ขอมอบแด่ - phra paisal visalo › book › wordapdf › jitvunvuy.pdf · คำ...
TRANSCRIPT
ขอมอบแด
........................................................................
ดวยความปรารถนาดจาก
............................................................
จตวนวาย คลายดวยธรรม(คดเลอกค�ำถำมจำกคอลมนปจฉำ-วสชนำ ใน FB: Phra Paisal Visalo)
ผเขยน พระไพศำล วสำโล
ผเรยบเรยง ณฐนช สถตจนดำวงศ
ณฐนชำ สถตจนดำวงศ
ผพสจนอกษร ณชำ สถตจนดำวงศ
ศลปกรรมและออกแบบ กรวร แมนศรแผลง
พมพครงท ๑ พฤศจกำยน พ.ศ. ๒๕๕๗ จ�ำนวน ๑๒,๐๐๐ เลม
จดท�ำโดย กลมธรรมสถต
ผพมพ โรงพมพโนเบลพรนต
๒๙๐/๒-๓ ถ.พญำไท แขวงทงพญำไท เขตรำชเทว กทม. ๑๐๔๐๐
โทร. ๐ ๒๒๑๕ ๖๐๔๗, ๐ ๒๒๑๕ ๖๗๐๙ แฟกซ ๐ ๒๖๑๒ ๑๙๗๙
E-mail : [email protected]
ขอมลทำงบรรณำนกรมของส�ำนกหอสมดแหงชำต
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
พระไพศำล วสำโล.
จตวนวำย คลำยดวยธรรม.-- : กลมธรรมสถต, ๒๕๕๗.
๑๒๘. -- (ธรรมกบพระไพศำล วสำโล).
๑. . I. กลมธรรมสถต. ผวำดภำพประกอบ. II. ชอเรอง.
ISBN ๙๗๘-๖๑๖-๗๗๕๕-๒๑-๒
จตวนวายคลายดวยธรรม
คำ ปรารภ ควำมทกขเปนสงทไมมใครปรำรถนำ ปญหำเปนสงทไมมใครชอบ
แตควำมทกขนน หำกมองใหดกมประโยชน สำมำรถผลกดนใหผคนเขำหำ
ธรรมเพอออกจำกทกขได ปญหำกเชนกนชวยกระตนใหเรำใชปญญำเพอหำ
ค�ำตอบ ยงปญหำนนเปนสงทเรำก�ำลงประสบ หรอก�ำลงสรำงควำมทกข
แกเรำ กอำจชวยใหเรำใครครวญกบชวตทผำนมำ อนน�ำไปสกำรปรบเปลยน
ชวตหรอวำงจตวำงใจเสยใหม ท�ำใหเกดควำมเจรญงอกงำมตำมมำ
คนเรำนนหำกไมเจอควำมทกขหรอปญหำ กมกพอใจอยกบรอง
ควำมคดหรอชวตเดมๆ โดยไมเฉลยวใจวำมนอำจกอโทษไดในภำยหลง กำร
เจอทกขหรอประสบปญหำแตเนนๆ อำจชวยใหเรำปรบเปลยนตนเองกอนท
เหตรำยทหนกหนำสำหสกวำจะบงเกดขน ใชแตเทำนนควำมทกขหรอปญหำ
ยงชวยเตอนใจใหเรำตระหนกวำ ถงทสดแลวเงนทอง ชอเสยง อ�ำนำจ หรอ
เทคโนโลยทงปวงมใชสรณะอนประเสรฐ ในยำมทชวตมปญหำ ประสบควำม
ขดแยง พลดพรำกจำกของรก คนรก มเงนมำกมำยเพยงใดกบรรเทำควำม
เศรำโศกหรอวำวนใจไมไดเลย มแตธรรมะเทำนนทเปนสรณะอนพงพำได
อยำงแทจรง ผคนเปนอนมำก “ตำสวำง” ไดกเพรำะประสบควำมทกขหรอ
เมอชวตมปญหำ
หนงสอเลมนรวมรวมปญหำและค�ำถำมจำกผคนทมควำมทกขใน
ลกษณะตำงๆ กน โดยคดเลอกจำกคอลมนปจฉำ-วสชนำ ในเฟซบค “พระ
ไพศำล วสำโล Phra Paisal Visalo” (www.facebook.com/visalo) ซงมผ
จดท�ำใหแกขำพเจำ สวนวสชนำหรอค�ำตอบของขำพเจำเปนเพยงควำมเหน ซง
ไดอำศยค�ำสอนของพระพทธเจำเปนแนวทำง ขอใหถอวำเปนควำมเหนสวนตว
ซงอำจผดพลำดได แตหำกจะมสวนกระตนใหผอำนไดขบคดใครครวญจนคน
พบค�ำตอบดวยตวเอง กถอวำบรรลจดมงหมำยของกำรวสชนำแลว
ขออนโมทนำกลมธรรมสถต ทคดเลอกปจฉำ-วสชนำเหลำนมำตพมพ
เปนหนงสอ โดยมงหมำยใหเปนธรรมทำน ดงทไดน�ำค�ำสอนของครบำอำจำรย
ทำนตำงๆ มำพมพเผยแพรอยำงตอเนองเปนประจ�ำทกป ขอใหกศลกรยำ
ดงกลำวสงผลใหเกดควำมเจรญงอกงำมในธรรม ทงสมมำทศนะและสมมำปฏบต
แกผจดพมพและผอำนโดยทวกน
พระไพศำล วสำโล
๑๔ ตลำคม ๒๕๕๗
ค�าน�า มนษยเกดมำพรอมกบปญหำ ไมมใครทจะไมเผชญกบปญหำ ปญหำของคนบำงคน
อำจดหนกหนำจนโลกแทบถลมทลำย ในขณะทปญหำเดยวกนอำจดเลกนอยส�ำหรบบำงคน
ทงนสดแทแตมมมอง ทศนคต ประสบกำรณทผำนรอนผำนหนำวมำตำมวย ควำมเขมแขง
ของจตใจ จนมองเหนวำปญหำตำงๆ เปนเรองธรรมดำของโลก อนเปนเสมอนละครแหงชวต
ทด�ำเนนไปตำมบทบำทดวยรำยละเอยดชวตทแตกตำงกนตำมกรรมวบำกของแตละคน
คนบำงคนจดกำรกบปญหำดวยหนงสมอง สองมอ หลบเขำถ�ำ ตงสต พจำรณำใครครวญ
ไตรตรองดวยตนเอง คนบำงคนคร�ำครวญ หวนไห ฟมฟำยขอควำมเหนใจไมมทสนสด
ปญหำธรรมดำสำมญซ�ำๆ คลำยคลงกน อยคโลก ตรำบใดทโลกยงคงหมนไป มนษย
ทยงเปยมไปดวยกเลสตณหำกคงหนไมพนปญหำเรองคครอง ครอบครว กำรงำน ควำมสงสย
ใครรในบญบำป สำรพด สำรพน หลำยๆ คนคลำยปมควำมคบของใจดวยกำรถำมหมอด
ถำมนกจตวทยำ ถำมเพอนหรอถำมพระ ดวยควำมเชอในศลและคณธรรมของทำน ซงพระ
อำจใหค�ำตอบไดในมมมองทำงธรรมเพอเปนแนวคด แนวทำงในกำรตดสนใจ แมจะไมใชค�ำ
ตอบสดทำย หำกเปนอกหนงทำงออกซงคณะผจดพมพหวงวำ ค�ำถำมค�ำตอบในจตวนวำย
คลำยดวยธรรมนคงพอเปนแนวทำงใหทำนผอำนไดใครครวญขบคด พจำรณำเพอแกไขปญหำ
ของตนเองและญำตมตรไดตำมสมควร
คณะผจดพมพขอกรำบขอบพระคณ พระอำจำรยไพศำล วสำโล ทเมตตำอนญำตให
จดพมพหนงสอเลมน บญกศลใดทเกดจำกกำรจดพมพและแจกจำยหนงสอน ขอมอบแด บดำ
มำรดำ ครบำอำจำรย กลยำณมตร สรรพสตวผรวมทกขเกดแกเจบตำยทกรปทกนำม ดวยเทอญ
กลมธรรมสถต
สารบญ
คำ ปรารภคำ นำ ปจฉา-วสชนา เรองการงาน เมอเจอเจำนำยด งำนหนก ๑๒
เมอท�ำงำนไมบรรลผล ๑๔
เมอตองรวมงำนกบคนขประจบสอพลอ ๑๖
ถกคนอนใสรำย ใชหลกธรรมใดชวยบรรเทำ ๒๐
เหนอยกบกำรใชชวต ควรท�ำอยำงไร ๒๓
ธรรมะส�ำหรบคนตกงำน ๒๖
ปญหำรมเรำ สวดมนต ภำวนำ รกษำศลจะชวยไดไหม ๒๘
ปจฉา-วสชนา เรองคครอง พระอำจำรยตอบปญหำเรองคครอง ๓๔
ท�ำไมไมมค ๓๗
เพรำะกรรมเกำท�ำใหอำภพเรองคครอง ๔๒
ควำมรกของฆรำวำสจะพฒนำไปสควำมพนทกขไดหรอไม ๔๔
ควรท�ำอยำงไรไมใหเปนทกข เมอสำมมภรรยำนอย ๔๘
ควรวำงตวอยำงไร เมอมคครองเจำช ๕๒
ควรท�ำอยำงไรกบคครองทท�ำผดซ �ำ ๕๔
ใหอภยหมดแลวหรอยง ๕๖
ระแวงเพรำะแฟนเคยมกก ๕๘
เมอแยกทำงตองท�ำใจอยำงไร ๖๒
เปนตด เปนเกย บำปหรอไม ๖๖
แนะน�ำใหท�ำแทง เพรำะเดกไมสมบรณ บำปหรอไม แกไขอยำงไร ๖๘
ปจฉา-วสชนา เรองทวไป ตดอำหำร ตดเนต ตด Facebook ตดละคร ตดเกม แกอยำงไร ๗๕
โกหกเพอใหคนอนสบำยใจจะเปนบำปไหม ๗๗
อ�ำเพอนเลนๆ จะผดศลขอสไหม ๗๘
ชำวนำกบงเหำ ๘๐
ถวำยทำนดวยปจจยมำกๆ ถกตองหรอไม ๘๘
ทะเลำะกบเพอนบำนเรองหมำ ๙๐
อยำกปฏบตธรรมแตภำระมำก ๙๔
ตดด รสกวำตวเองดกวำคนอน ๙๖
ฝกเจรญสตดวยตนเองไดอยำงไร ๙๘
ปจฉา-วสชนา เรองมรณานสต ชวยพอแมทปวยดวยกำรท�ำบญ ๑๐๒
กำรถอดเครองชวยชวตออกจะเปนบำปไหม ๑๐๔
แมปวยหนกแตไมสนใจเตรยมตวตำย ควรท�ำอยำงไร ๑๐๘
หวนไหวเรองควำมตำย ๑๑๒
ฝกใจอยำงไรไมใหกลวควำมพลดพรำก ๑๑๖
กลวตำย ควรท�ำอยำงไร ๑๒๐
ควำมเขำใจเรองกำรตำยอยำงสงบ ๑๒๔
ปจฉา - วสชนา เรอง
การงาน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๒
ปจฉา
คอลกสำวเพงเรยนจบ ไดงำนทบรษทญปนแหงหนงเกยวกบเสอผำ
งำนหนกมำก บำงวนตองท�ำงำนถงสบสองชวโมง บำงวนเลกหำทมเขำอกท
เจดโมงครง แลวนำยกด ซเรยสมำกๆ แตกเขำใจดวำ นำยอยำกสอนงำนให
เปนเรวๆ หนำกแพฝนผำผนและสวขน เลยยงไปกนใหญ บนอยำกลำออก
แตนำยกไมใหออก ทบำนพยำยำมพดใหสต แตกยง
บนวำจตตก ไมรจะสตอหรอถอยด ถำถอยกกลวหน
เสอปะจระเข อยำกเรยนถำมพระอำจำรยวำ ท�ำยงไง
ทจะใหเคำไมเปนคนจตตก และมทศนคตทดในงำน
ทท�ำอยคะ
เม อเจอเจานายด งานหนก
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๓
วสชนา
เทำทคณเลำมำ แมงำนของลกสำวจะหนก แตเธอกยงทนไหว หำไม
กคงลมปวยไปแลว สงทไมไหวกคอใจของเธอ หำกใจเธอสงำน อำตมำเชอวำ
เธอจะสำมำรถรบมอกบงำนนได แตใจเธอจะสไดกตอเมอมองเหนคณคำของ
งำนทท�ำอย หรอเหนประโยชนของควำมยำกล�ำบำกทก�ำลงเผชญอย (เชน
เหนวำจะชวยใหเธอรงำน มประสบกำรณมำกขน) ถำเธอ
ตระหนกวำควรยอมล�ำบำกวนนเพอสขสบำยวนหนำ เธอ
จะอดทนไดมำกขน อำตมำเหนวำ หำกปญหำ
ทเกดกบเธอเปนเพรำะเจำนำยเอำรดเอำเปรยบ
กสมควรทเธอจะมองหำงำนใหมไดแลว แต
ฟงดกไมเปนเชนนน ยงถำเปนอยำงทคณ
วำ คอเจำนำยอยำกสอนเธอใหเปนงำน
เรวๆ อำตมำคดวำเธอนำจะทนและถอวำ
เปนเรองด ท�ำนองเดยวกบนกเรยนทควร
อดทนตอครทชอบเคยวเขญศษย หรอ
นกกฬำทไมควรทอถอยเมอเจอโคชท
เคยวกร�ำอยำงหนก
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๔
ปจฉา
เมอเรมตนเรำมควำมตงใจทเรำจะท�ำสงทเรำตงเปำหมำย
ไวใหส�ำเรจใหได แตเมอเรำเรมท�ำไปไดแลวสกพกอำจจะเปนเวลำ
หลำยวน หลำยเดอน แตกยงไมส�ำเรจสกท ไมไดอยำงทใจเรำ
ตงเปำไวหรอเรำหวงไว เรำกเรมมองหำเปำหมำยอน
ตอไปโดยทยงคำงเปำหมำยเกำไวกอนอยำงนน
ลกษณะแบบนจะอธบำยไดวำเปนอยำงไรคะ
แลวจะมวธแกไขอยำงไรหรอวธคด
อยำงไรเพอใหเปำหมำยบรรลคะ
กรำบขอบพระคณคะ
เม อท�างาน ไมบรรลผล
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๕
เม อท�างาน ไมบรรลผล
วสชนา
หำกเปำหมำยเดมนนยงมควำมส�ำคญอย กไมควรทง ควรท�ำให
ส�ำเรจ แมจะตองชะลอหรอถงกบพกไวกอนเพรำะควำมจ�ำเปนหรอเพรำะม
งำนอนเขำมำแทรก แตหำกเสรจงำนนน กควรกลบมำใสใจกบเปำหมำยเดม
นนอกครง แตอนทจรงแมมงำนอนแทรก แตหำกจดเวลำดๆ กยงสำมำรถให
เวลำกบเปำหมำยเดมนนได
กำรทงเปำหมำยเดมไปเลยนน อำจเกดจำกควำมทอแท ขำดควำม
มงมนหรอรสกเบอไมนำตนเตน หำกท�ำเชนนบอยๆ กอำจกลำยเปนคนจบจด
ขำดควำมเพยรไปได จงควรทจะท�ำควำมเพยรตอไปเพอบรรลเปำหมำยนน
โดยมกำรจดเวลำและสรำงวนยใหแกตนเอง หำกท�ำเชนนจนเปนนสย กมนใจ
ไดวำไมวำจะท�ำอะไร กจะท�ำอยำงเตมท สวนจะส�ำเรจหรอไม
เปนเรองของเหตปจจย ทตองอำศยกำรวำงใจอยำงถกตอง
(เชน แมลมเหลวกไมทอแทเสยศนย แตรจกหำบทเรยนจำก
มน แมส�ำเรจกไมหลงระเรงหรอคดวำ “กแน” เปนตน)
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๖
ปจฉา
ขอกรำบนมสกำรถำมพระอำจำรย
ไพศำล วสำโลครบ เรำจะสำมำรถท�ำงำนรวมกบ
คนทขประจบสอพลอและขฟองเจำนำยไดอยำงไร
โดยทเรำไมตองทกข และมวธใดบำงครบ ทจะท�ำ
ใหคนแบบนสำมำรถส�ำนกผดในพฤตกรรมของ
เขำไดเองครบ
เม อตอง
รวมงานกบคนขประจบสอพลอ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๗
วสชนา
คนขประจบสอพลอนนไมคอยเปนปญหำเทำไหร หำกวำ
เจำนำยนนเปนคนทหนกแนน มนคง และเทยงธรรม แตหำกเจำนำย
เปนคนทหเบำ คนขประจบสอพลอจะสรำงปญหำไดมำกมำยเพรำะ
เจำนำยจะเชอเขำไดงำยมำก เมอเจอคนแบบน อยำงแรกทคณควร
ท�ำใหไดถำไมอยำกทกขกคอ อยำโกรธเกลยดเขำ หรอมสตรทนให
ไดเวลำเกดอำรมณดงกลำว หำไมแลวคณจะท�ำงำนอยำงไมเปนสข
