ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

สรปสาระส าคญ

เศรษฐกจและสงคมของประเทศ

ป แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

รายงานผลการพฒนา

(2555 -2559)

กรกฎาคม 2560

ค าน า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) เปนยทธศาสตรการพฒนาประเทศระยะปานกลาง ทเกดจากการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมไทย และไดนอมน า “หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” มาเปนปรชญาน าทางในการพฒนาประเทศ ภายใตแนวคด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” เพอมงใหเกดภมคมกนและเตรยมความพรอมใหแกคน สงคม และระบบเศรษฐกจของประเทศสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม ก าหนดวสยทศนมงส “สงคม อยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลง” น าไปสการพฒนาเพอประโยชนสขทยงยนของคนและสงคมไทย

การตดตามประเมนผลการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เปนภารกจหลกของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงไดด าเนนการมาอยางตอเนอง และเผยแพรใหสาธารณชนไดรบรในการประชมประจ าปของส านกงานฯ ทกป ส าหรบในป 2560 การด าเนนงานภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไดสนสดลง และเปนปแรกของการพฒนาประเทศตามแนวทางของแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 ส านกงานฯ จงไดจดท า “สรปสาระส าคญ รายงานผลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ 5 ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11” เพอรายงานผลการด าเนนงานประกอบดวย การตดตามประเมนผลการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การประเมนผลกระทบการพฒนาดวยดชนความ อยเยนเปนสขรวมกนในสงคมไทย การประเมนผลส าเรจของยทธศาสตรภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ทง 6 ยทธศาสตร และแนวทางการตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯ ฉบบท 12

ส านกงานฯ หวงเปนอยางยงวาเอกสาร “สรปสาระส าคญ รายงานผลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ 5 ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11” ฉบบน จะสรางความร ความเขาใจในการตดตามประเมนผลการพฒนาประเทศ และน าไปสการมสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศใหเกดขนกบทกภาคสวนของสงคม มงสการพฒนาทยงยน ประเทศมความมนคง และมความอยเยนเปนสขรวมกนในสงคมไทย

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กรกฎาคม 2560

ส ร ป ส า ร ะ ส า ค ญ

รายงานผลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ในระยะ 5 ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

1 บทน า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) ประกาศใชเมอวนท 1 ตลาคม

2554 เปนยทธศาสตรการพฒนาประเทศระยะปานกลาง ก าหนดวสยทศนการพฒนาส “สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลง” และไดนอมน า “หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” มาเปนปรชญาน าทางในการพฒนาประเทศ และยด “คน” เปนศนยกลางของการพฒนา มวตถประสงคและเปาหมายในการสรางความแขงแกรงของระบบและโครงสรางตางๆ ภายในประเทศใหสามารถพงตนเองไดมากขน และสรางภมคมกนทดของประเทศตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและบรหารการพฒนาประเทศใหอยบนหลกธรรมาภบาลและประชาธปไตย เพอน ามาซงความอยเยนเปนสขรวมกนของสงคมไทยและความยงยนของการพฒนา โดยไดก าหนดยทธศาสตรการพฒนา 6 ยทธศาสตร ไดแก ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม และยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

การพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศในระยะ 5 ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ประเทศไทยตองเผชญกบการเปลยนแปลงหลายประการ อาท ผลกระทบจากวกฤตน าทวมใหญในปแรกของแผนฯ การชะลอตวของเศรษฐกจโลกและเศรษฐกจคคา ภยพบตทางธรรมชาตทงภยแลงและน าทวม ขณะท ในชวงกลางแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ตองเผชญกบความไมมเสถยรภาพทางการเมองภายในประเทศ สงผลกระทบตอเศรษฐกจภายในประเทศ การใชจายภาคครวเรอนและการลงทนภาคเอกชนชะลอตว อยางไรกตาม ในชวงปลายแผนฯ รฐบาลไดพยายามวางรากฐานการพฒนาประเทศในระยะยาว โดยจดท ากรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป และแผนการปฏรปประเทศ เพอใชในการขบเคลอนการพฒนาประเทศสความมนคง มงคง และยงยน ประกอบกบเสถยรภาพทางเศรษฐกจอยในเกณฑคอนขางด มการเรงลงทนในโครงสรางพนฐานของภาครฐ สงผลใหเศรษฐกจคอยๆ ฟนตวดขน ซงปจจยดงกลาวเปนทงโอกาสและขอจ ากดตอการพฒนาประเทศ

ในป 2559 การพฒนาประเทศภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไดสนสดลงแลว ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) จงไดจดท ารายงานผลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ในระยะ 5 ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ขน ทสะทอนถงความส าเรจของการพฒนาประเทศทเชอมโยงกนใน 3 ระดบ ประกอบดวย การตดตามประเมนผลการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอสะทอนถงความส าเรจในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใช ทงในการ

2

ด ารงชวตของประชาชนและการพฒนาประเทศตามแนวทางการพฒนาภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 การประเมนผลกระทบในภาพรวม จากการพฒนาตามแผนฯ ทสงผลตอระดบการเปลยนแปลงของความ อยเยนเปนสขรวมกนในสงคมไทย ดวยดชนความอยเยนเปนสขรวมกนในสงคมไทย และการประเมนผลส าเรจระดบยทธศาสตร เพอประเมนการบรรลผลส าเรจตามเปาหมาย ผลการพฒนาและผลการด าเนนงานภายใต แนวทางการพฒนาตามยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ดงน

2 การพฒนาประเทศในระยะ 5 ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 2.1 การตดตามประเมนผลการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระยะ

5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเนนการสรางความเขมแขงภายใน เพอเปนภมคมกนตอผลกระทบจากภายนอก สามารถใชเปนแนวทางในการก าหนดนโยบายของประเทศ เพอใหอยไดในสงแวดลอมทผนผวน ตงแตวกฤตเศรษฐกจป 2540 เปนตนมา ประกอบกบไดมการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนหลกในการพฒนาประเทศในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 ตอเนองมาจนถงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 รวมทงหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงยงถกระบไวในวสยทศนของกรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) ซงใชเปนกรอบวสยทศนของแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 ดวยวา ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ผลของการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในปท 5 ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 มความกาวหนาดงน

2.1.1 ภาพรวมการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในปท 5 ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ผลจากการส ารวจการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในชวง 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) พบวา กลมตวอยางเกอบทงหมด รจกหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และกลมตวอยางทประเมนตนเองวาไมรจกหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมสดสวนนอยและแนวโนมลดลง กลมตวอยางสวนใหญประเมนตนเองวา มการรบรและเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบปานกลาง และรองลงมามความรความเขาใจในระดบรบรและเขาใจมาก ขณะท ผลการประเมนความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยการตอบแบบทดสอบ ระบวา กลมตวอยางสวนใหญ ทงในภาพรวมและในทกภาค มความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบรบรและเขาใจนอย แสดงใหเหนวา กลมตวอยางสวนใหญทประเมนวาตนเองเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบปานกลางหรอมากนน ในความเปนจรง สวนใหญกลบมความเขาใจอยในระดบนอยเทานน ดงนน ความเขาใจของผทประเมนตนเองวามความเขาใจมาก อาจยงเปนความเขาใจทไมถกตอง นอกจากนน กลมตวอยางทประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสวนใหญไดรบการฝกอบรม ศกษาดงาน หรอเรยนรเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจ านวน 1-5 ครงมสดสวนมากทสด และผทไมเคยไดรบการอบรมหรอศกษาดงานเลยมสดสวนสงเปนอนดบ 2 ขณะทการเรยนรหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนการเรยนรจากสอตางๆ อาท โทรทศน วทย หนงสอพมพ นตยสาร อนเตอร เนต มากทสด และส าหรบวธการประชาสมพนธเพอสงเสรมการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทไดผล

3

มากทสด และกลมตวอยางยงเหนวา ควรใชวธการยกตวอยางจากกรณทเกดขนจรงใหเหนเปนรปธรรมวาน าไปใชในชวตจรงไดอยางไรมากทสด

กลมตวอยางสวนใหญมการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช มเพยงสวนนอยเทานนทไมประยกตใช ซงสาเหตส าคญของการไมประยกตใชคอ การไมรวธน าไปประยกตใช สวนใหญเรมประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตงแตตนแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555) ซงผทประยกตใชเกนครง ประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนประจ าจนเปนวถชวต หรอเปนการประยกตใชในระดบ “เขาถง” หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยางแทจรง1 โดยประยกตใชกบวธปฏบตในการท างานมากทสด และมวตถประสงคหลกของการประยกตใชคอ เพอการด าเนนชวตตามหลกคณธรรม จรยธรรม และการพงตนเองไดมากขน เมอประยกตใชแลว สวนใหญบรรลผลตามวตถประสงคหลกทตงไวในระดบปานกลาง ส าหรบปญหา/อปสรรคของการประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงของกลมตวอยางสวนใหญคอ การขาดความรในการประยกตใช ขณะทปญหาการขาดความรความเขาใจเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง รวมทงปญหาทศนคต คานยมของคนในองคกร/คนรอบขางทไมเหนดวยกบการประยกตใช ซงอาจเกดจากความเขาใจผดในเรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สะทอนไดจากผลการประเมนตนเองในเรองความรความเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปรยบเทยบกบการตอบแบบทดสอบยงชใหเหนวา กลมตวอยางสวนใหญทประเมนวาตนเองเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบปานกลางหรอมากนน ในความเปนจรง สวนใหญกลบมความเขาใจอยในระดบนอยเทานน ซงแสดงใหเหนวาความเขาใจของผทประเมนตนเองวามความเขาใจมาก อาจยงเปนความเขาใจทไมถกตอง ส าหรบปจจยแหงความส าเรจทส าคญทสดของการประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงคอ การมความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยางแทจรง

2.1.2 การประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของภาคการพฒนา

1) ภาครฐมความรความเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบนอยสงทสด และเรยนรหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากภาครฐดวยกนมากกวาภาคอนๆ ผลส ารวจพบวา บคลากร/องคกรภาครฐในกลมตวอยางสวนใหญประเมนตนเองวา มความรความเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบปานกลาง ขณะทผลการประเมนจากการตอบแบบทดสอบระบวา ภาครฐมความรความเขาใจในระดบนอย ซงเปนสดสวนทสงทสดเมอเทยบกบภาคอนๆ ผลส ารวจกลมภาครฐสวนใหญเรยนรหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากหนวยงานภาครฐดวยกนเองมากทสด ส าหรบการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง กลมตวอยางภาครฐมสดสวนผประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงสงกวาทกภาค โดยประยกตใชกบวธปฏบตในการท างานมากทสด มวตถประสงคหลกเพอด าเนนชวตตามหลกคณธรรม จรยธรรมมากทสด สวนใหญประยกตใชในระดบเปนประจ าจนเปนวถชวต (ระดบเขาถง) และเมอประยกตใชแลวไดผลบรรลตามวตถประสงคหลกทตงไวในระดบปานกลาง และมความยงยน เชนเดยวกบภาคอนๆ ส าหรบปญหา/อปสรรคของการประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงของกลมตวอยางภาครฐ ทส าคญทสดคอ การขาดความรในการประยกตใช ส าหรบปจจยแหงความส าเรจทส าคญทสดคอ การมความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยางแทจรง 1 ศ.ดร.อภชย พนธเสน แบงระดบความเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงออกเปน 3 ระดบ ไดแก 1) “เขาขาย” เปนขนเรมตนมวธการทสามารถสรางภมคมกนใหแกตนเองได 2) “เขาใจ” เปนขนทเขาใจแนวคดของเศรษฐกจพอเพยงแลว และเรมประยกตใชหลกการของความพอประมาณ และ 3) “เขาถง” เปนขนทเขาใจเหตผล และน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทงหมดมาประยกตใชจนเปนวถชวต อานรายละเอยดเพมเตมไดท ศ.ดร.อภชย พนธเสน, “เหลยวหลงเพอการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยงในทศวรรษหนา (2556-2565)”

4

กรณตวอยางภาครฐ : อทยานแหงชาตทบลาน

อทยานแหงชาตทบลาน เปนอทยานทมขนาดใหญเปนอนดบ 2 ของประเทศ ครอบคลมพนทอ าเภอปกธงชย อ าเภอวงน าเขยว อ าเภอครบร อ าเภอเสงสาง จงหวดนครราชสมา และอ าเภอนาด จงหวดปราจนบร อทยานแหงชาตทบลาน ไดผนวกรวมกบอทยานแหงชาตเขาใหญ อทยานแหงชาตปางสดา อทยานแหงชาตตาพระยา และเขตรกษาพนธสตวปาดงใหญ รวมเรยกวาพนท "ดงพญาเยน-เขาใหญ" ไดรบการประกาศใหเปนมรดกโลกทางธรรมชาต จากองคการยเนสโก เมอป พ.ศ.2548 สภาพปาในพนทอทยานแหงชาตทบลานมลกษณะเปนปาลานทขนตามธรรมชาตแหลงสดทายของประเทศไทย ซงมความอดมสมบรณทงพรรณพชและพนธสตว โดยเฉพาะตนพะยงในปาทบลาน ถอเปนปาพะยงทสมบรณผนสดทายของประเทศไทยทเหลออยกวา 10,000 ตน อกทงยงมไมเนอแขงมคาอนๆ เชน ไมชงชน ไมแดง ไมมะคา เปนตน ดงนน ผนปาดงกลาวจงกลายเปนเปาหมายส าคญของกลมขบวนการลกลอบคาและตดไมพะยงตามค าสงซอจากกลมนายทนทงในประเทศและตางประเทศ

ดวยเหตน การท างานของเจาหนาทอทยานแหงชาตทบลาน จงไมเพยงแตเปนการดแลรกษาความอดมสมบรณและระบบนเวศนของผนปาเทานน แตยงตองเนนไปในเรองการปองกนและปราบปรามการลกลอบตดไมมคาเหลานดวย ซงนบเปนงานหนกทตองเผชญกบความเสยงอนตราย ขณะทงบประมาณทไดรบตลอดจนเครองมออปกรณทจ าเปนตางๆ มไมเพยงพอตอการปฏบตงาน อทยานฯ จงพยายามแกปญหาโดยการแสวงหาเครอขายเพอขอรบการสนบสนนในดานตางๆ เพอใหการด าเนนงานเกดประสทธภาพสงสด อาท ในเรองการดแลสตวปา กรมอทยานแหงชาตฯ รวมกบมลนธฟรแลนด และมลนธ Panthera ท าการส ารวจประชากรเสอโครงในพนทมรดกโลกกลมปาดงพญาเยน-เขาใหญ ดวยการตดตงกลองดกถายภาพสตวปา จ านวน 158 ตว ไวในบรเวณทเปนถนอาศยและแหลงอาหารทส าคญของเสอโครง ส าหรบในเรองการปองกนและปราบปราม อทยานแหงชาตทบลาน เปนอทยานแหงแรกทไดเรมด าเนนการทดลองใชมาตรการเชงรกโดยไดรบการสนบสนนจากสมาคมอนรกษสตวปา (Wildlife Conservation Society: WCS) ประเทศไทย คอ การใชเทคโนโลยเรยลทามส ระบบ NCAPS ในการจบคนรายดวยการตดตงกลองวงจรปดทใชสญญาณดาวเทยมตดไวรอบผนปาจ านวนมาก ท าใหสามารถบนทกภาพผตองสงสยกอนจะเขาไปตดไมพะยงและสามารถสกดจบหลงมการลกลอบตดไมไดเรวขน และทส าคญคอ ชวยลดความสญเสยของชวตเจาหนาทและเพมความปลอดภยของเจาหนาทชดลาดตระเวนในพ นท ท าใหสามารถสกดกนผกระท าผดไดทนทและมหลกฐานชดเจน ซงผลการด าเนนการทผานมาสามารถจบคนรายไดเปนจ านวนมาก จงมแผนเตรยมทจะขยายไปในพนทอทยานแหงชาตเขาใหญตอไป

นอกจากน อทยานแหงชาตทบลานยงไดน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประย กตใชในการด าเนนชวตประจ าวนของเจาหนาทอทยานฯ ดวย เนองจากอทยานประสบปญหาขาดแคลนงบประมาณในการบรหารจดการ รวมทงเงนเดอนประจ าทเจาหนาทไดรบไมเพยงพอตอการใชชวตประจ าวน ประกอบกบเจาหนาทอทยานฯ สวนใหญอาศยอยดวยกนเปนครอบครว จงไดน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชบนพนฐานขอจ ากดทมอย ดวยการสรางบานเพออยอาศยขนเองจากวสดเหลอใช ปลกผก เลยงเปด เลยงปลา เลยงกงในพนทรอบๆ บานพก เพอลดคาใชจายในดานอาหาร เปนการใชพนททมอยอยางเกดประสทธภาพสงสด ใชทรพยากรอยางรคณคา อดทน พงพาตนเอง ประหยด และด าเนนชวตดวยความพอเพยง

5

2) ภาคเอกชนมความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบมากต าทสด และมผไมไดรบการศกษาดงานเลยมากทสด ผลส ารวจบงชวา บคลากร/องคกรในกลมตวอยางภาคเอกชนสวนใหญประเมนตนเองวามความร ความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบปานกลาง และผลการประเมนจากการตอบแบบทดสอบระบวา ภาคเอกชนสวนใหญมความรความเขาใจในระดบนอย ทงน ภาคเอกชนมสดสวนการไมเคยศกษาดงานดานเศรษฐกจพอเพยงเลยสงกวาทกภาค โดยการเรยนรเรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสวนใหญเปนการเรยนรจากสอตางๆ อาท โทรทศน วทย หนงสอพมพ นตยสาร/อนเตอรเนต มากทสด วธการประชาสมพนธเพอสงเสรมการประยกตใช หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทไดผลมากทสดคอ การยกตวอยางจากกรณทเกดขนจรงใหเหนเปนรปธรรมวาน าไปใชในชวตจรงอยางไร เหมอนกบภาคอนๆ ภาคเอกชนไดใหความส าคญกบสอโซเชยลมเดยเปนอนดบสองเชนเดยวกบภาครฐ และเหนวาควรประชาสมพนธโดยใชสอสงคมออนไลนใหมากข น อาท Facebook Youtube Instagram Twitter และ Line ส าหรบการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ภาคเอกชนมสดสวนการไมประยกตใชสงกวาภาคอนๆ สาเหตทไมประยกตใชทส าคญทสดคอ มความจ าเปนตองแขงขน อาท ท ายอดขาย เพมก าไรใหถงเปาหมาย ส าหรบผทประยกตใช มการประยกตใชในเรอง การบรหารองคกรในฐานะเปนผบรหารมากทสด วตถประสงคทส าคญทสดคอ เพอการสรางความมนคงในชวต ภาคเอกชนประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนประจ าจนเปนวถชวต (ระดบเขาถง) มากทสด เมอประยกตใชแลวจะบรรลวตถประสงคทตงไวในระดบมาก และผลทไดมความยงยน ส าหรบปญหา/อปสรรคของการประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงของกลมตวอยางภาคเอกชนสวนใหญคอ การขาดความรในการประยกตใช ปจจยแหงความส าเรจทส าคญทสดคอ การมความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยางแทจรง

6

3) ภาคประชาสงคมมสดสวนการศกษาดงานเรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสง และมสดสวนการประยกตใชสง ผลส ารวจระบวา บคลากร/องคกรในกลมตวอยางภาคประชาสงคมสวนใหญประเมนตนเองวามความร ความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบปานกลาง และมสดสวนผรบรและเขาใจในระดบมาก สงกวาทกภาค ขณะทผลการประเมนจากการตอบแบบทดสอบกลบระบวา ภาคประชาสงคมมสดสวนผรบรและเขาใจในระดบมาก ต ากวาทกภาค นอกจากน ภาคประชาสงคมมสดสวนของผทเคยฝกอบรม/ศกษาดงานดานเศรษฐกจพอเพยงมากกวา 20 ครง สงกวาภาคอนๆ ขณะทมสดสวนการประยกตใชสง โดยมสดสวนการไมประยกตใชต ากวาภาคอนๆ โดยมการประยกตใชในเรองวธปฏบตในการท างาน และการลดรายจาย/เพมรายไดมากทสด มวตถประสงคหลกเพอสรางความมนคงในชวตมากทสด ภาคประชาสงคมประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนประจ าจนเปนวถชวต (ระดบเขาถง) มากทสด มสดสวนสงกวาทกภาค เมอประยกตใชแลวไดผลบรรลตามวตถประสงคหลกทตงไวในระดบ

กรณตวอยางภาคเอกชน : Once Again Hostel

Once Again Hostel เรมเปดกจการเมอเดอนธนวาคม 2559 ตงอยในซอยส าราญราษฎร ถนนมหาไชย เขตพระนคร กรงเทพมหานคร ทแวดลอมไปดวยชมชนโบราณ อาท ชมชนบานบาตร ประกอบอาชพท าบาตรมาหลายยคหลายสมย ชมชนบานตทอง แหลงตทองค าเปลวทส าคญ ชมชนวงกรมพระสมมตอมรพนธ สถานทท าสงฆภณฑ จวร สบง และชมชนปอมมหากาฬ ทมบานไมโบราณ ตนไมใหญ ฯลฯ ซงเปน“เสนหของเมองเกา” เหมาะส าหรบนกทองเทยวทรกการทองเทยวทางประวตศาสตรและวฒนธรรม

ดวยการเปลยนแปลงทเกดขนพรอมกบความเจรญของเมองและการเตบโตในเชงพาณชยของธรกจทองเทยว ท าใหชมชนเกาแกในพนทหลายแหงถกมองวาลาสมย และหลายชมชนไมสามารถอยรอดได ตองสญหายไปพรอมๆ กบวฒนธรรมอนดและสถาปตยกรรมทงดงามของชมชนเหลานน ดวยเหตน คณภททกร ธนสารอกษร ซงมความชอบในธรกจเพอสงคม (Social Enterprise) ไดรวมกบคณศานนท หวงสรางบญ ซงเปนสถาปนก และเปนคนในพนท จงไดตดสนใจพลกฟนโรงพมพเกาใหเปนโฮสเทลขนาด 2 ชน 102 เตยง เพอเปนสะพานเชอมระหวางชมชนเกาแกและวฒนธรรมโบราณในพนททมศกยภาพดานการทองเทยว กบโลกใหมในปจจบน เพอรกษา “เสนห” ของพนทแหงนไว โดยมกลมเปาหมายคอนกทองเทยวทอยากเหนความเปนไทยแทๆ และมงเนนทการดงคนในพนทเขามารวมงานกบโฮสเทล อาท การจางรานซกรดใกลโฮสเทลแทนการจางบรษทใหญๆ การจางแผงพวงมาลยเลกๆ จดดอกไมในโฮสเทล การจางรานขนมโบราณใกลโฮสเทลจดอาหารเชา การน าคณะนกทองเทยวเดนชมชมชนเกาแกใกลโฮสเทลโดยไมคดคาใชจาย โมเดลธรกจนเปนการท าธรกจแบบเกอกล โดยทกจดในการท าธรกจจะตองเกอกลถงทกคนตลอดทงกระบวนการ (Value Chain) เพอใหมผลประโยชนรวมกน (Mutual benefit) ซงจะท าใหธรกจและชมชนสามารถพฒนาไปพรอมกนไดอยางยงยน

ในชวงของการบกเบก ปญหาส าคญไดแกการเขาไปพดคยท าความเขาใจกบชมชน เนองจากชมชนเมองมกจะมประสบการณในเรองการถกเอารดเอาเปรยบจากคนทเขามาท าธรกจเพอหาผลประโยชนกบชมชนคอนขางมาก ท าใหเกดความระแวงและไมเขาใจ ซงทางโฮสเทลไดแกปญหาดวยการปฏบตตอคนในชมชนอยางจรงใจ ใหเกยรต และใหความเคารพแกคนในชมชนอยางมาก โดยจะเขาไปชวยตอเมอชมชนตองการใหชวยเทานน และชวยเพอท าใหคณภาพชวตของคนในชมชนดขน มากกวาทจะมงหาผลประโยชน จนกระทงเกดเปนความไวเนอเชอใจในทสด ซงในปจจบน ไดเกดการเปลยนแปลงของชมชนในหลายดาน อาท รานคาตางๆ ในละแวกโฮสเทลเรมมการปรบปรงรานใหทนสมย พรอมรบนกทองเทยวตางชาตมากขน เมนอาหารเปนภาษาองกฤษเกอบทกราน รายไดของคนในชมชนดขน คนในชมชนรจกมกคนกนมากขน สามารถสรางความสมพนธในชมชนทเคยมในอดตใหเกดขนไดอกครง ซงจะชวยสรางความเขมแขงและภมคมกนใหชมชนเกาแกเหลานไดอยางมนคงตอไป

7

มากเชนเดยวกบภาคเอกชน และผลทไดมความยงยน ส าหรบปญหา/อปสรรคของการประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงของกลมตวอยางภาคประชาสงคมทส าคญทสดคอ เรองทศนคต คานยมของคนในองคกร/คนรอบขางทไมเหนดวยกบการประยกตใชมากทสด ปจจยแหงความส าเรจทส าคญทสดคอ ผประยกตใชมความตงใจจรง มคณธรรม จรยธรรม

กรณตวอยางภาคประชาสงคม : มลนธวนเกษตรเพอสงคม

มลนธวนเกษตรเพอสงคม ตงอยในอ าเภอสนามชยเขต จงหวดฉะเชงเทรา ซงกอตงโดยผใหญวบลย เขมเฉลม อดตผใหญบานหวยหน ต.ลาดกระทง อ.สนามชยเขต จ.ฉะเชงเทรา โดยประวตการกอตงและทมาของศนยฯ เรมตนจากแนวคดการพงตนเองโดยใชวถเกษตรอนเปนรากเหงาของคนไทยมาเปนหนทางในการหลดพนความยากจนสการมอยมกนแบบยงยน ซงหากยอนกลบไปในอดตเมอประมาณ ป พ.ศ. 2504 ประเทศไทยมแนวทางในการพฒนาประเทศใหเปนประเทศอตสาหกรรม โดยเนนการปลกพชเศรษฐกจ อาท มนส าปะหลง ซงผใหญวบลยฯ กไดท าเกษตรเชงธรกจ ทใชทงการลงทน การจางงานและใชปยเคม เพอเรงผลผลต และปลกพชเชงเดยวคอมนส าปะหลงบนพนทกวา 300 ไร แตกลบตองมหนสนลนพนตวจนกระทงในป พ.ศ. 2524 ตองขายทดนเพอน าเงนมาใชหน ท าใหเหลอทดนเพยง 10 ไรเทานน และดงค ากลาวทวา “ถาไมถงทางตน ไมมทางไป กยงไมเปลยน” จากเหตการณทน ามาสทางตนในครงนน ท าใหผใหญวบลยเปลยนแนวคด หนมายดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยใชชวตแบบเกษตรพงพาตวเอง บนพนฐานของความรความเขาใจทรพยากรรอบตว ใชสงรอบขางเปนคร และน าความรเรองพชสมนไพรทไดจากบดาของผใหญวบลยฯ ซงเปนหมอพนบานมาปรบใชในการปลกพช จนท าใหมชวตความเปนอยทดขน

คณครรชต เขมเฉลม บตรชายของผใหญวบลยฯ กลาววาคณพอไดเปลยนจากเกษตรธรกจมาเปนเกษตรแบบพงตนเอง คอท าเพอกนอยในครอบครวกอน หากมเหลอแลวคอยขาย สงผลใหชวตจะเปนอสระจากระบบการตลาดและอทธพลของเงน ซงวธการนท าใหชวตดขน รางกายแขงแรงมากขน มกนมใชมากขน นอกจากนผใหญวบลยฯ ไดคดหาวธท างานใหนอยลง ขณะทยงมกนมใชเหมอนเดม นนคอการท า “วนเกษตร” (Agroforestry Farming) เปนเกษตรกรรมทน าเอาหลกการความยงยนถาวรของระบบปาธรรมชาต มาเปนแนวทางในการท าการเกษตร โดยใชหลกการปลกไม 7 ระดบคละกนไป ไดแก 1) ไมยนตน ระดบสงสด 2) ไมยนตนเพาะเมลดและไผ 3) พชกงตอน 4) พชผวดน 5) พชลงหว 6) พชน า และ7) พชเกาะเกยว สวนประโยชน 5 อยาง ไดแก 1) อาหาร 2) พชสมนไพรเปนยา 3) ไดเงน เมอปลกไวมากเกนกขายได 4) ไดไมใชสอย น ามาสรางบาน เฟอรนเจอร และ 5) เกดระบบนเวศทด ไดพนทสเขยว วธนท าใหมอยมกนจากตนไมทปลกเพยงครงเดยวแตมกนตลอดอยางยงยน เชน ไมผลหรอผกพนบานทแตกยอดใหมใหเกบกนไดเรอยๆ สมนไพรทใชเปนทงอาหารและยา รวมทงไมทปลกไวท าบานเรอนทอยอาศย นอกจากนยงมหลกประกนจากไมใหญทปลกไวเปนทนสะสมใชในยามฉกเฉน หรอเมอมอายมากขนจนท างานไมไหว ซงหากเรมปลกวนน ตนไมจะกลายเปนบ าเหนจบ านาญและมรดกของชวตทนท นอกจากน ยงไดสราง “เครอขายวนเกษตร” ทเปดพนทใหสมาชกไดแลกเปลยนเรยนรในเรองการท าวนเกษตร การคดลอกต ารายาสมนไพรและทดลองท า รวมทงการแปรรปผลตภณฑของใชจ าเปน เชน สบ แชมพ เมอเหลอใชกน าไปจ าหนาย เปนตน

คณครรชตเหนวา สงส าคญทจะใหภาคเกษตรมความมนคง ยงยน คอ “ตองเปลยนวธคดของคน” โดย 1) คดพงตนเองใหได คอพงตนเองบนพนฐานทรพยากรทมอย และเรยนรในการปรบตวใหเขากบระบบทนในปจจบน และ 2) มการเรยนรอยเสมอ คอ การน าปญหาทมอยมาบรหารจดการและแกไข โดยใชองคความรเดมทมและองคความรใหม ๆ มาปรบใชรวมกน

8

4) ภาคการศกษามความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมากกวาทตนเองคด แตมสดสวนการประยกตใชต า ผลส ารวจระบวา บคลากร/องคกรในกลมตวอยางภาคการศกษาสวนใหญประเมนตนเองวามความร ความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบปานกลาง ขณะทผลการประเมนจากการตอบแบบทดสอบระบวา มผมความร ความเขาใจในระดบมาก สงทสดเมอเทยบกบทกภาค นอกจากน ภาคการศกษามสดสวนการไมประยกตใชสงและมสดสวนการประยกตใชจนถงปจจบนต าเปนอนดบสองรองจากภาคเอกชน ผทประยกตใชในภาคการศกษาสวนใหญประยกตใชในเรองวธปฏบตในการท างานมากทสด กลมตวอยางภาคการศกษาเปนภาคเดยวทมการประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงบอยแตไมสม าเสมอมากทสด โดยมวตถประสงคเพอสรางความมนคงในชวต เมอประยกตใชแลวสวนใหญไดผลบรรลตามวตถประสงคหลกทตงไวในระดบปานกลาง และผลทไดมความยงยน แตมสดสวนต าทสดเมอเทยบกบภาคอนๆ ส าหรบปญหา/อปสรรคของการประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงของกลมตวอยางภาคการศกษาทส าคญทสด คอ การขาดความรในการประยกตใช ส าหรบปจจยแหงความส าเรจทส าคญทสดของการประยกตใชของกลมตวอยางภาคการศกษาคอ การมความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยางแทจรง

9

กรณตวอยางภาคการศกษา : โรงเรยนมธยมสวทยเสรอนสรณ

โรงเรยนมธยมสวทยเสรอนสรณ เขตประเวศ กรงเทพมหานคร สงกดส านกการศกษากรงเทพมหานคร แยกจากโรงเรยนสวทยเสรอนสรณ เมอวนท 20 มถนายน พ.ศ.2548 ก าหนดเปดเปนโรงเรยนมธยมศกษา ปจจบนการเรยนการสอนแบงเปนกลมสาระการเรยนร 8 กลม ไดแก 1) ภาษาไทย 2) คณตศาสตร 3) วทยาศาสตร 4) สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 5) สขศกษา และพลศกษา 6) ศลปะ 7) งานอาชพ และเทคโนโลย และ 8) ภาษาตางประเทศ

โรงเรยนมธยมสวทยเสรอนสรณ โดยคณครวระพงษ พมพสาร (ครว) ครช านาญการ ไดมแนวคดทจะนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการบรหารและจดการและการเรยนการสอน และไดเรมตนอยางเปนรปธรรมจากเหตการณอทกภยครงใหญเมอปลายป 2554 ซงกอใหเกดความเดอดรอนตอชมชนอยางมาก คณครจงมแนวคดทจะใหนกเรยนบรการชวยเหลอชมชน ดวยหลกการ เขาใจ เขาถง พฒนา ซงแนวคดดงกลาวไดรบการสนบสนนจากโครงการเพอสงคม (CSR) ของบรษทเอกชนใกลโรงเรยนอกดวย แตกยงไมเกดผลลพธทชดเจน ตอมาในป 2556 ครวไดรบทราบขาวเรองโครงการ Eco-School หรอโรงเรยนสงแวดลอมศกษา ของกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ซงเปนโครงการทจะพฒนาโรงเรยนทงระบบ เพอสนบสนนกระบวนการเรยนรทสงเสรมและพฒนานกเรยนใหเตบโตขนเปนพลเมองทมความรบผดชอบ ตระหนกตอปญหาสงแวดลอมและการพฒนาของทองถน มความรความเขาใจอนเปนผลจากกระบวนการเรยนรและการลงมอปฏบตจรง และพรอมทจะเขาไปมบทบาทในการปองกน ฟนฟ รกษา และใชประโยชนจากสงแวดลอมอยางยงยน ครวเหนความส าคญของโครงการ จงไดขอความชวยเหลอจากนกวชาการหลายฝาย เพอเขารวมโครงการดงกลาว และก าหนดเปนหลกสตรการเรยนการสอนในระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 1 หนวยกต

การเรยนวชา Eco-school ใชเวลาเรยนนอกตารางเรยนปกต โดยเรมเรยนในชนมธยมศกษาปท 4 และเรยนตอไปทกเทอม โดยโครงการในแตละเทอมจะเปนเรองทตอยอดจากโครงการในเทอมทผานมา จนจบมธยมศกษาปท 6 ซงนกเรยนสามารถเลอกท าโครงการดานสงแวดลอมในเรองใดกไดตามทสนใจ โดยอาจด าเนนการภายในโรงเรยน บรเวณบาน หรอทองถนใกลเคยง และเปนการบรณาการรวมกบวชาในกลมสาระการเรยนรอนๆ โดยนกเรยนจะแบงเปนกลม กลมละ 2-3 คน แตละกลมสามารถเลอกครทปรกษาตามความรความถนดของโครงการกทานกได ครแตละทานกสามารถเปนทปรกษาใหกกลมกไดเชนกน โดยจะมการประชมครทปรกษาโครงการอยางตอเนองเพอใหเกดการบรณาการทแทจรง รวมทงใหผปกครองเขามามสวนรวมในกระบวนการตางๆ ซงทางโรงเรยนจะมอบประกาศนยบตรใหผปกครองเมอจบโครงการ

