คลายเหลา... เคลาสข

นางวมล ลกขณาภชนชช

พยาบาลวชาชพชานาญการพเศษ สถาบนบาบดรกษาและฟนฟผตดยาเสพตด

แหงชาตบรมราชชนน

พดถงเหลาแลว

ทานนกถงอะไร?

GABA system

Interaction with GABA-A receptor and facilitation of GABA transmission - Sedative and anxiolytic effects - Muscle relaxation - Withdrawal

Dopamine system

Increase dopamine in mesocorticolimbic system - Reinforcing, rewarding effects

Mechanism of action

NMDA Glutamate system Blockage of NMDA receptor (allosteric effect) - Sedative/hypnotic effects - Cognitive impairment and amnesia - Inability to learn new information - Neuroadaptation - Withdrawal

Opioid peptide system Activation of opioid peptide system - Reinforcing and rewarding effects (Mu) - Aversion (Kappa) - Craving

ทกขทเกดจากเหลา

วถคนตดสรา

หยด

มอาการ

ขาด

มความ

อยาก

ดม

ญาต

เปนหวง

ญาต

ระอา

ขาด

ความ

รบผด

ชอบ

เสย

งาน

ตองดมทกวน

สขภาพ

แยลง

หยด

ประสาท

หลอน

ชก

สขภาพ

โทรม

ตว

เหมน

ไม

สามารถ

ควบคม

การดมได

แมผานการ

รกษาแลว

สมอง

เสอม

มาก

เมา

จนตาย

ไมได

ไปด

ดแลยาก

ดมไดทงวน ตองดมทกวน

ทาไมยงดมเหลากนอย

ดมเหลา ชวยสราง

สมพนธภาพ

ดมเหลา ชวยผอนคลาย

ลมความทกข รสกสข

ผชายถาไมดมเหลา จะถกมองวา

เปนกระเทย เปนผชายไมเตม

รอย ไปนงกระโปรงซะ

กนเหลาแลวสาว

มองวาเท

อยากไดการยอมรบ

วาเปนผใหญแลว

การดมเหลา เปนความสข

สวนตว ไมไดขอเงนใครกน

ดมเพอ

สงสรรค

คลายเครยด

แกเครยด

ลมความทกข

ใจกลา

ความสข/สนก

สะใจด

เปนผชายตองดม

ดบอารมณ

ฯลฯ

เสยเงน

เสยงอบตเหต

ทะเลาะววาท

กออาชญากรรม

ทาผดจรยธรรม/กฎหมาย

สมองเสอม

สขภาพทรดโทรม

เสยบคลก

เสยการงาน

ปญหาครอบครว

ตดเหลา

ฯลฯ

การใหความชวยเหลอตามระดบการคดกรอง

AUDIT ระดบความรนแรง การใหความชวยเหลอ

0- 7 ไมดม/ดมแบบเสยงตา ใหความรเรองการดมสรา

8 - 15 ดมแบบเสยง ใหคาแนะนาแบบสน(BA)

16 - 19 ดมแบบอนตราย ใหการบาบดแบบสน (BI)

20 - 40 ตดสรา พบแพทยเพอรบการรกษา

การใหคาแนะนาแบบสน (Brief Advice)