เลย เพรำะมวแตนกถงเขำดวยควำมขนมว คอยหวำดระแวงเขำ
ตลอดเวลำ ผลกคอใจกเปนทกข งำนกออกมำไมด คณควรตงหนำ
ตงตำท�ำงำนของตนใหดทสดเพอใหผลงำนเปนเครองพสจน
หำกเจำนำยของคณเปนคนทมสตปญญำกยอมเหนไดเอง
วำใครคอคนทเขำควรใหควำมส�ำคญหรอใสใจมำกกวำกน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๘
คนประจบสอพลอนนมกเปนคนทไมมควำมสำมำรถ ขำดควำมร จง
ตองอำศยปำกเปนเครองมอส�ำคญในกำรไตเตำ มองในแงนเขำกเปนคนทนำ
เหนใจ ควำมพรองในตวเขำท�ำใหเขำกอปญหำหรอท�ำรำยคนอนโดยไมรตว
เรำจงไมควรเกลยดเขำ หำกเปนไปไดควรชวยใหเขำพฒนำทกษะหรอควำม
สำมำรถจะไดพงพำปำกใหนอยลง กำรท�ำดตอเขำนนอำจชวยใหเขำหนมำ
ตระหนกถงควำมผดพลำดทเคยท�ำ
การเอาชนะใจผอนดวยความดนนเปนวธทใหผลดอยางยงยน
แตหำกพยำยำมท�ำแลว เขำยงไมเปลยนพฤตกรรมกอปญหำแกผคน
ไมหยด กอำจตองใชวธตกเตอนทเขมขน (แตเปนสนตวธ) คอ กำรคว �ำบำตร
ไมคบคำสมำคมกบเขำ เชอแนวำในทท�ำงำนของคณคงมผคนอกมำกมำยท
เดอดรอนเพรำะกำรกระท�ำของเขำ หำกรวมกนคว �ำบำตรอยำงพรอมเพรยง
กคงใหบทเรยนแกเขำไดไมมำกกนอย เปนตน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๙
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๒๐
ปจฉา
กรำบนมสกำรพระอำจำรยคะ คอหนอยำกทรำบวำจะใชหลกธรรม
อะไร มำชวยบรรเทำจตใจทรสกรอนรน เพรำะ “ถกเขำใจผด ถกใสรำย
โดยทไมสำมำรถแกตำงใหตวเองไดเลย” ทงทเรองรำวทเกดขน เรำไมไดเปน
อยำงทเขำพด อยำงทเขำคดเลย แลวหนตองท�ำอยำงไรกบคนทเขำใสรำยกบ
หนดคะ พระอำจำรยชวยชแนะทำงสวำงใหหนดวยนะคะ
ถกคนอนใสราย
ใชหลกธรรมใด
ชวยบรรเทา
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๒๑
วสชนา
อยำงแรกทควรม คอ “ขนต” ไดแกควำมอดกลน ไมลแกโทสะ หำไมคนทเปนทกขคนแรกกคอคณ ประกำรตอมำ “สต” ซงชวยใหคณไมมวคดวนเวยนอยกบเรองน หำไมคณจะไมเปนอนท�ำอะไรเลย “สต” ชวย
ใหคณอยกบปจจบน และไมเกบเอำอะไรตออะไรมำคดใหรกหวหรอหนกใจ
นอกจำก “ขนต” และ “สต” แลว อกสงหนงทควรมคอ “ปญญา” หรอ ควำมเขำใจในโลกธรรมวำ ชอบหรอชง สรรเสรญหรอนนทา เปนสงทไมมใครหนพน ในเมอมคนทรกคณ เขำใจคณ กตองมคนทเกลยด
คณ เขำใจผดในตวคณ จงควรมองวำเปนเรองธรรมดำ ถำคณอยำกใหทกคน
เขำใจถกในตวคณ พดถงคณในทำงทด คณจะมแตควำมทกขและควำมผดหวง
เพรำะไมมทำงทจะเปนเชนนนได
มองในอกแงหนง คนทเกลยดคณ ใสรายคณ เขาใจผดในตวคณนน
เขาคอ “คร” ทกำ ลงสอนคณใหเขาใจในสจธรรมดงกลาว
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๒๒
เพอฝกใจใหปลอยวำง ไมทกขเพรำะมน พดเชนนไมไดหมำยควำมวำ ให
คณ ‘ท�ำใจ’ อยำงเดยวเทำนน หำกกำรใสรำยคณนน กอใหเกดผลเสยตำงๆ
ตำมมำทงตองำนกำรและคนอน คณกไมควรนงเฉย ควรหำทำงแกไข เชน
พยำยำมชแจง ใหเขำมควำมเขำใจทถกตอง หรอใหผอนรวำควำมจรงคออะไร
อำตมำชอบค�ำพดของทำนทะไลลำมะเมอทำนตองเจอปญหำคลำยๆ
กบของคณทำนกลำววำ “รฐบำลจนก�ำลงสรำงภำพใหขำพเจำเปนคนชวรำย
โดยสวนตวในฐำนะทเปนชำวพทธ มนคอโอกำสดทขำพเจำจะไดฝกฝนขนต
อดกลนตอควำมคดเหนของผอน แตในฐำนะของผน�ำประชำชนชำวทเบต
ขำพเจำมหนำททจะตองบอกวำจนก�ำลงกลำวหำโดยไมมมลควำมจรง”
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๒๓
ปจฉา
กรำบนมสกำรคะพระอำจำรย เหนอยจำกงำนนงพกนงๆ สกพกก
ดขน แตใจทเหนอยนทรมำนจงคะท�ำยงไงกไมสงบ ไมมปญหำหนสน ไมม
ปญหำควำมรก ไมมปญหำครอบครว แตเหนอยกบกำรใชชวต อยำกอยกบ
ตวเองเงยบๆ ในทสงบ แตเพรำะท�ำไมไดกเลยทอ อำนหนงสอกชวยใหดขน
แค ณ เวลำนน เดยวกกลบมำเปนอก ขอค�ำแนะน�ำเพอเตอนสตดวยคะ
เหนอยกบการใชชวต ควรท�าอยางไร
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๒๔
วสชนา
คณคงเหนอยเพรำะอำรมณทตกคำงจำก
กำรงำนและชวตสวนตว พอสะสมนำนเขำกท�ำให
เหนอยลำทงทำงใจและกำย สงทจะชวยไดกคอ
เวลำพกผอนกพยำยำมปลอยวำงปญหำตำงๆ
จำกทท�ำงำน อยำเกบเอำมำครนคด จำกนนก
พกผอนใหพอ อยำนอนดก พยำยำมนอนและตน
เปนเวลำ ขณะเดยวกนควรหำเวลำนงสมำธเพอสงบ
ใจบำง เรมจำกวนละ ๕ นำทกยงด กอนนอนและ
เมอตนนอน ใหมๆ อำจจะฟง ขอใหอดทน เพรำะ
เปนเรองธรรมดำ หำกท�ำทกวน จตใจจะสดชนขน
และชวยใหคณท�ำงำนไดดวยใจทวนวำยนอยลง
เวลำท�ำงำนกขอใหมสตอยกบงำน อยำ
เพงสนใจงำนชนตอไป ท�ำงำนชนทอยขำงหนำ
ใหด ไมวำงำนอำชพหรองำนบำนกตำม กำรมสต
กบงำนจะชวยท�ำใหใจมสมำธ ไมเครยด ปลอยวำง
อำรมณตำงๆ ไดรวดเรว ไมสะสมหรอหมกหมม
จนเปนพษแกใจของคณ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๒๕
นอกจำกนนคณควรมเวลำพกผอนยำวๆ ดวยไมใชแคพกกำยแต
พกใจดวย กำรหลกเรนไปปฏบตธรรมในทเงยบๆ สกพก นำจะดส�ำหรบคณ
เปนโอกำสทคณจะไดฝกสต สมำธ และปลอยวำงสงตำงๆ ทหมกหมมใน
จตใจ (ท�ำนองเดยวกบคนทอดอำหำรลำงพษ ๓-๑๐ วน) ท�ำทแรกไมใชเรอง
งำย ใจจะกระสบกระสำยหรอตอตำน แตท�ำไปบอยๆ จะคนชน และชอบใน
ทสด อกทงยงจะชวยเพมควำมสดใสใหชวตดวย
ของเสยในรางกายหากไมระบาย กเกดโทษฉนใด ของเสย เชน ความเครยด
หรออารมณอกศล หากไมระบาย
กบ นทอนชวตฉนนน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๒๖
ปจฉา
กรำบนมสกำรพระคณเจำคะ
หนก�ำลงตกงำนและรอกำรเรยกสมภำษณ
งำนอยคะ อยำกไดขอคดจำกทำนคะ
ขอบคณคะ
ธรรมะส�าหรบ คนตกงาน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๒๗
วสชนา
ระหวำงทยงรองำนอย กอยำเผลอจมอยในควำมกงวลขงเครยด
นอกจำกจะท�ำใหคณทกขโดยไมจ�ำเปนแลว ยงท�ำใหคณเสยโอกำสทจะท�ำสง
ดๆ ในขณะทยงไมไดท�ำงำน ควรถอวาขณะทรองานน เปนโอกาสดทคณจะไดทำ สงดๆ ทมประโยชน ซงอาจไมไดทำ มากนกตอนทคณยงเรยนอย เชน กำรศกษำหำควำมรเพมเตม กำรฝกจตพฒนำตน
กำรใหเวลำแกพอแมและผมพระคณ สงเหลำนคณคงจะมเวลำท�ำนอยลงเมอ
ไดงำนท�ำแลว หลำยคนอยำกท�ำแตไมมเวลำเพรำะวนกบงำนกำร ผดผอนไป
เรอยจนสำยไปกม (เชน ไมมเวลำดแลพอแมจนทำนจำกไป) ดงนนในขณะท
คณยงมเวลำอย ควรใชใหเกดประโยชนอยำงเตมท อยำท�ำอะไรเพยงเพอ
“ฆำเวลำ” ทงไปเปลำๆ เทำนน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๒๘
ปจฉา
พระคณเจำครบ ผมมปญหำชวตรอบดำน ทงกำรเงน หนสน ควำมรก
ครอบครว กำรเรยนกมอปสรรคเพรำะกำรเงน อำจจะเรยนไมจบ ใชชวตทกข
ทกวนเลยครบ เครยดมำก แตผมกสชวตตอไป แตไมมควำมแนนอนเลยครบ
กำรสวดมนตภำวนำ รกษำศล วปสสนำกรรมฐำน แผเมตตำ จะชวยท�ำให
ชวตดขนไหมครบ หรอควรทจะท�ำอะไรอกครบ และกำรอธษฐำนมผลไหมครบ
ปญหารมเรา สวดมนต ภาวนา รกษาศล
จะชวยไดไหม
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๒๙
วสชนา
กำรสวดมนต ภำวนำ และวปสสนำกรรมฐำนนน มประโยชนอยำง
แนนอน อยำงนอยกชวยใหจตใจสงบ ปลอดโปรง หำยเครยด และวตกกงวล
นอยลง ท�ำใหคณสำมำรถใชควำมคดไดดขนวำจะแกปญหำตำงๆ ไดอยำงไร
ถำคณมวแตกลมใจหรอวตกกงวล นอกจำกจะท�ำใหคณทกขแลว ยงท�ำใหสต
ปญญำยำกทจะเกดขนได ท�ำใหหลงจมอยในปญหำไมจบสน
ปญหำทเกดขนกบคณนนเปนธรรมดำของชวต ถำคณไมทอแทหรอ
ยอมแพ กมทำงทคณจะลลวงจำกปญหำนได แตจะตองเรมตนจำกกำรไมมว
กลมอกกลมใจ จำกนนกลกขนมำแกปญหำทละเปลำะๆ ทละเรองๆ ระหวำง
ทก�ำลงท�ำงำนเพอแกปญหำหนสน กอยำเพงเอำปญหำอนมำรบกวนจตใจให
รกสมอง ในท�ำนองเดยวกนเวลำแกปญหำกำรเรยน กอยำเอำเรองหนสนมำ
รบกวนจตใจ ถำคณเอำปญหำทกอยำงมำสมรมในสมอง คณจะหมดแรง
เพรำะทอใจเสยกอน
พยำยำมอยกบปจจบน อยำเสยเวลำวตกกงวลกบเรองทยงมำไมถง
กำรสวดมนต หรอสมำธภำวนำ จะชวยใหคณดแลรกษำจตใจใหเปนปกต และ
อยกบปจจบน ท�ำใหมพลงในกำรแกปญหำไดดขน ซงหมำยถงกำรมควำม
เพยรพยำยำมและใชปญญำใครครวญหำทำงออกจำกปญหำ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๓๐
การอธษฐานนนมผลด แตกไมดเทากบ
การลงมอแกไขปญหาดวย
สต ปญญา และ ความเพยร
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๓๑
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๓๒
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๓๓
ปจฉา - วสชนา เรอง
คครอง
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๓๔
ปจฉา เรยนปรกษำเรองค�ำถำมทสงๆ กนมำครบ มคนใหควำมเหนวำ ม
ค�ำถำมจ�ำนวนหนงมนเปนค�ำถำมเรองโลกๆ รกๆ ใครๆ มำกเกนไป จนพระ
จะกลำยเปนศรำณไปแลว บำงทำนกวำใหไปถำมทอนเถอะ อนนพระอำจำรย
เหนวำอยำงไรครบ ผมกไมคอยสบำยใจเหมอนกน แตอกใจหนงกเหนวำคน
ทเขยนมำกทกขจรงๆ และเปนโอกำสทจะท�ำใหคนทวไปไดเหนประโยชนของ
พระศำสนำในกำรแกทกข แมจะแบบโลกๆ กตำม ปกตผม (Admin ของหนำ
เฟซบคของพระอำจำรยไพศำล) แทบไมคดค�ำถำมทงเลยครบ ยกเวนซ �ำและ
เนอหำบำงอยำง เชน กำรเมองรนแรง พระอำจำรยจะใหผมกรองค�ำถำม
พวกนออกไปไหมขอรบ
พระอาจารย ตอบปญหา เร องค ครอง
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๓๕
วสชนา
ค�ำถำมเรองรกๆ อำตมำกสงเกตวำมเยอะขน แตท
ตอบเพรำะเหนวำสำมำรถสอดแทรกเรองทำงธรรม ทงเรอง
ท�ำใจปลอยวำง เมตตำ หรอกำรใชควำมด ถอวำเปนประเดน
ทสำมำรถชกน�ำใหคนมำสนใจธรรมะได จงเหนวำไมควรตดทง
ทจรงสมยกอนคนกมำปรกษำเรองแบบนกบหลวงพอหลวงตำ
ทวดเปนประจ�ำ แตเปนเพรำะคนสมยนโดยเฉพำะชนชนกลำง
ทมกำรศกษำเรมจะยกพระขนทสง หลำยคนจงเหนวำเรองแบบ
นไมควรมำถำมพระ อกเหตผลหนงทอำตมำ ตอบทกค�ำถำม
แมกระทงเรองโลกๆ กเพรำะเปนโอกำสทคนอนจะไดแสดงควำม
เหน หนงอำจเปนประโยชนตอเจำของค�ำถำม หำกอำตมำไม
ตอบปญหำเหลำนนกจะไมปรำกฏในเพจ และไมมใครทจะได
อำน หรอใหควำมเหนทมประโยชนได หลำยเรองอำตมำกไม
แนใจในค�ำตอบทใหไป แตอนใจวำคนอนทมประสบกำรณจะ
สำมำรถใหควำมเหนทดกวำอำตมำได อำตมำเองกไดประโยชน
จำกควำมเหนเหลำนนดวยเชนกน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๓๖
หมายเหต: ทำนทจะฝำกค�ำถำมสำมำรถสงเปนขอควำมมำทำง
inbox ของเพจ แตกอนจะสงมำกรณำตรวจดค�ำถำม
