แนวทางการน าเสนอ · 2018-01-15 · ก....

แนวทางการน าเสนอ

แนวปฏบตทด (Best Practice)

สถาบนพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยภาคเหนอ

ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ กระทรวงศกษาธการ

แนวทางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice)

เอกสารวชาการล าดบท 06/2560

พมพครงท 1

ปทพมพ พ.ศ. 2560

จ านวนพมพ 1,800 เลม

จดท าตนฉบบและเผยแพร

สถาบนพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยภาคเหนอ

ถนนจามเทว ต าบลบอแฮว อ าเภอเมองล าปาง จงหวดล าปาง 52100

โทรศพท 0-5422-4862

โทรสาร 0-5422-1127

พมพท : บอยการพมพ

80 หม 2 ต าบลสบปราบ อ าเภอสบปราบ จงหวดล าปาง 52170

โทร. 08-1026-1140, 08-3209-7302, 0-5429-6289

E-mail : [email protected]

ก แ น ว ท า ง ก า ร น า เ ส น อ แ น ว ป ฏ บ ต ท ด ( B e s t P r a c t i c e )

ค ำน ำ

จากหลกการทวา “ถาไดน าความรไปใช ความรนนกยงเพมคณคา เพราะท าใหเกดการ ตอยอดความรใหแตกแขนงออกไปอยางกวางขวาง” ดงนน เปาหมายส าคญประการหนง ในการปฏบตงานขององคกร คอ ใหคนในองคกรม Best Practice เพอชวยเพมผลผลตในการท างานทงในดานปรมาณและคณภาพ

สถาบน กศน.ภาคเหนอ ไดจดท าเอกสารวชาการ “แนวทางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice)” เลมนขน เพอเปนประโยชนตอครและบคลากรทางการศกษา สงกดส านกงาน กศน. และผทสนใจทวไป ไดศกษาเรยนรเกยวกบแนวปฏบตทด (Best Practice) พรอมทงใชเปนแนวทางในการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) เอกสารเลมนประกอบดวยเนอหาทจ าเปนในการน าเสนอแนวปฏบตทดพรอมตวอยาง เพอใหเหนแนวทางในการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ไดแก แนวทางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) การด าเนนงานเพอหาแนวปฏบตทด ตามแนวทางวงจรคณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) ตวอยางการน าเสนอแนวปฏบตทด ดานการศกษาขนพนฐาน ดานการศกษาเพอพฒนาอาชพ ดานการศกษาตามอธยาศยและดานการสงเสรมการรหนงสอ การน าเสนอแนวปฏบตทดตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร และตวอยางการน าเสนอ แนวปฏบตทดตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ดานโภชนาการและสขภาพอนามย ดานการศกษา ดานการสงเสรมอาชพ ดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม และดานการอนรกษวฒนธรรมทองถน

สถาบน กศน.ภาคเหนอ ขอขอบคณผมสวนเกยวของทกทานทมสวนรวมในการจดท าเอกสารวชาการ “แนวทางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice)” เลมน ซงเปนประโยชนตอหนวยงาน สถานศกษาและบคลากร ใชเปนแนวทางและน าไปปรบใชใหเหมาะสมตอไป

(นายจ าเรญ มลฟอง)

ผอ านวยการสถาบน กศน.ภาคเหนอ มถนายน 2560

ข แ น ว ท า ง ก า ร น า เ ส น อ แ น ว ป ฏ บ ต ท ด ( B e s t P r a c t i c e )

ค แ น ว ท า ง ก า ร น า เ ส น อ แ น ว ป ฏ บ ต ท ด ( B e s t P r a c t i c e )

สำรบญ

หนำ

ค ำน ำ ก

สำรบญ ค

แนวทำงกำรน ำเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) 1

ควำมหมำยของแนวปฏบตทด 1 จดเรมตนของ Best Practice 1 Best Practice มควำมส ำคญอยำงไร 1 Best Practice กบทฤษฎกำรเรยนรของ Thorndike 1 Best Practice ในหนวยงำน 2 คณลกษณะของ Best Practice 2 กำรด ำเนนงำน Best Practice 3 แนวทำงกำรเขยน Best Practice 4

กำรด ำเนนงำนเพอหำแนวปฏบตทด (Best Practice) ตำมแนวทำงวงจรคณภำพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) 7

ตวอยำงกำรน ำเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) 9

ดำนกำรศกษำขนพนฐำน 10 ดำนกำรศกษำเพอพฒนำอำชพ 22 ดำนกำรศกษำตำมอธยำศย 30 ดำนกำรสงเสรมกำรรหนงสอ 44

ง แ น ว ท า ง ก า ร น า เ ส น อ แ น ว ป ฏ บ ต ท ด ( B e s t P r a c t i c e )

สำรบญ (ตอ)

หนำ

กำรน ำเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ตำมโครงกำรพฒนำเดกและเยำวชนในถนทรกนดำร ตำมพระรำชด ำรสมเดจพระเทพรตนรำชสดำฯ สยำมบรมรำชกมำร 53

ควำมเปนมำของกำรพฒนำเดกและเยำวชนในถนทรกนดำร 53 แนวพระรำชด ำรในกำรพฒนำเดกและเยำวชนในถนทรกนดำร 54 กำรเขยนน ำเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ตำมโครงกำรพฒนำเดกและเยำวชนในถนทรกนดำร ตำมพระรำชด ำรสมเดจพระเทพรตนรำชสดำฯ สยำมบรมรำชกมำร 54

ตวอยำงกำรน ำเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ตำมโครงกำรพฒนำเดกและเยำวชนในถนทรกนดำร ตำมพระรำชด ำรสมเดจพระเทพรตนรำชสดำฯ สยำมบรมรำชกมำร 59

ดำนโภชนำกำรและสขภำพอนำมย 60 ดำนกำรศกษำ 66 ดำนกำรสงเสรมอำชพ 71 ดำนกำรอนรกษทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม 77 ดำนกำรอนรกษวฒนธรรมทองถน 84

บรรณำนกรม 90

คณะผจดท ำ 91

1 แ น ว ท า ง ก า ร น า เ ส น อ แ น ว ป ฏ บ ต ท ด ( B e s t P r a c t i c e )

แนวทางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice)

ความหมายของแนวปฏบตทด แนวปฏบตทด (Best Practice) หมายถง วธปฏบตหรอขนตอนการปฏบตทท าใหองคกร

ประสบความส าเรจ หรอสความเปนเลศตามเปาหมาย เปนทยอมรบในวงวชาการหรอวชาชพนน ๆ มหลกฐานของความส าเรจปรากฏชดเจน โดยมการสรปวธปฏบต หรอขนตอนการปฏบต ตลอดจนความรและประสบการณ บนทกเปนเอกสารเผยแพรใหหนวยงานภายในหรอภายนอกสามารถน าไปใชประโยชนได

จดเรมตนของ Best Practice Best Practice เรมจากวงการแพทย เปนวธการปฏบตงานทด ไมวาจะน าไปปฏบตทไหน

อยางไร ซงผลงานทปฏบตนนไดน าไปสผลส าเรจ หนวยงานจ าเปนตองมการแลกเปลยนวธการปฏบตทดกบหนวยงานยอย และมการแลกเปลยนระหว างหนวยงานตาง ๆ ทงภายในและภายนอก ผลสดทาย คอการน า Best Practice นนไปใชจนเปนมาตรฐาน ตวอยางโปรแกรมทไดรางวล คอ โปรแกรมการเชญชวนผดแลผปวยทเปนมะเรงมารกษาทศนยการรกษา โดยด าเนนกจกรรมในลกษณะการวจย ผลของโปรแกรมพบวา 90% ของผปวยทไดรบการวนจฉยสวนใหญเปนมะเรงในระยะแรกเทานน ผปวยมความพงพอใจในการดแลรกษาจากโปรแกรมดงกลาวทเปน Best Practice

Best Practice มความส าคญอยางไร จากหลกการทวา “ถาไดน าความรไปใช ความรนน กยงเพมคณคา เพราะท าใหเกดการตอ

ยอดความรใหแตกแขนงออกไปอยางกวางขวาง” ดงนน เปาหมายส าคญประการหนงของการจดการความรในองคกร คอ เพอใหคนในองคกร ม Best Practice ในการท างานทชวยเพมผลผลผลตทงในดานคณภาพและปรมาณ ดงค ากลาวของ Peter Senge ทวา ความร คอความสามารถในการท าอะไรกตาม อยางมประสทธผล (Knowledge is the capacity for effective actions)

Best Practice กบทฤษฎการเรยนรของ Thorndike Edward Lee Thorndike (พ.ศ. 2417-2492) เปนนกจตวทยาชาวอเมรกนผคนพบทฤษฎ

ความตอเนอง (Connectionism) ทฤษฎนมความเชอวา การเรยนรเกดจากการลองผดลองถก เชน เมอใหผเรยนท ากจกรรมอะไรอยางหนง ซงไมมความรในเรองนนมากอน ผเรยนจะท าแบบลองผดลองถก เพอเลอกทจรง ทงทเทจ จนกระทงจบไดวา ควรท าอยางไร จงจะถกตองและรวดเรว กจะเลอกท าดวยวธนนในครงตอไป


Best Practice ในหนวยงาน การท าใหเกด Best Practice ในหนวยงาน สามารถท าใหเกดขนไดหลายชองทาง 1. เกดจากบคคล อนมาจากการเรยนรหรอประสบการณ เปาหมายของหนวยงานท

คาดหวงความส าเรจ ผปฏบตงานเรยนรจากการปฏบต รเรมสรางสรรค แกปญหาการท างาน เสนอแนะวธการท างาน อาจเกดแนวคด การรบรจากขอแนะน าของผบรหาร วทยากร เพอนรวมงาน หนวยงานอน และผรบบรการ กอใหเกดการสรางสรรควธการใหมหรอวธการทดกวา

2. เกดจากปญหาอปสรรคในการปฏบตทไมเปนไปตามเปาหมาย ความกดดนของผรบบรการ การแขงขน การขบเคลอนนโยบายขององคกร ภาวะขอจ ากดของทรพยากร ภาวะวกฤตท าใหมการแสวงหาแนวทาง กระบวนการ วธการทดกวา เพอใหไดผลส าเรจสงสด

3. เกดจากแรงขบเคลอนการพฒนา คนหาวธการใหม สรางความพงพอใจของผรบบรการ เสรมสรางสรางประสทธภาพขององคกร

คณลกษณะงานของ Best Practice การวนจฉย Best Practice เปนพลงทชวยกนยกระดบความคด สามารถมมมมองทแตกตาง

หลากหลาย ยอมรบมมมองทแตกตางจากมมมองของตนเองไดดขน มประเดนในการพจารณาพอสงเขปดงน

1. เปนเรองทเกยวของกบภารกจโดยตรงของหนวยงาน 2. สนองตอนโยบายการแกปญหา การพฒนาประสทธภาพของหนวยงาน 3. ลดขนตอน ลดรอบระยะเวลาการท างาน 4. ลดทรพยากร ลดคาใชจาย 5. มการน าเทคโนโลยมาใชประกอบการท างาน 6. รเรมสรางสรรควธการขนมาใหม หรอประยกตขนใหม 7. สามารถท าแผนผงเชงเปรยบเทยบวธการเกากบใหม และสงทเปนวธใหมจะใหประโยชน

อะไรทดกวาวธเกา 8. อ านวยความสะดวกในการใช 9. วางระบบในการใหบรการ และมชองทางทหลากหลายในการใหบรการดงกลาว 10. สามารถเทยบเคยงวธการท างานลกษณะเดยวกนกบหนวยงานอนได 11. มผลผลต/ความส าเรจเพมขน 12. ความพงพอใจของผรบบรการ หรอผมสวนไดสวนเสย 13. สามารถน าไปใชเปนมาตรฐานการท างานตอไปไดยงยนพอสมควร 14. มการพฒนาปรบปรงตอไป


การด าเนนงาน Best Practice หนวยงานสามารถด าเนนการไดหลายกระบวนการ เชน ด าเนนการตามแนวทางวงจร

คณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) P : การวางแผน D : การปฏบต C : การตรวจสอบประเมนผล A : การปรบปรงพฒนา ก าหนดกจกรรมใหม และสามารถเลอกน าเทคนคตาง ๆ มาใชให

เหมาะสมกบบรบทของหนวยงาน เชน CQI (Continuous Quality Improvement) RCA (Root Cause Analysis) FMEA (Failure Mode Evaluation Analysis) และอน ๆ มาชวยในการด าเนนงาน จนเกด Best Practice ซงพอจะสรปเปนล าดบขน ดงน

1. การคนหา Best Practice การคนหา Best Practice เพอดสงทเราคดวา เจอแลว ใชแลว และคดวาเปน Best Practice ของเรา จรง ๆ แลว ใช หรอ ไม มสงทชวยในการคนหางาย ๆ ดงน

การวเคราะหบรบท ความคาดหวงของหนวยงาน/สงคม/ผมสวนไดเสย พจารณาวา PDCA ไดครบวงจรหรอยง ขนตอนนนเปน “นวตกรรม” หรอไม ตงค าถามวานวตกรรมนน

คออะไร What ท าอยางไร How ท าเพออะไร Why

วเคราะหปจจยทส าเรจและบทเรยนทไดเรยนร 2. เกณฑพจารณา Best Practice

การพจารณาวาสงทผเขยน คดวาเปน Best Practice นน ผอานมเกณฑงาย ๆ ในการพจารณาวาเปน Best Practice หรอไม ดงน

1) สอดคลองกบ “ความคาดหวง” ของหนวยงาน/โรงเรยน/ชมชน/ผปกครอง/ผเกยวของ

2) ม PDCA จนเหนแนวโนมของตวชวด 3) ผเขยนบอกเลาไดวา “ท าอะไร What” “ท าอยางไร How” “ท าไมจงท า Why” 4) ผลลพธเปนไป/สอดคลอง/สะทอนตามมาตรฐานหรอขอก าหนด 5) เปนสงท “ปฏบตไดจรงและเหนผลแลว” ไมใชแนวคด หรอ ทฤษฎ


3. การเขยน Best Practice การเขยน Best Practice อาจเขยนในรปแบบ/องคประกอบ ดงน 1) ขอมลทวไป 2) ผลงาน/ระบบงานทเปน Best Practice (ดอยางไร How) ซงอาจเขยนโดยการแยก

เปน 2 สวน คอ (1) ขนตอนการด าเนนงาน หรอ Flow (แผนภม) ของระบบงานทท า (2) วธการและนวตกรรมทเปน Best Practice หรอ อาจเขยนบอกเลาขนตอน

การด าเนนงานจนส าเรจเปนผลงานทดเลศเปนความเรยงกได 3) ปจจยเกอหนน (ดเพราะอะไร What) หรอปจจยแหงความส าเรจ/ความภาคภมใจ

และบทเรยนทไดรบ 4) ผลการด าเนนงาน (ดแคไหน Why) ซงอาจจะเอาไวในหวขอท 2 กได ทงน ควรเนน

ตวชวดส าคญตาง ๆ ทแสดงใหเหนแนวโนมการเปลยนแปลง ซงอาจใชแผนภมหรอกราฟ แสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงการด าเนนงานจนเกดผลส าเรจ และอาจมแผนงานในอนาคตดวยกได

แนวทางการเขยน Best Practice การน าเสนอแนวปฏบตทด สามารถน าเสนอไดหลายรปแบบ ส าหรบการพฒนาศกยภาพ

บคลากรในครงน ไดก าหนดหวขอส าหรบการน าเสนอแนวปฏบตทดประกอบดวย 15 หวขอ ดงน 1. ชอผลงาน (ระบชอผลงานทเปนแนวปฏบตทด)

ควรเปนวธปฏบตหรอขนตอนการปฏบตงานส าคญทมสวนชวยใหบรรลวตถประสงค/เปาหมายทก าหนดไว

2. หนวยงาน/ สถานศกษา/ กศน.ต าบล (ระบชอหนวยงาน/ สถานศกษา/ กศน.ต าบลทพฒนาแนวปฏบตทด)

3. คณะท างานพฒนาแนวปฏบตทด (ระบชอบคคล) 4. ความสอดคลอง (ระบความสอดคลองทเกยวของ เชน ยทธศาสตรและจดเนน

การด าเนนงาน กศน. วสยทศน/พนธกจ ระบบประกนคณภาพสถานศกษา ฯลฯ) 5. ทมาและความส าคญของผลงาน

ใหเขยนระบเหตผล/ความจ าเปนวาท าไมตองท าโครงการน 6. วตถประสงค

ใหระบวา เมอไดท าโครงการ/กจกรรมนแลวเสรจจะเกดอะไรขน หรอคาดหวงวาจะเกดอะไรขนทเปนผลจากการท าโครงการ/กจกรรมน โดยเขยนเปนขอ ๆ ใหชดเจน


7. วธด าเนนการ 7.1 เขยนอธบายขนตอนการด าเนนงานโดยละเอยด เชน ขนตอนท 1 เปนขนตอน

ศกษาอะไร ศกษาหรอแบงกลมศกษาอยางไร และดผลจากอะไร โดยวธไหน อยางไร เปนตน ถดจากนน ขนตอนท 2 ขนตอนท 3 ขนตอนท 4 ท าอยางไรไปเรอย ๆ

7.2 เขยนวธการทดลอง โดยเรยงล าดบกอนหลง ใสหมายเลขเปนขอ ๆ เขยนใหไดใจความตอเนอง ชดเจน กะทดรด อานแลวเขาใจงาย ไมวกวน

7.3 บอกวธการหาขอมลวาท าอยางไร เชน น ามาเขยนในรปตาราง แผนภม กราฟ ฯลฯ 8. ตวชวดความส าเรจ

ใหระบวา อะไรหรอสงใดเปนสงบงบอกความส าเรจตามวตถประสงคของโครงการ/กจกรรม (ระบไวเพอการประเมนผล) รวมทงระบเปาหมายของความส าเรจดวย

9. การประเมนผลและเครองมอการประเมนผล ใหระบวธการประเมนผล และเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลหรอเครองมอ

การประเมนผลตามตวชวดทระบไวทกตว 10. ผลการด าเนนงาน

ใหระบผลการด าเนนงานตามวตถประสงคและตวชวด 11. บทสรป

ใหระบบทสรปทไดจากการท าโครงการ/กจกรรม ควรสรปวธปฏบตหรอขนตอน การปฏบตทด ผลของการใชแนวปฏบตทด และความรและประสบการณทไดรบ

12. กลยทธหรอปจจยทท าใหประสบความส าเรจ ใหระบกลยทธหรอปจจยทน าไปสความส าเรจ ทเปนเทคนค หรอวธการท างาน หรอ

ปจจยใด ๆ ทคณะท างานเหนวา ชวยใหการท าโครงการ/กจกรรมแนวปฏบตทดประสบความส าเรจ 13. ขอเสนอแนะ

ใหระบแนวทางการน าแนวปฏบตทดไปใชในการพฒนางาน หรอพฒนากระบวนการท างาน ควรเขยนในลกษณะเสนอแนะวธการปรบปรง/พฒนางาน หรอพฒนากระบวนการท างานใหดขน

13.1 ใหบอกวาสามารถน าความรทไดจากการศกษา ไปท าอะไรไดบาง 13.2 เขยนขอเสนอแนะเปนขอ ๆ โดยเรยงล าดบความส าคญจากมากไปหานอย

14. การอางอง (ระบแหลงอางอง เอกสารอางอง ฯลฯ) ใหระบแหลงทมาของขอความทใชอางอง หรอขอมลทใชคนควา ศกษาหาขอมล

ทน ามาใชประโยชนในการท าโครงการ/กจกรรมน ส าหรบรปแบบการเขยนเอกสารอางองทใชใน การท าโครงการมการเขยนไดหลายรปแบบ เชน ระบบนาม-ป เปนตน


เอกสารอางองหรอบรรณานกรม เปนการอางองสวนทายบทความหรอทายเลม โดยผเขยนบทความจะตองรวบรวมรายการเอกสารทงหมดทไดใชอางองในผลงานของตน เรยกวา รายการเอกสารอางอง (References List) หรอ บรรณานกรม (Bibliography) ซงมขอแตกตางกนดงน

