บทคัดย่อ - ubon ratchathani...
TRANSCRIPT
71KKU Res. J. 2012; 17(1)
การแกปญหาการเลอกสถานทตงและการมอบหมายเสนทางแบบหลายลำาดบขน หลายตนกำาเนดและหลายจดประสงค : กรณศกษาโรงงานผลตเอทานอลจากชานออยและกากมนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอSolving a multi-objective, source & stage location-allocation problem: a case study of a bagasse and cassava pulp ethanol plant in northeastern Thailand
ทองพน ทองด1*, ระพพนธ ปตาคะโส2
Thongpoon Thongdee1*, Rapeepan Pitakaso2
1นกศกษาปรญญาเอก วศวกรรมศาสตรดษฎบณฑต สาขาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยอบลราชธาน2ผชวยศาสตราจารย ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน*Correspondent author: [email protected]
Received September 19,2011
Accepted january 26,2012
บทคดยอ
งานวจยนเปนการศกษาเพอคดเลอกโรงงานเอทานอลทดำาเนนการผลตอยเดมเพอมาพฒนาตอยอดให
สามารถผลตเอทานอลโดยใชวตถดบจากชานออยและกากมนทเหลอทงจากอตสาหกรรมนำำาตาลและแปงมนในภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทยภายใตวตถประสงคหลกดานเศรษฐศาสตรสงแวดลอมและความปลอดภย
โดยรปแบบการขนสงจะเปนแบบหลายลำาดบขนคอการพจารณาการขนสงวตถดบจากหลายตนกำาเนดคอชานออย
และกากมนไปยงโรงงานผลตเอทานอลและการขนสงเอทานอลจากโรงงานผลตไปยงคลงนำำามนทจะนำาเอทานอล
ไปผสมกบนำำามนเบนซนเปนแกสโซฮอลจากการประมวลผลพบวาโรงงานเอทานอลทสามารถพฒนาตอยอดไดคอ
บรษทเคไอเอทานอลจำากดจงหวดนครราชสมาซงมศกยภาพทจะเปดรบกากมนอยางเดยวมาผลตเปนเอทานอล
และบรษทเพโทรกรนจำากด(กาฬสนธ)จงหวดกาฬสนธซงมศกยภาพทจะเปดรบทงชานออยและกากมนมาผลต
เปนเอทานอล
KKU Res. J. 2012; 17(1):(71-87)http : // resiournal.kku.ac.th
72 KKU Res. J. 2012; 17(1)
Abstract
Theobjectiveofthisresearchistoselecttheexistingpotentialethanolplantsfordevelopingtouseraw
materialsuchasbagassefromsugarindustriesandcassavapulpfromcassavaflourindustriesscopedinnortheastern
Thailandunderthreeobjectivesincludingeconomic,environmentalandsocialriskobjective.Thetransportation
modelisamulti-stageproblem.Firstly,bagasseandcassavapulpisdeliveredfromsugarmillandcassavaflour
planttotheethanolplant.Secondly,ethanolistransportedtoablendingcentretomakegasohol(E10,E20,E85)
forvehicles.ThecomputationalresultsshowthattheexistingpotentialethanolplantsareKIEthanolCompany
Limited(NakhonRatchasima)forreceivingcassavapulpandPetroGreenCompanyLimited(Kalasin)forreceiv-
ingbagasseandcassavapulp.
คำ�สำ�คญ:ปญหาการเลอกสถานทตง,ปญหาการเลอกเสนทาง,การตดสนใจแบบหลายจดประสงค,โรงงานเอทานอล
Keywords:Locationallocationproblem,Locationroutingproblem,multi-objectiveoptimization,ethanolplant
1. บทนำ�
จากปรากฏการณภาวะโลกรอนทกำาลงสง
ผลกระทบอยางชดเจนในปจจบนทำาใหหลายประเทศ
ทวโลกออกมาตรการปองกนการทำาลายสงแวดลอม
ประเทศไทยไดมงเนนไปทการสงเสรมการใชพลงงาน
ทดแทน อาทเชน พลงงานชวภาพ พลงงานจากลม
พลงงานแสงอาทตย ตลอดจนยทธศาสตรสงเสรมการ
ใชแกสโซฮอลทดแทนนำำามนแบนซน 95 ทรฐบาล
ใหการสนบสนนทงดานการผลตและการโฆษณาประ
สมพนธ และจากสภาวการณปจจบนราคานำำามนดบ
และนำำามนสำาเรจรปขยบตวสงขนอยางตอเนองทำาใหสง
ผลตอประเทศไทยทตองพงพาการนำาเขาเปนหลกทำาให
ประเทศสญเสยเงนตราออกนอกประเทศเพอนำาเขานำำา
มนเชอเพลงเปนจำานวนมากและในอนาคตราคานำำามน
ในตลาดโลกมแนวโนมทจะสงขนทำาใหตองคดคนหา
แหลงพลงงานทดแทนใหมๆซงทไดรบความนยมใน
ขณะนคอ“เอทานอล”
จากขอมลของกระทรวงพลงงานมกราคมป
2553พบวาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมโรงงานทได
รบอนญาตใหเปดดำาเนนการถง16 โรงงานจากทงหมด
24โรงงานทไดรบอนญาตทงหมดในประเทศไทยแตถา
หากพจารณาวตถดบทจะนำามาใชในการผลตเอทานอล
ในปจจบนกจะพบวาทกๆโรงงานกจะเลอกใชสองชนด
คอกากนำำาตาลกบแปงมนสำาปะหลงซงวตถดบทงสอง
ตางกมความสำาคญและมความตองการสงในอตสาหกร
รมอนๆดวยเชนกนดงนนผลกระทบทจะตามมาคอการ
ขาดแคลนวตถดบทจะนำาไปใชในการผลตเอทานอลดง
นนเพอปองกนผลกระทบทอาจจะเกดขนตามมา งาน
วจยนจงไดศกษาเพอหาสถานทตงโรงงานผลตเอทานอล
ทใชวตถดบมาจากวตถดบตอเนองจากการผลตนำำาตาล
และแปงมนนนคอชานออยและกากมน โดยงานวจยน
จดทำาขนภายใตวตถประสงคดานเศรษฐศาสตรผลกระ
ทบตอสงแวดลอมความเสยงความปลอดภย
งานวจยนทำาการศกษาการเลอกทตงแบบสอง
ระดบโดยกำาหนดแหลงวตถดบทใชผลตเอทานอลมาจาก
สองแหง รวมถงการเลอกเสนทางการขนสงแบบสอง
ระดบนอกจากนนในงานวจยครงนยงไดกำาหนดกรอบ
ปญหาใหเปนแบบหลายจดประสงค เพอใหสะทอน
และเกดประโยชนสงสดตอการตดสนใจ เพอกำาหนด
เปนนโยบายและแผนการพฒนาพลงงานทยงยนตอไป
ถงแมวาพลงงานทดแทนหรอเอทานอลมความสำาคญ
อยางยงแตการสรางโรงงานเพอผลตเอทานอลกจะตอง
ศกษาและใหความสำาคญกบทกปจจยทมผลกระทบตอ
การผลต โดยทMinnesotaPollutionControlAgency
(4) ไดทำาการศกษาและระบปจจยทสำาคญในการเลอก
สถานทตงโรงงานเอทานอลซงประกอบดวยแหลงนำำา
ทใชในกระบวนการผลตการบำาบดนำำาเสยทเกดขนจาก
กระบวนการผลตความพรอมของวตถดบระบบขนสง
73KKU Res. J. 2012; 17(1)
วตถดบและเอทานอลประเภทเชอเพลงทนำามาใชใน
กระบวนการผลตทนสนบสนนและนโยบายจากภาครฐ
ผลกระทบทเกดจากกระบวนการผลตทสงผลตอผคน
ในพนท
Buddadee et al. (1,2)ทำาการศกษาการเลอก
สถานทตงโรงงานเอทานอลทใชชานออย โดยศกษาถง
ผลของความคมคาทางเศรษฐศาสตรและผลกระทบตอ
สงแวดลอมและพบวาการใชชานออยดงกลาวมความ
คมคาทางเศรษฐศาสตรและชวยลดผลกระทบตอสง
แวดลอมในแงการลดปรมาณกาซเรอนกระจกทปลอย
สชนบรรยากาศรวมทงNanthasamroengetal.(5)ได
ศกษาการแกปญหาการเลอกสถานทตงโรงงานเอทานอล
จากชานออยแบบหลายจดประสงค (multi-objectives)
โดยทการระบปญหาการเลอกสถานทตงจะมลกษณะ
เฉพาะ4ประการคอ1.ทตงของลกคาทมทตงแนนอน
อยแลว2.ทตงโรงงานทตองการหาตำาแหนงทตงเอง3.