• เปนวธการชวยเหลอเชงรกทจะสอสารเพอเพมความ

ตระหนกในปญหาทเกดขนจากการดมสรา

•เหมาะสาหรบผทยงไมมแรงจงใจในการเขารบการบาบด

•สถานการณไมเอออานวยตอการ สนทนาเปนเวลานาน

แบงคอาย 19 ป มาตรวจทหองฉกเฉนดวยเรองรถมอรเตอรไซดลม

ศรษะแตก พดคยรเรอง มกลนเหลาเลกนอย แบงค เปนนกศกษา

อาชวะ ดมเหลากบเพอนหลงเลกเรยนหลายครง วนนพอดสอบ

เสรจ จงไปดมเหลากบเพอนๆอก

กระบวนการ

ขนตอน ตวอยางวธการ

สรางสมพนธภาพ ทกทาย เชญใหนง แนะนาตว พดคยเรองทวไป

ประเมนปญหาและระดบ

แรงจงใจ

• วนนดมเหลา แลวเกดอบตเหต รถลม หวแตก

แบงครสกอยางไรบาง กบเหตการณวนน

สารวจแรงจงใจ และสราง

แรงจงใจ

• หากแบงคยงดมเหลาอก คดวาจะเปนอยางไร

ใหขอมล เกยวกบวธการ/

วธการปฏบต

• แลวคดวาดมแบบไหนททาใหเกดความเสยง หรอ

อนตราย

สรป ใหกาลงใจ • การดมเหลาทาใหความสามารถในการขบขลดลง

วนนแบงคไดประสบกบตวเองแลว ...................

การบาบดแบบสน (Brief Intervention)

เปนวธการพดคย ใหคาแนะนา เกยวกบปญหาการดมสรา

ทสน งาย มวธการชดเจน และมหลกฐานทพสจนแลววา

ไดผล ดวยวธการทไมใชโตยอน หรอดวาคนไข แตใชวธ

จงใจ และชวยใหผปวยคดหรอวางแผนการปรบเปลยน

พฤตกรรมการดมของตนเอง

F-Feedback การใหขอมลสะทอนกลบ

R-Responsibility การแสดงความรบผดชอบ

A- Advice การใหคาแนะนา

M- Menu การเสนอทางเลอก

E-Empathy การแสดงความเขาใจผดมสรา

S-Self - efficacy การเสรมความเชอมนวาเขาสามารถ

เปลยนแปลงไดอยางแนนอน

องคประกอบของการบาบดแบบสน

ตวอยาง

หองฉกเฉน: ชายวย 45 ป ประสบอบตเหต ขอเทาแพลง มแผลถลอก

และฟกชา ไมมอาการมนเมา แตมกลนสรา จากการซกประวตพบวา

ผปวยดมสราบอย ครงละ 1 ขวดแบน หรอมากกวา และมความดนสง

150/90 มลลเมตรปรอท ขณะทาแผลและพน Elastic Bandage พยาบาล

ไดพดคยและสอบถามปญหาการดมในมมมองของผปวย

“เทาทคยกนมาพบวาการดมของคณมากเกนไป ทาใหคณไดรบอบตเหต และความดนทสงกเปนผลมาจากการดมเหลาดวย คณมความคดเหนกบเรองนอยางไรบาง”

Feedback

“การจะปรบเปลยนพฤตกรรมการดมสรา กขนอยกบตวคณเปนหลก ดฉนเปนเพยงผชใหเหนถงอนตราย หรอผลกระทบทเกดขน คณมความคดวาอยางไรคะ ”

Responsibility

“หากคณยงคงดมตอ กมโอกาสเกดอนตรายและผลเสยตอสขภาพ และอนๆ อก หรอคณมความเหนวาอยางไรคะ”

Advice

“คณจะลองลดปรมาณการดมลงดวยตวคณเอง หรอหยดดมเลย

แตหากมอาการนอนไมหลบกสามารถไปพบแพทยได เพอใหได

รบยาชวยบรรเทาอาการ เพอใหคณนอนหลบได คณคดวาแบบไหน

จะเหมาะสาหรบคณ”

Menu

“ฉนเขาใจนะคะ วาการดมสรา ทาใหคณรสกผอนคลาย ลมปญหา และมความสขขณะดม แตการดมในปรมาณทมากบอยครง ทาใหเกดอนตรายอยางทคณประสบมา และจะทาใหคณตดสราไดในทสด”

Empathy

“วนนคณโชคด ทไดรบอบตเหตยงไมรนแรงมาก จนพการหรอเสยชวต หากคณเปลยนแปลงการดมของคณได โอกาสเกดอนตรายกนอยลง คนทางบานคงรสกยนด และใหกาลงใจคณใหเปลยนแปลงไดทาสาเรจ”

Self - efficacy