บทเรยนท5 เทคโนโลยฐานขอมลและการจดการฐานขอมลบทนำา

การจดการฐานขอมลเปนสงจำาเปนโดยเฉพาะยคปจจบนทมการแขงขนกนอยางรนแรง องคการใดกตามทมขอมลอยมกได เปรยบองคการคแขง ดงประเทศทพฒนาแลวมกจะไดเปรยบประเทศทกำาลงพฒนา ทงนเนองจากขอมลขาวสารตางๆ ผ

บรหารสามารถนำามาใชในการพยากรณเหตการณตางๆ ไดลวงหนา เชน ถาหากรฐบาลไทยมขอมลเกยวกบการเงน สภาพ คลองทางการเงน ดลบญชเดนสะพด ตวเลขขอมลเกยวกบการนำาเขาและการสงออกอยาง ถกตองและทนตอเหตการณ ผ

บรหารประเทศกจะสามารถทจะแกปญหาไดลวงหนา ดงนนขอมลสารสนเทศจงมความสำาคญตอองคกรและประเทศชาตเรา จงตองมการเรยนรเกยวกบการจดการแฟมขอมลและการบรหารฐานขอมลเพอ กอใหเกดประโยชนตอองคการ

ในบทนเราจะศกษาเกยวกบนยามของการจดการฐานขอมล การบรหารขอมล การบรหารแฟมขอมล การเขาถงขอมล การใช ขอมลขององคการ การออกแบบการบรหารฐานขอมล ปญหาอปสรรคในการพฒนาฐานขอมล คาใชจายในการพฒนาฐาน

ขอมลเทคโนโลยฐานขอมล

เทคโนโลยทางคอมพวเตอรไดมการพฒนาอยางรวดเรวทงในสวนฮารดแวร (Hardware) และซอฟตแวร

(Software) โดยเฉพาะในสวนของฮารดแวรไดรบการพฒนาใหมประสทธภาพสงขนโดยมการเพม ความเรวในการ

ประมวลผลและสามารถทจะรองรบงานไดทงในสวนการประมวลขอมล (Data Processing) การประมวลคำา (Word processing) การประมวลผลภาพ (Image processing) ทำาใหโปรแกรมทใชใน

การจดการฐานขอมลเพอการใชคอมพวเตอรในการเกบขอมลขาวสาร จะทำาใหผใชสามารถเรยกขอมลขาวสารนนไดอยาง รวดเรว นอกจากนนยงสามารถทำากรรมวธตางๆ เชน การเลอก การจดกลม การปรบปรงฯลฯ ไดอกดวยในการนำาขอมลเขา

และออก จงทำาใหตองมโปรแกรมเพอจดขอมลเหลานน ซงเรยกวา ระบบการจดการ ฐานขอมล (Database Management System : DBMS) เทคโนโลยเหลานไดรบการพฒนาอยางตอเนอง ตงแตอดต

จนถงปจจบน นยมเลอกใชระบบการจดการฐาน ขอมลทเปนแบบRDBMS (Relational Database Management System) ซงจะจดการในสวนของBack-end ของ

ระบบงานฯ ทงหมด ในปจจบนมผผลตRelational RDBMS ทมประสทธภาพสงมากมาย ถานกพฒนา ระบบงานฯ สามารถเลอกใชใหเหมาะสมกบแตละระบบงานฯ กจะเกดประโยชนและประสทธภาพสงสด ทงในดานการพฒนา

ระบบ งานคอมพวเตอร การใชงาน ความพอใจของผใชงานรวมทงตนทนในการลงทนอกดวยการจดการขอมล

การจดการขอมล (Data management) ขอมล คอขอเทจจรงทเกดขนของกจกรรมใดกจกรรมหนง โดยการสงเกต การจดบนทก การสมภาษณและการออกแบบสอบถาม ขอมลทไดมานนยงคงเปนขอมลดบ ไมสามารถทจะนำา

มาใชในการตดสนใจในการกระทำาในเชงการจดการและขอมลทรวบรวมมามกจะไมมการจดระเบยบอาจจะมการซำาซอนของ ขอมลหรอขอมลชนดเดยวกนอาจจะขดแยงกนกได ดงนนองคการจะตองมการวางแผนในการจดการบรหารฐาน ขอมลทด

จงจะไดประโยชนจากขอมลทจดเรยบเรยงไวคำานยามของฐานขอมลจงมความหมายถงการเกบรวบรวมขอมลของผใชและสามารถทจะนำาขอมลนนออกมาใชรวมกนได

โดยไมมการซำาซอนของขอมลหรอความขดแยงของขอมล โดยทวไปขอมลมกจะประกอบดวยขอมลยอยหลายๆ สวน

(Field) โดยทแตละสวนจะไมมความหมาย เชน ชอนสต ชอวชา หรอเกรด แตถาเอาหลายสวนมารวมกนจะเกดความ หมายขน เชน นสตคนนชออะไร ลงทะเบยนวชาอะไรและไดเกรดเทาไร การทเราเอาขอมลของหลายสวนมารวมกนจะเกดเปน

รายการ (Record) และในกรณทเอาหลายๆรายการมารวมกนจะเกดเปนแฟมขอมล (File) แตถาหากเอาหลาย แฟมขอมลมารวมกนจะเกดเปนฐานขอมล (Database) ดงนนจะเหนไดวาฐานขอมลจะเกดจากบต (Bit)

หรอเลขฐานสอง มารวมกน8 บต เพอกอใหเกดไบต (Byte) หรอตวอกษร (Character) ขนมาจากนน จงกลายเปนฟลดของขอมล แสดงลำาดบขนในการเกดฐานขอมล

รปแสดงลำาดบขนในการเกดฐานขอมล

หากจะเปรยบเทยบฐานขอมลกบระบบการเกบเอกสารแบบดงเดม ฐานขอมลเปรยบเสมอนตเอกสาร ซงในตเอกสารจะ ประกอบดวยหลายลนชก แตละลนชกเปรยบเสมอนแฟมขอมลและในแตละแฟมขอมลจะประกอบดวย รายการของแตละ

บคคลรวมกนอย โดยทแตละบคคลกจะประกอบดวยฟลดทเกยวของหลายฟลดดงรป แสดงการเปรยบเทยบฐานขอมลกบตเอกสาร

การจดการขอมลจะมประสทธภาพสงสด เมอผจดการไดรบขอมลขาวสารตามทตองการไดอยางรวดเรว ผจดการจำาเปนจะ ตองรวาอะไรเปนขอมลทเราสามารถหาไดและจะเขาถงขอมลนนไดอยางไร การนำาขอมลนนมาชวยในการตดสนใจ ในปจจบน

ขอมลและสารสนเทศทจะใชในการตดสนใจเกยวกบการจดการ สวนใหญจะถกเกบในรปของแฟมขอมลและฐานขอมลทาง คอมพวเตอร โดยผบรหารระดบกลางและระดบลางมกจะใชแฟมขอมลและฐานขอมลในการดำาเนนวนตอวนและใชในการ

พฒนาแผนประกอบ สวนผบรหารระดบสงมกจะใชขอมลทงภายในและภายนอก ฐานขอมลเพอใชในการพฒนา การจดทำา แผนกลยทธตางๆ จะเหนไดวาบรหารทกระดบจะไดใชประโยชนจากฐานขอมลเพอชวยในการบรหารและการตดสนใจ

ประเดนหลกในการบรหารขอมล (Major Issue in data management) ประกอบดวย

ความสามารถในการเขาถงขอมล (Access) ไดงาย รวดเรวและถกตอง โดยจะตองมการกำาหนดสทธใน การเรยกใชขอมลตามลำาดบความสำาคญของผใช

จะตองมระบบรกษาความปลอดภยของขอมล (Security) ขอมลทจดเกบไวจะตองมระบบรกษาความ ปลอดภยเพอปองกนการจารกรรมขอมล

สามารถเปลยนแปลงแกไขในอนาคตได (Edit) ทงนเนองจากแผนทวางไวอาจจะตองมการเปลยนแปลงตาม สถานะการณจงทำาใหตองมการจดระเบยบขอมล แกไขขอมล พรอมทงจดหาขอมลมารเพมเตม

ขอมลทจดเกบอาจจะตองมการจดแบงเปนสวนหรอสรางเปนตาราง เพองายแกการปรบปรงขอมล ในลกษณะการ

จดการฐานขอมลแบบสมพนธ (Relational database) ซงจะกลาวถงภายหลง

สวนตอประสานผใชหรอตวเชอมผใช (User Interface) หมายถง อปกรณทชวยใหผใชสามารถ ตดตอ

สอสารกบคอมพวเตอรได เชนจอภาพ (Terminal) แปนพมพ (Keyboard) เมาส (Mouse) และเมน(Menu) ดงนน ผใชและผบรหารจำาเปนจะตองรเกยวกบลกษณะของขอมลทจะนำามาใช โปรแกรมการจดการ

และขอจำากดในการใชโปรแกรม

ชนดของฟลด(Field Type) คำาอธบาย(Description)

ตวเลข(Numeric) จะเกบไดเฉพาะตวเลขจำานวนเตมหรอเลขทศนยม สามารถใช คำานวณทางคณตศาสตร เชน บวก ลบ คณ หาร

ตวเลขปนตว

อกษร(Alphanumeric) จะเกบขอมลทเปนตวเลขปนตวอกษร จะใชในการคำานวณไมได

ตวอกษร(Alpha) จะเกบขอความไมสามารถใชในการคำานวณ

วนท(Date) จะกำาหนดรปแบบการปอน เชน เดอน/วน/ ป หรอ วน/เดอน/ปความกวางของฟลด(Field length) ขอบเขตของฟลดวาจะปอนไดกตวอกษร

ตารางแสดงลกษณะของขอมลทจะนำามาใช

ขอดของการประมวลผลฐานขอมล 1. ขอมลมการเกบรวมกนและสามารถใชขอมลรวมกนได ในระบบฐานขอมลจะมการเกบขอมลไวในทเดยวกนเรยกวา

ฐานขอมล โปรแกรมประยกตสามารถออกคำาสงผานDBMS ใหทำาการอานขอมลจากหลายตารางได

2. ลดความซำาซอนของขอมลในการประมวลผล ฐานขอมลจะมความซำาซอนของขอมลนอยทสดเนองจาก ขอมลจะถก เกบเพยงทเดยวในฐานขอมล

3. สามารถหลกเลยงความขดแยงของขอมลทอาจเกดขนได ขอมลจะมความถกตอง ไมมความขดแยง

4. การควบคมความคงสภาพของขอมล ความคงสภาพ (Integrity) ของขอมล คอความถกตอง ความ คลองจอง ความสมเหตสมผลหรอความเชอถอไดของขอมล

5. การจดการขอมลในฐานขอมลสามารถทำาไดงาย การจดการกบฐานขอมล ไมวาเปนการเรยกใชขอมล การเพมเตม ขอมลการแกไขขอมลหรอการลบขอมลของตารางใดภายในฐานขอมล จะสามารถทำาไดงายโดยการออกคำาสงผาน

ไปยงDBMS ซงDBMS จะเปนตวจดการขอมลภายในฐานขอมลใหเอง

6. ความเปนอสระระหวางโปรแกรมประยกตและขอมล โปรแกรมประยกตทเขยนขนจะไมขนกบโครงสราง ของตาราง ภายในฐานขอมล และโปรแกรมประยกตไมจำาเปนตองเกบโครงสรางของตารางทใชไว ดงนนเมอมการ

เปลยนแปลงโครงสรางของตาราง โปรแกรมประยกตกไมจำาเปนตองมการเปลยนแปลงตามไปดวย

7. การมผควบคมเพยงคนเดยวไดผควบคมฐานขอมลเรยกวาDBA (Database Administrator) ซงเปน ผบรหารและจดการฐานขอมลทงหมด โดยสามารถจดการกบโครงสราง

ของฐานขอมลได กำาหนดสทธการใชงานฐาน ขอมลไดเพอปองกนผทไมมสวนเกยวของเขาไปใชงานฐานขอมลและ ไมสามารถเขาไปกอความเสยหายกบระบบฐาน ขอมลได ขอมลทเกบอยในฐานขอมลควรมคณสมบตดงตอไปน

