การบรรยายเรอง เทคนคการดแรเบองตนและแรส าคญทางเศรษฐกจ

จดท าโดยนาย นรนทร มหายศนนทนกธรณวทยาช านาญการ

กลมจดหาแหลงวตถดบอตสาหกรรม กองบรหารจดการวตถดบอตสาหกรรมกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร

ณ หองทองค ำ กรมอตสำหกรรมพนฐำนและกำรเหมองแร11 พฤษภำคม 2561

แร

ตาม พ.ร.บ.แร พ.ศ.๒๕60 มาตรา ๔

“แร” หมายความวา ทรพยากรธรณทเปนอนนทรยวตถ มสวนประกอบทางเคมกบลกษณะทางฟสกสแนนอนหรอเปลยนแปลงไดเลกนอยไมวาจะตองถลงหรอหลอมกอนใชหรอไม และความหมายรวมตลอดถงถานหน หนน ามน หนออน โลหะและตะกรนทไดจากโลหกรรม หนซงกฎกระทรวงก าหนดเปนหนประดบหรอ หนอตสาหกรรม และดนหรอทรายซงกฎกระทรวงก าหนดใหเปนดนอตสาหกรรมหรอทรายอตสาหกรรม ทงนไมรวมถงน า หรอเกลอสนเธาว

“น าเกลอใตดน” หมายความวา น า เกลอทมอย ใตดนตามธรรมชาต และมความเขมขนของเกลอในปรมาณมากกวาทรฐมนตรประกาศก าหนด

แร (Mineral)หมายถง ธาตหรอสารประกอบอนนทรยทเกดโดยธรรมชาตทเกดขนตาม

ธรรมชาต มโครงสรางภายในทเปนระเบยบ มสตรเคมและสมบตอน ๆ ทแนนอนหรอเปลยนแปลงไดในวงจ ากด*

แรมมากมายหลากหลายมากวา 1,000 แรมลกษณะเปนสารทมเนอเดยวกน เกดไดทงเปนกอนแรเพยงชนดเดยว และเกดรวมกนภายในกอนเดยวกน แรเปนสวนประกอบส าคญของเปลอกโลก

เราสามารถพบแรไดทวทงเปลอกโลกทงในหน ดน และทราย หรอกลาวอกนยหนงคอ แรเปนสวนประกอบของหน ดน และทรายนนเอง โดยเรามกนยมเรยกแรทพบเปนสวนประกอบในหน ดน ทราย ดงกลาววา “แรประกอบหน” แตหากแรนนมคณคาทางเศรษฐกจ เรามกนยมเรยกแรทคณคาทางเศรษฐกจเหลานน วา “แรเศรษฐกจ”* ความหมายแร ตามพจนานกรมศพทธรณวทยา ฉบบราชบณฑตยสถาน, หนา 214

แรประกอบหน (Rock Forming Minerals)

แรตางๆทเปนสวนประกอบส าคญของหนและใชเปนหลกในการจ าแนกชนดของหนดวย แรประกอบหนทส าคญ ไดแก ควอตซ เฟสดสปาร โอลวน ไมกา แอมฟโบล ไพรอกซน แคลไซตฯลฯ

แรเศรษฐกจ (Economic Minerals)

หมายถง แรทมคณคาทางเศรษฐกจ หรอสามารถน าไปใชประโยชนในอตสาหกรรมตางๆ แบงยอยออกเปน ๒ ประเภท ไดแก แรโลหะ (Metallic Minerals) และแรอโลหะ (Non-metallic Minerals) หรอแรอตสาหกรรม (Industrials Minerals) ซงหากพบหนหรอ แรประกอบหนทมแรเศรษฐกจประกอบอยในปรมาณทมากพอทจะท าเหมองไดโดยคมคากบ การลงทน เราจะเรยกหนหรอแรประกอบหนเหลานนวา “ สนแร (Ore)”*

ซงเราสามารถแบงสนแรตามลกษณะการน าแรเศรษฐกจไปใชประโยชน ได ๕ ประเภท ดงน

- แรโลหะ (Metallic Minerals)- แรอโลหะ (Non-metallic Minerals)- แรเชอเพลง (Mineral Fuels)- แรรตนชาต (Gems or Gemstones)- กรวด หน ดน ทราย ( Gravel, Rock , Soil , Sand)