ทถำมไปแลว ซงมมำกกวำ ๖๐๐ ค�ำถำม
ไดใน album ของเพจเอง หรอท www.visalo.org
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๓๗
ปจฉา กรำบนมสกำรพระอำจำรย หนเคยมครอบครวมำแลวครง
หนงและมลกหนงคนคะ แตกเลกกบแฟนไปเพรำะเขำไมมควำมรบ
ผดชอบตอครอบครว หลงจำกนนหนตองรบภำระเลยงดบตรและพอ
แมของหนมำตลอด หนเปนคนเรยบงำย ไมกนหรอเทยว ท�ำงำน
อยำงเดยว กพอมผชำยเขำมำบำง สวนมำกเปนคนมครอบครวกน
ทงนน หนกไมไดสนใจคะ เพรำะรตวดวำเรำมภำระมำกมำย คง
ไมมใครมำสนใจหรอกตอนเจบไขไดปวยนนแหละ หนถงคดนอยใจ
วำ ท�ำไมเรำถงไมมคนดแลเหมอนคนอนบำง มนคงเปนกรรมเกำ
ของหนหรอเปลำคะ เพรำะทหนมครอบครวหนกไมมควำมสขคะ
เพรำะแฟนไมคอยจะสนใจดแลหนและลกเลย หนกเลยตงจตอธษฐำน
ในใจมำตลอดวำ ถำชำตหนำมจรง จะไมขอเกดมำเปนคน ถงเกด
มำกขอจะไมมคดงเชนทเจอตอนน อำจเปนเพรำะกรรม หรอ
ค�ำอธษฐำนของหน หรอเปลำคะ พระอำจำรย
ท�าไมไมมค
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๓๘
วสชนา
“ค” นนหำไมยำกหรอก คทดตำงหำกทหำยำก
หำกหำคทดไมได อยล�ำพงดกวำ เชนเดยวกบเพอนทดหรอ
กลยำณมตร
พระพทธเจาตรสวาหากหากลยาณมตรไมได
อยคนเดยวยอมดกวา
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๓๙
กำรทคณยงไมเจอคทดนน คงไมใช
เพรำะกรรมเกำหรอเพรำะค�ำอธษฐำนของ
คณหรอก (ถำค�ำอธษฐำนของคณศกดสทธ
ขนำดนน คณกอยำรอชำ ควรอธษฐำน
ใหพบสงดๆ มำกมำยเสยแตวนน) แตนน
เปนเพรำะเหตปจจยยงไมถงพรอม เชน
นอกจำกคนทคณพบจะเปนคนดแลว
ยงเปนคนทคณเลอกจะใชชวตคกบเขำ และเขำกยนดทจะอยกบคณ
คนทจะมคณสมบตพรอมทง ๓ ประกำรนน ใชวำจะหำไดงำยๆ
บำงคนเปนคนดและเขำกอยำกมชวตคกบคณ แตคณไมชอบเขำ
ในกรณหลงนนเหนไดชดวำไมใชเรองกรรมเกำ แตเปนเพรำะคณ
ตดสนใจไมเลอกเขำเอง อนนคอกรรมในปจจบน
อำตมำคดวำคณอยำมวแสวงหำคนดมำเปนครกเลย ยง
แสวงหำ กลบยงไมได (ท�ำนองเดยวกบคนทยงแสวงหำควำมสข
หรอควำมรกจำกคนอน ควำมสขหรอควำมรกกลบหลดลอยไป)
คณควรพอใจในชวตทเปนอยและพยำยำมใชชวตใหมคณคำ ถำคณ
มนใจในคณคำของตวเอง คนอนกจะเหนคณคำของตวคณเชนกน
ไมชำไมนำนกจะมคนดท “ใช” มำหำคณเอง
อยาเลอกใครเพยงเพราะวา
เขาทำาใหคณรสกวาตวเองมคณคา
มคนมากมายทผดหวงช ำาใจ
เพราะการตดสนใจแบบนมาแลว
เพราะไมไดไตรตรองใหดวา
เขาเปนคนดจรงไหม
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๔๐
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๔๑
เพยงแคเขำพดเพรำะ เอำอกเอำใจ กใจออน รสกอตตำพองโต กเลย
เลอกเขำทนท แลวในทสดกพบวำเขำหำใชคนดไม พอเขำไดรบควำมสขจำก
เธอจนเบอแลวเขำกทงเธอไป ควรคดถงกำรพงตนเองเปนหลก
ถาคณสามารถพงตนเองได การมชวตคทผาสกกไมใชเรองยาก แตหากพงตวเองไมได คดแตจะพงพาคนอน การมชวตคจะกลายเปนเรองเสยงทนท เพรำะหำกไดคทด กโชคดไป แตถำไดคทไมด กเครำะหรำย และ
โอกำสทจะเจออยำงแรกนนมนอยมำก บำงคน
วำนอยกวำกำรถกลอตเตอรดวยซ �ำ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๔๒
เพราะกรรมเกา ท�าใหอาภพเรองคครอง
ปจฉา
กรำบนมสกำรคะพระอำจำรย หนมเรองเรยน
ถำมวำ เรำควรท�ำเชนไรถงจะเจอคทด ไมอำภพคครอง
เพรำะทเจอมำกเขำมำท�ำใหเสยใจอยร �ำไป ทงทในชวต
ท�ำควำมดในทกเรอง ไมขำดตกบกพรอง แตท�ำไมโชค
ชะตำตองพำนพบเชนน หรอเปนเพรำะกรรมเกำทหนตอง
รบคะ ตอนนไมวำใครเขำมำกกลว กำรเจบช �ำ เสยใจ
ขอพระอำจำรยชทำงสวำงใหดวยนะคะ กรำบนมสกำรคะ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๔๓
วสชนา
เรองแบบน สงสำ คญไมใชกรรมเกา แตเปนกรรมปจจบนมากกวา หมำยควำมวำ เมอจะเลอกใครเปนคชวต กควรใชปญญำไตรตรอง
ใหรอบคอบวำ คนทเขำมำหำคณหรอคนทคณมใจใหนน เขำเปนคนด จรงใจ
ตอคณ ไมใชคนฉำบฉวย หรอหวงประโยชนชวครำวจำกคณ ขณะเดยวกน
คณเองกควรมใจคอหนกแนน อยำโอนออนหรอมใจใหเขำโดยงำยเพยงเพรำะ
วำเขำพดจำออนหวำน หรอเอำใจคณ ควรมสตใหมำก โดยเอำประสบกำรณ
ทผำนมำเปนเครองเตอนใจ นอกจำกนนกควรฟงควำมเหนของเพอนดวย ถำ
คณมเพอนดทไมคดแตจะตำมใจคณ กลำทกทวงตกเตอนคณ ควำมเหนของ
เพอนกจะมน �ำหนกนำรบฟงมำกถงทสดแลวคณตองตระหนกวำ หำกไม
สำมำรถเจอคชวตทด หรอ ‘ใช’ กควรอยคนเดยวดกวำ หลำยคนตองยอมอย
กบคนท ‘ไมใช’ กเพรำะทนอยล�ำพงไมได หรอเพรำะตองกำรคนเอำอกเอำใจ
การเอาใจไปฝากไวกบคนอนนนเปนทมาแหงความทกขของผคนจ�านวนมาก
และท�าใหน �าตาตกมามากตอมากแลว
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๔๔
กำรรกคนอนในทำงพทธศำสนำนน
เกดขนจำกสำเหตหลก คอ กำรคลำยควำมยด
ตดถอมนในตวตน สงผลใหควำมเหนแกตวลดลง
จตใจจงเตมเปยมไปดวยเมตตำกรณำ ใจทม
เมตตำกรณำนนท�ำใหสำมำรถรกคนอนไดโดย
บรสทธใจ ปรำศจำกควำมอยำกครอบครอง
หรอเอำมำสนองตวตน เรยกวำเปน จตทไรเขตแดน
วสชนา
ความรกของฆราวาสจะพฒนาไปสความพนทกขได หรอไม
ปจฉา
ควำมรกของฆรำวำสจะสำมำรถ
พฒนำไปสควำมพนทกขไดหรอไม อยำงไร
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๔๕
อำตมำคดวำ ควำมรกแบบนตำงจำกควำมรกของฆรำวำสหรอของ
ปถชนทวไป เพรำะรกของฆรำวำสนนเปนควำมรกทยดมนถอมนวำตองเปน
ของเรำ เชน ถำแตงงำนกบใคร คนนนกตองเปนของฉน ทงทเขำไมมทำงเปน
ของเรำไดเลย แมแตรำงกำยทอยกบเรำมำตงแตเกดยงไมยอมเปนของเรำเลย
ความรกแบบทม “ตวกของกเปนศนยกลาง” เปนความรสกทพระพทธเจาเรยกวา
“สเนหะ” หรอ เสนหา
ไมใชเมตตาหรอกรณา
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๔๖
กำรไดมำศกษำและบวชในพทธศำสนำ ท�ำใหอำตมำเรยนรเรอง
น ไดเหนควำมแตกตำงระหวำงควำมรกทงสองอยำงน แตกำรทปถชนจะม
ควำมรสกผกพน หรอมควำมยดมนในตวกของก ถอเปนเรองธรรมดำ ไม
วำจะเปนสเนหะทมเฉพำะกบเพศตรงขำม หรอสเนหะของแมทมตอลก ลวน
เปนควำมรกทมำพรอมกบควำมคำดหวงทยดโยงกบตวตนทงสน เชนคำด
หวงวำลกจะตองเชอฟงพอแม หรอวำลกจะตองเรยนเกง เรยนในคณะทแม
ชอบ ยงไมตองพดถงวำคนรกจะตองเปนของฉน ตำมใจฉน หรอรกฉนคน
เดยว ปถชนมกมควำมรสกแบบน แตกควรพฒนำควำมรกของตนใหเปน
ควำมรกทบรสทธและขยำยวงกวำง หมำยถง
ไมวาเราจะรกเพอน รกคครอง หรอวารกพอแมกตาม กขอใหเปนความรกทไมใชเพอปรนเปรอตวเอง
แตเปนรกดวยเมตตากรณา มความปรารถนาดตอเขา โดยไมไดมงประโยชนของตวเองเปนหลก
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๔๗
วนแหงความรกจงควรเปนวนทเรำร�ำลกหรอบมเพำะควำมรกทเปนเมตตำกรณำมำกกวำ
ควำมรกทเปนสเนหะ ซงมแตจะน�ำไปสควำมทกข และกำรเบยดเบยนกน
(ทงเพรำะเหตทเขำไมเปนดงใจเรำ หรอเพรำะเขำขดขวำงไมใหเรำสมหวง)
ถำหำกผคนพำกนเชดชควำมรกทเปนเมตตำกรณำอยำงแทจรง ชวตจะ
ผำสก และโลกจะสงบสนตเปนอยำงยง
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๔๘
ควรท�าอยางไรไมใหเปนทกข เม อสามมภรรยานอย
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๔๙
ปจฉา
กรำบนมสกำรหลวงพอเจำคะ ดฉนมเรองมำขอค�ำชแนะจำกหลวงพอ
ในเรองกำรวำงใจอยำงไรไมใหทกข เมอสำมมผหญงคนอน และมำขอไปอย
ดแลเขำบำงในบำงวน สกระยะเวลำหนงมำแลวทดฉนพยำยำมปฏบตเพอน�ำ
ควำมเยนมำสเขำ แตคงยงเขำไมถงจตใจทลมหลงของเขำ ดฉนกเชอเชนเดยว
กบหลวงพอวำทกคนมคณงำมควำมดในตวเอง แตในกรณน ควรท�ำอยำงไร
เพอดงควำมดเหลำนนใหกลบมำ ใหสำมมสตและคดระลกได
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๕๐
วสชนา
อำตมำคดวำ คณควรหำโอกำสพดคยกบเขำในเรองน โดยพดถง
ควำมรสกของคณวำเปนทกขเพยงใดจำกกำรกระท�ำของเขำ และอยำกให
เขำปฏบตกบคณอยำงไร ทงน
ควรหลกเลยงการใชอารมณในการพดคย
หรอตำาหนวากลาวเขา เพรำะหำกท�ำเชนนนกจะไปกระตน
ควำมรสกลบในตวเขำ เขำไมเพยงแตจะปกปองตวเองหรอแกตวเทำนน
แตจะตอวำหรอต�ำหนคณเปนกำรตอบโต
ซงจะไมกอใหเกดผลดใดๆ ขนมำ
หำกเขำยงมควำมรกหรอหวงใยในตวคณ เขำยอมรบรถงควำมทกข
ของคณ และพยำยำมหลกเลยงทจะไมท�ำรำยน �ำใจของคณ อยำงไรกตำม แม
เขำจะรดวำอะไรควรท�ำหรอไมควรท�ำ กคงตองตอสกบกเลสตณหำของตนอย
ไมนอย ซงอำจลงเอยดวยกำรท�ำอยำงเดมเพรำะพำยแพตอกเลสของตน โดย
เฉพำะเมออกฝำยมแรงดงดดมำกกวำ ในกรณเชนนน คณเองกควรท�ำใจไว
ดวยวำ ในเมอเขำเลอกเชนนน คณกไมสำมำรถบงคบหรอบงกำรใหเขำเปนอน
ไปได นนคอควำมจรงทคณตองยอมรบ หำกไมยอมรบ คณเองกจะเปนทกข
ยงยดตดถอมนในตวเขำ หรอยดมนวำเขำเปนของคณ คณกจะยงทกขมำกขน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๕๑
อยำกใหตระหนกวำ ในความเปนจรงแลวไมมใครทจะเปนของ
เราไดอยางแทจรง ทกคนในโลกนเขามาในชวตของเรา เพยงเพอจะจาก
เราไป ไมชากเรว หำกไมจำกตำยกจำกเปน แมแตตวเรำเอง กมำโลกน
เพยงชวครำว สกวนหนงกตองจำกไปเชนเดยวกน ไมวำเขำจะเลอกอยำงไร
อกขอหนงทพงตระหนกกคอ คณคำของคณนนอยทตวคณเอง ไมได
อยทสำยตำหรอควำมรสกของคนอน แมเขำจะเลอกผหญงอน กไมควรมองวำ
คณคำของคณลดนอยถอยลง
เมอคณพยำยำมท�ำดทสดตอเขำแลว เขำยงไมเหนคณคำ
แหงควำมดของคณ กตองปลอยเขำไปตำมวถทำงของเขำ เพรำะนน
เปนสงทดทสดทคณจะท�ำไดในสถำนกำรณเชนนน
อยาโทษตวเองในเมอคณพยายามทำ ดตอเขา
และเปนกลยาณมตรใหแกเขาแลว ขณะเดยวกนกไมควรโกรธเกลยดเขา เพราะนน
จะกลายเปนการสมไฟเผาลนจตใจของคณ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๕๒
ปจฉา
กรำบมนสกำรพระอำจำรย ดฉนมควำมทกข
ในชวตคซงคดไมตก วกไปวนมำ ทกขทเขำไปมคนอน
คดวำเขำไมรกเรำเหมอนเมอกอน เหตเพรำะดวยวยของ
เรำทมำกขน แตเมอถำมเขำกบอกวำยงไงผมกไมทงคณ
แตกำรปฏบตตวของเขำตอเรำไมเหมอนเดม ท�ำใหม
กำรทะเลำะเบำะแวงกน เขำเจำชมำก พระอำจำรยได
โปรดชทำงสวำงส�ำหรบกำรวำงตว กำรควบคมจตใจ
เพอใหประคองชวตคทมตอกนไปตำมวนเวลำ และ
ควำมเหมำะสมดวยเถดคะ
ควรวางตวอยางไร
เม อมค ครองเจาช
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๕๓
วสชนา
การมชวตคนน สงสำ คญประการหนงคอ
