Analysis2

เทรนดเทคโนโลยดจทลและพฤตกรรมผ บรโภคทเปลยนแปลงอยางรวดเรว เปนปจจยส�าคญท สงผลกระทบตอการด�าเนนธรกจของผประกอบการบรรจภณฑและการพมพ โดยความนยมทเพมขนมากใน สอออนไลน ท�าใหธรกจส�านกพมพและโรงพมพดงเดมหลายรายตองปรบโครงสรางธรกจ ทงการปรบเปลยน รปแบบกจการ หรอแมกระทงควบรวมหรอปดกจการ ในอกดานหนง การทผบรโภคเชอมนในการซอขายสนคาและบรการผานชองทางออนไลนหรอE-Commerceมากขนกลบสนบสนนใหธรกจงานพมพบนบรรจภณฑหรองานพมพซลคสกรนรวมถงธรกจบรรจภณฑเพอการขนสงมโอกาสเตบโตซงกอาจจะท�าใหผประกอบการทเกยวของ ไดรบอานสงสอยางไรกตามดวยโอกาสทเปดกวางส�าหรบการเขามาประกอบกจการของผประกอบการรายใหมๆหรอ Start-up ทมความสรางสรรคและมความสามารถทจะเกาะไปกบเทรนดนได กท�าใหผประกอบการทอย ในตลาดอยแลวจ�าเปนตองเรงปรบตวเพอรบมอกบความทาทายจากการแขงขนทเพมขน

ศนยวจยกสกรไทย มองวา ธรกจบรรจภณฑและการพมพซงมมลคาตลาดกวา 3 แสนลานบาทตอป(รวมเฉพาะบรรจภณฑกระดาษ) โดยแยกเปนธรกจบรรจภณฑประมาณ 1.8 แสนลานบาทเตบโตประมาณ รอยละ 5 และธรกจส�านกพมพและโรงพมพมลคา 1.2 แสนลานบาทเตบโตรอยละ 0 ถงหดตวรอยละ 3 ซง ธรกจนจะยงมแนวโนมเผชญความยากล�าบากอยางตอเนองในป 2560 เนองจากปรมาณงานพมพสอสงพมพ ทมแนวโนมลดลง จากผลกระทบของการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย และการบรโภคสอของประชาชนไป สสอออนไลน สะทอนจากเมดเงนสอโฆษณาสงพมพและนตยสารทมแนวโนมลดลงเรอยมา (จาก 18,113 ลานบาทในป 2557 ลงมาเหลอเพยง 12,772 ลานบาทในป 2559) สวนทางกบการขยายตวของสออนเทอรเนตใน ชวงป2557-2559ในขณะเดยวกนปรมาณการใชบรรจภณฑโดยรวมทมกแปรผนตามการขยายตวของกจกรรม ทางเศรษฐกจกยงไดรบผลกระทบจากการขยายตวของเศรษฐกจทยงไมเกดขนอยางครอบคลมทวถงทกภาคสวนเหนไดจากดชนผลผลตภาคอตสาหกรรม (MPI) ทบงชถงภาวะการผลตสนคาของผประกอบการทมตลาด ทงในประเทศและสงออกยงคงหดตวเลกนอยรอยละ0.1ในชวง4เดอนแรกของป2560

บรรจภณฑและการพมพ ปรบตวไว รอดไดแน

Analysis3

อยางไรกตามธรกจบรรจภณฑและการพมพบางประเภทอาท งานพมพบนบรรจภณฑเพอการขนสงหรองานพมพซลคสกรนรวมถงบรรจภณฑเพอการขนสงนาจะยงมแนวโนมขยายตวไดสอดคลองกบการเตบโตในอตราเลขสองหลกของธรกจE-Commerceในไทยโดยศนยวจยกสกรไทยประเมนวามลคาธรกจการซอขายสนคาออนไลนจากผขายไปถงผบรโภค (Business-to-Consumer E-Commerce) นาจะอยทประมาณกวา 2แสนลานบาทในป2560และเพมขนตอเนองไปอยทราว3.5แสนลานบาทในป2563