มความถกตอง ทนสมย สมเหตสมผล มความซำาซอนของขอมลนอยทสด มการแบงกนใชงานขอ

การจดการแฟมขอมล

การจดการแฟมขอมล (File Management) ในอดตขอมลทจดเกบไวจะอยในรปของแฟมขอมลอสระ

(Conventional File) ซงระบบงานแตละระบบกจะสรางแฟมของตนเองขนมาโดยไมเกยวของสมพนธกน

เชน ระบบบญช ทสรางแฟมขอมลของตนเอง ระบบพสดคงคลง (Inventory) ระบบการจายเงนเดอน(Payroll) ระบบออกบล (Billing) และระบบอนๆตางกมแฟมขอมลเปนของตนเอง หากมการปรบปรง

แกไขกจะทำาเฉพาะสวนจงทำาขอมลขององคการ บางครงเกดสบสนเนองจากขอมลขดแยงกนและในบางองคการอาจจะมการ

เขยนโปรแกรมโดยใชภาษาทเขยนทตางกน เชนภาษาโคบอล (COBOL language) ภาษาอารพจ(RPG) ภาษาปาสคาล (PASCAL) หรอภาษาซ (C language) ซงมลกษณะของแฟมขอมลท

สรางดวยภาษาทตางกนกไมสามารถจะใชงานรวมกนได จงทำาใหองคการเกดการสญเสยในขอมล ดงนนกอนทองคการจะนำา คอมพวเตอรมาใชจะตองมการวางแผนถงระบบการบรหารแฟมขอมล การแบงประเภทของแฟมขอมลและการจดระเบยบ

แฟมขอมล

การบรหารแฟมขอมลจะตองมการกำาหนดโปรแกรมทจะพฒนาขนมาวาจะใชภาษาอะไร มหนวยงานใดตองใช ตองการขอมล อะไร ขอมลทแตละแผนกตองการซำากนหรอไม หรอมขอมลอะไรทขาดหายไปและขอมลฟลดไหนทจะใชเปนคยในการคนหา

ขอมล เชน การสรางแฟมประวตลกคา

รปแฟมประวตลกคา

จากตวอยางเราอาจจะกำาหนดคยทใชในการคนหาขอมลโดยใชรหสลกคาหรอชอลกคา ในการหาขอมลกไดขนอยกบโปรแกรม เปนตวกำาหนด

ประเภทของแฟมขอมล (File Type) เราสามารถจำาแนกแฟมขอมลออกตามลกษณะของขอมลทเกบบนทกไวและ สามารถแบงแฟมขอมลออกเปน2 ประเภทใหญๆ คอ

1. แฟมขอมลหลก (Master File) เปนแฟมขอมลซงเกบขอมลทสำาคญ เชน แฟมขอมลประวต

ลกคา (Customer master file) ตามทกลาวไวขางตน แฟมขอมลประวตผจดสงสนคา

(Supplier master file) แฟมขอมลสนคาคงเหลอ (Inventory master file) แฟมขอมลบญช (Account master file) เปนตน ซงแฟมขอมลหลกเหลานเปนสวน

ประกอบของระบบงานบญช (Account system)2. แฟมรายการปรบปรง (Transaction file) เปนแฟมทบนทกขอมลเกยวกบแฟมขอมลหลกท

มการเปลยนแปลงในแตละวน รายการทเกดขนตองนำาไปปรบปรงกบแฟมขอมลหลกเพอใหแฟมขอมลหลกมขอมลททนสมยอยตลอดเวลา

การปรบปรงแฟมขอมลสามารถทำาไดหลายอยาง เชน การเพมรายการ (Add record) การลบรายการ

(Delete record) และการแกไขรายการ (Edit) การจดระเบยบแฟมขอมล (File organization) มวธการจดไดหลายประเภท เชน

1. การจดระเบยบแฟมขอมลแบบตามลำาดบ (Sequential File organization) ลกษณะการ จดขอมลรายการจะเรยงตามฟลดทกำาหนด (Key field) เชน เรยงจากนอยไปหามากหรอจากมากไปหานอยหรอ

เรยงตามตวอกษร โดยสวนมากมกจะใชเทปแมเหลกเปนสอในการเกบขอมลซงการเกบโดยวธนจะมทงขอดและขอเสย

ขอด ขอเสย

1. เปนวธทเขาใจงาย เพราะการเกบจะ เรยงตาม ลำาดบ

1. เสยเวลาในการปรบปรงในกรณทมรายการ ปรบปรงนอยเพราะจะตองอานทกรายการจนกวา จะ

ถงรายการทตองการปรบปรง

2. ประหยดเนอทในการเกบ และงายตอ การสราง แฟมใหม

2. ตองมการจดเรยงขอมลทเขามาใหมใหอยใน ลำาดบ เดยวกนในแฟมขอมลหลกกอนทจะประมวล

ผลตารางแสดงขอดและขอเสยในการจดระเบยบแฟมขอมลตามลำาดบ

2. การจดระเบยนแฟมขอมลแบบตรงหรอแบบสม (Direct or random file organization) โดยสวนมากมกจะใชจานแมเหลก (Hard disk) เปนหนวยเกบขอมล การบนทกหรอ

การเรยกขอมลขนมาสามารถเรยกไดโดยตรง ไมตองผานรายการอนกอน เราเรยกวธนวาการเขาถงขอมลโดยตรง

(Direct access) หรอการเขาถงโดยการสม (Random Access) การคนหาขอมลโดยวธน จะเรวกวาแบบตามลำาดบ ทงนเพราะการคนหาจะกำาหนดดชน (Index) จะนนจะวงไปหาขอมลทตองการหรออาจจะ

เขาหาขอมลแบบอาศยดชนและเรยงลำาดบควบคกน (Indexed Sequential Access Method (ISAM) โดยวธนจะกำาหนดดชนทตองการคนหาขอมล เมอพบแลวตองการเอาขอมลมาอกก รายการ

กใหเรยงตามลำาดบของรายการทตองการ ซงการเกบโดยวธนมทงขอดและขอเสย

ขอด ขอเสย

1. สามารถบนทก เรยกขอมล และ ปรบปรงขอมลท ตองการไดโดยตรง ไมตอง

ผานรายการทอยกอนหนา

1. สนเปลองเนอทในหนวยสำารองขอมล

2. ในการปรบปรงและแกขอมลสามารถทำาไดทนท

2. ตองมการสำารองขอมลเนองจากโอกาสทขอมลจะมปญหาเกดไดงายกวาแบบตามลำาดบ

ตารางแสดงขอดและขอเสยในการจดแฟมขอมลแบบตรงหรอสม

อปสรรคในการจดการแฟมขอมลแบบดงเดม (Traditional or Conventional file) คอ

หนวยสำารองขอมล (Storage) จะมแฟมขอมลหลกอยและในแฟมขอมลหลก (Master file) จะ ประกอบดวยขอมลตางๆ (Data Element) เชนA-Z แตละแผนกกจะตองเขยนโปรแกรมประยกต

(Application Program) ของงานตนเองขนมา ซงแตละงานอาจจะมการเรยกใชแฟมขอมลรวมกนแสดงการใชแฟมขอมลแบบดงเดมน

รปแสดงการใชแฟมขอมลแบบดงเดม(Traditional file) กบงานประยกตตางๆ จากรปจะเหนวาโปรแกรมประยกตตางๆ อาจจะมการเรยกใชแฟมขอมลรวมกน ซงทำาใหโอกาสทจะเกด ขอผดพลาด

(Error) มมากขน หากไมมการควบคมการใชแฟมทด ดงนนปญหาอาจจะเกดขนไดหลายประการเชน

1. การซำาซอน และการสบสนของขอมล (Data Redundancy and confusion)2. ขอมลและโปรแกรมขนตอกน (Program-data dependence)3. ขาดความยดหยน (Lack of flexibility)4. ขาดความปลอดภยของขอมล (Poor security)5. ขอมลขาดความสะดวกในการใชและการแบงปนกน (Lack of data sharing and availability)

การจดการแฟมขอมล (File Management) ในอดตขอมลทจดเกบไวจะอยในรปของแฟมขอมลอสระ

(Conventional File) ซงระบบงานแตละระบบกจะสรางแฟมของตนเองขนมาโดยไมเกยวของสมพนธกน เชน ระบบบญช ทสรางแฟมขอมลของตนเอง ระบบพสดคงคลง (Inventory) ระบบการจายเงน

เดอน(Payroll) ระบบออกบล (Billing) และระบบอนๆตางกมแฟมขอมลเปนของตนเอง หากมการปรบปรง แกไขกจะทำาเฉพาะสวนจงทำาขอมลขององคการ บางครงเกดสบสนเนองจากขอมลขดแยงกนและในบางองคการอาจจะมการ

เขยนโปรแกรมโดยใชภาษาทเขยนทตางกน เชนภาษาโคบอล (COBOL language) ภาษาอารพจ(RPG) ภาษาปาสคาล (PASCAL) หรอภาษาซ (C language) ซงมลกษณะของแฟมขอมลท

สรางดวยภาษาทตางกนกไมสามารถจะใชงานรวมกนได จงทำาใหองคการเกดการสญเสยในขอมล ดงนนกอนทองคการจะนำา คอมพวเตอรมาใชจะตองมการวางแผนถงระบบการบรหารแฟมขอมล การแบงประเภทของแฟมขอมลและการจดระเบยบ

แฟมขอมล

การบรหารแฟมขอมลจะตองมการกำาหนดโปรแกรมทจะพฒนาขนมาวาจะใชภาษาอะไร มหนวยงานใดตองใช ตองการขอมล อะไร ขอมลทแตละแผนกตองการซำากนหรอไม หรอมขอมลอะไรทขาดหายไปและขอมลฟลดไหนทจะใชเปนคยในการคนหา

ขอมล เชน การสรางแฟมประวตลกคา

รปแฟมประวตลกคา

จากตวอยางเราอาจจะกำาหนดคยทใชในการคนหาขอมลโดยใชรหสลกคาหรอชอลกคา ในการหาขอมลกไดขนอยกบโปรแกรม เปนตวกำาหนด

ประเภทของแฟมขอมล (File Type) เราสามารถจำาแนกแฟมขอมลออกตามลกษณะของขอมลทเกบบนทกไวและ สามารถแบงแฟมขอมลออกเปน2 ประเภทใหญๆ คอ

1. แฟมขอมลหลก (Master File) เปนแฟมขอมลซงเกบขอมลทสำาคญ เชน แฟมขอมลประวต ลกคา

(Customer master file) ตามทกลาวไวขางตน แฟมขอมลประวตผจดสงสนคา

(Supplier master file) แฟมขอมลสนคาคงเหลอ (Inventory master file) แฟมขอมลบญช (Account master file) เปนตน ซงแฟมขอมลหลกเหลานเปนสวน

ประกอบของระบบงานบญช (Account system) 2. แฟมรายการปรบปรง (Transaction file) เปนแฟมทบนทกขอมลเกยวกบแฟมขอมลหลกทมการ

เปลยนแปลงในแตละวน รายการทเกดขนตองนำาไปปรบปรงกบแฟมขอมลหลกเพอใหแฟมขอมลหลกมขอมลททนสมยอยตลอดเวลา

วธการประมวลผล

วธการประมวลผล (Processing Technique) การใชคอมพวเตอรเพอชวยในการประมวลผลทางธรกจนนมวธการประมวลผลไดหลายแบบดงน

1. การประมวลผลแบบชด (Batch Processing) คอ การประมวลผลโดยผใชจะทำาการรวบรวมเอกสาร

ทตองการประมวลผลไวเปนชดๆ ซงแตละชดอาจจะกำาหนดเทากบเอกสาร10 หรอ20 รายการหรอมากกวากไดแตใหม ขนาดเทากน แลวปอนขอมลดงกลาวสเครองคอมพวเตอร จากนนจงใชคำาสงใหประมวลผลพรอมกนทละชดตวอยาง บรษท

หนงอาจจะใชเครองคอมพวเตอรเพอออกบลโดยมการรวบรวมใบสงซอจากลกคาภายในหนงวนจากแผนกขาย จากนนกสง ใหแผนกคอมพวเตอรทำาการปอนขอมลและตรวจสอบความ ถกตองของขอมลกอนทจะเกบบนทกไว จากนนกจะนำาขอมลดง