1) เอกสารอางอง เปนการรวบรวมเฉพาะรายการเอกสารทถกอางไวในสวนเนอเรองเทานน ดงนน จ านวนรายการเอกสารทอางองในสวนทายเรอง จงตองมจ านวนเทากนกบทถกอางองไวในสวนเนอเรอง

2) บรรณานกรม เปนการรวบรวมรายการเอกสารทใชอางองในสวนเนอหาทงหมด รวมทงรายการเอกสารทมไดอางไวในสวนเนอเรอง มารวบรวมไวกได หากเหนวาเอกสารนนม ความเกยวขอกบเรองทเขยน และจะเปนประโยชนกบผอาน ดงนนจ านวนรายการเอกสารทอางองในสวนทายเรองจงอาจมมากกวาจ านวนทถกอางองไวในสวนเนอเรอง

ส าหรบการเลอกใชระหวางเอกสารอางองหรอบรรณานกรม ขนอยกบลกษณะ การอางองตามทกลาวไวขางตน

15. ภาคผนวก สวนประกอบทเขยนเพมเตมในตอนทาย (ถาม) เพอชวยใหเหนความสมบรณในขอมล

เนอหา กระบวนการด าเนนงาน และผลของการด าเนนงาน อาจประกอบดวย แบบสอบถาม แบบสมภาษณ ผลการวเคราะหขอมล โดยใชสถตทเกยวของอน ๆ นอกเหนอจากสวนทจดไวในเนอหา ส าเนาเอกสารหายาก โปรแกรมคอมพวเตอรทใช นอกจากนอาจมรายละเอยดอน ๆ เชน ค าอธบายเกยวกบขนตอน หรอวธท าภาพประกอบ การสรางเครองมอหรออปกรณการทดลองผลตภณฑทเกดขนหรอสรางขนในโครงการ/กจกรรมนน ๆ ส าหรบกรณมภาคผนวกหลายภาค ใหจดเปนภาคผนวก ก ภาคผนวก ข และภาคผนวก ค ตามล าดบ และใหขนหนาใหมเมอขนภาคผนวกใหม และพมพหนาบอกตอนส าหรบภาคผนวกนน ๆ ดวย


การด าเนนงานเพอหาแนวปฏบตทด (Best Practice)

ตามแนวทางวงจรคณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA)

ดานการวางแผน (P) 1. ส ารวจ รวบรวม และวเคราะหขอมลกลมเปาหมาย และขอมลบรบทของชมชนในพนท

ทรบผดชอบ 2. วเคราะหงานตามบทบาทหนาท และวเคราะหความสอดคลองทเกยวของ เชน

ยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. วสยทศน/พนธกจ ระบบประกนคณภาพสถานศกษา ฯลฯ 3. คนหา Best Practice โดยมประเดนพจารณา ดงน

เปนเรองทเกยวของกบภารกจโดยตรงของหนวยงาน/สถานศกษา/บทบาทหนาท สนองนโยบาย การแกปญหา การพฒนาประสทธภาพของหนวยงาน/สถานศกษา/

กลมเปาหมาย ลดขนตอน ลดรอบระยะเวลาการท างาน ลดทรพยากร ลดคาใชจาย เปนการน าเทคโนโลยมาใชประกอบการท างาน เปนวธการรเรมสรางสรรคขนมาใหม หรอประยกตขนใหม (นวตกรรม) โดยตง

ค าถามวา นวตกรรมนน คออะไร (What) ท าอยางไร (How) ท าเพออะไร (Why) สามารถท าแผนผงเชงเปรยบเทยบวธการเกาและใหม และสงทเปนวธใหมจะให

ประโยชนอะไรทดกวาวธเกา สามารถอ านวยความสะดวกในการใช เปนการวางระบบในการใหบรการ และมชองทางทหลากหลายในการใหบรการ

ดงกลาว สามารถเทยบเคยงวธการท างานลกษณะเดยวกนกบหนวยงานอนได มผลผลต/ความส าเรจเพมขน มการประเมนความพงพอใจของผรบบรการ หรอผมสวนไดสวนเสย สามารถน าไปใชเปนมาตรฐานการท างานตอไปไดยงยนพอสมควร มการพฒนาปรบปรงตอไป

4. น าขอมลจากการวเคราะหและพจารณาในขอ 1 – 3 มาก าหนดกรอบการด าเนนงานทพจารณาแลววาเปนแนวปฏบตทด (Best Practice) เพอเปนแนวทางในการปฏบตงาน

ก าหนดวตถประสงคโครงการ/กจกรรม ก าหนดตวชวดความส าเรจ ก าหนดวธด าเนนการ ก าหนดวธการประเมนผลและเครองมอการประเมนผล


ดานการด าเนนงาน (D) ปฏบตงานตามกรอบการด าเนนงานของแนวปฏบตทด (Best Practice)

ดานการตรวจสอบและประเมนผล (C) ตดตามและประเมนผล โดยใชวธการและเครองการประเมนผลทก าหนด

ดานการปรบปรงและพฒนาผลการปฏบตงาน (A) 1. สรปผลการด าเนนงาน 2. จดท ารายงาน เพอน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ตามหวขอการน าเสนอแนว

ปฏบตทด (Best Practice) 1) ชอผลงาน (ระบชอผลงานทเปนแนวปฏบตทด) 2) หนวยงาน/ สถานศกษา/ กศน.ต าบล (ระบชอหนวยงาน/ สถานศกษา/ กศน.

ต าบลทพฒนาแนวปฏบตทด) 3) คณะท างานพฒนาแนวปฏบตทด (ระบชอบคคล) 4) ความสอดคลอง (ระบความสอดคลองทเกยวของ เชน ยทธศาสตรและจดเนนการ

ด าเนนงาน กศน. วสยทศน/พนธกจ ระบบประกนคณภาพสถานศกษา ฯลฯ) 5) ทมาและความส าคญของผลงาน 6) วตถประสงค 7) วธด าเนนการ 8) ตวชวดความส าเรจ 9) การประเมนผลและเครองมอการประเมนผล 10) ผลการด าเนนงาน 11) บทสรป 12) กลยทธหรอปจจยทท าใหประสบความส าเรจ 13) ขอเสนอแนะ 14) การอางอง (ระบแหลงอางอง เอกสารอางอง ฯลฯ) 15) ภาคผนวก


ตวอยางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice)

ตวอยางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ของงาน กศน. ทจะน าเสนอตอไปน คณะผจดท าไดปรบปรงแกไขขอมลบางสวน เพอใหผศกษาเอกสารไดมองเหนภาพการน าเสนอแนวปฏบตทดทครอบคลมทกประเดน

ตอไปนเปนตวอยางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ของงาน กศน. ซงจะขอน าเสนอตวอยางเพยงบางสวนของบทบาทหนาทของคร กศน. ทงคร กศน.ต าบล และครอาสาสมคร ดงน

1) ดานการศกษาขนพนฐาน 2) ดานการศกษาเพอพฒนาอาชพ 3) ดานการศกษาตามอธยาศย 4) ดานการสงเสรมการรหนงสอ


ตวอยางท 1 : ดานการศกษาขนพนฐาน

1. ชอผลงาน : ผลการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยของผเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบลหางฉตร อ าเภอหางฉตร จงหวดล าปาง

2. หนวยงาน/ สถานศกษา : กศน.อ าเภอหางฉตร ส านกงาน กศน.จงหวดล าปาง

3. คณะท างาน นางจรสรชช ถานอย คร กศน.ต าบล

4. ความสอดคลอง สอดคลองกบยทธศาตรและจดเนนการด าเนนงาน ส านกงาน กศน. ปงบประมาณ 2559

ยทธศาตรท 1 ลดความเหลอมล า สรางโอกาส และยกระดบคณภาพการศกษา ขอ 1.3 ยกระดบคณภาพการจดการศกษาและการเรยนรการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย “ปรบวธเรยน เปลยนวธจดการเรยนร” โดยการพฒนาหลกสตร การพฒนาสอ การพฒนาสอเทคโนโลยเพอการศกษา การพฒนาระบบ ICT การพฒนาบคลากรผเกยวของ การพฒนารปแบบการจดการเรยนร การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา การประเมนเทยบระดบการศกษา การพฒนาระบบสะสมและการเทยบโอนผลการเรยน และใหความส าคญกบการวจยเพอการพฒนางานในรปแบบตาง ๆ

5. ทมาและความส าคญของปญหา การเขยนเปนการสอสารเพอแสดงออกถงความร ความคด ความรสก และอารมณโดยใช

ตวหนงสอ และเครองหมายตาง ๆ เปนเครองมอสอสาร ดงนน การเขยนจงเปนทกษะทส าคญ ทสามารถสอความหมายไดนานกวาการพด สามารถตรวจสอบและใช เปนหลกฐานอางองได อกทงเปนเครองมอในการถายทอดมรดกทางวฒนธรรมไดอกวธหนง (ชนดา ภมสถต, ม.ป.ป.)

กศน.ต าบลหางฉตร ไดด าเนนการจดกจกรรมการเรยนรรายวชาภาษาไทย ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 พบวา ผเรยนสวนใหญเขยนค า ไมถกตองตามหลกภาษาไทย สะกดผด เขยนพยญชนะ สระ วรรณยกตผด เขยนตามภาษาพด ดงนน ผวจยจงตองการพฒนาผเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลายใหมทกษะการเขยนภาษาไทยทถกตอง โดยใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย

6. วตถประสงคของการวจย 6.1 เพอหาคาพฒนาการทเพมขนของผเรยนทเรยนดวยแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าของ

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย โดยการหาคาดชนประสทธผล (E.I.) 6.2 เพอศกษาความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย


7. วธด าเนนการวจย 7.1 ก าหนดกลมเปาหมาย

7.1.1 ประชากร ผเรยน กศน.ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ทลงทะเบยนเรยนวชาภาษาไทย

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 จ านวน 47 คน ของ กศน.ต าบลหางฉตร อ าเภอหางฉตร จงหวดล าปาง

7.1.2 กลมตวอยาง ผเรยน กศน.ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ทลงทะเบยนเรยนวชาภาษาไทย ภาค

เรยนท 2 ปการศกษา 2558 ทมปญหาในการเขยนสะกดค าไมถกตองตามหลกภาษาไทย ของ กศน.ต าบลหางฉตร อ าเภอหางฉตร จงหวดล าปาง โดยเลอกแบบเจาะจง จ านวน 20 คน

7.2 การด าเนนการจดกจกรรม

การด าเนนการจดกจกรรมครงน ไดด าเนนการตามขนตอน ดงตอไปน 7.2.1 ศกษาสภาพ ปญหาและวเคราะหขอมลของผเรยนทเรยนรายวชาภาษาไทย

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 โดยใชแบบทดสอบ การสงเกต และแบบส ารวจความตองการ เพอวเคราะหสภาพ ปญหา และความตองการของผเรยนทมปญหาในการเรยนรายวชาภาษาไทย ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559

7.2.2 วเคราะหงานตามบทบาทหนาท และวเคราะหความสอดคลองทเกยวของ เชน ยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. วสยทศน/พนธกจ ระบบประกนคณภาพสถานศกษา ฯลฯ ซงจากการวเคราะหเหนไดวา การพฒนาแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยน เปนบทบาทหนาทของครผสอนทจะตองชวยเหลอแกปญหา และพฒนาผ เรยนใหสามารถบรรลจดประสงคการเรยนรในเรอง การเขยนสะกดค าภาษาไทย ซงสอดคลองกบยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. ประจ าปงบประมาณ 2559 ในเรอง “ปรบวธเรยน เปลยนวธจดการเรยนร” โดยการพฒนาแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย เพอแกปญหาการเขยนสะกดค าภาษาไทย ของผ เรยนทมปญหาในการเขยนสะกดค า รายวชาภาษาไทย ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559

7.2.3 คนหา Best Practice ในการแกปญหาการเขยนสะกดค าภาษาไทย โดยน าประเดนการพจารณาเพอคนหา Best Practice มาพจารณา พบวา เปนเรองทเกยวของกบบทบาทหนาทโดยตรงของครผสอนในการชวยเหลอผเรยนแกปญหาการเรยน จงไดวางแผนเพอด าเนนการแกปญหาการเรยนของผเรยน ดงน


1) ครสรางความเขาใจกบผเรยนในการรวมกนแกปญหาและพฒนาผเรยน เพอใหผเรยนไดเรยนรตามจดประสงคการเรยนร

2) ครศกษาขอมลและเทคนควธการในการแกปญหาและพฒนาผเรยนจากแหลงเรยนรตาง ๆ ไดแก เอกสารงานวจยทเกยวของ อนเทอรเนต ผร ฯลฯ เพอน ามาประยกตใชในการแกปญหาทเกดขนกบผเรยน

3) ครวางแผนการพฒนาสอ ไดแก แบบฝกการเขยนสะกดค าภาษาไทย เพอแกปญหาการเขยนสะกดค าภาษาไทย ของผเรยนทมปญหาในการเขยนสะกดค า รายวชาภาษาไทย ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559

4) ครวางแผนการตดตามประเมนผลการใชแบบฝกการเขยนสะกดค าภาษาไทยดงกลาว โดยการน าไปใชจดการเรยนการสอน วดผลและประเมนผลการเรยน รวมทงประเมนความพงพอใจของผเรยนตอแบบฝกการเขยนสะกดค าภาษาไทย

7.2.4 ด าเนนการสรางเครองมอ ไดแก 1) เครองมอทใชในการพฒนาการเขยนของกลมตวอยาง คอ แบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย จ านวน 5 แบบฝก โดยการก าหนดประเดนเนอหาในแบบฝกฯ ใหครอบคลมปญหาทเกดขนกบผเรยนทกเรอง เชน ตวสะกด พยญชนะ สระ วรรณยกต เปนตน และเลอกใชค าทตองใชในชวตประจ าวน เพอใหผเรยนเกดความเขาใจงายขน และ 2) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย แบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน และ แบบสอบถามความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย เพอใชในการตดตามประเมนผลการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย

7.2.5 ตรวจสอบคณภาพเครองมอกอนน าไปใช โดยผเชยวชาญ โดยใชแบบประเมนคณภาพของแบบฝกการเขยนสะกดค าภาษาไทย เปนแบบมาตราประมาณคา 5 ระดบ แบบตรวจสอบคณภาพแบบทดสอบกอนเรยน–หลงเรยน และแบบประเมนประเดนประเมนความพงพอใจของผเรยนตอแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย พรอมทงปรบปรงแกไขเครองมอการวจยตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ เพอใหเครองมอการวจยมคณภาพ สามารถน าไปใชในการแกปญหาและพฒนาผเรยนใหบรรลจดประสงคการเรยนรได

7.2.6 น าแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค า ไปจดการเรยนการสอนกบกลมตวอยางผเรยนทเปนกลมตวอยาง จ านวน 20 คน จ านวน 5 ครง ๆ ละ 2 ชวโมง โดยด าเนนการตามขนตอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชรปแบบ ONIE Model ดงน


ขนน าเขาสบทเรยน (O : Orientation) 1) ครพดคยกบผเรยนเกยวกบการตดตอสอสารทางลายลกษณอกษรทงท

เปนทางการและไมเปนทางการวา มอะไรบาง (ไดแก การเขยนจดหมายราชการ การเขยนจดหมายสมครงาน การกรอกขอมลหรอขอความผานสอออนไลน เชน ไลน เฟซบก ฯลฯ เปนตน)

2) ครใหผเรยนแสดงความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการเขยนเพอการสอสาร และค าทตองใชบอย แตเปนค ายากทผเรยนเขยนไมได

3) ผเรยนแสดงความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการเขยนของตนเอง และค าทตองใชบอยแตเขยนไมได (เชน การตดตอสอสารกบพอ แม ลก ญาตพนอง หรอเพอน ฯลฯ ผานทางไลน เฟซบก เปนตน)

4) ครแจงจดประสงคการเรยนรใหผเรยนทราบวา เมอเรยนโดยใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยจบแลว ผเรยนจะมความร ความเขาใจ และทกษะในเรองใดบาง

ขนจดกระบวนการเรยนร (N : New ways) 1) ครชแจงท าความเขาใจกบผเรยนในการเรยนโดยใชแบบฝกทกษะการเขยน

สะกดค าภาษาไทย จ านวน 5 แบบฝก 2) ผเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 3) ผเรยนเรยนรเรองการเขยนสะกดค าภาษาไทย โดยใชแบบฝกทกษะการเขยน

สะกดค า จ านวน 5 แบบฝก โดยผเรยนตองเรยนรพรอมทงฝกทกษะทละแบบฝก 4) เมอผเรยนเรยนรและฝกทกษะจบแตละแบบฝก ครและผเรยนรวมกนสรป

องคความรจากการเรยนรและฝกทกษะโดยใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค า

ขนฝกปฏบต (I : Implement) 1) เม อผ เ ร ยน เร ยนร และฝกทกษะจบแตละแบบฝก คร ให ผ เ ร ยนฝก

การตดตอสอสารกบเพอนผานสอออนไลนทงไลน และเฟซบก โดยใชสมารทโฟนของผเรยน หรอคอมพวเตอรใน กศน.ต าบล ส าหรบผเรยนทไมมสมารทโฟน

2) กรณผเรยนทยงไมไดสมครเปนสมาชกไลน หรอเฟซบก ครใหผเรยนฝกการใชไลนและเฟซบก โดยเรมจากการกรอกขอมลการสมครใชไลนและเฟซบก

ขนประเมนผล (D : Evaluation) 1) เมอผเรยนเรยนรและฝกทกษะครบทกแบบฝก พรอมทงน าไปฝกปฏบต

โดยประยกตใชในชวตประชวตประจ าวนผานสอออนไลนแลว ครใหผเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน 2) ครใหผเรยนตอบแบบประเมนความพงพอใจของผเรยนตอการใชแบบฝก

ทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย


7.2.7 ด าเนนการวเคราะหขอมล ดงน 1) ค านวณหาคารอยละและคาเฉลย จากคะแนนทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

ของกลมตวอยาง 2) ค านวณหาคาดชนประสทธผล (E.I.) และคารอยละทเพมขนหลงเรยน

จากผลรวมคะแนนทดสอบกอนเรยนและผลรวมคะแนนทดสอบหลงเรยนของกลมตวอยาง 3) ค านวณหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความพงพอใจตอการใช

แบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย โดยแปลความหมายของระดบความพงพอใจ 7.2.8 สรปผลการวจยและจดท ารายงาน เพอน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice)

ดานการศกษาขนพนฐาน 7.2.9 เผยแพรผลงานแนวปฏบตทด (Best Practice) ดานการศกษาขนพนฐาน โดย

การน าเสนอผลงานกบเพอนคร เพอใหเกดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร และน าไปสการประยกตใชและพฒนางานอยางตอเนอง

7.2.10 น าขอเสนอแนะของผเรยนทไดทดลองใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย และจากการวพากษของเพอนครในกจกรรมเผยแพรผลงานและแลกเปลยนเรยนรกบ เพอนคร มาด าเนนการปรบปรงแกไขแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยใหสมบรณยงขน เพอน าไปใชในการพฒนาผเรยนกลมอน ๆ ทมสภาพปญหาเหมอนกนตอไป

8. ตวชวดความส าเรจ 8.1 แบบฝกทกษะการเขยนสะกดค า ระดบมธยมศกษาตอนปลาย สามารถพฒนาทกษะ

การเขยนสะกดค าภาษาไทยของผเรยนทงกลมได 8.2 ผเรยนมความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค า อยในระดบมากขนไป

9. การประเมนผลและเครองมอการประเมนผล 9.1 การประเมนผล

เมอด าเนนการเกบรวบรวมขอมลเรยบรอยแลว ผวจยน าขอมลมาวเคราะห ดงน 9.1.1 ค านวณหาคารอยละและคาเฉลย จากคะแนนทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

ของกลมตวอยาง 9.1.2 ค านวณหาคาดชนประสทธผล (E.I.) และคารอยละทเพมขนหลงเรยน จาก

ผลรวมคะแนนทดสอบกอนเรยนและผลรวมคะแนนทดสอบหลงเรยนของกลมตวอยาง 9.1.3 ค านวณหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความพงพอใจตอการใชแบบ

ฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย โดยแปลความหมายของระดบความพงพอใจ กาญจนา วฒนาย (2548: 166) ดงน


คาเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง มความพงพอใจระดบมากทสด คาเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มความพงพอใจระดบมาก คาเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง มความพงพอใจระดบปานกลาง คาเฉลย 1.50 - 2.49 หมายถง มความพงพอใจระดบนอย คาเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง มความพงพอใจระดบนอยทสด

9.2 เครองมอการประเมนผล เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวย 9.2.1 เครองมอทใชในการพฒนาการเขยนของกลมตวอยาง คอ แบบฝกทกษะการ

เขยนสะกดค าภาษาไทย จ านวน 5 แบบฝก 9.2.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก

1) แบบทดสอบกอนเรยน เปนแบบปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 20 ขอ 2) แบบทดสอบกอนเรยน เปนแบบปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 20 ขอ 3) แบบสอบถามความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค า

ภาษาไทย เปนแบบมาตราสวนประมารณคา 5 ระดบ ขนตอนการสรางเครองมอ 1) ศกษาหลกการ วธการในการสรางแบบฝกทกษะ แบบทดสอบ และแบบสอบถาม

จากเอกสารและงานวจยทเกยวของ 2) สรางแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค า แบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน

และแบบสอบถามความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย 3) น าเครองมอการวจยทสรางขนใหผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพ ดงน

(1) แบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยตรวจสอบความสอดคลองของเนอหากบจดประสงคการเรยนร

(2) แบบทดสอบกอนเรยนและแบบทดสอบหลงเรยน ตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถามกบจดประสงคการเรยนร

(3) แบบสอบถามความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย ตรวจสอบความสอดคลองของประเดนค าถามกบวตถประสงคการวจย

4) ปรบปรงแกไขเครองมอการวจยตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ กอนน าไปทดลองใชกบกลมตวอยาง


10. ผลการวจย 10.1 คาดชนประสทธผลเปนกลม มคาเทากบ 0.6419 คดเปนคารอยละทเพมขนหลงเรยน

ของผเรยนทงกลม เทากบ 64.19 แสดงวาการพฒนาทกษะการเขยนสะกดค าของผเรยนดวยแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย สามารถพฒนาทกษะการเขยนสะกดค าของผเรยนทงกลมได โดยมคารอยละทเพมขน คดเปน 64.19

10.2 ผเรยนมความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค า อยในระดบมาก มคาเฉลย 3.60 (S.D = 0.94)

11. บทสรป การพฒนาแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยครงน ด าเนนการตามแนวทางวงจร

คณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) ดงน ดานการวางแผน (P) 1. ศกษาสภาพ ปญหาและวเคราะหขอมลของผเรยนทเรยนรายวชาภาษาไทย ระดบ

มธยมศกษาตอนปลาย ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 โดยใชแบบทดสอบ การสงเกต และแบบส ารวจความตองการ เพอวเคราะหสภาพ ปญหา และความตองการของผเรยนทมปญหาในการเรยนรายวชาภาษาไทย ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559

2. วเคราะหงานตามบทบาทหนาท และวเคราะหความสอดคลองท เกยวของ เชน ยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. วสยทศน/พนธกจ ระบบประกนคณภาพสถานศกษา ฯลฯ ซงจากการวเคราะหเหนไดวา การพฒนาแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยน เปนบทบาทหนาทของครผสอนทจะตองชวยเหลอแกปญหา และพฒนาผเรยนใหสามารถบรรลจดประสงค การเรยนรในเรอง การเขยนสะกดค าภาษาไทย ซงสอดคลองกบยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. ประจ าปงบประมาณ 2559 ในเรอง “ปรบวธเรยน เปลยนวธจดการเรยนร” โดยการพฒนาแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย เพอแกปญหาการเขยนสะกดค าภาษาไทย ของผเรยนทมปญหาในการเขยนสะกดค า รายวชาภาษาไทย ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559

3. คนหา Best Practice โดยพจารณาประเดน ดงน เปนเรองทเกยวของกบภารกจโดยตรงของบทบาทหนาท สนองนโยบาย การแกปญหา การพฒนาประสทธภาพของผเรยน กศน. เปนวธการรเรมสรางสรรคขนมาใหม หรอประยกตขนใหม (นวตกรรม) โดยตง

ค าถามวา นวตกรรมนน คออะไร (What) ท าอยางไร (How) ท าเพออะไร (Why)


มการประเมนความพงพอใจของผเรยน สามารถน าไปใชเปนมาตรฐานการท างานตอไปไดยงยนพอสมควร มการพฒนาปรบปรงตอไป

จากการพจารณาประเดนตาง ๆ ดงกลาว เพอคนหา Best Practice ในการแกปญหา การเขยนสะกดค าภาษาไทย พบวา เปนเรองทเกยวของกบบทบาทหนาทโดยตรงของครผสอนใน การชวยเหลอผเรยนแกปญหาการเรยน จงไดวางแผนเพอด าเนนการแกปญหาการเรยนของผเรยน ดงน

3.1 ครสรางความเขาใจกบผเรยนในการรวมกนแกปญหาและพฒนาผเรยน เพอใหผเรยนไดเรยนรตามจดประสงคการเรยนร

3.2 ครศกษาขอมลและเทคนควธการในการแกปญหาและพฒนาผเรยนจากแหลงเรยนรตาง ๆ ไดแก เอกสารงานวจยทเกยวของ อนเทอรเนต ผร ฯลฯ เพอน ามาประยกตใชในการแกปญหาทเกดขนกบผเรยน

3.3 ครวางแผนการพฒนาสอ ไดแก แบบฝกการเขยนสะกดค าภาษาไทย เพอแกปญหาการเขยนสะกดค าภาษาไทย ของผเรยนทมปญหาในการเขยนสะกดค า รายวชาภาษาไทย ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559

3.4 ครวางแผนการตดตามประเมนผลการใชแบบฝกการเขยนสะกดค าภาษาไทยดงกลาว โดยการน าไปใชจดการเรยนการสอน วดผลและประเมนผลการเรยน รวมทงประเมน ความพงพอใจของผเรยนตอแบบฝกการเขยนสะกดค าภาษาไทย

4. น าขอมลจากการวเคราะหและพจารณาในขอ 1 – 3 มาก าหนดกรอบการด าเนนงานทพจารณาแลววาเปนแนวปฏบตทด (Best Practice) โดยด าเนนการ ดงน

1) ก าหนดวตถประสงคของการวจย 2) ก าหนดตวชวดความส าเรจ 3) ก าหนดวธด าเนนการ 4) ก าหนดวธการประเมนผลและเครองมอการประเมนผล

ดานการด าเนนงาน (D) 1. ด าเนนการสรางเครองมอ ดงน

1.1 เครองมอทใชในการพฒนาการเขยนของกลมตวอยาง คอ แบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย จ านวน 5 แบบฝก โดยการก าหนดประเดนเนอหาในแบบฝกฯ ใหครอบคลมปญหาทเกดขนกบผเรยนทกเรอง เชน ตวสะกด พยญชนะ สระ วรรณยกต เปนตน และเลอกใชค าทตองใชในชวตประจ าวน เพอใหผเรยนเกดความเขาใจงายขน


1.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย แบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน และ แบบสอบถามความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย เพอใชในการตดตามประเมนผลการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย

2. ตรวจสอบคณภาพเครองมอกอนน าไปใช โดยผเชยวชาญ โดยใชแบบประเมนคณภาพของแบบฝกการเขยนสะกดค าภาษาไทย เปนแบบมาตราประมาณคา 5 ระดบ แบบตรวจสอบคณภาพแบบทดสอบ กอนเรยน – หลงเรยน และแบบประเมนประเดนประเมนความพงพอใจของผเรยนตอแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย พรอมทงปรบปรงแกไขเครองมอการวจยตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ เพอใหเครองมอการวจยมคณภาพ สามารถน าไปใชในการแกปญหาและพฒนาผเรยนใหบรรลจดประสงคการเรยนรได

3. ด าเนนการจดการเรยนการสอน โดยใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยกบผเรยนทเปนกลมตวอยาง จ านวน 20 คน โดยด าเนนการตามขนตอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชรปแบบ ONIE Model ดงน

ขนน ำเขำสบทเรยน (O : Orientation) 1) ครพดคยกบผเรยนเกยวกบการตดตอสอสารทางลายลกษณอกษรทงทเปนทางการ

และไมเปนทางการวา มอะไรบาง (ไดแก การเขยนจดหมายราชการ การเขยนจดหมายสมครงาน การกรอกขอมลหรอขอความผานสอออนไลน เชน ไลน เฟสบค ฯลฯ เปนตน)

2) ครใหผเรยนแสดงความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการเขยนเพอการสอสาร และค าทตองใชบอย แตเปนค ายากทผเรยนเขยนไมได

3) ผเรยนแสดงความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาการเขยนของตนเอง และค าทตองใชบอยแตเขยนไมได (เชน การตดตอสอสารกบพอ แม ลก ญาตพนอง หรอเพอน ฯลฯ ผานทางไลน เฟสบค เปนตน)

4) ครแจงจดประสงคการเรยนรใหผเรยนทราบวา เมอเรยนโดยใชแบบฝกทกษะ การเขยนสะกดค าภาษาไทยจบแลว ผเรยนจะมความร ความเขาใจ และทกษะในเรองใดบาง

ขนจดกระบวนกำรเรยนร (N : New ways) 1) ครชแจงท าความเขาใจกบผเรยนในการเรยนโดยใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค า

ภาษาไทย จ านวน 5 แบบฝก 2) ผเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 3) ผเรยนเรยนรเรองการเขยนสะกดค าภาษาไทย โดยใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค า

จ านวน 5 แบบฝก โดยผเรยนตองเรยนรพรอมทงฝกทกษะทละแบบฝก 4) เมอผเรยนเรยนรและฝกทกษะจบแตละแบบฝก ครและผเรยนรวมกนสรปองคความร

จากการเรยนรและฝกทกษะโดยใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค า


ขนฝกปฏบต (I : Implement) 1) เมอผเรยนเรยนรและฝกทกษะจบแตละแบบฝก ครใหผเรยนฝกการตดตอสอสารกบ

เพอนผานสอออนไลนทงไลน และเฟซบก โดยใชสมารทโฟนของผเรยน หรอคอมพวเตอรใน กศน.ต าบล ส าหรบผเรยนทไมมสมารทโฟน

2) กรณผเรยนทยงไมไดสมครเปนสมาชกไลน หรอเฟสบค ครใหผเรยนฝกการใชไลนและเฟสบค โดยเรมจากการกรอกขอมลการสมครใชไลนและเฟสบค

ขนประเมนผล (D : Evaluation) 1) เมอผ เรยนเรยนรและฝกทกษะครบทกแบบฝก พรอมทงน าไปฝกปฏบต โดย

ประยกตใชในชวตประชวตประจ าวนผานสอออนไลนแลว ครใหผเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน 2) ครใหผเรยนตอบแบบประเมนความพงพอใจของผเรยนตอการใชแบบฝกทกษะ

การเขยนสะกดค าภาษาไทย

ดานการตรวจสอบและประเมนผล (C) 1. ประเมนผลสมฤทธทางการเรยนของผ เรยน โดยใชแบบทดสอบกอนเรยน และ

แบบทดสอบหลงเรยน 2. ประเมนความพงพอใจของผเรยนตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย

โดยใชแบบสอบถามความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย 3. ด าเนนการวเคราะหขอมล ดงน

1) ค านวณหาคารอยละและคาเฉลย จากคะแนนทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนของกลมตวอยาง

2) ค านวณหาคาดชนประสทธผล (E.I.) และคารอยละทเพมขนหลงเรยน จากผลรวมคะแนนทดสอบกอนเรยนและผลรวมคะแนนทดสอบหลงเรยนของกลมตวอยาง

3) ค านวณหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย โดยแปลความหมายของระดบความพงพอใจ

4. สรปผลการวจยและจดท ารายงาน เพอน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ดานการศกษาขนพนฐาน

5. เผยแพรผลงานแนวปฏบตทด (Best Practice) ดานการศกษาขนพนฐาน โดยการน าเสนอผลงานกบเพอนคร เพอใหเกดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร และน าไปสการประยกตใชและพฒนางานอยางตอเนอง

ดานการปรบปรงและพฒนาผลการปฏบตงาน (A) น าขอเสนอแนะของผเรยนทไดทดลองใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย

และจากการวพากษของเพอนครในกจกรรมเผยแพรผลงานและแลกเปลยนเรยนรกบเพอนคร มาด าเนนการปรบปรงแกไขแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยใหสมบรณยงขน เพอน าไปใชในการพฒนาผเรยนกลมอน ๆ ทมสภาพปญหาเหมอนกนตอไป


การด าเนนการพฒนาแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย ตามแนวทางวงจรคณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) ดงกลาว สามารถแสดงไดดงผงงานแนวปฏบตทดการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยของผเรยน ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบลหางฉตร อ าเภอหางฉตร จงหวดล าปาง

12. กลยทธหรอปจจยทท าใหประสบความส าเรจ

12.1 การสรางความเขาใจกบผ เรยนในการรวมกนแกปญหาและพฒนาผ เรยน เปน การกระตนผเรยนใหความรวมมอในการเรยนรตามขนตอนกระบวนการจดกจกรรม ท าใหผเรยนมผลการเรยนบรรลตามจดประสงคการเรยนร

12.2 การศกษาคนควาหาความร เทคนควธการสรางนวตกรรมทเหมาะสมในการแกปญหาและพฒนาผเรยนดวยความมงมน ตงใจของครผสอน


12.3 การพฒนาแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยครงน สรางขนจากสภาพ ปญหาการเขยนสะกดค าของผเรยน และเลอกค าทตองใชในชวตประจ าวน จงท าใหสามารถ ท าใหผเรยนมความพงพอใชตอการการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าอยในระดบมาก

12.4 การจดกจกรรมการเรยนรทเนนการมสวนรวมในการปฏบต การไดฝกปฏบตกจกรรมทน าไปใชในชวตประจ าวนและน าเสนอผลการปฏบตในชนเรยน ท าใหผเรยนเกดแรงบนดาลใจใน การเรยนรมากขน

12.5 การพฒนาแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยครงน ด าเนนการตามแนวทางวงจรคณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) ซงเปนการด าเนนการอยางเปนระบบ สามารถตรวจสอบไดในทกขนตอน ท าใหแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทยทพฒนาขนมประสทธภาพ สามารถท าใหพฒนาทกษะการเขยนสะกดค าของผเรยนทงกลมได

13. ขอเสนอแนะ 13.1 คร กศน.ในแตละพนทควรมการพฒนาแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย ตาม

สภาพปญหาของผเรยน ทงระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน และระดบมธยมศกษาตอนปลาย 13.2 คร กศน.ควรวเคราะหผเรยนเพอพฒนาผเรยนใหสอดคลองกบสภาพ ปญหาและความ

ตองการเพอชวยใหผเรยนไดเรยนรบรรลตามจดมงหมายของการเรยนรตามหลกสตร

14. เอกสารอางอง กาญจนา วฒาย (2548). การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา. กรงเทพฯ : ธนพรการพมพ. ชนดา ภมสถต. (ม.ป.ป.). การพฒนาทกษะทางการเขยน. [ระบบออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.npu.ac.th/gad/pdf/m6.pdf (วนทคนขอมล 20 สงหาคม 2557).

15. ภาคผนวก ภาคผนวก ก เครองมอทใชในการวจย

แบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย แบบทดสอบกอนเรยน และแบบทดสอบหลงเรยน แบบสอบถามความพงพอใจตอการใชแบบฝกทกษะการเขยนสะกดค าภาษาไทย

ภาคผนวก ข ผลการวจย ตารางแสดงคารอยละ ดชนประสทธผลของการเรยนดวยแบบฝกทกษะการเขยน

สะกดค า รายวชาภาษาไทย ตารางแสดงคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของความพงพอใจตอแบบฝก

ทกษะการเขยนสะกดค า รายวชาภาษาไทย

http://www.npu.ac.th/


ตวอยางท 2 : ดานการศกษาเพอพฒนาอาชพ

1. ชอผลงาน ทอผา สานไผ สรางรายไดใหชมชน

2. หนวยงาน/สถานศกษา: ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง”บานกองสม ต าบลแมคง อ าเภอแมสะเรยง จงหวดแมฮองสอน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอแมสะเรยง ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย จงหวดแมฮองสอน

3. คณะท างาน : นายนธ หนอพรหม คร ศศช. นางสนย ศรวชย คร ศศช.

4. ความสอดคลอง

แผน กพด. ฉบบท 4 พ.ศ. 2550-2559 วตถประสงคท 4 เสรมสรางศกยภาพของเดกและเยาวชนทางการอาชพ

5. ทมาและความส าคญของผลงาน สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงมพระราชด ารเกยวกบการพฒนา

คณภาพชวตของเดกและเยาวชน มาตงแตป พ.ศ. 2523 ในพนทจงหวดตาง ๆ ทรงใชโรงเรยนหรอศนยการเรยนเปนของทกภาคสวน ตอมาใน พ.ศ. 2534 โปรดเกลาฯ ใหด าเนนงานโครงการสงเสรมอาชพของชมชนและสหกรณเพอชมชนในศนยการเรยนขน มลกษณะเปนสหกรณนกเรยน ซงจะใหบรการแกสมาชกสหกรณและชาวบานได อนจะสงผลตอชมชนในอนาคต ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานกองสม จงไดสอบถามและวเคราะหขอมลชมชน ท าใหพบวา ชาวบานกองสมสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม ไดแก ท านา ท าไร และปลกพชเศรษฐกจ ซงไดแก ขาว พรก และกระเทยม ดานการปศสตว ชาวบานมการเลยงไก สกร แพะ และกระบอ โดยมวตถประสงคในการเลยงเพอประกอบพธกรรมหรอเพอการบรโภคในครวเรอนเทานน รายไดหลกจงมาจากการท าการเกษตร ซงไมเพยงพอตอคาใชจายในครวเรอน และจากการศกษาชมชน พบวา ชมชนแหงนยงมภมปญญาทองถนคงอย ไดแก ภมปญญาดานการจกสาน ภมปญญาดานการทอผากะเหรยง เปนตน หากไดรบการสงเสรม สนบสนนการอนรกษภมปญญาทสามารถสรางงาน สรางรายไดใหแกชมชนได กจะเปนทางเลอกในการประกอบอาชพใหแกคนในชมชนอกทางเลอกหนง

ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานกองสม จงไดด าเนนการจดท าโครงการทอผา สานไผ สรางรายไดใหชมชน เพอใชชาวบานมรายไดเสรมและเรยนรดานอาชพผานกระบวนการสหกรณเพอชมชนในศนยการเรยน


6. วตถประสงค 6.1 เพอใหกลมเปาหมายเดกมความรและทกษะในการจกสาน และการทอผากะเหรยง 6.2 เพอใหกลมเปาหมายผใหญมความรและทกษะในดานการพฒนารปแบบของเครอง

จกสานและผาทอกะเหรยง และสามารถสรางรายไดไดจรง 6.3 เพอใหกลมเปาหมายทงเดกและผใหญมความรและทกษะในการด าเนนงานในสหกรณ

ชมชน

7. วธด าเนนการ 7.1 ก าหนดกลมเปาหมาย

7.1.1 ผเรยนเดก จ านวน 25 คน 7.1.2 ผเรยนผใหญ จ านวน 17 คน

7.2 การด าเนนการจดกจกรรม 7.2.1 คร ผเรยน และชมชนรวมกนศกษาสภาพปญหา ความตองการ โดยการจดเวท

ประชาคม จากนนน าขอมลมาวเคราะห ท าใหทราบวาชมชนมภมปญญาทมความช านาญดานการจกสานและการทอผากะเหรยง อกทงในพนทยงมวสดจากธรรมชาตทสามารถน ามาท าผลตภณฑได เชน ไมไผส าหรบท าเครองจกสาน เปลอกไมแดงส าหรบยอมสฝาย

7.2.2 คร ผ เรยน และชมชน ประชมร วมกนเพอวางแผนการด าเนนงาน ช แจงวตถประสงค ผลทผรวมโครงการจะไดรบ ท าใหมผสนใจเขารวมโครงการเปนผเรยนเดก จ านวน 25 คน ผเรยนผใหญ จ านวน 17 คน

