กรมป่าไม้ – กระทรวง ... · web viewย ทธศาสตร...

ยทธศาสตรกรมปาไม พ.ศ. 2559-2564

กรมปาไม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ยทธศาสตรกรมปาไม พ.ศ. 2559 - 2564

บทท ๑

บทนำา

ค ว า ม เ ป น ม า

ปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทมคณคายงตอมนษยและสงแวดลอม อกทงยงเปนฐานการพฒนาประเทศในทกดาน เนองจากทรพยากรปาไมสามารถอำานวยประโยชนตอเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมของประเทศ และยงมความสมพนธกบวถชวต วฒนธรรม และความเปนอยของคนในสงคม และสงแวดลอมของประเทศ

รฐบาลปจจบน (พลเอก ประยทธ จนทรโอชา) นายกรฐมนตรไดแถลงนโยบายของคณะรฐมนตรตอสภานตบญญตแหงชาต เมอวนศกรท ๑๒ กนยายน ๒๕๕๗ ไดกลาวถงนโยบาย ขอ ๙ การรกษาความมนคงของฐานทรพยากรและการสรางสมดลระหวางการอนรกษกบการใชประโยชนอยางยงยน ในปจจบนมการบกรกทดนของรฐและตดไมทำาลายปามากขน ทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพทเคยอดมสมบรณ เชน ปาไม สตวปา พนธพช และแรธาต ถกทำาลายหรอนำาไปใชประโยชนทางพาณชยโดยไมชอบดวยกฎหมายเปนอนมากทงป ญหาภาวะมลพษ โดยเฉพาะขยะประเภทตางๆ กรนแรงยงขน รฐบาลจงมนโยบายจะรกษาความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตโดยสรางสมดลระหวางการอ น ร ก ษ แ ล ะ ก า ร ใ ช ป ร ะ โ ย ช น อ ย า ง ย ง ย น

ยทธศาสตรกรมปาไมท จดท ำาขนเพอใหสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ในป พ.ศ. 2559


1


และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 โดยนำามาเป นแนวทางในการจดท ำายทธศาสตรกรมปาไม โดยใหมความสอดคลองกบนโยบาย ยทธศาสตร แผนงานตาง ๆ ทเกยวของ ดงน

1.1 น โ ย บ า ย ร ฐ บ า ล

นโยบายรฐบาลขอท 9 การรกษาความม นคงของฐานทรพยากร และการสรางสมดลระหวางการอนรกษกบการใชประโยชนอ ย า ง ย ง ย น

9.1 ในระยะเฉพาะหนา เรงปกปองและฟ นฟพนทอนรกษ ทรพยากรปาไม และสตวปา โดยใหความสำาคญในการแกไขปญหาการบกรกทด นของรฐ จดท ำาแนวเขตทด นของรฐใหชดเจน เรงรดกระบวนการพสจนสทธการถอครองทดนในเขตทดนของรฐโดยนำาระบบสารสนเทศมาใชเพอการบรหารจดการ ปรบปรงกฎหมายใหทนสมยและสรางบรรทดฐาน ในการบงคบใชกฎหมายอยางม ประสทธภาพและเปนธรรม โดยเฉพาะในพนทป าตนน ำาและพนทอนรกษทมความสำาคญเชงนเวศ กำาหนดพนทแนวกนชนและทราบเชงเขาใหเปนพนทยทธศาสตรการปลกปาเพอปองกนภยพบตและปองกนการบกรกปา ขยายปาชมชน และสงเสรมการปลกไมมคาทางเศรษฐกจในพนทเอกชนเพอลดแรงกดดนในการตดไมจาก ปาธรรมชาต รวมท งผล กด นแนวทางการประ เม นม ลค าทางเศรษฐศาสตรของระบบนเวศและการสรางรายไดจากการอนรกษ


2


เชน โครงการปลกป าเพ อฟ นฟระบบนเวศ โครงการอน รกษ ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม แ บ บ ม ส ว น ร ว ม จ า ก ท ก ภ า ค ส ว น เ ป น ต น

9.2 ในระยะตอไป พฒนาระบบบรหารจดการทดน และแกไขการบกรกทดนของรฐโดยยดแนวพระราชดำารทใหประชาชนสามารถอยรวมกบปาได เชน กำาหนดเขตปาชมชน ใหชดเจน พนทใดทสงวนหรอกนไวเปนพนทปาสมบรณกใชมาตรการทางกฎหมายอยางเครงครด พนทใดสมควรใหประชาชนใชประโยชนไดกจะผอนผนใหตามความจำาเปนโดยใชมาตรการทางการบรหารจดการ มาตรการทางสงคมจตวทยา และการปลกปาทดแทน เขาดำาเนนการ ทงจะใหเชอมโยงกบการสงเสรมการมอาชพและรายไดอนอนเปนบอเกดของเศรษฐกจชมชนทตอเนอง เพอใหคนเหลานนสามารถพงพาตนเองไดตามหลกเศรษฐกจพอเพยงโดยทดนยงเปนของรฐจะจดทำาฐานขอมลเพอการบรหารจดการ จดทำาทะเบยนผถอครองทดนในทของรฐ ปรบปรงกลไกการบรหารทดนของรฐและเอกชนใหมเอกภาพเพอทำาหนาทกำาหนดนโยบายดานทดนในภาพรวม และปรบปรงกลไกภาษเพอกระจายการถอครองทดน เรงรดการจดสรรทดนใหแกผยากไรโดยไมตองเปนกรรมสทธ แตรบรองสทธรวมในการจดการทดนของชมชน กำาหนดรปแบบทเหมาะสมของธนาคารทดนเพอเปนกลไกในการน ำาทรพยากรท ด นมา ใช ให เก ดประ โยชน ส งส ด

1.2 น โ ย บ า ย ร ม ว .ท ส .

๑ ) น โ ย บ า ย เ ร ง ด ว น

(1) ดำาเน นการในเร องสทธของบคลากรทกระด บ ปรบปรงสภาพการทำางาน/สภาพความเปนอยของบคลากรชนผนอย


3


โดยเฉพาะอยางยงบคลากรทปฏบตหนาทในพนททรกนดารหรอพนทเ ส ย ง ภ ย

(2) ดำาเน นงานตามโครงการอนเน องมากจากพระร า ช ด ำา ร อ ย า ง เ ต ม ค ว า ม ส า ม า ร ถ

(3) ปองกนการบกรกพนทปา ลาสตวและตดไม สรางกระบวนการมสวนรวมของประชาชนทกภาคสวนในการรกษาแหลงต นน ำา ผ นป า ส ต ว ป า แล ะ เร ง ร ด ฟ นฟ พ นท ป า เส อ ม โทร ม

(4) ใชมาตรการปราบปรามโดยการบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด ตอผกระทำาความผดและลงโทษเจาหนาททกระดบช นทมสวนเกยวของในการกระท ำาผดอยางเฉยบขาดและร ว ด เ ร ว

(5) ใหความสำาคญกบการแกปญหาการลกลอบตดไมพะยง สำารวจไมพะยงของกลางเพอเตรยมการแปรรปและสงมอบใหร ฐ บ า ล เ พ อ ใ ช ป ร ะ โ ย ช น

(6) เพ ม พ นท ป า ช า ย เ ล น แ ล ะ ป อ ง ก น ก า ร บ ก ร ก(7) สำารวจพนทปาเสอมโทรมใหแลวเสรจภายใน 1 เดอน

เ พ อ ด ำา เ น น ก า ร ต า ม น โ ย บ า ย ร ฐ บ า ล ต อ ไ ป(8) ปฏบตตามแผนการแกไขปญหาการขาดแคลนนำากน

นำาใชทกครวเรอนตามยทธศาสตรพฒนาและบรหารจดการทรพยากรน ำา ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ใ ห ส ำา เ ร จ ต า ม ก ำา ห น ด เ ว ล า

(9) ทกหนวยงานระดบกรมจดทำาโครงการกจกรรมเพอส ง ค ม (CSR: Corporate Social Responsibility) ใ ห ครอบ คลมถ งห น วยงา นร ะด บพ นท เ ช น อ ทยา น แห งชาต


4


(10) ทกหนวยงานใหความสำาคญกบการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการดแลทรพยากรธรรมชาตและส งแ ว ด ล อ ม

(11) ดำาเนนการประชาสมพนธเชงรก เพอสรางความตระหนก ความเขาใจ และความเชอถอของประชาชนเกยวกบการปฏบตงานของ ทส. โดยเฉพาะความจำาเปนในการปฏบตหนาทตามกฎหมาย

(12) รวมกบหนวยงานทเกยวของในการแกปญหาการถอครองสทธทดน ทบซอนอนเนองมาจากการออกเอกสารสทธ แ ผ น ท ข อ ก ฎ ห ม า ย แ ล ะ ก า ร ท จ ร ต ข อ ง เ จ า ห น า ท ฯ ล ฯ

(13) เรงรดและผลกดนการนำา โครงการเรงดวนเพอ“แกไขปญหาการบกรกทำาลายทรพยากรปาไมของประเทศ ” (แผนท สองพนลาน) มาใชแกไขปญหาเขตทดนทบซอนและแนวเขตพนทปาไมทไมชดเจน อนกอใหเกดขอขดแยงระหวางประชาชนและเจาหนาทร ฐ

(14) บรหารงานงบประมาณอยางมประสทธภาพ ทนตามกำาหนดเวลาของรฐบาล ดำาเนนงานอยางสจรต โปรงใส และต ร ว จ ส อ บ ไ ด ท ก ข น ต อ น

2) น โ ย บ า ย ก ล ม ภ า ร ก จ ด า น ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต

(1) ปรบปรงกฎหมายใหมความเหมาะสม ทนเหตการณ มบทลงโทษการกระทำาผดทชดเจน และสรางบรรทดฐานในการบงคบใ ช ก ฎ ห ม า ย อ ย า ง ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ แ ล ะ เ ป น ธ ร ร ม


5


(2) บรณาการแผนงานระหวางหนวยงานภายในและภายนอก ทส. เพอเพมประสทธภาพการปองกน ฟ นฟ และอนรกษทรพยากรปาไม สตวป า และพนธพช ลดการปฏบตงานซ ำาซอน

(3) กำาหนดมาตรการ/เพมประสทธภาพการปองกน ฟ นฟ และอนรกษ ใหมความชดเจน นำาไปสการปฏบตไดจรง พนททย ง ไ ม ถ ก บ ก ร ก ใ ห ม ง เ น น ก า ร ป อ ง ก น

(4) ใชมาตรการปราบปรามโดยการบงคบใชกฎหมายอยางเครงครดตอผกระทำาความผด และลงโทษเจาหนาททกระดบชนท มสวนเกยวของในการกระท ำาผ ดอยางเฉยบขาดและรวดเรว

(5) ลดความขดแยงในการใชประโยชนทรพยากรปาไมและทดนของรฐ สรางการมสวนรวมของภาคประชาชนและเอกชนในก า ร ป ล ก ป า จ ด ก า ร ป า ช ม ช น แ ล ะ ป ล ก ป า เ ศ ร ษ ฐ ก จ

(6) สรางความสมดลของระบบน เวศโดยจดการทรพยากรปาไม ดน และนำา ใหเออประโยชนตอการดำารงชวตของประชาชน เพอลดความสญเสยของชวตและทรพยสนจากปญหานำาท ว ม ภ ย แ ล ง แ ล ะ ห ม อ ก ค ว น ไ ฟ ป า

๓ ) น โ ย บ า ย พ ล ก ฟ น ผ น ป า ส ก า ร พ ฒ น า ท ย ง ย น

โ ด ย เ ป น น โ ย บ า ย ข อ ง ร ฐ ม น ต ร ว า ก า ร ก ร ะ ท ร ว งทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (พลเอก สรศกด กาญจนรตน) มเปาหมายการดำาเนนงาน คอ มปาอดมสมบรณ รกษาไวอยางมนคงใชประโยชนอยางสมดลและยงยน โดยการมสวนรวมข อ ง ป ร ะ ช า ร ฐ น โ ย บ า ย ต า ม ม า ต ร ก า ร 1: 5: 5 ด ง น


6


(1) 1: ชอหลกการ คอ พลกฟ นผนปา สการพฒนาท ย ง ย น

ป ร ะ ก อ บ ด ว ย ว า ร ะ ป ฏ ร ปขอ 11. การปฏ ร ปท ด นและการจดการท ด นข อ 25.1 ร ะ บ บ ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า ร

ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ มขอ 25.2 กลไกและการมสวนรวมของประชาชนใน

ก า ร จ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ มข อ 28. ส ท ธ ช มช น ใน กา รจ ด ก า ร ท ด น แ ล ะ

ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต

(2) 5: ม า ต ร ก า ร ห ล ก ป ร ะ ก อ บ ด ว ย (2.1) สรางความเขาใจ /ทกฝายมสวนรวม :

“ป ร ะ ช า ร ฐ ”(2.2) แ ก ไ ข แ น ว เ ข ต / One map(2.3) รกษาปาสมบรณ /บงคบใชกฎหมายตอผ

บ ก ร ก(2.4) การผ อนผ นผ ยากไร /จดสรรท ท ำาก น

(ค ท ช .)(2.5) เ พ ม พ น ท ป า / พ น ท ส เ ข ย ว

(3) 5: ว ธ ป ฏ บ ต ก า ร ฯ ป ร ะ ก อ บ ด ว ย(3.1) Zoning / ปองกนบกรกพนทปาตนนำาซำา :

ใ ห ป า ฟ น ต น เ อ ง (3.2) ปลกป า : พนท ยดค น / ปาเส อมโทรม


7


(3.3) การแกปญหาชมชนในพนทปาอนรกษ / ปาส ง ว น แ ห ง ช า ต

(3.4) สงเสรมอตสาหกรรมปาไม สงเสรมปลกไมม ค า : เ ป น เ ง น อ อ ม / เ ง น ม ร ด ก

๔ ) แ ผ น พ ฒ น า เ ศ ร ษ ฐ ก จ แ ล ะ ส ง ค ม แ ห ง ช า ต

(1) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ พ .ศ . ๒ ๕ ๕ ๕ -๒ ๕ ๕ ๙ ก ำา ห น ด ย ท ธ ศ า ส ต ร ก า ร จ ด ก า รทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน โดยไดกำาหนดเปาหมายท ส ำาค ญตอการจดการทรพยากรป า ไม โดยสร ป ด งน

(๑ .1) เ พ ม ค ว า ม อ ด ม ส ม บ ร ณ ข อ ง ฐ า นท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะความหลากหลายทางชวภาพ โดยรกษาพนทอนรกษไวไมนอยกวารอยละ ๑๙ เพมพนทปาไมใหไดรอยละ ๔๐ ของพนทประเทศ และเพมพ น ท ป า ช า ย เ ล น ไ ม น อ ย ก ว า ป ล ะ ๕ ,๐ ๐ ๐ ไ ร

(1.๒) เพมขดความสามารถในการปรบตวเพอรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตใ ห ม ค ว า ม พ ร อ ม ท ง ร ะ ด บ ป ร ะ เ ท ศ พ น ท แ ล ะ ช ม ช น (1.๓) เพมประสทธภาพการลดการปลอยกาซเรอนก ร ะ จ ก

(1.๔ ) เพ มป ร ะส ทธ ภ า พกา รบ ร ห า ร จ ด ก า รทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และชมชนสามารถอยรวมกบปาไ ด อ ย า ง เ ก อ ก ล ก น


8

(3.5) สงเสรมปลกตนไมในพนทหนวย


(2) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑ 2

ยทธศาสตรท 4 การเตบโตทเปนมตรกบสงแ ว ด ล อ ม เ พ อ ก า ร พ ฒ น า อ ย า ง ย ง ย น

เ ป า ห ม า ย แ ล ะ ต ว ช ว ดเ ป า ห ม า ย ท 1 ก า ร ร ก ษ า แ ล ะ ฟ น ฟ

ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต เพมพนทปาไมเปนรอยละ 40 ของพนทประเทศ แบงเปนพนทปาเพอการอนรกษรอยละ 25 และพนทปาเศรษฐกจ รอยละ 15 มการแกไขปญหาการบกรกทดนของรฐ และลดการสญเสยความหลากหลายท า ง ช ว ภ า พ

ตวชวด 1.1 สดสวนพนทปาไมของประเทศ พนทป ล ก แ ล ะ ฟ น ฟ ป า

ตวชวด 1.2 แผนทแนวเขตทดนของรฐ (โครงการ One Map) ท ว ป ร ะ เ ท ศ

เปาหมายท 3 การบรหารจดการสงแวดลอมและแ ก ไ ข ป ญ ห า ว ก ฤ ต ห ม อ ก ค ว น

ตวชวด 3.3 คณภาพอากาศในพนทวกฤตหมอกค ว น

5) แนวทางการพฒนาทมความสำาคญสงและสามารถผลกด น ส ก า ร ป ฏ บ ต

(1) การรกษาฟ นฟทรพยากรธรรมชาต สรางสมดลของการอนรกษและใชประโยชนอยางยงยนและเปนธรรม ใช


9


ประโยชนจากทนธรรมชาตโดยคำานงถงขดจำากดและศกยภาพในการฟ นตว รกษาความมนคงของฐานทรพยากร สรางสมดลระหวางการอนรกษและการใชประโยชนอยางยงยนและเปนธรรม รวมทงผลกดนแนวทางการประเมนมลคาของระบบนเวศ และการสรางรายไดจากการอนรกษเพอใชในการบรหารจดการทมประสทธภาพเพมขน ด ง น

(1.1) อนรกษฟ นฟทรพยากรป าไมเพ อสรางส ม ด ล ธ ร ร ม ช า ต

(1.2) อนรกษและใชประโยชนความหลากหลายท า ง ช ว ภ า พ อ ย า ง ย ง ย น

(1.3) พฒนาระบบบรหารจดการทดนแกไขการบ ก ร ก ท ด น ข อ ง ร ฐ

(2) แกไขปญหาวกฤตสงแวดลอม ดวยการเรงรดการค ว บ ค ม ม ล พ ษ ท ง ท า ง อ า ก า ศ

(2.1) แกไขปญหาวกฤตหมอกควนไฟปาในเขตภาคเหนอและภาคใต เรงแกไขปญหาวกฤตหมอกควนไฟปาในเขตภาคเหนอและภาคใต โดยสงเสรมทกภาคสวนเขารวมดำาเนนการอยางตอเนองประสานกบประเทศเพอนบานทงในระดบพหภาคและทวภาคตามขอกำาหนดในขอตกลงอาเซยนเรองมลพษจากหมอกควนขามแดน ตลอดจนดำาเนนการบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดและเปนธรรม สำาหรบการแกปญหาหมอกควนจากการเผาเศษวสดทางการเกษตร เชน ขาวโพด ควรศกษาวจยพชอนทดแทนทเหมาะสมมตลาดรองรบและตนทนตำากวา และสรางอาชพทดแทน อาท การท อ ง เ ท ย ว ช ม ข น เ ป น ต น


10


(3) ประเดน การคมครอง ปองกน รกษา ฟ นฟพนทปาไ ม แ ล ะ เ ข ต อ น ร ก ษ

(3.1) อนรกษพนทเปราะบางทมความสำาคญเชงน เ ว ศ ส ร า ง พ น ท เ ช อ ม ต อ ร ะ ห ว า ง ป า (3.๒) วางระบบเพอแกไขปญหาการบกรกถ อครองทดนในพนทปาไม โดยใหมการจดทำาทะเบยนผถอครองทดนในพนทอนรกษทงหมด ดำาเนนการพสจนสทธ และรวมมอกบผมสวนไดเสยจดท ำาแนวเขตพ นท อน รกษ เพ อให เป นท ยอมรบรวมก น

(3.๓) ควบคมการใชประโยชนพ นทต นน ำาและก า ร ใ ช ส า ร เ ค ม ก า ร เ ก ษ ต ร ใ น พ น ท ต น น ำา อ ย า ง เ ข ม ง ว ด (3.๔) สงเสรมเครอขายอนรกษและปองกนการบ ก ร ก ป า ไ ม โ ด ยภ า ค ป ร ะ ช า ช น แ ล ะ ช ม ช น (3.๕) สงเสรมหล กการช มชนอยร วมก บป า (3.๖ ) ส ง เ ส ร ม ก า ร จ ด ก า ร ป า ช ม ช น

(3.๗) สงเสรมการปลกปา ๓ อยาง ประโยชน ๔ อ ย า ง (3.๘) สงเสรมการฟ นฟและการปลกปาในรปแบบวนเกษตร โดยใหความสำาคญกบพนทตนนำาและพนทรอยตอตามแ น ว เ ข ต อ น ร ก ษ

(3.๙) สนบสนนการปลกตนไมและการปลกปาอยางจรงจงโดยเฉพาะในระดบครวเรอนและชมชนภายใตแนวคดและกลไกสงเสรมทเหมาะสม เชน ธนาคารตนไม หรอการปลกตนไมใชหน (3.๑๐) ใหมการจดทำาแผนสงเสรมการปลกปาของป ร ะ เ ท ศ ท ส า ม า ร ถ ข บ เ ค ล อ น ไ ด อ ย า ง เ ป น ร ป ธ ร ร ม


11


(4) ประเด น การพฒนาระบบฐานขอม ล ระบบส า ร ส น เ ท ศ ภ ม ศ า ส ต ร แ ล ะ ก า ร จ ด ก า ร อ ง ค ค ว า ม ร

(4.๑) สนบสนนใหมการจดทำาแผนทแนวเขตทดนของรฐและการใชประโยชนในเขตพนทอนรกษใหเกดความชดเจน

(4.๒) สนบสนนการจดทำาฐานขอมลทรพยากรปาไม ความหลากหลายทางชวภาพ ทรพยากรชายฝง ปาชายเลน แหลงนำาทดน และทรพยากรแร เผยแพรตอสาธารณะอยางตอเนองทกป ผ า น ท า ง ส อ อ เ ล ก ท ร อ น ก ส แ ล ะ ส อ อ น ๆ

(4.๓) ปรบปรงระบบการจดทำาฐานขอมลพนทปาไม และการใชประโยชนทดนในเขตอนรกษ โดยใชระบบเทคโนโลยอวกาศและภาพถายดาวเทยม ใหเปนมาตรฐานทยอมรบรวมกน และสามารถตดตามตรวจสอบการเปลยนแปลงพนทป าและการใช ป ร ะ โ ย ช น ท ด น ไ ด

(5) ประเดนการปรบปรงการบรหารจดการทดนทงระบบและกระจายการถอครองทด นใหเก ดความเปนธรรม

(5.๑) จดทำาระบบสารสนเทศและทะเบยนขอมลทดนและแผนทแหงชาต แสดงการครอบครองใชประโยชนทดนประเภทตางๆ ในทดนของรฐ ทดนเอกชน และทดนทมการถอครองโดยไมมเอกสารสทธ เพอใชเปนขอมลการบรหารจดการและปองกนก า ร ข ย า ย พ น ท เ ก ษ ต ร ก ร ร ม เ ข า ไ ป ใ น เ ข ต อ น ร ก ษ

(5.๒) กำาหนดมาตรการเพอกระจายการถอครองทดนใหเปนธรรม เชน จดเกบภาษทดนในอตรากาวหนา ใหมการใชประโยชนจากพนทรกราง และจดใหมระบบและองคกรบรหารจดการ


12


ทดนใหเปนรปธรรมโดยเรว เพอลดความสญเสยพนททเหมาะสมสำาหรบการเกษตรและเปนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแ ว ด ล อ ม ใ ห เ ป น ไ ป อ ย า ง เ ห ม า ะ ส ม

6) แผนแมบทแกไขปญหาการทำาลายทรพยากรปาไมการบกรกทดนของรฐ และการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตอ ย า ง ย ง ย น (แ ผ น แ ม บ ท ก อ .ร ม น .)