กลาวไปประมวลผล ซงอาจจะตองอาศยแฟมขอมลอนๆ มาประกอบการประมวลผล เชน แฟม ขอมลสนคาคงเหลอ แฟม ขอมลลกหน กรณลกคาซอเงนเชอและแฟมประวตลกคา เปนตน จากนนกจะนำาขอมล ดงกลาวไปประมวลผล ซงอาจจะตอง

อาศยแฟมขอมลอนๆ มาประกอบการประมวลผล เชน แฟมขอมลสนคาคงเหลอ แฟม ขอมลลกหน กรณลกคาซอ เงนเชอ และแฟมประวตลกคา เปนตน จากนนจงออกบลเพอสงตอใหกบผขายเพอเบกสนตาทแผนกพสด สนคาหรอโกดง

(Warehouse) พจารณา แสดงขอดและขอเสยของการประมวลผลแบบชด

รปแสดงขนตอนการรวบรวมบลเปนชดกอนประมวลผลแบบชด

ขอดของการทำางานแบบชด ขอเสยของการทำางานแบบชด

1. เหมาะสำาหรบบรษททมขนาดใหญ มปรมาณ งาน มากแตไมจำาเปนตองบรการขอมลทนททนใด

1. เสยเวลาในการขอมลทตองการทนททนใด อาจจะ

ไมทนสมย(Update) เนองจากการประมวลผล ขอมลจะทำาเปนชวงๆ ปรบปรงในกรณทมรายการ

ปรบปรงนอยเพราะจะตองอานทกรายการจนกวา จะถงรายการทตองการปรบปรง

2. งายตอการตรวจสอบ หากขอมลผดพลาดสามารถตรวจสอบเฉพาะชดของขอมลทผดพลาด

2. เสยเวลาในการรวบรวมขอมลเพอตรวจสอบ กอนจะ ทำาการ ประมวลผล

ตารางท5.4 แสดงขอดและขอเสยของการประมวลผลแบบโตตอบ(Interactive)

2. การประมวลผลแบบโตตอบ (Interactive) หมายถง การทำางานในลกษณะทมการโตตอบระหวางผใชกบ เครองคอมพวเตอร โดยผใชสามารถทจะตรวจสอบขอมลไดตลอดเวลา เชน กรณทลกคา นายวลลภ คลองหก จากบรษท

ราชมงคล จำากด ตดตอซอเครองคอมพวเตอรจากแผนกขาย เจาหนาทพนกงานขายจะตองปอนรหสลกคาเพอเรยกประวต นายวลลภขนมาพจารณาวาในขณะนไดสงซอสนคาเกนวงเงนเครดตหรอไม ถาไมเกนกอนมตการขายแตถาหากเกนกอาจจะ

ใหชำาระเปนเงนสด จากนนจะมการตรวจสอบแฟมสนคาคงคลงวามสนคาดงกลาวหรอไมเพอตดสตอก (Stock) แลว พมพบลเพอจดสงใหลกคา แสดงการทำางานการออกบลโดยการประมวลผลแบบโตตอบ

รปท5.5 แสดงขอดและขอเสยของการประมวลผลแบบโตตอบขอดของการทำางานแบบโตตอบ ขอเสยของการทำางานแบบโตตอบ

1. สามารถตรวจสอบขอมลทปอนทนททนใดด 1. โอกาสผดพลาดมมากกวาวธแบบชดเนองจากการตรวจทานทหนาจอภาพอาจจะทำาใหผตรวจตาลาย

2. สารถแกไขขอผดพลาดไดทนท 2. การแกไขขอผดพลาดทำาไดยากกวา3. ไดรบผลลพธททนสมย

ตารางแสดงขอดและขอเสยของการประมวลผลแบบโตตอบ

3. การประมวลผลแบบออนไลน (Online processing) คอ การประมวลผลรวมกนระหวาง

คอมพวเตอรท ตอพวงกบระบบสอสาร (Communication) โดยอาศยอปกรณตอพวง เชน โมเดม

(Modem) ซงลกษณะการทำางานอาจจะมเครองคอมพวเตอรหลายเครองตอพวงกนในระบบเครอขาย

(Network) ซงอาจจะเปนเครองคอมพวเตอร ขนาดใหญ ขนาดกลางหรอไมโครคอมพวเตอรกได โดยทเครอง คอมพวเตอรแตละเครองไมจำาเปนตองอยใกลกนแตสามารถทจะตดตอสอสารกนไดโดยมการสงผานขอมลไปมาระหวางกน

ในระบบไมโครคอมพวเตอรเราอาจจะสรางเครอขายในลกษณะเครอขายเฉพาะ (Local Area Network(LAN) ซงเปนเครอขายใกลๆ หรออาจสรางเครอขายงานกวาง [Wide Area Network(WAN) ซงเปนเครอขายคอมพวเตอรทอยหางไกลกนมากแตเชอมตอกนไดโดยระบบ โทรคมนาคม

เชน โทรศพทหรอดาวเทยม ในเชงธรกจกรณทพนกงานขายอยตางจงหวดและจะสงใบสงซอของลกคา เขามาทสำานกงาน ใหญกสามารถทำาไดโดยสงขอมลผานทางสายโทรศพทแลวพมพบลทสำานกงาน จากนนกจดสงสนคาใหกบลกคาตามใบสง

รปแสดงการสงขอมลผานสายโทรศพท

การจดการฐานขอมล

การจดการฐานขอมล(Database Management) คอ การบรหารแหลงขอมลทถกเกบรวบรวมไวท ศนยกลาง เพอตอบสนองตอการใชของโปรแกรมประยกตอยางมประสทธภาพและลดการซำาซอนของขอมล รวมทงความขด

แยงของขอมลทเกดขนภายในองคการ ในอดตการเกบขอมลมกจะเปนอสระตอกนไมมการเชอมโยงของขอมลเกดการ สน

เปลองพนทในการเกบขอมล เชน องคการหนงจะมแฟมบคคล (Personnel) แฟมเงนเดอน (Payroll) และแฟม สวสดการ (Benefits) อยแยกจากกน เวลาผบรหารตองการขอมลของพนกงานทานใดจำาเปนจะตอง

เรยกดแฟมขอมลทง3 แฟม ซงเปนการไมสะดวก จงทำาใหเกดแนวความคดในการรวมแฟมขอมลทง3 เขาดวยกนแลว เกบไวท ศนยกลางในลกษณะฐานขอมล (Database) จงทำาใหเกดระบบการจดการฐานขอมล

(Database Management system (DBMS) ซงจะตองอาศยโปรแกรมเฉพาะใน การสรางและบำารงรกษา (Create and Maintenance) ฐาน ขอมลและสามารถทจะใหผใชประยกต

ใชกบธรกจสวนตวไดโดยการดงขอมล (Retrieve) ขนมาแลวใชโปรแกรมสำาเรจรปอนสรางงานขนมาโดยใชขอมล ทมอยในฐานขอมล แสดงการรวมแฟมขอมล3 แฟมเขาดวยกน

รปทแสดงการรวมแฟมขอมล เขาดวยกนเพอตอบสนองผใชหลาย

ระบบการจดการฐานขอมล จะมสวนประกอบทสำาคญ3 สวนไดแก1. ภาษาคำานยามของขอมล [Data Definition Language (DDL)] ในสวนนจะ

กลาวถงสวนประกอบของระบบการจดการฐานขอมลวาขอมลแตละสวนประกอบดวยอะไรบาง (Data element) ในฐานขอมลซงเปนภาษาทางการทนกเขยนโปรแกรมใชในการสรางเนอหาขอมลและโครงสรางขอมล

กอนทขอมลดงกลาวจะถกแปลงเปนแบบฟอรมทสตองการของโปรแกรมประยกตหรอในสวนของ DDL จะประกอบดวย คำาสงทใชในการกำาหนดโครงสรางขอมลวามคอลมนอะไร แตละคอลมนเกบขอมลประเภทใด รวมถงการเพมคอลมน การ

กำาหนดดชน เปนตน

2. ภาษาการจดการฐานขอมล (Data Manipulation Language (DML) เปนภาษาเฉพาะทใชในการจดการระบบฐานขอมล ซงอาจจะเปนการเชอมโปรแกรมภาษาในยคทสามและยคทสเขาดวยกนเพอ

จดการขอมลในฐานขอมล ภาษานมกจะประกอบดวยคำา สงทอนญาตใหผใชสามารถสรางโปรแกรมพเศษขนมา รวมถงขอมล

ตางๆ ในปจจบนทนยมใช ไดแก ภาษาSQL(Structure Query Language) แตถาหากเปน เครองคอมพวเตอรขนาดใหญDBMS มกจะสรางดวยภาษาโคบอล (COBOL language) ภาษาฟ

อรแทน (FORTRAN) และภาษาอนในยคทสาม3. พจนานกรมขอมล (Data Dictionary) เปนเครองมอสำาหรบการเกบและการจดขอมลสำาหรบ

การบำารงรกษาในฐานขอมล โดยพจนานกรมจะมการกำาหนดชอของสงตางๆ (Entity) และระบไวในโปรแกรมฐาน ขอมล เชน ชอของฟลด ชอของโปรแกรมทใชรายละเอยดของขอมล ผมสทธใชและผทรบผดชอบ แสดงสวนประกอบของ

ระบบการจดการฐานขอมล

รปท5.8 แสดงสวนประกอบของระบบฐานขอมล

แสดงสวนประกอบของระบบจดการฐานขอมล (Elements of a database management systems) ขอดและขอเสยของระบบการจดการฐานขอมลระบบการจดการฐานขอมลจะมทงขอดและขอเสยในการทองคการจะนำาระบบนมาใชกบหนวยงาของตนโดยเฉพาะหนวยงานท

เคยใชคอมพวเตอรแลวแตไดจดแฟมแบบดงเดม (Convention File) การทจะแปลงระบบเดมใหเปนระบบ ใหมจะทำาไดยากและไมสมบรณ ไมคมกบการลงทน ทงนเนองจากคาใชจาในการพฒนาฐานขอมลจะตองประกอบดวย

1. คาใชจายเกยวกบบคลากรโดยเฉพาะผดแลระบบฐานขอมล (Database Administrator(DBA) และคณะ2. คาใชจายเกยวกบการสรางฐานขอมลโดยแปลงขอมลเกใหเปนฐานขอมลและจะตองมการแกไขโปรแกรมเกา3. การเพมอปกรณของเครองคอมพวเตอรเพอทำาใหมหนวยจดเกบขอมลทใหญขน มการเขา

ถง(Access) ขอมลทรวดเรว อาจตองมการเพมโพรเซสเซอร

4. คาใชจายทางดานโปรแกรมประยกต

นอกจากนนยงอาจจะเกดอปสรรคในการพฒนาระบบขอมล

1 ความผดพลาดจากการปอนขอมลเขายอมมผลกระทบกบหนวยงานอนทนำาขอมลนนไปใชเนองจากไมม ขอมลอนทมาเทยบกบขอมลในฐานขอมลชดนน

2. สรางแฟมขอมลรวมเพอตอบสนองกบองคการ ทกแผนกกระทำาไดยากเนองจากแตละแผนกอาจจะตองการ ไดขอมลในความละเอยดทไมเทากน ผจดการระดบลางตองการใชขอมลเพอการทำางานวนตอวน แตผบรหารระดบ สงตองการใชขอมลเพอการวางแผน ดงนนการออกแบบฐานขอมลจงทำาไดยากมาก

3. ในเรองของความปลอดภยทงนเนองจากทกแผนกมการใชขอมลรวมกนจงตองมการสรางระบบปองกน ความปลอดภยของขอมลเพอไมใหขอมลรวไหล จะตองมการกำาหนดรหสผาน (Password) และการจด

ลำาดบความสำาคญของงาน (Priority) รวมถงการกำาหนดสทธในการใชงานของผใชแตละคน ซงเปนการ ยงยากสำาหรบการใชฐาน ขอมลรวมกน ไมเหมอนกบระบบเดม ทกแผนกมสทธใช เครองของตนเองไดเตมท ม

