના યગ (પરકટરાજજસટ) જભ ક યાજકટના સિલખમાત દતલદય શરી

રાબળકયબાઈ શકર અદધદવતીમ દતલદય છ. લડદયાભા આયલદના એક સનાતક જાતીમ

યગભા િનષણાત છ. લદય શરી સબા ઠાકયના દલાખાનાન નાભ ‘કાભચાય’ છ.

અભદાલાદભા શરી ઈરાફશન ળાશ લાના યગભા િનષણાત છ. ગઈ ઢીભા ષક

શાડલદય શતા. ગદયગભા શયવ-બગદય લગયની કષાયસતરીમ વાયલાય આજ ઘણા લદય કય

છ.

૩. લમાનવાયઃ ફાકના યગના િનષણાત ગઈ ઢીભા ઘણા લદય શતા. બાલનગયભા ચકરી

બટટ અન અભદાલાદભા ફશયા લદયના નાભ જાણીતા શતા. આજ ગજયાતભા દઢ કયડ

ફાક શલા છતા એક ણ ફાયગના િનષણાત લદય નથી.

૪. જાિત અનવાયઃ ગજયાતભા ફ-અઢી કયડ સતરીઓભા કલ ફ–તરણ જ સતરીયગ િનષણાત

સતરીલદય છ. જની ળફઆત લદય શરી ઉાફશન જાની દવાયા પરાઈલટ લચકકતવાથી થઈ શતી.

૫. કિમા અનવાયઃ કલ ગજયાત જ નશી, કયર જ નશી, વભગર બાયત જ નશી િલરશ આખાભા

ચકભકની ફરફારા છ. અભદાલાદભા જ લદય પરયક ળાશ, લદય શયળ વમાવ, ઈરાફશન

દળાડ લગય ઘણા ચકભક લદય ચકભકની સિળમાલરટી ધયાલ છ. કલ ફગસત–લચકકતવા,

કલ નસમ–લચકકતવા, કલ જરોકાલચયણ–લચકકતવા ણ ઘણા લદય કય છ.

૬. િલિળષઠ કિમા અનવાયઃ વલન પરમગની એલી િલિળષઠ પરકિમા છ ક જના દવાયા ઉતતભ

ઈપરચછત વતાન ભલી ળકામ છ. ખાવ કયીન તર વતાન ભાટની આ કિમાના ગજયાતભા

ઘણા જ કનર છ. નકડમાદભા લદય શરી ી.એભ.જવાણીના દલાખાનાન નાભ જ ‘વલન

પકરિનક’ છ. વૌદમક કનર (આયલદીમ બયટીારકય’ભા િલિળષઠ વાયલાય આી વૌદમકપરદ

વાયલાય આલાભા આલ છ. અભદાલાદભા લદય શરી નીતાફશન ગસલાભી અન લદય કશતનર

ગકશર કલ વૌદમક–લચકકતવા જ કય છ.

૭. અનક યગભા િનષણાત દધિત અનવાયઃ ઘણા એલા લદય છ ક જની ાવ ફ ચાય યગભા

ણ સિળમાલરટી શમ. જભ ક ભાયી ાવ લોથી લાયના યગ, ચાભડીના યગ, કાનના

યગ, જાતીમ યગ, લધમતલ અન વલન પરમગના ષક દયદી આલ છ.

લદય જ રાથક કય, વાશવ કય, વયકાયશરી, આયલદ યિનલિવિટી, આયલદ કરજ,

લદયભડ, લદયવબાઓ, આયલદની વાલકજિનક વસથાઓ ઈરચછ ત આલતા દળકાઓભા અનક

જાતના સશમરાઈઝળન ળફ કયી ળક, કયાલી ળક. જભાના કટરાક આ પરભાણ છ :

- શાડલદકઃ ગઈ ઢીભા ત ળશય અન કવફાભા ઠયઠય શાડલદય શતા. આજ ગણમા ગાઠયા

છ. આધિનક િલજઞાન અન ટકનરજીની વલક સિલધા વાથ સશરત લલણિત શાડલદક-

અગસથલચકકતવાન નજીિલત કયી ળકામ તભ છ.

- ચભકયગ લચકકતવાઃ તની આતય-ફાહય વાયલાય સવમલગસથત શલાથી અન થમાથમની

વાચી વભજ શલાથી આયલદ દવાયા ફધા ચભકયગ-કષઠયગ ભટાડી ળકામ તભ છ. તર,

ઘત, ભરભ, ર, ખાલાની દલાઓથી આયલદ ચભકયગ અગ એટર ફધ વમદધ છ ક

એકએક ચભકયગના દયદીન તાના તયપ આકી તભાના તભાભ વાધમ દયદીન ત વાજા

કયી ળક તભ છ.

- ભદવદધદધ-કળતા : િલભ જીલનન કાયણ એક તયપ સખી રકભા ભદવદધદધન પરભાણ લધત

જામ છ ત તનાથી િલયીત કળતાના કવ ણ ઘણા શમ છ. આયલદભા ત ફનન ભટાડી

વપરભાણ ળયીય ભાટની વમલગસથત વાયલાય શલાથી તના કનરભા વાયા પરભાણભા દયદીન

આકી ળકામ તભ છ.

- આભલાત-વિધલાતઃ લાયના યગન પરભાણ લધ શમ છ. ત લધત જલાથી જમા જઓ તમા

વિધલાત-આભલાતના દયદી ઉબયામ છ. એરથીભા તના િનદાન-લચકકતવાભા ષક

વભમ અન વિતત ખચકલા છતા કઈ લત નથી. જમાય આયલદભા ઔધ અન કિમાઓ

દવાયા તભા મગાભી કયણાભ રાલી ળકામ છ. દલાખાના ક નાના શૉગસટર ળફ કયલાભા

આલ અન કલ લાયના યગની વાયલાય જ આલાભા આલ ત સલાથક-યભાથકન એક

સવમલગસથત લચકકતવાતતર ળફ થામ.

- કાનના યગઃ ફશયાળ, કણકમ જલા વમાક કાનના યગભા એરથી દવાયા પરામઃ

કયણાભ ભત નથી. આયલદના તર અન કિમાઓ ખફ કાભમાફ શલાથી કાનના

યગભા કાભ ફતાલી ળકામ તભ છ. ભ ત આ કષતરભા ષક દયદીન વાજા કયરા છ.

- ટના યગઃ આભ, જઠયાગગન લગયન િલચાય આયલદભા સવમલગસથત શલાથી અન તના

ઔધ ણ અવયકાયક શલાથી ાચનતતરના-ટના-આતયડાના ફધા દયદભા

આયલદભા લધભા લધ મળ ભી ળક તભ છ. તભા વાથ ચકભક કિમાઓ ણ ઘણી

ભદદગાય ફની ળક.

- મતરાળમના યગઃ આજ કકડનીની શૉગસટર ઊબયાઈ યશી છ. કદનચમાક, ઋતચમાકની

િલકિત અન ઔધની આડઅવયન કાયણ કકડનીના યગ લધતા જ જલાના છ. જભા

એરથીભા િનધ ઔધ િવલામ ફીજ ફધ જ છ. જમાય આયલદ ાવ ભાતફય

નનકલા, ગય, િતરપા, શયડ, િળરાજજત, ચરપરબા જલા ઔધ છ. તથી કકડનીયગ

કનર ખરલાભા આલ ત આ યગના ભટા યગભા ભાનલજાતન ઘણી ભટી યાશત આી

ળકામ.

- નતરયગઃ એક જભાનાભા નતરયગના િનષણાત લદય ણ આયલદભા શતા. ભિતમા,

યલાા, ઝાભય, ખીર લગય ઓયળન ણ નતરલદય કયતા. યાજસથાનન બટટનાગય

લદયવમદામ આ ફાફત યયાથી િનષણાત ગણાત. વોયાષટરભા એક મગસરભ લદયદાદા

ઘડ રઈ ગાભડ ગાભડ ભપત ભિતમ ઉતાયલા જતા. ફાવ અન યિળમાના ભશાનગયના

ફટાથ ય બાયતના નતરલદય સશરત દધિતથી એક જ કદલવભા દયદીન ભિતમાની

મશકરીભાથી મકત કયી ળકતા. દષષટ દોફકલમ, ચશભાના નફય જલા ષક લધી યશરા

નતરયગભા ક નતરયકષાભા ફ તરણ લદય વાયલાય આ ત પરજાન ાય લગયન કયણાભ

ભ.

*************************

પરકયણ : ૪ ફધી જ તકરીપ દય થઈ ગઈ

જઠયાગગનની ભદતા, કફજજમાત, લાશન ચરાલલાની આદત ક ભજબયી તથા જાતીમ

અવમભ લગય કાયણ પરલતકભાનભા શયવ-ભવાન યગ લધત જ જામ છ. ‘અકયલતૌ પરાણાનૌ

શણગનત-કશિવગનત ઈિત અળાાિવ’ – ‘દશભનની જભ વતત યીફાલનાય ક યીફાલી યીફાલીન ભાયી નાખ

ત અળક.’ ગદા ભભકસથાન શલાથી શયવન દ:ખદામી યગ કહય છ. તભા ઔધથી કાભમાફી ન

ભ ત અગગનકભક, કષાયકભક ક ળસતરકભકની જફય ડતી શલાથી ત અઘય યગ ભાનલાભા આલ છ.

તભા કષાયકભક જરદી અન જડમથી શયવન ભટાડ છ. આયલદભા કફજજમાત, ગવ, ભદાગગનની

વાયલાય ખફ કયણાભદામી શલાથી આયલદ દવાયા શયવ-ભવાની વાયલાય લધ પદામી નીલડ છ

અન ત કાયણ જ છલરા ચાવ લકથી કષાયસતર દવાયા શયવ-ભવાભા સિળમાલરટી વપ થલાથી

ઘણા આયલદના સનાતક તના નાભી િનષણાત થમા છ.

શરી એભ. ક. વમાવની ઉભય ૪૨ લકની. તા. ૭-૧૧-૭૬ના કદલવ વતમનાયામણની ચારી,

કરરથી આલર. ત િળકષકની નકયી કયતા શતા. તભન લાયથી થમર શયવ શતા. તભા ગવ

થત શત. લાય ખફ ઉય ચડત શત. ૧૫ લકથી તભન ગવ થત શત અન ળોચ ગમા ફાદ

અન લાચતી લખત ભાથ બાય થઈ જત શત . ચકકય આલતા શતા. અળગકત જણાતી શતી. લાયના

અદયના સકા ભવા શલાથી રશી કયાયમ ડ ન શત . ચાય ભકશનાથી શયવન જય લધ શત .

કફજજમાત યશતી શતી તભા શયડ ભાપક આલતી શતી. લજન ૪૭ કકર શત . તભન શયવન

થમાતરક આલાભા આલર. તભા સયણ અન છાળન લધ વલન કયલાન શત .

શયવન દયદ શભળા કાબભા યશ ત ભાટ તન બાલપરકાળ વકશતાન શરક ણ વભજાવમ

શત.

લગાલયધ સતરીસળક મા નાનયતકટકાવનમૌ ।

મથાસલ દણ ચાનનભળકવઃ કયલતકનમૌ ।।

– બાલપરકાળ–શયવ – ૧૪૯

શયવના દયદીએ ભ-મતર-ભખ-ઊધ આકદ ળાયીકયક લગન યકલા નશી, વભાગભ કયલ નશી, સકટય, વાઈકર, ઘડ જલા લાશન ય વલાયી કયલી નશી, ઉબડક ફવવ નશી અન જ જ દથી શયવ થમા શમ ત દન લધાયનાય ખયાક ખાલ નશી (જભક લાયના ભવાભા જાબ, કદયી, ચણા, ગલાય જલા લખા, ઠડા, કફજજમાત કયનાય ખયાક ન ખાલા, િતતના ક યકતના શયવભા ગયભ ખયાક જભ ક ભયચા, ફાજયી લગય ન ખાલા, કપના શયવભા બાય, ચીકણ, ભધય ખયાક લધ ન ખાલ. જભક ગ, િળખડ, બીડ લગય).

ઔધ આ પરભાણ શતા :

૧. અબમાકયષટ - ફન લખત જમપમા ફાદ ૧-૧ ચભચ. વભાન ાણી ભલીન.

૨. શયડ ટીકડી – ૨ યાતર ાણી વાથ ભલીન (કફજજમાત અનવાય ત લધાયી ળકામ).

૩. યવના ગી – જમપમા ફાદ ચવલી (આય પરડકવની).

૪. ગવકવ ટીકડી – ૨-૨, વલાય-વાજ ચાલીન ાણી વાથ (કશભારમ ડરગની)

તા. ૧૪-૧૧ના યજ કલ એક અઠલાકડમાભા ઘણ જ પામદ થમ શત. ગ, આદ

લગય ખાઈ ળકતા ન શતા ત શલ ખાઈ ળકતા શતા. ગવ ઉય ખફ ચડત શત તભા એક જ

કદલવભા ઘણી યાશત થઈ ગઈ શતી. લજન ૧ કકર લધય શત . દલા લકલતૌ ચાલ યખાલી શતી.

શયવભા શયડ અન ગની ગી ખાલી ખફ કશતાલશ શલાથી ત રલાન સચન આય શત .

બાલપરકાળ વકશતાના ભધમભખડભા શયવના પરકયણભા તન એક શરક આ પરભાણ છ :

િતતશરષભ પરળભની કડકલકષરજાશા ।

ગદજાનનાળમતમાશ બલકષતા વગડાબમાઃ ।।

‘શયડના ચણકની જના ગભા ગી કયીન ખાલાથી િતત, કપ, ખજલા, ટન દઃખાલ

તથા ગદાભા થતા શયવ લગય યગ તયત ભટ છ.’

દય કદલવ ફાદ આવમા તમાય ફધી જ તકરીપ દય થઈ ગઈ શતી. છતા દય કદલવ

દલા ચાલ યાખલાન કહ શત . જથી યગ પયીન ન થામ.

તા. ૧૧-૧૦ના યજ મગળબાઈના કશલા પરભાણ દલા ળફ કમાા છી કલ એક લખત જ

લાઈ આલી શતી. તા. ૩૧-૧૧ના યજ િળમા ળફ થતા અસભાયન હભર આલતા િાહમીઘત

ઉભયા શત . તા. ૧૨-૨-૯૪ના યજ લજન ફ કકર લધય શત .

તા. ૧૫-૩ના કદલવ ફી.ી લધીન ૧૦૦/૬૫ થય શત . તા.૨-૫ના કદલવ તભા આશચમકજનક

સધાય થમ શત અન ત નભકર એટર ક ૧૨૦/૮૦ થઈ ગય શત . શલ ભાનિવક યગ, અસભાય

યગ વણક કાબભા આલી ગમ શત. તથી તા. ૨૭-૭-૯૪ના યજ છલરી દલા આી શતી.

**************************

પરકયણ : ૫ એક કવ સતરી-લધમતલન

સતરી-ર લધમતલના કવભા આયલદની કાભમાફી જગજાશય છ. વલ કયલાભા આલ ત

બાયતભા ૭૫ ટકા લધમતલના કવ આયલદથી વાયા થમાન અશલાર ભ. ર લધમતલના

શિદભા ઓલરગસિભિમાભા કયણાભ રાલવ ત આયલદ ભાટ યભત લાત છ. કાયણ ક આયલદ

ાવ લાજીકયણ, શિર, યવામન ઔધ છ, કિમાઓ ણ છ. નવકતાન કાયણ શમ ત તના

ઉામ ણ આયલદભા જ અદવીતીમ છ. સતરી–લધમતલભા આતકલદ, ગબાકળમદ, ફીજદ,

ગબકસરાલ, ગબકાત લગય ભાટના ણ ઔધ આયલદભા ષક છ. ફગસતપરમગની ચકભકકિમા

ણ ખફ કાભમાફ છ. વજરજકર ન શમ તલા પરામઃ તભાભ કવભા આયલદ ખફ જ વાયા કયણાભ

ફતાલી ળક છ. એલ એક ફીજ–દષષટજનમ લધમતલન કવ....

ગીયાફશન વજીલકભાય ટર ઉભય લક ૨૮. તા. ૧૯-૨-૯૭ના યજ G–ફી, ગગતરી

વવા., ગરફાઈ ટકયા, એલરવિીજ, અભદાલાદથી આલરા. તભના રગન ચાય લકથી થમા શતા.

રગન ફાદ ગબક યશત ન શત. વજીલકભાયન અગાઉ કયટક કયાલર ત નભકર આલર.

તમાયફાદ ભ પયીન તાજ કયાટક ભગાલર ણ તભણ આમ ન શત. ગીયાફશનની તાવ ઘણા

રડી–ડૉકટય તથા ગામનકરૉજજસટ ાવ કયાલર. તભા ફીજદષષટ શલાન િનદાન થમલ. ગબક ન

યશલાન એક ભશતતલન કાયણ શભળન વભાગભ ણ શત. (વતાનયકશત દિત શામાક જગાયીની

જભ શભળા અથલા શભળા એકથી લધ લખત વભાગભ કયતા શમ છ. જનાથી ફન કષ લાય-

િતતન પરક થતા, શિ-આતકલભા દષષટ આલ છ ન ગબકસથાનભા અલયધ આલ છ. રભા

શિવગરશ ન થલાથી શિાણભા િલકિત આલી જતી શમ છ).

ગીયાફશન પરથભ લખત તા. ૧૯-૨-૯૭ના યજ આલર. રન શિયીકષણન કયટક

કયાલલાભા કઈક અલયધ આલલાથી નઃ તા. ૨-૪ના યજ આલરા. કયટક રાવમા િલના જ.

(ર અશકાય પરધાન શલાથી પરામઃ શિયીકષણભા વાથ આતા નથી શતા. ત વભાગભ કયી

ળક છ એટર ત ફયાફય છ તભ ભાની ર છ અન સતરીના જ કયટક કયાવમા કય છ અન સતરીની

વાયલાય કયાવમા કય છ. આ અજઞાનભા તન ય કયલાય ણ ઘણીલાય વાથ આત શમ છ).

નોધ : લધમતલન યગ રઈન એક દતી આલર. ભટા બાગ ફધા કયાલતા શમ છ તભ તનીના

નાભન કવ કઢાલર. રની ઉભય ૫૦ લકની આવાવ શતી. સતરીની ૪૦-૪૫ લરચચ. સતરીન

આતકલ ફધ થલાના ણ રકષણ (ભનઝ) ળફ થઈ ગમર. ભ ર ાવ તભન શિયીકષણન

કયટક ભાગમ ત છણક કયીન કશ,

‘હ ત ઘડા જલ . ભાર ત ફધ જ ફયાફય છ, ભાય ળન યટક કયાલલાન ?’

‘વતાન કલ એકરી સતરીથી નથી થત . તભા સતરી-ર ફનન વભાન કાયણ શઈ ળક.

રન શિદ શમ અન સતરીન આતકલ દ શમ ત વતાન થઈ ન ળક.’

‘કાયણ ઘયલાીન છ એટર એના કયટક રાવમા છીએ. ભાયા કયટકની કઈ જફય નથી’

‘તભાય કયટક ત ભાય શર જઈએ, ત િવલામ વાયલાયભા આગ લધી ન ળક. અતમાય

કયાલી લમ, નીચ જ વલોદમ રફયટયી છ.’

‘આટરા લયવભા ભન કઈએ કયટક કયાલલાન કહ જ નથી, ભાર કાયણ ન શમ ત હ ળા

ભાટ કયાવ ?’

‘ભાર ભાનવ છ ક, કાયણ તભાર જ છ. આટરા લખતભા અશકાય છડીન ડૉકટય–લદયન

વાથ આલા ભાટ ણ એક લખત કયટક કયાવમ શત ત કન કાયણ છ ત કયાયનમ જાણલા

ભી ગય શત. તભ તભાયી તાવ કયાલલા ન ઇરચછતા શ ત તભાર કનવલટીગ ા . ભ

ચીડાઈન કહ.’

‘તભ ભન ખટ શયાન કય છ. તભ કશ છ ત કયટક કયાવ ણ ભન કઈ દયદ નથી ત

નકકી લાત.’

‘તભાય ખાતય નશી ત ભાયા િનદાન ખાતય કયટક કયાલન. કરાકભા જ શળ ત જાણલા

ભી જળ.’ અન કરાકભા ભાયા શાથભા એભણ કયટક મકય ત ‘Nill’ કાઉનટન શત. એભણ

તાની અલાઈન કાયણ તનીન ચીવ લક અશીથી તશી ફતાલીન શજાય ફિમા ખચી

નાખરા.

ભ ગીયાફશનન નાભાકકત સતરીલદય શરી ઉાફશન જાની ાવ ભકરરા. કદાચ ત તમા ગમા

નશી શમ. થમાથમ તરક ‘િતરદળાભક’ આલ. તભન આરી દલા આ પરભાણ શતી:

૧. ચરપરબા લટી...૨–૨ ભક કયીન વલાય-વાજ દધ વાથ.

૨. ભશાયાસનાકદ ગગ...૨–૨ ઉય પરભાણ.

૩. અભમાવન...૨–૨ ટભા ગવ અન દાશ શતા. (‘ઝડપાભકવી’ની ટનટ)

૪. પટાકર ક...૨–૨ ફય, યાતર ગલી (‘અનજા પાભકવી’ની.)

તા. ૧૬-૪ના યજ દલા લકલતૌ ચાલ યાખી શતી.

તા. ૩૦-૭ના યજ આવમા તમાય ગીયાફશન પરવનન પરવનન શતા. તભન તરીજ ભકશન ચારત શત.

કફજજમાત ણ યશતી શતી. તથી ભશદધદધકય, ગબકયકષક ઔધ આ પરભાણ આમા શતા:

નોધ : વગબાકલસથાભા કફજજમાત ભટ બાગ યશતી શમ છ. તભા શયડ ક શયડલાી િતરપા લગય

દલા આલાની ભનાઈ છ. કઈ તીવર િલયચન આલા કશતાલશ ન શલાથી વોમપમ, મદ િલયચન જ

આવ જઈએ. ભશદધદધ આશાય આીન ટ વાપ કયાલવ લધાય કશતાલશ શલાથી સકી, કાી

રાકષ, ગરકદ, આભાન મયબફ, રચમલનપરાળ, કદલર, તાદજ લગયભાથી જ ભ ક ભાપક

આલ ત રઈ ળકામ. ગયભાાન ગ, ઈવફગર ક આભાચણક ભાપક આલ.

આ દયદીન ભ ઈવફગર રલા આય શત . વાથ નીચની દલા :

૧. ઈવફગર...૧ ચભચ વલાય ક યાતર ગળમા દધ વાથ.

૨. ગબકાર યવ ગી...૧-૧ વલાય–વાજ ભધ વાથ.

૩. રટાકડન ટીકડી...૨–૨ વલાય-વાજ દધ વાથ.

૪. ગોય ધનલટી...૨–૨ વલાય-વાજ ઉયની દલા વાથ. (‘આય પરડકવ’ની ફનાલરી આ

ગીભા જનભનાર ફાક ગર આલ ત ભાટ જઠીભધ ચણક, ગદનતી બસભ અન દળી

ફાલની ારીન વભબાગ ચણક ભલલાભા આલર.)

૫. ળતાલયી કલ...૧–૧ ચભચ વલાય-વાજ ગળમા દધ વાથ.

તા. ૭-૧-૯૮ના યજ જાણલા ભર ક દયદીન આઠભ ભાવ ચારત શત. દયદી અન તના

િત દલા રલાભા, ભલાભા, અશલાર આલાભા ખફ જ અવમલગસથત શલાથી અનમ કવની જભ

તની ઝીણી ઝીણી નોધ થઈ ળકી ન શતી.

પરકયણ: ૬ ભાથ અન દાઢી-મછના લા પયીન ઊગમા

લા અન યગન આયલદ અગસથ તથા શિધાત વફિધત ફતાવમા છ. લાન અગસથન

ભ ભાનર શલાથી શિ અન જાતીમ યભતિતત વફિધત શલાથી જમાય અગસથભા િલકિત આલ

તમાય અન શિભા િલકિત આલ તમાય લાના યગ થલાન લધ વબલ છ. રના દાઢી-મછના

લા ખયલા ભાડ ક વાલ ખયી ડ તમાય તભા કિભ, િતતાિધકય લગય ઘણા કાયણભા લાય ક

િતતથી દિત શિદ ણ શલા વબલ છ. ટારના દયદીન જાતીમતા વાથ વફધ શલાન

અતમાયન િલજઞાન સલીકાય છ. લા કાા, સલાા, રાફા, ઘટટ શલાન પરાકત કપ વાથ વફધ છ

ન પરાકત કપન નાળ થલાથી ણ કળન અવય થમા િલના યશતી નથી. રગન ફાદ અિત

વભાગભથી ણ સતરી-રના લા ખયલાન પરભાણ લધી જત કટરાક કવભા જલા ભ છ.

શરી ગયધનબાઈ યળતતભબાઈ ભાગયલમા, ફી-૩૨, ભનશયનગય, ફાનગય,

અભદાલાદભા યશ છ. તની ઉભય શતી કલ ૨૫ લકની. તમાય તા. ૧૫-૮-૮૯ના યજ આલરા.

તન લા ખયી જલાથી ટાર ડી ગઈ શતી. તથી ભાથાભા લીગ શયરી શતી. દાઢી-મછના ણ

તભાભ લા ખયી ડરા શતા. તથી ઈનરલ ત અન કાિતિક ફન યગથી ત ઘયામરા શતા. ાચ

લકથી ળફ થમરા આ દદકથી ત ખફ મઝાઈ ગમા શતા. ઘણા ડૉકટયની દલા રીધી શતી. છલર

ડૉ. અિનરદધ વમાવની ણ દલા કયી શતી. તન લા ખયલા ત લાય-િતતન રકષણ શત . ળયદી

યશતી શતી ત કપન રકષણ શત . ટભા ફતયા થતી શતી ત િતતન રકષણ શત . તથી

િતરદતરક યજી ાલા ભાટ આર.

તના લક ઈિતશાવ પરભાણ તન ૨૦થી ૨૨ લકની લમભા લધ શસતદ કયલાની આદત

શતી અન રગન ફાદ એક લક સધી પરતમક યાતર તરણ લખત વભાગભ કયલાની ટલ શતી. જન

કાયણ ણ શિાલતા થલાથી આ યગ થલાની ણ ળકા કયી ળકામ. તભણ એષનડવાઈકટવન

ણ ઓયળન કયાલર.

ખયી ગમરા લાના, ટારના અન કાિતિક (દાઢી-મછના લાન નાળ)ના યગીન તરણ પટા

ભ ાડી રીધા શતા. દયદીન એક તરી શતી. ાી ળકામ તટર વમભ ાલાની ળયત નીચની

દલા મજી શતી :

૧. કળર ટીકડી...૨–૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ ક દધ વાથ (‘આય પરડકવ’ની આ કળલધકક

ટીકડીભા બાગય, આભા, અરશગધા, ળતાલયી, જઠીભધ, િતરપા લગય ઔધ શતા.)

૨. અરશગધા ઘનલટી...૨–૨ વલાય-યાતર ભક કયીન ઉયની દલા વાથ.

૩. ભધક કસયર...૨–૨ ફય-યાતર (તભા કલ જઠીભધન ચણક બયલાભા આલર)

૪. ભ ગાભર તર...ભાથ ભાલરળ કયલા ભાટ (આય પરડકવ દવાયા કાા તરના તરભા ળાસતરીમ

િલિધ અનવાય ફનાલલાભા આલર.)

૫. કળગટી...ટાર ઉય ફકયીના દધભા ક ાણીભા ર કયલાન શત.

છી આવમા તમાય આ પરભાણ દલા ગઠલી શતી :

૧. કળર ટીકડી

૨. ભધક કસયર

૩. કળ ગટી

૪. ભ ગાભરક તર

૫. ભ ગયાજાવલ...૧–૧ ભટ ચભચ વભાન ાણી ભલીન ફન લખત જમપમા ફાદ ીલા ભાટ.

૬. ળતાલયી ઘનલટી...૨–૨ વલાય-યાતર

૭. થમાકદ ઘનલટી...૨–૨ ઉયની દલા વાથ.

તા. ૮-૬ના કદલવ પામદ શત. ટારભા લા ઊગલા ળફ થમા શતા. લાભા કાાળ લધી

શતી. જાતીમ ઉતતજનાભા લધાય થમ શત.

તા. ૮-૮ના યજ દલા આ પરભાણ શતી :

૧. કળર ટીકડી

૨. ળતાલયી ઘનલટી

૩. કળ ગટી

૪. યવામન ટીકડી...૨–૨ વલાય-યાતર. (લાન કાા યાખલાભા શરષઠ છ.)

૫. થમાકદ કાઢા (નફય-૨)...વલાય-યાતર ાણી વાથ (ગા ઉયના-ઊધલકજતરગત તભાભ

યગન ભટાડનાય શલાથી.)

૬. આય શય ઓઈર...ભાથાભા ઘવવ તથા તન નસમ રવ. (નાકભા ટીા નાખલા)

નોધ : ગા ઉયના (ઊધલકજતરગત) ફધા જ યગભા થમાકદ કાઢા નફય-૨ શરષઠ ગણાત

શલાથી લાના કઈ ણ યગભા આી ળકામ. ઊધલકજતરગત યગભા અન તભામ ત લાના

યગભા ભાથાભા તરભાલરળ કયલાન ભશતતલ છ. તથી લધ ભશતતલ નસમન તથી ભાથાભા નાખલાન

જ તર શમ તના જ નાકભા ટીા નાખલા. ત તર ઝયી ન શમ, િનદો શમ ત જવ ખાવ જફયી

છ. વાજ-યાતર ૩-૩ ટીા ફન નવકયાભા નાખલા.

તા. ૧૦-૧૦ના યજ લા અન યભ થડા થડા ફધ જ ઊગલાના ળફ થમા શતા. તથી

તના તરણ પટા યગીન ાડી રીધા શતા. જથી અગાઉના પટા વાથ વયખાલી ખકામ.

તન અળગકત રાગતી શતી અન જાતીમ ઉતતજના ઘટી શતી. છતા લકલતૌ દલા ચાલ યાખી

શતી. ભાથાભા નાખલા ધતતયભાકદ તર ખડાન કાયણ ફદરીન આય શત .

તા. ૧૧-૧૨ના કદલવ તન ધતતયભાકદ તર ભાપક આવય ન શત . (ઘતતય ઉિલ શલાથી

કઈક દયદીન તનાથી ફચની થતી શમ છ.

તા. ૨૫-૧૨ના કદલવ કફજજમાત ભાટ શયડ ટીકડી ૬ યાતર રલા આી શતી. િતરપા ટીકડી

અવય કયતી ન શલાથી.

તા. ૧૨-૧ના કદલવ ચાલ દલા ઉયાત કળગટીભા લાલકડિગ અન યવલતી ભલીન

ીવીન જાડ ર કયલાન કશર.

તા. ૨૭-૧-૯૦ના યજ તના ગહયાગ િલસતાયભાથી વાલ નાળ થઈ ગમરા યભ નઃ ઊગલા

ળફ થમા શતા. ળીઘર તનની પકયમાદભા ણ પામદ થમ શત. યત કફજજમાત યશતી શતી.

છલરી દલા આ પરભાણ શતી :

૧. કળર ટીકડી

૨. યવામન ટીકડી

૩. ળતાલયી ઘનલટી

૪. અરશગધા ઘનલટી

૫. આય તર

૬. િઓફર ક...૧–૧ વલાય-યાતર (િઈનટૉિનક ભાટ ‘ફાન’ની)

૭. અરશગધા તર...ઢ ય તથા જાતીમ અગ ય ભાલરળ ભાટ.

**********************

પરકયણ : ૭ યગન એક ણ રકષણ જણાત ન શત

શરી યાજળ બામાણી અન તભના લાલડા ગાભભા લવતા કયલાયના ફ તરણ કવ ભ આ

અગાઉ દળાકવમા છ. અન તભા તના વદબકની િલગત લાત કયી શલાથી અશી નરગકત દ નશી

કર .

શરી યાજળ બામાણી તના નાના બાઈ ગિલિદન રઈન તા. ૧૫-૯-૯૪ના યજ આલરા. તની

ઉભય શતી ૨૦ લકની. અભયરી જજલરાના ફાફયા તાલકાના લાલડા ગાભ ત ખતી કય છ. તન

તાલ આલર. તાલન દફાલનાયી િભથમા લચકકતવાથી ગ જકડાઈ ગમા શતા. ઢીચણભા અન

ઘ ટીભા વખત દખાલ થત શત., ચારતા ડી જલાત શત . જાણ ગભા રકલા ળફ. થલાન શમ

તભ અળગકત આલી ગઈ શતી. ચકકય આલતા શતા, બરડપરળય ઓ યશત શત , ભખ રાગતી ન

શતી. ડૉકટયએ ‘ઓષસટમ આરથાકઈકટવ’ િનદાન કયક શત . ભ ભાયી યીત તભન ફયાફય તાસમા.

આયલદભા લણકલરી રકષણ–દધિતથી િનદાન કયતા ‘આભલાત’ન યગ નકકી થમ શત. તથી

ભાયી દલા ઉયાત તયત કયણાભ ભલલા ફકષ સલદન અન ફગસતકિમા ભાટ ચકભક વાયલાય

રલા લદય પરયક ળાશ ાવ ણ જલાની બરાભણ કયી શતી. યજી ાલા ભાટ આભલાત તરક

આય શત અન નીચની તરણ ફાફત ય લધ ધમાન દલા વભજાવમા શતા :

૧. ખટાળ લફરકર ન ખાલી, છાળ, દશી, િળખડ, રીબ, ટાભટા, આભરી, ખાટા પ, ખાટા

અથાણા, ખાટી ચટણી, આથાલાી લાનગી લગય. (ખટાળ ખાલાથી આભ લધત શમ છ,

વજા લધતા શમ છ તથી)

૨. વલાય સમોદમ શરા ઊઠી જવ. ફય ક કદલવ દયિભમાન ઊઘવ નશી. (કદલવની ઊઘ

અલબષમનદી શલાથી સરતાલયધ દા કયી આભલાતન લધાય છ)

૩. ળયીય ય કયામ ભાલરળ ન કયલી. (ભાલરળ ગસનગધ શલાથી, અજીણાકલસથાભા ભાલરળની

ભનાઈ શલાથી ભાલરળ કયલાથી આભલાત લધી તના વજા તથા શભા લધાય થામ છ.)

ઔધ આ પરભાણ શતા :

૧. અજભદાકદ ટીકડી...૨ – ૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (આભલાત ભાટ)

૨. ધભાવા ઘનલટી...૨ – ૨ ફય-યાતર ભક કયીન ક ચાલીન ાણી વાથ. (ચકકય ભાટ)

૩. એકટીફરકવ ટીકડી...૨ – ૨ વલાય વાજ ાણી વાથ. (આભલાત તથા ઓષસટમ આરથાકઈકટવ

ભાટ (‘અનજા’ પાભકવીની.)

૪. ર ફી.ી.ક...૨ – ૨ વલાય-વાજ (જભા ીયીમ અન અરશગધાચણક બયલાભા આલર.)

૫. ાલવી નયયનકસયર...૨ – ૨ વલાય-યાતર

૬. ભશાયાસનાકદ કાઢા...૧ – ૧ ભટ ચભચ વલાય વાજ વભાન ાણી ભલીન.

૭. ર ગટી...વજા તથા દખાલા ય કદલવ ગયભ જાડ ર કયલા. (ત ફયાફય ન ચટ ત

તભા ચીકાળ ભાટ ચીકણ ગગ ક ભથી ીવીન ઉભયી ળકામ.)

તા. ૧૯-૯ના કદલવ કલ ચાય કદલવ આવમા તમાય તભના કશલા પરભાણ ૫૦ % પામદ

થઈ ગમ શત. શલ ચકકય ફધ થઈ ગમા શલાથી ધભાવા ઘનલટીન ફદર વજા-શભા ઝડથી

સધાય આલ ત ભાટ નનકલા ગગની ૨-૨ ગી આી શતી.

તા. ૧-૧૦ના કદલવ વજ શત. ગ અન વાથભા દખાલ શત. ભખ રાગતી ન શતી.

શથીઓ લધ વપદ રાગતી શતી. વાભાલસથાના રકષણ લધ જણાતા ફધ ખયાક ફધ કયી કલ

ગયભ ભગન ાણી ક ભગની દા ભીઠ-ખટાળ િલના ફધા ભવારા નાખીન રલાની સચના આી

શતી. (દયદી રઘનીમ શતા. યત દયદીન ઘય રઘન કયાલલાથી આવાવ ઉશાશ થતા શલાથી

નથી કયાલત. આણા તાના શૉગસટરભા દયદી શમ ત જ રઘન કયાલલા જઈએ તભ ભાન

. દયદી અન કયચાયક યા વભજ અન વશભત શમ ત જ ફ તરણ ઉલાવ રઘન કયલાની

ટ આ .)

ઔધ આ પરભાણ ગઠવમા શતા :

૧. અજભદાકદ ટીકડી...

૨. ાલવી નયયન કસયર...

૩. મગયાજ ગગ...૨ – ૨ વલાય વાજ ચાલીન ક ભક કયીન ાણીભા.

૪. િતરપા ગગ..ઉય પરભાણ.

૫. નાયિવિશ ટીકડી...૨ – ૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૬. ઓજવ િવય...જમપમા ફાદ ફન લખત ૧-૧ ચભચ.

૭. દળમ કાઢા...વલાય-વાજ ૧-૧ ચભચ વભાન ાણી ભલીન.

૮. ભશાિલગબક તર...દખાલા ય ભાલરળ કયીન ઉય ળક કયલ. (આભલાતભા તર

ભાલરળની ભનાઈ છ. ણ જીણક આભલાત શમ, શન પરભાણ એટર ક લાયન પરભાણ લધ

શમ તમાય િલલકલકક ભશાિલગબક તર ક બશદ વનધલાકદ તરની ભાલરળ કયલાની ટ

છ.)

તા. ૪-૧૦ના યજ ઢીચણભા દખાલ ચાલ શત. શાડકાના મભા દખાલ થત શત. એક

નલી તકરીપ ઉભયાઈ શતી. અલફાહક (ફઝન ળલડય)થી દયદીન શાથ આભલાતના કાયણ

જકડાઈ જલાથી ઊચ થઈ ળકત ન શત. તથી િનગાડી તર નાકભા ટીા નાખલા આય શત .

તા. ૧૧-૧૦ના કદલવ ચભતકાકયક પામદ શત. શાથ ફયાફય થઈ ગમ શત. શલ શયી-પયી

ળકતા શતા. દખાલ ઘટય શત. વજ ઓછ થમ શત. તથી ખાખયા ખાલાની ટ આી શતી.

દલાભા આજ મગયાજ ગગન ફદર લાતાકય ગગ આમ શત.

તા. ૧૮-૧૦ના યજ નોધાતર પામદ શત. તા. ૨૭-૧૦ના યજ ઘણ સધાય શલા છતા

ર ફી.ી. શત . લજન ૪૫ કકર શલાથી લધાયલા ભાટ ચાલ દલાભા અરશગધા ઘનલટી...૨-૨

વલાય-વાજ રલા ઉભયી શતી. તથી તા. ૨૧-૧૧ના યજ ભાતર લીવ જ કદલવભા લજન તરણ કકર

લધીન ૪૮ કકર થય શત . આજ ાલવીનયયભ કસયર ન શલાથી તન ફદર એકાગલીય યવની

૨-૨ ગી આી શતી. વાર શલાથી ફ ભાવની દલા રઈ લતનભા દયદી શોચી ગમા.

તા. ૨૬-૧-૯૫ના યજ આવમા તમાય ચશય-ળયીય ફધ જ ફદરાઈ ગય શત . યગન શલ

એક ણ રકષણ જણાત ન શત . ખફ રાબ થઈ જલા છતા ચાલ દલા એક ભકશના ભાટ આી શતી.

કાયણ ક િળમાાની ઠડીભા ચાલ યાખલી જફયી શતી.

પરકયણ : ૮ કનખન એક કવ

ળયીય, ભન અન આતભાના વૌદમકન ભકશભા આયલદભા ગાલાભા આવમ છ. અન તના

ઉામ ણ ફતાલલાભા આલર છ. ળયીયન ર કશી ળકામ તવ અગ નખ ણ સદય શલા

જઈએ તભ આયલદ ભાન છ. અન ત ભાટ ર યગના પરકયણભા ક-નખ (ખયાફ થઈ ગમરા

નખ)ની વાયલાય ફતાલલાભા આલી છ. આયલદ કનખન ભટાડલા ભાટ શર ટકણખાયન શરષઠ

ઔધ ભાનય છ. (અશદધ ટકણન પરમગ કયીન ચકાવલા જવ ખર .) ટકણખાયન શદધ વપદ

ાઉડય ગાધીન તમાથી ક આયલદીમ ઔધસટયભાથી રાલીન નખની અદય બયલ. નખ ઉય

ણ રગાડલ. િનમપફતર ક કઈ ભરભભા ક ટયફભા ભલીન ણ રગાડી ળકામ. અથલા

ટકણન ાણી કયી તભા નખ રાફ વભમ સધી ફી ણ ળકામ. (કઈ ણ યીત નખના વકકભા

ટકણકષાયન લધ યાખલ.) વાથ ચભકયગનાળ ક યકતશદધદધકય તથા થલી તતતલપરધાન (કપલળમભ

ગરના)ઔધ આી ળકામ. ભજજષઠાકદ કાઢા, કકળય ગગ, રાકષાકદ ગગ, ગદનતી બસભ,

પરલારબસભ, ભતીબસભ, શર ગબસભ લગય.

ટકણ પરમગના લખાણ આ પરભાણ કયલાભા આલરા છ :

‘નખકકટ પરિલષટન ટકણન ન ળામપમિત ।

કનખશચતળઃ ળરઃ વલરર રલત િલા ।।’

- બાલપરકાળ ભધમભ ખડ. રયગ-૮૫

‘નખની અદય ટકણ બયલાથી કનખ ન ભટ ત ાણી ઉય થથય તય’ (એટર ક આ

પરમગથી ચકકવ કયણાભ ભ છ. શરકભા અિતળમગકત અરકાય ત પરમગની ચકકવ વપતા

ભાટ લામો છ.) નખ અગસથધાતન ભ ક ઉધાત શલાથી કનખની વાયલાયભા અગસથ િલકિત

દય કયલાન ણ િલચાય થઈ ળક. કનખભા નખ કાા, ખયફચડા, લખા ક ટકા થઈ જામ છ. જ

લાયન રકષણ કશી ળકામ. તથી દ તયીક લાય અન દષમ તયીક અગસથની િલચાયણા થલી

જઈએ.

શરી ઘનશમાભબાઈ છટારાર ઠકકય ઉભય લક ૫૪. તા. ૧૮-૮-૯૩ના યજ ખડા જજલરાના

ભાતય તાલકાના યઢ ગાભથી આવમા શતા. તભન શાથની તભાભ આગીના નખ ફગડી ગમા

શતા. વાથ સકી ઉઘયવ અન ફશયાળ ણ શતી. આ તરણમ યગ લાયના શતા તથી લાયન તરક

યજી ભાટ આર.

ઔધ આ પરભાણ શતા :

૧. ચરમત યવ...૪ ટીકડી ચવલા ભાટ છ. (ઉઘયવ ભટાડલા)

૨. કકળય ગગ... ૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ક ચાલીન ાણી વાથ.

૩. કાચનાય ગગ...૨-૨ ઉય પરભાણ.

૪. જઠીભધની રાકડી...ટકડા કયીન ચવલા. (જઠીભધન ળીય ગાધીન તમાથી રાલી ળકામ.)

૫. યવન તર...કાનભા ટીા યાતર નાખલા. (ફશયાળ ભાટ)

૬. ટકણકષાય...તન ાઉડય નખભા બયલ.

તા. ૩-૯ના યજ આલર તમાય કનખન યગ વાલ ભટી ગમ શત.

*************************

પરકયણ : ૯ જાતીમ દોફકલમ દય થય

ગશસથ જીલનની અિનલામક આલશમકતા છ જાતીમતા. તભા થડીકમ ખાભી આલલાથી

ગશસથ જીલનભા િલકષ આલી ગમા િલના નથી યશત. યત આવ ભટા બાગના ગશસથના

જીલનભા પરામઃ ાછરી જજિદગીભા થલા વબલ છ. અિતમગ છી શીનમગના િનમભ અનવાય ત

થવ સલાબાિલક છ. આયલદ લણકલરા જાતીમ જીલનના િનમભ ભટા બાગના ગશસથ જાણતા

નથી શતા. ભટ બાગ અનકયણીમ ક સલરચછદ જીલન જીલતા શમ છ. ઘયભા, ળાાભા, વભાજભા

કયામ વણક અન વાચ જાતીમ જઞાન આલાભા આલત નથી. જ વાકશતમ ફશાય ડ છ ત

િલજઞાન ક િળકષણરકષી શલાન ફદર વમાાયરકષી શલાથી ફશકાલનાર , અલ યસત ચડાલનાર

અન અિતળમગકત ણક શમ છ. બગ બગલલાની વિતત ભનષમભા વશજ શલાથી જીબ અન

જનનષનરમ ફાફત ભનષમ પરામઃ ફકાબ શમ છ. ફધી વિતતઓભા કાભવિતત લધ ફતય શલાથી

તન અિતયક વશજણ થલાથી વમગકત જાતીમ યગ જ નશી, આિધ, વમાિધ અન ઉાિધન ણ

નતયતી શમ છ. અન તભામ ત જ વમગકતન ળાયીકયક ક ભાનિવક કઈ ખડખાણ શમ તમાય આ

વિતતભા લધાય થમર ણ જલા ભ છ. એલ એક કવ પરસતત છ.

શરી ચરકાત િતરકભરાર ટર. તભની ઉભય ૪૧ લકની. તા. ૧-૩-૮૮ના યજ આલરા.

તભન વયનામ શત એચ/૪૦૧, આનદનગય એાટક ભનટ, નલા લાડજ, અભદાલાદ-૧૩.

તભના રગન થમા શતા ૧૦ લકથી. તભા એક ણ કદલવ છડયા િલના તભણ

િનતમ વભાગભ કમો શત. તરણ તર અન એક તરી એભ ચાય વતાન થમા શતા. જાતીમ સતબન

ળગકત ણ લધાય શતી. યત શભણા એક ભાવથી ઉતતજના ઘટી જલાથી રગબગ નવકતા જલી

ગસથિત થઈ ગઈ શતી.