7.2.3 ศกษาเอกสารขอมลเกยวกบการสงเสรมอาชพในชมชน และการด าเนนงานสหกรณเพอชมชนในศนยการเรยน จดเตรยมสอ อปกรณ และวางแผนจดกจกรรมการเรยนรรวมกบผเรยน

7.2.4 ครและผเรยนรวมกนก าหนดทศทางการด าเนนงานและท าขอตกลง คอ สหกรณฯ จะรบซอสนคาจากชมชนในราคาทเหมาะสม (สนคาทผลตโดยใชทนของสมาชกทงหมด จะรบซอในราคาทแพงกวาผลงานทผลตจากวสดทสหกรณฯ สนบสนน) จากนนสหกรณฯ จะน าไปขายตอโดยเพมราคาสนคา 20% สวนผลก าไรไดจดตงเปนกองทนเพอพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพ เชน ซอฝายส าหรบทอผาและน าผลผลตกลบมาขายผานระบบสหกรณเพอชมชนในศนยการเรยน

7.2.5 จดกจกรรมสงเสรมอาชพโดยใหความรผเรยนผใหญ เรอง การพฒนารปแบบเครองจกสานและผาทอกะเหรยง โดยการใชสอรปภาพ และอธบาย จากนนผลตเครองจกสานและทอผากะเหรยง โดยเนนใหมการผลตสนคาทมคณภาพ ใชสและรปแบบทสอดคลองกบความตองการของกลมผซอ และน ามาวางจ าหนายในสหกรณเพอชมชนในศนยการเรยน

7.2.6 ใหผเรยนเดกฝกจกสานและทอผากะเหรยง โดยใหผปกครอง ภมปญญา เปนผสอน และบนทกรปแบบ ลวดลายของเครองจกสานและผาทอกะเหรยงเพอเปนคลงความร


7.2.7 ปลกฝงอดมการณสหกรณ และใหความรเรอง หลกการสหกรณ วธการสหกรณ และระบบบญชแบบงายใหกบผเรยนเดกและผใหญ พรอมทงใหฝกปฏบตการจดท าบญช

7.2.8 ใหผเรยนทเปนคณะกรรมการสหกรณฯ จดท าบญชรายการสนคา ตรวจนบและบนทกสนคาคงเหลอ ท าบญชรายรบ-รายจายของสหกรณฯ โดยมครประจ าศนยการเรยนฯ เปนผทใหค าปรกษาแนะน า

7.2.9 ปลกฝงจตส านกใหสมาชกรจกประหยด อดออม พงพาตนเอง รกและเหนคณคารวมถงประโยชนของธรรมชาต

7.2.10 ศนยการเรยนฯ ไดตดตามการด าเนนงานโดยประชมคณะกรรมการสหกรณ และสมาชกโครงการทกเดอน มการตรวจบญชสหกรณ เ พอใหทราบผลความกาวหนาใน การด าเนนงาน ปญหา อปสรรค และรวมกนหาแนวทางแกไข

7.2.11 สรปผลการด าเนนงานรายงานเดอน และรายป รวมถงประเมนผลการซอ-ขาย 7.2.12 สรปผลการด าเนนโครงการทไดจากการตดตามประเมนผลเมอสนสดโครงการ

โดยการรวบรวมผลงานทเปนจดเดน และจดทควรพฒนา รวมทงขอเสนอแนะจากการประเมนผล การน าไปใชประโยชน และจดท ารายงาน เพอน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ดานการศกษาเพอพฒนาอาชพ

7.2.13 เผยแพรผลงานแนวปฏบตทด (Best Practice) ดานการศกษาเพอพฒนาอาชพ โดยการน าเสนอผลงาน ปญหา อปสรรค ขอเสนอแนะตอทประชม กศน.อ าเภอ เพอใชเปนขอมล ในการวางแผนจดกจกรรมครงตอไป รวมทงน าเสนอผลงานในรปแบบตาง เชน น าเสนอขอมลในศนยการเรยนฯ จดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรของผเรยนเดก จดกจกรรมสงเสรมวฒนธรรมชมชน ฯลฯ

7.2.14 น าขอเสนอแนะของผเรยน ชมชน และผเกยวของ มาปรบปรงรปแบบและวธการด าเนนงานการสงเสรมอาชพ เพอเผยแพรใหชมชนอนทมสภาพบรบทเหมอนหรอใกลเคยงกน ไดน าไปปรบใชในการจดกจกรรมสงเสรมอาชพตอไป

8. ตวชวดความส าเรจ 8.1 ผเรยนเดก มความร ความเขาใจ และมทกษะการจกสานและการทอผากะเหรยง รวมถง

การด าเนนงานสหกรณชมชนในศนยการเรยนฯ 8.2 ผเรยนผใหญ สามารถพฒนารปแบบเครองจกสานและผาทอกะเหรยงเพอจ าหนายสราง

รายได และมความรเรองการด าเนนงานสหกรณเพอชมชนในศนยการเรยนฯ

9. การประเมนผลและเครองมอการประเมนผล ประเมนผลตามสภาพจรง โดยการประชมคณะกรรมการสหกรณฯ และสมาชกโครงการทก

เดอน มการตรวจบญชสหกรณ ประเมนผลงานการจกสานเครองจกสานและการทอผากะเหรยง โดยใชแบบประเมนผลการฝกปฏบต และจากบนทกของผเรยนเกยวกบชอรปแบบ ลวดลายของเครอง จกสานและผาทอกะเหรยง และประเมนความร ความเขาใจจากการสอบปากเปลา โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน


10. ผลการด าเนนงาน 10.1 ผลทเกดกบผเรยนเดก

10.1.1 ผเรยนเดกทกคนมความร ความเขาใจ และมทกษะดานการจกสานและ การทอผากะเหรยง รวมถงไดบนทกและรวบรวมขอมลเครองจกสานและผาทอกะเหรยงเพอใชเปนสอความร

10.1.2 ผเรยนเดก จ านวน 5 คน ไดรบการฝกและสามารถปฏบตงานในสหกรณฯ ในต าแหนงตาง ๆ เชน เจาหนาทบญช เจาหนาทควบคมสนคา สวนอก 20 คน มความร ความเขาใจในการด าเนนงานสหกรณ

10.2 ผลทเกดกบผเรยนใหญ ผเรยนผใหญ จ านวน 17 คน สามารถพฒนารปแบบและลวดลายเครองจกสานและผา

ทอกะเหรยง โดยประยกตรปแบบและลวดลายใหมเขากบรปแบบดงเดมของเครองจกสานและผาทอกะเหรยง ซงผลผลตทไดทงหมดน ามาจ าหนายผานสหกรณเพอชมชนในศนยการเรยน ท าใหผรวมโครงการทกคนมรายไดเฉลยเพมขน 2,000 บาทตอป

11. บทสรป โครงการทอผา สานไผ สรางรายไดครงน ด าเนนการตามแนวทางวงจรคณภาพของเดมมง

(Deming Cycle : PDCA) ดงน ดานการวางแผน (P) 1. ศกษาสภาพ ปญหาและวเคราะหขอมลของชมชนอยางมสวนรวมของคร ผเรยน และ

ชมชน โดยการจดเวทประชาคม เพอน ามาวางแผนจดกจกรรมทสอดคลองกบสภาพบรบท ศกยภาพของชมชน ปญหา และความตองการทแทจรงของผเรยน และคนในชมชน

2. วเคราะหงานตามบทบาทหนาท และวเคราะหความสอดคลองทเกยวของ เชน แผน กพด. ยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. วสยทศน/พนธกจ ระบบประกนคณภาพสถานศกษา ฯลฯ ซงจากการวเคราะหงาน จะเหนไดวา เปนงานตามบทบาทหนาทของคร ศศช. ทจะตองจดการศกษาเพอสงเสรมการรหนงสอ การศกษาขนพนฐาน การศกษาตอเนอง การศกษาตามอธยาศย สงเสรมการเรยนรของชมชน ตลอดจนการจด ศศช. เพอเปนศนยขาวสารเพอการเรยนรของหมบาน ซงเปนภารกจหลก อกทงเพอตอบสนองตอการด าเนนงานตามแนวพระราชด ารในการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดารของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ตามแผน กพด. ฉบบท 4 พ.ศ. 2550-2559 วตถประสงคท 4 เสรมสรางศกยภาพของเดกและเยาวชนทางการอาชพ

3. คนหา Best Practice โดยพจารณาประเดน ดงน เปนเรองทเกยวของกบภารกจโดยตรงของบทบาทหนาท สนองนโยบาย การแกปญหา การพฒนาประสทธภาพของผเรยน กศน.


เปนวธการรเรมสรางสรรคขนมาใหม หรอประยกตขนใหม (นวตกรรม) โดยตงค าถามวา นวตกรรมนน คออะไร (What) ท าอยางไร (How) ท าเพออะไร (Why)

มผลผลต/ความส าเรจเพมขน สามารถน าไปใชเปนมาตรฐานการท างานตอไปไดยงยนพอสมควร มการพฒนาปรบปรงตอไป จากการพจารณาประเดนตาง ๆ ดงกลาว เพอคนหา Best Practice ในการจดกจกรรมท

สอดคลองกบสภาพ ปญหา และความตองการของชมชน พบวา เปนเรองทเกยวของกบบทบาทหนาทโดยตรงของคร ศศช. และเปนการด าเนนงานตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนธรกนดาร จงไดวางแผนเพอด าเนนการตามบทบาทภารกจ ดงน

1) คร ผเรยน และชมชน มสวนรวมในการวางแผนและออกแบบกจกรรมทสอดคลองกบสภาพ ปญหา ความตองการของชมชน โดยการประชมรวมกนเพอวางแผนการด าเนนงาน ชแจงวตถประสงค ผลทผรวมโครงการจะไดรบ ท าใหมผสนใจเขารวมโครงการเปนผเรยนเดก จ านวน 25 คน ผเรยนผใหญ จ านวน 17 คน

2) ศกษาเอกสารขอมลเกยวกบการสงเสรมอาชพในชมชน และการด าเนนงานสหกรณเพอชมชนในศนยการเรยน โดยคร และผเรยนรวมกนวางแผนจดกจกรรมการเรยนรส าหรบผเรยนผใหญและผเรยนเดก พรอมทงจดเตรยมสอ อปกรณ

3) ครและผเรยนรวมกนก าหนดทศทางการด าเนนงานและท าขอตกลง คอ สหกรณฯ จะรบซอสนคาจากชมชนในราคาทเหมาะสม (สนคาทผลตโดยใชทนของสมาชกทงหมด จะรบซอในราคาทแพงกวาผลงานทผลตจากวสดทสหกรณฯ สนบสนน) จากนนสหกรณฯ จะน าไปขายตอโดยเพมราคาสนคา 20% สวนผลก าไรไดจดตงเปนกองทนเพอพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมอาชพ เชน ซอฝายส าหรบทอผาและน าผลผลตกลบมาขายผานระบบสหกรณเพอชมชนในศนยการเรยน


1) ก าหนดวตถประสงคของโครงการ 2) ก าหนดตวชวดความส าเรจ 3) ก าหนดวธด าเนนการ 4) ก าหนดวธการประเมนผลและเครองมอการประเมนผล

ดานการด าเนนงาน (D) จดกจกรรมสงเสรมอาชพตามทไดวางแผนและออกแบบกจกรรมไว โดยใหการใหความรและ

ฝกทกษะปฏบต ดงน 1) จดกจกรรมสงเสรมอาชพโดยใหความรผเรยนผใหญ เรอง การพฒนารปแบบเครองจก

สานและผาทอกะเหรยง โดยการใชสอรปภาพ และอธบาย จากนนผลตเครองจกสานและทอผา


กะเหรยง โดยเนนใหมการผลตสนคาทมคณภาพ ใชสและรปแบบทสอดคลองกบความตองการของกลมผซอ และน ามาวางจ าหนายในสหกรณเพอชมชนในศนยการเรยน

2) ใหผเรยนเดกฝกจกสานและทอผากะเหรยง โดยใหผปกครอง ภมปญญา เปนผสอน และบนทกรปแบบ ลวดลายของเครองจกสานและผาทอกะเหรยงเพอเปนคลงความร

3) ปลกฝงอดมการณสหกรณ และใหความรเรอง หลกการสหกรณ วธการสหกรณ และระบบบญชแบบงายใหกบผเรยนเดกและผใหญ พรอมทงใหฝกปฏบตการจดท าบญช

4) ใหผเรยนทเปนคณะกรรมการสหกรณฯ จดท าบญชรายการสนคา ตรวจนบและบนทกสนคาคงเหลอ ท าบญชรายรบ-รายจายของสหกรณฯ โดยมครประจ าศนยการเรยนฯ เปนผทใหค าปรกษาแนะน า

5) ปลกฝงจตส านกใหสมาชกรจกประหยด อดออม พงพาตนเอง รกและเหนคณคารวมถงประโยชนของธรรมชาต

ดานการตรวจสอบและประเมนผล (C) 1. ประเมนผลตามสภาพจรง โดยศนยการเรยนฯ ไดตดตามการด าเนนงานโดยการประชม

คณะกรรมการสหกรณฯ และสมาชกโครงการทกเดอน มการตรวจบญชสหกรณ เพอใหทราบผลความกาวหนาในการด าเนนงาน ปญหา อปสรรค และรวมกนหาแนวทางแกไข ประเมนผลงานการจกสานเครองจกสานและการทอผากะเหรยง โดยใชแบบประเมนผลการฝกปฏบต และจากบนทกของผเรยนเกยวกบชอรปแบบ ลวดลายของเครองจกสานและผาทอกะเหรยง และประเมนความร ความเขาใจจากการสอบปากเปลา โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

2. สรปผลการด าเนนงานรายงานเดอน และรายป รวมถงประเมนผลการซอ-ขาย 3. สรปผลการด าเนนโครงการทไดจากการตดตามประเมนผลเมอสนสดโครงการ โดยการ

รวบรวมผลงานทเปนจดเดน และจดทควรพฒนา รวมทงขอเสนอแนะจากการประเมนผลการน าไปใชประโยชน และจดท ารายงาน เพอน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ดานการศกษาเพอพฒนาอาชพ

4. เผยแพรผลงานแนวปฏบตทด (Best Practice) ดานการศกษาเพอพฒนาอาชพ โดยการน าเสนอผลงาน ปญหา อปสรรค ขอเสนอแนะตอทประชม กศน.อ าเภอ เพอใชเปนขอมลในการวางแผนจดกจกรรมครงตอไป รวมทงน าเสนอผลงานในรปแบบตาง เชน น าเสนอขอมลในศนยการเรยนฯ จดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรของผเรยนเดก จดกจกรรมสงเสรมวฒนธรรมชมชน ฯลฯ

ดานการปรบปรงและพฒนาผลการปฏบตงาน (A) น าขอเสนอแนะของผเรยน ชมชน และผเกยวของ มาปรบปรงรปแบบและวธการด าเนนงาน

การสงเสรมอาชพ เพอเผยแพรใหชมชนอนทมสภาพบรบทเหมอนหรอใกลเคยงกน ไดน าไปปรบใชในการจดกจกรรมสงเสรมอาชพตอไป


การด าเนนการโครงการทอผา สานไผ สรางรายได ตามแนวทางวงจรคณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) ดงกลาว สามารถแสดงไดดงผงงานแนวปฏบตทดดานการสงเสรมอาชพ ดงน

12. กลยทธหรอปจจยทท าใหประสบความส าเรจ 12.1 การมสวนรวมของคร ผเรยน และชมชนในการวเคราะหขอมลพนฐานของชมชน

ท าใหรสภาพปญหา และความตองการพฒนาชมชนของตนเองใหไปสเปาหมายทตองการได 12.2 การน าเอาวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ตลอดจนทรพยากรในชมชน เปนองคความร

พนฐานในการตอยอดความรใหเกดการพฒนาอยางยงยน 12.3 โครงการทอผา สานไผ สรางรายไดครงน ด าเนนการตามแนวทางวงจรคณภาพของ

เดมมง (Deming Cycle : PDCA) ซงเปนการด าเนนการอยางเปนระบบ สามารถตรวจสอบไดในทกขนตอน โดยเรมตงแตการวเคราะหสภาพ ปญหา ความตองการของชมชนอยางมสวนรวมของคร ผเรยน ชมชน รวมทงการมสวนรวมในการวางแผนและออกแบบกจกรรมของคร ผเรยน ชมชน ตลอดจนมการตดตามประเมนผลทกขนตอน จงท าใหสามารถพฒนาผเรยนทงสองกลมไดบรรลตามตวชวดความส าเรจของโครงการ


13. ขอเสนอแนะ 13.1 ควรสงเสรมใหมการพฒนารปแบบงานจกสานและผาทอกะเหรยงอยางตอเนอง เชน

การประยกตงานจกสานกบผาทอกะเหรยงใหอยในผลตภณฑชนเดยวกน เพอเพมมลคาใหกบผลตภณฑ

13.2 ควรเผยแพรและขยายความรรปแบบและลวดลายของเครองจกสานและผาทอกะเหรยงสชมชนอน ๆ

13.3 ควรประชาสมพนธใหผทสนใจสามารถศกษาขอมลรปแบบและลวดลายของเครองจกสานและผาทอกะเหรยงไดจากคลงความรทศนยการเรยนฯ ไดรวบรวมจดเกบไวไดอยางหลากหลายชองทาง เชน เวบไซตของสถานศกษา/หนวยงานตนสงกด สอออนไลน ไดแก Facebook YouTube ฯลฯ

13.4 ควรพฒนาผเรยนในเรองชองทางการจ าหนายสนคาผานสอออนไลน โดยเรยนรจากศนยดจทลชมชน เพอเพมชองทางในการจ าหนายผลตภณฑเครองจกสานและผาทอกะเหรยง ตลอดจนผลตภณฑอน ๆ ของชมชน

14. เอกสารอางอง ส านกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร. (2551). แผนพฒนา

เดกและเยาวชนในถนธรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ฉบบท 4 พ.ศ. 2550 - 2559. กรงเทพฯ : บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จ ากด.

ผากะเหรยง chezmoi handicraft. [ระบบออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.Chezmoimyhome.com (วนทคนขอมล 30 มนาคม 2557).