เปาหมายหลก คอ พทกษรกษาปาไมของประเทศใหมความสมบรณโดยใหมพนทปา อยางนอย ๔๐% ของพนทประเทศ ภายใน ๑ ๐ ป

ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค (๑) เพอหยดยงการตดไมทำาลายปาและทวงคนผนปา

จากผบกรกครอบครองใหไดตามเปาหมายกำาหนดไวภายใน ๑ ป

(๒) เพอใหมระบบบรหารจดการทรพยากรปาไมอยางมป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ป ร ะ ส ท ธ ผ ล แ ล ะ ย ง ย น ภ า ย ใ น ๒ ป

(๓) เพอฟ นฟสภาพปาในพนทปาเปาหมายทวทงประเทศใ ห ม ส ภ า พ ท ส ม บ ร ณ ภ า ย ใ น ๒ - ๑ ๐ ป

7) ยทธศาสตรกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส งแ ว ด ล อ ม พ .ศ .๒ ๕ ๕ ๙ -๒ ๕ ๖ ๔

ยทธศาสตรกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ประกอบดวย ๕ ยทธศาสตร โดยมยทธศาสตรท เกยวของกบกรมปาไม คอ ยทธศาสตรท ๑ ,๔ และ ๕ รายละเอยด ด ง น


13


(๑) สงวน อนรกษ ฟ นฟ และจดการทรพยากรธรรมชาตอยางบรณาการทตอบสนองตอการพฒนาและใชประโยชนอยางทวถ ง แ ล ะ เ ป น ธ ร ร ม

(๒) บรหารจดการนำาผวดนและนำาใตดนอยางบรณาการแ ล ะ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

(๓) รกษาและฟ นฟคณภาพสงแวดลอมอยางมสวนรวม (๔) การปองกน การลดผลกระทบ และการปรบตวเพอ

รบมอภยพบตทางธรรมชาตและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(๕)การเพมประสทธภาพ การจดการองคกร และการบรหาร

จ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

8) ย ท ธ ศ า ส ต ร ค ว า ม ม น ค ง

น โ ย บ า ย ท 11 ร ก ษ า ค ว า ม ม น ค ง ข อ ง ฐ า นท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

11.1 พฒนาระบบการใชทรพยากรธรรมชาตอ ย า ง ส ม ด ล แ ล ะ ย ง ย น

11.2 เสรมสรางกระบวนการมสวนรวมของภาคประชาชน และทองถนในการบรหารจดการตรวจสอบ และการเฝาระวงการแสวงประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตโดยมชอบ

11.3 เสรมสรางประสทธภาพการจดการสงแ ว ด ล อ ม

11.4 สงเสรมการรวมตวในระดบภมภาคอาเซยน เพอเปนภาคดานการรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแ ว ด ล อ ม

9) แ ผ น ส ท ธ ม น ษ ย ช น


14


ด า น ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

(1) เน นการปองกนปญหาส งแวดลอมควบคไปกบมาตรการชดเชยผลกระทบท เก ดข นจากส งแวดล อมโดยใช กระบวนการประเมนผลกระทบตอสงแวดลอม และประชาสมพนธใหประชาชนทราบชองทางการรองเรยนตลอดจนสรางความตระหนกถงขอบเขตของสทธของตนเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในพนททเปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยมสวนรวมในการประเมนผลกระทบทเกดขนอยางแทจรง โดยควรจดใหมกองทนกลางทจดเกบคาใชจายจากเจาของกจการทงหมดเพอสนบสนนคาใชจายในการประเมนแทนการใหผประกอบการเปนฝายจดจางและสนบสนนคาใชจายในการประเมนเองดงเชนในปจจบน เพอแกไขปญหาการขาดความเปนกลางของผประเมน และใหหนวยงานทเกยวของเขาตรวจสอบพนทชมชนทมความเสยงจากปญหาสงแ ว ด ล อ ม

(2) สงเสรมใหเกษตรกรมการใชสารเคมปลอดภยและเหมาะสม และมงจดระเบยบพนท (Zoning) เพาะปลกใหเหมาะสมก บ ศ ก ย ภ า พ ข อ ง พ น ท

(3) สงเสรมการคดแยกขยะและบำาบดนำาเสยเพอรกษาส ง แ ว ด ล อ ม

(4) เรงรดการบงคบใชกฎหมายดานสงแวดลอมและการอนรกษและจดสรรทรพยากรธรรมชาตอยางจรงจง เปนธรรม ไมเลอกปฏบต และปรบปรงบทลงโทษใหเหมาะสมกบสภาพปจจบน และออกกฎหมายทสอดคลองกบสภาพความเปนจรง ตลอดจนเรงรดมาตรการชวยเหลอและชดเชยประชาชนทไดรบผลกระทบจากภยพบตอยางรวดเรว เหมาะสม และเปนธรรม และเรงรดใหองคกร


15


ปกครองสวนทองถนออกขอบญญตทองถนดานการอนรกษและบ ำา ร ง ร ก ษ า ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

(5) สงเสรมบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนและชมชน ซงคนเคยกบสภาพแวดลอมตามจรงพนท ในการประเมนผลกระทบทางสงแวดลอมทเกดขนอยางมสวนรวม และใหขอมลประกอบการตดสนใจเกยวกบโครงการ ตลอดจนเฝาระวงดแลบำารงรกษาสงแวดลอม โดยรฐอาจพจารณาใหการสนบสนนงบประมาณแ ล ะ ค ว า ม ช ว ย เ ห ล อ ท า ง ค ว า ม ร ท จ ำา เ ป น

(6) ปลกจตสำานกของประชาชนใหตระหนกถงความส ำา ค ญ ข อ ง ท ร พ ย า ก รธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงสงเสรมการมสวนรวมของชมชนในการดแลรกษาสงแวดลอม และควบคมมลพษทางอากาศจากการจ ด ก า ร ข ย ะ ใ ห อ ย ใ น เ ก ณ ฑ ม า ต ร ฐ า น

(7) ใชมาตรการจงใจผประกอบการทดำาเนนกจการอยางมสำานกตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เชน การลดหยอนภาษเงนไดนตบคคล การจดเกบภาษสงแวดลอมจากผกอมลพษ โดยเปดโอกาสใหผผลตภาคอตสาหกรรม และ/หรอภาคประชาชนมสวนรวมในการกำาหนดประเภทกจกรรมทตองจดเกบภาษสงแวดลอม และมาตรการทางกฎหมายทสงเสรมคมครองผปกปองและผแจงเ บ า ะ แ ส ป ญ ห า ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

10) ยทธศาสตรการจดการปาตนนำาเสอมสภาพบนพนทส ง ช น (เ ข า ห ว โ ล น )


16


โดยเป นนโยบายของ รฐมนตร ว าการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (พลเอก ดาวพงษ รตนสวรรณ) ตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท ๗ กรกฎาคม ๒๕๕๘ รบทราบแนวทางการจดการปาตนนำาเสอมสภาพบนพนทสงชน(เขาหวโลน) โดยมแนวทางการดำาเนนการ ดงน

(1) แ น ว ค ด ใ น ก า ร ด ำา เ น น ก า ร แ บ ง เ ป น (1.1) ก า ร ค ว บ ค ม ด แ ล พ น ท (1.2) ก า ร ด แ ล ค น (1.3) ก า ร พ ฒ น า ด า น ก า ร เ ก ษ ต ร(2) ยทธศาสตรการบรณาการการจดการปาตนนำาเสอม

สภาพบนพนทสงชน (เขาหวโลน) ภายใตวสยทศน เพมพนทส“เ ข ย ว บ น พ น ท ป า ต น น ำา เ ส อ ม ส ภ า พ ท ส ง ช น อ ย า ง ย ง ย น

(3) เ ป า ห ม า ย ค อ (3.1) ฟ นฟสภาพปาตนนำาเสอมสภาพบนพนทสงชน

ไ ม น อ ย ก ว า 8.6 ล า น ไ ร ภ า ย ใ น ร ะ ย ะ เ ว ล า 20 ป (3.2) พฒนาคณภาพชวตของประชาชนและชมชน

ในพนทสงใหสามารถอยไดอยางพอเพยงตามแนวพระราชด ำาร

(3.3) สรางจตส ำาน กและการมส วนรวมของประชาชนและชมชนในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและส งแ ว ด ล อ ม

(3.4) ลดมลคาความเสยหายตอชวตและทรพยสนข อ ง ป ร ะ ช า ช น

(4) ยทธศาสตร ประกอบดวย 7 ยทธศาสตร ด งน


17


ยทธศาสตรท ๑ การสรางความเขาใจทกภาคสวน (ก ร ะ ท ร ว ง ม ห า ด ไ ท ย ) ยทธศาสตรท ๒ จดระเบยบคนและพนท (กระทรวงท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม ) ยทธศาสตรท ๓ ปองกนและรกษาปา (กระทรวงท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม ) ยทธศาสตรท ๔ ฟ นฟระบบน เวศ (กระทรวงท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม ) ยทธศาสตรท ๕ พฒนาและสงเสรมอาชพ (กระทรวงเ ก ษ ต ร แ ล ะ ส ห ก ร ณ ) ยทธศาสตรท ๖ สรางองคความรในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม (กระทรวงศกษาธการ) ยทธศาสตรท ๗ สงเสรมการมสวนรวมทกภาคส ว น (ก ร ะ ท ร ว ง ม ห า ด ไ ท ย )


18


บทท ๒

ขอมลพนฐานกรมปาไม

๒ .๑ ข อ ม ล พ น ฐ า น

ตามพระราชบญญต ปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 และ พระราชกฤษฎกา โอนกจการบรหารและอำานาจหนาทของสวนราชการใหเปนไปตามพระราชบญญต ปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 ไดกำาหนดใหกรมปาไมเปนสวนราชการในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ และใหกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชเปนสวนราชการในสงกดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทำาใหเกดปญหาการบรหาร ทงในดานนโยบาย วชาการ บคลากร และการบงคบใชกฎหมาย รวมทงเปนเหตใหระบบการบรหารงานและการบงคบใชกฎหมายขาดประสทธภาพ ดงนน เพอใหการบรหารจดการทรพยากรปาไมเปนไปตามวตถประสงคในการบรณาการตามกลมภารกจดานทรพยากรธรรมชาต และนโยบายของรฐบาล ในป พ.ศ.2547 จงไดมการยายกรมปาไมมาสงกดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยมอำานาจหนาทในการ


19

http://kodmhai.com/m8/Dload/8.zip




อนรกษ สงวน คมครอง ฟ นฟ ดแลรกษา สงเสรม ทำานบำารงปา และดำาเนนการทเกยวกบการปาไม การทำาไม การเกบหาของปา การใชประโยชนในทดนปาไม และการอนเกยวกบปาและอตสาหกรรมไม ใหเปนไปตามระเบยบและกฎหมายทเกยวของ และมภารกจอนตามทก ฎ ห ม า ย ก ำา ห น ด

(1) ควบคม กำากบ ดแล ปองกนการบกรกการทำาลายปา และก า ร ก ร ะ ท ำา ผ ด ใ น พ น ท ร บ ผ ด ช อ บ ต า ม ก ฎ ห ม า ย

(2) ศกษา วจย วางแผน และประสานงานเกยวกบการปลกป า เ พ อ ก า ร ฟ น ฟ ส ภ า พ ป า แ ล ะ ร ะ บ บ น เ ว ศ

(3) สงเสรมการปลกปาการจดการชมชน และการปลกสรางส ว น ป า เ ช ง เ ศ ร ษ ฐ ก จ

(4) อนรกษ ค มครอง ดแลรกษา และจดการใหมการใช ประโยชน ท ด นป าไมและการอนญาตท เก ยวก บการใช ประโยชนจากไม อตสาหกรรมไม ทดนปาไมและผลตผลปาไ ม

(5) ศกษา คนควา วจย และพฒนาทเก ยวของกบปาไม ผ ล ต ผ ล ป า ไ ม แ ล ะ ผ ล ต ภ ณ ฑ ไ ม

(6) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกำาหนด หรอตามทกระทรวงห ร อ ค ณ ะ ร ฐ ม น ต ร ม อ บ ห ม า ย

๑ ) อ ต ร า ก ำา ล ง

กรอบอตรากำาลงปจจบน (ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕ 60) จำานวนรวมทงสน ๑๒,341 อตรา ประกอบดวย ขาราชการ ๒,๐๔๔ อตรา ลกจางประจ ำา ๑,755 อตรา พนกงานราชการ 6,461 อ ต ร า พ น ก ง า น จ า ง เ ห ม า ๒ ,๐ 81 อ ต ร า


20


2) ห น ว ย ง า น ใ น ก ร ม ป า ไ ม

2.๑) หนวยงานสวนกลางทจดตงขนตามกฎกระทรวง จำานวน 18 หนวยงาน

(๑) กลมพฒนาระบบบรหาร (๒) กลมตรวจสอบภายใน (3) สำานกสงเสรมการปลกปา (4) สำานกปองกนรกษาปาและควบคมไฟปา (5) สำานกจดการปาชมชน (6) สำานกวจยและพฒนาการปาไม (7) สำานกบรหารกลาง (8) สำานกแผนงานและสารสนเทศ (9) สำานกจดการทดนปาไม (10) สำานกการอนญาต (11) สำานกกฎหมาย

2.๒) หนวยงานสวนกลางทจดตงขนภายใตอำานาจการบ ร ห า ร ง า น ข อ ง ก ร ม ป า ไ ม

(๑) สำานกโครงการพระราชดำารและกจการพเศษ (๒) สำานกความรวมมอดานการปาไมระหวาง

ประเทศ (๓) สำานกดานปาไม (๔) สำานกรบรองการปาไม (๕) สำานกจดการเครอขายปาไม (๖) สำานกจดการกลมปาสงวนแหงชาต (7) สำานกงานเลขานการไทย – อย เฟลกท


21


2.3) หนวยปฏบตงานในพนท จ ำานวน 1,351 หนวย (๑) หน วยปฏ บต งานท จ ดต งข นตามกฎ

ก ร ะ ท ร ว ง (๑.๑) สำานกจดการทรพยากรปาไมท ๑-๑๓

(2) หนวยปฏบตงานทจดตงขนภายใตอำานาจก า ร บ ร ห า ร ข อ ง ก ร ม ป า ไ ม

(๒.๑) สำานกจดการทรพยากรปาไมสาขา ๑๐ ส า ข า

(๒.๒) หนวยปองก นรกษาป า 521 หนวย(๒ .๓ ) ศ น ย เ พ า ะ ช ำา ก ล า ไ ม ๑ ๔ แ ห ง(๒ .๔ ) ส ถ า น เ พ า ะ ช ำา ก ล า ไ ม 89 แ ห ง (๒ .๕ ) ศ น ย ว น ว ฒ น ว จ ย ๔ ศ น ย (๒ .๖ ) ส ถ า น ว น ว ฒ น ว จ ย ๔ 3 ส ถ า น (๒ .๗ ) ศ น ย เ ม ล ด พ น ธ ไ ม ๔ ศ น ย (๒ .๘) ศ นย ว จ ยพล งงานจากไม ๑ ศ นย (๒ .๙ ) ศ น ย ว จ ย ผ ล ต ผ ล ป า ไ ม ๖ ศ น ย (๒ .๑ ๐ ) ศ น ย ส ง เ ส ร ม พ ฒ น า แ ล ะ ก า ร ใ ช

ป ร ะ โ ย ช น ไ ม ข น า ด เ ล ก แ ล ะ ข อ ง ป า 2 ศ น ย (๒.๑๑) ศนยถายทอดเทคโนโลยดานปาไม ๔

ศ น ย (๒.๑๒) ศนยสงเสรมวนศาสตรชมชน ๑๒ แหง(๒.๑๓) ศนยศกษาและพฒนาวนศาสตรชมชน

๑ ๒ แ ห ง(๒ .๑ ๔ ) ด า น ป า ไ ม 38 แ ห ง


22


(๒.๑๕) โครงการอนเนองมาจากพระราชดำาร แ ล ะ ก จ ก า ร พ เ ศ ษ 120 โ ค ร ง ก า ร

(๒.๑๖) โครงการพฒนาปาไมทงกลารองไห 2 โ ค ร ง ก า ร

(๒.๑๗) จำานวนหนวย/โครงการ/สวนปา ในค ว า ม ร บ ผ ด ช อ บ ข อ ง ส ว น ป ล ก ป า ภ า ค ร ฐ จ ำา น ว น ๖ ๓ ๙ ห น ว ย /โ ค ร ง ก า ร /ส ว น ป า

(๒.๑๘) จำานวนหนวย/โครงการ/สวนปา ในความรบผดชอบของสำานกจดการทรพยากรปาไมท ๑-๑๓ และสำานกจ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม ส า ข า ๑ ๐ ส า ข า จ ำา น ว น ๑ ๐ ๖ ห น ว ย /โ ค ร ง ก า ร /ส ว น ป า

โครงสรางกรมปาไม

สำานกบรหารกลาง สำานกจดการทรพยากรปาไมท 1 (เชยงใหม)

สำานกปองกนรกษาปาและควบคมไฟปา สำานกจดการทรพยากรปาไมท 2 (เชยงราย)

สำานกจดการปาชมชน สำานกจดการทรพยากรปาไมท 3 (ลำาปาง)

สำานกวจยและพฒนาการปาไม สำานกจดการทรพยากรปาไมท 4 (ตาก)


23

กรมปาไม

สำานกงานผตรวจราชการกรมปาไมกลมตรวจสอบภายใน

กลมพฒนาระบบบรหาร

หนวยงานสวนกลางทตงอยในสวนภมภาค

หนวยงานสวนกลาง


สำานกสงเสรมการปลกปา สำานกจดการทรพยากรปาไมท 5 (สระบร)

สำานกจดการทดนปาไม สำานกจดการทรพยากรปาไมท 6 (อดรธาน)

สำานกแผนงานและสารสนเทศ สำานกจดการทรพยากรปาไมท 7 (ขอนแกน)

สำานกการอนญาต* สำานกจดการทรพยากรปาไมท 8 (นครราชสมา)

สำานกกฎหมาย* สำานกจดการทรพยากรปาไมท 9 (ชลบร)

สำานกโครงการพระราชดำารและกจการพเศษ**

สำานกจดการทรพยากรปาไมท 10 (ราชบร)

สำานกความรวมมอดานการปาไมระหวางประเทศ***

สำานกจดการทรพยากรปาไมท 11 (สราษฎรธาน)

สำานกดานปาไม** สำานกจดการทรพยากรปาไมท 12 (นครศรธรรมราช)

สำานกรบรองการปาไม** สำานกจดการทรพยากรปาไมท 13 (สงขลา)

สำานกจดการเครอขายปาไม** สำานกจดการทรพยากรปาไมท 1 สาขาแมฮองสอน**

สำานกจดการกลมปาสงวนแหงชาต ** สำานกจดการทรพยากรปาไมท 3 สาขาแพร**

สำานกงานเลขานการไทย – อย เฟลกท**

สำานกจดการทรพยากรปาไมท 4 สาขานครสวรรค**

สำานกจดการทรพยากรปาไมท 4 สาขาพษณโลก**

สำานกจดการทรพยากรปาไมท 6 สาขานครพนม**

สำานกจดการทรพยากรปาไมท 7 สาขาอบลราชธาน**


24


สำานกจดการทรพยากรปาไมท 9 สาขาปราจนบร**

สำานกจดการทรพยากรปาไมท 10 สาขาเพชรบร**

สำานกจดการทรพยากรปาไมท 12 สาขากระบ**

สำานกจดการทรพยากรปาไมท 13 สาขานราธวาส**

๒.๒ กฎหมายทเกยวของ

๑) พระราชบญญตปาไม พทธศกราช 2484 การทำาไม แปรรปไม ตงโรงงาน ตงโรงคาไมแปรรป มไม

แปรรปไวในครอบครอง มไวหวงหามอนยงมไดแปรรปไวในครอบครอง การเกบหาของปาคาหรอ มไวในครอบครอง ซงของปาหวงหามการนำาไมหรอของปาเคลอนทเขาเขตดานและ การแผวถางปา

๒ ) พ ร ะ ร า ช บ ญ ญ ต ป า ส ง ว น แ ห ง ช า ต พ .ศ . 2507คมครองปองกนเพอรกษาไวซงทรพยากรธรรมชาตอนม

คาของชาตและเพอมใหอาชพเกษตรกรรมของประชาชนสวนใหญและเศรษฐกจของประเทศถกกระทบกระเทอนจากผลของการทำาลายป า