દયદી ફચણથી ફારકલા અન કષઘાતના દયદી તથી રઘતાગરગનથના દયદી ત શતા

જ તભા આવ થલાથી ઉભય થમ શત. ઊઘ ભાટ કઈ ડૉકટય તન કામપઝ ટીકડી રલાન કશર.

તની આદતથી કદલવબય તરા યશતી શતી. તન કાયણ પરામઃ આ યગ ળફ થલાની ળકયતા નકાયી

ન ળકામ. ઊઘન કાયણ દયદીન લજન લધીન ૭૯ કકર થઈ ગય શત . કફજજમાતન કાયણ ાચ

લકથી ઈવફગર રતા શતા. ભાનિવક ફધાયણભા યજગણ લધ શલાથી કાભવિતતન પરભાણ ણ

લધ શત . વાથ ભનફ ણ નફફ શત . ત કાયણ ત વતત િલાદભા ઘયામરા શતા.

યજી ાલા ભાટ ભધમભભાગીમ અન વલકન વાનક એવ િતરદળાભક તરક આય

શત . ઔધ આટરા આરા –

૧. િલિતણદકલટી...૧-૧ વલાય-વાજ દધ વાથ.

૨. વષમમગ ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ઉયની દલા વાથ.(‘આય પરડકવ’ની)

૩. કૌચા ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર દધ વાથ.

૪. રટાકડન ટીકડી...૨-૨ ઉયની દલા વાથ (‘એરાિવિન’ની)

૫. અરશગધા તર...જાતીમ અગ ય ભાલરળ ભાટ. (વલાય-યાતર ભાલરળ લધ પરભાણભા કયલી.

ભાલરળન તર લછવ ક ધવ નશી. યાતબય યશલા દવ )

૬. ટનટકવ પટ...૨-૨ ાણી ક દધ વાથ અનક વભમ. (કઈ ડૉકટય એ ‘કશભારમા ડરગ’ની

દલા રખી આર. ત તભની ાવ શતી ત યી કયી નાખલાન કશર.)

તા. ૧૭-૩ના કદલવ દયદી ખળારી વાથ વાયા વભાચાય રાવમા શતા. વભાગભ થઈ ળકત

ન શત. તન ફદર ફ લખત વભાગભ કયી ળકયા શતા. આજ આય ટૉિનક...૧-૧ ભટ ચભચ

વલાય-વાજ ચાટીન ઉય ાણી ી જલાન સચવય શત . (‘આય પરડકવ’ન ટનટ ટૉિનક)

તા. ૨૮-૩ના યજ અશલાર પરભાણ શલ અરશગધા તરની ભાલરળ કયતી લખત ઉતતજના

આલલી ળફ થઈ શતી ણ ભનફ નફફ શલાથી કામપઝ ટીકડીની આદત છડી ળકતા ન

શલાથી વાયલાયન કયણાભ ભલલાભા અલયધ આલત શત. છતા ણ દયદીના કશલા પરભાણ

૬૦ % પામદ શત. આજ ચાલ દલા ઉયાત એકટીપટક ટીકડી..૨-૨(‘અનજા‘ની) રલા ઉભયી શતી.

તા. ૨૭-૫ના ભ ભાવના ઉનાાભા જમાય ભટા બાગના રની જાતીમતા ઘટતી શમ છ

તમાય શરી ચરકાનતબાઈની જાતીમતાભા ઊરટાન ઘણ લધાય થમ શત ! દયદીન ત એવ ણ

કશલાન શત , ‘શરા કયતા ણ ભાયી જાતીમ ઉતતજના અન સતબનળગકતભા તથા વભાગભની

ઈરચછાભા લધાય થમ છ. અરશગધા તરની ભાલરળ કયલાથી લરિગભા, કદભા, ષષટભા અન

ઉતતજનાભા લધાય થમ છ.’

દયદીન તાની વષમતા લધ અન જલાઈ યશ તલી તીવર ઈરચછા શલાથી આ િનદો

દલાઓ ઈરચછા પરભાણ ચાલ યાખલાની ભ અનભિત આી શતી.

***********************

પરકયણ : ૧૦ ભનઝ લખતની ફધી મવીફત ભટી

રકબાયતીના સનાતક ભટ બાગ આયલદના ચાશક શમ છ. તઓ જમા શમ તમા ળશયભા

ક ગાભડાભા, વવામટીભા ક વસથાઓભા આયલદન પરચાય કયતા યશ છ. તાના કયલાયભા

આયલદીમ સલસથવતત, વદવતત અન વાયલાયન આગરશ યાખ જ. તન કાયણ તભની તદયસતી ણ

વાયી યશ છ. યગ થામ ત સલાલરફી, વોઘી, િનદો વાયલાયથી તભન વભમ, ળગકત અન

વિતતન ફચાલ કય છ.

શરી કદરીિવિશ ગકશર રકબાયતીના સનાતક છ. બાલનગય જજલરાના લલરબીય

તાલકાના યતનય (ગામકલાડી)ભા તઓ િળકષક શતા. તભની તની ચરકલયફા ૪૭ લકની લમ

તા. ૫-૧-૮૯ના યજ આલરા. તભન ભનઝન વભમ શલાથી ભાિવક લધ આલત શત . ટભા

દખાલ થત શત ન અરલચ ણ શતી. યકતસતરાલ લધ થલાથી બરડપરળય ઘટીન ૯૦/૭૦ થય શત .

િતત અન લાયના વિભિશરત રકષણ શલા છતા યકતસતરાલ અટકાલલ તયત જફયી શલાથી

િતતનાળક તરક આય શત . ઔધ આમા શતા ત આ પરભાણઃ

૧. સટીરન ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર દધ વાથ (કશભારમ ડરગ’ની ટનટ)

૨. આમાાન ટીકડી...૨-૨ દધ અથલા જ વાથ. (‘એરાિવિન’કનીની ટનટ)

૩. ધાતરી યવામન ટીકડી...વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૪. અતમાતકલ કસયર...૨-૨ ફય-યાતર. (તભા નાગકવય, રધય, ચરકરા યવ, આભા

લગયના ચણક શતા.)

૫. ળતાલયીના કણ...૧-૧ ભટી ચભચી ગળમા દધભા ગયભ કયીન ઠય તમાય ચભચી ઘી

ભલીન. (‘આય પરડકવ’ન ટનટ)

ખયાક ભધય, તય, કડલ, ઠડ, ળીતલીમક અન ભધય િલાકલા રલાન શત. ઘઉ,

વાયી જાતના ચખા (શરકી જાતના ચખાન િલાક અમપર શલાથી ત ન રલા). ભગ, ભસય, દધ,

ઘી, તાજ ભાખણ, કયર, ખાડ, વાકય, કાી સકી રાકષ, ખજય, આભા, દાડભ, કા, ચીક,

ય, વીતાપ, િળિગડા, આભાન મયબફ, ગરકદ, ઉદમપફયાલરશ, રીરા નાલમય,

આઈસિીભ, ળયડી, ભીઠાઈ, ભીઠા વયફત, ચદનન મયબફ, દધી, તકયમા, કફ, યલ,

ળકયીમા, ફટાટા, કણા કાયરા, ટીડયા, તાદજ લગય ફાપરા ળાકબાજી લગય રઈ ળકામ. ઠડા

ભવારાભા ધાણા, કથભીય, રિલિગ, િવિઘલ લગય લાયલા.

તીખ, ખાટ, ખાર , કષાયલાફ, આથાલાફ, તલ વાલ ફધ કયવ.

તા. ૨૦-૧૨ના યજ ૧૫ કદલવ આલર તમાય શરી કદલરિવિશ જણાલર ક આઠ જ કદલવભા

એટર ક તા. ૧૪ના યજ ચરકલયન ઘણા કદલવથી ચારત બબરકડિગ અન ટન દખાલ વાલ ભટી

દમર છ. શજ પરદય અન ગવ ચાલ છ.

તા. ૨૦-૧૨ના કદલવ પરદય ભાટ લકર ટીકડી...૨-૨ (‘કશભારમા ડરગ’ની) રલા ભાટ ઉભયી

શતી.

તા. ૧૨-૧-૯૦ના યજ ફધી ફાફતભા ૯૦ ટકા પામદ થઈ ગમ શત. રશીલા, પરદય

ફધ ભટી ગય શત . ગવ અન કફજજમાતન કાયણ ટભા થડ દખાલ ચાલ શત. ઊઘ ઓછી

આલતી શતી તથી છલરી ગલા આ પરભાણ દીધી શતીઃ

૧. અબમાવનની ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ (‘ઝડ પાભકવી‘ની ટનટ)

૨. િાહમી લટી...૨ યાતર ગઠડા નાખર ગળમા દધ વાથ.

૩. ગદનતી બસભ...૧ ગરાભ

ળખબસભ...૧ ગરાભ વલાય-વાજ.

*****************************

પરકયણ : ૧૧ ારશકશભા વાર કયણાભ

‘શ’ ળબદ લદના, ીડા, દખાલ, ઈન લગય ભાટ લયામ છ. આખા ળયીયભા ક

ળયીયના એક ક એકથી લધ અગભા જાતજાતના શ નીકતા શમ છ. તભાના કટરાક શ

કયાયક ઈભરજનવી સલફ ણ રતા શમ છ. ભાયી ‘શ’ નાભની ચડીભા તન િલગત લણકન

કયલાભા આલર છ. જ વો લચકકતવક તથા ગશસથ લવાલલા જલી છ. તભા ત ત શના કાયણ,

રકષણ, ઉામફ ઔધ, કિમાઓ તથા થમારનની યી િલગત આલાભા આલી છ. ભાય

રાફ અનબલ છ ક આયલદીમ વાયલાયથી ભટા બાગના શ મભાથી ભટ છ ન વયલા

લશરા ભટ છ.

શ લચકકતવાભા આયલદીમ કષતર વોથી લધ મ ઝલણ છ વાચા અન યતા ઔધની. એક

ત આયલદભા અવયકાયક ીડા ળાભક ઔધ ઓછા છ અન છ ત યતા ક વાચા ફજાયભા

ભતા નથી. લદય ત તાન ઘય શલ ઔધ ફનાલતા ન શલાથી િલરશાસ, અવયકાયક

શલાભા ળકા જામ છ. બવ, ફદયકાયી, લાલણજમવિતત તભા અલયધફ ફન છ.

આયલદ અકપણન ઉતતભ શસતબક લદનાળાભક કહ છ. યત તના ય પરિતફધ શલાથી

લદયન ક પાભકવીઓન ત ભી ળકત નથી. તભાથી ફનાલરા ઔધ ણ પરિતફિધત યીત ડયીન

લાયલા ડ તભ છ. જમાય એરથીભા ઈનટયનળનર કકષાએ ષક પરભાણભા ષક જાતના

ખલર ખલરા ીડા ળાભક (ઈન િવરીપ) ઔધ ટીકડી ક ઈજકળન ફ લયામ છ. આયલદ

પરતમન આ ખલલ ઓયભાય લતકન વાભ વગકઠત ફનીન રડત આલા જવ છ. આયલદભા

ઈભરજનવી વાયલાયના કયણાભ ભલલા શળ ત આજ ક કાર ત કમાક િલના ટક નથી.

વયકાયશરી આયલદ પરતમ ઓયભાય લતકન છ. તન ડકાયવ લદનાતભક યવ, િનિદમ યવ જલા

અપીણલાા યગ યતા અન વાચા ભલા જ જઈએ.

આ ઉયાત આતય ફાહય ઉમગભા રલાતા શનાળક ઔધ...ભશામગયાજ ગગ,

બશદલાત લચિતાભલણ યવ, શર ગબસભ, મગશર‘ગબસભ, ષકમ ચણક, મષષટભધ ધત, અજભદાકદ

ચણક, કશિગાઽટક ચણક, રલણબાસકય ચણક, ભશાળખલટી, ચગર તર લગય ણ લદય અન

પાભકવીઓએ કાજીલકક વાલ વાચા તમાય કયલા જઈએ.

આયલદભા ટભા થતા શ...લાતજ શ, િતતજ શ, કયણાભ શ, અજાદશ લગય

ભાટ ‘શ’ ળબદ પરમજમ છ. યત શન અથક દખાલ, ીડા, લદના ફ રઈએ ત...આભલાત

શ, વિધલાત શ, વિધશ, િળયઃશ, કકટશ, જાનશ, ગલપશ, અલબઘાત શ, કણકશ,

દષટરાશ, હરદમશ, ઉદયશ, ઉયઃશ, િલદદિધશ (ઓષનડવાઈકટવ શ), અયભયી શ, ફગસત

શ, િળશનશ, ગદશ, મિનશ, વકકશ લગયન ણ ગણાલી ળકામ.

ારશશ (ડખાન દખાલ)ન લયવી ભાનલાભા આલ છ તમાય તભા લયા નાભના

પપવાના ડભા ાણી બયામ છ. તથી કપલાત જ ારશકશ થામ છ. યત કલ વમાનલાય

લધલાથી ક કલાથી, અલબઘાતથી ક ભાય ડલાથી ણ લાત જ ારશકશ થત શમ છ. તલ

એક કવ...

શરીભતી ચરપરબાફશન ી.ટર., ૧૫-ણાકનદ વવામટી, લટલા યડ, ભલણનગય,

અભદાલાદથી આલર. તભની ઉભય શતી ૨૯ લક. ત કદલવ તાયીખ શતી ૮-૩-૭૬. તભન

ડખાભા વતત દખાલ થત શત. તન એક કાયણ તભન ળયીય કફડ (કબજતલલાફ) શત . ત ણ

શઈ ળક. લાવાભા બાય રાગત શત, વતત ફચની યશતી શતી. ળયીય તમા કયત શત . ભો કડવ

યશત શત . કફજજમાત શતી. ભખ રાગતી ન શતી. સનાન કમાક છી જ સફિતિન અનબલ થત શત.

તભણ આણદની શૉગસટરભા દાખર થઈ વાયલાય રીધી શતી. ળક રલાથી વાર યશત શત તથી

આભલાતની ળકા કયી ળકામ તવ શત .

દયદીન કય થમાથમતરક આલ ત કવભા નોધય નથી. તમાય ભ થમાથમ

તરક ઘણ કયીન તમાય કમાક ન શતા.

નોધઃ આયલદ અનવાય યગ ભટાડલા ભાટ યજીન ારન કયવ ત અિનલામક છ. ‘જ થમ

ાલાભા ન આલ ત વકડ ઔધ નકાભા છ’ તભ આયલદભા કશર શલાથી હ દયક દયદીન

પયજજમાત થમ કડક યીત ાલાની વરાશ આ . ત અનવાય ભ લાયન , િતતન, કપન, લાય-

િતતન, િતત-કપન, િતરદન, અિતવાય, આભલાત, કફજજમાત, કાનના યગ, ચભકયગ, જલય,

થયી, પરવલન પરમગ, ભદાગગન, ભદવદધદધ, શિદન થમાથમતરક છાીન તમાય કયાલર છ.

ઔધ આતા શરા થમારન િલ ફયાફય દયદી તથા તભના સલજનન વભજાલલાભા

આલ છ. થમારનભા િળિથર દયદીન પયીપયીન વભજાલલાભા આલ છ. અન ન ભાન ત

થમારન કયલા ન ઈરચછ ત તની વાયલાય ણ ફધ કયી દલાભા આલ છ.

ચરપરબાફશનન દલા આ પરભાણ આી શતી.

૧. ચગણ તર...કદલવભા ફ-તરણ લખત ભાલરળ કયી ઉય ળક કયલ.

૨. ભશાયાસનાકદ કાઢા...૧-૧ ભટ ચભચ વલાય-વાજ ાણી વાથ આલા.

૩. કનકાવલ...૧-૧ ચભચ ઉયની દલા વાથ.

૪. િળલાકષાય ાચન ચણક...૪ ગરાભ યજ યાતર ાણી વાથ.

૫. અજભદાકદ ચણક...૩ ગરાભ

અગગન યવ...૧ ગરાભ

શર ગ બસભ...૧ ગરાભ

ષકયમ ચણક...૧ ગરાભ વલાય-વાજ ગયભ ાણી વાથ.

તા. ૧૪-૩ના યજ આવમા તમાય વાર શત . ળક કયલાથી ઘણી યાશત થતી શતી. શલ ઉધયવ

અન નફાઈ ચાલ શતા.

આજ ચાલ દલાભા કનકાવલન ફદર દળમરાકયષટ આમ શત. વલાય-વાજ ૨-૨ ગી

મગયાજ ગગ ઉભમો શત. (ભશામગયાજ ગગ લધ કશતાલશ ભાનલાભા આલ છ ણ ભાયા

કાઉનટયભા ત નશત.

તા. ૨૩-૩ના યજ ડખાના દખાલાભા ઘણ જ વાર શત . કલ ઉધયવ શતી તથી મષષટભધ

લટી-૪ ચવલા આી શતી. ભાલરળ કયલા ભાટ રભાલરનટ ટયફ આી શતી.

તા. ૨૮-૩-૭૬ના યજ છલરી દલા રલા આલર તમાય ફધી જ ફાફત ણક આયાભ શત.

તથી આઠ જ કદલવની દલા આી શતી.

**********************

પરકયણ : ૧૨ ફ ભકશનાભા ફન યગ દય થમા

આભલાતભા ‘આભ’ અન ‘લાત’ ફનની વદધદધ અન િલકિત જલા ભ છ. ખાવ કયીન ભટા

વાધા...કડ, ઢીચણ, ગયદન, કાડ, એડી લગય કડામ છ. વાથ તાલ, ળયદી, અરલચ, આખા

ળયીયભા દખાલ, વજા, આવ, ળયીયભા બાય રાગલ, અજીણક ખારી ચડલી, સતબધતા આલલી

લગય ખાવ જલા ભ છ. ભદસલી, ભડા ઊઠનાયા, કદલવ ઊઘનાયા, આસ, િલરાવી રકન

આભલાત થલાની લધ ળકયતા છ. આલા રકન ખાટ ખાલા-ીલાની ણ આદત શમ છ. વાધા

ય વજા આવમા છી સટીયઈડ ક અનમ ગયભ દલા રલાથી લાય, કપ અન આભભા િતત

બલાથી િતરદપરક થમા છી આભલાતની ગયભ-ઠડી વાયલાય અલી ડતી શલાથી

વાયલાય ગઠલલી ણ ઘણી મશકર ફન છ. આભલાતના દયદી તાન વિધલાત છ તભ ભાનીન

તર ભાલરળ કય, લધ આયાભ કય, ગયભ ાણીથી સનાન કયતી લખત ધાય કય ન ખાટ ખાલાન

ચાલ યાખ ત યગ યજ યજ લધીન અવાધમ થલા ફની જામ છ. નવ ટકા ડૉકટય..લદય

આભલાતન વિધલાત ભાની િલયીત વાયલાય કયતા શમ છ. કાયણ ક વિધલાત અન આભલાત

ભતા યગ શલા છતા ફન વાયલાય વાલ િલયીત છ. વિધલાતભા કદલવની ઊઘ કશતાલશ છ.

ખટાળ ભાપક આલ છ. ભાલરળથી યાશત થામ છ. ત તરણમ ફાફત આભલાતભા ઊરટાન લધાય

કય છ. ખટી વાયલાયન કાયણ ભટા બાગના આભલાતના કવ અવાધમ ફન છ. ઓયળનના કવ

ફન છ ક સટીયઈડ જલી ખતયનાક દલાના બગ ફની વયલાય દખી થામ છ.

ચકરકાફશન વનતકભાય ભકડીએ ભાયી વાયલાય ળફ કયી શતી. તાયીખ ૧૫-૧૦-૯૪ના

યજ. ઉભય શતી ૫૮ લકની, યશલાન સથ છ ૧૭૮-આઝાદ વવામટી, લરટકિનક વાભ,

આફાલાડી, અભદાલાદ-૧૫. તભન ૩૦ લકથી કડન દખાલ (કકટશ-િતરકશ) શત. આ દખાલ

તભન ડી જલાથી ળફ થમ શત. ઢીચણ બાય રાગતા શતા. ઊઠલાભા તકરીપ ડતી શતી તથી

અદય વજા શલાન વબલ ખય. ચકકર આલતા શતા. ઊઘ ઓછી આલતી શતી. ખારી ચડી જતી

શતી. ળયદી અલાયનલાય થમા કયતી શતી. યજી ભાટ આભલાત તરક આય શત . ત અનવાય

ખટાળ લફરકર ફધ કયલાની શતી. સમકની શાજયીભા ઊઘલાન ન શત . કયામ ભાલરળ કયલાની ન

શતી.

દલા આર આટરીઃ

૧. િતરપા ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ ભક કયીન.

૨. મગયાજ ગગ...૨-૨ ફય-યાતર ાણી વાથ, ભક કયીન.

૩. અજભદાકદ ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ.

૪. િતરભલન કીિતિયવ...૧-૧ ભધભા ક તરવીના યવભા વલાય-વાજ.

૫. િવરકડન ક...૨ યાતર ઊઘ ભાટ. (‘અનની’ની)

૬. ાલવી નયયનક...૨-૨ વલાય-યાતર (‘પામદ પાભાક.’ની)

૭. ભશાયાસનાકદ કાઢા...૧-૧ ભટ ચભચ વભાન ાણી ભલીન.

તા. ૨૪-૧૦-૯૪ના યજ ગભા દખાલ થત શત. છતા અગાઉ કયતા પામદ શત. આજ

તાલ ન શલાથી િતરભલનકીિતિયવ ફધ કયી વાધાના દખાલા-વજા ય ર કયલા રગટી આી

શતી. તન ીવી ગયભ કયી કદલવ જાડ ર કયલાન શત. યાતર ર ધઈ નાખલાન શત. ઊઘ

ભાટ િવરકડન ક આર તની શલ જફય ન શલાથી આભલાત ભાટ એકટીફરકવ ટીકડી...૨-૨

વલાય-વાજ ાણી વાથ રલા આી શતી.

તા. ૩૧-૧૦ના યજ ૫૦% પામદ શત. તા. ૧૫-૧૦ના કદલવ ણ લધ પામદ શત યત

કાનભા ધાક ડી ગઈ શતી.

આભલાત અન કાનની ધાકની દલા આ પરભાણ મજી શતીઃ

૧. ાલવી નયયન ક...

૨. રગટી...

૩. અજભદાકદ ટીકડી...

૪. દળમર કાઢા...

૫. નનકલાકદ ઘનલટી...

૬. એલયયકટક ટીકડી...

તા. ૨૧-૧૧ના કદલવ પામદાભા વાય એલ લધાય થમ શત.

તા. ૭-૧૨-૯૪ના યજ આભલાતના રકષણફ કટીશ, જાનશ લગય ફધ જ ભટી ગય

શત . િળમાાભા ખયખય ત આ યગ લધી જલ જઈએ ત ભટી ગમ શત. યત ઠડીન કાયણ

કાનભા ડરી ધાક જય કડ શત . જાણ ફશયાળ આલી ગઈ શમ તવ રાગત શત . તથી તન

ધમાનભા યાખીન ઔધ આ પરભાણ મજમા શતાઃ

૧. યવન તર...વાજ-યાતર કાનભા ૪-૪ ટીા નાખલા અથલા કાન બયી દલ. (કણકયણ કયવ)

૨. દળમર કાઢા

૩. િતરપરા ગગ

૪. અજભદાકદ ટીકડી

૫. વાકયલાકદ લટી...૧-૧ ભધભા

તા. ૧૬-૧૨ના યજ થડા પયપાય વાથ દલા આ પરભાણ આી શતી.

૧. દળમર કાઢા

૨. િતરપરા ગગ

૩. લાતાકય ગગ

૪. અજભદાકદ ચણક

૫. એકટી ફરકવ ટીકડી

તા. ૨૩-૧૨-૯૪ના યજ ફયાફય ફ ભકશન ભટાડલા મશકર તલા અન િળમાાભા લધનાયા

ફન યગ આભલાત અન ફશયાળ (ધાક) વાલ ભટી ગમા શતા, છતા ૧૫ કદલવ સધી દલા ચાલ

યખાલી શતી.

**************************

પરકયણ – ૧૩ ભો યના ખીર ભટ છ...વયતાથી

ફચણના અન વદધાલસથાના ખાવ યગ શમ છ. ભો ય ખીર થલા, રન દાઢી-મછના

લા ન ઊગલા ક ઓછા ઊગલા, જાતીમ િલકાવની ખાભી, સલનદ, લધ શસતદ, શિસરાલ,

નવકતા, અિતકામકતા, કાભિલકિત, લધમતલ, આતકલદ, અલ સતનિલકાવ, ગબાકળમ િલકિત

લગય ખાવ કયીન જાતીમતાન સળકતા અન આતયસરાલી ગરિથઓ (શભોનવ)ન સળકતા ખાવ યગ

મોલનભા સતરી-રભા જલા ભ છ. તભા તરણ-તરણીઓભા ભો ય ખીર થલાન યગ લધ

વમાક છ. લધ મ ઝલનાય ણ છ. આ યગ મોલનાલસથા વફિધત શલાથી આયલદ તન નાભ જ

‘મોલનિકડકા’ અથલા ‘તારણમિકડકા’ લગય આર છ. તન કાયણ ભોન વૌદમક દિત થત

શલાથી તન એક નાભ ‘મખદિકા’ ણ છ.

લદય-ડૉકટય ત જ યગ િલ જાણતા શમ, ત દયદીની વાયલાય કયી ળક તભ શમ છતા

કયાયક ફીજા ાવ કયપય કયતા શમ છ. તના આટરા કાયણ શઈ ળક :

- તાના જ કયલાયન કવ શમ ત તભા યજી ાલલાભા ક કિમા કયાલલાભા કડક થઈ

ળકામ તભ ન શમ. તથી ‘ાયકી ભા કાન લીધ’ના નમામ ફીજાન વોતા શમ છ.

- દયદીન તાના સકયલચત ક વગા શલાથી તના જાત-અનબલ ઉય િલરશાવ નથી તવ રાગ

તમાય. ‘અિતકયચમાતૌ અલજઞા’ના સતર અનવાય ત ત કવ સલીકાયલા કયતા અકયલચત

વમગકત ાવ ભકરતા શમ છ.

- વગા-વફધી, ડળી, કયલચત ક વનભાનનીમ વમગકતન કનવલટીગ ક દલાન ચારજ રઈ ળક

તભ ન શમ તમાય રાફા વભમના ખચકથી ફચલા ણ કયપય કયલા ડ છ.

- કટરીક લાય દયદીન અમક જ લદય-ડૉકટયની વાયલાય રલાની તીવર ઇરચછા શમ છ તન ભાન

આીન, ચીઠઠી રખી આીન, પન કયીન, બરાભણ કયીન કવ વોલાભા કશત ભાન છ.

– કટરીક લાય િનષણાત વમગકતના જાત-અનબલન રાબ રલા ક તન વાથ આલા ભાટ કવ

કયપય કયલાન મગમ ભાન છ.

ઉયકતભાના કઈ કાયણ ચભકયગ અન ખાવ ત િરશતરયગ (વપદદાગ)િનષણાત લદય શરી કકયીટ

ડયાએ એક કવ ભાયી ાવ ભકલમ શત.

દયદીન નાભ લચયાગ ભશનરબાઈ ળાશ. યશ. ફગરા નફય-૩, લારકરશય વવામટી,

અભદાલાદ-૧૫. ઉભય શતી ૧૯ લક. અભમાવ કય ત તાયીખ શતી ૨૫-૯-૮૭. તન તરણ લકથી ભો

ય ષક ખીર થમા શતા. ત ાકલાથી ર નીકત શત . યિનલિવિટીભા પરથભ આલર આ

િલદયાથી તાના આ યગન કાયણ ખફ લચિિતત શત. યજી ભાટ ચભકયગ તરક આી તના

િનમભન કડક ારન કયલા ફફફ ખફ વભજ આી શતી. વકાયણ વભજાલલા ણ પરમતન કમો

શત.

- કદલવની ઊઘ કપ, િતતલાત અન યકતન કાલનાય શલાથી વલાય સમોદમ શરા લશરા

ઊઠી જલાની અન ફય કદી ન ઊઘલાની વરાશ આી શતી.

- ગળમ, ખાટ, ખાય યવ કપકય શલાથી અન ખાટ-ખાય યવ યકતન દિત કયનાય શલાથી

તન તમાગ કયલાન શત. ગણભા ગ-ખાડ, દધ, ઘી, ભાખણ, ભીઠાઈ, પ, ભાલ,

અડદ લગય ફધ કયલાના શતા. ખટાળભા દશી, છાળ,, િળખડ, ટભટા, રીરી રાકષ, રીબ,

ખાટા પ, ખાટા ીણા, ખાટી ચટણી, આથાલાી લાનગી તથા અમપર િલાકલાી કાકડી,

બીડ રલાના ન શતા. ભીઠ વાલ ફધ કયલાન શત . તર અન ફજાર ખયાક ણ ફધ

કયલાન શત.

- ખયાકભા ઘઉ, ચખા, ભગ, ચણા, તલય, દધી, તકયમા, ધાણા, જીર, કથભીય, િવિધલ, કભા

મા લગયન બજનભા ટથી ઉમગ કયલાન શત.

ઔધ આ પરભાણ શતા :

૧. ખકદયાકયષટ...૧-૧ ભટ ચભચ જમપમાફાદ ફન લખત વયખ ાણી ભલીન.

૨. કકળ ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ાણી વાથ.

૩. ભજજષઠાકદ ઘનલટી...ઉયની દલા વાથ.

૪. સલાકદષટ િલયચન ચણક...૩ ગરાભ યાતર ાણી વાથ...

૫. મખ ર, ભો ય કદલવ જાડ ર રગાડલ. ફ-તરણ કરાક ધઈ નાખલ. (તભા રધય,

ધાણા, લજન ચણક વભબાગ ભલર શત . (“રધરધાનમલચાર તારણમ િકડકા ।”)

તા. ૩-૧૦ના યજ ખીરભા ાક થઈન ર લધ આલત શત . (દયદીએ જ સટીયઈડન

આતયફાહય ઉમગ કમો શમ ત આયલદીમ વાયલાયથી દફામર તન યગ ઊરટાન ફશાય

આલ છ ન ળધન થામ છ. તથી દયદી તથા કયચાયક ગબયાઈ જામ છ. ણ આ ફાફત

શરાથી થડ િનદ કયી દીધ શમ ત ગબયાભણન કાયણ યશત નથી.)

તા. ૯-૧૦ના યજ ખીરભા વાય એલ પામદ થમ શત. ણ કફજજમાત લધ યશતી

શલાથી સલાકદષટ િલયચન ચણક...૫ ગરાભ આલાન ળફ કયા શત . થમાકદ ઘનલટી..૨-૨ રલા

ઉભયી શતી.

(નોધ : ચભકયગ, યકતદ, ખીર લગયભા દફ કપ અન િતત શલાથી તથા દષમ ફ તલચા

તથા યકત લગય શલાથી તભા કફજજમાત યશતી શમ ત િલયચન આવ ખફ ઉમગી ગણામ

છ. ખાયાળ, ખટાળ, ગણ ન શમ તવ કઈ િલયચન ઔધ વદ કયવ જઈએ. શયડ, િતરપા,

આભા, સલાકદષટ િલયચન ચણક, ગયભા, નવતય, સલમતર, ગમતર તભા લધ કાભમાફ ફન.)

તા. ૩૧-૧૦ના યજ વાર શલા છતા યગ ભટાડલાભા ઝડ આલ ત ભાટ ર ાણીન

ફદર સલમતરભા રગાડલાન કશર. જનાથી લધ વાર કયણાભ પરાત થય શત . તા. ૨૩-૧૧ના

યજ નોધાતર સધાય થમ શત. ત કદલવ કાઉનટયભા ભજજષઠાકદ ઘનલટી ન શલાથી ખકદયવાય

ઘનલટી આી શતી.

તા. ૨૧-૧૨-૮૭ના યજ તરણક ભકશન ચીયાગન વતાલત મોલન ીકડકાન યગ વાલ ભટી

ગમ શત. છતા િળમા કપની ઋત શલાથી અન ખીર કપ વફિધત યગ શલાથી દયક કદલવ

દલાન ચાલ યખાલી શતી.

************************

પરકયણ – ૧૪ આખના એક અવાધમ યગની વાયલાય

શરી લચિતન ઋિકળ લવાલડા નાભના િલદયાથી, ઉભય ૧૯ લક, યશ. ૭૩-સલગસતક વવામટી,

નલયગયા, અભદાલાદ-૯ભા. ત લખતન પન નફય ૬૪૪૨૦૮૬. ઋિકળબાઈ તભન રઈન

તા.૧૯-૭-૯૩ના યજ આલરા. લચિતનની આખ જનભથી જ ખફ નફી શતી. તના દષષટદોફકલમભા

શલ ખફ લધાય થમ શત. લગકભા ફડક યન રખાણ લાચી ળકાત ન શત . ચારતી લખત વાભન

દષમ જલાભા ણ તકરીપ શતી. જનભથી આખના ડદાન આ યગ અવાધમ શત. તભણ આખના

િનષણાત ડૉકટયભાથી ડૉ.ભોલરક ળાશ, ડૉ. મદરા ાયખ અન ડૉ. અબમ લવાલડા લગયની

વાયલાય રીધરી. ત ફધાએ આ યગ અવાધમ કશર. વાયલાય રાફી કયલા છતા કળ પામદ

જણામ ન શત.

‘ગજયાત વભાચાય’ના ભાયા રખ લાચીન ત ભલા આલરા. તાવીન, કયટક જઈન ભ

કશલ , ‘આ યગ વાધમ ન શલા છતા તભા ળકય તટર સધાય થામ તલા યા પરમતન કયીળ.

આયલદની દલાઓ ચષમ અન િનદો શલાથી નકવાન ત કશ જ થલાન નથી. રાબ જ થલાન

છ. રાફી સવમલગસથત વાયલાય રલી ડળ.’ યજી ાલા ભાટ િતરદળાભક થમાથમ તરક

ભ આય શત . છતા ત ઉયાત ચષમ–નતરમ ગણલાા આશાય-િલશાય ય લધ ધમાન આલાન

શત . ગામન તાજ દધ, ગામન તાજ ભાખણ, ગામન ઘી, તાજી છાળ, ચખખ ભધ, ઘઉ, ચખા,

ભગ, તાદજાની બાજી, કભા મા, કા, કાી સકી રાકષ, આભા, આભાન મયબફ,

ગરકદ, જીલનતી (દડી-ખયખડી), કથભયી લગય ળકય શમ ત લધ ખાલાન કહ શત . ઉજાગયા

કયલા નશી, ભડા ઊઠવ નશી, કદલવ સવ નશી, વમભ ાલ, ભાલરળ કયલી (ભાથ ન ગના

તલમ લધ ભાલરળ કયલી), કદયતી લાતાલયણભા પયવ, ળીાકવન જલા આવન કયલા, આખની

‘ાિભિગ’ લગય ખાવ કવયત કયલી લગય સચનાઓ આી શતી.

ઔધ આ પરભાણ ળફ કમાા શતા :

૧. થમાકદ ઘનલટી...૨-૨ વલાય-યાતર ભક કયીન ાણી વાથ.

૨. િતરપરા ટીકડી...૪ યાતર ાણી વાથ.

૩. વતામત રશ...૨-૨ અવભાન ઘી-ભધ વાથ અથલા ભધ વાથ.

૪. િતરપાધઘત...૧૦-૧૦ ગરાભ વલાય-યાતર ગામના દધ વાથ.

(નોધ- ઊધલકજતરગત એટર ક ગા ઉયના યગ ભટાડનાયા ઔધ વાજ અન યાતર રલા લધ

કશતાલશ છ. આયલદભા કદલવના તરણ બાગ...ભાથ, ધડ અન નાલબ નીચના બાગન કદલવના તરણ

બાગ વાજ-યાતર, ફય અન વલાયના બાગભા લશચર છ. નાલબ નીચના યગ ભાટ વલાય દલા

રલી લધ કશતાલશ છ. નાલબથી ગા સધીના યગભા ફયથી વાજ સધીન વભમ કશતાલશ છ.

ગા ઉયના યગ ભાટ વાજ અન યાિતરવભમ ઔધ વલન ભાટ કશતાલશ છ.)

૫. નતર સદળકન અકક ...વલાય-વાજ-યાતર ટીા આખભા નાખલા.

પરથભ ફ ભકશનાની વાયલાયથી કળ પામદ જણાત ન શત. તથી તા. ૨૧-૮ના યજ

જીલનતમાકદ ઘત ૧-૧ ચભચી રલા ઉભયક શત . (જીલનતમાકદ ઘતની નતરતકણ ફગસત આલાભા

આલ ત ત કશતાલશ ગણામ છ ણ ત આી ળકામ તભ ન શત .) ખયાકભા જીલતી ન ભલાથી

‘એરાિવિન’ પાભકવીની જાણીતી રટાકડન ટીકડી...૨-૨ વાજ-યાતર દધ વાથ ક ાણી વાથ રલા

આી શતી.

તા. ૫-૧૨ના યજ થમાકદ ઘનલટીન ફદર થમાકદ કાઢા (નફય-૨)...વાડન તમાય

ફાટર વલાય-યાતર ભટ ચભચ વભાન ાણી ભલીન રલા ભાટ આર. ત કદલવ ળતાલયી

ટીકડી...૨-૨ ઉભયર. (ત કદાચ લજન લધાયલા ક ળગકત ભાટ શળ ત નતરયગભા કશતાલશ છ.)

તા. ૨૪-૨-૯૫ના યજ ઘણ વાર શત . લધ વાર થત જ જળ તલી આળા ફધાણી શતી.

ડૉકટયએ ણ આયલદની આ દલા ચાલ યાખલા કહ શત . તથી ઉયકત ફધી જ દલા વતત

ચાલ યખાલી શતી.

******************************

પરકયણ : ૧૫ એક યલાનની જાતીમ મ ઝલણ ભટી

જાતીમ જીલનભા ળીઘરતનન યગ ઘણ લચિતાજનક ફન છ. રન વભાગભભા તયત જ

સખરન થઈ જલાથી ફન ાતરન વત ભત નથી. અન તથી ભનભન અબાલ, ગશકરળ,

ભતબદ, લભનસમ અન કટરીક લાય ટાછડા સધી ણ પરશન શોચત શમ છ. તની ચકકવ કઈ

વપ વાયલાય કઈ લચકકતવા દધિતભા ન શલાથી ળીઘરતનથી ીડાત ર ભનભા કશઝયામ છ

અન છાનીછાની વાયલાયભા ખટા ખચાક કયત યશ છ. કયાયક ફટાથ ય ફઠરા રબાગ રક,

કયાયક છલરાભા છલરી ભટી વકવરજીની કડગરી ધયાલનાયા ડૉકટય ણ તન છતયતા યશ છ.

કાયણ ક ળીઘરતનના કાયણભા કઈ જત નથી. કલ ફશકાલનાયી ક થાગડ થીગડ વાયલાય આ

છ. જનાથી વયલા શામાક જગાયી જલી ગસથિત થામ છ. આયલદીમ િવદધાત અનવાય ળીઘરતનના

આટરા કાયણ િલચાયી ળકામ :

- રગનલ નાની લમથી શસતદ ક શસતભથનની લધ આદત. તનાથી ચરગણથી વમાન-

અમાન લાય કલાથી શિ તથા પરજનન અલમલ તાન ગસથય ગણ ગભાલ છ. લાયના

ચર ગણન કાયણ ળીઘરતનન યગ દા થામ છ. વાથ કઈક કવભા ઘકણન કાયણ અન

પરાકત કપ ઘટલાથી રાફા ગાાના શસતભથનથી સલયિતથી વત ભલતા યલાનન સતરી

વભાગભભા ય વત ક આનદ ભત ન શલાથી ણ યસયભા અવત યશ છ.

- િતતપરકિત ક યકતવાય રના ળયીયભા ગયભી શલાથી તન ઉતતજના તયત જ આલ છ ન

સળક વશતલન કાયણ ચયભ વીભા ણ તયત આલ છ. િતતન કાયણ શિ તાયલમ ણ

ળીઘરતનન કાયણ ફન છ. વભાગભ ઉષણતા દા કયનાય શલાથી શિસરાલ સલાબાિલક

યીત જ તયત થઈ જામ છ.

- શિવાય રન શિની લધ ઉતિતત થતી શલાથી શિન જથથ શિાળમભા લધલાથી ણ

ઘણા યલાનન સલનસરાલ તથા ળીઘરતન થઈ ળક છ.

- શિલધકક આશાય અન ઔધ લધ રલાથી ણ ળીઘરતન થઈ ળક છ. દધ, ઘી, પ,

ભીઠાઈ, ભલા, અડદ, આભા, ાક, ભાવાશાય જલા આશાય રવમ અન કૌચા, આભા,

અરશગધા, લબરાભ લગય લધાય રલાથી ણ ળીઘરતન થઈ ળક છ.

- ઉતતજક અન ઉષણ ઔધ ણ શિતાયલમ અન શિતભા દા કયીન ળીઘરતન કયી ળક

છ. આયલદ કયતા એરથીભા આલા ઉષણ ઔધ લધાય છ.

જ ક ળીઘરતન એ કઈ શાિનકાયક યગ નથી. વતાનતિતતભા ત નડતય ફ નથી.

તનાથી ળયીયન કઈ નકવાન થત નથી. કલ જાતીમ જીલનન આનદ લધાય ભાણી ળકાત

નથી, એટલ જ.

મગમ લદય ાવથી ળીત, સતબન, ગરાશી, ળાભક ઔધ ભલાથી અન રાફ વભમ

ચાલ યાખલાથી આ યગ કાબભા આલી જામ છ. અન કાભન ભન વાથ વફધ શલાથી સલબાલભા

ળાગનત, ધમક, વભજ અન શકાયાતભક લરણ (લઝટીલ વજળન) તથા તનીન પરભ અન વશકાય

તભા ઘણી જ ભદદ કયી ળક છ.

શરી ચતન મગનર બટટ યશતા શતા ડી-૧૦૮, નદનલન એાટક ભનટ, નલા લાડજ,

અભદાલાદભા. ઉભય શતી ૩૦ લક. નકયી કયતા શતા. તા. ૨૦-૧૦-૮૯ના યજ એ તાના

જાતીમ પરશન રઈન આલરા. જ આ પરભાણ શતા :

૧. ળીઘરતનઃ વભાગભભા તયત ટ થઈ જલાથી ફન કષ અવત યશત શત. તન કાયણ

ળધતા જાણલા ભર ક તન ૧૯ લકથી ભાડીન ૨૯ લકની લમ સધી એટર દળ લક

સધી શભળા શસતભથન કયલાની કટલ શતી.

૨. ઓલરગસિભિમાઃ ફાક ન થલાથી તન શિયીકષણ વલોદમ થરજજકર રફટયીભા ત

જ કદલવ કયાલલાથી નીચ પરભાણ નોધ ભી શતી.

- ભાતરાઃ ૨ એભ.એર.

- વખમાઃ ૪૨ િભલરમનવ.

- જીલતતાઃ ૫૫%

૩. િળશન રાઘલઃ દયદીન કકળયાલસથાથી જ લરિગન િલકાવ ઓછ થમ શત. જની

ઉતતજનાલસથા લખત રફાઈ કલ વાડાતરણ ઈચ શતી અન ગાઈ તરણ ઈચ શતી.

દયદીના ળયીયન લજન ણ કલ ૪૦ કકર શત . દયદીન ળાયીકયક અન ભાનિવક િલકાવ

૧૫ લકના કકળય જલ કશી ળકામ.

શિદ તરક યજી ાલા ભાટ આય શત ત અનવાય ફધી જ જાતન ઠડ અન ક

ખયાક રલાન શત. દધ, ઘી, તાજ ભાખણ, પ, ભલા, ભીઠાઈ લગય.

ઔધ આ પરભાણ શતા :

૧. પટકજ ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ દધ વાથ (‘એરાિવિન’ની.)

૨. રટાકડન ટીકડી...૨-૨ ઉયની દલા વાથ (‘એરાિવિન’ની)

૩. મષષટભધ ટીકડી...૨-૨ ફય યાતર દધ અથલા ાણી વાથ.

૪. અરશગધા ટીકડી...૨-૨ ઉયની દલા વાથ.

૫. એકટીપટક ટીકડી...૨-૨ કદલવભા ફ લખત કઈ ણ વભમ દધ વાથ (‘અનજા’ની)

૬. અરશગધા તરઃ િળશન તથા વણ ય એક ફ લખત શભળા ભાલરળ કયલી. ધવ ક લછવ

નશી. યાતર ભાલરળ ખાવ કયલી જથી આખી યાત તની અવયન રાબ ભ. વમભ લધ

ાલાન શત.

તા. ૨૭-૧૦ના કદલવ આલર તમાય દયદીએ એક નોધાતર લાત એ કયી ક તન છ લકથી

કાી દાદય શતી. તના ઉય િળલામપબ (સલમતર) રગાડલાથી એક ભકશનાભા દાદય ભટી ગઈ શતી.

જ ચાય લકથી પયીન થઈ નથી.

તા. ૧૬-૧૧ના યજ ળીઘરતનભા કઈ પામદ ન થલાથી એકટીપટક ન ફદર નીઓ િવલલય

ટીકડી...૨-૨ ાણી અથલા દધભા રલા આી શતી. (‘ચયક’ની)

તા. ૧૪-૧૨ના અશલાર પરભાણ તન ઉતતજનાભા ખફ જ લધાય થમ શત. ઉસથની

રફાઈ અન જાડાઈ લધમા શતા, છતા શરી ગાર તર...ભાલરળ કયલા તથા ૧૦-૧૦ ટીા દધભા

વલાય-યાતર ીલા ભાટ આર.

તા. ૧૯-૧૨-૯૦ના કદલવ દયદીના આનદન ાય ન શત. તની ફધી જ તકરીપ ટી

ગઈ શતી. તણ ઘણા વભમ ફાદ પરથભ લખત વભાગભન ણક વત ભવમ શત અન તનીન

આમ શત. જાણ નલા જીલનન આનદ અનબવમ શત. તની સતબન ળગકત, ઉતતજના ળગકત,

જાતીમ ઈરચછા, લરિગની ષષટ લગય લધમા શતા. રફ.ભા શિયીકષણ કયાવય ત તભા ણ વાય

સધાય થમ શત. જ વતાનપરાપત ભાટ યત શત.