อสระในการตดสนใจ

สวนขอดในการจดการฐานขอมล

1 ลดความยงยากของขอมลภายในองคการโดยรวมขอมลไวทจดหนงและผควบคมดแลการใชขอมล การเขาถง ขอมล การนำาขอมลไปใชประโยชนและดแลความปลอดภย

2. ลดการซำาซอนของขอมล (Redundancy) ในกรณทขอมลอยเปนเอกเทศ3. ลดความสบสน (Confusion) ของขอมลภายในองคการ4. คาใชจายในการพฒนาโปรแกรมและการบำารงรกษาภายหลงจากระบบสมบรณแลวจะลดลงเมอเทยบกบแบบเกา

5. มความยดหยนในการขยายฐานขอมล การปรบปรงแกไขทำาไดงายกวา

6. การเขาถงขอมลและความสะดวกในการใชสารสนเทศมเพมขน

การออกแบบฐานขอมล

การออกแบบฐานขอมล (Designing Databases) มความสำาคญตอการจดการระบบฐานขอมล

(DBMS) ทงนเนองจากขอมลทอยภายในฐานขอมลจะตองศกษาถงความสมพนธของขอมล โครงสรางของขอมล การเขาถงขอมลและกระบวนการทโปรแกรมประยกตจะเรยกใชฐานขอมล ดงนน เราจงสามารถแบงวธการสรางฐานขอมลได

3 ประเภท1. รปแบบขอมลแบบลำาดบขน หรอโครงสรางแบบลำาดบขน (Hierarchical data model) วธการสรางฐาน ขอมลแบบลำาดบขนถกพฒนาโดยบรษท ไอบเอม จำากด ในป1980 ไดรบ

ความนยมมาก ในการพฒนาฐานขอมลบนเครองคอมพวเตอรขนาดใหญและขนาดกลาง โดยทโครงสรางขอมลจะ

สรางรปแบบเหมอนตนไม โดยความสมพนธเปนแบบหนงตอหลาย (One- to -Many) ดงรป แสดงโครงสรางลำาดบขนของผสอนทกษะผสอน หลกสตรทสอน

รปท5.9 แสดงโครงสรางลำาดบขนของผสอน ทกษะผสอน หลกสตรทสอน

แสดงสวนประกอบของระบบจดการฐานขอมล (Elements of a database management systems) ขอดและขอเสยของระบบการจดการฐานขอมลระบบการจดการฐานขอมลจะมทงขอดและขอเสยในการทองคการจะนำาระบบนมาใชกบหนวยงาของตนโดยเฉพาะหนวยงานท

เคยใชคอมพวเตอรแลวแตไดจดแฟมแบบดงเดม (Convention File) การทจะแปลงระบบเดมใหเปนระบบ ใหมจะทำาไดยากและไมสมบรณ ไมคมกบการลงทน ทงนเนองจากคาใชจาในการพฒนาฐานขอมลจะตองประกอบดวย

วธการจดแบบลำาดบขนเปนการจดกลมของขอมลทมความสมพนธกนและกำาหนดใหเปนเซกเมนต (Segment) โดยมการแยกประเภทของเซกเมนตวาเปนเซกเมนตราก (Root segment) หรอ เซกเมนตทเปนตว

พง(Dependent segment) แสดงถงฐานขอมลของฝายทมการเปดอบรมของบรษทหนงซงจดอยใน รปแบบลำาดบขน เซกเมนตทเปนราก คอ ชอฝาย (Department name) โดยมเซกเมนตทเปนตวพง2

เซกเมนตคอ เซกเมนผสอน(Instructor) และหลกสตร (Course) สำาหรบเซกเมนตผสอนกจะมตวพงอก

1 เซกเมนต คอ เซกเมนตความชำานาญ(Skill) สวนเซกเมนตหลกสตรกจะมตวพงเปนเซกเมนตเปดสอนโดยและเขาเซกเมนตสดทายกคอเซกเมนตผเรยนซงเปนตวพงของเซกเมนตเปดสอนโดย

การตดตอของขอมลแบบลำาดบขนจำาเปนจะตองอาศยตวช (Pointer) ซงสามารถแบงตวชออกเปน2 ประเภท คอ

1. ตวชเซกเมนตทเปนตวพง (Child Pointer) 2. ตวชเซกเมนตระดบเดยวกน (Twin Pointer)

ขอดและขอเสยของโครงสรางแบบลำาดบขน คอ สามารถสรางความสมพนธใหเดนชดของขอมลแตละลำาดบวาขอมลเปน

เซกเมนตราก หรอเปนพอแม(Parent) และขอมลเปนเซกเมนตตวพงหรอตวลก (Child) สวนขอเสย โครงสรางแบบนมความคลองตวนอย เพราะตองเรมอานจากเซกเมนตทเปนรากกอน นอกจากนนการออกแบบฐาน ขอมล

ตองระมดระวงการซำาซอนของขอมล

2. รปแบบขอมลแบบเครอขาย (Network data Model) ฐานขอมลแบบเครอขายมความ คลายคลงกบฐาน ขอมลแบบลำาดบชน ตางกนทโครงสรางแบบเครอขาย อาจจะมการตดตอหลายตอหนง (Many-

to-one) หรอ หลายตอหลาย (Many-to-many) กลาวคอลก (Child) อาจมพอแม

(Parent) มากกวาหนง สำาหรบตวอยางฐานขอมลแบบเครอขายใหลองพจารณาการจดการขอมลของหองสมด ซง รายการจะประกอบดวย ชอเรอง ผแตง สำานกพมพ ทอย ประเภทหนงสอ และปทพมพ ดงนนการจดขอมลแบบเกาจะทำาให

ขอมลซำาซอนกนมาก ดงรป

รปแสดงการออกแบบรายการแบบเกา

จากรปจะเหนวาโอกาสทขอมลจะซำาซอนมมากในระบบการจดการแฟมแบบเกา หนงสอแตละเลมหรอแตละชอเรองตางกม รายการแยกตางหาก ดงนนบรรดาผแตงทแตงหนงสอมากกวาหนงเลมจะปรากฏมากวาหนงครงในไฟลนอกจากนนสำานก

พมพแตละแหงพมพหนงสอหลายเลม ดงนนชอของสำานกพมพ ทอยกจะปรากฏซำาๆกนในไฟลขอมลรวม ดงนนผวางระบบฐานขอมลจงแนะนำาใหสรางฐานขอมลลกษณะเครอขาย

รปแสดงการสรางฐานขอมลแบบเครอขาย

เพอลดความซำาซอน โดยการสรางความสมพนธระหวางรายการเขาดวยกน จะเหนวาความสมพนธแบบหนงตอหลายรายการ (Record) ระหวางรายการชอสำานกพมพและชอเรอง ซงแสดงโดยมรปลกศรซอนกน2 หวเราเรยกรวมชอสำานกพมพและชอเรองซงมความสมพนธกนวาเซตและเรยกวาสกมา(Schema) ดงนนชอผแตงแตละคนจะปรากฏเพยง

หนงครงและเชอมโยงกบชอหนงสอทเปนผแตง ขณะทชอสำานกพมพกเชอมโยงกบหนงสอทตนเปนผพมพ เมอตองการเขา ถงรายการจะสามารถเขาถงผานทางชอเรอง ชอผแตง หรอชอสำานกพมพ กได โดยอาศยเสนทางเชอมตอระหวาง รายการ

ทำาใหขอมลทกรายการสามารถตดตอถงกนไดอยางถกตอง รายการหรอเรคอรดสมาชก (Member) เชน เรยก เรคอรดของผแตงกอนกเปนเรคอรดนำาและหาตวเชอมเพอไปคนหารายชอหนงสอทแตงซงเปนเรคอรดสมาชกกจะปรากฏขน

ขอดและขอเสยของโครงสรางแบบเครอขาย คอเรคอรดแตละประเภท สามารถใชเปนเรคอรดนำาไดโดยกลาวถงกอน สวน การซำาซอนของขอมลจะมนอยมากเนองจากเรคอรดสมาชกสามารถใชรวมกนได เชน รายละเอยดของหนงสอหนงเลมอาจจะ

แตงจากผแตงหลายคน จงสามารถใชรวมกนได ขอเสย ความสมพนธของเรคอรดประเภทตางๆไมควรจะเกน 3 ประเภท เชน ชอเรอง ผแตง สำานกพมพ หากมความสมพนธหลายประเภท อาจจะออกแบบเครอขายไมไดหรอยงยากขน เนองจากม

ขอจำากดในการออกแบบ

3. รปแบบความสมพนธขอมล (Relation data model) เปนลกษณะการออกแบบฐานขอมล โดยจดขอมลใหอยในรปของตารางทมระบบคลายแฟม โดยทขอมลแตละแถว (Row) ของตารางจะแทนเรคอรด

(Record) สวน ขอมลนแนวดงจะแทนคอลมน (Column) ซงเปนขอบเขตของขอมล (Field) โดยท ตารางแตละตารางทสรางขนจะเปนอสระ ดงนนผออกแบบฐานขอมลจะตองมการวางแผนถงตารางขอมลทจำาเปนตองใช

เชนระบบฐานขอมลบรษทแหงหนง ประกอบดวย ตารางประวตพนกงาน ตารางแผนกและตารางขอมลโครงการ แสดง ประวตพนกงาน ตารางแผนก และตารางขอมลโครงการ

แสดงประวตพนกงาน

รหส ชอ วนเขาทำางาน เงนเดอน ตำาแหนง แผนก

1 นายแดง 1/1/1932 30000

ผจดการ วศวกรรม

2 นายเขยว 30/6/34 20000

หวหนาชาง วศวกรรม

3 นายดำา 16/4/36 18000

สมหบญช บญช

4 น. ส นำาฝน 1/5/1939 9000 จดซอ บญช

5 น. ส ทราย 16/6/40 7000 ธรการ ธรการ

ตารางแผนก

รหสแผนก ชอแผนก

10 บญช

20 วศวกรรม

30 ธรการ

ตารางขอมลโครงการ

รหสโครงการ ชอโครงการ วนเรม วนสนสด งบประมาณ

1 ทางดวนขนท3 1/1/1 31/1 5000000

938 2/41 002 สรางเขอนเกบนำา 1/5/1

93930/4/

402000000

03 สรางสนามฟตบอล 30/6/

3930/10/40

10000000

ตารางแสดงประวตพนกงาน ตารางแผนก และตารางขอมลโครงการา

ในกรณทผใชตองการเรยกขอมลจากตารางทง3 มาใชกสามารถทำาไดโดยการสรางตารางใหม ดงแสดงการสรางตาราง รหสพนกงานวาอยแผนกไหน ทำางานโครงการอะไรและระยะเวลาในการทำา

รหสพนกงาน รหสแผนก รหสโครงการ ระยะเวลา(วน)1 20 3 304 10 3 602 20 2 180

ขอดและขอเสยของโครงสรางแบบสมพนธ คอ สามารถสรางตารางขนมาใหมโดยอาศยหลกการทางคณตศาสตรและคนหา วาขอมลในฐานขอมลมขอมลรวมกบตารางทสรางขนมาใหมหรอไม ถามกใหประมวลผลโดยการอานเพมเตมปรบปรงหรอ

ยกเลกรายการ ขอเสย คอ การศกษาวธการเขยนโปรแกรมและใชฐานขอมลจะตององหลกทฤษฏทางคณตสาศตรจงทำาให การศกษาเพมเตมของผใช ยากแกการเขาใจ แตในปจจบนมโปรแกรมการสรางฐานขอมลหลายโปรแกรมทพยายามทำาใหการ

เรยนรและการใชงายขน เชน โปรแกรมการสรางฐานขอมลโดยใชภาษาSQL(Structured Query Language) เปนตน

E-R Diagram โดยทวไปแลวหลงจากทมการสำารวจความตองการของผใชแลวและไดเกบรวบรวมขอมลมาไดแลว ผออกแบบฐานขอมลจะ

ตองวเคราะหใหไดวาฐานขอมลนควรจะมโครงสรางแบบใด ซงเราสามารถสรางแบบจำาลองในการออกแบบหรอE-R Diagram เพอแสดงใหเหนถง เอนตตตางๆ ความสมพนธระหวางเอนตตนน รวมถงแอททรบวทของเอนตตนนและเมอไดโมเดลตามทตองการแลวกจะทำาการแปลงโมเดลนใหอยในรปแบบทสอดคลองกบระบบจดการฐานขอมลทเลอกใช

