เบื้องหลัง 7 วาทะเด็ดไอน์สไตน์ ·...
TRANSCRIPT
ดร.บญชา ธนบญสมบต
www.facebook.com/buncha2509
ทความบบ
เบองหลง
7 วาทะเดดของไอนสไตน ในชวงป2555ผมและเพอนอก3คน(ไดแกศล,ธวชชยดลยสจรตและเยาวลกษณภอภรมย)
ไดรบเกยรตจากNationBooksใหแปลหนงสอดเลมหนงชอEinstein:HisLifeandUniverseเขยนโดย
วอลเตอรไอแซคสน(WalterIsaacson)เลมนหากยงไมไดอานกคงจะมคนคดวาไอนสไตนอกแลว!ในตลาด
บานเรามหนงสอเกยวกบอจฉรยะหวฟคนนเยอะแยะแลวไมใชร?
แตหากเหนชอผเขยน คอ วอลเตอร ไอแซคสน กอาจจะฉกคดไดวาเลมนคงไมธรรมดาเพราะ
ไอแซคสนคอผเขยนหนงสอประวตของสตฟ จอบส (Steve Jobs) อยางเปนทางการ แปลเปนไทยโดย
คณณงลกษณจารวฒนและทมซงใครทไดอานยอมจะรดวาลลาการเขยนและการแปลเฉยบคมขนาดไหน
หนงสอ Einstein ของไอแซคสน ใชเอกสารอางองมากมายอยางนาทง เฉพาะแคสวนอางองน
กหนาพอๆ กบพอกเกตบคขนาดยอม คอ 88 หนา ทสำคญกคอ หนงสอเลมนเขยนขนหลงจากท
คลงขอมลเกยวกบไอนสไตนไดรบการเปดเผยทงหมดในป ค.ศ. 2006 ดงนน เมอขอมลทงหมดพรอม
นกเขยนระดบเทพลงมอ หนงสอเกยวกบไอนสไตนทเชอถอไดและนาอานมากทสดเลมหนงจงถอกำเนดขน
ในบรรณพภพ
หนงสอ ไอนสไตน: ชวประวต และ จกรวาล (ฉบบสมบรณ)
แปลจาก Einstein: His Life and Universe เขยนโดย Walter Isaacson
ตลาคม - ธนวาคม 255674
คำคมท 1
“Imagination is more important than knowledge.”
“จนตนาการสำคญกวาความร”
ตอนนหนงสอไอนสไตนภาคภาษาไทยไดเปดตวไปแลวในงานสปดาหหนงสอแหงชาต เมอวนท
3 เมษายน พ.ศ.2556 ผมจงคดวานาจะสนกด หากนำแงมมบางอยางมาเลาไวซะหนอย คดไป-
คดมา กนกไดวาคมวาทะของไอนสไตนนมคนนำไปอางบอยมาก แตไมคอยมใครระบทมาเลย ดงนน
บทความนจงขอนำเสนอคำคมเดดๆ 7 ตวอยาง พรอมการขยายความเพมเตม ซงจะชวยใหเราเขาใจบรบท
และความหมายลมลกยงขนอกนดหรอถาอยากคนควาตอกทำได
ประโยคทนาจะตดอนดบคำคมสดฮตทพดกนมากทสดนมาจากการสมภาษณไอนสไตน โดย จอรจ
ซลเวสเตอร เฟยรเอค (GeorgeSylvesterViereck)และตพมพในบทความเรองWhatLifeMeans to
EinsteinในหนงสอพมพTheSaturdayEveningPostฉบบวนท26ตลาคมค.ศ.1929
บทความ What Life Means to Einstein ซงเปนทมาของประโยค “Imagination is more important than knowledge.”
ตลาคม - ธนวาคม 2556
75
คำคมท 2
“Science without religion is lame;
religion without science is blind.”
“วทยาศาสตรท ไรซงศาสนากเหมอนคนขาเป
สวนศาสนาท ไรซงวทยาศาสตรกเหมอนคนตาบอด”
ไอนสไตนบอกเฟยรเอควาเขาเชอมนในการหยงรและแรงบนดาลใจและกลาววาเขาจะแปลกใจหาก
ทฤษฎสมพทธภาพทวไปของเขาผดในการทำนายการเบยงเบนของแสงในระหวางการเกดสรยปราคาเมอวนท
29 พฤษภาคม ค.ศ.1919 เฟยรเอคจงถามวา “ถาอยางนนคณกเชอมนในจนตนาการมากกวาความร
กระนนหรอ?”