ทตงทลกคาและโรงงานตงอย4.ระยะทางในการเดนทาง
ระหวางโรงงานกบลกคาJozefowiezetal.(3)นอกจาก
นการศกษายงเปนการเลอกสถานทตงแบบสองระดบซง
เปนการจดเสนทางการขนสงยานพาหนะแบบสองระดบ
(two-levellocationroutingproblem)
สำาหรบงานวจยน ไดทำาการศกษาในปญหา
เดยวกนกบนทธพงศแตขยายรปแบบของปญหาเปนการ
เพมแหลงของวตถดบเปนหลายแหลง (Multi-Source)
มการพจารณาถงแหลงวตถดบทจะนำามาใชผลตเอทา
นอลเปนกากออยและกากมนและเพมวตถประสงคดาน
ความพงพอใจของสงคมชมชนรอบขางทมตอชมชน
บรเวณทมโรงงานผลตเอทานอลและการขนสงเอทานอล
หากมการรวไหลของเอทานอลซงถอเปนวตถอนตราย
เนองจากมความสามารถในการตดไฟได โดยทปญหา
ดงกลาวสามารถแกไดดวยโปรแกรมสำาเรจรปLINGO
Version 11.0 อยางไรกตามการทดลองดวยโปรแกรม
สำาเรจรปLINGOVersion11นนเมอทำาการเพมจำานวน
ขนาดของแหลงวตถดบและจดทมศกยภาพในการตง
โรงงานผลตเอทานอลใหมจำานวนมากขน พบวาไม
สามารถใชโปรแกรมสำาเรจรปLINGOVersion11ในการ
แกปญหาไดเนองจากหนวยความจำาสำารองของโปรแกรม
ไมเพยงพอกบความซบซอนของปญหาทเพมมากขน
2.วธวจย
งานวจยจะแบงออกเปน 3 ระยะ คอ ระยะ
เตรยมการ ระยะดำาเนนการออกแบบตวแบบทาง
คณตศาสตรและระยะหลงดำาเนนการโดยสามารถแบง
ออกไดเปน5ขนตอนดงน
1. ตรวจเอกสารงานวจยเกยวกบการวจยดำาเนน
งาน ในเรองทเกยวกบการแกปญหาการ
เลอกเสนทางและสถานทตง(locationrout-
ing problem)แบบหลายลำาดบขน (multi-
stage)หลายตนกำาเนด(multi-source)และ
หลายจดประสงค(multi-objective)
2. กำาหนดสถานะของปญหา โดยกำาหนด
เปนตวแบบทางคณตศาสตรในรปของ
กำาหนดการเชงเสนทเปนจำานวนเตม (Inte-
gerLinearProgramming)ดงแสดงในรปท1
ทมจดประสงคเพอหาทำาเลทตงของโรงงาน
ผลตเอทานอล
-มตนทนการดำาเนนการตำำาทสด
-สงผลกระทบตอสงแวดลอมนอย
ทสด
-มความเสยงดานความปลอดภยตำำา
ทสด
-มความพงพอใจของสงคม ชมชน
รอบขางสงสด
3. รวบรวมขอมลทจะนำามาใชในงานวจยกรณ
ศกษาโรงงานผลตเอทานอลจากชานออย
และกากมนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
4. ทำาการทดลอง ประมวลผลเบองตนจาก
ขอมลทรวบรวมไดทงหมดดวยซอฟทแวร
สำาเรจรปLINGOV.11.0
5. สรปอภปรายผลการทดลอง
74 KKU Res. J. 2012; 17(1)
2.1 ตวแบบท�งคณตศ�สตรสำ�หรบก�รเลอกทำ�เลทตง
2.1.1 ตวแปรตดสนใจ
Oi
y = ปรมาณวตถดบทขนสงระหวางเสนทางกากออยไปโรงเอทานอล(i,j):หนวยตน
Ot
s = ปรมาณวตถดบทขนสงระหวางเสนทางกากมนไปโรงเอทานอล(t,j):หนวยตน
ejk
= ปรมาณเอทานอลทขนสงระหวางเสนทางโรงเอทานอลไปคลงนำำามน(j,k):หนวยลตร
Hi
y = ปรมาณวตถดบทมณแหลงวตถดบกากออยi:หนวยตน
Ht
s = ปรมาณวตถดบทมณแหลงวตถดบกากมนt:หนวยตน
dij
s = ระยะทางระหวางแหลงวตถดบกากออยถงโรงงานเอทานอล(i,j):หนวยกโลเมตร
dtj
s = ระยะทางระหวางแหลงวตถดบกากมนถงโรงงานเอทานอล(t,j):หนวยกโลเมตร
rjk
= ระยะทางระหวางโรงงานเอทานอลถงคลงนำำามน(j,k):หนวยกโลเมตร
POTRjk = จำานวนประชากรทมความเสยงทเกดจากการขนสงเอทานอล(j,k):หนวยคน
POFRj = จำานวนประชากรทมความเสยงทเกดจากโรงงานเอทานอล(j):หนวยคน
2.1.2 พ�ร�มเตอร
i = จำานวนโรงงานนำำาตาล(โรง)
j = จำานวนโรงงานเอทานอล(โรง)
k = จำานวนคลงนำำามน(โรง)
t = จำานวนโรงงานแปงมน(โรง)
m = ราคาวตถดบตอหนวย(บาท)
θ = ตนทนการขนสงวตถดบตอหนวย(บาท)
a = ตนทนการขนสงเอทานอลตอหนวย(บาท)
FBCj = ตนทนการสรางโรงงานเพมเตมจากโรงงานเอทานอลเดมกรณเปนรบวตถดบทงกากออย
และกากมน(ลานบาท)
FBj = ตนทนการสรางโรงงานเพมเตมจากโรงงานเอทานอลเดมกรณเปนรบวตถดบเฉพาะกาก
ออย(ลานบาท)
FCj = ตนทนการสรางโรงงานเพมเตมจากโรงงานเอทานอลเดมกรณเปนรบวตถดบเฉพาะกาก
มน(ลานบาท)
KBCj = จำานวนวตถดบสงสดทสงไปโรงงานเอทานอลกรณเปนรบวตถดบทงกากออยและกากมน
(ตน)
KBj = จำานวนวตถดบสงสดทสงไปโรงงานเอทานอลกรณเปนรบวตถดบเฉพาะกากออย(ตน)
KCj = จำานวนวตถดบสงสดทสงไปโรงงานเอทานอลกรณเปนรบวตถดบเฉพาะกากมน(ตน)
γ = emissionfactorสำาหรบการขนสงทงจาก(i,j),(t,j)และ(j,k)
b = emissionfactorสำาหรบการใชนำำามนดเซลในการขนสงทงจาก(i,j),(t,j)และ(j,k)
ƒ = emissionfactorสำาหรบสารเคมทใชในการผลตเอทานอล
g = emissionfactorของCO2จากการผลตเอทานอล
h = emissionfactorของCH4จากการผลตเอทานอล
δ = emissionfactorการผลตไฟฟาเพอใชในการผลตเอทานอล
75KKU Res. J. 2012; 17(1)
ν = offsetemissionfactorของE10ทเกดจากการผลตเอทานอลเพอนำามาใชเปนแกสโซฮอลล
w = offset emission factor ของ gasoline ทเกดจากการผลตเอทานอล เพอนำามาใชเปน
แกสโซฮอลล
λ = productionefficiencyfactorสำาหรบการเปลยนวตถดบใหเปนเอทานอล
u = ตนทนความเสยงตอหนวย(บาท)
N = จำานวนเอทานอลสงสดทสงไปคลงนำำามนแตละแหง(ลตร)
2.1.3 ตวแบบท�งคณตศ�สตร
2.1.3.1สมการเปาหมายดานเศรษฐศาสตร(Economicobjectives)
Minimize
2.1.3.2สมการเปาหมายดานสงแวดลอม(Environmentobjectives
Minimize
or
Minimize
2.1.3.3สมการเปาหมายดานความปลอดภย(Socialriskobjective)
Minimize
2.1.3.4สมการขอบขาย(Constraints)
Subject to;
ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 5
u = ตนทนความเสยงตอหนวย (บาท) N = จานวนเอทานอลสงสดทสงไปคลงนามนแตละแหง (ลตร) 2.1.3 ตวแบบทางคณตศาสตร 2.1.3.1 สมการเปาหมายดานเศรษฐศาสตร (Economic objectives)
Minimize
J
jtj
stj
T
t
stij
yij
J
j
I
i
yi
J
j
T
ttj
st
J
j
I
iij
yi sdOydOsOmyOm
1 11 11 11 1
)(2)(1
J
j
K
k
J
jjkjkjk
cj
J
jj
bj
J
jj
bcjj andxraeQFCQFBQFBC
1 1 111
2.1.3.2 สมการเปาหมายดานสงแวดลอม (Environment objectives)
Minimize