ทมระบบฐานขอมลในรปแบบของโมเดลเชงสมพนธ หรออาจเปนโมเดลในรปแบบอนๆตามทผใชตองการ

เอนตต (Entities) คำาวาเอนตต หมายถง สงตางๆทผใชงานฐานขอมลจะตองยงเกยวดวย เมอมการออกแบบระบบฐานขอมลขน ซงอาจเปนสง

ทเปนรปธรรมคอ สามารถมองเหนไดดวยตา หรอ อยในรปของนามธรรมคอไมสามารถมองเหนไดดวยตา ตวอยางของเอนตตทมลกษณะเปนรปธรรมไดแกเอนตตทเปน คน สตว สงของ เชนเอนตตคนงาน เอนตต

พนกงาน เอนตตมา เอนตตโรงเรยน เอนตตรถยนตร เปนตน ตวอยางของเอนตตทเปนนามธรรมเชน เอนตตความชำานาญ เอนตตการทำางาน เปนตน

ถาพดถงเอนตตใดจะหมายถงกลมขอมลทเปนประเภทเดยวกนทเปนสมาชกของเอนตตนน เชนเอนตตพนกงาน จะหมายถง กลมคนทเปนพนกงานทกคน เอนตตมา จะหมายถงกลมสตวทเปนมาทกตวเปนตน การแสดงถงเอนตตในแผนภาพแบบ

E-R จะใชสญลกษณ รปสเหลยมผนผาแทนเอนตตและมชอเอนตตกำากบอยภายใน ดงตวอยางขางลางน

พนกงาน

รปแสดงเอนตตพนกงาน

แอททรบวท (Attributes) เปนสงทใชอธบายคณลกษณะของเอนตตหนงๆ เชนเอนตตพนกงาน ประกอบดวยแอททรบวทรหสพนกงาน ชอพนกงาน

ตำาแหนง รหสแผนก สำาหรบเอนตตแผนก ประกอบดวยแอททรบวท รหสแผนกและชอแผนกและถาเปนเอนตตมา จะ ประกอบดวยแอททรบวทชอมา เพศ ส ชอเจาของ เปนตน ซงสมาชกทอยภายในเอนตตหนงๆ จะตองม แอททรบวททเหมอน

กนคอมรหสพนกงาน ตำาแหนงและรหสแผนก

การแสดงถงแอททรบวทในแผนภาพแบบE-R จะใชสญลกษณรปวงรแทนแอททรบวทหนง แอททรบวท และมชอแอท ทรบวทกำากบอยภายใน ดงตอไปน

รปท5.12 แสดงแอททรบวทของเอนตต

ความสมพนธ (Relationship) เอนตตแตละเอนตตสามารถมความสมพนธกนได ตวอยางเชนเอนตตพนกงาน กบเอนตตแผนก จะมความสมพนธกนใน

ลกษณะทวาพนกงานแตละคนจะสงกดอยในแผนกใดหรอเอนตตคนงานกบเอนตตความชำานาญ จะสมพนธกนในลกษณะท วาคนงานแตละคนจะมความชำานาญทางดานใด เปนตน

การแสดงความสมพนธระหวางเอนตตดวยภาพE-R นจะแสดงโดยการใชสญลกษณรปสเหลยมขาวหลามตด แทนความ สมพนธดงกลาวและมการตงชอความสมพนธนนกำากบอยภายในรปสเหลยมขาวหลามตดนนดวย นอกจากนความสมพนธ

ยงสามารถมแอททรบวทเปนของตนเองไดอกดวย

รปท5.13 แสดงความสมพนธชอ " สงกดอย "ระหวางเอนตตพนกงานกบเอนตตแผนก จากความสมพนธดงกลาว ถากลาววาสมาชกของเอนตตพนกงานจะประกอบดวยพนกงานทงหมดในบรษท และสมาชกของ

เอนตตแผนกประกอบดวยรายชอแผนกทงหมดในบรษท ดงนนความสมพนธระหวางเอนตตพนกงานและเอนตตแผนก จะประกอบดวยคของสมาชกทดงมาจากทงสองเอนตตทจะบงบอกวาพนกงานคนนสงกดอยในแผนกใดในบรษทเชน

พนกงาน= { สมศกด , สชาต , สมาน} แผนก= { บญช ,บคลากร,การตลาด}

ถา สมศกด สงกดอย แผนกบญช สชาต สงกดอย แผนกบคลากร

สมาน สงกดอย แผนกการตลาด

ดงนนความสมพนธ "สงกดอย" = {(สมศกด,แผนกบญช),(สชาต,บคลากร),(สมาน,การตลาด)}

ประเภทของความสมพนธระหวางเอนตต 515.html 515.html 517.html 517.html ความสมพนธระหวางเอนตต เปนความสมพนธทสมาชกของเอนตตหนงสมพนธกบสมาชกของอกเอนตตหนง ซงสามารถ

แบงประเภทของความสมพนธออกไดเปน3 ประเภทอนไดแกความสมพนธแบบหนงตอหนง (One to One) แบบหนงตอกลม (One to Many) แบบกลมตอกลม (Many to Many)

ความสมพนธแบบหนงตอหนง (One to One) จะใชสญลกษณ1:1 แทนความสมพนธแบบหนงตอหนง ซงความสมพนธแบบนจะเปนความสมพนธทสมาชกหนง

รายการของเอนตตหนง มความสมพนธกบสมาชกหนงรายการของเอนตตหนง ตวอยางเชนถาสมมตวา บรษทขายรถยนต แหงหนงไดกำาหนดวา ลกคาแตละคนจะมสทธซอรถยนตในราคาพเศษไดเพยงหนงคนเทานน ดงนนความสมพนธระหวาง

เอนตตลกคาและเอนตตรถยนตรจะเปนแบบ1: 1 เขยนแทนดวยแผนภาพE-R ดงรป

รปท5.14 แสดงความสมพนธแบบหนงตอหนง

ความสมพนธแบบหนงตอกลม (One to Many หรอOne to N) จะใชสญลกษณ1 : N แทนความหมายของความสมพนธแบบหนงตอกลม ซงความสมพนธรปแบบนเปนความสมพนธ

ทสมาชกหนงรายการของเอนตตหนงมความสมพนธกบสมาชกหลายรายการในอกเอนตตหนง ตวอยางเชนอาจารยท ปรกษาหนงคนจะเปนทปรกษานกศกษาไดหลายคน แตนกศกษาแตละคนจะมอาจารยทปรกษาไดเพยงคนเดยวหรอความ

สมพนธระหวางพนกงานกบแผนก พนกงานหนงคนจะสงกดแผนกไดเพยงหนงแผนก แตแผนก แตละแผนกจะสามารถม พนกงานสงกดอยไดมากกวาหนงคน เปนตน จะแสดงตวอยางความสมพนธระหวางนกศกษากบอาจารยทปรกษาในลกษณะ

ของแผนภาพแบบE-R ดงรปและตงชอความสมพนธนวา "เปนทปรกษา"

รปแสดงความสมพนธแบบหนงตอกลม

ใหสงเกตวาความสมพนธแบบ1-N น ตวเลข1 จะอยใกลกบเอนตตอาจารยทปรกษา ซงหมายถงอาจารยทปรกษา1 คน และN จะอยใกลกบเอนตตนกศกษา หมายถง นกศกษาหลายคนทมความสมพนธกบอาจารย1 คนนนเอง แตถาม

การเขยนตวเลข 1 ใกลกบเอนตตนกศกษาและN ใกลกบเอนตตอาจารยความหมายของความสมพนธนจะเปลยนไป ซงหมายความวาอาจารยทปรกษาแตละคนจะสามารถมนกศกษาไดเพยงคนเดยวและนกศกษาหนงคนจะสามารถมอาจารยท

ปรกษาไดหลายคน ซงไมใชรปแบบความสมพนธทเราตองการ

ความสมพนธแบบกลมตอกลม (Many to Many หรอN to M)

จะใชสญลกษณN:M แทนความสมพนธแบบกลมตอกลม ซงความสมพนธแบบนจะเปนความสมพนธทสมาชกรายการ ในเอนตตหนงมความสมพนธกบสมาชกหลายรายการในอกเอนตตหนง ตวอยางเชนนกศกษาแตละคนจะสามารถลงทะเบยน

เรยนไดหลายวชาและวชาแตละวชากจะสามารถมนกศกษาลงทะเบยนเรยนไดมากกวาหนงคน ขนไป ดงนนจะเขยนความ

สมพนธนดงรปและตงชอความสมพนธนวา "มการลงทะเบยน"

รปแสดงความสมพนธแบบกลมตอกลม(N:M) จากตวอยางขอมลในรปขางบน จะเหนไดวานกศกษาชอ วลลพ มการลงทะเบยนเรยนวชาดาตาเบส และฟสกสสองวชา และ

วชาดาตาเบส จะมนกศกษาลงทะเบยนเรยนสองคนคอวลลพและสชาดา เปนตน

ตวอยางการออกแบบแผนภาพE-R กอนทเราจะสรางแผนภาพE-R ใดๆ ได สงแรกทตองทำาคอการเกบขอมลรายละเอยดตางๆ เกยวกบขนตอนการทำางาน

ของระบบเดม ซงอาจเปนระบบทยงไมเคยมการใชคอมพวเตอรมากอน การเกบขอมลนนอาจทำาไดโดยการไปสมภาษณผใชท ทำางานอยในระบบเดมหรอจากรายงานหรอแบบฟอรมตางๆทมการใชอยในระบบงานนนๆ ขอมลตางๆ ทรวบรวมไดนผ

ออกแบบฐานขอมลจะนำามาวเคราะห วาในระบบงานใหมทมการใชฐานขอมลนจะตองมเอนตตอะไรเกดขนบางและความ สมพนธระหวางเอนตตนนเปนอยางไร แตละเอนตตเกบขอมลซงหมายถงแอททรบวทอะไรบางขอมลทไดเหลานจะถกนำามาใช

ในการสรางเปนแผนภาพแบบE-R

ตวอยางแผนภาพE-R สำาหรบบรษทรบเหมากอสราง บรษทกอสราง ซงเปนบรษทรบเหมากอสรางแหงหนง ไดมความคดทจะนำาระบบสารสนเทศเขามาใชชวยในการบรหารงาน

ของบรษท เพอใหสามารถทำารายงานการคำานวณคาแรงทตองจายใหกบคนงานแตละคนไดและอำานวยความสะดวกในการ คนหาขอมลเกยวกบคนงาน รวมทงการทำางานของคนงานแตละคนดวย

การดำาเนนงานโดยทวไปของบรษทมดงตอไปน บรษทมการจางคนงานทมความชำานาญในดานตางๆทเกยวกบการกอสราง ไมวาจะเปนความชำานาญทางดานปน ประปา ไฟฟา มงหลงคา ปกระเบอง ใสวงกบ ทาส ฯลฯ โดยมการกำาหนดอตราคาแรงตอ

ชวโมงให ซงคนงานทมความชำานาญตางกนกจะไดรบอตราคาแรงทแตกตางกนไดดวย นอกจากนในบรรดาคนงานทงหมดก อาจมคนงานทไดรบเลอกใหเปนผควบคมกลมคนงานทมความชำานาณดานเดยวกนได ซงคนงานทเปนผควบคมนกจะไดรบ

อตราคาแรงตอชวโมงทสงกวาคนงานธรรมดาทวไปทมความชำานาญดานเดยวกน

การทำางานของคนงานนน คนงานแตละคนจะไปทำางานยงสถานทกอสรางตามทบรษทจะกำาหนดให ซงบรษทจะมการเกบ ขอมลทเปนรหสสถานทกอสราง ทอยและประเภทสถานทกอสราง เชน บานพกอาศย อพารทเมนท โรงเรยน ฯลฯ สำาหรบการ

ทำางานของคนงาน บรษทจะมการบนทกวนทเรมทำางานของคนงานในสถานทกอสรางแตละแหงและจำานวนชวโมงทงหมดท คนงานคนนทำาในสถานทกอสรางแหงนน เพอนำาไปคำานวณหาคาแรงสำาหรบคนงานคนนตอไป