แรโลหะ (Metallic Minerals)

แรโลหะ คอ แรทมธาตโลหะเปนสวนประกอบส าคญ สามารถน าไปถลงหรอแยกเอาโลหะในแรมาใชประโยชน เชน แรทองค า ดบก สงกะส เหลก เงน ตะกว ฯลฯ

แรดบก

แรตะกว

แรอโลหะ คอ แรทไมมธาตโลหะเปนสวนประกอบส าคญ สามารถน าไปใชประโยชนไดโดยตรงหรอมการปรบปรงคณภาพเลกนอย เชน แรควอตซ ยปซม แคลไซต โดโลไมต แบไรต เฟลดสปาร ฟลออไรต ฯลฯ

แรแคลไซตแรฟลออไรต

แรควอตซ

แรยปซม

แรอโลหะ (Non-metallic Minerals)

แรเชอเพลง (Mineral Fuels)

แรเชอเพลง คอ วสดทมก าเนดมาจากการทบถมตวของพวก พช สตว และอนทรยสารอนๆ จนสลายตวและเกดปฏกรยากลายเปนเชอเพลงธรรมชาตนยมจดเปนแรโดยอนโลม ไดแก ถานหน หนน ามน น ามนดบ และกาซธรรมชาต

แรรตนชาต คอ แรหรอหนทมคณคา สวยงาม ทนทานและหายาก โดยทวไปสามารถจ าแนกออกเปน ๒ กลมใหญๆ ไดแก เพชร (Diamond) และพลอย (Coloured Stones)

ทบทมสยาม(Ruby)

แรรตนชาต (Gems or Gemstones)

นลตะโก (Black spinel)

ไพลน (Blue sapphire)

กรวด หน ดน ทราย ( Gravel, Rock , Soil , Sand)

กรวด หน ดน ทราย เกดจากการผพงของหนเดม อาจเปนหนอคน หนตะกอนหรอหนแปรซงประกอบดวยแรหนงชนดหรอหลายชนด มกน ามาใชเปนวสดกอสราง และใชส าหรบท าหนประดบ

แร

แร

แร

แร

จากค านยามทวา “แรมสตรเคมและสมบตอน ๆ ทแนนอนหรอเปลยนแปลงไดในวงจ ากด” สมบตของแรในทน คอ คณสมบตทางเคม คณสมบตทางฟสกส และคณสมบตทางแสง ส าหรบการดแรเบองตนหรอการตรวจสอบแรเบองตนนน

นยมใชการตรวจสอบ คณสมบตทางฟสกส เนองจาก “เดน – งาย – เรว”

เดน - เปนคณลกษณะทเดนชดสามารถสงเกตไดจากภายนอก งาย - สามารถตรวจสอบโดยใชวธการตรวจและเครองมออยางงายเรว - สะดวกรวดเรวไมยงยากใชเวลาไมมากและบางคณลกษณะสามารถตรวจสอบ

ไดในภาคสนาม

การดแรเบองตน

คณสมบตทางฟสกสมมากมายทแสดงไดเดนชด เชน ส สผงละเอยด รปผลก รปรางลกษณะอนๆ ความวาว แนวแตกเรยบ รอยแตก ความแขง ความเหนยว ความถวงจ าเพาะ ความเปนแม เหลก ความเรองแสง ฯลฯ และคณสมบตทางเคมบางประการ เชน การท าปฏกรยากบ กรดเกลอ (HCl)

การทดลองตรวจแรอยางงายสามารถตรวจสอบไดเฉพาะแรทมความแตกตางทางคณสมบตอย างชด เจนบางชนด เท าน น ซงถาหากตวอยางแสดงคณสมบตทางฟสกสไมชดเจน อาจจะตองสงตรวจว เคราะห ดวยเคร องมอทมความละเอยดมากขน หรอการว เคราะหหาคณสมบตทางเคม และทางแสงตอไป

การดแรเบองตน

คณสมบตของแรส าหรบการดแรเบองตน

คณสมบตทางฟสกส- ส- สผงละเอยด- รปผลก- รปรางลกษณะอนๆ - ความวาว- แนวแตกเรยบ- รอยแตก - ความถวงจ าเพาะ- ความแขง- ความเหนยว - ความเปนแมเหลก - ความเรองแสง - กลนและรสสมผส