๓) พระราชบญญตสวนปา พ.ศ. 2535สงเสรม สนบสนนการปลกสรางสวนปาเพอการคาใน

ทดนของรฐและของเอกชน และเปนการสรางอาชพใหประชาชนมงาน


25

หมายเหต * หนวยงานทจดตงตามกฎกระทรวงเปลยนชอเปนสำานกฯ


ทำาและผลตไมเพอเปนสนคา ตลอดจนเพมพนททำาไมใหมปรมาณมากข น

4) พระราชบญญตเลอยโซยนต พ.ศ. 2545 ควบคมการครอบครอง การใช การจำาหนายเลอยโซยนต

บทท 3สถานการณทรพยากรปาไมในประเทศไทย

3.1 ภาพรวมสถานการณทรพยากรป าไมในประเทศไทย

ประเทศไทยมพนทประมาณ ๓๒1 ลานไร โดยเหลอพนททคงสภาพเปนปาไมอยในป พ.ศ. ๒๕๕๒ ประมาณ ๑๐๗.๖ ลานไร หรอประมาณรอยละ ๓๓.๖ ของเนอทประเทศ (กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช, ๒๕๕๓) จากขอมลภาพรวมการเปลยนแปลงพนทปาตงแตป พ.ศ. ๒๕๑๖ ถง ป พ.ศ. ๒๕๕๒ จะพบวา ในชวงระยะเวลา 36 ป พ นท ป า ไม ของประเทศไทยลดลงจ ำานวนท งส น 30,951,695 ไร โดยมอตราการลดลงเฉลยตอปเทากบ 859,769 ไร ในขณะทนโยบายปาไมแหงชาต และแผนพฒนาเศรษฐกจและ


26

ภาพท

3-1

ภาพ

รวมป

ญหา

ทสำาค

ญขอ

งทรพ

ยากร

ปาไม

และ

สภาพ

แวดล

อมภา

ยนอก

ทผลก

ระทบ

ตอทร

พยาก

รปาไม

ของป

ระเท

ศไทย


สงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ กำาหนดเปาหมายพนทปาทควรม เทากบรอยละ 40 ของพนทประเทศ หรอ ประมาณ 128.๓ ลานไร โดยจำาแนกเปนปาเพอการอนรกษและปาเพอเศรษฐกจ ดงนน ขนาดพนทปาของประเทศไทยในปจจบนยงนอยกวาเปาหมายทควรมอยประมาณ 20.7 ลานไร หรอ คดเปนเนอท รอยละ 6.4 ของพนทป ร ะ เ ท ศ

การบรหารจดการทรพยากรปาไมในปจจบนมความยงยากหรอซบซอน เน องจากการเปลยนแปลงของปจจยด านการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ วกฤตทางสงแวดลอมมมากขน และสถานการณทางการเมองของประเทศมการเปลยนแปลงบอย รวมถงความขดแยงเกยวกบทดนปาไมยงไมไดรบการแกไขอยางยงยน โดยสามารถวเคราะหภาพรวมปญหาทสำาคญของทรพยากรปาไม สภาพแวดลอมภายนอกทมผลกระทบตอการจดการทดนปาไม ทงโอกาส (Opportunities) อปสรรค (Threats) ไดดงภาพท 3-1 แ ล ะ อ ธ บ า ย ใ น แ ต ล ะ ป ร ะ เ ด น ใ น ข อ 3.2 ถ ง 3.4


27

โอกา

ส

1) ร

ฐธรร

มนญ

สงเส

รมให

ประช

าชนม

สว

นรวม

ในกา

รบรห

ารจด

การ

ทรพย

ากรธ

รรมช

าตแล

ะสงแ

วดลอ

ม

2)

มแนว

พระร

าชดำา

รเปน

แนวท

าง

ก

ารบร

หารจ

ดการ

ทดนป

าไม

3

) แผ

นพฒ

นาเศ

รษฐก

จและ

สงคม

แ

หงชา

ต ฉบ

บท11

สนบ

สนนก

ารบร

หาร

จดกา

ร

จดก

ารทด

นปาไม

อยาง

มปร

ะสทธ

ภาพ

4) ย

ทธศา

สตรป

ระเท

ศ Co

untry

Stra

tegy

)

สง

เสรม

การ

เตบโ

ตทเป

นมตร

ตอ

สงแว

ดลอม

(Gre

en G

rowt

h)

แล

ะเพมป

ระสท

ภาพก

ารบร

หาร

ราชก

ารแผ

นดน

(Inte

rnal

Pr

oces

s)

5)

แผนท

ฐานข

องปร

ะเทศ

(Mas

ter M

ap)

สนบ

สนนก

ารจด

ทำาฐา

นขอม

ลทดน

ปาไม

6)

วกฤ

ตสงแ

วดลอ

มทำาให

สงคม

เหน

คณ

คาขอ

งทรพ

ยากร

ปาไม

มากข

น

โอกา

ส


3.2 แ น ว โ น ม ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม

จากขอมลสถตพนทปาไม ในป พ.ศ. ๒๕๐๔ ประเทศไทยมพนทปาจำานวนรอยละ ๕๓.๓ ของพนทประเทศ หรอประมาณ ๑๗๑.๐๘ ลานไร ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๒๕ มพนทปาเหลออยรอยละ ๓๐.๕๒ ของพนทประเทศ หรอประมาณ ๙๘ ลานไร ในป พ.ศ. ๒๕๔๑ ประเทศไทยมพนทปาเหลออย รอยละ ๒๕.๓ ของพนทประเทศ หรอประมาณ ๘๑ ลานไร และ ป พ.ศ. ๒๕๕๑ ประเทศไทยมพนทปาเหลออย รอยละ ๓๓.๔ ของพนทประเทศ หรอประมาณ ๑๐๗ ลานไร จากการลดลง


28

อปสร

รค

1)

การบ

รหาร

จดกา

รทดน

ปาไม

ข

องปร

ะเทศข

าดเอ

กภาพ

และก

าร จ

ดการ

ทเปน

ระบบ

2)

นโยบ

ายดา

นการ

บรหา

รจดก

ารทร

พยาก

ร

ป

าไมขา

ดเอก

ภาพแ

ละกา

รปรบ

ปรง

ใหเ

หมาะ

สมกบ

สถาน

การณ

ปจจบ

น

3)

นโยบ

ายแก

ไขปญ

หาทด

นปาไม

ข

าดคว

ามยง

ยนแล

ะชดเ

จนใน

ทางป

ฏบต

4) ก

ารเป

ลยนแ

ปลงผ

บรหา

รระด

บสง

บอย

ทำาให

ขาดค

วามต

อเนอ

ง

ข

องแน

วทาง

การด

ำาเนนง

าน

5) แ

นวโน

มการ

ใชทร

พยาก

รปาไม

เพ

มสงข

น

6)

นโย

บายก

ารสง

เสรม

การป

ลกพช

เศ

รษฐก

จเกด

ผลกร

ะทบต

อพนท

ปาไม

7

) กา

รเปล

ยนแป

ลงสภ

าพภม

อากา

ศ

สงผ

ลกระ

ทบตอ

การเ

สอมโ

ทรมข

อง

ท

รพยา

กรปา

ไม อ

ปสรร

ค

ปญ

หาทส

ำาคญ

ของท

รพยา

กรปา

ไม

1. ส

ดสวน

เนอท

ปาไม

ไมเห

มาะส

มมแน

วโนม

ลดลง

และ

ข

อมลข

าดเอ

กภาพ

2. ค

วามข

ดแยง

การใ

ชทดน

ปาไม

มควา

มรน

แรงม

ากขน

3. พ

นทตน

นำาลำา

ธารถ

กบกร

กและ

ใชปร

ะโยชน

ทด

นไมเ

หมาะ

สม4.

ทรพ

ยากร

ทางท

ะเลแล

ะชาย

ฝงมแ

นวโน

มเส

อมโท

รมลง

5. ไฟ

ปาเป

นสาเห

ตสำาค

ญขอ

งการ

เสอม

โทรม

ของพ

นทปา

และม

ลพษท

างอา

กาศ

6. ม

การใ

ชประ

โยชน

ทดนป

าไมไม

เหมา

ะสมแ

ละเป

นธรร

ม7.

ระบบ

การบ

รหาร

จดกา

รทรพ

ยากร

ปาไม

ยงไม

มประ

สทธภ

าพเท

าทคว

ร


ของพนทปาจำานวนมากในระยะเวลาทผานมา มผลกระทบตอความสมบรณของระบบนเวศปาไมและสถานภาพของพชและสตวหลายชนด โดยบางชนดไดสญพนธไปแลว และบางชนดเสยงตอการสญพ น ธ ห า ย า ก แ ล ะ ถ ก ค ก ค า ม

จากขอมลสถตปาไมสามารถวเคราะหการเปลยนแปลงของพนทปาไมในชวงป พ.ศ. ๒๕๑๖ – ๒๕๕๒ ดงภาพท 3-๒ สรปไดวา ในชวงป พ.ศ. ๒๕๑๖ – ๒๕๔๑ มอตราการลดลงของพนทปาไมอยางชดเจนและเปนจำานวนมาก โดยในชวงป พ.ศ. ๒๕๑๖ - ๒๕๒๕ พ.ศ. ๒๕๒๖ – ๒๕๓๔ และ พ.ศ. ๒๕๓๕ – ๒๕๔๑ มอตราการลดลงของพนทปาไมตอปจำานวนรอยละ ๑.๕๖, ๐.๓๙ และ ๐.๒๑ ตามลำาดบเปนจำานวนเนอทตอปเทากบ ๕,๐๐๓,๒๙๙ ๑,๒๕๑,๗๔๕ และ ๖๖๕,๔๕๑ ไร ตามลำาดบ หลงจากป พ.ศ. ๒๕๔๑ ไดมการเปลยนเทคนคและเคร องมอในการวเคราะหหาพนทป าไมใหมทมความละเอยดมากขนโดยในชวงป พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๔๙ พนทปายงมแนวโนมลดลงในอตราการลดลงตอป จำานวน รอยละ๐.๖๒ เปนจำานวนพนทปาไมตอป เทากบ ๑,๙๙๓,๔๐๔ไรสวนชวงป พ.ศ. ๒๕๔๙ - ๒๕๕๒ พ น ท ป า ไ ม ม แ น ว โ น ม เ พ ม ข น เ ล ก น อ ย

จากขอมลภาพรวมการเปลยนแปลงพนทป าตงแตป พ.ศ. ๒๕๑๖ ถง ป พ.ศ. ๒๕๕๒ จะพบวาในชวงระยะเวลา 36 ป พนทปาไมของประเทศไทยลดลงจำานวนทงสน 30,951,695 ไร โดยมอตราการล ด ล ง เ ฉ ล ย ต อ ป เ ท า ก บ 859,769 ไ ร


29


ภาพท 3-2 การเปลยนแปลงของพนทปาไมในชวงป พ.ศ. ๒๕๑๖ – ๒ ๕ ๕ ๒

3.3 ป ญ ห า ท ส ำา ค ญ ข อ ง ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม

จากขอมลแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ และรวบรวมเพมเตมจากเอกสารทเกยวของ สามารถสรปปญหาทส ำา ค ญ ข อ ง ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ไ ด ด ง น

3.3.1 สดสวนเนอทปาไมไมเหมาะสม มแนวโนมลดลง แ ล ะ ข อ ม ล ข า ด เ อ ก ภ า พ

๑) ปจจบนประเทศไทยมพนทปาไมเหลอประมาณ ๑๐๗.๖ ลานไร หรอประมาณรอยละ ๓๓.๖ ของเนอทประเทศ (กรมอทยานแ ห ง ช า ต ส ต ว ป า แ ล ะ พ น ธ พ ช , ๒ ๕ ๕ ๓ )

๒) นโยบายปาไมแหงชาต และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ กำาหนดเปาหมายพนทปาทควรม เทากบรอยละ 40 ของพนทประเทศ (แตมเนอหาแสดงสดสวนเปาหมาย


30


พนทปาเพอการอนรกษและปาเพอเศรษฐกจแตกตางกน) ซงเมอเทยบกบขอมลพนทปาไมในปจจบนแลว พบวาสดสวนเนอทปาไมตอพนทประเทศยงไมเหมาะสม เนองจากขนาดพนทปาของประเทศไทยในปจจบนยงนอยกวาเปาหมายทควรมอยประมาณ 20.7 ลานไร ห ร อ ค ด เ ป น เ น อ ท ร อ ย ล ะ 6.4 ข อ ง พ น ท ป ร ะ เ ท ศ

๓) พนทปาไมยงคงถกบกรกทำาลาย สงผลกระทบตอความสมดลของระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ โดยในชวงระยะเวลา 36 ป (พ.ศ. ๒๕๑๖ - พ.ศ. ๒๕๕๒) พนทปาไมมอตราก า ร ล ด ล ง เ ฉ ล ย ต อ ป เ ท า ก บ 859,769 ไ ร

4) ขอมลพนทปาไมของหนวยงานราชการทเกยวของมขอมลทไมตรงกนและขาดการบรณาการขอมลใหสอดคลองกน เชน ขอมลพนทป าของกรมอทยานแหงชาต สตวป า และพนธพช ป พ.ศ.2552 แสดงขอมลพนทปาจำานวนรอยละ 33.56 ของเนอทประเทศ ในขณะทขอมลพนทปาของกรมพฒนาทดนแสดงพนทปาส ม บ ร ณ แ ล ะ ป า ร อ ส ภ า พ ฟ น ฟ จ ำานวนรอยละ 36.29 ของเน อท ประเทศ เป นต น นอกจากน ประเทศไทยยงมการสำารวจทรพยากรปาไมของชาต (National Forest Inventory) ใ น ป พ .ศ . 2550 ด ำา เ น น ก า ร โ ด ยกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ภายใตการสนบสนนของ International Tropical Timber Organization (ITTO) (DNP, 2007) แตขอม ลทางวชาการด งกล าวยงไม ได มการประยกตใชในการประเมนขนาดพนทและสถานภาพปาไมของชาตอ ย า ง จ ร ง จ ง


31


3.3.2 ความขดแยงการใชทดนปาไมมความรนแรงมากข น

เนองจากทดนมอยอยางจำากด แตจำานวนประชากรและความตองการใชประโยชนทดนมมากขน ปจจบนมการใชประโยชนท ด น ไ ม ต ร ง ต า ม ศ ก ย ภ า พ ข อ ง พ น ท เ ช น มการใชพนทปาสำาหรบกจกรรมทางการเกษตรหรอการพฒนาดานอตสาหกรรม หรอมการขยายตวของพนทเมองและอตสาหกรรมเขาไป ในพนทเกษตรกรรม และมการใชประโยชนพนทปาไมอยางไมเหมาะสมตามสถานภาพของพนท และการกระจายการถอครองทดนยงไมเหมาะสมและเปนธรรม กอใหเกดปญหาความขดแยงการใชทดนทมความรนแรงมากขน ดงเชน ขอมลแสดงตวชวดถงปญหาด ง ก ล า ว ด ง น

๑) มคด เก ยวก บทรพยากรป า ไม เฉล ยป ล ะ ๖ ,๕ ๓ ๒ ค ด โ ด ย ใ น ป พ.ศ. ๒๕๕๒-๒๕๕๔ มจำานวน ๓๗,๙๕๔ คด รวมพนททถกบกรกจากการดำาเนนคดเทากบ ๑๑๓,๘๖๒ ไร คดเปนมลคาความเสยหาย ๖ ,๑ ๙ ๕ ,๑ ๒ ๐ ,๗ ๖ ๙ บ า ท (ก ร ม ป า ไ ม , ๒ ๕ ๕ ๕ )

๒) มผถอครองททำากนในเขตปาไมอยางนอย ๔-๕ แสนราย ค ดเป นพ นท ประมาณ ๖-๑๐ ลานไร (สำาน กงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐก จและสงคมแหงชาต , 2551)

3.3.3 พนทตนนำาลำาธารถกบกรกและใชประโยชนทดนไมเ ห ม า ะ ส ม


32


พนท ป าต นน ำาล ำาธารบางสวนถกบกร กและมการใช ประโยชนท ด นไมเหมาะสม ซ งเป นสาเหตหน งของป ญหาการขาดแคลนนำา มลพษทางนำา และภยพบตทางธรรมชาต นอกจากนการบรหารจดการพนทตนนำาลำาธารยงขาดเอกภาพและการบรณาการอยางเปนรปธรรม การกำาหนดแนวทางจดการพนทตนนำาลำาธารยงขาดขอมลทางวชาการสนบสนนการตดสนใจ การชะลางพงทลายของดนในพนทตนนำา ลำาธารสวนใหญอยในระดบสง และปรมาณ คณภาพและสดสวนการไหลของนำาทาในพนทตนนำาลำาธาร สวนใหญไมเหมาะสม (กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธ พช, 2554)

3.3.4 ไฟปาเปนสาเหตสำาคญของการเสอมโทรมของพนทป า แ ล ะ ม ล พ ษ ท า ง อ า ก า ศ

๑) ไฟปาเปนสาเหตสำาคญของการเสอมโทรมของพนทป า ใ น ป จ จ บ น แ ล ะ ม ส า เ ห ต จ า ก ม น ษ ย

๒) ไฟปาเปนสาเหตสำาคญของมลพษทางอากาศในเขตเมองหรอชมชน และพนทเศรษฐกจ ทสำาคญ กอใหเกดผลกระทบตอส ข ภ า พ แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม ข อ ง ป ร ะ ช า ช น

3) การควบคมและจดการไฟปาทไมเหมาะสมตามหลกวชาการกอใหเกดการเสอมโทรมของพนทปา เชน การปองกนไฟปาอยางเครงครดในพนทปาเตงรง สงผลกระทบทางลบตอการสบพนธต า ม ธ ร ร ม ช า ต ข อ ง ป า แ ล ะ ก า ร เ ต บ โ ต ข อ ง พ ช บ า ง ช น ด

3.3.5 มการใชประโยชนทดนปาไมไมเหมาะสมกบสภาพพนท และการกระจายการถอครองทดน ทไมเหมาะสมและเปนธ ร ร ม


33


๑) คณภาพดนบางสวนเสอมโทรม โดยประเทศไทยมทดนเสอมโทรมในระดบรนแรงและระดบวกฤตประมาณ ๓๖ ลานไร ค ด เ ป น ร อ ย ล ะ ๑ ๑ .๒ ข อ ง พ น ท ป ร ะ เ ท ศ

๒) การจดทดนโดยหนวยงานตางๆ ของรฐ มการดำาเนนงานอยางไมเปนเอกภาพ ขาดความเปนธรรมและไมสามารถแกไขป ญ ห า ผ ไ ร ท ด น ท ำา ก น อ ย า ง ย ง ย น และมผ ลงทะเบยนคนจนตองการทด นเพ อการประกอบอาชพประมาณ 700,000 ราย ในขณะทมทดนรางทถกปลอยทงไวโดยไมไดเขาทำาประโยชนประมาณ 7.5 ลานไร (สำานกงานคณะกรรมการพ ฒ น า ก า ร เ ศ ร ษ ฐ ก จ แ ล ะ ส ง ค ม แ ห ง ช า ต , 2551)

๓) มการใชประโยชนทดนปาไมบางสวนไมเหมาะสมกบส ภ า พ พ น ท

๔) มการเขาครอบครองหรอใชประโยชนทดนปาไมโดยไมไดรบอนญาต และการขยายตวของเมอง พนทอตสาหกรรมและพาณชยกรรมรกพนทเกษตรกรรมมากขน ทำาใหเปนสาเหตหนงของก า ร ข ย า ย พ น ท เ ก ษ ต ร ก ร ร ม เ ข า ไ ป ใ น พ น ท ป า

3.3.6 ระบบการบรหารจดการทรพยากรปาไมยงไมม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ เ ท า ท ค ว ร

๑) การบรณาการรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของกบการบรหารจดการทดนปาไม รวมถงกระบวนการมสวนรวมของอ ง ค ก ร ท อ ง ถ น แ ล ะ ช ม ช น ย ง ไ ม ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

๒) ระบบการจดการขอมลดานทรพยากรปาไมยงไมเปนมาตรฐานไมครอบคลม และขาดการเชอมโยงกบขอมลดานเศรษฐกจและสงคม เชน ระบบฐานขอมลทดนและการใชทดน การบกรกท ำาลายป า ร ว ม ถ ง ก า ร ข า ด อ ง ค ค ว า ม ร ท า ง ว ช า ก า ร ส น บ ส น น


34


๓) กฎหมายเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรปาไมมลกษณะของการบรหารจดการทรพยากรรายพนทท ำาใหขาดการบรหารจดการทเปนระบบหรอไมเปนไปตามแนวทางการจดการระบบนเวศ รวมถงการขาดประสทธภาพในการบงคบใช ขาดความเปนธ ร ร ม แ ล ะ ไ ม โ ป ร ง ใ ส

4) เคร องมอกำากบและควบคมการบรรเทาผลกระทบดานตางๆ ตอทรพยากรปาไมของโครงการพฒนาเศรษฐกจและส ง ค ม ย ง ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ไ ม เ พ ย ง พ อ

3.4 สภาพแวดลอมภายนอกทมผลกระทบตอการจดการทดนปาไ ม

การกำาหนดยทธศาสตรการบรหารจดการและแกไขปญหาเรองการจดการทดนปาไมในประเทศไทย ไดวเคราะหปจจยหรอสภาพแวดลอมภายนอกทงโอกาส (Opportunities) และอปสรรค (Threats) ทมอทธพลหรอผลกระทบตอการจดการทดนปาไมในป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ด ง น

3.4.๑ โ อ ก า ส (Opportunities)

๑) รฐธรรมนญสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการบ ร ห า ร จ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

แมวาประเทศไทยจะมการเปลยนแปลงรฐธรรมนญไปแลวหลายฉบบแตรฐธรรมนญแตละฉบบไดใหความสำาคญกบการบรหารจดการทรพยากรปาไมอยางมสวนรวม ดงเชนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ไดกำาหนดกรอบแนวทางการบรหารจดการทรพยากรปาไมไวในหลายมาตราทมความชดเจน


35


มากกวาฉบบทผานมา ในขณะทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดกำาหนดแนวทางการบรหารจดการทรพยากรปาไมโดยเนนการมสวนรวมกบภาคสวนตางๆ มากขน แมวาปจจบนร ฐ ธ ร ร ม น ญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดถกยกเลก (ยกเวนห ม ว ด 2) โ ด ย ป ร ะ ก า ศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 11/2557 เม อวนท 22 พฤษภาคม 2557 แลว แตเมอเปรยบเทยบเนอหาเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรปาไมก บรฐธรรมนญแห งราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 แลว พบวาเนอหาสวนใหญมความคลายคลงกนและมการพฒนาเนอหาใหชดเจนขน ดงนนหากมการประกาศใช รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบใหม กรอบเนอหาเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรปาไมคงมเนอหาในลกษณะทพฒนามาจากร ฐ ธ ร ร ม น ญ ฯ ฉ บ บ เ ด ม ห ร อ ท ผ า น ม า