15. ภาคผนวก

ภาคผนวก ก เครองมอทใชในการวจย ส าเนาบนทกการประชมคณะกรรมการสหกรณฯ และสมาชกโครงการ ส าเนารายงานการตรวจบญชสหกรณ ส าเนาบนทกของผเรยนเกยวกบชอรปแบบ ลวดลายของเครองจกสานและผาทอ

กะเหรยง แบบประเมนผลการฝกปฏบต แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ภาคผนวก ข ภาพกจกรรม


ตวอยางท 3 : ดานการศกษาตามอธยาศย

1. ชอผลงาน : กลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค”

2. หนวยงาน/ สถานศกษา/ กศน.ต าบล : หองสมดประชาชนจงหวดล าปาง กศน.อ าเภอเมองล าปาง ส านกงาน กศน.จงหวดล าปาง

3. คณะท างานพฒนาแนวปฏบตทด : นางจตราภรณ เทวนะ บรรณารกษช านาญการ หองสมดประชาชนจงหวดล าปาง

4. ความสอดคลอง สอดคลองยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน ส านกงาน กศน. ประจ าปงบประมาณ

2560 ภารกจกจตอเนอง ขอ 1 ดานการจดการศกษาและการเรยนร ขอ 1.3 การศกษาตามอธยาศย ขอ 2) จดกจกรรมสงเสรมการเรยนรเพอปลกฝงนสยรกการอาน และพฒนาความสามารถในการอานและศกยภาพการเรยนรของประชาชนทกกลมเปาหมาย ใหประชาชนสามารถรบรขอมลขาวสารทถกตองและทนเหตการณ เพอสามารถน าความรทไดรบไปปรบใชประโยชนในการปฏบตจรง

สอดคลองกบการประกนคณภาพสถานศกษา มาตรฐานดานคณภาพผเรยน มาตรฐานท 1 คณภาพผเรยน/ผรบบรการ การศกษาตามอธยาศย ตวบงชท 8 ความพงพอใจตอการใหบรการการศกษาตามอธยาศย

5. ทมาและความส าคญของผลงาน กลองความรกนไดเปนกจกรรมของศนยความรกนได (OKMD) ซงมฐานะเปนองคกรทม

บทบาทส าคญในการผลกดนสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนร และมหนาทหลกในการบรหารองคความร เพอใหเกดความคดในการตอยอดความคดสรางสรรค ไดเลงเหนถงความส าคญของการสรางแหลงเรยนรอนเปนประโยชนตอการประกอบอาชพและการท ามาหากนของคนในพนทต าง ๆ ทวประเทศ จงไดจดตงโครงการ “ศนยความรกนได” โดยรวมมอกบกระทรวงศกษาธการ เพอพฒนาหองสมดประชาชนแหลงเรยนรเพอการท ามาหากนของคนในชมชน โดยค าวา “ศนยความรกนได” มาจากประโยคทวา “เพราะความร....ใชท ามาหากนได” โดยด าเนนการทหองสมดประชาชนจงหวดอบลราชธานใหเปนตนแบบ เพอใหหองสมดประชาชนอน ๆ สามารถน ารปแบบนไปพฒนาหองสมดของตนได นอกจากนโครงการดงกลาวยงสอดคลองกบแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค ซงเปนแนวทางในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ทจะเขามามบทบาทส าคญในเศรษฐกจโลก โดยมงหวงใหประชาชนมความรความเขาใจและสามารถน าไปตอยอดสการประกอบอาชพ เพอทจะสราง “มลคาเพม” ใหแกสนคาและบรการของตวเองตอไปได หองสมดประชาชนจงหวดล าปางไดเขารวมโครงการดงกลาว ทมงเนนใหประชาชนไดเรยนรในการท ามาหากนตามแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค สนบสนนและกระตนใหประชาชนไดเขาถงองคความร และน าความคดสรางสรรคไปใชในการประกอบอาชพดวยการผลต


เปนสนคาหรอบรการทมคณคา และเพอสรางวฒนธรรมการใช “ความร” เปน “ทน” ในการท ามาหากน ซงกลองความรกนไดของหองสมดประชาชนจงหวดล าปางทพฒนาขน คอ “การเพาะตนออนพชออรแกนค”

6. วตถประสงค 6.1 เพอใหกลมเปาหมายสามารถน าไปประกอบอาชพหลกหรออาชพเสรม กอใหเกดรายได

ไดจรง 6.2 เพอใหกลมเปาหมายสามารถผลตอาหารทมประโยชน สะอาด และปลอดภย ไวบรโภค

ในครวเรอน 6.3 เพอใหหองสมดประชาชนจงหวดล าปาง เปนแหลงเรยนรดานอาชพใหกบชมชน

7. วธด าเนนการ 7.1 ก าหนดกลมเปาหมาย

ประชาชนทวไปในพนทอ าเภอเมองล าปาง จ านวน 50 คน 7.2 การด าเนนการจดกจกรรม

7.2.1 ศกษาสภาพ ปญหา ความตองการการเรยนรดานการประกอบอาชพของผใชบรการหองสมด โดยก าหนดกลมเปาหมาย จ านวน 50 คน โดยการสมภาษณรายคน เพอน าขอมลไปวางแผนในการจดกจกรรมการเรยนร

7.2.2 วเคราะหงานตามบทบาทหนาท และวเคราะหความสอดคลองทเกยวของ เชน ยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. วสยทศน/พนธกจ ระบบประกนคณภาพสถานศกษา ฯลฯ ซงจากการวเคราะหเหนไดวา กลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค”น เปนบทบาทหนาทของบรรณารกษหองสมดประชาชน ซงสอดคลองกบยทธศาสตรและจดเนนการด า เนนงาน กศน. ประจ าปงบประมาณ 2560 ในเรองการจดกจกรรมการเรยนรเพอปลกฝงนสยรกการอาน และพฒนาความสามารถในการอานและศกยภาพการเรยนรของประชาชนทกกลมเปาหมาย ใหประชาชนสามารถรบรขอมลขาวสารทถกตองและทนเหตการณ เพอสามารถน าความรทได รบไปปรบใชประโยชนในการปฏบตจรง และสอดคลองกบการประกนคณภาพสถานศกษา มาตรฐานดานคณภาพผเรยน มาตรฐานท 1 คณภาพผเรยน/ผรบบรการ การศกษาตามอธยาศย ตวบงชท 8 ความพงพอใจตอการใหบรการการศกษาตามอธยาศย

7.2.3 คนหา Best Practice ในการเผยแพรความร การเพาะตนออนพชออรแกนค โดยน าประเดนการพจารณาเพอคนหา Best Practice มาพจารณา พบวา เปนเรองทเกยวของกบบทบาทหนาทของบรรณารกษหองสมดประชาชนในการจดการศกษาตามอธยาศยใหแกกลมเปาหมาย โดยการจดกจกรรมเพอปลกฝงนสยรกการอาน พรอมทงใหขอมลขาวสารทถกตอง ทนสมย เพอใหกลมปาหมายสามารถน าความรไปปรบใชใหเกดประโยชนไดจรง จงไดวางแผนเพอด าเนนการพฒนากลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค” ดงน


1) เขารบการอบรมการพฒนากลองความรกนได กบศนยความรกนได (OKMD) 2) วเคราะหความตองการในการประกอบอาชพ แหลงเรยนร โอกาส ความ

เปนไปได ในการประกอบอาชพในจงหวดล าปาง 3) ศกษาขอมลเกยวกบอาชพการเพาะตนออน โดยคดเลอกอาชพเพาะตนออน

พชออรแกนค เนองจากมองเหนชองทางในการประกอบอาชพเพอสรางรายได มผประกอบการนอย และมความตองการในตลาดสง

4) วางแผนการพฒนากลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค” 5) วางแผนการจดกจกรรมการเรยนร โดยใชกลองความรกนได “การเพาะตนออน

พชออรแกนค” 6) วางแผนการตดตามประเมนผลการเรยนร โดยใชกลองความรกนได “การ

เพาะตนออนพชออรแกนค” 7.2.4 ด าเนนการ

1) พฒนากลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค”โดยน าความรทศกษารวบรวมความรจากแหลงตาง ๆ เชน หนงสอ สอ การสบคนขอมลจากอนเทอรเนตและส ารวจพนทเพอสรรหาแหลงเรยนรภมปญญา ผประกอบการเพาะตนออนพชเพอจ าหนาย เพอศกษาเรยนรขนตอนกระบวนการในการเพาะตนออนพชออรแกนค และน าความรทไดรบมาทดลองปฏบตดวยตนเองในการเพาะตนออนทานตะวน ผกบง โตวเหมยวหรอตนออนถวลนเตา โดยใชการเปรยบเทยบระหวาง ตนทน เวลา ผลผลต การเกบรกษา ความตองการของผบรโภคและจดคมทน โดยเรมตงแตกระบวนการผลตและจ าหนายดวยตนเอง จากนนน าความรทไดมาประมวล และเรยบเรยงเนอหาความรเปนความรใหมทถอดมาจากประสบการณของตนเอง เนอหากลองความร มเนอหา 4 สวน ประกอบดวย สวนท 1) ท าไมตองตนออนพชออรแกนค 2) เชคความพรอมกอนประกอบอาชพ 3) ลงมอท า และ 4) ท าอยางไรใหประสบผลส าเรจ

2) ด าเนนการสรางเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก 1) แบบตดตามการน าความรไปใชประโยชน 2) แบบประเมนความพงพอใจตอการใชกลองความรกนได เพอใชในการตดตามประเมนผลการใชกลองความรกนได

7.2.5 ตรวจสอบความถกตองสมบรณของกลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค” และเครองมอการเกบรวบรวมขอมล โดยหวหนากลมจดการศกษานอกระบบฯและผบรหาร กศน.อ าเภอ เพอตรวจสอบความถกตองของเนอหา และกระบวนการจดการเรยนร พรอมทงปรบปรงแกไข กลองความรกนได และเครองมอการเกบรวบรวมขอมลตามขอเสนอแนะของผตรวจ กอนน าไปใหกลมเปาหมายไดศกษาเรยนรดวยตนเอง


7.2.6 จดกจกรรมเผยแพรความร โดยใชกลองความรกนได โดยการสาธตการเพาะตนออนพชออรแกนค พรอมทงแสดงขอมลเกยวกบการเพาะตนออนพชออรแกนค โดยโปสเตอรทแสดงขอมลเปนล าดบขนตอน

7.2.7 ประเมนความพงพอใจของผเขารวมกจกรรม โดยใชแบบประเมนความพงพอใจตอการใชกลองความรกนไดฯ เพอน าขอมลไปปรบปรง กลองความรกนไดฯ

7.2.8 ด าเนนการตดตามผลการน าความร กลองความรกนได ไปใชประโยชน โดยด าเนนการตดตามหลงจากเขารวมกจกรรมไปแลวอยางนอย 1 เดอน โดยใชแบบตดตามการน าความรไปใชประโยชน เพอน าขอมลไปปรบปรง กลองความรกนได

8. ตวชวดความส าเรจ 8.1 รอยละ 30 ของผรวมกจกรรมสามารถน าความรไปประกอบอาชพหลกหรออาชพเสรม

กอใหเกดรายไดไดจรง 8.2 รอยละ 80 ของผรวมกจกรรมสามารถผลตอาหารทมประโยชน สะอาด และปลอดภย

ไวบรโภคในครวเรอนไดดวยตนเอง 8.3 หองสมดประชาชนจงหวดล าปาง เปนแหลงเรยนรดานอาชพใหกบชมชน

9. การประเมนผลและเครองมอการประเมนผล 9.1 ตดตามผลการน าความรไปใชประโยชน โดยใชแบบตดตามการน าความรไปใชประโยชน 9.2 ประเมนความพงพอใจตอการใชกลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค”

โดยใชแบบประเมนความพงพอใจตอการใชกลองความรกนไดฯ

10. ผลการด าเนนงาน หองสมดประชาชนจงหวดล าปาง ไดจดท ากลองความรกนได เรอง “การเพาะตนออนพชออรแก

นค” และมการเผยแพรความรโดยการน าเสนอกลองความรกนได พรอมทงสาธตการเพาะตนออนพชออรแกนคใหกบผรวมกจกรรมไดฝกปฏบต ซงสรปผลการด าเนนงานได ดงน

10.1 ผรวมกจกรรมสามารถน าความรไปประกอบอาชพหลกหรออาชพเสรม กอใหเกดรายไดไดจรง จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 34.00

10.2 ผรวมกจกรรมสามารถผลตอาหารทมประโยชน สะอาด และปลอดภย ไวบรโภคในครวเรอนไดดวยตนเอง จ านวน 41 คน คดเปนรอยละ 82.00

10.3 หองสมดประชาชนจงหวดล าปาง เปนแหลงเรยนรดานอาชพใหกบชมชน โดยมผเขารวมกจกรรมเรยนรโดยใชชดทดลองกลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค” จ านวน 50 คน คดเปนรอยละ 100.00 และมความพงพอใจตอการเขารวมกจกรรมในภาพรวม คดเปนรอยละ 93.00 นอกจากน ผเขารวมกจกรรมยงสามารถน าความรไปใชใหเกดประโยชนตอตนเอง เพอลดรายจาย เพมรายได ในครวเรอนของตนเองได คดเปนรอยละ 82.00


11. บทสรป กลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค” เปนการสนบสนนและกระตนให

ประชาชนไดเขาถงองคความร และน าไปปรบใชในการประกอบอาชพ ดวยการผลตเปนสนคา หรอบรการทมคณคาโดยใช “ความร” เปน “ทน” ในการท ามาหากน มการด าเนนการตามแนวทางวงจรคณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) ดงน

ดานการวางแผน (P) 1. ศกษาสภาพ ปญหา ความตองการการเรยนรดานการประกอบอาชพของผใชบรการ

หองสมด โดยก าหนดกลมเปาหมาย จ านวน 50 คน โดยใชการสมภาษณรายคน เพอน าขอมลไปวางแผนในการจดกจกรรมการเรยนร

2. วเคราะหงานตามบทบาทหนาท และวเคราะหความสอดคลองท เกยวของ เชน ยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. วสยทศน/พนธกจ ระบบประกนคณภาพสถานศกษา ฯลฯ ซงจากการวเคราะหเหนไดวา กลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค”น เปนบทบาทหนาทของบรรณารกษหองสมดประชาชน ซงสอดคลองกบยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. ประจ าปงบประมาณ 2560 ในเรองการจดกจกรรมการเรยนรเพอปลกฝงนสยรกการอาน และพฒนาความสามารถในการอานและศกยภาพการเรยนรของประชาชนทกกลมเปาหมาย ใหประชาชนสามารถรบรขอมลขาวสารทถกตองและทนเหตการณ เพอสามารถน าความรทไดรบไปปรบใชประโยชนในการปฏบตจรง และสอดคลองกบการประกนคณภาพสถานศกษา มาตรฐานดานคณภาพผเรยน มาตรฐานท 1 คณภาพผเรยน/ผรบบรการ การศกษาตามอธยาศย ตวบงชท 8 ความพงพอใจตอการใหบรการการศกษาตามอธยาศย

3. เขารบการอบรมการพฒนากลองความรกนได กบศนยความรกนได (OKMD) 4. วเคราะหความตองการในการประกอบอาชพ แหลงเรยนร โอกาส ความเปนไปได ในการ

ประกอบอาชพในจงหวดล าปาง 5. คนหา Best Practice โดยพจารณาประเดน ดงน

เปนเรองทเกยวของกบภารกจโดยตรงของบทบาทหนาท สนองนโยบาย การแกปญหา การพฒนาประสทธภาพของผ เรยน กศน. /

ผรบบรการ เปนวธการรเรมสรางสรรคขนมาใหม หรอประยกตขนใหม (นวตกรรม) โดยตง

ค าถามวา นวตกรรมนน คออะไร (What) ท าอยางไร (How) ท าเพออะไร (Why) มการประเมนความพงพอใจของผเขารวมกจกรรม สามารถน าไปใชเปนมาตรฐานการท างานตอไปไดยงยนพอสมควร มการพฒนาปรบปรงตอไป


จากการพจารณาประเดนตางๆ ดงกลาวเพอคนหา Best Practice ในการเผยแพรความรโดยใชกลองความรกนได พบวา เปนเรองทเกยวของกบบทบาทหนาทของบรรณารกษหองสมดประชาชนโดยตรง ในการจดการศกษาตามอธยาศยใหแกกลมเปาหมาย จงไดวางแผนเพอด าเนนการพฒนากลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค” ดงน

1) ศกษาขอมลและวธการท ากลองความรกนได พรอมทงศกษาความรเกยวกบอาชพการเพาะตนออน โดยคดเลอกอาชพเพาะตนออนพชออรแกนค เนองจากมองเหนชองทางในการประกอบอาชพเพอสรางรายได และมผประกอบการนอยมความตองการในตลาดสง

2) วางแผนการพฒนากลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค” 3) วางแผนการจดกจกรรมการเรยนร โดยใชกลองความรกนได “การเพาะตนออนพช

ออรแกนค” 4) วางแผนการตดตามประเมนผลการเรยนร โดยใชกลองความรกนได “การเพาะตน

ออนพชออรแกนค”

ดานการด าเนนงาน (D) 1. ด าเนนการพฒนากลองความรกนไดฯ และสรางเครองมอเกบรวบรวมขอมล

1.1 พฒนากลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค”โดยน าความรทศกษารวบรวมความรจากแหลงตาง ๆ เชน หนงสอ สอ การสบคนขอมลจากอนเทอรเนตและส ารวจพนทเพอสรรหาแหลงเรยนรภมปญญา ผประกอบการเพาะตนออนพชเพอจ าหนาย เพอศกษาเรยนรขนตอนกระบวนการในการเพาะตนออนพชออรแกนค และน าความรทไดรบมาทดลองปฏบตดวยตนเองในการเพาะตนออนทานตะวน ผกบง โตวเหมยวหรอตนออนถวลนเตา โดยใชการเปรยบเทยบระหวาง ตนทน เวลา ผลผลต การเกบรกษา ความตองการของผบรโภคและจดคมทน โดยเรมตงแตกระบวนการผลตและจ าหนายดวยตนเอง จากนนน าความรทไดมาประมวล และเรยบเรยงเนอหาความรเปนความรใหมทถอดมาจากประสบการณของตนเอง เนอหากลองความร มเนอหา 4 สวน ประกอบดวย สวนท 1) ท าไมตองตนออนพชออรแกนค 2) เชคความพรอมกอนประกอบอาชพ 3) ลงมอท า และ 4) ท าอยางไรใหประสบผลส าเรจ

1.2 ด าเนนการสรางเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก 1) แบบตดตามการน าความรไปใชประโยชน 2) แบบประเมนความพงพอใจตอการใชกลองความรกนได เพอใชในการตดตามประเมนผลการใชกลองความรกนได

2. ตรวจสอบความถกตองสมบรณของกลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค” และเครองมอการเกบรวบรวมขอมล โดยหวหนากลมจดการศกษานอกระบบฯและผบรหาร กศน.อ าเภอ เพอตรวจสอบความถกตองของเนอหา และกระบวนการจดการเรยนร พรอมทงปรบปรงแกไข กลองความรกนได และเครองมอการเกบรวบรวมขอมลตามขอเสนอแนะของผตรวจ กอนน าไปใหกลมเปาหมายไดศกษาเรยนรดวยตนเอง


3. จดกจกรรมเผยแพรความร โดยใชกลองความรกนได โดยการสาธตการเพาะตนออนพชออรแกนค พรอมทงแสดงขอมลเกยวกบการเพาะตนออนพชออรแกนค โดยโปสเตอรทแสดงขอมลเปนล าดบขนตอน

ดานการตรวจสอบและประเมนผล (C) 1. ประเมนความพงพอใจของผเขารวมกจกรรม โดยใชแบบประเมนความพงพอใจตอการใช

กลองความรกนไดฯ เพอน าขอมลไปปรบปรง กลองความรกนไดฯ 2. ด าเนนการตดตามผลการน าความร กลองความรกนได ไปใชประโยชน โดยด าเนนการ

ตดตามหลงจากเขารวมกจกรรมไปแลวอยางนอย 1 เดอน โดยใชแบบตดตามการน าความรไปใชประโยชน เพอน าขอมลไปปรบปรง กลองความรกนได

ดานการปรบปรงและพฒนาผลการปฏบตงาน (A) น าขอเสนอแนะของผเขารวมกจกรรมทเรยนรดวยกลองความรกนได มาพฒนาปรบปรง

กลองความรกนไดน และน าไปพฒนากลองความรกนไดในเนอหาอน ๆ ตอไป ซงเปนวธการเรยนรนเปนวธการทผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง

การด าเนนกจกรรมกลองความรกนได ภายใตโครงการศนยความรกนได (OKMD) ตามแนวทางวงจรคณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) ดงกลาว สามารถแสดงไดดงผงงานแนวปฏบตทดดานการศกษาตามอธยาศย ดงน


12. กลยทธหรอปจจยทท าใหประสบความส าเรจ 12.1 การรวบรวมความรทกระจดกระจายจากแหลงตาง ๆ น ามาจดหมวดหม วเคราะห

จดเรยงใหเปนระบบ การปรบปรงขอมลใหเปนปจจบนโดยใชแหลงขอมลทหลากหลาย ถอดความรและบนทกอยางเปนระบบเพอน าเสนอตอสาธารณะ มการแลกเปลยนเรยนรเพอแกปญหา และมการปรบปรงแกไขใหไดความรทสามารถตอยอดไปสความรใหมไดตลอดเวลา


12.2 บรรณารกษมความรและทกษะในการเปนนกจดการความร และด าเนนการพฒนากลองความความรตามวงจรคณภาพของเดมมง (PDCA) ทเรมดวยการส ารวจสภาพ ความตองการของผรบบรการหองสมดประชาชน ศกษาคนควา รวบรวมขอมลทเกยวของน ามาพฒนากลองความรกนไดตามหลกการทไดรบความรมา ด าเนนกจกรรมใหความรแกผเขารวมกจกรรม มการประเมนผล การด าเนนงานพรอมทงตดตามผลการน าความรไปใชประโยชน สรปผลการด าเนนงาน และเผยแพรกลองความรกนไดใหแกผทสนใจทวไป และทส าคญไดน าขอเสนอแนะของผเขารวมกจกรรมไปพฒนาปรบปรงกลองความรกนไดใหสอดคลองกบวธการเรยนนใหมคณภาพมากยงขน

13. ขอเสนอแนะ 13.1 ผจดท ากลองความรกนได สามารถน าประสบการณทไดรบจากการจดท าไปปรบใชใน

การจดการความรในแขนงวชาอน ๆ ทเกยวของไดอยางเปนระบบ 13.2 ผจดท ากลองความรกนไดสามารถน าความรทไดรบไปตอยอดความคด และพฒนา

ผลตภณฑในรปแบบตาง ๆ เพอสรางงานและพฒนาอาชพได

14. การอางอง (ระบแหลงอางอง เอกสารอางอง ฯลฯ) นายทรพย. (ม.ป.ป.). สอนเพาะตนออนทานตะวน by นายทรพย. [ระบบออนไลน]. เขาถงได

จาก : http://www.Facebook.com/ BaanRaiPlaiFun/?fref=ts (วนทคนขอมล : 22 สงหาคม 2559).