ความซอสตยหรอจรงใจตอกน
หำกคนใดคนหนงไมซอสตย กอยกนได
ล�ำบำก เวนแตวำอกฝำยนนท�ำใจได หรอ
ยอมรบขอบกพรองของเขำ กอำจชวยให
ครองชวตคอยดวยกนได แตคงจะไมงำยนก
อยำงไรกตำมถำทงสองฝำยยงมควำมรก
ตอกน ควำมรกนนกอำจชวยประคบประคอง
ชวตคใหด�ำเนนตอไปได แตทงนทงนนควำม
คำดหวงของทงสองฝำยตองใกลเคยงกนดวย
ถำหำงไกลกนมำกกจะอยอยำงมควำมทกข
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๕๔
ปจฉา
สำมรวำท�ำผด แตกยงผดซ�ำหลำยครง พยำยำมพดคยแลวกเฉย
ไมตอบโต แลวกท�ำผดซ �ำอยอยำงนน จนบำงครงรนแรง กขอโทษ และ
ขอโอกำส แลวกท�ำผดซ �ำๆ อก แลวไมตอบโต ท�ำเปนไมรไมช พดกพดไป
ท�ำหทวนลม มนท�ำใหตวเรำเองเบอมำกแตกตองเหนหนำกนอยทกวน
ท�ำใจกแลว บำงครงททนไมไหวกจะเกดอำรมณโกรธ แตอกใจหนงก
สงสำรลก รอยนะคะวำตองท�ำใจ ท�ำใจ ท�ำใจ แตเขำกท�ำผดซ �ำแลว
ซ �ำอก ดฉนรสกอดอดมำกคะ
ควรท�าอยางไรกบ
ค ครองท ท�าผดซ �า
วสชนา
กำรทเขำเปนเชนนนอำจเปนเพรำะเขำไมมควำมเชอมนในตนเอง
ท�ำใหขำดเรยวแรงหรอควำมขวนขวำยในกำรปรบปรงตนเอง จงท�ำผดซ �ำ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๕๕
แลวซ �ำเลำ ทเขำไมตอบโตเวลำถกวำกลำวกเพรำะเขำรตววำผด แตในขณะ
เดยวกนเขำกท�ำหทวนลมเพรำะไดยนค�ำตอวำจนชนแลว ดงนนอำตมำจงไม
แนใจวำค�ำตอวำของคณจะชวยเขำไดหรอไม
จะดกวาไหม หำกคณใหก�ำลงใจเขำแทนทจะตอวำ เพรำะหำกเขำ
ไมมควำมเชอมนในตนเอง ก�ำลงใจจำกคนใกลชดจะชวยเขำได ท�ำใหเขำเกดควำมพำกเพยรพยำยำมทจะแกไขปรบปรงตนเอง แทนทจะหมดอำลยตำย
อยำกหรอทอแทในตนเอง คณนำจะลองถำมเขำวำ เขำมปญหำอะไร ท�ำไม
ถงยงท�ำผดซ �ำซำก มอะไรทคณจะชวยเขำไดบำง อำตมำคดวำเขำเองกม
ควำมใฝด อยำกจะท�ำตวใหดกวำน แตควำมใฝดนนไมมก�ำลงพอทจะเอำชนะ
ควำมขเกยจหรอทอแท หำกคณชวยหนนเสรมควำมใฝดในใจเขำ เขำกนำจะ
มก�ำลงเพมขนจนชนะควำมเฉอยชำไดในทสด หำกวำนคอสงทก�ำลงเกดขนกบ
คณ อยำงนอยมสงหนงทคณท�ำไดคอ บอกใหเขำรวำคณยอมรบพฤตกรรม
ของเขำไดแคไหน หำกเขำไมอำจท�ำอยำงทคณคำดหวงได ถำคณยงอยำกจะ
มชวตค กตองท�ำใจ ไมเอำควำมสขของคณไปฝำกไวกบเขำมำกนก และไมเอำ
เขำมำเปนตววดคณคำของคณ คณคำของคณอยทตวคณเอง ไมไดอยทสำยตำ
หรอพฤตกรรมของเขำ ถำคณท�ำเชนนน เขำกคงไมสำมำรถท�ำใหคณเปนทกข
ไดมำกนก
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๕๖
ปจฉา
กรำบนมสกำรครบ กระผมมเรองอยำกถำม
วำ กำรทเรำใหอภยเขำเเลว เเตไมอยำกคบคำสมำคม
ดวย ไมอยำกแมเเตจะมองเขำ นแสดงวำเรำยงใหอภย
ไมหมดหรอเปลำครบ กระผมควรท�ำอยำงไรดครบ
ใหอภยหมดแลวหรอยง
วสชนา
คณยงมควำมรสกเกลยดชงหรอขนเคองใจ จงไมอยำก
มองหนำเขำ หรอคบคำสมำคมกบเขำ หำกคณอยำกใหอภยเขำ
อยำงแทจรง กตองตระหนกวำควำมรสกดงกลำว มประโยชน
ตอคณหรอไม ท�ำใหคณสขหรอทกข ควำมโกรธเกลยดนน ไม
วำเกดกบใครกเทำกบท�ำใหคนนนมอ�ำนำจเหนอคณ เชน เวลำ
เหนหนำเขำกกระอกกระอวนใจ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๕๗
อยำกเดนหนไปอกทำงหนง ควำมสขและอสรภำพทำงใจทควรมกหดหำยไป
เพรำะควำมรสกดงกลำว
ยงเหนโทษของควำมรสกดงกลำวมำกเทำไร คณยงเหนควำมจ�ำเปน
ของกำรใหอภยเขำ เพรำะเปนวธเดยวทจะลบลำงควำมรสกดงกลำวออกไป
จำกใจได (ไมใชกำรพยำยำมลมหรอกำรกดขมควำมรสกนน)
การใหอภยเกดขนไดหลายวธ นอกจากการแผเมตตาหรอความปรารถนาดใหแกเขาแลว
การเหนชดถงความทกขทเกดขนกบเขา ไมวาอดต ปจจบนและอนาคต
กจะทำาใหคณมความเหนใจเขามากขนและเกลยดชงนอยลง
กำรใครครวญจนเขำใจวำเหตใดเขำจงท�ำกบคณเชนนน
ชวยใหคณถอโทษโกรธเคองเขำนอยลง
(ถำมคนมำเดนชนคณ แลวคณรวำเขำก�ำลงเมำเหลำ
หรอคลมคลงเพรำะเพงเสยลกนอย คณคงโกรธเขำไมลง)
กำรเหนควำมดของเขำทเคยท�ำกบคณ หรอท�ำกบคนทคณรก
กชวยใหคณรสกดกบเขำมำกขน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๕๘
ปจฉา
กรำบนมสกำรคะพระอำจำรย อยำกสอบถำมพระอำจำรยเรองทใน
สงคมปจจบนมคนประสบกนเยอะมำก มเพอนหลำยทำนสอบถำมมำเรอง
แฟนของเขำแอบไปมกก แลวเขำจบไดแตแฟนขอใหเพอนใหอภย แลวลมเรอง
เกำๆ เสย แตเพอนของดฉนท�ำใจไมได จงคอยคน คอยสบตลอดเวลำวำแฟน
ยงแอบคบอยกบกกหรอไม ทงทอกฝำยบอกวำเลกตดตอกนแลว ท�ำใหชวตค
เขำไมมควำมสขเลยคะ จงอยำกรบกวนถำมพระอำจำรยวำ เรำจะมวธอยำงไร
ในกำรรบมอกบปญหำในเรองนดเจำคะ ขอบพระคณมำก สำธคะ
ระแวงเพราะแฟนเคยมก ก
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๕๙
วสชนา
อำตมำไมชดเจนวำ “เรำ” ในค�ำถำมขำงบนนนหมำยถงใคร หมำย
ถงเพอนของคณทก�ำลงมปญหำตอนนหรอหมำยถงตวคณเอง หำกหมำยถง
เพอนของคณ อำตมำคดวำหำกยงคดทจะมชวตคดวยกน หรอเปนแฟนกนก
ตองใหโอกำสแกครกของตนในกำรแกตว เพรำะคนเรำนนยอมผดพลำดกน
ได หำกเขำส�ำนกผดและอยำกแกตว กควรใหโอกำสเขำ ระหวำงนนกควรลด
ควำมระแวงลงบำง เพรำะตรำบใดทยงมควำมระแวงอย ยอมมกำรจองจบผด
ซงกอใหเกดควำมทกขทงแกเขำและแกตนเอง เพรำะเปนธรรมดำวำเมอจอง
จบผดแลวกยอมเหนแตเรองทไมสบำยใจหรอเพมควำมระแวงสงสยใหหนก
(สวนเขำจะท�ำจรงหรอไม เปนอกเรองหนง) เพรำะ อคต เมอเกดขนแลวยอมยากทจะเหนสงตางๆ เปนตามความจรงได แมแตสงท
อยขางหนากตาม
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๖๐
คนเรานนหากไมมความไววางใจกนแลว ยอมอยรอนนอน
ทกข ถำเปนอยำงนน ตำงคนตำงอย หรอเปนแคเพอนกนไมดกวำหรอ
ควำมทกขจะไดลดลง ถำอยแลวทกขทงสองฝำย จะมประโยชนอะไร ดงนน
ถารกจะเปนแฟนกน
กควรมความไววางใจกนตามสมควร
แมอดตจะมเรองทเจบปวด กไมควรฝงใจอยกบอดต
หรอปลอยใหอดตครอบงำาจตใจ
จนไมสามารถกาวไปขางหนาได
หำกคณใหโอกำสเขำแกตวแลว เขำยงนอกใจอย ถงตอนนนจงคอย
ต�ำหนหรอวำกลำวเขำ หรอจะตดควำมสมพนธไปเลย กเปนเรองทสมควรอย
แตถำ “เรำ” นนหมำยถงคณ ซงเปนเพอนเขำ อำตมำคดวำคณควรแนะน�ำ
เขำใหลดควำมระแวงลง และใหโอกำสแกครกของเขำในกำรพสจนตนเอง
อยำงนอยกสกระยะหนง
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๖๑
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๖๒
ปจฉา
ขณะนหนพบปญหำชวตในเรองควำมรก ซง
พยำยำมตงสต ตดใจ ท�ำใจสวดมนต แตใจมนกหำทำง
ออกไมพบ สำมตองกำรใชชวตคนเดยว ตองกำรอยคน
เดยว และรสกเบอ นคอสงทเคำบอก เรำเพงแตงงำนกน
ไดเพยงหนงปกวำจงมแตค�ำถำมวำเกดอะไรขน เรำท�ำผด
อะไร ทกครงทคยกนกจะรองไห คร �ำครวญ เสยใจมำก
แตกใหอภยกบสงทเคำท�ำได แตในบำงชวงขณะกรสกซม
เศรำ ซ �ำเตมตวเองวำฉนโงรเปลำทถกท�ำรำยทงรำงกำย
และจตใจแตกยงทนอย ขอควำมกรณำพระอำจำรยแนะ
ทำงออกในเรองนเพอใหหนมสตในกำรด�ำเนนชวตตอไป
และมควำมสขในกำรใชชวตดวยคะ
เม อแยกทางตองท�าใจอยางไร
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๖๓
วสชนา
กำรทใครคนหนงตดสนใจเดนออกจำกชวตของอกคนหนงนน
ใชวำจะเปนเพรำะควำมผดของฝำยหลงเสมอไป แตอำจเปนเพรำะใจ
ทไมเสมอสมำนกนกได หรอเพรำะมควำมแตกตำงกนจนไมสำมำรถ
ผสำนชวตเปนหนงเดยวกนได ดงนนคณจงไมควรโทษตวเอง จะวำไปแลว
ไมมใครสามารถทำ รายจตใจเราได
หากใจเราไมยนยอม
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๖๔
ควำมคำดหวงทเกนเลยจำกควำมเปนจรง หรอหวงจำกเขำในสงทเขำไมมให
หรอไมไดเปน นบเปนเหตผลส�ำคญทท�ำใหคณเปนทกขอยในขณะน
ดงนนคณจงควรยอมรบเขำอยำงทเขำเปน และพยำยำมคลำยควำม
ยดตดในตวเขำ ขอใหมนใจวำควำมทกขทเกดขนกบคณในขณะนจะผำนไปใน
ทสด แลวคณจะสำมำรถยมแยมไดใหม ถงตอนนนคณจะเขมแขงกวำเดม และ
อำจพบคนทเปนคชวตของคณอยำงแทจรง พรอมกนนนกพงตระหนกวำ
สขหรอทกขอยทตวคณเอง โดยเฉพาะการวางใจของคณ
ไมมใครหรอสงใดสามารถบงคบใหคณเปนทกขได
และกไมควรคาดหวงวาคนอนจะทำ ใหคณเปนสขดวย
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๖๕
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๖๖
ปจฉา
อยำกเรยนถำมพระคณเจำนะครบวำ กำรเกดมำมลกษณะเปน
ผชำยชอบผชำยดวยกน เปนตด เปนเกย เปนทอม หรอเปนด นน
ผดหลกศลธรรมทบญญตไวในพระพทธศำสนำหรอไมครบ แลวถำผด
คอมนมจตใจเปนไปแลวมนจะเปนบำปมำกไหม และพอแมและ
ผปกครองควรวำงตวและวำงใจ อยำงไรครบ
เปนตด เปนเกย บาปหรอไม
วสชนา
อำตมำไมพบวำในพระไตรปฎกมตรงไหนทระบวำกำรชอบคนเพศ
เดยวกนนนเปนบำป สงทเปนบำปหรอผดศลกคอ กำรละเมดศลขอ ๓ ซง
หมำยถงกำรลวงละเมดคนทมเจำของแลว ทจรงนอกจำกศลขอ ๓ แลวยงม
ธรรมบำงขอทควรใสใจ เวลำมควำมสมพนธทำงเพศ ไมวำกบผทเปนสำม
หรอภรรยำของเรำ หรอคนรกของเรำโดยชอบธรรม นนกคอ “กามสงวร” คอความรจกประมาณในกาม ไมหมกมนในกาม และ “สทารสนโดษ” คอความพอใจในคครองของตน ในมมมองของพทธศำสนำ กำมสงวรและ สทำรสนโดษนนเปนสงทส�ำคญกวำประเดนทวำชอบคนเพศเดยวกนหรอไม
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๖๗
ส�ำหรบผทเปนพอแมหรอผปกครอง เปนธรรมดำทยอมไมสบำยใจ
เมอพบวำลกของตวชอบคนเพศเดยวกน สวนหนงเปนเพรำะเกรงวำคนอนจะ
ไมเขำใจหรอไมยอมรบ หำไมกเกรงวำลกของตนจะมชวตคทไมรำบรน แตก
ไมควรมองวำลกของตนท�ำบำปหรอมควำมวปรตผดเพยน หรอถงกบปฏเสธ
ลกของตว ทำงทถกคอยอมรบสงทเขำเปนและชวยเหลอใหเขำไมเปนทกขในสง
ทเขำเปน ตรำบใดทเขำไมไดท�ำสงทผดศลผดธรรมหรอเบยดเบยนผอน ขณะ
เดยวกนกชวยใหเขำสำมำรถพฒนำตนใหมควำมเจรญงอกงำมเทำทจะท�ำได
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๖๘
ปจฉา
รบกวนสอบถำมพระอำจำรยคะ คอเมอหลำยปกอนเพอนตงครรภ
และหมอตรวจพบวำเดกไมสมบรณ คอลนหวใจไมปด หมอแนะน�ำใหเอำเดก
ออกเพรำะหำกใหเดกคลอดมโอกำสเสยชวตพกำร หรออำจจะตองมกำรรกษำ
ตอเนองทยำวนำน และมคำใชจำยในกำรรกษำคอนขำงสง แมเดกลงเล เรำก
เขำใจควำมรสกคนเปนแม แตคดตำมหมอกสงสำรทงแมและลกหำกเดกรอด
กตองมคำใชจำยมำกมำยในกำรผำตดรกษำเดก จงแนะน�ำใหเขำตดสนใจเอำ
เดกออกคะ อยำงนบำปกรรมจะมำกเหมอนเปนกำรแนะน�ำใหคนท�ำแทงโดย