๒) มแนวพระราชดำารเปนแนวทางการบรหารจดการท ด น ป า ไ ม

แ น ว ท า ง ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า ร ท ด น ป า ไ ม ข อ งป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ท ส ำา ค ญ ย ง ค อ แนวพระราชดำารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวและสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนซ งมหลายประการ และแตละแนวทางเปนการใหแนวทางการดำาเนนงานบนพนฐานของสถานการณหรอขอเทจจรงในปจจบนและเปนตนแบบทประสบความสำาเรจ ดงนน การจดการทดนป า ไ ม


36


จงไดนอมนำาแนวพระราชดำารมาเปนโอกาสในการกำาหนดยทธศาสตรใ น ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า ร ด ว ย

๓) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท ๑๑ สนบสนนการบรหารจดการทดนปาไมอยางมประสทธภาพ

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ (พ .ศ . ๒ ๕ ๕ ๕ -๒ ๕ ๕ ๙ ) ก ำา ห น ด ย ท ธ ศ า ส ต ร ก า ร จ ด ก า รท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม อ ย า ง ย ง ย น แ ล ะมความชดเจนมากกวาฉบบทผานมา โดยไดกำาหนดเปาหมายทสำาคญของการจดการทรพยากรปาไม กลาวคอ การเพมความอดมสมบรณข อ ง ฐ า น ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะความหลากหลายทางชวภาพ โดยรกษาพนทอนรกษไวไมนอยกวารอยละ ๑๙ เพมพนทปาไมใหไดรอยละ ๔๐ ของพนทประเทศ และเพมพ น ท ป า ช า ย เ ล น ไ ม น อ ย ก ว า ป ล ะ ๕ ,๐ ๐ ๐ ไ ร การกำาหนดแนวทางการคมครอง ปองกน รกษา และฟ นฟพนทปาไม แ ล ะ เ ข ต อ น ร ก ษ การพฒนาระบบฐานขอมลทด นปาไมท งระบบ การพฒนาระบบส า ร ส น เ ท ศ ภ ม ศ า ส ต ร ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การจดการองคความร การบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพ การสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมถงการปรบปรงการบรหารจดการทดนทงระบบ และสงเสรมการกระจายก า ร ถ อ ค ร อ ง ท ด น ใ ห เ ก ด ค ว า ม เ ป น ธ ร ร ม

๔) ยทธศาสตรประเทศ (Country Strategy) สง เ สร ม กา ร เ ต บ โต ท เ ป น มต ร ต อ ส ง แ ว ด ล อ ม (Green


37


Growth) และเพมประสทธภาพการบรหารราชการแผนดน (Internal Process)

รฐบาลโดยสำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐก จและสงคมแหงชาต ได ก ำาหนดยทธศาสตรประเทศ (Country Strategy) ในป พ.ศ. ๒๕๕๖ โดยกำาหนดแนวทางทชดเจนเกยวก บการเตบโตทเป นมตรตอส งแวดลอม (Green Growth) โดยมเปาหมายใหเพมพนทปาไมใหไดรอยละ ๔๐ ของพนททงหมด (๑๒๘ ลานไร) ลดการปลอยกาซเรอนกระจก (GHGs) ในทกภาคสวน การฟ นฟทรพยากรธรรมชาตทเสอมโทรมดวยการพฒนาอาชพ เทคโนโลยและนวตกรรมสเขยว การรณรงคและสรางจตสำานกของประชาชนในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตรวมถงการใชกลไกทางเศรษฐศาสตร เชน มาตรการทางภาษมาสงเสรมและจดการสงแวดลอม ซงจากแนวทางของยทธศาสตรประเทศแสดงถงร ฐบ าลจะม ก า รพฒนาปร ะ เทศโด ยค ำาน ง ถ งผลกระทบต อท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม ด ว ย

นอกจากน ยทธศาสตรประเทศยงใหความสำาคญกบการเพ มประสทธภาพการบรหารราชการแผ นด น (Internal Process) มเปาหมายในการเพมประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ ซงยทธศาสตรนจะสนบสนนการเพมประสทธภาพในการบรหารจดการทดนปาไมเปนอยางด เชน การปรบโครงสรางระบบราชการใหสามารถดำาเนนการบรณาการแผนงาน โครงการ และงบประมาณรวมกนระหวางหนวยงานหลกและหนวยงานอนๆ ทเกยวของ ทงในสวนกลาง และสวนภมภาค การพฒนาศกยภาพอตรากำาลงทกภาคสวนเพอเพมประสทธภาพการทำางาน และทสำาคญ


38


ยงกำาหนดใหเรงปรบปรง กฎหมาย และกฎระเบยบตางๆ ทางเ ศ ร ษ ฐ ก จ ส ง ค ม แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม ใ ห เ ห ม า ะ ส ม อ ก ด ว ย

๕ ) แ ผ น ท ฐ า น ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ (Master Map) ส น บ ส น น ก า ร จ ด ท ำา ฐ า น ข อ ม ล ท ด น ป า ไ ม

รฐบาลไดมนโยบายจดทำาแผนทฐานของประเทศ (Master Map) ในป พ.ศ. ๒๕๕๖ โดยบรณาการหลายหนวยงานเพอใหการจดทำาแผนทดานตางๆ มความถกตอง มเอกภาพ และลดการซำาซอนกน อนจะเกดประโยชนตอการจดทำาฐานขอมลทดนปาไมอยางมประสทธภาพ เนองจากปญหาทสำาคญของการบรหารจดการทดนปาไมในปจจบน คอ แนวเขตปาไมและการจำาแนกการใชทดนทไมชดเจน รวมถงระบบการจดการขอมลดานทด นปาไมยงไมเป นมาตรฐาน ไมครอบคลม และขาดการเช อมโยงก บขอมลด านเ ศ ร ษ ฐ ก จ แ ล ะ ส ง ค ม

๖) วกฤตสงแวดลอมทำาใหสงคมเหนคณคาของท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม ม า ก ข น

ปจจบนประเทศไทยประสบปญหาวกฤตสงแวดลอมท ม ค ว า ม ร น แ ร ง แ ล ะม ค ว า ม ถ ม า ก ข น ก อ ใ ห เ ก ด ผ ล เ ส ย ต อ ป ร ะ ช า ช น แ ล ะทรพยากรธรรมชาตเปนอยางมาก เชน แผนดนถลม น ำาปาไหลหลาก นำาทวม และความแหงแลง เนองจากบางแหงเปนพนททมความลาดชน ขาดการบรหารจดการทรพยากรปาไมทด และมการใชประโยชนทดนปาไมทไมเหมาะสมกบสภาพพนท กอรปกบการพฒนาการทางเทคโนโลยและสอตางๆ ทำาใหสงคมไดรบรถงความรนแรงของวกฤต


39


สงแวดลอมอยางรวดเรว ทำาใหปจจบนสงคมเรมใสใจและเหนคณคาของทรพยากรปาไมมากขน ซงจะชวยสนบสนนการดำาเนนงานเพมประสทธภาพการสรางเครอขายการอนรกษ และการบรหารจดการท ด น ป า ไ ม อ ย า ง ม ส ว น ร ว ม ม า ก ข น

3.4.๒ อ ป ส ร ร ค (Threats)

๑) การบรหารจดการทด นปาไมของประเทศขาดเ อ ก ภ า พ แ ล ะ ก า ร จ ด ก า ร ท เ ป น ร ะ บ บ

การบรหารจดการทดนปาไมตามแนวทางระบบนเวศ (ecosystem approach) ตองมการบรหารจดการท งระบบครอบคลมพนทหลายภาคสวน และแตละสวนมความเกอหนนกน และการจดการทดนปาไมนนครอบคลมลกษณะพนท และเกยวของกบอ ง ค ก ร ท ห ล า ก ห ล า ยทงภาครฐและภาคประชาชน ปจจบนการบรหารจดการขององคกรตางๆ ไดดำาเนนการตามกรอบหนาทและกฎหมายกำาหนด แมวารฐไดพยายามแกป ญหาโดยการประสานความรวมมอ แตก ยงไมม ประสทธภาพมากนก การจดการทดนปาไม จงดำาเนนการแบบแยกสวน ขาดการผสมผสานแนวคด หลกวชาการ และหลกการบรหารทเหมาะสม นอกจากน องคกรดานปาไมมกเปลยนแปลงแนวทางการปฏบต ตามนโยบายของฝายการเมองเม อมการเปลยนแปลงผกำาหนดนโยบาย ทาใหขาดความตอเนองในการปฏบตงานใหบรรลผ ล ส ม ฤ ท ธ


40


๒) นโยบายดานการบรหารจดการทรพยากรปาไมขาดเอกภาพและการปรบปรงใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบน

การดำาเน นการของรฐในอดตได บรหารจดการทรพยากรปาไมโดยเนนใหเปนฐานการพฒนาเศรษฐกจเปนหลกโดยไมไดควบคมผลกระทบตอทรพยากรปาไมอยางมประสทธภาพ หลงจากเกดปญหาดานทรพยากรปาไมและสงแวดลอมรนแรงขน รฐไดกำาหนดนโยบายเพอแกปญหาการลดลงและการเสอมโทรมของทรพยากรปาไม แตมขอสงเกตทสำาคญประการหนงคอ ความซำาซอนและการขาดความชดเจนในเปาหมายของนโยบายรวมทงบางนโยบายขาดความสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงของโลก ทำาใหปญหาดานทรพยากร ปาไมในอดตยงไมไดรบการแกไขและปญหาบางประการอยในสถานการณทแยลงไปกวาเดม ในขณะทปญหาใหมอยางเชน สภาวะโลกรอน ภยธรรมชาตตางๆ กยงไมไดรบการแกไขหรอปองกนอยางเปนรปธรรม ซงอาจเปนปญหาทกระตนใหปญหาอนๆ ทวความรนแรงมากขนอกดวย ในทนขอยกตวอยางของปญหาของนโยบายทขาดเอกภาพและการปรบปรงใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบน กลาวคอ นโยบายปาไมแหงชาต ทออกโดยมตคณะรฐมนตรเมอวนท ๓ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ ไดกำาหนดใหมพนทปาไมทวป ร ะ เ ท ศ อ ย า ง น อ ย ใ น อ ต ร า ร อ ย ล ะ ๔๐ ของพนทประเทศ ประกอบดวย ปาเพอการอนรกษในอตรารอยละ 1 ๕ ของพนทประเทศ และปาเพอเศรษฐกจ ในอตรารอยละ 2 ๕ ของพนทประเทศ ซงกำาหนดบนพนฐานของขอมลทรวบรวมเมอป พ.ศ. ๒๕๒๘ เชน วเคราะหการใชประโยชนผลผลตปาไมโดยใชฐานขอมลประชากร จำานวน 52 ลานคน จะมการใชไมตอปประมาณ 13.31 ลานลกบาศกเมตร ทผลตจากปาผลตผลประมาณ รอยละ


41


25 ของพนทประเทศ และวเคราะหพนทปาตนน ำาทควรมเพอใหมปรมาณนำาใชในประเทศทเพยงพอและเหมาะสมอยางนอย รอยละ 38.2 ของพนทประเทศ เปนตน แตปจจบนสถานภาพทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมเปลยนแปลงไปจากป พ.ศ. ๒๕๒๘ มาก รวมถงจำานวนประชากรไดเพมขน แตนโยบายดงกลาวยงไมไดรบการปรบปรงใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทงภายนอกและภายในประเทศ นอกจากน นโยบายทเกยวของกบทรพยากรปาไมอนๆ ทสำาคญของประเทศยงมเนอหาทขดแยงกบนโยบายปาไมแหงชาต เชน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7 (พ.ศ. 2535 - 2539) ไดกำาหนดขนาดพนทปาไมทควรมของประเทศไทยแตกตางจากนโยบายปาไมแหงชาต โดยยงคงกำาหนดใหมพนทปาไมทวประเทศอยางนอยในอตรารอยละ ๔๐ ของพนทประเทศ แตกำาหนดสดสวนพนทของปาเพอการอนรกษและปาเพอเศรษฐกจแตกตางกบนโยบายปาไมแหงชาต กลาวคอ ใหมปาเพอการอนรกษใ น อ ต ร า ร อ ย ล ะ 2 ๕ แ ล ะ ป า เ พ อ เ ศ ร ษ ฐ ก จในอตรารอยละ 1 ๕ ของพนทประเทศ ทำาใหนโยบายปาไมแหงชาตออนแอ หรอถกละเลยในการนำาไปปฏบตอยางเปนรปธรรม นอกจากนแผนหรอนโยบายดานทรพยากรธรรมชาตหรอสงแวดลอมอนๆ ยงมเน อหาทขดแยงกบนโยบายปาไมแหงชาต เชน นโยบายและแผนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ .ศ. ๒๕๔๐ - ๒๕๕๙ ไดกำาหนดใหมพนทปาไมเปนรอยละ ๕๐ ของพนทประเทศ โดยเปนพนทปาอนรกษไมนอยกวารอยละ ๓๐ และพนทปาเศรษฐกจร อ ย ล ะ ๒ ๐ เ ป น ต น

น อ ก จ า ก น ก า ร ป ฏ บ ต ต า ม น โ ย บ า ย ย ง ข า ดประสทธภาพ เชน นโยบายปาไมแหงชาต ไดก ำาหนดพนททมความ


42


ลาดชนโดยเฉลย ๓๕ เปอรเซนต ขนไปไวเปนพนทปาไม โดยไมอนญาตใหมการออกโฉนดหรอหนงสอรบรองการทำาประโยชนตามประมวลกฎหมายทดนแตโดยสภาพแทจรงในปจจบนพนทปาบางแหงทมความลาดชนโดยเฉลยมากกวา ๓๕ เปอรเซนต ไดมก า ร เ ข า ท ำา ป ร ะ โ ย ช น อ ย า ง ไ ม เ ห ม า ะ ส ม เ ป น ต น

๓) นโยบายแกไขปญหาทดนปาไมขาดความยงยนและช ด เ จ น ใ น ท า ง ป ฏ บ ต

สภาพขอเทจจรงในปจจบนพนทปาไมบางแหงมการทำาประโยชนโดยชมชน กอใหเกดผลกระทบตอพนท และยงมความขดแยงในการใชทรพยากรระหวางรฐกบประชาชน และระหวางประชาชนดวยกนเอง การแกไขปญหาทผานมารฐไดก ำาหนดนโยบายเพอแกปญหาหลายประการแตมการเปลยนแปลงบอยตามการเปลยนแปลงทางการเมองหรอผบรหารประเทศ โดยสวนใหญจะเปนนโยบายทมลกษณะผอนปรนหรอบรรเทาปญหาชวคราวเทานน อกทงยงมลกษณะหวงผลทางการเมอง ในขณะทความตองการทดนปาไมเพอม า ใ ช ป ร ะ โ ย ช น มมากขน ทำาใหปญหาทดนปาไมมความรนแรงและไมไดรบการแกไขอยางยงยน ตวอยางนโยบายในลกษณะมตคณะรฐมนตรทเกยวของกบการแกปญหาทดนปาไมทผานมามหลายประการ โดยนโยบายบางสวนมแนวทางทพยายามใชอำานาจทางการบรหารยกเวนการปฏบตตามกฎหมาย เชน มตคณะรฐมนตร วนท 4 พฤษภาคม ๒๕๓ 6 กำาหนดใหกรมปาไมมอบพนทปาสงวนแหงชาตให ส.ป.ก. เพอให ส.ป.ก. เรงรดการออกเอกสาร ส.ป.ก. 4-01 แตพนท ทกรมปาไมมอบให ส.ป.ก. ดงกลาวบางสวนมสภาพเปนปาทมความเปราะบาง


43


ห ร อมความสำาคญตอระบบนเวศหรอบางพนทมความลาดชนมากกวารอยละ 35 ซงไมควรนำาไปใชสำาหรบกจกรรมทางการเกษตร นอกจากนยงมมตคณะรฐมนตรอกหลายประการทรฐพยายามบรหารจดการทดนปาไมแตยงไมเกดผลสมฤทธในทางปฏบตมากนก เชน มตคณะรฐมนตร วนท ๑๐ มนาคม ๒๕๓๕ เร อง การจำาแนกเขตการใช ป ร ะ โ ย ช น ท ร พ ย า ก ร แ ล ะ ท ด น ป า ไ ม ในพนทปาสงวนแหงชาต มตคณะรฐมนตร วนท ๑๗ มนาคม ๒๕๓๕ เร อง ผลการจำาแนกเขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไมในพนทปาสงวนแหงชาตเพมเตมและมตคณะรฐมนตร เมอวนท ๑๖ กนยายน ๒๕๔๐ ไดเหนชอบหลกการของ "แผนการจดการทรพยากรท ด น แ ล ะ ป า ไ ม ร ะ ด บ พ น ท " เ ป น ต น

นโยบายดงกลาวมขนตอนการปฏบตทหลายขนตอนและขาดความชดเจนในทางปฏบต ในทน ขอยกตวอยาง เชน มตคณะรฐมนตร เมอวนท ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ ทไดใหความเหนชอบกบมาตรการและแนวทางแกไขปญหาทด นในพนทป าไม โดยมการกำาหนดแนวทางการตรวจพสจนและรบรองสทธการอยอาศย/ทำากนในพนทปา เชน (๑) กรณตรวจพสจนแลววาเปนพนททอยมากอนการประกาศเปนพนทปาไม และไมเปนพนทลอแหลม คกคามตอระบบนเวศ ใหท ำาการออกหนงสออนญาตใหใชประโยชนเพ อการอยอาศย/ทำากนตอไป (๒) กรณทอยมากอนการประกาศเปนพนทปาไม แ ต เ ป น พ น ท ล อ แ ห ล ม ค ก ค า ม ต อ ร ะ บ บ น เ ว ศ ต อ ง ก ำา ห น ดแผนความชวยเหลอ หรอยายไปในพนททเหมาะสม ซงหากอยในเขตพนท ป าไมก ต องมการออกหนงสออนญาตรบรองสทธ ให เชนเดยวกน และ (๓) กรณตรวจสอบพสจนแลวปรากฏวาเปนการอย


44


อาศยภายหลงการประกาศเปนพนทปาตองพจารณาดำาเนนการจดทำาแผนการเคลอนยายตอไป และหากยงไมสามารถเคลอนยายไดทนท ตองทำาการจดระเบยบทอยอาศย/ทำากนใหเพยงพอกบการดำารงชพ ซงในทางปฏบตแลวพนทปาไมทมการใชประโยชนอยในปจจบนสวนใหญเปนพนททลอแหลม คกคามตอระบบนเวศ ดงนน จงเปนการยากในการออกหนงสออนญาตใหใชประโยชน และกรณการยายไปใน

พนททเหมาะสม นน เปนการยาก“ ” ในทางปฏบตเนองจาก พนทท“เหมาะสม ในปจจบนหายากและสวนใหญมการครอบครองหรอใช”ประโยชนแลว นอกจากน การกำาหนดให ท“ ำาการจดระเบยบทอยอาศย/ทำากนใหเพยงพอกบการดำารงชพ ยงมลกษณะเปนความคาด”หวงทเกนจรงเมอวเคราะหสถานภาพทงทางเศรษฐกจ สงคม และก า ร เ ม อ ง ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ใ น ป จ จ บ น

๔) การเปลยนแปลงของผบรหารระดบสงบอยทำาใหข า ด ค ว า ม ต อ เ น อ ง ข อ ง แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น

ทผานมาผบรหารระดบสงทมหนาทในการก ำาหนดนโยบายเก ยวก บท ด นป าไม ม การเปล ยนแปลงบอยและมกเปลยนแปลงตามการเปลยนแปลงของรฐบาล แมวาแตละหนวยงานภาคปฏบตมแผนการดำาเนนงานอยแลว แตการเปลยนแปลงผบรหารระดบสงแตละคร งมกจะมการเปลยนแปลงหรอปรบแกรายละเอยดแนวทางการดำาเนนงานในแผน ทำาใหงานเดมทกำาลงดำาเนนงานขาดความตอเนอง และบคลากรตองเรมงานใหมภายใตเวลาอนจำากด นอกจากน หลงการเปลยนแปลงผบรหารระดบสงมกมการ


45


เปลยนแปลงผบรหารหนวยงานภาคสนาม ซงหากหนวยงานมระบบการสงมอบงานทไมมประสทธภาพจะสงผลตอการบรหารจดการทดนป า ไ ม ร ะ ด บ พ น ท ไ ด

๕) แนวโน มการใชทรพยากรป า ไม เพ มส งข น

การสญเสยทรพยากรปาไมอยางมากทผานมาเนองมาจากสาเหตทสำาคญประการหนง คอ การเพมขนของประชากร และการพฒนาเทคโนโลยและเศรษฐกจของมนษยทเปนไปอยางรวดเรวในหลายๆ ดาน จากสาเหตดงกลาว ทำาใหมการนำาทรพยากรจากปามาใชมากขนตามไปดวย ซงมปรมาณการใชทรพยากรธรรมชาตมากเกนความจำาเปนของชวต กอใหเกดการมงใชประโยชนทสงขนและมการใชเกนกำาลงการผลตของทรพยากรปาไมซงเปนทรพยากรสวนรวมถกใชและแบงปนอยางไมเปนธรรม จงกอใหเกดความขดแยงและปญหาการแยงชงทรพยากรปาไมมากขน ดงเชน ปรมาณการนำาเขาและสงออกไมแปรร ป ชวงป พ.ศ. 2549 - 2553 ม แนวโนมสงขน มการบกรกพนทปาไมเพอขยายพนทเพาะปลกพชพลงงานเพอตอบสนองความตองการใชพลงงานของประเทศทเพมขนตลอด ๓๐ ปทผานมา โดยในชวง ๕ ปทผานมา มการใชพลงงานเ พ ม ข น เ ฉ ล ย ร อ ย ล ะ ๒ .๑ ต อ ป เ ป น ต น

๖) นโยบายสงเสรมการปลกพชเศรษฐกจเกดผลกระท บ ต อ พ น ท ป า ไ ม

ปจจบนประเทศไทยรวมถงในระดบนานาชาตเกดปญหาการขาดแคลนอาหารและพลงงาน ทำาใหรฐบาลและหนวยงานภ า ค เ อ ก ช น พ ย า ย า ม ส ง เ ส ร ม ใ ห ป ร ะ ช า ช น