J
j
J
j
I
i
J
j
I
iij
yiij
yi
yijij
yi
I
i
yij yfOyObdyOd
1 1 1 1 11
J
j
J
j
I
i
J
j
I
i
K
k
J
jjkjkjkij
yiij
yiij
yi
I
ixeryOyhOyOg
1 1 1 1 1 1 11
K
k
J
j
I
i
J
j
I
iij
yiij
yi
J
jjkjkjk ywOyvOxebr
1 1 1 1 11
J
j
J
j
T
t
J
j
T
ttj
sttj
st
stjtj
st
T
t
stj sfOsObdsOd
1 1 1 1 11
J
j
T
ttj
st
J
j
T
ttj
st
J
j
T
ttj
st
J
j
T
tij
yi
J
j
T
ttj
st swOvsvOsOyhOsgO
1 11 11 11 11 1
or
Minimize
J
j
I
i
J
j
I
i
K
k
J
jjkjkjktj
st
stjij
yi
yij xersOdyOdb
1 1 1 1 1 1 +
J
j
I
i
J
j
T
ttj
stij
yi sOyOwvhgf
1 1 1 1
2.1.3.3 สมการเปาหมายดานความปลอดภย (Social risk objective)
Minimize cj
J
jj
bj
J
jj
bcjj
J
j
K
kjkjk
J
jQPOFRQPOFRQPOFRxPOTR
1111 1
2.1.3.4 สมการขอบขาย (Constraints)
Subject to; jcj
I
i
T
tj
bjj
bcj
st
yi KCQKBQKBCQHH
1 1 j (1)
I
i
T
t
K
kjk
st
yi eHH
1 1 121 j (2)
ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 5
u = ตนทนความเสยงตอหนวย (บาท) N = จานวนเอทานอลสงสดทสงไปคลงนามนแตละแหง (ลตร) 2.1.3 ตวแบบทางคณตศาสตร 2.1.3.1 สมการเปาหมายดานเศรษฐศาสตร (Economic objectives)
Minimize
J
jtj
stj
T
t
stij
yij
J
j
I
i
yi
J
j
T
ttj
st
J
j
I
iij
yi sdOydOsOmyOm
1 11 11 11 1
)(2)(1
J
j
K
k
J
jjkjkjk
cj
J
jj
bj
J
jj
bcjj andxraeQFCQFBQFBC
1 1 111
2.1.3.2 สมการเปาหมายดานสงแวดลอม (Environment objectives)
Minimize
J
j
J
j
I
i
J
j
I
iij
yiij
yi
yijij
yi
I
i
yij yfOyObdyOd
1 1 1 1 11
J
j
J
j
I
i
J
j
I
i
K
k
J
jjkjkjkij
yiij
yiij
yi
I
ixeryOyhOyOg
1 1 1 1 1 1 11
K
k
J
j
I
i
J
j
I
iij
yiij
yi
J
jjkjkjk ywOyvOxebr
1 1 1 1 11
J
j
J
j
T
t
J
j
T
ttj
sttj
st
stjtj
st
T
t
stj sfOsObdsOd
1 1 1 1 11
J
j
T
ttj
st
J
j
T
ttj
st
J
j
T
ttj
st
J
j
T
tij
yi
J
j
T
ttj
st swOvsvOsOyhOsgO
1 11 11 11 11 1
or
Minimize
J
j
I
i
J
j
I
i
K
k
J
jjkjkjktj
st
stjij
yi
yij xersOdyOdb
1 1 1 1 1 1 +
J
j
I
i
J
j
T
ttj
stij
yi sOyOwvhgf
1 1 1 1
2.1.3.3 สมการเปาหมายดานความปลอดภย (Social risk objective)
Minimize cj
J
jj
bj
J
jj
bcjj
J
j
K
kjkjk
J
jQPOFRQPOFRQPOFRxPOTR
1111 1
2.1.3.4 สมการขอบขาย (Constraints)
Subject to; jcj
I
i
T
tj
bjj
bcj
st
yi KCQKBQKBCQHH
1 1 j (1)
I
i
T
t
K
kjk
st
yi eHH
1 1 121 j (2)
ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 5
u = ตนทนความเสยงตอหนวย (บาท) N = จานวนเอทานอลสงสดทสงไปคลงนามนแตละแหง (ลตร) 2.1.3 ตวแบบทางคณตศาสตร 2.1.3.1 สมการเปาหมายดานเศรษฐศาสตร (Economic objectives)
Minimize
J
jtj
stj
T
t
stij
yij
J
j
I
i
yi
J
j
T
ttj
st
J
j
I
iij
yi sdOydOsOmyOm
1 11 11 11 1
)(2)(1
J
j
K
k
J
jjkjkjk
cj
J
jj
bj
J
jj
bcjj andxraeQFCQFBQFBC
1 1 111
2.1.3.2 สมการเปาหมายดานสงแวดลอม (Environment objectives)
Minimize
J
j
J
j
I
i
J
j
I
iij
yiij
yi
yijij
yi
I
i
yij yfOyObdyOd
1 1 1 1 11
J
j
J
j
I
i
J
j
I
i
K
k
J
jjkjkjkij
yiij
yiij
yi
I
ixeryOyhOyOg
1 1 1 1 1 1 11
K
k
J
j
I
i
J
j
I
iij
yiij
yi
J
jjkjkjk ywOyvOxebr
1 1 1 1 11
J
j
J
j
T
t
J
j
T
ttj
sttj
st
stjtj
st
T
t
stj sfOsObdsOd
1 1 1 1 11
J
j
T
ttj
st
J
j
T
ttj
st
J
j
T
ttj
st
J
j
T
tij
yi
J
j
T
ttj
st swOvsvOsOyhOsgO
1 11 11 11 11 1
or
Minimize
J
j
I
i
J
j
I
i
K
k
J
jjkjkjktj
st
stjij
yi
yij xersOdyOdb
1 1 1 1 1 1 +
J
j
I
i
J
j
T
ttj
stij
yi sOyOwvhgf
1 1 1 1
2.1.3.3 สมการเปาหมายดานความปลอดภย (Social risk objective)
Minimize cj
J
jj
bj
J
jj
bcjj
J
j
K
kjkjk
J
jQPOFRQPOFRQPOFRxPOTR
1111 1
2.1.3.4 สมการขอบขาย (Constraints)
Subject to; jcj
I
i
T
tj
bjj
bcj
st
yi KCQKBQKBCQHH
1 1 j (1)
I
i
T
t
K
kjk
st
yi eHH
1 1 121 j (2)
ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 5
u = ตนทนความเสยงตอหนวย (บาท) N = จานวนเอทานอลสงสดทสงไปคลงนามนแตละแหง (ลตร) 2.1.3 ตวแบบทางคณตศาสตร 2.1.3.1 สมการเปาหมายดานเศรษฐศาสตร (Economic objectives)
Minimize
J
jtj
stj
T
t
stij
yij
J
j
I
i
yi
J
j
T
ttj
st
J
j
I
iij
yi sdOydOsOmyOm
1 11 11 11 1
)(2)(1
J
j
K
k
J
jjkjkjk
cj
J
jj
bj
J
jj
bcjj andxraeQFCQFBQFBC
1 1 111
2.1.3.2 สมการเปาหมายดานสงแวดลอม (Environment objectives)
Minimize
J
j
J
j
I
i
J
j
I
iij
yiij
yi
yijij
yi
I
i
yij yfOyObdyOd
1 1 1 1 11
J
j
J
j
I
i
J
j
I
i
K
k
J
jjkjkjkij
yiij
yiij
yi
I
ixeryOyhOyOg
1 1 1 1 1 1 11
K
k
J
j
I
i
J
j
I
iij
yiij
yi
J
jjkjkjk ywOyvOxebr
1 1 1 1 11
J
j
J
j
T
t
J
j
T
ttj
sttj
st
stjtj
st
T
t
stj sfOsObdsOd
1 1 1 1 11
J
j
T
ttj
st
J
j
T
ttj
st
J
j
T
ttj
st
J
j
T
tij
yi
J
j
T
ttj
st swOvsvOsOyhOsgO
1 11 11 11 11 1
or
Minimize
J
j
I
i
J
j
I
i
K
k
J
jjkjkjktj
st
stjij
yi
yij xersOdyOdb
1 1 1 1 1 1 +
J
j
I
i
J
j
T
ttj
stij
yi sOyOwvhgf
1 1 1 1
2.1.3.3 สมการเปาหมายดานความปลอดภย (Social risk objective)
Minimize cj
J
jj
bj
J
jj
bcjj
J
j
K
kjkjk
J
jQPOFRQPOFRQPOFRxPOTR
1111 1
2.1.3.4 สมการขอบขาย (Constraints)
Subject to; jcj
I
i
T
tj
bjj
bcj
st
yi KCQKBQKBCQHH
1 1 j (1)
I
i
T
t
K
kjk
st
yi eHH
1 1 121 j (2)
ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 5