คณสมบตทางเคม- การท าปฏกรยากบกรดเกลอ

อปกรณในการดแรเบองตน

แฮนดเลนส แวนขยาย

แผนกระเบอง (Streak plate) แผนสงกะสรปกระจกนาฬกาใชทดสอบแรดบก

อปกรณในการขยายดรายละเอยดทางฟสกสและทางแสงของแร

กลองสองตา

ใชสงเกตคณสมบตทางฟสกส- ส- รปผลก- รปรางลกษณะอนๆ - ความวาว- แนวแตกเรยบ- รอยแตก

แฮนดเลนสแวนขยาย

ส

สผงละเอยดของแรมกจะแตกตางจากสของตวแร สารถทดสอบไดโดยการน าแรไปขดหรอขดบนแผนกระเบองทไมเคลอบ (streak plate)

สผงละเอยด

สผงละเอยด

แผนกระเบอง (Streak plate)

Garnet

Pyrite

Fluorite

Galena

รปผลก

รปรางการเกด

ความวาว

ความวาว

แนวแตกเรยบ

เปนลกษณะรอยแตกของแรทเกดขนในแนวระนาบเรยบเนองจากโครงการสรางอะตอมภายในผลก

แนวแตกเรยบ

รอยแตก

รอยแตก

ความแขง แร คณสมบต

1 ทลก(Mg3Si4O10(OH)2)ผวลนเหมอนสบใชเลบขดเปนรอยไดอยางงายดาย

2 ยปซม (CaSO4·2H2O) ใชเลบขดเปนรอย

3 แคลไซต (CaCO3) ขดยปซมเปนรอย

4 ฟลออไรต (CaF2) ใชแกวขดเปนรอย

5 อะพาไทต(Ca5(PO4)3(OH-,Cl-,F-)) ใชมดขดเปนรอย

6 ออรโทเคลส เฟลสปาร (KAlSi3O8) ขดแกวเปนรอย

7 ควอตซ (SiO2)ขดแกวเปนรอย และไมเปนรอยเมอใชมดขด

8 บษราคม (Al2SiO4(OH-,F-)2) ขดแรทออนกวาเปนรอย

9 คอรนดม (Al2O3) ขดแรทออนกวาเปนรอย

10 เพชร(C) ท าใหเปนรอยไดดวยเพชรเทานน

ความแขง

ความแขง

แรแบไรต (ถ.พ. = 4.5) แรแคลไซต (ถ.พ. = 2.7)

ความถวงจ าเพาะ

คณสมบตทางแมเหลก

เปนคณสมบตของแรบางชนดทมการเรองแสดงเมออยภายใตแสง

อลตราไวโอเลตหรอเอกซเรย หรอ แคโทดเรยจะเรองแสง เรยกวา Fluorescent

การเรองแสง

+

แรแคลไซต

=

คณสมบตการท าปฏกรยากบกรดเกลอ

+

=

แรดบก+

แผนสงกะสรปกระจกนาฬกาใชทดสอบแรดบก

คณสมบตการท าปฏกรยากบกรดเกลอ

Stibnite (แรพลวง) เมอโดนเปลวไฟจะหลอม ไดงาย และใหกลนฉนเหมอนกระเทยม

Halite (เกลอหน) รสสมผสจะมรสชาตเคม

กลนและรสสมผส

คณสมบตของแรส าหรบการดแรเบองตน

คณสมบตทางฟสกส- ส- สผงละเอยด- รปผลก- รปรางลกษณะอนๆ - ความวาว- แนวแตกเรยบ- รอยแตก - ความถวงจ าเพาะ- ความแขง- ความเหนยว - ความเปนแมเหลก - ความเรองแสง - กลนและรสสมผส

คณสมบตทางเคม- การท าปฏกรยากบกรดเกลอ

แรเศรษฐกจ ของประเทศไทย

แรทองค า (Gold)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : Au- ความวาว : วาวโลหะ- ส : สทอง- สผงละเอยด : สทอง- คาความถวงจ าเพาะ : 15-19 (หนกมาก)- รอยแตก : แบบเสยน- รปรางการเกด : เกดเปนเกลดหรอกอน - ความเหนยว : เหนยวตเปนแผนได- พบเกอบทกภาคของประเทศไทย

