นกวทยาศาสตรไดก าหนดวาอณหภม คอ ปรมาณทแปรผนโดยตรงกบพลงงานจลนเฉลยของแกส การทเราจะบอกวาวตถใดรอนมากหรอนอย เราสามารถบอกไดดวยอณหภมของวตถนน คอ วตถทมระดบความรอนมากจะมอณหภมสง วตถทมระดบความรอนนอยจะมอณหภมตา ดงนนถาเราเอาวตถทมอณหภมสงมาสมผสวตถทมอณหภมต า พลงงานความรอนจะถกถายโอนจากวตถทมอณหภมสงไปยงวตถทมอณหภมต า จนวตถทงสองมอณหภมเทากน

หนวยทใชวดอณหภมทนยมกนอยางแพรหลายคอ องศาเซลเซยส ( C) องศาฟาเรนไฮต ( F) และเคลวน (K) โดยก าหนดวา อณหภมทเปนจดเยอกแขงของน าบรสทธ คอ 0 องศาเซลเซยส หรอ 32 องศาฟาเรนไฮต หรอ 273 เคลวน และอณหภมทเปนจดเดอดของน าบรสทธ คอ 100 องศาเซลเซยส หรอ 212 องศาฟาเรนไฮต หรอ 373 เคลวน

เนองจากเทอรมอมเตอรมหนวยวดอยหลายหนวย ดงนนถาตองการเปลยนหนวยทใชวดเดมเปนหนวยวดอน สามารถท าไดจากสมการแสดงความสมพนธของแตละหนวย ดงน

อณหภม เปนสารประกอบอตนยมวทยาทส าคญยงอกอยางหนง อณหภมมความส าคญเกยวกบการหมนเวยนของอากาศ เพราะอากาศทมอณหภมสงจะสามารถรบจ านวนไอน าในอากาศไวไดมากกวาอากาศเยน นอกจากนอณหภมยงเปนสงทบงคบดนฟาอากาศของแตละประเทศ เราจะใสเสอมากนอยเทาไรกแลวแตวาอณหภมจะสงมากนอยแคไหน ถาอณหภมต าหนาวจดมาก เรากตองสวมเสอผาชนดขนสตว

ในวนหนง ๆ ความรสกรอนหรอเยนของอากาศรอบ ๆ ตวเรามการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา แตความรสกรอนเยนของแตละคนอาจแตกตางกนไมสามารถใชเปนมาตรฐานในการบอกอณหภมของอากาศได จงตองใชเครองมอวดอณหภม ซงมอยมากมาย ทเรยกวา เทอรมอมเตอร ดงตอไปน

เครองมอวดอณหภมของอากาศ เรยกวา “ไซโครมเตอร” (Dry-Wet Bulbs psychrometer) แบงออกเปน 1.1 เธอรโมมเตอรแบบธรรมดาหรอแบบปรอท ใชวดอณหภมทวไปของอากาศ - อณหภมตมแหง (Dry) ดานซายมอ - อณหภมตมปยก (Wet) ดานขวามอ 1.2 เธอรโมมเตอรแบบแกวง 1.3 เธอรโมมเตอรแบบถายอากาศ

เธอรโมมเตอรสงสด (Maximum Thermometer) เปนแบบปรอทใชวดอณภมสงทสดประจ าวน ตวเธอรโมมเตอร จะมคอตบดานใตสเกลลางสด เมออณหภมลดลงปรอทจะไมสามารถไหลยอนกลบ และตองวางตวเธอรโมมเตอร ใหทางตมปรอทอยต ากวาปลายเลกนอย เพอกนล าปรอทไหลกลบ เนองจากการสนสะเทอน เพอทจะวดใหไดคา อณหภมสงทสดประจ าวนจรงๆ เธอรโมมเตอรต าสด (Minimum Thermometer) ใชวดอณภมต าทสดประจ าวน เปนแบบวตถเหลวภายใน เชนพวกแอลกอฮอร หรอ น ามนใส โดยมกานช (Index) อยภายใน เมออณหภมต าลงแอลกอฮอรจะดดผวกานชลงไปดวย แตถาอณหภมสงสดแอลกอฮอรจะไหลผานกานชไปได ลกษณะการวางตวเธอรโมมเตอร จะวางใหอยในระดบแนวนอนจรงๆ