u = ตนทนความเสยงตอหนวย (บาท) N = จานวนเอทานอลสงสดทสงไปคลงนามนแตละแหง (ลตร) 2.1.3 ตวแบบทางคณตศาสตร 2.1.3.1 สมการเปาหมายดานเศรษฐศาสตร (Economic objectives)
Minimize
J
jtj
stj
T
t
stij
yij
J
j
I
i
yi
J
j
T
ttj
st
J
j
I
iij
yi sdOydOsOmyOm
1 11 11 11 1
)(2)(1
J
j
K
k
J
jjkjkjk
cj
J
jj
bj
J
jj
bcjj andxraeQFCQFBQFBC
1 1 111
2.1.3.2 สมการเปาหมายดานสงแวดลอม (Environment objectives)
Minimize
J
j
J
j
I
i
J
j
I
iij
yiij
yi
yijij
yi
I
i
yij yfOyObdyOd
1 1 1 1 11
J
j
J
j
I
i
J
j
I
i
K
k
J
jjkjkjkij
yiij
yiij
yi
I
ixeryOyhOyOg
1 1 1 1 1 1 11
K
k
J
j
I
i
J
j
I
iij
yiij
yi
J
jjkjkjk ywOyvOxebr
1 1 1 1 11
J
j
J
j
T
t
J
j
T
ttj
sttj
st
stjtj
st
T
t
stj sfOsObdsOd
1 1 1 1 11
J
j
T
ttj
st
J
j
T
ttj
st
J
j
T
ttj
st
J
j
T
tij
yi
J
j
T
ttj
st swOvsvOsOyhOsgO
1 11 11 11 11 1
or
Minimize
J
j
I
i
J
j
I
i
K
k
J
jjkjkjktj
st
stjij
yi
yij xersOdyOdb
1 1 1 1 1 1 +
J
j
I
i
J
j
T
ttj
stij
yi sOyOwvhgf
1 1 1 1
2.1.3.3 สมการเปาหมายดานความปลอดภย (Social risk objective)
Minimize cj
J
jj
bj
J
jj
bcjj
J
j
K
kjkjk
J
jQPOFRQPOFRQPOFRxPOTR
1111 1
2.1.3.4 สมการขอบขาย (Constraints)
Subject to; jcj
I
i
T
tj
bjj
bcj
st
yi KCQKBQKBCQHH
1 1 j (1)
I
i
T
t
K
kjk
st
yi eHH
1 1 121 j (2)
(1)
(2)
76 KKU Res. J. 2012; 17(1)ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 6
jk
K
kjk Nxe
1 kj, (3)
1 cj
bj
bcj QQQ j (4)
bcjQ =
otherwise0sources for two opened is jplant ethanol if1 j (5)
bjQ =
otherwise0bagassefor opened is jplant ethanol if1 j (6)
cjQ =
otherwise0pulp cassavafor opened is jplant ethanol if1 j (7)
I
iij
yi yO
1= y
iH i (8)
I
iijy
11 ji, (9)
ijy =
otherwise0jplant tomaterial send i from bagasse if1 ji, (10)
T
ttj
st sO
1= s
tH t (11)
T
ttjs
11 jt, (12)
tjs =
otherwise0jplant tomaterial send t from pulp cassava if1 jt, (13)
K
kjkx
11 kj, (14)
jkx =
otherwise0k centre blending toethanol send jplant if1 kj, (15)
bj
bcjij QQy ji, (16)
cj
bcjtj QQs jt, (17)
สมการเปาหมายดานเศรษฐศาสตรประกอบดวย 4 พจนหลก คอ 1. สมการตนทนวตถดบซงขนอยกบปรมาณและราคาวตถดบ 2. สมการตนทนดานการขนสงวตถดบ ซงขนอยกบปรมาณวตถดบ ระยะทาง และราคาตอหนวยของการขนสงวตถดบ โดยพจนท 1. และ 2. ม 2 สวนคอวตถดบจากชานออยและกาก
77KKU Res. J. 2012; 17(1)
สมการเปาหมายดานเศรษฐศาสตรประกอบ
ดวย4พจนหลกคอ1.สมการตนทนวตถดบซงขนอยกบ
ปรมาณและราคาวตถดบ2.สมการตนทนดานการขนสง
วตถดบซงขนอยกบปรมาณวตถดบระยะทางและราคา
ตอหนวยของการขนสงวตถดบโดยพจนท1.และ2.ม
2สวนคอวตถดบจากชานออยและกากมน3.ตนทนการ
สรางโรงงานเอทานอลซงขนอยกบกำาลงการผลตตอวน
โดยในพจนนม3สวนซงประกอบดวยตนทนการสราง
โรงงานทรบวตถดบเปนชานออยอยางเดยวกากมนอยาง
เดยวและจากทงสองสวน4.สมการตนทนการขนสง
เอทานอลซงขนอยกบปรมาณเอทานอลระยะทางและ
ราคาตอหนวยของการขนสงเอทานอล
สมการเปาหมายดานสงแวดลอมอางอง
จากการศกษาของ Nanthasamroeng et al. (5) ซง
เปนการอางองปรมาณกาซเรอนกระจกทปลอยออกจาก
กระบวนการตางๆซงประกอบดวย2พจนหลกใหญๆ
คอ1.ปรมาณกาซเรอนกระจกทเกดจากการขนสงและ
ปรมาณกาซเรอนกระจกทเกดจากการใชนำำามนดเซลใน
การขนสงซงในพจนนจะขนอยกบปรมาณชานออยกาก
มนเอทานอลททำาการขนสงและระยะทางในการขนสง
2.ปรมาณกาซเรอนกระจกทเกดจากการใชสารเคมใน
การผลตเอทานอล,ปรมาณกาซเรอนกระจกทเกดจาก
คารบอนไดออกไซดจากการผลตเอทานอล, ปรมาณ
กาซเรอนกระจกทเกดจากมเทนจากการผลตเอทานอล,
ปรมาณกาซเรอนกระจกทเกดจากการผลตไฟฟาเพอใช
ในการผลตเอทานอล,คาชดเชยของการนำาเอาชานออย
และกากมนมาผลตเปนเอทานอลเพอนำามาไปใชเปนแกส
โซฮอลล และคาชดเชยของการนำาเอาชานออยและกาก
มนมาผลตเปนเอทานอลเพอนำามาใชเปนแกสโซฮอลล
แทนทจะใชนำำามนเบนซนปกตซงในพจนนจะขนอยกบ
ปรมาณของชานออยและกากมนเปนหลก
สมการเปาหมายดานความปลอดภยนนจะ
อางองและปรบปรงจากNanthasamroengetal.(5)กลาวคอ
จะใชจำานวนประชากรทจะไดรบผลกระทบจากการรว
ไหลระหวางเสนทางการขนสงเอทานอลจากโรงงานผลต
ไปยงคลงนำำามนและจะใชความหนาแนนของประชากร
ตอหนวยพนทรอบโรงงานผลตเอทานอลทไดรบผลกระ
ทบหากเกดการรวไหลหรอระเบดของเอทานอลบรเวณ
โรงงานผลต
สมการขอบขายประกอบดวย 1)สมการขอ
จำากดดานสมดลมวลวตถดบชานออยและกากมนไมให
สงไปเกนในโรงงานทงสามประเภท2)สมการขอจำากด
ดานสมดลมวลเอทานอลทเกดจากชานออยและกากมน
ไมใหเกนจำานวนเอทานอลทสงไปทงหมด 3)สมการ
ขอจำากดดานสมดลมวลเอทานอลทผลตไดทงหมดไม
ใหเกนจำานวนเอทานอลสงสดทสงไปคลงนำำามนแตละ
แหงสมการขอบขาย 4), 5), 6) และ 7) เปนตวแปร
ตดสนใจวาจะเปดโรงงานแบบใดซงประกอบดวยการ
ใชชานออยหรอกากมนเปนวตถดบอยางเดยวหรอการ
ใชทงสองสวนเปนวตถดบในการผลต8)สมการขอจำากด
ดานสมดลมวลวตถดบชานออยเพอใหมนใจวามวตถดบ
เพยงพอตอการผลตสมการขอบขาย 9)และ10) เปน
ตวแปรตดสนใจวาแหลงวตถดบชานออยจะสงวตถดบ
ใหโรงงานเอทานอลทเปดหรอไม 11)สมการขอจำากด
ดานสมดลมวลวตถดบกากมนเพอใหมนใจวามวตถดบ
เพยงพอตอการผลตสมการขอบขาย12)และ13)เปน
ตวแปรตดสนใจวาแหลงวตถดบกากมนจะสงวตถดบ
ใหโรงงานเอทานอลทเปดหรอไมสมการขอบขาย 14)
และ15)เปนตวแปรตดสนใจวาโรงงานเอทานอลทเปด
จะสงเอทานอลไปคลงนำำามนใดบาง16)สมการขอบขาย
ทกำาหนดใหการสงชานออยไปยงโรงงานทรบชานออย