- ભાતરાઃ ૨ એભ.એર

- શકાણ વખમાઃ ૭૨ િભલરમનવ

- ભટલરટીઃ ૬૦ ટકા

- લવઃ ૨૫થી ૩૦ ટકા

લવ લધાય આલલાથી ળકા કયી ળકામ ક જ તન ઉતાદન લધી યહ શત અન આનાથી

ઘણાન મતય ણ થત શત .

ભાપક આલરી ચાલ દલા ૧૫ કદલવની આી શતી. ણ તમાયફાદ દયદી ડકામા ન

શલાથી અનભાન કયી ળકામ ક ત વભમભા િતા ફનલાની ળકયતા ઊબી થઈ શળ. અતમાય ત ત

ફ ભટા સ દય ફાકના િતા ણ શળ.

************************

પરકયણ : ૧૬ ફધી પકયમાદ વણકણ દય થઈ ગઈ

િતતના યગ ૪૦ની વખમાભા શલાન આયલદભા કશલાય છ. તના નાભ ણ આલાભા

આલરા છ. તના િનદાન, લકફ, ફ, લચકકતવા, થમાથમ કિમાઓ લગયન ણ િલગત લણકન

કયલાભા આલલ છ. લાય જભ વદય કિમાળીર છ તભ િતત ણ વદય કિમાળીર શલાથી કટરીક

લાય લચિતાજનક અલસથા ઊબી કયી દત શમ છ. િતત ઉગર, ઉષણ, તીકષણ, કષાયીમ શલાથી તના

યગ અવહય શમ છ. તથી લચિતાજનક ણ શમ છ. ખાવ કયીન િતતના યગ ગરીષભ-ળયદભા,

ગયભ પરદળભા, ગયભ પરકિતભા, યલાભા લધ જલા ભ છ. તભાન એક ઈભરજનવી કશી ળકામ

તલા અસષટ િનદાનલા કવ આ પરભાણ છ :

ભાર મફઈ દલાખાન શત તમાય દય કદલવ ફ કદલવ શિ-ળિનલાય મફઈ જલાન થત

તમાય ાછથી ભાર દલાખાન ભાયા નાનાબાઈ લદય લતવર લવાણી વબાતા. તા. ૮-૫-૮૧ના

યજ તભની ાવ ફનાવકાઠાના કદમદય ગાભના, ‘ફનાવ ટરાનવટક ’નાભ ધધ કયતા શરી જગદીળ.

ક. વની આલરા. તભની ઉભય શતી ૨૫ લક. તન લાયલાય ઊફકા આલતા શતા, તાલ-ઊરટી

ણ થતી શતી. ઊરટી થામ તમાય યગની તીવરતા અન યગીના અલ ભનફન કાયણ દયદી

ફબાન ફની જતા શતા. એટર મરચછાક આલી જતી શતી. તન ટભા વતત ષક પરભાણભા દાશ

થત શત. તની વાથ ઉદયશન અવહય શત . તન કાયણ કયાયક દયદીન ઈજકળન ક ટીકડી

આીન ઊઘાડી દલા ડતા શતા. તરણ ભકશન આલ બમકય હભર આલત જ. િનદાન કયલાભા

૪૫ પટા ાડલાભા આવમા શતા. તભા કશ િનદાન કડી ળકાય ન શત . દયદી ન આભવષષટ

(શિનિમા)ની તકરીપ ણ શતી. દયદી િલલાકશત ણ શતા.

પટાભા અલવય ન આલલાથી આયલદની રકષણ–લચકકતવા પરભાણ િતતકછકદિ (ગયભીની

ઊરટી), અમપરિતત, િતતક ક િતતલાિતક ઉદયશ, િલદગધાજીણક, દાશ ક ભશાદાશભાથી કઈ

એકન િનદાન કયી ળકામ તભ શત . જક આયલદ અનવાય દ લચકકતવા પરભાણ ત ત ફધાની

રગબગ વયખી જ વાયલાય આી ળકામ.

‘િલકાયનાભાકળર ન જજકહરમાતૌ કદાચન’

“િલકાય(યગ)ન ચકકવ નાભ આલાભા અકળર લદય ળયભાવ નશી” તભ ચયક વકશતાભા

કશર છ. તન ફચાલ કયતા ભશિિ ચયક કશ છ ક યગન નાભ િનદાન ફદરાતા લાયલાય

ફદરાત યશ છ. તથી દ-દષમની વભજ પરભાણ યગ ભાી દલ ત જ લદયન ભશતતલન કામક છ.

ઔધ આ પરભાણ આમા શતા :

૧. કકદિ ચણક...૧/૪ ગરાભ

અિલિતતકય ચણક...૨ ગરાભ

સલજરજકા કષાય...૧ ગરાભ

ળખબસભ...૧/૪ ગરાભ

પરલાર ચામત...૧/૪ ગરાભ

મષષટભધ ચણક...૧ ગરાભ વલાય-વાજ ગળમા દધ વાથ.

૨. આય ડાઈજસટ ટીકડી...૨-૨ જમપમાફાદ (‘આય પરડકવ’ની)

૩. અબમાકદ કલાથ...ભક ઘય ઉકાીન વલાય-યાતર ીલાન શત.

૪. ળતાલયીન કલાથ...૧-૧ ભટી ચભચી વલાય-યાતર ગળમા ગયભ દધભા. (ઠય તમાય ચભચી

નાખીન ીવ. ‘આય પરડકવ’ની ટનટ)

૫. છકદિકય કસયર...૨-૨ વલાય-યાતર ગલી.

તા. ૮-૬ના કદલવ આલર તમાય ઘણ પામદ શત. કફજજમાત યશતી શતી. આજ અબમાકદ

કલાથન ફદર અબમાવન ટીકડી..૨-૨ (‘ઝડ’ની) જમપમા ફાદ રલાની શતી. ગવ, કફજજમાત,

શ અન અજીણક ભાટ િળલાકષાય ાચન ચણક ૮ ગરાભ રલા ભાટ આર.

દયદી દય યશતા શલાથી ભકશનાની દલા િનમિભત રતા શતા. ૯-૭ના યજ આવમા તમાય

દયદીન ફધી ફાફત વાર શત . ઊરટી, ઉદયદાશ, ઉદયશ ફધ ભટી ગય શત . બમકય ઉનાાભા

ણ આલયણલાા િતતન યગ ળાત થઈ ગમ શત.

તા. ૯-૮-૮૧ના કદલવ છલરી દલા રલા આવમા તમાય આગની તભાભ પકયમાદ વણકણ

દય થઈ ગઈ શતી. લાકઋતન કાયણ ળયદી, ભાથાન દખાલ શતા. લજન કલ ૪૧ કકર જ

શલાથી અળગકત ણ ઘણી રાગતી શતી ત ફધી ફાફતન ધમાનભા રઈ છલરી દલા આ પરભાણ

આી શતી.

૧. રકષભી િલરાવ યવ...૧-૧ વલાય-યાતર.

૨. વમાકદ લટી...૪ ચવલી.

૩. થમાકદ ઘનલટી...૨-૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ ભક કયીન.

૪. અરશગધા ચણક...૬ ગરાભ,

તાલરવાકદ ચણક...૧ ગરાભ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

તા. ૧૦-૯-૮૧ના કદલવ ણ ભકશનાની દલા છલરી આી શતી. ચાય ભકશના સધી

વાયલાય ચરાલલાન ફન કષન શત તરણ ભકશન આલત ઊરટી, દાશ, ઉદયશ મરચછાકન હભર

શલ ચાલ યહય છ ક ભટી ગમ છ ? ત જાણલાન શત. એક ભકશના ઉય વાય થલા છતા હભર

ન આલલાથી અન શલ આલલાન જ નથી તલા િલરશાવથી દયદી તથા તના કયલાયજન

ખળખળાર શતા.

******************************

પરકયણ : ૧૭ અિત કામકતા અનક યગન મ

રશાવની વાયલાય આયલદભા મગાભી છ. કાયણ ક રશાવ પપવાન યગ છ. પપવાન

પરાણલાય અન અલરફન કપ વાથ વીધ વફધ છ. પપવા નફા થલાથી, તભા િલકિત

આલલાથી, પરાણલાય ઘટલાથી ક દિત થલાથી, અલરફક કપ લધલાથી ક િલકત થલાથી રશાવ

ળફ થામ છ ક લધ છ. હદમયગના ઉરલ ફ ણ રશાવ થત શમ છ. કાયણ ક હદમના યકતન

અન પપવાભા પરાણલાય વાથ િભરન થામ છ.

રશાવના પરકાય ણ આયલદભા આલાભા આલરા છ. તભા ભશારશાવ, ઊધલકરશાવ,

િછનનરશાવ, રરશાવ, પરતભકરશાવ અન તભક રશાવભાથી તભક રશાવ (અસથભા)ન પરભાણ વલકતર લધ

જલા ભ છ. રગબગ ૯૦ ટકા દયદી તના શમ છ. જ ાચ લક સધીભા ભટાડી ળકામ છ. આ

રશાવ વાથ યગ ફ, રકષણ ફ ક ઉરલ ફ ળયદી, ઉધયવ, કપ ડલ (ષષઠલન), સલયબદ,

જલય, િળયઃશ, છાતીભા દખાલ, અરલચ, આભાજીણક, કફજજમાત લગય ણ શમ છ. યત લદય

અન દયદી ફન કષ વાયી લાત એ છ ક ત ફધા જ પરામઃ કપ, લાય, આભ વાથ જડામર શલાથી

વાયલાય એકફીજાન ભાપક આલ છ. ખાવ કયીન આભાચક, કપઘન, લાતઘન, અગગનલધકક,

સરતિલશદધદધકય, ફલમ, અનરભન (લાયન વલ કયનાયી) વાયલાય તભા કયલાની શમ છ.

એરથીભા અસથભા ક િનકાઈટીવભા ઉયકત િલચાયણા ન શલાથી કપન સકલનાય,

સતબધ કયી દનાય વાયલાયથી તયત યાશત અનબલામ છ. ણ કરાક ક કદલવ ફાદ દફામર

યગ પયીન ઉખ છ ન લધ ાલયની, લધ ભાતરાભા એષનટફામકટક ક ઝયી દલા આલી ડતી

શલાથી વયલા યગ ઊડ ઊતય છ. નલા ઉરલન નતય છ ન પપવા નફા ડી જલાથી

જીલનબય લધન લધ બાય દલાન વશાય રતા યશવ ડ છ. દયદીન ફ, લજન, જઠયાગગન,

ભનફન રગબગ વાલ હરાવ થઈ જામ છ. કટરામ આલા દયદી શમ છ ક ત અસથભાએટક

વશન કયી ળકતા નથી અન શૉગસટરભા દાખર કયી િલળ વાયલાય રલી જ ડ છ. િળમાા-

ચભાવાભા ત દયદીએ હભરાના બમભા જ કદલવ વાય કયલા ડ છ. એરથીભા

થમાારનની િલચાયણા ન શલાથી ક નશીલતૌ શલાથી કાયણ ચાલ યશલાથી રશાવ ણ ચાલ જ

યશ છ.

શરીભાન જગભાર યાણાબાઈ જાદલ ભશવાણાથી આલરા. ઉભય શતી ૨૩ લક. તાયીખ શતી

૧-૧૧-૮૮. તન એક-ફ લકથી રશાવ યગ ળફ થમ શત. તથી ગમા લ જ ભાયી ાવથી વાયલાય

રીધરી અન વાર થઈ ગમલ. યગ કાબભા આલતા જ દલા ફધ કયી દીધરી. (યગના મન

નાળ કયલા દયદીએ ખયખય ત ાચ-દય કદલવ લધ વાયલાય રાફી ચરાલલી જઈએ.)

આ લખત જગભારન રશાવ વાથ તાલ ણ શત. લજન કલ ૫૦ કકર જ શત . આખભા

ફતયા થતી શતી.

રશાવના દયદીન કામકતા લધ શમ તમાય કયણાભ રાલવ ખફ જ મશકર ડ છ. નલા

કયલણતભા અિત વભાગભન કાયણ ળયદી, ઉધયવ, રશાવ, કષમ, જલય, શ, લધમતલ લગય તથા

જાતીમ યગ થલાન આયલદભા કશલાભા આલર છ. તથી લદય િનદાન અન લચકકતવા લખત

દયદીની કામકતાન ણ રકષમભા રઈ તન અથમ ગણી વમભ ાલલાન આગરશ યાખલ

જઈએ.

રગન ફાદ એકાદ લકભા વતાન ન થામ ત ‘શામો જગાયી ફભણ યભ’ની કશલત અનવાય

દતીભા વભાગભન પરભાણ જ લધાય શમ છ તભા ણ લધાય થઈ જામ છ. ખયખય ત વતાન

થલાભા ફન ાતરભાથી એકન કાયણ છ ક ફનન છ તન િનદાન કયાલવ જઈએ. રન કાઉનટ

ક ભટીલરટી ઓછા શમ; સતરીન આતકલદ, ગબાકળમ દ, ફીજદ લગયભાથી જ કાયણ શમ ત

દય કયલા વમલગસથત મગમ િનષણાત લદયની વાયલાય રલી જઈએ. યત ભટા બાગના દતી

તભ કયલાન ફદર વભાગભન પરભાણ લધાયી દતા શલાથી ઉયકત યગભાથી કઈક યગ થમા

િલના યશત નથી. શરી જગભારબાઈન રશાવ અન જલય આ કાયણ ગમ લ ળફ થમ શત. ત

ભટાડયા ફાદ લધમતલની ભ વાયલાય આરી તથી યાજળ નાભન તભન તમા તરજનભ થમ શત.

જગભારભા કામકતાન પરભાણ કકળયાલસથાથી જ લધ શત . ૧૩ લકની લમથી ૨૦ લકની

લમ સધી તણ લધાય પરભાણભા શસતભથન કયા શત . રગન ફાદ વભાગભન પરભાણ ણ લધાય

શત .

યજી ભાટ કપલાત તરક ભ આય શત . દલા દીધી શતી આ પરભાણઃ

૧. વભાવલ...૧-૧ ચભચ વભાન ાણી ભલીન જમપમા ફાદ ફન લખત. (ગયભ ાણી

ભલલાથી લધ પામદ થળ.)

૨. રશાવમગ...૨-૨ વલાય-યાતર ભધ વાથ. (‘આય પરડકવ’ની)

૩. વળભની લટી...૨-૨ ફય-યાતર ાણી વાથ. (જલય તથા કળતા ભાટ)

૪. રકષભી િલરાવ યવ...૧-૧ વલાય-વાજ ચવલી અથલા ભધ વાથ. (‘ડાફય’ન નાયદી. તાલ

તથા રશાવ ભાટ)

૫. ભધક ક...૨-૨ ફય-યાતર (કળતા, રશાવ તથા જીણક જલય ભાટ)

તા. ૧-૧૨ના કદલવ પામદ શત અન આશચમક ત એ લાતન શત ક એક ભકશનાભા ૪ કકર

લજન લધય શત . દયદી તાન ઘય રીડીીયન ચણક ૧ ગરાભ વલાય વાજ ભધ વાથ રતા શતા.

દયદીની જાતીમ દોફલમ અન ળીઘરતનની પકયમાદ અનવાય ‘ચયક’ની નીઓ િવલલય

ગી...૨-૨ વલાય વાજ રલા આી શતી. તન ફીજા ફાકની ણ ઈરચછા શતી. તથી આગના

લોભા તન કયટક ઓલરગ સિભિમા (અલશિકીટ) શલાથી શિ યીકષણ કયાવય. જ આ પરભાણ

શત .

- શિપરભાણઃ ૦.૨ એભ.એર. (ઘણ જ ઓ . ૧૦ભા બાગન)

- શિકીટ વખમાઃ ૧૮ િભલરમનવ (ઘણી ઓછી, ાચભા બાગની)

- શિકીટની વકિમતાઃ ૬૦ ટકા (ફડકય ઉય, ણા બાગની)

યત રશાવ અન જલયભા એક ભકશન દલા રલાથી પામદ થઈ જતા દલા ફધ કયી દીધી

શતી.

તા. ૨૬-૬-૮૯ના યજ ૬ ભકશન પયીન ચભાવાના પરાયબભા રશાવની પકયમાદ રઈન

આલરા. આ લખત તાલન ફદર ઉદયશ શત . કામકતાન પરભાણ ત લકલતૌ શત . યગ યય

ભટ તમા સધી વમલગસથત દલા ચાલ યાખલા ભાટ વભજાલી આગની દલાભા ઉદયશની દલા

ઉભયીન ફદરીન આ પરભાણ િપરષસિળન તમાય કયકઃ

૧. વભાવલ

૨. રશાવમગ

૩. વમાકદલટી...૪ ચવલા

૪. યવના લટી...૨-૨ જમપમા શરા અન છી ૧-૧ ચવલા ભાટ. ઉદયશ લખત ણ ૨ ચવી

ળકામ.

૫. િતલગાકદ લટી...૪ ચવલા. (રશાવ-ઉધયવ ભાટ)

યત રશાવ-ઉદયશ એક જ લખતની દલાથી ભટી જતા દયદી દખામા ન શતા. છી જાણલા

ભલ ક તન તમા ફીજા વતાનન ણ જનભ ટક વભમભા જ થમ શત.

************************

પરકયણ : ૧૮ લાયજનમ યાજણન યગ

બાયતીમ વભાજભા એક એલ લગક છ ક જ આયલદન અતયથી ચાશ છ અન તની ાછ

તના કાયણ શમ છ. લદન ભાનનાયા, બાયતીમ વસકિતન ચાશનાયા, વસકતબાાના પરભી,

માકલયણન માય કયનાયા, સલાલરફી, વયખ અન િનદો વાયલાયભા ભાનનાયા, અધમાતભ

જીલનભા રલચ ધયાલનાયા, યાષષટરમ એકતાભા ભાનનાયા, બાયતીમ િલજઞાનભા યવ રનાયા લગય

રકન ભાટ આયલદ ખફ આજતભમ િલમ છ. તાન ખફ નજીકન િલમ રાગ છ તભા

આજતભમતાન અનબલ થામ છ.

શરી જનકબાઈ ચરકાતબાઈ ળાસતરી આયલદન ખફ ચાશ છ. કાયણ ક તભન આયલદની

ઔિધઓભા ખફ યવ છ. ત તાના પાભકભા આયલદીમ ઘણી ઔિધન ઉછયી છ.

જનકબાઈની ઉભય શતી ૨૬ લકની, યશતા શતા ૧૭/૧, ‘ભઘદત’ નીરભકજ વવા., ભીયા

વવામટી વાભ, ભલણનગય, અભદાલાદ-૨૨ભા. તા. ૭-૧૨-૯૧ના યજ લાયથી થમર યાજણ

(વામકટકા)ની પકયમાદ રઈન આલરા. ૧૫ કદલવથી તભન ીડાકાયી લાયની યાજણન યગ ળફ

થમ શત. વાથ કડભા દખાલ ણ ઘણ થત શત. છતા કલ લાય વભજીન ‘લાય’ન

થમાથમતરક આય શત . ઔધ આ પરભાણ શતા:

૧. તરમદળાગ ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ ક કદલર ભલરા ભશાયાસનાકદ કાઢા

વાથ.

૨. એકાગલીય યવ...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ અથલા ભધ વાથ.

૩. અજભદાકદ ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ.

૪. લાતાકય ગગ...૨-૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ.

તરણ કદલવ આવમા તમાય વાર શત . છતા કયણાભ ઝડી રાલલા તરમદળાગ ગગન

ફદર એકટીફરકવ ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર રલા આી શતી. (‘અનજા’ની)

તા. ૧૩-૧૨ના કદલવ વાત કદલવ આવમા તમાય ૭૫% પામદ શત. ણ આભલાતના ણ

રકષણ જણાતા તર ભાલરળ કયલા આર નશી. થડા પરભાણભા ફાકી યશર શન ઘટાડલા આજ

રલગટકસયર...૨-૨ વલાય-વાજ ગલા આર. (પરામઃ ‘ફાનપાભકવી’ ગરની)

તા. ૧૯-૧૨ના કદલવ ફધી જ દલા ભાપક આલલાથી ચાલ જ યાખી શતી. આજ ૯૦%

જટર પામદ શત.

તા. ૨૭-૧૨ના યજ દખાલ શલ ઘણ જ ઘટી ગમ શત. નશીલતૌ શત.

તા. ૯-૧-૯૨ સધીભા એટર ક કલ એક ભકશનાભા દયદીન તીવર ીડાલા લાયજનમ

યાજણન યગ મભાથી ભટી ગમ શત.

*************************

પરકયણ : ૧૯ ફધ જ ભટી ગય શત.

ટના યગની આયલદીમ સિળમાલરટી જગજાશય છ. ટના યગ ભદાગગન અન વાભ

અલસથા વાથ વકામરા શલાથી અન તની િલચાયણા આયલદભા લધભા લધ વાયી યીત થમરી

શલાથી લદય ાવ આલરા ટના, ાચનના-આતયડાના દદો લધ અન લશરા વાજા થામ છ.

એરથીના ાય લગયના ઈનલસટીગળનવ, રાફા કવક અન અનક જાતના ઓયળનથી ફચલા

રક આયલદ ાવ શોચી જતા શમ ન ઘણા વાજા ણ થઈ જતા શમ છ.

ટના યગભા ણ અિતવાય, ગરશણી, પરલાકશકા, અજીણક, અરલચ, ઉદયશ, ગવ લગય

યગ વણક અન તલકયત કાબભા આલ છ. કાયણ ક ગરાશી, સતબન, ાચન, દીન, આભાચન,

લાયનાળક, અનરભન લગય ગણલાા આયલદભા ષક ઔધ છ ન ત િનદો ણ છ. સ ઠ,

ઈનરમલ, અિતિલ, ફીલ, જામપ, જાલતરી, કયીની ગઠરી, જાબના ઠલમા, દાડભની છાર,

રધય, જઠીભધ, ધાલડી, ભચયવ, ળતાલયી, લા, કયકાચરી, નાગયભથ અન શયડ જલા

ઔધ કયાયક ચભતકાય ણ વજ છ. ઈભરજનવી અલસથાભા અપીણ-બાગ જલા ઔધ ણ

આયલદ લાયલા કહ છ. છાળ, દાડભ જલા આશાય રવમન ણ આયલદ આલા યગભા ટથી

ઉમગ કયલાન કશર છ.

શરી જનકિવિશ કશિમપભતિવિશ ચોશાણ વી-૨૬૪, જગરશયી ાકક , અભયાઈલાડી, અભદાલાદથી

આલર. ઉભય શતી ૨૪ લક. તાયીખ શતી ૨૦-૭-૯૩. તન જમપમા ફાદ યજ તરણ ાતા ઝાડા

થતા શતા. તની લાતાિતવાય (લાયના ઝાડા) ઉયાત ગરશણી દની ણ ળકા જામ. દયદીના

કશલા પરભાણ આ યગન મખમ કાયણ ત એષનડવાઈટીવન ખટ ઓયળન કયલાભા આલલ ત

શત . ચકકય આલતા શતા. ળયીય ય ાડતલ સષટ જણાત શત . એક લક શરા કકડનીભા થયી

થઈ શતી. ત આયલદીમ દલાથી નીકી ગઈ શતી. દયદી કયલણત શતા. વતાન ન થલાથી શભળા

લધ વભાગભની આદત શતી. ત તની તફીમત ભાટ પરિતક ફાફત શતી. સલનસરાલન ણ

ઈિતશાવ શત. ળીઘરતનની ણ પકયમાદ શતી.

લજન ઘણ ઓ શત . અળગકત રાગતી શતી. યજી ભાટ ‘અિતવાય’ તરક આય શત .

ઔધ શતા આ પરભાણઃ

૧. કટનીકયષટ...૧-૧ ભટ ચભચ વલાય-વાજ-યાતર (ઝાડા ભાટ)

૨. યવના...૨-૨ જમપમા છી. (ગવ, ઉદયશ, અજીણક ભાટ) છાળ વાથ.

૩. ક કય કશિગ લટી...૨-૨ વલાય-વાજ છાળ વાથ. (ઉદયશ અન અિતવાય ભાટ)

૪. ચરપરબા લટી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (ફાકીની ફધી તકરીપ ભાટ)

તા. ૨૭-૭ના યજ પામદ શત. શલ ફ જ ઝાડા થતા શતા. યત ગવ શત. તથી ફદરીન

દલા આ પરભાણ આર.

૧. ક કયકશિગ લટી...૨-૨ વલાય–વાજ છાળ વાથ.

૨. ળખલટી...૨-૨ જમપમા ફાદ છાળ વાથ.

૩. ઈનટકાભ ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ છાળ વાથ. (‘અનજા’પાભકવીની)

૪. લફલલાલરશ...૧-૧ ચભચ વલાય-વાજ ચાટી જવ. ઉય ીલી શમ ત છાળ ી ળકામ.

(નોધઃ અિતવાય, પરલાકશકા, ગરશણી લગય દયદભા લધ પરભાણભા અન કાચ ાણી ીલાની ભનાઈ

છ. યત છાળ ીલી કશતાલશ શલાથી અન તભામ ત ફકયીના દધની છાળ ખફ જ કશતાલશ

શલાથી ફન તમા સધી ફધી જ દલા છાળ વાથ જ આલી. ખયાક ફ ણ ળકય શમ તમા સધી

ઘાટી છાળ ન જ ઉમગ કયલ.

તા. ૯-૮ના કદલવ દયદીન ઘણ વાર શત . છતા ગવની અવય શલાથી ઈનટકાભ ટીકડીન

ફદર યવના ટીકડી આી શતી. લફલલાલરશન ફદર કટની ટીકડી...૨-૨ (‘ડકકન’પાભકવીની)

આી શતી.

તા. ૧૬-૮ ના યજ ાતા તરણ ઝાડાન અશલાર શત. ગવ ણ થત શત. તથી

ફદરીન દલા આ પરભાણ ગઠલી શતી.

૧. ચરપરબા લટી...૨-૨ (રશયકત) વલાય-વાજ છાળ વાથ.

૨. ક કયયવ (અપીણયકત)...૨-૨ વલાય-વાજ છાળ વાથ.

૩. કટની ટીકડી...૨-૨

૪. ક કયકશિગ લટી...૨-૨

૫. ઈનટકાભ વીય...૧-૧ ચભચી વલાય-વાજ

૬. ચગણ તર...ટ ય ભાલરળ કયલા તથા જમા દખાલ થામ તમા ચલા ભાટ.

તા. ૨૪-૮ના કદલવ વાર શત ણ ઝાડાભા ચીકાળ લધ આલતી શતી. તથી આભાચક

ઔધ આ પરભાણ ઉભમાક શતા:

૧. કટની ટીકડી...૨-૨

૨. ક કયકશિગ લટી...૨-૨

૩. આભાચન લટી...૨-૨

૪. લફલલાલરશ...

૫. ફકટપાય કસયર...૨-૨ વલાય-વાજ. (‘ફાન’ રફ.ની)

તા. ૩૧-૮ના યજ ઝાડા કાબભા શતા ણ ગવ થત શત. ઊઘ ઓછી આલતી શતી. તથી

િવરકડન ટીકડી...૨ યાતર (‘એરાિવિન’ની) ાણી વાથ ક ફકયીના દધભા જામપ ક ગઠડા નાખીન

રલા આી શતી.

તા. ૭-૯ના કદલવ ગવ, ઉદયશ ત શતા જ. ળયીય ાતફ શલાથી તની ણ વાયલાય

ળફ કયલાની શલાથી લજન કયા ત કલ ૪૫ કકર જ શત . આજની દલા આ પરભાણ શતી.

૧. યવના...૨-૨

૨. ક કયકશિગ લટી...૨-૨

૩. લચતરકાકદ લટી...૨-૨ જમપમા છી છાળ વાથ.

૪. અરશગધા ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ફકયીના દધ વાથ ક ાણી વાથ. (લજનલધાયલા,

ઊઘ રાલલા, ળગકત લધાયલા, જાતીમ ળગકત લધાયલા.)

તા. ૧૮-૯ના કદલવ કવભા કાયણ રખમા િલના દલા ફદરીન આ યીત આી શતીઃ

૧. ઈનટકાભ વીય

૨. ફકટપાય કસયર

૩. ળખલટી...૧-૧ જમપમા છી છાળ વાથ.

૪. વળભની લટી...૨-૨ ફય-યાતર ાણી વાથ. (લજન તથા ઝાડા ભાટ)

૫. ળતાલયી ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ફકયીના દધ વાથ ક ાણી વાથ.

તા. ૮-૧૦-૯૩ના યજ અિતવાય, ઉદયશ, અજીણક, ગવ લગય ફધ જ ભટી ગય શત .

તથી શલ ફાક થામ ત ભાટ તના ઓલરગ સિભિમા (અલશિકીટ)ની તથા જાતીમ ફાફતની

વાયલાય ળફ કયી શતી.

****************************

પરકયણ : ૨૦ ળફઆતભા વાચી લચકકતવા ભ ત

આજ એરથીના લાતાલયણન કાયણ તાલ, ળયદી, કપ લગય દફાલલાભા આલ છ. રક

તાની ભ તાલન દફાલનાયી, કપન સકલનાયી ટીકડી રઈ ર છ. કયણાભ દફામરા યગ

પયીન દા થામ છ. નલા નાભ ધાયણ કય છ. ફાનતકયત ફની એકભાથી ફીજ બાય યગ દા

થામ છ. ળયદીભાથી ઉધયવ, ઉધયવભાથી રશાવ ક કષમ. વાદા તાલભાથી ભરકયમા ક ઝયી

ભરકયમા ક જીણક જલય લગય અન દયદી અન કયચાયક ખફ ખચક કય છ, છતા ન ભટલાથી થાક

છ, સતામ છ. જમાય યગ અવાધમ થઈ જામ, ળયીય-ભનની ળગકતન હરાવ થઈ જામ, દલા ભાટ

વા ખરાવ થઈ જામ તમાય લદય ાવ આલ છ. જમાય લદય ણ રાચાય શમ છ.

આલી િભથમા લચકકતવાન ફદર ળયદી, ઉધયવ, તાલ લગયભા ળફઆતભા એક-ફ રઘન

કયી નાખ ક એક-ફ કદલવ રઘબજન-થમબજન ઉય યશ અન ઘયગથથ-િનદો ઔધ આદ,

તરવી, ભયી, અજભા, સદળકન ચણક લગયન ઉમગ કય ત યગ થત જ અટકી જામ. અથલા

કઈ મગમ લદય ાવ શોચી જામ ત ણ યગ મભાથી વકાયણ ભટી જામ. ળફઆતભા વાચી

લચકકતવા ભ ત વલકતર યગ લધી ડયા છ ત અટકયા િલના ન યશ.

શરી જભનાદાવ ભયાબાઈ લાઘાણી, કારાલાડ યડ, યૉમર ાકક , ળયી ન-૮ યાજકટથી તા.

૧૨-૬-૯૫ના કદલવ આલરા. તભની લમ ૬૩ લકની શતી. તભન થડા ભકશના શરા કપ થમર,

તાલ ણ આલર. તમાય ફાદ શારભા તભન ળયીયભા તાલની અવય યહયા કયતી શતી, સસતી

યશતી શતી, ભાથ દખમા કયત શત જાણ ટી.ફી. થમ શમ ક થલાન શમ તલા રકષણ જણાતા

શતા. ૬૩ લકની ઉભય શલાથી પરસટટની ણ તકરીપ શતી. સલબાલ િધી શત.

યજી ભાટ કપતરક આય શત . કાયણ ક કપની વાભ અલસથા ચાલ શતી. ઔધ આ

પરભાણ શતા:

૧. લાવાલરશ...૧-૧ ચભચ વલાય-વાજ ચાટી જવ. (ઉધયવ ભાટ)

૨. ખકદયાકદ લટી...કદલવ-યાત દયિભમાન છ-આઠ ચવલી. (ઉધયવ ભાટ)

૩. રકષભીિલરાવ યવ...૧-૧ ચભચ વલાય-યાતર ચવલી. (ફધી જ તકરીપ ભાટ)

૪. ચરામત યવ...૪ ગી ચવલી અથલા ૨-૨ ભધભા ચાટલી.

૫. ડકપવીન ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ભધ વાથ. (‘એરાિવિન’ની ઉધયવ, ળયદી ક કષમ ભાટ)

તા. ૧૫-૭ના કદલવ ઘણ જ વાર શત . દયદીની ફધી જ પકયમાદ દય થઈ ગઈ શતી. લજન

લધીન ૬૫ કકર થઈ ગય શત . તથી ચાલ દલા જ એક ભકશનાની પયીન આી શતી. જથી તકરીપ

પયીન ન થામ.

**********************

પરકયણ : ૨૧ દયદી ખળખળાર શતા

‘મસમ દળસમ મ જનતઃ તજજાતસમોધ કશતમૌ ।’ (જ દળભા જનભ શમ ત વમગકતન ત દળભા દા

થમલ ઔધ કશતકાયક છ.) આયલદના આ સતરન અથક કયલાભા ભટા બાગ ભર કયલાભા આલ

છ. કાયણ ક ‘દળ’ ળબદન અથક આયલદ અનવાય અન આણા અથક અનવાય જદ છ. આણ

દળન અથક કશનદસતાન, ાકકસતાન, અભકયકા, ઈગરડ, જભકની લગય કયીએ છીએ. તથી એલ અથક

કયીએ છીએ ક બાયતના રકન બાયતભા દા થમર ઔધ કશતાલશ છ. ણ ત િલચાયણા ભર

બયરી છ. આણા ઔધ - આયલદના ઔધ આખી લસધયાના રક ટથી લાયી ળક ન

કશતકાયક જ ફન.

આયલદની કયબાાભા દળ એટર ક ભિભના તરણ પરકાય આ પરભાણ છઃ

૧. આનદળઃ જરીમ પરદળ અથલા બજલા પરદળ. નદી, વયલય, વમર, તાલ, કલા

જમા લધાય શમ તલ પરદળ, જમા લયવાદ ૭૫ ઈચથી લધ ડત શમ તલ પરદળ, ળયડી,

ક, નાલમયી, ડાગય, લગય જમા લધ થતા શમ તલ પરદળ. સયત, લરવાડ, મફઈ,

કોકણ, ગલા, કણાકટક જલ રીરછભ પરદળ.

૨. ભધમભ (વાભાનમ)પરદળઃ વાધાયણ પરદળભા બજ લધ નથી શત ક નથી સક પરદળ શત.

આ પરદળભા રગબગ ૨૫ થી ૭૫ ઈચ જટર લયવાદ ડ છ. ભધમ ગજયાત, વોયાષટર, ભશાયાષટર

જલા દળન ભધમભ દળ કશી ળકામ.

૩. જાગર પરદળઃ જાગ એટર વાથ. વાથભા લા નશીલતૌ શમ છ, વાટ શષક શમ છ.

તભ જ પરદળભા ઝાડ-છડ-લનસિત ન શમ ક નશીલતૌ શમ, ખતી ખફ ઓછી થતી શમ, ઘટા-

ફકયા-ઊટ જલા જ પરાણી જમા ઉછયતા શમ. લયવાદ લફરકર ન શમ, ક ઓછ ૧૦-૧૫ ઈચ

જટર લધભા લધ શમ તલા યણપરદળન-સકા પરદળન જાગર કશલાભા આલ છ. તભા ાણી,

તાલ, નદી, વમર, વયલય ન શલાથી ક નશીલતૌ શલાથી બજ શત જ નથી. લનસિતભા

કલ કયડ, ફયડી, ફાલ, કલાય, ખજયી જલી ઓછા ાણીએ થતી લનસિત થતી શમ છ.

ઉતતય ગજયાત, કરચછ, સયનરનગય જજલર, ભાયલાડ લગય જાગર દળ કશી ળકામ.

ઔધ ક ઔિધન આયલદ પરભાણ એક અથક ઘઉ, ચખા જલા અનાજ ણ છ તથી ત ત

પરદળભા જનભરા અન યશતા રકન આશાય-ઔધ તમાના જ ભાપક આલ છ. આન દળભા

જનભરાન આન દળના, જાગર પરદળભા જનભરાન જાગર પરદળના. તથી જ યદળ ગમર

વમગકતન ળફઆતભા તમાન લાતાલયણ અન આશાય-િલશાય ભાપક નથી આલતા. વોયાષટર-

યાજસથાનના રક મફઈ, સયત, લરવાડભા યશલા જામ તમાય ાણી રાગતા ભદાગગન, ળયદી,

ઉધયવ, કપજલય લગયન કાયણ થઈ જતા શમ છ. અન ત ન ભટ ત ાણીપય કયલા ક શલાપય

કયલા તાની જનભભિભભા ાછા આલ ત તયત વાર થલા ભાડ છ.

ઉય કશરા પરભાણ તરણ દળ અનવાય આશાય-િલશાય અન ઔધ મજલાભા આલ ત

આયલદની વાયલાય આખીમ લસધયાના રકન ભાપક આલી જ જામ. ભાયી ાવ વાયલાય રલા

એિળમા, અભકયકા, આકફકા, યય, લગય ખડના દયદી આલ જ છ ન વાજા ણ થામ છ.

બાયતના રગબગ ફધા જ પરાનતના દયદી આલ છ તભા ભશાયાષટર, યાજસથાન, ઉતતયપરદળ,

ફગાના લધ તલા આધરપરદળના એક દયદીની લાત કયીએ...

શરી જમકકળન જ. ગ તા આધરપરદળના લચતતય જજલરાના ાાનાડીટ (ીન-

૫૧૭૫૨૬)થી આલરા. ત ‘કશનદ લફવ’ભા વિલિવ કયતા શતા. ઉભય શતી ૪૭ લક. વાલયકડરાભા

યશતા ભાયા બાણજ શરી અળક ભાધલાણીના કયચમથી તા. ૫-૯-૮૨ના યજ આલરા. તભન

ઉદયશ ઉયાત ચાભડીના યગ શતા. તભા ભો ય કાા ડાઘ, ગહયાગ, ટ અન િનતફ ય

ખયજલા (િલચલચિકા)ન કાયણ ખફ જ ખજલા આલતી શતી. રગબગ દઢ લકથી તભની આ

તકરીપ ઘણા ડૉકટયની વાયલાય રલા છતા ભટતી ન શતી. લજન ૫૫ કકર શલાથી તભન

લધાયલાની ઈરચછા શતી. જન ઈિતશાવ જાણતા ૧૫ લક શરા તભણ શયવન ઓયળન કયાલલ.

ચભકયગ તરક આીન નીચ પરભાણના સચન ભોલખક આમા શતા. કાયણ ક તરક ગજયાતીભા

શત ન તઓ ગજયાતી જાણતા ન શતા.

- ગળમ, ખાટ, ખાય યવ લફરકર ફધ. (ખટાળભા કલ આભા જ કાચા ક ફાપરા રઈ

ળકામ. ભીઠ ક ખાડ િલનાના)

- તલ ક આથાલાફ ન ખાવ. લાવી ણ ન ખાવ.

- ભીઠ લફરકર ફધ કયલાન. િવિધલ ણ ખટ આલત શલાથી ત ણ રલાન ન શત .

- દધ વ ટકા ફધ. ચાભા ણ નશી.

- દધની ફધી જ લાનગી દશી, છાળ, ભાખણ, ઘી લગય લફરકર ન રલા.

- વલાય સમોદમ શરા ઊઠી જવ. ફય લફરકર ન ઊઘવ.

ઔધ આટરા આરા:

૧. ખકદયાકયષટ...૧-૧ ભટ ચભચ વભાન ાણી ભલીન. ફન લખત જમપમા ફાદ. (ચભકયગ

ભાટ)

૨. અબમાકયષટ...૧-૧ ચભચ ઉયની દલા વાથ. (ઉદયશ ભાટ)

૩. ચભકયગશય કસયર...૨-૨ વલાય-યાતર ગલી. (તભા ભજજષઠાકદ ચણક, ચચીની ચણક,

મષષટભધ ચણક લગય શતા)

૪. કળયગગ...૩-૩ વલાય-વાજ ભક કયીન ાણી વાથ.

૫. એરકયન ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (ફાન’ની)

૬. અરશગધાચણક...૪ ગરાભ વલાય-યાતર ાણી વાથ. (લજન ઘટત અટકાલલા, લજન લધાયલા,

ળગકત જાલલા તથા ચભકયગ ભટાડલા)

૭. અકક તર...ખજલા, ખયજલા તથા કાા ડાઘ ય રગાડલા.

ખફ દયથી આલરા શલાથી તરણ ભાવની દલા રખી આી શતી.

તા. ૨૪-૯ના વભાચાય પરભાણ તન મખાક થમર. (ળયદ ઋત શલાથી) તથા દાત અન

ભસડાની તકરીપભા ઈકયભદાકદ તર તમાથી ખયીદી તન કગા બયલા કશર. કગા ચણક ભકલય

શત . જના ઠડા કગા કદલવભા ફ-તરણ લખત બયી યાખલાના શતા. (તભા શદધ પટકડી, કાટાફ

ભાય, રધય તથા જઠીભધ ચણક શતા.)

તા. ૬-૧૧ સધીભા ફયાફય તરણ ભકશનાની દલા યી થતા ખયજલા, કાા ડાઘ તથા

ઉદયશ વાલ ભટી ગમા શતા તથી પન ય લાત કયતી લખત દયદી ખળખળાર શતા.

પરકયણ : ૨૨ કભ મભાથી ભટી ગમ

આયલદ અન એરથી ફન એક જ ાટા ય ચારતી ગાડી છ. તથી તન યસય

વતત વફધ અન વધક યશલાન. ત કાયણ લચકકતવા કષતર લદય-ડૉકટયભા વભનલમ ક વધક ણ

દા થલાન. યત દખની લાત એ છ ક તભા લદય રઘતાગરગનથથી અન ડૉકટય ગરતાગરગનથથી

ીડાતા શમ છ. દયદીની વાયલાય કયનાયા ફન લગક જ ખદ દયદથી ીકડત શમ છ.

આયલદ તાની રઘતાગરગનથથી ભાની ફઠર છ ક અગરજી વસકિત વાથ જડામર

એરથી એનાથી લધ ઊચ અન લધ ભાનમ છ અન એરથી ભાનમતા આ તટર અન ત જ

આયલદ વાચ. આયલદીમ દલાના વળધન એરથી કય અન કશ ક ફયાફય છ ત જ

આયલદન રાગ ક તાના ઔધ કાભમાફ છ. લદય દવાયા દયદીન િનદાન થામ ક લચકકતવા થામ

તમાય ણ ખદ લદય, દયદી, કયચાયક અન ડૉકટય ણ ઈરચછ ક ત િનદાન વાચ છ ક લચકકતવાન

કયણાભ ભળય ક નશી ત ફાફત ણ ડૉકટયન વકટિ. ભ ત જ ત વાચ નશી ત નશી ! ખયખય

ત એવ શવ ન જઈએ. આયલદ આયલદની યીત સલતતર છ. આયલદભા ઔધના યયા ગણ

આલાભા આલરા છ. આયલદ તાના િવદધાતથી વકડ-શજાય લોના અનબલ ચકકવ વભજ

વાથ વણક છ, ગસથય છ. િનદાન કયલાની આયલદની આગલી રકષણદધિત ણ કાભમાફ છ તથી

લદયન તાના િનદાનભા િલરશાવ શલ જઈએ. યીકષણ-વાધન ત િલજઞાન અન ટકનરજીના

છ. એરથીના નથી તથી આયલદ તન મથરચછ ઉમગ કયી ળક, ણ ન કય ત ત ગન ક

રઘતાગરગનથની ફાફત ન ફનલી જઈએ. આયલદની લાતન રઢ કયલા, ચકકવ કયલા, વભજલા

લદય ણ તન મકતણ ઉમગ કયી ળક. તરણ પરભાણભા શરષઠ પરભાણ છ. પરતમકષ દયદી વાજ

થઈ જલ, તન નઃ પરકિતસથાન થવ તટરી િવદધદધ યતી છ. લદયન રાગ, દયદીન રાગ, અન

કયચાયકન રાગ ક યગ ભટી ગમ છ છી તન કઈ ડૉકટયના વકટિ.ની જફય ન શલી જઈએ.

એરથીના કયણાભ ભાટ આયલદન વકટિ. ભાગલાની પરથા નથી તભ આયલદના કયણાભન

એરથીના પરભાણતરની જફય શલી ન જઈએ. શા, નાના લદયન ભટા લદય પરભાણતર આી

ળક.

ફીજી ફાજ ગરતાગરગનથથી ીડાત એરથીન કષતર આયલદના અગસતતલન ણ સલીકાય

કયત નથી. અથલા સલીકાય કય ત કલ જન, નકામ, અલજઞાિનક અન ટરકડળનર, ડળીલદક,

ગરાભલદક ક આકદલાવીલદક તયીક. આ દિનમાભા ફીજી કઈ લચકકતવા દધિત છ જ નશી. ત

એક જ છ તલી ચિલતી વરાટાટની જભ અરશભધ મજઞ કયીન થલી ય યાજમ કયતા ભશાવરાટાટની

જભ. ફીજા કઈન અગસતતલ શઈ ળક તવ તના ખમારભા જ નથી. શમ ત ત જ વાચ !

એરથીની ળયણાગિત સલીકાયી તના ચયણભા આટ ત વાચ ! એરથી જટરી ફાફતન

ભશય ભાય તટલ જ વાચ, ફાકીન ફધ ખટ ! આભા અલબભાન અન તછડાઈન-િતયસકાયન પરભાણ

લધાય વમકત થત શમ છ. દિનમાબયના પરામઃ કઈ ભાનમ ડૉકટય િનદાન ક લચકકતવાભા ભશાન

આયલદન આળય રલાન આયલદ ભાનમ કય ત જ તાન િનદાન ક વાયલાય વાચા છ,

કયણાભ ફયાફય છ તવ પરામઃ ફતાલલાન કદી વોજનમ ફતાવય નથી. તનાભા તની ખટા ભાગ

જઈ યશરી ફાફતભા ણ કઈ ભાથ ભાય ત તન વહય નથી શત . આ આયલદ અન અનમ

લચકકતવાદધિતઓન વાર વાર ઉમગી એરથીના ઢાચાભા ઢાીન તભા ઉભયામ ત જ તન

સલીકાય.