46


ปลกพชอาหาร พชพลงงาน และพชเศรษฐกจอนๆ เชน ขาว มนสำาปะหลง ยางพารา และปาลม ซงสวนใหญดำาเนนการโดยประชาชนในทองถนจนถงผประกอบการรายใหญทประกอบอาชพดงกลาว โดยรฐมมาตรการสงเสรมดานเศรษฐกจอยางชดเจน เชน นโยบายสงเสรมการปลกยางพาราระยะท 3 (พ.ศ. 2553 - 2555) จำานวน 800,000 ไร นโยบายการประกนรายไดของเกษตรกร การประกนราคาผลผลตทางการเกษตร การรบจ ำานำาผลผลต และมาตรการสนบสนนเงนทนดอกเบยตำาในการลงทน การดำาเนนการเหลานมงหวงประโยชนทางเศรษฐกจและสงคมเปนหลกแตกอใหเกดผลกระทบตามมาตอทรพยากรธรรมชาต กลาวคอ ประชาชนบางแหงไดเพมผลผลตทางการเกษตรโดยขยายพนทปลกพชเศรษฐกจเขาไปในพ น ท ป า ไ ม ท ำา ใ ห พ น ท ป า ไ ม บ า ง แ ห ง ถ ก บ ก ร ก

๗) การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสงผลกระทบตอก า ร เ ส อ ม โ ท ร ม ข อ ง ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม

สภาวะโลกรอนและความแปรปรวนของสภาพภมอากาศสงผลโดยตรงตอลกษณะโครงสรางและการเตบโตของสงคมพ ช แ ล ะ ย ง ก อ ใ ห เ ก ด ภ ย ธ ร ร ม ช า ต ต า ง ๆ อยางตอเนอง ทำาใหทรพยากรปาไมในพนทตนนำาลำาธารมสภาพเสอมโทรม นอกจากนยงสงผลตอผลผลตทางการเกษตรของประชาชนดวย ประเทศไทยมพลเมองสวนใหญประกอบอาชพเกยวกบเกษตรกรรม และอตสาหกรรมทเกยวกบผลผลตทางการเกษตร ทำาใหไดรบอทธพลโดยตรงตอการเปลยนแปลงของมรสม และในชวงทศวรรษทผานมาไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางมาก โดยสามารถสรปผลกระทบของการเปลยนแปลงส ภ า พ ภ ม อ า ก า ศ ต อ ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม ไ ด ด ง น


47


- การเปลยนแปลงพนทปาไมทำาใหมการปลอยกาซเ ร อ น ก ร ะ จ ก เ พ ม ข น อ ย า ง ต อ เ น อ ง

- การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะสงผลให สถานการณ และแนวโนมทรพยากรปาไมเสอมโทรมทวความรนแรงย ง ข น

- ความแปรปรวนของสภาพภมอากาศสงผลตอผ ล ผ ล ต ท า ง ก า ร เ ก ษ ต รทลดลง จงอาจเปนสาเหตของการขยายพนททางการเกษตรเขาไปในพ น ท ป า เ พ อ เ พ ม ผ ล ผ ล ต ใ ห ม า ก ข น

- ทรพยากรปาไมมบทบาทตอการกำาหนดมาตรการด า น ส ง แ ว ด ล อ มในระดบโลก เพอแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศซงมค ว า ม ซ บ ซ อ น แ ล ะ เ ข ม ข น ม า ก ข น

3.5 สาเหตหลกของการลดลงของพนทป าและการทำาใหปาเ ส อ ม โ ท ร ม

จากขอมลสภาพปญหาทสำาคญของทรพยากรปาไมและสภาพแ ว ด ล อ ม ภ า ย น อ กทมผลกระทบตอการจดการทดนปาไมของประเทศไทยดงทไดกลาวมา ทำาใหสามารถนำามาวเคราะหถงสาเหตหลกของการลดลงของพนทป า (Deforestation) แ ล ะ ก า ร ท ำา ใ ห ป า เ ส อ ม โ ท ร ม (Degradation) โดยพบวา ปจจบนจำานวนประชากรในประเทศไทยมอตราเพมมากขน พรอมกบการขยายตวทางดานเศรษฐกจของประเทศอยางรวดเรว สงผลใหประชาชนมความตองการใชประโยชนจากปาไมมากขนจนเกนขดความสามารถทรองรบได โดยมการใช


48


ประโยชนจากปาไมในลกษณะตางๆ อาทเชน การใชเปนทอยอาศย การตดไมเพอการคา การใชและเผาพนทปาเพอการเกษตร การใชประโยชนพนทปาเพอเปนพนทสำาหรบทองเทยว โดยสรางเปนสถานทพกผอน สถานตากอากาศ สนามกอลฟ รวมถงการซอทดนเพอการเกงกำาไร เปนตน นอกจากน การพฒนาโครงสรางพนฐานของรฐ ไดแก การสรางเขอน การตดถนน และการทำาแนวสายไฟแรงสงกยงเปนอกสาเหตหนงทท ำาใหเกดการทำาลายพนทปาเปนบรเวณกวาง โดยสรปแลว สาเหตหลกของการลดลงของพนทปาและการทำาใหปาเ ส อ ม โ ท ร ม แ ส ด ง ด ง ภ า พ ท 3-3


49

สาเหตโดยตรง สาเหตโดยออมสาเหต

โดยตรงสาเหตโดยออม

1. การบกรกแผวถางปาเพอ การเกษตรและรสอรท (การเปลยนพนทปาธรรมชาตไปเปนพนทเกษตรกรรม เชน พชอาหาร และพชพลงงาน และ การสรางรสอรท)

1. แนวเขตปาและการจำาแนกการใชทดนไมชดเจน

2. สงคมขาดความรและความตระหนกเกยวกบการอนรกษ

3. ขาดการบรณาการระหวางหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบการจดการทรพยากรปาไมและสงแวดลอม

4. ความยากจนนำาไปสการใชพนทปาเพอการดำารงชพ

5. ความขดแยงระหวางนโยบายการอนรกษกบการดำาเนนการตามยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจ เชน (ก) รฐบาลและบรษทเอกชนสงเสรมการปลกพชอาหารและพชพลงงาน โดยการประกนราคาผลผลตทอาจเปนสงจงใจใหมการบกรกแผวถางปาเพมขน (ข) การสงเสรมการทองเทยวในเขตปาธรรมชาตของอทยานแหงชาตโดยไมมการควบคมผลกระทบและศกยภาพการรองรบของพนท

1. การลกลอบ ตดไม

2. ไฟปาทขาดการควบคม

1. การบงคบใชกฎหมายไมเขมแขงพอ ๒. ไมบางชนดมราคาสง เปนสง

จงใจในการลกลอบตดไม เชน ไมพะยง ไมสก เปนตน

๓. สงคมขาดความรและความตระหนกเกยวกบการอนรกษปาไม

๔. การเพมจำานวนประชากร ๕. ความยากจนนำาไปสการใช

พนทปาเพอการดำารงชพ

๑. สงคมขาดความรและความตระหนกเกยวกบการอนรกษปาไม

๒. ความตองการของปาเพอการคา 3.การบงคบใชกฎหมายไมเขมแขงพอ

ปญหาท 1 ปญหาท 2การทำาใหพนท

ปาลดลงการ

เสอมโทรมของปา

ยทธศาสตรกรมปาไม พ.ศ. 2559

- 2564



6. นโยบายแกไขปญหาความขดแยงทดนปาไมขาดความยงยนและชดเจนในทางปฏบต

2. การพฒนาโครงสรางพนฐาน (เชน ถนน อางเกบนำาเพอการเกษตร แนวสายไฟฟา)

1. การเพมจำานวนประชากร2. ความขดแยงระหวางนโยบายการอนรกษ

ทรพยากรปาไมกบนโยบายการพฒนาเศรษฐกจ

3. ก า ร ท ำา เ ห ม อ ง แ ร 1. ผรบสมปทานไมปฏบตตามกฎเกณฑของรฐ2. แนวเขตปาและการจำาแนกการใชทดนทไมชดเจน3. ความขดแยงระหวางนโยบายการอนรกษ

ทรพยากรปาไมกบนโยบายการพฒนาเศรษฐกจ


51

ภาพท 3 – 3 สาเหตหลกของการลดล ง พ น ท ป า

35


บทท 4

การวเคราะหสภาพแวดลอมและศกยภาพขององคกร

สบเนองจากนโยบายรฐบาลปจจบน (พลเอก ประยทธ จนทร โอชา) ไดแถลงนโยบายของคณะรฐมนตรตอสภานตบญญตแหงชาต เมอวนศกรท ๑๒ กนยายน ๒๕๕๗ ไดกลาวถงนโยบาย ขอ ๙ การรกษาความมนคงของฐานทรพยากรและการสรางสมดลระหวางการอนรกษกบการใชประโยชนอยางยงยน ในปจจบนมการบกรกทดนของรฐและตดไมทำาลายปามากขนทรพยากรธรรมชาต และความหลากหลายทางชวภาพทเคยอดมสมบรณ เชน ปาไม สตวปา พนธพช และแรธาต ถกทำาลายหรอนำาไปใชประโยชนทางพาณชยโดยไมชอบดวยกฎหมายเปนอนมาก ทงปญหาภาวะมลพษ โดยเฉพาะขยะประเภทตางๆ กรนแรงยงขน รฐบาลจงมนโยบายจะรกษาความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตโดยสรางสมดลระหวางการอนรกษและการใชประโยชนอยางย งยน ด งนนการจดท ำาแผนยทธศาสตร พ.ศ. ๒๕๕๙ - ๒๕๖๔ ของกรมปาไม จงไดมการทบทวนสภาพแวดลอมและศกยภาพทมอยในปจจบนขององคกรรวมถงบทบาทและศกยภาพขององคกรทควรจะเปนโดยผานกระบวนการประเมนผลโดยผประเมนอสระในการเกบขอมลและประมวลขอมล เพอใหการปฏบตงานมความสอดคลองกบนโยบายรฐบาลและส ถ า น ก า ร ณ ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ด ง ก ล า ว ส ร ป ไ ด ด ง น

๑ . ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ส ภ า พ แ ว ด ล อ ม

ป จ จ ย ส ภ า พ แ ว ด ล อ ม ภ า ย น อ ก ข อ ง ก ร ม ป า ไ ม


52


ลำาดบ

ประเดนปจจยสภาพแวดลอมภายนอก

โอกาส (Opportunities)๑ รฐธรรมนญสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการบรหาร

จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม๒ มแนวพระราชดำารเปนแนวทางการบรหารจดการทดนปาไม๓ การมนโยบายของรฐ และกฎหมายทเออตอการดำาเนนงาน๔ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท๑๑ สนบสนน

การบรหารจดการทดนปาไมอยางมประสทธภาพ๕ การตระหนกถงความสำาคญของการอนรกษทรพยากรปาไม

ของประชาชนภายในประเทศ๖ การสนบสนนการดำาเนนงานจากรฐบาล๗ การใหการสนบสนนการดำาเนนงานของประชาชนและหนวย

งานอนทเกยวของ๘ การใหความสำาคญกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสง

แวดลอมของสอมวลชน

ภ ย ค ก ค า ม (Threats)๑ การมการคอรปช นในระดบประเทศและในระดบท องถน๒ การบรหารจดการทดนปาไมของประเทศขาดเอกภาพและการ

จ ด ก า ร ท เ ป น ร ะ บ บ๓ นโยบายดานการบรหารจดการทรพยากรปาไมขาดเอกภาพ

และการปรบปร ง ให เหมาะสมก บสถานการณ ป จจ บน๔ นโยบายแกไขปญหาทดนปาไมขาดความยงยนและชดเจนใน

ท า ง ป ฏ บ ต


53


๕ การประสบปญหาความยากจนของประชาชนสงผลใหเกดการบ ก ร ก พ น ท ป า

๖ การขาดความเขาใจในการอน รกษทรพยากรปาไมของป ร ะ ช า ช น ใ น พ น ท

๗ การเพมขนของราคาพชเศรษฐกจสงผลใหเกดการบกรกพ น ท ป า ส ง ว น แ ห ง ช า ต เ พ อ ข ย า ย พ น ท เ พ า ะ ป ล ก

๘ ก า ร แ ท ร ก แ ซ ง ข อ ง ภ า ค ก า ร เ ม อ ง๙ การเปลยนแปลงของผบรหารระดบสงบอยทำาใหขาดความตอ

เ น อ ง ข อ ง แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น๑๐ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสงผลกระทบตอการ

เ ส อ ม โ ท ร ม ข อ ง ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม

ป จ จ ย ส ภ า พ แ ว ด ล อ ม ภ า ย ใ น ข อ ง ก ร ม ป า ไ ม

ล ำาด บ

ป ร ะ เ ด น ป จ จ ย ส ภ า พ แ ว ด ล อ ม ภ า ย ใ น

จ ด แ ข ง (Strengths)๑ การแบงโครงสรางหนวยงานภายในทชดเจนและครอบคลม

ภ า ร ก จ ง า น๒ การมผบรหารทมภาวะผนำา สามารถผลกดนการดำาเนนงานส

เ ป า ห ม า ย๓ การแบงโครงสรางองค กรสวนกลางและสวนภมภาค


54


ค ร อ บ ค ล ม พ น ท ด ำา เ น น ง า น๔ การมระบบการบรหารงานทเนนการมสวนรวมของชมชนและ

ป ร ะ ช า ช น๕ ก า ร ม บ ค ล า ก ร ท ป ฏ บ ต ง า น ด ว ย ค ว า ม ม ง ม น ต ง ใ จ

จ ด อ อ น (Weaknesses)

๑ การกำาหนดยทธศาสตรของกรมปาไมทขาดการทบทวนและปรบปรงยทธศาสตรใหสอดคลองกบสถานการณปจจบนทต อ ง เ ผ ช ญ

๒ การบรหารงานตามนโยบายรฐบาลทสงผลกระทบตอการบ ร ห า ร จ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ภ า ย ใ น ก ร ม ป า ไ ม

๓ โครงสรางการบรหารงานภายในกรมป าไม ไมตรงก บโครงสรางทกำาหนดไวกบสำานกงานคณะกรรมการพฒนาร ะ บ บ ร า ช ก า ร

๔ การขาดแคลนอตราก ำาล งของหนวยงานในระด บพ นท ๕ ก า ร ข า ด แ ค ล น บ ค ล า ก ร ท ต ร ง ก บ ส า ย ง า น๖ การขาดความตอเน องในการด ำาเน นก จกรรมระยะยาว

บทท 5


55


ยทธศาสตรกรมปาไม

จากสถานการณทเกดขนในปจจบน สภาพการเปลยนแปลงพนทปาไม กระแสการอนรกษทรพยากรปาไมทสงคมไดเหนถงความสำาคญและความจำาเปนของทรพยากรปาไม ทเหลออยรวมถงการฟ นฟพนทใหมสภาพความเปนปาไมทความหลากหลายทางชวตและความสมบรณของระบบนเวศตลอดจนความสมดลระหวางการใชประโยชนและการอนรกษจงนำามาประกอบการจดทำาแผนยทธศาสตรกรมปาไม พ.ศ.๒๕๕๙ - ๒๕๖๔ โดยไดกำาหนด วสยทศน พนธกจ ภ า ร ก จ แ ล ะ ย ท ธ ศ า ส ต ร /ก ล ย ท ธ ร า ย ล ะ เ อ ย ด ด ง น

5.1 วสยทศน : “บรหารจดการทรพยากรปาไมใหมนคงและย ง ย น ”

5.2 พนธกจ : 1. ปองกน และรกษาพนทปาไมใหคงอย ๒. บรหารจดการทดนปาไมอยางเปนระบบและเปนธรรม

๓. เพมและฟ นฟพนทปาไมในเชงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

๔. บรหารจดการทรพยากรปาไมโดยการมสวนรวม ๕. วจยและพฒนาการปาไม เพอการใชประโยชนอยาง

ยงยน ๖. เสรมสรางขดความสามารถเชงรกขององคกร ระบบ

กลไก และขอมลในการบรหารจดการ รวมทงการบงคบใชกฎหมายใหมประสทธภาพ

5.3 ภารกจ : มภารกจเกยวกบการอนรกษ สงวน คมครอง ฟ นฟ ดแลรกษา สงเสรม ทำานบำารงปา และการดำาเนนการเกยวกบ


56


การปาไม การทำาไม การเกบหาของปา การใชประโยชนในทดนปาไม และการอนเกยวกบปาและอตสาหกรรมปาไม ใหเปนไปตามระเบยบ และกฎหมายทเกยวของ ดวยกลยทธการเสรมสรางความรวมมอของประชาชนเปนหลก เพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของประเทศ และพฒนาคณภาพชวตของประชาชน และมภารกจอนตามทกฎหมายกำาหนดใหเปนอำานาจหนาทของกรมปาไม โดยใหมอำานาจหนาท ดงน

1. ปองกนรกษาปาควบคมดแล จดทำาแผนกลยทธในการปองกนการบกรกทำาลายปา และการกระทำาผดในพนท ปาไม ตามระเบยบกฎหมายปาไม 2. วางแผน และประสานงานเกยวกบการปลกปาเพอการฟ นฟสภาพปา และระบบนเวศ 3. สงเสรมชมชนใหเขามามสวนรวมในการปลกปา การจดการปาชมชน และการปลกสรางสวนปาเชงเศรษฐกจ

4. อนรกษ คมครอง ดแลรกษา และจดการใหมการใชประโยชน ทดนปาไมและการอนญาตทเกยวกบการใชประโยชนจากไมอตสาหกรรม ทดนปาไม และผลตผลปาไม

5. ศกษา คนควา วจย และพฒนาทเกยวของกบปาไม ผลตผลปาไมและผลตภณฑไม 6. ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกำาหนด หรอตามทกระทรวง หรอคณะรฐมนตรมอบหมาย

5.4 เปาหมาย : ทรพยากรธรรมชาตไดรบการจดการอยางสมดลและยงยน โดยใหมพนทปาไมอยางนอย 35% ของพนทประเทศภ า ย ใ น 6 ป ห ร อ 113.21 ไ ร แ บ ง เ ป น 1) รกษาพ นท ป า ให ได 102.12 ล านไร ค ด เป น 31.57%


57


2) ฟ นฟป าไม ปลกปา อก 11.09 ลานไร ค ดเปน 4.43%5.5 ย ท ธ ศ า ส ต ร ก ร ม ป า ไ ม

ประเดนยทธศาสตรท ๑ ปองกนรกษาพนทปาทเหลอใหคงอยและยงยน

ประเดนยทธศาสตรท ๒ แกไขปญหาราษฎรในพนทปาไมอยางเปนระบบและเปนธรรม

ประเดนยทธศาสตรท ๓ ปรบปรงและบรณาการดานการพฒนาองคกรและกฎหมาย ใหมประสทธภาพ

ประเดนยทธศาสตรท ๔ บรณาการและสงเสรมการมสวนรวมทกภาคสวน

ประเดนยทธศาสตรท ๕ ฟ นฟปาเสอมโทรมและปาทถกบกรกอยางมประสทธภาพ

ประเดนยทธศาสตรท ๖ เพมพนทปานอกเขตพนทปาไมตามกฎหมาย

ประเดนยทธศาสตรท ๗ สงเสรมและสนบสนนการวจยเพอพฒนาการบรหารจดการ ทรพยากรปาไม

ประเดนยทธศาสตรท ๑ ปองกนรกษาพนทปาทเหลอใหคงอ ย แ ล ะ ย ง ย น


58


เปาประสงค : 1. พนทปาไมไดรบการปองกนและดแลรกษา

2. เพมประสทธภาพในการบรหารจดการทรพยากรปาไม ในระดบพนทและระดบจงหวด

3. พฒนาระบบงานบรหารราชการ4. พฒนาขดความสามารถบคลากรและ

ระบบการ บรหารงานบคคล

5. บรณาการความรวมมอในการบรหารจดการปาไม ทกภาคสวนรวมถงประชาคมอาเซยนระหวางประเทศ

ตวชวด : 1. อตราการลดลงของพนทปาของประเทศมจำานวน นอยลงอยางตอเนอง

2. มระบบสารสนเทศทรพยากรปาไมระดบชาตทเปน มาตรฐาน

ครอบคลม และเชอมโยงกบขอมลดานเศรษฐกจ สงคม และทรพยากรอนๆ

ของประเทศ 3. รอยละ 80 ของหนวยงานเปาหมายได

รบการเพม ประสทธภาพการบรหารจดการ


59


กลยทธ : 1. เพมประสทธภาพในการปฏบตงานปองกนรกษาปา

แนวทางการดำาเนนงาน 1.1) ส ำารวจและรวบรวมขอม ล

ทรพยากรป าไมท ส ำาค ญแล วน ำามาวเคราะห /จำาแนกพนททมความเสยงหรอลอแหลมตอการลกลอบหรอบกรกพ น ท ป า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ1.2) ส ร า ง แ ร ง จ ง ใ จ แ ล ะ พ ฒ น าศกยภาพพนกงานเจาหนาทในแตละระดบอยางเปนระบบ ใหมความรและวนย เพอใหการบงคบใชกฎหมายและร ะ เ บ ย บ ต า ง ๆ ท เ ก ย ว ข อ ง ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ แ ล ะ ป ร ะ ส ท ธ ผ ล1.3) บรณาการความรวมมอและสงเสรมการมสวนรวมกบทกภาคสวนทงภ า ค ร ฐ เ อ ก ช น แ ล ะ ป ร ะ ช า ช น ในการปฏ บต งานป องก นรกษาป า1.4) จดทำาฐานขอมลคดปาไมทเชอมโยงกบทกหนวยงานทเกยวของ รวมทงใหมการเรงรดการบงคบคดตามก ฎ ห ม า ย โ ด ย เ ค ร ง ค ร ด1.5) จดตงหนวยพทกษปา หรอดานตรวจเพมเตมในพนททมความเสยง