เธอรโมมเตอรต าสดยอดหญา หรอ เธอรโมมเตอรส าหรบวดเรดเอชน ของพนโลก เปนเธอรโมมเตอรต าสดธรรมดานเอง ใชวดอณหภมทเกดจากการแผรงสความรอน จากตมของๆเหลวภายในกะปกของเหลว ไปสทองฟา เพอทราบเกลดน าคาง (Ground Frosts) ในเวลากลางคน " ไมใชวดอณหภมของอากาศ " โดยจะวางใหเปนแนวนอนบนพนหญาสนใหสมผสยอดหญาพอด

เปนเครองมอทอาศยหลกความจรงทวา เสนผมมนษยเมอลางไขมนออกแลวจะยด และหดไปตามการเปลยนแปลงของความชนในอากาศ โดยความชนสงเสนผมจะยดตวออก ขณะเดยวกนถาความชนนอยเสนผมกจะหดตวเขาหากน ซง อณหภมจะผกผนกบความชนในอากาศ คอ ความชนสงอณหภมจะต าในทางตรงกนขาม ความชนต าอณหภมจะสง

เปนเครองมอทใชวดวดอณหภมใตดนทความลกระดบ 5 ,10 ,20 ,50 และ 100 ซม. เพอศกษาการเจรญเตบโตทางรากของพชในระดบตางๆ(ความยาวของรากพช) โดยทความลกระดบ 5 ,10 ,20 ซม. ตวเรอนเธอรโมมเตอรจะงอเปนมมฉาก ขดเสกลของเครองจะอยดานบน เพอสะดวกในการอาน ส าหรบทระดบ 50 และ 100 ซม. ตวเธอรโมมเตอรจะอยในทอเหลกบางๆฝงลงไปในดน โดยจะมปลอกแกวหมอกชนหนง และตมปรอทจะเคลอบดวขผงพาราฟน เพอปองกนไมใหเธอรโมมเตอรขยบเขยอนจากทอ

0 และ 5 ซม.

10 และ 20 ซม.

50 และ100 ซม.

อณหภมจะสงสดในตอนบาย และต าสดในตอนเชามด

เหนอพนดน จะมการแปรผนรายวนของอณหภมมากกวาเหนอทะเล

การแปรผนรายวนของอณหภมบรเวณทะเลทราย อาจมากถง 20 องศา C ในขณะทเหนอพนน าอาจ นอยกวา 1 องศา

ในเวลากลางวนเมฆจะสะทอนรงสจากดวงอาทตย สวนในเวลากลางคนจะดดซบรงสแหงโลก แลวแผรงสความรอนนคนกลบลงมายงพนโลกอก เมฆจงชวยลดการแปรผนรายวนของอณหภมเหนอพนโลก

ชนดของผวพนและภมประเทศ มสวนในการแปรผนรายวนของอณหภม

การเปลยนแปลงอณหภมของอากาศจะท าใหเกดการเคลอนทของมวลอากาศในบรรยากาศซงเกดได 2 แบบ ไดแก 1. เคลอนทในแนวนอน (horizental motion) 2. เคลอนทในแนวดง (Vertical temperature motion)

เคลอนทในแนวนอน (horizental motion) คอการเคลอนของโมเลกลของ อากาศจากทแหงหนงไปยงทอกแหงหนง เนองจากความแตกตางของอณหภม ตวอยางเชน การเกดลมบก ลมทะเล ลมกลางหบเขา เปนตน ซงลกษณะการเคลอนทแบบนกเปนวธหนงทชวยลดความเขมขนของสารพษลงได

เคลอนทในแนวดง (Vertical temperature motion) คอ การเคลอนทของมวลอากาศในแนวดง อนเกดจากความแตกตางของอากาศและแรงโนมถวงโลก ถาการเคลอนทของอากาศแบบนมความผดปกตไปกลาวคอ อากาศเยนอยดานลางและอากาศรอนอยดานบน กจะสงผลใหการเคลอนทของอากาศเกดไมไดท าใหมลพษไมผสมผสานกน เรยกสภาวะอากาศมลพษทางอากาศแบบนวา Thermal inversion