ไอนสไตนตอบวา“ผมเปนศลปนพอทจะวาดจนตนาการไดอยางอสระ จนตนาการสำคญกวาความร
ความรนนจำกด แตจนตนาการครอบคลมทวพภพ”(สำนวนแปลโดยศล)
เฟยรเอคตงคำถามเดดๆอกหลายคำถามเชนไอนสไตนคดวาตนเองเปนเยอรมนหรอยว?เขาไดรบ
อทธพลจากศาสนาครสตแคไหน? เขาเชอในพระเจาหรอไม? และเขายอมรบการมตวตนของพระเยซในทาง
ประวตศาสตรหรอไม?
เมอถกถามวาเขาเชอในความเปนอมตะหรอไม? ไอนสไตนตอบวา “ไม ชวตเดยวกเพยงพอแลว
สำหรบผม”
คณผอานทสนใจบทความเตมๆสามารถดาวนโหลดไฟลpdfไดจากเวบทใหไวในขมทรพยทางปญญา
ประโยคนมาจากการใหสมมนาของไอนสไตนทวทยาลยศาสนายเนยน(UnionTheologicalSeminary)
ในนวยอรกโดยไอนสไตนบอกวาขอบเขตของวทยาศาสตรคอการคนหาวาอะไรเปนจรงแตไมประเมนความคด
และการกระทำของคนเราเกยวกบสงทควรจะเปนแตศาสนามอำนาจหนาทกลบกนแตถงกระนนทงวทยาศาสตร
และศาสนาบางครงกทำหนาทรวมกน
ไอนสไตนบอกวา “วทยาศาสตรสามารถเกดขนมาไดโดยคนทเตมเปยมไปดวยความปรารถนา
ในความจรงและความเขาใจเทานน” แต “อยางไรกตาม ทมาของความรสกนถอกำเนดจากขอบเขต
ของศาสนา” (สำนวนแปลโดยศล)
คำบรรยายดงกลาวขนหนาหนงและขอสรปอนเฉยบคมของเขาตอไปนกโดงดงตดตลาดนบแตนน
“The situation may be expressed by an image: science without religion is lame, religion
without science is blind.”
ตลาคม - ธนวาคม 255676
คำคมท 4
“Falling in love is not the most stupid thing
that people do, but gravitation cannot be held
responsible for it.”
“การตกหลมรกมใชสงทโงทสดทคนเราทำ
แตจะถอวานเปนผลของความโนมถวงมได”
ไอนสไตนกลาวประโยคนขณะเดนไปพรอมกบ
แอนสทชเตราส (ErnstStraus)ผชวยงานดานวทยา-
ศาสตรของเขา ชเตราสเปนนกคณตศาสตรและเปน
ผสนบสนนการควบคมอาวธอกดวยไอนสไตนกลาวถงเรอง
ทพวกเขาตองแบงเวลาใหกบวทยาศาสตรและการเมอง
โดยกลาวกบชเตราสวา“แตสมการสำคญตอผมมากกวา”
และเสรมวา “การเมองเปนเรองปจจบน ในขณะท
สมการนนชวนรนดร”
ผมขอแถมสำนวนแปลประโยคนของดร.พฒนะ
ภวะนนท (ผลวงลบไปแลว) อดตอาจารยภาควชาฟสกส
คณะวทยาศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยโดยอาจารย
พฒนะไดแปลประโยคนไวอยางงดงามและฟงคลองจองวา
“การเมองเร องช วคร อย ไมนาน สมการสจจะ
ทรงคงนรนดร” (จาก‘บรรณานกรมงานสำคญของแอล
เบรทไอนสไทน’วารสารวทยาศาสตรปท33เลมท6
มถนายน2522หนา133)
แอนสท ชเตราส
คำคมท 3
“Politics is for the present, while our equations
are for eternity.”
“การเมองเปนเรองปจจบน ในขณะทสมการนนชวนรนดร”
ตลาคม - ธนวาคม 2556
77
คำคมท 5
“Life is like riding a bicycle. To keep your
balance you must keep moving.”