ตงใจหรอไมคะ และมวธอยำงไรบำงทจะใหเดกอโหสกรรมใหคะ
แนะน�าใหท�าแทง เพราะเดกไมสมบรณ
บาปหรอไม แกไขอยางไร
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๖๙
วสชนา
กรณนเปนเรองทนำเหนใจ ตดสนใจยำกวำควรท�ำอยำงไร อยำงไร
กตำม กตองยอมรบควำมจรงวำ กำรตดสนใจใหเอำเดกออกนน ไมวำดวย
เหตผลใดกตำม ถอวำเปนกำรท�ำชวตใหตกลวงไป ดงนนกำรแนะน�ำใหเพอน
ตดสนใจเอำเดกออก จงไมตำงจำกกำรแนะน�ำใหเขำท�ำแทง บำปยอมเกดขน
แตกยงเบำกวำกำรท�ำไปดวยควำมเกลยดชงหรอควำมเหนแกตว สงทจะชวย
ได คอท�ำบญหรอถวำยสงฆทำนเพออทศสวนบญใหแกเดก รวมทงขอขมำ
ตอเดก หำกวญญำณของเดกนนสำมำรถรบรไดดวยญำณวถใดๆ กคงจะให
อโหส
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๗๐
พดถงเรองนแลว กอยำกพดตอไปวำ ส�ำหรบคนทมปญหำลกใน
ครรภไมสมบรณ และก�ำลงตดสนใจวำจะท�ำอยำงไรด อำตมำอยำกใหขอมล
และขอคดเพมเตมวำ มแมบำงคนทตดสนใจใหลกคลอดออกมำ แมจะพบ
ปญหำอยำงทหมอคำดกำรณเอำไว ลกตองเขำรบกำรผำตดหลำยครง สน
เงนทองจ�ำนวนมำก แตเธอกไมยอทอ พยำยำมท�ำทกอยำงเพอใหลกมชวต
รอด ขณะเดยวกนกดแลแกอยำงเตมทดวยควำมรก โดยไมรสกเสยใจทตดสน
ใจใหลกเกดมำ มำถงวนนลกเปนเดกทมควำมสข มควำมสำมำรถหลำย
อยำงแมรำงกำยจะไมสมบรณ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๗๑
เร องนช ใหเหนวารางกายทไมสมประกอบ
หาไดเปนอปสรรคขดขวางการมชวตทผาสกและดงามไม
เพราะส งส�าคญนนอยท จตใจ ยงจตใจไดรบการฟมฟกดวยความรกของแมและคนรอบขาง
เดกกมโอกาสทจะเตบโตเปนผใหญท มความสขและใชชวตอยางมคณคาได
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๗๒
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๗๓
ปจฉา - วสชนา
เรองทวไป
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๗๔
ปจฉา
มกำรกระท�ำอนๆทไมถงกบรนแรงหรอมขอหำมไวเหมอนกบผดศล
แตกอำจเปนโทษ ทเรยกวำ “soft addictions” ทงหลำย เชน ตดอำหำร
ตดเนต ตด FB ตดละคร ตดเกม ฯลฯ ซงถำตดมำกๆ กท�ำใหเสยเวลำ เงน
ทอง สมพนธภำพ มผลตอกำรงำน สขภำพ และ อนๆ แตนำสงสยวำ ท�ำไม
ทงๆ ททกคนรวำไมดแตกยงท�ำ รวำมโทษกยงท�ำ ผมคดวำแคพจำรณำโทษ
ดเหมอนจะไมพอทจะท�ำใหเรำหลดได จะมวธกำรแกไขอยำงไรครบ
ตดอาหาร ตดเนต ตด Facebook ตดละคร ตดเกม แกอยางไร
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๗๕
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๗๖
วสชนา
กำรรวำมโทษนน เปนกำรรในระดบ
สมอง สวนใจยงโหยหำรสอรอยหรอควำมสข
จำกสงนน คนเรายอมปรารถนาความสข จะละความสขทหยาบไดกตองมความสขทประณตมาแทนท หากไดสมผสกบสขทประณตกวา กจะคอยๆ หนหลงใหกบความสขทหยาบไปเอง ดงนน นอกจำกเหนโทษของควำมสข
ทหยำบแลว ควรไดสมผสกบสขทประณต เชน
ท�ำสมำธ ท�ำงำนทสรำงสรรค มงำนอดเรกทเปน
ประโยชน หรออำนหนงสอ วำดภำพ ใหมๆอำจ
จะยงไมสขเทำไหร แตท�ำไปนำนๆ กจะมควำมสข
บำงคนเพยงแคไดวงจอกกงหรอเตนแอโรบคกม
ควำมสขแลวเพรำะท�ำจนเปนนสย
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๗๗
ปจฉา ขอเรยนถำมครบวำ ถำเกดเรำโกหกคนอนโดยมเจตนำใหคนอน
สบำยใจ ไมคดมำก ไมเปนทกข ถอวำผดศลหรอไม เชน หำกพอแมถำมวำ
เรำมเงนใชหรอปำว แตเพอควำมสบำยใจของทำนไมอยำกใหทำนเปนกงวล
เรำจงตองโกหกวำม ทงๆ ทตวเองไมม
โกหกเพอใหคนอนสบายใจ จะเปนบาปไหม
วสชนา
กำรไมพดควำมจรง หำกเปนเจตนำกผดศลทงนน จะมำกหรอนอย
กอยทวำเปนเจตนำรำยหรอเจตนำด การไมพดความจรง ไมทำาเสยเลย
ยอมดทสด แตหำกจะท�ำ กขอใหท�ำในยำมจ�ำเปนจรงๆ และท�ำใหนอยทสด
หำไมแลวจะตดเปนนสยและกอผลเสยมำกมำยตำมมำ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๗๘
ปจฉา
ขอเรยนถำมพระอำจำรยดวยนะครบ คอผมสงสยวำ
กำรพดโกหกเปนกำรผดศลขอมสำ แลวถำเรำพดเลนในหมเพอนหรอข�ำๆ
ไมไดมเจตนำรำยอะไร (แตกไมไดโกหกมำกมำยยกเวนแคอ�ำๆ กนแลวกเฉลย)
จะถอวำผดศลมำกมยครบ ปจจบนผมพยำยำมถอในศลหำอย ไมถงกบศล
แปด แตกสงสยในขอนอยถำจะยงมศลทคลำงแคลงใจอยวำตวเองรกษำไดมย
กแคขอนละครบ รบกวนพระอำจำรยชวยไขขอของใจนใหหนอยนะครบเพอจะ
ไดเปนแนวทำงและปฏบตตำมครบ ขอบคณครบ
อำ เพอนเลนๆ จะผดศลขอสไหม
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๗๙
วสชนา
การพดเลนนน หากไมระวงกจะกลายเปน การพดเพอเจอ ซงอยในขอบขายของศลขอ ๔ ดวยเชนกน
กำรพดจำเพอเจอนนท�ำใหขำดสตไดงำย หรอแมแตกำรพดอ�ำกน
อำจจะเผลอไผลกลำยเปนกำรโกหก หรอท�ำรำยควำมรสกของอกฝำยดวย
(เชน หยอกหรออ�ำกนแรงๆ จนอกฝำยโกรธ) ดงนนจงควรระมดระวงดวย
หลำยคนผดใจกนกเพรำะหยอกลอหรอแซวกนแรงๆ ซงกมกจะเรมจำกกำร
พดเลนจนลมตว
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๘๐
ปจฉา กรำบนมสกำรพระอำจำรยคะ กำรทเรำชวยเหลอเพอนทก�ำลงตกทกข
ไดยำก เหนใจเขำ แลวตอมำเขำกลบดขนๆ อยำงมำก เขำกลบมำท�ำรำยเรำ
ชวยเหลอเขำค�ำขอบใจสกค�ำกไมมคะ ชวยเพรำะอยำกชวย แตเขำกลบท�ำรำย
เรำอยำงไมนกเลยวำเขำท�ำกบเรำไดถงขนำดน เคยคดวำขอใหเขำกลบไปตก
นรกเหมอนเดม เขำจะมวนนนไหมคะ และตวดฉนเองจะบำปไหมคะ
ชาวนากบงเหา
วสชนา
“วนนน” จะเกดแกเขำหรอไม ขนอยกบกรรมหรอกำรกระท�ำของเขำ ไมไดอยทควำมปรำรถนำของคณ อยำงไรกตำมอยำกใหคณตระหนกวำ
เมอใดกตามทคณมจตพยาบาทตอเขา ไฟโทสะทเกดขนกเผาลนจตใจ
ของคณทนท จนสามารถทำาใหคณรอนรมราวตกนรกได
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๘๑
ถำคณไมอยำกท�ำรำยตวเอง กอยำมจตคดพยำบำทตอเขำ หรอถำ
ยงมควำมโกรธแคนเขำ กขอใหรทนอำรมณดงกลำว อยำปลอยใจใหตกไปใน
เพลงอำรมณนน
ในความเหนของอาตมา หนาทของเราคอ
การท�าความดท งตอตนเองและผอ น
สวนคนอนจะท�าความดตอเราหรอไม (ท ง ๆ ทเราท�าดกบเขา)
เปนเร องของเขา
ถำเขำท�ำเขำกไดบญ แตถำเขำไมท�ำ หรอถงกบท�ำรำยเรำ เขำกยอม
ไดรบโทษจำกกำรกระท�ำนน บำปยอมเกดแกเขำอยำงหนไมพน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๘๒
ปจฉา
กรำบนมสกำรพระอำจำรยคะ สงสยเรองปญหำก�ำจดปลวกในบำน
จะท�ำอยำงไรถงไมเปนบำป
ก�าจดปลวกอยางไร
จงไมบาป
วสชนา
ทำ อะไรกไดทไมทำ ใหเขาตาย(หรอพการ) กถอวาไมบาป สวนวธการจะทำาอยางไรนน ตองถามผร ชำวบำนสมยกอนพบวำปสสำวะ
ววหรอควำยสำมำรถปองกนและไลปลวกได จงเลยงววหรอควำยใตถน ใกล
เสำเรอน แตวธนเปนไปไมไดแลวส�ำหรบคนเมอง ในฐำนะทเปนพระ อำตมำ
ไมสำมำรถแนะน�ำใหก�ำจดปลวก อนนนเปนเรองทคณตองตดสนใจเอง
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๘๓
ท�าบญเพอลางบาป ไดหรอไม
ปจฉา
กรำบนมสกำรพระอำจำรย ทกข สข บำป บญ
เกดจำกใจ กำรทคนไมกลวบำป เพรำะถำท�ำบำป
แลวคอยไปท�ำบญแก (แกกรรมกม) ใจกคลำยทกข
กำรเอำบญมำเจอจำงบำป ท�ำบญใหญๆ
ใหไดบญมำกๆ มำหกกลบลบหน
แลวจตมควำมสบำยไมทกข เลยไม
รสกบำป พระอำจำรยมควำมเหน
อยำงไรครบ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๘๔
วสชนา
บำปเมอท�ำแลว ลบลำงไมได กำร
ท�ำบญเพยงแตชวยใหผลแหงบำปนนทเลำลง
เหมอนน �ำหมกทหยดลงในแกว ยอมท�ำให
น �ำด�ำคล �ำ กำรเตมน �ำสะอำดลงไปในแกว
ไมไดท�ำใหหมกนนหำยไป เพยงแตชวยให
น �ำด�ำคล �ำนอยลงเทำนน
กำรท�ำบำปแลวไมรสกวำเปนบำปนน เปนมจฉำทฏฐ
ทสงผลใหท�ำบำปหนกขนเรอยๆ แตถำท�ำแลว ส�ำนกผด ไมคด
ท�ำบำปตอไป พยำยำมท�ำควำมด ถอเปนเรองนำอนโมทนำ แต
ถำท�ำบญดวยควำมหวงวำจะลำงบำป เพอจะไดท�ำบำปตอไปได
สะดวก ควำมคดอยำงนเปนอนตรำยทงตอตนเองและผอน ยง
จะดกวำหำกวำท�ำบญแลวรสกสบำยใจไมรสกผดตอไป ควำม
รสกนยงอำจสงเสรมใหท�ำควำมดกได (ถงแมวำจะสบำยใจ
เพรำะเขำใจผดวำบำปทเคยท�ำนนถกลบลำงไปแลวดวยบญ
กตำม)
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๘๕
ปจฉา
กรำบนมสกำรพระคณเจำ หนำบำน
ฝงตรงขำมมศำลำของกรมทำงหลวง ปทแลว
เกดฟำผำตนไมลมทบศำลำและเจำหนำทไดมำ
รอออกแตไมมกำรสรำงขนทดแทน แมมเงนกอน
หนงตงใจวำจะท�ำบญกฐน (สปทแลวกท�ำแลว
ครงหนง) คดวำในวดมทกอยำงครบหมดแลว
เพรำะเปนชมชนขนำดใหญมคนจองกฐนทกป
ลกๆ อยำกใหสรำงศำลำรมทำงใหคนไดพก
มำกกวำ แตแมคดวำท�ำบญกฐนไดบญมำกกวำ
ขอควำมกรณำอำจำรยชแนะดวยคะ
ท�าบญ กบวดหรอสวนรวมด
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๘๖
วสชนา
พทธศำสนำมองวำ กำรท�ำบญกบคนด มควำมประพฤตดงำม หรอ
ผทท�ำประโยชนแกสวนรวม ยอมเกดอำนสงสมำกกวำ ดงนนจง “ไดบญ”
มำกกวำท�ำกบคนทวไป ดงนนจงมควำมเชอวำท�ำบญกบพระหรอกบวดนน
ไดบญมำกกวำ เพรำะพระเปนผมศล เปนบคคลของสวนรวม ท�ำประโยชนแก
สงคม (ทงทำงธรรมและทำงโลก) เชนเดยวกบวด ซงเปนศนยกลำงของชมชน
อะไรทเปนของวด กเปนของชมชนดวย โดยเฉพำะในสมยกอนหรอแมแตใน
ชนบทปจจบน
แตทกวนนมควำมเปลยนแปลงเกดขนหลำยอยำง วดสญเสยควำม
เปนศนยกลำงของชมชนไป สวนพระกมบทบำทตอสวนรวมนอยลง (แมแต
ทำงธรรม) ดงนนกำรท�ำบญกบพระหรอกบวด จงไมไดหมำยควำมวำจะเกด
ประโยชนกวำงขวำงอยำงแตกอน แมกระนนกยงเปนสงทสมควรท�ำอย แต
ควรทำาอยางมวจารณญาณเพอใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม
ขณะเดยวกนกควรวางใจใหถกเพอเกดความสงบในจตใจและลดละ
กเลส (เชน ไมท�ำบญโดยหวงรวยหรอไดโชคลำภอยำงเดยว)
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๘๗
อยำงไรกตำม
ไมควรคดวาทำ บญกบพระหรอวดเทานนทไดบญ
ทำ บญกบสวนรวม เชน การใหทานเพอสาธารณประโยชน
กเปนบญเหมอนกน
บญอยำงนควรท�ำมำกๆ เพรำะทกวนนผคนละเลยสวนรวมมำก
คดถงแตตวเองเปนหลก ดงนนอำตมำจงเหนดวยกบควำมคดของคณทอยำก
สรำงศำลำรมทำงหรอสงทเปนประโยชนตอสวนรวม แตกไมควรคดวำ ตอง
เลอกอยำงใดอยำงหนงระหวำงทอดกฐน กบสรำงทพกคนเดนทำง โดยเฉพำะ
ส�ำหรบคนแกคนชรำ จะนกถงวดมำกเปนพเศษ หำกทำนอยำกทอดกฐน
ลกๆ กควรอนโมทนำดวย แตควรแนะน�ำทำนวำทอดกฐนอยำงไรจงจะเปน