SMEs ธรกจบรรจภณฑและการพมพ… ผลกระทบจากสภาพแวดลอม ทเปลยนแปลง

หากพจารณาถงผประกอบการในสายโซอปทาน (Supply Chain) ของธรกจบรรจภณฑและการพมพ อนประกอบไปดวยธรกจสงพมพ(ส�านกพมพและธรกจโรงพมพ)ธรกจพมพซลคสกรนและธรกจบรรจภณฑทมจ�านวนมาก ซงสวนใหญจะเปนผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลก (SMEs) แตสวนแบงตลาดกลบ ถกครอบครองโดยผประกอบการรายใหญทมธรกจครบวงจรทงโรงพมพและส�านกพมพ และอาจรวมถงธรกจ

ปจจยสนบสนนตอราคา ปจจยทาทายตอราคา

Analysis4

บรรจภณฑในบางรายดงนนจากสภาพแวดลอมทางธรกจทเปลยนแปลงอยางรวดเรวโดยเฉพาะการใหตอบรบสอดจทลอาทสออเลกทรอนกสเชนE-Book,E-Magazineและเวบไซตหนงสอพมพเปนตนทเขามาแทนทสอดงเดมของผบรโภคในปจจบน1 และสภาพการแขงขนในตลาดทตองแยงกนรบงานพมพหรองานโฆษณา ทมจ�ากด จงสงผลใหธรกจ SMEs บางสวนทสายปานสนจ�าเปนตองปดกจการไป หรอบางรายกมการควบรวมกจการเพอเพมอ�านาจตอรองทางดานการสงซอวตถดบ หรอการบรหารตนทนพนกงานใหลดลง รวมทงบางราย มการปรบรปแบบการด�าเนนธรกจดวยการขยายไปท�าธรกจผานชองทางออนไลนทก�าลงเตบโตแทน

ส�าหรบธรกจ SMEs สงพมพ ตองเผชญความทาทายเพมขน เนองจากประชาชนใหเวลากบการอานหนงสอทนอยลง และใหเวลากบกจกรรมอนๆ มากขน อาท การเลนเกม การตดตอสอสารรวมถงการตดตามขาวสารความบนเทงผานสอสงคมออนไลนทมการอพเดทเนอหาไดรวดเรวทนเหตการณรวมทงสามารถสอสารสองทางกบผอานขณะเดยวกนเครองมอสอสารสมยใหมเชนสมารทโฟนแทบเลตกพฒนาจนสามารถใชแทน

1 ผใชFacebookในไทยมจ�านวน41ลานราย,Line33ลานราย,Instagram7.8ลานรายและTwitter5.3ลานราย

(ทมา:ThothZocial,พ.ค.2560)

Analysis5

สงพมพบางประเภทไดเชน สมดโนต รวมถงการสงจดหมายอเลกทรอนกส ประการส�าคญ ธรกจ/องคกร จ�านวนมากหนมาโฆษณาผานสอสมยใหมอยางสอออนไลนทเขาถงลกคาเปาหมายคนรนใหมไดดกวา ท�าให รายไดของสอสงพมพหดหายไปจ�านวนมาก(รายไดโฆษณาคดเปนสดสวนกวารอยละ50ของรายไดสอสงพมพ)ซงผประกอบการรายใหญทมการผลตครบวงจร เชน ส�านกพมพทผลตสงพมพหลากหลายประเภท มโรงพมพ มระบบการจดสงสนคา สามารถรองรบความทาทายไดดกวาผประกอบการ SMEs ซงตองเผชญกบการแขงขน เพอแยงงานทมจ�ากดทงนตยสารวารสารสงพมพเพอการโฆษณาทมความตองการลดลงจงคาดวาธรกจสงพมพทเปนSMEsจ�าเปนตองปรบโครงสรางกจการโดยหนไปหาสงพมพบางประเภททยงสามารถเตบโตไดดรวมถงการน�าเอาเครองจกรททนสมยมาใชขณะทบางรายทปรบตวไมทนกอาจตองปดกจการลง