นอกจากการคดคาแรงปกตตามอตราคาแรงตอชวโมง โดยแยกตามประเภทของความชำานาณแลวบรษทยงไดมการให คาแรงแบบพเศษเพมดวยสำาหรบความชำานาญในแตละดาน โดยบรษทจะกำาหนดจำานวนชวโมงทตองทำาเปนอยางตำาไว ถาคน

งานใดทำางานมจำานวนชวโมงรวมเกนกวาจำานวนชวโมงขนตำาทกำาหนดไวกจะไดโบนสพเศษโดยคดเปนจำานวนเทาของอตรา คาแรงปกตตอชวโมง ซงความชำานาญแตละดานกจะไดโบนสในอตราทแตกตางกนดวย

ความชำานาญดาน อตราโบนส จำานวนชวโมงขนตำาทตองทำา

ประปา 3 45ไฟฟา 3.5 40ปน 2.5 50

การวเคราะหหาเอนตต หลงจากทผออกแบบฐานขอมลไดทำาการศกษาขนตอนการดำาเนนงานตางๆของบรษทจนเปนทเขาใจแลว ขอมลตางๆ รวม

ทงรปแบบรายงานของบรษท จะถกนำามาใชในการวเคราะหหาเอนตตทจะเกดขนในฐานขอมลวาควรมเอนตตอะไรบาง

โดยทวไปแลว "คำานาม" ทมอยในเอกสารรายงานหรอขอมลทเราสมภาษณนน จะสามารถนำามาตงเปนเอนตตได ดงนน จากตวอยางขอมลการดำาเนนงานรวมทงรายงานทไดจากบรษทจะถกนำามาคนหาคำานามทสำาคญไดดงน คนงาน ผควบคม

ความชำานาญ สถานทกอสราง พจารณาคำานามคนงานและผควบคม จากขอมลทเกบไดวาคนงานทงหมดอาจมบางคนถกเลอกใหเปนผ ควบคมได ดงนนจะ

เหนวาผควบคมกคอคนงานคนหนงเหมอนกน จงสามารถยบผควบคมและสรางเปนเอนตตคนงานแทนดงนนเอนตตทงหมดทวเคราะหไดในเบองตนจะม

คนงาน ความชำานาญ สถานทกอสราง

ในการคนหาเอนตตน สงทสำาคญทสดคอการวเคราะหขอมลทไดจากลกษณะการทำางานของระบบนนๆ เพอใหไดคำานามทม ความหมายและมความสำาคญทสด รวมทงจะตองพจารณาวาคำานามนนมขอมลใดทเกยวของหรอทจะมาเปนแอททรบวทของ

คำานามทถกเลอกเปนเอนตตนนหรอไม ซงถาไมมขอมลใดเกยวของกบคำานามนนเลย เรากจะไมมคำานามนนมาพจารณาเปน เอนตต

การวเคราะหความสมพนธ เมอทราบแลววาเราจะมเอนตตอะไรบาง ขนตอนตอไปคอตองวเคราะหวาเอนตตแตละเอนตตนนมความสมพนธกนอยางไร

ถาขอมลทไดจากเอกสารหรอรายงานไมเพยงพอทจะบอกถงความสมพนธนนได กเปนหนาทของ ผออกแบบฐานขอมลท ตองสอบถามจากผใชเพมเตม ตวอยาง เชนการถามวาคนงานแตละคนจะตองทำางานเฉพาะดานทตนเองชำานาญเทานน แต

คนงานหลายคนสามารถมความชำานาญดานเดยวกนได ดงนนจะทำาใหเราไดขอมลเกยวกบความสมพนธระหวางเอนตตคน งานและความชำานาญ วาควรมความสมพนธแบบหนงตอกลม

รปท5.17 แสดงความสมพนธระหวางเอนตตแบบ1 :N ตอไปลองพจารณาขอมลทวาคนงานบางคนสามารถถกเลอกขนมาเปนผควบคมงานทมความชำานาญดานเดยวกนได ซงผ

ควบคมนจะไดรบอตราคาแรงตอชวโมงทแตกตางจากคนงานทวไปดวย แตเนองจากวาผควบคมและคนงานอยในเอนตต

เดยวกน แตจะมความสมพนธกนในลกษณะทเรยกวา ความสมพนธแบบรเคอรซฟ (Recursive Relationships) และเนองจากผควบคมหนงคนจะคมคนงานไดหลายคน แตคนงานแตละคนถกควบคมโดยผ

ควบคมเพยงคนเดยวเทานน ดงนนความสมพนธภายในเอนตตคนงาน ระหวางผควบคมและคนงานทวไปจะเปนแบบหนงตอกลม

รปแสดงความสมพนธแบบรเคอรซฟระหวางคนงานทวไปและคนงานทเปนผควบคม

ในการทำางานของคนงาน คนงานแตละคนจะถกมอบหมายใหไปทำางานยงสถานทกอสรางในทตางๆ และจะมการบนทกวนทท เรมทำางานและจำานวนชวโมงทงหมดททำางานในสถานทกอสรางแตละแหงไวเมอ สอบถามขอมลการทำางานของคนงานเพม

เตมไดวาคนงานแตละคนเมอทำางานเสรจในสถานทกอสรางแหงหนงแลวสามารถถกกำาหนดใหไปทำางานยงสถานทกอสราง แหงอนไดอกและสถานทกอสรางแตละแหงกจะมคนงานหลายคนทำางานอยได ดงนนจาก ขอมลนถาเขยนเปนความสมพนธ

ระหวางเอนตตและเอนตตสถานทกอสรางจะอยในรปแบบกลมตอกลมดงรป

รปแสดงความสมพนธชอ "มการทำางาน" แบบ N:M พรอมทงแอททรบวทตางๆซงแอททรบวทตางๆนอาจเปนขอมลทเกบเพมเตมจากการสมภาษณถงลกษณะของเอนตตแตละประเภทและจะเหนวาความ

สมพนธชอ "มการทำางาน" เปนความสมพนธทแสดงใหเหนวาคนงานททำางานอย ณ สถานทกอสราง แหงหนงจะเรม

ทำางานทสถานกอสรางแหงนนเมอวนทเทาไรและใชเวลาทำางานทงหมดกชวโมง ดงนนความสมพนธ "มการทำางาน" น นอกจากจะมแอททรบวทอนๆไดแกวนททเรมทำางานและจำานวน ช. ม ทงหมดททำางานในสถานทแตละแหง ซงแอททรบวททง

สองนจะเปนแอททรบวททขนตอรหสคนงานและรหสสถานทกอสราง

การทความสมพนธมแอททรบวสเปนของตนเอง เปนรปแบบทสามารถมไดและมใชอยในปจจบน แตในโมเดลแบบ E-R ในรนหลงๆน ไดเปดโอกาสใหสามารถแทนความสมพนธในลกษณะดงกลาวในรปแบบของเอนตตแทน ซงจะเปนการบงคบไป

ในตววาจะมแตเฉพาะเอนตตเทานนทสามารถมแอททรบวทเปนของตนเองได ความสมพนธไมสามารถมแอททรบวทเปนของ ตนเองได สำาหรบรปแบบของความสมพนธจะเปลยนไปโดยจะอยในรปแบบของหนงตอกลมแทน

เอนตตการทำางานจะมลกษณะเปนเอนตตแบบออนและมการขนตอกนทงเชงปรากฏและเชงระบ เนองจากถาไมมเอนตตคน งานและเอนตตสถานทกอสรางอย กยอมจะตองไมมเอนตตการทำางานนปรากฏอยในฐานขอมลดวย และเอนตตการทำางานก

ตองมขอมลของทงคนงานอนไดแกรหสคนงานและของสถานทกอสรางซงไดแกรหสสถานท กอสราง ระบรวมอยในเอนตตการทำางานนดวย

ดงนนจากวเคราะหทงหมดขางตน จะนำามาสรางเปนแผนภาพE-R ของระบบฐานขอมลในบรษทรบเหมา กอสรางแหงนดงรป

รปแสดงแผนภาพแบบE-R ของบรษทกอสรางโมเดลเชงสมพนธและการนอรมลไลซ

ลกษะของโมเดลเชงสมพนธและกระบวนการทเรยกวาการนอรมลไลซ (Normalization) อนจะนำาไปสการ ออกแบบฐานขอมลทมประสทธภาพ โดยมความซำาซอนของขอมลนอยทสด ในป พ.ศ. 2513 E.F. Codd ได

เปนผ แนะนำาใหผคนในวงการคอมพวเตอรไดรจกรปแบบของฐานขอมลแบบใหมซงมโมเดลเปนแบบเชงสมพนธ

(Relational Model) ทแตกตางจากโมเดลเดมทมอยแลวคอโมเดลเชงลำาดบขน (Heretical Model) และโมเดลเชงเครอขาย (Network Model) โดยโมเดลสองแบบหลงนการแสดงความ

สมพนธระหวางระเบยนใดๆ ของแฟมขอมลสองแฟม แตละระเบยนจะตองมการใชเขตขอมลทเปน พอย

เตอร(pointer) ทบอกตำาแหนงทอยจรงๆในจานแมเหลกของอกระเบยนหนงทมความสมพนธกน ซงCodd กลาววารปแบบของฐานขอมลแบบนจะทำาใหเกดขอจำากดในการจดการ ขอมลภายใน เนองจากถามการเพมเขตขอมลเขาไปใน

ระเบยนของแฟมขอมล จะตองมการจดตำาแหนงทอยใหมของระเบยนตางๆทงหมดในจานแมเหลก ซงตองมการเขยน โปรแกรมจดการในเรองนโดยเฉพาะ นนยอมแสดงใหเหนวาผทจะจดการกบฐานขอมลแบบนไดนนจะตองมความรเชยวชาญ

เกยวกบคอมพวเตอรเปนอยางด ผใชธรรมดาในระดบEnd - User จะไมสามารถจดการหรอใชงานฐานขอมลแบบ นไดเลย

จากขอจำากดของโมเดลแบบลำาดบขนและแบบเครอขายตามทไดกลาวมาขางตนจงนำาไปส การปฎรประบบฐานขอมลแบบใหม ขนมาไดแกฐานขอมลทมโมเดลแบบเชงสมพนธ

โมเดลเชงสมพนธเปนโมเดลทมความงายตอการใชงาน ผใชธรรมดาทวไปกสามารถใชงานฐานขอมลทมโมเดลแบบนได เนองจากผใชไมจำาเปนตองทราบเกยวกบการจดเกบขอมลในระดบกายภาพ เชนไมตองทราบวาขอมลถกจดเกบอย ณ

ตำาแหนงใดในดสกหรอวธการเขาถง (access) ขอมลเปนแบบใด นอกจากนการแสดงความสมพนธของ ขอมล ระหวางแฟมขอมล จะมองเหนไดจากตวขอมลทเกบอยในแฟมขอมลเลยโมเดลแบบนจงเปนโมเดลทไดรบความนยมมากใน

ปจจบน

คำาพนฐานเกยวกบโมเดลเชงสมพนธ

รเลชนRelation โมเดลเชงสมพนธนจะมการแกขอมลในรปแบบของTable ซงสามารถเรยกไดอกอยางหนงวา รเลชนจะไมไดหมายถง

ความสมพนธ (Relationship) แตเปนคำาศพททถกนำามาจากวชาคณตศาสตรทแสดงถงรปแบบของตาราง2 มต ทประกอบดวยแถวและคอลมนของขอมล แถวแตละแถวในตารางจะมความหมายเหมอนกบระเบยนและคอลมนแตละ

คอลมนของตารางกจะมความหมายเหมอนกบเขตขอมลในระบบการประมวลผลแฟมขอมล คอลมนในรเลชนสามารถเรยกได

อกอยางวาAttribute ของรเลชน สำาหรบแถวของรเลชนจะเรยกไดอกอยางวาTupple ตารางคนงาน

แอททรบวทรหสคนงาน ชอคนงาน อตราคาแรงตอช.ม. ประเภทความชำานาญ รหสผควบคม

2521 สดใจ ดพรอม 16 ไฟฟา 14112521 พเชฏ มากม 16 ปน 25221411 พชย ใจซอ 16.5 ไฟฟา 12511 พเชฏ มากม 15 ประปา 12522 ดวง เกอกน 16.5 ปน 1