ประโยชนสงสด เชน ทอดแกวดทขำดแคลน หรอทอดเพอสนบสนนกำรศกษำ
ของพระสงฆสำมเณร เปนตน คนแกเมอไดทอดกฐนแลวจะมควำมสขใจ
ควำมสขนสำมำรถเปนประโยชนแกทำนแมในวำระสดทำยของชวต คอเมอ
ระลกนกถงแลวกเกดปต ท�ำใหสนลมอยำงสงบได
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๘๘
ปจฉา กำรสรำงบญ ดวยกำรใหทำนดวยปจจย คอเงนกอนใหญ เปนสงท
ผด งมงำยหรอถกตอง อยำงไร ถำผถวำยคดแตเพยงวำ ปจจยทถวำยนนจะ
สรำงประโยชนแกสงฆ และพทธศำสนกชนทวไป กำรทพระแตละรป หรอวด
แตละแหงกมจดขำยทแตกตำงกนไป ควรใชหลกอะไรในกำรพจำรณำ ในกำร
สรำงบญบำรม ดเหมอนเดนบนเสนดำย ดำนซำยถก ดำนขวำผด
ถวายทานดวยปจจยมากๆ
ถกตองหรอไม
วสชนา
กำรถวำยทำน จะมำกหรอนอยไมส�ำคญเทำกบเจตนำหรอกำรวำงใจ
(ทงกอน ระหวำง และหลงจำกใหทำน) กำรท�ำบญทถกตองคอท�ำดวยจตท
เปนกศล มควำมแชมชนเบกบำน ปตทงกอน ระหวำง และหลงจำกใหทำน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๘๙
กำรถวำยทำนโดยมงประโยชนแกสงฆและพระศำสนำหรอสวนรวม
นน เปนสงทถกตองแลว เพรำะเกดทงประโยชนทำนและประโยชนตน (ลดละ
กเลสในใจตน)
หลกประโยชนตนประโยชนทาน เปนหลกทควรนำ มาใชเวลาทำ บญ
เชน จะท�ำบญทใดกดวำทนนน�ำเงนไปใชเปนประโยชนอยำงไร
เปนไปเพอเกอกลพระศำสนำหรอสงคมสวนรวมหรอไม หรอวำเปนไปเพอ
ประโยชนสวนตว มงทควำมอวดมอวดรวย ควำมเจรญทำงวตถ หรอเพอ
สงเสรมธรรม เปนตน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๙๐
ปจฉา
กรำบนมสกำรทำนพระอำจำรยคะ ดฉนมปญหำอยำกจะเรยนถำม
คะ ดฉนมปญหำกบเพอนบำนทเลยงหมำแลวเสยงดงมำก พอบอกเขำแลวเขำ
โกรธ แลวเมอเขำเหนดฉน เคำกจะเสยงดงแลวดำหมำกระแทก ดฉนพยำยำม
ทจะไมโมโหตอบ จนทกวนนตองปดบำนอยคะ เพรำะไมอยำกมเรองกน ดฉน
ตองท�ำอยำงไรคะถงจะหมดทกข ทกวนนตองคอยหลบคะ
ทะเลาะกบเพ อนบาน เร องหมา
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๙๑
วสชนา
ถำอยำกหมดทกข มทำงออก ๒ ทำง คอ
๑. มสตรกษาใจ ท�าใจปลอยวาง อยำไปจดจอกบเสยงหมำ (หลวงพอทำนหนง เตอนเดกวดทร�ำคำญเสยงหมำเหำวำ “หมนอยใกล
กบปำก มนยงไมร�ำคำญเสยงเหำเลย แกอยหำงมนเปนโยชน จะโมโหมน
ท�ำไม”)
๒. พยายามเปนมตรกบเพ อนบาน คนไทยเรำพอเปน
เพอนกนแลว จะขอรองอะไร เขำกรบฟงและพรอมจะชวยเหลอ มกรณหนง
ทมปญหำกบเพอนบำนทไมนำรก วธกำรทเขำใชคอ ยนไมตรหรอมน �ำใจให
ปรำกฏวำเพอนบำนคนนนเปลยนพฤตกรรมไปอยำงขำมคน เขำเลำมำดงน
“เมอครงทผมคำขำยทสวนจตจกร กไดมผคำขำงเคยง เขำไดน�ำเอำ
รปภำพขนำดใหญมำตงไวหนำรำน และยนออกมำบงรำนผมจนมด หำกเปน
คนอนกคงตองตอยตกนแนๆ เหตคอเขำจงใจทจะแกลงผมจรงๆ ตอมำผมจง
ไดไปซอสมและองนมำสองกโล แลวผมกเดนไปสวสดกบเขำดวยใบหนำทยม
แยม พรอมทงหวผลไมนนสงใหเขำ และบอกเขำวำผมเดนไปเขำหองน �ำมำ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๙๒
และบงเอญเหนรถมำขำยผลไม กเลยนกถงคณเพรำะเหนวำคณเปนคนทชอบ
ทำนผลไม และมนกนำทำนกเลยตงใจซอมำฝำก เขำกมองหนำผมแบบงงๆ
และแปลกใจ แลวพดวำเกรงใจ ผมกตอบวำไมตองเกรงใจหรอกครบ เรำ
คำขำยอยดวยกนมนกเหมอนเพอนเหมอนพเหมอนนองกน จำกนนเรำกคย
กนเหมอนคนทสนทกนมำนบสบป ทงๆ ทเขำกเพงจะมำคำขำยเพยงไมกวน
จำกนนรงขนอกวน เมอผมไปเปดรำนกปรำกฎวำภำพถำยขนำดใหญ
ทเขำตงบงรำนผมไดหำยไป ผมกเลยถำมเขำวำ เอำ! แลวรปภำพทตงตรงน
ขำยไปแลวหรอครบ เขำตอบวำเปลำ ยงไมไดขำยแตเอำไปตงไวดำนในโนน
ผมกบอกวำ เอำแลวท�ำไมไมเอำมำตงทเดมละ เขำตอบวำ “ตงตรงนนดกวำ
ครบเฮย ผมเกรงใจเฮย ตงตรงนแลวมนนำเกลยด มนไปบงรำนของเฮย
เดยวลกคำมำซอของเขำจะมองไมเหนสนคำของเฮย”
ผมกบอกวำไมเปนไร แตเขำกไมกลำทจะตงตรงนนอกตอไป
และหลงจำกนนเรำกดตอกนและชวยกน
ดแลรำนทงรำนเขำและผม จนหลำยคน
ถำมผมวำ “เฮยไปคบคำกบไอคนเลวน
ไดยงไง” เขำดกบผมมำกจนมอะไร
เขำกจะมำขอค�ำแนะน�ำจำกผม
ตลอดมำเลยครบทำน”
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๙๓
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๙๔
ปจฉา
นมสกำรเจำคะ ขอกรำบเรยนถำมพระอำจำรย หำกเรำยงมหวงคอ
ลกยงเลกคะ ๔ ขวบ แลวเรำยงตองกำรปฏบตธรรม ทงทเวลำทท�ำอะไรให
ลกในแตละวนหมดไปเยอะมำกงำนประจ�ำกท�ำ นอกเวลำกท�ำงำน ควรเรม
จำกตรงไหนกอนและท�ำยงไงเจำคะ ถงจะไมตงเกนไป
อยากปฏบตธรรม แตภาระมาก
วสชนา
ทจรงขณะเลยงลกกสำมำรถปฏบตธรรมได เชน มสตกบกำรเลยงลก
หมนดใจของตน รเทำทนอำรมณทเกดขน รวมทงฝกควำมอดกลนตออำรมณ
แตส�ำหรบผฝกใหม ควรหำเวลำวำงส�ำหรบกำรท�ำจตใหนงบำง เชน ท�ำ
สมำธกอนนอน หรอเมอตนขนมำ กใหเวลำกบตวเองอยำงนอย ๕-๑๐ นำท
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๙๕
ในกำรตำมลมหำยใจ ขณะเดยวกนเวลำทไมไดอยกบลก แตท�ำงำนอน เชน
ท�ำครว ซกผำ ลำงจำน กใชโอกำสนนฝกสตไปดวย คอ นอมใจใหอยกบ
งำนนน ไมตองไปคดเรองอน ใจเผลอหรอวอกแวก กใหมสตรทนแลวพำใจ
กลบมำอยกบงำนนน ถำมสตกบงำนเหลำนไดอยำงตอเนอง กจะชวยใหมสต
ไวขนเวลำอยกบลก รเทำทนอำรมณของตน ไมหวนไหวงำย
นอกจำกนนเวลำท�ำงำนประจ�ำ หรอไมประจ�ำ กพยำยำมมสต หมน
ดใจตน รเทำทนควำมรสกนกคดอยเสมอ ส�ำหรบคนทมงำนเยอะ อยำคดวำ
ตนไมมโอกำสปฏบตธรรม โอกำสนนมเสมอหำกเรำรจกฉวยโอกำสดวยกำร
ฝกสตจำกงำนทท�ำอย หรอไมกหำโอกำสฝกสตท�ำสมำธเวลำวำงจำกงำนกำร
“ถามเวลาหายใจ กมเวลาปฏบตธรรม”
เปนค�ำแนะน�ำหลวงพอชำทใหแกคนทอำงวำตนไมมเวลำปฏบตธรรม
ตอเมอมเวลำวำงมำกๆ จงคอยหลกเรนไปปฏบตธรรมในรปแบบ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๙๖
ปจฉา
กรำบนมสกำรพระอำจำรยครบ มปญหำหนงทแปลกประหลำดและ
พบกนบอยในหมชำวพทธ คอ กำรเพงโทษผอน หรอรสกวำตวเองดกวำหรอ
เหนอกวำคนอนๆ เชน คนทไมกนเนอสตว กจะรสกวำตวเองดกวำคนอนทยง
กนอย คนทปฏบตธรรม ไปวด ท�ำสมำธบอยๆ กรสกวำจตใจของตวเองดกวำ
คนอนหรอบรสทธกวำ คนทไมยดตดกบวตถนยมกรสกวำตวเองมกเลสนอย
กวำคนอน คนทหมนท�ำทำน กรสกวำตวเองมควำมเมตตำ กรณำมำกกวำคน
ทไมท�ำหรอท�ำนอยกวำ คนทอำน ฟงธรรมะ หรอศกษำพระไตรปฎกกคดวำ
ตวเองรมำกกวำ มปญญำมำกกวำคนอน เขำใจชวตมำกกวำ คนทถอศลแปด
กรสกวำตวเองศลบรสทธกวำคนถอศลหำ ฯลฯ พระอำจำรยคดวำเรำจะใช
ธรรมขอไหนหรอท�ำอยำงไรเพอขจดกำรเพงโทษคนอนไดครบ
ตดด ร สกวาตวเองดกวาคนอ น
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๙๗
วสชนา
ควำมดนนหำกเรำไมระวง จะไปเพมพน “มำนะ” (ควำมหลงตว
หรอถอตนวำดกวำสงกวำ) นกปฏบตธรรมมกจะตกหลมกเลสตวน แมควำม
โลภจะนอยลง แตมำนะกลบเพมมำกขน เรยกอกอยำงวำตดด ซงท�ำใหตนเอง
ทกขงำย แถมยงท�ำใหคนอนเปนทกขอกดวย ทานอาจารยพทธทาสจงเตอนวา ใหระวงความดกดเจาของ ดวยเหตน การมสตรเทาทนกเลสตวเองจงเปนสงสำ คญ ขณะเดยวกนควรรจกหวเราะเยาะตวเองดวย อยาใหมนเผยอจนครองใจเราได อกวธหนงทชวยไดคอทรมำนกเลสหรอมำนะ ดวยกำรท�ำตวต �ำกวำผอน เชน ไปรบใชผอน จะไดฝกควำมออนนอมถอมตว เพอนอำตมำ
บำงคนทกปจะไปเปนพนกงำนเสรฟในรำนอำหำรของเพอน เปนกำรฝกลดละ
ตวตนอยำงหนง
นอกจำกนนเรำควรมองคนอนในแงบวกหรอชนชมเขำ คอมองวำเขำ
มอะไรดบำง แมเขำจะไมกนผกหรอมศลนอยกวำเรำ แตเขำอำจมควำมดบำง
อยำงทดกวำเรำ เชน เสยสละ ถอมตว อดทน มขนต
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๙๘
ปจฉา
กรำบนมสกำรพระอำจำรยคะ เรำสำมำรถฝกสตดวยตวเองได
อยำงไรคะ จ�ำเปนตองไปฝกปฏบตอยำงทหลำยๆ คนไปฝกไดไหมคะ
นงสมำธแลวงวง จะมวธแกไขอยำงไรคะ
ฝกเจรญสตดวยตนเอง ไดอยางไร
วสชนา
ฝกสตกตองฝกดวยตวเองอยแลว หลกกำรงำยๆ กคอ
“ตวอยไหน ใจอยนน” ท�ำอะไรกตำม กอยำท�ำแตตวสวนใจไมอยกบกำรกระท�ำนน เชน อำบน �ำ ถฟน
ซกผำ กนอำหำร ใจกรบรอยกบ กำรกระท�ำนนๆ ไมปลอยใจลอย หรอคดอะไร
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๙๙
ตออะไร (รวมทงควำมคดเรองงำนกำร) พดอกอยำงคอ ท�ำอะไรเปนอยำงๆ
อยำท�ำหลำยอยำงพรอมกน (เชน กนอำหำรกอำนหนงสอ หรอพดคยไปดวย)
หลกกำรขอทสองคอ
“รกายเคลอนไหว รใจนกคด” หมำยถง รตวเวลำท�ำอะไร เดนกรวำเดน ฟงกรวำฟง เวลำเผลอคดใจลอย
กร แลวพำใจกลบมำอยกบตวหรออยกบสงทก�ำลงท�ำอย ถำท�ำบอยๆ กจะ
รเทำทนอำรมณหรอควำมรสกนกคดของตนไวขน ฟงซำนนอยลง
ฝกสตแบบนท�ำคนเดยวกได และสำมำรถท�ำไดในชวตประจ�ำวน
แมแตตอนรถตดหรอคอยเพอน กคลงนวหรอตำมลมหำยใจ กไดสตเปนของ
แถม ดงนน แมไมเขาวดหรอเขาคอรสกเจรญสตได และควรท�ำใหกลมกลนเปนหนงเดยวกบชวตประจ�ำวน จะไดนสยใหมคอรใจตวเอง
สวนค�ำถำมวำ ท�ำสมำธแลวงวงนน ลองใชอรยำบถอน สวนใหญ
งวงเพรำะนงหลบตำ กเปลยนมำเปนเดนจงกรม หรอเปดตำสกเลกนอย
ระหวำงนงท�ำสมำธกได
จตวนวาย คลำยดวยธรรมจตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๐๐
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๐๑
ปจฉา - วสชนา เรอง
มรณานสต
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๐๒
ปจฉา
กรำบนมสกำรเจำคะพระอำจำรย ขอเรยนถำมพระอำจำรยนะเจำคะ
ในกรณทพอแมของเรำ “มกรรม” ทท�ำใหตองปวยเปนโรครำยแรง เชน โรค
มะเรง ถำคนทเปนลกตงจตอธษฐำนวำ...ขออยำใหพอแมตองเจบปวย ถำเปน
กรรมของทำนทจะตองเปนโรค เรำจะขอเปนผชดใชกรรมนนแทนทำน เปน
โรคแทนทำนในบนปลำยชวตของเรำ หรอยอมอำยสนลงเพอเอำอำยของเรำ
ตออำยใหพอแม ค�ำอธษฐำนแบบน ถำท�ำควบคไปกบกำรสวดมนตโดยเฉพำะ
โพชฌงคปรตร ครมำนนทสตร และอณหสวชยคำถำ กำรปฏบตธรรม กำร
รกษำศลหำ และกำรอธษฐำนจตอนๆ จะเปนผลส�ำเรจใหทำนหำยปวย ม
สขภำพแขงแรงในชวตบนปลำยไดไหมเจำคะ
ชวยพอแมท ปวย ดวยการท�าบญ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๐๓
วสชนา
ควำมเจบปวยนนไมจ�ำเปนตองเกดเพรำะกรรมอยำงเดยว
พระพทธองคเคยตรสวำ
“เวทนาบางอยางมดเปนสมฏฐานกม...มเสมหะเปนสมฏฐานกม....