สวนธรกจSMEsบรรจภณฑและการพมพซลคสกรนอาจเผชญแรงกดดนนอยกวาธรกจสงพมพเนองจากความตองการใชบรรจภณฑยงคงมอยเพยงแตกลมลกคาจะเรมเปลยนแปลงไปจากเดมทเปนผผลตสนคารายใหญทมการสงซอบรรจภณฑครงละมากๆ กลายมาเปนผประกอบการรายยอยทประกอบการธรกจขายสนคา ผานชองทางออนไลนหรอ E-Commerce โดยปจจบนผประกอบการบรรจภณฑรายใหญมสวนแบงในตลาด คอนขางมากเนองจากบางสวนมพนธมตรเปนผผลตหรอจ�าหนายสนคารายใหญ อยางไรกด หากผประกอบการบรรจภณฑ SMEs มความยดหยนในการปรบกระบวนการผลตใหสามารถรองรบค�าสงซอในปรมาณนอยได หรอเลอกเนนตอบสนองความตองการของลกคาเปาหมายเฉพาะกลม อาท ผผลตสนคา OTOP ในพนท จงหวดนนๆ หรอบรเวณใกลเคยงทท�าใหเกดความสะดวกในการตดตอและสงมอบงาน กนาจะสามารถเขามา มบทบาทในตลาดบรรจภณฑส�าหรบสนคา E-Commerce ไดทงในสวนของบรรจภณฑส�าหรบหอหมสนคา รวมถงบรรจภณฑทใชเพอการขนสง เพราะผ ประกอบการบรรจภณฑรายใหญอาจยงจ�าเปนตองผลต ในปรมาณมากเพอความคมคาหรออาจจะยงใหบรการไปไดไมทวถงในทกพนท