60


หรอล อแหลมตอการล กลอบ หรอบ ก ร ก พ น ท ป า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ1.6) จดตงศนยหรอหน วยงานทม ภารกจเกยวกบการปองกนรกษาปาร ะ ด บ ช า ต โ ด ย ป ฏ บ ต ภ า ร ก จ ท เก ยวของใหบรรลผลสมฤทธ เชน- บรณาการความรวมมอของหนวยงานท เก ยวของในการปฏ บต งานป อ ง ก น ร ก ษ า ป า- ตดตามตรวจสอบและสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานทเกยวของ ใหเปนไปดวยความถกตองรวดเรวและท น เ ห ต ก า ร ณ - เปนศนยกลางในการควบคม สงการ การปฏบต งานของทกหน วยงานทเ ก ย ว ข อ ง- เปนศนยกลางในการใหขอมลขาวสารทเกยวของกบการปองกนรกษาปากบป ร ะ ช า ช น1.7) นำาเทคโนโลยทเหมาะสมและทนสมยมาใชในการปองกนการบกรกพนทป าไม และน ำาระบบลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart Patrol System) มาใช ในพ นท ป าค มครองทกพ นท


61


1.8) เ พ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ก า ร ล า ดต ร ะ เ ว น โ ด ย จ ด พ น ท นำารองหรอทดลองการใชระบบ GPS REALTIME TRACKING SYSTEM พ ร อ มร ะบ บต ด ต า ม แ ละ ประเมนผลการปฏ บต งานในการลาดตระเวนโดยก ำาหนดพ นท เป าหมายในการลาดตระเวนพนททมความเสยงสงตอการบกรกหรอการลาดตระเวนทางอากาศ โด ย ใช อ า กา ศยา นข อ ง กร ะท ร ว งท ร พ ย า ก รธรรมชาตและสงแวดลอม จดตงชดปฏบตบนโดยใชอากาศยานไรคนขบขนาดเลก (SUAV) บนตรวจพนทปาด ว ย ร ะ บ บ ค ว บ ค ม ร ะ ย ะ ไ ก ล ผ า นดาวเท ยม จดท ำาฐานขอมลการบน ระบบถายโอนขอมลระยะไกลใหหนวยงานในพนทพรอมปฏบต งานทนท

2. เพมศกยภาพในการปองกนและควบคมไฟปา

แนวทางการดำาเนนงาน2.1) นำาเทคโนโลยทเหมาะสมมาเพมศกยภาพในการปองกนและควบคมไฟ


62


ป า ภ า ย ใ ต ก า ร ม ส ว น ร ว ม ก บภ า ค ส ว น ท เ ก ย ว ข อ ง2.2) สรางเครอขายความรวมมอทเขมแขงในการควบคมไฟปาทงภาครฐและประชาชน ในระดบสวนกลางและท อ ง ถ น2.3) ฝกอบรมและถายทอดองคความรดานการปองกนและควบคมไฟปาใหก บพนกงานเจาหนาทและประชาชน2.4) เพมศกยภาพในการควบคมไฟปาในระดบพนทอยางมประสทธภาพ โดยประสานความรวมมอกบองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) เพอรวมกนดำาเนนการปองกนและควบคมไฟปาอ ย า ง ต อ เ น อ ง2.5) สนบสนนและสรางแรงจงใจใหประชาชนหรอองคกรเอกชนมามสวนรวม ในการปองกนและควบคมไฟปา

3. จำาแนกทดนปาไมใหเหมาะสมและจดท ำา แ น ว เ ข ตปาไมใหชดเจนบนพนฐานการมสวนรวมข อ ง ป ร ะ ช า ช น แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น


63


3.1) จำาแนกเขตทดนปาไมทเหมาะสมโดยพจารณาถง ความยงยนดานสงคม สงแวดลอม และเศรษฐกจของป ร ะ เ ท ศ3.2) จ ด ท ำา แ น ว เ ข ต ท ด น ป า ไ ม ท กประเภทใหชดเจนและยงยนโดยใหเปนทยอ มร บ โ ด ย ให เป นท ย อ ม ร บ ข อ งผ ม ส วนได ส วนเสย และประย กต ใช เ ท ค โ น โ ล ย ทเหมาะสมในการปรบปรงและจ ำาแนกแ น ว เ ข ต เ ช น ขดแนวเขตพนทปาไมในระวางแผนทและภ า พ ถ า ย ท า ง อ า ก า ศ ม า ต ร า ส ว น 1:50,000 แ ล ะ 1:4,000 เ ป น ต น3.3) จดทำาเคร องหมายแนวเขตพนทป าไมใน ภมประเทศจรงทถาวร เชน รวสเขยว (Green Belt Project) ข ดค นค สร างทางตรวจการณ ให ส อ ด ค ล อ ง ก บ ก า รขดแนวเขตในพนท3.4) เปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยสามารถพสจนสทธการครอบครองทดนในเขตพนทปาไมไดโดยผานกระบวนการท ท า ง ร า ช ก ำา ห น ด


64


3.5) เผยแพรประชาสมพนธ แนวทาง ขนตอน และผลการปฏบตงานใหสงคมรบทราบ และตรวจสอบได และจดเกบแผนทอ างองแนวเขตท ชด เจนไวในองคกรปกครองสวนทองถนทเกยวของ

4. สรางความเขมแขงของระบบสารสนเทศทรพยากร ปาไมระดบชาต แนวทางการดำาเนนงาน

4.1) บ ร ณ า ก า ร ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม ร ะ ด บ ช า ต โดยดำาเนนภารกจทเกยวของใหบรรลผ ล ส ม ฤ ท ธ เ ช น

- พฒนาและสรางความเขมแขงของระบบการสำารวจทรพยากรปาไมระดบช า ต (National Forest Inventory) - นำาเทคโนโลยททนสมยและเหมาะสมมาใชในการจดทำาฐานขอมลทรพยากรปาไมใหเกดประสทธภาพและเปนมาตรฐานเ ด ย ว ก น- จดทำาฐานขอมลทดนปาไมโดยเชอมโยงขอมลทรพยากรปาไมกบทรพยากรอน เชน ด น น ำา ธรณ และขอมลทางเศรษฐกจและสงคม โดยบรณาการ


65


ค ว า ม ร ว ม ม อ ก บ ห น ว ย ง า น อ น ท เ ก ย ว ข อ ง- พฒนาระบบตดตามและตรวจสอบพ น ท ป า ไ ม อ ย า ง ถ ก ต อ ง แ ล ะ ท นเ ห ต ก า ร ณ - สรางระบบฐานขอม ลท ประชาชนสามารถเขาถงขอมลไดอยางสะดวก

5. ประเมนและจำาแนกเขตปาเสอมโทรมแ ล ะ ป า ท ถ ก บ ก ร ก อ ย า ง เ ห ม า ะ ส ม แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น

5.1) ปรบปรงแนวทางการประเมนและจ ำา แ น ก เ ข ตป า เ ส อ ม โ ท ร ม ใ ห เ ห ม า ะ ส ม5.2) ส ำารวจ จ ำาแนก และจดท ำาฐานขอมลปาเสอมโทรมและปาทถกบกรก ตามสภาพป ญหาและหล กว ช าการ

6. ควบคมและพฒนาการจดการและการใชประโยชนป าไมและทด นปาไมอยางเ ห ม า ะ ส ม แ ล ะ เ ป น ธ ร ร ม แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น

6.1) กำาหนดแนวทางหรอมาตรการจดระเบยบการใชประโยชนท ด นปาไมในแ ต ล ะ เ ข ต ท เ ห ม า ะ ส ม แ ล ะเ ป น ธ ร ร ม


66


6.2) ประสานเพอขอความรวมมอหนวยงานภาคเอกชนทดำาเนนการสงเสรมการปลกหรอรบซอผลตผลทางการเกษตร ใหสงเสรมการปลกหรอรบซอผลผลตทผลตในทดนทมการใชประโยชนอยางถกก ฎ ห ม า ย6.3) ควบคมและหลกเลยงการใชพนทลมนำาชนท 1 และ 2 โดยกรณพนทลมแมนำาช นท 1 ไมใหมการใชพนทในทกกรณ สวนพนทลมนำาชนท 2 หากจำาเปนตองใชพนทเพอกจการทมความสำาคญทางเศรษฐก จและความม นคงของประเทศอยางแทจรง และได รบการประเมนผลกระทบทกดาน และรบรองจากหนวยงานทรบผดชอบแลววาไม สามารถหลกเลยง หรอหาพนทด ำาเนนการอนไดใหควบคมวธการปฏบตในการใชทดนเพอการนนๆ อยางเขมงวด บนพ น ฐ า น ห ล ก ว ช า ก า รในการอนรกษทรพยากรปาไม ดน และนำาทเหมาะสม และระเบยบปฏบตของทางราชการเพอมใหเกดความเสยหายแก พ นท ต นน ำาล ำาธาร และพ นท อ นท เ ก ย ว ข อ ง อ ย า ง เ ด ด ข า ด


67


6.4) หลกเล ยงการใชท ด นป าไมท ม ลกษณะเปนพนททมคณคาสงทางดานอนรกษ (High Conservation Value ; HCV) ในการพฒนาเศรษฐกจหรอโ ค ร ง ส ร า ง พ น ฐ า น6.5) สงเสรมการปลกป าก นชนเพ อควบคมการขยายพนท ของราษฎรทครอบครองท ำาประโยชน ในพ นท ป าไม6.6) กำาหนดมาตรการปองกนการลกลอบตดไมในพนทปาเปนกรณพเศษในพนทปาทอยใกลโรงงานอตสาหกรรมทใชไมเปนปจจยการผลต เชน โรงกลนสรา โรงไ ฟ ฟ า ช ว ม ว ล เ ป น ต น

6.8) จดทำาโครงการปาสาธตเพอการจดการทรพยากรป า ไม ในพ นท ตามแนวทางการจดการระบบนเวศดานการปาไม

ประเดนยทธศาสตรท ๒ แกไขปญหาราษฎรในพนทปาไมอยางเปนระบบและ เ ป น ธ ร ร ม

เปาประสงค : 1. ลดความเหลอมลำาดานการบรหารจดการทดนปาไม

2. ราษฎรไดรบการจดการทดนปาไมอยางทวถงและเปนธรรม


68


ตวชวด : จำานวนรายของราษฎรทไดรบการตรวจสอบเพอรบรอง สทธทำากน 157,000 ราย

กลยทธ : 1. จดทำาฐานขอมลผครอบครองและใชประโยชนทดนปาไม แนวทางการดำาเนนงาน

1.1) สำารวจและจดท ำาพ นฐานขอมลครอบครองและใชประโยชนทดนปาไมทเป นระบบ ชดเจน และสะดวกในการตรวจสอบ โดยการเช อมโยงขอมลผครอบครองและใชประโยชนทดนปาไมกบขอมลบคคล คอ การนำาหมายเลขบตรประจำาตวประชาชน 13 หลก มาใชเปนฐานขอมลในการครอบครองและใชประโยชน ท ด นป า ไมท กประเภทและก ำา ห น ด เ ว ล า แ ล ว เ ส ร จ ใ ห ช ด เ จ น1.2) จำาแนกฐานขอมลผครอบครองแ ล ะ ใ ช ป ร ะ โ ย ช น ท ด น ป า ไ ม ด ง น (1) กรณพนทปาไมสงวนแหงชาตท ม ร า ษ ฎ รอยอาศยและมการส ำารวจขนทะเบยนแ ล ว

- อยอาศยในทดนปาไมกอนมตคณะรฐมนตร เมอวนท 30 มถนายน 2541


69


- อยอาศยในทดนปาไมหลงมตค ณ ะ ร ฐ ม น ต ร เ ม อ ว น ท 30 ม ถ น า ย น 2541 (2) กรณพนทปาสงวนแหงชาตทม

ร า ษ ฎ รอย อ าศ ยและ ไม ได ม ก ารส ำา รวจข นท ะ เ บ ย น - อยอาศยในทดนปาไมกอนมต

คณะรฐมนตรเม อวนท 30 มถนายน 2541 - อยในทดนปาไมหลงมตคณะ

ร ฐ ม น ต ร เ ม อ ว น ท 30 ม ถ น า ย น 25411.3) ประเมนและจำาแนกปญหาการครอบครองและใชประโยชนทดนปาไมอยางเปนระบบ1.4) ตรวจสอบและตดตามสทธการใชประโยชนทดนปาไมของบคคลผไดรบอนญาตอยางตอเนอง

2. แกไขปญหาทดนปาไมทเหมาะสมกบสภาพปญหาบนพนฐานการบรณาการอยางเปนธรรมและเปนไปตามกฎหมาย

แนวทางการดำาเนนงาน2.1) เ ร ง ร ด ก า ร ด ำา เ น น ก า ร ต า มมาตรการและ แนวทางแกไข


70


ปญหาทดนในพนทปาไม ตามกฎหมาย มตคณะรฐมนตร หรอระเบยบอนๆ ทเกยวของโดย บรณาการหลกวนศาสตร สงคมศาสตร รฐศาสตร นตศาสตรและเศรษฐศาสตร และก ำาหนดมาตรการแกไขปญหาเบองตนตามสถานภาพทดนป า ไ ม ด ง น

(1) กรณพนทปาสงวนแหงชาตทมราษฎรอยอาศยและมการสำารวจข น ท ะ เ บ ย น แ ล ว

- อยอาศยในทดนปาไมกอนมตคณะรฐมนตรเมอวนท 30 มถนายน 2541 อาจใหอยอาศยแบบมเงอนไขโดยมการใชประโยชน บนพ นฐานการอนรกษทรพยากรปาไม และการอน รกษ ทรพยากรด นและน ำาและดำาเนนการควบคมขอบเขตพนทมใหข ย า ย เ พ ม เ ต ม โ ด ย เ ด ด ข า ด และ ใหพ จ ารณาด ำา เน นการตามมาตรา 16 ทว พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 และมตคณะรฐมนตร หรอระเบยบอนๆ ทเ ก ย ว ข อ ง

- อยอาศยในทดนปาไมหลงมตคณะรฐมนตรเมอวนท 30 มถนายน


71


2541 ใ ห ก ำา ห น ด แ น ว ท า ง ก า รจดการทเหมาะสมโดยดำาเนนการภายใตกรอบของกฎหมาย และมตคณะร ฐ ม น ต ร ห ร อ ร ะ เ บ ย บ อ น ๆ ท เกยวของอยางเครงครดเพอนำาพนทมาฟ นฟสภาพป า โดยหากด ำา เน นการนำาพนทคนไดแลวใหเรงดำาเนนการฟ นฟตามหลกวชาการด ำาเน นกจกรรมปองกนการบกรกซำาในพนทเ ด ม

(2) กรณพนทปาสงวนแหงชาตทมราษฎรอยอาศยและไมไดมการส ำา ร ว จ ข น ท ะ เ บ ย น

- อยอาศยในทดนปาไมกอนมตค ณ ะ ร ฐ ม น ต ร เ ม อ ว น ท 30 มถนายน 2551 ใหดำาเนนการตรวจสอบการครอบครองและใชประโยชนท ด นปาไม และด ำาเนนการเชนเดยวกบก ร ณ พ น ท ปาสงวนแหงชาตทมราษฎรอาศยอยและมการสำารวจขนทะเบยนแลว และอาศยอยในทด นปาไมกอนมตคณะรฐมนตร เม อวนท 30 มถนายน 2541 - อยอาศ ยในท ด นป า ไม


72


หลงมตคณะรฐมนตร เมอวนท 30 ม ถ น า ย น 2541 ใ ห ก ำา ห น ด แนวทางการจดการทเหมาะสมโดยดำาเนนการภายใตกรอบของกฎหมาย และมตคณะรฐมนตร หรอระเบยบอนๆ ทเกยวของอยางเครงครดเพอนำา พนทมาฟ นฟสภาพปาโดยหากดำาเนนการนำาพนทคนไดแลวใหเรงดำาเนนการฟ นฟตามหลกวชาการและดำาเนนกจกรรมปองกนการบกรกซำาใ น พ น ท เ ด ม2.2) จ ด ร ะ เ บ ย บ ห ร อ ก ำา ห น ดมาตรการทเหมาะสมในการควบคมการใชประโยชนทด นปาไมในพนททราษฎรครอบครองทำาประโยชนหรอพนททไดรบอนญาตใหใชประโยชน2.3) กำาหนดพนทนำารองหรอพนทตวอยางในการแกปญหาทดนปาไมอยางมประสทธภาพแลวขยายการด ำา เ น น ง า น ไ ป ใ น พ น ท อ น ๆ2.4) แก ไขป ญหา กรณการออกเอกสารสทธในทดนซอนทบพนทปาไมโดยมชอบอยางจรงจงโดย บรณาการรวมกบหนวยงานทเกยวของ เชน กรมทดน และ ส ำานกงาน


73


ปฏร ปท ด นเพ อการเกษตรกรรม (ส .ป .ก .)

ประเดนยทธศาสตรท ๓ ปรบปรงและบรณาการดานการพ ฒ น า อ ง ค ก ร แ ล ะ

ก ฎ ห ม า ย ใ ห ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

เปาประสงค : ปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบใหทนส ม ย

ตวชวด : 1. นโยบายหรอมาตรการของรฐทเกยวกบการปาไมไดรบ การปรบปรงใหมเอกภาพและสงเสรมประสทธภาพใน การบรหารจดการทรพยากรปาไมอยางเปนรปธรรม จ ำา น ว น 14,800 เ ร อ ง

กลยทธ : 1. ปรบปรงและบรณาการนโยบายเกยวกบการปาไมใหมเอกภาพและเกดผลสมฤทธในทางปฏบต

แนวทางการดำาเนนงาน1.1) แตงตงคณะกรรมการนโยบายปา

ไ ม แ ห ง ช า ต 1.2) สรางกลไกหรอแนวทางด ำาเนนงานของคณะกรรมการนโยบายปาไมแหงชาตใหมบทบาทใน การเสนอแนะ ต ดตาม และประเมนผลการบรหารจดการทดนปาไมของประเทศอยางเปนร ป ธ ร ร ม


74


1.3) ปรบปรงนโยบายปาไมแหงชาตใหเหมาะสมกบสถานการณทรพยากรปาไม เศรษฐกจ และสงคม ในปจจบนบนพนฐานการมสวนรวมจากภาคสวนทเ ก ย ว ข อ ง1.4) เสนอยกเลกหรอปรบปรงนโยบายอนทมเนอหาขดแยงกบนโยบายปาไมแ ห ง ช า ต 1.5) กำาหนดแนวทางเชงนโยบายในการใชประโยชนทรพยากรปาไมทเหมาะสมบนพนฐานของการจดการตามหลกว ช า ก า ร1.6) สงเสรมและสนบสนนกลไกระดบนานาชาตในการอนรกษทรพยากรปาไมและปลกปาเศรษฐกจ1.7) แกไขหรอยกเลกมตคณะรฐมนตรทเปนอปสรรคตอการพฒนาการจดการทดนปาไมและไมสอดคลองกบสภาวการณในปจจบน

2. ปรบปรงกฎหมายและระเบยบทเปนอปสรรคตอการ พ ฒ น า ก า ร จ ด ก า ร ป า ไ ม

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ก า ร2.1) วเคราะหกฎหมายและระเบยบทเปนอปสรรคตอการพฒนาการจดการปาไ ม ท ก ฉ บ บ


75


2.2) เสนอขอปรบปร งกฎหมายและระเบยบทเปนอปสรรคตอการพฒนาการจดการปาไมและการสงเสรมการปลกปาห ร อ ฟ น ฟ ป า2.3) ปรบปรงบทลงโทษในกฎหมายใหเหมาะสมก บสถานการณในป จจ บน2.4) ปรบปรงกฎหมายเดมหรอเสนอออกกฎหมายใหมเพ อท ำาใหสามารถป ร ะ ก า ศ ป า ช ม ช น ไ ด

3. จดทำาแผนแมบทเพอพฒนาการปาไมข อ ง ป ร ะ เ ท ศ

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น3.1) วเคราะหนโยบายปาไมแหงชาตแ ล ะ น โ ย บ า ย อ นท เก ยวของเพ อแปลงนโยบายส การป ฏ บ ต 3.2) จดทำาแผนแมบทเพอพฒนาการปาไมของประเทศเพอกำาหนดแนวทางการปฏ บต ท ช ด เจนบนพ นฐานการมส วนรวมจากภาคสวนท เก ยวของ3.3) จดทำาระบบการปฏบต ตามแผนแมบท และการตดตามและประเมนผลแ ผ น อ ย า ง ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ


76


4. ปรบปรงระบบบรหารจดการองคกรใหสนองตอบตอการจดการปาไมและท ด น ป า ไ ม อ ย า ง ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น4.1) ปรบปรงและพฒนาศกยภาพการบรหารองค กรในทกระด บท ง ในด านโครงสราง ระบบงาน และการบรหารบ ค ค ล4.2) ปรบปรงโครงสรางองคกรของกรมปาไมเพออำานวยความสะดวกแกประชาชนในดานตางๆ เชน การจดตงหน วยงานในระด บภม ภ าค เป นต น4.3) กรณพนทปาสงวนแหงชาต ใหจดตงสำานกงานบรหารจดการปาสงวนแหงชาต โดยมภารกจหลก ในการปองกนรกษา ฟ นฟ และควบคมการใชประโยชนทรพยากรปาไมอยางยงยนบนพนฐานก า ร ม ส ว น ร ว ม ก บ ป ร ะ ช า ช น4.4) บรหารจดการพ นท ป า ไม ตามแ น ว ท า ง ร ะ บ บ น เ ว ศ (Ecosystem approach) หรอการบรหารจ ดการทรพยากรปาไมแบบกลมปาสงวนแหงช า ต 4.5) จดทำาแผนการบรหารจดการทดนปาไมระดบพนททมประสทธภาพ และม


77


การประเมนผลการปฏบตตามแผนอยางต อ เ น อ ง

5. สงเสรมความรวมมอกบตางประเทศในการบรหารจดการทรพยากรปาไมและปฏ บต ตามพนธกรณ ด านการป า ไม ร ะ ห ว า ง ป ร ะ เ ท ศ

แนวทางการดำาเนนงาน5.1) ผลกดนใหมการดำาเนนการตามขอตกลงและพนธกรณ ด านการป า ไม ร ะ ห ว า ง ป ร ะ เ ท ศ5.2) นำากลไกความรวมมอดานการปาไมระหวางประเทศมาดำาเนนการใหเกดเ ป น ร ป ธ ร ร ม5.3) ผลกดนใหมการดำาเนนการตามแผนและขอตกลงทเกยวกบทรพยากรป า ไ ม ภ า ย ใ ต ป ร ะ ช า ค ม อ า เ ซ ย น5.4) สงเสรมศกยภาพใหกบบคลากรของกรมปาไมใหมความพรอม/มสวนรวมในการด ำาเน นงานดานการป าไม ร ะ ห ว า ง ป ร ะ เ ท ศ5.5) เสร มสร า ง ค วา ม ร วม ม อ แ ละพ ฒ น า เ ค ร อ ข า ยความรวมมอด านการป า ไมร ะหวางป ร ะ เ ท ศ