ในปแรกทน าโครงการ Eco-school มาใช เกดปญหามากมาย ทงในเรองการไมไดรบความสนใจ และเกดแรงตอตานจากหลายฝาย ไมวาจะเปนผบรหาร คร นกเรยน ตลอดจนผปกครอง ท าใหตองอาศยความอดทน ความเพยรในการเรยนรจากการลองผดลองถก จนกระทงหลายโครงการของนกเรยนเกดผลส าเรจจนเปนทยอมรบ และไดท าใหทกฝายเกดความเขาใจมากขนอยางตอเนอง เกดการบรณาการระหวางหนวยการเรยนรภายในโรงเรยนอยางทไมเคยมมากอน จนกระทงในปจจบน โครงการ Eco-school ไดรบการยอมรบอยางแพรหลายทงจากนกเรยน คร ผปกครอง และประชาชนทวไป โรงเรยนไดรบรางวลมากมาย ทงในประเทศและตางประเทศ อาท รางวลชนะเลศโรงเรยนสงแวดลอมศกษาอาเซยน ครงท 2 ระดบมธยมศกษา จากการประกวดทประเทศเมยนมาร รางวลชนะเลศการประกวดพน านองรกษน าตามแนวพระราชด าร พ.ศ. 2558 ของมลนธอทกพฒนฯ รวมทงมสอตางๆ เขามาน าเสนอเรองราวความส าเรจสสาธารณชนอยางตอเนอง ท าใหโรงเรยนสามารถเปนตนแบบขยายผลออกไปยงสถานศกษาอนๆ ไดเปนจ านวนมาก

10

2.1.3 ขอเสนอแนะ

1) สงเสรมการใหความรความเขาใจในเรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทถกตอง และการประยกตใช ใหทวถงทกกลมมากยงขน รวมทงแกไขประเดนทเขาใจผดในทกกลม จากผลการส ารวจการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในปท 5 ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ปญหาทส าคญทสดของการประยกตใชหลกปรชญาฯ คอการขาดความรในการประยกตใช ขาดความเขาใจเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง รวมทงคนรอบขางมทศนคตหรอคานยมทไมเหนดวยกบการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เชนเดยวกบกลมตวอยางทไมประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกไดใหเหตผลทส าคญทสดคอ ไมรวธการน าไปประยกตใช และมความจ าเปนตองแขงขน อาท ท ายอดขาย เพมก าไรใหถงเปาหมาย แสดงใหเหนวากลมตวอยางเหลานยงมความเขาใจคลาดเคลอนตอหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง อกทงกลมตวอยางสวนใหญทประเมนวาตนเองเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบปานกลางหรอมากนน ในความเปนจรง สวนใหญกลบมความเขาใจอยในระดบนอยเทานน ซงแสดงใหเหนวา ความเขาใจของผทประเมนตนเองวามความเขาใจมาก อาจยงเปนความเขาใจทไมถกตอง ดงนน จงควรสงเสรมการสรางความร ความเขาใจทถกตอง รวมถงวธการน าไปประยกตใช โดยการประชาสมพนธผานสอตางๆ ใหมากขน และเนนในเรองการแกไขประเดนทมกเขาใจผดในเรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เชน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไมสามารถท าก าไรหรอแขงขนได เปนเรองของการเกษตรเทานน เปนตน เพอเปนการกระตนใหประชาชนเหนถงความส าคญของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทสามารถน าไปปรบใชไดในทกสภาวะและทกระดบ

2) สงเสรมการศกษาดงานเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงใหครอบคลมมากขน จากการส ารวจการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในปท 5 ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ในภาพรวมมกลมตวอยางทไมเคยไดรบการอบรม/ศกษาดงานเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงถงรอยละ 24.20 และกลมตวอยางทเคยประยกตใชแลวเลก มสาเหตมาจากการขาดความรในก ารแกปญหาทเกดขนเมอประยกตใช ในขณะทกลมภาครฐมสดสวนผประยกตใชมากทสด และมสดสวนของผทเคยไดรบการอบรม/ศกษาดงานเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสงกวากลมภาคอนๆ แสดงใหเหนวา การอบรมหรอศกษาดงานท าใหเกดความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไดมากขน และจะน าไปสการสนใจน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใช ดงนน จงควรสงเสรมการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงโดยการศกษาดงานจากผประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทประสบความส าเรจโดยตรง จะท าใหสามารถเรยนรถงวธการน าไปประยกตใชจากประสบการณตรงอยางถกตอง และน าไปใชในทางปฏบตไดอยางแทจรง

3) การสงเสรมการประยกตใชในแตละภาค ควรด าเนนการโดยมจดเนนตางกน ดงน

3.1) ภาครฐ : ใหความส าคญกบคณภาพของการจดฝกอบรมเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ภาครฐมผลจากการตอบแบบทดสอบในเรองความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบนอยสงกวาทกภาค ขณะทมการฝกอบรม/ศกษาดงาน/เรยนรเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากหนวยงานราชการสงกวาทกภาค โดยมสดสวนผไมเคยไดรบการอบรมหรอศกษาดงานต ากวาทกภาค แสดงใหเหนวา แมภาครฐจะไดรบการฝกอบรม/ดงานอยางทวถง แตการฝกอบรมจากภาครฐกลบไมท าใหความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพมขนมากเทาทควร ทงๆ ทกลมตวอยางสวนใหญเหนวาการฝกอบรมจากภาครฐเปนแหลงการเรยนรหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงท

11

ส าคญมากเปนอนดบสองรองจากสอตางๆ ดงนน จงควรใหความส าคญกบการตดตามประเมนผลการฝกอบรม/ดงานดานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทภาครฐจดขน โดยมการตดตามผลวาผเขารบการอบรม/ดงาน มความรความเขาใจกอนและหลงการอบรมแตกตางกนหรอไม และสามารถน าไปประยกตใชหรอขยายผลไดมากนอยเพยงใด เพอใหคณภาพของการฝกอบรมอยในเกณฑทไดมาตรฐาน สามารถบรรลวตถประสงคในการเพมพนความรความเขาใจและการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไดอยางแทจรง

3.2) ภาคเอกชน : แกไขประเดนทยงเขาใจผด รวมทงใหความรทถกตองและสนบสนนการประยกตใชโดยยกตวอยางใหเหนจรง จากผลการส ารวจการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในปท 5 ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ในภาคเอกชนยงมแนวโนมเดยวกนกบปทผานมา ซงในปน ภาคเอกชนกลมตวอยางมสดสวนการไมประยกตใชสงทสดในทกกลมภาค และมสดสวนการประยกตใชจนถงปจจบนต ากวาภาคอนๆ นอกจากน ผลการส ารวจยงพบอกวา ภาคเอกชนมสดสวนการไมเคยอบรม/ศกษาดงานดานเศรษฐกจพอเพยงถงรอยละ 34.55 สงกวาทกภาค และในขณะทมการศกษาดวยตนเองเปนอนดบสอง ทงน อาจเปนเพราะภาคเอกชนยงมความเขาใจคลาดเคลอนในเรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สงเกตไดจากการส ารวจทกลมตวอยางภาคเอกชนระบสาเหตทไมประยกตใช สงทสดคอ มความจ าเปนตองแขงขน อาท ท ายอดขาย เพมก าไรใหถงเปาหมาย จงควรแกไขประเดนทเขาใจผดเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และใหความรความเขาใจทถกตองแกภาคเอกชน ซงผลการส ารวจ พบวา ภาคเอกชนมการเรยนรหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงผานการยกตวอยางใหเหนเปนรปธรรมมากทสดเปนอนดบหนง และจากการใชสอสงคมออนไลนมสดสวนสงกวาภาคอนๆ ดงนน การสงเสรมการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทไดผลมากทสดส าหรบภาคเอกชนคอ การสงเสรมความรความเขาใจในเรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงโดยยกตวอยางใหเปนรปธรรม ผานการจดการฝกอบรม/ศกษาดงาน/เรยนรดานเศรษฐกจพอเพยง และการใชสอสงคมออนไลนใหมากขน อาท Facebook Youtube Instagram Twitter และ Line

3.3) ภาคประชาสงคม : เนนการคดกรองสอทเผยแพรเรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตอภาคประชาสงคมใหมความถกตอง ภาคประชาสงคมประเมนตนเองวามความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบมากสงกวาทกภาค แตในความเปนจรง ผลจากการตอบแบบทดสอบ กลบมสดสวนความรความเขาใจในระดบมากต ากวาทกภาค แสดงถงความเขาใจทผดในเรองหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ทงทภาคประชาสงคมมสดสวนของผทเคยฝกอบรม/ศกษาดงาน/เรยนรเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากการศกษาดวยตนเอง และการเรยนรจากสอตางๆ มากกวา 20 ครง สงกวาภาคอนๆ นอกจากน ภาคประชาสงคมยงเหนวาวธการประชาสมพนธทไดผลมากทสดคอการใชสอสงคมออนไลนสงเปนอนดบสองรองจากการยกตวอยางจากกรณทเกดขนจรง ซงแสดงใหเหนวา การสอสารดวยสอตางๆ โดยเฉพาะสงคมออนไลน เพอใหบคคลทวไปสามารถศกษาไดดวยตนเอง แมจะสามารถเขาถงกลมเปาหมายไดอยางกวางขวางและรวดเรว แตอาจมการคดกรองเนอหาทสอสารไดนอย ซงอาจท าใหเกดความเขาใจทผดพลาดไดงาย ดงนน จงควรเนนในเรองการคดกรองความถกตองของเนอหาความรทเผยแพรสภาคประชาสงคมผานสอเหลานดวย

3.4) ภาคการศกษา : สนบสนนการศกษาดงานกรณศกษาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอสงเสรมการประยกตใช ภาคการศกษาเปนภาคเดยวทมผลการประเมนตนเองในเรองความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระดบปานกลาง แตผลจากการตอบแบบทดสอบกลบมความรความเขาใจอยในระดบมาก ขณะทมสดสวนการไมประยกตและสดสวนการประยกตใชจนถง

12

ปจจบนต า และมสดสวนผไมเคยศกษาดงานเรองเศรษฐกจพอเพยงเลยมากเปนอนดบสองรองจากภาคเอกชน แสดงใหเหนวา ภาคการศกษาคดวาตนเองมความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงต ากวาความเปนจรง ท าให ไมมน ใจในการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกต ใช ด งน น จงควรสงเสรมใหบคลากรในภาคการศกษาไดมโอกาสศกษาดงานจากกรณศกษาทประสบผลส าเรจ และไดลองปฏบตจรง เพอใหเขาใจวธน าไปประยกตใชอยางแทจรง พรอมทงเกดความมนใจในการประยกตใชและ ผลทจะไดรบ

2.2 ความอยเยนเปนสขรวมกนในสงคมไทย

2.2.1 ความอย เยนเปนสขรวมกนในสงคมไทยเพมขนตอเนอง ในระยะ 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) มระดบการพฒนาอยในระดบปานกลาง โดยคาดชน ความอยเยนเปนสขรวมกนในสงคมไทยเพมขนจากรอยละ 70.48 ในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 (พ.ศ. 2554) เปนรอยละ 71.54 ในป 2555 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 และเพมขนเปนรอยละ 78.26 ในป 2559 หรอปสดทายของแผนฯ มระดบการพฒนาอยในระดบปานกลาง โดยปจจยเกอหนนท สงผลใหความอยเยนเปนสขรวมกนในสงคมไทยเพมขน ไดแก ชมชนมความเขมแขง จากการทชมชน สามารถพงตนเองและมการรวมกลมชวยเหลอเกอกลกน เศรษฐกจไทยมความเขมแขงและเปนธรรมเพมขน จากปญหาความเหลอมล าและความยากจนลดลง เศรษฐกจขยายตวเพมขน สภาพแวดลอมและระบบนเวศสมดลปรบตวดขน จากระบบนเวศทมความอดมสมบรณมากขน ขณะทคนไทยมสขภาวะทดขน เนองจาก คนไทยมสตปญญาและใฝรเพมขน สวนปจจยบนทอนทสงผลกระทบตอความอยเยนเปนสขในสงคมไทย ไดแก ความอบอนในครอบครวลดลง เนองจากสมพนธภาพในครอบครวทมความเปราะบาง การหยารางเพมขน และผสงอายอยคนเดยวมากขน ขณะท สงคมประชาธปไตยทมธรรมาภบาลยงอยในระดบทตองเรงแกไข โดยเฉพาะดานความสมานฉนททางสงคม และการมจตส านกประชาธปไตย

ตารางท 1 ดชนความอยเยนเปนสขรวมกนในสงคมไทย ป 2550 – 2559 หนวย : รอยละ

องคประกอบหลก แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 1. การมสขภาวะ 70.16 69.63 72.11 71.52 72.60 73.09 72.48 72.90 2. ครอบครวอบอน 61.65 63.18 65.17 68.31 65.58 65.53 66.52 67.98 3. ชมชนเขมแขง 46.38 60.89 76.47 81.00 86.35 88.43 84.67 97.76 4. เศรษฐกจเขมแขงและเปนธรรม 73.07 71.05 76.16 78.99 77.82 77.59 84.06 84.71 5. สภาพแวดลอมและระบบนเวศสมดล 75.16 69.78 73.97 68.14 64.52 66.03 68.86 79.12 6. สงคมประชาธปไตยทมธรรมาภบาล 70.45 60.37 53.75 55.56 57.26 57.48 53.75 51.60 ภาพรวมดชนความอยเยนเปนสข 67.48 66.21 70.48 71.54 71.96 72.73 73.24 78.26

ทมา : ส านกประเมนผลและเผยแพรการพฒนา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต หมายเหต : ระดบดมาก = รอยละ 90.0 - 100 ระดบด = รอยละ 80.0 - 89.9

ระดบปานกลาง = รอยละ 70.0 - 79.9 ระดบตองปรบปรง = รอยละ 60.0 - 69.9 ระดบเรงแกไข < รอยละ 59.9

13

2.2.2 ชมชนมความเขมแขง เศรษฐกจมความเขมแขงและเปนธรรม เพ มข น สภาพแวดลอมและระบบนเวศสมดลเพมขน และคนไทยมสขภาวะทดขน

1) ความเขมแขงของชมชนปรบเพมขนอยางมาก คาดชนทเพมขนอยางตอเนองในชวงตนแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 จากรอยละ 81.00 ในป 2555 เปนรอยละ 88.43 ในป 2557 แมจะลดลงเปนรอยละ 84.67 ในป 2558 แตเมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 กไดปรบเพมขนเปนรอยละ 97.76 จากการทชมชนมการรวมกลมเพอชวยเหลอกนและเชอมโยงเปนเครอขายเพมขน ประชาชนในชมชนรวมตวเปนองคกรชมชนเพมจาก 143,632 แหง ในป 2555 เปน 157,621 แหง ในป 2557 และเพมเปน 169,331 แหง ในป 2559 ซงสวนใหญเปนกลมธรกจชมชนและอาชพ สหกรณและกลมเกษตรกรท มเสถยรภาพทางการเงนโดยรวมในระดบมนคงดมากและระดบมนคงด2แมวาจะมจ านวนลดลงในป 2558 เนองจากสถานการณภยแลง และราคาพชผลทางการเกษตรตกต า รวมทง เศรษฐกจของประเทศทยงชะลอตว สงผลตอธรกจภาคสหกรณ แตในภาพรวมเพมขนจากรอยละ 19.29 ในป 2555 เปนรอยละ 51.39 ในป 2559 โดยเฉพาะระดบมนคงด เพมขนอยางมากในป 2559 อกทง ภาวะเศรษฐกจทางการเงนของภาคสหกรณไทยในภาพรวมมความสามารถในการบรหารจดการไดดพอสมควร จะเหนไดจากทนด าเนนงานจ านวน 2.53 ลานลานบาท และขยายตวเพมขนรอยละ 7.38 โดยจ าแนกเปนทนของสหกรณรอยละ 43.26 เปนเงนรบฝากจากสมาชกรอยละ 30.04 และเปนหนเงนกยมจากภายนอกรอยละ 25.55 พฒนาการของสหกรณออมทรพยไทยในชวง 5 ปทผานมา พบวา ขนาดสนทรพยของสหกรณออมทรพยเพมขนอยางรวดเรวจาก 1.5 ลานลานบาท ณ สนป 2554 มาอยทระดบ 2.4 ลานลานบาท ในเดอนกนยายน 2559 หรอคดเปนการเตบโตเฉลยทรอยละ 9.9 ตอป มสมาชกและคนในครวเรอนรวมแลวมากกวา 40 ลานคน มสนทรพย 2.2 ลานลานบาท มสหกรณมากกวา 6,000 แหง ทท าหนาทในฐานะเปนองคการธรกจฐานสงคมกระจายอยทกอ าเภอทวประเทศ

ส าหรบการจดการความรและรวมกนแกไขปญหาตางๆ ของชมชน การเรยนรในชมชนเพมจากรอยละ 42.70 ของหมบานทงหมด ในป 2555 เปนรอยละ 53.38 ในป 2557 แตลดลงเปน รอยละ 45.52 ในป 2559 แมจะมการสงเสรมกระบวนการเรยนรของภาคตางๆ ผานศนยการเรยนร แหลงเรยนรของชมชนหรอศนยสาธตของหมบาน อาท การจดท าแผนชมชนและการสงเสรมวสาหกจชมชน สงผลใหชมชนมการพฒนาในดานตาง ๆ อาท การพฒนาอาชพ การออมทรพย การศกษาเพอชมชน การอนรกษศลปวฒนธรรม การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเปนตนแบบใหชมชนอนๆ อาท ศนยการเรยนรไอซทชมชนประมาณ 1,980 แหงทวประเทศ เสรมสรางความรในการด าเนนกจกรรมทางการเกษตรและฝกปฏบตผานกจกรรมสาธตแบบมสวนรวมใหผเขารวมโครงการฯ มความรในการด าเนนกจกรรมทางการเกษตรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยมศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชนทเขารวมโครงการ 110 แหง ทวประเทศ

การจดสวสดการของชมชนมการด าเนนการอยางตอเนอง โดยครวเรอนทมคนในครวเรอนเปนสมาชกองคกรชมชนทจดสวสดการมจ านวน 163.00 ครวเรอนตอพนครวเรอน ในป 2558 เพมขนจาก 72.91 ครวเรอนตอพนครวเรอน ในป 2555 องคกรชมชนทจดสวสดการและสามารถ บรหารจดการไดอยางมประสทธภาพ มการจดตงกองทนสวสดการชมชนทวประเทศจ านวน 5,960 กองทน มสมาชกกวา 5 ลานราย มเงนกองทนรวมกนมากกวา 1 หมนลานบาท ทงนเครอขายสวสดการชมชน 2 กลมทมเสถยรภาพทางการเงนในระบบมนคงดมาก หมายถง สามารถรบผลกระทบจากความผนผวนของภาวะธรกจไดด สวนกลมทมเสถยรภาพ

ทางการเงนในระบบมนคงด หมายถง สามารถรบผลกระทบจากความผนผวนทางธรกจได แตไมเตมททกดาน ซงตองระมดระวงความเสยงทอาจเกดขนในบางดาน

14

ทวประเทศไดตงเปาหมายขยายสมาชกใหครอบคลมทวประเทศไมนอยกวา 10 ลานคน ภายในป 2561 กองทนสวสดการชมชนสามารถจดสวสดการพนฐานแกสมาชกโดยครอบคลมทกชวงชวต อาท การรบขวญเดกแรกเกด ทนการศกษา การรกษาตวในโรงพยาบาล บ านาญผสงอาย จดงานศพ ทนประกอบอาชพ และภยพบต ในสวนของการเขาถงแหลงทนมการสนบสนนการสรางโอกาสใหคนจนและผมรายไดนอยเขาถงแหลงทนในระบบเพอสรางความมนคงดานอาชพและรายได ผานกองทนหมบานและชมชนเมองจ านวน 79,225 กองทน แบงเปนกองทนหมบาน 74,989 กองทน กองทนชมชนเมอง 3,528 กองทน กองทนชมชนทหาร 738 กองทน มสมาชกรวม 12,801,444 คน มเงนทนหมนเวยนรวมกนไมนอยกวา 218,899.74 ลานบาท ซงสามารถเปนแหลงเงนทนของชมชน และลดการกเงนนอกระบบ นอกจากน มมาตรการสงเสรมความเปนอยระดบหมบาน โดยการตอยอดกองทนหมบานและชมชนเมอง และสงเสรมกจกรรม “รานคาประชารฐเพอชมชน” เพมความเขมแขงของเศรษฐกจฐานราก จ าหนายสนคาของกองทนหมบาน โดยในป 2559 มรานคาประชารฐเพอชมชนประมาณ 20,000 แหง และจะผลกดนใหรานคาชมชนเปนสถานทรวบรวมผลผลตของชมชน และกระจายไปยงตลาดกลางตอไป

2) ความเขมแขงและเปนธรรมทางเศรษฐกจปรบตวจากระดบปานกลางขนมาอยในระดบด ในชวงปลายแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 โดยดชนเศรษฐกจเขมแขงและเปนธรรมเพมขนจากรอยละ 78.99 ในป 2555 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 และมระดบการพฒนาอยในระดบปานกลาง เปน รอยละ 84.06 ในป 2558 และรอยละ 84.71 ในป 2559 ซงเปนปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 โดยระดบการพฒนาปรบตวขนมาอยในระดบด เปนผลจากความเปนธรรมทางเศรษฐกจปรบตวเพมจากปญหาความยากจนและความเหลอมล าลดลง การมสมมาชพปรบตวดขนจากระดบปานกลางมาอยในระดบด จากอตราการวางงานอยในระดบต า ขณะท เศรษฐกจมความเขมแขงลดลง เมอเทยบกบในปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ระดบการพฒนาปรบลดลงจากระดบปานกลางมาอยทระดบตองปรบปรง เนองจากประสทธภาพการผลตรวมและสดสวนการออมยงอยในระดบต า

ความเปนธรรมทางเศรษฐกจปรบตวดขน คาดชนเพมขนอยางตอเนองจาก รอยละ 77.95 ในป 2555 เปนรอยละ 98.50 ในป 2559 เนองจากปญหาความยากจนมแนวโนมลดลง โดยสดสวนคนจนลดลงจากรอยละ 12.64 ในป 2555 มาอยทรอยละ 7.21 ในป 2558 คดเปนจ านวนคนจนประมาณ 4.8 ลานคน สวนหนงเปนผลจากนโยบายของรฐบาลทใหความส าคญกบการพฒนาคณภาพสนคาเกษตรสมาตรฐาน และการลดรายจาย ลดตนทนการผลต และชวยเหลอดานหนสน ทงน ความยากจนยงคงกระจกตวอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมากทสด มสดสวนคนจนรอยละ 10.30 รองลงมา ไดแก ภาคใตรอยละ 9.92 และภาคเหนอรอยละ 8.78 ตามล าดบ ซงคนยากจนสวนใหญมระดบการศกษาต า มอาชพหลกอยในภาคเกษตร และเปนแรงงานนอกระบบในสดสวนทสง ขณะท ปญหาความเหลอมล าดานรายไดลดลงเชนเดยวกน โดยชองวางรายไดระหวางกลมคนจนทสดกบคนรวยทสดลดลงจาก 11.81 เทา ในป 2555 เปน 10.31 เทา ในป 2558 โดยกลมคนทรวยทสดรอยละ 20 มสดสวนการถอครองรายไดรอยละ 50.76 ของรายไดทงหมด ขณะท กลมคนจนทสดรอยละ 20 ถอครองรายไดเพยงรอยละ 4.92 อยางไรกตาม แมความเหลอมล าดานรายไดมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง แตความเหลอมล าดานอนๆ ยงคงเปนปญหาในสงคมไทย อาท ความเหลอมล าดานสนทรพยทางการเงน การถอครองทดน และโอกาสการเขาถงการศกษา

15

การมสมมาชพของคนไทยเพมขนตอเนองในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 คาดชนเพมขนจากรอยละ 82.48 ในป 2555 เปนรอยละ 86.24 ในป 2559 เนองจากอตราการวางงานอยในระดบต า แตมแนวโนมเพมขนตอเนองจากรอยละ 0.67 ในป 2555 เปนรอยละ 0.99 ในป 2559 โดยจ านวน ผมงานท าเทากบ 37.69 ลานคน ในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 อยางไรกตาม แรงงานไทยจะตองปรบตวเพอเตรยมพรอมรองรบกบการเขาสประเทศไทย 4.0 ในอนาคต ซงจะมผลตอการเปลยนแปลงของความตองการแรงงานทงคณสมบตและผลตอบแทนของแรงงาน ส าหรบการสรางหลกประกนและสวสดการในการท างานของคนไทยเพมขนตอเนอง โดยผมหลกประกนและสวสดการในการท างานเฉพาะผอยในระบบเพมขนจากรอยละ 32.48 ในป 2555 เปนรอยละ 36.24 ในป 2559 แมจะมสดสวนผมหลกประกนและสวสดการเพยง 1 ใน 3 ของก าลงแรงงาน แตจะเหนวาการขยายประกนสงคมและกองทนการออมแหงชาต (กอช.) อยางตอเนอง ท าใหแรงงานนอกระบบมหลกประกนทางสงคมครอบคลมมากขน โดยในป 2559 จ านวนผประกนตนเพมขนเปน 14.04 ลานคน และผประกนตนตามมาตรา 40 ซงเปนแรงงานนอกระบบมจ านวน 2.24 ลานคน ขณะท กองทนการออมแหงชาตมสมาชกทงสน 524,317 คน สวนใหญมอาชพเกษตรกร คาขาย และไมประกอบอาชพ

ความเขมแขงของเศรษฐกจไทยลดลงในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เมอเปรยบเทยบกบในชวงตนแผนฯ คาดชนลดลงจากรอยละ 76.54 ในป 2555 ระดบการพฒนาอยในระดบ ปานกลาง มาอยทรอยละ 67.42 ในป 2558 และเพมขนเลกนอยเปนรอยละ 69.39 ในป 2559 ระดบการพฒนาปรบตวลดลงมาอยในระดบตองปรบปรง เนองจากดชนขององคประกอบยอยเศรษฐกจเตบโตอยางมคณภาพ ยงอยในระดบตองปรบปรง โดยคาดชนคอนขางผนผวนในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 จากรอยละ 64.87 ในปแรกของแผนฯ ลดลงเปนรอยละ 49.99 ในชวงกลางแผนฯ แตเพมขนเปนรอยละ 65.00 ในป 2559 ซงเปนปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เปนผลจากเศรษฐกจในชวงปลายแผนฯ เรมฟนตวอยางคอยเปนคอยไป อตราการขยายตวทางเศรษฐกจจากทเพมขนสงถงรอยละ 7.32 ในป 2555 ชะลอตวลงเปนรอยละ 0.80 ในป 2557 จากปญหาความไมสงบทางการเมอง แตขยายตวเพมขนเปนรอยละ 2.9 ในป 2558 และรอยละ 3.2 ในป 2559 เปนผลมาจากการขยายตวของภาคการทองเทยว การบรโภคภาคเอกชนและการใชจายของภาครฐทขยายตวตอเนอง โดยเฉพาะการลงทนในโครงสรางพนฐานดานคมนาคม นอกจากน ประสทธภาพการผลตรวม (TFP) ยงอยในระดบต า

ขณะท การพงตนเองทางเศรษฐกจ แมจะปรบตวเพมขน แตยงอยในระดบตองปรบปรง คาดชนเพมขนจากรอยละ 64.74 ในป 2555 เปนรอยละ 68.18 ในป 2559 จากการทอปสงคในประเทศตอภาคเศรษฐกจระหวางประเทศปรบตวเพมขนจากรอยละ 61.40 เปนรอยละ 65.23 ในชวงเวลาเดยวกน เนองจากการขยายตวของอปสงคในประเทศ ตามการขยายตวของการบรโภคภาคเอกชนและการใชจายภาครฐ อยางไรกตาม สดสวนการออมของประเทศคอนขางทรงตวไมเปลยนแปลงและยงอยในระดบต าประมาณรอยละ 28 ส าหรบเสถยรภาพทางเศรษฐกจ มคาดชนอยในระดบปานกลาง และดชนมแนวโนมปรบตวลดลงจากรอยละ 100.00 ในปแรกของแผนฯ มาอยทรอยละ 75.00 ในปสดทายของแผนฯ เนองจากอตราเงนเฟอลดลงตอเนองจากรอยละ 3.00 ในป 2555 จนตดลบรอยละ 0.9 ในป 2558 แตปรบตวขนมา เปนบวกทรอยละ 0.2 ในป 2559 เปนผลจากราคาน ามนในประเทศลดลงตามการปรบลดลงของราคาน ามนในตลาดโลกในชวงตนแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 อยางไรกตาม ในปสดทายของแผนฯ ราคาพลงงานในประเทศมเสถยรภาพมากขนและปรบสงขนตามราคาน ามนในตลาดโลก สวนหนสาธารณะลดลงจากรอยละ 43.66 ของ

16

ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ในป 2555 เปนรอยละ 41.22 ในป 2559 แตยงอยในกรอบวนยทางการคลงทก าหนดใหไมเกนรอยละ 60

3) ดชนดานสภาพแวดลอมและระบบนเวศสมดลปรบตวสงขนมาอยในระดบปานกลาง ในชวง 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ดชนดานสภาพแวดลอมและระบบนเวศสมดลเพมขนจากรอยละ 68.14 ในป 2555 เปนรอยละ 79.12 ในป 2559 ปจจยทสงผลใหคาดชนเพมขนคอ ความปลอดภยในชวตและทรพยสนปรบขนมาอยในระดบดมาก จ านวนคดอาชญากรรมและคดยาเสพตด ในป 2559 มสดสวนลดลงและบรรลเปาหมาย อตราจ านวนคดอาชญากรรมลดลงเหลอ 0.39 คดตอประชากรพนคน จ านวนคด ยาเสพตดลดลงเหลอ 1.53 คดตอประชากรพนคน สาเหตเนองมาจากการทภาครฐใหความส าคญกบการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด มงเนนการสรางการมสวนรวมจากทกภาคสวนเพอน าไปสการแกปญหา ยาเสพตด รวมทงการปองกนอาชญากรรมเชงรกดวยการใหชมชน/ประชาชนเขามามสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมและการใหความรกบประชาชนใหรเทาทนคนรายและอาชญากรรม

อยางไรกตาม คณภาพสงแวดลอมยงอยในระดบทตองเรงแกไข คาดชนมแนวโนมลดลงจากระดบตองปรบปรงในป 2555 รอยละ 61.15 มาอยในระดบเรงแกไขรอยละ 59.91 ในป 2559 แสดงใหเหนวาการด าเนนการแกปญหามลพษยงด าเนนการไดนอย คณภาพอากาศยงมปญหาจากฝนละอองขนาดเลกเกนมาตรฐาน โดยมสดสวนเพมสงขนจากรอยละ 39.68 ในป 2555 เปนรอยละ 53.33 ในป 2559 จากการขยายตวของภาคขนสงและพลงงาน สงผลใหปรมาณการปลอยก๏าซคารบอนไดออกไซดตอ หวประชากรในป 2559 เพมสงขนเปน 3.90 ตนตอคน ภาคการผลตไฟฟามสดสวนการปลอยก๏าซคารบอนไดออกไซดสงสดคอรอยละ 38 รองลงมาเปนภาคขนสง และอตสาหกรรม คณภาพน าผวดนทอยในเกณฑพอใชขนไปลดลงเลกนอยเหลอรอยละ 80 ในป 2559 จากรอยละ 82 ในป 2555 สาเหตสวนใหญ มาจากการเพมขนของประชากร การขยายตวของชมชนเมอง และนาเสยจากภาคอตสาหกรรมทมมากเพมขนและลกลอบระบายนาเสยทมปรมาณความสกปรกสงลงสแหลงนา อกทง ยงมปรมาณขยะมลฝอยชมชนเพมสงขนประมาณ 27.06 ลานตน หรอประมาณ 74,130 ตนตอวน สามารถก าจดไดอยางถกตองเพยงรอยละ 36 คดแยกเพอน าไปใชประโยชนเพยง 5.76 ลานตน หรอรอยละ 21

ความอดมสมบรณของระบบนเวศลดลงมาอยในระดบปานกลาง คาดชนลดลงเปนรอยละ 77.43 ในป 2559 จากรอยละ 79.13 ในป 2555 เนองมาจากความอดมสมบรณของทรพยากรประมงลดลง พบวา ปรมาณปลาหนาดนทจบไดในอาวไทยมปรมาณลดลงเหลอ 5.70 กโลกรมตอชวโมง สาเหตเกดจากกจกรรมของมนษย โดยเฉพาะการท าประมงทมงหวงผลตอบแทนทางเศรษฐกจสง พนทปาไมมสดสวนลดลงเหลอเพยงรอยละ 31.62 ซงต ากวามาตรฐานความสมดลของระบบนเวศ สาเหตจากไฟไหมปาทมาจากกจกรรมของมนษย เชน การหาของปา การลาสตว และการเผาไร เปนตน สงผลกระทบใหเกดภยธรรมชาต ทงอทกภยและภยแลง

4) สขภาวะของคนไทยในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ปรบตวเพมขน อนเนองมาจากอตราการเรยนรของคนไทยมแนวโนมเพมสงขน สงผลใหดชนสขภาวะในภาพรวมปรบตวเพมขนจากรอยละ 71.52 ในป 2555 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เปนรอยละ 72.90 ในปสดทายของแผนฯ (ป 2559) กลาวคอคนไทยอาย 15 ป ขนไปทจบการศกษาภาคบงคบ หรอมการศกษาในระดบมธยมศกษาปท 3 หรอเทยบเทา ซงเปนระดบทสามารถอาน เขยน คด วเคราะห และค านวณมแนวโนมเพมสงขนจากรอยละ 47.36 ในป 2555 เปนรอยละ 50.99 ในป 2559 โดยประชาชนทอาศยอยในเขตเทศบาลมอตราการ

17

เรยนรสงกวาประชาชนทอาศยในเขตชนบท อยางไรกตาม สดสวนการเรยนรในเขตชนบทมอตราทเพมสงขนอยางตอเนองจากรอยละ 41.44 ในป 2555 เปนรอยละ 42.90 ในป 2559 สวนดานคณภาพการศกษา พบวา มคณภาพทต ากวาเกณฑการผานรอยละ 50 โดยคณภาพการศกษาของเดกและเยาวชนไทยมคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนเพมขนจากรอยละ 35.54 ในป 2555 เปนรอยละ 37.78 ในป 2558 อยางไรกตาม ในป 2559 คะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนไดปรบตวลดลงเลกนอยเหลอรอยละ 37.36 โดยคะแนนเฉลยมสดสวนลดลงในทกระดบชน โดยเฉพาะวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตร

ขณะท คนไทยมอตราการเจบปวยดวยโรคทปองกนไดเพมขน โดยเพมจาก 3,116.45 คนตอประชากรพนคนในป 2555 เปน 3,160 คนตอประชากรพนคน ในป 2558 และอตราการ ฆาตวตายยงคงเพมสงขน โดยเพมจาก 6.20 คนตอประชากรแสนคน ในป 2555 เปน 6.47 คนตอประชากรแสนคน ในป 2558 อยางไรกตาม คนไทยมความปลอดภยในชวตและทรพยสนเพมขน เนองจากอตราคดอาญาตอประชากรแสนคนลดลงจาก 170.67 คดตอประชากรแสนคน ในป 2555 เหลอ 50.43 คดตอประชากรแสนคน ในป 2559

2.2.3 ครอบครวมความอบอนลดลง และสงคมประชาธปไตยทมธรรมาภบาลยงอยในระดบทตองเรงแกไข

1) ครอบครวมความอบอนลดลงเมอเปรยบเทยบกบปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 และอยในระดบทตองปรบปรง โดยคาดชนลดลงจากรอยละ 68.31 ในป 2555 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เปนรอยละ 67.98 ในป 2559 ซงเปนปสดทายของแผนฯ และยงอยในระดบตองปรบปรงตลอดชวงของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เนองจากดชนองคประกอบยอยบทบาทหนาทของครอบครวลดลงจากรอยละ 73.85 เปนรอยละ 72.13 ในชวงเวลาเดยวกน จากการท ผสงอายทอยคนเดยวหรอ ถกทอดทงใหอยตามล าพงมแนวโนมเพมขนตอเนองจากรอยละ 6.64 ของผสงอายทงหมด ในป 2555 เปนรอยละ 7.90 ในป 2559 ซงเปนปญหาสงคมทตองรวมกนเรงแกไข เพราะสงคมไทยก าลงกาวเขาสสงคมผสงอายโดยสมบรณ (Aged Society) นอกจากน สดสวนครอบครวทมสมาชกทมรายไดสามารถท างาน หาเลยงสมาชกทกคนใหมความสขลดลงจากรอยละ 74.36 ในป 2555 เปนรอยละ 73.80 ในป 2559 อยางไรกตาม เดกไดรบการเลยงดทเหมาะสมจากครอบครวมแนวโนมดขน เมอพจารณาจากอตราคดเดกและเยาวชนทถกด าเนนคดโดยสถานพนจมอตราลดลงจาก 3.55 คนตอเดกและเยาวชนพนคน ในป 2555 เปน 3.38 คนตอเดกและเยาวชนพนคน ในป 2559 โดยเดกและเยาวชนทถกด าเนนคดสวนใหญจะถกด าเนนคด ในความผดเกยวกบยาเสพตดใหโทษ

ส าหรบดชนองคประกอบยอยสมพนธภาพในครอบครวมคาคะแนนคอนขาง ทรงตว ไมเปลยนแปลงมากนก โดยคาดชนลดลงเลกนอยจากรอยละ 57.88 ในป 2555 เปนรอยละ 57.24 ในป 2559 แตระดบการพฒนาอยในระดบตองเรงแกไข เนองจากสมพนธภาพในครอบครวมความเปราะบาง ท าใหเกดปญหาการแยกทางหยารางสง จากขอมลกรมการปกครอง พบวา ในป 2559 มอตราการหยารางของ คสมรส 5.56 คตอพนครวเรอน โดยกรงเทพมหานครเปนจงหวดทมการหยารางมากทสดคอ 16,081 ค คดเปนรอยละ 13.56 ของจ านวนคสมรสทมการหยารางทวประเทศ 118,539 ค สาเหตการหยารางพนฐาน มาจากทง 2 ฝายถกกดดนทงจากความเครยดจากงานและคานยมใหมทสามารถพงตนเองไดจงมความอดทนนอยลง ส าหรบครอบครวขยายมสดสวนลดลงเลกนอยจากรอยละ 35.90 ในป 2555 เปนรอยละ 35.30 ในป 2559 ทงน จะเหนวาสภาพสงคมและเศรษฐกจในปจจบนเปลยนแปลงไป ท าใหสภาพครวเรอน

18

ตางจากอดต ครอบครวขยายทมพอ แม ลก ปตา ยายาย พนองอยรวมกนลดลง จ านวนครอบครวเดยวท อยรวมกนเฉพาะพอ แม ลกเพมขน

ดชนองคประกอบการพงพงตนเองของครอบครวมคาคะแนนเพมขนจากรอยละ 73.21 ในป 2555 เปนรอยละ 74.57 ในป 2559 โดยครอบครวทสามารถพงพงตนเองได มรายไดสงกวารายจายไมนอยกวารอยละ 10 มสดสวนเพมขนจากรอยละ 64.28 ในป 2555 เปนรอยละ 68.13 ในป 2558 นอกจากน ครอบครวมปจจยพนฐานในการด ารงชวตดขน โดยสดสวนครวเรอนทมน าประปาใชในครวเรอนเพมขนจากรอยละ 77.74 ในป 2555 เปนรอยละ 83.03 ในป 2559 เนองจากไดมการเพมก าลงผลตน าประปาและขยายทอสงและจายน าประปาในประเทศอยางทวถงมากขน อยางไรกตาม สดสวนครอบครวทมบานเปนของตนเองกลบลดลงจากรอยละ 77.60 ในป 2555 เปนรอยละ 72.56 ในป 2559

2) สงคมประชาธปไตยทมธรรมาภบาลในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ลดต าลงและอยในระดบตองเรงแกไข โดยในชวงระหวางตนแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ถงกลางแผนฯ ดชนสงคมประชาธปไตยทมธรรมาภบาลมทศทางทดขนเลกนอย เมอเปรยบเทยบกบปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 โดยคาดชนเพมขนอยางตอเนองจากรอยละ 53.75 ในป 2554 เปนรอยละ 55.56 ในป 2555 และรอยละ 57.48 ในป 2557 กอนทจะลดลงเปนรอยละ 51.60 ในป 2559 หรอปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เนองจากคาดชนขององคประกอบยอยการมจตส านกประชาธปไตย และสงคมทมธรรมาภบาลลดลง

เมอพจารณาองคประกอบยอยของดชนสงคมประชาธปไตยทมธรรมาภบาลซงประกอบดวย (1) การมจตส านกประชาธปไตย (2) สงคมทมธรรมาภบาล และ (3) ความสมานฉนท พบวา องคประกอบยอยทมคะแนนลดลงอยางมนยยะส าคญในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 คอ “การมจตส านกประชาธปไตย” โดยมคะแนนลดลงจากรอยละ 65.50 ในป 2555 หรอปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เหลอเพยงรอยละ 49.20 เมอสนแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ระดบการพฒนาลดลงจากระดบ “ตองปรบปรง” เปน “เรงแกไข” สาเหตส าคญคอ ความขดแยงทางการเมองภายในประเทศททวความรนแรงขน สงผลให คาคะแนนดชนประชาธปไตย (Democracy Index ของ The Economist Intelligence Unit) ลดลงจาก 6.55 คะแนน ในป 2555 เปน 4.92 คะแนน ในป 2559 อยในอนดบท 100 จาก 167 ประเทศ ประเทศไทยถอเปนประเทศทมการปกครองแบบผสม (ประชาธปไตยและเผดจการ) โดยปจจยทมคะแนนลดลง คอ หนาทของรฐบาลและวฒนธรรมทางการเมอง และปจจยทมคะแนนต าสดคอ เสรภาพพลเมองทมคะแนนเพยง 3.93 คะแนน

ส าหรบองคประกอบยอยสงคมทมธรรมาภบาลทมคาดชนเพมขนในชวงกลางแผนฯ จากรอยละ 74.00 ในป 2555 เปนรอยละ 76.00 ในป 2557 และกลบลดลงเปนรอยละ 70.00 ในปสดทายของแผนฯ ทงนเนองจากคะแนนดชนภาพลกษณคอรรปชนของไทย จากการจดอนดบขององคกรเพอความโปรงใสนานาชาต (Transparency International) พบวา คาคะแนนเพมขนจาก 37 คะแนน ในป 2555 เปน 38 คะแนน (คะแนนเตม 100) ในป 2558 อยในอนดบท 76 จาก 168 ประเทศ แต ใน ปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 คาคะแนนกลบลดลงเปน 35 คะแนน อยในอนดบท 101 จาก 176 ประเทศ ทงน คาคะแนนและการจดอนดบดชนภาพลกษณคอรรปชนพจารณาขอมลจาก 9 แหลงขอมล ส าหรบประเทศไทย พบวา ไทยไดคะแนนเพมขน 3 แหลงขอมล คะแนนเทาเดม 1 แหลงขอมล และคะแนนลดลง 4 แหลงขอมล และมการเพมแหลงขอมลใหมเปนการวดเกยวกบความหลากหลายของประชาธปไตย เมอเปรยบเทยบในภมภาคอาเซยน ไทยมคะแนนดชนภาพลกษณคอรรปชนอยในอนดบท 5 รองจากสงคโปร

19

บรไน มาเลเซย และอนโดนเซย ส าหรบคะแนนองคประกอบยอยความสมานฉนท มคาดชนรอยละ 35.61 ในป 2559 เพมขนเลกนอยจากรอยละ 27.18 ในปแรกของแผนฯ แตยงคงอยในระดบเรงแกไข

2.2.4 ขอเสนอแนะ

1) เรงแกไขปญหาการทจรตและประพฤตมชอบ และสรางธรรมาภบาลในสงคม โดยบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด และไมเลอกปฏบต เพอสรางบรรทดฐานรวมของสงคม ท าใหคนในสงคมยอมรบและปฏบตตามกฎหมาย รวมทงปฏรปกฎหมายทไมสอดคลองกบบรบทสถานการณในปจจบน โดยเฉพาะกฎหมายเกยวกบการอนมต อนญาต และกฎหมายทเปดใหเจาหนาทใชดลพนจอยางกวางขวาง นอกจากนน ควรสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนใหเกดขนจรงในทกระดบ ทงการมสวนรวมในการออกกฎหมายตามมาตรา 77 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 และการมสวนรวมของประชาชนในนโยบาย และการด าเนนการของรฐโดยเฉพาะทเกยวของกบประชาชนโดยตรง อาท ยกระดบการมสวนรวมของประชาชนในการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพ การผงเมอง และการจดการทรพยากร

2) เรงกระบวนการพฒนาระบอบประชาธปไตย เตรยมการใหมความพรอมสการเลอกตงทเรยบรอย มสวนรวมอยางทวถงและเปนธรรม เพอสรางความมนใจใหกบทกภาคสวนในส งคมไทย นอกจากนน ควรสงเสรมใหทกภาคสวนในสงคมไดมโอกาสแสดงความคดเหน และความตองการของตนไดอยางเตมทเพอเปนการสรางบรรยากาศของความสมานฉนทอนจะน ามาซงการปฏรปประเทศสเปาหมายรวมของทกภาคสวนไดอยางแทจรง

3) เรงพฒนาคณภาพการศกษา และสงเสรมกระบวนการเรยนรตลอดชวต ควบคไปกบการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม และ “การคดเปน ท าเปน” โดยมงพฒนาใหเดกและเยาวชนม จต 5 ประการ ไดแก จตแหงวทยาการ จตแหงการสงเคราะห จตแหงการสรางสรรค จตแหงความเคารพ และ จตแหงคณธรรม ควบคกบการเรยนในรปแบบสะเตมศกษา (Science, Technology, Engineering and Mathematics Education: STEM Education) คอ แนวทางการศกษาทบรณาการความรระหวางศาสตรวชาตางๆ ไดแก วทยาศาสตร (S) เทคโนโลย (T) วศวกรรม (E) และคณตศาสตร (M) ในทกระดบชนการศกษา รวมถงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

4) เรงด าเนนการลดและควบคมมลพษตงแตตนทาง เพอสรางสภาพแวดลอมทด สนบสนนใหเกดการบรหารจดการมลพษเชงพนท อาท ลดการเกดขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ณ แหลงก าเนด การคดแยกและน าขยะมลฝอยและของเสยอนตรายมาใชประโยชนใหมใหมากทสด ผลกดนใหเกดการแปรรปขยะมลฝอยเปนพลงงาน เพอลดการใชเชอเพลงฟอสซลและชวยลดการปลอยก๏าซเรอนกระจก การดแลรกษาแหลงน าในพนทของตนเอง การปรบแกไขกฎระเบยบหรอกฎหมายภายใตพระราชบญญตควบคมอาคารเพอควบคมการจดการน าเสยจากชมชน การมมาตรฐานควบคมการระบายน าทงเฉพาะส าหรบอตสาหกรรมเฉพาะประเภท เชน ปโตรเลยม น าทะเล เยอและกระดาษ ฟอกหนง สงทอ และแปงมนส าปะหลง เปนตน

5) อนรกษ ฟนฟ ทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศเพอเตรยมพรอมรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบต โดยใหมมาตรการการรกษาปาธรรมชาตใหคงสภาพสมบรณ และฟนฟปาเสอมโทรมในเขตตนน าและลมน าสาขาใหกลบคนเปนแหลงน า ตนน าตามธรรมชาตดงเดม เพอลดผลกระทบจากภยพบตทอาจเกดขน ตลอดจนสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการอนรกษและฟนฟระบบนเวศท

20

มความเปราะบางตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ อาท พนทแนวปะการง ปาชายเลน พนทชมน า รวมถงพนททไดรบการขนทะเบยนเปนมรดกโลก พฒนาเครองมอและกลไกในการอนรกษ ฟนฟ และลดผลกระทบจากสภาวะโลกรอนตอสงมชวต เชน การส ารวจทางไกล การส ารวจทางอากาศ ความรทางสถต และการสรางแบบจ าลองเพอการคาดการณในอนาคตอยางสม าเสมอ เปนตน

6) ปรบปรงและเพมประสทธภาพในการบงคบใชกฎระเบยบทมอยโดยการมสวนรวมของชมชน และใหความส าคญกบการสรางแรงจงใจในการมสวนรวมและการแบงปนผลประโยชนระหวางผไดรบประโยชนและผด าเนนงาน อาท สนบสนนการจดตงปาชมชน ใหกบชมชนทมความพรอมในการดแลทรพยากร เพอใหชมชนสามารถใชประโยชนจากการดแลทรพยากรนนอยางเปนธรรม เปนแนวทางทท าใหสามารถอนรกษทรพยากรธรรมชาตไดอยางมประสทธภาพและตนทนนอยกวาการดแลจากสวนกลาง

7) เสรมสรางครอบครวใหอบอน และเปนรากฐานส าคญในการบมเพาะสมาชก โดยเฉพาะเดกและเยาวชนใหเปนคนด โดยสงเสรมใหสมาชกตระหนกถงบทบาทของตนและดแลเอาใจใสเดกและผสงอาย ใหความรความเขาใจเกยวกบการด าเนนชวตครอบครว เพอเตรยมความพรอมกอนสรางครอบครว รวมทงชมชนควรสงเสรมกจกรรมปฏสมพนธในครอบครวอยางตอเนอง

8) เสรมสรางใหเศรษฐกจมความเขมแขง มการเตบโตทางเศรษฐกจอยางมคณภาพและพงตนเองอยางยงยน โดยเรงปรบโครงสรางการผลตภาคเกษตรกรรม อตสาหกรรมและบรการ เพมประสทธภาพการผลตบนพนฐานของการใชองคความร วทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม และการใชประโยชนจากยคเศรษฐกจดจทล (Digital Economy) ตลอดจนเรงพฒนาสมรรถนะการแขงขนของประเทศ สรางความเชอมนในระบบเศรษฐกจเพอกระตนอปสงคในประเทศใหเขมแขงและรกษาสมดลระหวางเศรษฐกจภายในและระหวางประเทศในระยะยาว และเรงสงเสรมการออมเพอการพงพาตนเองอยางยงยน

2.3 ผลการพฒนาตามยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

การพฒนาภายใต 6 ยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 มผลการด าเนนงานในดานการบรรลเปาหมาย และผลการพฒนาตามแนวทางยทธศาสตร ดงน

2.3.1 การสรางความเปนธรรมในสงคม

1) การบรรลเปาหมายการสรางความเปนธรรมในสงคม ในชวง 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ชองวางรายไดระหวางกลมคนและพนทตางๆ ลดลงเลกนอยเมอเปรยบเทยบกบในชวงปลายแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 โดยคาสมประสทธความไมเสมอภาคดานรายได (Gini coefficient) ลดลงจาก 0.484 ในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 เหลอ 0.465 ในชวงกลางแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 และ 0.445 เมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เปนไปในทศทางเดยวกบความแตกตางของรายไดของกลมคนรอยละ 20 ทรวยทสดและจนทสดซงลดลงจาก 11.81 เทาในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 เหลอ 10.31 เทา เมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ในขณะทเศรษฐกจฐานราก และผประกอบการรายยอยไดรบประโยชนจากการพฒนามากขน สะทอนจากสดสวนของมลคาผลผลตวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (รอยละผลตภณฑและบรการของ SMEs ตอ GDP) ทเพมสงขนจากรอยละ 36.6 ในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 เปนรอยละ 42.1 เมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

21

การคมครองทางสงคมในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 มความครอบคลมมากขน โดยเฉพาะแรงงานนอกระบบสามารถเขาถงระบบสวสดการเพมขน โดยสดสวนของแรงงานนอกระบบประกนสงคมทเขาถงระบบสวสดการสงคมเพมขนจากรอยละ 3.7 ของก าลงแรงงานทงหมดในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 เปนรอยละ 10.75 เมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ขณะทหลกประกนสขภาพมความครอบคลมประชาชนมากกวารอยละ 99 ไมแตกตางกนในชวงแผนพฒนาฯ ทง 2 ฉบบ อยางไรกตาม สตรและผสงอายมโอกาสทางอาชพลดลง สะทอนจากอตราการมสวนรวมในก าลงแรงงานของสตรทลดลงจาก รอยละ 64.33 ในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 เปนรอยละ 60.61 เมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 และอตราการมสวนรวมในก าลงแรงงานของผสงอายทลดลงจากรอยละ 37.46 เหลอรอยละ 35.96 ในชวงเวลาเดยวกน ในขณะท ขอมลสดสวนผหญงในระดบบรหารหรอในระดบการตดสนใจไมมการเกบขอมลอยางตอเนองในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ท าใหไมสามารถประเมนความเปลยนแปลงของ โอกาสในการด ารงต าแหนงในระดบบรหารและระดบการตดสนใจของสตรในชวงดงกลาวได

ในสวนของเปาหมายทมการพฒนาเพมขนอยางมนยยะส าคญในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 คอการสงเสรมใหคนยากจนและดอยโอกาสมคณภาพชวตดขน มภมคมกนและสามารถปรบตวตอการเปลยนแปลงไดดขน โดยพจารณาจากชมชนซงเปนสถาบนทางสงคมทมความส าคญในการท าหนาทโอบอมดแลคนยากจนและดอยโอกาส โดยดชนชมชนเขมแขงเพมขนอยางตอเนองจากรอยละ 76.47 ในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 เปนรอยละ 97.76 เมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 โดยมสาเหตส าคญจากความเขมแขงขององคกรในชมชนทมคะแนนสงขนอยางตอเนองโดยเฉพาะในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

ส าหรบเปาหมายทไมสามารถบรรลไดในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไดแก การสงเสรมใหประชาชนรบรสทธและหนาทและเขาถงบรการของหนวยงานกระบวนการยตธรรมไดอยางสะดวกและรวดเรว มการบงคบใชกฎหมายอยางเสมอภาคและเปนธรรม ภาคการพฒนาตางๆ มสวนรวมในกระบวนการยตธรรม โดยดชนสนตภาพโลก (Global Peace Index) ซงใชวดระดบความสงบสขของประเทศตางๆ โดยพจารณาจากปจจยส าคญ ไดแก ความสมพนธกบประเทศเพอนบาน ระดบความสมพนธภายในประเทศ เสถยรภาพทางการเมอง งบประมาณดานความมนคง การเคารพสทธมนษยชน รวมทงอาชญากรรมและการกอการราย บงชวาสถานการณความสงบสขของประเทศไทยลดลง โดยมคะแนนเพมจาก 2.247 คะแนนในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 เปน 2.312 คะแนน เมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (คะแนนเพมขนหมายถง ความสงบสขลดลง) และมอนดบลดลงจากอนดบท 107 เปนอนดบท 125 ของโลกในชวงเวลาเดยวกน ในขณะท ดชนความสงบสข (Positive Peace Index) ซงเปนดชนชวดปจจยตางๆ ทจะน าไปสความสงบสขในสงคม ประกอบดวยตวชวดการท าหนาทรฐบาล สภาพแวดลอมทางธรกจ การกระจายทรพยากร การเคารพในสทธของผอน ความสมพนธกบประเทศเพอนบาน การเผยแพรขอมลขาวสาร ระดบการศกษา และระดบภาพลกษณการทจรตประพฤตมชอบ สะทอนวาประเทศไทยมแนวโนมทจะมความสงบสขลดลงในอนาคต เนองจากปจจยดงกลาวขางตนมแนวโนมถดถอยลง ท าใหคะแนนดชนความสงบสขของไทยมคะแนนสงขนในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (คะแนนสงขนหมายถงปจจยทจะน าไปสความสงบสขมแนวโนมลดลง) โดยประเทศไทยมคะแนน 2.982 (อนดบท 66) ในปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 และมคะแนน 2.987 (อนดบท 71) เมอสนแผนฯ

อกเปาหมายหนงทไมสามารถบรรลไดอยางเปนรปธรรมในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 คอ การบรหารจดการทโปรงใสและมประสทธภาพ และการมสวนรวมของทกภาคในการพฒนาประเทศทแมวาประเทศไทยมคะแนนดชนภาพลกษณการทจรตประพฤตมชอบเพมขนจาก 3.4 คะแนน (จาก

22

คะแนนเตม 10 คะแนน) ในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 เปน 38 คะแนน (จากคะแนนเตม 100 คะแนน) ในชวงกลางแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 กอนทจะลดลงเปน 35 คะแนนเมอสนสดแผนฯ แตเมอเปรยบเทยบกบประเทศตางๆ ทเขารบการจดอนดบ พบวา ประเทศไทยมอนดบลดลงจากอนดบท 80 ในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 เปนอนดบท 101 เมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 สะทอนวาปญหาการทจรตคอรรปชนยงคงเปนปญหาส าคญทตองไดรบการแกไขอยางจรงจงและตอเนอง

ตารางท 2 การสรางความเปนธรรมในสงคม 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

เปาหมาย ตวชวด แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 1. ลดชองวางรายไดระหวาง

กลมคนและพนทตางๆ รวมทงเสรมสรางความแขงแกรงใหเศรษฐกจฐานรากและสรางโอกาสทางเศรษฐกจใหผประกอบการรายยอยและชมชน

1. คาสมประสทธความไมเสมอภาค (Gini coefficient) ดานรายไดของประเทศไทย

0.499 0.490 0.484 - 0.465 - 0.445 -

2. สดสวนของมลคาผลผลตวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมในผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (รอยละผลตภณฑและบรการของ SMEs ตอ GDP)

38.7 37.8 36.6 37.0 37.4 39.6 41.1 42.1

2. ประชาชนไดรบการคมครองทางสงคมทมคณภาพและครอบคลมอยางทวถง รวมทงมความเทาเทยมทางเพศ มากขน ทงในเรองรายได โอกาสทางอาชพ และโอกาสในการด ารงต าแหนงในระดบบรหารและระดบการตดสนใจ

1. อตราการมสวนรวมในก าลงแรงงาน: - ผสงอาย - สตร

37.71 64.17

38.51 64.66

37.46 64.33

38.47 64.31

37.92 63.2

37.65 61.9

36.60 61.55

35.96 60.61

2. สดสวนประชากรทสามารถเขาถงการคมครองทางสงคมทมคณภาพ :

- ความครอบคลมหลกประกนสขภาพ

98.75

99.47

99.95

99.90

99.87

100

100

99.95

3. สดสวนของแรงงานนอกระบบประกนสงคมทเขาถงระบบสวสดการสงคมของก าลงแรงงานทงหมด

- - 3.7 5.8 6.8 9.4 9.7 10.75

4. สดสวนผหญงในระดบบรหารหรอในระดบการตดสนใจ : - ภาครฐ - ภาคเอกชน - ภาคการเมอง

ระดบชาต - ภาคการเมองระดบ

ทองถน

22.18 35.37 11.70

4.68

24.18 -

12.00

4.22

24.81 45.00 15.8

5.58

-

39.00 -

6.43

29.96 - -

5.55

- -

5.71 -

- - - -

- - - -

3. ประชาชนรบรสทธและหนาทและเขาถงบรการของหนวยงานกระบวนการ

1. ดชนความสงบสข (Positive Peace Index)

- - - 2.982 (อนดบท 66)

2.95 (อนดบท 63)

- 2.987 (อนดบท 71)

2.987 (อนดบท71)

23

เปาหมาย ตวชวด แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 ยตธรรมไดอยางสะดวกและรวดเรว มการบงคบใชกฎหมายอยางเสมอภาคและเปนธรรม ภาคการพฒนาตางๆ มสวนรวมในกระบวนการยตธรรม

2. ดชนสนตภาพโลก (Global Peace Index)

2.491 (อนดบท 105)

2.353 (อนดบท 118)

2.247 (อนดบท 107)

2.303 (อนดบท 126)

2.378 (อนดบท 130)

2.395 (อนดบท 126)

2.303 (อนดบท 126)

2.312 (อนดบท 125)

4. คนยากจนและดอยโอกาส มคณภาพชวตดขน มภมคมกนและสามารถปรบตวตอการเปลยนแปลงไดดขน

1. ดชนชวดความเขมแขงของชมชน

46.38 60.89 76.47 81.00 86.35 88.43 84.67 97.76

5. มการบรหารจดการทโปรงใสและมประสทธภาพ และเพมการมสวนรวมของทกภาคในการพฒนาประเทศ

1. ดชนภาพลกษณการทจรตประพฤต มชอบ

3.3 (84/179)

3.4 (84/180)

3.4 (80/182)

37

(88/174) 35

(102/175) 38

(85/174) 38

(76/168) 35

(101/176)

2) การด าเนนการและผลการพฒนาตามแนวทางยทธศาสตร

2.1) การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหทกคนในสงคมไทย และเสรมสรางขดความสามารถในการจดการความเสยงและสรางโอกาสในชวตใหแกตนเอง โดยผลกดนใหเศรษฐกจฐานรากมความหลากหลายและแขงแกรงมากขน ผานการเสรมสรางความเขมแขงของเศรษฐกจชมชน ซงมโครงการส าคญ อาท โครงการจดท าแผนปฏบตการขบเคลอนการพฒนาทองเทยวโดยชมชนอยางยงยนและสรางสรรค โครงการเงนอดหนนเครอขายการทองเทยวโดยชมชน โครงการสงเสรมและพฒนา โฮมสเตยไทย ส าหรบแนวทางการเพมโอกาสในการมงานท าทเหมาะสม ซงมโครงการส าคญ ไดแก โครงการนดพบตลาดงานเชงคณภาพ โครงการพฒนาระบบบรการจดหางานอยางยงยน โครงการเผยแพรขอมลขาวสารตลาดแรงงาน โครงการ 3 ม. (มงาน มเงน มวฒการศกษาเพม) โครงการขยายศนยบรการจดหางานเพอคนไทย (Smart Job Center) โครงการบรการจดหางานแกกลมคนพเศษและโครงการแนะแนวอาชพแกนกเรยน นกศกษา ผวางงาน ผทรอฤดกาล ผประสบภยธรรมชาต และผดอยโอกาส รวมทงยกระดบฝมอแรงงาน เพอใหแรงงานไดรบคาตอบแทนสงขน โดยมโครงการส าคญ อาท โครงการพฒนาฝมอเพอเพมโอกาสในการประกอบอาชพ โครงการพฒนา/สงเสรมการประกอบอาชพอสระเพอสรางโอกาสใหกบแรงงานไดมอาชพใหม ตามความถนดและสนใจของแรงงาน และโครงการสงเสรมอาชพดานการเกษตรในจงหวดชายแดนภาคใต นอกจากนน ยงมการด าเนนการเพอสงเสรมการใชสทธแรงงานขนพนฐานในสถานประกอบการ อาท โครงการก ากบ ดแลและสนบสนนใหแรงงานไดรบความรและการคมครองตามกฎหมายคมครองแรงงาน โครงการปองกนและแกไขปญหาการคามนษยดานแรงงานและการใชแรงงานเดกในรปแบบทเลวราย โครงการรณรงคสงเสรมใหสถานประกอบกจการและรฐวสาหกจมการบรหารแรงงานสมพนธดวยระบบทวภาค โครงการแรงงานสมานฉนท สรางสรรคเศรษฐกจไทย และโครงการจดระบบแรงงานตางดาวสญชาตเมยนมา ลาว และกมพชา

นอกจากการเสรมสรางความเขมแขงของเศรษฐกจฐานรากแลว การด าเนนการทส าคญอกดานหนง คอ การสงเสรมการจดสรรทรพยากรและสทธทางทรพยสนใหเกดความ เปนธรรม โดยเรงแกไขปญหา กรณราษฎรหรอชมชนทไดรบความเดอดรอนจากการอยอาศยและท ากนใน

24

เขตปาโดยไมถกตองตามกฎหมายมาเปนระยะเวลานาน โดยการจดทดนใหแกราษฎรกลมนตามหลกเกณฑและเงอนไขทคณะกรรมการนโยบายทดนแหงชาตก าหนด ซงสามารถใชประโยชนพนทในรปแบบสหกรณ แตไมใหกรรมสทธ เนองจากเปนทดนของรฐ และมหนวยงานรบผดชอบเรองการสงเสรมและพฒนาอาชพ และการด าเนนการจดหาทดนท ากนใหแกชมชนทอาศยอยในปาชายเลนตามนโยบายของคณะกรรมการนโยบายทดนแหงชาต เนอท 11,000 ไร ในจงหวดนครศรธรรมราช รวมทงยกระดบความครอบคลมของการคมครองทางสงคมโดยมโครงการส าคญ ไดแก โครงการก าหนดสถานะและใหสญชาตไทยตามกฎหมายแกเดกนกเรยนไรสญชาตในประเทศไทย เพอเรงรดการก าหนดสถานะบคคลและลงรายการสญชาตไทยใหแกเดกนกเรยนไรสญชาตในประเทศไทย ซงมคณสมบตทจะไดสญชาตไทยตามกฎหมาย เพอแกไขปญหาเรองสทธในการประกอบอาชพ สทธในการรกษาพยาบาล และสทธขนพนฐานอนๆ ทเดกควรไดรบความคมครองจากรฐ โครงการตรวจพสจนสารพนธกรรมแกราษฎรไรสถานะ และประสบปญหาสถานะทางทะเบยนราษฎร และโครงการพฒนาระบบประกนสขภาพบคคลทมปญหาสถานะและสทธเพอใหความคมครองสทธของบคคลท มถนอาศยถาวรในประเทศไทย ในการรบบรการสาธารณสข

2.2) การจดบรการทางสงคมใหทกคนตามสทธขนพนฐาน และเนนการสรางภมคมกนระดบปจเจกและสรางการมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจในการพฒนาประเทศ โดยสงเสรมใหบคคลเขาถงการบรการสาธารณสขไดอยางทวถง และมประสทธภาพดวยโครงการกองทนหลกประกนสขภาพแหงชาตทครอบคลมประชาชน 48,211,577 คน การขยายพนทบรการไปยงบรเวณทไมมน าประปาใชในเขตความรบผดชอบของการประปานครหลวงใหเตมพนททวชมชนเมอง รวมทงการเสรมสรางภมคมกนทางดานการเงนของชมชนโดยการตรวจสขภาพทางการเงนและสงเสรมใหมการบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาลของกลมออมทรพยเพอการผลตจ านวน 25,937 กลม นอกจากนน มการเสรมสรางเจตคตดานความเสมอภาคระหวางหญงและชาย โดยการจดงานรณรงคสงเสรมสทธแรงงานสตรในวนสตรสากลโดยมผรวมกจกรรมจ านวน 6,371 คน

2.3) การเสรมสรางพลงใหทกภาคสวนสามารถเพมทางเลอกการด าเนนชวตในสงคมและสรางการมสวนรวมในเชงเศรษฐกจ สงคม และการเมองไดอยางมคณคาและศกดศร โดยการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในกจการของรฐตามโครงการด าเนนการรบฟงความคดเหนของประชาชนตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548 การจดสมมนารบฟงความคดเหนรางอนบญญตออกตามรางพระราชบญญตคมประพฤต พ.ศ. .... เปนตน รวมทงเพมศกยภาพและขดความสามารถของชมชนในการจดการปญหาของชมชนดวยตนเองผานโครงการส าคญ อาท โครงการสงเสรมสนบสนนการแกไขปญหาและพฒนาจงหวดชายแดนภาคใตซงจดสรรงบประมาณเงนอดหนนเฉพาะกจแกองคกรปกครองสวนทองถนเปาหมาย 349 แหง เพอเปนเงนอดหนนส าหรบชดเชยรายไดทลดลงของประชาชนจากเหตการณความไมสงบ โครงการอบรมการจดท าและประสานแผนพฒนาทองถน พ.ศ. 2559 เพอใหมความรความเขาใจในการจดท าแผนพฒนาทองถนสปและสามารถน าไปปฏบตไดอยางถกตอง การตรวจประเมนมาตรฐานการปฏบตราชการขององคกรปกครองสวนทองถนจ านวน 7,852 แหง การสนบสนนกองทนแมของแผนดนเพอเปนกองทนส าหรบการปองกน เฝาระวง และแกไขปญหายาเสพตดแบบยงยนในหมบาน/ชมชน การสนบสนนการด าเนนงานกองทนพฒนาบทบาทสตร เพอเปนแหลงเงนทนหมนเวยนดอกเบยต า เปนแหลงเงนทนเพอการสงเสรมบทบาทและพฒนาศกยภาพสตรและเครอขายสตร เปนแหลงเงนทนเพอการสงเสรม สนบสนนการจดกจกรรมในการพฒนาบทบาทสตร การสรางภาวะผน า การพฒนาองคความร เพอเสรมสรางความเขมแขงทางดานสงคมใหแกสตรและองคกรของสตร และการสงเสรมและสนบสนนการ

25

พฒนาศกยภาพสถานศกษาและองคกรเครอขายชมชนในการปองกนปญหาพฤตกรรมและการกระท าผดของเดกและเยาวชน

นอกจากนน ยงมการเพมและปรบปรงชองทางใหประชาชนเขาถงขอมลขาวสารการปฏบตงานภาครฐ การด าเนนโครงการขนาดใหญ การจดสรรทรพยากร และมสวนรวมในการตรวจสอบการใชจายภาครฐ โดยการด าเนนโครงการส าคญ เชน โครงการประชาสมพนธสงเสรมความเชอมนในนโยบายรฐบาลผานวทย โทรทศน และสอใหม อาท รายการ “รอบภมภาค” รายการ “คนความสขใหคน ในชาต” รายการ “รวมสรางประเทศไทย” เปนตน

2.4) การเสรมสรางความสมพนธของคนในสงคมใหมคณคารวมและตระหนกถงผลประโยชนของสงคม และเสรมสรางการบรหารราชการแผนดนทมประสทธภาพ โปรงใส และมระบบการตรวจสอบและการรบผดชอบทรดกม มการด าเนนทส าคญดงน