กระบวนการกลนตวของไอน าเกดจากการทอากาศลอยตวสงขน อณหภมของอากาศจะลดต าลง สงผลใหความกดดนของอากาศเพมขน จงท าใหมวลอากาศมการแผกระจายมาก โมเลกลของอากาศมการเสยดสกนนอยลง ซงลกษณะการเปลยนแปลงของอณหภมตามความสงนนเราเรยกวา การเปลยนแปลงตามอตราอะเดยเบตก (Adiabatic)

การเปลยนแปลงตามอตราอะเดยเบตก (Adiabatic) หมายถง มวลอากาศกอนหนง ซงไมมการไดมาหรอสญเสยความรอนโดยวธการถายเท แลกเปลยนกบมวลอากาศทอยใกลเคยง ซงกคอการทอากาศลอยตวขน หรอจมลง อะเดยเบตกม 2 แบบ คอ 1. อะเดยเบตกแบบแหง 2. อะเดยเบตกแบบเปยก

อะเดยเบตกแบบแหง (Dry Adiabatic) คอ การทอากาศลอยตวสงขนและไมมการกลนตวของความชน ความกดอากาศจะลดลงเชนเดยวกบอณหภมทลดลงตามระดบความสงทเพมขน โดยอณหภมจะลดลงราว 10 องศาเซลเซยส ตอความสง 1,000 เมตร

อะเดยเบตกแบบเปยก (Wet / Saturation Adiabatic) คอ อากาศทลอยตวสงขนและเกดการกลนตวของความชน และเมออณหภมลดลงไปอกจะเกดการกลนตว เรยกอกอยางหนงวา อะเดยเบตกอมตว โดยคาอณหภมจะลดลงประมาณ 3 - 6 องศาเซลเซยส ตอความสง 1,000 เมตร รปแบบการกลนตว (Condensation From)

อณหภมอากาศแปรเปลยนไปในแตละชวงเวลาเชน ปฤดกาลเดอนวนและแมกระทงรายชวโมงอณหภมเฉลยของวน เดอนและปอณหภมแตกตางระหวาง สงสดและต าสด (Temperature ranges) ซงเปนคาทางสถตทมประโยชนทาง อตนยมวทยามาก คาเฉลยเหลานหาไดดงน

1. คาอณหภมเฉลยในแตละวน จงใชคาอณหภมสงสดและอณหภมต าสดรวมกนแลวหารสอง 2. คาอณหภมเฉลยของเดอน ใชคาเฉลยอณหภม ของแตละวนรวมกน แลวหารดวยจ านวนวน 3. คาอณหภมเฉลยของป ใชคาเฉลยอณหภมของ แตละเดอนรวมกน แลวหารดวยสบสอง

1.1. ปรากกฎการณเอลนโญ ลานญา - เอลนโญ ปรากฏการณเอลนโญท าใหฝนตกหนกในตอนเหนอของทวปอเมรกาใต แตยงกอใหเกดความแหงแลงในเอเชยตะวนออกเฉยงใต และออสเตรเลยตอนเหนอ การทเกดไฟใหมปาอยางรนแรงในประเทศอนโดนเซย กเปนเพราะปรากฏการณเอลนโญนนเอง

- ลานญา แปลวา บตรธดา เปนปรากฏการณทมลกษณะตรงขามกบเอลนโญ ท าใหเกดฝนตกอยางหนก น าเยนใตมหาสมทรยกตวขนแทนทกระแสน าอนพนผวมหาสมทรแปซฟกทางซกตะวนตก กอใหเกดธาตอาหาร ฝงปลาชกชม ตามบรเวณชายฝงประเทศเปร