78


ประเดนยทธศาสตรท ๔ บรณาการและสงเสรมการมสวนร ว ม ท ก ภ า ค ส ว น

เปาประสงค : 1. ทรพยากรปาไมและความหลากหลายทางชวภาพไดรบ การบรหารจดการอยางยงยน

2. สงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนในการบรหาร จดการทรพยากรปาไม

3. ประชาชนและภาคเครอขายไดรบประโยชนจากการ จดการปาไมอยางทวถงและเปนธรรม

ตวชวด : พนทป าไมท มร ปแบบการจดการอยางมส ว น ร ว ม ม ม า ก ข น

กลยทธ : 1. สงเสรมและพฒนาการมสวนรวมในก า ร อ น ร ก ษ แ ล ะ จ ด ก า ร ป า ไ ม แ น ว ท า ง ก า ร จ ด ก า ร

1.1) สงเสรมและสรางแรงจงใจใหผมส ว น ไ ด ส ว น เ ส ยมสวนรวมในการบรหารจดการทดนปาไมระดบพนท เชน การเชญผมสวนไดสวนเ ส ย เ ป น ค ณ ะ ท ป ร ก ษ าหรอคณะกรรมการบรหารพนทป าในร ะ ด บ ท อ ง ถ น , การประสานและขอรบการสนบสนนงบ


79


ประมาณจากองคกรปกครองสวนทองถ น1.2) การศกษาและประยกตใชกลไก PES (Payment for Environmental Services) ม า สรางแรงจ ง ใจทางเศรษฐก จ ในการอนรกษและจดการทด นปาไมกบผท ม บทบาทในการดแลรกษาทรพยากรปาไม ผทใชประโยชนทรพยากรปาไม และผทไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงข อ ง ร ะ บ บ น เ ว ศ ป า ไ ม 1.3) พฒนาศกยภาพของเจาหนาทใหมความร ความสามารถในการสรางเครอขายและพนธมตรในการปองกนรกษาปา รวมทง การสงเสรมและพฒนาการมสวนรวมในการอนรกษและจดการทดนป า ไ ม 1.4) ประสานงาน สนบสนน สงเสรม เ พ อ เ ต ร ย มความพรอมและเสรมความเขมแขงของชมชนและองคกรทองถนในการอนรกษท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม 1.5) สงเสรม สนบสนน และสรางแนวรวมหรอเครอขายการอนรกษทรพยากรปาไมทเขมแขงทงภาคประชาชน ภาครฐ แ ล ะ ภ า ค เ อ ก ช น


80


1.6) สงเสรม สนบสนน และประยกตใชภมปญญาทองถนและวฒนธรรม ความเชอดานการอนรกษในการบรหารจดการท ด น ป า ไ ม 1.7) สรางเครอขายปาไม โดยรวบรวมเครอขายเดม เชน เครอขายราษฎรอาสาสมครพทกษปาเครอขายไฟปา เครอขายปาชมชน เครอขายปลกปา เครอขายนกวจยและสรางเครอข ายใหม เพ อ ให ครอบคลมทวถงทกมตและเกดการบร ณ า ก า ร ใ น ก า ร ท ำา ง า น ร ว ม ก น1.8) สงเสรมและสรางแรงจงใจในการสมครเปนสมาชกเครอขายปาไม ในรปแบบของสญลกษณรวม หรอการมอบโลรางวล และการประกาศเชดชเพอเปนข ว ญ แ ล ะ ก ำา ล ง ใ จ1.9) สง เสร ม สน บสน นการสร า งปฏสมพนธของเครอขายตางๆ เพอการแลกเปลยนความร และบรณาการทำางานร ว ม ก น1.10) สรางแหลงเรยนรในหองเรยนธรรมชาตโดยการสงเสรมการอนรกษทรพยากรปาไมอยางบรณาการและการม ส ว น ร ว ม


81


1.11) ประชาสมพนธและถายทอดองคความรเกยวกบการอนรกษและจดการทดนปาไม ใหผมสวนไดสวนเสยทกภาคส ว น ร ว ม ท ง ป ร ะ ช า ส ม พ น ธ ผ า นสอมวลชนสาขาตางๆ ได อยางกวางข ว า ง ค ร อ บ ค ล ม ท ว ถ ง แ ล ะ เ ก ดป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ส ง ส ด

2. พฒนาและสงเสรมปาชมชนอยางมป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น2.1) สำารวจและประเมนศกยภาพพนทปาและชมชนเพอจดตงปาชมชนเพมเตมใ น พ น ท ท เ ห ม า ะ ส ม2.2) ลดขนตอนการจดตงปาชมชนใหมค ว า ม ส ะ ด ว ก แ ล ะ ร ว ด เ ร ว ม า ก ข น2.3) จดทำาแนวเขตปาชมชนใหชดเจนแ ล ะ ถ า ว ร ท งแนวเขตธรรมชาต และสรางข นโดยมนษย เชน การนำาภาพถายทางอากาศออโธรสเชงเลขมาชวยในการจดทำาแผนทสนบสนนการจดทำาสญลกษณหรอปายแนวเขตปาชมชน และการสนบสนนใหป ล กต น ไม เป นแ นว เข ต ธ ร รม ชา ต 2.4) รฐใหการสน บสน นการบรหารจ ด ก า ร ป า ช ม ช น


82


ในด านต างๆ อย างย งย น เพ อ เพ มศ ก ย ภ า พ ป า ช ม ช นใหเปนฐานการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและส งแวดลอมทงระดบทองถนและร ะ ด บ ช า ต 2.5) สนบสนนใหชมชนสามารถบรหารจดการปาชมชนไดอยางยงยนภายใตกระบวนการมสวนรวมจากภาคเครอขายและผมสวนไดเสยทกภาคสวน เพอให เป นไปตามความตองการของแตละช ม ช น2.6) ส ำารวจและจดท ำาฐานขอม ลป าชมชนทมศกยภาพในการพฒนาตอยอดการบรหารจดการปาชมชนใหเขมแขงเพอประสานองคกรภาคเอกชนในการสนบสนนการบรหารจดการปาชมชน2.7) พฒนาและสรางปาชมชนตนแบบในแตละภมภาคหรอใหครอบคลมตามความหลากหลายของระบบนเวศปาไมข อ ง ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ ด ำา เ น น ก า ร- จดทำาฐานขอมลปาชมชนตนแบบทม

ผลงานด เด นในระด บจงหวด ระด บภ ม ภ า ค แ ล ะ ร ะ ด บ ป ร ะ เ ท ศ- ประชาสมพนธปาชมชนตนแบบให

เ ป น ท ร จ ก อ ย า ง ก ว า ง ข ว า ง


83


- สง เสร มและสน บสน นป าช มชนตนแบบใหสามารถพฒนาอยางยงยน2.8) พฒนาปาชมชนใหเปนฐานในการสรางกลมหรอเครอขายความรวมมอด า น ต า ง ๆ ใ น ช ม ช น2.9) สร าง เคร อข ายป าช มชนของประเทศเพอประสานความรวมมอและถายทอดองคความรระหวางปาชมชน2.10) จดทำาฐานขอมลปาชมชนและสรางระบบตดตามและประเมนผลการบ ร ห า ร จ ด ก า ร ป า ช ม ช น อ ย า ง ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

3. พฒนาคณภาพชวตของช มชนท สอดคลองก บทรพยากรทองถ นและเ ก อ ก ล ธ ร ร ม ช า ต อ ย า ง เ ห ม า ะ ส ม

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น3.1) สาธตและสงเสรมระบบวนเกษตร เกษตรธรรมชาตหรอเกษตรเชงอนรกษ3.2) กำาหนดมาตรการหรอแนวทางการใชประ โยชน จากป าท เหมาะสมของป ร ะ ช า ช น3.3) สงเสรมและสนบสนนกจกรรมทางเลอกเพอเสรมรายไดใหชมชน เชน ก จ ก ร ร ม ท อ ง เ ท ย ว เ ช ง อ น ร ก ษ , สวนปา, สงเสรมการจางงานประชาชน


84


ในท องถ นหนวยงานดานการบรหารจ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม เ ป น ต น3.4) สงเสรมและสนบสนนใหราษฎรมค ว า ม ร แ ล ะ เ ข า ใ จ ใ น ก า ร อ น ร ก ษ ทรพยากรปาไมตามแนวพระราชด ำาร

4. สงเสรมและขยายผลการพฒนาปาไมตามแนว พระราชดำาร

แนวทางการดำาเนนงาน4.1) สงเสรมและขยายผลการอนรกษทรพยากรปาไมตามแนวพระราชด ำาร เชน การปลกปา 3 อยาง ประโยชน 4 อยาง การปลกปาเชงอนรกษระบบนเวศ (มยาวาก) การสรางฝายชะลอความชมชน ระบบปาเปยก การปลกแฝกเพอการอ น ร ก ษ ด น แ ล ะ น ำา เ ป น ต น4.2) สงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของราษฎรทอยอาศยทำากนในพนทปา ใ ห ม ช ว ต ค ว า ม เ ป น อ ย ท ด ข น ท ง ในด าน เศรษฐก จ ส งคมและส งแวดลอม ในรปแบบสรางปา สรางรายไ ด ต า ม แ น ว พ ร ะ ร า ช ด ำา ร สมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมร า ช ก ม า ร 4.3) สงเสรมและเผยแพรการอนรกษทรพยากรปาไมตามแนวพระราชด ำาร


85


เพอใหเยาวชนซงเปนอนาคตของชาตไดตระหนกถงความสำาคญของทรพยากรป า ไ ม ใ น ร ป แ บ บ ค ร ป า ไ ม 4.4) จดต งศ นย เรยนร การอน รกษ ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม ต า ม แ น ว พ ร ะ ร า ช ด ำา ร

ประเดนยทธศาสตรท ๕ ฟ นฟปาเสอมโทรมและปาทถกบกรกอ ย า ง ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

เปาประสงค : เ พ ม พ น ท ป า ไ ม ใ น เ ข ต พ น ท ป าเ ส อ ม โ ท ร ม

ตวชวด : 1. มการเพมพนททมสภาพปาในเขตพนทปาไมอยางนอย 3,650,000 ไร

2. พนทปาเสอมโทรมและปาทถกบกรกไดรบการอนรกษ และฟ นฟใหสมบรณและยงยนเพมขน

กลยทธ : 1. ฟ นฟปาเสอมโทรมและปาทถกบกรกอยางม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ แ ล ะ ป ร ะ ส ท ธ ผ ล

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น1.1) การจดทำาฐานขอมลดานการฟ นฟ

ป า1.2) ฟ นฟป าเส อมโทรมในพ นท เป าหมายโดยกำาหนดเปนแผนระยะยาว เพอใหการดำาเนนงานฟ นฟปาไมมความตอเนอง และสรางกลไกในการตดตามและ


86


ประเมนผลโดยการมสวนรวมจากภาคส ว น ต า ง ๆ1.3) นอมนำาแนวพระราชดำาร แนวทางก า ร ม ส ว น ร ว ม (participatory approach) และหลกวชาการมาใชในการฟ นฟปาเสอมโทรมและปาทถกบกรกใหเหมาะสมกบระดบปญหา และภมนเวศ และสอดคลองกบวฒนธรรมทองถนข อ ง แ ต ล ะ พ น ท 1.4) น ำาพ นท ท ผ ได ร บอน ญาตให ใช ประโยชนทดนปาไมแลวดำาเนนงานผดเงอนไขการอนญาตตามกฎหมายหรอระเบยบทเกยวของมาฟ นฟใหมสภาพปา รวมทงจดทำาแผนฟ นฟปาไมรองรบกอนการหมดอายการอนญาตใชทดนแปลงใหญ เพอปองกนการบกรกพนทซ ำาของบ คคลท ต องการพ นท ใ ช ป ร ะ โยชน 1.5) ประสานสำานกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) ในการกนพนททยงไมไดดำาเนนการจดสรรและมสภาพเปนปาคนมาใหกรมปาไมเพอดำาเนนการจดการหรอฟ นฟ สวนพนททไดรบการจดสรรแลว ขอใหบงค บใชระเบยบทเก ยวของก บท ด นป า ไมท ได ร บการจดสรรแลวอยางเครงครด โดยเฉพาะ


87


อยางยงการรกษาระบบนเวศประเภทการใชประโยชน (เกษตรกรรม) และการเปลยนผใชประโยชนจากผได รบการจ ด ส ร ร เ ป น บ ค ค ล อ น

2. สงเสรมและสนบสนนทกภาคสวนเขามามสวนรวมในการฟ นฟปาเสอมโทรมแ ล ะ ป า ท ถ ก บ ก ร ก

แนวทางการดำาเนนงาน2.1) สงเสรมและสนบสนนชมชนทอง

ถ น เ ข า ม ามสวนรวมในการฟ นฟปาเสอมโทรมหรอปาท ถ ก บ ก ร ก

2.2) ผลกดนการเปลยนแนวคดและก จ ก ร ร ม ข อ งผทำาลายปามาเปนผอนรกษทรพยากรปาไมโดยกำาหนดมาตรการสรางแรงจงใจทเหมาะสม และดำาเนนการในพนทนำารองแลวขยายผ ล ไ ป ใ น พ น ท อ น ๆ

2.3) สน บสน นภาคเอกชนท ด ำา เน นกจกรรมเกยวกบความรบผดชอบตอสงคม (Corporate Social Responsibility; CSR) ใหเขามามสวนรวมดำาเนนกจกรรมด า น ก า ร ฟ น ฟ ป า ไ ม ใ ห ม า ก ข น


88


2.4) อนญาตใหเอกชนหรอประชาชนเขาทำาประโยชนในพนทปาเสอมโทรมเพอปลกปา หรอดำาเนนกจกรรมการฟ นฟปาไม

3. เสรมสรางความเขาใจและจตสำานกด า น ก า ร ฟ น ฟ ป า ไ ม

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น3.1) ห น ว ย ป า ไ ม เ ค ล อ น ท 3.2) สรางเครอขายชมชนโดยรอบพนท

ฟ น ฟ ป า3.3) คร ป าไม (ดานการฟ นฟป า ไม )

4. เพมศกยภาพพนทปาทไดรบการฟ นฟแ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ก า ร4.1) พ น ท ฟ นฟ ป า เ พ อ ก า ร เ ร ย น ร 4.2) การดแลสวนปาทพนการบำารง

5. เสรมสรางความรวมมอระหวางประเทศในการฟ นฟป าตามแนวเขตช า ย แ ด น

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น5.1) รวมมอกบประเทศเพอนบานในการปลกฟ นฟตามแนวชายแดน โดยจดตงคณะกรรมการระดบจงหวด ระดบอ ำา เ ภ อ

ประเดนยทธศาสตรท ๖ เพมพนทปานอกเขตพนทปาไมตามก ฎ ห ม า ย


89


เปาประสงค : 1. เพมพนทปาไมนอกเขตพนทปา

ตวชวด : 1. มพนทปานอกเขตพนทปาไมอยางนอย 423,600 ไร

กลยทธ : 1. สงเสรมและสนบสนนการปลกปาเศรษฐกจ

แนวทางการดำาเนนงาน1.1) การสำารวจและจดท ำาฐานขอมลก า ร ป ล ก ป า ภ า ค เ อ ก ช น1.2) สงเสรมและสรางแรงจ งใจให ประชาชนน ำาท ด นของตนมาปลกป าเศรษฐกจและสามารถยดเปนอาชพได เชน การสนบสนนเงนทนทงระยะสน แ ล ะ ร ะ ย ะ ย า ว การสงเสรมและสนบสนนการใชไมกลาส า ย พ น ธ ด แ ก ผ ป ล ก ป า แ ล ะ ก า ร ล ด ห ย อ น ภ า ษ 1.3) สนบสนนอตสาหกรรมการใชไมภายในประเทศและการสงออกอยางตอเ น อ ง1.4) กำาหนดชนดไมและปรมาณในการส ง เ ส ร ม ก า ร ป ล ก ป า เ ศ ร ษ ฐ ก จ ท


90


สอดคลองกบความตองการและกลไกต ล า ด1.5) ถายทอดองคความรในการปลกปาเศรษฐกจสภาคเอกชนหรอประชาชนท ว ไ ป1.6) ประสาน สนบสนน และใหขอมลแกธนาคารหรอองคกรดานการเงนเพอกำาหนดมาตรการการสนบสนนเงนทนในการปลกปาเศรษฐกจในรปแบบตางๆ ท ง ร ะ ย ะ ส น แ ล ะ ร ะ ย ะ ย า ว1.7) สนบสนนขอมลทางวชาการเพอสงเสรมการเลอกชนดไมทเหมาะสมในการปลกปาเศรษฐกจของแตละพนท (Tree Matching Site) โ ด ยพจารณาจากปจจยตางๆ ทางวชาการ1.8) เสรมสรางคานยมใหประชาชนใชไมและผลตภณฑไมจากปาปลกอยางแ พ ร ห ล า ย

2. สงเสรมและสนบสนนการปลกตนไมทมมลคาหรอถกคกคามสงเพอลดการล ก ล อ บ ต ด ไ ม ใ น พ น ท ป า

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น


91


2.1) วเคราะหและประเมนชนดไมท ม ม ล ค า แ ล ะถ ก ค ก ค า ม ส ง ใ น ป จ จ บ น

2.2) สงเสรมการปลกตนไมทมมลคาและถกคกคามสงเพอเพ มปรมาณไมในประเทศ ทงองคความรในดานการปลกและบำารงรกษา การใชประโยชนรวมถงดานการต ล า ด

2.3) สนบสนนการปลกตนไมทมมลคาและถกคกคามสงภายใตทฤษฎเศรษฐกจพ อ เ พ ย ง ห ร อ ร ะ บ บ ว น เ ก ษ ต ร

2.4) พฒนาเทคนคการใชประโยชนเนอไ ม ท ม ม ล ค าในการปลกรอบตดฟนระยะสนและระยะยาว

3. สงเสรมและสนบสนนการรวมกลมแ ล ะ ส ร า ง เ ค ร อ ข า ย ผ ป ล ก ป า

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น3.1) สงเสรมและสนบสนนใหเกดการรวมกลมและสรางเครอขายผปลกปาทเขมแขง เชน กลมวสาหกจชมชนหรอส ห ก ร ณ ส ว น ป า ภ า ค เ อ ก ช น3.2) สำารวจสถานภาพในปจจบนของสหกรณสวนปาภาคเอกชนหรอวสาหกจชมชน รวมทงฐานขอมลสมาชกสหกรณ


92


ผ ป ล ก ป า ส ำา ห ร บ ก า ร ข น ท ะ เ บ ย นเ ก ษ ต ร ก ร3.3) รณรงคใหเกษตรกรผปลกปาเหนความสำาคญของการรวมกลมและการเชอมโยงเครอขายของกลม เพอประโยชนดานตางๆ เชน อำานาจตอรองดานการตลาด การสงเสรมการลงทน และการรบขอมลขาวสารและการขนสง

4. เพมและพฒนาพนทสเขยวในเขตเ ม อ ง แ ล ะ ช ม ช น

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น4.1) สำารวจและจดทำาฐานขอมลพนทสเขยวทมอย และพนททมศกยภาพในการพ ฒ น า ใ น เ ข ต เ ม อ ง แ ล ะ ช ม ช น4.2) กำาหนดเปาหมายสดสวนพนทส เขยวในเขตเมองและชมชนทเหมาะสม4.3) แ ส ว ง ห า ค ว า ม ร ว ม ม อ แ ล ะสน บสน นจากหน วยงานท งภาครฐ ประชาชน และเอกชนในการเพมและพฒนาพนทสเขยวในเขตเมองและชมชน4.4) สรางความเขมแขงใหกบองคกรปกครองสวนทองถนในการสงเสรมและสนบสนนการปลกตนไมนอกเขตป า


93


5. สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมในก า ร เ พ ม พ น ท ส เ ข ย ว

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น 5.1) เพาะช ำากลาไมคณภาพแจกจายประชาชน หนวยงานภาคเอกชน หนวยงานภาครฐ และผสนใจ เพอสงเสรมการมสวนรวมในการปลกตนไมเพอพนทสเขยว5.2) เพ มประสทธภาพและขดความส า ม า ร ถ ใ น ก า ร ผ ล ต ก ล า ไ ม 5.3) ตดตามและประเมนผลการแจกจายกลาไมและการปลกตนไมตามหลกสถต รวมท งการจดท ำาฐานขอม ลและ ใช เ ท ค โ น โ ล ย ท ท น ส ม ย 5.4) พฒนาเทคนคการเพาะช ำากลาไม5.5) พฒนาบคลากรในดานการเพาะชำาก ล า ไ ม ส ง เ ส ร ม แ ล ะ เ ผ ย แ พ ร 5.6) สงเสรมและสนบสนนการปลกไมมคาทางเศรษฐกจ และไมมคาหายาก เชน สก พะยง ตะเคยนทอง ไผ ฯลฯ เพอสงเสรมเศรษฐกจชมชนและการอนรกษ5.7) สงเสรมการปลกตนไมเพอปองกนการแพรกระจายดนเคมในภาคตะวนออกเ ฉ ย ง เ ห น อ


94


6. พ ฒ น า ร ะ บ บ ก า ร ร บ ร อ ง ป า ไ ม (Forest Certification) ท ไ ด ม า ต ร ฐ า น

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น6.1) พ ฒ น า National & Indicators ทเหมาะสมในการจดการทรพยากรปาไมอยางยงยนโดยบรณาก า รการมสวนรวมกบภาคสวนทเกยวของ6.2) ถายทอดองคความรและเตรยมค ว า ม พ ร อ มทกภาคสวนในการด ำา เน นการตามมาตรฐานการรบรองปาไม (Forest certification) ระดบนานาชาต

ประเดนยทธศาสตรท ๗ สงเสรมและสนบสนนการวจยเพอพฒนาการบรหาร จดการทรพยากรปาไม

เปาประสงค : 1. ผลงานวจ ยท น ำามาประย กต ได 2. พฒนาองคความรและการจดการจาก

ก า ร ว จ ย แ ล ะ พ ฒ น า

ตวชวด : 1. จ ำานวนเร องของงานว จ ยท น ำามาป ร ะ ย ก ต ใ ช 1,092 เ ร อ ง

กลยทธ : 1. ศกษา วจย พฒนาเทคโนโลย และนวตกรรมดานปาไมโดยบรณาการทกภาคส ว น


95



1.1) ว จ ย เ พ อ ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า รทรพยากรปาไมอยางยงยน โดยการมส ว น ร ว ม1.2) พฒนาและตอยอดงานวจยดานปาไ ม ส เ ช ง พ า ณ ช ย