การเสรมสรางระบบบรหารราชการใหเขมแขงมประสทธภาพ มระบบถวงดลอ านาจการตรวจสอบทเขมงวดและรอบดาน โดยมโครงการส าคญ ไดแก โครงการพฒนาขอมลสถตและสารสนเทศของหนวยงานภาครฐ 21 สาขา เพอใหมชดขอมลสถตทางการทสนบสนนการก าหนดนโยบายการพฒนาประเทศและการด าเนนงานตามภารกจของหนวยงาน รวมทงสนบสนนขอมลเพอการจดท าตวชวด ขดความสามารถของประเทศ และตวชวดขององคการตางประเทศ โครงการประเมนผลการปฏบตราชการของสวนราชการและจงหวด เพอใหมการตดตามและประเมนผลการปฏบตราชการของสวนราชการและจงหวดอยางมคณภาพและเปนมาตรฐานเดยวกน โครงการปรบปรงระบบบรการประชาชนเชงรกเพอยกระดบสมรรถนะการใหบรการภาครฐเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ โครงการพฒนาระบบบรหารจดการของหนวยงานภาครฐใหมขดสมรรถนะสง (PMQA) โครงการพฒนาระบบการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการเพอใหสวนราชการและจงหวดมระบบการก ากบดแลตนเองทด และรายงานผลการประเมนตนเองของคณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการคณะตาง ๆ มประสทธภาพเพมมากยงขน รวมทงการใชเทคโนโลยเพอลดโอกาสในการทจรต เชน โครงการใหบรการประชาชนในการค านวณคาธรรมเนยม คาภาษ คาอากร และคาภาษธรกจเฉพาะดวยตนเอง (เฉพาะบางประเภท) เพอใหบรการประชาชนในการค านวณคาใชจายตาง ๆ ในการจดทะเบยนสทธและนตกรรมดวยตนเอง ณ ส านกงานทดนจงหวดและสาขาในเขตพนทกรงเทพมหานคร จงหวดนนทบร ปทมธาน และจงหวดสมทรปราการ 29 แหง การรบช าระคาธรรมเนยมจดทะเบยนสทธและนตกรรมดวยบตรธรกจธนาคารเพอลดความเสยงในการรบช าระเงนคาธรรมเนยมเปนเงนสดของส านกงานทดน เปนตน นอกจากนน มการด าเนนการเพอพฒนาขาราชการใหมคณภาพสง มคณธรรม จรยธรรมทางอาชพ และมความรบผดรบชอบ มโครงการส าคญ ไดแก โครงการการพฒนาระบบเงนเดอน คาตอบแทน สงจงใจ และคณภาพชวตเจาหนาทของรฐเพอปรบปรงระบบคาตอบแทนขาราชการและผปฏบตงานของรฐใหเหมาะสมเปนธรรม และโครงการพฒนานกบรหารการเปลยนแปลงรนใหมเพอเปนชองทางใหมในการดงดดบคคลผมความร ความสามารถสงเขาสระบบราชการ และพฒนาขาราชการในโครงการใหมสมรรถนะในการเปนผน าการเปลยนแปลง

การคมครองสทธ และสงเสรมใหประชาชนเขาถงกระบวนการยตธรรมมการด าเนนการส าคญ ไดแก โครงการเผยแพรประชาสมพนธการด าเนนงานของศนยด ารงธรรม การด าเนนการเรองราวรองทกข ผานชองทางการรองทกข 5 ชองทาง ไดแก สายดวน 1111 เวบไซต 1111 (www.1111.go.th) ต ปณ.1111 จดบรการประชาชน 1111 และ Mobile Application (PSC 1111) โครงการขบเคลอนแผนงาน

26

การปองกนและแกไขปญหาการคามนษย พ.ศ. 2559 โครงการฝกอบรมหลกสตรพฒนาประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายของเจาหนาทรฐในจงหวดชายแดนภาคใตเพอเสรมสรางความรเรองกฎหมายและสทธมนษยชนทควรทราบแกเจาหนาทรฐทปฏบตงานดานการบงคบใชกฎหมายในพนทจงหวดชายแดนภาคใต โครงการสงเสรมการระงบขอพพาทโดยการไกลเกลยในชมชน โครงการคลนกยตธรรมใหความชวยเหลอประชาชนทางกฎหมาย 28,522 ราย รวมทงกองทนยตธรรมไดสนบสนนเงนหรอคาใชจายเกยวกบการใหความชวยเหลอประชาชนดานกฎหมาย การฟองรอง การด าเนนคด หรอการบงคบคด การคมครองสทธ และเสรภาพของผทไดรบความเดอดรอนหรอไมไดรบความเปนธรรม หรอการคมครองสทธและเสรภาพของประชาชนตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ รวมถงผกระท าการใดๆ เพอปกปอง คมครอง หรอรกษาทรพยากรธรรมชาต หรอสงแวดลอม 1,758 ราย จากผยนค าขอทงสน 4,529 ราย การรบเรองรองเรยน รองทกข ปรกษากฎหมาย แจงเบาะแส ตรวจสอบเรองทเกยวของเพอชวยเหลอประชาชนทไมไดรบความเปนธรรมเกยวกบการด าเนนคด 725 เรอง การจายคาตอบแทนผเสยหาย และคาทดแทนและคาใชจายแกจ าเลยในคดอาญาเพอชวยเหลอเยยวยาผเสยหายซงไดรบความเสยหายเนองจากการกระท าความผดอาญาของผอนโดยตนมไดมสวนเกยวของกบการกระท าความผด และจ าเลยในคดอาญาทถกคมขงระหวางการพจารณาคด 6,198 ราย นอกจากนน มการด าเนนแผนงานโครงการไกลเกลยหลงค าพพากษา (ชนบงคบคด) และโครงการเผยแพรความรดานการบงคบคดและภารกจของกรมบงคบคด เพอเพมประสทธภาพในการบงคบคด

2.3.2 การพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน

1) การบรรลเปาหมายการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน ในชวงของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 พบวา ดานคณภาพการศกษา ยงไมเปนไปตามเปาหมายทตงไว แมวาคนไทยจะไดรบโอกาสทางการศกษาอยางตอเนอง โดยปการศกษาเฉลยของคนไทยมแนวโนมเพมสงขนจาก 8.0 ป ในป 2555 เปน 8.5 ป ในป 2559 จากเปาหมาย 12 ป แมวาสดสวนประชากรไทยทสามารถเขาถงโครงขายคมนาคมและอนเทอรเนตความเรวสงยงไมเปนไปตามเปาหมายทก าหนดใหประชากรรอยละ 80.0 ของประชากรทวประเทศสามารถเขาถงโครงขายคมนาคมและอนเทอรเนตความเรวสง แตสดสวนประชากรทใชอนเตอรเนตมแนวโนมเพมสงขนจากรอยละ 26.46 ในป 2555 เปนรอยละ 47.50 ในป 2559 และสดสวนบคลากรทางดานการวจยและพฒนาเพมขนจาก 7.9 คนตอประชากร 10,000 คนในป 2554 เปน 10.50 คนในป 2556 และเพมเปน 13.6 คนในป 2558 แตยงต ากวาเปาหมายทก าหนดไว 15 คนตอประชากร 10,000 คน อยางไรกตาม อตราการเพมของผลตภาพแรงงานเฉลยบรรลเปาหมายทก าหนดไวไมใหต ากวา รอยละ 3.0 ตอป กลาวคอ อตราการเพมของผลตภาพแรงงานไทยอยทรอยละ 4.12 ในป 2559

เมอพจารณาดานสขภาพ พบวา สดสวนคนไทยทเจบปวยดวยโรคทปองกนไดทส าคญ 5 โรค (โรคหวใจ เบาหวาน หลอดเลอดสมอง ความดนโลหตสง และมะเรงและเนองอกทกชนด) ยงคงเพมขน และอตราการดมเครองดมแอลกอฮอลของคนไทยมแนวโนมเพมขนจากรอยละ 31.5 ในป 2554 เปนรอยละ 32.22 ในป 2556 และเพมเปนรอยละ 34.00 ในป 2558 อยางไรกตาม อตราการบรโภคยาสบมสดสวนลดลงจากรอยละ 21.40 ในป 2554 เปนรอยละ 19.90 ในป 2558 สอดคลองกบเปาหมายทก าหนดใหอตราการบรโภคลดลง นอกจากน เยาวชนมพฤตกรรมเสยงทางเพศลดลง โดยสดสวนเยาวชนระดบมธยมศกษาปท 5 และระดบ ปวช. ปท 2 มแนวโนมในการใชถงยางอนามยเมอมเพศสมพนธครงแรกเพมขนทงหญงและชาย

27

สวนสถาบนครอบครวไทยยงคงมความเปราะบาง คาดชนความอบอนในครอบครวอยในระดบทตองปรบปรง คอ ต ากวารอยละ 70 และมแนวโนมลดลง แมวาเหตการณความรนแรงในครอบครวลดลงจาก 1,284 เหตการณ ในป 2555 เหลอ 846 เหตการณ ในป 2559 สอดคลองกบเปาหมาย ขณะทคนในชมชนมการเรยนรเพมขน โดยสดสวนผใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตมการเรยนรเพมขนจากรอยละ 59.06 ในป 2555 เปนรอยละ 65.39 ในป 2559 นอกจากน คนในครวเรอนทมสวนรวมท ากจกรรมสาธารณะของหมบานและชมชนมสดสวนมากกวารอยละ 90

ตารางท 3 การพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

เปาหมายเชงยทธศาสตร ตวชวดและ แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 1. คนไทยทกคนมคณภาพ

เพมขน ทงทางรางกาย จตใจ และสตปญญา รวมทงมอนามยการ เจรญพนธทเหมาะสมในทกชวงวย

1. อตราเจรญพนธรวมของประชากรไทยไมต ากวา 1.6 (หนวย : คน)

1.64 1.61 1.62 1.62 1.62 1.62 1.62 -

2. ระดบคาเฉลยเชาวปญญาของเดกไมต ากวาคากลางมาตรฐานสากลทระดบ 100 (หนวย : รอยละ)

- 91 98.59 - - - - -

2. คณภาพการศกษาไดรบการยกระดบสมาตรฐานสากล ตอยอดองคความรสนวตกรรม และโอกาสการเขาถงการศกษาและการเรยนรในรปแบบทหลากหลายเพมมากขน

1. ปการศกษาเฉลยของคนไทยเพมขนเปน 12 ป (หนวย : ป)

7.9 8.1 8.2 8.0 8.0 8.10 8.5 8.5

2. ผเรยนทกระดบการศกษามคณธรรม จรยธรรม และมความเปนพลเมอง

n/a n/a n/a n/a n/a n/a n/a n/a

3. เพมสดสวนประชากรทสามารถเขาถงโครงขายคมนาคมและอนเทอรเนตความเรวสงใหไดรอยละ 80.0 ของประชากรทวประเทศ

- จ านวนประชากรอาย 6 ปขนไปทใชอนเตอรเนต

15.54

20.12

23.67

26.46

28.94

34.89

39.32

47.50

4. จ านวนบคลากรดานการวจยและพฒนาเพมขนเปน 15 คนตอประชากร 10,000 คน

6.76 9.01 7.9 - 10.50 12.90 13.6 -

5. อตราเพมของผลตภาพแรงงานเฉลยไมต ากวารอยละ 3.0 ตอป

3.79 -2.51 -0.28 5.93 2.82 3.11 3.11 4.12

3. โอกาสในการเขาถงระบบสขภาพทมคณภาพเพมขน และปจจยเสยงตอสขภาพลดลงอยางเปนองครวม

1. อตราเพมของการเจบปวยดวยโรคหวใจ เบาหวาน หลอดเลอดสมอง ความดนโลหตสง และมะเรงลดลง(หนวย : รอยละ)

- โรคหวใจ 11.25 5.80 10.78 2.05 -7.11 -4.70 19.66 - - โรคเบาหวาน 10.84 8.99 7.09 23.72 2.97 -4.51 19.46 - - โรคหลอดเลอดสมอง 9.13 4.89 12.30 27.63 3.47 -3.96 22.02 - - โรคความดนโลหตสง 17.97 14.06 12.12 4.93 30.20 5.50 11.12 - - โรคมะเรง และเนองอกทกชนด

5.12 -0.87 7.25 5.00 4.63 -8.08 23.76 -

2.อตราการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล ยาสบ และการมเพศสมพนธทไมปลอดภยลดลง

28

เปาหมายเชงยทธศาสตร ตวชวดและ แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 - เครองดมแอลกอฮอล3 (หนวย : รอยละ)

29.30 32.00 31.50 - 32.22 32.29 34.00 -

- ยาสบ (หนวย : รอยละ)

18.50 20.70 21.40 - 19.94 20.72 19.90 -

- การใชถงยางอนามยเมอมเพศสมพนธครงแรกทเพมขนสะทอนการมเพศสมพนธทไมปลอดภยลดลง (หนวย : รอยละ) นกเรยน ม.2

เพศชาย เพศหญง

นกเรยน ม.5 เพศชาย เพศหญง

นกเรยน ปวช. ชนปท 2 เพศชาย เพศหญง

50.0 50.0

49.7 46.3

48.3 41.3

50.7 41.5

51.5 47.6

51.4 47.3

55.1 44.9

51.1 54.1

55.0 50.0

57.9 50.0

56.4 53.4

56.2 54.6

- -

61.2 64.1

59.3 58.8

- -

65.0 64.2

61.2 62.3

- -

70.3 71.1

64.6 65.9

- - - - - -

4. สถาบนทางสงคม โดยเฉพาะสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา และสถาบนชมชน มบทบาทในการบมเพาะและหลอหลอมเดก เยาวชนและคนไทยใหเปนคนดมคณธรรมและจรยธรรมอยางเขมแขงมากขน

1. ดชนครอบครวอบอนอยในระดบดขน และจ านวนผถกกระท าดวยความรนแรงในครอบครวไดรบความชวยเหลอคมครองเพมขน

- ดชนครอบครวอบอนมระดบดขน (หนวย : รอยละ)

61.65 63.18 65.17 68.31 65.58 65.53 65.34 67.98

- จ านวนเหตการณความรนแรงในครอบครว (เหตการณ)

- 362 1,096 1,284 1,295 911 1,209 846

2. การเรยนรของคนในชมชนเพมขน - สดสวนผใชคอมพวเตอรและ

อนเทอรเนตในการเรยนร [ท างาน เรยน อานหนงสอ/หาความร (e-book) ใชงานอนเทอรเนต]

29.43

39.41

45.23

59.06

64.48

70.59

71.26

65.39

3. คนในครวเรอนมสวนรวมท ากจกรรมสาธารณะของหมบานและชมชนเพมขน (หนวย : รอยละ)

95.27

98.40

99.03

99.74

99.39 98.60 98.73 98.67

2) การด าเนนการและผลการพฒนาตามแนวทางยทธศาสตร

2.1) การปรบโครงสรางและการกระจายตวประชากรใหเหมาะสม โดยกระทรวงสาธารณสขจดท าโครงการสงเสรมการจดบรการสขภาพทเปนมตรและพฒนาเครอขายอนามยการเจรญพนธในวยรน สามารถตงคลนกบรการทเปนมตรกบวยรนและเยาวชนไดเพมขนจากรอยละ 48.9 ในป 2557 เปนรอยละ 75.12 ของโรงพยาบาลทเขารวมโครงการในป 2559 มอ าเภอทผานเกณฑการประเมนมาตรฐานอ าเภออนามยการเจรญพนธเพมขนจากรอยละ 33.5 ในป 2557 เปนรอยละ 65.49 ของอ าเภอท เขารวมโครงการในป 2559 และอตราการคลอดของหญงอาย 15-19 ป ตอหญงอาย 15-19 ป 1,000 คนมแนวโนมลดลงจาก 53.4 คน ในป 2555 เหลอ 44.8 คนในป 2558 ขณะทการคลอดซ าของแมอาย 15 -19 ป มแนวโนมเพมขนจากรอยละ 11.9 ในป 2555 เปนรอยละ 12.5 ในป 2558 3 ตวชวดรายงานภาวะสงคม http://social.nesdb.go.th/social/Default.aspx?tabid=131

29

2.2) การพฒนาคณภาพคนไทยใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลง มผลการด าเนนงาน ดงน

2.2.1) พฒนาเดกปฐมวยอยางเปนองครวมท งดานสตปญญา อารมณ คณธรรม และจรยธรรม โดยกระทรวงสาธารณสขไดจดท าโครงการตางๆ อาท โครงการขยายและพฒนาความรวมมอศนยเครอขายการเรยนการสอนส าหรบเดกปวยในโรงพยาบาลดวยเทคโนโลยสารสนเทศอยางตอเนองและยงยน ตามแนวพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร สงเสรมพฒนาการและการเรยนรของเดกเจบปวยในโรงพยาบาลในเครอขายรวม 25,304 คน และจดอบรมถายทอดองคความรใหแกครหรอผทเกยวของ 120 คน โครงการเสรมสรางพฒนาการเดกลาชา ใหเดกปฐมวยทมพฒนาการสงสยลาชาและลาชาไดรบการสงเสรมพฒนาการ โดยจงหวดรอยละ 98.69 มแผนภมเครอขายบรการกระตนพฒนาการเดกฯ โครงการเดกไทยสายตาดเพอเพมโอกาสการเรยนรตามนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ตรวจวดสายตาเดกวยเรยนชนอนบาล 1 และประถมศกษาปท 1 ทวประเทศ สามารถตรวจคดกรองสายตานกเรยนชน ป. 1 ปการศกษา 2558 ไดรอยละ 37.6 พบวา ผดปกตรอยละ 1.7 และไดรบแวนสายตา 3,744 คน คดเปนรอยละ 75.3 กระทรวงแรงงานจดท าโครงการการพฒนาคนตลอดชวงชวต (การพฒนาเดกแรกเกด/ปฐมวย (0-5 ป) เพอใหสถานประกอบกจการ หรอหนวยงานมความพรอมในการจดตงศนยเลยงเดกในสถานประกอบกจการส าหรบเดกปฐมวยบตรผใชแรงงาน ปจจบนมผใชแรงงานสนใจสงบตรเขารบการดแลและพฒนาเพมขนจาก 1,400 คนในป 2558 เปน 1,580 คนในป 2559 นอกจากน กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดจดท าโครงการวยใสใสใจท าด เพอพฒนาศกยภาพแกนน าเดกและเยาวชนในการขบเคลอนการพฒนาคณภาพเดกและเยาวชนในพนท

2.2.2) พฒนาเดกวยเรยนใหมความรทางวชาการ และสตปญญาทางอารมณทเขมแขงสามารถศกษาหาความรและตอยอดองคความรไดดวยตนเอง โดย

1) พฒนาหลกสตรและปรบกระบวนการเรยนการสอนทเออตอการพฒนาผเรยนอยางรอบดานทเชอมโยงกบภมสงคม กระทรวงการทองเทยวและกฬาจดท าโครงการอยคายพกแรมลกเสอ-ยวกาชาด เพอใหนกเรยนโรงเรยนกฬา 2,043 คน มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงคของสงคม

2) เนนครผสอนใหมวฒตรงตามวชาทสอน มระบบ กระบวนการผลตและพฒนาครทมคณภาพ กระทรวงมหาดไทยพฒนาเทคนควธการเสรมสรางผลสมฤทธทางการเรยน (O - NET) ใหสงขนอยางมคณภาพ สมาตรฐานสากล และรองรบการเขาสประชาคมอาเซยนของสถานศกษาสงกดองคกรปกครองสวนทองถน ใหแกครในสถานศกษาในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน 1,466 แหง ใหครมความรความเขาใจเทคนควธการสอนอยางมคณภาพ และพฒนาการเรยนของนกเรยนใหสงขน

3) เสรมสรางทกษะชวตและพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสมและถกตองใหแกเดก โดยกระทรวงการทองเทยวและกฬาด าเนนโครงการทหลากหลาย อาท โครงการการจดการแขงขนกฬาโรงเรยนแหงประเทศไทย ใหนกเรยนไดรบการสงเสรมและพฒนาทกษะกฬา และมประสบการณจากการแขงขนกฬา ตลอดจนมน าใจนกกฬา รแพ รชนะ รอภย ในป 2559 มผเขารวมการแขงขนรวม 6,693 คน โครงการสงเสรมกฬาภาคฤดรอน “รอนนมกฬาเพอลกรก” มนกเรยน นกศกษา และเยาวชน เขารวมโครงการทงสน 241,000 คน โครงการแขงขนกฬานกเรยนคนพการแหงชาต มนกเรยนคนพการไดเลนกฬาและเขารวมแขงขน 2,676 คน กระทรวงสาธารณสขจดท าโครงการพฒนาสตปญญาเดกไทย

30

เดกนกเรยนทมความเสยงตอปญหา ไอคว/อคว ในโรงเรยนเปาหมายไดรบการดแลชวยเหลอเพมขนจากรอยละ 97.85 ในป 2558 เปนรอยละ 99.97 ในป 2559 และนกเรยนกลมเสยง/มปญหาฯ ทเกนความสามารถของโรงเรยนไดรบการดแลชวยเหลอ/สงตอเขาสระบบสาธารณสขถงรอยละ 96.37 และ โครงการรณรงคปองกนและแกไขปญหายาเสพตด (TO BE NUMBER ONE) มผเขารบบรการในศนยเพอนใจ TO BE NUMBER ONE ในป 2559 เพมขนรอยละ 7 แกนน าเยาวชนทเขารวมโครงการฯ มความรและทกษะในการเสรมสรางภมคมกนทางจตแกเยาวชนเพมขนจากรอยละ 79.9 ในป 2558 เปนรอยละ 89.6 ในป 2559 และกระทรวงวฒนธรรมจดท าโครงการศนยเรยนรและพฒนาหนงสอไทย เดกและเยาวชน ประชาชนทวไปไดฝกการคด การเขยน การอาน พรอมทงน าขอคด ความรทไดจากการอานมาปรบใชในชวตประจ าวนไดอยางมความสข

2.2.3) พฒนาก าลงแรงงานใหมความรและสมรรถนะทสอดคลองกบโครงสรางการผลตและบรการบนฐานความรและเศรษฐกจสรางสรรค โดย

1) พฒนาก าลงแรงงานในภาคเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณด าเนนโครงการ/กจกรรมส าคญ อาท สรางเกษตรกรปราดเปรอง (Smart Farmer) ใหมความรในเรองทท า มขอมลประกอบการตดสนใจ ตระหนกถงคณภาพสนคาและความปลอดภยของผบรโภค มความรบผดชอบตอสงแวดลอม และมความภมใจในความเปนเกษตรกร มเกษตรกรเขารวม 14,385 ราย คดเปนรอยละ 104.24 ของเปาหมาย เกษตรกรไดรบการสงเสรมและพฒนาศกยภาพ มศนยเรยนรการเลยงสตวทมคณภาพ 290 ศนย เพอเปนแหลงศกษาดงานและอบรมใหความรแกเกษตรกรและผสนใจ และโครงการสงเสรมการปลกยางพนธดและไมยนตนทมความส าคญทางเศรษฐกจ โดยการอบรมครยางภาคเหนอและ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 5,600 ราย ใหมความร ทกษะ ดานยางพาราครบวงจร เพมเตมทกษะดานการปฏบตงานภาคสนามแกครยางใหสามารถน าความรและทกษะไปปฏบตงานใหค าแนะน าแกเกษตรกรไดอยางถกตองและมประสทธภาพ ทงนมครยางภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอทผานการอบรม 4,994 ราย

2) พฒนาก าลงแรงงานระดบกลาง กระทรวงแรงงานมผลการด าเนนงาน อาท โครงการสรางงาน สรางบญ เพอความปรองดองสมานฉนท จดการทอดผาปาสามคคในชมชน มผเขารวมโครงการเพมขนจาก 4,002 คนในป 2558 เปน 7,286 คนในป 2559 โครงการสงเสรมการบรหารจดการดานแรงงานอยางเปนมาตรฐานรองรบการเคลอนยายแรงงานเสรอาเซยน อาท สงเสรมใหสถานประกอบกจการเอกชนและรฐวสาหกจมความเปนเลศดานการบรหารจดการแรงงานสมพนธของประเทศไทย 146 แหง 21,607 คน ทดสอบมาตรฐานฝมอแรงงาน แรงงานไดรบการทดสอบมาตรฐานเพมขนจาก 36,910 คน ในป 2558 เปน 72,025 คน ในป 2559 พฒนาศกยภาพแรงงานเพอเตรยมความพรอมในการเขารบการประเมนความรความสามารถตาม พ.ร.บ.สงเสรมฯ พ.ศ. 2545 มแรงงานทอยในสถานประกอบกจการ หรอประชาชนทสนใจเขารบการยกระดบทกษะฝมอสเกณฑมาตรฐานฝมอแรงงาน 6,571 คน สงเสรมและสนบสนนใหสถานประกอบกจการด าเนนการฝกอบรมฝมอแรงงาน ตามพระราชบญญตสงเสรมการพฒนา ฝมอแรงงาน พ.ศ. 2545 มแรงงานไทยไดรบการฝกอบรมเพมขนจาก 3,227,600 คนในป 2556 เปน 3,809,648 คน ในป 2559 และโครงการพฒนาทรพยากรแรงงาน โดยนายจาง ลกจาง เครอขายแรงงาน และบคคลทเกยวของ ไดรบองคความรดานตางๆ เพมขน

3) จดใหมการวางแผนและพฒนาทรพยากรมนษยในองคกรภาครฐอยางเปนระบบและตอเนอง หนวยงานภาครฐมผลการด าเนนงานทส าคญ อาท กระทรวงมหาดไทยด าเนนโครงการประกวดการจดการความร พฒนากระบวนงาน และนวตกรรม เพอพฒนาศกยภาพบคลากร

31

ของการประปานครหลวง กระทรวงยตธรรมจดท าโครงการจดท าสมรรถนะประจ าต าแหนง (Functional Competency) ของทกสายงาน เปนเครองมอในการวดและประเมนพฤตกรรมการปฏบตงานของขาราชการ บคลากรของกรมคมประพฤต กระทรวงแรงงานจดอบรมขาราชการในสงกด อาท โครงการฝกอบรมนกบรหารแรงงานระดบกลาง โครงการฝกอบรมขาราชการใหมของกระทรวงแรงงาน และโครงการพฒนาการบรหารจดการความรในองคกรของส านกงานปลดกระทรวงแรงงาน เพอใหบคลากรสามารถน าองคความรทไดรบไปปรบใชในการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ นอกจากน กระทรวงการตางประเทศจดฝกอบรมภาษาองกฤษเพอการสอสารระหวางประเทศ หลายหลกสตร เชน หลกสตรภาษาองกฤษเพอการปฏบตงาน (Intensive Language Course: ILC) หลกสตรภาษาองกฤษเพอการน าเสนอและการพดในทประชม (Oral Communication Course: OCC) เปนตน

2.2.4) พฒนาผสงอายใหมความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม มคณภาพ มคณคา สามารถปรบตวเทาทนการเปลยนแปลง เปนพลงในการพฒนาสงคม

1) สงเสรมการสรางรายไดและการมงานท าในผสงอาย โดยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจดท าโครงการสงเสรมสงคมคณภาพเพอผสงอาย ขบเคลอนเครอขายจดกจกรรมทสอดคลองกบภมสงคมเพอสงเสรมศกยภาพผสงอาย

2) ส ง เ ส ร ม แ ล ะ ส น บ ส น น ใ ห ม ก า ร น า ค ว า ม ร แ ล ะประสบการณของผสงอายท เปนคลงสมองของชาตมาใชประโยชนในการพฒนาชมชน ทองถน และประเทศ โดยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยด าเนนโครงการเสรมพลงภมปญญาผสงอาย สงเสรมการท างานหรอสรางอาชพสรางรายไดเสรมใหแกผสงอายและประชาชนทกวย มผสงอายขนทะเบยนเปนภมปญญาพรอมท าประโยชนใหสงคม 15,000 รายทวประเทศ ผสงอายทขนทะเบยนเปนภมปญญา ไมนอยกวารอยละ 20 มสวนรวมด าเนนกจกรรมเพอพฒนาคนทกชวงวยทงทางดานเศรษฐกจและสงคม ประชาชนไดรบประโยชนไมนอยกวา 120,000 ราย และผเขารวมกจกรรมภมปญญาไดรบการถายทอดความร 12,000 รายทวประเทศ

3) สงเสรมใหผ ส งอายสามารถพ งตนเอง โดยกระทรวงสาธารณสขไดพฒนาระบบดแลระยะยาวดานสาธารณสขส าหรบผสงอายทมภาวะพงพงในพนทต าบล เพอใหผสงอายมคณภาพชวตทดขน โดยพฒนาศกยภาพผจดการดแลผสงอาย 3,564 คน และผดแลผสงอาย 29,768 คน ครอบคลมผสงอายกลมตดบาน/ตดเตยงและผอยในภาวะพงพง 197,584 คน และกระทรวงการทองเทยวและกฬาด าเนนโครงการสงเสรมกฬาและออกก าลงกายผสงอาย สงเสรมการเลนกฬาและออกก าลงกายของผสงอาย อาท กรฑา กอลฟ แบดมนตน หมากรกไทย สปดาหละ 2–3 วน มผสงอายเขารวม 3,974 คนทวประเทศ และโครงการสงเสรมกจกรรมนนทนาการผสงอาย โดยจดกจกรรมสบสานประเพณไทยและนนทนาการสานใยสงวยสชมชน มประชาชนเขารวมกจกรรมเพมขนจาก 1,570 คน ในป 2557 เปน 56,060 คน ในป 2559

2.2.5) สอดแทรกการพฒนาคนทกชวงวยดวยกระบวนการเรยนรสวฒนธรรมการเกอกล หนวยงานภาครฐมผลการด าเนนงานทส าคญ ไดแก กระทรวงวฒนธรรมจดท าโครงการทหลากหลาย อาท โครงการเยาวชนรกบานเกด ปกษใตบานเรา เพอสงเสรมการทองเทยว เพอใหนกเรยน เยาวชน ไดมโอกาสเรยนเทคนค แลกเปลยนแนวคด และเผยแพรประสบการณ ดานศลปวฒนธรรม วถชวต แหลงทองเทยว ซงเกดจากมมมองความคดของตนเอง ผานการถายทอดเรองราว การน าเสนอขอความ

32

ภาพถาย คลปวดโอ รวมทงสอมลตมเดยตางๆ และปฏบตตามแนวทาง “รกบานเกด” ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 ในป 2559 มเยาวชนเขารวม 240 คน มภาพถายพรอมค าบรรยายภาพ 200 ผลงาน และคลปวดโอ แนะน าสถานททองเทยวทางวฒนธรรม แหลงทองเทยวตามธรรมชาต หรอสถานทส าคญๆ ของจงหวด 20 ผลงาน และมผชมคลปวดโอกวา 10,000 ราย และโครงการสงเสรมและพฒนางานเรขศลป เพอสงเสรมและสนบสนนใหเกดการตอยอดการสรางสรรคดานเรขศลป (กราฟก) และเผยแพรใหประชาชนทวไปและผสนใจไดใชเปนขอมล เปนประโยชนในงานดานเรขศลปตอไป สวนกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจดท าโครงการสงเสรมพฒนาศกยภาพทกษะดานอาชพของคนพการ ผานการจดสรรงบประมาณอดหนนกจกรรม สงผลใหคนพการไดรบการสงเสรมการรวมกลมประกอบอาชพ และเขาถงสทธดานอาชพ มรายไดเพมขน คณภาพชวตทด เกดเครอขายในการสงเสรมอาชพคนพการ สงผลใหกลมอาชพคนพการเขมแขงและมความยงยน

2.2.6) สรางจตส านกของประชาชนใหมความรบผดชอบตอสงคม สถาบนชาต สถาบนศาสนา และสถาบนพระมหากษตรย โดยกระทรวงวฒนธรรมด าเนนโครงการทส าคญ ไดแก โครงการเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว 5 ธนวาคม เพอใหประชาชนไดรวมนอมร าลกใน พระมหากรณาธคณ และแสดงความจงรกภกดเปนราชสกการะแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทไดสรางคณประโยชนแกประเทศชาตอยางอเนกอนนต และศาสนกชนทกศาสนาไดรวมสบทอดศาสนาและปฏบตศาสนกจน าหลกธรรมทางศาสนาไปสการปฏบตในชวตประจ าวน มประชาชนเขารวม 500,000 คน โครงการเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ 12 สงหาคม สงเสรมใหศาสนกชนน าหลกธรรมทางศาสนาไปสการปฏบตในชวตประจ าวน ยดมนในคณธรรม จรยธรรม ใหเปนคนด ม คณธรรม จรยธรรม และรกษาวฒนธรรมอนดงามของชาตใหคงอยสบตอไป และศกษา เรยนรพระราชกรณยกจ พระราชด ารส ของสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ และนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบตในชวตประจ าวน โดยศาสนกชนศาสนาตางๆ เขารวมกจกรรมเพมขนจาก 1,200 คนในป 2556 เปน 100,000 คนในป 2559 โครงการเฉลมพระเกยรตสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร 28 กรกฎาคม มประชาชนเขารวมกจกรรมเพมขนจาก 1,000 คนในป 2556 เปน 40,000 คน ในป 2559 และโครงการเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร 2 เมษายน พระภกษและพทธศาสนกชนไดเขารวมเพมขนจาก 14,360 รป/คนในป 2556 เปน กวา 50,000 รป/คน ในป 2559

ส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตรจดท าโครงการจดท าละครโทรทศนเฉลมพระเกยรต ชด “คาของแผนดน Pride and Dignity of Thais” ไดผลตละครโทรทศนเฉลมพระเกยรตฯ โครงการจดแสดงละครเวท “เสยงแหงความจงรกภกด : Sounds of Love” เฉลมพระเกยรต พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสมหามงคลเสดจเถลงถวลยราชสมบตครบ 70 ป 9 มถนายน 2559 ในมหาวทยาลย 9 แหง รวม 9 ครง และกระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม จดอบรมเสรมศกยภาพเยาวชนรนใหม รเทาทนภยไซเบอร (Mentor the Master Program) ครอาจารย บคลากรทางการศกษา และนกเรยนในสถานศกษาไดรบความรความเขาใจในการใชงานอนเตอรเนตอยางปลอดภย และสามารถปองกนภยคกคามทางอนเทอรเนตในเบองตนได รวมทงเกดคานยมในการเทดทน จงรกภกด รวมทงพทกษและปกปองสถาบนพระมหากษตรย

33

2.3) การสงเสรมการลดปจจยเสยงดานสขภาพอยางเปนองครวม สรางเสรมสขภาวะควบคกบการพฒนาคณภาพระบบบรการสาธารณสข