แรเงน (Silver)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : Ag- ส : สเงน (ถามวหมองผวจะเปนสด า)- สผงละเอยด : สขาวเงน- คาความถวงจ าเพาะ : 10.5 (หนก)- รปรางการเกด : กงไม, เปนกอน- ความเหนยว : เหนยวตเปนแผนได- ในไทยสวนใหญเกดรวมกบตะกวและ ทองค า

แรทองแดง (Copper)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : Cu

- ส : สแดงแบบทองแอง- คาความถวงจ าเพาะ : 8.8 (หนก)- รปรางการเกด : กงไม, เปนกอน- ความเหนยว : เหนยวตเปนแผนได- ผพงกลายเปนแรอนไดงาย

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : Cu2O- ส : สแดงเขมหรอแดงปนน าตาล- สผงละเอยด : สด าปนเทา- ความวาว : วาวโลหะหรอวาวคลายเพชร- คาความถวงจ าเพาะ : 6.0 (หนก)- รปรางการเกด : เกดเปนกอนเนอละเอยด

เกดเปนผลกเดยว - ความแขง : 3.5 - 4 (มดขดเขา)

แรทองแดง ชนดควไพรต (Cuprite)

แรทองแดง ชนดคาลโคไซต (Chalcocite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : Cu2S- ส : สเทาแบบตะกวเปนมน ทงไวจะมวจนด าดาน- สผงละเอยด : สด าปนเทา- ความวาว : วาวโลหะ- คาความถวงจ าเพาะ : 5.5 – 5.8 (หนก)- รปรางการเกด : เกดเปนกอนเนอละเอยดแนน- ความแขง : 2 – 2.5 (เลบมอขดเขา มดตดไดงาย)

แรทองแดง ชนดมาลาไคต (Malachite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : CuCO3(HO)2

- ส : สเขยว- ความวาว : วาวคลายเพชรหรอคลายแกว- คาความถวงจ าเพาะ : 3.9-4.03 (ปานกลาง)- รปรางการเกด : เกดเปนพวงองน

เกดเปนพอกพนคลายหนยอย- ความแขง : 3.5 – 4 (มดขดเขา)- ละลายในกรดเกลอ เปนฟองฟ

แรทองแดง ชนดอะซไรต(AZurite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : Cu3(CO3)2(HO)2

- ส : สน าเงน- ความวาว : วาวคลายคลายแกว- คาความถวงจ าเพาะ : 3.77 (ปานกลาง)- รปรางการเกด : เกดเปนรปครงวงกลมเกาะเปนกลม

เกดเปนเสนกระจายแบบรศม- ความแขง : 3.5 – 4 (มดขดเขา)- ละลายในกรดเกลอ เปนฟองฟ

แรดบก ชนดแคสซเทอไรต(Cassiterite)คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : SnO2

- ความวาว : วาวแบบเพชรหรอกงโลหะ- ส : สน าตาล ด า น าผง เขยว เหลอง แดง

น าเงน สจ าปา สมวง- สผงละเอยด : สขาว- คาความถวงจ าเพาะ : 6.8-7.1 (หนก)- รปรางการเกด : เกดเปนเมดเกาะกนแนน- ท าปฏกรยากบกรดเกลอในถาดสงกะส ท าใหเกดโลหะสเทาเคลอบทผว

- พบเกอบทกภาคของประเทศไทย

แรสงกะส ชนดสฟาเลอไรต(Sphalerite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : ZnS- ความวาว : วาวแบบเพชรหรอกงโลหะ- ส : สเหลอง น าผง น าตาลปนแดง ด า - สผงละเอยด : น าตาลแดง- คาความถวงจ าเพาะ : 4 (ปานกลาง)- รปรางการเกด : เกดเปนเมดเกาะกนแนน- ความแขง : 3.5-4 (มดขดเขา)