1.2. การปะทของภเขาไฟ การประทของภเขาไฟทรนแรงมากๆ จะมก าลงมากพอทจะพนแกสและเถาถานทมขนาดเลกมากๆ จ านวนมหาศาลขนไปไดสงจนอาจถงบรรยากาศชน สตราโตสเฟยร แลวแผกระจายออกไปทวโลก และลองลอยอยในอากาศนานหลายเดอนหรออาจนานเปนป ท าใหเกดการขวางกนรงสจากดวงอาทตยทแผมายงพนผวโลก เปนผลใหอณหภมของบรรยากาศชนโทรโพสเฟยร (ชนทสงมอาศยอย) ลดต าลง ท าใหอากาศหนาวเยนผดปกตในระหวางฤดหนาว

1.3. การเปลยนแปลงแนวโคจรของโลกรอบดวงอาทตย วงจรของโลกรอบดวงอาทตยในปจจบนเปนรปวงรเกอบจะเปนวงกลม คอ ระยะทางระหวางโลกกบดวงอาทตยทไกลทสด ประมาณ 152 ลานกโลเมตร สวนระยะทใกลทสด ประมาณ 147 ลานกโมเมตร

ปจจบนสดสวนของแกสตางๆ ในบรรยากาศเปลยนแปลงไป มนษยเปนตวการปลอยแกสเรอนกระจกมากขนเรอยๆ รบกวนสมดลของชนบรรยากาศ ท าใหเกดการภาวะเรอนกระจก สงผลใหอณหภมของโลกเกดการเปลยนแปลง ซงแกสเรอนกระจกประกอบดวย 1. แกสคารบอนไดออกไซด 2. แกสมเทน 3. แกสซเอฟซ (CFCs) 4. แกสไนตรสออกไซด

2.1. แกสคารบอนไดออกไซด ปจจบนปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศเพมขนอยางรวดเรว ซงสาเหตมาจากการเผาไหมเชอเพลงชนดตางๆ จ านวนมหาศาลตอเนองเปนเวลานาน เชอเพลงหลกทใชกนมากไดแก น ามน ถานหน และแกสธรรมชาต เปนตน

2.2. แกสมเทน ตามธรรมชาตในชนบรรยากาศจะมแกสนอยเพยงเลกนอย แตแกสนสามารถดดกลนพลงงานความรอนไดมากวาแกสคารบอนไดออกไซดถง 25 เทา แกสนเกดจากการปลกขาวในนาน าทวมขง นอกจากนแกสมเทนยงไดจากการขบถายของสตวพวกเคยวเออง เชน แกะ โค และมบางสวนมาจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล

2.3. แกสซเอฟซ (CFCs) เปนสารประกอบคลอโรฟลออโรคารบอนทมอยในเครองปรบอากาศ ตเยน สเปรย และน ายาดบเพลง เปนตวการทท าใหเกดรโหวของโอโซนในชนบรรยากาศ ถงแมปจจบนทวโลกไดรณรงคลดการปลอยแกสนลงไดถง 50% แตกยงหลงเหลออยในชนบรรยากาศ ซงแกส CFCs จะดดกลนรงสอนฟาเรดไวไมใหออกสภายนอกบรรยากาศ จงสงผลท าใหอณหภมในชนบรรยากาศของโลกสงขน

2.4. แกสไนตรสออกไซด โรงงานอตสาหกรรมทผลตเสนใย ไนลอน ผลตสารเคม และพลาสตก จะใชกรดไนตรกในกระบวนการผลตและปลดปลอยแกสไนตรสออกไซดขนสบรรยากาศ รวมไปถงการใชปยไนโตรเจนทางการเกษดวยการซงการเพมขนของแกสไนตรสออกไซด เปนผลใหอณหภมของโลกสงขน

อณหภมกบความสง เทอรโมสเฟยร บรรยากาศเบาบาง อณหภมเพมตามระดบความสง

มโซสเฟยร อณหภมลดลงตามระดบความสง

สตราโตสเฟยรอณหภมเพมขนตามระดบความสง

โทรโพสเฟยรอยใกลกบผวโลกมอากาศแปรปรวน มฝน เมฆ อณหภมลดลงตามระดบความสง

ทกวนนมสถานตรวจอากาศอยทวโลก ซงสามารถตรวจวดอณหภม ความดน ปรมาณน าฝน ความเรวและทศทางลมได ทกๆ ชวโมง สถานตรวจอากาศทวโลกจะเกบขอมลของสภาพอากาศ ณ ต าแหนงทสถานตรวจอากาศนนตงอย ขอมลเหลานจะถกสงไปยงศนยขาวอากาศระหวางประเทศ นกอตนยมวทยาจะเพมเตมขอมล เพอเขยนแผนทอากาศแลวระบสภาพอากาศเหลานเปนแหลงขอมลพนฐานทนกอตนยมวทยา ใชพยากรณอากาศ