2.3.1) การสรางเสรมสขภาวะคนไทยใหมความสมบรณแขงแรง ทงรางกายและจตใจ หนวยงานภาครฐมผลการด าเนนงานทส าคญ ดงน กระทรวงสาธารณสขด าเนนโครงการทส าคญ อาท โครงการผลตแพทยเพอชาวชนบท เปนความรวมมอระหวางกระทรวงสาธารณสขและกระทรวงศกษาธการ ภายใตแนวคดทวา เมอนกศกษาแพทยส าเรจการศกษากลบไปปฏบตงานเปนแพทยทจงหวดพนทภมล าเนาเดมหรอพนทใกลเคยง แพทยเหลานนจะปฏบตงานไดอยางมความสขเนองจากอยใกลครอบครว มความเขาใจวฒนธรรม ขนบธรรมเนยม ประเพณ วถชวตของชมชน ท าใหปฏบตงานในพนทไดนานและมความสข ในป 2559 รบนกศกษาใหม 1,037 คน นกศกษาปจจบนทก าลงศกษาชนปท 2 – 6 จ านวน 5,076 คน และจะมแพทยในระบบสาธารณสขไทยเพมขน 993 คน โครงการฟนเทยมพระราชทานและการสงเสรมสขภาพชองปากผสงอาย สนบสนนการจดบรการใสฟนเทยมทงปาก หรอเกอบทงปากแกผสงอายทวประเทศไดเพมขนจาก 34,717 คน ในป 2555 เปน 51,573 คนในป 2559 รวมถงพฒนาหนวยบรการระดบต าบลจดบรการเสรมปองกน ไดแก การตรวจสขภาพชองปาก การฝกทกษะการท าความสะอาดฟน การใชฟลออไรดปองกนรากฟนผ 1,430 แหง และในป 2559 มหนวยบรการสาธารณสขจดบรการสงเสรมปองกนโรคในชองปากผสงอาย (แหงใหม) 295 แหง และสนบสนนใหชมรมผสงอายจดกจกรรมดานการสงเสรมสขภาพชองปากแกสมาชก 138,211 คน ใน 4,190 ชมรม โครงการตรวจคดกรอง เพอสงเสรมสขภาพ พระภกษ-สามเณร เนองในโอกาสทสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ เฉลมพระชนมพรรษา ครบ 84 พรรษา ในป 2559 ไดตรวจคดกรองสขภาพพระสงฆสามเณรไทยอาย 35 ป ขนไปในกรงเทพฯ รวม 404 วด พระสงฆ-สามเณร 6,206 รป เพอใหพระภกษสงฆไดรบการสงเสรมสขภาพไดอยางเหมาะสม โครงการสขอนามยเฉลมพระเกยรต 60 พรรษา สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร สามารถพฒนาและปรบปรงสวมสขอนามยในโรงเรยนในถนทรกนดารในพนทเปาหมาย ตามพระราชด าร 39 แหง ไดแก โรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดน 19 แหง โรงเรยนพระปรยตธรรม 12 แหง และศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา แมฟาหลวง 8 แหง ครอบคลมพนท 18 จงหวด โครงการมอบแขนขาเทยมใหคนพการทางการเคลอนไหว ทวประเทศ ไดจดหนวยบรการเคลอนท/ เชงรก ท ากายอปกรณเทยมและอปกรณเครองชวยคนพการและใหบรการซอมแซมแขน - ขาเทยม และเปลยนกายอปกรณทช ารดใหแกผพการ 2,184 ราย

กระทรวงการทองเทยวและกฬาด าเนนโครงการพฒนาผน าการออกก าลงกาย กฬาและนนทนาการ จดอบรมผน าการออกก าลงกาย กฬาและนนทนาการ ในป 2556 มผเขารบการอบรม 1,700 คน ป 2557 ม 1,895 คน สวนป 2559 มผเขารบการอบรม 1,300 คน นอกจากน กระทรวงมหาดไทยด าเนนโครงการเพอลดอบตเหตบนทองถนนหลากหลายโครงการ/กจกรรม อาท โครงการปองกนและลดอบตเหตทางถนนชวงเทศกาลปใหม และเทศกาลสงกรานต จดงานวนปองกนอบตภยแหงชาต และโครงการประชาสมพนธใหความรและเสรมสรางจตส านกดานความปลอดภยทางถนน

2.3.2) พฒนาระบบบรการสาธารณสขใหมคณภาพอยางทวถง โดยกระทรวงสาธารณสขจดท าโครงการทส าคญ อาท โครงการเฉลมพระเกยรต 57 พรรษา มหาวชราลงกรณ หมบานปรบเปลยนพฤตกรรมลดโรคมะเรง โรคความดนโลหตสง โรคหวใจและหลอดเลอด โครงการพฒนาสถานบรการสขภาพภาครฐใหผานเกณฑมาตรฐานระบบบรการสขภาพ โครงการสงเสรมสนบสนนการบรการสขภาพผสงอายโดยการตรวจคดกรอง/ประเมนและการสงตอเพอดแลอยางบรณาการเชอมโยงจากสถานพยาบาลสชมชนทองถน โครงการการพฒนาระบบการดแลผปวยแบบประคบประคองและระยะทาย

34

(Palliative Care) โครงการพฒนาระบบบรการโรคไตเรอรง โครงการพฒนากลไกสนบสนนการพฒนาอ าเภอควบคมโรคเขมแขงแบบยงยน เพอใหประชาชนไทยไดรบบรการสาธารณสขทมคณภาพและมาตรฐาน

2.4) การสงเสรมการเรยนรตลอดชวต

2.4.1) พฒนาและเปดโอกาสใหประชาชนและชมชนไดใชประโยชนจากแหลงเรยนรทวไป หนวยงานภาครฐมผลการด าเนนงานทส าคญ โดยกระทรวงวฒนธรรมด าเนนโครงการ/กจกรรมตางๆ อาท แหลงเรยนรและแหลงศลปวฒนธรรมไดรบการพฒนา และไดรบการอนรกษ ปกปอง คมครองใหคงอยในสภาพมนคงแขงแรง ในป 2559 มแหลงเรยนรและแหลงศลปวฒนธรรมไดรบการพฒนา 18 แหง อทยานประวตศาสตร 9 แหง พพธภณฑสถานแหงชาต 41 แหง หอสมดแหงชาต 12 แหง และ หอจดหมายเหตแหงชาต 11 แหง รวมถงการพฒนาระบบสารสนเทศ โครงการบรหารจดการหออครศลปน เพอเผยแพรพระเกยรตคณ “อครศลปน” เทดพระเกยรต “วศษฏศลปน” และเผยแพรผลงานภมปญญาของศลปนแหงชาตใหปรากฎในวงการศลปะ สสาธารณชนอยางกวางขวาง โครงการยกยองเชดชเกยรตสถานศกษาดเดนทางวฒนธรรมดานดนตรไทยและดนตรพนบาน เพอสงเสรม สนบสนนใหเกดการอนรกษ สบสาน ถายทอดดนตรไทยและดนตรพนบานใหคงอย มการยกยองเชดชเกยรตสถานศกษาในป 2557 จ านวน 206 แหง ป 2558 จ านวน 189 แหง และป 2559 จ านวน 197 แหง และกระทรวงการคลงจดท าโครงการขยายพนทจดแสดงเครองประดบและอญมณในพพธภณฑศาลาเครองราชอสรยยศฯ กวา 400 ชน เพอเผยแพรความรเกยวกบทรพยสนมคาของแผนดนใหเปนทภาคภมใจของประชาชนชาวไทย และชาวตางประเทศไดรวมชนชมและทราบขอมลในวงกวาง

2.4.2) สรางโอกาสในการเรยนรและการพฒนาคนทกคนอยางตอเนอง หนวยงานภาครฐมผลการด าเนนงานทส าคญ โดยกระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมจดกจกรรมอบรมความรดาน ICT เพอสงเสรมความเทาเทยม ภายใตโครงการการเตรยมความพรอมภาคประชาชนสเศรษฐกจดจทล สงเสรมใหผดอยโอกาสในสงคม ไดแก คนพการ ผสงอาย เดก สตรทดอยโอกาสไมนอยกวา 647 คนไดรบความรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและเปนชองทางในการเขาถงขอมลความรทกวางขวางมากขน และโครงการสงเสรมความเชอมนในการท าธรกรรมอเลกทรอนกส (Thailand e-Commerce Sustainability) โดยสรางและจดกจกรรมกระตนการซอขายผาน Thaiemarket.com อยางตอเนอง ปจจบนมรานคาออนไลนเขาสระบบ e-Directory 1,435 รานคา กระทรวงแรงงานจดท าโครงการการพฒนาคนตลอดชวงชวต (การพฒนาวยแรงงาน (15-59 ป)) ใหความรในเรองตางๆ แกแรงงานกลมพเศษ ไดแก แรงงาน สงวย แรงงานพการ แรงงานขามชาต และแรงงานหญงวยเจรญพนธ สามารถใหความรแกแรงงานกลมพเศษ 11,544 คน โดยเปนแรงงานสงอาย 3,744 คน

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดจดโครงการน านกเรยนเขาเรยนรในสวนสตว สงเสรมใหเยาวชนไดมการเรยนรตลอดชวต ปลกฝงและพฒนาเดกและเยาวชนทเขารวมโครงการดานความรบผดชอบตอสงแวดลอมครอบคลมนกเรยนจาก 76 จงหวดทวทกภาคของประเทศ มนกเรยนเขารวมโครงการเพมขนจาก 400,266 คนในป 2557 เปน 669,000 คน ในป 2559 และกระทรวงมหาดไทยใหทนสนบสนนงานวจยและนวตกรรม เพอเพมประสทธภาพการปฏบตงาน น าไปสการเรยนรและพฒนาองคกร

35

2.5) การเสรมสรางความเขมแขงของสถาบนทางสงคม สงเสรมใหทกภาคสวนน าคานยมและวฒนธรรมทดงามของไทยเปนฐานในการพฒนาคนและสงคม

2.5.1) เสรมสรางความเขมแขงของสถาบนครอบครวในการบมเพาะใหคนมศลธรรม คณธรรม จรยธรรมในวถชวต โดยกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดเสรมสรางความเขมแขงใหกลไกศนยพฒนาครอบครวในชมชน โดยสนบสนนใหศนยพฒนาครอบครวในชมชนท าหนาทในการเรงรดและผลกดนการพฒนาครอบครวในแตละชวงวย เสรมสรางความเขมแขงของครอบครวตามความจ าเปนและความส าคญของปญหาครอบครว

2.5.2) พฒนาชมชนทองถนใหเขมแขงและสามารถสรางภมคมกนใหคนในชมชน โดยกระทรวงวฒนธรรมจดท าโครงการสมชชาคณธรรม จดเวทสมชชาคณธรรมในระดบจงหวด ระดบชาต มเครอขายองคกรภาคเขารวมขบเคลอนกระบวนการสมชชาคณธรรมในระดบตางๆ เพมขนจาก 1,490 คน จาก 341 องคกรในป 2558 เปน 3,050 คน จาก 478 องคกรในป 2559 และโครงการพฒนาองคความรและนวตกรรมสงเสรมคณธรรมความดทเหมาะสมกบสงคมไทย ประกอบดวย การศกษาวจย การพฒนาและจดการความร เวททางวชาการ การถอดบทเรยนกรณศกษาตางๆ โดยในป 2559 สามารถพฒนาได 18 เรอง

กระทรวงการทองเทยวและกฬา สนบสนนงบประมาณใหจดท าโครงการพฒนาการใหบรการทางการกฬาในสวนภมภาคไปสความเปนเลศ มผมาใชบรการเพมขนจาก 9,691,646 รายในป 2558 เปน 13,997,468 ราย ในป 2559 (เพมขน รอยละ 10.74) และโครงการพฒนา กกท. ใหมศกยภาพในการจดบรการทางการกฬา กกท. ไดด าเนนการพฒนาศนยบรการทางการกฬาของ กกท. เพอใหไดมาตรฐานในระดบสากลอยางตอเนองเปนประจ าทกป และกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยด าเนนโครงการสนบสนนการจดตงและพฒนากจการสภาองคกรชมชน ทมศกยภาพและความสามารถในการบรหารจดการตนเองในการแกไขปญหา และพฒนาชมชนทองถนไดอยางยงยน ทงในระดบต าบล จงหวด และภาค สามารถจดตงและพฒนากจการสภาองคกรชมชนต าบล 2,115 ต าบล

2.5.3) ฟนฟบทบาทของสถาบนศาสนาในการสงเสรมศลธรรมและเปนทพงในวถชวต กระทรวงวฒนธรรมมผลการด าเนนงานทส าคญ เพอสงเสรมใหศาสนสถานเปนศนยการจดกจกรรมทางศาสนา สงเสรมการเรยนรหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สบสานประเพณ วฒนธรรมอนดงาม และถายทอดภมปญญาทองถน รวมทงเปนศนยรวมใจรวมเทดทนสถาบนชาต สถาบนศาสนา สถาบนพระมหากษตรย อาท โครงการบรรพชาอปสมบทพระภกษสามเณรและบวชศลจารณภาคฤดรอนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร โครงการจดงานสปดาหสงเสรมพระพทธศาสนาเนองในเทศกาลมาฆบชา โครงการจดงานสปดาหสงเสรมพระพทธศาสนาเนองในเทศกาลวสาขบชา โครงการจดงานสปดาหสงเสรมพระพทธศาสนาเนองในเทศกาลอาสาฬหบชาและวนเขาพรรษา โครงการลานธรรม ลานวถไทย โครงการคายเยาวชนสมานฉนท โครงการศนยอบรมศาสนาอสลามและจรยธรรมประจ ามสยด และโครงการธรรมะสคนทงมวล

2.3.3 ความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน

1) การบรรลเปาหมายความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน พบวา ในเรองความเขมแขงภาคเกษตรยงไมสามารถบรรลตามเปาหมายของแผนท ก าหนด โดยสดสวนมลคาสนคาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรลดลงตอเนองจากรอยละ 16.8 ของผลตภณฑมวลรวมใน

36

ประเทศ ในป 2554 เปนรอยละ 14.5 ในป 2557 และลดลงเปนรอยละ 13.5 ในป 2558 ต ากวาเปาหมายทก าหนดรอยละ 16.0 ขณะท ปรมาณการผลตสนคาเกษตรมแนวโนมเพมขน โดยเฉพาะพชเศรษฐกจ อาท ยางพารา มนส าปะหลง อยางไรกตาม ตนทนการผลตมแนวโนมเพมขน สงผลกระทบตอความสามารถในการแขงขนในตลาดโลก ในดานความมนคงดานรายไดของเกษตรกรยงมปญหา โดยสดสวนรายไดเงนสดสทธทางการเกษตรตอรายไดเงนสดสทธของครวเรอนเกษตรลดลงตอเนองจากรอยละ 39.22 ในป 2554 เปนรอยละ 29.57 ในป 2558 และรอยละ 28.91 ในป 2559 ซงเปนความเสยงตอความมนคงของครวเรอนในภาคการเกษตร เนองจากตนทนการผลตทางการเกษตรเพมสงขนอยางตอเนอง ในสวนของคณภาพมาตรฐานและความปลอดภยของสนคาเกษตร พบวา จ านวนฟารมทไดรบรองมาตรฐานมแนวโนมลดลงเลกนอย แตพนทการท าเกษตรอนทรยเพมขน

ส าหรบความมงคงดานพลงงานมการพฒนาจนสามารถบรรลเปาหมายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 โดยการผลตพลงงานทดแทนมปรมาณเพมขน ไดแก เอทานอล ผลตเพมขน จาก 1.40 ลานลตร/วน ในป 2554 เปน 3.84 ลานลตร/วน ในป 2559 และไบโอดเซล ผลตเพมขนจาก 1.71 ลานลตร/วน เปน 3.67 ลานลตร/วน รวมทงมการผลตพลงงานไฟฟาจากชวมวล ก๏าซชวภาพ ของเสย จากครวเรอน วสดเหลอใชจากภาคเกษตร เพมจาก 1,975 พนตนเทยบเทาน ามนดบ/ป ในป 2554 เปน 3,976 พนตนเทยบเทาน ามนดบ/ป ในป 2559

ตารางท 4 การพฒนาความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

เปาหมายเชงยทธศาสตร ตวชวด แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 1.เพมสดสวนมลคาสนคา

เกษตรและอตสาหกรรมเกษตรไมต ากวารอยละ 16.0 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

1. สดสวนมลคาสนคาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (รอยละ)

13.3 14.5 16.8 15.8 15.5 14.5 13.5 n/a

2.ปรมาณการผลตสนคาเกษตรและอาหารเพยงพอตอความตองการของตลาด พฒนาคณภาพมาตรฐานและความปลอดภยของสนคาเกษตรและอาหารอยางตอเนอง โดยเพมพนทการท าเกษตรกรรมยงยนอยางนอย

1. ผลผลตและตนทน การผลตตอหนวยของสนคาเกษตร

1.1 ผลผลต (ลานตน) - ขาว - ยางพารา - ออยโรงงาน - มนส าปะหลง - ปาลมน ามน

32.48 3.22 64.37 26.92 6.39

32.40 3.09 66.82 30.09 8.16

38.10 3.35 95.95 21.91 10.78

38.00 4.14 98.40 29.84 11.31

36.84 4.31

100.01 30.23 12.38

33.81 4.43

103.69 30.02 12.50

27.06 4.12

106.33 32.36 12.05

31.96 4.39 94.06 31.16 10.99

37

เปาหมายเชงยทธศาสตร ตวชวด แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 รอยละ 5.0 ตอป

รวมทงผบรโภคสามารถเขาถงอาหารทมคณคาทางโภชนาการ และปลอดภยไดอยางทวถงในราคาทเหมาะสมและเปนธรรม

1.2 ตนทนการผลต - ขาวนาป (บาท/ตน) - ขาวนาปรง (บาท/ตน) - ยางแผนดบ (บาท/ตน) - ออยโรงงาน (บาท/ตน) - มนส าปะหลง (บาท/ตน) - ปาลมน ามน (บาท/ตน)

5,985

6,696

34,733

572

824

1,836

8,349

7,993

41,473

672

1,229

2,713

10,399

8,233

52,431

663

1,682

2,775

10,521

8,736

64,204

711

1,734

2,847

10,706

9,238

65,252

787

1,813

2,645

10,885

9,094

63,080

822

1,871

2,838

10,292

8,059

64,753

1,097

1,876

3,127

9,060

7,353

63,528

983

1,915

3,095

2. จ านวนฟารมทไดรบรองมาตรฐาน ในแตละปเพมขน

2.1 ฟารมสกร 2.2 ฟารมไกเนอ 2.3 ฟารมไกไข 2.4 ฟารมเพาะเลยง

สตวน า 3. พนทท าเกษตรกรรม

ยงยน 3.1 พนทเกษตรอนทรย

(ลานไร)

3,326 7,428 2,253 35,321

0.120

3,584 7,310 2,275 31,091

0.192

3,560 6,841 2,091 32,864

0.219

3,501 6,975 1,915 32,364

0.205

3,594 6,735 1,925 32,148

0.213

3,415 5,770 1,803 32,141

0.236

3,594 6,735 1,925 32,143

0.284

n/a n/a n/a n/a

n/a

3.เกษตรกรมหลกประกนทมนคงดานอาชพและรายได มความสามารถในการช าระหนสนเพมขน รวมทงเกษตรกรรนใหมเขาสภาคเกษตรอยางตอเนอง

1. สดสวนรายไดเงนสดสทธทางการเกษตรตอรายไดเงนสดสทธของครวเรอนเกษตร (รอยละ)

38.98 39.58 39.22 36.56 36.23 28.76 29.57 28.51

2. สดสวนเกษตรกรรนใหมตอเกษตรกรทงหมด

3. สดสวนเกษตรกรพงพาตนเองทางอาหารจากไรนา และสดสวนเกษตรกรทมความเสยงและไมปลอดภยจากสารเคมการเกษตร

4. ระบบประกนภยพชผลทสามารถชวยเหลอเกษตรกรไดอยางทวถง

-- ยงไมมการเกบขอมลอยางเปนทางการ --

-- ยงไมมการเกบขอมลอยางเปนทางการ --

-- ยงไมมการเกบขอมลอยางเปนทางการ --

38

เปาหมายเชงยทธศาสตร ตวชวด แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 4.เพมปรมาณการผลต

พลงงานทดแทนจากพชพลงงาน ไดแก เอทานอล และ ไบโอดเซล ในป 2559 ไมนอยกวา 6.2 และ 3.6 ลานลตรตอวน ตามล าดบ และเพมผลผลตพลงงานไฟฟา และพลงความรอนจากชวมวล ก๏าซชวภาพ ของเสยจากครวเรอน วสดเหลอใชจากภาคเกษตร และอตสาหกรรมเกษตร ไมนอยกวา 3,440 เมกะวตต และ 5,564 พนตนเทยบเทาน ามนดบ ในป 2559 ตามล าดบ และสงเสรมการใชอยางมประสทธภาพ

1. ปรมาณผลผลตพลงงานทดแทนจากพชพลงงาน และผลผลตพลงงานไฟฟาและพลงความรอนจากชวมวล ก๏าซชวภาพ ของเสยจากครวเรอนและวสดเหลอใชจากภาคเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร

1.1 เชอเพลงชวภาพ - เอทานอล (ลานลตร/วน) - ไบโอดเซล (ลานลตร/วน)

1.2 ปรมาณการผลตพลงงานทดแทน (ชวมวล ก๏าซชวภาพ และขยะ) ในการผลตไฟฟา (เมกะวตต)

- ชวมวล - ก๏าซชวภาพ - ขยะ 1.3 ปรมาณการใช

พลงงานความรอน (แสงอาทตย ชวมวล และขยะ(พนตนเทยบเทาน ามนดบ/ป)

0.48

0.19

n/a

n/a n/a n/a n/a

1.25

1.67

1,695

1,618 70 7

3,557

1.40

1.71

1,975

1,790 159 26

5,129

1.79

2.45

2,196.7

1,960 193 43.7 5,718

2.62

2.84

2,634.2

2,321 265.7 47.5 5,279

2.90

3.21

2,829

2,451.8 311.5 65.7 5,775

3.50

3.30

3,231

2,726.6 373 132 6,579

3.84

3.67

3,976

3,165.6 452.8 358.0 7,181

2) การด าเนนการและผลการพฒนาตามแนวทางยทธศาสตร

2.1) การผลตภาคเกษตรไดรบการสงเสรมใหมประสทธภาพและศกยภาพมากขน ไดมการก าหนดเขตเหมาะสมส าหรบการเพาะปลก อาท ขาว มนส าปะหลง ยางพารา ปาลมน ามน และออยโรงงาน ท าใหเกษตรกรสามารถลดตนทนในการท าการเกษตร เนองจากมการใชปจจยการผลตอยางมประสทธภาพ เหมาะสมกบพชแตละชนด ผลผลตมปรมาณและคณภาพเพมขน ท าใหรายไดสทธจากการจ าหนายผลผลตเพมขน การจดทดนและมอบสทธการใชประโยชนทดนเกษตรกรรมในทดนของรฐ ทงทดนเกษตรกรรม ทชมชน และการจดท าประโยชนในทดนเอกชนรวมทงประเทศ 35,698,595 ไร ผไดรบผลประโยชน 2,796,252 ราย เปนกลไกในการกระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรม และด าเนนการใหเกษตรกรมกรรมสทธในทดนเพอประกอบเกษตรกรรมอยางทวถง การเสรมสรางองคความรทางการเกษตรผานชองทางตางๆ อาท ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบลทกระจายอยในทกต าบล เพอเปนแหลงใหความรและเทคโนโลยทถกตองเหมาะสมแกชมชน จดตงศนยเรยนรหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและเกษตรทฤษฎใหมประจ าต าบลในทกต าบล จ านวน 7,424 แหง เพอใหชมชนใชเปนศนยการ

39

เรยนรเรอง หลกการเศรษฐกจพอเพยงและเกษตรทฤษฎใหม โดยใช กศน.ต าบล ซงกระจายอยทวประเทศเปนศนยการเรยนรของประชาชน พรอมทงจดสรรคร กศน.ต าบล ขบเคลอนโดยคณะกรรมการบรหารศนยฯ ทประกอบดวยภาคสวนตางๆ ผทรงคณวฒ และปราชญชาวบาน ด าเนนการจดกจกรรมการเรยนรในรปแบบ ทหลากหลาย อาท การอบรม การศกษาดงาน การแลกเปลยนความรและประสบการณ โดยคร กศน.ต าบล จะท าหนาทประสานความรวมมอเพอน าไปสการสรางกระบวนการเรยนร และความตระหนกรเรอง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงใหกบประชาชนทกคน ใหสามารถน าไปประยกตใชใหเหมาะสมกบพนทของตน เพอแกปญหาและสรางภมคมกนรวมทงยกระดบคณภาพชวตใหเกดขนอยางยงยนตอไป

2.2) ผลผลตทางการเกษตรไดรบการสงเสรมใหมมลคาเพม พรอมกบการพฒนามาตรฐานสนคา โดยพฒนาสนคาเกษตรและอาหารดวยภมปญญาทองถนไดรบการยอมรบ โดยรายไดจากการจ าหนายสนคาหนงต าบลหนงผลตภณฑ (OTOP) ทวประเทศมากกวา 109 ลานบาท และผลการคดสรรสนคาหนงต าบลหนงผลตภณฑในป 2559 มการสงผลตภณฑหนงต าบลหนงผลตภณฑ คดเลอกกวา 8 หมนรายการ 5 ประเภท คอ อาหาร เครองดม ผา สมนไพร และของทระลก พบวา มผลตภณฑทผานระบบคดสรรพเศษประมาณ 1.1 หมนรายการเทานน เปนระดบ 5 ดาว ประมาณ 1,000 รายการ และเปนผลตภณฑทอยระดบกลางเปนสวนใหญ ด าเนนการยกระดบมาตรฐานการผลตอาหารดวย Primary GMP ไดแก อาหารทวไปทเปนของฝาก อาหารพนเมอง และสนคา OTOP ใหมความปลอดภยตอผบรโภค และมการรบรองมาตรฐานผลตภณฑชมชน (มผช.) และมผลตภณฑชมชนไดรบการรบรอง จ านวนทงหมด 786 มาตรฐาน จ านวนผไดรบการรบรองทงหมด 13,549 ราย

การสงเสรมดานการตลาดของผลตภณฑใหเปนทยอมรบอยางแพรหลายและสรางความมนใจใหกบผบรโภคในการเลอกซอผลตภณฑชมชนทงในประเทศและตางประเทศ มการตรวจรบรองมาตรฐานฟารมปศสตวและฟารมเพาะเลยงสตวน าไดรบรองมาตรฐาน มความปลอดภย วธการเลยงเปนไปตามหลกวชาการ ทงรปแบบของโรงเรอน ชนดและประเภทของอาหาร รวมถงยาทใชในการเลยง ปศสตว เพอใหไดผลผลตทมคณภาพและปลอดภยตอผบรโภค นอกจากน ไดด าเนนโครงการเมองเกษตร สเขยว ท าใหเกษตรกรลดการใชปยเคมและสารเคมในกระบวนการผลตลง ปรบเปลยนมาใชปยอนทรย และน าหมกชวภาพแทน

2.3) เกษตรกรตองเผชญกบปญหาดานความมนคงในอาชพและรายได เนองจากรายไดทางการเกษตรและหนสนยงไมมความสมดล ครวเรอนเกษตรกรมรายไดเงนสดสทธทางการเกษตร 57,625 บาทตอครวเรอน ในปเพาะปลก 2555/56 แตลดลงเหลอ 48,470 บาท ในปเพาะปลก 2556/57 และเพมเปน 57,091 บาท ในปเพราะปลก 2558/2559 ในสวนหนสนของครวเรอนเกษตรเพมขนอยางตอเนองจาก 76,697 บาท เปน 117,346 บาท ในปเพาะปลก 2558/59 จะเหนวาแมเกษตรกรจะไดรบความชวยเหลอในรปแบบตางๆ แตกยงประสบปญหาความไมมนคงในอาชพและรายได จากการทมรายไดลดลง แมวาในป 2559 ไดมการจดท าเกษตรแบบแปลงใหญ 9 ประเภทสนคา 32 ชนดสนคา จ านวน 600 แปลง ในพนทกวา 1,538,398 ไร เกษตรกรเขารวมโครงการ จ านวน 96,554 ราย โดยผลการด าเนนงานทงหมดสามารถลดตนทนไดรอยละ 17.9 สามารถเพมผลผลตไดรอยละ 15.6 แตกยงไมเพยงพอ และตองด าเนนการอยางตอเนอง ในสวนของการด าเนนการสรางและพฒนาเกษตรกรรนใหม ไดมการสรางและพฒนาเกษตรกรรนใหมเปนโครงการความรวมมอระหวางกระทรวงเกษตรและสหกรณกบกระทรวงศกษาธการ ในการพฒนาก าลงคนภาคการเกษตรทมความรเพอใหสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยบรหารจดการการตลาด และสามารถน าความร ขอมล ขาวสาร มาวางแผนเพอพฒนาอาชพการเกษตรในอนาคตได แบงเปนหลกสตร

40

การพฒนาผน าเกษตรกรรนใหมระยะเวลา 6 เดอน หลกสตรการพฒนาเกษตรกรมออาชพยคใหม (ระดบ ปวช. ปวส. ปรญญาตร) และหลกสตรการพฒนาเกษตรกรอยางยงยน ส าหรบสหกรณและวสาหกจชมชนยงคงเปนกลไกสนบสนนการพงพาตนเองของเกษตรกร โดยในป 2559 มจ านวนสหกรณ 11,297 แหง สมาชกมากกวา 12.4 ลานคน นอกจากน มการรวมกลมในรปแบบของวสาหกจชมชนเพมขนอยางตอเนอง แสดงใหเหนวาเกษตรกรสามารถรวมกลมเพอพงพาตนเองในเชงเศรษฐกจของชมชนมากขน เพอสรางความเขมแขงและสรางอ านาจตอรองทางเศรษฐกจ

2.4) ความมนคงดานอาหารและพฒนาพลงงานชวภาพในระดบครวเรอนและชมชนมความกาวหนา พนทปาชมชนเพมขนอยางตอเนอง โดยตงแตป 2543 มการจดการปาชมชนทงสน 10,080 หมบาน พนทมากกวา 5,093,911 ลานไร ท าใหสามารถรกษาสมดลของระบบนเวศทเปนฐานการผลตดานการเกษตร และเกดความมนคงดานอาหาร มการถายทอดความรและเทคโนโลยการผลตผานเครอขายปราชญชาวบาน ท าใหเกษตรกรสามารถพงพาตนเองในเชงของปรมาณ คณภาพ โภชนาการ และความปลอดภยดานอาหาร มศนยขาวชมชนเปนศนยกลางในการถายทอดเทคโนโลยการพฒนาการผลตขาวและชาวนา และผลตเมลดพนธขาวพนธดไวใชเองอยางเพยงพอในชมชน นบเปนอกแนวทางหนงในการแกปญหาการขาดแคลนเมลดพนธดผานธนาคารเมลดพนธขาวชมชน จ านวน 55 แหง สงเสรมการผลตก๏าซชวภาพระดบครวเรอนซงสามารถสรางโมลบอผลตก๏าซชวภาพไดมากกวา 400 ระบบ

2.5) การใชพลงงานชวภาพในรปแบบของความรอนและเชอเพลงเพมขนอยางตอเนองและขยายไปสระดบชมชน โดยในป 2554 การใชความรอนจากพลงงานชวภาพจ านวน 5,129 พนตนเทยบเทาน ามนดบ เพมขนเปน 7,181 พนตนเทยบเทาน ามนดบในป 2559 และมการใชเชอเพลงชวภาพ 3.11 ลานลตรตอวน ในป 2554 เพมขนเปน 7.51 ลานลตรตอวน ในป 2559 จากการทภาครฐมนโยบายผลกดนใหมการใชพลงงานทดแทนเพมขนอยางตอเนอง นอกจากน ยงไดด าเนนงานโครงการสงเสรมการผลตพลงงานทดแทนในระดบชมชนหรอโครงการประชารฐ รวม 26 โครงการใน 6 ประเภทพลงงานทดแทน ไดลงทนในโครงการผลตพลงงานทดแทนรวมกบภาครฐ สามารถผลตพลงงานทดแทนไดถง 931 กโลวตต มงเนนการลดรายจายดานพลงงานและชวยเพมรายไดใหแกชมชน ดวยการน าทรพยากรหร อ สงเหลอใชในทองถนมาผลตเปนพลงงานทดแทน โดยกระทรวงพลงงานไดสนบสนนงบประมาณคดเปนรอยละ 30-70 วงเงนรวมกวา 20 ลานบาท สวนทเหลอชมชนจะเปนผลงทนเอง

2.3.4 การปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน

1) ในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เศรษฐกจไทยเผชญกบปจจยลบทสงผลกระทบใหเศรษฐกจชะลอตว ทงปญหาภยแลง ภาวะซบเซาของภาคการสงออก สถานการณการเปลยนแปลงทางการเมองในตางประเทศ และความผนผวนของตลาดการเงนโลกทสงขน ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศจากทขยายตวสงถงรอยละ 7.32 ในป 2555 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไดชะลอตวลงเปนรอยละ 2.9 ในป 2558 แตขยายตวเพมสงขนเปนรอยละ 3.2 ในป 2559 มอตราการขยายตวเฉลยรอยละ 3.41 ตอป ในระยะ 5 ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ปจจยทมผลตอการขยายตวของเศรษฐกจ ในป 2559 เปนผลมาจากภาคการทองเทยวทเตบโตไดด การบรโภคภาคครวเรอนทขยายตวรอยละ 3.1 ปรบตวดขนจากการขยายตวรอยละ 2.2 ในป 2558 โดยไดรบปจจยสนบสนนจากการเรมปรบตวดขนของฐานรายไดภาคเกษตรและมาตรการกระตนการใชจายและการทองเทยวในชวงปลายป นอกจากน ยงมปจจยพเศษทกระตนการจบจายใชสอยของผบรโภค อาท มาตรการกระตนเศรษฐกจของภาครฐ และการใชจายภาครฐ

41

ยงคงขยายตวตอเนอง โดยเฉพาะดานการลงทนในโครงสรางพนฐานดานการคมนาคม ซงพบวา การลงทนรวมขยายตวรอยละ 2.8 โดยการลงทนภาครฐขยายตวรอยละ 9.9 และการลงทนภาคเอกชนขยายตวรอยละ 0.4 สวนการสงออกปรบตวดขนในป 2559 ทรงตวอยทรอยละ 0.0 เมอเทยบกบการหดตวรอยละ 5.6 ในป 2558 เนองจากอปสงคตางประเทศทปรบตวดขนในหลายสนคา และการปรบตวขนของราคาสนคาในตลาดโลก นอกจากน รฐบาลไดออกมาตรการกระตนเศรษฐกจ และมาตรการเพอพฒนาและเสรมสรางความเขมแขงแกภมภาคของประเทศ อาท โครงการยกระดบศกยภาพหมบานเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากตามแนวทางประชารฐ มาตรการภาษเพอสงเสรมผประกอบการรายใหม (New Start-up) โครงการสงเสรมและพฒนาตลาดสนคาภมภาค และมาตรการชวยเหลอวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม เปนตน