1.3) สงเสรม สนบสนนการวจย และสรางวฒนธรรมการวจยใหทกภาคสวนเ ข า ม า ม ส ว น ร ว ม

2. พฒนาศกยภาพการวจยดานปาไม แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น2.1) พฒนาศกยภาพนกวจย และส ร า ง น ก ว จ ย ร น ใ ห ม 2.2) พฒนาโครงสรางพนฐานงานวจย (Intra-structure) เ ท ค โ น โ ล ย เคร องมอในการวจยใหเหมาะสมและท น ส ม ย2.3) พฒนากลไกและบรณาการงานว จ ย ก บ ท ก ภ า ค ส ว น2.4) ประสานความรวมมอการวจยด า น ป า ไ ม ท ง ใ น แ ล ะ ต า ง ป ร ะ เ ท ศ2.5) สนบสนน เสรมสรางผลงานวจยใ ห ม ม า ต ร ฐ า น


96


2.6) สรางแรงจงใจโดยการนำาผลงานวจยไปขอรบความคมครองทรพยสนท า ง ป ญ ญ า2.7) พฒนาระบบตดตามและประเมนผ ล

3. พฒนาและถายทอดเทคโนโลยผลงานวจยดานปาไมอยางมประสทธภาพ

แ น ว ท า ง ก า ร ด ำา เ น น ง า น3.1) จดทำาขอมลสารสนเทศงานวจยดานปาไมและใหบรการขอมลผานระบบเ ค ร อ ข า ย (Network)3.2) ใหบรการและเผยแพรผลงานว จ ย ด า น ป า ไ ม ใ น ร ป แ บ บ ต า ง ๆ3.3) ใหบรการทางดานวชาการปาไมเชงรก โดยหนวยปฏบตการเคลอนท (Mobile unit)3.4) สงเสรมและถายทอดองคความร ผลงานวจยการปาไมไปใชประโยชนเพอการสรางอาชพ รายได และตอยอดเชงพ า ณ ช ย 3.5) สรางเครอขายผใชประโยชนจากผ ล ง า น ว จ ย ด า น ป า ไ ม

4. จดทำาฐานขอมลความหลากหลายท า ง ช ว ภ า พ ด า น ป า ไ ม



97


4.1) สำารวจ รวบรวมองคความร และพฒนาฐานขอมล ความหลากหลายท า ง ช ว ภ า พ ด า น ป า ไ ม 4.2) พฒนาเครองมอและศกษาความคมคาทางเศรษฐศาสตรจากองคความรและฐานขอมลความหลากหลายทางช ว ภ า พ ด า น ป า ไ ม 4.3) เผยแพรองคความรและขอมลความหลากหลายทางชวภาพดานปาไม4.4) เสรมสรางประสทธภาพการเขาถ ง แ ล ะ แ บ ง ป น ผ ล ป ร ะ โ ย ช น จ า กทรพยากรชวภาพและพนธกรรมตามพ ธ ส า ร น า โ ง ย า


98

แผนพฒนาเศรษฐกจฯ

ย ท ธ ศ าส ต ร ๔ ก า ร ปร บ โ ค ร ง ส ร า ง เ ศ ร ษ ฐ ก จ ส ก า ร เ ต บ โ ต อ ย า ง ม ค ณ ภ า พ แ ล ะ ย ง ย น ๔ .๒ ก า ร พ ฒ น า ว ท ย า ศ า ส ต ร เ ท ค โ น โ ล ย ว จ ย แ ล ะ น ว ต ก ร ร ม

ยทธศาสตร ๕ การสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม๕ .๓ ก า ร ส ร า ง ค ว า ม พ ร อ ม ใ น ก า ร เ ข า ส ป ร ะ ช า ค ม อ า เ ซ ย น ๕.๙ การสงเสรมใหประเทศเปนฐานการลงทนและการประกอบธรกจในเอเซยรวมทงเปนฐาน

ค ว า ม ร ว ม ม อ ใ น ก า ร พ ฒ น า ภ ม ภ า คย ท ธ ศ า ส ต ร ๖ ก า ร จ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม อ ย า ง ย ง ย น

๖.๑ การอนรกษ ฟ นฟ และสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม๖.๓ การยกระดบขดความสามารถในการรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ผงความเชอมโยง แผนการบรหารราชการ ของกรมปาไม พ.ศ.๒๕๕๙-๒๕๖๔

แผนพฒนาเศรษฐกจฯ

ย ท ธ ศ า ส ต ร ท 4 ก า ร เ ต บ โ ต ท เ ป น ม ต ร ก บ ส ง แ ว ด ล อ ม เ พ อ ก า ร พ ฒ น า อ ย า ง ย ง ย น

เ ป า ห ม า ย แ ล ะ ต ว ช ว ดเปาหมายท 1 การรกษา และฟ นฟทรพยากรธรรมชาต เพมพนทปาไมเปนรอยละ 40 ของพนท

ประเทศ แบงเปนพนทปาเพอการอนรกษรอยละ 25 และพนทปาเศรษฐกจรอยละ 15 มการแกไขปญหาการบ ก ร ก ท ด น ข อ ง ร ฐ แ ล ะ ล ด ก า ร ส ญ เ ส ย ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย ท า ง ช ว ภ า พ

ต ว ช ว ด 1.1 ส ด ส ว น พ น ท ป า ไ ม ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ พ น ท ป ล ก แ ล ะ ฟ น ฟ ป าต ว ช ว ด 1.2 แ ผ น ท แ น ว เ ข ต ท ด น ข อ ง ร ฐ (โ ค ร ง ก า ร One Map) ท ว ป ร ะ เ ท ศ

เ ป า ห ม า ย ท 3 ก า ร บ ร ห า ร จ ด ก า ร ส ง แ ว ด ล อ ม แ ล ะ แ ก ไ ข ป ญ ห า ว ก ฤ ต ห ม อ ก ค ว นต ว ช ว ด 3.3 ค ณ ภ า พ อ า ก า ศ ใ น พ น ท ว ก ฤ ต ห ม อ ก ค ว น

ยทธศาสตรกรมปาไม พ.ศ. 2559 -

2564

กรมปาไม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม67


สงแวดลอม

นโยบายของคณะรฐมนตร

รฐบาล

พล.อ.ประยทธ

ขอ ๖ ก า ร เ พ ม ศ ก ย ภ า พ ท า ง เ ศ ร ษ ฐ ก จ ป ร ะ เ ท ศ๖.๘ แกปญหานำาทวมในฤดฝนทงททวมเปนบรเวณกวางและทวมเฉพาะทและปญหาขาดแคลนนำาใน

บ า ง พ น ท แ ล ะ บ า ง ฤ ด ก า ลขอ ๗ ก า ร ส ง เ ส ร ม บ ท บ า ท แ ล ะ ก า ร ใ ช โ อ ก า ส ใ น ป ร ะ ช า ค ม อ า เ ซ ย น

๗.๑ เรงสงเสรมความเชอมโยงทางเศรษฐกจการคา การลงทนในภมภาคอาเซยนและขยายความรวมม อ ร ะ ห ว า ง ป ร ะ เ ท ศ

๗.๖ พฒนาเขตเศรษฐกจพเศษโดยเรมจากการพฒนาดานชายแดนและโครงขายการคมนาคมขนสงบ ร เ ว ณ ป ร ะ ต ก า ร ค า ห ล ก ข อ ง ป ร ะ เ ท ศขอ ๘ การพฒนาและสงเสรมการใชประโยชนจากวทยาศาสตรเทคโนโลย การวจยและพฒนาและน ว ต ก ร ร ม

๘.๑ สนบสนนการเพมคาใชจายในการวจยและพฒนาของประเทศเพอมงสเปาหมายใหไมตำากวารอยละ ๑ ของ

ยทธศาสตรกระทรวง

ทรพยากรธรรมชา

ยทธศาสตรท ๑ สงวน อนรกษ ฟ นฟ และจดการทรพยากรธรรมชาตอยางบรณาการทตอบสนองตอการพฒนาและใชประโยชนอยางยงยนและ เ ป น ธ ร ร มยทธศาสตรท ๔ การปองกน การลดผลกระทบ และการปรบตวเพอรบมอภยพบตทางธรรมชาตและการเ ป ล ย น แ ป ล ง ส ภ า พ ภ ม อ า ก า ศ

แ น ว ท า ง ก า ร พ ฒ น า ท ม ค ว า ม ส ำา ค ญ ส ง แ ล ะ ส า ม า ร ถ ผ ล ก ด น ส ก า ร ป ฏ บ ต (1.) การรกษาฟ นฟทรพยากรธรรมชาต สรางสมดลของการอนรกษและใชประโยชนอยางยงยนและเปนธรรม ใชประโยชนจากทนธรรมชาตโดยคำานงถงขดจำากดและศกยภาพในการฟ นตว รกษาความมนคงของฐานทรพยากร สรางสมดลระหวางการอนรกษและการใชประโยชนอยางยงยนและเปนธรรม รวมทงผลกดนแนวทางการประเมนมลคาของระบบนเวศ และการสรางรายไดจากการอนรกษเพอใชในการบรหารจดการท ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ เ พ ม ข น ด ง น

(1.1) อ น ร ก ษ ฟ น ฟ ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม เ พ อ ส ร า ง ส ม ด ล ธ ร ร ม ช า ต (1.2) อ น ร ก ษ แ ล ะ ใ ช ป ร ะ โ ย ช น ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย ท า ง ช ว ภ า พ อ ย า ง ย ง ย น(1.3) พ ฒ น า ร ะ บ บ บ ร ห า ร จ ด ก า ร ท ด น แ ก ไ ข ก า ร บ ก ร ก ท ด น ข อ ง ร ฐ

(2.) แ ก ไ ข ป ญ ห า ว ก ฤ ต ส ง แ ว ด ล อ ม ด ว ย ก า ร เ ร ง ร ด ก า ร ค ว บ ค ม ม ล พ ษ ท ง ท า ง อ า ก า ศ(2.1) แกไขปญหาวกฤตหมอกควนไฟปาในเขตภาคเหนอและภาคใต เรงแกไขปญหาวกฤตหมอก

ควนไฟปาในเขตภาคเหนอและภาคใต โดยสงเสรมทกภาคสวนเขารวมดำาเนนการอยางตอเนองประสานกบประเทศเพอนบานทงในระดบพหภาคและทวภาคตามขอกำาหนดในขอตกลงอาเซยนเรองมลพษจากหมอกควนขามแดน ตลอดจนดำาเนนการบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดและเปนธรรม สำาหรบการแกปญหาหมอกควน


2564

68



วสยทศนกรมปาไม

“บ ร ห า ร จ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม ใ ห ม น ค ง แ ล ะ ย ง ย น ”

พนธกจกรมปาไม 1. ป อ ง ก น แ ล ะ ร ก ษ า พ น ท ป า ไ ม ใ ห ค ง อ ย ๒ . บ ร ห า ร จ ด ก า ร ท ด น ป า ไ ม อ ย า ง เ ป น ร ะ บ บ แ ล ะ เ ป น ธ ร ร ม๓ . เ พ ม แ ล ะ ฟ น ฟ พ น ท ป า ไ ม ใ น เ ช ง เ ศ ร ษ ฐ ก จ ส ง ค ม แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม๔ . บ ร ห า ร จ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม โ ด ย ก า ร ม ส ว น ร ว ม๕ . ว จ ย แ ล ะ พ ฒ น า ก า ร ป า ไ ม เ พ อ ก า ร ใ ช ป ร ะ โ ย ช น อ ย า ง ย ง ย น๖. เสรมสรางขดความสามารถเชงรกขององคกร ระบบ กลไก และขอมลในการบรหารจดการ รวมทงการ

ยทธศาสตรกรมปาไม

ป ร ะ เ ด น ย ท ธ ศ า ส ต ร ท ๑ ป อ ง ก น ร ก ษ า พ น ท ป า ท เ ห ล อ ใ ห ค ง อ ย แ ล ะ ย ง ย นประเด นย ทธศาสตรท ๒ แก ไขป ญหาราษฎรในพ นท ป า ไม อย าง เ ป นระบบและ เป นธรรมประเดนยทธศาสตรท ๓ ปรบปรงและบรณาการดานการพฒนาองคกรและกฎหมายใหมประสทธภาพป ร ะ เ ด น ย ท ธ ศ า ส ต ร ท ๔ บ ร ณ า ก า ร แ ล ะ ส ง เ ส ร ม ก า ร ม ส ว น ร ว ม ท ก ภ า ค ส ว นป ร ะ เ ด น ย ท ธ ศ า ส ต ร ท ๕ ฟ น ฟ ป า เ ส อ ม โ ท ร ม แ ล ะ ป า ท ถ ก บ ก ร ก อ ย า ง ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พป ร ะ เ ด น ย ท ธ ศ า ส ต ร ท ๖ เ พ ม พ น ท ป า น อ ก เ ข ต พ น ท ป า ไ ม ต า ม ก ฎ ห ม า ยประเดนยทธศาสตรท ๗ สงเสรมและสนบสนนการวจยเพอพฒนาการบรหารจดการทรพยากรปาไม


2564

69




2564

70


แ ผ น ท ย ท ธ ศ า ส ต ร

เปนภาพของทศทาง จดหมายปลายทางและวธการปฏบตใหไปถงจดหมายปลายทาง ซงเปรยบเสมอนเครองมอสอสารทบอกทศทางของกรมฯ โดยเปนการขบเคลอนประเดนยทธศาสตรกรมปาไม พ.ศ.๒๕๕๙-๒๕๖๔ ทง ๗ ประเดน ซงแผนทยทธศาสตร แบงออกเ ป น ๔ ม ต ไ ด แ ก

มต ท ๑ ประสทธผล (ผลผลต ผลล พธ และผลสมฤทธ )

ป ร ะ ก อ บ ด ว ย

1. พ น ท ป า ไ ม ไ ด ร บ ก า ร ป อ ง ก น แ ล ะ ด แ ล ร ก ษ า2. ลดความเหลอมล ำาด านการบรหารจดการท ด นป าไม 3. ทรพยากรปาไมและความหลากหลายทางชวภาพไดรบการ

บ ร ห า ร จ ด ก า ร อ ย า ง ย ง ย น4. เ พ ม พ น ท ป า ไ ม 5. ผ ล ง า น ว จ ย ท น ำา ม า ป ร ะ ย ก ต ไ ด

มตท ๒ คณภาพการใหบรการ (ความพงพอใจของประชาชน) ในการสงผลใหบรรลประสทธผล


1. ประชาชนและภาคเครอขายไดรบประโยชนจากการจดการป า ไ ม อ ย า ง ท ว ถ ง แ ล ะ เ ป น ธ ร ร ม

2. ราษฎรไดรบการจดการทดนปาไมอยางทวถงและเปนธรรม


103


3. ประชาชนไดเพมศกยภาพและสามารถปรบตวรบมอกบภยพบตทางธรรมชาต และการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอ ย า ง ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

มตท ๓ ประสทธภาพของการปฏบตราชการ (เปนกระบวนการเ พ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ภ า ย ใ น )


1. สงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนในการบรหารจ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม

2. บรณาการความรวมมอในการบรหารจดการปาไมทกภาคสวนรวมถ งประชาคมอาเซยนและระหว างประเทศ

3. เพมประสทธภาพในการบรหารจดการทรพยากรปาไมในร ะ ด บ พ น ท แ ล ะ ร ะ ด บ จ ง ห ว ด

มตท ๔ การพฒนาองคกร (ปจจยภายใน ไดแก คน/IT/องคค ว า ม ร )


1. พ ฒ น า ร ะ บ บ ง า น บ ร ห า ร ร า ช ก า ร2. พฒนาขดความสามารถบคลากรและระบบการบรหารงาน

บ ค ค ล


104


3. จดหาเคร องมอและสงอำานวยความสะดวกทจำาเปนอยางเ พ ย ง พ อ แ ล ะ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

4. ป ร บ ป ร ง ก ฎ ห ม า ย แ ล ะ ก ฎ ร ะ เ บ ย บ ใ ห ท น ส ม ย5. พฒนาองคความรและการจดการจากการวจยและพฒนา6. พฒนาเครอขายการสอสารและระบบฐานขอมลปาไม


105

ประเดนยทธศาสตร ท1ปองกนรกษาพนทปาทเหลอใหคงอยและ

ยงยนประสทธผล

คณภาพการใหบรการ

ประสทธภาพของ

การปฏบตราชการ

พฒนาองคกร

พนทปาไมไดรบการปองกนและ

ดแลรกษา

ทรพยากรปาไมและความหลากหลายทาง

ชวภาพไดรบการบรหารจดการอยางยงยน

ประชาชนและภาคเครอขายไดรบ

ประโยชนจากการจดการปาไมอยางทว

ถงและเปนธรรม

ราษฎรไดรบการจดการทดนปาไมอยางทวถงและเปนธรรม

สงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนในการ

บรหารจดการทรพยากรปาไม

พฒนาระบบงานบรหาร

ราชการ

จดหาเครองมอและสงอำานวยความสะดวกทจำาเปนอยางเพยงพอและมประสทธภาพ

ปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบใหทนสมย

บรณาการความรวมมอในการบรหารจดการปาไมทกภาคสวนรวมถงประชาคม

อาเซยนและระหวางประเทศ

เพมประสทธภาพในการบรหารจดการทรพยากรปาไมในระดบพนทและ

ระดบจงหวด

พฒนาองคความรและการจดการ

จากการวจยและพฒนา

วสยทศน : เปนหนวยงานหลกในการบรหารจดการทรพยากรปาไม เพอประโยชนสงสดของประเทศ

ประเดนยทธศาสตร ท 2

แกไขปญหาราษฎรในพนทปาไมอยางเหมาะสม

และเปนธรรม

ประเดนยทธศาสตรท 3

ปรบปรงและบรณาการนโยบายและกฎหมายเกยวกบ

การปาไมใหมเอกภาพและประสทธภาพ

ประเดนยทธศาสตรท 4บรณาการและสงเสรมการม

สวนรวมทกภาคสวน


ฟ นฟปาเสอมโทรมและปาทถกบกรก

อยางมประสทธภาพ

ประเดนยทธศาสตรท 6เพมพนทปานอกเขตพนทปาไมตามกฎหมาย


สงเสรมและสนบสนนการ

วจยเพอพฒนาการ

บรหารจดการทรพยากรปาไม

พฒนาขดความสามารถบคลากรและระบบการบรหารงานบคคล

พฒนาเครอขายการสอสารและระบบฐานขอมลปาไม

ประชาชนไดเพมศกยภาพและสามารถปรบตวรบมอกบภยพบต

ทางธรรมชาต และการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยาง

มประสทธภาพ

เพมพนทปาไม

ผลงานวจยทนำามาประยกต

ได

ลดความเหลอมลำาดานการบรหาร

จดการทดนปาไม

ผงความเชอมโยงของแผนทยทธศาสตรกรมปาไม

พฒนาองคกร

พฒนาระบบงาน

บรหารราชการ

จดหาเครองมอและสงอำานวยความสะดวกทจำาเปน

อยางเพยงพอและมประสทธภาพ

ปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบให

ทนสมย

พฒนาองคความรและการจดการ

จากการวจยและพฒนา

พฒนาขดความสามารถ

บคลากรและระบบการบรหาร

งานบคคล

พฒนาเครอขายการสอสารและระบบฐานขอมล

ปาไม


2564


สงแวดลอม73


ก า ร น ำา ย ท ธ ศ า ส ต ร ไ ป ส ก า ร ป ฏ บ ต

การดำาเนนการตามยทธศาสตรกรมปาไม จะบรรลผลสำาเรจไดจำาเปนตองมการถายทอดแผนยทธศาสตรสการปฏบต โดยการน ำายทธศาสตรไปปฏบตใหบรรลผลสำาเรจจะตองสามารถแปลงยทธศาสตรไปสการดำาเนนงาน ในรปของโครงสรางตามลำาดบชนของแผน เชน แผนงาน (programs) โครงการ (projects) และงบประมาณ (budgets) ดงนน การนำายทธศาสตรไปสการปฏบต องคกรจะตองถายทอดแผนยทธศาสตรระดบกรมลงสระดบสำานก/สวน/ศนย/กลม เพอใหระดบสำานก/สวน/ศนย/กลม ไดรบทราบถงเปาประสงค และตวชวดในระดบกรม และดำาเนนการตามบทบาทและภารกจของสำานกทสนบสนนตอเปาประสงคและตวชวดในระดบกรม รวมทงสำานกถายทอดถงระดบบคคล เพ อใหระดบบคคลทมบทบาท หนาทของบคคลทสนบสนนตอเปาประสงคและตวชวดของผบงคบบญชา/ตวชวดในระดบบคคล

ป จ จ ย แ ห ง ค ว า ม ส ำา เ ร จ

ยทธศาสตรกรมป า ไมจะบรรลตามเป าหมายอยางม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ จ ำา เ ป น ต อ ง ค ำา น ง ถ ง ป จ จ ย ด ง น

๑. สงเสรมองคกรเครอขายในทกระดบ ระดบชาต ระดบก ร ะ ท ร ว ง /ก ร ม ระดบจงหวด/ทองถนในฐานะพนธมตรใหมสวนรวมในการผลกดนใหน โยบ า ยแ ละแ ผ นไป ส ก า ร ป ฏ บ ต อ ย า ง เ ห ม า ะส ม ต า ม ภ า ร ก จ


107


๒. พฒนาฐานขอมลและมการบรณาการขอมลภายในองคกรทตอบสนองการนำาไปจดทำานโยบายและแผน มาตรการ ใหการท ำา ง า น ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ เ พ ม ข น

๓. พฒนาบคลากร และสภาพแวดลอมภายในองคกร ใหเจาหนาทมความพรอมในการปฏบตงาน รวมทงขวญกำาลงใจการทำางานใหก บ บ ค ล า ก ร ท ม ค ณ ภ า พ


108

กรมป่าไม้ – กระทรวง ... · web viewย ทธศาสตร...

Documents