แรสงกะส ชนดเฮมมอไฟต (Hemimorphite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : Zn4(Si2O7)(OH)22H2O- ความวาว : วาวคลายแกวหรอคลายเพชร- ส : สขาว ฟาออน เหลอ และน าตาล- สผงละเอยด : ขาว- คาความถวงจ าเพาะ : 3.4-3.5 (ปานกลาง)- รปรางการเกด : เกดเปนแผนๆ สขาว หรอเปนรปกลมครงซกหรอรปหนงอก

- ละลายในกรดเกลอแตไมมฟอง- ความแขง : 4.5-5 (มดขดเขา)

แรตะกว ชนดกาลนา(Galena)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : PbS- ความวาว : วาวแบบโลหะ- ส : สเทาตะกว- สผงละเอยด : สเทาตะกว- คาความถวงจ าเพาะ : 7.5 (หนก)- รปรางการเกด : เกดเปนรปลกบาศก - ความแขง : 2.5 (โลหะทองแดงและมดขดเขา) - พบเกอบทกภาคของประเทศ

แรเหลก ชนดแมกนไทต(Magnetite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : Fe3O4

- ความวาว : วาวแบบโลหะ- ส : สด าแบบเหลก- สผงละเอยด : สด า- คาความถวงจ าเพาะ : 5.18 (หนก)- รปรางการเกด : เกดเปนเมดเกาะกนแนน - ความแขง : 6 (แรควอรตขดเขา) - แมเหลกดดตดแมเหลกไดด - พบเกอบทกภาคของประเทศ

แรเหลก ชนดฮมาไทต (Hematite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : Fe2O3

- ความวาว : วาวแบบโลหะ- ส : สแดงเลอดหมเขมจนเกอบด าหรอเทาแบบ

เหลก- สผงละเอยด : สแดงเลอดหม- คาความถวงจ าเพาะ : 5.3 (หนก)- รปรางการเกด : เกดเปนแผนบาง ๆ รวมกนแนน- ความแขง : 6.5 (แรควอรตขดเขา) - พบเกอบทกภาคของประเทศ

แรพลวง (Stibnite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : Sb2S3

- ความวาว : วาวแบบโลหะ- ส : สเทาตะกวปนน าเงนนดๆ- สผงละเอยด : สเทาตะกว- คาความถวงจ าเพาะ : 4.5 (ปานกลาง)- รปรางการเกด : เกดเปนแทงเลกเรยวคลาย

เขมหรแผนแบบใบมซอนกนเปนกลม- ความแขง : 2 (โลหะทองแดงและมดขดเขา) - หลอมไดงายดานไมขด และใหกลนก ามะถน- พบเกอบทกภาคของประเทศ

แรเกลอหน (Halite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : NaCl- ความวาว : วาวคลายแกว- ส : ใสไมมสหรอสขาว- รสสมผส : เคม- คาความถวงจ าเพาะ : 2.165 (เบา)- รปรางการเกด : เกดเปนรปลกเตา(ลกบาศก)- ความแขง : 2.5 (โลหะทองแดงและมดขดเขา) - ละลายน าได ผวมกจะเปยกชนอยเสมอ- สวยใหญพบในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

แรฟลออไรต (Fluorite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : CaF

- ความวาว : วาวคลายแกว- ส : ใสไมมส เขยว มวง น าตาล เหลอง ฯลฯ- แนวแตก : มแนวแตก 4 แนว เมอแตกออกจะม

ลกษณะเหมอนปรามดสองอนประกบกนสองดาน- คาความถวงจ าเพาะ : 3.01-3.26 (ปานกลาง)- รปรางการเกด : เกดเปนรปลกเตา(ลกบาศก) - ความแขง : 4 (มดขดเขา) - พบในเกอบทกภาคของประเทศ

แรแมงกานส ชนดไพโรลไซต (Pyrolusite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : MnO2

- ความวาว : วาวโลหะ - ส : สด า- สผงละเอยด : สด า- คาความถวงจ าเพาะ : 4.75 (ปานกลาง)- รปรางการเกด : เกดเปนกงไมหรอยยเหมอนดน - ความแขง : 1-2 (ลบแลวตดมอ) - พบในเกอบทกภาคของประเทศ