ตารางแสดงตวอยางรเลชนคนงาน

คำาวารเลชน แอททรบวทและทพเพล จะเปนคำาศพททางการทนยมใชในการอธบายเกยวกบ ทฤษฏของโมเดลเชงสมพนธ ซง จะเปนคำาทมใชในบทน สำาหรบแฟมขอมล เขตขอมลและระเบยน เปนคำาศพททนยมใชในหมผท เกยวของกบการเขยน

โปรแกรมทางคอมพวเตอรหรอผออกแบบระบบ สวนตาราง คอลมนและแถวจะเปนคำาศพททรจกในหมผใชงานคอมพวเตอร ทวไป

โมเดลเชงสมพนธ โปรแกรมเมอร ผใชงานทวไปรเลชน แฟมขอมล ตารางทพเพล ระเบยน แถว

แอททรบวท เขตขอมล คอลมน

ตารางท5.10 แสดงรปแบบคำาศพทพนฐานของโมเดลเชงสมพนธ

คณสมบตของรเลชนมดงตอไปน

1. ชองแตละชองของตารางจะเกบขอมลเพยงคาเดยว2. ขอมลทอยในคอลมนเดยวกนจะตองมชนดขอมลเปนแบบเดยวกนเชนคอลมนรหสคนงานจะตองมขอมลทเปนตวเลขทเปนรหสคนงานเทานน

3. แตละคอลมนจะตองมชอคอลมนทแตกตางกนและการเรยงลำาดบของคอลมนกอนและหลงไมถอวาสำาคญ4. ขอมลแตละแถวของตารางจะตองแตกตางกน และการเรยงลำาดบของแถวไมถอวาสำาคญ

ตวอยางรเลชนดงรปเปนการแสดงรเลชนคนงานในบรษทรบเหมากอสรางแหงหนง ซงประกอบดวยชอ แอดทรบวทตางๆ คอรหสคนงาน ชอคน อตราคาแรงตอชวโมง ประเภทความชำานาญ รหสผควบคม จำานวนของ แอททรบวทในรเลชนเรยกวา

ดกร (Degree) ของรเลชน ดงนนจากตวอยางรเลชนคนงานจะมดกรเปน5 สำาหรบจำานวนทพเพลทมอยในรเล ชนหนง จะเรยกวาCardinality หรอจำานวนแถวของขอมลในรเลชนนนเองทวไปแลวคาของคารดนลลตจะ

สามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลาเนองจากอาจมการเพมเตมหรอลบแถวขอมลในรเลชนไดตลอด แตคาของดกรมกจะไมม

การเปลยนแปลง รปแบบทใชแทนรเลชนจะสามารถเขยนแทนดวยสญลกษณขอความไดดงน คนงาน ( รหสคนงาน, ชอคนงาน, อตราคาแรงตอชวโมง, ประเภทความชำานาญ, รหสผควบคม ) นนคอจะตองมชอรเลชนแลวตามดวยชอของ

แอททรบวทตางๆทอยภายในวงเลบ

โดเมน ( Domain ) คกลมของขอมลทงหมดทเปนไปไดของแอททรบวทหนงๆ โดเมนสองโดเมนจะเปนโดเมนเดยวกนถาสองโดเมนนนมความ

หมายเหมอนกน ดงนนแอททรบวทชอคนงานและแอททรบวทประเภทความชำานาญจะเปนแอททรบวททมาจากโดเมนตางกน ถงแมวาแตละแอททรบวทจะประกอบดวยกลมของตวอกขระเหมอนกน เนองจากโดเมนของชอ คนงานและโดเมนของ

ประเภทความชำานาญจะมความหมายตางกน แตพจารณาแอททรบวทรหสผควบคมและ แอททรบวทรหสคนงาน จะเปนแอท ทรบวททมาจากโดเมนเดยวกน เนองจากโดเมนของสองแอททรบวทประกอบดวยขอมลทเปนรหสของคนงานเหมอนกน

คาวาง (Null Values ) ถามแอททรบวทใดไมมคาขอมลเกบอย จะเรยกวาแอททรบวทนนมคาวางเกบอย ตวอยางเชนคนงานบางคนในรเลชนคน

งานจะไมมใครเปนผควบคม นนคอไมมขอมลรหสผควบคมอยในระเบยนของคนงานบางคน ซงเปนสงทเปนไปไมไดหรอบาง กรณทเรายงไมทราบคาขอมลทจะตองใสลงไปในแอททรบวทของระเบยนหนงๆ กสามารถทำาไดโดยไมตองใสคาอะไรไวใน

แอททรบวทของระเบยนนนซงกคอคาวางนนเองแตคาวางนจะไมใชชองวาง (Blank) หรอ0 มนเปนเพยงการไมร หรอยงไมพรอมทจะใสขอมลอะไรลงไปในแอททรบวทนน ซงในตอนหลงเราอาจจะกลบมาใสใหมกได

คยหลก (Primary Key) จากรเลชนคนงานจะพบวาแตละแถวของรเลชนคนงานจะแสดงถงขอมลของคนงาน โดย 1 แถวจะแทนขอมลคนงาน1

คน ดงนนถามแอททรบวทหรอกลมของแอททรบวทใดทมขอมลไมซำากนเลย ( uniqueness ) และ แอททรบ วทนนสามารถใชเจาะจงถงแถวของคนงานคนใดคนหนงได เราเรยกแอททรบวทนน ในบางครงอาจเรยกสนๆวา คยหลก

ตวอยางเชน รหสคนงาน คณสมบตของคยหลก

1. ขอมลของแอททรบวทมความเปนหนงเดยว (Uniqueness) กลาวคอทกแถวของตารางจะตองไมมขอมลของแอททรบวททเปนคยหลกซำากนเลย

2. ตองประกอบดวยจำานวนแอททรบวททนอยทสด (Minimally) ทจะสามารถใชเจาะจงหรออางอง ถงแถวใดแถวหนงในรเลชนไดตวอยางเชนในรเลชนคนงานจะมแอททรบวทรหสคนงาน ทมขอมลรหสคนงานทไม

ซำากนเลย เราสามารถใชขอมลรหสคนงานนเจาะจงถงแถวขอมลของคนงานคนใดคนหนงได เชนการระบถงรหส

คนงาน2521 จะหมายถงการอางถงขอมลของคนงานในแถวท2 ซงเปนขอมลของคนทชอ พเชฏ มากม ท เปนชางปนนนเอง ดงนน แอททรบวทรหสคนงานจะสามารถใชเปนคยหลกของรเลชนคนงานได

จากรเลชนขางตน ถาถามวากลมของแอททรบวทรหสคนงาน และชอคนงานจะสามารถใชรวมกนเปนคยหลกของรเลชนได หรอไม ซงหากพจารณาคณสมบตในขอทสองของของคยหลก จะพบวาคยหลกนนตองประกอบดวยจำานวนแอททรบวทท

นอยทสดทสามารถใชเจาะจงแถวขอมลแถวใดแถวหนงไดและในท นจะเหนวาเฉพาะแอททรบวทรหสคนงานเพยงแอททรบวท เดยว กสามารถใชเจาะจงถงแถวขอมลคนงานคนใดคนหนงไดแลว ดงนนคยหลกสำาหรบ รเลชนคนงานจงตองเปนรหสคน

งานเทานน

ตารางท5.11 ตวอยางรเลชนตางๆทมในฐานขอมลของบรษทรบเหมากอสราง

หมายเหต: อตราโบนสในรเลชนความชำานาญใชในการคดคาแรงนอกนอกเวลา จะหมายถงจำานวนเทาของ อตราคาแรง

ปกต/ช.ม. ถาคนงานมจำานวน ช.ม. การทำางานทงหมดเกนกวาจำานวน ช.ม. ทตองทำาเปนอยางตำา นอกจากคยหลกทไดรจกแลวยงมคยรปแบบอนอกททจะกลาวถง แตกอนอนจะขอยกตวอยางฐานขอมลของบรษทรบเหมา

กอสรางแหงหนง ซงประกอบดวยรเลชนตางๆ ทมความสมพนธกน ดงรป และเปนตวอยางรเลชนทจะใชในการอธบายรป แบบของคยแบบอนๆ ทควรรจกตอไป

รเลชนการทำางานเปนรเลชนทแสดงใหเหนการทำางานแตละคนวาไดรบการกำาหนดใหไปทำางานยงสถานท กอสรางแหงใดบาง

เรมทำางานตงแตวนทเทาไรและมจำานวน ช.ม. ทงหมดททำาเทาไร ซงคนงานแตละคนเมอทำางาน ณ ทแหงหนงเสรจแลว ก อาจถกกำาหนดใหไปทำายงทอนตอไดอก ดงนนแอดทรบวทรหสคนงานจงสามารถมขอมลรหส คนงานทซ ำากนได รหสคนงาน

เพยงอยางเดยวจงไมสามารถใชเปนคยหลกของรเลชนได เนองจากถามการระบรหส คนงาน 2521 จะไมทราบวา เปนการอางถงแถวขอมลแถว2, 4 หรอ5 กนแน แตจากขอกำาหนดของบรษททตองการเกบขอมลสรปการทำางาน

ของคนงานแตละคนวาเรมทำางานในสถานทกอสรางแหงหนงๆ ตงแตวนทเทาไร และใชเวลาในการทำางานในสถานทกอสราง แหงนนทงหมดกชวโมงจงเสรจ ซงจะไมมกรณทคนงานไปทำางานยงสถานทกอสรางแหงทเคยทำามาแลวอกเปนครงทสอง

ดงนนขอมลของแอททรบวททงสองรวมกนเปนคยหลกของรเลชนได เพอใชเจาะจง แถวของขอมลแถวใดแถวหนงของรเล

ชน เชนคนงานรหส2521 ททำางานทสถานทกอสรางรหส450 จะปรากฎอยเพยงแหงเดยวในรเลชนและจะหมาย ถงการเจาะจงถงขอมลในแถวท4 ของรเลชน เราเรยกคยหลกทประกอบดวย แอททรบวทมากกวาหนงแอททรบวทวา

Composite Key รเลชนทวไป อาจพบวามแอททรบวท หลายแอททรบวททมคณสมบตทสามารถเลอกขนมาเปนคยหลกได จะเรยกวากลมแอท

ทรบวทเหลานวาCandidate Key เชนจากตวอยางรเลชนคนงานจะมคยคแขง2 คยไดแกรหส คนงานและ ชอคนงาน ถาสมมตวาแอททรบวทชอคนงานมขอมลทไมซำากนเลย ดงนนเราสามารถทจะเลอกใหรเลชนมคยหลกเปน รหส

คนงาน หรอคนงานอยางใดอยางหนงได ถาเราเลอกใหรหสคนงานเปนคยหลกของรเลชน คยคแขง ทเหลอคอคนงานกจะ

กลายเปนAlternate Key ไป แตถาเราไมสามารถรบประกนไดวาชอคนงานจะไมซำากน ถามชอของคนใดทซำา กนเกดขน กจะไมสามารถใชชอคนงานเปนคยคแขงได ดงนนรเลชนคนงานนกจะมคคแขงเพยงตวเดยวคอรหสคนงานท

เลอกใหเปนคยหลกของรเลชน

กลาวโดยสรปแลวคยหลกจะหมายถงคยคแขงทถกเลอกใหเปนคยหลกของรเลชน สวนคยคแขงตวอนๆ (ถาม) กจะกลาย เปนคยสำารองไป

สามารถสรปคยหลกของรเลชนตางๆในรป3 ในรปแบบดงน

สามารถสรปคยหลกของรเลชนตางๆในรป3 ในรปแบบดงน

คนงาน (รหสคนงาน, ชอคนงาน, อตราคาแรงตอ ช.ม., ประเภทความชำานาญ, รหสผควบคม) การทำางาน (รหสคนงาน, รหสสถานทกอสราง, วนทเรมทำางาน, จำานวน ช.ม. ทงหมดททำา)

สถานทกอสราง (รหสสถานทกอสราง, ทอยสถานทกอสราง, ประเภทสถานทกอสราง) ความชำานาญ ( ประเภทความชำานาญ, อตราโบนส, จำานวนชวโมงขนตำา)