ส านกวจยและพฒนาเกษตร เขต 1. (ม.ป.ป.). ระบบรบรองมาตรฐานการผลต GPA พชและพ ช อนทร ย . [ระบบออน ไลน ]. เ ข า ถ ง ได จ าก : http://www.oard1.org/ index.php?option=comcontent&View=article&id=66&Itemid=16 (วนทคนขอมล : 22 สงหาคม 2559).

มลนธเกษตรกรรมยงยน (ประเทศไทย). (ม.ป.ป.). ออรแกนค (Organic Food) กบประโยชน 1 5 ข อ . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก : http://www.sathai.org/ Account_code. (วนทคนขอมล : 26 สงหาคม 2559).

เ อ า โ ต ว เ ห ม ย วมาฝ ากจ า ! ! ! ! ! ! . ( ม . ป . ป . ) . [ร ะบบ ออน ไลน ]. เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก : http://pantip.topic/32700263 (วนทคนขอมล : 22 สงหาคม 2559).

Kapook!. (ม.ป.ป.). ตนออนทานตะวน ประโยชนอนนตทไมควรพลาดจากพชตวนอย. [ระบบออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://health.kapook.com/view117063.html (วนทคนขอมล : 26 สงหาคม 2559).

15. ภาคผนวก เอกสารชด กลองความรกนได “การเพาะตนออนพชออรแกนค”

http://www.oard1.org/%20index.php

http://www.oard1.org/%20index.php


ตวอยางท 4 : ดานการสงเสรมการรหนงสอ 1. ชอผลงาน : อานแจกลก ถกใจหน

2. หนวยงาน/ สถานศกษา/ กศน.ต าบล : ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง”บานหวยตองหลวงหม 6 ต าบลยางเปยง อ าเภออมกอย จงหวดเชยงใหม กศน.อ าเภออมกอย ส านกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม

3. คณะท างานพฒนาแนวปฏบตทด : นางสาวผกา ธะนะค า คร ศศช.

4. ความสอดคลอง สอดคลองกบแผนพฒนาเดกและเยาวชนในถมทรกนดารตามพระราชด าร (แผน กพด.) ฉบบท 4 พ.ศ. 2550-2559 วตถประสงคท 2 สงเสรมและสนบสนนการเพมโอกาสทางการศกษาใหแกและเยาวชน

5. ทมาและความส าคญของผลงาน พระราชด ารสของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร พระราชทานแกคณะ

ผปฏบตงานโครงการตามพระราชด าร ณ ศาลาดสดาลยสวนจตรลดา กรงเทพมหานคร วนพฤหสบดท 19เมษายน พทธศกราช 2555

“...เรองการศกษาปรากฏวาเดมตงแต 30 กวาปนน ไดตงเปาหมายทด คอ ใหประชาชนทกคนมความรอานออกเขยนได ตอมากเรยนจบภาคบงคบ ตอมากหวงวาทกคนควรจะมโอกาสไดเรยนในระดบสง ขนไปตามสตปญญาของตว หลายคนกจบปรญญาตร ปรญญาโท ตอไปเหนหลายคนมแผนจะศกษาตอในระดบปรญญาเอกแลวออกมาประกอบอาชพตาง ๆ ในเวลานนอกจากไดเรยนทกคนแลว เราตองเนนเรองคณภาพการศกษาอยางท เหนวาพยายามเนนท งดานภาษาไทย ภาษาตางประเทศ วชาทางดานคณตศาสตรวทยาศาสตร สงคมศกษา หรออน ๆ นอกจากนกเรยนแลว ผทใหการศกษาคอครนนกตองปรบปรงตวเองใหดขนเรอย ๆ อยาถอวาเราเปนครแลวมความรความสามารถดกวาคนอน…”

การสอนวชาภาษาไทยของศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา“แมฟาหลวง” บานหวยตองหลวง ต าบลยางเปยง อ าเภออมกอย จงหวดเชยงใหม ทผานมาไดจดการเรยนการสอนวชาภาษาไทยโดยใชวธการแบบทองจ า ท าใหนกเรยนสวนใหญไมสามารถประสมสระ วรรณยกต หรอตวสะกดใหเปนค าใหมได

จากพระราชด ารสของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร และสภาพปญหาของการจดการเรยนการสอนทกลาวมา ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานหวยตองหลวง ไดตระหนกและมงมนทจะพฒนาใหนกเรยนเขาใจความหมายของค า สามารถอาน เขยน


ภาษาไทยไดถกตอง จงเขารวมโครงการการสอนภาษาไทยแบบแจกลก -สะกดค า โดยใชเนอหาในหนงสอเรยนภาษาไทย ตามหลกสตรประถมศกษาพทธศกราช 2521 ของกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ และน าเนอหามาจดท าเปนหนงสอไวนลเลมใหญ ซงไดรบการสนบสนนงบประมาณจากโครงการเรยนรวทยาศาสตรและเทคโนโลยในโรงเรยนชนบท (SiRS) ของส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (NSTDA) ตงแตเดอนตลาคม 2555 ถงเดอนกรกฎาคม 2556 โดยครไดเขารบการอบรม เทคนควธการสอนเดอนละ 1 ครง รวมทงสน 10 ครง หลงการอบรมแตละครงครจะน าความรและสอมาจดการเรยนการสอนใหนกเรยนในชวงชนท 1 (ป.1-ป.3)

6. วตถประสงค 6.1 เพอใหนกเรยนอานภาษาไทยแบบแจกลก-สะกดค าได 6.2 เพอใหนกเรยนผสมค าใหมได

7. วธด าเนนการ 7.1 ก าหนดเปาหมาย

7.1.1 เชงปรมาณ นกเรยนชวงชนท 1 จ านวน 31 คน ประกอบดวย ชนประถมศกษา ปท 1 จ านวน 11 คน ชนประถมศกษาปท 2 จ านวน 10 คน ชนประถมศกษาปท 3 จ านวน 10 คน

7.1.2 เชงคณภาพ นกเรยนสามารถอานแบบแจกลก-สะกดค า และผสมค าไดถกตอง 7.2 วธการจดกจกรรม

7.2.1 ครศกษาสภาพ ปญหาและวเคราะหขอมลนกเรยน ชวงชนท 1 ประกอบดวยชนประถมศกษาปท 1 ชนประถมศกษาปท 2 และชนประถมศกาปท 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2555

7.2.2 วเคราะหงานตามบทบาทหนาท และวเคราะหความสอดคลองทเกยวของ เชน ยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. วสยทศน พนธกจ แผน กพด. ระบบประกนคณภาพสถานศกษา ฯลฯ ซงจากการวเคราะหจะเหนไดวา การสงเสรมการรหนงสอสอดคลองกบแผน กพด. ฉบบท พ.ศ. 2550-2559 เรอง สงเสรมและสนบสนนการเพมโอกาสทางการศกษาใหแกเดกและเยาวชน และเปนบทบาทหนาทโดยตรงของครศศช.ในการสงเสรมใหผเรยนทกกลมเปาหมาย ใหอานออก เขยนได

7.2.3 คนหา Best Practice ในการจดการสงเสรมการรหนงสอ โดยน าประเดนพจารณาเพอคนหา Best Practice มาพจารณา พบวาสอดคลองกบแผน กพด. ฉบบท พ.ศ. 2550-2559 ดานการสนบสนน สงเสรมดานการศกษาใหเดกและเยาวชน และเปนบทบาทหนาทโดยตรงของคร ศศช.ในการสงเสรมใหกลมเปาหมายอานออก เขยนได จงไดวางแผนในการสงเสรมการรหนงสอใหแกกลมเปาหมายในพนททรบผดชอบ ดงน


1) เขารบการอบรมการสอนภาษาไทยแบบแจกลก-สะกดค า กบโครงการการสอนภาษาไทยแบบแจกลก-สะกดค า ของส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (NSTDA)

2) วางแผนการจดกจกรรมสงเสรมการรหนงสอแกนกเรยนชวงชนท 1 จ านวน 31 คน ประกอบดวย ชนประถมศกษาปท 1 จ านวน 11 คน ชนประถมศกษาปท 2 จ านวน 10 คน ชนประถมศกษาปท 3 จ านวน 10 คน โดยเทคนค กระบวนการจดการเรยนร การวดและประเมนผลทไดรบจากการอบรมฯ

3) วางแผนการการวดและประเมนผลการเรยนร 7.2.4 ด าเนนการจดกจกรรมสงเสรมการรหนงสอ โดยด าเนนการดงน

1) ครทดสอบความรนกเรยนกอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนในแตละชนปโดยใชแบบทดสอบทครจดท าขน เพอวดความรพนฐานของนกเรยน และน าไปเปนขอมลในการจดการเรยนการสอนตามสภาพของผเรยน

2) ครจดการเรยนการสอนโดยใชหนงสอ ไวนลเลมใหญและแบบฝก ซงม จ านวน 20 บทเรยน ซงครจะสอนโดยแยกนกเรยนแตละชนป และสอนโดยใช 4 ขนตอน คอ ขนน าเขาสบทเรยน ขนสอน ขนสรป และขนประเมน โดยด าเนนการ ดงน

ขนน ำเขำสบทเรยน 1. ครรองเพลง ทสมพนธกบเนอหาในแตละบท เชน บทท 1 เรยนเรอง สระอา (

-า ) กบ สระ อ ( - ) ใชเพลงสระ อา กบ สระอ และใหผเรยนรองตาม 2 รอบ จากนนใหผเรยนรองพรอมกน 2 รอบ

2. ครพดถงสตว สงของ ตวละครในหนงสอไวนลเลมใหญเพอเชอมโยงกบวถชวตของนกเรยน และเลนเกมสเพอใหผเรยนมความกระตอรอรนในการเรยนร โดยครอธบายทงภาษาไทยและภาษากะเหรยงเพอใหนกเรยนรจกและเขาใจความหมายของค า

ขนสอน 1. ครสอนเนอหาจากหนงสอไวนลเลมใหญ โดย

ขนท 1 ครอานใหนกเรยนฟงกอน ขนท 2 ครอานและใหนกเรยนอานตาม ขนท 3 ใหนกเรยนชวยกนอาน ขนท 4 ครคดเลอกตวแทนอาน ขนท 5 ใหนกเรยนอานพรอมกน

2. ครอานบตรค าใหนกเรยนฟง แลวใหนกเรยนฝกอานตามคร 3. ครแจกบตรค าใหนกเรยนคนละ 1 บตร แลวใหออกมาอานใหเพอนฟง 4. ครใหนกเรยนฝกอานจากแบบฝกหนงสอไวนลเลมใหญ โดย


ขนท 1 ครอานใหนกเรยนฟงกอน ขนท 2 ครอานและใหนกเรยนอานตาม ขนท 3 ใหนกเรยนชวยกนอาน ขนท 4 ครคดเลอกตวแทนอาน ขนท 5 ใหนกเรยนอานพรอมกน

5. ครใหนกเรยนคดลายมอตามแบบหนงสอไวนลเลมใหญ ลงในสมดดวยตวบรรจงเตมบรรทด พรอมทงวาดรปประกอบ เพอชวยใหนกเรยนฝกการคดลายมอ และเกดความเพลดเพลนและสนกสนานในการเรยน

6. ครเขยนตวอยางค าบนกระดานใหนกเรยนเขยนดวยตวบรรจงเตมบรรทด 7. ครแจกแบบฝกหดอาน เขยนใหนกเรยนแตละคน ฝกเขยนประสมสระกบ

พยญชนะ และฝกอานสะกดค า-แจกลกใหเปนค า แลวน ากลบไปทบทวนบทเรยนทบาน 8. ครทดสอบหลงเรยนในแตละบท โดยใชแบบทดสอบทายบท เพอทราบ

ความกาวหนาในการอานและการเขยนค าของผเรยนแตละคนในแตละบทเรยน นอกจากนครไดสรางแบบฝกการเขยน อานเพมเตมเพอใหนกเรยนไดฝกทกษะการอาน เขยน

ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเนอหาและสรปค าศพททไดเรยนรในแตละบท ขนประเมน 1. ครทดสอบความรกอนเรยนเนอหาในแตละบททครจดท าขน 2. ประเมนจากการสงเกตพฤตกรรมในการรวมกจกรรม 3. ประเมนจากแบบฝกหด 4. ประเมนจากผลการทดสอบหลงเรยน

7.2.5 ครทดสอบความรนกเรยน หลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนในแตละชนป โดยใชแบบทดสอบทครจดท าขน เพอวดผลสมฤทธทางการเรยน

7.2.6 ตดตามผลการน าความรไปใชจากนกเรยนทเขารวมการประกวดทกษะการอาน เขยน ท กศน.อ าเภออมกอยจดขน

7.2.7 จากการประเมนผลการจดการสอนภาษาไทยแบบแจกลก -สะกดค า พบวานกเรยนบางคนมปญหาในการเขยนคอ เขยนอกษรหวกลบ ครแกไขโดยการสรางแบบฝกการเขยนค า เพอใหผเรยนไดฝกทกษะเพมเตม จนนกเรยนสามารถเขยนอกษรไดถกตอง นอกจากนการสอนภาษาไทยแบบแจกลก-สะกดค า ครควรสอนการออกเสยง ใหผเรยนฟงกอน และควรสอนสระเสยงยาวกอนเพราะออกเสยงงาย ชวยใหนกเรยนสามารถจ าไดงาย และในการฝกอานครควรเนน ย า ซ า ทวน บอย ๆ อยางนอย 5 ครงขนไป


7.2.8 สรปผลการด าเนนการและเผยแพรเปนแนวปฏบตทดในงานประชมวชาการ การพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

8. ตวชวดความส าเรจ นกเรยนอานออกเขยนไดผานตามเกณฑทก าหนด รอยละ 50

9. การประเมนผลและเครองมอการประเมนผล 9.1 ทดสอบความรกอนเรยนดวยแบบทดสอบกอนเรยน 9.2 ประเมนจากสงเกตพฤตกรรมในการรวมกจกรรม 9.3 ประเมนจากแบบฝกหด 9.4 ทดสอบความรหลงเรยนดวยแบบทดสอบหลงเรยน

10. ผลการด าเนนงาน จากการทดสอบ พบวานกเรยนทง 3 ชนป มผลการทดสอบหลงเรยนดขน ดงน

ระดบชน

จ านวน

นกเรยน(คน)

กอนเรยน หลงเรยน จ านวนผผานเกณฑ (คน)

รอยละ จ านวนผผานเกณฑ (คน)

รอยละ

ป.1 11 3 27.27 8 72.73

ป.2 10 2 20.00 8 80.00

ป.3 10 2 20.00 8 80.00 รวม/เฉลย 31 7 22.58 24 77.42

ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานหวยตองหลวง ไดสงนกเรยนเขารวมโครงการแขงขนการอานออกเสยง ทจดโดยศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต รวมกบ กศน.อ าเภออมกอย และไดรบรางวลทงหมด 7 คน ดงน

1. การแขงขนอานออกเสยงภาษาไทย ระดบชนประถมศกษาปท 1 ไดรบรางวลระดบทอง 1 คน จากนกเรยนทรวมแขงขนทงหมดจ านวน 16 คน

2. การแขงขนอานออกเสยงภาษาไทย ระดบชนประถมศกษาปท 2 ไดรบรางวลระดบเงน 1 คน ระดบทองแดง 1 คน และระดบชมเชย 1 คน จากนกเรยนทรวมแขงขนทงหมดจ านวน 12 คน

3. การแขงขนอานออกเสยงภาษาไทย ระดบชนประถมศกษาปท 3 ไดรบรางวลระดบเงน 1 คน ระดบทองแดง 1 คน และระดบชมเชย 1 คน จากนกเรยนทรวมแขงขนทงหมดจ านวน 23 คน


11. บทสรป อานแจกลก ถกใจหน เปนการพฒนาผเรยนดานการอานออก เขยนได ดวยการสอนแบบแจก

ลก สะกดค า มการด าเนนการตามแนวทางวงจรคณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) ดงน ดานการวางแผน (P) 1. ศกษาสภาพ ปญหาและวเคราะหขอมลของนกเรยน ชวงชนท 1 ประกอบดวย ชน

ประถมศกษา ปท 1 ชนประถมศกษาปท 2 และชนประถมศกษาปท 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2555

2. วเคราะหงานตามบทบาทหนาท และวเคราะหความสอดคลองทเกยวของ เชน ยทธศาสตรและจดเนนการด าเนนงาน กศน. วสยทศน พนธกจ แผน กพด. ระบบประกนคณภาพสถานศกษา ฯลฯ ซงจากการวเคราะหจะเหนไดวา การสงเสรมการรหนงสอสอดคลองกบแผน กพด. ฉบบท พ.ศ. 2550-2559 เรอง สงเสรมและสนบสนนการเพมโอกาสทางการศกษาใหแกเดกและเยาวชน และเปนบทบาทหนาทโดยตรงของคร ศศช. ในการสงเสรมใหผเรยนทกกลมเปาหมาย ใหอานออก เขยนได

3. คนหา Best Practice โดยพจารณาประเดน ดงน เปนเรองทเกยวของกบภารกจโดยตรงของบทบาทหนาท สนองนโยบาย การแกปญหา การพฒนาประสทธภาพของผเรยน กศน. เปนวธการรเรมสรางสรรคขนมาใหม หรอประยกตขนใหม (นวตกรรม) โดยตง

ค าถามวา นวตกรรมนน คออะไร (What) ท าอยางไร (How) ท าเพออะไร (Why) มการประเมนความพงพอใจของผเรยน สามารถน าไปใชเปนมาตรฐานการท างานตอไปไดยงยนพอสมควร มการพฒนาปรบปรงตอไป

จากการพจารณาประเดนตาง ๆ ดงกลาวเพอคนหา Best Practice ในการจดการสงเสรมการรหนงสอ พบวาสอดคลองกบแผน กพด. ฉบบท พ.ศ. 2550-2559 ดานการสนบสนน สงเสรมดานการศกษาใหเดกและเยาวชน และเปนบทบาทหนาทโดยตรงของคร ศศช.ในการสงเสรมใหกลมเปาหมายอานออก เขยนได จงไดวางแผนในการสงเสรมการรหนงสอใหแกกลมเปาหมายในพนททรบผดชอบ ดงน

1) เขารบการอบรมการสอนภาษาไทยแบบแจกลก-สะกดค า กบโครงการการสอนภาษาไทยแบบแจกลก-สะกดค า ของส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (NSTDA)

2) วางแผนการจดกจกรรมสงเสรมการรหนงสอแกนกเรยนชวงชนท 1 จ านวน 31 คน ประกอบดวย ชนประถมศกษาปท 1 จ านวน 11 คน ชนประถมศกษาปท 2 จ านวน 10 คน ชนประถมศกษาปท 3 จ านวน 10 คน โดยเทคนต กระบวนการจดการเรยนร การวดและประเมนผล ทไดรบจากการอบรมฯ

3) วางแผนการการวดและประเมนผลการเรยนร



4) ก าหนดวตถประสงคของการพฒนาผเรยน 5) ก าหนดตวชวดความส าเรจ 6) ก าหนดวธด าเนนการ 7) ก าหนดวธการประเมนผลและเครองมอการประเมนผล

ดานการด าเนนงาน (D) ด าเนนการจดกจกรรมสงเสรมการรหนงสอ โดยด าเนนการดงน 1 ครทดสอบความรนกเรยนกอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนในแตละชนปโดยใช

แบบทดสอบทครจดท าขน เพอวดความรพนฐานของนกเรยน และน าไปเปนขอมลในการจดการเรยนการสอนตามสภาพของผเรยน

2 ครจดการเรยนการสอนโดยใชหนงสอ ไวนลเลมใหญและแบบฝก ซงม จ านวน 20 บทเรยน ซงครจะสอนโดยแยกนกเรยนแตละชนป และสอนโดยใช 4 ขนตอน คอ ขนน าเขาสบทเรยน ขนสอน ขนสรป และขนประเมน

ดานการตรวจสอบและประเมนผล (C) 1. ประเมนผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน โดยใชแบบทดสอบกอนเรยน และแบบทดสอบ

หลงเรยน 2. ตดตามประเมนผลการน าความรไปใช จากนกเรยนเขารวมการประกวดทกษะการอาน

เขยน ทกศน.อ าเภออมกอยจดขน 3. สรปผลการด าเนนงานและเผยแพรผลงานแนวปฏบตทด (Best Practice) ดานการศกษา

ในการประชมวชาการการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

ดานการปรบปรงและพฒนาผลการปฏบตงาน (A) น าขอมลทคนพบจากการด าเนนงานมาพฒนาการจดการเรยนการสอนภาษาไทยแบบแจกลก

สะกดค าในการพฒนานกเรยนกลมอน ๆ ทมสภาพปญหาเหมอนกนตอไป การด าเนนการโครงการการสอนภาษาไทย แบบแจกลก-สะกดค า ตามแนวทางวงจรคณภาพ

ของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) ดงกลาว สามารถแสดงไดดงผงงานแนวปฏบตทดดานการสงเสรมการรหนงสอ ดงน


12. กลยทธหรอปจจยทท าใหประสบความส าเรจ

12.1 ครผสอนสามารถสอสารกบนกเรยนทเปนชนเผาได 12.2 ครผสอนใชเทคนคการสอนแบบแจกลกสะกดค า และเนน ย า ซ าทวน จนนกเรยน

สามารถอานได 12.3 ครใชเพลง เกม ในการน าเขาสบทเรยน 12.4 สอไวนลเลมใหญ เปนภาพส ดงดดความสนใจของนกเรยน 12.5 แบบฝกหดการอานและการเขยนชวยฝกทกษะใหนกเรยนสามารถอาน และเขยนได 12.6 ครพฒนาการเรยนรของผเรยนโดยยดหลกวงจรคณภาพของเดมมง (PDCA) ทครได

เขารบการอบรมการสอนภาษาไทยแบบแจกลก - สะกดค า พรอมทงด าเนนการวเคราะหสภาพนกเรยนชวงชนท 1 จดการเรยนการสอนตามเทคนควธการและสอทไดรบความรจากการอบรม ประเมนผลการเรยนรของนกเรยน พรอมทงตดตามผลการน าความรไปใช สรป รายงาน และเผยแพรเทคนควธการสอนภาษาไทยแบบแจกลก ทงนครผสอนไดแกปญหาการเขยนของนกเรยน โดยการสรางแบบฝกทกษะการอานและการเขยนค าทนกเรยนเขยนอกษรกลบหว และสามารถน าแบบฝกนไปใชกบนกเรยนกลมอนทมปญหาในการเขยนแบบกลบหวไดเปนอยางด


13. ขอเสนอแนะ 13.1 นกเรยนทอานออกเสยงไดด สามารถชวยสอนนกเรยนทยงอานไมออกได เชน พสอน

นอง หรอเพอนสอนเพอน 13.2 ฝกทกษะการเขยนแกนกเรยนชนประถมศกษาปท 2 และชนประถมศกษาปท 3 โดย

ฝกเขยนนทานประกอบภาพวาด และระบายสเรองทเกยวของกบแนวปฏบตทดทง 5 ดาน

14. การอางอง กรรณกา พมสวรรณ. การสอนแจกลก-สะกดค า. [ระบบออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.kmphket.net (วนทคนขอมล : 9 สงหาคม 2557). นตยา จรญผลฐต. รวมความรแบบฝกหด กจกรรมเพมทกษะส าหรบอนบาล-ประถมตน.

[ระบบออนไลน]. เขาถงไดจาก : www.karn.tv (วนทคนขอมล : 9 สงหาคม 2557). บญชค าพนฐานทใชในการเรยนการสอนภาษาไทยชนประถมศกษาปท 1-6. (2553). เอกสาร

ท 17 /2553 กลมนเทศตดตามและประเมนผลการจดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานาน เขต 2 ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษาส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (ม.ป.ท.).

15. ภาคผนวก

ภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอน

นกเรยนฝกการผสมค า ตวแทนนกเรยนออกมาอาน นกเรยนคดตามแบบหนงสอไวนล

นกเรยนทไดรางวลการประกวดการอานออกเสยง


การน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice)

ตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร

ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

ความเปนมาของการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ไดโดยเสดจพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ไปทรงเยยมราษฎรในถนทรกนดารหางไกลการคมนาคมทวทกภาคของประเทศ ทรงพบปญหาความยากจนและความทกขยากของประชาชนดวยพระองคเอง โดยเฉพาะเดกและเยาวชนขาดแคลนอาหารอาหารทจะบรโภค เปนโรคขาดสารอาหารและมมาตรฐานการศกษาต า สขภาพรางกายออนแอเกดการจบปวยไดงาย ทรงเปนหวงใยเยาวชนเหลาน ซงจะเปนก าลงทส าคญในการพฒนาประเทศชาตตอไปในอนาคต

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร จงมพระราชด ารใหด าเนนงาน “โครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนธรกนดาร” ตงแต พ.ศ. 2523 เปนตนมา ปจจบนโครงการตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ไดด าเนนการครอบคลมพนททกภาคของประเทศไทย รวมทงในประเทศเพอนบานและประเทศและประเทศในภมภาคเอเซย โดยแบงการพฒนาเปน 6 ดานใหญ ๆ คอ ดานการพฒนาเดกและเยาวชน ดานงานนกเรยนในพระราชานเคราะห และทนพระราชทานเพอการศกษา ดานการพฒนาอาชพ ดานการพฒนาพนทแบบบรณาการ ดานการพระราชทานความชวยเหลอ และดานความรวมมอระดบนานาชาต

การด าเนนงานไดรบความรวมมอจากหนวยงานราชการตาง ๆ โดยใชพระราชทรพยสวนพระองค และเงนทองคการและเอกชนทลเกลาทลกระหมอมถวาย เพอโดยเสดจพระราชกศล และเนองในโอกาสทสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงเจรญพระชนมายครบ 3 รอบ เมอป พ.ศ. 2534 คณะผรวมด าเนนงานโครงการฯ ทงภาครฐและเอกชนไดรวมกนจดตง “กองทนพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร (กพด.)” เพอนอมเกลานอมกระหมอมถวาย


แนวพระราชด ารในการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ไดโดยเสดจพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ไปทรงเยยมราษฎรในพนทชนบทและทองถนทรกนดารหางไกลทวทกภาคของประเทศไทย ทรงพบวามราษฎรอกเปนจ านวนมากทยงอยในภาวะยากล าบาก โดยเฉพาะเดกและเยาวชนทไมไดรบโอกาสทางการศกษาพฒนาเทาเทยมกนทกคน ท าใหสนพระทยและมพระราชหฤทยมงมนทจะชวยเหลอราษฎรเหลานนใหมคณภาพชวตทดขน ดงนนในป พ.ศ. 2523 พระองคจงทรงเรมงานพฒนาของพระองคเองดวยการพฒนาเดกและเยาวชนทอยในถนทรกนดาร โดยมจดมงหมายเพอใหทกคนมความเปนอยทดขน มโอกาสไดรบความรและฝกฝนตนเอง สามารถพฒนาตนเองใหเขมแขงและพงตนเองได พรอมทจะเผชญกบสถานการณตาง ๆ ทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว อนเปนแนวทางสความมนคงและความยงยนของการพฒนาตามแนวพระราชด าร “เศรษฐกจพอเพยง” ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงยดเปนแบบอยางมาโดยตลอด การทรงงานพฒนาเดกและเยาวชนทอยในทองถนทรกนดารของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงมงเนนใหเดกและเยาวชนเปนศนยกลางของการพฒนา โดยใชการศกษาเปนหลกในการท างานพฒนา ดงนนการพฒนาเดกและเยาวชนตามแนวพระราชด าร จงเปนการเสรมสรางศกยภาพของเดกและเยาวชนอยางสมดลกนทงดานพทธศกษา คอความรอบรวชาการทจ าเปนส าหรบการด ารงชวตและการศกษาเรยนรตอไป ดาน จรยศกษา คอการมศลธรรมจรรยาทด มความซอสตยตอตนเองและผอน มความรบผดชอบตอหนาท มส านกทดตอสวนรวม ดานหตถศกษา คอความรและทกษะในการท างาน มความคดสรางสรรค มทศนคตทดตองาน และเหนคณคาของการท างาน และดานพลศกษา คอการมสขภาพแขงแรง การกนอาหารทถกตอง และการออกก าลงกายใหเหมาะสม รวมทงความสะอาดและสขาภบาลดวย

การเขยนน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

จากตวอยางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ทไดกลาวไวขางตนในหนา 9 - 51 เปนการน าเสนอตามบทบาทหนาทของคร กศน. ทงคร กศน.ต าบล และครอาสาสมคร ประกอบดวย 15 หวขอ ส าหรบการน าเสนอแนวปฏบตทด 5 ดาน ตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ไดแก 1) ดานโภชนาการและสขภาพอนามย 2) ดานการศกษา 3) ดานการสงเสรมอาชพ 4) ดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และ 5) ดานการอนรกษวฒนธรรมทองถน ซงจะใชรปแบบการน าเสนอ 12 หวขอ ดงน


1) ชอผลงาน (ระบชอผลงานทเปนแนวปฏบตทด) บอกวาเปนกจกรรมอะไร ท ากบใคร ทไหน ชอเรองควรสน กะทดรด ใชค าไมฟมเฟอย

ไมหวอหวา หรออวดอางเกนเหต ไดใจความ ตรงกบวตถประสงคและเนอหา เชน “ทอผา สานไผ สรางรายไดใหชมชน” “อานแจกลก ถกใจหน” ฯลฯ

2) ผศกษา (ระบชอบคคล) 3) สถานศกษา (ระบชอหนวยงาน/ สถานศกษา/ ศศช. ทพฒนาแนวปฏบตทด) 4) บทคดยอ

บทคดยอ หมายถง บทสรปสน ๆ ของเนอหาในเอกสารวชาการ มวตถประสงคเพอชวยใหผ อานเขาใจภาพรวมของการด าเนนวจย/ศกษา โดยการเขยนบทคดยอจะประกอบดวย วตถประสงคหลกและกรอบของการศกษา อธบายถงวธด าเนนการวจย/ศกษา สรปผลการด าเนนการวจย/ศกษา และระบบทสรปทส าคญ

5) ความเปนมาและความส าคญของปญหา ระบสภาพทเปนอย เขยนอธบายสภาพทเปนอยของกลมเปาหมาย เชน ทตง จ านวน

ประชากร จ านวนหลงคาเรอน กลมชาตพนธ ความยากล าบากในการเดนทาง การด าเนนชวต เปนตน สภาพปญหาและความตองการ อธบายถงสภาพปญหาและความตองการของกลมเปาหมายทเกยวของกบผลงานวชาการทเสนอ ความสอดคลองกบวตถประสงค เปาหมาย กจกรรมโครงการ กพด.ดานใด สภาพทพงประสงค (อธบายถงเรองทด แนวทางทควรเปน หรอแนวทางทจะเกดประโยชนสงสด ควรจะเปนอยางไรในการแกไขสภาพปญหาและความตองการทเกดขน) แนวคดในการปญหาทใชครงน (อธบายถง หลกการ เหตผล แนวคด แนวทางในการแกปญหา และความคาดหวงของผลส าเรจทจะเกดขน)

6) วตถประสงค ใหขนตนดวยค าวาเพอ... (บอกถงกระบวนการและผลทผด าเนนการตองใหเกดเปนขอ ๆ)

7) เปาหมาย (ใหระบทงเปาหมายเชงปรมาณและเชงคณภาพ) 8) กระบวนการด าเนนงาน/วธการจดกจกรรม

ใหอธบายถงล าดบขนตอนวธการด าเนนการ ตงแตเรมตนจนกระทงประสบความส าเรจทเปนรปธรรมอยางชดเจน (วงจร PDCA) การอธบายเนอหาในสวนนตองพยายามเขยนอธบายใหผอานผลงานวชาการเลมนแลว เหนกระบวนการด าเนนงานทชดเจน หากน าไปปฏบตกจะสามารถประสบความส าเรจได ควรน ารปภาพ แผนผง แผนภม มาใชประกอบการอธบายดวย


9) ผลการด าเนนงาน/ผลทเกดกบผเรยนและชมชน ใหอธบายถงสงทพบจากการด าเนนงาน โดยเสนอหลกฐานและขอมลอยางเปนระบบ

ระเบยบ อานเขาใจงาย ผลตองสอดคลองกบวตถประสงค เปาหมายทงเชงปรมาณและคณภาพ ผลลพธ(Outcome) และอาจเปนผลอน ๆ ทเกดขนนอกเหนอจากทก าหนดไว อาจเขยนบรรยายแสดงผลเปนตวเลขและอาจใชตารางพรอมค าอธบายใตตาราง หากมรปภาพใหมค าอธบายประกอบดวย โดยเลอกเฉพาะประเดนทส าคญและเกยวของกบผลงาน รวมทงการอธบายถง เหตผล วธการ ตลอดจนผลของการเผยแพรผลงานไปยงผอน

10. ปญหาอปสรรคและวธการแกไข ใหอธบายปญหาและอปสรรคทส าคญทงกอนและระหวางการด าเนนงาน พรอมทง

วธการแกไขปญหาทเกดขนทจะเปนประโยชนใหผอานไดเขาใจและพงตระหนกหากจะน าแนวปฏบตทดนไปใช

11. แนวทางการพฒนาตอเนอง ควรแสดงขอเดนหรอขอบกพรองของงานและอธบายแนวทางในการน าขอเดนหรอ

ขอบกพรองไปพฒนา ปรบปรงงานอยางตอเนอง อาจใหขอเสนอแนะส าหรบผทสนใจน าแนวปฏบตทดนไปใชตอไปและผทสนใจศกษาเรองท านองเดยวกนน

12. เอกสารอางอง ใหระบแหลงทมาของขอความทใชอางอง หรอขอมลทใชคนควา ศกษาหาขอมล ท

น ามาใชประโยชนในการท าโครงการ/กจกรรมน ส าหรบรปแบบการเขยนเอกสารอางองทใชในการท าโครงการมการเขยนไดหลายรปแบบ เชน ระบบนาม-ป เปนตน

จะเหนไดวา การน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ไมวาจะน าเสนอ 15 หวขอ หรอ 12 หวขอ ในการด าเนนงานจนเกดแนวปฏบตทด (Best Practice) กใชหลกการเดยวกนในการปฏบตเพอคนหา Best Practice โดยด าเนนการตามแนวทางวงจรคณภาพของเดมมง (Deming Cycle : PDCA) ในหนา 7 – 8 ซงอาจแตกตางกนบางในสวนของการจดท ารายงาน เพอน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ตามหวขอการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ทผน าเสนอจะเลอกใชรปแบบใดในการน าเสนอ หากเปนการน าเสนอแนวปฏบตทด 5 ดาน ตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร กจะน าเสนอ 12 หวขอ แตหากเปนการน าเสนอตามบทบทภารกจของคร กศน. ไดแก 1) การสงเสรมการรหนงสอ 2) การศกษาขนพนฐาน 3) การศกษาเพอพฒนาอาชพ 4) การศกษาเพอพฒนาทกษะชวต 5) การศกษาเพอพฒนาสงคมและชมชน และ 6) การศกษาตามอธยาศย กอาจเลอกน าเสนอ 15 หวขอ ตามทไดกลาวไวขางตน หรออาจก าหนดหวขอในการน าเสนอเองกได


ทงน ไมวาผน าเสนอจะเลอกน าเสนอรปแบบใดกตาม ประเดนส าคญในการน าเสนอตองยดหลกวา เปนสงท “ปฏบตไดจรงและเหนผลแลว” ไมใชแนวคด หรอ ทฤษฎ นอกจากน องคประกอบของการน าเสนอ Best Practice ควรประกอบดวย ขอมลทวไป ขนตอน/วธการด าเนนงานทเปนแนวปฏบตทด (Best Practice) ปจจยเกอหนน หรอปจจยแหงความส าเรจ และผลการด าเนนงานทบรรลตามตวชวดและวตถประสงคของโครงการ/กจกรรม

ตารางเปรยบเทยบลกษณะงานตามบทบาทภารกจของคร กศน. และกจกรรมตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร


ลกษณะงานตามบทบาทภารกจของคร กศน.

กจกรรม 5 ดาน ตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร


1. การสงเสรมการรหนงสอ -ดานการศกษา

2. การศกษาขนพนฐาน -ดานการศกษา 3. การศกษาเพอพฒนาอาชพ -ดานการสงเสรมอาชพ

4. การศกษาเพอพฒนาทกษะชวต -ดานโภชนาการและสขภาพอนามย 5. การศกษาเพอพฒนาสงคมและ

ชมชน -ดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม -ดานการอนรกษวฒนธรรมทองถน

6. การศกษาตามอธยาศย -


ตวอยางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร


ตวอยางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) ตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทจะน าเสนอตอไปน คณะผจดท าไดปรบปรงแกไขขอมลบางสวน เพอใหผศกษาเอกสารไดมองเหนภาพการน าเสนอแนวปฏบตทดทครอบคลมทกประเดน

ตอไปนเปนตวอยางการน าเสนอแนวปฏบตทด (Best Practice) 5 ดาน ตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรม ราชกมาร ดงน

1) ดานโภชนาการและสขภาพอนามย 2) ดานการศกษา 3) ดานการสงเสรมอาชพ 4) ดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 5) ดานการอนรกษวฒนธรรมทองถน


ตวอยางท 1 : ดานโภชนาการและสขภาพอนามย

มหศจรรยขาวโพดเสรมโภชนาการ

ผศกษา นางสาวสมถวล ครธรกล

สถานศกษา ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานโปงขนน หมท 15

ต าบลแมศก อ าเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอแมแจม ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดเชยงใหม

บทคดยอ

แนวปฏบตทด ดานโภชนาการและสขภาพอนามย เรอง มหศจรรยขาวโพดเสรมโภชนาการเปนกจกรรมตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดารตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ของศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานโปงขนน หมท 15 ต าบลแมศก อ าเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม มวตถประสงคเพอแกปญหาใหกบผเรยนเดกทขาวไมพอกนในชวงกอนฤดกาลเกบเกยวระหวางเดอนกรกฎาคมถงเดอนกนยายนและเพอเสรมโภชนาการเพมคณคาทางสารอาหาร โดยครรวมกบผเรยนและผปกครองด าเนนกจกรรมมหศจรรยขาวโพดเสรมโภชนาการดวยการหงขาวผสมขาวโพดเพอเพมปรมาณของขาวใหพอกน พรอมทงใหไดรบสารอาหารอยางครบถวน

ผลการด าเนนงานพบวาสามารถแกปญหาใหกบผเรยนทขาวไมพอกนไดและทางดานโภชนาการพบวา ผเรยนทกนขาวซงหงเพยงขาวอยางเดยว มอตราน าหนกเฉลย 28.57 กโลกรม สวนสงเฉลย 125.28 เซนตเมตร สวนผเรยนทกนขาวซงหงผสมขาวโพด มอตราน าหนกเฉลย 30.25 กโลกรม สวนสงเฉลย 131.25 เซนตเมตร จากอตราเฉลยน าหนกและสวนสง สรปไดวาผเรยนทกนขาวผสมขาวโพดจะมอตราเฉลยน าหนกและสวนสงมากกวากวาเดกทกนขาวซงหงโดยไมผสมขาวโพดอยางมนยส าคญ


ความเปนมาและความส าคญของปญหา

หมบานโปงขนนต าบลแมศก อ าเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม เปนชมชนชาวปกาเกอญอซง