તથી જમા સધી યસય વભનલમની વભકકષાએ દાનત ન દખામ તમા સધી લદયએ

ળયભાલાની, કશઝયાલાની ક રઘતાગરગનથથી ીડાલાની મદદરમ જફય નથી. ત તાના કષતરભા

વરાટાટ છ તભ ભાની તણ ણ તાના કામક–જઞાન-અનબલ લધાયતા જઈ િનષઠાલકક આગ

ધાલતા યશવ જઈએ. ભન રાગ છ અન ભાય અગત અનબલ છ ક ત જ આયલદભા અગસભતા

જાગળ, તન િલકાવ થળ, આલતી ઢી સલાલરફી અન સલભાની થળ. (ભાયા રખાઈ યશરા એક

શજાય કવભા આ લાતની ખાતયી તભન ાન ાન દખાળ.)

આણ વભનલમભા ભાનવ જઈએ, વશકાયન સલીકાય કયલ જઈએ, ભાનલજાતન ભશતતલ

આવ જઈએ ણ ત રઘતાગરગનથથી નશી, વાભની ગરતાગરગનથની ળયણાગિત સલીકાયીન નશી,

અભાન, તછડાઈ ક િતયસકાયના બગ ફનીન શયગીજ નશી. વભકકષાએ, સલભાનબય સલીકાય

થત શમ ત જ. અક િલજઞાનન ફીજા િલજઞાન વાથ સભ થત શમ તલા શબ બાલથી જ.

આયલદ ભશાિલદયારમ, આયલદ િલરશિલદયારમ, આયલદની વસથાઓ આ નીિત

અનાલળ ત આયલદ અલશમ સલભાનબય ગબય થઈ ળકળ. તની અવર પરાચીન ળગકત

પરકાળભા આલળ. જનાથી વયલા આયલદન દળન અન દિનમાન ઘણ પામદ થળ.

ભાયા દયદીભાથી જફય જણામ તમા હ તન યગીન પટ ાડી રત શઉ . દયદીના ઘણા

આલફભ ભાયી ાવ છ. તભા એક પટ શરી જમિતરાર શીયારાર યાલન ણ છ. કભાના આ

દયદી ભાયી ાવ તાયીખ ૭-૧-૮૮ના યજ આલરા. તમાય તભના કભાલાી આખના યગીન પટા

ભ ાડી રીધરા. ભશવાણા જજલરાના િલજાય તાલકાના વણાવણ ગાભથી ત આલરા. ઉભય શતી

૩૦ લક. નકકયમાત શતા. તન એક ભાવથી કભ થમર. લફરીરફીન ૧૦ શત . તભા લધાય

થમ જત શત. ટભા દખાલ થત શત. દયદીન િલજાયની ટી.ફી. શૉગસટરભા દાખર કયી

૨૧ કદલવ સધી વાયલાય રલાભા આલર. તમા ન ભટલાથી ડૉ.ફાયટની ાચ કદલવની પરાઈલટ

વાયલાય રીધરી. કર ૩૦ ફાટરા ચડાલરા. ષક ઈજકળન અાઈ ચકરા. દલા ાછ આ

ગયીફ કયલાયના ચાય શજાય ફિમા ખચાકઈ ગમા શતા. છલટ થાકીન કઈના કશલાથી કદલવભા

તરણ લખત ગોમતર વલન ળફ કયી દીધ શત .

ભાયા િનદાન પરભાણ તન ળાખાગત કભ શત. કભાન થમાથમ તરક આીન

નીચની દલા ળફ કયી શતી.

૧. આયગમલિધિની ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ગોમતર વાથ (સલરચછ કડાથી ગાલ ગોમતર એક

કટય રલાન કશર.)

૨. િતરપા ટીકડી...૪ યાતર ાણી વાથ ક ગમતર વાથ.

૩. જનડકવ િવય...૧-૧ ચભચી વલાય-યાતર. (‘વાડ’ન ટનટ)

૪. લરલકવ િવય...૧-૧ ચભચી ઉયની દલા વાથ.

૫. કભાયી આવલ... ૧-૧ ભટ ચભચ ફન લખત જમપમા ફાદ.

તા. ૧૪-૯ના યજ ઉદયશ ભટી ગય શત . ભ-મતરભા ીાળન પરભાણ ઘટય શત .

આખની ીાળભા ણ થડ પામદ શત. ભખ ખફ રાગતી શતી.

તા. ૨૦-૯ના યજ ઉદયશ શત , ઉધયવ આલતી શતી, આખ ીી શતી તથી દલા આ

પરભાણ આી શતીઃ

૧. આયગમલિધિની ટીકડી...લકલતૌ

૨. િતરપા ટીકડી...લકલતૌ

૩. લરલફાલન િવય...૧-૧ ચભચી વલાય-વાજ. (‘કશભારમ ડરગ’ની)

૪. યવના...૨-૨ જમપમા ફાદ ચવલી (ઉદયશ ભાટ. ‘આય પરડકવ’ની)

૫. મષષટભધ લટી...૪ ચવલી. (ઉધયવ ભાટ તથા આખની ીાળ ઘટાડલા ભાટ)

તા. ૧૨-૧૦-૮૮ના કદલવ છલરી દલા આરી તમાય કભ મભાથી ભટી ગમ શત.

કભ ભટલાના ફધા જ ફાહય રકષણ વમકત થતા શલાથી રફયટયી ટસટ કયીન જ ભટય છ તવ

વકટિ આલાન ભાડી લાળય શત . દયદીન વભમ અન ખચક ફરચમ ત રાબભા. દયદી, દયદીના

વગા કભ વાલ ભટી જલાથી ખળ શતા. એ જ એન વકટિકપકટ. છતા પયી કભ ડકામ નશી ત

ભાટ દય કદલવની દલા આ પરભાણ આી શતી.

૧. આયગમલિધિની ટીકડી...લકલતૌ

૨. િતરપા ટીકડી...લકલતૌ

૩. લરલકવ ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ.

૪. લરલ-ય ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૫. આય ટિનક...૧-૧ ભટ ચભચ વલાય- વાજ ચાટીન ઉય ાણી ી જવ. (આભા તભા

શલાથી દધ ન ીવ. ળગકત ભાટ તથા ભશદધદધ ભાટ ‘આય પરડકવ’ન ટનટ).

પરકયણ : ૨૩ લાઈ, મરચછાક અન ર ફી.ી.

લીવભી વદીભા િલદળની વસકિતન લધ ચ રાગલાથી યગ થલાના અનક િનદાનભા

ઉભય થમ છ. ઝયી ખાતય, ઝયી દલાઓ, ઝયી યવામન, માતરીકયણ, ઝયીકયણ, લસતી લધાય,

બવ, અછત, વઘક, ભાનિવક ટનળન, ળશયીકયણ, યદધ, અણિલકકયણ લગય અનક કાયણ

જાતજાતના યગ ખફ ઝડથી લધી યહયા છ. તભા કઈ પરમતન લકક ફચલા ઈરચછ ત ણ

ણકણ ફચી ળક તભ નથી. નલી ઢીન આયગમ આ કાયણ ખફ જ જખભભા મકાઈ ગય છ.

તલ એક આગનત (ફશાયના) કાયણથી થમર કવ...

જનાગઢ જજલરાના યાણાલાલ તાલકાના યાણાલડલારા ગાભથી યભળબાઈ નાગયદાવ

રાડલા તાની ૯ લકની તરી જમશરીન રઈન તા. ૧૭-૬-૯૦ના યજ આલરા. તભન લથીના

શરી યભળબાઈ લવાણીએ ભકરરા.

ઘયભા-ખાટરાભા ભાકડની દલા છાટયા ફાદ તની ઝયી અવયન કાયણ જમશરીન ચકકય

આલલા ળફ થમા શતા. તમાય ફાદ તન મરચછાક આલલાની ળફ થઈ શતી. લાઈ આલલાની ણ ળફ

થઈ શતી. આટરી નાની ઉભય તન ર ફી.ી. ણ શત .

િતરદ તરક પરભાણ આશાય-િલશાય ગઠલલાની સચનાઓ આી અન દલા આ પરભાણ

શતીઃ

૧. વાયસલતાકયષટ...૧-૧ ચભચી વલાય-વાજ-યાતર વભાન ાણી ભલીન જમપમા ફાદ.

૨. િાહમી િલટાકણ...૧-૧ ચભચી વલાય-વાજ ગયભ ગળમા દધભા ભલીન.

૩. િઈનટ ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (‘ઝડ’ની ટનટ)

૪. ર ફી.ી. કસયર...૨-૨ વલાય-વાજ (જભા ીયી મ, અરશગધા ચણક તથા મષષટભધ

ચણક બયલાભા આલર.)

તા. ૧૭-૭ના યજ વાર શલાથી તા. ૧૭-૮ના યજ એક ભકશનાભા મરચછાક અન લાઈના

હભરા વાલ ળભી ગમા શતા. ફી.ી. ણ ફયાફય થઈ ગય શત .

નોધઃ ભટા બાગ બરડપરળય ભટી ઉભયના રકન થામ છ તભ ભાની લદય-ડૉકટય તાના નાની

ઉભયના દયદીન કદી ફી.ી. ભાતા નથી. ભાલાન િલચાય ણ તભન આલત નથી. યત

ફી.ી.ન લશભ ડ તલા રકષણ....ચકકય, અળગકત, ગબયાભણ, ભાથાન દખાલ, છાતીન

દખાલ, ઊઘભા અવમલસથા, ફચની લગય જણામ તમાય ફાકન ફી.ી. ણ ભાવ જઈએ.

ભટ બાગ ર.ફી.ી. શલાની ળકયતા શમ છ.

ભાયી ાવ એક લખત એક દળ લકના ફાકન રાલલાભા આલર. તન વતત ચકકય

આલતા શતા. અળગકત ખફ જણાતી શતી, ભાથ દખત શત . યભલા જામ ત તયત ાછ આલી સઈ

જત શત. ઘણા ડૉકટયની વાયલાય ચારી ણ કઈએ ફી.ી. ભાય જ નશી ! ભ શલ જ કાભ

ફી.ી. ભાલાન કયા. કાયણ ક લાયન લાયન આલયણ શલાના રકષણ યથી ભન ર ફી.ી. ની

ળકા ડી શતી. અન એન ફી.ી. શત ભાતર ૭૦-૫૦ ! ભાતર ર ફી.ી ની વાયલાય કયલાથી

વતાશભા તન વાર થઈ ગય શત .

*********************

પરકયણ : ૨૪ ફધી જ પકયમાદ ળભી ગઈ

ભભાગકના યગભા શયવ, બગદય, ગદવરણ (અલવય), ગદભરળ લગય મખમ છ. તના

દયદીન લધભા લધ ગબયાલી દનાય છ યકતાળક. ઝાડાભા રશી ડત જઈ દયદી ગબયાઈ જામ છ.

કાયણ ક વાતમ ધાતઓભા યકતન મલમ ભાનલભનભા ઘણ લધાય છ. આયલદભા ણ ‘યકત જીલ

ઈિત ગસથિતઃ। યકત ઉય આણ જીલતય અલરફ છ.’ તભ કહ છ. તથી યકતસરાલ થલાથી જીલ

જલાની દશળત ળફ થામ છ. લી, વાત ધાતઓભા યકત જ એલી ધાત છ ક જ ફશાય નીકતી

જઈન, તન રાર યગ જઈન જ ગબયાભણ ળફ થામ છ. ળયીયભા થતા જાતજાતના

યકતસરાલ...રશીના ઝાડા, ળાફભા રશી જવ, નવકયી ફટલી, રશીલા થલ લગયભા દયદી તથા

તના વગા-વફધીન મ ઝલણભા મકી દનાયા શમ છ. આલા યગ કયાયક ઈભરજનવીન ણ ફ

ધાયણ કય છ. કાયણ ક ત બમજનક શલાથી ળાયીકયક કયતા ભાનિવક ફ ણ લધ રઈ ર છ.

શરી જમિતરાર કયળનદાવ તા. ૬-૬-૭૭ના યજ ચભનરાર ભશાસખયાભની ચારી

ચભનયા અભદાલાદથી આલરા. ઉભય શતી ૩૩ લકની. નકયી કયતા શતા. તભન યકતાળક

એટર ક દઝતા ભવાની તકરીપ શતી.

ઘણા વભમથી યકતાળકની યળાની શલાથી તરણ લક શરા અભદાલાદની િવિલર

શૉગસટરભા ઓયળન ણ કયાલર. તમા ણ ‘બરીકડિગ ાઈલવ’ ઉયાત ‘અલવય’ન ણ િનદાન

થમલ. યત શભણા દય કદલવથી ગદાભા લધ પરભાણભા દખાલ અન પયીન યકતસરાલ ણ ળફ

થમ શત.

આ ઉયાત દયદીન ળયદી ણ યશતી શતી. ત ભાટ નાકભા ાચ લખત ચય ણ

કયાલરા. ચાયક લકથી ભાથાભા દખાલ અન ફતયા થતી શતી. લા ખયલાની અન વપદ

થલાની પકયમાદ શતી. છાતીભા ણ દખત શત . એ યીત દાશ અન યકતસરાલ, યકતાળક અન ગદવરણ

એ ફધા િતતના યગ શતા. ળયદી અન િળયગોયલ (ભાથ બાય રાગવ) ત કપના યગ અન

ગદશ, િળયઃશ, ઉયઃશ (છાતીભા દખવ) ત ફધા લાયના યગ શલાથી તરણમ દન પરક

થમ શત. વભાગભ ફાદ અળગકતન અનબલ થત શત અન નવકતાની ણ પકયમાદ શતી.

દયદ કમપરીકટડ, િિનક અન વામક વભકટક શતા.

જન ભકશન ચારત શલાથી ગયભ આશાય-િલશાય વાલ ફધ કયાલીન દલા આ પરભાણ

આી શતીઃ

૧. યકટાકય ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ (‘અનની’ની)

૨. િતરપા ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૩. સલાકદષટ િલયચન ચણક...૪ ગરાભ

શયડ ચણક...૪ ગરાભ યજ યાતર ાણી વાથ.

૪. અબમાકયષટ...૧-૧ ભટ ચભચ ફન લખત જમપમા ફાદ, વભાન ાણી ભલીન

૫. જાતમાકદ ભરભ...ગદાભા રગાડલા ભાટ.

તા. ૧૧-૬ના કદલવ પામદ શત. ણ ગદાભા થડ દખાલ થત શત. ઉધયવ આલતી

શતી, છાતીભા દખત શત , ગવ થત શત, અમપરિતતની ણ તરકીપ જણાતી શતી.

તા. ૧૫-૬ના યજ ગદાભા વજ અન દખાલ શત. ગદાભા ખજલા ણ આલતી શતી,

િતરદજ અળકના સષટ રકષણ જાણ શતા. ળાફ ગયભ અન ઓછ આલત શત. જભણા ડભા

દખાલ થત શત, ગવ શત, ભાથ દખત શત . તથી તપાલત વાથ દલા આ પરભાણ ગઠલી શતીઃ

૧. જાતમાકદ ભરભ...રગાડલ.

૨. કકળય ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ક ચાલીન ાણી વાથ.

૩. ચરપરબા લટી...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ક ચાલીન ાણી વાથ.

૪. નનકલા ચણક...૨ ગરાભ

ળતાલયી ચણક...૨ ગરાભ

શઝરર મહદ િષટી...૧ ગરાભ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

તા. ૪-૭-૭૭ના કદલવ ૨૭ કદલવભા તભની ફધી જ પકયમાદ ળભી ગઈ શતી. ભાતર

ગદાભા ખજલા થડા પરભાણભા થતી શલાથી કલ જાતમાકદ ભરભ રગાડલાન ચાલ યાખલાન

કશર.

*************************

પરકયણ : ૨૫ ચાય કદલવભા યકાઈ ગમ યકતસરાલ

યકતિતતન યગ ગરીષભ અન ળયદ ઋતભા લધભા લધ થલા વબલ છ. યલાન લમ શમ,

િતત પરકિત શમ, આશાય-િલશાય િતતકાયક શમ ત યકતિતતફ નાકભાથી યકતસરાલ થલ

(નવકયી ફટલી), રશીની ઊરટી થલી, ભભાગથી યકતસરાલ થલ, મતરભાગથી યકતસરાલ થલ,

ળયીયના ઉયના ક નીચના કઈણ બાગથી યકતસરાલ થલ લગય યગ થામ છ. આ ફધી

અલસથા ઈભરજનવી શલાથી દયદીન તયત જ વાયલાય આલી ડ છ ન શૉગસટરભા દાખર કયલા

ડ છ. લધ ડત યકતસરાલ થઈ ગમ શમ ત યકતદાન ણ કયવ ડ છ. ઠડી વાયલાય આલી

ડ છ.

શરી જમિતરાર ડી. ટર ભશવાણા જજલરાના િલજાય તાલકાના શીયયા ગાભથી તા. ૧૧-

૧૦-૭૭ના યજ આલરા. તન ભભાગથી યકતસરાલ થત શત. ત યકતિતતન કાયણ ક યકતાળકન

કાયણ ત નકકી કયવ મશકર શત . યત આ યકતાળકન યકતસરાલ નશત. કાયણ ક યકતાળકના કઈ

રકષણ નશતા. યકતાળકભા ગદાભા દાશ, શ ક ખજલા શમ છ, ભ વાથન યકતસરાલ થત શમ

છ. ખાવ ત યકતાળકના દયદીન કફજજમાત યશતી શમ છ. તથી જમિતરારન યકતિતત શલાની

લધ ળકયતા શતી. તન િતતળાભક તરક આય શત . ત પરભાણ આટરા િનમભ ાલાના શતા :

- તીખ, ખાટ, ખાર ન ખાવ. ખટાળભા કલ ફાપરા ક કાચા આભા રઈ ળકામ.

- ગયભ, તલ, આથાલાફ ક કષાયલાફ ન ખાવ.

- ભધય, તય, કડલ આશાય રલ. તભા ઘઉ, વાયી જાતના ચખા, ભગ, ભસય, ચણા,

તલય, યલ, દધી, તકયમા, ગરકા, ફટાટા, ળકકયમા, કફ, ટીડયા રઈ ળકામ. ગાજય,

તાદજ, કથભયી, ધાણા, િવિધલ, દધ, ઘી, તાજ ભાખણ, ગ, કાી સકી રાકષ, ભીઠા

ફધા જ પ, ગરકદ, આભાન મયબફ, નાલમયન ાણી, ળયડીન યવ, ભીઠા

વયફત, આઈવિીભ લગય રઈ ળકામ.

- ળીત જથી સનાન કયવ, ળીત જભા ફવી કકટસનાન કયવ.

- ટ-ડ ય ઠડા ાણીના ક ફયપના તા મકલા, ઠડી ભાટીના તા મકલા.

- ઠડા લાતાલયણભા યશવ , એ.વી, ખ, કરયન ઉમગ કયલ.

- વમભ ાલ, િધ ન કયલ.

ઔધ આ પરભાણ શતા :

૧. લાવા ચણક ૨ ગરાભ,

ળતાલયી ચણક ૨ ગરાભ,

સદળકન ચણક ૨ ગરાભ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૨. ચરકરા યવ...૨-૨ ગી દધ વાથ. (ફકયીન દધ ભ ત લધ રાબદામી)

કલ ચાય કદલવની દલાથી જ યકતસરાલ વાલ યકાઈ ગમ શત ! દયદી વણક સલસથ થઈ

ગમા શતા.

***********************

પરકયણ : ૨૬ શાઈ ફી.ી.એ શાયી જવ ડ

ચયકવકશતાન ૧૨ભ અધમામ ‘લાત કરાકરીમ અધમામ’ નાભ છ. તભા લાયન લાયના,

લાયન િતતના, લાયન કપના આલયણની અિત સકષભ અન અિત િલસતત િલચાયણા કયલાભા આલી

છ. અન ૬૪ પરકાયના આલયણની છણાલટ કયલાભા આલી છ. ત જતા આલયણન કાયણ આણા

અનક યગ ઉદદબલ છ. એરથીભા લાયની િલચાયણા ન શલાથી, લાય સકષભ શલાથી, સથ

વાધનભા ત કડાત ન શલાથી તના ઈનલસટીગળનભા જમા જમા લાય શમ તમા િનદાન થલાભા

અયાય દધદવધાન અનબલ થત જલા ભ છ અન લાય અન લાયના આલયણથી થતા યગની

વાયલાય કયલાભા ડૉકટય ભર કયી ફવતા શમ છ.

બરડપરવયભા શાઈ બરડપરવય ક ર બરડપરવય એ ફન આયલદની દષષટએ આલયણન યગ

છ. તભા શાઈ ફી.ીભા પરામઃ વમાનલાય વાથ િતતન અન ર ફી.ીભા વમાનલાય વાથ કપન

આલયણ શલા વબલ છ. લાયના ાચ પરકાય – વમાનલાય, અાનલાય, પરાણલાય, ઉદાનલાય

અન વભાનલાયના યસય આલયણ, લાયના િતત ક િતતના પરકાય વાથના આલયણ ક કપના

પરકાય વાથના આલયણ કષણભા જાતજાતના યગ, રકષણ ક ઉરલ દા કયી ળક છ. ફી.ી

લધલા–ઘટલાથી દયક વમગકતન અરગ અરગ અનબલ થામ છ...ચકકય આલલા, ગબયાભણ થલી,

ફચની થલી, ઊઘ ન આલલી, ઊઘ-તરા લધ આલલી, અળગકત રાગલી, ભાથ બાય રાગવ,

છાતીભા બાય રાગલ, ભાથ દખવ, ઊરટી થલી, ઊફકા થલા, ભગજની નવ પાટી જલી, આતય

યકતસરાલ થલ, મરચછાક આલલી, કષઘાત થલ લગય લગય.

આયલદની અળાળ કલના પરભાણ આ યગભા ઘણ ગશન અન િલસતત વળધન થઈ ળક.

કઈ દકષ લદય ધાય ત કલ બરડપરવય (યકતચા ક વમાનબાય)અન આલયણ ઉય ી.એચ.ડી

કયી ળક. અન િલલચતર જણાતા બરડપરવયના યગભા દિનમાન ભાનલજાતન ઘણ ભશાન પરદાન કયી

ળક.

શરીભતી જળદાફશન વાકરશય ભશતાની ઉભય ૫૭ લકની. વાફયકાઠા જજલરાના

કશમપભતનગય તાલકાના આલગમર ગાભથી તા. ૨૮-૧૦-૯૮ના યજ બધલાય ફી કનવલટીગન રાબ

રઈન આલરા. તભન પન શત ૭૪૩૨૫. તભન ઘણા વભમથી શાઈ ફી.ી.ની પકયમાદ શતી.

ઘણા ડૉકટયની વાયલાય રલા છતા ફી.ી ભટત ન શત . શાઈ ફી.ી ઉયાત તભન તના કઈ

રકષણ વતાલતા ન શતા. કલ વીન લધ લત શત. આ ઉયાત તભન ઊનલા (ઉષણલાત),

ફગસતલાત તથા કફજજમાતની તકરીપ શતી. ળાફભા ફતયા થતી શતી અન અટકીન આલત

શત. આ ફધા યગ અન રકષણ યથી વમાન-અાન લાયન િતતન આલયણ શલાન િનદાન કયી

ળકામ તભ શત . લાક વાય થઈ શતી અન ળયદઋત ચારતી શતી તન કાયણ ણ લાય-િતતની

યિત વબિલત શતી. ળયદન કાયણ અન િતતન કાયણ વીન લધ લત શળ.

‘િતતલાત તરક’ આીન િતતકાયક અન લાયકાયક આશાય-િલશાયથી દય યશલા વભજાવય

શત . ખાવ કયીન તીખ , ખાટ, ખાર , આથાલાફ તમજલાન શત . ભીઠ છડી ળકામ ત વાલ છડી

દલાન શત . અડદ, ટભટા, દશી, િળખડ, બીડ તથા તલ ખાલાન ન શત .

ઔધ મજમા શતા આટરા:

૧. સયવાક ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ. (‘અનની’ની શાઈ.ફી.ી. ભાટ)

૨. ગય ગગ...૨-૨ ભક કયીન ક ચાલીન ાણી અથલા દધ વાથ. (ઉષણલાત અન

ફગસતલાત ભાટ)

૩. ળતાલયી ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર દધ વાથ. (મતરદાશ તથા સલદાિધકય ભાટ)

૪. ળતતરાકદ ચણક (ભીઠ)...૬ ગરાભ યજ યાતર ાણી વાથ. (કફજજમાત, મતરદાશ તથા

સલદાિધકય ભાટ)

૫. ચદનાવલ...૧-૧ભટ ચભચ જમપમા ફાદ અથલા વલાય-વાજ વભાન ાણી ભલીન.

એક ભકશનાની દલા રઈ ગમરા. દલાથી વાર શત . યત તા. ૨૬-૧૧ના કદલવ આવમા

તમાય કશ, ‘ચાય કદલવથી ાછી તફીમત ફગડી છ, વાર થઈ ગય શત , ઊઘ શભણા ઓછી આલ

છ.’

ફી.ી. ભાય ત ઉયન તમાન તમા જ શત ! નીચન ઘટીન ૭૫ (નભકર) થઈ ગય શત .

આજ ચાલ દલા ઉયાત નીચની ફ દલા ઉભયીઃ

૧. િાહમી િલટા કણ...વલાય-યાતર ગયભ ગળમા દધભા ઠય તમાય ચભચી ઘી ભલીન. (‘ડકકન’

પાભકવીની ટનટ. દલા ઊઘ ભાટ)

(નોધઃ ઉષણલાત, ઊનલાની ઉતતભ દલા કલ ગળમા દધભા ભટી ભાતરાભા ઘી ીવ ત છ.)

૨. કકલયયવીન િવયઃ ૧-૧ ચભચ વલાય-વાજ.

તા. ૨૯-૧૨ના યજ એક ભકશન આવમા તમાય મતરદાશ-શ ચાલ શતા. કફજજમાત શતી.

યત ફી.ી. ભાય ત ઉયન ૧૪૫ અન નીચન ૯૦ શત . જ રગબગ તભની ઉભય પરભાણ

નભકર કશી ળકામ. ઘણા વભમ ઉયન ફી.ી. ઘટલાથી દયદી ખળ શતા.

આજ ચાલ દલાભા થડ પયપાય કમો શત.

- કફજજમાત ભાટની લધ અવયકાયક દલા કલમાણ લટક...૨ ગા યાતર ાણી વાથ રલા

આમા શતા. દાશ ભાટ.

- એનટાવીડ ટીકડી...૨-૨ રલા ઉભયી શતી.

તા. ૨૬-૧-૯૯ના કદલવ ઘણ જ પામદ શત. દયદી ત આલરા ન શતા. તથી ફી.ી.

ભાી ળકાય ન શત . ણ તભણ તમા ભાલલ તભા નભકર આક આવમ શત. તા. ૨૪-૨ના યજ

ણ દલા રલા આલરા. તભણ ફી.ી. નભકર શલાન અન ફધી યીત ઘણ જ વાર શલાન

અશલાર આમ શત. ઊનલા, કફજજમાત, ફી.ી ફધા જ યગ ફ ભકશનાથી ડકામા ન શતા. ન

શટતા શાઈ ફી.ી.એ છલટ શાય સલીકાયલી ડી શતી.

છલર ભકશનાની દલા આતી લખત ભ કશલ , ‘દયદીન કશજ ભીઠ, દશી, ટભટા, ખાટા

અથાણા, ખાટી ચટણી, રીરી રાકષ, બીડ, કાકડી, અડદ લગય ગયભ ખયાક ખાલાભા િનમતરણ

યાખળ ત આ યગ પયી ડકાળ જ નશી. કદલવ ઊઘલાન યાખળ ત ણ જજિદગીબયન અવાધમ

ભનાત ફી.ી. ન યગ પયી ાછ ળફ થળ.

**********************

પરકયણ : ૨૭ ચભકયગ વણક કાબભા આલી ગમ

ફાક પરામઃ કપ પરકિતલાા શમ છ. અન તભના આશાય-િલશાય ણ કપન લધાયનાયા

પરામઃ શમ છ. ફાકન ભધય-અમપર-ગસનગધ-ગર આશાય લધ ગભત શમ છ. ગ, ભીઠાઈ, ભલા,

દધ, દશી, આઈવિીભ, ચકરટ, લફસકીટ, ીયભનટ, ચીકી લગય ત લધ ખાતા શમ છ. ભડા

ઊઠતા શમ છ, કદલવ ણ ઊઘતા શમ છ. આયાભ અન િનિશચિતતાન જીલન જીલતા શમ છ.

રાડ-કડથી ઉછયતા શમ છ તથી તભન કપના યગ થલાની લધ વબાલના યશ છ.

૨૦ જાતના કપના યગભા કિભ, ળયદી, ચભકયગ લગય ફાકભા લધ જલા ભ છ.

આયલદના ગરથભા કિભ અન કષઠયગ (ચભકયગ)ના પરકયણ ાવાવ છ. કાયણ ક ત ફનના

િનદાન અન લચકકતવાભા ખફ ભતાણ છ. જભ ક ભધય યવ તભા ફનભા કાયણફ છ ત કડલ

યવ તભા લચકકતવાફ છ. વતતકણ તના કાયણફ છ ત અતકણ તના ઉામફ છ.

જાનકીની ઉભય ૮ લકની. તના િતા કીિતિકભાય ળાશ તભન રઈન આલરા. તઓ યશ

છ...વી-૭, શરી કદાયનાથ ફરટ, ચાદરકડમા, અભદાલાદભા. તા. ૯-૩-૯૫ના યજ તન કવ ળફ

કયલાભા આવમ તમાય તની મખમ પકયમાદ શતી ખજલાની. તન આખા ળયીય ખજરી આલતી

શતી. જન રકબાાભા લખવ કશી ળકામ. જમા ખજલા આલતી શમ તમા પલરી થતી શતી.

તથી ડૉકટયએ ખવન ણ િનદાન કયા શત . વાથ ળયમામતર (થાયીભા ળાફ)ની ણ પકયમાદ

શતી. જાનકીન ફચણથી કિભ શતા. છલર તઓ આ ફધા દદો ભાટ િળલામપબ ીલયાલતા શતા

અન િળલામપબ (સલમતર)ની ભાલરળ કયતા શતા ત ચાલ જ યાખલાન ભ કશલ .

યજી ભાટ ‘ચભકયગ તરક’ આય શત . ત અનવાય દયદી ફાક શલા છતા નીચ પરભાણ

િનમભ ાલાના શતા.

૧. ભીઠ નાખમા િલનાન ખયાક આલાન શત. િવિધલ ણ લાયલાન ન શત .

૨. દધ લફરકર આલાન ન શત . ચાભા ણ દધ-ખાડ નાખલાના ન શતા.

૩. દધની ફધી જ લાનગી...દશી, છાળ, ભાખણ, ઘી લગય લજમક શતા.

૪. કઈ ણ પ ખલયાલલાન ન શત . (કલ ફાપલ ક કાચ આભફ આી ળકામ)

૫. ભીઠાઈ લફરકર આલાની ન શતી. ગ, ખાડ, ઘી, ભાલ, ભદ, લફરકર ફધ કયલાના

શતા.

૬. કાજ િવલામન ફધ સક ભલ તના ભાટ અથમ શત. થડા ખજય-ખાયક, ફદાભ ફાક

શલાથી આી ળકામ.

૭. તલ, આથાલાફ, લાવી, િલરદધઆશાય ફધ કયલાન શત. (ફરટ વરાડ, ફરટ આઈવિીભ,

ફરટ ળઈક, ફરટ જયવન આયલદ િલરદધઆશાય ભાનમ છ. તથી ત રલાન ન શત) ગ–

તર, ગ–િવિગ લગયની ચીકી ણ િલરદધઆશાય છ.

૮. ફાકની િપરમ લાનગી...આઈવિીભ, કરપી, ીયભનટ, ચકરટ, લફસકીટ લગય ફધ

કયલાના શતી.

૯. ખયાકભા ઘઉ, ચખા, જલાય લગય ફાજયી િવલામના અનાજ; અડદ િવલામના કઠ;

ટભટા, બીડ િવલામના ળાક, ભીઠ િવલામના ભવારા રલાના શતા. ભા ચણા, ભા

ભભયા, ખાખયા, ભા ભગ-ચખા-ભઠના ાડ લગય રલાની ટ શતી.

દલા આ યીત શતીઃ

૧. ભજજષઠાકદ ઘનલટી...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ાણી વાથ.

૨. કકળય ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ાણી વાથ.

૩. એરકયન ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ (‘ફાન’ની)

૪. યકતશદધદધ કાઢા...ભટ ચભચ વલાય-વાજ

૫. અકક તર...પલરા ય રગાડલા.

તા. ૨૫-૩ના યજ ખજલા ચાલ શલાથી યકતળધન કલાથની જગમાએ ખકદયાકયષટ

આમ શત. કફજજમાત ભાટ અન ચભકયગ ભાટ સલાકદષટ િલયચન ચણક ૨ ગરાભ યજ વલાય ાણી

વાથ આલાન શત . (તભા શદધ ગધક શલાથી ખવભા ત ખાવ અવયકાયક છ)

તા. ૧૪-૪-૯૫ના કદલવ િળમાાની વખત ઠડી યી થતા-લવતભા ચભકયગ લધલ જઈએ

તન ફદર ત વણક કાબભા આલી ગમ શત. યત ઋતકયલતકન અન અકકણ આશાય-િલશાય

અન ઔધન કાયણ સકી ઉધયવ (લાતજકાવ) ળફ થઈ શતી. તથી પયીન ચભકયગન ઉદદબલ ન

થામ અન ખાવી ળભ ત ભાટ આ પરભાણ દલા મજી શતીઃ

૧. અકકતર...ઘય શત . રગાડલા ભાટ.

૨. કટકાયી અલરશ...૧-૧ ચભચ વલાય-વાજ-યાતર ચટાડવ.

૩. ચરામત ટીકડી...૪ ટીકડી ચવલી. અથલા ૧-૧ ગી ભધભા ચાટલી.

૪. એરકયન ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથડ

૫. મષષટભધ ઘનલટી...૪ ગી ચવલા ભાટ. (ઉધયવ તથા ચભકયગ લગય ભાટ)

તા. ૨૯-૪ના કદલવ ચભકયગ અન ઉધયવભા ઘણ વાર શત . ઝડથી વણક વાર થઈ જામ

ત ભાટ શકયરાખડ ૧-૧ ચભચી કદલવભા તરણ લખત રલા ઉભમો શત.

તા. ૧૭-૫-૯૫ના કદલવ છલરી દલા રલા આવમા તમાય લખવ, પલરી, ખવ, ઉધયવ અન

ળયમામતર વાલ ભટી ગમા શતા.

**********************

પરકયણ : ૨૮ ફા રકલાન એક કવ

િલરશ આખાભા વોથી શરા લચકકતવાળાસતર યચાય બાયતભા,આયલદના નાભ. અન એ

આયલદભા વોથી પરથભ અન િલમ લાય ગરથ રખામ કાશમ વકશતા. જભના નાભ કાગશમન

વભર છ ત કશમ ઋિએ ઈ. વ. લ શજાય લક શરા કલ ફાકન આયગમ અન ફાકના

યગ (કોભાય-ભતમ-કડમાટરીકવ)ન િલમ ફનાલીન ભશાન સલતતર વકશતાન િનભાકણ કયા શત .

તભા ‘ફાકષાઘાત’ન લણકન આલાભા આલર છ.

િનજ (અદયના) ક આગનતક (ફશાયના)કાયણ કપ, લાય, આભ, ગશફાધા લગયથી

ઉદદબલત આ યગ ફાકના જીલન ભાટ ખફ દખદામી છ. કાયણ ક ત તના વણક જીલતયન

અગ-અિલકિવત ફનાલી દ છ.

આયલદની ચયક-સશરતાકદ વકશતાઓભા ફાયગ-કોભાયભતમના પરકયણભા તના િનદાન-લચકકતવા-

થમાથમ લગયની યી ચચાક કયલાભા આલર છ. એ યીત શજાય લદયએ રાખ ફાકન ફા

રકલાના બગ ફનતા અટકાવમા શળ. બગ ફનરાન વાજા કમાા શળ.

અભદાલાદની ભલણફશન આયલદીમ ચકભક શૉગસટરભા સિલખમાત ચકભક લદય શરી

એચ.એવ.કસતયવાશફના અધીકષકણા શઠ ફારકલાના શજાય કવ ઉય વપ કયણાભ

ભલલાભા આલર છ. જન ય યકડક ત શૉગસટરભા છ. લદય શરી કસતયવાશફ ાવ ણ શળ.

આજ ‘લરમ અલબમાન’ દવાયા બાયતબયભા યવીકયણન વઘન વલકતર પરમતન થઈ યહય છ

જના ાછ કયડ ડરયન ખચક કયલાન ચાલ છ. લડાપરધાનથી ભાડીન અવલર નફયના

ડૉકટય, એકટય, કિકટયન વાથ રઈન ાણીની જભ વા લાયીન પરચાય કયલાભા આલ છ ન

‘લરમ નાિથમ’ન ગોયલ રલાભા આલ છ. અન વણક નાબદીના લચન આલાભા આલ છ.

એક ણ કવ ભજદ શમ તમા સધી તન અલબમાન રફાલીન કદાચ લો સધી તન રફાલલાભા

આલળ. ત છીમ આણ આળા યાખીમ ક અઢક વિત, અાય વભમ અન અાય ળગકતના

વમમ છી આ દળના ફાક ફારકલાના યગભાથી વ ટકા મકત થઈ જામ, ળીતાની જભ.

(જક, ળીતાન નાથલાન કાભ આણા આયગમતતર કયતા કદયત લધ કયા છ ભયકીની જભ.

અનક યગ કદયતી યીત આલતા શમ છ ન અમક વભમ ભાટ અદષમ થઈ જતા શમ છ. ટી.ફી.,

ભરકયમા, ટાઈપઈડ લગયની યવી લખત ત થડા વભમભા વાલ નાબદ થઈ જળ તલા લચન

આલાભા આવમા શતા. છી મદદત રફાવમા કયરી અન ફશાના ફતાલરા. છલટ ત ત યગના

જ ત યવીપરપ થઈ ગમા છ તભ શાથ ઊચા કયી દલાભા આવમા, યવી ક ડી.ડી.ટી. જ તનાળક દલાઓ

ક સપર દવાયા ભટી ળક તભ ન શલા છતા િભથમા પરમતન ત ચાલ છ ન કયડ ફિમાના િભથમા

ફજટ ભજય થતા જ યશ છ. ફારકલાન ણ ાચ-દવ લ તવ ન થામ ત વાર .

એરથીભા ફારકલાની વાયલાય નશતી અન ળધાઈ ગઈ તમાય ણ આયલદ દવાયા

ફારકલાના કવ વાયા થતા જ યહયા છ. ૧૯૭૨ભા પરગટ થમલ ભાર સતક ‘અનબલન અમત’ભા

ણ ‘ફારકલા ભટ છ ?..શા’ નાભ કવ યજ કયલાભા આલર છ. તના ઉયથી અનક લદયએ

ફારકલાના કવ વાયા કમાક છ. એક એલ કવ લધ...

ધકા તાલકાના કાિલઠા ગાભથી શરી ઉભદિવિશ લાઘરા તભના ૧૫ ભાવના જીતનદનન

રઈન તા. ૩૦-૧૧-૭૫ના યજ આલરા. તન ચાય ભકશનાથી લરમ ળફ થમ શત. ચાય ભકશના

શરા ત ત ચારતા ળીખી ગમ શત. યત તાલની િભથમા ડૉકટયી વાયલાય ફાદ લરમ ળફ

થઈ ગમ શત. (તાલભા િનયાભીકયણ કયલાભા ન આલ તમાય આવ થત શમ છ. ફાકના

વતધાતના અગગનભા ભદતા આલ (ભટાફલરઝભ ખવય થામ), આભ દવાયા સરતાલયધ થલાથી

ફાકષાઘાત ળફ થામ છ.)

ળફઆતભા ત ત ચારતા રથડી ડલા રાગમ ત તાલની અળગકત શલાન ભાનર. યત,

છી ળયદી ળફ થઈ અન જભણ ગ ણ ાત અન રાફ થઈ ગમ ! ઘ ટણ (ગલપ) ાવ

વકચ ળફ થમ તથી ગ ઢવડી ઢવડીન ચારવ ડત શત અન ઢીચણ સકાલા ભાડય તમાય

લરમન િનદાન થય શત .

ભ દયદીન સલયાલીન આયલદ અનવાય ફયાફય િનદાન કયક ત ફારકલા શત. ડૉકટયી

ખટી વાયલાયથી આ યગ ળફ થમ શલાથી આયલદની વાયલાય રલાન તભણ નકકી કયા શત .

દયદીન લધયાલ થમર ણ ત ભાટ કાન લીધલાથી પામદ થઈ ગમ શત.

ચીકણ, બાય, કાચ ખયાક ફધ કયાલી, લાયલાય ખાલાન ફધ કયાલી વાયલાય કયલાની

શતી. ઠડીભા ળયીયન લધભા લધ યકષણ કયલાન શત . દલા નીચ પરભાણ ળફ કયરીઃ

૧. એકાગલીય યવ...૧-૧ ીલાની દલા વાથ.

૨. રઘલવત ભારતી...૧-૧ વલાય-વાજ સ ઠલાા દધભા

૩. ભશાયાસનાકદ કાઢા+અરશગધાકયષટ ૧-૧ ચભચ વલાય-વાજ વભાન ાણી ભલીન.

૪. ફાચાતબકદ ચણક...૧ ગરાભ

અનીગસથ બસભ...૧/૪ ગરાભ ફય-યાતર ભધ વાથ.

૫. ભશાનાયામણ તર...કડથી ગ સધી શલા શાથ ભાલરળ કયી ઉય ળક વલાય-વાજ કયલ.

૬. એયડતર...૨૫ િભ.લર. જટલ કદલરભા ચટી ભીઠ અન ચટી કશિગ ભલીન ગયભ કયવ.

વાજ શવ બજન કયાવમા ફાદ જાણકાય વમગકત દવાયા િલિધવય ભાતરાફગસત આલી.

ફગસતની દધિત ભ ફફફ ફતાલી શતી.

૭-૧૨ના યજ વાત કદલવ આલર તમાય દયદીન વાર શત . તા. ૧૦-૧ના યજ દયદીન ઘણ

વાર શત . દલા રાગ ડી જલાથી કળા પયપાય િલના ચાલ દલા જ આી શતી.

તા. ૨૯-૧૨ના કદલવ દયદીન વાથ રઈન આલરા. કયણાભ પરવનનતા અાલ તવ શત .

જ દયદી ગ ઢવડી ઢવડીન ચારત શત ત શલ ઊબ યશી ળકત શત, ા ા ગરી ચારી

ળકત શત ! ગ ષટ ફનમા શતા. ગન ાતાણ દય થય શત . સરતાલયધ દય થલાથી,

વાભઅલસથા દય થલાથી તની વાભાનમ તદયસતી ણ લધી શતી. ભખ રાગલી, ભશદધદધ થલી,

સફિતિ યશલી લગયભા નોધાતર સધાય થમ શત. ભાપક આલરી ચાલ દલા ફ ભકશના ભાટ આી

શતી. િળમા ચારત શલાથી તર ભાલરળ કયી કદલવભા ફ લખત ળક કયલાની ખાવ સચના

આી શતી.

તા. ૨૯-૨-૭૬ના કદલવ દયદી પયીન ગરા બયત-દડત શત. કઈન આધાય રીધા

િલના યભત શત ! છતા ચાલ દલા લધ ફ ભકશના રલા ભાટ ભ આી શતી. જથી એક ફાકની

જજિદગી અગ ફનતી અટકી જામ.

***********************

પરકયણ : ૨૯ ૨૦ કદલવભા લધય ૪ કકર લજન

ાચનતતરન આધાય જઠયાગગન છ. તભ આયલદન ભાનવ છ. જઠયાગગન ભદ થામ, તીકષણ

થામ, િલભ થામ તમાય યગ થમા િલના યશતા નથી. કલ વભાગગન જ સલાસથમપરદ છ. તવ

આયલદભા કશલ છ. તથી વમગકતએ સલસથ યશલા ભાટ અન લદય-ડૉકટયએ દયદીન સલસથ કયલા

ભાટ જઠયાગગનની વભતાન કનરભા યાખલી જફયી છ. લાતપરકિત શમ, લાયની ઋત શમ ત

લાયપરધાનતાલાફ ‘િલષટબધાજીણક’ થલાની ળકયતા લધ છ. િતતપરકિત શમ, િતતની ઋત શમ ત

િતતની પરધાનતાલાફ ‘િલદગધાજીણક’ અન કપપરકિત શમ, કપની ઋત શમ ત કપની પરધાનતાલાફ

‘યવળાજીણક’ અન ‘આભાજીણક’ થલાની ળકયતા લધ છ.

ચરા ય ચડલલા મકર આશાય લધ તાથી દણાઈ જામ છ, ફી જામ છ, િલદગધ થઈ

જામ છ તભ ટભા તીકષણાગગનન કાયણ િલદગધાજીણકભા થત શમ છ.

આલ એક િલદગધાજીણકન કવ લદય શરી ફારકષણબાઈ દલએ ભન તા. ૫-૧-૭૬ના યજ

ભકરાલર. દયદીન નાભ જીતનર વી. ઉાધમામ, ઉભય લક ૩૦, યશ. ૨૧૮-નલતાડની ,

ીા ળયી, ઘીકાટા, અભદાલાદભા.

દયદીન વાજ ખાટા ઓડકાય આલતા શતા. લાયની વાથ િતત ઉય ચડલાથી છાતી-

ગાભા દાશ થત શત. યાતના ફ લાગમા સધી ઊઘ આલતી ન શતી. (ફય ૧થી ૩ની જભ યાતર

ણ ૧૧થી ૩ના ગાાભા ભધમકદનની જભ ભધમયાિતરએ િતતપરક થત શમ છ. થલી સમકની

નજીક જતી શલાથી) યાતર ત વભમ ફતયાભા લધાય થત શત. રભણાભા દખાલ થત શત.