Analysis6

แนวทางการปรบตวของผประกอบการ SMEs ในธรกจบรรจภณฑและการพมพ

เพอรบมอกบความทาทายในการด�าเนนธรกจ ผประกอบการ SMEs ในธรกจบรรจภณฑและการพมพจ�าเปนตองเรงปรบตวโดยอาจพจารณาแนวทางการด�าเนนการดงตอไปน ปรบเปลยนเครองจกรและเทคโนโลยการผลต งานพมพยคใหมจ�าเปนตองผลตไดรวดเรว ภายใต ราคาทไมสงเกนไป รวมถงสามารถรบงานผลตไดในปรมาณสงตอครงทไมสงมากนก โดยเฉพาะกลมลกคา ทเปน SMEs และกลมทจ�าหนายสนคาผาน E-Commerce ดงนน เครองจกรระบบอตโนมตทใชคนนอยลง และลดขนตอนการผลตจงเขามาตอบโจทย อาท เครองพมพแบบ Digital Printing (การพมพแบบไรแมพมพ โดยใชคอมพวเตอรตอกบเครองพมพหรอพรนเตอรตอพวงกบเครองพมพองคเจทหรอเครองพมพเลเซอร)รวมถงเครองพมพซลคสกรนแบบดจทลจงมความเหมาะสมส�าหรบรบงานPrintonDemandซงเครองพมพเหลาน ใชเงนลงทนเรมตนไมสงมากนกเพยง 2-3 ลานบาทสงผลใหผประกอบการ SMEs เดม รวมถงผประกอบการStart-upรายใหมมความสามารถทจะลงทนหรอเขาสธรกจได การปรบรบงานทยงมโอกาสและลทางในอนาคตงานพมพหลายๆประเภทยงคงเปนทตองการของตลาดเชนสงพมพส�าหรบคนบางวยทยงตองการในรปแบบรปเลมเพอพฒนาจนตนาการและสะดวกตอการอานอาทสงพมพส�าหรบเดก เพอกระตนหรอพฒนาการของเดก และสงพมพเพอรองรบสงคมสงอาย ซงสงพมพกลมน ควรเนนวสดการพมพทเหมาะสมเชนการใชกระดาษถนอมสายตาลดการสะทอนแสงการปรบโทนสหมกพมพใหอานสบาย นอกจากน อกหนงสงพมพทนาสนใจและคาดวาจะมความตองการสง ไดแก สงพมพประเภท แจกฟร (FreeCopy) ทมรายไดคาโฆษณาจากสนคา ขณะทตนทนการผลตไมสงมากนก (ลดลงมากกวาครง ของสงพมพปกต) เนองจากใชบคลากรนอย รวมทงหนาสงพมพทลดลงท�าใหประหยดคากระดาษ โดยปจจบน สอประเภทนยงมผเลนนอยรายในตลาดซงสงพมพเหลานไมจ�าเปนตองแจกทกวนอาจท�าแจกเปนรายสปดาหหรอรายปกษ โดยสงพมพแจกฟรทนาสนใจ คอสงพมพทจบตลาดประชากรภาคเกษตรทมจ�านวนมากใน ตางจงหวด เนอหาเนนสภาพตลาดเทคโนโลยทชวยเพมผลผลตสนคาใหมทก�าลงนยม(โฆษณามาจากผผลตเคมภณฑการเกษตร/เครองจกรกลการเกษตร/เมลดพนธ รวมถงสนคาอปโภคบรโภคตางๆ) ขณะเดยวกน ตามเมองใหญหรอในกรงเทพฯเองสงพมพเกยวกบไลฟสไตล เชนสขภาพทองเทยวกฬาภาพยนตรรถยนต กเปนสอทสงคมสนใจตดตาม

Analysis7

การเขาสธรกจออนไลน ทใชเงนลงทนและจ�านวนบคลากรนอย ท�าใหผประกอบการรายใหมทมทน ไมสงสามารถเขามาในธรกจการพมพไดงายขนทงการสรางเวบไซตออนไลนการท�าE-bookหรอE-Magazineทชวยประหยดทางดานวตถดบทงกระดาษหมกพมพแมพมพรวมถงคาใชจายด�าเนนการตางๆอาทคาขนสงคาสวนแบงใหกบคนกลางเชนสายสงหรอรานหนงสอ(สวนแบงประมาณรอยละ35-40จากหนาปก)นอกจากนการจางนกเขยนอสระหรอฟรแลนซกนาจะชวยลดตนทนพนกงานลงไดอยางไรกตามรายไดจากสอออนไลนในสวนของยอดขายสงพมพจะหายไป (ประมาณรอยละ 40-50 แตอาจไดคาดาวนโหลด E-book E-Magazineชดเชยบางสวน)และแทนทดวยรายไดจากการโฆษณาอยางไรกตามการท�าสอผานชองทางออนไลนสงส�าคญกคอการมเนอหาทนาสนใจเพอดงใหคนตดตามและกระตนใหสนคาสนใจลงโฆษณา

การใหบรการลกคาในลกษณะ Solutions เนองจากงานการพมพรนใหมปรบเปลยนไปตามตลาด โดยเฉพาะการเตบโตของธรกจ E-Commerce ซงเปนคนรนใหม การน�าเสนอสนคาเพอเขาถงกลมคนเหลานจง อาจท�าผานสอ Social Media ขณะเดยวกน ควรน�าระบบการใหบรการครบวงจรแบบ One-Stop Service เรมตงแตการวางแผนการผลตรวมกบลกคา ไปจนถงการสงมอบสนคา นอกจากนควรมการพฒนาบคลากร ดานการตลาดรวมถงการออกแบบใหมความเชยวชาญหลากหลายตามสนคา E-commerce ทมจ�านวนมาก ซงปจจบนบคลากรดานนมไมเพยงพอและยงขาดทกษะกบงานพมพและการตลาดรปแบบใหม