อยางเดยวและทรบจากทงสองสวน17)สมการขอบขาย
ทกำาหนดใหการสงกากมนไปยงโรงงานทรบกากมน
อยางเดยวและทรบจากทงสองสวน
3. ผลก�รวจยและอภปร�ย
3.1 กรณศกษ�โรงง�นผลตเอท�นอลจ�กช�นออยและ
ก�กมนในภ�คตะวนออกเฉยงเหนอ
โรงงานนำำาตาลจำานวน16โรงและโรงงานแปง
มน46โรงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอไดถกกำาหนดให
เปนแหลงวตถดบซงกระจายตวอยในจงหวดตางๆดง
แสดงในรปท2แตสำาหรบงานวจยนเพอเปนการพสจน
รปแบบทางคณตศาสตรวาถกตอง และใหเกดความ
รวดเรวในการประมวลผลทางคอมพวเตอร ดงนนจง
ทำาการคดเลอกโรงงานนำำาตาลและแปงมนมาอยางละ
5 โรงงาน โดยคดเลอกจากการวเคราะหปจจยการเลอก
78 KKU Res. J. 2012; 17(1)
ทำาเลทตงโรงงานดวยวธการใหคะแนน (RatingPlan)
และเลอกโรงงานทไดคะแนนมากสดใน 5 อนดบซง
แสดงไดดงตารางท1และ2
การใหคะแนน(RatingPlan)การคดเลอกทตง
โรงงานในเบองตนนนจะมการชงนำำาหนกปจจยตางๆท
มความสำาคญตอการผลตปจจยทมความสำาคญมากทสด
กจะไดรบคะแนนมากทสดเชนสมมตวาปจจยทตงทำาเล
ใกลแหลงวตถดบสำาคญทสด กจะกำาหนดใหคะแนน
400คะแนนสวนสงแวดลอมมความสำาคญนอยกจะให
คะแนนเตม50คะแนน
สำาหรบงานวจยนใหความสำาคญเทาเทยมกน
ในทกๆปจจยโดยทกๆปจจยจะถกใหคะแนนเตม400
คะแนนสำาหรบการคดเลอกโรงงานนำำาตาลและโรงงาน
แปงมนอยางละ5โรงงานไดถกออกแบบและกำาหนดให
มปจจยตางๆสำาหรบการใหคะแนนดงน
1.แหลงวตถดบ/ปรมาณวตถดบมมาก
นำำาหนก40%คะแนน400
2.ใกลแหลงตลาด/การขนสงสะดวก
นำำาหนก15%คะแนน400
3.แรงงานหางาย/ประชากรในพนท
นำำาหนก15%คะแนน400
4.ไฟฟานำำาประปาสะดวก/เพยงพอ
นำำาหนก10%คะแนน400
5.ความตองการ/ความพอใจของชมชน
นำำาหนก20%คะแนน400
งานวจยนเปนการคดเลอกโรงงานเอทานอล
ทมอยเดมในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอททำาการ
ผลตอยจรง เพอมาทำาการพฒนาและตอเตมเทคโนโลย
การผลตใหสามารถใชวตถดบจากชานออยและกากมน
มาผลตเปนเอทานอลได โดยยงคงกำาลงการผลตไวเทา
เดมซงรายละเอยดดงแสดงในตารางท 3–10สำาหรบ
ขอมลตางๆทนำามาใชในการประมวลผลเพอคดเลอก
สถานทตงโรงงานเอทานอลนนประกอบดวยขอมลทาง
ดานเศรษฐศาสตร และขอมลทางดานสงแวดลอมซง
เปนขอมลทตยภมทไดมาจากงานวจยททำาการปรบปรง
จากBuddadee(1,2),Nanthasamroengetal.(5)และ
NationalStatisticalOfficeofThailand(6)ดงตารางท7
สวนขอมลดานความปลอดภยทเกดจากความเสยงของ
การรวไหลเอทานอลนนอางองจากEnergyResponse
Guidebook forflammable liquid (4)ทระบไววาการ
รวไหลจะเกดแถบความเสยงท 800 เมตรในทกทศทาง
ดงนนความเสยงนกจะสมพนธกบความหนาแนนของ
ประชากรตอหนวยพนท ในพนทจงหวดตางๆ โดยม
ขอสมมตฐานทวาประชากรในพนทแตละจงหวดนนม
การกระจายตวทสมำำาเสมอ เมอรวบรวมขอมลจนครบ
สมบรณแลวขอมลทงหมดจะนำาไปใชในการประมวล
ผลดวยซอฟทแวรสำาเรจรป LINGO 11.0 ดวยหนวย
ประมวลผลIntelPentiumM(1400MHz)และหนวย
ความจำา(RAM)512MB
การพจารณาเพอเลอกสถานทตงและจดเสนทางการ
ขนสงของยานพาหนะสำาหรบกรณศกษาโรงงานผลต
เอทานอลในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอของ
ประเทศไทยนนจะเปนการแกปญหาเพอใหบรรล 3
วตถประสงคดวยกน กลาวคอ 1) วตถประสงคดาน
เศรษฐศาสตร ประกอบดวยการลดตนทนดานการ
ขนสงและการสรางโรงงาน, 2) วตถประสงคดานสง
แวดลอมประกอบดวยการลดปรมาณกาซเรอนกระจก
ทปลดปลอยออกจากกระบวนทงหมดทงการผลตและ
การขนสง และ, 3) วตถประสงคดานความเสยงดาน
ความปลอดภยซงเปนการลดความเสยงทอาจเกดขน
กบประชาชนทอยในบรเวณรอบ เสนทางขนสงเอทา
นอลหากมการรวไหลเกดขนสวนความพงพอใจของ
ชมชนนนไดทำาการออกแบบและกำาหนดใหเปนปจจย
การคดเลอกจากการวเคราะหปจจยการเลอกทำาเลทตง
โรงงานดวยวธการใหคะแนน(RatingPlan)ตงแตแรก
ซงรายละเอยดทงหมดของการคดเลอกนนแสดงไดตาม
ตารางท1และ2
3.2 ผลก�รวจย
เมอทำาการทดลองโดยทกำาหนดใหสมการเปา
หมายแตละตวมคานำำาหนกหรอใหความสำาคญทแตกตาง
กนไปเปน6กรณคอ
กรณทหนง 0.1(ECON)+0.8(RISK)+0.1(ENVI)
กรณทสอง 0.2(ECON)+0.6(RISK)+0.2(ENVI)
กรณทสาม 0.8(ECON)+0.1(RISK)+0.1(ENVI)
กรณทส 0.6(ECON)+0.2(RISK)+0.2(ENVI)
79KKU Res. J. 2012; 17(1)
กรณทหา 0.1(ECON)+0.1(RISK)+0.8(ENVI)
กรณทหก 0.2(ECON)+0.2(RISK)+0.6(ENVI)
ซงผลการทดสอบทงหกกรณพบวาบรษทเคไอ
เอทานอลจำากดจงหวดนครราชสมาจะเปดรบกากมน
อยางเดยวมาผลตเปนเอทานอลและบรษท เพโทรกรน
จำากด(กาฬสนธ)จงหวดกาฬสนธจะเปดรบทงชานออย
และกากมนมาผลตเปนเอทานอลโดยทรายละเอยดการ
สงวตถดบจากโรงงานนำำาตาลและโรงงานแปงมนไปยง
โรงงานเอทานอลทงสองและการแสดงผลการสงเอทา
นอลจากโรงงานเอทานอลทงสองไปยงคลงนำำามนยอย
แสดงรายละเอยดไดดงตารางท12และรปท3
4. สรป
ผลการวจยทได เปนการทดสอบเพอทำาการ
พสจนรปแบบทางคณตศาสตร ซงผลการทดลองดวย
ซอฟทแวรสำาเรจรปสรปไดวารปแบบทางคณตศาสตร
นสามารถนำาไปใชงานได และงานวจยนเปนการคด
เลอกหาสถานทตงทหลายจดประสงคตองกำาหนดความ
สำาคญหรอนำำาหนกใหแตละเปาหมายซงผลการทดลอง
พบวาไมมนยสำาคญสำาหรบการใหนำำาหนกแตละสมการ
เปาหมายเพราะการคดเลอกใหเปดโรงงานเอทานอลยง
ไดผลเชนเดมแตจากคาวตถประสงคทคำานวณไดจะพบ
วาสมการเปาหมายดานความเสยงความปลอดภยมผลก
ระทบตอตนทนรวมนอยทสด โดยทสมการเปาหมาย
ทมผลกระทบสงสดในตนทนรวมคอสมการเปาหมาย
ดานเศรษฐศาสตรดงนนเมอพจารณาแลวผลกระทบท
เกดขนนนเกดจากระยะทางในการขนสงวตถดบไปยง
โรงงานเอทานอลและจากโรงงานเอทานอลไปยงคลงนำำา
มนดงนนทำาใหสรปผลไดวาทโปรแกรมไดเลอกโรงงาน
เอทานอลทงสองนนขนอยกบการบรณาการการขนสง
และขนอยกบระยะทางการขนสงทงระบบ
ทงนการทดลองเปนเพยงแคนำาขอมลบางสวน
มาใชทดสอบเทานนแตสำาหรบแนวทางในการวจยตอ