แรยปซม (Gypsum)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : CaSO4.2H2O- ความวาว : วาวคลายแกว คลายมก คลายไหม- ส : ใสไมมสหรอสขาว เทา เหลอง - สผงละเอยด : สขาว- คาความถวงจ าเพาะ : 2.72 (เบา)- รปรางการเกด : เกดเปนกอนเนอเปนเสยน

เกดเปนกอนเนอมวลเมลดอดแน(คลายน าตาล) เกดเปนแผน

- ความแขง : 2 (เลบมอขดเขา) - แนวแตก : 3 แนว- พบเกอบทกภาคของประเทศ

แรแอนไฮไดรต (Anhydrite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : CaSO4

- ความวาว : วาวคลายแกว คลายมก- ส : ใสไมมสหรอสขาว มวง น าตาล แดง- สผงละเอยด : สขาว- คาความถวงจ าเพาะ : 2.89 – 2.98 (เบา)- รปรางการเกด : เกดเปนกอนเนอแนน- ความแขง : 3 – 3.5 (โลหะทองแดงและมดขดเขา) - แนวแตก : 3 แนว- พบรวมกบยปซม- พบเกอบทกภาคของประเทศ

แรแบไรต (Barite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : BaSO4

- ความวาว : วาวคลายแกว คลายมก- ส : ใสไมมสหรอสขาว เหลอง แดงออนๆ- สผงละเอยด : สขาว- คาความถวงจ าเพาะ : 4.5 (หนกปานกลาง)- รปรางการเกด : เกดเปนกอนเนอแนน

เกดเปนแทง หรอแผนซอนทบกนเกดเปนกลมเหมอนดอกกหลาบ

- ความแขง : 3 – 3.5 (โลหะทองแดงและมดขดเขา) - แนวแตก : 1 แนว

แรโดโลไมต (Dolomite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : CaMg(CO3)2

- ความวาว : วาวคลายแกว คลายมก- ส : สชมพ สเนอ อาจไมมสหรอสขาว เทา ฯลฯ- สผงละเอยด : สขาว- คาความถวงจ าเพาะ : 2.85 (ปานกลาง)- รปรางการเกด : เกดเปนกอนเนอแนน

เกดเปนผลกรปสเหลยมขนมเปยกปน- ความแขง : 3.5 – 4 (มดขดเขา)

แรแคลไซต (Calcite)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : CaCO3

- ความวาว : วาวคลายแกว- ส : ใสไมมสหรอสขาว เทา แดง เขยว น าตาล ฯลฯ- สผงละเอยด : สขาว- คาความถวงจ าเพาะ : 2.72 (ปานกลาง)- รปรางการเกด : เกดเปนกอนเนอแนน

เกดเปนผลกรปสเหลยมขนมเปยกปน- ความแขง : 3 (โลหะทองแดง และมดขดเขา) - ท าปฏกรยากบกรดเกลอ เปนฟองฟ

แรควอตซ (Quartz)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน

- สตรเคม : SiO2

- ความวาว : วาวคลายแกว- ส : ใสไมมสหรอสขาว เทา แดง น าตาล ฯลฯ- รอยแตก : เวาแบบกนหอย- คาความถวงจ าเพาะ : 2.65- รปรางการเกด : เกดเปนกอนเนอแนน

เกดเปนแทงยาวปลายแหลม- ความแขง : 7

แรเฟลดสปาร (Feldspar)

คณสมบตเดนทใชในการดแรเบองตน- ความวาว : วาวคลายแกว- ส : สขาว เทา แดง น าตาล สม เหลอง ฯลฯ- แนวแตกเรยบ : 2 แนว- คาความถวงจ าเพาะ : 2.55 – 2.76- รปรางการเกด : เกดเปนกอนเนอแนน

เกดเปนแผนซอนทบกน- ความแขง : 6

แรหนอตสาหกรรม

กฎกระทรวงฉบบท 21 (พ.ศ.2516) วนท 25 กรกฎาคม 2516 ไดก าหนดใหหนกรวดมน หนกรวดเหลยม หนแกรนต หนทราเวอรทน หนนาคกระสวย หนไนส หนบะซอลต หนปน หนชนวน หนทราย ทสามารถท าเปนแผนหรอรปทรงอนใดเพอการประดบหรอตกแตงไดเปน “หนประดบ”