คยนอก(Foreign Key) นอกจากคยหลกทไดรจกแลว ยงมคยอกแบบทมความสำาคญเชนกน ซงเปนคยทใชแสดงความสมพนธระหวางรเลชน คยนน

ไดแก คยนอก (Foreign Key) คณลกษณะของคยนอกจะมดงน

1. แอททรบวทหรอกลมของแอททรบวททอยในรเลชนหนงๆ ทคาของแอททรบวทนนไปปรากฏเปนคย

หลกในอกรเลชน( หรออาจเปนรเลชนเดมกได)

2. คยนอกเปรยบเสมอนกาวเชอมขอมลในรเลชนหนงกบอกรเลชนหนง ซงเปนการสรางความสมพนธระหวางรเลชน ตวอยางเชนแอททรบวทประเภทความชำานาญ จะเปนตวเชอมความสมพนธระหวางรเลชนคนงานกบรเลชนความชำานาญ และ

รหสสถานทกอสรางกจะเปนตวเชอมความสมพนธระหวางรเลชนสถานทกอสราง

3. คยนอก และคยหลกของอกรเลชนทมความสมพนธกนจะตองอยภายใตโดเมนเดยวกน และคยนอกไม จำาเปนตองมชอเหมอนกบคยหลกของอกรเลชนทมความสมพนธกน

เชน ถาอางถงรหสคนงาน2521 จะหมายถงคนงานทชอพเชฏ มากม เปนชางปน และมรหสผควบคมคอ2522 ซงถาอยากทราบวารหสผควบคม2522 นเปนใคร กจะนำารหสผควบคม2522 นไปคนหาในรเลชนคนงานเดมอก

ทมรหสคนงานเปน2522 กจะพบวาคอนายดวง เกอกนซงเปนชางปนเหมอนกน

ตารางท5.13 รปแสดงตวอยางรเลชนคนงานทมคยนอกและคยมชอตางกนแตทงคอยในโดเมนเดยวกน

4. รเลชนหนงๆอาจจะมคยนอกอยหรอจะไมมกได แตทกๆรเลชนจะตองมคยหลกเสมอ

คนงาน (รหสคนงาน, ชอคนงาน, อตราคาแรงตอ ช.ม., ประเภทความชำานาญ, รหสผควบคม) คยนอก : ประเภทความชำานาญ ทใชอางถงรเลชนความชำานาญ

รหสผควบคม ทใชอางถงรเลชนคนงาน

การทำางาน ( รหสคนงาน, รหสสถานทกอสราง, วนทเรมทำางาน, จำานวน ช.ม. ทงหมดททำา) คยนอก : รหสคนงาน ทใชอางถงรเลชนคนงาน

รหสสถานทกอสราง ทใชอางถงรเลชนสถานทกอสราง

สถานทกอสราง (รหสสถานทกอสราง, ทอยสถานทกอสราง, ประเภทสถานทกสราง) ความชำานาญ (ประเภท ความชำานาญ, อตราโบนส, จำานวนชวโมงขนตำา)

การบรหารระบบฐานขอมล การบรหารระบบฐานขอมลจำาเปนจะตองอาศยการจดการทดเขามาชวยโดยทองคการจะตองสรางสภาพ แวดลอมท

เอออำานวยยตอการสรางฐานขอมล มการวางรปแบบฐานขอมลตามหลกตรรกะ สรางขอระเบยบวยในการใชฐาน ขอมลวธ และศกษาเครองมอ เทคนคในการสรางฐานขอมล รวมถงแนวความคดในการเปลยนแปลงขอมลใน

อนาคต

การบรหารฐานขอมลจะประสบผลสำาเรจไดจะตองประกอบดวยปจจยตางๆ หลายประการ ดงรป

รปท5.21 แสดงสวนประกอบหลกของฐานขอมลภายใตสภาพแวดลอม

1. การบรหารขอมล (Data administration) ระบบฐานขอมลจะตองไดรบการยอมรบจากองคการ โดยมการสนบสนนดานการจดการ และการวางแผนเกยวกบสารสนเทศจากผบรหารระดบสงจะตองมการกำาหนดนโยบาย

และ มผรบผดชอบโดยตรง หลกสำาคญของการบรหารขอมลจะตองถอวาขอมลเปนสงทจำาเปน และสำาคญกบทกหนวยงาน โดยไมผกขาดกบงานใดงานหนง เชน งานทางดานบญช ทางดานการเงน การวเคราะหตลาดการผลต การพยากรณ และการ

ควบคม จะตองวางแผนใหขอมลตางๆ เหลานสามารถใชรวมกนเพอการตดสนใจ ดงนนองคการจะตองกำาหนดนโยบายฐาน ขอมลทชดเจน มการกำาหนดสทธ มาตรฐาน และการกระจายขอมลไปทกหนวยงานขององคการ

2. การวางแผนและวธการสรางแบบจำาลอง (Data Planning and Modeling Methodology) ขนแรกหากองคการตดสนใจวาจะใชระบบฐานขอมล องคการจะตองมการสำารวจความ

ตองการสารสนเทศของทกหนวยงาน เพอวางแผนเกยวกบฮารดแวร และซอฟตแวรทตองใช และพจารณาเกยวกบงบ ประมาณทเหมาะสมรวมทงจะตองม ผเชยวชาญระบบฐานขอมล เพอทจะทดลองสรางแบบจำาลองของระบบฐานขอมลวาควร

จะออกแบบฐานขอมลอยางไร เชน ในลกษณะงานโครงสรางแบบลำาดบขน โครงสรางแบบเครอ หรอโครงสรางแบบสมพนธ

3. การจดการและเทคโนโลยฐานขอมล (Database Technology and Management) องคการจะตองมการฝกฝนพนกงานใหรจกการจดการขอมล และนำาเทคโนโลยมาประยกตใช

งาน เชน นำาอปกรณสอสารมาตอพวงกบเครองคอมพวเตอรเพอทำาหนาทในการการจายขอมลจากแหลงหนงไปยงอกแหลง

หนง โดยเฉพาะในปจจบนอนเตอรเนต(Internet) ไดเขามามบทบาทในเรองของฐานขอมลมากขน ดงนนองคการ จะตองรจกใชเทคโนโลยสมยใหม เพอชวยในการสรางศกยภาพในการจดการมากขน

4. ผใช (User) ภายในองคการจะตองรบรเกยวกบนโยบายการใชฐานขอมล สทธทตนเองสามารถใชไดรวมถงการ เรยนรวธการใชซอฟตแวรใหมๆ ทจะมาชวยเพมประสทธภาพในการทำางาน

แนวโนมการพฒนาฐานขอมล การทเทคโนโลยของฐานขอมลมการพฒนาการไมหยดยง เปนธรรมดาอยแลวทผจดการระบบสารสนเทศตองพจารณาเลอก

ระบบคอมพวเตอรทมหลากหลายรปแบบ เชน จะเลอกเปนมนคอมพวเตอรทเปนยนกซดหรอAS/400 หรอวาใชเครอ ขายพซเนตเวรคหรออาจเปนเครองเมนเฟรม เลอกใชระบบฐานขอมลทเปนStand A lone หรอใชฐานขอมล

ระบบเครอขาย จนถงวนนเมอมโปรแกรมฐานขอมลออกวางจำาหนายในตลาดมากขนผใช (Use) สามารถทจะ ออกแบบ

ระบบฐานขอมลขององคกรตนไดโดยผานระบบGUI (Graphical user interface) และ

Tool สำาเรจรปซงเปนเครองมอทผผลตใหพรอมไวใหเพอการสรางระบบฐานขอมลในลกษณะทผใชสามารถสรางหนาจอ

หรอฟอรมสำาหรบปอนขอมลในสารสนเทศทตองการ และสรางReport ไดตรงกบความตองการของหนวยงานตางๆในองคการได

สรป การจดการฐานขอมลเปนกลยทธหนงในการบรหารองคการ ทงนเพราะวาสารสนเทศจะเปนประโยชนตอ องคการในการ

ตดสนใจเพอการแขงขน ดงนนองคการในปจจบนจงใหความสำาคญตอสารสนเทศเพมขน

การจดการขอมล (Data Management) ขอมลเปนขอเทจจรงทเกดขนของกจกรรมใดกจกรรมหนงใน แตละวน ดงนนปรมาณขอมลกมเพมขนตลอดเวลา องคการจงตองมนโยบายในการจดการกบขอมลตางๆ ทรวบรวมมาแลว

นำามาสรางเปนฐานขอมลเพอลดการซำาซอน หรอความขดแยงของขอมล ฐานขอมลประกอบดวยแฟมขอมล (File) รายการ (Record) ฟลด (Field) ไบตหรอตวอกษร (Byte or Character) และบต

(Bit) ซงเปนหนวยทเลกทสด ประเดนหลกในการบรหารขอมล คอ1. ความสามารถในการเขาถงขอมล (Access) 2. จะตองมระบบรกษา

ความปลอดภยของขอมล (Security) 3. สามารถเปลยนแปลงแกไขไดในอนาคต (Edit) 4. ขอมลทจด เกบอาจจะตองแบงเปนสวนหรอสรางเปนตารางเพองายตอการปรบปรง (Update) สวนตอประสานงานผใช

(User interface) หมายถง อปกรณทชวยใหผใชสามารถตดตอสอสารกบเครองคอมพวเตอรได

การจดแฟมขอมล (File management) เดมจะมการจดแฟมในลกษณะอสระ

(Conventional file) ของ แตละหนวยงาน จงทำาใหเกดการซำาซอนของขอมล การจดการแฟมขอมลจะ

ตองพจารณาถง1. การวางแผนถงการบรหารแฟมขอมล ซงจะตองทราบรายละเอยดของขอมลทตองการ2. การแบง ประเภทของแฟมขอมลซงสามารถแบงไดเปนแฟมขอมลหลก (Master file) และแฟมรายการปรบปรง

(Transaction file) และ3. การจดระเบยบแฟมขอมล (File organization) ซง สามารถจดไดดงน1 การจดระเบยบแฟมขอมลแบบตามลำาดบ (Sequential file) 2. การจดระเบยบ

แฟมขอมลแบบตรงหรอแบบสม (Direct random file organization) วธการประมวลผล (Processing technique) สามารถทำาไดหลายวธ เชน1. การประมวลแบบชด

(Batch processing) 2. การประมวลผลแบบโตตอบ (Interactive) และ3. การ ประมวลผลแบบออนไลน (Online processing)

การจดการฐานขอมลจะมสวนประกอบทสำาคญอย3 สวน คอ1. ภาษาคำานยามของขอมล (Data definition language) 2. ภาษาการจดการขอมล (Data manipulation language) 3. พจนานกรมขอมล (Data dictionary)

ขอดของการจดการฐานขอมล1. ลดความยงยาก2. ลดความซำาซอน3. ลดความสบสน4. ลดคาใชจายในการ บำารงรกษา5. มความยดหยนในการขยายฐานขอมล6. การเขาถงฐานขอมล และความสะดวกในการใชสารสนเทศเพม

ขน

ขอเสย1. มคาใชจายเกยวกบผเชยวชาญระบบฐานขอมล2. คาใชจายเกยวกบการสรางฐานขอมล3. การเพม อปกรณใหใหญขน4. คาใชจายทางดานโปรแกรมประยกต

อปสรรคในการพฒนาฐานขอมล1. ความผดพลาดจากการปอนขอมล2. การสราแฟมขอมลทำาไดยาก3. ในเรองของการกษาความปลอดภยของขอมล

การออกแบบฐานขอมล สามารถออกแบบได3 วธ คอ1. รปแบบขอมลแบบลำาดบขน (Hierarchical data model) 2. รปแบบขอมลแบบเครอขาย (Network data model) 3. รปแบบ

ความสมพนธขอมล (Relation data model) การบรหารฐานขอมล (Database Management) ภายในองคการจะประสบผลสำาเรจจะตอง

พจารณาปจจย ดงน1. การบรหารขอมล (Data administration) 2. การวางแผนขอมลและวธ การสราตวแบบ (Data planning and modeling methodology 3. การ

จดการและเทคโนโลยฐานขอมล (Database technology and management) 4. ผใช (User)