อณหภม ณ เวลา 13.00 น. ของวนองคาร ท 12 กรกฎาคม 2011

อณหภมน าทะเล ณ เวลา ต 1.03 นาฬกา ของวนองคาร ท 12 กรกฎาคม 2011

"UTC" คอเวลามาตรฐานโลก ยอมาจาก "Universal Time Co-ordinated" หรอ GMT-Greenwich Mean Time ทยงคงใชในบางประเทศทเคยเปนอาณานคมขององกฤษ หรอใชอางองในการเดนเรอในปจจบน เวลาประเทศไทย คอ UTC + 7.00 น. EDT ยอมาจาก Eastern Daylight Time ซงจะเปนเวลาทใชทางฝงตะวนออก ในโซน นวยอรก, แมรแลนด, แมสซาชเซต ฯลฯ ในชวงหนารอน ถาเปนหนาหนาว กจะใช EST ยอมาจาก Eastern Standard Time เวลา EDT ถาเทยบกบไทย เขาจะชากวาเรา 11 ชวโมง แตถา EST กจะเปน 12 ชวโมง

อณหภมสงสดของวนท 12 กรกฎาคม 2011 ประเทศไทย

อณหภมต าสดของวนท 12 กรกฎาคม 2011 ประเทศไทย

อณหภมสงทสดของประเทศไทยระหวางป 2521 - 2550

แผนทอากาศ คอ แผนททแสดงองคประกอบทางอตนยมวทยา ณ เวลาใดเวลาหนง ขอมลตางๆ ในแผนทอากาศไดรบมาจากสถานตรวจอากาศ แลวน าขอมลมาเขยนเปนตวเลข รหส และสญลกษณตางๆ ทางอตนยมวทยา ขอมลทอยในแผนทอากาศจะน าไปใชในการคาดหมายการเปลยนแปลงลกษณะอากาศทจะเกดขน

แผนทอากาศ

ตวอยางสญลกษณทางอตนยมวทยาบนแผนทอากาศ 1. เสนโคงทเชอมตอระหวางบรเวณทมความกดอากาศเทากน เรยกวา เสนไอโซบาร (Isobar) ตวเลขบนเสนไอโซบารแสดงคาความกดอากาศทอานไดซงอาจอยในหนวยมลลบาร หรอนวของปรอท 2. เสนโคงทเชอมตอระหวางบรเวณทมอณหภมของอากาศเทากน เรยกวา เสนไอโซเทอรม (Isotherm) คาอณหภมอาจบอกในหนวยองศาเซลเซยส หรอองศาฟาเรนไฮต หรอทงสองหนวย 3. อกษร H คอ ศนยกลางของบรเวณทมความกดอากาศสง ซงเปนบรเวณทมความหนาแนนของอากาศมาก และอากาศมอณหภมต า 4. อกษร L คอ ศนยกลางของบรเวณทมความกดอากาศต า ซงเปนบรเวณทมอากาศเบาบาง และอากาศมอณหภมสง

รองความกดอากาศต า (Low Pressure Trough) เมอพจารณาจากแผนทความกดอากาศเทา คอบรเวณหรอแนวทอยระหวางความกดอากาศสงของทงสองซกโลก - ลกษณะอากาศในแนวรองความกดอากาศต า จะแปรปรวน อากาศมการยกตวไดด ท าใหบรเวณแนวรองมเมฆกอตวไดด สงผลใหมเมฆมากและมฝนตกไดมากกวาพนทอน ๆ ทอยนอกแนวรองน โดยฝนทตกจะตกไดหลายเวลา ฝนจะตกตอเนองและตกหนกไดบรเวณทเปนหยอมความกดอากาศต า หยอมดงกลาวจะเคลอนตวตามแนวรองจากตะวนออกไปตะวนตก