ส าหรบ เสถยรภาพเศรษฐกจและการเงนยงอยในเกณฑด อตราเงนเฟอโดยทวไปเรมกลบเปนบวกเนองจากราคาพลงงานในประเทศมเสถยรภาพมากขนและทยอยปรบตวสงขนตามราคาน ามนในตลาดโลก ขณะทอตราเงนเฟอทวไปตดลบรอยละ 0.9 ในป 2558 ไดปรบเพมขนเปนรอยละ 0.2 ในป 2559 ซงไมเปนไปตามกรอบเปาหมายอตราเงนเฟอทวไปเฉลยรายปทรอยละ 2.5 ± 1.54 แตอยางไรกตาม พบวา ในระยะ 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 อตราเงนเฟอเฉลยรอยละ 1.27 ตอป ยงอยในกรอบเปาหมายทก าหนดไวในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไมเกนรอยละ 3.5 ตอป สวนผลตภาพการผลตรวมปรบตวลดลงเปนรอยละ 1.73 ในป 2558 เมอเทยบกบรอยละ 3.76 ในป 2555 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ซงยงคงต ากวาเปาหมายทใหเพมขนไมต ากวารอยละ 3 ตอป สวนผลตภณฑมวลรวมสาขาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรลดลงตอเนองจากรอยละ 15.8 ในป 2555 เปนรอยละ 13.5 ในป 2558 ต ากวาเปาหมายทก าหนดใหไมต ากวารอยละ 16.0 และสดสวนมลคาภาคบรการขยายตวอยางตอเนองจากรอยละ 60.35 ในป 2555 เปนรอยละ 64.24 ในป 2559 เปนไปตามเปาหมายทก าหนดใหไมต ากวารอยละ 50.0 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

ตารางท 5 การปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

เปาหมาย ตวชวด แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 1. เศรษฐกจขยายตวอยางม

คณภาพและยงยน

1.1 เศรษฐกจขยายตวอยางเหมาะสม มเสถยรภาพ และอตราเงนเฟอเฉลยไมเกนรอยละ 3.5 ตอป

1. อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (รอยละ) (CVM)

5.44 -0.74 0.83 7.32 2.81 0.8 2.9 3.2

2. อตราเงนเฟอ (รอยละ) 2.20 -0.90 3.80 3.0 2.18 1.89 -0.9 0.2

1.2 ผลตภาพการผลตรวมเพมขนเฉลยไมต ากวารอยละ 3.0 ตอป

1. ผลตภาพการผลตรวม (รอยละ)

2.16 -4.23 -1.51 3.76 1.28 0.20 1.73 -

1.3 เพมสดสวนมลคาภาคเกษตรและอตสาหกรรม เกษตรใหไดไมต ากวารอยละ 16.0 ของ

1. มลคาผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (CVM)

ณ ราคาประจ าป 5

(ลานลานบาท)

9.076 9.654 11.300 12.349 12.901 13.132 13.533 14.361

4 คณะกรรมการนโยบายการเงน (กนง.) และรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงเหนชอบรวมกนในการก าหนดใหอตราเงนเฟอทวไปเฉลยทงปท

รอยละ 2.5 ± 1.5 เปนเปาหมายเงนเฟอส าหรบป 2559 และเปนเปาหมายนโยบายการเงนระยะปานกลาง 5 ขอมลผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) และทเกยวเนอง เปนอนกรมใหม แบบปรมาณลกโซ (GDP CVM)

42

เปาหมาย ตวชวด แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ และเพมสดสวนมลคาภาคบรการใหไดไมต ากวารอยละ 50.0 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ รวมทงยกระดบอตสาหกรรมสการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม ชมชน และมมลคาสง

1.1 สดสวนผลตภณฑมวลรวมสาขาเกษตรตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (รอยละ)

9.35 9.79 11.60 11.51 11.39 10.23 9.14 8.34

1.3 สดสวนผลตภณฑมวลรวมสาขาอตสาหกรรมตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (รอยละ)

30.75 29.63 29.15 28.13 27.69 27.57 26.92

27.43

1.4 สดสวนผลตภณฑมวลรวมสาขาบรการและอนๆ ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (รอยละ)

59.90 60.58 59.25 60.35 60.92 62.20 63.94 64.24

1.2 สดสวนผลตภณฑมวลรวมภาคเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรตอ ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (รอยละ)

13.3 14.5 16.8 15.8 15.5 14.5 13.5 -

1.4 พฒนาสนคาและบรการสรางสรรคใหมอตราการขยายตวไมต ากวารอยละ 5.0 ตอป

1. อตราการขยายตวของสนคาและบรการสรางสรรค (รอยละ)

2.8 -3.9 0.4 0.4 n/a n/a n/a n/a

2. เลอนอนดบความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศโดย IMD เปนอนดบ 16 ของโลกและเพมอนดบความสามารถในการประกอบธรกจใหเปน 1 ใน 10 ของโลก

1. อนดบความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศทจดท าโดย IMD

33 26 27 30 27 (60

ประเทศ)

29 (60

ประเทศ)

30 (61

ประเทศ)

28 (61

ประเทศ)

2. อนดบความสามารถในการประกอบธรกจโดยธนาคารโลก

18 (175

ประเทศ)

13 (181

ประเทศ)

19 (183

ประเทศ)

17 (183

ประเทศ)

18 (185

ประเทศ)

18 (189

ประเทศ)

466

(189 ประเทศ)

46 (190

ประเทศ)

3. เพมสดสวนคาใชจายการลงทนเพอการวจยและพฒนาเปนไมนอยกวา รอยละ 1.0 และเพมขนเปนไมนอยกวารอยละ 2.0 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศในระยะตอไป โดยมสดสวนการลงทนวจยและพฒนาของภาคเอกชนตอภาครฐเพมขนเปน 70:30

1. สดสวนคาใชจายการลงทนเพอการวจยและพฒนา ตอ GDP (รอยละ)

0.21 0.25 0.37 0.26 0.47 0.48

0.62 -

2. สดสวนการลงทนวจยและพฒนาของภาคเอกชนตอภาครฐ

45:55

41:59 51:49 - 47:53 54:46 70:30 -

4. ลดสดสวนตนทนโลจสตกสตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศใหต ากวารอยละ

1. สดสวนตนทนโลจสตกสตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (รอยละ)

17.14 15.14 14.72 14.41 14.19 14.21 13.99 13.86

6 ธนาคารโลกมการมการปรบเปลยนทงวธการวดใหมและเปลยนแปลงเพมเตมตวชวดของการจดอนดบความยาก-งายในการประกอบธรกจในป 2558

43

เปาหมาย ตวชวด แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 15.0 และเพมสดสวนการขนสงทางรางเปนรอยละ 5.0

2. สดสวนการขนสงทางราง (รอยละ)

2.2 2.0 1.97 2.11 2.12 1.89 1.90 -

5. เพมสดสวนการใชพลงงานท ด แ ท น แ ล ะ พ ล ง ง า นทางเลอกตอปรมาณการใชพลงงานขนสดทายไมนอยกวารอยละ 19.0 ลดสดสวนการน า เข าพล ง งานจากตางประเทศลงไมนอยกวารอยละ 3.0 และลดความเขมการใชพลงงานลงรอยละ 2.0

1. สดสวนการใชพลงงานทดแทนตอปรมาณการใชพลงงานขนสดทาย ( ไมรวม NGV) (รอยละ)

5.4 7.0 9.21 9.95 10.94 11.91P 12.94

13.82

2. สดสวนมลคาการน าเขาพลงงานตอ GDP (รอยละ)

9.2 8.2 10.9 11.7

10.99

10.66 6.75

5.32

3. ประสทธภาพการใชพลงงาน (Energy Intensity) (พนตนเทยบเท�าน ามนดบ/พนล�าน บาท)

8.56 8.71 8.50 8.23 8.22 8.21 8.22 8.15

2) การด าเนนการและผลการพฒนาตามแนวทางยทธศาสตร

2.1) การปรบโครงสรางเศรษฐกจสการพฒนาทมคณภาพและยงยน มความกาวหนาระดบหนง ดงน

2.1.1) มลคาการสงออกสนคาของไทยทรงตวเปนปแรกหลงจากหดตวอยางตอเนองในระยะ 4 ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 และปรมาณสนคาสงออกบางสนคาปรบตว ดขน แตอยางไรกตาม ปจจยถวงมาจากสถานการณเศรษฐกจของประเทศคคาทฟนตวอยางชาๆ และเศรษฐกจไทยยงคงมปญหาเชงโครงสราง จากการทอตราการสงออกขยายตวรอยละ 3.1 ในป 2555 ซงเปน ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไดหดตวลงเปนรอยละ 5.6 ในป 2558 และปรบตวดขนเปนรอยละ 0.0 ในป 2559 มมลคาการสงออกรวม 214,112 ลานดอลลาร สรอ. โดยปรมาณการสงออกเพมขนร อยละ 0.1 ในขณะทราคาสนคาสงออกลดลงรอยละ 0.1 เนองจากความไมแนนอนจากการด าเนนนโยบายการเงนของกลมประเทศหลก ผลประชามตของสหราชอาณาจกร (Brexit) และการขยายก าลงการผลตเพอรองรบการ ยายฐานการผลตและการขยายตลาดอตสาหกรรมยานยนตและชนสวน เครองปรบอากาศ และการฟนตวของอปสงคสนคาอเลกทรอนกสในตลาดโลก ตามกระแส Internet of Things ท าใหการสงออกสนคาของประเทศในภมภาคเอเชยฟนตว โดยประเทศไทยสงออกไปยงอาเซยนมากทสด สดสวนรอยละ 25.9 ของการสงออกรวม รองลงมาไดแก อาเซยน (5) รอยละ 14.2 และจนรอยละ 13.0 นอกจากนการสงออกไปยงตลาดสหรฐอเมรกา สหภาพยโรป (15) และญปนขยายตวรอยละ 2.7 รอยละ 2.6 และรอยละ 11.5 ตามล าดบ

2.1.2) เงนทนเคลอนยายไหลออกตอเนองและดลบญชเดนสะพดเกนดล ในป 2559 เงนทนเคลอนยายไหลออกสทธ 24.8 พนลานดอลลาร สรอ. เพมขนจากการไหลออกสทธ 18.1 พนลานดอลลาร สรอ. ในป 2558 สาเหตมาจากการออกไปลงทนในตางประเทศของนกลงทนไทยทงการลงทนโดยตรงและการลงทนในอสงหารมทรพย ในป 2559 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (Foreign Direct Investment : FDI) มมลคา 2,553 ลานดอลลาร สรอ. ลดลงกวารอยละ 70 จากป 2558 ทมมลคาการลงทน 9,004 ลานดอลลาร สรอ. จากการทนกลงทนไทยเขาซอธรกจคาปลกในไทยจากนกลงทนตางชาต อยางไรกตาม เงนลงทนยงไหลเขาตอเนองในธรกจอสงหารมทรพย ธรกจผลตผลตภณฑอาหาร และการคมนาคม จากนกลงทนสญชาตสงคโปร ฮองกง และญปน เนองจากนกลงทนตางชาต ยงคงมความเชอมนตอ

44

การขยายตวของเศรษฐกจไทย ส าหรบการลงทนโดยตรงของไทยในตางประเทศเพมขน มมลคาการลงทน 14,228 ลานดอลลาร สรอ. ในป 2559 เพมขนจากป 2558 ทมมลคา 4,991 ลานดอลลาร สรอ. เนองจากมการออกไปลงทนโดยตรงในตางประเทศอยางตอเนองของนกลงทนไทย (Thai Direct Investment : TDI) โดยเฉพาะจากธรกจบรการทางการเงน การผลตน ามนดบและก๏าซธรรมชาต โดยรวมแลวดลการช าระเงนเกนดล 12.8 พนลานดอลลาร สรอ. ในป 2559 เพมขนจากป 2558 ทเกนดล 5.9 พนลานดอลลาร สรอ. และดลบญชเดนสะพดเกนดล 46,419 ลานดอลลาร สรอ. (1,640,576 ลานบาท) ในป 2559 เพมขนจากป 2558ทเกนดล 32,149 ลานดอลลาร สรอ. (1,104,350 ลานบาท)

2.1.3) ผลตภาพการผลตรวมขยายตวเพมขนในป 2558 โดยผลตภาพการผลตรวมขยายตวลดลงจากรอยละ 3.76 ในป 2555 เปนรอยละ 1.28 ในป 2556 และรอยละ 0.20 ในป 2557 และกลบมาขยายตวดขนรอยละ 1.73 ในป 2558 ขยายตวเฉลยรอยละ 1.74 ตอป ในระยะ 4 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 โดยยงไมบรรลเปาหมายทก าหนดใหไมต ากวารอยละ 3 แตอยางไรกตาม เปนการเพมขนในภาคบรการ ขณะทภาคเกษตร และภาคอตสาหกรรมหดตวจากการทภาคอตสาหกรรมยงเนนการใชแรงงานหรอใชเทคโนโลยขนพนฐาน มการพฒนาเทคโนโลยระดบสงคอนขางจ ากด

2.1.4) การผลตภาคเกษตรกรรม อตสาหกรรม และบรการ ขยายตวเพมขน โดยสดสวนการผลตภาคเกษตรกรรมลดลงจากรอยละ 11.51 ในป 2555 เปนรอยละ 9.14 ในป 2558 และปรบตวลดลงเปนรอยละ 8.34 ในป 2559 อยางไรกตาม รายไดเกษตรกรขยายตวเปนครงแรกหลงจากหดตวตอเนองในชวง 4 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 จากราคาสนคาเกษตรทปรบตวสงขน ทงนดานปรมาณผลผลตสนคาเกษตรทงปยงคงหดตว เนองจากสภาพอากาศทแปรปรวนคอนขางมาก อยางไรกตาม โดยรวมในป 2559 การผลตภาคเกษตรกรรมขยายตวรอยละ 0.6 สวนการผลตภาคเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรลดลงตอเนองจากรอยละ 15.8 ในป 2555 เปนรอยละ 13.5 ในป 2558 เนองจากการขาดแคลนวตถดบและการสงออกลดลง ขณะท การผลตภาคอตสาหกรรมมแนวโนมขยายตวเลกนอย ในป 2559 ตามภาวะเศรษฐกจทฟนตวอยางคอยเปนคอยไป จากรอยละ 28.13 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ในป 2555 เปนรอยละ 26.29 ในป 2558 และรอยละ 27.43 ในป 2559 โดยมอตราการขยายตวรอยละ 1.4 ในป 2559 อตสาหกรรมทมการผลตขยายตว อาท หลอดอเลกทรอนกสและสวนประกอบอเลกทรอนกส เหลกและผลตภณฑเหลกกลาขนมลฐาน และผลตภณฑทไดจากการกลนน ามนปโตรเลยม อตสาหกรรมทมการผลต หดตว อาท ยานยนต สวนประกอบและอปกรณประกอบส าหรบยานยนตและเครองยนต และเฟอรนเจอร

ส าหรบ ภาคบรการโดยรวมขยายตวตอเนอง และเปนการขยายตวในเกอบทกสาขาบรการ โดยเฉพาะบรการทเกยวเนองกบภาคทองเทยว ในป 2559 มสดสวนอยท รอยละ 64.24 เพมขนจากรอยละ 60.35 ในป 2555 และรอยละ 63.94 ในป 2558 และเปนแหลงจางงานสงประมาณรอยละ 50 ของก าลงแรงงาน อยางไรกตาม ไทยยงไมสามารถเพมสดสวนภาคบรการตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศใหอยในระดบสงเชนเดยวกบประเทศทพฒนาแลว อาท สหรฐอเมรกา ญปน และสงคโปร ทมสดสวนของภาคบรการสงถงรอยละ 70 - 80 แตอยางไรกตาม ภาคบรการยงคงเปนแรงขบเคลอนหลกของเศรษฐกจไทย โดยเฉพาะสาขาทเกยวเนองกบการทองเทยว โดยในปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 มจ านวนนกทองเทยวตางชาตเพมขนมากกวา 2 เทา เมอเทยบกบในชวงตนแผนฯ จากจ านวนนกทองเทยว 15.9 ลานคนในป 2553 เปน 32.6 ลานคนในป 2559 รายรบรวมจากการทองเทยวอยท 2.51 ลานลานบาท เพมขนรอยละ 11.1 จากป 2558 แบงเปนรายรบจากนกทองเทยวตางประเทศ 1.64 ลานลานบาท และรายรบจากนกทองเทยวตางประเทศสงสด 5 อนดบแรก ไดแก จน รสเซย มาเลเซย

45

อเมรกา และออสเตรเลย และรายรบจากนกทองเทยวชาวไทย 0.86 ลานลานบาท ทงนไดรบปจจยสนบสนนมาจากมาตรการสงเสรมการทองเทยวภายในประเทศ

2.2) คาใชจายและการลงทนเพอการวจยและพฒนาเพมขนอยางตอเนอง และภาคเอกชนมการลงทนวจยและพฒนาสงกวาภาครฐ โดยสดสวนคาใชจายและการลงทนเพอการวจยและพฒนาเพมขนจากรอยละ 0.37 ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ในป 2554 เปนรอยละ 0.48 ในป 2557 และรอยละ 0.62 ในป 2558 ซงยงไมบรรลเปาหมายทก าหนดใหไมนอยกวารอยละ 1.0 ภายในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ทงน จากสถตขององคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา หรอ OECD พบวา ในป 2558 ไทยมสดสวนคาใชจายและการลงทนเพอการวจยและพฒนาต ากวาประเทศพฒนาแลว อาท เกาหลใตอยทรอยละ 4.23 ญปนรอยละ 3.49 สหรฐอเมรการอยละ 2.79 ออสเตรเลยรอยละ 2.11 และ จนรอยละ 2.07 นอกจากน ในกลมประเทศอาเซยน ไทยมคาใชจายและการลงทนเพอการวจยและพฒนา ต ากวา สงคโปรอยทรอยละ 2.2 (ป 2557) และมาเลเซยอยทรอยละ 1.26 (ป 2557)

อยางไรกตามในป 2558 ภาคเอกชนมการลงทนวจยและพฒนาสงกวาภาครฐ โดยมอตราเทากบ 70:30 เพมขนจากอตรา 51:49 ในป 2554 และอตรา 54:46 ในป 2557 ซงบรรลเปาหมายการพฒนาทก าหนดไวในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 คอก าหนดใหสดสวนการลงทนวจยและพฒนาของภาคเอกชนตอภาครฐ เปน 70 :30 โดยในป 2558 ภาคเอกชนมการลงทนวจยและพฒนาเ พมขน รอยละ 73 คาใชจาย 59,442 ลานบาท โดยภาคการผลตทลงทนวจยและพฒนาสงสด 5 สาขาแรกในป 2558 คอ อาหาร (12,063 ลานบาท) ยานยนต (10,726 ลานบาท) เคม (4,789 ลานบาท) ปโตรเลยม (3,432 ลานบาท) และแรอโลหะ แกว (3,154 ลานบาท) โดยในป 2559 งบประมาณดานการวจยและพฒนาทงภาครฐและเอกชนคดเปนสดสวนรอยละ 3.80 ของงบประมาณรวมของภาครฐ และงบประมาณดานการวจยและพฒนามแนวโนมทจะเพมขนอยางตอเนอง เมอเทยบกบรอยละ 3.68 ในป 2558 ส าหรบค าขอรบสทธบตรและจ านวนสทธบตรการประดษฐ ในป 2559 มการยนขอสทธบตรในประเทศไทยทงสน 12,743 ราย เปนการยนขอของไทย 4,664 ราย และการยนของตางชาต 8,079 ราย โดยเปนการยนขอจดทะเบยนดานสทธบตรการประดษฐ 7,820 ราย เปนการยนขอของไทย 1,098 ราย คดเปนรอยละ 8.62 ของดานการประดษฐทงหมด ทงน มสทธบตรทไดรบการจดทะเบยนรอยละ 43.89 ของจ านวนทยนขอทงหมด หรอเปนจ านวน 5,593 ราย โดยเปนสทธบตรการประดษฐ 1,838 ราย และเปนของไทยเพยง 61 ราย อยางไรกตาม ในป 2559 รฐบาลมนโยบายสงเสรมใหภาคเอกชนลงทนดานการวจยและพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมเพมมากขน ซงจะสงผลตอการพฒนาเศรษฐกจโดยรวมและชวยยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยมมาตรการยกเวนภาษเงนไดนตบคคลส าหรบคาใชจายดานการวจยและพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม โดยสามารถหกคาใชจายจากการวจยและพฒนาได 3 เทา ในชวงป 2558-2562 เพอสงเสรมและจงใจใหภาคเอกชนมการวจยและพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมมากขน

2.3) การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนทมประสทธภาพ เทาเทยม และเปนธรรม มผลการพฒนากาวหนา ดงน

2.3.1) ขดความสามารถในการแขงขนของไทยมอนดบดขน 2 อนดบมาอยอนดบท 28 ในป 2559 ขณะท อนดบความยากงายในการท าธรกจอยอนดบท 46 สถาบนการจดการนานาชาต�หรอ สถาบน IMD จดอนดบความสามารถในการแขงขนของไทย พบวา ในป 2559 ความสามารถในการแขงขนของไทยมอนดบดขนมาอยอนดบท 28 จากอนดบท 30 ในป 2558 ปจจยทไทยม

46

อนดบดทสด คอ สมรรถนะทางเศรษฐกจอยในอนดบท 13 จาก 61 ประเทศ ปจจยยอยทมอนดบดขน ไดแก เศรษฐกจภายในประเทศ เนองจากการจดท า พ.ร.บ.อ านวยความสะดวกในการพจารณาอนญาตของทางราชการพทธศกราช 2558 และการสงเสรมการลงทนทางดานการวจยและพฒนา นอกจากน ปจจยยอยมการปรบอนดบสงขน คอ ดานการคาระหวางประเทศและการลงทนระหวางประเทศ ขณะท ปจจยดานประสทธภาพของภาครฐมอนดบดขนถง 4 อนดบ จากอนดบท 27 ในป 2558 เปนอนดบท 23 ในป 2559 โดยทกปจจยยอยมอนดบดขน โดยเฉพาะกฎหมายดานธรกจ จากการทภาครฐใหการสนบสนนเพออ านวยความสะดวกใหแกภาคเอกชนทางดานการแขงขน มาตรการทางดานภาษ และสทธประโยชนตางๆ ดานการลงทน

สวนดานประสทธภาพของภาคธรกจมอนดบลดลง 1 อนดบ มาอยอนดบท 25 เนองจากปจจยยอยดานการเงนและการบรหารจดการลดลง ขณะท ปจจยยอยทมอนดบ ดขน ไดแก ผลตภาพและประสทธภาพ ตลาดแรงงาน และทศนคตและคานยม ส าหรบโครงสรางพนฐานยงอยในอนดบคอนขางต าและมอนดบลดลง 3 อนดบมาอยอนดบท 49 ในป 2559 โดยปจจยยอยทมอนดบลดลง ไดแก ดานสาธารณปโภคพนฐานและดานการศกษา สวนปจจยยอยทมอนดบดขน ไดแก โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลย จากการลงทนดานบรอดแบนดอนเตอรเนต การสงออกสนคาไฮเทค และดานสขภาพและสงแวดลอม อยางไรกตาม ประเดนทยงตองพฒนาตอไปของโครงสรางพนฐาน อาท การเพมจ านวนบคลากรทางการแพทยตอประชากร การประหยดพลงงาน และการพฒนาความสามารถดานภาษาของบคลากร นอกจากน เมอเปรยบเทยบกบ 5 ประเทศอาเซยนไดแก สงคโปร มาเลเซย ไทย ฟลปปนส และอนโดนเซย ไทยเปนประเทศเดยวทมอนดบดขน ขณะท ประเทศอนๆ มอนดบลดลง 1 - 6 อนดบ อยางไรกตาม สงคโปรและมาเลเซยมอนดบความสามารถในการแขงขนดกวาไทยอยในอนดบท 4 และอนดบท 19 ตามล าดบ

ความยากงายในการประกอบธรกจอยในอนดบท 497 ในป 2559 ปรบลดจากอนดบท 46 ในป 2558 ผลการจดอนดบความยากงายในการประกอบธรกจ (Doing Business) โดยธนาคารโลก ในป 2559 ไทยอยในอนดบท 49 จาก 189 ประเทศทวโลก อนดบลดลงจากอนดบท 46 ในป 2558 เมอเปรยบเทยบกบป 2558 ปจจยยอยเกอบทกดานมอนดบลดลง มเพยงดานการขออนญาตกอสรางทมอนดบดขน สวนดานการขอใชไฟฟาและการจดทะเบยนทรพยสนมอนดบไมเปลยนแปลง เมอเปรยบเทยบกบกลมประเทศในเอเชย ไทยอยในอนดบท 9 และเปนอนดบ 3 ในภมภาคอาเซยน รองจากสงคโปรทอยในอนดบ 1 และมาเลเซยทอยในอนดบท 18

ดงนน อนดบความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศโดย IMD และอนดบความสามารถในการประกอบธรกจ ไมบรรลเปาหมายทก าหนดในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ทก าหนดใหเปนอนดบท 16 ของโลก และเปน 1 ใน 10 ของโลก ตามล าดบ

2.3.2) ก าลงแรงงานมแนวโนมลดลงในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 อตราการวางงานเพมขน แตยงอยในระดบต า ขณะท ผลตภาพแรงงานเพมขนตอเนอง ในป 2559 มก าลงแรงงาน 37.91 ลานคน ลดลงจาก 38.75 ลานคน ในป 2555 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เปน ผมงานท า 37.69 ลานคน ลดลงจากปกอนรอยละ 0.9 เปนการลดลงจากภาคเกษตรรอยละ 4.3 จากการท

7 การจดอนดบ Doing Business 2015 ธนาคารโลกมการเปลยนแปลงวธการวดใหมใน 2 เรองหลกทมผลตอการจดอนดบ คอ การเปลยนการวดเปนแบบ

Distance to frontier (DTF) หรอพจารณาจากระยะหางของผลการพฒนาประสทธภาพของการปฏบตงานของหนวยงานรฐในแตละตวชวดยอยเทยบกบประเทศทด าเนนการดทสด (Best Practices) และครอบคลมดชนชวด 10 ดาน (เดมครอบคลม 5 ดาน) และมการปรบขอบเขตการวดใน 3 ดาน ไดแก ดานการไดรบสนเชอ ดานการคมครองผลงทน และดานการแกปญหาการลมละลาย

47

กจกรรมทางการเกษตรลดลงเนองจากผลกระทบภยแลงในชวงปลายป 2558 ถงกลางป 2559 สวนการจางงานนอกภาคเกษตรเพมขนรอยละ 0.8 ในสาขากอสรางเพมขนรอยละ 31 การขายสง/ปลกรอยละ 2.5 และสาขาโรงแรมภตตาคารรอยละ 3.2 ขณะท อตราการวางงานเพมขนตอเนองจากรอยละ 0.66 ในป 2555 เปนรอยละ 0.88 ในป 2558 และรอยละ 0.99 ในป 2559 เปนจ านวนผวางงาน 3.7 แสนคน ทงน ก าลงแรงงานรอยละ 63.8 มการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนและต ากวา ขณะท มก าลงแรงงานเพยงรอยละ 16.5 ท จบการศกษาระดบมหาวทยาลย อยางไรกตาม ผลตภาพแรงงานมแนวโนมเพมขน จาก 228,471 บาทตอคน8 ในป 2555 เปน 249,139 บาทตอคน ในป 2558 และ 253,624 บาทตอคน ในป 2559 เพมขน รอยละ 1.8 ซงผลตภาพแรงงานไทยยงต ากวาประเทศสงคโปรและมาเลเซย เนองจากผมงานท าสวนใหญ มการศกษาต า ซงเปนขอจ ากดตอการพฒนาทกษะและไมสามารถปรบตวไดทนตอการปรบเปลยนไปสอตสาหกรรมและบรการทเนนการใชเทคโนโลย และทกษะแรงงานขนสง

2.3.3) สดสวนตนทนโลจสตกสตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศลดลงตอเนอง ในระยะ 5 ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 จากรอยละ 14.41 ในป 2555 เปนรอยละ 13.99 ในป 2558 และรอยละ 13.86 ในป 2559 จากการจดการระบบโลจสตกสทมประสทธภาพมากขน เมอพจารณาโครงสรางตนทนโลจสตกส พบวา ในป 2559 ตนทนคาขนสงสนคามสดสวนมากทสดรอยละ 7.50 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ลดลงจากรอยละ 7.58 ในป 2555 รองลงมา คอตนทนการเกบรกษาสนคาคงคลงมสดสวนรอยละ 5.10 ลดลงจากรอยละ 5.53 ในป 2555 สวนตนทนการบรหารจดการดานโลจสตกสมสดสวนรอยละ 1.26 ส าหรบรปแบบการขนสงสนคาภายในประเทศ ในป 2558 เปนการขนสงทางถนนมากทสดรอยละ 80.86 รองลงมาเปนการขนสงทางชายฝงทะเลรอยละ 8.70 การขนสงทางน าภายในประเทศ รอยละ 8.53 การขนสงทางรางรอยละ 1.90 และทางอากาศรอยละ 0.01 ตามล าดบ

โดยสดสวนตนทนโลจสตกสตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศบรรลเปาหมายทก าหนดในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ใหต ากวารอยละ 15.0 แตอยางไรกตาม สดสวนการขนสงทางรางไมเปนไปตามเปาหมายทก าหนดใหเพมเปนรอยละ 5.0

เมอพจารณาประสทธภาพดานโลจสตกสของไทย จากดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index: LPI) 9 ของธนาคารโลก พบวา ในป 2559 ประเทศไทยอยในอนดบท 45 จาก 160 ประเทศ (คะแนน 3.26 จากคะแนนเตม 5.00) และเปนล าดบท 3 ในอาเซยน รองจากประเทศสงคโปรอนดบท 5 (คะแนน 4.14) มาเลเซยอนดบท 32 (คะแนน 3.43) และเวยดนามอนดบท 64 (คะแนน 2.98) ไทยมอนดบและคะแนนดในมตความสะดวกในการขนสงระหวางประเทศ สวนการสงมอบตรงเวลามคาคะแนนและอนดบอยในระดบต า

2.3.4) การใชพลงงานทดแทนเพมขนตอเนอง การน าเขาพลงงานเพมขน และประสทธภาพการใชพลงงานดขน ในป 2559 ไทยมการใชพลงงานขนสดทายปรมาณ 79,923 พนตนเทยบเทาน ามนดบ เพมขนรอยละ 2.6 จากป 2558 คดเปนมลคาการใชพลงงานรวมกวา 868,105 ลานบาท โดยมการใชพลงงานเชงพาณชย สดสวนรอยละ 84.2 ของการใชพลงงานขนสดทายทงหมด พลงงาน

8 ค านวณจากขอมล GDP chain volume measures [reference year = 2002] (original) 9 ดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index: LPI) โดยธนาคารโลก เพอวดประสทธภาพดานโลจสตกสของประเทศตาง ๆ ใน 6

ปจจย ไดแก (1) ประสทธภาพของพธศลกากร (customs) (2) คณภาพโครงสรางพนฐาน (infrastructure) (3) ความสะดวกในการขนสงระหวางประเทศ (international shipment) (4) ความสามารถของธรกจโลจสตกสในประเทศ (lotistics competence) (5) ความสามารถในการตดตามและสบคนสนคาระหวางการขนสง (tracking and tracing) และ (6) การสงมอบตรงเวลา (timeliness)

48

หมนเวยนและพลงงานหมนเวยนดงเดม รอยละ 9.0 และ 6.8 ตามล าดบ เปนการใชในสาขาขนสงมากทสดรอยละ 37.8 ขยายตวเพมขนรอยละ 5.4 รองลงมาเปนสาขาอตสาหกรรมและบานอยอาศย ส าหรบการใชพลงงานทดแทน รฐบาลมมาตรการและนโยบายสนบสนนการใชพลงงานทดแทนเพมขน สงผลใหการใชพลงงานทดแทนเพมขนอยางตอเนอง จากรอยละ 9.9 ของการใชพลงงานขนสดทาย ในป 2555 เปนรอยละ 12.94 ในป 2558 และรอยละ 13.82 ในป 2559 เปนการใชพลงงานทดแทน 11,051 พนตนเทยบเทาน ามนดบ เพมขนรอยละ 9.7 จากป 2558 เปนการใชในรปความรอนมากทสดรอยละ 65.0 ของการใชพลงงานทดแทน รองลงมาคอในรปไฟฟา รอยละ 19.2 ของการใชพลงงานทดแทน สงผลใหการน าเขาพลงงานลดลงอยางตอเนองจากสดสวนรอยละ 11.7 ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ในป 2555 เปนรอยละ 6.75 ในป 2558 และรอยละ 5.32 ในป 2559 คดเปนมลคาการน าเขาพลงงาน 763,856 ลานบาท รวมทงการเพมประสทธภาพการใชพลงงานดขน โดยลดความเขมการใชพลงงานลงจาก 8.23 พนตนเทยบเทาน ามนดบ/พนล�านบาท ในป 2555 เปน 8.22 พนตนเทยบเท�าน ามนดบ/พนล�านบาท ในป 2558 และเปน 8.15 พนตนเทยบเท�าน ามนดบ/พนล�านบาท ในป 2559 หดตวเฉลยรอยละ 0.79 ตอป ในระยะ 5 ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เปนผลจากการด าเนนงานตามแผนอนรกษพลงงานของประเทศไทย 20 ป (2554 - 2573) ในการสนบสนนการด าเนนโครงการดานอนรกษพลงงาน พลงงานทดแทน การศกษาวจย สรางความรความเขาใจ เกยวกบการอนรกษพลงงาน

โดยสดสวนการใชพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกตอการใชพลงงานขนสดทาย สดสวนการน าเขาพลงงานจากตางประเทศ และความเขมการใชพลงงาน ไมเปนไปตามเปาหมายทก าหนดในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ทก าหนดใหเพมขนไมนอยกวารอยละ 19.0 ลดลงไมนอยกวารอยละ 3.0 และรอยละ 2.0 ตามล าดบ

2.4) หนสาธารณะปรบลดลงในป 2559 และอตราเงนเฟออยในระดบต า สดสวนหนสาธารณะตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศจากรอยละ 40.18 ในป 2555 ปรบเพมขนมาอยท รอยละ 44.37 ในป 2558 และปรบลดลงเปนรอยละ 41.22 ในป 2559 โดยหนสาธารณะลดลงสทธ 22,514.64 ลานบาท แตยงอยภายใตกรอบความยงยนทางการคลงทก าหนดใหไมเกนรอยละ 60 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ โดยเปนการกเงนเพอชดเชยการขาดดลในปงบประมาณ 2559 และเพอด าเนนโครงการเงนกเพอวางระบบบรหารจดการน า และระบบขนสง เพอจดท าโครงการรถไฟฟาสายสเขยว สายส น าเงน และสายสมวง พรอมทงโครงการกอสรางรถไฟทางค และรถไฟชานเมอง ทงน ณ ธนวาคม 2559 มหนสาธารณะคงคางรวม 5,921,722.13 ลานบาท ซงเปนเงนกภายในประเทศ 5,592,496.7 ลานบาท (รอยละ 39.8 ของ GDP) และเงนกจากตางประเทศ 329,225.5 ลานบาท (รอยละ 2.3 ของ GDP) แบงออกเปนหนของรฐบาล 4,458,417.7 ลานบาท หนของรฐวสาหกจทไมใชสถาบนการเงน 977,551.2 ลานบาท และหนรฐวสาหกจทเปนสถาบนการเงน (รฐบาลค าประกน) 466,247.3 ลานบาท คดเปนรอยละ 75.3 รอยละ 16.5 และรอยละ 7.9 ของหนสาธารณะคงคางทงสน ตามล าดบ สวนอตราเงนเฟอทวไป ลดลงตอเนองจากรอยละ 3.02 ในป 2555 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ตดลบรอยละ 0.9 ในป 2558 และปรบเพมขนเปนรอยละ 0.2 ในป 2559 สอดคลองกบการปรบตวเพมขนของราคาน ามน ในขณะทดชนราคาในหมวดอาหารและเครองดมชะลอตวลงตามราคาอาหารสด สวนอตราเงนเฟอพนฐานยงทรงตวอยในระดบต าตอเนอง ตามภาวะเศรษฐกจทฟนตวอยางคอยเปนคอยไป จากรอยละ 2.09 ในป 2555 เปนรอยละ 1.05 ในป 2558 และรอยละ 0.70 ในป 2559