มลมเปนสมฏฐานกม...มรวมกนเปนสมฏฐานกม...
เกดแตเปลยนฤดกม...เกดแตรกษาตวไมสม ำาเสมอกม...
เกดจากถกทำารายกม...เกดจากผลกรรมกม”
ดงนน คณจงไมควรดวนสรปวำควำมเจบปวยของพอแมเปนเพรำะ
“กรรม” อยำงเดยว อำจเปนเพรำะเหตอนกได อยำงไรกตำมกำรทคณตงจต
อธษฐำนเพอชวยพอแม เปนสงทดนำอนโมทนำ ยงท�ำควบคไปกบกำรสวด
มนตและอทศบญกศลใหแกเจำกรรมนำยเวร กยอมเกดผลด อยำงนอยกตอ
จตใจของคณและพอแม ทจรงหำกคณชวนทำนสวดมนตและนงสมำธดวยก
จะด โดยอำจท�ำรวมกบคณ กำรท�ำบญกศลอยำงอน เชน กำรถวำยสงฆทำน
ไถชวตโค กระบอ ชวยเหลอเดกยำกจน กมประโยชนดวยเชนกน เมอท�ำเสรจ
แลวกอทศสวนบญนนใหแกเจำกรรมนำยเวรและสรรพสตวหรอคณจะท�ำให
ทำนกไดแลวแจงใหทำนทรำบเพออนโมทนำดวย
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๐๔
ปจฉา
รบกวนถำมหลวงพอคะวำ ส�ำหรบคนทปวยอยตำมโรงพยำบำล
คณหมอถำมคนไขวำถอดเครองมอออกหรอไม (เมอถอดเครองมอคนไข
จะเสยชวต ถำไมถอดเครองมอตำมโรงพยำบำลจะท�ำใหรำงกำยด�ำรงอยคะ)
ไมทรำบวำถำเรำบอกใหทำงโรงพยำบำลดงเครองมอออกเทำกบเรำผดศล
ขอ ๑ หรอไมคะ
การถอดเครองชวยชวตออกจะเปนบาปไหม?
วสชนา
เทำททรำบ ตำมปกตหมอจะไมถำมเชนนนกบคนไขหรอญำต เพรำะ
หมอถอวำตนมหนำททจะชวยชวตของคนไข สงทเกดขนมำกกวำกคอ ญำต
เปนฝำยถำมหมอหรอขอรองใหหมอถอดทอหรอปดเครองชวยชวต ซงหมอ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๐๕
สวนใหญมกจะไมท�ำ เพรำะสำเหตทำงดำนกฎหมำยและจรยธรรม แตยนยอม
ใหญำตท�ำหำกเปนควำมตองกำรของญำต
เรองกำรดงเครองมอออกนน หำกท�ำใหคนไขถงแกควำมตำย กถอ
วำผดศล แมมใชคนลงมอเองกตำม แตทจรงเรองแบบนมรำยละเอยดตอง
พจำรณำมำก เชน เหนวำคนไขทกขทรมำนมำกอนเปนผลจำกอปกรณดงกลำว
อกทงเมอถอดแลว คนไขกไมไดตำยทนท ยงหำยใจอย แตคอยๆ ลดลงไป
และยงสำมำรถมชวตไดนำนนบชวโมงกอนจะตำย ในกรณอยำงนอำตมำมอง
วำกำรถอดเครองมอดงกลำวไมผดศลขอท ๑ เพรำะเปนกำรยตกำรแทรกแซง
ดวยเครองจกร ชวยใหผปวยกลบคนสสภำพธรรมชำต และจำกไปตำมวถทำง
ธรรมชำต
อนทจรงผปวยโคมานน เขายงสามารถรบรได รวมทงคนไขท
หมอวนจฉยวาเปนผก มหลกฐานมากมายวาเขายงสามารถไดยนและรบร
สงทอยรอบตว จงควรใชโอกาสนนอมนำาจตของเขาให
เปนกศล เชน พดถงควำมดทเขำไดท�ำ หรอกำรกระท�ำ
ของเขำทเรำชนชมและส�ำนกในบญคณ ชวนเขำสวดมนต
หรอท�ำสมำธ นอมใจเขำใหนกถงพระรตนตรยหรอสง
ศกดสทธทเขำนบถอ ขณะทเขำยงอยดวยเครอง กอยำ
ปลอยใหเขำอยเฉยๆ แบบรอวนตำย แตควรใชเวลำท
เหลออยใหเกดประโยชนเตมทตอจตใจของเขำ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๐๖
ทจรงหำกกลววำจะมปญหำเวลำถอดเครอง กควรคดใหรอบคอบ
กอนใสเครอง เพรำะหำกใสแลว กำรถอดจะเปนปญหำมำก หลำยคนจะ
เตรยมลวงหนำดวยกำรแสดงเจตนำรมณ ทเรยกวำ Living Will คอระบ
เปนลำยลกษณอกษรเลยวำหำกตวเองอยในระยะสดทำย ชวยตวเองไมได
ไมรสกตว จะไมขอรบกำรรกษำชนดใดบำง เชน ใสทอ เจำะคอ หรอปม
หวใจ กำรแสดงเจตนำรมณเชนน ชวยใหหมอและญำตคนไขตดสนใจไดงำย
และรสกสบำยใจทจะไมมกำรยอชวตของเขำดวยเทคโนโลยดงกลำว ตอนน
พรบ.สขภำพ มำตรำ ๑๒ ใหสทธคนไขในกำรปฏเสธกำรรกษำ โดยหมอท
ปฏบตตำมเจตนำรมณของคนไข ไมตองรบผดทำงกฎหมำย
กำรใชสทธทจะตำยไมจ�ำเปนตองหมำยควำมถงกำรเลอกตำย
ดวยกำรณยฆำตเสมอไป คนทรตววำรกษำไปกไมมประโยชน เพรำะเปน
โรคทหำยยำก และอำยกมำกแลว ถงรอดตำยไปวนนอกไมนำนกตองเจออก
มหน�ำซ �ำไมแนใจวำรกษำไปแลวตวเองจะพกลพกำรหรอกลำยเปนผกไปหรอ
ไม ดงนนเขำจงเลอกทจะไมรกษำ และตดสนใจไมกนขำว กนยำ เพอใหรำง
กำยคอยๆ ดบไปเอง เหมอนผลไมสกงอมทรวงหลนจำกตนเอง แบบนเรำ
ไมเรยกวำเปนกำรฆำตวตำย คนเฒำคนแกสมยกอนกเลอกตำยแบบนกนเยอะ
ทำนอำจำรยพทธทำสกตงใจจะใชวธน แตไมคอยมคนเขำใจทำน จงพยำยำม
ยดลมหำยใจของทำนทกวถทำงแตไมส�ำเรจ กำรเลอกทจะตำยอยำงนถอวำ
เปนกำรเตรยมตวตำยอยำงหนง โดยมงเตรยมใจใหดทสด ขณะทรำงกำย
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๐๗
คอยๆ แตกดบไปตำมธรรมชำต คนทเลอก
ตำยแบบนอำจจะใชกระบวนกำรตำยเปน
เครองฝกจตใหปลอยวำง ดวยกำรพจำรณำ
ควำมแตกดบของธำตตำงๆ เรยงล�ำดบไป
เรมจำกธำตดน ธำตน �ำ ธำตไฟ สดทำยก
ธำตลม กำรพจำรณำดงกลำวอำจท�ำไดยำก
หำกไปใชวธรกษำสมยใหม ซงท�ำอะไรตออะไร
กบรำงกำยของผปวยดวยวธทกำวรำวรนแรง
จนรำงกำยไมสำมำรถแตกดบไปตำมธรรมชำต
อยำงทวำมำได
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๐๘
ปจฉา
หวงคณแมอำย ๘๒ ป เปน
มะเรงระยะสดทำยแลว อยำกทรำบวำ
จตในชวงภำวะสดทำยหรอกอนจะตำย
เปนอยำงไร อยำกใหคณแมไดเตรยม
ตว จะท�ำอยำงไรด มวธแนะน�ำหรอท�ำ
อยำงไรใหคณแมเขำใจและเตรยมตวคะ
ตนเองกมกำรปฏบต เจรญสตอยบำง
แตคณแมไมคอยสนใจเทำไรเลย ดทว
กดแตเพอควำมบนเทงคะ
แมปวยหนก แตไมสนใจเตรยมตวตาย ควรท�าอยางไร
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๐๙
วสชนา
จตในระยะสดทำยของชวตหรอกอนตำยนน แตละคนจะไมเหมอนกน
ขนอยกบอปนสย พนเพประสบกำรณ และกำรวำงใจของแตละคนในแตละขณะๆ
แตโดยทวไปแลว จะมปรำกฏกำรณทเรยกวำ ‘กรรมอารมณ’ เกดขน คอ การทความทรงจำ หรอประสบการณเกาๆ ตงแตเดกไดฟนกลบมำ เหมอนยอนกลบไปยงเหตกำรณเหลำนน แตจะเกดขนอยำงรวดเรวมำก
จำกนนกเกด ‘กรรมนมต’ คอ นมต โดยเฉพาะภาพเกยวกบประสบการณในอดตทประทบใจหรอฝงใจ มทงภำพทท�ำใหจตเปนกศล
เชน เกดปต หรอเปนอกศล เชน หวำดกลว ตนตระหนก
(เชน เหนสตวทตนเองเคยฆำเปนอำจณมำหลอกหลอน)
สดทำยคอ ‘คตนมต’ หรอนมตเกยวกบภพภมทจะไปเกด ไมวำสคตหรอทคตกตำม คนทท�ำบญสรำงกศลมำ ยอมมโอกำสมำกทจะเกดกรรม
นมตฝำยกศล แตหำกมอะไรฝงใจ กอำจเกดกรรมนมตทเปนอกศลได หรอ
แมไมเกดนมต แตใจกอำจปรงแตงไปตำมอ�ำนำจของควำมหวงใยหรอรสกผด
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๑๐
ในกรณเชนนนกจะมควำมทกข ท�ำใหเกดควำมทรนทรำย สงทคนรอบขำงจะ
ชวยไดกคอ นอมใจผใกลตำยใหนกถงพระรตนตรยหรอสงศกดสทธทนบถอ
หรอนกถงบญกศลและควำมดงำมทเคยท�ำ อำจชวนเขำสวดมนต รบศล หรอ
รบไตรสรณคมน แตถำไกลวด กตองอำศยสงอนแทน เชน ประสบกำรณใน
อดตทประทบใจหรอกำรกระท�ำทตนเองภำคภมใจ
ส�ำหรบกรณของคณนน สงทจะชวยคณแมไดเปน ประกำรแรก คอ
ชวยใหทานคลายความหวงใยในเรองตางๆ ไมวำ ลกหลำน ทรพย
สมบต กำรงำน ลกหลำนอำจมำพดใหทำนมนใจวำ จะรกกน จะดแลกน
และท�ำตำมททำนไดเคยแนะน�ำสงสอน
จากนน ควรมการขอขมา ขออโหสกรรมจากทาน ถำทำน
มพนทำงธรรมหรอคนเคยพธกรรมทำงพทธศำสนำอยบำง กชวนทำนรบศล
รบไตรสรณคมน ถำมพระททำนคนเคย มำน�ำทำนท�ำกยงด แตถงจะไมม
กไมเปนไร ลกหลำนกสำมำรถชวนทำนท�ำได
ระหวำงนนอกจำกชวนทำนท�ำบญเพอเปนเครองระลกนกถงในยำม
ใกลตำยแลว ลกหลำนควรเอำหนงสอธรรมะงำยๆ มำอำนใหทำนฟงวนละนด
ละหนอย ๕ นำทกยงด หรอชวนทำนสวดมนต ทงนเพอชวยนอมน�ำใจทำนไป
ในทำงธรรมบำง พรอมกนนนกลองชวนทำนท�ำสมำธหรอเจรญสต วธงำยๆ
กคอ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๑๑
ใหมควำมรสกตวเวลำยดแขน หดแขน ก�ำมอ แบมอ
เอำมอวำงบนทองเพอรสกถงทองทพองยบ
ระหวำงทท�ำกนอมใจจดจอหรอรบรถงควำมรสกทำงกำย ดงกลำว
โดยไมตองปดตำ ท�ำอยำงนอย ๕ นำท
ถำลกหลำนท�ำพรอมกบทำนหรอท�ำเปนเพอนทำนกยงด
ถำท�ำสม �ำเสมอ สตทเกดขนจะชวยทำนไดมำกเวลำเกดทกขเวทนำ
หรอเกดควำมวำวนตนกลวเมอใกลตำย
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๑๒
ปจฉา
กรำบเรยนถำมคะ ดฉนไมเขำใจตว
เองวำท�ำไมเวลำเจอกบเรองของควำมตำยทไร
ตองรองไหทกท ทงทจตใจรดวำเรองนเปน
เรองธรรมดำไดดวซดทพระอำจำรยโปรด
น�ำทำงคนใกลตำย ทำนสงบมำก
แตดฉนดไปรองไหไปทงทไมรจก
คนตำยดวยซ �ำไป ท�ำอยำงไร
จงจะไมรองไหเวลำไดประสบกบ
เรองของควำมตำย กรำบขอบพระคณคะ
หวนไหว เร องความตาย
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๑๓
วสชนา
ทคณรองไหคงเปนเพรำะเวลำไดยนไดรบรเรองนแลวท�ำใหระลกถง
ควำมตำยของตนเอง ในใจคณนนยงมควำมอำลยในชวต ควำมหวงแหนใน
ตวตน รวมทงควำมกลวตำยจงรสกหวนไหว ไมสำมำรถครองใจเปนปกตได
เมอตระหนกชดวำ สกวนหนงคณเองกตองตำยเหมอนคนอนๆ อนนเปนเรอง
ธรรมดำอยำปฏเสธปฏกรยำดงกลำวของใจ เมอรองไหกรบรวำรองไห ยอมรบ
มน อยำไปกดขมมน ทคณพดวำ “จตใจรดวำเรองนเปนเรองธรรมดำ” อน
นเปนกำรรในระดบเหตผล หรอระดบสมองแตยงไมลงลกไปถงระดบอำรมณ
หรอหวใจ พดอกอยำงคอสมองกบหวใจยงไมไปดวยกน สงทจะชวยไดกคอ
ระลกถงควำมตำยบอยๆ ทเรยกวำ
มรณานสต การระลกนกถงบอยๆ จะชวยใหใจยอมรบความตายไดดขน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๑๔
จำกนนใหถำมตวเองวำ หากตองตายวนน พรงน ฉนพรอมหรอ
ยง ทำาความดมามากพอหรอเปลา ทำาหนาทตางๆ สมบรณครบถวนหรอ
ยง และพรอมจะปลอยวางทกสง รวมทงลก หลาน พอ แมหรอไม หำกไม