ไปจะตองนำาขอมลโรงงานนำำาตาลและโรงงานแปงมน
ทงหมดมาใชในการวจยซงการทดสอบดวยซอฟทแวร
สำาเรจรปLINGO11.0มขอจำากดเรองเวลาในการทดลอง
โดยทแตละกรณตองใชเวลาอยางนอย 30 ชวโมงเปน
อยางนอย และยงตองเพมจำานวนโรงงานนำำาตาลและ
โรงงานแปงมนเขาไปอกเปนจำานวนมากการทดลองก
ตองใชเวลาในการคำานวณเปนจำานวนมากหรอไมกไม
สามารถทดลองดวยซอฟทแวรสำาเรจรปLINGO11.0ได
เลยซงแสดงรายละเอยดไดดงตารางท11และรปท4และ
เพอใหการทดลองมประสทธภาพสงยงขนดงนนการ
ทดลองจะตองเลอกใชวธการทสงขนคอกระบวนการ
ฮวรสตกและเมตาฮวรสตกซงเปนรปแบบในการออก
แบบอลกอรทมทจะไดทำาการทดลองตอไปในอนาคต
5. กตตกรรมประก�ศ
คณะผทำาการวจยขอขอบคณมหาวทยาลย
อบลราชธานทใหความรในการทำาวจยและขอขอบคณ
กองทนเพอการสงเสรมการอนรกษพลงงานกระทรวง
พลงงานทใหทนสนบสนนการวจยในครงน
6. เอกส�รอ�งอง
(1) BanchaBuddadee,WanpenWirojanagud,
Daniel J.Watts andRapeepanPitakaso.
2008.Thedevelopmentofmulti-objective
optimizationmodel for excess bagasse
utilization:AcasestudyforThailand,En-
vironmental ImpactAssessmentReview.
28(6):380-391.
(2) BanchaBuddadee,WanpenWirojanagud,
PisitTecharungpaisan,RapeepanPitakaso.
2009.Environmentalsystemoptimization
of excess bagassse utilization for sugar
millsintheNortheasternofThailand,Thai
environmentalengineeringjournal.24(2):
1-13.
(3) Jozefowiez, N., Semet, F. and Talbi,
E..”Multi-objective vehicle routingprob-
lems”, European Journal ofOperational
Research.189:293-309;2008.
(4) MinnesotaPollutionControlAgency.2007.
PlanningandConstructinganEthanolPlant
inMinnesota:AGuidanceDocument.Min-
nesota.U.S.A.
80 KKU Res. J. 2012; 17(1)
(5) Nanthasamroeng,Natthapong, Pitakaso,
RapeepanandBuddadee,Bancha.“Amul-
tiobjectivgemodelformulti-echelonloca-
tionproblem:Applicationinethanolplant
locationanalysisinThailand”,Proceeding
inInternationalConferenceonIntelligent
ManufacturingandLogistics2008,Waseda
University;2008.
(6) National StatisticalOffice of Thailand,
“Population andHousingCensus 2000”,
Available: http://service.nso.go.th/nso/
nsopublish/service/serv_poph43.html.,
2011.
ต�ร�งท 1ปรมาณกากออยทเหลอจากโรงงานผลตนำาตาลในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ต�ร�งท 2 ปรมาณกากมนทเหลอจากโรงงานผลตแปงมนในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 11
ตารางท 1 ปรมาณกากออยทเหลอจากโรงงานผลตนาตาลในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ลาดบ โรงงาน จงหวด ปรมาณกากออย (ตนตอป)
คะแนน (Rating Plan)
1 โรงงานนาตาลรวมเกษตรกรอตสาหกรรม
ชยภม 104,983 32.78
2 โรงงานนาตาลอตสาหกรรมอางเวยน
นครราชสมา 89,952 29.11
3 โรงงานนาตาลอตสาหกรรมโคราช นครราชสมา 89,330 29.01 4 โรงงานนาตาลมตรภเวยง ขอนแกน 90,239 28.88 5 โรงงานนาตาลขอนแกน ขอนแกน 87,092 28.39 รวม 461,596
(ทมา : ปรบปรงจาก Buddadee และคณะ, 2007) (1) ตารางท 2 ปรมาณกากมนทเหลอจากโรงงานผลตแปงมนในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ลาดบท โรงงาน จงหวด ปรมาณกากมน (ตนตอป)
คะแนน (Rating Plan)
1 บรษท ว พ สตารช (2000) จากด นครราชสมา 21,600 18.91
2 บรษท แกนเจรญ จากด ขอนแกน 15,840 15.22
3 บรษท พ.ว.ด.อนเตอรเนชนแนล จากด นครราชสมา 14,400 14.33
4
บรษท สงวนวงษอตสาหกรรม จากด นครราชสมา 14,400 14.33
5 บรษท ซ พ เอส สตารช จากด ศรสะเกษ 11,520 12.47
รวม 77,760 (ทมา : ปรบปรงจาก มลนธพลงงานเพอสงแวดลอม, 2553)
ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 11
ตารางท 1 ปรมาณกากออยทเหลอจากโรงงานผลตนาตาลในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ลาดบ โรงงาน จงหวด ปรมาณกากออย (ตนตอป)
คะแนน (Rating Plan)
1 โรงงานนาตาลรวมเกษตรกรอตสาหกรรม
ชยภม 104,983 32.78
2 โรงงานนาตาลอตสาหกรรมอางเวยน
นครราชสมา 89,952 29.11
3 โรงงานนาตาลอตสาหกรรมโคราช นครราชสมา 89,330 29.01 4 โรงงานนาตาลมตรภเวยง ขอนแกน 90,239 28.88 5 โรงงานนาตาลขอนแกน ขอนแกน 87,092 28.39 รวม 461,596
(ทมา : ปรบปรงจาก Buddadee และคณะ, 2007) (1) ตารางท 2 ปรมาณกากมนทเหลอจากโรงงานผลตแปงมนในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ลาดบท โรงงาน จงหวด ปรมาณกากมน (ตนตอป)
คะแนน (Rating Plan)
1 บรษท ว พ สตารช (2000) จากด นครราชสมา 21,600 18.91
2 บรษท แกนเจรญ จากด ขอนแกน 15,840 15.22
3 บรษท พ.ว.ด.อนเตอรเนชนแนล จากด นครราชสมา 14,400 14.33
4
บรษท สงวนวงษอตสาหกรรม จากด นครราชสมา 14,400 14.33
5 บรษท ซ พ เอส สตารช จากด ศรสะเกษ 11,520 12.47
รวม 77,760 (ทมา : ปรบปรงจาก มลนธพลงงานเพอสงแวดลอม, 2553)
81KKU Res. J. 2012; 17(1) ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 12
ตารางท 3 ปรมาณเอทานอลททาการผลตในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ลาดบท โรงงาน จงหวด กาลงผลต (ลตร/วน) 1 บรษท ขอนแกน แอลกอฮอล จากด ขอนแกน 150,000 2 บรษท ไทยงวน เอทานอล จากด (มหาชน) ขอนแกน 130,000 3 บรษท เคไอ เอทานอล จากด นครราชสมา 100,000 4 บรษท เพโทรกรน จากด (กาฬสนธ) กาฬสนธ 200,000 5 บรษท เพโทรกรน จากด (ชยภม) ชยภม 200,000