ચકકય આલતા શતા. ટભા દખાલ થત શત. લજન લધત ન શત , કફજજમાત યશતી શતી, વાજ

ભખ રાગતી ન શતી. િળયઃશ અન મખાક ચાય લકથી વતાલતા શતા. અાનપરવિતત દગકગનધત

થતી શતી. આયલદભા બાલપરકાળ વકશતાના જઠયાગગનના પરકયણભા િલદગધાજીણકના રકષણ આ

પરભાણ લણકવમા છઃ

િલદગધ ભરભતણમરચછાકઃ િતતાશચ િલિલધારજઃ।

ઉદદગાયશચ વધભામપરઃ સલદદાશશચ જામત ।।१८।।

િલદગધાજીણક ના દયદીન ચકકય આલ છ, તયવ લધ રાગ છ, મરચછાક ણ આલી જામ છ

એટર દયદી કયાયક ફબાન ણ ફની જામ છ. તન િતતના જાતજાતના યગ થામ છ. ખાટા અન

ધભાડ નીકત શમ તલા (વડા ક ખાટા ીણા ીતી લખત થામ તલા) ઓડકાય આલ છ.

દયદીન વીન લધ આલ છ ન ળયીય આખાભા ક કઈ અગભા (ખાવ કયીન છાતીભા, ટભા,

ગાભા) દાશ થામ છ. ડૉકટયએ રીલયભા વજ શલાન િનદાન કયા શત . દયદીન તભાક ખાલાની

આદત શતી. તથી તભાકન તમાગ કયલાન કશી ‘િતતલાત’ન થમાથમ તરક આીન દલા આ

પરભાણ આી શતીઃ

૧. ચરકરા યવ...૨-૨ વલાય-યાતર દધ વાથ

૨. ળતાલયી કણ...વલાય-યાતર ખાડ નાખર ગયભ દધભા ઉકાીન વલાય-યાતર.

૩. કાભદધા...૧/૨ ગરાભ

સતળખય યવ...૧/૪ ગરાભ

અિલિતત કય ચણક...૨ ગરાભ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૪. િવરકડન ટીકડી...૨ યાતર (ઊઘ ભાટ ‘અરાિવિન’ની)

૫. િલયચની લટી...૧ યાતર (કફજજમાત ભાટ ‘આય પરડકવ’ની)

તા. ૯-૧ના યજ ફતયા ઘટી શતી. વલાય પપવાના ખણા ય દખાલ થત શત. વલાય

ઊઠતી લખત િિડી કઠણ થઈ જતી શતી, યત ઊઘભા યાશત શતી.

ચાલ દલા ઉયાત ળગકત ભાટ ‘આય ટૉિનક’ ૧-૧ ચભચ વલાય-વાજ ચાટલા ભાટ આર.

(‘આય પરડકવ’ન ટૉિનક)

તા. ૨૭-૧ના યજ ૨૨ કદલવ આવમા તમાય આશચમકજનક લાત એ ક દયદીન ૪ કકર લજન

લધી ગય શત ! (િતતપરકિત અન િતતના યગલાાન લજન લધત નથી, ણ િતત ળાત થતા

લજન ઝડથી લધલા ભાડ છ) અન તભાભ તકરીપભા ૭૦ ટકા પામદ શત. ફાકીન ૩૦ ટકા

યગ ભટાડલા નીચ પરભાણ દલા આી શતી.

૧. ગદનતી બસભ...૧ ગરાભ

કાભદધા યવ...૧/૨ ગરાભ

સતળખય યવ...૧/૪ ગરાભ વલાય-વાજ ભધ વાથ ક દધ વાથ.

૨. િવરકડન ટીકડી...૨ યાતર

૩. િતરપા ટીકડી...૪ યાતર ક વલાય (કફજજમાત તથા અજીણક ભાટ).

********************

પરકયણ : ૩૦ દય કદલવભા પરલાકશકા ભટય

અિતવાય, પરલાકશકા અન ગરશણીન એક જ લગકના યગ ભાનલાભા આલર છ. ભટ બાગ ત

એકભાથી ફીજાન જનભ થત શમ છ. ત ભટાડલ ઉતતયતતય મશકર શમ છ. આ તરણમની

વાયલાયભા જઠયાગગન, વાભ-િનયાભ અલસથાન ખાવ િલચાય કયલ જફયી છ. આ તરણમના કટરાક

ઔધ અન થમાથમ ણ ભતા છ.

ફાકન આ યગ થામ તમાય ત ભટાડલ ઘણ મશકર શમ છ કાયણ ક ફાકન

જઠયાગગન પરામઃ ભદ શમ છ. ત દધ લધાય ીત શલાથી અન લાયલાય ખાધા-ીધા કયત શમ છ.

ફાક ઔધ ણ ફયાફય રત નથી અન યજી ણ ફયાફય ાત નથી છતા, તલા એક

ફાકન દય કદલવભા પરલાકશકા ભટલાન નોધાતર કવ આ યહયઃ

શરી બીખાબાઈ દયફાય યશ છ અભદાલાદના ળાશય િલસતાયભા આલરી શરીભની ખડકીભા.

તભના વાડા તરણ લકના તર જજજઞળન ભયડ થમર. ૨૭-૭-૯૩ના યજ રાલરા. તન ફ લક

શરા અિતવાય થમર. તભા દફાલલાની ડૉકટયી વાયલાય થલાથી તભાથી ભયડ-પરલાકશકાન

યગ ળફ થમ શત. ભયડા ભાટ બાલપરકાળભા ‘િનઃવાયક’ ળબદ ણ મજામ છ. તન ઉદયશ

અન કફજજમાત ણ શતા.

યજી ભાટ ‘અિતવાય તરક’ આલાભા આલર. ત અનવાય દધ, ભદ, ઘી, ભીઠાઈ,

તલ, ભગ િવલામના કઠ ફધ કયલાના શતા. લાવી ખયાક આલાન ન શત. ફકયીન દધ,

દાડભ, કાજ, ભભયા, યલ, બાત, ખીચડી, ઘઉની થરી લગય આલાના શતા.

ઔધ આ પરભાણ શતા:

૧. અબમાકયષટ...૧-૧ ચભચી વલાય-વાજ-યાતર.

૨. કટની ટીકડી...૧-૧ છાળ વાથ. (‘ડકકન’ની અથલા ‘ફનીજ’ ની ટનટ)

૩. એયડભષટ શયીતકી ચણક...૧ ગરાભ વલાય ાણી વાથ.

૪. યવના...૧-૧ વલાય-વાજ.

ાચ કદલવ આવમા તમાય વાર શત . પયીન તા. ૧૩-૮-૯૧ ના યજ છલર આલરા તમાય

પરલાકશકા દય કદલવભા યય ભટી ગમ શત. ળયદ ઋતન કાયણ તન વીન લધ લત

શત. ળયીય તત શત , ચકકય આલતા શતા. તથી ફદરીન આ પરભાણ દલા આી શતીઃ

૧. વળભની લટી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૨. ળતાલયી ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર ાણી વાથ.

૩. ફારચાતબકર ચણક...૧-૧ ગરાભ વલાય-યાતર ભધભા.

**************************

પરકયણ : ૩૧ ટીનબાઈની ટાર ટી

લાના યગભા ટારન લચિતાજનક અન અવાધમ યગ ભાનલાભા આલ છ. નાની ઉભયભા ટાર ડ

તમાય દયદી અન દયદીના કયલાયજન ખફ ગબયાઈ જતા શમ છ. કાયણ ક આ ટાર દયદીના

જીલનિલકાવભા અસદય શલાન કાયણ અલયધફ થમા િલના યશતી નથી. અભમાવ, લિલળા,

રગન, ઈનટયવય, નકયી લગય ફધ જ તની આ વોનદમકકષિત નડતી જ યશ છ.

ફાકભા ગણ, ખટાળ અન િલરદધઆશાયન પરભાણ લધાય શમ છ અન ત શદથી લધ

પરભાણભા લધી જામ તમાય કળકિભન ણ ઉતનન કયી ળક છ. અન તભાથી ટાર દા કયી ળક.

(ટારના િતતવદધદધ લગય ફીજા ણ ઘણા કાયણ છ) ગ, દશી, તર, તર-ગની લાનગી લગય

કિભકાયક શલાથી કિભ દા કયીન લાન ખયલી નાછ છ. ટારભા લા ઊગાડલા ઘણા જ મશકર

શલાથી ત રગબગ અવાધમ યગ ભાનલાભા આલ છ. યત આયલદભા તની કયણાભદામી

વાયલાય શલાથી રાફાગા ણ તભા અલશમ કયણાભ પરાત થામ છ.

અભદાલાદ જજલરાના િલયભગાભ તાલકાના લાવલા ગાભથી ચામપબાબાઈ ઝારા તભના ૧૩

લકના ટીનાબાઈન રઈન આલરા. ત કદલવ તાયીખ શતી ૩-૬-૯૪. તન તરણ ભકશનાથી આખા

ભાથાભા ટાર ડી ગઈ શતી. કળકિભન કાયણ તન ભાથાભા ખજલા આલતી શતી, ળયદી ણ

યશતી શતી. ટીનાની ત ઉભય શૉભનવ કયલતકનની ણ શતી. ‘ચભકયગ તરક’ આીન નીચની

સચના કડકણ ાલાન આગરશ યાખમ શત.

- ગણ વદતય ફધ કયલાન શત . દધ, ગ, ખાડ, ભીઠા પ, ભીઠાઈ કશ જ નશી.

- ખટાળ ફધ. તભા દશી, ઘાટી છાળ, ટભટા, કયી, રીરી રાકષ, ખાટા અથાણા, ખાટી ચટણી

લગય કશ જ રલાન ન શત .

- ભીઠ લફરકર ફધ કયલાન શત . કષાયલા ખયાક રલાન ન શત.

- િલરદધઆશાય લફરકર ફધ કયલાન શત. ફરટ વરાડ, ફરટ જયવ, ફરટ આઈવિીભ, ચીકી,

તર-ગની લાનગી, ળીગ-ગની લાનગી લગય ફધ કયલાના શતા.

- ભડા ઊઠવ નશી, કદલવ સવ નશી.

- િધ કયલ નશી.

દલા આટરી આી શતી.

૧. કળર કટકડી...૨-૨ વલાય-યાતર ાણીભા. (‘આય પરડકવ’ની ટનટ)

૨. મષષટભધ ટીકડી...૨-૨ ઉયની દલા વાથ.

૩. લભોપર ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર (‘અનની’ની કિભ ભાટ)

૪. ઈનરલ તશય તર...ટાર ઉય ર કયલ.

૫. ધતતયતરાકદ તર...ભાથાભા શભળા તર નાખવ.

તા. ૧૫-૬ના યજ ઉયકત દલાભા ફ દલા ર કયલા ઉભયી શતી.

૧. યવલતી ચણક...૧૦ ગરાભ

૨. શાથીદાતની બસભ...૫ ગરાભ

ફન ભલીન ફકયીના દધભા ર યજ વલાય કયલ. ફીજા કદલવ ધલ ન પયીન કયલ.

(નોધઃ આયલદના ચિદતત, ળાયગધય વકશતા, મગ યતનાકય લગય ગરથભા શાથીદાતન

કયણાભદામી પરમગ આ પરભાણ છ :

શગસતદનતભી કતલાછાગદગધ યવાજનમૌ ।

યભાણમતન જામનત રાતાલણતરષલિ ।।

– મગયતનાકય

શાથીદાતની ભળી (ભળ-યાખ-બસભ) કયીન ફકયીના દધભા યવાજન વાથ ભલીન ર

કયલાથી શથીભા ણ લા ઊગ છ.

શથીભા લા ઊગ તલી ળાયીકયક યચના જ નથી. યત અિતળમગકત અરકાયન

ઉમગ કયી બાયલકક કશલાભા આલર છ.

શાથીદાત પરિતફિધત રવમ શલાથી ફજાયભા વાચા શાથીદાત ભલા મશકર છ.

યાજસથાનભા સતરીઓ વાચા શાથીદાતના ચડા શયતી શલાથી ત બાગી જામ, બાગલાભા ક

ફદરલાભા આલ તમાય ત ઓછી કકિભત ખયીદી ળકામ છ. તના ટકડા કયીન તની યાખ કયલાભા

આલ છ.

શાથીદાતની બસભ ફનાલતી લખત ખફ જ દગકનધ આલતી શલાથી ત કિમા જ ગરભા ક

લગડાભા લવલાટથી દય કકડમાભા, ભાટરાભા ક ળકયાભા ફાલાભા આલ છ.

ભ ભાયા દયદી ભાટ વાચા શાથીદાત ભલી લદય ભઘા-મકર નાકયાણી દવાયા તમાય કયાલર.

તા. ૪-૭ના કદલવ ટારભા લા ઊગલાની ળફઆત થઈ ગઈ શતી. તથી ફન કષ ખળારી

શતી.

અઢી ભકશના ફાદ ચાલ કવક વતત ચાલ યાખલાથી તા. ૨૪-૮-૯૪ના યજ દયદીન રઈન

આવમા તમાય ટારભા ભાથાના ફન ડખાભા વાયા પરભાણભા લા ઊગી ગમા શતા. લધ વાયલાય

ત પરભાણ જ ચાલ યાખલાથી ટીનબાઈની ટાર દય થઈ ગઈ શતી.

********************

પરકયણ : ૩૨ નાભદાકઈ દય થઈ

આણ ળયીય એક જીલત મતર છ. તના અગ-ઉાગ એટરા ફધા ઓતપરત શમ છ ક

એની નાનાભા નાની અવય ફીજા અગ ઉય ડયા િલના ન યશ. રના ઘણા કવભા

જાતીમતાની અવય આખ ઉય ડતી જલાભા આલ છ. તરણાલસથા અન મોલનાલસથાભા અિત

શસતદ, અિત સલનસરાલ, રગનફાદ અિત વભાગભન કાયણ શિાલતા ક શિદ થલાથી આખ

ણ ફગડતી શમ છ. તથી જ ત નતરયગની વાયલાયભા થમારનફ િહમચમક-વમભન ણ

ભશતતલ આલાભા આલર છ.

લાજીકય, શિર, યવામન લ. ગણલાા જ ઓધ છ ત પરામઃ જાતીમ યગભા કશતાલશ

શમ છ. ત રલાથી દષષટભા સધાય-લધાય થામ છ. આભા, િતરપા, જઠીભધ, ળતાલયી,

અરશગધા, કૌચા, જીલતી, િતરપાઘત, જીલનતીઘત, રચમલનપરાળ અલરશ, ધાતરી અલરશ અન

રશબસભ લગય એ પરકાયના ઔધ છ.

શરી ડાહયાબાઈ ળકયરાર ળાશ મ.. બવાલાડ, તા. ભડાવા, જજ. વાફયકાઠાથી આલરા.

ઉભય શતી ૪૭ લક. ગાભડાભા તાન ધધ કયતા શતા. ત કદલવ તાયીખ શતી ૨૭-૪-૭૭. તન

૨૫ લકની લમથી યતાધાણાન યગ શત. ડૉકટયની દલાથી પય ડલાન ફદર ઊરટાન

યગ લધત જત શત. યાતર ટયફના અજલાાભા ભટા અકષય ભાડ લચાતા શતા. અધાયાભા ત

કશ જઈ ળકાત ન શત . તની ભાતા, ફશન અન ભાભાની દીકયીન ણ આવ જ દયદ શત . કદલવ

ણ ફયાફય દખાત ન શત . ચશભાના તરણ નફય શતા.

રગન ફાદ અિત કામકતાન કાયણ તની આ તકરીપભા ઘણ લધાય થમ શત. અન છલર

ત શિાલતા અન ળીઘરતનની તકરીપ ફાદ યયી નવકતા (નાભદાકઈ-પકરફતા) આલી ગઈ

શતી. વભાગભ ન થઈ ળકલાથી ત ખફ જ વમિથત શતા.

યજી ફ તભન ળગકતપરદ, વાય, ચષમ, શિર, યવામન, લાજીકય આશાય...ગામન દધ,

ગામન ઘી, ગામન તાજ ભાખણ, ચખખ ભધ, ગામના દધની છાળ, આભા, દાડભ, કા, સકી

રાકષ, રીબ, તાદજ, યલ, જીલનતી, િવિધલ, શદય, ભયી-આદ, ઘઉ, ચખા લગય લધ

રલાન કહ શત .

દલા આ પરભાણ ળફ કયાલરીઃ

૧. રટાકડનની ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર દધ વાથ. (‘એરાિવિન’ની. ફન યગ ભાટ)

૨. િલિતણદક લટી...૨-૨ નીચના ટૉિનક વાથ. (જાતીમ ભાટ)

૩. આય ટૉિનક...૧-૧ ભટી ચભચી વલાય-યાતર ચાટી જવ. (‘આય પરડકવ’ન, ફન યગ ભાટ)

૪. ળતાલયી ચણક...૨ ગરાભ

અરશગધા ચણક...૨ ગરાભ

ધાતરી રશ...૧ ગરાભ વલાય-યાતર દધ વાથ.

૫. અરશગધા તર...િળશન ય વલાય-યાતર ભાલરળ કયલી તથા નાકભા ટીા નાખલા. (ફન યગ

ભાટ)

૬. નીરાજન ટયફ...આખભા અજન કયવ. (લદય સબા ઠાકયની શરમવ રફયટયીભા

બાલનગયના લદય શરી દલનરબાઈ દવાઈના ાઠ પરભાણ કભના ભધભા ફનાલલાભા

આલર.)

તા. ૮-૬-૭૭ના યજ આખભા કળ પામદ જણામ ન શત. (૨૫ લકન જન દદક અવાધમ

શલાથી આખના યગભા ત કલ પરમતન કયલાન ભ કશર.) યત જાતીમ નાભદાકઈભા ઘણ

પામદ ળફ થઈ ગમ શત. ભાલરળ કયલાથી ઉતતજના આલલી ળફ થઈ શતી. લરિગભા ણ ષષટ

આલી શતી. શલ વભાગભ ફયાફય કયી ળકતા શતા. શિાલતા, ળીઘરતન ફધ દય થઈ ગય શત .

શજ લધ સધાય થામ અન થમર ટકી યશ ત ભાટ આટરી દલા છલર આી શતીઃ

૧. રટાકડન ટીકડી...

૨. આય ટૉિનક...

૩. અરશગધા તર...

૪. નીરાજન ટયફ...

૫. િલિતણડકલટી ન ફદર અરશગધા ટીકડી આરી.

૬. ળતાલયી ચણક ય ગરાભ, મષષટભધચણક ૧ ગરાભ, વતામત રશ ૧ ગરાભ વલાય-યાતર ગામના

ગળમા ગયભ દધ વાથ.

*******************

પરકયણ : ૩૩ ફધી જ ફાફત વાલ વાર

ફાક ભદાગગનલાા શલાથી; તન લાયલાય અજીણક થત શલાથી, દધ, ઘી, ગ, ખાડ,

ભીઠાઈ, લફસકીટ, ીયભનટ, ચૉકરટ જલ ભધય-ચીકણ ખયાક લધ ખાતા શલાથી અન દાત

આલલાન થામ તમાય ફાકન ઝાડા અલાયનલાય થઈ જતા શલાથી તન ભટ બાગ કપાિતવાય

(કપના ઝાડા), આભાિતવાય (આભયકત ઝાડા) થતા શમ છ. આ પરકાયના ઝાડા ચીકણા, ધા,

દગકનધલાા શમ છ. ાણીભા ત ફરી જામ છ. કઈક ખાધા છી તયત ઝાડા થામ છ જન

અજીણાકવાય કશલ શમ ત કશી ળકામ.

આયલદના ગરથભા આલા આભાિતવાય ક આભયકત ઝાડાન થતાની વાથ તયત યકી

દલાની ભનાઈ છ. તભા ાચન ઓધ આીન શરા કાવમા િલના યકલાભા આલ ત

જાતજાતના યગ અન ઉરલ દા થલા વબલ છ. કડત બાલિભતર તભના બાલપરકાળ ગરથના

ભધમભ ખડના અિતવાય પરકયણભા રખ છ,

‘ન ચ વગરાશક દદયાતૌ લકભાભાિતવાકયણ ।

અકા વગરશીતસત િલકાયાનૌ કરત ફહનૌ ।। ૧૦ ।।

આભાિતવાયના દયદીન યગ ળફ થામ ક તયત જ ઝાડાન યકનાર ઔધ ન આવ. એ

યીત કલ અલસથા શરા ભન યકલાથી ઘણા િલકાય દા થામ છ.

આ િલકાયના નાભ ણ છીના શરકભા આ પરભાણ આમા છ...દડક, અરવક, આપય,

ગરશણી, શયવ, બગદય, વજા, ાડયગ, ફય લધલી (ફયના યગ), ગ, પરભશ, ટના

યગ, જલય લગય વાયલાયની એક નાનકડી ભર ક ખટી ઉતાલ કલા બમકય યગન નતય છ !

આજ, દયદ થતા જ રક ડૉકટય ાવ દડી જામ છ. તાતકાલરક ભટાડલા ભાટ ડૉકટય

પરામઃ યગન દફાલી દનાયી વાયલાય આતા શમ છ. ઝાડાન કાલનાયા સ ઠ, અિતિલ,

ઈનરજલ, ફીરી જલા તભની ાવ ઔધ ન શલાથી ટીકડી, ઈજકળન ક િવય આીન તયત

ઝાડા ફધ કયી દ છ. ડૉકટય-દયદી ફન ચભતકાકયક વાયલાયથી યાજી યાજી થઈ જામ છ. યત

છી તન દફાલલાન કાયણ ઉદભલતા યગથી વભાજ આખ જાતજાતના યગથી ખદફદ છ.

દિધચની ઉભય કલ અઢી લકની. તન ઝાડા થલાથી તના િતા મકળચર બટટ અન

તભના ભાતા ત ફાકન રઈન આલરા. તઓ ગાધીનગયભા બર ન. ૪૪/૬, વકટય-૬ભા યશતા

શતા. ત કદલવ શત ૨૧-૫-૯૦ન.

દિધચન ચીકણા આભયકત ઝાડા થતા શતા તથી ભ ‘આભાિતવાય’ન િનદાન કયા શત . કઈક

ખલયાવમા ફાદ તયત ઝાડા ળફ થઈ જતા શતા. તથી આભાજીણક ક ગરશણીની ળકા કયી ળકામ.

શભળા ાચ ચીકણા, ાતા, દગકગનધત ઝાડા થતા શતા. ટભા ગવ શત. ડૉ. ક લદય ડી.ટી.

જીની વાયલાય તભણ રીધી શતી.

યજી ભાટ ભ આભાિતવાય તરક આર. જના સચન આ પરભાણ શતા:

- દધ વાલ ફધ કયવ. (આજ ડયીન જ દધ આલ છ ત બળન શમ છ. ત ૨૫-૩૦ કરાક

જટલ લાવી શમ છ. ાય લગયની પરકિમાભાથી વાય થમલ આ લાવી દધ આયલદની

દષષટએ િતરદકય અન અથમ શમ છ) ભી ળક ત તાજ ફકયીન દધ રાલી તભા થડ

ાણી, સ ઠન ટકડ અન લાલડીગ નાખી ઉકાી ાણી ફી જતા ત ઠાયીન ાલાન કશર.

- ઘઉની-ભદાની ફધી જ લાનગી ફધ કયલાની શતી.

- ઘી, ખાડ, ભાલ, ભદાલાી ફધી જ ભીઠાઈ ફધ કયલાની શતી. આધિનક ફધ જ અથમ

ફાઆશાય લફસકીટ, ીયભનટ, ચૉકરટ, ાઉ લગય આલાના ન શતા. કઈ ટૉિનક

આતા શમ ત ત ફધ કયલાન શત .

- ાણી ઉકાલા મકવ. તભા સ ઠના ટકડા ક લાાની ટરી નાખલી. ધીભા તા ખલલ

ઉકાતા ચથા બાગન યશ તમાય ઠાયીન થડ થડ જ ીલા આવ.

- ફકયીના દધની લરલરી છાળ જીર , ભથીથી લઘાયીન ભખ પરભાણ થડી થડી આલી.

આ છાળ તમાય કયલાભા ઉયકત ાણી જ લાયવ.

- ખયાકભા છાળ, દાડભ, ફકયીન દધ, ભગ, ભસય, ભભયા, ભગન ાડ, ચખાન ાડ,

દા, બાત, ખીચડી લગય જ આલાના શતા.

દલાન કવક આ પરભાણ ગઠવમ શત.

૧. ફાર ચાતબકર િવય...૧-૧ ચભચી વલાય-વાજ-યાતર.

૨. કય કશિગ લટી...૧-૧ વલાય-વાજ છાળભા.

૩. ળખલટી...૧-૧ ફય-યાતર છાળભા.

તા. ૫-૬ના યજ દય કદલવ આવમા તમાય ઘણ જ વાર શત . દલા ભાપક આલી ગઈ શતી,

છતા ભાનિવક વભાધાન ભાટ એક ફકડી ટીકડી આ પરભાણ ઉભયી શતી.

૪. ઈનટકભ ટીકડી...૧-૧ વલાય-વાજ છાળ ક ાણી વાથ. (‘અનની’ની)

તા. ૧૮-૬ના યજ દિધચન આભાિતવાય યગ વાલ ભટી ગમ શત, યત ત ભાટી ખાત

શલાથી અન ચભાસ નજીક શલાથી, દાઢ આલલાથી શાડકા ભજબત થામ ત ભાટ લધ વાયલાય

રલાની મકળબાઈની ઈરચછા શલાથી ચાલ દલાભા ફૉનટૉન કસયર...૧-૧ ખરીન તન ચણક

ભધભા વલાય-વાજ આલાન શત .(‘ફાન’ની)

તા. ૭-૭ના કદલવ ઝાડાભા પામદ શત ણ ટભા દખત શત . લાદા-લયવાદન કાયણ

ળયદી-ઉધયવ ણ થમા શતા. ત ભાટ ‘એરાિવિન’ની ડકપવીન ટીકડી...૧-૧ વલાય વાજ ભધ વાથ

રલા આી શતી.

તા. ૨૧-૭ના યજ ચભાવાન કાયણ ઉદયશની પકયમાદ ચાલ શતી. ગવ ણ થત શત

તથી નીચની ફ દલા ઉભયી શતી.

૧. યવના ટીકડી...૧-૧ વલાય-વાજ ીવીન.

૨. કલરકાિભિન િવય...૧-૧ વલાય-વાજ નાની ચભચી.

તા. ૬-૮ના યજ ભ રીડી જલ ઉતયત શત અન ગદાભા ફતયા થતી તથી દલાભા

પયપાય કયલ ડય શત. ગયભ દલા ફધ કયલી ડી શતી.

૧. ફારચાતબકર િવય...૧-૧ ચભચી વલાય-વાજ.

૨. મષષટભધ ચણક...૧ ગરાભ+ગદનતી બસભ ૧ ગરાભ વલાય-વાજ ભધ વાથ.

૩. િતતઘની ટીકડી...૧-૧ ફય-યાતર (આ િતતળાભક ટીકડી કઈ પાભકવીની ટનટ શતી જન

નાભ માદ નથી.)

તા. ૧૦-૮ ના યજ ઓગસટના જાભરા ચભાવાભા ઝાડા અન તાલ (જલયાિતવાય) શતા.

તથી આ પરભાણ દલા આરીઃ

૧. ઈનટકભ ટીકડી

૨. ફાર ચતબકર ચણક

૩. વળભની લટી...૧-૧ વલાય-વાજ ાણીભા.

૪. દાકડભાલરશ...૧-૧ ચભચી વલાય-યાતર ચાટવ.

તા. ૧૭-૮-૯૦ના કદલવ ફધી જ ફાફત વાલ વાર શત .

**************************

પરકયણ : ૩૪ એક જ કદલવભા અતમાતકલ ફધ !

સતરીઓના યગભા આતકલજનમ યગ મખમ શમ છ. અલાતકલ (ઓ ભાિવક આલવ),

િલરલફતાતકલ (ભડ આતકલ આલવ), ીકડતાતકલ (દખાલા વાથ આતકલ આલવ), નષટાતકલ (આતકલ

ફધ થઈ જવ), અતમાતકલ (અિત પરભાણભા આતકલ આલવ), વદયાતકલ (લશલ આતકલ આલવ),

ભનઝ (આતકલકા વભાત થલ) લગયભા વોથી લધ લચિતાજનક અતમાતકલ શમ છ, ષક

બબરકડિગ થલાથી દયદી અન દયદીના સલજન ગબયાઈ જામ છ. કાયણ ક યકત જીલનન આધાય

શલાથી લધ લશી જલાથી અળગકત આલ છ, ાડયગ થામ છ, ચકકય આલ છ, તા લધ રાગ છ,

મરચછાક આલી જામ છ, ગબયાભણ થામ છ, લજન ઘટી જામ છ લગય. તથી રશીલાભા તાતકાલરક

ઈભરજનવી વાયલાય કટરીક લાય આલી ડતી શમ છ. દયદીન શૉગસટરભા દાખર કયી રશી

ણ ચડાલવ ડત શમ છ.

શરી દળકનાફશન સયળબાઈ વરકી...૧૧-એર-યગવાગય ફરટ, નાયામણનગય યડ, ારડી,

અભદાલાદભા યશતા શતા. તભની ઉભય શતી ૩૦ લક. તા. ૨૮-૯-૯૪ના યજ આવમા તમાય ઘણી

જ પકયમાદ શતી. ભદવદધદધન કાયણ લજન ૬૨ કકર શત . પરકિત કપની શતી. ગવ થત શત.

રગનન વાત લક વાય થલા છતા વતાન થય ન શત . આતકલ િલભ યીત આલત . કયાયક ફતરણ

ભકશના સધી આલત જ નશી, કયાયક એટલ ફધ આલત ક કભમ ફધ જ ન થામ !

ભાયી ાવ આવમા તમાય મખમ પકયમાદ અતમાતકલની શતી. ષક આતકલસરાલ થત શત.

ત ઘણા કદલવની ડૉકટયી વાયલાય રલા છતા ફધ થત જ ન શત. તથી તાતકાલરક ફધ થામ

તલ ઈભરજનવી કવક ભાય આલાન શત.

ળયદઋતન કાયણ િતતવદધદધથી તન આ રશીલા થમ શત તથી આશાય-િલશાયભા િતત લધ

નશી ણ ઘટ તવ ગઠલલાન શત . ભ તભન િતતળાભક તરક આય શત ત અનવાય આટરા

િનમભ ખાવ કાજીલકક ાલાના શતાઃ

- તીખ, ખાટ, ખાય ખયાક ફધ. ગયભ, કષાયલા, આથાલા, તર ખયાક ફધ.

ભયચ, યાઈ, કશિગ, શદય, ભીઠ, ભયી, આદ, અજભા લગય ભવારા વદતય ફધ કયલાના

શતા. ઠડા ભવારાભા કલ િવિધલ (વાર), ધાણા અન કથભયી જ રલાના શતા. દશી,

છાળ, રીબ, ટભટા, આભરી જલી ખટાળ વાલ ફધ કયલાની શતી. ખટાળભા કલ

આભા અન આભાની ખાડ નાખરી લાનગી મયબફ લગય રલાના શતા. અડદ, કાકડી,

બીડ, ફાજયી લગય ગયભ રવમ રલાના ન શતા. ખાટા ીણા, અથાણા, ચટણી લગય

છડલાના શતા.

- ઘઉ, વાયા ચખા, ભગ, ચણા, ખાડ, ઘી, આઈવિીભ, ઠડા-ભધય ીણા, દધ, નાલમયન

ાણી, ળયડીન યવ, કા, વીતાપ, ભીઠા પ, ળયડી, િળિગડા, કફ, દધી, ફટાટા,

ળકકકયમા, તકયમા લગય રલાના શતા.

- ઠડા ાણીથી જ સનાન કયલાન શત .

- ડ ડફ ત યીત ઠડા ાણીથી કકટસનાન કયલાન શત અથલા ડ ય ઠડ ાણી, કાી ઠડી

ભાટી અથલા ફયપના તા મકલાના શતા.

- વણક આયાભ રગ ય કયલાન શત. ગ તયપના ફન ામા નીચ ઈટ મકલાની શતી.

તથી ગથી નાલબ સધીન બાગ ઊચ યશ. એ.વી, ખ ક કરયથી ફભ ઠડ યાખલાન

શત.

- િધ કયલાન ન શત, વમભ ાલાન શત.

દલા ગઠલી શતી આ પરભાણઃ

૧. અળકાકયષટ...૧-૧ ચભચ વલાય-વાજ-યાતર જમપમા ફાદ વભાન ઠડ ાણી ભલીન. (જક

અળકવાય અથલા અળકિવય શત ત ત ઠડ શલાથી વાર કયણાભ આી ળકત)

૨. અતમાતકલ કસયર...૨-૨ ફય-યાતર. (તભા નાગકવય, આભા, જઠીભધ, લાવાચણક અન

થડી ભાતરાભા શદધ પટકડી શતા)

૩. આમાાન ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ દધ વાથ. (‘એરાિવિન’ની)

૪. સટીરન ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર દધભા ક ાણીભા ક ચખાના ધલાણભા. (‘કશભારમ

ડરગ’ની)

૫. ચરકરા યવ...૨-૨ વલાય-વાજ દધ વાથ ક ઘી-વાકય વાથ.

૬. ટરી ચણક...૫૦ ગરાભન એક કટ આલ. તભાથી ૧૦-૧૦ ગરાભની નાની વાયી જલડી

યળભી ક સતયાઉ સલરચછ કડાભા ટરી ફાધી, દધ ક ાણીભા બીની કયી મિનભા ફતરણ

કરાક મકી યાખી ફદલમા કયલી. (તભા શદધ પટકડી, કાટાફ ભાય, જઠીભધ, રધય જલા

તયા અન યકતસતબક ચણો શતા.)

દલા ચાય કદલવની આરી. યત ફીજા જ કદલવ ખળખળાર સયળબાઈએ ભાયી

ચમપફયભા પરલળ કયતા જ કહ, ‘આયલદથી ભડ ભટ છ તલ ખમાર શત તથી અઠલાકડય ત

રાગળ તભ શત . ણ તભાયી અકવીય દલાથી ત ૨૪ કરાકભા જ બબરકડિગ ફધ થઈ ગય.

કટરામ કદલવ સધી રફાત આ યગ એક જ કદલવભા ચભતકાયની જભ ભટી જામ ત ભાનમાભા ન

આલ તલી લાત છ છતા ત ભટી ત ગમ છ ! આયલદભા ણ ઈભરજનવી દલા શમ છ ત શરી

લખત જાણય.’

********************

પરકયણ : ૩૫ ફાકના લાતવમાિધભા વાલ વાર થઈ ગય

લાયના ૮૦ પરકાયના યગભા આભલાત અન વિધલાત યસય વફિધત યગ છ. કયાયક

ત ફનભાથી કમ યગ છ ત ઓખલાન મશકર ફન છ. તલી ગસથિતભા ત ફનની કભન વાયલાય

આલી ડ છ. આભલાત શમ ત નીચના તરણ િનમભ ાલાના શમ છઃ

૧. ખટાળ લફરકર ન ખાલી.

૨. ભાલરળ લફરકર ન કયલી.

૩. કદલવ ઊઘવ નશી.

ભટા બાગ વદધાલસથા અન ોઢાલસથાભા થતા લાયના આ યગ જમાય ફચણ ક

જલાનીભા થામ છ તમાય અરગ યીત િનદાન-લચકકતવા િલ િલચાયવ ડ છ. ફાકભા ભટા બાગ

લાયના યગ થતા નથી. થામ ત તના લાયજનક કાયણ ળધલા ડ છ. અણ, રાફી

ભાદગી, લાતપરકિત, અલબઘાત (ડવ-લાગવ), કયશરભ, ગયીફી, બમ, દ:ખ, ળક લગય તના

કાયણભા શમ છ. યત ફાકના લાતવમાિધન એક યગ જના કાયણ સષટ ળધી ળકામા ન શતા

અન ત આભલાત છ ક વિધલાત ત સષટ થઈ ળય ન શત . છતા આભલાત વિધલાતની કભન

વાયલાય આલાથી દયદ ભટી ગય શત ...

શરી દીકકભાય નગીનબાઈ ટરની ઉભય ૯ લકની શતી તમાય તા. ૪-૭-૭૬ના કદલવ

ખડા જજલરાના નકડમાદ તાલકાના લવ ગાભથી આલરા. તન વાથના મભા ખફ દખાલ થત

શત. ચારતી લખત ફન ગ દખતા શતા, ગની ઘ ટીભા ણ દખત શત , ચારતા શાપ ચડતી

શતી અન કાભ કમાક લગય થાક રાગત શત. એક લકથી તન આ તકરીપ શતી. આભલાતન

િનદાન કયી ઉય કશરા તરણ સચન ાલાન ખાવ આગરશ કમો શત.

દલા આ પરભાણ આલાભા આલરીઃ

૧. ભશાયાસનાકદ કાઢા...૧-૧ ચભચ વલાય-વાજ વભાન ાણી ભલીન.

૨. મગયાજ ગગ...૨-૨ ગી વલાય-વાજ ઉયની દલા વાથ. (ફાક શલાથી વયતાથી

રઈ ળક ત ભાટ કટડ ટીકડી આી શતી)

૩. અજભદાકદ ચણક...ય ગરાભ

નાયિવિશ ચણક...૧ ગરાભ

ફાર ચાતબકર ચણક...૧ ગરાભ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

તા. ૨૦-૭ના યજ આવમા તમાય ઘણ વાર શત . દખાલ વાલ ફધ થઈ ગમ શત. તથી

ચાલ દલાભા કળ પયક કમો ન શત.

છલર તા. ૨૨-૮-૭૬ના યજ ચભાસ ચાલ શલા છતા તન વણક વાર થઈ ગય શત .

(શકીકતભા ત લાકઋત ચાલ શલાથી લાયન યગ લધલ જઈએ ણ વાચી વાયલાય ભલાથી

તભ ન થય.)

**********************

પરકયણ : ૩૬ ચાય લક જની ઊરટી એક કદલવભા ભટી !

‘આયલદભા ઈભરજનવી વાયલાય નથી’ તવ ભશણ ભાયનાયન અિતવાય, શડકી, ઉદયશ,

ઉરટી, યકતિતત લગયના વાયા થમરા વકડ કવ ફતાલલા જઈએ. જથી તભની ભાનમતા ફદરી

ળક. સ ઠ-ગના નસમથી શડકીના વએ વ ટકા દયદી વાજા થામ છ ! સ ઠ છાળભા આલાથી ક

ક કયયવ છાળભા આલાથી અિતવાય અલશમ ભટ છ. છકદિકય ટીકડી, ભયયિરચછ બસભ ક

લૉિભટર િવય આલાથી ઊરટીના દયદીન ચભતકાયન અનબલ થામ છ...ળયત એટરી ક

િનદાન વાચ થવ જઈએ અન ઔધ વાચા-યતા શલા જઈએ.

દીલકષત ઈરશયબાઈ ટર તા. ૧૫-૨-૯૭ના કદલવ ૧૬ લકની લમ આલરા. તભના િતાજી

ઈરશયબાઈ તન રઈન આલરા. યશલાન સથ શત ...૧૫૮, પરતીકષા એાટક ભનટ, વરાયડ,

નાયણયા, અભદાલાદ-૧૩. અભમાવ કયતા આ િલદયાથીન લાયની ઊરટી (લાતજનમ છકદિ)ન ચાય

લકથી દદક શત . ઉનાાભા તન પરભાણ લધત શત તમાય ભાથ અન આખભા ખચાણ થત શત . ગમા

લ ઊરટીના હભરા લખત શૉગસટરભા દાખર કયીન ૬ ફાટરા ચડાલલા ડયા શતા. ઊરટી

થામ તમાય ટભા ણ ફત શત . તથી લાયન િતતન આલયણ સષટ શત .

િળમાાના કદલવ શલાથી ઋત-અનવાય કપન િલચાય ણ કયલ ડ. લી ઉભય

ફાકની શલાથી કપન રકષમભા રલ ડ તથી િતરદળાભક તરક આય શત . યત ઊરટી ચાલ

યશ તમા સધી નીચના ફતરણ સચન પરભાણ આચયલાન શત :

- ફન તમા સધી એકફ કદલવ ત કશ જ ખાવ-ીવ નશી. નકયડા ઉલાવ (રઘન) કયલા.

- ાણી ણ ફન તમા સધી ીવ નશી. ીવ જ ડ ત ઉકાીન અધક ફાલ થડ થડ જ

ીવ. તભા રીબની ચીય અલશમ નીચલલી અથલા ાણી+ભધ+રીબન યવ ભલીન

રીબન વયફત જ રવ.

- ઊરટી ફધ થતા ભખ રાગ ત જ પરલાશી આશાયભા રીબન વયફત, દાડભન યવ,

નાકયમન ાણી, ભી ઘાટી છાળ, ળયડીન યવ ઉય કદલવ-ફ કદલવ વાય કયલા.

- ફ કદલવ ફાદ દાડભ, કાી સકી રાકષ, વપયજન, ભભયા, ભગ, લઘાયરી ખીચડી લગય

રલા.

- ચાય-છ કદલવ છી ચાલ ખયાક રલ અન ત ણ થમ.

દલા આ પરભાણ આી શતીઃ

૧. લૉિભટર િવય...૧-૧ ચભચી કદલવભા તરણ-ચાય લખત જીબ ઉય મકી ભભાલી અદય

ઉતાયવ, ઘ ટડ ન બયલ.

૨. છકદિકય ટીકડી...૨-૨ ચાય-ચાય કરાકના અતય ભધ વાથ જીબ ઉય ચડી દલી,

ભભાલીન ગા નીચ ઊતાયલી.

૩. વજીલની લટી...૧-૧ ભધ વાથ વલાય-વાજ-યાતર જીબ ય ચટાડલી.

ચાય કદલવની દલા આી શતી. તા. ૨૧-૨ના કદલવ આવમા તમાય આલતા જ શરી

ઈરશયબાઈએ કશલ , ‘ચાય લયવથી ળફ થમરા ઊરટી-ઊફકા ફીજા જ કદલવ વાલ ભટી ગમા શતા

! છતા દલા ચાલ જ યાખી છ. ખયાક તભ કહયા પરભાણ જ આમ છ. આટલ ફધ ઝડી કયણાભ

આયલદની દલાથી ભી ળક ત ભાનલાભા ન આલ તલી લાત છ ! શલ ઊરટીની દલા ઉયાત

તન ભખ રાગ તલી, ળીવ ભટ તલી અન ભાથાના દખાલાની દલા આ.’

‘આયલદ િલ એલી કટરીમ ભાનમતા છ ક જભા કઈ લજદ નથી. ત ફધી દય કયલા

અભાય ઘણ પરમતન કયલ ડળ.’ ભ કહ શત .

આજની દલા આ પરભાણ શતીઃ

૧. છકદિકય ટીકડી...૨-૨ ભધભા. (ઊરટી ભાટ)

૨. વપાગરીન ટીકડી...૨-૨ ટીકડી ભક કયીન ક ચાલીન ીલાની દલા વાથ. (ભાથાના દખાલા

ભાટ)

૩. એરકયન ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ીલાની દલા વાથ. (ળીવ ભાટ)

૪. થમાકદ કાઢા (નફય-૨)...૧-૧ ચભચ વલાય-યાતર. (ભાથાના દખાલા ભાટ. ‘વાડ’ન)

તા. ૬-૯-૯૭ના યજ બાદયલા ભકશનાભા તની અવય થલાથી દીલકષતન તાલ, ઊરટી,

ભાથાન દખાલ થમા શતા તથી છલરી આટરી દલા આી શતીઃ

૧. લૉિભટર િવય...

૨. સદળકન ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ ગલી.

૩. થમાકદ ઘનલટી...૨-૨ ઉયની દલા વાથ.

૪. વજીલની લટી...૧-૧ વલાય-વાજ ભધ વાથ.

થડા કદલવ છી પન શત ક દીલકષતન શલ ઊરટી થતી નથી. ફધ ખયાક ખલામ છ.

********************

પરકયણ : ૩૭ વણ–કરચન એક કવ

આયલદીમ ગરથભા રયગન પરકયણ શમ છ તભા ‘વણકરચ’ નાભના યગન લણકન છ.

ફન આ યગ છ. તના વણની કથી ય થનાય આ યગ ભટાડલ ઘણ મશકર છ. ાચ-

દળ લક વાય થઈ ગમા શમ ત આ યગ અવાધમ ફની જીલનબય દયદીન વતાલત યશ છ.

સશરતવકશતાભા વણકરચન લણકન આ પરભાણ કયલાભા આલર છઃ

સનાનતવાશનશીનસમ ભર વણવગસથતઃ ।

પરકકરદયત મદા સલદાતકડ જનમત તદા ।।१०४।।

તતઃ કડમતાનૌ લકષપર સપટઃ સરાલશચ જામત ।

પરાહવ કણકરચ તા શરષભયકતપરકનીમૌ ।।१०६।।

સનાન કયતી લખત ક ળોચ જતી લખત વણન ાણી ક વાબથી ફયાફય વાપ નશી

કયલાથી વણ ઉય કરદ-ભર તથા વીન થલાથી તમા ખજલા ખફ આલલાથી પલરીઓ અન

સરાલ દા થામ છ. તન વણકરચ કશ છ. ત કપ તથા યકતદથી થામ છ.

શરી ધનજીબાઈ બગકતબાઈ ટર વાફયકાઠા જજલરાના પરાતીજ તાલકાના કભારય ગાભથી

તા. ૬-૨-૮૯ના યજ આલરા તમાય તભની ઉભય શતી ૩૩ લકની. નકયી કયતા શતા. તભન

વણકરચન યગ તરણ લકથી થમર. ડૉકટયની ઘણી વાયલાય રલા છતા ભટત ન શત. યાતર

ત અવહય ખજલા આલતી શતી. તભન ભ ‘ચભકયગ તરક’ યજી ાલા ભાટ આર. ત

પરભાણ તભણ ખાર , ખાટ, ગળય ખાલાન ન શત . કદલવ સલાન ન શત . વણન બાગ ફયાફય

સલરચછ યાખલ. દલા આ પરભાણ આરીઃ

૧. ભકયરચમાકદ તર...કદલવભા તરણ લખત રગાડલા ભાટ.

૨. ભજજષઠાકદ ઘનલટી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ ભક કયીન ક ચાલીન.