1.อณหภม คออะไร ก. ปรมาณทแปรผกผนกบพลงงานจลนเฉลยของแกส ข. ปรมาณทบอกถงความตางศกยของไฟฟา ค. ปรมาณทแปรผนโดยตรงกบพลงงานจลนเฉลยของแกส ง. ปรมาณทบอกถงพลงงานความรอนเพยงอยางเดยว

2.ในการบอกอณหภมของอากาศจะตองใชเครองมอวด ทชอวาอะไร ก. ปเปต ข. เทอรมอมเตอร ค. เทอรโมไดนามกส ง. ขวดวดปรมาตร

3.ขอใดไมใชประเภทเครองมอของไซโครมเตอร ก.เธอรโมมเตอรแบบถายอากาศ ข.เธอรโมมเตอรแบบแกวง ค.เธอรโมมเตอรแบบแขวน ง.เธอรโมมเตอรแบบธรรมดาหรอแบบปรอท

4.เธอรโมมเตอรสงสด และต าสด ใชวดอะไร ก. วดปรมาณฝนสงทสดและต าทสดประจ าวน ข. วดอณภมสงทสดและต าทสดประจ าวน ค. วดความแหงของอากาศสงทสดและต าทสดประจ าวน ง. วดความแรงลมสงทสดและต าทสดประจ าวน

5. เธอรโมมเตอรใตดน ใชวดอณหภมใตดนเพออะไร ก. เพอศกษาการเจรญเตบโตของสตวในดนระดบตางๆ ข. เพอศกษาปรมาณน าของรากพชในระดบตางๆ ค. เพอศกษาการการเคลอนทของดนในระดบตางๆ ง. เพอศกษาการเจรญเตบโตทางรากของพชในระดบตางๆ

6.ขอใดเปนไมเปนการเปลยนแปลงอณหภมของอากาศประจ าวน ก. อณหภมจะสงสดในตอนบาย และต าสดในตอนเชามด ข. เหนอพนดน จะมการแปรผนรายวนของอณหภมมากกวาเหนอทะเล ค. การแปรผนรายวนของอณหภมบรเวณทะเลทราย อาจมากถง 20 องศา C ในขณะทเหนอพนน าอาจ นอยกวา 1 องศา ง. อณหภมจะต าสดในตอนบาย และสงสดในตอนเชามด

7.การเปลยนแปลงตามอตราอะเดยเบตก (Adiabatic) อะเดยเบตกม 2 แบบ อะไรบาง ก. อะเดยเบตกแบบชนและอะเดยเบตกแบบเปยก ข. อะเดยเบตกแบบหนาและอะเดยเบตกแบบบาง ค. อะเดยเบตกแบบแหงและอะเดยเบตกแบบเปยก ง. อะเดยเบตกแบบหนาแนนและอะเดยเบตกแบบเบาบาง

8.ขอใดไมใชแกสทเปนปจจยทสงผลตอการเปลยนแปลงอณหภมของอากาศจากการกระท าของมนษย ก.แกสไนตรสออกไซด ข.แกสออกซเจน ค.แกสมเทน ง.แกสคารบอนไดออกไซด

9. อกษร L ในแผนทอากาศ หมายถงอะไร ก. ศนยกลางของบรเวณทมความกดอากาศสง ข. ศนยกลางของบรเวณทมความกดอากาศปานกลาง ค. ศนยกลางของบรเวณทมความกดอากาศมาก ง. ศนยกลางของบรเวณทมความกดอากาศต า

10. รองความกดอากาศต า มเสนโคงทเชอมตอระหวางบรเวณทมความกดอากาศเทากน เรยกวาอะไร ก. เสนไอโซบาร ข. เสนไอโซโทป ค. เสนไอโซเทอรม ง. เสนไอโซบาร

1. ค. 2. ข. 3. ค. 4. ข. 5. ง.

6. ง. 7. ค. 8. ข. 9. ง. 10. ค.

ครทปรกษา คณครนพดล สอนบาล โรงเรยนพรเจรญวทยา..... อ.พรเจรญ จ.บงกาฬ