รวม 780,000 (ทมา : กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน, 2553) ตารางท 4 แสดงตาแหนงทตงของคลงนามนในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ลาดบท โรงงาน ทอย 1 คลงนามนอบลราชธาน 302 ถ.กองทาง ต.วารนชาราบ อ.วารนชาราบ 2 คลงนามนอดรธาน 15/1 ถ.หนาสถานรถไฟ ต.หมากแขง อ.เมอง 3 คลงนามนนครราชสมา 2/4 ถ.พบลละเอยด ต.ในเมอง อ.เมอง 4 คลงนามนขอนแกน 110/1 ถนนรถไฟ แขวงในเมอง อาเภอเมอง
(ทมา : http://www.pttplc.com, March 2010)
ตารางท 5 แสดงตนทนการสรางโรงงานเอทานอลจากกากออยและกากมน
ลาดบท วตถดบ มลคาทสรางโรงงานใหม มลคาทสรางเพมเตม จากโรงงานเดม
(ลานบาท: 150,000 ลตร/วน) (ลานบาท: 150,000 ลตร/วน) 1 กากออย (Bagasse) 1,000 500
2 กากมน (Cassava Pulp) 940 440
(ทมา : หนงสอพมพกรงเทพธรกจ, 4 มถนายน 2552)
82 KKU Res. J. 2012; 17(1)
83KKU Res. J. 2012; 17(1) ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 14
ตารางท 8 แสดงระยะทางระหวางโรงงานเอทานอลกบโรงงานนาตาล โรงงานแปงมนและคลงนามน
ระยะทาง (กโลเมตร)
โรงงานเอทานอล 1 2 3 4 5
โรงงา
นนาต
าล
1. โรงงานนาตาลรวมเกษตรกรอตสาหกรรม 78 81 120 205 12 2. โรงงานนาตาลมตรภเวยง 48 62 114 171 35 3. โรงงานนาตาลอตสาหกรรมอางเวยน 127 50 34 204 76 4. โรงงานนาตาลอตสาหกรรมโคราช 188 102 42 228 147 5. โรงงานนาตาลขอนแกน 5 84 145 131 86
โรงงา
นแปง
มน 1. บรษท ว พ สตารช (2000) จากด 651 638 646 518 706
2. บรษท แกนเจรญ จากด 671 692 723 541 745 3. บรษท พ.ว.ด.อนเตอรเนชนแนล จากด 638 628 639 504 695 4. บรษท สงวนวงษอตสาหกรรม จากด 609 602 614 475 667 5. บรษท ซ พ เอส สตารช จากด 867 865 879 732 929
คลงน
ามน
1. คลงนามนอบลราชธาน 877 880 898 741 942 2. คลงนามนอดรธาน 603 596 608 468 661 3. คลงนามนนครราชสมา 641 671 706 516 718 4. คลงนามนขอนแกน 642 657 684 509 713
(ทมา : GPS Coordinate Converter, Maps and Info; http://boulter.com/gps) ตารางท 9 แสดงโอกาสความเสยงทจะไดรบผลกระทบบรเวณโรงงานเอทานอล
โรงงานเอทานอล จงหวด ประชากร1 (คน)
พนท2 (ตร.กม.)
ประชากรเฉลยตอพนท3
ความ เสยง4
1. บรษท ขอนแกน แอลกอฮอล จากด
ขอนแกน 1,752,414 10,885 160.99 323.83
2. บรษท ไทยงวน เอทานอล จากด
ขอนแกน 1,752,414 10,885 160.99 323.83
3. บรษท เคไอ เอทานอล จากด
นครราชสมา 2,552,894 20,494 124.57 250.56
4. บรษท เพโทรกรน จากด กาฬสนธ 977,508 7,055 138.55 278.69 5. บรษท เพโทรกรน จากด ชยภม 1,119,597 12,778 88.62 178.25
ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 14
ตารางท 8 แสดงระยะทางระหวางโรงงานเอทานอลกบโรงงานนาตาล โรงงานแปงมนและคลงนามน
ระยะทาง (กโลเมตร)
โรงงานเอทานอล 1 2 3 4 5
โรงงา
นนาต
าล
1. โรงงานนาตาลรวมเกษตรกรอตสาหกรรม 78 81 120 205 12 2. โรงงานนาตาลมตรภเวยง 48 62 114 171 35 3. โรงงานนาตาลอตสาหกรรมอางเวยน 127 50 34 204 76 4. โรงงานนาตาลอตสาหกรรมโคราช 188 102 42 228 147 5. โรงงานนาตาลขอนแกน 5 84 145 131 86
โรงงา
นแปง
มน 1. บรษท ว พ สตารช (2000) จากด 651 638 646 518 706
2. บรษท แกนเจรญ จากด 671 692 723 541 745 3. บรษท พ.ว.ด.อนเตอรเนชนแนล จากด 638 628 639 504 695 4. บรษท สงวนวงษอตสาหกรรม จากด 609 602 614 475 667 5. บรษท ซ พ เอส สตารช จากด 867 865 879 732 929
คลงน
ามน
1. คลงนามนอบลราชธาน 877 880 898 741 942 2. คลงนามนอดรธาน 603 596 608 468 661 3. คลงนามนนครราชสมา 641 671 706 516 718 4. คลงนามนขอนแกน 642 657 684 509 713
(ทมา : GPS Coordinate Converter, Maps and Info; http://boulter.com/gps) ตารางท 9 แสดงโอกาสความเสยงทจะไดรบผลกระทบบรเวณโรงงานเอทานอล
โรงงานเอทานอล จงหวด ประชากร1 (คน)
พนท2 (ตร.กม.)
ประชากรเฉลยตอพนท3
ความ เสยง4
1. บรษท ขอนแกน แอลกอฮอล จากด
ขอนแกน 1,752,414 10,885 160.99 323.83
2. บรษท ไทยงวน เอทานอล จากด
ขอนแกน 1,752,414 10,885 160.99 323.83
3. บรษท เคไอ เอทานอล จากด
นครราชสมา 2,552,894 20,494 124.57 250.56
4. บรษท เพโทรกรน จากด กาฬสนธ 977,508 7,055 138.55 278.69 5. บรษท เพโทรกรน จากด ชยภม 1,119,597 12,778 88.62 178.25
ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 14
ตารางท 8 แสดงระยะทางระหวางโรงงานเอทานอลกบโรงงานนาตาล โรงงานแปงมนและคลงนามน
ระยะทาง (กโลเมตร)
โรงงานเอทานอล 1 2 3 4 5
โรงงา
นนาต
าล
1. โรงงานนาตาลรวมเกษตรกรอตสาหกรรม 78 81 120 205 12 2. โรงงานนาตาลมตรภเวยง 48 62 114 171 35 3. โรงงานนาตาลอตสาหกรรมอางเวยน 127 50 34 204 76 4. โรงงานนาตาลอตสาหกรรมโคราช 188 102 42 228 147 5. โรงงานนาตาลขอนแกน 5 84 145 131 86
โรงงา
นแปง
มน 1. บรษท ว พ สตารช (2000) จากด 651 638 646 518 706
2. บรษท แกนเจรญ จากด 671 692 723 541 745 3. บรษท พ.ว.ด.อนเตอรเนชนแนล จากด 638 628 639 504 695 4. บรษท สงวนวงษอตสาหกรรม จากด 609 602 614 475 667 5. บรษท ซ พ เอส สตารช จากด 867 865 879 732 929
คลงน
ามน
1. คลงนามนอบลราชธาน 877 880 898 741 942 2. คลงนามนอดรธาน 603 596 608 468 661 3. คลงนามนนครราชสมา 641 671 706 516 718 4. คลงนามนขอนแกน 642 657 684 509 713
(ทมา : GPS Coordinate Converter, Maps and Info; http://boulter.com/gps) ตารางท 9 แสดงโอกาสความเสยงทจะไดรบผลกระทบบรเวณโรงงานเอทานอล
โรงงานเอทานอล จงหวด ประชากร1 (คน)
พนท2 (ตร.กม.)