૩. કકળય ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ ભક કયીન.

૪. સલાકદષટ િલયચન ટીકડી...૨ યાતર ાણી વાથ.

૫. ચચીની ચણક...૨ ગરાભ

ભજજષઠાકદ ચણક...૨ ગરાભ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

તા. ૬-૪ના કદલવ પામદ શત છતા ખફ ગયભી શલાથી ભકયરચમાદી તરન ફદર

િનમપફતર આય શત . કકળય ગગન ફદર ચભકયગશય ક...૨-૨ રલા આી શતી.

તા. ૧૬-૫-૮૯ના યજ ઘણ જ પામદ શત. ખજલા આલતી ન શતી. તલચા કભ ફની

ગઈ શતી. તલચા અગાઉ શતી તલી જ તદયસત ફની ગઈ શતી.

***********************

પરકયણ : ૩૮ નટયાજ નામડન ઉદયશ ળભી ગય

આયલદભા શયગન અથક ઉદયશ કયર છ. ટભા થતા જાતજાતના ઉદયશ...લાતજ

ઉદયશ, િતતજ ઉદયશ, કપજ ઉદયશ, ફ-ફ દથી થમર તરણ પરકાયના અન તરણમ દથી

થમર િતરદજ ઉદયશ, આભશ, અનનરલશ, કયણાભ શ લગયન લણકન છ. ત દયકના

િનદાન, રકષણ, લચકકતવા અરગ અરગ આલાભા આલર છ. તભા લાક-િળિળયભા, વદધાલસથાભા,

કયશરભી રકભા, લાતપરકિતલાા રકભા લાતજ ઉદયશ થલાની લધ ળકયતા શમ છ. આ

પરકાયના ઉદયશભા ટભા અવહય દખાલ થામ છ. ભ-મતરભા અલયધ થામ છ. આપય આલીન

ટ ફરી જામ છ. યાતર-વાજ-લશરી વલાય દખાલ લધ છ. દયદી યડી ડ તલ અવહય દખાલ

ણ થામ છ.

શરી નટયાજ નામડ તા. ૧૭-૧-૭૬ના યજ લાતજ ઉદયશની પકયમાદ રઈન આલરા.

ઉદયશ િવલામ કઈ જ તકરીપ ન શતી. તથી લાય કયનાયા આશાય-િલશાયની ભના કયનાયા

નીચના સચનન આચયલાન કશરઃ

- ફધા જ કઠ ફધ.

- લાર, ાડી, ગલાય, ફટાટા, કદયી, ભકાઈ ન ખાલા.

- આયાભ કયલ.

- ખયાકભા રીબ, આદ, યાઈ, ભથી, કશિગ, અજભ, જીર , તરતર, રવણ, ફદીન લગય

લાયનાળક આશાય ઉમગભા લધ રલ. ફન ત ભધ-રીબન વયફત જ રવ. રવણ,

કશિગ, વચ, તરતરભા લઘાયર બાત રલાન કશર. ઉદયશભા ળક કયલ અિત જફયી

કહય છ. બાલપરકાળ વકશતાભા રખર છઃ

િલજઞામ લાતશરત સનશ સલદરાચયતૌ ।

સલલશરાકરસમસમાતૌ સલદ એલ સખાલશનૌ ।।

વાભાનમ પરકાયના લાતજ ઉદયશના દયદી ભાટ સનશ તથા સલદન (ળક)ન ઉામ કયલ

ત સખદામી છ.

દયદીન તરતરભા રવણ, કશિગ, યાઈ, અજભ, વચન કકડાલીન ખાલા. તના ટ ઉય

કદલરભા કશિગ રવણ, ભીઠ ગયભ કયી ભાલરળ કયી ઉય કઈ ણ યીત ળક કયલ. ગયભ ાણી

બયરી થરી, ફાટરી ક કડાના ગટાન ળક કયી ળકામ.

બાલપરકાળભા ‘મિતતકા સલદ’ એક અકવીય પરમગ આ પરભાણ છ. (જ નચયથીભા

ભાનનાયા લચકકતવકન ગભી જામ તલ છ.)

મિતતકા અજરા ાકાતૌ ઘનીભતા ટ લકષતૌ ।

કતલા તતૌ ટરી શરી મથાસલદ િલધાયમતૌ ।।

ાણીભા ચીકણી કાી ભાટી ભલીન ત ગયભ કયી ટરીભા ફાધી તના લડ દયદીન

ભાપક આલ તભ ળક કયલ. ટકભા ગયભ ભાટીની રયી ટ ઉય મકલી.

શરી નટયાજ નામડન દલા ભ આટરી આી શતીઃ

૧. ળખલટી...૨-૨ વલાય-વાજ જમપમાફાદ ગયભ ાણીભા.

૨. ક કય કશિગ લટી...જમપમા શરા ાણી વાથ.

૩. બશદૌ લાત લચિતાભલણ યવ...૧-૧ વલાય-યાતર ભધ વાથ.

૪. એયડભષટ શયીતકી ચણક...૮ ગરાભ યાતર ાણી વાથ.

૫. કશિગાષટક ચણક...૧ ગરાભ

રલર બાસકય ચણક...૧ ગરાભ

િળલાકષાય ાચન ચણક...૨ ગરાભ વલાય-વાજ ગયભ ાણી વાથ.

૬. એયડતર...૫૦ િભ.લર રઈ, ગયભ કયી તભા વચ, કશિગ ભલીન તની યજ વાજ ગસનગધ

બજન કયાલીન ભાતરા ફગસત આલી.

ચાય કદલવ આવમા તમાય ઘણ જ વાર શત . ત છી તરણ કદલવ આલર તમાય ણ પામદ

શત. તા. ૩૧-૧-૭૬ના કદલવ ણ પામદ શત. તન ટન દખાલ ઘટય શત ણ લાય ઉય

ચડલાથી રશાવ રલાભા તકરીપ થતી શતી. રશાવાલયધ થત શત.

તા. ૭-૨-૭૬ના કદલવ છલરી દલા રલા આવમા તમાય ઉદયશભા યય પામદ થઈ

ગમ શત. ણ ચારતા થાક રાગત શત. આજની દલાભા ફ ફાફત પયપાય કમો શત. ચણકભા

િળલાકષાય ચણકન ફદર અજભદાકદ ચણક ૩ ગરાભ આર. લધાયાભા ીલાની દલા ફ

દળમરાકયષટ અન અજ કનાકયષટ...૧-૧ ચભચ જમપમા ફાદ રલા આર.

આટરી વાયલાયથી નટયાજ નામડન ઉદયશ લફરકર ભટી ગય શત .

જ ક બાલપરકાળવકશતાભા દયક જાતના શન એક જ ઉામ આ શરક દવાયા આ પરભાણ

કશર છ.

તીકષણામાશચણક વયકત િતરપાચણકમતતભમૌ ।

પરમજમ ભધવિિભમા વલકશરિનલાયણમૌ ।।

-બાલપરકાળ, ભધમભ ખડ,

શ-૫૨ યાઈના ચણકભા વભાનબાગ િતરપાચણક ભલીન શદધ ગામન ઘી તથા ભધભા કારલીન

ચાટલાથી વલકપરકાયના શ ભટ છ.

શલ શ થામ ત આ પરમગ કયલાન કશર.

***********************

પરકયણ : ૩૯ ચભકયગ વમગા ગમા

ચાભડીના યગાભા જની અન લધ િલસતાયભા પરામરી કાી દાદયન ભશાકષઠભા વભાલી

છ. કટરાક રક તન ‘કા કઢ’ નાભ ણ ઓખાલ છ. આ દાદય થાા, વાથ, ગહયાગ,

ખબ લગયની િલળા જગમાભા થામ છ. શઠીરી શલાથી કભમ કાબભા નથી આલતી. ચી

શલાથી દયદીના ફીજા અગભા ણ પરવય છ. કયાયક ઘયના અનમ વભમન ણ લગ છ. રાફા

વભમની આ દાદયન દય કયલા દલા, થમારન ઉયાત ચકભકની લભન, િલયચન,

યકતભકષણ જલી કિમાઓન ણ વશાય જફયી ફન છ.

આલ જ એક શઠીર યગ ‘વકષણકરચ’ ણ છ. ત રની વણ થરી ય થામ છ.

તથી તમાની તલચા જાડી, ચીકણી, સજરી થઈ જામ છ. તના ઉય ષક ખજલા અન દાશ

થલાથી પડરીઓ અન ચાદા થામ છ અન તભાથી ચીકણ સરાલ ણ થમા કય છ. દયદીન ફચન

કયી નાખ તટરી ફધી ખજલા તભા આલ છ. આ યગ થલાના કાયણભા ચભકયગના કાયણ ત

ખયાજ. ઉયાત અસલરચછતા મખમ કાયણ છ. અગલડ, અજઞાન, ગયીફીના કાયણ ફાથફભની

વગલણ ન શલાથી, વાબ ન શલાથી, સલરચછ કડા ન શલાથી વણ ઉય વીન તથા ભર

જભા થલાથી ખજલા ળફ થલાથી આ યગ ળફ થામ છ.

ટરના ભાઢ વાભ, ખાયા કલા, વયખજભા યશતા શરી નટલયરાર યળતતભદાવ ાયખન

વયખજના ડૉકટય (લદય) શરી કભર ગોડલરમાએ તા. ૨૯-૧૨-૯૭ના યજ ભકરાલરા. તઓ નકયી

કયતા શતા. ઉભય શતી ૪૪ લક. તભન ગહયાગભા વલકતર કાી દાદય શતી અન વણ ઉય

વણકરચન ણ યગ શત. તભા અવહય ખજલા આલીન છી દાશ ળફ થત શત. સકીન

સિળમાલરસટ ડૉ. પરલીણ શકયબગકતની વાયલાય ઊરટી ડલાથી કયએકળન આવય શત . અખડાનદ

શૉગસટરભા વાયલાય ળફ કયરી. યત તમાથી ણ કયણાભ ભળય ન શત . ભાયી ાવ આવમા

તમાય દયદી ખફ શતાળ શતા. ફરરા, ‘વાફ, ભન રાગ છ ક ભાર આ દયદ કઈ ભટાડી નશી

ળક. આખી જજદગી ભાયા આ યગભા શયાન થવ ડળ !’

ભ તભન કહ શત , ‘યગ જન છ, અઘય છ યત અવાધમ નથી. તથી ચાય-છ ભકશના

યજી વાથ દલાન વલન કયળ ત ચકકવ ભટી જળ. શલ તભાય ફીજા કઈ લદય-ડૉકટય ાવ જવ

નશી ડ. જફય ડળ ત ચકભક િનષણાત લદય ાવ ભકરી લભન, િલયચન, યકતભકષણ

કયાલીન ણ તભન વાજા કયી જ દઈશ.’

ભ તભન ‘ચભકયગ થમાથમ તરક આીન તન કડક અભર કયલાન કશર. ત અનવાય

ભીઠ, દધ, દધની લાનગી, ગણ, ખટાળ, પ, તલ, આથાલાફ વાલ છડલાન શત . કદલવ

ઊઘલાન ન શત . રીભડ ઉકાીન તના ાણી લડ જ સનાન કયલાન શત . સખડ-ચદનના વાબ લડ

ળયીય તથા ચભકયગલા બાગ યજ ધલાન શત.

ઔધમજના આ પરભાણ કયરીઃ

૧. ભજજષઠાકદ ઘનલટી...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ાણી વાથ.

૨. િનમપફ ઘનલટી...૨-૨ ઉયની દલા વાથ.

૩. એરકયન ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ. (‘ફાન’ની)

૪. વાકયલાદયાવલ...૧-૧ ભટ ચભચ વલાય-વાજ વભાન ાણી ભલીન જમપમા ફાદ.

૫. અકક તર...દયદ ઉય કદલવભા ફ તરણ લખત રગાલલા ભાટ.

૬. વયા ટયફ...લધ ખજલા, ચકાભા અન પલરી ય રગાલલા ભાટ.

તા. ૧-૧-૯૮ના કદલવ ખજલાભા પામદ શત. યત ફતયા ફહ થતી શતી. તથી

રગાડલાની આગની દલા ફધ કયાલીન આયગલધ ઘત રગાડલા ભાટ આય શત .

તા. ૮-૧ના કદલવ ફતયાન રકષમભા યાખીન દલા આ પરભાણ ફદરી શતીઃ

૧. ભજજષઠાકદ ઘનલટી

૨. િનમપફ ઘનલટી

૩. ળતાલયી ટીકડી

૪. ચદનાવલ...૧-૧ ભટ ચભચ જમપમા ફાદ ફન લખત વભાન ાણી ભલીન વાકયલાદયાવલ

ન ફદર.

૫. આયગલધ ધત...ચાલ.

તા. ૧૭-૭ના યજ આયગલધ ઘતન ફદર િનમપફ તર (રીફીન તર) રગાડલા ભાટ

આય શત .

તા. ૨૯-૧ના યજ ચદનાવલન ફદર તભન વાયલાદયાવલ ભાપક શલાથી ત આર.

ઉયાત ભજજષઠાકદ કાઢા ણ ઉભમો શત. તા. ૫-૩-૯૮ના કદલવ તભન લભનકભક કયાલલા ભાટ

કશલાભા આલર.

(નોધઃ દયદ જમાય મામ, અવાધમ ક કષટવાધમ શમ તમાય અમક વભમન રાફ કવક કયલ જ

ડ, ણ દયદીભા ધીયજ ન શમ ત તન ભાનિવક વાનતલન આલા ભાટ કઈન કઈ દલા

લાયલાય ફદરલી ડતી શમ છ ક ઉભયલી ડતી શમ છ.)

તા. ૧૨-૩ના યજ લભનકિમાની લકકિમાફ સનશાન લદય શરી શયળ વમાવ દવાયા ળફ

કયાલર. તા. ૧૮-૩-ના યજ વમપમગૌ લભન થય શત . વજા ક મતરાલયધ જલા રકષણ થમા શળ.

(જ કવભા નોધી ળકામા નથી) ાચ દલા આ પરભાણ જફયી કયલતકન વાથ આી શતીઃ

૧. ફગિળર ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ીલાની દલા વાથ.

૨. ગય ગગ...૨-૨ ઉયની દલા વાથ.

૩. નનકલાકદ કાઢા...વલાય-વાજ વભાન ાણી ભલીન.

૪. ભજજષઠાકદ ઘનલટી...

૫. આયગમલિધિની લટી...

તા. ૨૮-૩ના યજ િલયચન કભક થય શત . (તલી યીત ભકશના ફાદ પયીન િલયચન કભક

કયલાન ણ નકકી થમલ)

તા. ૧૩-૪ના યજ ગાભા ફતયા થતી શતી. ળયીય ખજલા આલતી શતી. અન ળયીય

ય કાા ચકાભાની ણ વાયલાય ળફ કયલાની શતી. તથી કકભાદય તર ળયીય યના કાા ડાઘ

ય રગાડલા ઉભયા શત .

તા. ૧૭-૬-૯૮ના યજ તના ફન યગ કાી દાદય અન વણાકરચ વમગા ભટી ગમા

શતા. તથી ચાલ દલા ઉયાત ર ફી.ી. અન અળગકત ભાટ સલણકલવત ભારતી...૧-૧ ગી

વલાય-વાજ ભધભા રલા ઉભયી શતી. યકતળધન કલાથ ણ ઉભમો શત.

પરકયણ : ૪૦ વિધલાત, પરસટટભા વાલ વાર થઈ ગય

લચકકતવાકામકભા લદય (ડૉકટય, તફીફ, લચકકતવક), દલા, દયદી અન કયચાયક એ ચાયમન

વફધ અતટ શમ છ. તભા લદય અગરસથાન ગણામ છ. ત વભગર લચકકતવા–વમલસથાન વચારક છ.

ત જટર દકષ (શોિળમાય) તટલ લચકકતવાકામક ઝડી અન મગાભી ફન.

યત એ લદય ડૉકટય ત જ જમાય ફીભાય ડ તમાય તન શરા ત ત ભાદા ડયાન

વકચ થામ છ, ળયભ અનબલ છ. ત કની વાયલાય રલી અન કઈ વાયલાય રલી તની લચિતા

તન ઘયી લ છ. ત જ લચકકતવાદધિતન લચકકતવક શમ તન લપાદાય યશી તની વાયલાય તન

કયલી ગભ છ. અન તાથી લધ જઞાની, લધ અનબલી છતા સકયલચત ક આતભીમ લચકકતવક ાવ

ત શોચી જામ છ. તમા તન કયાયક વાય આલકાય ભ છ ક કયાયક અલગણના ણ. વોની

લચકકતવાદધિત, ભાનમતા, સલબાલ અરગ શલાથી યસય અનકરન વાધવ મશકર ણ ફન છ.

કનવલટીગ રલા-દલાભા, દલાન ચારજ રલા-દલાભા, ઓયળનની ભટી યકભ રલા-દલાભા ભટી

મ ઝલણ અન દધદવધા અનબલામ છ. ફન કષ વભજ શમ ત પરામઃ વયખ ઊતય છ. ણ તભ ન

શમ ત રાબ ચારત નથી. અશકાય, ભનદ:ખ, લકગરશન કાયણ લચકકતવા અધલરચચ ફધ થલાની

ણ ળકયતા ઊબી થામ છ. દયદી લચકકતવક ળયણાગિત સલીકાયલાની વમથા અનબલ છ ત

વાભન લચકકતવક ત સય છ તભ ભાની કયાયક અશકાય કયી અભાન ણ કયી ફવ છ. છતા

ભટ બાગ આગના સકયચમ ક યસયના વફધ ક ઉકાયન કાયણ ખાવ તાવલા ભાટ,

કયટક જલા ભાટ, લાતલચત કયલા ભાટ િલળ વભમ આ છ, લધ વભમ આ છ, ળકય તટરી

વશાનભિતબયક લતકન દાખલ છ.

ખફ ઉરચચ કકષાના અન નાભાકકત લદય-ડૉકટય ફીભાય ડ છ તમાય તણ કની ાવ જવ ત

ભટ પરશન ફની જામ છ. ખાવ કયીન િનષણાત વમગકત ફીભાય ડ તમાય ત કષતરના િનષણાત ાવ

જઈ વાયલાય રલાભા લચતર-િલલચતર અનબલ થલાની ણ ળકયતા યશરી છ. તભામ ત ટકકષાના

નાભાકકત વરજનન તાન ઓયળન કયાલલાની કયગસથિત આલ તમાય તના ભાટ ખફ

મ ઝલણબયી કયગસથિત થામ છ. તની વાયલાય કયનાય વરજન ભાટ ણ.

દયક લચકકતવાદધિતની તાની આગલી ગસિળમાલરટી શમ છ. અમક યગભા એરથીની

ભાસટયી શમ છ, ત અમકભા આયલદની, અમકભા શૉિભમથીની ત અમકભા નચયથીની,

િળલામપબલચકકતવા, એયપરળય, એયચય, મગ લગયભા કઈક ત ખફી શમ જ છ. જમાય એક

લચકકતવા દધિતના િનષણાત ફીજી લચકકતવા દધિતની વાયલાય રલા ભજબય ફનવ ડ છ તમાય

લચિતાજનક કયગસથિત વજાકમ છ. ફન કષ ભીઠી મ ઝલણ અનબલાની શમ છ. ફનની

િલચાયવયણી અરગ, ફનના િવદધાત અરગ, ફનની કિમાઓ અરગ છતા ભજબય ફનીન

અનકરન વાધવ ડ છ. દલા, કિમા, થમારન લગયના સલીકાયભા દધદવધાન અનબલ થમા

િલના યશત નથી. છતા દળ અન દિનમાભા શજાય લદય-ડૉકટય યસયની ભદદ રલા ભજબય

શમ છ. કયાયક શવતા ત કયાયક યડતા.

આલા કવભા એિથકવ (લચકકતવકના યસયના વશકાયયકત િનમભ) ણ શમ છ.

લચકકતવક યસયન કનવલટીગ ચારજ ભટ બાગ નથી રતા, દલાભા, ઓયળનભા, શગસટરભા

દાખર થલાભા પરામઃ ચારજ ઓછ ક અધો રલાભા આલ છ. કયાયક નથી ણ રલાભા આલત.

તન લતય પરામઃ કવ કયપય કયીન લાી આલાભા આલત શમ છ. કયાયક યસયના આ કવભા

ગ તતા યાખલાભા આલ છ.

યત નાના નાના ડૉકટય, ગરાભલદયન આટરી ફધી ગસથિતભાથી વાય થવ નથી ડત .

જ થી ય િલરશાવ શમ ત થીભાના જ ડૉકટય ક લદય ાવ ત શોચી જામ છ. અન વાજા ણ

થઈ જામ છ. તલા એક ગરાભીણ ડૉકટયન કવ....

ડૉકટય નટલયરાર િહમબટટ ઘણ કયીન આય.એભ.ી.ન વકટિ. ધયાલ. ઈનરણજ ગાભ અન

તની આવાવના ગાભભા પરકટીવ કય. ૬૧ લકની લમ તા. ૨૨-૧-૮૬ના કદલવ ભાય તમા

વાયલાય રલા આલરા. ‘ગજયાત વભાચાય’ લગય વાભિમકના ભાયા રખ િનમિભત લાચ. અભાયા

‘આય ડામજસટ’ના ણ ત ગરાશક. ત િભકવ પરકટીવ કય. અલાયનલાય તાનાથી નશી ભટતા

દયદીન રઈન આલ. એ જમાય જમાય આલ તમાય હ ભાયા સતક બટ આ. (દયદી કયપય કયનાયા

ડૉકટય લદયન હ ફિમાભા કિભળન આલાન ફદર ભાયા રખરા સતક બટ આત.) તથી

તભન જઞાન લધત , પરકટીવ લધતી.

આજ તઓ તાની જ તકરીપ રઈન આલરા. તઓન જન વિધલાત શત. શલ ઉભયન

કાયણ પરસટટગરડ લધી શતી. છલર તા. ૬-૧૨-૮૩ના કદલવ તભન તીવર મતરાલયધ થમર. અન

વખત દખાલ થમર. તથી યકયન કયટક કયાલતા તભા ૮૦ ટકા વ આલર. તની વાયલાય ફ

કઈ ડૉકટય તભન એગમપિવરીન કસયર છ કદલવ સધી રલા આર. તના કયએકળન ફ

િતતની ઊરટીઓ ળફ થઈ શતી. તના ભાટ લી ફીજા ઈનજકળનન કવક કયર. શભણા પયીન

ળાફની તકરીપ લધી શતી, તભા ડૉ. દલા અન ડૉકટય શકદ ળાશની વાયલાય ળફ કયી શતી.

ખબાતની અરકા થરજજકર રફયટયીભા બરડ–યકયમાન આક ૧૨૫થી ૧૫૦ આવમ શત.

એ અયવાભા નકડમાદભા ક અભદાલાદભા શૉગસટરભા જલાની ક તલી કઈ કકડની કનરની

વમલસથા ન શતી. લી ત વાયલાયભા તભન િલરશાવ ન શલાથી ફધા કયટક રઈન ભાયી ાવ

આવમા શતા. ભ તભન તાસમા, કયટક તાસમા. િતરદ ળાભક તરક આય ત અનવાય

ભધમભભાગી ફની જલાન શત . લધ પરભાણભા ગળય, ખાટ, ખાર , તીખ, તર , કડવ, તલ,

આથાલાફ, લાવી ખાલાન ન શત . થમ આશાય જ રલાન શત. તભા ઘઉ, જલ, ચખા, ભગ,

તલય, યલ, દધી, તકયમા, ગરકા, કકડા, તાદજ, ભથી, કાી રાકષ, શદય, ધાણાજીર ,

કથભીય, તરતર, ગામના દધ-ઘી, આભા, દાડભ, ખજય, ખાયક લગય રલાના શતા.

આર દલા આટરી શતીઃ

૧. ફગિળર ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (‘એરાિવિન’ની)

૨. વળભની લટી...૨-૨ ફય-યાતર ભક કયીન ક ચાલીન ાણી વાથ.

૩. ચરપરબા લટી...૨-૨ ભક કયીન વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૪. િતરપરા ચણક ૪ ગરાભ +ચદનાકદ ચણક... ૪ ગરાભ વલાય-યાતર ાણી વાથ.

૫. ચદનાવલ...૧-૧ ભટ ચભચ જમપમા ફાદ વભાન ાણી ભલીન.

એિથકવ (લચકકતવકના, લચકકતવાદધિતઓના અદય અદયના વશામક િનમભ) અનવાય શરી

ડૉ. નટલયરારન કનવલટીગ ચારજ રલાભા આવમ ન શત. દલા વોઘી ડ ત ભાટ ખયીદલા ભાટ

રખી આી શતી. જ તભણ યજી વાથ વતત ફ ભકશના સધી રીધા ફાદ કયટક કયાલતા બલડ

યકયમા, ડફલય ફી.વી. લગય નભકર આલી ગમર. શલ તભન કઈ તકરીપ ન શતી. પરસટટભા

ણ પામદ શત. કલ ફહમતરતાની તકરીપ શતી અન મતરતમાગ લખત િળશનશ થડા પરભાણભા

થત શત તથી ચાલ દલા ઉયાત જીિલત પરબાલટી ૨-૨ ઉભયી શતી. જથી થડા કદલવભા વાલ

વાર થઈ ગય શત .

*********************

પરકયણ : ૪૧ લાતવમાિધ ય િલજમ

અવમાશતગિતમકસમ સથાનસથ પરકિતગસથતઃ।

લાય સમાતૌ વડિધક જીલતૌ જીતયગઃ વભાઃ ળતમૌ ।।

-ચયક, લચકકતવા, અધમામ-૨૮

(જ વમગકતના ળયીયભા યશરા લાયની ગિત અલયધ યકશત શમ (તન લાયન , િતતન ક

કપન આલયણ ન શમ), લાય તતાના સથાનભા શમ અન પરાકત અલસથાભા શમ ત વમગકત

યગ વાભ િલજમ ભલીન સલસથ યશીન વ લક ક તથી લધ લક સધી જીલ છ.)

આયલદ અનવાય લાય જ સલાસથમ-અસલાસથમ, અલાય ક દીઘાકયષમન કાયણ છ. લાય

વલ, વયખ, અન તાના સથાનભા શમ ત યગ થતા નથી, ન વમગકત સલસથ-દીઘક જીલન

જીલી ળક છ. લાય િનયલયધ ગિત કયત યશ, તાના સથાનભા યશ અન પરાકત યશ ત ભાટ

આયલદ આખામ સલસથવતત અન વદવતતન વરજન કયા છ. ફગસતકિમા લગયની વાયલાય ણ એલી

ફનાલી છ ક ફગડરા લાય નઃ પરાકત અલસથાભા આલી ળક.

લાયના ૮૦ યગ લણકલલાભા આલરા છ. તન િલસતાય કયલાભા આલ ત વલાાગ દશના

અન અગ-ઉાગના વકડ યગન વભાલળ થઈ જામ. એરથીભા નલકવ િવસટભના તથા ફૉનના

અનક યગ ચલચિત છ. ત ફધા જ આભા વભાલી ળકામ....સષનડરાઈકટવ, વલાકઈકર

સષનડરાઈકટવ, િઈન શભયજ, યલરિવવ, પિવમર, યલરિવવ, સરી કડસક, ઓષસટમ યિવવ,

લકટિગ, ફઝન ળલડય, ફભટઈડ, આથાકઈકટવ, આથકયાઈકટવ, રભકટઝભ, ાકકિનવિનઝભ લગય

યગ લાયના કઈ ન કઈ પરકાયભા વભાિલષટ થઈ ળક તભ છ. એરથીના સથ વાધનભા લાય

સકષભ શલાથી કડી ળકાત નથી. લાયલાય કયટક કયાલલા છતા, જાતજાતના કયટક ભટ બાગ

‘નભકર’ ક ‘નીર’ આલ છ. અથલા કટરાક લાયના કવભા ડૉકટયન કશ વભજાત ન શલાથી છલટ

ળનટન ‘વાઈકટક’ શલાન વસત રફર રગાડી દલાભા આલ છ. ટરાનયરાઈઝય ક ઈન કયલરપ

દલાઓ અદાજ આલાભા આલ જ દયિભમાન કા ત આઆ આભ દયદ ભટી જામ છ. કા

ત દયદી ફીજ ચાલમા જામ છ ક થાકી જામ છ. કયાયક તન જીલન વભાત ણ થઈ જામ છ.

દયિભમાન કઈ અનબલી જઞાની લદયની વાયલાય ભી જામ, ચકભીમ કિમાઓભા અભમગ,

સલદન, ફગસત, નસમ, િળયધાયા લગય તભા લધ કાભમાફ શલાથી ત ફધી વમલગસથત વાયલાય

ભી જામ ત દયદીના નવીફ ખરી જામ છ.

આલ એક નમનાન કવ અશી યજ કયલા જલ છ....

ભાયા મફઈના દલાખાન તા. ૯-૯-૭૬ના યજ શરી નટલયરાર મળકય દલ ૪૮ લકની

લમ વાયલાય રલા આલરા. તઓ યશતા શતા....યભરશય રીરા, ચથા ભા, ળાનતાકરઝ (ઈસટ)ભા,

ત નકયી કયતા શતા. તભન લાતવમાિધ થમર. તભા તભન શાથ સકાત જત શત અન

આભલાતના રકષણ ણ શતા. તભના તાના જભાઈ ડૉકટય શતા.

(નોધઃ કયલાયભા ક વગા-વફિધભા કઈ ડૉકટય શમ છ તમાય દયદીન તના રાબની ઠ

ગયરાબ ણ ભત શમ છ. આલા ડૉકટયભાથી કઈ આગરશી શમ ત ત એરથીના નલા નલા

િળખય વય કયાલીન યગન અવાધમ અલસથાભા શોચાડી દ છ. ત ડૉકટય લકગરશથી ીડાતા

શમ ત આયલદન નાભ ણ રલા દતા નથી અન જમાય છલર ત થાકીન શાથ મકી દ છ તમાય

અવાધમ-મામ અલસથાના આ યગ આયલદ દવાયા ભટાડલા મશકર ફની ગમરા શમ છ. લી,

તભા જાતજાતના ઉરલ બલાથી અન કયાયક દલા ગયભ ડલાથી િતરદજ-કમપરીકટડ અન

િિનક ફની ગમર શમ છ. લી, તન-ભન-ધનથી દયદી બાગી ડર શમ છ.

કઈ વગા ડૉકટય વભજ શમ, િલલકી શમ, ઉદાય શમ ત એરથીથી ન ભટ તલ યગ

શમ ક ન ભટય શમ ત અનમ દધિત આયલદ, શિભમથી, નચયથી લગયન વશાય રલા

વભજાલ છ ન દયદીન નવીફ ખરી ણ જામ છ.

તભન જભણા શાથ કણી સધી વખત દખાલ થત શત. ફાહશ, અળળ, ફાહળ,

ફાહલાત લગયભાથી કઈ નાભ આી ળકામ. ડૉકટય બણવાણીની વાયલાય રલાભા આલર. તભણ

‘વલાકઈર સષનડરિવવ’ન િનદાન કયર. દયદીન શાથ ાત થત જત શત. તભા ચાય

ભકશનાથી વખત દખાલ થત શત. લાયનાળક તરક આીન ભ તન ચકવાઈ લકક ારન

કયલાન કશર. ભધય-અમપર, ગસનગધ, ગર, ફલમ આશાય રલાન કશર. આ યગભા ચકભકની જફય

શતી ણ તમાની ત વમલસથા ભાયા ખમારભા ન શતી.

દલા આ પરભાણ આી શતીઃ

૧. મગયાજ ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ીલાની દલા વાથ.

૨. એકાગલીય યવ...૧-૧ ીલાની દલા વાથ.

૩. અજભદાકદ કસયર...૧-૧ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (તભા અજભદાકદ ચણક તથા નાયિવિશ

ચણક શતા)

૪. દળમર કાઢા...૧-૧ ભટ ચભચ વલાય-વાજ વભાન ાણી ભલીન.

૫. લદનાનત તર...દખાલા ય ભાલરળ કયલા ભાટ. (પરામઃ ‘આય પરડકવ’ન ટનટ)

તા. ૨૪-૯ના યજ ૧૫% પામદ શત. ગ ઉય યવી શતી અન વાધાભા વલાય દખાલ

લધ થત શત. તથી ‘આભલાત’ન િનદાન કયા શત અન ત કાયણ તરની ભાલરળ ફધ કયાલી શતી.

આજ આય. કમપાઉનડ...૨-૨ વલાય-વાજ એકાગલીય યવન ફદર (‘કશભારમ ડરગ’ની) આી શતી.

તા. ૮-૧૦ના યજ દળમ કાઢાન ફદર ભશાયાસનાકદ કાઢા...રલાન સચવય શત . તા. ૨૮-

૧૦ના કદલવ આલર તમાય એક વાયા વભાચાય એ રાલરા ક ‘લરચચ ત દલા એટરી ફધી અનક

આલી ગઈ શતી ક ૮૦% પામદ થઈ ગમ શત. ણ, શભણા આઠ કદલવથી શાથભા દખાલ ળફ

થમ શત.

આજની દલા આ પરભાણ શતીઃ

૧. મગયાજ ગગ

૨. અજભદાકદ કસયર

૩. આય.કમપાઉનડ ટીકડી

૪. દળમર કાઢા

૫. ર ગટી....વજા અન દખાલા ય ર રગાડલા ભાટ.

૬. ફભાલરમા િીભ... દખાલા ય ભાલરળ કયલા ભાટ.

તા. ૧૨-૧૧ના યજ વજા ઘટયા શતા. યત શાથન દખાલ ચાલ યહય શત.

તા. ૨૫-૧૧ના યજ પામદ શત ણ ડાફા શાથ ઘ ટી ઉય દખાલ થત શત. ખારી ચડી

જતી શતી, છતા દલા જ ચારતી શતી ત જ ચાલ યાખી શતી.

તા. ૭-૧-૭૭ના કદલવ િળમાાની વખત ઠડી શલા છતા દયદીના તાના કશલા પરભાણ

તભન ૯૯% પામદ શત. તથી ચાલ કવક પરભાણ ફધી દલા ચાલ યાખલાન કહ શત .

પરકયણ : ૪૨ ફીજી લાય દલા રલાની જફય ન ડી

દિનમાભા રાખ-કયડ દયદીઓ ભકશનાઓ અન લો સધી તાના યગ ભાટ અશીથી તશી

બટકયા કયતા શમ છ. લચકકતવાદધિતઓ અન લચકકતવક (લદય-ડૉકટય)ન ફદલમા કયતા શમ છ.

તભ થલા ાછન કાયણ તાવલાભા આલ ત કા ત દયદી ત જ અવમલગસથત શમ ક તન

યગ અવાધમ ક મામ થઈ ગમર શમ છ અથલા તન વાચ િનદાન થમલ શત નથી અન વાચ

િનદાન થય શમ ત વાચી વાયલાય થતી નથી અન વાચી વાયલાય ભતી શમ ત થમારન

ાત નથી શત . તથી જ આયલદ વોથી લધ ભશતતલ વાચ િનદાન થલા ઉય આલાભા આલર

છ. વણક વાયલાય અન મગમ થમારન ઉય બગલાન ચયક ખફ બાય આર છ. વાયલાય

કયતા શરા આયલદના તભાભ ભશિિઓએ ભશતતલ આય છ યગની વાધમ-અવાધમ અલસથા

ઉય. સખવાધમ, વાધમ, કષટવાધમ યગ જ ભટાડી ળક. મામ યગ દલાના ટક જ કાબભા યશ

અન અવાધમ ત કદી વાધમ ફન જ નશી. તથી તભા વાયલાય આલી ડ ત ‘નશી ભટ’ તભ

કશીન જ કયલી. જના ભાટ ‘પરતમાખમમ’ ળબદ લયામ છ. એટર ક લદય દયદીન (દયદીન કશી

ળકામ તભ ન શમ તમા તભના સલજનન) વાભ ચારીન આ યગ નશી ભટ તભ કશી દવ જઈએ.

જથી દયદી તથા કયચાયકન તની ગબીયતાન ખમાર આલી જામ અન લદય ત ત યગ ન ભટ

તમાય ગનગાય ન ફન.

આયલદભા યગન િનદાન રકષણ ઉયથી કયલાન શમ છ. જ નયી આખ જઈ ળકામ તવ

શમ છ, સળક કયી ળકામ તભ શમ છ, કાનથી વાબી ળકામ તભ શમ છ. દળકનથી, સળકનથી,

પરશનથી આ િનદાન ભાનલીમ રફયટયીભા થત શલાથી તયત જ ચકકવ અન સષટ થઈ ળકત

શમ છ. એકન િનદાન ફીજાના નાભ થલાની ભર થલાની તભા ળકયતા જ નથી યશતી અન દયદી

અન લદયન જીલત વફધ વધાલાન રાબ ખાવ ભ છ.

ભટાબાગના દયદભા દયદી ત જ ‘ભન ઝાડા થમા છ, ળયદી થઈ, ઊરટી થામ છ,

ભવા થમા છ, ખજલા આલ છ, વપદ ડાઘ થમ છ, ટભા દખ છ, લાઈ આલ છ’ લગય યગન

િનદાન કયી રાલરા શમ છ. તથી તભા લદય-ડૉકટય િનદાન કયલાન યશત નથી. યત એક લાત

ચકકવ ક જમા દયદન િનદાન સષટ શમ, ફયાફય શમ, તમા ચકકવ અન તયત જ લચકકતવા

કયલાભા આલ ત તયત જ અન ર કયણાભ પરાત થમા િલના યશત નથી. એવ ણ ફન છ

કલ એક જ લખત દલા આ ન દયદી વાલ સલસથ !

શરી નટબાઈ.ડી.ટર., બરક ન.૪૧/૨, વકટય-૨૨ ગાધીનગયથી આલરા. ઉભય શતી ૩૦

લક. વયકાયી નકકયમાત શતા. તા. ૨૦-૯-૮૪ના કદલવ તભની વાયલાય ળફ થમરી. તભન ફ

દદક શતા. ચાભડીન યગ શત તભા ગદા ય દાદયન કાયણ ખફ ખજલા આલતી શતી. આ

ખજલા તભન અઢી લકથી વતાલતી શતી. અગાઉ વણ ઉય વણકડ ક વણકરચન ણ

દયદ શત . ફીજ દયદ શત ભવાન. ગદાભા કપળય શલાન ણ િનદાન થય શત . આ ફન દયદ ભાટ

તભણ ઘણા ડૉકટયની વાયલાય ફદરી શતી. લદયભા લદય ભાધલપરવાદ તથા લદય ગિલિદપરવાદની

ણ વાયલાય રીધી શતી.

ભ તભન ફયાફય તાવીન કશલ , ‘તભાય યગ ફીજા ડૉકટય-લદય બર ભટાડી ન ળકયા

યત યજી વાથ એકાદ ભાવ ભાયી વાયલાય વમલગસથત ચાલ યાખળ ત ભટી જળ. ફન યગ

કષટ વાધમ છ, અવાધમ ત નથી જ.’

યજી ાલા ભાટ ભ તભન ‘ચભકયગ થમાથમ તરક’ આય શત :

૧. કકળગગ...૨-૨ વલાય વાજ ભક કયીન ાણી વાથ. (ચભકયગ ભાટ)

૨. યકટાકય ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર ાણી વાથ. (‘અનજા’ની ભવા ભાટ)

૩. ચભકયગ શય ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર ાણી વાથ. (ચભકયગ ભાટ)

૪. સલાકદષટ િલયચન ચણક...૪ ગરાભ

શયડ ચણક...૪ ગરાભ યાતર સતી લખત ાણી વાથ. (ફન યગ ભાટ)

૫. અભમાકયષટ...૧-૧ ભટ ચભચ ફન લખત જમપમાફાદ, વભાન ાણી ભલીન. (શયવ-ભવા

ભાટ)

૬. િવકવી ટયફ...ખજલા, દાદય, શયવ ય રગાડલા ભાટ. (‘ફાન’ની)

એક ભકશનાની દલા આરી. તમાય ફાદ ત દવ કદલવ ભડા આલરા ણ તાના ભાટ

નશી. અનમ દયદીન રઈન આલરા. આલીન કહ, ‘ભાય શલ દલા રલાની જફય નથી. દય

કદલવભા ફધ તી ગમલ. ખજલા, દાદય, શયવ, કફજજમાત ફધ ભરાઈ ગય છ ! ફીજી લાય

દલા રલા આલલાની જફય ભન ન રાગી. શા, તભ ફતાલરી યજીભાથી ળકય તટરી ાફ .

ગ, ભગપી, પ ખાત નથી, ભીઠ ઓ ખાઉ , ખટાળ રગબગ રત નથી, િલરદધ આશાય

રત નથી, શયવભા છાળ રલી વાયી ણ ચાભડીના યગન અન કફજજમાતન લધાયતી શલાથી ત

ણ રત નથી. શયવ ભાટ સયણ રઉ . કફજજમાત કયાયમ ન યશ ત ભાટ યજ યાતર ચભચી શયડ રલાન નકકી જ કયી નાખય છ. તભાયી ‘ચાભડીના યગ’ ચડી ણ લાચી. તભાથી ઘણ

જાણલા ભળય.

પરકયણ : ૪૩ દય કદલવભા ણક આયાભ

વયકાય દવાયા એરથીના દલાખાના-શૉગસટર તથા આયગમ–કનરની વગલડ ળશય અન

ગાભડાઓભા વલકતર છ. પરાઈલટ ડૉકટયના દલાખાના અન શૉગસટર ણ ષક પરભાણભા છ.

ળશયભા આખાન આખા વનટય ડૉકટયના ક ડૉકટયી વાયલાય દધિતના નાભ શમ છ. ‘ડૉકટય

શાઉવ’, ‘ભકડકય વનટય’ લગય. તન કાયણ એ છ ક ભાકશતીખાત , દયદળકન, આકાળલાણી, લતકભાન

તર, કમપયટય લગય દવાયા એરથીન પરચાય ચલીળ કરાક વતત થત યશ છ. અન

અભમાવિભભા પરાથિભક ળાાથી ળફ કયીન કૉરજ િળકષણ સધીભા જ ત િલજઞાન, યવીકયણ,

ચીયગ, િલટાભીનલાદ લગય બણલાન શલાથી તના દવાયા ણ એરથીન પરચાય થત યશ છ.

તથી આજ કઈ વમગકત કઈ કયલાયભા ભાદી ડ ક તયત જ વયકાયી ક પરાઈલટ ડૉકટયન વકક

વાધલાની પરથા ડી ગઈ છ. તલી વાનકતા ણ લધતી જ જામ છ. તથી ‘ભાદગી શમ ત

ડૉકટય’ એવ વભીકયણ પરચાયભા આલી ગય છ જન કાયણ એરથીથી ન ભટતા યગ, તન

અસષટ િનદાન થત શમ તલા યગ, તથા કયએકળન આલત શમ તલા યગભા અન તલી દલા

રલાથી દયદી દઃખી દઃખી થતા જલા ભ છ. તન ફદર આલા યગભા તથા આયલદથી લધ

વાયી યીત ભટતા યગભા આયલદની િનદો દલા દવાયા વાયલાય આલાની વયકાય, વભાજ, લદય

દવાયા વગલડ લધ ત રકના યગ થતાની વાથ લદય ાવ દડી જામ ત ઘણા યગ ઝડી અન

જડમથી ભટ. દયદીઓભા થમાથમની વભજ લધ, યગના પરકાયની ણ વભજ લધ, ીડા

થામ ક ીડા ળાભક કઈ ટીકડી રલાન ફદર ીડાન પરકાય વભજી તન છદ ઉડાડનાય મગમ

દલા િલલકલકક રલાન યાખ. લાતલાતભા ઈન કયરીપ અન ટરાનયરાઈઝય ટીકડી રઈન યગન

દફાલલાની િભથમા અન વયલા શાિનકાયક દલાના વકજાભાથી પરજા ટ જથી એક યગ ભટાડતા

ફ યગ દા ન થામ. ઊરટ એક યગ ભટાડલા જતા ફીજા ફ યગ ઊરટાના ભટી જામ. વાદી,

વોઘી, સલાલરફી િનદો દલા રલાની પરથા લધ. એકભાથી ફીજા યગન ઉતાદન થત અટક.

ળયદીભા ઉધયવ, ઉધયવભાથી રશાવ ક કષમ થલાન ળકય ન ફન.

શરી અયિલિદબાઈ ગજજય તભના ૯ લકના તર નમનન રઈન તા. ૧૭-૭-૯૭ના યજ

આલર...૧૩, વનયાઈઝ ાકક , ચાદરકડમા, અભદાલાદભા યશ છ. પન ન. તમાયન શત-

૪૯૨૮૧૪. નમનન લાતજ કાવ (લાયની ઉધયવ) શતી, રશાવ ચડત શત અન કાનભા ણ

દખાલ થત શત, ઊફકા આલતા શતા, યકતાલતાની તકરીપ ણ શતી. લાકઋતન કાયણ ણ

કટરીક વશજ શતી. યજી ભાટ લાયન તરક આય શત . તભા ઉષણ-ગસનગધ આશાય-િલશાય મજના

શતી. ક આશાય-િલશાય અન આયાભન ણ ભશતતલ આલાન શત .

આધ આ પરભાણ શતા:

૧. હિન િવયઃ ૧-૧ વલાય-ફય, વાજ-યાતર ૧-૧ ચભચી. (‘વાડ’ન ઉધયવ ભાટ)

૨. વભાવલ...૧-૧ ચભચ જમપમાફાદ ફન લખત. (રશાવ-ઉધયવ ભાટ, ‘વાડ’ન)

૩. િવતરાકદ ચણક...૧-૧ ગરાભ વલાય-યાતર ભધભા. (વાચ લળરચન નાખર ઉધયવ-રશાવ

ભાટ)

૪. રશાવ કાવ લચિતાભલણ...૧-૧ વલાય-યાતર ભધ વાથ. (ઉધયવ-રશાવ ભાટ, ‘નાગાજ કન’

પાભકવી’ન)

૫. ભડય બસભ...૧/૪ ગરાભ વલાય-યાતર ભધ વાથ. (ાડ યગ ભાટ ‘આય પરડકવ’ની કલાયની

૨૧ બાલના આર)

૬. મષષટભધ લટી...૪ ચવલી.

૭. ખકદયાકદ લટી...૪ ચવલી.