“ชวตกเหมอนกบการขจกรยานนนแหละ
ลกตองรกษาสมดลดวยการปนไปขางหนาเสมอ”
ระหวางทเดนทางไปเยอนองกฤษในปค.ศ.1933 ไอนสไตนไดรบจดหมายฉบบหนงซงเสนอทฤษฎวา
แรงโนมถวงหมายถงวา ในขณะทโลกหมน คนเราบางครงกหวทมลงหรอตะแคงขาง เขาจงคาดเดาวาบางท
นนอาจจะเปนสาเหตททำใหคนเราทำเรองโงๆ เชนการตกหลมรกไอนสไตนเขยนแบบหวดๆบนจดหมายนนวา
“การตกหลมรกมใชสงทโงทสดทคนเราทำ แตจะถอวานเปนผลของความโนมถวงมได”(สำนวนแปลโดย
ธวชชยดลยสจรต)
หนงสอของไอแซคสนระบวาเกรดเรองนมาจากหนงสอชอAlbertEinstein:TheHumanSide.
NewGlimpsesfromHisArchivesซงมเฮเลนดคาส(HelenDukas)และบาเนชฮอฟฟมนน(Banesh
Hoffmann) เปนบรรณาธการ และตพมพป ค.ศ. 1979 โดย Princeton University Press (ดคาสเปน
เลขานการของไอนสไตนในชวงบนปลายชวตของเขาสวนฮอฟฟมนนเปนนกคณตศาสตรและนกฟสกสทเคย
รวมงานกบไอนสไตน)
ist es wie beim Velo. Nur wenn er faehrt,
kann er bequem die Balance halten.”
เอดอารดเปนลกชายคนเลกของไอนสไตนกบ
ภรรยาคนแรกของเขาคอมเลฟามารชเอดอารดเปน
คนเรยนดและเรยนแพทยโดยมเปาหมายวาจะเปน
จตแพทยแตเขาเรมแสดงอาการโรคจตเภทเมออาย
ได20ปเอดอารดและพชาย(คอฮนสอลแบรท)
อยกบแมหลงจากทไอนสไตนหยาขาดจากภรรยา
ขณะทเอดอารดศกษาอยในมหาวทยาลย
เขาตกหลมรกผหญงทแกกวาแตความสมพนธจบลง
อยางเจบปวด ทำใหเขาตกอยในอาการซมเศรา
ไอนสไตนแนะใหเขาสรางความสมพนธฉนชสาว
แบบไมจรงจงกบ “ของเลน” ทออนวยกวาและ
ยงแนะใหเขาหางานทำ ไอนสไตนเขยนวา “ชวต
กเหมอนกบการขจกรยานนนแหละ ลกตองรกษา
สมดลดวยการปนไปขางหนาเสมอ”
เอดอารด ไอนสไตน
ประโยคนมาจากจดหมายลงวนท5กมภาพนธ
ค.ศ.1930 ซงไอนสไตนเขยนถงลกชายคนเลกชอ
เอดอารด(Eduard)ซงปวยเปนโรคจตเภท(Schizo-
phrenia) โดยในขณะนนมอาการหนก ประโยค
ตนเรองในภาษาเยอรมนคอ “Beim Menschen
ตลาคม - ธนวาคม 255678
ประโยคนไอนสไตนพดบอยมากและโดยสวนตว
ผมเองแลวคดวานาจะเปน “เครองหมายการคา”
ของไอนสไตนเลยทเดยว สาเหตกคอ ไอนสไตน
ไมชอบเรอง“ความนาจะเปน”ซงเปนหนงในแกน
ความคดของกลศาสตรควอนตม
เม อลองไล เลยงหาสาเหตก จะพบว า
ไอนสไตน ได รบความเช อ ในเร อง นยตนยม
(determinism) มาจากนกปรชญาชอ สปโนซา
(Spinoza) กลาวคอ ความเชอทวากฎทงหลาย
ของธรรมชาตเปนตวกำหนดเหตและผลทจะตามมา
อย า ง ไม อ าจ เปล ยนแปลง ได และพระ เจ า
จะไมทอดลกเต าโดยปลอยให เหตการณ ใดๆ
เกดขนอยางสมๆหรอไมสามารถระบไดอยางแนนอน
และแมวากลศาสตรควอนตมดเหมอนจะแสดง
ใหเหนวาความเชอทวาน ไมถกตอง แตไอนสไตน
กยงคงยดถอเปนหลกอยางแนวแน
ไอนสไตนบอกวา “กลศาสตรควอนตมนน
นาประทบใจแนนอน แตเสยงขางในบอกผมวา
มนยงไม ใชสงทแทจรง ทฤษฎน ใหคำอธบาย
ปรากฏการณตางๆ มากมาย แตมไดนำเราเขาไปใกล
ความลลบของพระเจามากขนอยางแทจรง
ถงอยางไร ผมกเชอมนวาพระองคไมทอดลกเตา
หรอก”
มเรองเลายอดฮตเรองหนงคอเมอนลสโบร
นกฟสกสผบกเบกและปกปองกลศาสตรควอนตม
ไดยนไอนสไตนพดประโยคน เขากสวนกลบไปวา
ไอนสไตนหยดสงใหพระเจาทำอะไรเสยทเถอะ!