49

2.3.5 การสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม

1) การบรรลเปาหมายการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจ จากการจดอนดบความสามารถการอ านวยความสะดวกทางการคา (Enabling Trade Index: ETI) โดย The World Economic Forum (WEF) ในป 2559 ไทยมคะแนนรวมเปน 4.4 คะแนน เปนอนดบท 63 จาก 136 ประเทศ ซงมคะแนนรวมสงกวาป 2558 โดยในชวงปลายแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 ถงปลายแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (ป 2558) ไทยมคะแนนรวม 4.2 คะแนนมาโดยตลอด และเพมขนเปน 4.4 ในป 2559 โดยดชนชวดยอยในดานความสามารถในการบรหารจดการ ณ จดผานแดน และดชนชวดยอยความสามารถดานโครงสรางพนฐานของประเทศมคะแนนเพมขน

อนดบความยาก-งายในการประกอบธรกจของประเทศไทย จากการจดอนดบโดยธนาคารโลก พบวา ไทยอยในอนดบทต าลง คอ ในป 2554 อยในอนดบท 19 จาก 183 เขตเศรษฐกจ และ ในป 2555 มอนดบดขน คออยในอนดบท 17 จาก 183 เขตเศรษฐกจ ส าหรบในป 2558 มอนดบทต าลง เปนอนดบท 46 จากทงหมด 189 เขตเศรษฐกจ และในป 2559 อนดบตกลงมาเปนอนดบท 49 จากจ านวนทงหมด 189 เขตเศรษฐกจ อยในอนดบท 9 ของเอเชย และอนดบท 3 ของอาเซยน โดยปจจยยอยสวนใหญมอนดบทต าลง มผลการด าเนนงานดขนเพยงดานเดยว คอดานการขออนญาตกอสราง

การใชสทธประโยชนจากความตกลงทางการคาเสร (Free Trade Area : FTA) ตอมลคาสงออกรวมมสดสวนต าลงกวาป 2558 แตเปนไปตามเปาหมายทก าหนดไวในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 โดยปลายแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 (ป 2554) มสดสวนการใชสทธประโยชนจากความตกลงการคาเสรตอมลคาสงออกรวมรอยละ 51.18 และมสดสวนเพมขนในป 2556 เปนรอยละ 70.70 ส าหรบในป 2558 สดสวนเพมขนเลกนอยเปนรอยละ 72.21 แตกลบมาลดลงในป 2559 ซงมสดสวนรอยละ 56.47 โดยมมลคาการสงออกของรายการสนคาทไดรบสทธประโยชน FTA รวม 92,907.52 ลานดอลลาร สรอ. แตมมลคาการขอใชสทธ FTA การสงออกรวมเพยง 52,465.57 ลานดอลลาร สรอ. อยางไรกตาม ถอวาสดสวนดงกลาวเปนไปตามเปาหมายทก าหนดไวในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ทก าหนดใหมสดสวนการใชสทธประโยชนจากความตกลงการคาเสรตอมลคาสงออกรวมเปนรอยละ 50.0 ในป 2559

อตราการเตบโตของมลคาการคาชายแดนไทยกบกลมประเทศเพอนบาน (มาเลเซย เมยนมา ลาว และกมพชา) ยงไมบรรลเปาหมายทก าหนดไวในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 โดยมอตราการเตบโตลดลงจากปลายแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 (ป 2554) ทมอตราการเตบโตรอยละ 15.65 โดย ในป 2555-2556 มอตราการเตบโตเฉลยประมาณรอยละ 1.91 และ ในป 2559 มอตราการเตบโตรอยละ 0.71 ซงต ากวาเปาหมายทก าหนดไวในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 คอรอยละ 15.0 ตอป อยางไรกตาม อตราการเตบโตของมลคาการลงทนโดยตรงของไทยในประเทศเพอนบานกลบบรรลเปาหมายทก าหนดไว ถงแม มอตราการเตบโตลดลงจากปลายแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 (ป 2554) ทมอตราการเตบโตรอยละ 44.56 และลดลงอยางมากในชวงระหวางป 2555 - 2556 ทมอตราการเตบโตเฉลยรอยละ 20.08 ส าหรบในป 2559 มอตราการเตบโตรอยละ 21.68 อยางไรกตาม อตราการเตบโตของมลคาการลงทนโดยตรงของไทยในประเทศเพอนบานถอวาไดบรรลเปาหมายทก าหนดไวในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ทใหการลงทนโดยตรงของไทยในกลมประเทศเพอนบานขยายตวเพมขนรอยละ 10.0 ตอป

50

ตารางท 6 การสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

เปาหมาย ตวชวด แผนพฒนาฯ ฉบบท 10 แผนพฒนาฯ ฉบบท 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 1. ระบบหวงโซอปทาน

ในอนภมภาคมความเชอมโยงระหวางกนเพอรองรบการพฒนาทางเศรษฐกจอยางตอเนอง

1. ดชนความสามารถในการอ านวยความสะดวกทางการคา (Enabling Trade Index) (คะแนน)

- 4.1 4.2 4.2 4.2 4.2 4.2 4.4

1.1 ดชนชวดยอยความ สามารถในการบรหารจดการ ณ จดผานแดน

- 4.6 4.4 4.4 4.7 4.7 4.7 5.1

1.2 ดชนชวดยอยความสามารถดานโครงสรางพนฐานของประเทศ

- 4.2 4.3 4.3 4.3 4.3 4.3 4.4

2. ประเทศไทยมบทบาททส าคญในดานการคาและการลงทนในภมภาค บนพนฐานของผลประโยชนและความมนคงรวมกน

1. อนดบความยาก-งายในการประกอบธรกจ

(เขตเศรษฐกจ)

18 (175)

13 (181)

19 (183)

17 (183)

18 (185)

18 (189)

46* (189)

49 (189)

1.1 ดานการเรมตนธรกจ 28 44 95 79 86 91 91 96 1.2 ดานการไดรบสนเชอ 33 68 72 67 71 73 90 97 1.3 ดานการคาระหวาง ประเทศ

103 10 12 20 25 24 55 56

1.4 ดานการด าเนนการให เปนไปตามขอตกลง

44 25 25 26 22 22 57 57

1.5 ดานการขออนญาต กอสราง

3 12 12 13 13 14 47 39

3. เพมสดสวนการใชสทธประโยชนจากความตกลงการคาเสรตอมลคาสงออกรวมเพมขนเปน รอยละ 50.0 ในป 2559

1. สดสวนการใชสทธประโยชนจากความตกลงการคาเสรตอมลคาสงออกรวม (รอยละ)

- 61.42 51.18 58.01 70.70 70.51 72.21 56.47

4. เพมมลคาการคาชายแดนและการลงทนโดยตรงของไทยในกลมประเทศเพอนบานใหขยายตวเพมขน รอยละ 15.0 และรอยละ 10.0 ตอปตามล าดบ

1. อตราการเตบโตของมลคาการคาชายแดนระหวางไทยกบประเทศในอนภมภาค** (รอยละ)

- -10.53 15.65 2.14 1.68

7.07 1.61 0.71

2. อตราการเตบโตของมลคาการลงทนของผประกอบการไทย (ยอดคงคางเงนลงทนโดยตรงของไทยในตางประเทศ) 2.1 ในประเทศ

อนภมภาค

-19.54

45.24

44.56

18.57

21.59

13.36

22.82

21.68

2.2 ในภมภาคอาเซยน -6.76 30.79 55.60 14.24 4.51 9.00 10.46 36.11 หมายเหต * มการเปลยนแปลงเพมเตมตวชวดของการจดอนดบความยาก-งายในการประกอบธรกจจากป 2557 ** ประเทศในอนภมภาค ไดแก ประเทศเพอนบาน คอ มาเลเซย สปป.ลาว กมพชา และเมยนมา

51

2) การด าเนนการและผลการพฒนาตามแนวทางยทธศาสตร

2.1) การพฒนาความเชอมโยงดานการขนสงและระบบโลจสตกสภายใตกรอบความรวมมอในอนภมภาคในภมภาคอาเซยน โดยพฒนาบรการขนสงและโลจสตกสทมประสทธภาพ ไดแก (1) การขยายทางหลวงเพอรองรบการขนสงสนคาผานชายแดนไทย/ลาว ไทย/กมพชา และ ไทย/มาเลเซย เพอสนบสนนการคาชายแดน และเสรมสรางศกยภาพโลจสตกสระหวางกลมประเทศลมน าโขงและกลมประเทศเขตเศรษฐกจสามฝายอนโดนเซย-มาเลเซย-ไทย (IMT-GT) อาท โครงการทางหลวงเชอมโยงระหวางประเทศ ทล.212 สาย อ.โพนพสย - บงกาฬ ตอน 1 จ.หนองคาย โครงการทางหลวงเชอมโยงระหวางประเทศ ทล.408 สาย อ.นาทว – ดานประกอบ จ.สงขลา และโครงการทางหลวงเชอมโยงระหวางประเทศ ทล.214 สาย อ.ปราสาท - ชองจอม ตอน 1 จ.สรนทร โดยการด าเนนงานของกระทรวงคมนาคม (2) การเพมและปรบปรงเสนทางเดนรถโดยสารระหวางประเทศ โดยปจจบนบรษทขนสง จ ากด ไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงในการเดนรถโดยสารระหวางประเทศ จ านวน 15 เสนทาง ประกอบดวย เสนทางเดนรถระหวางประเทศไทย – สปป.ลาว จ านวน 13 เสนทาง และเสนทางเดนรถระหวางประเทศ ไทย –กมพชา จ านวน 2 เสนทาง สงผลใหเกดความสะดวกในการเดนทาง ทงดานการทองเทยว การเคลอนยายแรงงาน และการตดตอคาขายเพมขน (3) ปรบปรงโครงสรางพนฐานขนาดใหญ เพอเพมขดความสามารถในการรองรบผโดยสารทเพมขนตอเนองทกป เชน บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) (ทอท.) ไดด าเนนการพฒนาทาอากาศยานสวรรณภม และทาอากาศยานภเกต กระทรวงการคลงได ด าเนนโครงการปรบปรงสนามบนปากเซ (ระยะท 2) เพอใหไดมาตรฐาน ICAO (The International Civil Aviation Organization หรอองคการการบนพลเรอนระหวางประเทศ) ซงจะท าใหสนามบนดงกลาวรองรบเทยวบนทงภายในและตางประเทศไดดยงขน และจะสงเสรมใหการเดนทางและการทองเทยวในภมภาคขยายตว (4) พฒนาระบบเชอมโยงขอมลเพออ านวยความสะดวกดานการผานแดน โดยกระทรวงคมนาคมไดพฒนาระบบเชอมโยงฐานขอมลและการบรการแบบบรณาการโดยใชสถาปตยกรรม Service - Oriented Architecture (SOA) ของระบบงานตางๆ ภายในการทาเรอแหงประเทศไทย และหนวยงานภายนอกทเกยวของตามนโยบาย e-Logistics National Single Window ขณะนอยในขนตอนการพฒนาโปรแกรม นอกจากนน กระทรวง มหาดไทยไดด าเนนการเพมประสทธภาพการใหบรการประชาชนในการออกหนงสอผานแดนดวยระบบอเลกทรอนกส (E - Border Pass) เพอสนบสนนภารกจดานการรกษาความมนคงชายแดนเกยวกบการพสจนทราบตวบคคลใหมประสทธภาพยงขนและพฒนาคณภาพการใหบรการประชาชนในการออกหนงสอผานแดนใหไดรบความสะดวก รวดเรว ประหยดเวลา และคาใชจาย โดยไดรบการตดตงระบบการออกหนงสอผานแดนดวยระบบอเลกทรอนกสดานสหพนธรฐมาเลเซยเพมเตมอก 15 แหง และเปดใหบรการแลว

ส าหรบการพฒนาบคลากรในธรกจการขนสงและโลจสตกส กระทรวงการตางประเทศไดด าเนนโครงการการพฒนาทรพยากรมนษยภายใตกรอบ GMS ACMECS และ IMT-GT โดยบคลากรของประเทศสมาชก GMS, ACMECS, IMT- GT ไดรบการฝกอบรมในสาขาตางๆ เพอใหประเทศสมาชกสามารถปฏบตงานตามแผนงานความรวมมอภายใตกรอบความรวมมอระดบภมภาคตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ และเปนการสรางเครอขายความรวมมอระดบบคคลระหวางไทยกบบคลากรจากประเทศเพอนบาน

2.2) การพฒนาฐานลงทนโดยเพมขดความสามารถในการแขงขนในระดบอนภมภาคและภมภาคอาเซยน ไดแก (1) พฒนาพนทในภมภาคตางๆ ของประเทศใหเชอมโยงกบประเทศ เพอนบานและภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยกระทรวงการตางประเทศ ด าเนนการจดท าแผนแมบทวา

52

ดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน ค.ศ. 2025 (Master Plan on ASEAN Connectivity 2025 (MPAC 2025) โดยมการประชมเพอยกรางแผนแมบทฯ และจดท าแผนแมบทฯ เพอใหประเทศสมาชกอาเซยนมแนวทางทชดเจนรวมกนในการขบเคลอนความเชอมโยงในดานตาง ๆ อยางสอดคลองและสามารถน าไปด าเนนการตอได โดยก าหนดยทธศาสตรการด าเนนงาน 5 ดาน ไดแก โครงสรางพนฐานทยงยน นวตกรรมดจทล โลจสตกสไรรอยตอ ความเปนเลศดานกฎระเบยบ และการเคลอนยายของประชาชน ซงการประชมสดยอดอาเซยน ครงท 28 เมอวนท 6 กนยายน 2559 นายกรฐมนตร (พลเอกประยทธ จนทรโอชา) ไดเขารวมการประชมและไดรบรองแผนแมบทฯ ดงกลาว (2) พฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดนใหมบทบาทการเปนประตเชอมโยงเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน โดยกระทรวงมหาดไทย ไดด าเนนการสนบสนนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ โดยไดออกแบบวางผงพนทเฉพาะในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ ยกรางกฎหมายดานทดนและอาคารในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ และการเตรยมพนทภาครฐ เพอใชประโยชนในการพฒนาเขตฯ นอกจากนน การประปาสวนภมภาค ยงไดด าเนนการกอสรางปรบปรงขยายระบบประปาแกประชาชนในพนทเขตเศรษฐกจพเศษ ในอ าเภอแมสอด จงหวดตาก อ าเภอเมอง จงหวดมกดาหาร อ าเภอ อรญประเทศ จงหวดสระแกว อ าเภอสะเดา จงหวดสงขลา และอ าเภอเมอง จงหวดหนองคาย เพอแกปญหาดานสาธารณปโภค และรองรบความตองการใชน าทเพมขน กระทรวงการคลงไดด าเนนโครงการก าหนดมาตรการภาษเพอรองรบเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษและคลสเตอร ตลอดจนกระทรวงพาณชย ไดจดท าโครงการขยายการคาการลงทนชายแดนและเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ โดยหารอกบหนวยงานภาครฐและเอกชนของไทยกบประเทศเพอนบานในพนทจงหวดชายแดนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ เพอขยายการคาชายแดนและสรางเครอขายเวทสงเสรมความรวมมอดานการคาชายแดน การจดสมมนาเพอสงเสรมการคาการลงทนและเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษรวม 1,028 ราย และจดงานมหกรรมการคาชายแดน รวมทงจดคณะผแทนการคาการลงทนเยอนประเทศเพอนบานและภมภาครวม 56 ค

เมอวนท 28 มถนายน 2559 คณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบหลกการโครงการพฒนาระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก และมอบหมายใหรองนายกรฐมนตร (นายสมคด จาตศรพทกษ) รวมกบกระทรวงคมนาคม กองทพเรอ และหนวยงานทเกยวของพจารณาจดท าแผนการด าเนนโครงการและงบประมาณคาใชจายในปงบประมาณ พ.ศ. 2560-2561 ใหแลวเสรจ เพอน าเสนอคณะรฐมนตรตอไป และตอมารองนายกรฐมนตร (นายสมคด จาตศรพทกษ) มบญชาใหส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ประสานและบรณาการขอมลจากหนวยงานทเกยวของ เพอจดท าแผนงานพฒนาระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (พ.ศ. 2560-2564) ซง สศช. ไดด าเนนการจดท าแผนฯ ดงกลาวแลวเสรจในเดอนพฤศจกายน 2559 โดยแผนการพฒนาระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (พ.ศ. 2560-2564) จะเปนการพฒนาฐานการลงทนในประเทศ สนบสนนการยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ สงเสรมการขยายตวทางเศรษฐกจ เพมการจางงาน และยกระดบคณภาพชวตและรายไดของประชาชน โดยมพนทเปาหมายแรก คอ จงหวดชลบร ระยอง และฉะเชงเทรา

2.3) การสรางความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยน โดยการพฒนาบคลากรทกภาคสวน รวมทงผประกอบการ ใหมทกษะทกดาน ทงดานภาษา ทกษะการผลตและการบรหาร พรอมรบประชาคมอาเซยน อาท กระทรวงแรงงานรวมกบสถาบนสอนภาษา จดฝกอบรมบคลากรใหไดรบความรไดรบการพฒนาความรและทกษะภาษาองกฤษ จดอบรมเชงปฏบตการ หลกสตร “หลกพธการทต การรบรองแขกตางประเทศ และมารยาทสากล” หลกสตรการฝกยกระดบฝมอแรงงาน ในสาขาทเกยวของ เปนตน อกทงกระทรวงเกษตรและสหกรณไดพฒนาศกยภาพดานหมอนไหมเพอรองรบประชาคมอาเซยน

53

โดยจดกจกรรมตางๆ เพอเสรมสรางความเขมแขงใหกลมเครอขายผผลต และผประกอบการรายยอยดานหมอนไหมใหพรอมเขาสประชาคมอาเซยน นอกจากนน กระทรวงพาณชย ไดจดงานเสรมสรางความรตลาดอญมณและเครองประดบอาเซยนแกผประกอบการไทย จดอบรม /การบมเพาะผเขาอบรมหลกสตรการพฒนารปแบบเครองประดบส AEC กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดจดโครงการพฒนาความรวมมอดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม (วทน.) กบประชาคมอาเซยน โดยรวมกนพจารณาขอเสนอโครงการความรวมมอดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม ไดขอเสนอทงสนจ านวน 16 โครงการ เชน โครงการเสรมสรางสมรรถนะการใชประโยชนขอมลภาพถายดาวเทยมเพอรบเหตการณฉกเฉนในกลมประเทศ CLMV เปนตน รวมทง พฒนาความรวมมอกบตางประเทศ เพอยกระดบ วทน. ของประเทศในอาเซยนและเวทนานาชาต ตลอดจนส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค ไดวางระบบการเยยวยาความเสยหายใหกบผบรโภค พรอมกบการฝกอบรมระดบภมภาคดานการคมครองผบรโภคในอาเซยน และสนบสนนศนยเยยวยาผบรโภคขามแดน อยางไรกตาม อปสรรคในการด าเนนการคอ บคลากรและงบประมาณไมเ พยงพอตอการด าเนนงานไดทกพนท ดงนน ควรปรบกลยทธในการด าเนนการ โดยบรณาการรวมกบเครอขายเพอใหครอบคลมกลมเปาหมายเพมมากขน

2.4) การสรางความเปนหนสวนทางเศรษฐกจในภมภาคดานการพฒนาทรพยากรมนษย การเคลอนยายแรงงาน และการสงเสรมแรงงานไทยในตางประเทศ โดยเรงด าเนนการดานความรวมมอในการก าหนดมาตรฐานฝมอระหวางประเทศ อาท กระทรวงแรงงาน จดฝกอบรมทกษะฝมอแรงงานของประเทศเพอนบานในสาขาทสอดคลองและตอบสนองความตองการของการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษบรเวณชายแดนระหวางไทยกบประเทศเพอนบาน ส าหรบการสงเสรมผประกอบการไทยในการขยายการลงทนไปสตางประเทศ กระทรวงการตางประเทศ ไดจดสมมนาสงเสรมโอกาสและความรวมมอดานการคาการลงทนกบเมยนมา ในหวขอ “ไขประตสการลงทนในเมยนมา” เพอไดรบขอมลและมมมองเกยวกบภาพรวมและทศทางศกยภาพทนาคนหาของเศรษฐกจเมยนมา กลมธรกจทมศกยภาพและพนฐานทจ าเปน ในการลงทนในเมยนมา กฎระเบยบทส าคญ และการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษในเมยนมา และกระทรวงแรงงานไดจดโครงการจดตงศนยบรการแบบเบดเสรจ (One Stop Service) ดานแรงงานตางดาวเพอสนบสนนเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ โดยไดใหบรการพจารณาอนญาตคนงานตางดาวท างานแบบเบดเสรจในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ จ านวน 34 ,254 คน อยางไรกตาม การด าเนนงานยงไมเปนไปตามเปาหมาย เนองจากแรงงานทเขามาท างานในลกษณะไป - กลบ หรอตามฤดกาล ตามมาตรา 14 มเพยงประเทศกมพชาและประเทศเมยนมาทสามารถด าเนนการได (มขอตกลงขามแดนเมอวนท 24 มถนายน 2559)

ส าหรบแนวทางการคมครองและสงเสรมสทธและผลประโยชนของคนไทยและแรงงานไทยในตางประเทศ กระทรวงแรงงานไดด าเนนการโครงการตางๆ อาท โครงการเผยแพรความรเพอปองกนการหลอกลวงคนหางาน และโครงการเคาะประตบานเพอปองกนการหลอกลวงคนหางานไปท างานตางประเทศ

2.5) การมสวนรวมส าคญในการปองกนภยจากการกอการรายและอาชญากรรม ยาเสพตด ภยพบต และการแพรระบาดของโรคภย กระทรวงการตางประเทศไดด าเนนโครงการสรางความตระหนกและเตรยมความพรอมส าหรบโรคตดตอและโรคอบตใหมตามแนวชายแดน ไทย – กมพชา – เมยนมา – สปป.ลาว เพอลดความเสยงของโรคตดตอขามแดน เสรมสรางขดความสามารถในการดแลสขภาพของประชากรตามแนวชายแดน สงเสรมความรวมมอดานสาธารณสขชายแดน และยกระดบคณภาพชวตของประชากรตามแนวชายแดน โดยการสรางความตระหนกเชงปองกน และการจดตง

54

ศนยประสานงาน และศนยแลกเปลยนขอมล (Information Exchange Centres) ในพนทเปาหมายตาม แนวชายแดน

2.6) การเสรมสรางความรวมมอทดระหวางประเทศในการสนบสนน การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางมจรยธรรมและไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม กระทรวงการคลงไดด าเนนการเสนอพระราชบญญตควบคมแลกเปลยนเงน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2559 เพอใหประเทศไทยมกฎหมายและกระบวนการตรวจสอบในการปองกนปราบปรามการฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายใหเปนไปตามมาตรฐานสากล ซงไดประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 11 ธนวาคม 2559

2.7) การสงเสรมใหนกลงทนตางชาตใชประเทศไทยเปนฐานธรกจในภมภาคเอเชยและการสนบสนนบทบาทขององคกรระหวางประเทศทไมแสวงหาก าไร ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร (สนข.) ด าเนนโครงการศกษาออกแบบรายละเอยดศนยคมนาคมพหลโยธนและการพฒนาตนแบบการพฒนาพนทโดยรอบศนยกลางคมนาคม เพอสงเสรมใหนกลงทนตางชาตใชเปนฐานธรกจ ซงไดด าเนนการศกษาแลวเสรจเมอวนท 29 กรกฎาคม 2559 โดย สนข. ไดรายงานผลการศกษาตอรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม เพอทราบและพจารณาสงการการรถไฟแหงประเทศไทยน าเสนอคณะกรรมการการรถไฟแหงประเทศไทยพจารณา รวมทงน าสงรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมโครงการระบบขนสงมวลชนขนาดรอง (BRT) ใหส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) เพอพจารณาด าเนนการตอไป ซงหากโครงการศนยคมนาคมพหลโยธนแลวเสรจ ทดนภายในศนยคมนาคมพหลโยธนจะถกก าหนดใหเปนพนทพฒนาระบบการเชอมตอการเดนทางบรเวณศนยคมนาคมฯ รวมกบการจดสรรเปนพนทเชงพาณชย โดยมวสยทศนเปน “ศนยกลางมหานครแหงใหมระดบอาเชยน” ทดงดดการลงทนจากตางชาตไดอยางมาก

2.3.6 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

1) การบรรลเปาหมายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ในชวง 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 มผลการด าเนนงานในการรกษาความอดมสมบรณของพนทปาอนรกษเปนไปตามเปาหมาย สดสวนพนทอนรกษตอพนทประเทศในป 2559 มรอยละ 20.66 เพมขนสงกวาเปาหมายของแผนฯ ทก าหนดใหพนทอนรกษตอพนทประเทศไมนอยกวารอยละ 19 ขณะทพนทปาไมมสดสวนรอยละ 31.60 ของพนทประเทศ ต ากวาเปาหมายทก าหนดใหเพมพนทปาไมใหไดรอยละ 40 ของพนทประเทศ�ในสวนของการขยายพนทชลประทานเพอลดปญหาการขาดแคลนน าและบรรเทาอทกภย สามารถด าเนนการเพมพนทชลประทานได 300,357 ไร สงกวาเปาหมายทก าหนดใหเพมพนทชลประทานเฉลยปละ 200,000 ไร ท าใหในป 2559 มพนทชลประทานทงหมด 30.78 ลานไร มปรมาณน าทสามารถเกบกกและใชงานไดตอจ านวนประชากรเปน 1,177 ลกบาศกเมตรตอคน

อยางไรกตาม ปรมาณขยะมลฝอยชมชนยงเพมสงขนจากป 2558 ประมาณ 190,000 ตน หรอรอยละ 0.7 สามารถก าจดไดอยางถกตองเพยงรอยละ 36 น าไปคดแยกเพอน าไปใชประโยชนเพยง 5.76 ลานตน หรอรอยละ 21 ไมสามารถบรรลเปาหมายของแผนฯ ทก าหนดใหมการจดการขยะชมชนถกหลกสขาภบาลเพมขนมากกวารอยละ 50.0 ของปรมาณขยะมลฝอยทเกดขน และมการน าขยะกลบมา ใชใหมไมนอยกวารอยละ 30.0 ส าหรบคณภาพน าในแหลงน าหลกและแมน าสายส าคญทอยในเกณฑตงแตพอใชขนไปมสดสวนรอยละ 80 ลดลงจากรอยละ 82 ในป 2555 สาเหตเกดจากการขยายตวของชมชนเมอง เชน เทศบาลเมอง เทศบาลนคร รวมถงกจกรรมตางๆ ภายในชมชนมผลท าใหปรมาณน าเสยเพมขน

55

ตารางท 7 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

เปาหมาย ตวชวด แผนฯ 10 แผนฯ 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 1. เพมความอดมสมบรณของฐาน

ทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ โดยรกษาพนทอนรกษไวไมนอยกวารอยละ 19.0 เพมพนทปาไมใหไดรอยละ 40.0 ของพนทประเทศ และเพมพนทปาชายเลนไมนอยกวาปละ 5,000 ไร

1. สดสวนพนทปาไม (รอยละ)

- 33.56 33.56 33.65 31.57 31.62 31.60 n/a

2. สดสวนพนทอนรกษตอพนทประเทศ (รอยละ)

18.70 19.99 20.01 20.40 20.39 20.44 20.44 20.66

3. พนทปลกปาชายเลน (ไร) 1,070 6,257 869 1,797 8,602 - 2,660 3,000

2. เพมประสทธภาพการ บรหารจดการน าทงระบบ เพอลดปญหาการขาดแคลนน าและการบรรเทาอทกภย รวมทงเพมพนทชลประทานเฉลยปละ 200,000 ไร เพอสนบสนนความมนคงดานอาหาร

1. สดสวนจ านวนหมบานทขาดแคลนน าตอจ านวนหมบานทงประเทศ (รอยละ)

8.65 8.64 3.17 - 7.19 - 8.24 -

2. สดสวนจ านวนหมบานทประสบอทกภยตอจ านวนหมบานทงประเทศ

17.14 45.16 71.22 16.03 50.82 2.78 3.41 0.86

3. พนทชลประทาน (ลานไร)

28.14 28.72 29.60 29.73 29.94 30.26 30.48 30.78

4. ปรมาณกกเกบน าตอจ านวนประชากร (ลบ.ม./คน)

1,165 1,159 1,153 1,199 1,194 1,189 1,178 1,177

3. สรางคณภาพสงแวดลอมทด ลดมลพษและผลกระทบตอสขภาพของประชาชนจากการพฒนา โดยควบคมคณภาพน าในแหลงน าหลกและแมน าสายส าคญใหอยในเกณฑตงแตพอใชขนไปไมนอยกวา รอยละ 80.0 ฟนฟคณภาพน าทะเลชายฝงโดยเฉพาะบรเวณอาวไทยตอนในไมใหอยในเกณฑเสอมโทรมมาก คณภาพอากาศในเขตเมองและเขตอตสาหกรรมอยในเกณฑมาตรฐาน การจดการขยะชมชนถกหลกสขาภบาลเพมขนมากกวารอยละ 50.0 ของปรมาณขยะมลฝอยทเกดขน และมการน าขยะกลบมาใชใหมไมนอยกวารอยละ 30.0

1. สดสวนคณภาพน าในแหลงน าหลกและแมน าสายส าคญทอยในเกณฑตงแตพอใชขนไป (รอยละ)

78 71 85 82 77 78 74 80

2. สดสวนคณภาพน าทะเลชายฝงทอยในเกณฑ เสอมโทรมมาก (รอยละ)

1 5 3 1 13 1 3 2

3. ปรมาณ PM10 เฉลยรายป (ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร)

52.89 43.65 39.22 42.40 44.35 43.43 42.39 43.23

4. อตราการก าจดขยะชมชนถกหลกสขาภบาล (รอยละ)

32.1 25 22 24 27 30 31.06 36

5. อตราการน าขยะกลบมาใชใหม (รอยละ)

22 16 16 21 19 18 18.39 21

4. เพมขดความสามารถในการปรบตวเพอรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตใหมความพรอมทงระดบประเทศ พนท และชมชน

1. เครองมอและกลไกในการบรหารจดการรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

จดท ายทธศาสตรแหงชาตวาดวยการจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. 2551-2555 จดตงคณะกรรมการนโยบายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแหงชาต จดตงองคการบรหารจดการก๏าซเรอนกระจก (องคการมหาชน) จดตงศนยเตอนภยพบตแหงชาต จดท าฐานขอมลดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ฯลฯ

มแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. 2557 – 2593 จดท าระบบปองกนและเตอนภยธรณวทยาสงแวดลอมและธรณพบตภย พฒนาประสทธภาพการปฏบตการเตอนภย มระบบสารสนเทศภมศาสตร พรอมระบบไรสาย

56

เปาหมาย ตวชวด แผนฯ 10 แผนฯ 11

2550 2552 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2. ฐานขอมลและแผนท

แสดงพนทเสยงภยจากผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงระดบประเทศ ภมภาค และจงหวด

ฐานขอมลและแผนทแสดงพนทเสยงภยธรรมชาตดานน าปาไหลหลาก โคลนถลม พนทเสยงอทกภย ในระดบประเทศ จดท าแผนการบรหารจดการและพฒนาลมน าทง 25 ลมน า มฐานขอมลพนททมความออนไหวดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

แผนทพนทเสยงภยพบตทงระดบประเทศ และพนท พฒนาระบบฐานขอมล และระบบการสอสารโทรคมนาคมดานการจดการภยพบตใหเปนมาตรฐานเดยวกน บรณาการระบบคลงขอมลเพอน าไปสคลงขอมล สาธารณภยแหงชาต การพฒนาระบบศนยคลงขอมลน าและภมอากาศแหงชาต

3. กลไกการเฝาระวงและระบบเตอนภยลวงหนาในพนททไดรบผลกระทบและพนทเสยงภยธรรมชาต

ในป 2554 มการตดตงเครอขายเฝาระวง 43 จงหวด จากจงหวดทเปนพนทเสยง 75 จงหวด มหอกระจายขาวและระบบแจงเตอนภยในพนทเสยงภยสนาม มเครอขายชมชนในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงอาสาสมครสาธารณสข ซงหากบรณาการและปรบปรงระบบการท างานของหนวยงานตางๆ ใหมากขน จะสามารถสรางระบบการเฝาระวงและเตอนภยในพนทเสยงดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและสาธารณสขได

มเครอขายเฝาระวงแจงเตอนธรณพบตภยในพนทเสยงภยเพมขนเปน 48 จงหวด จากจงหวดทเปนพนทเสยง 75 จงหวด เพมขนอกไมนอยกวา 55 ต าบล มระบบพยากรณและเตอนภยดานน าและการจดการแผนเผชญเหตเฉพาะพนท ระบบเตอนภยลวงหนา (Early Warning) พนทเสยงอทกภย-ดนถลม 1,095 สถาน มระบบเตอนภยลวงหนา รวม 4,046 หมบาน การจดชดเฝาระวงและตดตามสถานการณสาธารณภยในพนทเสยงภย

4. ปรมาณและมลคาความเสยหายจากภยพบตทางธรรมชาต (ลานบาท)

2,120 5,568 24,080 1,121 1,918 n/a n/a n/a

5. เพมประสทธภาพการลดการปลอยก๏าซเรอนกระจก

1. สดสวนการปลอยก๏าซเรอนกระจกตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