และใหหนดงกลาวขางตน รวมถงหนชนดอนนอกจากหนดงกลาวขางตน ซงมปรมาณเพยงพอตามทอธบดประกาศก าหนด หรอซงมคณภาพไมเหมาะสมทจะเปนหนประดบเปน “หนอตสาหกรรม”

แรหนอตสาหกรรม

แรหนอตสาหกรรม

แรหนอตสาหกรรม

แรทรายอตสาหกรรม

กฎกระทรวงฉบบท 21 (พ.ศ.2516) วนท 25 กรกฎาคม 2516 ไดก าหนดใหทรายแกวหรอทรายซลกา เปนทรายอตสาหกรรม

ประกาศกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร วนท 15 มถนายน 2554เรอง ก าหนดคณสมบตและคณลกษณะของทรายแกวหรอทรายซลกา ไดใหความหมายทรายแกวหรอทรายซลกา หมายถง

1. ทราย หรอทรายทผานการลางดวยน า คดเศษดนและเศษผงออกทมปรมาณซลกา (SiO2) รอยละ 95 โดยน าหนกขนไป และคดขนาดดวยตะแกรงเบอร 50 ตามมาตรฐาน ASTM Specification E-11-70 มสวนคางตะแกรงไมเกนรอยละ 20

2. ทรายทมวตถประสงคน าไปผานขบวนการแตงแร เพอใหมคณสมบตตาม 1 หรอน าไปใชในอตสาหกรรมแกว อตสาหกรรมกระจก หรออตสาหกรรมเซรามก

แรทรายอตสาหกรรม

แรทรายอตสาหกรรม

แรดนอตสาหกรรมกฎกระทรวงฉบบท 21 (พ.ศ.2516) วนท 25 กรกฎาคม 2516 ไดก าหนดใหดนทนไฟ

ดนเบาหรอไดอะทอไมตหรอไดอะทอมมเชยสเอรธ ดนสองพองหรอดนมารล ดนขาว บอลเคลย เปนดนอตสาหกรรม

ประกาศกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร วนท 8 ตลาคม 2550 เรอง ก าหนดคณสมบตและคณลกษณะของดนอตสาหกรรมชนดดนเหนยวส และชนดดนซเมนต ไดก าหนดคมสมบตของดนเหนยวส และดนซเมนตไว ดงน

1. ดนเหนยวส หมายถง ดนทใชเปนวตถดบในโรงงานจ าพวกท 3 ทเปนโรงงานอตสาหกรรมเซรามกทผลตกระเบองและเครองสขภณฑ ตามพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ.2535 ซงประกอบดวยแรดนเปนสวนใหญ เชน เคโอลไนต ฮาลลอยไซต มอนตมอรลโลไนต อลไลต และมแรอน ๆ เปนสวนนอย เชน ควอตซ เฟลดสปาร และโลหะออกไซดบางชนด มคณสมบตทส าคญ คอ มความเหนยวพอปนขนรปได และมสหลงเผาทอณหภมสงเปนสเขม

2. ดนซเมนต หมายถง ดนทใชเปนวตถดบในโรงงานอตสาหกรรมปนซเมนต มองคประกอบทส าคยไดแก เหลกออกไซด (Iron Oxide, Fe2O3) หรออะลมนา (Aluminium Oxide, Al2O3 ) หรอซลกา (SiO2)

แรดนอตสาหกรรม

แรดนอตสาหกรรม

แรดนอตสาหกรรม

- กรมทรพยากรธรณ,2550,ธรณวทยาประเทศไทย,กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม- กรมทรพยากรธรณ, แร : พมพครงท 4, 2543

(http://library.dmr.go.th/multim/minerals/5450/5450.pdf)- ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทธรณวทยา ฉบบราชบณฑตยสถาน, 2544, กรงเทพ, 384 หนา - ววฒน โตธรกล,2552,การตรวจแรอยางงาย,กรมอตสาหกรรมพนฐานการเหมองแร

กระทรวงอตสาหกรรม- http://www.dmr.go.th/ewtadmin/ewt/dmr_web/main.php?filename=korat_geo- http://www.dpim.go.th/

เอกสารอางอง

ขอขอบคณ