ประชากรเฉลยตอพนท3
ความ เสยง4
1. บรษท ขอนแกน แอลกอฮอล จากด
ขอนแกน 1,752,414 10,885 160.99 323.83
2. บรษท ไทยงวน เอทานอล จากด
ขอนแกน 1,752,414 10,885 160.99 323.83
3. บรษท เคไอ เอทานอล จากด
นครราชสมา 2,552,894 20,494 124.57 250.56
4. บรษท เพโทรกรน จากด กาฬสนธ 977,508 7,055 138.55 278.69 5. บรษท เพโทรกรน จากด ชยภม 1,119,597 12,778 88.62 178.25
ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 14
ตารางท 8 แสดงระยะทางระหวางโรงงานเอทานอลกบโรงงานนาตาล โรงงานแปงมนและคลงนามน
ระยะทาง (กโลเมตร)
โรงงานเอทานอล 1 2 3 4 5
โรงงา
นนาต
าล
1. โรงงานนาตาลรวมเกษตรกรอตสาหกรรม 78 81 120 205 12 2. โรงงานนาตาลมตรภเวยง 48 62 114 171 35 3. โรงงานนาตาลอตสาหกรรมอางเวยน 127 50 34 204 76 4. โรงงานนาตาลอตสาหกรรมโคราช 188 102 42 228 147 5. โรงงานนาตาลขอนแกน 5 84 145 131 86
โรงงา
นแปง
มน 1. บรษท ว พ สตารช (2000) จากด 651 638 646 518 706
2. บรษท แกนเจรญ จากด 671 692 723 541 745 3. บรษท พ.ว.ด.อนเตอรเนชนแนล จากด 638 628 639 504 695 4. บรษท สงวนวงษอตสาหกรรม จากด 609 602 614 475 667 5. บรษท ซ พ เอส สตารช จากด 867 865 879 732 929
คลงน
ามน
1. คลงนามนอบลราชธาน 877 880 898 741 942 2. คลงนามนอดรธาน 603 596 608 468 661 3. คลงนามนนครราชสมา 641 671 706 516 718 4. คลงนามนขอนแกน 642 657 684 509 713
(ทมา : GPS Coordinate Converter, Maps and Info; http://boulter.com/gps) ตารางท 9 แสดงโอกาสความเสยงทจะไดรบผลกระทบบรเวณโรงงานเอทานอล
โรงงานเอทานอล จงหวด ประชากร1 (คน)
พนท2 (ตร.กม.)
ประชากรเฉลยตอพนท3
ความ เสยง4
1. บรษท ขอนแกน แอลกอฮอล จากด
ขอนแกน 1,752,414 10,885 160.99 323.83
2. บรษท ไทยงวน เอทานอล จากด
ขอนแกน 1,752,414 10,885 160.99 323.83
3. บรษท เคไอ เอทานอล จากด
นครราชสมา 2,552,894 20,494 124.57 250.56
4. บรษท เพโทรกรน จากด กาฬสนธ 977,508 7,055 138.55 278.69 5. บรษท เพโทรกรน จากด ชยภม 1,119,597 12,778 88.62 178.25
84 KKU Res. J. 2012; 17(1)ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 15
ทมา : 1. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. “ประกาศสานกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง เรองจานวนราษฎรทวราชอาณาจกร ตามหลกฐานการทะเบยนราษฎร ณ วนท 31 ธนวาคม 2552” 2. ศนยสารสนเทศเพอการบรหารและงานปกครอง. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. “ขอมลการปกครอง 18 เมษายน 2553”
3. ผลคานวณจาก (1 / 2) 4. ผลคานวณจาก (3 x r2) เมอ รศมความกวางของการระเบดเทากบ 80 เปอรเซนต
ตารางท 10 แสดงโอกาสความเสยงทจะไดรบผลกระทบจากการขนสงจากโรงงานเอทานอลไปคลงนามน
โอกาส ความเสยง ทจะเกดขน
โรงงานเอทานอล ความเสยงเฉลยระหวาง
โรงงานเอทานอลกบคลงนามน1 (คน)
ความเสยงจากการขนสงจาก โรงงานเอทานอลไปคลงนามน2
(คน) 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
คลงน
ามน
1 276 276 239 253 203 241,924 176,649 184,074 207,868 241,924 2 293 293 257 271 220 242,883 174,617 192,614 212,795 242,883 3 287 287 251 265 214 214,845 156,056 176,929 196,398 214,845 4 324 324 287 301 251 187,874 126,587 136,586 153,374 187,874
ทมา : 1. ผลคานวณจากความเสยงเฉลยโรงงานเอทานอลกบคลงนามน
(ประชากรเฉลยตอพนท x r2) เมอ รศมความกวางของการระเบดเทากบ 80 เปอรเซนต 2. ผลคานวณจาก (1 x ระยะทางระหวางโรงงานเอทานอลกบคลงนามน)
ตารางท 11 สรปขนาดของปญหาททาทดสอบดวยซอฟทแวรสาเรจรป LINGO 11.0
Variables Nonlinear 40 Integers 85
Total 108
Constraints Nonlinear 3 Total 104
Elapsed Runtime (hh:mm:ss) 27:29:40
85KKU Res. J. 2012; 17(1) ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 16
ตารางท 12 แสดงผลการทดลองการเลอกสถานทตงโรงงานเอทานอลจากชานออยและกากมน
แหลงวตถดบ แหลงผลต เอทานอล แหลงรบเอทานอล
คาฟงกชนของ สมการเปาหมาย
โรงงาน ปรมาณ
สง (ตน)
ประเภท วตถดบ โรงงาน คลงนามน
ปรมาณรบ เอทานอล
(ลตร) 2(1) 21,600 กากมน
3(3) อดรธาน 3,060,000 ECON = 24,336 ลานบาท ENRO = 17,857 ลานบาท SRISK = 0.6 ลานบาท TOTAL = 42,194 ลานบาท
2(4) 14,400 กากมน
1(1) 104,983 ชานออย
3(4)
อดรธาน 12,000,000 1(2) 90,239 ชานออย
1(3) 89,952 ชานออย
1(4) 89,330 ชานออย
นครราชสมา 11,861,320 1(5) 87,092 ชานออย
2(2) 15,840 กากมน 2(3) 14,400 กากมน
ขอนแกน 12,000,000 2(5) 11,520 กากมน
หมาเหต: ตวเลขหนาวงเลบคอตารางท, ตวเลขในวงเลบคอลาดบท
86 KKU Res. J. 2012; 17(1)ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 17
หมายเหต: โรงงานแปงมนสาปะหลง โรงงานเอทานอล คลงนามน
รปท 1 รปแบบโซอปทานการผลตเอทานอลเพอนาไปผสมเปนนามนแกสโซฮอลล ลกษณะของการขนสงแบบหลายระดบในกรณศกษา
รปท 2 ตาแหนงทตงโรงงานนาตาล โรงงานแปงมน โรงงานเอทานอล และคลงนามนผสมแกสโซฮอลภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
87KKU Res. J. 2012; 17(1)ฉบบแกไข SET 65-54 ( 14 พ.ย. 54) 18
รปท 3 แสดงเสนทางการสงมอบวตถดบไปยงโรงงานเอทานอล และจากโรงงานไปคลงนามน
รปท 4 แสดงผลการทดสอบดวยซอฟทแวรสาเรจรป LINGO 11.0