คำคมท 6
“God does not play dice.”
“พระเจาไมทอดลกเตา”
ไอนสไตนขจกรยาน ทซานตา บารบารา ค.ศ. 1933
โบรและไอนสไตนในป ค.ศ. 1925 ภาพโดยเอหเรนเฟสท
ตลาคม - ธนวาคม 2556
79
หลงสงครามโลกครงท 2 สนสดลง (ญปน
ยอมจำนนวนท 15 สงหาคม และลงนามเอกสาร
อยางเปนทางการวนท2กนยายนค.ศ.1945)ไอนสไตน
ไดรณรงคอยางแขงขนใหมการควบคมอาวธและจดตง
รฐบาลโลก(WorldGovernment)ไอนสไตนกลาวในการให
สมภาษณกบUnitedPressวา“การปลดปลอยอารยธรรม
และเผาพงศมนษยจากภยพบตขนกบการสรางรฐบาลโลก
เทานน”และ“ตราบเทาทรฐเอกราชยงคงมอาวธยทธภณฑ
และความลบทางอาวธ สงครามโลกครงใหมยอมเกดขน
อยางหลกเลยงไมได”
หลายคนมองวาขอเสนอเรองรฐบาลโลกนนชาง
ใสซอและไรเดยงสาแตแรงขบดนใหไอนสไตนเสนอเชนน
มาจากการทเขาเปนนกสนตนยมผนวกกบความรสกผดท
เขาเคยมบทบาทในการกระตนใหเกดโครงการสรางระเบด
ปรมาณโดยจดหมายทเขยนถงประธานาธบดรสเวลตใน
ป ค.ศ. 1939 ดวยเหตวาในขณะนนมความเปนไปไดวา
เยอรมนกำลงคดสรางระเบดมหาประลยน และหากทำ
สำเรจกจะนำมาใช ในสงครามนนเอง
ในชวงปลายทศวรรษท 1940 ไอนสไตนเหน
อยางชดเจนวาความพยายามในการควบคมอาวธ
นวเคลยรนนลมเหลวและเมอถกถามโดยAlfredWerner
วาสงครามครงหนาจะเปนอยางไร เขาจงตอบวา “ผม
ไมรวาสงครามโลกครงทสามจะรบกนอยางไร แตผม
บอกคณไดวาพวกเขาจะใชอะไรในสงครามโลกครงทส
สงนนคอ กอนหน”
กระดานดำสดทายในหองทำงานของไอนสไตน
คำคมท 7
“I do not know how the Third World War
will be fought, but I can tell you what the
Fourth-rocks.”
“ผมไมรวาสงครามโลกครงทสามจะรบกนอยางไร
แตผมบอกคณไดวาพวกเขาจะใชอะไรในสงครามโลกครงทส
สงนนคอ กอนหน”
ตลาคม - ธนวาคม 255680
ขมทรพยทางปญญา
ขอแนะนำแหลงรวบรวมคำกลาวของไอนสไตนใน Wiki Quotes ท http://en.wikiquote.org/wiki/Albert_Einstein
บทความเรอง What Life Means to Einstein ใน The Saturday Evening Post โดย George Sylvester Viereck
สามารถดาวนโหลดไดท http://www.saturdayeveningpost.com/wp-content/uploads/satevepost/what_life_
means_to_einstein.pdf
กอนจบเรองคำคมขอแถมคำ(ทผมคดวา)คมของไอนสไตนตวอยางสดทายความตอนนมาจากบท
“วาระสดทาย” ในหนงสอของไอแซคสน เลาอยางยอทสดกคอ กอนไอนสไตนเสยชวตไมนานนก คณะ
แพทยไดปรกษากนและแนะนำศลยแพทยคนหนงทสามารถผาตดซอมเสนเลอดแดงใหญในชองทองได
แมคดวาจะไมนาทำกตาม
ไอนสไตนปฏเสธ โดยกลาววา “การยดชวตออกไปแบบจอมปลอมอยางนนไมเหนเขาทาเลย”
เขาบอกกบเฮเลน ดคาส เลขานการสวนตว “ผมไดทำหนาทของตวเองแลว ตอนนถงเวลาตองไป
ผมกจะไปอยางสงางาม”