พรอมกควรขวนขวำยท�ำสงเหลำนเพอเปนกำรเตรยมตวเตรยมใจใหพรอมรบ
ควำมตำยเสมอ หำกท�ำถก จตใจจะกระตอรอรน ไมหดหซมเศรำ คณควรท�ำ
ทกวน เชน กอนนอน หรอตนเชำใหมๆ จตใจจะยงหวนไหว ตอตำนอย แต
หำกท�ำไปเรอยๆ ท�ำบอยๆ จตใจกจะยอมรบและปรบตวได อกทงยงชวยให
ขวนขวำยในกำรเตรยมตวเตรยมใจในเรองน กำรเตรยมตวเตรยมใจเสมอจะ
ท�ำใหคณกลวตำยนอยลงและไมหวนไหวเมอรบรถงควำมตำยของคนอนหรอ
แมกระทงคนทคณรกหรอใกลชด
มรณานสตคอ ระลกวาสกวนหนง
ฉนจะตองตาย แตจะตายเมอไหรไมร
อาจเปนวนน พร งน กได
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๑๕
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๑๖
ฝกใจอยางไร
ไมใหกลวความพลดพราก
ปจฉา
กรำบนมสกำรพระอำจำรยคะ ดฉนรสกกลวกบกำร
พลดพรำกมำก ดฉนควรเรมท�ำอยำงไรเพอฝกใหสงเหลำนเปน
เรองธรรมดำ ไมทรำบวำจะเรมทตรงไหนดคะ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๑๗
วสชนา
หำกคณตองกำรฝกใหมองเหนควำมพลดพรำกนเปนธรรมดำ กอำจ
เรมตนจำกกำรพจำรณำควำมจรงทเรยกวำ อภณหปจจเวกขณ ซงมสำระดงน
“เรำม ความแก เปนธรรมดำ จะลวงพนควำมแกไปไมไดเรำม ความเจบไข เปนธรรมดำ จะลวงพนควำมเจบไขไปไมไดเรำม ความตาย เปนธรรมดำ จะลวงพนควำมตำยไปไมได
เรำจะตอง พลดพราก จำกของรกของชอบใจทงนนเรำมกรรมดเปนของตว
เรำท�ำกรรมอนใดไว เปนกรรมดกตำม เปนกรรมชวกตำม
เรำจะตองเปนผรบผลของกรรมนน”
คณลองพจำรณำบทนทกวนทงเวลำตนนอนและกอนนอน เมอท�ำเปน
กจวตรแลว จำกนนกลองพจำรณำใหเปนรปธรรมขนอกหนอย กลำวคอ
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๑๘
หำกคณกลวกำรพลดพรำกจำกคนรก ก ขอใหนกถงคนรกแตละคน วาเขาไมสามารถอยในโลกนกบเราไปไดตลอด สกวนหนงกจะตองจากไป ไมชากเรว ดงนนจงควรท�ำดตอเขำทกครงทมโอกำส เพอทจะไดไมเสยใจหำกถงวนทตองพรำกจำกกน
ประการตอมา กคอ เจรญมรณานสต โดยท�ำกอนนอนทกคน กลำวคอใหระลกวำ สกวนหนงคณกตองตำย
จำกโลกนไป เมอไรไมร อำจจะไกลหรอใกลกได พจำรณำตอไป
วำ หำกคนนเปนคนสดทำยของคณ คณพรอมทจะจำกโลกนไป
หรอยง พรอมทจะจำกคนทคณรกไปหรอไม หำกไมพรอม กฝก
ใจใหลองปลอยวำงเขำอยเรอยๆ กำรท�ำอยำงนทกคนหรอบอยๆ
จะชวยใหคณพรอมปลอยวำงเขำไดเมอถงวนทคณตองจำกเขำ ถำ
ท�ำไดกจะชวยใหคณมควำมพรอมมำกขนในยำมทเขำเปนฝำย
จำกคณไป
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๑๙
ประการสดทาย เวลำไปงำนศพหรอไดขำวคนตำย
ขอใหนอมใจนกตอไปวำ สกวนหนงเหตกำรณดงกลำวกตองเกดขน
กบเรำและคนทเรำรก ใหมๆ ใจจะตอตำนหรอรสกหดหเศรำหมอง
แตตอมำกจะคนเคยและยอมรบควำมจรงดงกลำวไดมำกขน
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๒๐
ปจฉา
กรำบมนสกำรพระอำจำรยดวยควำมเคำรพ เมออำยมำกขน กยง
เดนทำงเขำใกลควำมตำยมำกขน ทกครงทผมนกถงวำวนหนงเรำตองจำก
โลกนไป จะรสกเศรำ วตก ทกข กลว แมจะพยำยำมยอมรบควำมจรงวำ
ทกคนตองไปเหมอนกนหมด ตำมกฏของธรรมชำตกลบยงเศรำและทกขมำก
ขน เพรำะเทำกบวำอนำคตจะไมมอะไรเหลออกเลย ผมกรำบขอขอคดในทำง
ธรรมทจะชวยใหกำรยอมรบและเขำในสจธรรม ดวยควำมสงบ และลดควำม
กลว ควำมเศรำหมอง ควำมทกข ลงไปไดบำง
กลวตาย ควรท�าอยางไร
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๒๑
วสชนา
ในเมอพรงนเปนสงไมแนนอน จงควรมองวำวนนเปนสงทมคำมำก
คณจงควรใชเวลำทกนำทของวนนใหมประโยชนเตมท ไมปลอยใหลวงเลย
ไปโดยเปลำประโยชน นอกจำกหมนท�ำควำมด สรำงกศลแลว กควรเรงท�ำ
หนำททรบผดชอบใหครบถวน ไมปลอยใหคงคำง และทส�ำคญไมนอยกวำ
กนกคอ
เปดใจรบความสขในปจจบนขณะ เปนสขทไมตองไลลาหาจากอนาคต
หรอจากสงทตวเองยงไมม แตเปนสขทมอยแลวในปจจบน นนคอชนชมสงดๆ ทมอยกบตว
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๒๒
ถำท�ำใจอยำงนได
คณจะมควำมสขและปตอมเอบทกวน
โดยไมตองรอหำควำมสขจำกวนพรงน
ขณะเดยวหำกวนพรงนยงมอย กเปนของแถมส�ำหรบ
ชวตเพอท�ำควำมดใหเพมพนมำกขน
กำรคดถงควำมตำยหรอควำมไมแนนอนของชวตนน แมเปนสงทด
แตหำกท�ำใจไมเปน กจะเศรำสรอยหดห แตถำวำงใจเปนกจะเกดควำม
กระตอรอรน ไมประมำท และหำกคณยงขวนขวำยท�ำสงทควรท�ำในขณะ
ทยงมเวลำ ควำมหดหกงวลหรอเศรำสรอยจะมำครองใจคณไมไดเลย
เพรำะคณจะไมมเวลำส�ำหรบอำรมณอยำงนนอกตอไป
จตวนวาย คลำยดวยธรรม จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๒๓
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๒๔
ปจฉา
ถำหำกมคนเขำใจเรองกำร
ตำยอยำงสงบ จะท�ำใหกำรขดแยงใน
กำรเตรยมตวตำยใหญำตหรอตวเอง
จะหมดไป เพรำะวำคนสวนใหญเขำใจ
ตรงกน เปนไปไดไหมคะ
ความเขาใจเร องการตายอยางสงบ
วสชนา
ถำลกหลำนญำตมตรเขำใจเรองกำรตำยอยำงสงบ ควำมขดแยงใน
กำรชวยเหลอผใกลตำยจะลดลงไปไดมำก เพรำะทผำนมำมกมควำมขดแยง
จตวนวาย คลำยดวยธรรม ๑๒๕
ระหวำงผทอยำกยอใหมลมหำยใจไดนำนทสด (จงตองแทรกแซงรำงกำยผ
ปวยอยำงเตมท) กบผทอยำกใหผปวยตำยอยำงสงบ (ไมอยำกใหท�ำอะไร
กบรำงกำยผปวยอกแลว แตใหเนนเรองกำรดแลจตใจเขำแทน)
หากเขาใจตรงกนในเร องการตายอยางสงบ การชวยเหลอผปวยกจะเปนไปในทศทางเดยวกน
ซ งจะเปนประโยชนอยางมากแกผ ใกลตายจนถงวาระทเขาจากไป
ในทำงตรงกนขำม หำกญำตมควำมเหนขดแยงกน จนมปำกเสยง
หรอทะเลำะกนขำงเตยงผปวย เขำจะทกขทรมำนมำก และอำจตำยไมสงบ
อยำคดวำเขำอยในภำวะโคมำแลวจะไมรบรอะไร ทจรงแลว เขำยงสำมำรถ
รบรไดวำเกดอะไรขนรอบตวเขำ
ส�ำหรบผสนใจโครงการเผชญความตายอยางสงบwww.budnet.org/peacefuldeath | facebook: Peaceful Death
เครอขายพทธกา กำรรกษำพระศำสนำใหยงยนนน มใชหนำทของคนใดคนหนงหรอบคคลใดเพยง
กลมเดยว ทงมใชเปนควำมรบผดชอบทจ�ำกดอยกบพระสงฆหรอรฐบำลเทำนน หำกเปน
หนำทของชำวพทธทกคน และเปนควำมรบผดชอบทพระพทธองคทรงมอบหมำยแก
พทธบรษททงหลำย
ดวยเหตน “เครอขำยพทธกำ”จงเกดขน เพอเปนองคกรประสำนงำนในภำคประชำชน
ส�ำหรบกำรเคลอนไหวผลกดนใหมกำรฟนฟพระพทธศำสนำอยำงจรงจงและตอเนอง ทงน
ดวยกำรท�ำใหพทธธรรมเปนสวนหนงของชวตและมควำมหมำยตอสงคม
กจกรรมของเครอขายพทธกา
๑) โครงการฉลาดทำาบญดวยจตอาสา เพอใหกำรท�ำบญนนเกดประโยชนครอบคลม
ทงประโยชนตน และประโยชนทำน กอใหเกดควำมเจรญงอกงำมในสงคม
๒) โครงการเผชญความตายอยางสงบ เพอสงเสรมใหผคนมทำททถกตองตอควำมตำย
พรอมรบควำมตำย ดวยกำรหมนท�ำควำมด และฝกฝนจตใจอยเสมอ รวมทงสงเสรม
กำรดแลจตใจผปวยระยะสดทำยเพอกำรตำยอยำงสงบ
๓) โครงการศลปะเพอชวตและอสรภาพของคนรนใหม (ปวน) เพอน�ำหลกธรรมมำสคน
รนใหมอยำงสมสมยไมนำเบอ และสำมำรถตอบโจทยชวตของเขำได
นอกจากนนยงมงานสอสารและเผยแพร ในรปหนงสอ ซด ดวด อกมากมาย
ประธานคณะทำางาน พระไพศาล วสาโล
สถำนทตดตอ ๔๕/๔ ซ.อรณอมรนทร ๓๙ ถ.อรณอมรนทร บำงกอกนอย กทม.๑๐๗๐๐
โทรศพท ๐๒-๘๘๒-๔๓๘๗,๐๒-๘๘๒-๔๙๕๒, ๐๘๖-๓๐๐-๕๔๕๘
อเมล [email protected] เวบไซต www.budnet.org
กลมศกษำและปฏบตธรรมครอบครววทยำคณสกลชยครอบครวสถตจนดำวงศครอบครวเอยมฐตวฒนฝำยเทคโนโลยสำรสนเทศ บลจ กสกรไทยศนยแนะแนวศกษำตอตำงประเทศเอดดเวลดดร.ดรณ ทนตสวรรณดร.เทวรกษ-เสำฐวลกษณ โรจนพฤกษคณกมลำภรณ ศรศรชยคณกรวร แมนศรแผลงคณกฤษดำ บญฑตนพรตนคณกลยำณ เตชะนรตศยคณกจจำ ประชำผดงคณกตตพงษ แพรกขกจคณจกรชย คงแสงไชยคณเจรญลกษณ ขมพำนนทคณชมกร จวะพงศคณชรนทร งำมไตรเลศคณชชวำล อศวกนกศลปคณชยรตน พนเลศศฤงคำรคณณฐ กรศรทพำคณณฐ-วรรณวภำ มำลยนวลและครอบครวคณดนย กนกวฒนคณทพวรรณ ทพยทศนคณธมล หวงด�ำรงเวศคณธตสรรค ตรทเพนทรคณนภสร ศรเศรษฐคณนนทยำ กตตคณคณนนทวน วมำนรตนคณน�ำผง-กว พนำยำงกรคณนชจรนทร นรนำทกลคณบญจรำ-ชำตร ศรวฒนคณปฐมพงศ วรยพตรคณปำออ (Narissa Q Function)คณปยพชร สวรรณกตตภมพญ.พรทพย เชำวรยวงษคณพรรณ แมนศรแผลงคณพวงจนทร รตนเสรวงษคณพกล-มำนจ วรำภำคยคณพเชฐ พงศำพชญ
รายนามผรวมจดพมพหนงสอ “จตวนวาย คลายดวยธรรม”คณเพชรำ ลพบลสวสดคณเพญจนทร พทกษสทธคณเพยรเลศ วงศภรมยศำนตคณภำวนำ เนยมลอยคณภทรชำต หงสแสงไทยคณภำษต อสสมงคลและครอบครวคณมลล กรรณสตรคณมำนดำ ศรแกวนลและครอบครวคณมำรสำ นชเจรญ อทศใหคณพอโฮมม แซหนำคณยงวรรณ ธรรมธรำนนทคณยทธนำ-ยพน หวงวทยำกลคณรำเชน มศรคณวจตรำ เกำศลคณวทยำ-คนงนตย นคเรศไอศรยและครอบครวคณวภำ เลศฤทธภวดลคณวรช-นชชำ ตอเทยนชยคณศรกำนต พลมณคณศภนช ชวทยฤทยกลคณศภสทธ-ปยะพร คลองนอยคณสนท ศรสวสดวฒนำและครอบครวคณสมชย-อรนช-พรตนย เหลองอรำมกลคณสมฤทธ ตรทเพนทรคณสวรรณำ บวทองศรคณสชลำ สนอมรเวชคณสชำดำ-ศรวฒน ขำววสทธคณสธรำ ตรทเพนทรคณสมนำ โลหะวศวพำนชคณสรพล-อมพร เพชรวรำคณสรรตน-แกวร�ำไพ เลยมตระกลคณสวล เจรญธนำกตคณสวมล วสำรทเวคนคณเสำฐวลกษณ โรจนพฤกษคณวนทนย อนจนทรคณอภชำต เลศวรยจตตคณอภรด วำนชกลคณอภสรำ อนงคณะตระกลคณอรณเนตร จงประสทธผลคณอำรย-วฒศกด ชวไมตรวงศคณอบล ตวยำนนทคณ Darg Sasivimol