૮. રાકષાકદ તર...છાતી-લાવા ય ભાલરળ કયી ઉય ળક કયલ.

તા. ૧-૮-૯૬ના યજ ૧૫ કદલવ આવમા તમાય રશાવ, ઉધયવ, ાડતલ લગય ફધી જ

તકરીપભા ણક આયાભ થઈ ગમ શત. છતા, ભાપક આલરી દલા કદલાી સધી ચાલ યાખલાન

કશર. જથી િળમાાભા એ યગ પયીન ભાથ ઊચક નશી.

*********************

પરકયણ : ૪૪ ૮ લક જન ડામાલફટીવ દઢ ભાવ ભટય !

ભશ, પરભશ, ભધભશ, ભધપરભશ, યિભમ અન ભીઠીળાફના નાભ ઓખાત મતરભાગકન

યગ ડામાલફટીવ આજ ષક પરભાણભા લધી યહય છ. કાયણ ક તના કાયણ ણ લધી યહયા છ.

વોથી ભટ કાયણ છ ાચનતતરની-ષનિમાવની િલકિત. ભટ બાગ કપપરકિતલાા રકન આ યગ

થત શમ છ. કાયણ ક તન પરામઃ ભદાગગન શમ છ. તથી ફધી જાતના પરભશના મખમ કાયણ છ

ભદાગગન અન કપ. આયાભિપરમ અન ભદસલી રકન ણ આ યગ થલા લધ વબલ છ. તથી લશમ-

લાયી રકભા ત લધ જલા ભ છ. કાયણ ક તભના વમદધદધ-િનિશચિત એળ-આયાભી જીલનભા

તભન ખાટરથી ાટર ક ાટરથી ખાટર જીલન જીલલાન શમ છ. ભટયની ળધ છી, ટી.લી.,

એ.વી., અન ખાની ળધ છી આ આયાભી જીલનભા ખફ લધાય થમ છ. ળયીયન સખ

આલાની આદત અન વાનકતાન કાયણ વલાય ભડા ઊઠ છ, ફય ઊઘ છ. ખયાકભા ભીઠાઈ,

ભલા, પ લગય કપકાયક આશાય ભદાગગનભા ણ આયગ છ. બદધદધજીલી રક, લાયી રક અન

ળશયના રકન ડામાલફટીવ આ કાયણ જ લધ થામ છ.

એરથીભા થમાથમની િલચાયણા રગબગ નશીલતૌ છ. કલ એક ડામાલફટીવભા જ

ડૉકટય ગણ વાલ ફધ કયાલ છ. ચાભા ણ ખાડની ભનાઈ શમ છ. દા-ળાકભા ણ ગ-

ખાડ નાખલાના નથી શતા. યત ભીઠા પ. ભલા, લફસકીટ, ચકરટ લગય રલાની ટ શમ છ.

ભટા બાગના દયદી સલાદિપરમ શલાથી ભધય યવ ફધ થલાથી અમપરયવ લધ રલા ભાડ છ. તભા

દશી, રીબ, ટભટા, કયી, રીરી રાકષ લગય લધ ર ત ત અમપર યવ ણ કપકય શલાથી

ડામાલફટીવન લધાયી મક છ. આયલદ ત આશાયભા પરભશકાયક તયીક દશીન શલ ગણાલર છ.

આસમાસખ સલનસખ દધીિન

ગરામપમોદકાનયવાઃ માિવ ।

નલાનનાનન ગડલકત ચ

પરભશશતઃ કપકત ૌ ચ વલકમૌ ।।

-ચયક લચકકતવા, અધમામ-૭

ફવી યશીન અતમત એળ-આયાભ ક સખ બગલનાય, ફહ ઊઘનાય, દશી ખાનાય, ગરાભચય

અન જચય પરાણીઓના ભાવ ખાનાય, નવ અનન ખાનાય અન નવ ાણી ીનાય, ગભાથી

ફનતી લાનગીઓ ખાનાય તથા કપકાયક કઈ ણ આશાય-િલશાય કયનાય વમગકતન પરભશયગ થામ

છ.

ફચણથી જ બળન લાવી દધ, દશી, લાવી ભાખણ, લફસકીટ, ચકરટ, ીયભનટ,

આઈસિીભ, તરની ચીકી, િળખડ લગય ખાલાભા આલ છ ન વલાય ભડા ઊઠલાની આદતન કાયણ

ભટા બાગના રકન પરભશ થલાન કાયણ ભ છ.

પરભશન િનદાન થમા છી ણ ડૉકટય ગણ ખાલાન ફધ કયાલ ત છી ણ દયદી

સલાદરલતાન કાયણ ખાટ ખાલાન ળફ કય છ. દશી, રીબ, ટભટા, રીરી રાકષ લગય આ રવમ

ણ કપ કયનાયા શલાથી ડામાલફટીવન લધાયનાયા છ. દશી ખાલાની ડૉકટય ટ આતા શલાથી

ઘણા દયદી ત િળખડ અન કયીન યવ ઝાટતા શમ છ.

નવ અનાજ પરભશન લધાયનાય શલાથી જના ચખા ખાલાની આયલદભા અનભિત છ યત

એરથીભા ચખા ખાલાની વદતય ના ાડલાભા આલ છ ત મગમ નથી. જના ચખા ત વદા

થમ છ. ઘઉ કયતા ણ ચલાભા શલા છ.

પરભશ એ લાયલાય ભટનાય અન થનાય રિમ યગ શલાથી કયાયક મામ અન અવાધમ

થઈ જીલનબય વતાલનાય યગ શલાથી તના ઔધ શભળા જીલનબય રલા ડતા શલાથી

આયલદ પરભશના ઔધ સલાલરફી, ઘયગથથ, િનદો, વય અન સકયલચત શમ તલા લચિધમા

છ. શદય, આભા, ગ, કાયરા, િતરપા, શયડ, રીભડ, ફીરી, જાબ, ભથી લગય કઈ દયદી

આ દલાભાથી ફતરણન યજ વલન કય ત દલાખાન જવ જ ન ડ. એક ફિમાન ણ ખચક કયલ

ન ડ.

નભકદાફશન ધીરબાઈ ટર, ઉભય ૩૫ લક, યશ છ...૧, વનળાઈન એાટક ભનટ,

ડરાઈલઈન, અભદાલાદભા. તા. ૨૭-૫-૯૫ના કદલવ ડામાલફટીવના કયટક રઈન આલરા. તભન

બરડભા ૨૫૯ ન આક શત. અન યકયનભા ફ ચકડી (++) શતી. આઠ લકથી થમર આ યગ

મામ શત જ દલાથી કલ કાબભા યશ તલ શત. વાથ મતરાલયધ શત, ટભા દખત શત ,

કળતા શતી. ઊધ ઓછી આલતી શતી. તથી તન લાતજ પરભશ શમ તલા રકષણ શતા. (કઈ ણ

પરકાયન પરભશ રાફ વભમ ચાર તમાય પરામઃ લાતજ પરભશ થલાન વબલ છ.) ગભ ત પરકાયન

પરભશ શલા છતા તન મ કાયણ કપ શલાથી કપન થમાથમ તરક આવ ડત શમ છ. જભા

આટરી સચના ખાવ ાલાની શમ છ...

- ગણ વદત ફધ કયવ. ગ, ખાડ, ભીઠાઈ, ભલા, ભીઠા પ, દધ, ભાખણ, ઘી,

લફરકર ફધ કયવ. (ગણભા કા અન ચખખ ભધ, કાજ, અજીય તથા ખાયક રઈ

ળકામ)

- દશી લફરકર ફધ કયવ. ાતી છાળ રઈ ળકામ.

- પભા કા, ખજય, ખાયક, દાડભ, જાબ, ખરરા, આભા રઈ ળકામ. પભા કયી,

રીરી રાકષ, કાી-સકી રાકષ, ય, ચીક, વપયજન રઈ ન ળકામ.

- ચીકણ, બાય, લાવી ખયાક કપકાયક શલાથી ત ન રલ

- વલાય ભડા ઊઠવ નશી. ફય ઊઘવ નશી.

- લધ ાણી ીવ નશી.

- લધ આયાભ કયલ નશી.

ઔધ આ પરભાણ શતા:

૧. ગય ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ, ભક કયીન.

૨. ચરપરબા લટી...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ાણી વાથ.

૩. ભાભજજક ઘનલટી...૪-૪ વલાય-વાજ ભક કયીન ાણી વાથ.

૪. િવરકડન ટીકડી...૨ યાતર ાણી વાથ.

૫. લરિભટ કસયર...૨-૨ વલાય-વાજ. (‘ફાન’ની ટનટ ક.)

તા. ૧૩-૬ના યજ ગભા દખાલ થત શત, અળગકત જણાતી શતી તથી ચાલ દલા

ઉયાત નીચની દલા મજી શતીઃ

૧. ચગણ તર...ગના દખાલા ય ભાલરળ કયલા.

૨. સલણક લવત કસભાકય...૧-૧ વલાય-યાતર ચખખા ભધભા. ભધ ન શમ ક ન રલાત શમ ત

તરવીના ાનભા મકીન ચાલી જલી ક ચવલી.

(નોધઃ સલણક લવત કસભાકય એ સલણકયકત યવઔધ શલાથી તની કકિભત લધાય શમ છ સખી-

વમદધ દયદીન ત ખાવ આલા જવ છ. ત પરભશ ભટાડ છ, ળગકતપરદ છ અન ખાવ ત પરભશના

જીલનના ાછરા લોભા ઓજવ અલતા થતી શમ છ. લાયપરક થત શમ છ. કાયણ ક આલા

દયદીન લો સધી ભધય-ગસનગધ આશાય ન ભલાથી ઓજવ અલતા અન લાયવદધદધ વશજ થામ

છ. ઓજવ અલતાન કાયણ તીવર અલસથાના લાતજ પરભશભા મરચછાક-કભાન ઉરલ થત ણ

સલણક અટકાલ છ. (આ સલણક લવત કસભાકયભા વાચ સલણક શવ જઈએ અન ત ળાસતરીમ યીત

ફનાલર શલ જઈએ)

તા. ૮-૭-૯૫ન કયટક નલાઈ ભાડ તલ શત. દઢ ભકશનાભા જ આઠ લકન

ડામાલફટીવ ‘Nill’ થઈ ગમ શત ! લજન ણ લધય શત . તથી ત દલા ચાય-છ ભકશના સધી વતત

ચાલ યાખલાન કશલ . કડક યજીની વાથ.

******************

પરકયણ : ૪૫ એક અનાભી ચભકયગ

લાય, િતત, કપ દિત થલાથી, વાત ધાતઓ દિત થલાથી, ભ દિત થલાથી,

જઠયાગગનની િલકિતથી, ઋતન કાયણ, પરકિતન કાયણ, પરદળન કાયણ, વલાય-ફય-વાજ અન

યાિતરન કાયણ, ઉભયન કાયણ, ભનના યજગણ-તભગણન કાયણ, ભાનિવક નફાઈન કાયણ,

ળાયીકયક નફાઈન કાયણ, અવાતમપમતા (એરજી)ન કાયણ, અલબઘાત (લાગવ), આગનત (ફશાયથી

આલર કાયણ જ ત, અતતલાલબિનલ લગય), લકજનભ, કકભક, ફીજદ લગય અનક કાયણ

વમગકતન યગ થઈ ળકતા શમ છ. અન એ યગન વકડ નાભ આલાભા આલર છ. તના

કાયણ, રકષણ, લકફ, ફ, ઉરલ, વાધમાવાધમતા, કયષટ (મતય સચક) રકષણ લગયન

લણકન આયલદની વકશતાઓ બયીબયીન કયલાભા આલર છ. અન ાય લગયની ચચાક િલચાયણાભા

નકકય કાયણ લરચચ ણ આયલદના ઋિઓએ એવ ણ કશર છ ક યગ કલી યીત દા થામ છ,

કલી યીત ભટ છ ન કયાયક ત કષણલાયભા દા થામ છ ન કષણભા ભટી ણ જામ છ. ત યશસમભમ

છ. તન વભજવ મશકર છ. ઘણા એલા યગ ણ જલા ભ છ ક જન નાભ આવ મશકર છ.

ચયકવકશતાભા કહ છ...

િલકાયનાભાકળર ન જજકહરમાતૌ કદાચન ।

ન કશ વલક િલકાયાણા નાભતડગસત ધરલાગસથિતઃ।।

યગન નાભ નશી આી ળકનાય લદય ળયભાલાની જફય નથી. કાયણ ક ફધા જ યગના

નાભ કાઈ ગસથય યશતા નથી. (ફદરામા કય છ)

કલ રકષણ, લાત-િતત-કપ ક ધાત-ભની લધઘટ ઉયથી અનભાન કયી વાયલાય કયી

ળકામ અન કયણાભ રાલી ળકામ. યગના નાભ ત િનદાન ફદરાઈ જતા ફદરાઈ જતા શમ છ.

વલાય જદ ત યાતર જદ ! આધિનક ડૉકટય અન લજઞાિનક ણ આ ફાફતન સલીકાય કય છ ન

ડગર ન ગર તન અનબલ ણ કય છ.

જ ક એરથી ત ળધાત િલજઞાન છ. જ ફાફત ળધાઈ ન શમ તના ભાટ ત રાચાય

શમ છ. યત આયલદભા એવ નથી. ત ત દ, રકષણ, દષમ ઉયથી જ વાયલાય કયી ળક છ

ન કયણાભ ભલી ળક છ.

શરી નયનરબાઈ ળાગનતરાર ઠકકય તા. ૮-૧-૯૯ના કદલવ લાડીયડ, ડીવા, જજ.

વાફયકાઠાથી આલરા. તભન જી ડકયળનલાા શરી કળલરાર ડી. જીએ ભકલમા શતા. ઉભય

શતી ૨૫ લકની. તભન પન ન શત ૨૧૫૩૬. તભન ન વભજામ તવ તલચાન િલલચતર દયદ શત .

િળમા શલા છતા િતતના રકષણ શતા. નાકભા યગકયલતકન લાયલાય થત શત . તા લખત ત

રાર થઈ જત , વાજના-યાતના વભમ લાયન કાયણ કાફ થઈ જત , વલાય કપના વભમ ધફ !

કદયતી ! ળયીય ય ણ કાા ચકાભા શતા. દયદીન ફધાયણ શત યકતવાય તથી દયદીના

ળયીયભા વાત ધાતભાથી યકતન પરભાણ લધાય શત . ળયદીન ણ તન જન ઈિતશાવ શત. અન

અગાઉ ટાઈપઈડ ણ થઈ ગમર. ઝડથી યગકયલતકન થવ ત, કા યગ થલ ત લાયન ,

રારયગ અન યકતવાયતા ત િતતન અન ળયદી શતી ત કપન રકષણ ગણી ળકામ. તથી

િતરદળાભક તરક ાલા ભાટ આય શત . દ તયીક િતત-લાય અન દષમ તયીક યકતન કનર

વભજી વાયલાય આલાની શતી. દયદીની જાતીમ તાવભા િળશનભલણન બાગ ખફ જ રાર યશત

શત. જાતીમ ઉતતજનાન પરભાણ ણ લધ યશત શત જ યકતવાયતા અન િતતપરકિતની ચાડી

ખાનાયા શતા.

ઔધ આ પરભાણ શતા:

૧. વાકયલાદયાવલ...૧-૧ ચભચ જમપમા ફાદ વભાન ાણી ભલીન ફન લખત.

૨. ભજજષઠાકદ ઘનલટી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૩. િનમપફઘનલટી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૪. ળતાલયી ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર.

૫. લણકક ર...ભો ય તથા કાા ડાઘ ય રગાડલા.

તા. ૨૦-૨ના યજ વાર શત . તા. ૨૦-૩ ના યજ ણ થડ પામદ શત. છતા િતતક

ચભકયગ વભજીન નીચની દલા મજી શતીઃ

૧. ચદનાવલ...૧-૧ ભટ ચભચ વલાય-વાજ વભાન ાણી ભલીન જમપમા ફાદ ફન લખત.

૨. ળતાલયી ટીકડી...૨-૨ ાણી વાથ.

૩. મષષટભધ ટીકડી...૨-૨ ાણી વાથ.

૪. િતરપરા ટીકડી...૪ યાતર ાણી વાથ.

૫. ડભાકપકવ ટયફ...કાા ડાઘ ય રગાડલા ભાટ. (‘ડકકન’ અથલા ‘ફજાજ’ પાભકવીની)

તા. ૧૪-૬-૯૯ સધી વાયલાય ચાલ યાખલાથી િતતન ળભન થતા, યકતશદધદધ થતા રારાળ

(યકતભા) વાલ ભટી ગઈ શતી. કાા ડાઘ (નીલરકા)ભા ણ સધાય થમ શત. તભા ઝડ આલ

ત ભાટ કકભાદય તર રગાડલા ભાટ ઉભયક શત .

***********************

પરકયણ : ૪૬ અલવયભા ણક આયાભ

આયલદની વકશતાઓભા ત આયલદના િવદધાતન લણકન િલગત આલાભા આલર છ.

ત પરભાણ કટરીક ળાસતરીમ પરકીણક ગસતકાભા ણ આયલદના િવદધાતન જઞાન ીયવલાભા

આલર છ. ‘મગળતક’ નાભની નાનકડી ગસતકાભા લાય-િતત-કપ િલ જ વમલગસથત અન

ભધય શરક આલાભા આલરા છ ત વો કઈએ કઠસથ કયી રલા જલા છ. તભાના

િતતપરકક કાયણ આ પરભાણ છઃ

કલમપરભદયરલણષણ િલદાકશતીકષણ ।

િધાતાનરબમશચભ શષકળાકઃ ।

કષાયાદયજીણક િલભાળન બજનશચ ।

િતત પરકમમાિત ધનાતમમ ચ ।।

તીખ અન ખાટ યવ, ભદયાન, ખાય યવ, ગયભ, િલદાશ કયનાયા અન તીકષણ

ગણલાા આશાય રવમ; િધ, તડક, અગગન, બમ, શરભ અન સકલણી કયરા ળાક, કષાય,

િલભબજન તભ જ ળયદઋત તથા ગરીષભઋતન કાયણ િતતન પરક થામ છ.

ગરીષભ-ળયદ એ ફન ગયભ ઋત, ગયભ પરદળ અન ગયભ પરકિત, િતત પરકિતલાા રક,

ગણભા તથા સળકભા ગયભ ખયાક, તીખ-ખાટ યવ, તર, આથાલા અન કષાયલા આશાય

લધ પરભાણભા અન શભળા ખાલાભા આલ ત તલી વમગકતન િતતના યગ લધ થલાની

વબાલના છ. ભાનિવક યીત િધ અન યજગણ ણ તભા ઘણ બાગ બજલ છ. ગયભ દલાઓ,

દાફ, તભાક, ભવારા લગય ગયભ શલાથી, િતતકાયક શલાથી િતતના યગ દા કય છ.

કદલવની ઊઘ, ભડા ઊઠલાની આદત, ઘ ઘલાટ, જસવ, િાગનતકામક લગય િતતપરકક શલાથી

િતતના ૪૦ પરકાયના યગભાથી કઈ ન કઈ યગ દા થઈ ળક છ. આજના ગયભ આશાય

અન ભાનિવક ઉતતાન કાયણ ટન અલવય થવ ત વાભાનમ યગ ફની ગમ છ. તભા દયદીન

બમકય દખાલ, દાશ અન ફચની થામ છ. ઝાડા થામ છ ન તભા કયાયક રશી ણ ડ છ.

ગયભીની ઋતભા આલા અલવયના દયદી ભાટ જીલવ અવહય ફની જામ છ. ડૉકટય ટના

અલવયભા ઓયળન કયાલી નાખલાની બરાભણ કય છ. અન ઓયળન કયલા છતા ણ ઘણા

કવભા કાઈ લત નથી. ઊરટાની ઓયળનની નલી તકરીપ ઉભયામ છ. તન ફદર

આયલદની િતતળભન કયનાયી અન ફજ રાલનાયી ળીત વાયલાય રાફ વભમ રલાભા આલ

ત ભટ બાગ અલવય વકાયણ ભટી જામ છ. એલા એક કવન અશલાર આ પરભાણ છ...

શરી નયનર વી. ટરની ઉભય ૫૧ લક. યશ...ભિતરાર ાકક , કભવક શૉસટર ાછ,

નલયગયા, અભદાલાદભા. ત તા. ૫-૯-૮૫ના યજ િિનક અલવયની પકયમાદ રઈન આલરા.

આલીન તભણ કશલ , ‘ આઠ લકથી ભન ઝાડા વાથ રશી ડ છ. ડૉ. એન.ક.યીખ અલવયન

િનદાન કયા શત અન તભની દલાથી પામદ થમ શત. યત તરણ લ પયી ા ૮૧ભા થય

શત . પયીન ડૉ. યીખન ફતાવય. તભણ વલજાઈકયનની ૫૦૦ ગી ગાલી યત પામદ ન

થલાથી કટજાકયષટ ીલાથી અન દળાગ રન ર કયલાથી દખાલ અન ઝાડાભા રશી ડવ

ફધ થય શત . અતમાય ઝાડા ાચ-છ થામ છ, તભા રશી ણ ડ છ, ફતયા અન દખાલ

થામ છ. ભ ગઠામર આલ છ. અધયાભા ર ભન અઢી લકથી જભણા ગ ખયજવ ણ

થય છ.

ઝાડા અન યકતસરાલ ફધ કયલા ભાટ ભ ‘અિતવાય તરક’ આય શત .

ઔધની મજના આ પરભાણ શતીઃ

૧. કટજ ઘનલટી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ ક ફકયીના દધ વાથ.

૨. કટજાકયષટ...૧-૧ ભટ ચભચ જમપમા ફાદ વભાન ાણી ભલીન ફન લખત.

૩. અલવયકવ ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર ફકયીના દધભા. (‘ચયક’ની ટનટ)

૪. જઠીભઘ ચણક...૧ ગરાભ

ળતાલયી ચણક...૨ ગરાભ વલાય-વાજ ભી છાળ અથલા ફકયીના દધ વાથ.

આઠ જ કદલવભા તા. ૧૩-૯ના યજ ૫૦% પામદ શત !

તા. ૨૬-૯-૮૫ના યજ અલવયની પકયમાદભા ણક આયાભ થઈ ગમ શત. ણ

આયલદના િનમભ પરભાણ આઠ લકન અલવય મામ શલાથી તદદન ભટી ળક નશી. દલાના

વશાય કાબભા યશી ળક. તથી આ દલાઓ વતત ચાલ જ યાખલાની શતી. ખાવ કયીન િતતની

ઋતભા ત થમારન વાથ ભાપક આલરા આ ઔધ ચાલ યાખલાન કશલ .

*************************

પરકયણ : ૪૭ ભાથાની ખજલા ન ખયતા લા

‘ન કપન િલના કડઃ’- કપ િલના ખજલા ન આલ ત આયલદન ચકકવ સતર છ.

ળયીયભા કયામ ણ ખજલા આલ ત ત બાગભા કપ લધલ ક કપન અલયધ થલ

કાયણભત શમ છ. ખડાન કાયણ ક ગભડા (અર િકા-દારણ)ન કાયણ ભાથાભા ખજલા આલતી

શમ છ. ત િવલામ ણ આલતી શમ ત ભાથાની તલચાભા કપ લધમ છ ક િલકત થમ છ તભ

અનભાન કયી ળકામ.

શરી નયળબાઈ કનમારાર ઠકકયન તવ જ થય શત . ૨૮ લકની લમ તભન ભાથાભા એક

લકથી ખફ જ ખજલા આલતી શતી. અન લા ખયતા શતા. તભન યશણાક શત ...યલીનરનાથ

ટાગય વવામટી, ારડી, અભદાલાદ. તા. ૯-૮-૯૦ના યજ આલરા. તભની પરકિત કપની શતી,

લજન ૭૦ કકર જટલ શત . તથી ભદવાય ણ શતા. તભના આખા ળયીય ચટકા બયતા શમ

તલી ખજલા આલતી શતી. રશી િલકાયન એ રકષણ કશી ળકામ. તથી ‘િતરદળાભક

થમાથમ તરક’ આય શત . ત અનવાય ગણ, ખટાળ. ભીઠ, તલ, આથાલાફ , ભીઠાઈ,

દધ, દધની લાનગી, પ લગય કપકાયક આશાય ફધ કયલાના શતા. ભડા ઊઠલાન ન શત

અન કદલવ સલાન ન શત .

ઔધ આ પરભાણ શતાઃ

૧. કળર ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર ભક કયીન ાણી વાથ.

૨. ભજજષઠાકદ ઘનલટી...૨-૨ ફય-યાતર ભક કયીન ાણી વાથ.

૩. િતરપરા ટીકડી...૪ યાતર ાણી વાથ.

૪. એરકયન ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (‘ફાન’ની)

૫. ળાકતર તર...ભાથ ભાલરળ કયલા તથા નસમ રલા. (નાકભા ટીા નાખલા,

‘નાગાજ કન’ન)

ભાતર વતતાલીળ કદલવની વાયલાયથી વાલ વાર થઈ ગય શત . ભાથાભા ખજલા આલતી

ફધ થઈ ગઈ શતી અન લા ખયતા ણ ફધ થઈ ગમા શતા. યત કફજજમાત યશતી

શલાથી સલાકદષટ િલયચન ચણક ૧ ચભચી (૮ ગરાભ) યાતર ાણી વાથ રલા આય શત .

રાફા અનબલ એવ જણાય છ ક રક સલાદરલતાન કાયણ સલાકદષટ ખયાક લધ

ખાતા શમ છ. અન જફય કયતા ણ લધ અન લાયલાય ખયાક ખાતા શમ છ. તથી આભભદ

અન કપજનમ યગ લધ થામ છ જન ‘સલાદની વજા’ કશલી શમ ત કશી ળકામ. તભા પરામિશચત

થલાથી-સલાદ છડલાથી વભતા આલી જતા વાર થઈ જત શમ છ. તથી જ રક થમાલા

ભાટ તમાયી ફતાલ છ, તાન ગભત યવ અન ગભતી લાનગીન તમાગ કય છ. તના પ

સલફ તભન યગ ભટ છ. આયલદ ત કાયણ લચકકતવાન એક માકમ ‘પરામિશચત’ ણ યાખમ

છ. વમભ, ત, તમાગ, િતિતકષા, વરત, િનમભ, ઉલાવ, એકટાણાન ભશતતલ આ કાયણ જ,

સલાદરલતાન અન રબન નાથલા ભાટ છ.

એરથી વાયલાયભા ત, તમાગ, થમ, પરામિશચતન રગબગ સથાન ન શલાથી ભટા

બાગના યગ ભટતા નથી. ફાનતય ાભ છ ક દફામરા પયી પયીન દા થામ છ.

સલરચછનદતાન કાયણ આજ યગ લધી યહયા છ, વાયલાય િનષપ નીલડી છ ન લચકકતવા એક

‘ધધ’ ફની ગઈ છ.

*************************

પરકયણ : ૪૮ છલટ જીણકજલયન જવ ડ

જલય-તાલ–ન યગન યાજા કહય છ. કાયણ ક વલકતર થત શમ છ. એક ણ વમગકત

એલી નશી શમ ક જન જીલનભા એકાદ લખત ત જલય આવમ ન શમ. જલય સલતતર યગ

ણ છ ન ઉરલ ક રકષણફ અનક યગભા વાભર શમ છ. જલયના પરકાય ણ ષક છ.

ફધા ભીન કદાચ વાઠ-િવતતય પરકાયના જલયન લણકન બાલપરકાળ વકશતાભા િલસતત અન

વમલગસથત આલાભા આલર છ. જલયની વાયલાય ણ િલિલધતાબયી છ. જ જલયની િભથમા

લચકકતવા થામ ત તન કાયણ જીલનબય અનક યગ, ઉરલ, રકષણ વતાલતા યશ છ.

વણકફ તાલન ભટાડલા ત ણ એક કરા છ. વાચા લચકકતવકની યખ તાલ ઉતાયલાભા

ભાનલાભા આલી છ. િતરદજલયભાથી વાચી યીત, યી યીત મગકત અાલ તલા લદયન શરષઠ

લદય ભાનલાભા આલર છ. જ લદયન વાચી યીત-યી યીત જલય ભટાડતા આલડય ત ફધા જ

યગ ય િલજમ ભલી ળક છ તવ આયલદભા કશલાભા આલર છ. કાયણ ક અઘયી

જલયલચકકતવાભા લદયના જઞાન-અનબલ અન દકષતાની વતત કવટી થતી શમ છ.

‘ન આભન િલના જલયઃ, ન અજીણન િલના જલયઃ (આભ િલના તાલ ન આલ.; અજીણક

િલના તાલ ન આલ.’) એ સતર અનવાય ાચનતતરની િલકિતથી જ પરામઃ તાલ આલ છ. અન

ત િલકિત દય કયીએ ત જ ત દય થઈ ળક. તથી જ ત ‘રઘન ય ઓધમૌ । રઘન

(રાઘણ-નકયડા ઉલાવ એ તાલન શરષઠ ઔધ છ.) અન ‘જલયાદો રઘન પરકતમૌ । -તાલની

ળફઆતભા રઘન કયલાન કશર છ.’ જલા સતરન જલયલચકકતવાભા લધ ભશતતલ છ. જલયભા

નીચના િનમભ અિનલામકણ ાલાભા આલ ત જ વાચી યીત, આદળક યીત તાલ ઊતય. ત

જ વ ટકા જલયમગકત વબલી ળક.

- ાણી અધા ફાલ જ ીવ. િતતજલય શમ ત તભા સગધીલાાની ટરી નાખલી,

લાતજલય શમ ત સ ઠના ટકડા નાખલા. કપજલય-લાતજલયભા હપાફ ાણી ાવ.

િતતજલયભા ભાટરીભા ઠડ કયલ ાણી ાવ. તાલના દયદીન ષક ાણી ીલા ન

આવ. લાયલાય થડ થડ આવ જથી ભદાગગન ન લધ.

- સનાન ન કયવ, કયશરભ ન કયલ, વમભ ાલ.

- તાલ ચાલ શમ તમા સધી ખાલા-ીલાભા કશ ન રવ. ચા, કપી, ઉકા, દધ,

ભવફીન યવ, ગલકઝન ાણી, ભધન ાણી, ભગન ાણી, પન યવ, ય લગય

કઈ જ નશી. કલ નકયડા ઉલાવ કયી નાખલા. (લધ ઉલાવ કયતી લખત લદયની

વરાશ રલી)

- તાલ ઊતમાક ફાદ ચાય-છ કરાક થડ ભગન ાણી, ચા, કપી, ઉકા, યીગણન સ,

યલન સ, તાદજાન ાણી, ભધન ાણી લગયભાથી ભાપક પરલાશી થડી

ભાતરાભા રઈ ળકામ.

- તાલ ઊતમાક ફાદ ફતરણ કદલવ ભભયા, ભગની દા, ભગ, ચણા, ખાખય, ભગ-ચખાન

ાડ, વાયલડ, કાી સકી રાકષ, દાડભ, ફાજયીની કટી, યીગણન ઓ, યલ-

યીગણ-કાયરા ક કકડાન ળાક, આદ, શદય, કથભીય, િવિધલ લગય રઈ ળકામ.

- આઠ કદલવ યટરી-બાખયી જલ ઘન ખયાક લકલતૌ ળફ કયી ળકામ.

જ દયદીન આ િભથી વાયલાય કયલાભા નથી આલતી અન તાલભા િભથમા અન અથમ

આશાય-િલશાય ચાલ યાખલાભા આલ છ તના તાલ ટાઈપઈડ, નયભિનઆ, ભરકયમા, ઝયી

ભરકયમા લગય નલા નાભ ધાયણ કય છ. એરથીક દલાથી એષનટફામકટક દલાથી તન

દફાલલાભા આલ ત ાય લગયના ઉરલ દા થામ છ, યગ રફામ છ, અળગકત આલ છ,

કયાયક દયદી મતયના મખભા ણ ધકરામ છ. શૉગસટરભા દાખર કયી ફાટરા ચડાલલાભા

આલ છ. ઝયી અન ભોઘી એષનટફામકટક દલા રલાથી દયદીન અજીણક, અરલચ, કફજજમાત,

અળગકત, ચકકય, કળતા, લાયલાય તાલ આવમા કયલ, ળયદી, ભદાગગન, લા ખયલા, લધમતલ

લગય યગ થમા જ કય છ. દયદી ફચી જામ છ ણ ત જીલનબય ભાટ યલગષઠ ફની જામ છ.

વાલ વાદા તાલભા જમા આયલદીમ વાયલાયથી ફતરણ કદલવભા વાર થઈ ળક તમા

ડૉકટયી િભથમા વાયલાયથી ભકશનાઓ સધી દયદી અન તન કયલાય દખી દખી થઈ જલા છતા

ભટ તમાય જાણ દયદીન ભશામળીફત ફચાલી ળકામર છ તલ બાલ ઉબમ કષ ઊબ થામ છ.

ડૉકટયી વાયલાય ન શત ત ?...આલી દલા ળધાઈ ન શત ત દયદી ફચત જ નશી તલ

ઉકાય વભાજ ઉય રાદલાભા આલ છ.

આજ વભાજભા જટરા યગ જણામ છ તભાના ચથા બાગના યગ તાલની િભથમા

લચકકતવાભાથી ઉદદબલરા શમ છ.

જ તાલ ળયીયના આભ અન અજીણકન કાલીન ળયીય શદધ કયલા િભતર ફનીન આલર

શમ છ તન દશભન વભજીન આલ ક તયત જ તના ‘ટમપયચય’ નાભના એક રકષણન દફાલી

દલાન ગાડણ ભાણવ જાતન ભાટ ખફ ભોઘ ડી યહ છ ન લધન લધ ભોઘ ડલાન છ એ

અજઞાનન પ એવ આલળ ક કયામ કઈ સલસથ વમગકતન નમન ળધમ નશી ભ.

શરી નાગજીબાઈ ગકબાઈ ટર...શાઉિવિગ કરની, ભઘાણીનગય, અભદાલાદના દયદી.

ફીજી ઓકટફય-૭૭ના શબ કદલવ આલરા. તભની ઉભય શતી ૨૧ લકની. નકયી કયતા શતા.

તન તાલ કાબભા ન આલતા આલરા. ભકશનાથી તાલ લફરકર ઊતયત ન શત. ૨૫ કદલવ

સધી તાલ વતત ચાલ યશ ત ત જીણકજલય કશલાત શલાથી તભા ટી.ફી., બરડકનવય જલા

યગ શલાની ળકા થલા ભાડ છ. ઘણા ડૉકટયની સથાિનક વાયલાય રીધા છી ણ ફધા

કયટક કયાવમા છી ણ જીણકજલય કાબભા આલત ન શત. આ યીત તન ફ લયવથી તાલ

લાયલાય ઊથર ભામાક કયત શત. ફય ૧૨ લાગમ તાલ આલીન ૫ લાગમા સધી યશત

શલાથી જીણકિતતજલયન સષટ િનદાન કયી ળકામ. લી, તમાય બાદયલ ભકશન પરામઃ ચારત

શત. વાથના રકષણ લાયના શતા. ઉયઃશ રકષણ મખમ શત . શાથ-ગ તટલા, ભાથ દખવ,

અળગકત લગય શલાથી જીણક ‘િતતલાતજલય’ન ભ િનદાન કયા શત .

આશાય-િલશાયની સચના આ પરભાણ આી શતીઃ

- ાણી ઉકાીન ઠાયલ જ ીવ, લધાય ન ીવ.

- લધ કયશરભ ન કયલ, ળકય તટર લધ આયાભ કયલ.

- ખયાકભા ફની ળક ત ગામન ક ફકયીન ધાયષણ (તાજ જ) દધ કદલવભા ફ તરણ

લખત તયત ી જવ. તના પીણ ભ ત ખાવ ીલા.

- ખયાકભા ાતી-ગયભ ફતરણ યટરી, ખાખયા, ભગ-ચખાના ાડ, ભભયા, ભગ,

ભગની દા, ખીચડી, બાત, ઘઉની થરી, તલયદા, તાદજ-યલ, દધી, કકડા,

યીગણ, કાયરા, ભથીની બાજી, દાડભ, આભા, ગામન ઘી, ગામન તાજ ભાખણ, સકી

રાકષ, આદ, રવણ, શદય, કથભીય, ભીઠ રીભડ, કશિગ, ભથી, જીર , તર લગય

રલાના શતા. ભખથી થડ ઓ જભલાન શત .

ઔધ આ પરભાણ આરા:

૧. યતનલગકય યવ...૧-૧ વલાય-યાતર ભધભા.

૨. વળભની લટી...૨-૨ ફય-યાતર ભક કયીન ાણી વાથ.

૩. રશાવકઠાય યવ...૧-૧ વલાય-યાતર ભધભા. (છાતીન દખાલ તથા શ ભાટ)

૪. ઉિળયાવલ + સદળકન કાઢા...વલાય-વાજ વભાન ાણી ભલીન

કલ ૬ કદલવભા જ તાલ વાલ ઊતયી ગમ શત. ડૉકટયી દલાઓ ફધી ફધ કયી

દીધી શતી. ળયીય દખત શત , થાક (કરભ) રાગત શત. ભાથ અન છાતીભા દખાલ થત શત.

તથી નલવયથી લાયન પરધાનતા આીન દલા આ પરભાણ ગઠલી શતી.

૧. વળભની લટી...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ક ચાલીન ાણી વાથ.

૨. અજભદાકદ ક...૨-૨ વલાય-વાજ.

૩. િતરભલનકીિતિ યવ...૧/૮ ગરાભ (૧ યતી)

િતરકટ ચણક...૧ ગરાભ

ગદનતી બસભ...૧ ગરાભ વલાય-વાજ ભધ વાથ.

૪. દળમરાકયષટ...૧-૧ જમપમા ફાદ ફન લખત વભાન ાણી ભલીન.

તા. ૧૬-૧૦ના યજ કલ છાતીભા દખાલા િવલામ કઈ તકરીપ ન શતી. તથી

ડીકાભા કલ િતરકટની જગમાએ અગગનયવ અન ગદનતી બસભની જગમાએ શર ગબસભ...૧/૪

ગરાભ ફદરીન આી શતી. તા. ૨૭-૧૦ના યજ પામદ શત. ણ ૩૦-૧૦ના યજ ફ લકથી

ાછ ડર છાતીન દખાલ થડ શત જ તથી નીચન ઔધિભ ગઠવમ શત.

૧. ચગણ તર...છાતી ય વલાય-યાતર ભાલરળ કયી ઉય ળક કયલ.

૨. દળમરાકયષટ + અબમાકયષટ...૧-૧ ચભચ જમપમા ફાદ.

૩. અગગનયવ...૧ ગરાભ

શર ગબસભ...૧/૪ ગરાભ

િતરકટ...૧ ગરાભ વલાય-વાજ ભધ વાથ.

તા. ૬-૧૧-૭૭ના કદલવ ફયાફય ૩૫ભા કદલવ આવમા તમાય તભન ફ લકન તાલ

તથા છાતીન, ભાથાન, શાથ-ગન દખાલ વદતય ચાલમ ગમ શત અન છલટ જીણક જલય

જવ ડ શત . તથી છલરી દલા ફધ કયી દલાન કશલ .

**********************

પરકયણ : ૪૯ સમાકલતક ભટય વાત કદલવભા

આયલદના સનાતક ભટ બાગ એરથી પરકટીવ કયલાન વકટિકપકટ રલા આલરા

શલાથી ત ભી જતા કલ એરથીની જ પરકટીવ પરામઃ કય છ. ફ ાચ ટકા સનાતક જ

શદધ આયલદની પરકટીવ કયતા શમ છ. યત એરથી કયનાયા રગબગ તભાભ સનાતક જાણ

છ ક ફધા જ યગ એરથી દવાયા ભટતા નથી. ચાભડીના યગ, ળીવ, આભલાત, વિધલાત,

કષાઘાત, યાજણ, અલફાહક, લાકઢમા, અમપરિતત, ળયદી, ઉધયવ, ફશયાળ, કાનભાથી ર

આલવ, કાકડા, પરદય, રશીલા, અરલચ, અજીણક, ભદાગગન, ઉદયશ, કફજજમાત, ગવ, શડકી,

ઊરટી, ઝાડા, થયી, જાતીમ યગ, લધમતલ, વપદ દાગ, કયણાભ શ, કનખ, ખીર, ખડ,

ખયતા લા, દષષટ દોફકલમ, કણકનાદ, મખાક, સલયબદ, શયવ લગય આયલદથી જ વાયા થામ

છ ક કાબભા આલ છ. રગબગ ચાવ ટકા એલા યગ છ ક જભા આયલદની કાભમાફી છ.

જીણક-જકટર રગબગ ફધા જ યગ આયલદથી ભટ છ. ત લાત ત આયલદીમ કષતર જ નશી

એરથીન કષતર ણ સલીકાય છ. ઉયાત કટરાક ઈભરજનવી યગભા ણ આયલદીમ વાયલાય

ચભતકાય ફતાલી ળક છ. આયલદના ઔધ િનદો છ અન ઘણા ઓયળનના કવ ણ

લગય ઓયળન આયલદ વાયા કયી ળક છ. ત લાતન ણ વલકન સલીકાય છ. આયલદભા

યગની મગાભી વાયલાય છ ત ણ વો જાણ છ. તથી આયલદના સનાતક ત બર

આયલદ ન કયતા શમ ણ જ યગ એભનાથી ભટી ળક તભ ન શમ ત યગના દયદીન

આયલદભા કયપય કયતા શમ ત ણ આયલદની અન પરજાની બાય ભટી વલા થામ.

ફી.એવ.એ.એભ. થમરા આયલદના સનાતક લદય શરી ફી.ી. પરજાિત તભના કયચમના

એક દયદી શરી નાયામણબાઈ યાભાબાઈ ટરન રઈન વાફયકાઠાના ઈડય તાલકાના ફડરી

ાવના રારયથી આલરા. દયદીની ઉભય ૧૫ લકની શતી. તન ફ લકથી ભાથાભા દખાલ

થત શત અન ખાવ કયીન વલાય ૭ થી ૧૧ના વભમ કાભા િલળ દખાલ થત શત.

ળયદી ણ યશતી શતી. ભખ રાગતી ન શતી. સમાકલતક પરકાયના કપજ િળયઃશન ભ િનદાન

કયર.

સમોદમ મા પરિત ભનદભનદભલકષભરલરકૌ વમિત ગાઢા ।

િલલધકત ચાશભતા વદલ સમાકમવતત િલિનલતકત ચ ।।

-સશરત, ઉતતયતતર, અધમામ-૨૫

સમાકલતક પરકાયના િળયઃશભા સમોદમ થલાની વાથ જ ધીભધીભ ભાથ દખલા ભાડ છ.

જભ જભ સમક આકાળભા ચઢત જામ તભ તભ નતર અન ભરકકટની લરચચ અિધક દખમા કય છ.

આ િળયઃશ સમકની વષષટ વાથ લધ છ અન સમાકસત વભમ તદદન ભટી જામ છ.

આ યગની તભણ ફ લકભા ઘણી વાયલાય કયાલી શતી, ણ ડૉકટય ાવ ીડાળાભક

ટીકડી આલા િવલામ મગાભી વાયલાય કયા શતી ? શલ ડૉકટયએ થાકીન આ યગન

‘ભાનિવક’ ફનાલલા પરમતન ળફ કમો શત. તના બાગ ફ અભદાલાદના ભગજના ડૉકટય ાવ

ભકલમા શતા. ણ તમા જલાન ફદર ભાય તમા શરી પરજાિત તન રઈન આલી ગમરા. દયદી

નવીફદાય ક શલ ત ઈન યીરીપ ટીકડી અન કયપય કયલાની ભામાઝાભાથી ફશાય આલી

ગમા શતા.

ભ તભન કપલાત તરક આી કપ ન કય, લાય ન કય તલા આશાય-િલશાય કયલાની

સચના આી શતી. જ મખમતલ આ પરભાણ શતીઃ

- યાતર ઉજાગયા ન કયલા.

- વલાય ભડા ન ઊઠવ, કદલવ ન સવ.

- લધાય લાચન ન કયવ.

- ગળમ, ખાટ, ઠડ આશાય ન રલ. ગ, ભીઠાઈ, ખાડ, તર, અડદ ન ખાલા, ળયડી ન

ખાલી, ગા-કરપી ન ખાલા.

- ભગ િવલામના કઠ, લાર, ાડી, ગલાયન ળાકભા ઉમગ ન કયલ.

- ઘી, દધ, દશી, ભાખણ, ન ખાલા.

- પ ન ખાલા.

- ઠડા ાણીથી સનાન ન કયવ.

- ખ શમ ત તન ઉમગ ન કયલ.

ઔધન આમજન આ પરભાણ શત :

૧. િળયઃશરાકદવરજ યવ...૨-૨ વલાય-યાતર ીલાની દલા વાથ ચાલીન ક ભક કયીન.

૨. થમાકદ કાઢા (નફય-૨)...વલાય-યાતર ભટ ચભચ વભાન ાણી ભલીન.

૩. રકષભી િલરાવ યવ...૧-૧ વલાય-યાતર ચવલી, ભધભા ચાટલી ક ાણી વાથ ચાલી જલી.

ડાફય’ની નાયદીમ)

૪. ડફીનદ તર...નાકભા વલાય-વાજ-યાતર ફ-ફ ટીા નાખલા. (નસમ રવ. ભાથ થડ

નીચ યાખવ, ઊચકામર નવકયાભા ડરયથી ફ-તરણ ટીા નાખી એક િભનીટ ક

ઝડથી એકવ ગણલા સધી સઈ યશવ . ગાભા આલર તર થ કી નાખવ. કદાચ ટભા

જામ ત નકવાન કયત નથી. છી કગા કયી ળકામ. મખલાવ ખાઈ ળકામ.)

૫. િળયા ર...વલાય-વાજ-યાતર કા ગયભ ર કયલ. ભાપક આલ તટર વભમ ફતરણ

કરાક યાખીન ધઈ નાખલ. યાતબય ણ યાખી ળકામ. (તભા િતરકટ, સ ઠ, ઉરટ, જઠીભધ,

કામપન ચણક શત.