- 27.20 27.04 27.08 26.50 27.14 26.78 26.23

2) การด าเนนการและผลการพฒนาตามแนวทางยทธศาสตร

2.1) อนรกษ ฟนฟ และสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มการด าเนนโครงการตางๆ ดงน การพฒนาระบบดาวเทยมส ารวจเพอการพฒนา (THEOS-2) พฒนาระบบศนยคลงขอมลน าและภมอากาศแหงชาต พฒนาระบบภมสารสนเทศน าระดบต าบลกวา 1 ,900 แหง การอนรกษและฟนฟพนทปาตนน าล าธารใหคนสามารถอยรวมกบปาโดยไมบกรกท าลายปา 13 ,300 ไร จดกจกรรมจดการทดนปาไม เพอลดความขดแยงในการใชประโยชนทรพยากรทดนและปาไมระหวางรฐกบราษฎร อนรกษและฟนฟทรพยากรอทยานแหงชาตทางทะเล อนรกษฟนฟ ปรบปรง พฒนาแหลงน าและบรหารจดการน า ส าหรบบรรเทาปญหาอทกภยในชวงฤดฝน ฟนฟแหลงน าธรรมชาตทเสอมโทรมใหกลบคนสความอดมสมบรณ สามารถเพมปรมาตรกกเกบน า รวม 1,081 ลานลกบาศกเมตร ผลตและปลอยพนธสตวน าลงในแหลงน าธรรมชาต 1,709.08 ลานตว รวมทง การส ารวจความหลากหลายทางชวภาพของพชใหเปนแหลงอางองตวอยางและฐานขอมลความหลากหลายพรรณไมในประเทศไทย จดท าระบบบญชรายการทรพยากรพนธกรรมททรงคณคา เพอพฒนาและปรบปรงระบบฐานขอมลทรพยากรชวภาพใหมประสทธภาพ

2.2) เตรยมความพรอมสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม โดยการพฒนาเมองและชมชนเพอมงสสงคมคารบอนต า เสรมสรางศกยภาพชมชนทองถนใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคสเขยวทเปนมตรกบสงแวดลอม การสงเสรมการมสวนรวม

57

ดานการผลต การบรการ และการบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอมในสถานประกอบการ OTOP สถานประกอบการประเภทโรงแรม ผลตภณฑจากวสดเหลอใชทเปนมตรกบสงแวดลอม G-Upcycle Carbon Footprint การสงเสรมโรงงานอตสาหกรรมใหมความรบผดชอบตอสงคมและอยรวมกบชมชนไดอยางยงยน โดยมกลมโรงงานอตสาหกรรมทมศกยภาพไดรบเกยรตบตรและรางวล CSR-DIW จ านวน 58 โรงงาน สงเสรมใหผประกอบการเหมองแรและอตสาหกรรมพนฐานน าเกณฑมาตรฐานความรบผดชอบตอสงคม (CSR-DPIM) ไปประยกตใชในสถานประกอบการ ท าใหในป 2559 มสถานประกอบการจ านวน 11 ราย ทผานการทวนสอบมาตรฐานความรบผดชอบตอสงคมของอตสาหกรรมเหมองแร

2.3) การยกระดบขดความสามารถในการรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอใหสงคมมภมคมกน มการด าเนนงานตางๆ ดงน การพฒนาแนวทางการด าเนนงานในการลดก๏าซเรอนกระจกทเหมาะสมของประเทศไทยเพอศกษาวเคราะหรายละเอยดในระดบมาตรการ แผนงานโครงการทจะด าเนนการลดก๏าซเรอนกระจกภายใตกรอบการด าเนนงาน NAMAs เฉพาะในภาคพลงงาน อตสาหกรรม ของเสย คมนาคมขนสง และอาคารทมศกยภาพและความพรอมสงสดในการด าเนนมาตรการลดก๏าซเรอนกระจก การวจยพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมเพอเพมระดบความพรอมรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและลดการปลอยก๏าซเรอนกระจก รวมทง การบรหารจดการทรพยากรทางทะเลและชายฝงเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาวะภมอากาศ ส าหรบประเมนปรมาณการสงเคราะหแสงและการปลดปลอยก๏าซเรอนกระจกจากปาชายเลน ใหทราบถงความสามารถของไมปาชายเลนในการดดซบก๏าซคารบอนไดออกไซดในการผลตคารบอน (carbon stock) ในพนทปาชายเลนของประเทศไทย

2.4) การเตรยมความพรอมและพฒนาระบบการจดการภยพบตมความครอบคลมมากยงขน โดยด าเนนการขบเคลอนแผนแมบทปองกนและบรรเทาภยแลง จดตงศนยปฏบตการพยากรณอากาศ (WAR ROOM) ส าหรบเฝาระวงตดตามสภาวะอากาศตลอด 24 ชวโมง พฒนาระบบตดตาม เตอนภยมลพษ และภยพบตทางทะเลครอบคลมพนททงอาวไทยและอนดามน ตดตงระบบเตอนภยลวงหนา (Early Warning) ส าหรบพนทเสยงอทกภย - ดนถลมในพนทลาดชนและพนทราบเชงเขา รวม 1,095 สถาน 4,046 หมบาน ลดความสญเสยตอชวตและทรพยสนทอาจเกดขนในอนาคต การปรบปรงประสทธภาพและบ ารงรกษาสถานโทรมาตรอตโนมต ใหมเสถยรภาพพรอมใชงานไดตลอดเวลา (ไมมการ down) นอกจากนน ยงไดมการจดตงเครอขายระวงแจงเตอนธรณพบตภยในพนทเสยงภยครอบคลมทงระบบ ตนน า กลางน า และปลายน าไมนอยกวา 55 ต าบล ฝกอบรมเครอขายอาสาสมครเตอนภย “มสเตอรเตอนภย” ในการเฝาระวงและแจงเตอนภยในพนทเสยงภยดนโคลนถลมทกหมบาน โดยจดตงคณะกรรมการหมบาน/ชมชน และเตรยมพรอมในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอยางเปนระบบ มเปาหมายประชาชนในพนทเสยงภย 912 ชมชน/หมบาน

2.5) เรงพฒนาภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอมและวกฤตจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยด าเนนการพฒนาการตลาดของฉลากคารบอนใหมความเขมแขงยงขน ไดแก คารบอนฟตพรนทของผลตภณฑ ฉลากลดโลกรอน และฉลากคลโหมด ใหสามารถรองรบความตองการของผประกอบการไทยไดมากขน และเปนศนยกลางการรบรองในระดบอาเซยน สงเสรมใหผประกอบการไทยมการด าเนนงานฉลากคารบอนเพอเปนเครองมอชวยเพมขดความสามารถในการแขงขนของสนคาไทยในตลาดโลก โดยใชฉลากคารบอนเปนกลยทธรบมอกบมาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศดานสงแวดลอม ปจจบน มจ านวนผลตภณฑทขนทะเบยนฉลากคารบอนรวม 1,943 ผลตภณฑ ประกอบดวย คารบอนฟตพรนทของผลตภณฑ 1,790 ผลตภณฑ จาก 416 บรษท ผลตภณฑทขนทะเบยน

58

ฉลากลดโลกรอน 153 ผลตภณฑจาก 36 บรษท สามารถลดก๏าซเรอนกระจกได 890,772 ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ส าหรบคลโหมดมโครงสรางผาทไดขนทะเบยน 58 รายการจาก 12 บรษท

2.6) การเพมบทบาทประเทศไทยในเวทประชาคมโลกทเกยวของกบกรอบความตกลงและพนธกรณดานสงแวดลอมระหวางประเทศ โดยด าเนนการหารอความรวมมอระหวางประเทศในการอนรกษปาและสตวปาระหวางประเทศไทยและสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ผลการด าเนนการป 2559 สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวไดเหนชอบหลกการการจดท าบนทกความเขาใจรวมกนระหวางสองประเทศ เกดแนวทางความรวมมอระหวางประเทศเพอสงเสรมความรวมมอในการอนรกษปาและสตวปารวมกน เกดการแลกเปลยนประสบการณและเสรมสรางเครอขายการอนรกษระหวางประเทศไทยและสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

2.7) ด าเนนการลดและควบคมมลพษ ด าเนนการฟนฟคณภาพสงแวดลอมในพนทวกฤตดานมลพษ จดการมลพษทเหมาะสมกบสภาพปญหาและสภาพพนท สงเสรมการมสวนรวมของชมชนในการคดแยกขยะทตนทาง เปลยนขยะใหเปนผลประโยชนของประชาชน ดวยการใชซ า การน ากลบมาใชใหมตามหลกการ 3Rs โดยใชสอและกจกรรมทเขาถงทกกลมเปาหมาย รณรงคประชาสมพนธเสรมสรางจตส านกเพอปรบเปลยนพฤตกรรมของผบรโภค การขบเคลอนส Zero Waste Society ผานเครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบาน องคกรปกครองสวนทองถน และภาคเครอขายทเกยวของทงในโรงเรยน ชมชน ศาสนสถานและสถานประกอบการ มการขยายผลครอบคลมทวประเทศ

2.8) สงเสรมสทธชมชนในการเขาถงและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอยางสมดลและยงยน ด าเนนการเสรมสรางความเขมแขงเครอขายทกภาคสวนในการดแลสงคมและสงแวดลอม ไดแก เครอขายอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพ พฒนาเครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบาน (เครอขาย ทสม.) เพอสรางความตระหนกร ความเขาใจ และสรางแนวรวมภาคประชาชน ใหเขามามสวนรวมในการเฝาระวงและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จ านวน 15,660 คน 100 หมบาน พฒนาเครอขายองคกรเอกชนดานการคมครองสงแวดลอมและอนรกษทรพยากรธรรมชาตและเครอขายองคกรชมชน ป 2559 มจ านวน 265 องคกร

2.4 ประเดนการพฒนาในระยะตอไป

การพฒนาเศรษฐกจและสงคมในระยะ 5 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 แมจะมความกาวหนาเมอเปรยบเทยบกบเปาหมายในหลายประเดนการพฒนา แตกยงคงมประเดนการพฒนาทตองเรงรดด าเนนการในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 ตอไป ดงน

2.4.1 เรงด าเนนการลดความเหลอมล าอยางตอเนอง โดยเพมโอกาสใหกบกลมเปาหมายประชากรรอยละ 40 ทมรายไดต าสดใหสามารถเขาถงบรการทมคณภาพของรฐ และมอาชพ ทงในดานการศกษาในระดบทสงขน การไดรบขยายการคมครองทางสงคม และสวสดการทเหมาะสมอยางทวถงและเปนธรรม และการพฒนาทกษะฝมอเพอประกอบอาชพและยกระดบรายได รวมทงลดความเหลอมล าระหวางพนทโดยกระจายความเจรญและโอกาสทางเศรษฐกจไปสภมภาคอยางทวถงมากขน

2.4.2 ใหความส าคญกบการปกปองสทธเสรภาพของประชาชน บงคบใชกฎหมายอยางเสมอภาค สงเสรมกระบวนการยตธรรมทเปนมตรกบประชาชน และเสรมสรางความปรองดองของคน

59

ในชาต โดยปลกฝงคานยมและเสรมสรางความรความเขาใจของการอยรวมกนบนพนฐานความแตกตางทางความคดและอดมการณทางการเมอง ความเชอทางศาสนา และชาตพนธ พฒนากระบวนการยตธรรมใหประชาชนสามารถเขาถงไดงาย มคาใชจายนอย สามารถอ านวยความยตธรรมไดอยางมประสทธภาพ และใหความเสมอภาคในการอ านวยความยตธรรม รวมทงปฏรปกฎหมายใหสอดคลองกบบรบทของสงคม และเศรษฐกจโดยยกเลกกฎหมาย กฎ ระเบยบ และขอบงคบ ทลาสมย ไมเปนธรรม รวมทงมกระบวนการในการวเคราะหผลกระทบของกฎหมายตอประชาชนทงกอน และหลงจากบงคบใช

2.4.3 เพมประสทธภาพของภาครฐ และลดการทจรตคอรรปชน โดยก าหนดภารกจ ขอบเขตอ านาจหนาทของราชการบรหารสวนกลาง สวนภมภาค และทองถนใหชดเจน ไมซ าซอน และเกดการบรณาการ รวมทงเรงปฏรปการด าเนนการของภาครฐในทกระดบใหเปดเผย โปรงใส ประชาชนสามารถมสวนรวมและตดตาม ก ากบ ตรวจสอบได รวมทงลดอ านาจของขาราชการในการใชดลพนจอนมต อนญาต ซงเปนโอกาสในการทจรต นอกจากนน ควรสนบสนน และปกปองเสรภาพของประชาชน และสอในการม สวนรวมในการตดตาม และตรวจสอบการทจรต คอรรปชน

2.4.4 เรงพฒนาคณภาพการศกษาทกระดบ รวมทงอาชวศกษา ควบคกบการปรบภาพลกษณอาชวศกษา ตลอดจน การปลกฝงคณธรรม และจรยธรรมใหแกเดกและเยาวชน มงพฒนาใหเดกและเยาวชนสามารถคดเปน ท าเปน และมความเขมแขงทางวชาการ อาท ภาษาไทย ภาษาองกฤษ วทยาศาสตร คณตศาสตร สงเสรมใหเดกไทยหนมาเรยนสายอาชวะเพมขน โดยปรบทศนคตใหสงคมเหนความส าคญและความจ าเปนของการศกษาสายอาชวะ และเรงพฒนาคณภาพบคลากรทางการศกษา และหลกสตรการศกษาใหสามารถพฒนาสมรรถนะและทกษะของเยาวชนและแรงงานไทยใหรองรบการแขงขนของประเทศ พรอมทงปลกฝงใหเดกและเยาวชนมคณธรรม จรยธรรม วฒนธรรม และคานยมทดงาม เปนคนทสมบรณดวยกาย วาจา และใจ

2.4.5 สงเสรมใหคนไทยปรบพฤตกรรมใหหนมาปองกนและดแลสขภาพ ลด ละ เลกพฤตกรรมเสยงทสงผลตอสขภาพรางกายและจตใจ และลดงบประมาณในดานสาธารณสขของรฐ โดยปรบพฤตกรรมสขภาพตามหลก 3 อ. (อาหาร/ ออกก าลงกาย/ อารมณ) 2 ส. (ไมสบบหร/ ไมดมสรา) เพอลดอตราปวยตายและผลกระทบจากโรคไมตดตอเรอรง ตลอดจนสรางกลไกในการจดท านโยบายสาธารณะทตองค านงถงผลกระทบตอสขภาพตามแนวคดทกนโยบายหวงใยสขภาพทบรณาการการท างานทกภาคสวนและ มความเชอมโยงตงแตนโยบายระดบชาต พนท และชมชน ทจะน าไปสการสรางสภาพแวดลอมใหเออตอการ มสขภาพด

2.4.6 เรงปรบโครงสรางเศรษฐกจของไทยใหสามารถรองรบการเตบโตไดอยางมคณภาพและยงยน เรงปรบโครงสรางการผลตทงการผลตภาคเกษตรกรรมใหมมลคาเพมสงขน โดยสงเสรมการวจยพฒนาปจจยการผลต เทคโนโลยการผลตและรปแบบผลตภณฑเกษตรแปรรปใหมๆ ปรบโครงสรางภาคอตสาหกรรม ใชเทคโนโลยททนสมย ไมกอใหเกดผลกระทบทางลบตอสงคมและสงแวดลอม และเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนของภาคบรการใหเตบโตอยางมศกยภาพ ยกระดบไปสความเปนภาคบรการใหมมากขน ใชประโยชนจากภาคการทองเทยวเชอมโยงไปสการพฒนาภาคบรการในสาขาอน อาท การรกษาพยาบาล การขนสงและโทรคมนาคม เรงรดการสงออกใหสามารถขยายตวไดเตมศกยภาพ ปรบปรงแกไขกฎหมายและกฎ ระเบยบ เพอสงเสรมการคาทเปนธรรมและอ านวยความสะดวกการคา การลงทน

60

2.4.7 สงเสรมการพฒนาและลงทนดานวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรมอยางจรงจงและตอเนอง พรอมทงพฒนาระบบคมครองทรพยสนทางปญญา โดยมงเนนใหเกดความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน สงเสรมใหเอกชนลงทนวจยและพฒนามากขน ปรบปรงและเพมสทธประโยชนและมาตรการการจงใจทงดานการเงนและการคลง ปรบกฎระเบยบทเปนอปสรรค บรหารจดการทรพยสนทางปญญาอยางมประสทธภาพ สงเสรมการสรางองคความร นวตกรรม เทคโนโลย และสงประดษฐใหมๆ ปรบระบบการท างานในเชงบรณาการระหวางผผลตงานวจยและผใชประโยชนในรปแบบเครอขายวจย เรงผลตบคลากรดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนกวจยใหมปรมาณและคณภาพสอดคลองกบทศทางการพฒนา ตลอดจนใหความส าคญกบการพฒนาระบบทรพยสนทางปญญาใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล เพอใหนกวจยและผประกอบการสามารถน าทรพยสนทางปญญาทหมดอายไปพฒนาตอยอดและใชประโยชนในเชงพาณชยไดมากขน และสรางจตส านกในการใชสนคาทมลขสทธถกกฎหมาย

2.4.8 สรางความมนคงดานพลงงาน เรงรดการลงทนดานโครงสรางพนฐานและระบบ โลจสตกส สงเสรมการอนรกษพลงงานและเพมประสทธภาพการใชพลงงาน เพอลดการปลอยก๏าซเรอนกระจก ในภาคพลงงาน เพมศกยภาพการบรหารจดการ การผลต และการใชพลงงานทดแทนและพลงงานสะอาด มการบงคบใชกฎหมายและกฏระเบยบทเกยวของกบการอนรกษพลงงานและการเพมประสทธภาพการใชพลงงานอยางจรงจง เรงรดการลงทนเพอเพมปรมาณและปรบปรงคณภาพโครงสรางพนฐานและระบบ โลจสตกสใหสอดคลองกบความตองการและเพมขดความสามารถในการแขงขน

2.4.9 สรางความเขมแขงใหภาคการเกษตร โดยเสรมสรางฐานการผลตใหเขมแขงและยงยน ยกระดบการผลตสนคาเกษตรใหมมาตรฐานและสอดคลองกบความตองการของตลาด เชน มคณภาพมาตรฐานความปลอดภยอาหาร ผลตสนคาเกษตรอนทรย เปนตน ตลอดจนเสรมสราง ขดความสามารถในการผลตหวงโซอตสาหกรรมเกษตร สงเสรมและเรงขยายแนวคดการท าการเกษตรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และพฒนาปจจยสนบสนนในการบรหารจดการภาคเกษตร

2.4.10 เรงพฒนาระบบการขนสงและโลจสตกส โดยการสรางมาตรฐานการขนสงเพอใหเกดการเชอมโยงของภาคการขนสงทงทางบก น า และอากาศ และปรบปรงและแกไขกฎหมายทลาสมยหรอ ทขดขวางตอการเพมศกยภาพการแขงขน ตลอดจนสงเสรมการน าระบบเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ มาใชในการบรหารจดการเพอเพมศกยภาพของการขนสงและระบบโลจสตกสในอนภมภาคและภมภาคอาเซยนใหมประสทธภาพมากขน

2.4.11 พฒนาศกยภาพของภาคธรกจใหสามารถใชโอกาสจากการเปดตลาดเสรอาเซยนและตลาดโลกไดอยางเตมท โดยการอ านวยความสะดวกดานการเงนและการประกนภยสนคาตางๆ ทมสวนสนบสนนและเพมบทบาทส าคญในการคาระหวางประเทศ ตลอดจนจดท ามาตรการปองกนผลกระทบทอาจเกดขนตอภาคธรกจไทย โดยเฉพาะกบผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม เพอเสรมสรางโอกาสทางเศรษฐกจและเพมระดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยในเวทระหวางประเทศ

2.4.12 มมาตรการในการปองกนและลดการเกดมลพษ ลดการเกดขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ณ แหลงก าเนด ปรบปรงและพฒนากระบวนการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม สงเสรมใหมการ คดแยกและน าขยะมลฝอยและของเสยอนตรายมาใชประโยชนใหมใหมากทสด โดยผลกดนใหเกดการแปรรป

61

ขยะมลฝอยเปนพลงงาน เพอลดการใชเชอเพลงฟอสซลและชวยลดการปลอยก๏าซเรอนกระจก มการก าหนดประเภทและจ านวนอตสาหกรรมใหสอดคลองกบสภาพพนท เพอควบคมการระบายมลพษตงแตเรมกระบวนการไปจนถงการบ าบดทสามารถเชอมโยงกบฐานขอมลของหนวยงานภาครฐ นอกจากน ควรปรบปรงกฎหมายในการบรหารจดการปญหามลพษใหเปนเอกภาพ เพอใหเกดการปฏบตรวมกน รวมทงควรน าหลกการผไดรบผลประโยชนเปนผจาย (Beneficial Pays Principle) เพอใหเกดความเปนธรรมตอผไดรบผลกระทบจากแหลงก าเนดมลพษ และผทไดรบผลประโยชน

2.4.13 สรางจตส านกใหประชาชนเกดความตระหนกถงความส าคญของทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม การเรงพฒนาจตส านกดานสงแวดลอมใหกบประชาชนเปนพนฐานส าคญทจะท าใหเกดความตระหนกทจะไมกระท าการใดๆ ทสงผลกระทบตอสงแวดลอม โดยเรมทระดบเยาวชนผานกระบวนการศกษาในระดบตางๆ โดยจดท าหลกสตรดานสงแวดลอมและการอนรกษทรพยากรธรรมชาตในโรงเรยน มการใชสอประชาสมพนธใหค าแนะน าในการสรางสงคมทมความรบผดชอบตอสงแวดลอมรวมกน เชน การรณรงคในเรองของการใชน าและพลงงานอยางรคณคา การคดแยกและลดปรมาณขยะมลฝอย การใหความส าคญกบพนทอนรกษ เปนตน

2.4.14 พฒนากฎหมายดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ทผานมากฎหมายทเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดเกดขนหลายฉบบ แตการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทส าคญหลายประเภทยงเปนไปตามกฎหมายเดมในอดต จงควรเรงปรบปรงใหแลวเสรจ รวมทงออกกฎหมายใหมและพฒนากลไกทางการเงนการคลง เพอสรางแรงจงใจใหมการดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพมากขน กลไกทางการเงนการคลงทควรพฒนา ไดแก ระบบภาษทดนในรปก าไรสวนเพม (Capital Gain Tax) และภาษทดนส าหรบพนทสเขยวเพอน าไปสการเพมพนทสเขยวในเมอง การปรบปรงกองทนสงแวดลอมดานแหลงทมา ของรายไดและบทบาทหนาทของกองทนสงแวดลอม รวมทง การจดสรรผลประโยชนอยางเปนธรรมจากสมปทานแร การเกบคาธรรมเนยมการใชน าตามตนทนทแทจรงหรอการก าหนดอตราการรบซอไฟฟา จากพลงงานหมนเวยนทน าไปสการพฒนาพลงงานหมนเวยนโดยใชตนทนต า เปนตน

3 แนวทางการตดตามประเมนผลการพฒนาของแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ประกาศใชเมอวนท 1 ตลาคม 2559 จดท าบน

พนฐานของยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ. 2560 – 2579) ซงเปนแผนแมบทหลกของการพฒนาประเทศ ทไดก าหนดเปาหมายอนาคตประเทศไทยในระยะ 20 ป พรอมทงประเดนยทธศาสตรและแนวทางหลกทจะขบเคลอนไปสเปาหมายระยะยาวของประเทศ โดยแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 จะสอดรบกบกรอบยทธศาสตรชาต ในลกษณะของการถายทอดยทธศาสตรระยะยาวลงสการปฏบตในชวงเวลา 5 ป นอกจากน ยงไดค านงถงเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) รวมทงการปรบโครงสรางประเทศไทยไปสประเทศไทย 4.0 ตลอดจนประเดนการปฏรปประเทศ ใหความส าคญกบการมสวนรวมของภาคการพฒนาทกภาคสวน

การพฒนาประเทศภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 จงเปนจดเปลยนส าคญในการเชอมตอกบยทธศาสตรชาต 20 ป ประกอบดวยยทธศาสตรการพฒนา 10 ยทธศาสตร แตละยทธศาสตรไดก าหนดประเดนการพฒนา

62

พรอมทงแผนงาน/โครงการส าคญทตองด าเนนการใหเหนผลเปนรปธรรมในชวง 5 ปแรกของการขบเคลอนยทธศาสตรชาต เพอเตรยมความพรอมคน สงคม และระบบเศรษฐกจของประเทศใหสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม ขณะเดยวกน ยงไดก าหนดแนวคดและกลไกการขบเคลอนและการตดตามประเมนผลทชดเจน เพอก ากบใหการพฒนาเปนไปอยางมทศทางและเกดประสทธภาพ น าไปสการพฒนาเพอประโยชนสขทยงยนของสงคมไทย

3.1 ระบบการประเมนผลกระทบการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) รวมกบศนยบรการวชาการจฬาลงกรณมหาวทยาลย10 ศกษาการวางระบบการตดตามประเมนผลกระทบการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ เพอใหสามารถน าไปประยกตใชเปนเครองมอในการตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 โดยเปนการประเมนผลกระทบการด าเนนทเชอมโยงจากระดบยทธศาสตร ระดบภารกจหรอระดบกระทรวง และระดบพนท ทงน การตดตามประเมนผลในระดบพนทและระดบกระทรวงมงประเมนความส าเรจของแผนงาน/โครงการของจงหวดและกระทรวง โดยพจารณาปจจยน าเขา กระบวนการ ผลผลต ผลลพธ และผลกระทบโดยใชโมเดลเชงตรรกะ (Logic Model) เปนเครองมอ สวนการตดตามประเมนผลในระดบยทธศาสตรทมงประเมนความส าเรจของการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ จะใชทฤษฎการเปลยนแปลง (Theory of Change) เปนเครองมอ ส าหรบศกษาเปรยบเทยบการประเมนผลลพธ และผลกระทบระหวางคาทเกดขนจรงกบคาทคาดหวงในแตละตวชวด ท งน การตดตามประเมนผลใน แตละระดบทงระดบยทธศาสตร ภารกจ พนท จะตองแสดงใหเหนความเชอมโยงในแตละระดบ

3.1.1 โมเดลเชงตรรกะ เปนโมเดลการอธบายปจจยความส าเรจ โดยเชอมโยงความสมพนธระหวาง ผลผลต ผลลพธ และผลกระทบ โมเดลเชงตรรกะมแนวความเชอในเชงระบบ โดยเชอวา ผลกระทบจะเกดขนกตอเมอการด าเนนงานโครงการ/แผนงานเกดผลลพธตามทตองการ และผลลพธจะเกดขนกตอเมอเกดผลผลตตามทตองการ ดงแผนภาพท 1

แผนภาพท 1 โมเดลเชงตรรกะ

ทมา : รางรายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการประเมนผลกระทบการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ ศนยบรการวชาการ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย มถนายน 2560

3.1.2 ทฤษฎการเปลยนแปลง ใชในการวเคราะหผลกระทบทเกดขนจากการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ เนองจากผลกระทบเปนผลปลายทางหรอเปาหมายสงสดทตองการใหเกดขน การประเมนผลกระทบจะเปนการศกษาการเปลยนแปลงทเกดขน โดยการวเคราะหความแตกตาง (Gab

10 รางรายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการประเมนผลกระทบการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ ศนยบรการวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย มถนายน 2560

ผลผลต (Outputs)

ผลลพธ (Outcomes)

ผลกระทบ (Impacts)

63

Analysis) ระหวางผลผลตทคาดหวง (Desired Outputs) ผลลพธทคาดหวง (Desired Outcomes) และผลกระทบทคาดหวง (Desired Impacts) กบผลผลต ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนจรง การใชทฤษฎการเปลยนแปลง คอ การทนกประเมนมงหาค าอธบายเกยวกบการเปลยนแปลงทเกดขนระหวางส งทคาดหวงกบสงทเปนจรง เพอใหเกดความเขาใจถงความส าเรจและความลมเหลวในการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญ ดงแผนภาพท 2

แผนภาพท 2 ทฤษฎการเปลยนแปลง (Theory of Change)

ทมา : รางรายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการประเมนผลกระทบการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ ศนยบรการวชาการจฬาลงกรณมหาวทยาลย มถนายน 2560

3.1.3 การตดตามประเมนผลโดยใชระบบการประเมนผลกระทบการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญ โดยใชรปสามเหลยมในตวแบบ เปนการประเมนใน 2 มต คอ มตท 1 ระดบยทธศาสตร ซงเปนระดบทเปนเปาหมายทคาดหวงจะพฒนาประเทศ เปนจดสงสดของรปสามเหลยมทตองการใหเกด ในมมมองมตระดบยทธศาสตร จะเปนการมองผลผลตทคาดหวง (Desired Outputs) ผลลพธทคาดหวง (Desired Outcomes) และผลกระทบทคาดหวง (Desired Impacts) และมตท 2 ระดบกระทรวง (Functional Based) และระดบพนท (Area Based) ซงเปนฐานของรปสามเหลยม เนองจากเปนขอมลทน าไปสการวเคราะหผลกระทบในระดบยทธศาสตรตอไป มตท 2 นเปนระดบปฏบตการทน าโครงการ/แผนงาน กจกรรมและมาตรการตางๆ ทเกดขนจากการน าแนวทางการพฒนาของยทธศาสตรไปสการปฏบต เปนการมองผลผลต ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนจรง ความส าเรจในระดบยทธศาสตรจะเกดขนได จ าเปนตองอาศยความส าเรจจากการด าเนนงานของโครงการ/แผนงาน กจกรรมและมาตรการตางๆ ทงในระดบกระทรวง (Functional Based) และระดบพนท (Area Based) ดงแผนภาพท 3

ผลผลต (Outputs)

ผลลพธ (Outcomes)

ผลกระทบ (Impacts)

ผลผลตทคาดหวง (Desired Outputs)

ผลลพธทคาดหวง (Desired Outcomes)

ผลกระทบทคาดหวง (Desired Impacts)

Gap Analysis Gap Analysis Gap Analysis

64

แผนภาพท 3 โมเดลกรอบการตดตามประเมนผล

ทมา : รางรายงานการศกษาฉบบสมบรณ โครงการประเมนผลกระทบการด าเนนงานตามยทธศาสตรส าคญของประเทศ ศนยบรการวชาการจฬาลงกรณมหาวทยาลย มถนายน 2560

3.2 ขอเสนอแนวทางการด าเนนงานในระยะตอไป 3.2.1 ปรบปรงระบบตดตามและประเมนผลทใชอยในปจจบนใหเปนการตดตาม

ประเมนผลแบบถายทอดระดบ (Cascade) เพอน าไปประยกตใชตงแตแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 เปนตนไป โดย

1) ระดบกระทรวง (Function-based) และระดบพนท (Areas-based) โดยกระทรวงรวมกบพนทจงหวดท าหนาทจดท ารายงานตดตามประเมนผลแผนงาน/โครงการ ทงในระดบผลผลต ผลลพธ และผลกระทบ เพอใชเปนขอมลประกอบการประเมนผลแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 และยทธศาสตรชาต

2) ระดบยทธศาสตร (Strategic-based) โดยส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต รวมกบ ส านกงบประมาณ และส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ จดท ารายงานตดตามประเมนผลแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตทเชอมโยงกบแผนงาน/โครงการทงในระดบกระทรวงและพนท และเชอมโยงกบยทธศาสตรชาต โดยการใชตวชวดผลผลตรวม (Output JKPI)

65

ตวชวดผลลพธรวม (Outcome JKPI) ตวชวดผลกระทบรวม (Impact JKPI) เปนเครองมอวดผลการพฒนาในภาพรวมของประเทศ

3.2.2 วางระบบการตดตามประเมนผล 3 ระยะเวลา

1) การประเ มนผลกอนการปฏบต การหรอกอน เร มโครงการ (Ex-ante Evaluation) อยางถกตองตามหลกวชาการ เปนการประเมนสถานการณและส ารวจขอเทจจรง สมมตฐานความเปนไปไดในขนตอนการจดเตรยมนโยบาย ทงรปกฎหมายและมใชกฎหมายเพอกลนกรองโครงการ เชน ศกยภาพในการพฒนาพนท ตนทนการด าเนนงาน เปนตน

2) การประเมนผลระหวางด าเนนการ (On-Going Evaluation) เปนการตดตามประเมนผลความกาวหนาในระยะทก าลงด าเนนงาน เพอศกษาวามปญหาอปสรรคใดบางในการด าเนนงานทงจากปจจยภายในและภายนอกทมผลกระทบตอการด าเนนงาน

3) การประเมนผลหลงการด าเนนงาน (Ex-Post Evaluation) เปนการประเมนผลเพอสรปเมอสนสดแผนแลวไดรบความส าเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวมากนอยเพยงใด มผลผลต ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนภายหลงจากสนสดแผนเมอเทยบกบทออกแบบไวในตอนเรมตน

3.2.3 พฒนาระบบตรวจสอบระบบตดตามประเมนผล (Evaluation Audit) เพอปรบระบบตดตามประเมนผลใหมมาตรฐานสากล โดยส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ควรมบทบาทในการท าหนาทเปนผตรวจสอบ (Auditor) ระบบประเมนผล เพอสรางความรความเขาใจเกยวกบระบบการตดตามประเมนผล และเพอใหระบบการตดตามประเมนผลเปนมาตรฐานเดยวกน รวมทง การมเครอขายดานการตดตามประเมนผล เพอใหมการแลกเปลยนเรยนรอยางตอเนอง

3.2.4 ต งหนวย วจยและฝกอบรม เ พอพฒนาระบบการตดตามประเมนผลใหมมาตรฐานสากลและทนสมย รวมทงฝกอบรม เทคนค วธการ หลกการ แนวคดในการประเมนผลแผนงาน/โครงการ ใหกบหนวยงานปฏบต ใหมความรความสามารถในการตดตามประเมนผลแผนงาน/โครงการ

3.2.5 พฒนากระบวนการมสวนรวม เพอเปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยเขามามสวนรวม รบฟงความคดเหน และตรวจสอบแผนงาน/โครงการ

สวนราชการทไดใหความอนเคราะหขอมล ผลการด าเนนงานโครงการส าคญตามยทธศาสตรแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

1 กระทรวงกลาโหม

2 กระทรวงการคลง

3 กระทรวงการตางประเทศ

4 กระทรวงการทองเทยวและกฬา

5 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

6 กระทรวงเกษตรและสหกรณ

7 กระทรวงคมนาคม

8 กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

9 กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

10 กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

11 กระทรวงพาณชย

12 กระทรวงมหาดไทย

13 กระทรวงยตธรรม

14 กระทรวงแรงงาน

15 กระทรวงวฒนธรรม

16 กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

17 กระทรวงสาธารณสข

18 กระทรวงอตสาหกรรม

19 ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน

20 ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

21 ส านกนายกรฐมนตร

คณะทปรกษา 1. นายปรเมธ วมลศร เลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

2. นางปทมา เธยรวศษฎสกล รองเลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

คณะผจดท า 1. นางสาวมารยาท สมทรสาคร ผอ านวยการส านกประเมนผลและเผยแพรการพฒนา

2. นางสาววณา เตชะพนาดร นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการพเศษ

3. นางนสวนต พชญด ารง นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการพเศษ

4. นางณจยา หนนภกด นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการ

5. นางสาวอมราวรรณ ทวถนอม นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการ

6. นางสาวปภานน วรวฒนสกล นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการ

7. นายสธมมะ ธรรมศกด นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการ

8. นายณฐวฒ กรก าจายฤทธ นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการ

9. นางสาวพรรณภา พลมาก นกวเคราะหนโยบายและแผนปฏบตการ

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 962 ถนนกรงเกษม เขตปอมปราบศตรพาย กรงเทพฯ 10100

โทร 0-2282-4841-2 โทรสาร 0-2281-9705