การมองหาตลาดตางประเทศประเทศไทยมการพฒนาอตสาหกรรมบรรจภณฑและการพมพจนเปนผน�าดานการพมพในภมภาค สงผลใหไทยมการรบงานพมพจากตางประเทศและมการสงออกไปตางประเทศ ปละกวา1หมนลานบาทโดยสวนใหญสงออกไปยงประเทศในเอเชยอาทฮองกงญปนและทก�าลงมบทบาทสงคอกลมประเทศในCLMV(กมพชาสปป.ลาวเมยนมาเวยดนาม)ซงภาวะเศรษฐกจและก�าลงซอทเพมสงขนท�าใหความตองการสงพมพและบรรจภณฑทมคณภาพ เชน นตยสาร วารสาร รวมถงแบบพมพทใชในอาคารส�านกงาน บรษท หางรานตางๆ รวมถงสงพมพเพอการโฆษณาประชาสมพนธมเพมขน จงเปนโอกาสของ ผประกอบการSMEsทตงอยใกลกบประเทศเพอนบานสามารถรบงานการพมพไดแตผประกอบการกควรจะศกษาความตองการของลกคาและรกษาคณภาพในการใหบรการเพอสรางความไววางใจนอกจากนหากมจงหวะอาจเขาไปรวมทนกบนกลงทนทองถนในประเทศเหลานซงมความเชยวชาญตลาดเพอชวยหาลกคาให

การใชประโยชนจากการสนบสนนภาครฐผประกอบการการพมพอาจใชโอกาสทภาครฐไดมการสนบสนนใหภาคธรกจสงพมพในการออกไปรวมกนหาลกคาในตางประเทศทงการจดงานแสดงสนคาการพบปะลกคาเพอสรางความเชอมนซงจะท�าใหการหาตลาดในตางประเทศมประสทธภาพมากขนโดยเฉพาะผประกอบการSMEsซงมอปสรรคในการเขาถงตลาดตางประเทศ

Analysis8

บทสรป

ศนยวจยกสกรไทยมองวาธรกจบรรจภณฑและการพมพโดยเฉพาะสอสงพมพนาจะยงไมสญหายไปจากตลาดในระยะเวลาสนๆ แตอาจทยอยปรบลดลง โดยเฉพาะผประกอบการ SMEs ทไมมกระบวนการผลต แบบครบวงจรแบบผประกอบการรายใหญขณะทผประกอบการทเหลอตองแขงขนแยงลกคาทมจ�ากดและแทนทดวยสอรปแบบใหมมากขนขณะทการเปลยนแปลงในโลกดจทลท�าใหเกดรปแบบการคาแบบใหมผานโลกออนไลนทตองการบรรจภณฑเพอสนคา E-Commerce มากขน ซงสวนใหญเปนผประกอบการ SMEs ซงมค�าสงซอ แตละครงจ�านวนไมมาก ซงปจจยดงกลาว ท�าใหจ�าเปนตองมการปรบธรกจทสอดคลองกบการเปลยนแปลง ทางดานพฤตกรรมและเทคโนโลยทเปลยนแปลงไป อาท การปรบเปลยนเทคโนโลยการผลตททนสมย ผลตงานไดเรวขนใชแรงงานลดลงสามารถรบงานทมจ�านวนนอยไดรวมถงการมงเขาหาผประกอบการSMEs

Analysis9

ในตางจงหวดทก�าลงมบทบาทในธรกจE-Commerceขณะเดยวกนกควรขยายชองทางไปสตลาดตางประเทศโดยเฉพาะประเทศเพอนบานทยงคงมความตองการสนคาการพมพทมคณภาพเพอรองรบการเตบโตทางเศรษฐกจซงไทยเองกมศกยภาพการพมพทโดดเดนในภมภาค