તા. ૧૨-૨-૭૮ની વખત ઠડીના કપલાય પરકના વભમ ણ લદય શરી પરજાિત દયદીન

રઈન આલરા. ખફ વાયા વભાચાય રાલરા. કશલ , ‘ળબનબાઈ, વાયલાયભા ચભતકાય થમ. ફ

લયવન ભાથાન દખાલ કલ આઠ કદલવભા જ ભટી ગમ ! દયદી અન દયદીના વગાલશારા

ખળખળ છ. વાર થય અશી રઈન આવમ, નશી ત ભાનિવક યગના ડૉકટય તના ભગજના

પટા ડાલત. પયી ાછી ઈન કયરીપ ટીકડાના વમવન ય ચડાલત.’

ભ દયદીન તાવીન કશલ , ‘ભાપક આલરી દલા શી સધી-િળમાાભા ચાલ યાખ ત

આ કપજનમ સમાકલતક મભાથી ભટી જળ. દયદી ફાક શલાથી અન કપપરકિતલા શલાથી ત

શજ જફયી છ.’

***********************

પરકયણ : ૫૦ ખડ, ખજલા, ખયતાલા, ગભડા ભટયા.

ભાનલભાતરન સદય દખાવ ગભ છ અન તભામ ત સતરીઓભા સદય દખાલાની અિત

તીવરતા જલાભા આલ છ. આયલદ િલજઞાન વોનદમકન ખફ જ ભશતતલ આય છ અન એક એક

વમગકત સદય શમ, તના તભાભ અગ-ઉાગ સદય શમ, તની કઈ ણ ઉભય ત સનદય શમ

તના ઉામ દળાકવમા છ.

લાન વોનદમક વાથ લધભા લધ વફધ છ. તથી લાયના યગન દય કયલાના ઉામ

િળયયગ અન રયગભા િલગત આલાભા આલરા છ. લા ખયલા, ખડ થલ, લા ધા

થલા, ભાથાભા ટાર ડલી, ભાથાભા ગભડા થલા લગય મભાથી ભટ તલા ઉામ-કદયતી

ઉામ તણ દળાકવમા છ. તલચાન વોનદમક વાથ વફધ શલાથી તભાભ તલચાયગન ણ િલગત

લણકન કયા છ. વપદ દાગ, કાા ડાઘ, કયલમા, દાદય, ખયજવ, વયામવીવ, ગભડા, પલરી

લગયના કાયણ અન ઉામ ભાટ સતક પરગટ થમરા છ. ભો ય થતા ખીર – મખદિકા

દવાયા યલતીઓ અન યલાનન મખવોનદમક ઘટી જત શલાથી તના ણ કાયણ–ઉામ દળાકવમા

છ. નખ કાા, ખયફચડા, ટકા, લખા, ખાડાખકડમાલાા થઈ ગમા શમ તની-કનખની ણ

ખાતયીલકકની વાયલાય આયલદભા છ. વપરભાણ ળયીય વોનદમક ભાટ જફયી છ ત ભાટ ભદસલી

ભાણવન ભદ ઉતાયલા અન કળ વમગકતન લજન લધાયી ભધમભ ળયીય ફનાલલા ભદવદધદધ અન

કળતાની વાયલાય ણ આયલદભા છ. રયગના પરકયણભા ભો ય થતા કાાડાઘ, વમગ અન

ળયીય ય થતા કાાડાઘ, િનલરકાન ણ લણકન છ. અકસભાત ક ભાયાભાયી ક યદધભા કામર

કાન-નાક-શાથ લગય જડલાની રાષસટક વરજયી ણ સશરતભા છ. સતરી-રના જાતીમ અગન,

સતનન, કાનની બટીન વોનદમક ઘલાય શમ ત તન ફયાફય કયી આલાની કરા ણ

આયલદભા છ.

આજના યગભા વોનદમકઘાતક યગન પરભાણ લધય છ. ફીજી ફાજ રકભા વોદમકયકષા

અન વોનદમકપરતમની જાગિત લધી છ તન રાબ આજના લદયવભાજ રલ જઈએ. દળ અન

દિનમાભા શજાય આયલદીમ વોનદમકકનર ળફ કયી ળકામ તભ છ અન તના દવાયા વાયી એલી

વમદધદધ, મળ અન કામાકનદ પરાત કયી ળકામ તભ છ.

શરી નીતા ઈરશયબાઈ ટરની ઉભય ૨૦ લકની. ત યશ છ એ-૭, િષનકતા ફરવ,

ભલણનગય, અભદાલાદ-ઉ ભા. તા. ૯-૩-૮૮ના કદલવ બધલાયના ફી કનવલટીગના કદલવ ત

આલરા. તરણ લકથી તન વોનદમકફાધક નીચ પરભાણ તકરીપ શતીઃ

- ભાથાભા ખડ થમ શત.

- ભાથાભા ખજલા આલતી શતી.

- ભાથાભા ગભડા થમા શતા.

- લા ખયતા શતા.

- ડૉ. બયતબાઈએ ભાથાભા વયામવીવ થમર છ તભ કશર.

આ ઉયાત દયદીન ભાથ ણ દખત શત અન કફજજમાત ણ યશતી શતી.

ચભકયગ તરક યજી ભાટ આર. ત અનવાય ગણ, ખટાળ, ભીઠ, ભીઠાઈ, પ,

દધ, દધની લાનગી છડલાની શતી. કદલવની ઊઘ ણ છડલાની શતી.

ઔધની ગઠલણ આ પરભાણ કયી શતીઃ

૧. ધતતયતરાકદ તર...ભાથાભા નાખલા ભાટ. (ફની ળક ત લા ટકા કયાલી નાખલા.)

૨. ભજજષઠાકદ ઘનલટી...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ાણી વાથ.

૩. કકળયગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ

૪. સલાકદષટ-િલયચન ચણક...૪ ગરાભ યાતર ાણી વાથ.

૫. ભધક કસયર...૨-૨ ફય-યાતર ગલી. (તભા જઠીભધ ચણક કલ બયલાભા આલર.)

દયદીન ામ ફયાફય ભજબત ન શમ ત યગ ભટાડલાભા ધાયી વપતા ભી ળકતી

નથી ક ભડી ભ છ. વાધમ કવ શમ છતા િનષપતા ણ ભ છ.

એ યીત જતા નીતાફશનન આદળક દયદીની વયખાભણીભા ઘણા ઓછા ભાકકવ ભ.

ખાવ ત ભનના નફા (અલવતલ) શતા. તથી થમ ાી ળકતા ન શતા. લચકકતવાન કષટ

વશન કયી ળકતા ન શતા, દલા અિનમિભત રલા આલતા અન રઈ જઈન અિનમિભત રતા

શતા.

તા. ૩૦-૪ના યજ દલાભા આ પરભાણ કયલતકન કયલ...

૧. ચભકયગ શય તર...રગાડવ.

૨. ખકદયાકયષટ...૧-૧ ભટ ચભચ જમપમા ફાદ. વભાન ાણી ભલીન.

૩. ભજજષઠાકદ ઘનલટી...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ક ાણી વાથ.

૪. યકતશદધદધ ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર ભક કયીન ક ચાલીન ાણી વાથ.

૫. કકળય ગગ...ઉયની દલા વાથ.

તા. ૨૭-૫ના કદલવ ખડા અન કફજજમાતન રકષમભા રઈન નીચની દલા આી શતીઃ

૧. િનમપફ (રીફીન)તર...ભાથાભા ભાલરળ કયલા.

૨. જ તકય તર...ભાથાભા ભાલરળ કયલા. (કદાચ ભાથાભા જ-રીખ થમર શળ, ‘યાકા

રફયટયી’ન ટનટ)

૩. સલાકદષટ િલયચન ટીકડી...૨ યાતર

૪. યકત શદધદધ...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૫. યકતોજ ટીકડી...ફય-યાતર ાણી વાથ. (‘અનની’ની)

૬. ચભકયગ શય ક...વલાય-યાતર ગલી. (તભા આયગમલિધિની ચણક, ભજજષઠાકદ ચણક,

િલડગચણક તથા જઠીભધ ચણક બયર શતા.)

૭. ભજજષઠાકદ કાઢા...વલાય-વાજ ભટ ચભચ વભાન ાણી ભલીન.

તા. ૧૩-૬ના કદલવ ૫૦ ટકા પામદ થમ શલાન દયદીએ કબલય શત . તા. ૨-૭ના યજ

જ તકયતર ફધ કયી કકળયગગ ૨-૨ વલાય-વાજ રલા આર.

**********************

પરકયણ : ૫૧ તદયસત તરન થમ વશજજનભ

શરીભતી નીતાફશન અિભત ળાશ નાની નાની ઘણી પકયમાદ રઈન આલરા. ફશનના

કવભા લા ખયલાની પકયમાદ ત મખમ શમ જ. ત નાની પકયમાદ ગણી ળકામ તલી શલા

છતા ફશનન ભન વોથી ભટી શમ છ. નીતાફશનન લા ખયલાન કાયણ તાવતા તન યજ

રીબન વયફત ીલાની આદત શતી. રીબ ખાટ યવ શલાથી ખાટા યવન અિતમગ િતતકાયક

શલાથી િતત અન કષાયીમતા લાન ખયલનાય છ. તન થાઈયઈડ અન તની વાથ વફિધત

ભદવદધદધની તકરીપ ણ શતી. લજન ૬૭ કકર શત . ભદવદધદધન કાયણ ભાિવક ભડ આલત શત .

રગન થમાન અઢી લક થઈ ગમા શતા છતા ફાક થય ન શત . આ પકયમાદ તભની વોથી

ભટી અન ભશતતલની શતી. નીતાફશનની ઉભય શતી ૨૩ લકની. તા. ૧૬-૬-૯૨ના યજ તભન

કવ ળફ કમો શત. અન ભદતરક યજી ાલા ભાટ આય જની મખમ સચના આ પરભાણ

શતીઃ

-ભડા ન ઊઠવ, ફય ન સવ. (તભન ફય સલાન વમવન શત )

(નોધઃ આણા ળાસતરએ ભડા ઊઠવ અન ફય સવ ત કદલાસલનન વમવન કશર છ. વમવન

છડવ શભળા કઈ ણ વમગકતન ભાટ મશકર શમ છ. અન વમવન ન ટ તમા સધી ત અલશમ

દખદામી જ શમ છ. તથી કદલવ ઊઘનાયાન કલ ળાયીકયક આયગમ જ નશી ભાનિવક

આયગમ ણ કથ છ. અન ઘણા યગ એલા છ ક જ કદલાસલનથી લધ છ. તન છડલાભા

ન આલ ત ગભ તટરી દલા નકાભી જામ છ. ભદ, ચભકયગ, પરભશ, ળયદી, કિભ, નતરયગ,

કાકડા, કાનભાથી ર આલવ લગય કપના યગ કદલવની ઊઘથી લધ છ. તથી દયદી વાયલાય

દયિભમાન ત છડી ન ળક ત યગ ભટ જ નશી.)

નીતાફશનના ફધા જ યગ કદલાસલનથી જ પરામઃ થમા શતા. કપપરકિત, ભદવાય,

ભાનિવક ફધાયણ, તજભગણ ન તભા કદલવ ઊઘલાની આદત ત ફધાભા લધાય કયી યશી

શતી.

(ભ જય ક ડૉકટય ત ઠીક, લદય ણ કલ ‘યગ થમ ક ભકડિવન’ના વભીકયણભા

ભાનતા થઈ ગમા છ. તથી દલા આીન ત ટી જામ છ. ણ વાથ આશાય-િલશાયના

થમારનન આગરશ નથી યાખતા. તન કાયણ કા ત ત થમાથમ િલ જાણતા નથી

અથલા ત થમારન ફાફત સષટ નથી શતા અથલા યજીભા ભાનતા નથી શતા અથલા

દયદી થમબમથી ચાલમા જળ ન પરકટીવ ઘટી જળ તભ ભાની ત ફતાલતા ડયતા શળ. યત

તભ કયલાથી વયલા નકવાન ત લદયન અન આયલદન થળ. આયલદન યગ ન ભટલાન

અમળ ભળ. પરભશ, ભદવદધદધ, આભલાત, ચભકયગ, ળયદી જલા એક એક દયદીન ઈિતશાવ

રલાભા આલ ત એન યગ એટરા ભાટ ભટય ન શત ક તણ ના ાડલા છતા કદલવ ન

ઊઘલા લગયની યશજ ાી ન શતી.)

- ાણી ઓ ીલાન શત . ઘ ટડા-ફ ઘ ટડા જ. ગરાવ ક રટ બયીન નશી. કાયણ ાણી

કપકાયક શલાથી તના દવાયા લજન લધત જામ છ. ભદસલીન તયવ લધ રાગતી શમ છ.

તથી ત ષક ાણી ીતા શમ છ. અન ડૉકટય કકડનીના યગ ન થામ ત ભાટ

ષક ાણી ીલાન કશ છ. (જાણ, ષક ાણી ીવ ત આતયડા નાભની ગટય ન

વાપ કયલાની કિમા શમ.) આલા દયદીએ જમપમા ફાદ લધ ાણી ન ીવ. ફ ચાય

ઘ ટડા જ ીવ.

- પરલાશી આશાય ન રલ ક ઓછ રલ. પન યવ, ળયડીન યવ, નાલમયન ાણી,

ચા, દધ, કપી, ઉકા, છાળ લગય ભદસલી રકન લધ ીલાન ગભત શમ છ. અન ત

જતતતલ શલાથી –કપકાયક શલાથી ભદલધકક શલાથી ભદસલી રક ભાટ કશતાલશ નથી. ીણા

સખદામી, તપતકાયક શલાથી લજન લધાય છ. (‘કપ ળતરલતૌ આચયતૌ ।’ના િવદધાતની િલરદધ

નીતાફશન લતકતા શતા. ત યજ રીબન ાણી ીતા શતા.)

- લાયલાય ન જભવ, ઠાવીન ન જભવ.

- ભભયા, ખાખયા, ધાણી, ભગ, તલય, ઓવાલરા બાત, કકડા, યીગણ, સયણ, ભધ,

શદય, ફાજયી, કદયી જલ લખ, સક, રઘ આશાય રલ.

- વમામાભ, કયશરભ, ઘયકાભ, આવન લગય ળકય શમ ત દવાયા ળયીયન શરભ આલ.

ઔધની મજના આ પરભાણ શતીઃ

૧. િળલાની તર...ભાથાભા નાખલા ભાટ તથા નાકભા ટીા નાખલા ભાટ. (લદય ભિનાફશન

ઉાધમામ ાવથી આલર તર)

૨. કળર ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (‘આય પરડકવ’ની ટનટ)

૩. કશમકસયર...૨-૨ વલાય-વાજ. (‘આય પરડકવ’ની ટનટ)

૪. ળતાલયી ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર.

૫. ભ ગયાજાવલ...જમપમા ફાદ ભટ ચભચ વભાન ાણી ભલીન.

તા. ૨૨-૭ના યજ લજન એક કકર ઘટય શત . ણ આવ ઘટી ન શતી. કદલવ

ઊઘલાન ચાલ યાખર ત છડી દલા ભાટ ખફ વભજાલર.

દલા આ પરભાણ આી શતીઃ

૧. ભદશય ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ ભક કયીન ક ચાલીન.

૨. લરિડવર ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ (‘અનની’ની ભદ ઘટાડનાયી ટનટ)

૩. યાસનાકદ ગગ...૨-૨ વલાય-વાજ લાય તથા લધમતલ ભાટ.

૪. રટાકડન ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર. (‘એરાજરજન’ની. ગબકાત અટકાલલા)

૫. િતરપરા ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ભક કયીન ાણીભા. (ફધા યગ ભાટ)

તા. ૧૯-૧૨ના યજ લધમતલ ય લધ ધમાન આલાન દયદી તથા તભના િત શરી

અિભતબાઈ આગરશ થતા અનમ યગન ગોણ ગણી િલરલફતાતકલ (ભડ ભાિવક આલવ) અન

અલાતકલ (ઓ ભાિવક આલવ)ની દલા આ પરભાણ ગઠલી શતી.

૧. કભામાકવલ...વલાય-વાજ ભટ ચભચ વભાન ાણી ભલીન.

૨. યજઃપરલિતિની લટી...૨-૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ.

૩. કનમારશાકદ લટી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૪. એરઝ કમપાઉનડ ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (ભાિવક આલતા શરા આઠ

કદલવ)

(દયદીના િત અિભતબાઈ ળાશન િવભન ટસટભા કાઉનટ ઓછ આલલાથી તન

ઓલરગસિભિમાની વાયલાય આલાથી ટકા ગાાભા જ તન કાઉનટ નભકર થઈ ગમ શત.)

તા. ૧૨-૧૨ના યજ આવમા તમાય નીતાફશનના ચશયા ય આનદ વભાત ન શત.

તભની તીવર ઈરચછા પીભત થઈ શતી. આ લખત ભાિવક આવય ન શત . અન દઢભાવ ચડી

ગમ શત. ગબક યહયાના રકષણ ણ શતા અન રફયટયી કયટક પરભાણ ણ લઝટીલ કયટક

આવમ શત. તથી ગબકયકષક, ફાક સલસથ-સદય-બદધદધળાી આલ, ગલબિણી સલસથ યશ ત ભાટ

નીચની દલા ળફ કયી શતી.

૧. ગબકાર યવ...૧-૧ વલાય-વાજ ભધ વાથ.

૨. મષષટભધ લટી...૨-૨ વલાય-વાજ ભધ વાથ. (ઉયની દલા વાથ. ગબકયકષા, ળગકત, ષષટ,

ધાલણવદધદધ તથા ફાક ગર આલ ત ભાટ)

૩. રટાકડન ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ દધ વાથ. (ગબકાત અટકાલલા ‘એરાિવિન’ની)

૪. લૉિભટર િવય...૧-૧ ચભચી કદલવભા તરણ-ચાય લખત નાની ચભચી જીબ ઉય મકી

ભભાલવ, ઘ ટડ ન બયલ. ‘ચયક’ન ટનટ)

તા. ૧૦-૩ના યજ અઢી ભાવ થમા શતા. ફધ શભખભ ચારત શત . ફાક બદધદધળાી

ફન ત ભાટ િઈનટ િવય રલા ઉભયા શત . (‘ઝડ’ન)

તા. ૧૩-૪ના એિપરરના ચતર ભાવના તાભા િતતળભન, ળગકત, ષષટ તથા સતનમ ગણ

ભ ત ભાટ ળતાલયી ટીકડી ળફ કયી શતી. િઈનટ િવય ન શલાથી ભનટટ િવય

(‘કશભારમ’ન) ળફ કયા શત . ફાક ષટ નથી તલ કયટક આલલાથી અરશગધા ટીકડી ૨-૨ દધ

વાથ રલા આી શતી. ( જ ક વગબાકલસથાભા અરશગધા આલી કશતાલશ નથી ભનાતી છતા)

ઓજવ િવય...૧-૧ ચભચ જમપમા શરા કરાક રલાન શત. (‘ચયક’ન. જથી અરલચ દય

થામ)

તા. ૨૪-૫ના યજ નીતાફશન કશલ , ‘વા’ફ, તભ કહયા પરભાણ રડી ડૉકટયન ફતાવય ત

છઠઠ ભાવ ચાર છ તટર ગબકન ગરથ નથી તથી ગરથ લધ તલી કપલળમભલાી કઈ દલા

ઉભયલાન કશર છ.’

આજની દલા આ પરભાણ શતીઃ

૧. ફૉન ટૉન ક...૧-૧ વલાય-વાજ દધ વાથ. (આયલદીમ કપલળમભ ઔધ તભા

શલાથી, પરલાર, ગદનતી લગય. ‘ફાન’ની)

૨. લામટૉન ગરનયલવ...૧-૧ ચભચી વલાય-યાતર ખાડ નાખરા ગયભ દધભા ભલીન. (‘આય

પરડકવ’ન)

૩. અરશગધા ટીકડી...૨-૨

૪. મષષટભધ ટીકડી...૨-૨

૫. રટાકડન ટીકડી...૨-૨

૬. ભનટટ િવય...

તા. ૯-૮ના કદલવ નીતાફશનન ચભાવાન કાયણ રશાવ, કપ તથા ઉદયશ શતા. આઠભ

ભાવ ચારત શલાથી લચિતાભા શતા.

(નોધઃ ગબકન આઠભ ભાવ લચિતાજનક ગણામ છ. કાયણ ક તમાય ઓજવની આલ-જા ભાતા

અન ગબકની લરચચ થતી યશ છ. આઠભા ભાવભા ફાકન જનભ થામ ત કશતાલશ નથી. કાયણ

ક તથી જભા ઓજવ શમ ત જ ફચી ળક છ. ફીજાન મતય થલાન બમ યશ છ.

ઉરલની પરાવલગક દલા આ પરભાણ શતીઃ

૧. રશાવકાવલચિતાભલણ યવ...૧-૧ વલાય-યાતર ભધભા. (સલણકયકત આ ભોઘી દલા ભાતરાભા

ખફ થડી શલા છતા ઓજવન લધાયનાય છ. રશાવન ભટાડનાય છ.

૨. રકષભીિલરાવ યવ...૧-૧ ભધ વાથ. (ઉઘયવ, ળયદી, અળગકતન દય કયલા)

૩. અબમાવન...૧-૧ વલાય-વાજ (ટના દખાલા ભાટ, ગવ ભાટ, િલળ ગયભ ન શલાથી

‘ઝડ’ની)

૪. યવના...૨-૨ જમપમા ફાદ. (ગવ, ઉદયશ, અરલચ ભાટ. ‘આય પરડકવ’ની)

૫. ગબકાર યવ...૧-૧ વલાય-વાજ ભધ વાથ.

તા. ૧૩-૮-૯૪ના યજ લાવાલરશ કપ ભાટ ઉભમો શત. તમાય ફાદ દયદી આવમા ન

શતા. તથી લચિતા થતી શતી.

તા. ૧૩-૮-૯૪ના કદલવ પયીન આવમા તમાય જની પકયમાદ...થાઈયઈડ, ભદવદધદધ,

કળતનની વાયલાય રલા આલરા તમાય તભણ કહ, ’તા. ૩૦-૯-૯૩ના કદલવ તદયસત તરન

જનભ વશજ થમ શત. નાભ દલ ાડ છ. ખફ વયવ છ. ફયાફય તદયસત છ. અભાયી ઈરચછા

ખફ વાયી યીત યી થઈ છ તન આનદ છ.

ભ ભાયા યગીન કભયા દવાયા દલ અન તના ભાતા-િતાન વાથ પટ ાડી ભાયા

‘વલન-આલફભ’ભા ઉભયી દીધ શત.

પરકયણ : ૫૨ િનદાન અસષટ, ણ કયણાભ સષટ

કટરાક ભતી તાવીયના, ભતા રકષણલાા યગ છ ક તન લણકન કયવ ખફ જ

મશકર શમ છ. વકશતાઓ અન તની ટીકાઓન ખફ ગશન લાચન શમ, અનક દયદીના

િનદાન કમાા શમ, િલબદક િનદાન (કડપયનવીમર ડામાગનવીવ)ન રાફ અભમાવ શમ, વણક

અન વાચા ઔધ દવાયા િનષણાત અનબલી ગર ક લચકકતવક પરપવય દવાયા થમરી વપ

લચકકતવા નજય જલાન વદદબાગમ વાડ શમ તલા લદય જ અમક ખાવ પરકાયના જીણક અન

જટીર યગભા વાચ િનદાન કયી વાર કયણાભ ભલી ળક.

આયલદના ભાયા જઞાન-અનબલન પરાભાલણકણ તાસ તમાય શતાળા થામ છ.

ળયભન અનબલ થામ છ. આયલદના િવદધાત-જઞાન વભજલાની ભાયી બદધદધની ભમાકદા, કરજ

િળકષણભા જઞાન-અનબલ ભલાન અબાલ, ભાગકદળકનન ક મગમ ગર-અધમાકન અબાલ,

લાચન કયલા ભાટ વભમ અન વાનકતાન અબાલ, પરતમકષીકયણન યય અબાલ...આ ફધ

આજ ભન લાયલાય મ ઝલ છ. એભામ જમાય ાચ લક જના મામ અન દળ લક જના

અવાધમ યગ આલ તમાય ત વો કઈ રાચાય ફની જામ ત સલાબાિલક છ. કાયણ ક ત યયા

ભટલા ળકય નથી. દલાના વશાય ળકય તટર સધાય થામ તભા વત ભાનલાન યહય.

કટરાક યગ એલા ણ શમ છ જ એકાદ-ફ ખાવ રકષણથી જદા ાડી ળકામ અન

ચકકવ કમ યગ છ ત નકકી કયવ મશકર ડ. એરથીની યીકષણ દધિતના કયટક દવાયા

ણ ન કડી ળકાતા યગભા ડૉકટય છલટ યગન અવાધમ ભાની, ભાનિવક ક એરજરજક ભાની,

કયાયક વજરજકર સલફ આી છટકી જલા પરમતન કયતા શમ છ. આલા દયદી યખડી યખડીન,

કયટક કયાલી કયાલીન, દલા ખાઈ ખાઈન છલટ તન-ભન-ધનથી વાલ કષીણ થઈ જામ છ. તન

આયલદભા ભકરલાભા આલ છ ક આયલદભા આલ છ. જમાય તભા આયલદ કઈ જ કયી ન

ળક.

આયલદિલજઞાન ત ભશાન અન ણક શલા છતા તની ાવ કયણાભ ફતાલી ળકલાની

ઘણી ળકયતા શલા છતા લદય તયીકન ભાર તાન અજઞાન અનબલની ભમાકદા, યતી અન

વાચી દલાન અબાલ, વાધનન અબાલ, જફયી કિમા કયલાની પરિતકતા, ખાવ કયીન ત

અતયગ દયદી ભાટ સવજજ આયલદીમ શૉગસટરન અબાલ શભળા અતઃકયણન કતયત શમ

છ. છતા, એરથીભાથી વાલ િનષપ થમરા કવભા મથાબદધદધ, મથાળગકત, મથા વાનકતા

પરભાણ અધયી વાયલાય આલાથી થડક ત કયણાભ પરાત થામ જ છ જના દવાયા દયદીન

ઘણ કશત થત જઉ તમાય આનદ થામ છ. વોથી આકયી કવટી ત તમાય થામ છ જમાય

એરથીના એલા દયદી ભટ બાગ લાય-િતત-કપ તરણમની દષષટથી બાઈ ગમરા શમ છ.

જન ગયભ દલા ક ઠડી દલા ભાપક નથી આલતી. મખમ યગ કયતા ઉરલ લધી ગમરા શમ

છ. તમાય તભની ાવ દલા ખયીદલા વા નથી શતા. થડા કદલવ નલવયથી વાયલાયન

કયણાભ જલા ધીયજ નથી શતી ! એલ એક કવ...

શરી િનિભ ભધસદન બગતન કવ ળફ થમ . તા. ૫-૨-૯૦ના યજ. તની તમાય ઉભય

શતી ૨૩ લકની. ૧૭/૧, યલીનર ાકક , દાણી રીભડા, અભદાલાદ-૨૮થી ત વાયલાય રલા

આલરા.

તન ૬ લક શરા ભયડ થમર. એક લકથી ભભા ચીકાળ જતી શતી. ગ દખતા

શતા. છાતીભા ફતયા થતી શતી, ખટાળ રલાથી તકરીપ લધતી શતી, ભાનિવક નફાઈ ણ

આલી ગઈ શતી, ઊઘ ઓછી આલતી, ળયીય તમા કયત . આખા ળયીય ખજલા ણ આલતી

શતી. ત યીત લાયન શ, િતતન દાશ અન કપની ખજલા શલાથી તરણમ દન પરક

સષટ શત. દયદ ૬ લક જન શલાથી િિનક અન કમપરીકટડ કવ શત. છતા તના િતતના

અભ આભના રકષણ લધ શલાથી વાભિતતની વાયલાય મખમતલ કયલી ડ તભ શત . અધગ,

અમપરિતત, િતતક ગરશણી, જીણક પરલાકશકા, વાભિતતાિતવાય લગયની ળકા જામ તલા આ યગભા

ભાયાથી કઈ સષટ િનદાન ન થઈ ળકલાથી રકષણલચકકતવા અન ઉરલલચકકતવા, દલચકકતવા,

દષમલચકકતવા કયી ળકય તટર આયાભ દયદીન થામ તલ પરમતન કયલાન શત. િતરદળાભક,

આભાચક, િતતઘન, ફલમ, ગરાશી ઔધ લાયલાય ફદલમા કયલા ડ તભ શતા. ‘િતરદ

ળાભક તરક’ આી ભધમભભાગી ફની જલાની સચના આી શતી. અિત ગળય, અિત ખાર ,

અિત ખાટ, અિત તીખ, લાવી, આથાલાફ, તલ ખાલાની ભનાઈ કયી શતી. ભખ રાગ તમાય

ળકય તટલ ઓ જભલાન શત . ાણી ઉકાીન ઠાયલ જ ીલાન શત . અિત કયશરભ, ઉજાગયા,

કદલવની ઊઘથી દય યશલાન શત . થમ, રઘ, િતરદળાભક, િતતળાભક ખયાક ય યશલાન

શત . ઘઉની થરી, ઘઉના ખાખયા, ભગના ાડ, ચખાના ાડ, ભભયા, ભગ, તલય, ચખા,

યલ, દધી, તકયમા, ગરકા, કાયરા, કકડા, િવિધલ, થડી ખાડ, રિલિગ, ધાણા, જીર, કકભ,

ભથી, કથભીય, દાડભ, યીગણ લગય રવમ જ આશાયભા રલાના શતા.

ઔધ મજના આ પરભાણ કયરી શતીઃ

૧. વળભની લટી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ.

૨. ળતાલયી ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર ાણી વાથ ક ફકયીના દધ વાથ.

૩. ભધક ટીકડી...૨-૨ ઉયની દલા વાથ.

૪. સદળકન ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ.

તા. ૨૩-૨ના યજ આવમા તમાય એકદય વાર શત . ણ કફજજમાત યશતી શતી. તથી

કયલતકન કયીન દલા આ પરભાણ આી શતી.

૧. સદળકન ઘનલટી

૨. એિવકડનર ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર ાણી વાથ. (‘ફાન’ની)

૩. અિલિતતકય ટીકડી...૨-૨ ફય-યાતર ાણી વાથ.

૪. ળતતરાકદ ચણક (ભીઠ)...૧ ચભચી અથલા ૮ ગરાભ યાતર ાણી વાથ.

તા. ૨૦-૩ના યજ આવમા તમાય ૮ કદલવથી દલા ફધ શતી. ળયીય તત શત . આખ

નફી શલાની પકયમાદ શતી. લજન ૪૪ કકર થય શત . ભખ ઓછી રાગતી શતી. તથી ઓજવ

િવય...(ચયક ન) ઉભયા શત . આખભા નાખલા ભાટ ખાખયાન અકક આમ શત.

તા. ૩-૪ના કદલવ લવત ઋતભા તાલ શત, દાશ થત શત, ઝાડાભા આભ ડત શત,

ગ દખતા શતા, કફજજમાત યશતી શતી.

તા. ૧૨-૪ના યજ પામદ શત. ભભા ચીકાળ શતી, ગ દખતા શતા.

આજની દલા આ પરભાણ શતીઃ

૧. ફકટપય િવય...૧-૧ ચભચ વલાય-યાતર. (‘ફાન રફ’ન)

૨. એિવકડનર ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (‘ફાન’ની)

૩. વળભની લટી...૨-૨

૪. ળતાલયી ટીકડી...૨-૨

૫. સદળકન ટીકડી...૨-૨

૬. ચરપરબાલટી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (ગના દખાલા ભાટ તથા વલકયગ ભાટ)

૭. ળતતરાકદ ચણક...૮ ગરાભ યાતર ાણી વાથ.

તા. ૨૦-૪ના કદલવ ઘણ જ પામદ શત. ફાય ભકશનાથી યટરી ખાઈ ળકતા ન શતા

ત શલ ખાલાની ળફ થઈ શતી. તા. ૨૫-૪ના યજ દયદી પરવનન ચશય કશતા શતા, ‘વા’ફ, એક

લયવથી યટરી ખાઈ ળકત ન શત તમા શલ ૪થી ૬ યટરી ખાઈ ળક ન ૨૦૦ િભ.ગરાભ

ફકયીન દધ ણ રઈ ળક . શલ ભન શાથ-ગન દખાલ અન અળગકત િવલામ કઈ નથી.

લજન લધ તલી દલા આ.’

આ અવાધમ યગની વાયલાય ઘણી આગ ચારરી. રકષણ, ઉરલન ળભાલી ળકામ

તટરી યાશત આલાન ભ પરમતન કયર.

***********************

પરકયણ : ૫૩ ભટી ગમ એક ભાનિવક યગ

વભાજભા આયલદ દળાકલર વદદવતતન પરભાણ ઘટલાથી, ભાનિવક ટનળન, લચિતા, બમ,

ળક, દઃખ તથા આશાય-િલશાયની િલકિતથી ભાનિવક યગ લધમા છ. તભા અસભાય (લાઈ-

એપરવી)ન ણ પરભાણ ઘણ લધય છ. ભાનિવક યગ ભાનિવક યગના ડૉકટય ાવ જામ

તમાય તભની ાવ વતતલગણ લધાયનાય ક ભનફ લધાયનાય દલા ન શલાથી કલ ઊઘ

રાલનાયી ટરાનયરાઈઝય અન ભગજન િળિથર કયનાયી વડકટલ ટીકડીઓ આલાભા આલતી

શલાથી દયદીન રાફા વભમ સધી ક જીલનબય એક એકથી ાલયભા લધ તલી ટીકડીની ટલ

ડયા િલના યશતી નથી અન વયલા દદીન ભગજ ‘ડર’ થઈ જામ છ, ળયીયભા ભદ-આવ

લધી જામ છ ન વયલા વતતલગણન ફદર તભગણ લધી જામ છ. તન ફદર આયલદીમ

વાયલાય રલાભા આલ ત વતતલગણ લધાયનાયી, ભનફ લધાયનાયી, યવામન લધાયનાયી

તથા લનસિતજનમ ઔિધઓ...િાહમી, ળખાલલર, જટાભાવી, ળતાલયી, અરશગધા, વકગધા,

જમિતષભિત-ભારકાકણી, કઠ-ઉરટ, લજ, શયડ લગય ભાનિવક યગભા મગાભી કયણાભદામી

શમ છ. આયલદના અનક ળાસતરીમ તમાય ઔધ િાહમીપરાળ, િાહમીધત, ળતાલયી ધત,

વાયરશતાકયષટ, વાયરશતા ચણક લગય આલાભા આલ ત ઘણ જ વાર કયણાભ આલ છ.

આયલદની રગબગ તભાભ પાભકવી ટનટ દલા ફનાલ છ. ત ણ આભા ઉમગી શલાથી

આી ળકામ યત આલા દયદી આયલદભા આલ ત ઘણ કયીન ાચ-દવ લક ફાદ મામ ક

અવાધમ ફનીન. છતા તલા આઠ લકના મામ કવભા ર કયણાભ ફતાલત એક કવ....

શરી મગળ િતરલદી તાના ૧૭ લકના તર િનયલન રઈન તા. ૨૪-૭-૯૩ના યજ

આલરા. યશતા શતા એ/૨૯ ફારા એાટક ભનટ, ચરનગય, નાયામણનગય યડ, ારડી,

અભદાલાદ-૩૮૦૦૦૭ભા, પન નફય શત ૪૧૬૩૧૯. અભમાવ કયતા આ િલદયાથીન ચાય-ાચ

અવાધમ યગ શતા. તન આઠ લકથી લાઈ આલલી ળફ થઈ શતી. લરચચ ફધ થઈ ગમરી.

યત તરણ લકથી નઃ ળફ થઈ શતી. ત છી તની સમિત ઘટી ગઈ શતી, ળયદી યશતી શતી.

તથી ‘કપજ અસભાય’ન િનદાન કયા શત . ફાક શલાથી, કપપરકિત શલાથી તન ગ વપદ

દાગ શત. ર બરડપરળય ૯૦/૭૦ યશત શત . લરિગની ઉયની ચાભડી ઊતયતી ન શતી તથી

તન પાઈભિવવ (િનરદધપરકળ)ન ણ દયદ શત . તભા ખજલા આલલાથી શસતદની આદત

ણ ફ ભાવથી ળફ થઈ શતી. લાકઋત ચાલ શલાથી ચાલ ઋતભા લાય, આગાભી ળયદઋતભા

િતત અન કપજનમ યગ ઉયથી ભ તન ‘િતરદળાભક’ થમાથમ તરક યજી ાલા ભાટ

આર. વપદ દાગભા ભીઠ ફધ કયાલવ ડ. ણ ર ફી.ી. શલાથી ત ફધ કયવ પરિતક

ફન. તથી િવિધલ રલાન કશર.

દલાન િભ આ પરભાણ ળફ કયરઃ

૧. વાયરશતાકયષટ...૧-૧ ભટ ચભચ વલાય-યાતર વયખ ાણી ભલીન.

૨. િઓફર કસયર...૧-૧ વલાય-યાતર ગલી.

૩. િાહમી િલટા ટીકડી...૨-૨ વલાય-યાતર. (‘ડકકન’ની)

૪. િઈનટ ટીકડી...૨-૨ વલાય-વાજ ાણી વાથ. (‘ઝડ’ની)

૫. ચરામત યવ...૪ ટીકડી કદલવ દયિભમાન ચવલી. (ઉઘયવ તથા ળયદી ભાટ)

૬. એકાગલીય યવ...૧-૧ વલાય-યાતર ભધભા. (આચકી-આકષક ભાટ)

૭. િરશતરશય વગઠી...વપદ દાગ ય કયી વગઠી ઘવીન શરા વપદ દાગન થડ આ

કયી નાખલ અન છી કાથાના ાણીભા ઘવી ડાઘ ઉય વગઠી કદલવભા ફતરણ લખત

યજ રગાડલી. (ખફ ફતયા થામ ક પલરા થામ ત રગાડલાની ફધ કયલી)

તા. ૨૫-૮ના યજ દયદીન વપદ દાગ અન િનરદધપરકળ (પામભવીવ)ભા ધીયધીય કલી

યીત ચાભડી ઊતાયલી ત ળીખલી ત યગ ભટાડી દીધ શત. અન પયી તન ણ પટ રીધ

શત. ઓયળન કયાલવ ડ ન શત .

તા. ૨૫-૮ના યજ ફી.ી. ન ઘટ, અળગકત ન આલ ત ભાટ અરશગધા ટીકડી...૨-૨

ાણીભા રલા ભાટ ઉભયી શતી. તા. ૧૩-૯ના યજ ઉધયવ ભાટ ખકદયાકદલટી ૪ યજ ચવલા

આી શતી.

****************************

આયપરકાળનના રકબગમ ૧૪૪ સતકની માદી

રખક : લદય ળબન લવાણી, લદય લતવર લવાણી, નયશકયબાઈ બટટ તથા લદય ભગનબાઈ બટટ

િભ સતક

૧. અણઅણભા આયલદ

૨. અિતપરચલરત ઔધ

૩. અત ત ઝખના નલરકથા)

૪. अतपत झखना(શીનદી)

૫. અનબલન અમત

૬ અનબલન અમત (ફીજ)

૭ અનબલન અમત (તરીજ)

૮ અનબલન અમત (ચથ)

૯ અનબલન અમત (ાચભ)

૧૦ અનબલન અમત (છઠઠ)

૧૧ અનબલન અમત (વાતભ)

૧૨ અનબલન અમત (આઠભ)

૧૩ અમલમ ઔધ

૧૪ આણા ઈભરજનવી ઔધ

૧૫ આભા

૧૬ આભા (વલકષત)

૧૭ આયલદ અિનલામક છ

૧૮ આયલદ આણા વોન

૧૯ આયલદ િનનાદ

૨૦ આયલદ શલ ઘયઘયભા

૨૧ આયલદની અભયજમત

૨૨ આયલદની નઃપરિતષઠા

૨૩ આયલદીમ યકડમલાતાકરા

૨૪ આયલદીમ લાતાકરા

૨૫ આયગમ અન ઔધ બાગ– ૧

૨૬ આયગમ અન ઔધ બાગ– ૨

૨૭ આયગમ અન ઔધ બાગ– ૩

૨૮ આયગમ અન ઔધ બાગ– ૪

૨૯ આયગમ અન ઔધ બાગ– ૫

૩૦ આયગમ અન ઔધ બાગ– ૬

૩૧ આયગમ અન ઔધ બાગ– ૭

૩૨ આયગમ અન ઔધ બાગ– ૮

૩૩ આયગમ અન ઔધ બાગ– ૯

૩૪ આયગમ અન ઔધ બાગ૧૦

૩૫ આયગમ અન ઔધ બાગ૧૧

૩૬ આયગમ અન ઔધ બાગ૧૨

૩૭ આયગમ અન ઔધ બાગ૧૩

૩૮ આયગમ અન ઔધ બાગ૧૪

૩૯ આયગમ અન ઔધ બાગ૧૫

૪૦ આયગમ અન ઔધ બાગ૧૬

૪૧ આયગમ અન ઔધ બાગ૧૭

૪૨ આયગમ અન ઔધ બાગ૧૮

૪૩ આયગમ અન ઔધ બાગ૧૯

૪૪ આયગમ આણા વોન ૧

૪૫ આયગમ આણા વોન – ૨

૪૬ આયગમ આણા વોન –

૪૭ આયગમ પરશનતતયી – ૧

૪૮ આયગમ પરશનતતયી – ૨

૪૯ આયગમયકષા

૫૦ આયગમ–સતર (શરક–સતર)

૫૧ આશાય િલલક

૫૨ ઈભરજનવી ફૉકવ

૫૩ ઉતતભ ઇપરચછત વતાન

૫૪ ઉમગી ચણો (૪૦ ચણો)

૫૫ ઊઠ ! આયલદન અનાલ

૫૬ કપના યગ

૫૭ કભ

૫૮ કાકડા

૫૯ કાનના યગ

૬૦ કાનના યગ (વલકષત)

૬૧ કિમાતભક આયલદ

૬૨ કનવયના એકવ કવ

૬૩ ગાધીજીની આયલદ દષષટ

૬૪ ગજયાતન લનોિધ દળકન

૬૫ ઘયગથથ તાતકાલરક વાયલાય

૬૬ ચાભડીના યગ

૬૭ ચાભડીના યગ (વલકષત)

૬૮ જલય લચકકતવા

૬૯ ઝય ત ીલાતા જાણી જાણી !

૭૦ ઝય ત ીલાતા જાણી જાણી !

૭૧ ઝય ત ીલાતા જાણી જાણી ! ૭૨ ઝય ત ીલાતા જાણી જાણી !

૭૩ તભાય યગ – તભાર આયગમ

૭૪ તભાય યગતભાર આયગમ ૨

૭૫ તભાય યગ તભાર આયગમ–

૩

૭૬ તભાય યગ તભાર આયગમ ૪

૭૭ તભાય યગ તભાર આયગમ ૫

૭૮ તભાય યગ તભાર આયગમ ૬

૭૯ તભાય યગ તભાર આયગમ ૭

૮૦ તભાય યગ–તભાર આયગમ૮

૮૧ તભ જ તભાયા લદય

૮૨ તરવી

૮૩ િતરપા

૮૪ રાકષ

૮૫ કદવમ ઔિધ – ૧

૮૬ કદવમ ઔિધ – ૨

૮૭ કદવમ ઔિધ –

૮૮ કદવમોિધ ળતક

૮૯ दिवयौषधि शतक (કશનદી)

૯૦ કદવમામત યવામનઃ િળલામપબ

૯૧ િનતમ િનયગી

૯૨ િનરા

૯૩ િતતના યગ

૯૪ નઃ આયલદ પરિત

૯૫ ટના યગ

૯૬ પ – આશાયફ – ઔધફ

૯૭ ફશયાળ

૯૮ ફાહયમગી ઔધ

૯૯ ફાકના યગ

૧૦૦ ભવારા–

૧૦૧ ભાનલ–મતરઃ

૧૦૨ મતયન આલરિગન

૧૦૩ યગ–પરિતકાય

૧૦૪ યજજિદા યગ

૧૦૫ યજજિદા ઔધ

૧૦૬ યજજિદા આયલદ

૧૦૭ યજજિદ આશાય

૧૦૮ લનસિત ઔધ–૧

૧૦૯ લનસિત ઔધ–૨

૧૧૦ લાયના યગ

૧૧૧ લાના યગ

૧૧૨ લાના યગ (વલકષત)

૧૧૩ લાની વબા (કટ બક)

૧૧૪ ળાકબાજી–કઠઃ

૧૧૫ િળયઃશર

૧૧૬ િળલામપબ વાયાળ

૧૧૭ િળલામપબ વલન – ૧

૧૧૮ િળલામપબ વલન – ૨

૧૧૯ િળલામપબ વલન – ૩

૧૨૦ િળલામપબ વલન – ૪

૧૨૧ શર

૧૨૨ સલાલરફી લચકકતવા – ૧

૧૨૩ સલાલરફી લચકકતવા – ૨

૧૨૪ સલાલરફી લચકકતવા – ૩

૧૨૫ સલાસથમ યકષા

૧૨૬ સતરીઓના યગ

૧૨૭ વલચતર કદવમોિધદળકન – ૧

૧૨૮ વલચતર કદવમોિધદળકન – ૨

૧૨૯ વલચતર કદવમોિધદળકન – ૩

૧૩૦ વદય લચકકતવા

૧૩૧ વપદ દાગ (ધ કઢ)

૧૩૨ વલોતતભ ૩૦ ઔધ

૧૩૩ વલોમગી ઔધટી

૧૩૪ વલોમગી ઔધ

૧૩૫ સકયલચત ચણો

૧૩૬ વ યગભા િળલામપબ–વલન

૧૩૭ વોએ વભજલા જવ

૧૩૮ અનભત લચકકતવા

૧૩૯ જાતીમ ળગકતલધકક ઔધ

૧૪૦ લાલઝમાભશણ ટા

૧૪૧ યગ અન આયગમ બાગ – ૧

૧૪૨ યગ અન આયગમ બાગ – ૨ ૧૪૩ ઓિધગાન બાગ – ૧

૧૪૪ ચકભક (લદય ભગનબાઈ બટટ)

ફધા જ સતકની વણક િલગત ભાટ વકકસતર : http://ayurjagat.wordpress.com/ayu-grantho/

****************************