แตเดมมวถชวตในการท าการเกษตรเพอการยงชพอยางพออยพอกน เชนปลกขาวไวกนอยางพอเพยง แตดวยภาวะเศรษฐกจและวถชวตทเปลยนไปในปจจบน ชาวบานไดลดการปลกขาวลง เพอน าพนทไปใชในการปลกพชเศรษฐกจ คอขาวโพดเพอการจ าหนายมากขน ท าใหพนทในการปลกขาวลดลง เกดปญหาขาวไมพอกนในชมชน สงผลตอภาวะโภชนาการในผเรยนเนองจากโภชนาการมบทบาทส าคญตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของเดก ดงพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ใหมการสงเสรมโภชนาการและสขภาพอนามยแกเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร เพอชวยใหเดกมการเจรญเตบโตและพฒนาการเตมศกยภาพ เปนคนทมคณภาพชวตทด ซงจะเปนทรพยากรทส าคญในการพฒนาประเทศชาตตอไป

ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา“แมฟาหลวง” (ศศช.) บานโปงขนนตระหนกในความส าคญของภาวะโภชนาการและสขภาพอนามยของเดกเยาวชนและคนในชมชนจงไดรวมกนระหวางคร ผเรยนและผปกครอง วเคราะหสภาพปญหาขาวไมพอกน และร วมกนหาแนวทางแกไข โดยอาศยทงองคความรทเปนภมปญญาดงเดมของชาวบานและในสวนของครไดท าการศกษาขอมลความรทางวชาการจากแหลงตาง ๆ มาประมวลเปนองคความรสการด าเนนกจกรรมทสอดคลองกบบรบทและสภาพปญหาของชมชนโดยไดด าเนนกจกรรมทจะท าใหผ เรยนมขาวทพอกนในชวงระหวางเดอนกรกฎาคมถงเดอนกนยายน รวมทงใหไดสารอาหารทครบถวนตามความจ าเปนของรางกาย ดวยการจดกระบวนเรยนร กจกรรมมหศจรรยขาวโพดเสรมโภชนาการ ดวยการหงขาวผสมขาวโพดขน

วตถประสงค 1. เพอแกปญหาขาวไมพอกนดวยการหงขาวผสมขาวโพด 2. เพอสงเสรมโภชนาการโดยเพมคณคาทางสารอาหาร


เปาหมาย เชงปรมาณ ผเรยนในศศช. ทมภาวะขาวไมพอกน จ านวน 4 คน ผเรยนในศศช. จ านวน 11 คน ไดรบความรเรองคณคาสารอาหารของขาวโพด

เชงคณภาพ ผ เรยนในศศช. ไดรบการแกปญหาเรองขาวไมพอกน และไดรบความร เรองคณคา

สารอาหารทางโภชนาการจากขาวโพด และสามารถน าความรไปใชในวถชวตจรง

กระบวนการด าเนนงาน แนวปฏบตทดดานโภชนาการและสขภาพอนามย เรองมหศจรรยขาวโพดเสรมโภชนาการม

ขนตอนการด าเนนการดงน 1. คร ผเรยนและผปกครองประชมรวมกนเกยวกบปญหาขาวไมพอกนเพอหาขอสรปของ

ปญหาและแนวทางแกไข 2. ครไดศกษาองคความรทเปนภมปญญาชาวบาน ในกรณทขาวไมพอกนชาวบานมวธการ

แกปญหาแบบดงเดมโดยการหาวตถดบทพอหาไดในทองถนเชน หนอไมพชผกตาง ๆ มาผสมในการหงขาวเพอใหไดปรมาณเพมขน

3. ครท าการศกษา คนควาขอมลทางวชาการเพมเตมจากแหลงตาง ๆ ทงจากสอเอกสารและทางอนเทอรเนตเกยวกบสารอาหารจากขาวโพด ซงพบวา ขาวโพดใหคณคาสารอาหารทางโภชนาการครบ 5 หม ไดแก คารโบไฮเดรตซงเนอในเมลดขาวโพดมสารอาหารรอยละ 72.00 ทใหพลงงานแกรางกาย ไขมนในเมลดขาวโพดทแกจดมรอยละ 4.00 โปรตนรอยละ 4.00 มสารไลซนและ ทรปโตแฟนทชวยเพมคณคาทางสารอาหาร วตามนบ 1 วตามนบ 2 และเกลอแรทมสวนชวยในการเจรญเตบโต โดยเฉพาะแคลเซยมและธาตเหลก

4. ครจดกจกรรมการเรยนรการหงขาวผสมขาวโพดแกผเรยนทงหมดใน ศศช.โดยครใหความรแกผเรยนเกยวกบปญหาขาวไมพอกนและวธการแกปญหา รวมทงเรองสารอาหารทจ าเปนแกรางกาย ตลอดจนวธการขนตอนในการหงขาวผสมขาวโพด

ครใหความรเรองคณคาทางอาหารของขาวโพดและการหงขาวผสมขาวโพดกบเดก ๆ


5. ครรวมกบผเรยน ปฏบตกจกรรมหงขาวผสมขาวโพด โดยวธการดงน 5.1 เตรยมวตถดบและอปกรณตาง ๆ ประกอบดวยขาว(ขาวจาว) ขาวโพดพนธ

พนเมองฝกออนหรอขาวโพดแหงต าละเอยด หมอหงขาว ไมพาย น าสะอาด เตาถานหรอเตาสามขา 5.2 น าขาวจาวซาวน าสะอาดประมาณ 1 ถง 2 ครง และน าขาวโพดฝกออนปอกเปลอก

ออก แกะเมลดหรอใชวธฝานบาง ๆ บรเวณเนอขาวโพด (หรอขาวโพดแหงต าละเอยด) แลวน าผสมลงในหมอหงขาวในอตราสวน 3 : 1 (ขาว 3 สวน : ขาวโพด 1 สวน) เตมน าสะอาดทวมขาวประมาณสองขอนวมอ ยกตงบนเตาไฟรอน าเดอดใชไมพายคนขาวเพอใหขาวและขาวโพดผสมเขากน ลดไฟลงเมอขาวใกลสกแลวใหใชไฟออนๆ เพอดงขาวใหสก

ครและผเรยนท ากจกรรมหงขาวผสมขาวโพดรวมกน

6. ครและผเรยนสรปองคความรรวมกน 7. ครมอบหมายใหผเรยนน าความรและทกษะทไดไปท ารวมกบครอบครว 8. ครท าการตดตามผล เกบขอมลและบนทกผลโดย

8.1 ตดตามผเรยนทบานและใหค าแนะน าเพมเตม พรอมทงเสรมความรใหแกผปกครอง

8.2 ชงน าหนกและวดสวนสง บนทกขอมลของผเรยนในศศช. ทงหมด กอนและหลงการด าเนนกจกรรม

8.3 น าขอมลทไดมาเปรยบเทยบและวเคราะหผลทงขอมลกอนและหลงการด าเนนกจกรรมและขอมลระหวางผเรยนทกนขาวทหงเพยงขาวอยางเดยวกบผเรยนทกนขาวซงหงขาวผสมขาวโพด

วดสวนสงและชงน าหนกเพอดพฒนาการของผเรยน


ตารางเปรยบเทยบขอมลพฒนาการของผเรยน

การบรโภค จ านวน นกเรยน

(คน)

น าหนกรวม (กโลกรม)

คาเฉลยน าหนก

(กโลกรม)

สวนสง (เซนตเมตร)

คาเฉลยสวนสง(เซนตเมตร)

ขาวไมผสมขาวโพด 7 200 28.57 877 125.28

ขาวผสมขาวโพด 4 121 30.25 525 131.25

จากตารางเปรยบเทยบขอมลพฒนาการของผเรยน ผลการด าเนนงานพบวา ผเรยนใน ศศช. ทกนขาวซงหงเพยงขาวอยางเดยว มอตราน าหนกเฉลย 28.57 กโลกรม สวนสงเฉลย 125.28 เซนตเมตร และผเรยนทกนขาวซงหงผสมขาวโพด มอตราน าหนกเฉลย 30.25 กโลกรม สวนสงเฉลย 131.25 เซนตเมตร จากอตราเฉลยน าหนกและสวนสง สรปไดวาผเรยนทกนขาวผสมขาวโพด จะมอตราเฉลยน าหนกและสวนสงมากกวาผเรยนทกนขาวทหงเพยงขาวอยางเดยว

ผลการด าเนนงาน

จากการด าเนนกจกรรมมหศจรรยขาวโพดเสรมโภชนาการ 1. สามารถแกปญหาใหกบผเรยนทขาวไมพอกนไดนอกจากนยงเพมคณคาดานโภชนาการ

เสรมสรางพฒนาการทางรางกายใหเจรญเตบโตตามวย 2. ผเรยนและผปกครอง มความรความเขาใจ และตระหนกเกยวกบคณคาทางโภชนาการ

ดานสารอาหารโดยไดน าความรจากการหงขาวผสมขาวโพด ไปใชในวถชวตจรง 3. คร ไดองคความรใหม ในการแกปญหาใหกบผเรยนและชมชนแลวยงสามารถน าไป

เผยแพรแกชมชนและศศช.อน ๆ 4. ด าเนนการเผยแพร ดงน 1) เผยแพรโดยผเรยนไปถายทอดความรและวธการแกผปกครองและคนในชมชน 2) ครไดจดท าเอกสารแผนพบเผยแพร เรอง การหงขาวผสมขาวโพดใหกบผสนใจและ

เผยแพรผลงานใหกบเพอนคร ศศช. ภายในกลม 3) จดท าเอกสารสรปรายงานเสนอตนสงกด

น าวธการหงขาวผสมขาวโพดไปใชทบาน


ปญหาอปสรรคและวธการการแกไข ปญหาอปสรรค ขาวทหงผสมขาวโพดจะเกบไวไดไมนานบดเสยงาย

วธการแกไข ในการหงขาวดวยวธเพมปรมาณ โดยใชวตถดบจากขาวโพด ตองกะปรมาณใหพอดกบทจะ

กนในแตละมอ

แนวทางการพฒนาตอเนอง คร ศศช. ของศนยการเรยนฯ อน ๆ ควรศกษาเกยวกบวตถดบอน ๆ นอกเหนอจาก

ขาวโพดทจะน ามาเพมปรมาณ เพอแกปญหาเรองขาวไมพอกนตอไป

เอกสารอางอง “โภชนาการทด”. [ระบบออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.goldcupfoods.com/benefitsoon001.html (วนทคนขอมล 17 กนยายน 2556).

วชย ตนวจตร. สารานกรมส าหรบเยาวชนฯ เลมท 9. โภชนาการและสารอาหาร. [ระบบออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.goodfoodgood/life.in.th (วนทคนขอมล 17 กนยายน 2556).

สรพร เกตงาม. เอกสารประกอบการสอนวชาธญพช ภาควชาพชไร คณะเกษตรศาสตรมหาวทยาลยอบลราชธาน. [ระบบออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.doae.go.th/plant/corn.htm (วนทคนขอมล 19 พฤศจกายน 2555).

ส านกงานกองทนสนบสนนการสงเสรมสขภาพ. ความส าคญของโภชนาการในวยเดก. [ระบบออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www. goodfoodgood/life.in.th (วนทคนขอมล 17 กนยายน 2556).

ส านกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร. (2551). แผนพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดารตามพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ฉบบท 4 พ.ศ. 2550-2559. กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จ ากด (มหาชน).

http://www.doae.go.th/plant/corn.htm


ตวอยางท 2 : ดานการศกษา

เดกนอยชวยสอน

ผศกษา นางสาวประทมวด กลอมศร

สถานศกษา ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานหวยเฮยะ ต าบลแมคง

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอแมสะเรยง ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดแมฮองสอน

บทคดยอ

แนวปฏบตทด ดานการศกษา เรอง เดกนอยชวยสอน เปนกจกรรมตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดารตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ของศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานหวยเฮยะ หมท 4 ต าบลแมคง อ าเภอ แมสะเรยง จงหวดแมฮองสอน มวตถประสงคเพอใหผเรยนสามารถน าความรและทกษะภาษาไทยไปถายทอดใหกบผอนได และเพอใหเยาวชนและผใหญในชมชนซงเปนกลมเปาหมาย สามารถสอสารภาษาไทยในระดบเบองตนได จ านวนกลมเปาหมาย คอ ผเรยนเดก 15 คน เยาวชน และผใหญในชมชนบานหวยเฮยะ 30 คน โดยคร ผเรยน และชาวบานหวยเฮยะ รวมกนส ารวจวเคราะหสภาพปญหา ความตองการของชมชน เพอน าขอมลมาวางแผนการจดกระบวนการเรยนรใหสอดคลองกบสภาพปญหา ความตองการและวถชวตของชมชน

ผลการด าเนนงาน พบวาผเรยนน าความรและทกษะภาษาไทย ไปถายทอดใหกบผอน และเยาวชนผใหญในชมชนบานหวยเฮยะ สามารถเขยนชอ สกลของตนเองได แทนการพมพลายนวมอ และสามารถสอสารภาษาไทยในชวตประจ าวนในระดบเบองตนได


ความเปนมาและความส าคญของปญหา

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2552 ไดก าหนดความมงหมายและหลกการใน มาตรา 6 ไววาการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข และการจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ และในมาตรา 25 รฐตองสงเสรมการด าเนนงานการจดตงแหลงเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ ไดแก หองสมดประชาชน เปนตน และแหลงเรยนรอนอยางพอเพยงและมประสทธภาพ

การสงเสรมการรหนงสอ เปนการจดการเพอมงสงเสรมใหประชาชนทไมรหนงสอ หรอลมหนงสอไดมโอกาสเรยนรภาษาไทย อานออก เขยนได และคดเลขเปน เพอใชในชวตประจ าวนทเปนพนฐานจ าเปน เพอตดตอหนวยราชการ ตดตามขาวสารตาง ๆ และเปนเครองมอแสวงหาความรทจ าเปนในการด ารงชวต

ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานหวยเฮยะ ใหความส าคญในการจดการศกษาแกชมชนเพอสงเสรมการรหนงสอ จงไดจดท าโครงการ “เดกนอยชวยสอน” โดยใหผเรยนสวมบทบาทเปนครอาสาเขามามสวนรวมในการจดกระบวนการเรยนการสอนภาษาไทย เพอใหการเรยนรนนตอบสนองความตองการและสอดคลองกบบรบทของชมชน และชวยแกปญหาการไมรหนงสอของชมชน อกทงยงชวยสรางความสมพนธทดระหวางผเรยน และชมชน กอใหเกดความรก ความสามคค และความอบอนในครอบครว และชมชน

วตถประสงค 1. เพอใหผเรยนสามารถน าความรและทกษะภาษาไทย ไปถายทอดใหกบผอนได 2. เพอใหเยาวชน และผใหญในชมชน ซงเปนกลมเปาหมาย สามารถสอสารภาษาไทยใน

ระดบเบองตนได

เปาหมาย เชงปรมาณ 1. ผเรยน 15 คน 2. เยาวชน และผใหญ ในชมชนบานหวยเฮยะ 30 คน


เชงคณภาพ ผเรยนทเปนครอาสาสอน สามารถน าความรและทกษะภาษาไทย ไปถายทอดใหกบ

เยาวชน และผใหญในชมชน ใหสอสารภาษาไทยในระดบเบองตนได

กระบวนการด าเนนงาน

ขนตอนการจดกจกรรม

1. ครและผเรยน รวมกนส ารวจผไมรหนงสอของชมชนบานหวยเฮยะ โดยใชแบบส ารวจการรหนงสอและความตองการทางการศกษา

2. คร และผเรยนรวมกนวเคราะหขอมลจากการส ารวจและวางแผนการจดกระบวนการเรยนรใหสอดคลองกบสภาพปญหา ความตองการ และวถชวตของชมชน

3. ครใหความรวธการถายทอดใหกบผเรยน เพอเปนแนวทางในการสอนผไมรหนงสอ ซงเปนเยาวชน และผใหญ ในชมชน

4. ผเรยนจดเตรยมสอ/อปกรณในการจดการเรยนรภาษาไทย เชน แบบเรยนเพอการรหนงสอส าหรบกลมเปาหมายบนพนทสง บตรค า และรปภาพ

5. ผเรยน สวมบทบาทเปนครอาสา มาชวยสอนภาษาไทยแกผไมรหนงสอในชมชน โดยใชสอประกอบการเรยนรภาษาไทย เชน การใชบตรค า แบบเรยนเพอการรหนงสอส าหรบกลมเปาหมายบนพนทสง หรอ รปภาพตาง ๆ เพราะสอเหลานเปนสวนส าคญในการฝกทกษะการฟง การพด การอานและการเขยน โดยใหผ เรยนเดกเนนการจดการเรยนรภาษาไทยเกยวกบค าศพททใชในชวตประจ าวน ในขณะทมการจดกจกรรมการเรยนการสอน ครไดตดตามและสงเกตการด าเนนกจกรรม

6. การประเมนผลการเรยนร 6.1 ครเปนผด าเนนการวดผลการเรยนร โดยใชแบบทดสอบการรหนงสอ ซงวด

ทกษะดานการอาน (10 คะแนน) ดานการฟง/พด/สอสาร (20 คะแนน) และดานการเขยน (20 คะแนน)

6.2 เกณฑการผาน ตองไดคะแนนของแตละดาน ไมนอยกวา รอยละ 50

การเตรยมบตรค า แบบเรยนการร หนงสอ เดกสอนภาษาไทยใหกบผใหญในชมชน



1. จากการประเมนผลการเรยนรภาษาไทย ของกลมเยาวชน และผใหญในชมชนบานหวยเฮยะ มผลการเรยนรสรปได ดงน

1.1 การอาน - มผลการเรยนอยในเกณฑระดบ ด จ านวน 11 คน - มผลการเรยนอยในเกณฑระดบ พอใช จ านวน 19 คน

1.2 การฟง/การพด/สอสาร - มผลการเรยนอยในเกณฑระดบ ดมาก จ านวน 8 คน - มผลการเรยนอยในเกณฑระดบ ด จ านวน 12 คน - มผลการเรยนอยในเกณฑระดบ พอใช จ านวน 10 คน

1.3 การเขยน - มผลการเรยนอยในเกณฑระดบ ด จ านวน 13 คน - มผลการเรยนอยในเกณฑระดบ พอใช จ านวน 17 คน

2. เยาวชนและผใหญในชมชนบานหวยเฮยะ สามารถเขยนชอ สกลของตนเองได 3. การใหผเรยนเปนอาสาสมครชวยสอนนบเปนแนวทางการสงเสรมการรหนงสอไดเปน

อยางด 4. ด าเนนการเผยแพร ดงน

1) สรปผลด าเนนการจดกจกรรมเดกนอยชวยสอนใหสถานศกษา 2) รายงานผลการจดกจกรรมเดกนอยชวยสอน ในการประชมของสถานศกษา กศน.

อ าเภอ และส านกงาน กศน.จงหวด

สรปผลด าเนนกจกรรมเดกนอยชวยสอน


ปญหา อปสรรค และวธการแกไข

ปญหา อปสรรค เยาวชน และผใหญในชมชนบานหวยเฮยะ สวนใหญจะมอาชพท าไร ท านา จงท าใหไมม

เวลาทจะเรยนรภาษาไทย

วธการแกไข 1. สงเสรมใหชมชนบานหวยเฮยะเหนความส าคญของการศกษา ทจะชวยพฒนาคณภาพ

ชวตใหดขน 2. อาสาสมครตองใชเวลาหลงจากเลกเรยนจนถงเวลากลางคนท าการจดกระบวนการ

เรยนรภาษาไทย

แนวทางการพฒนาตอเนอง คร ศศช. ควรท าด าเนนกจกรรมเดกนอยชวยสอนสครอบครวของตนเอง และชมชน

เอกสารอางอง

ส านกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร. การประชมวชาการ “แนวปฏบต ทดในการพฒนาเดกและเยาวชนตามพระราชด ารสมเดจพระเทพ

รตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร”. (2554). กรงเทพฯ : บรษท พ.เอ.ลฟวง จ ากด. ส านกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร. แผนพฒนาเดกและเยาวชน

ในถนทรกนดารตามพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ฉบบท 4 พ.ศ. 2550-2559. (2551). กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จ ากด (มหาชน).


ตวอยางท 3 : ดานการสงเสรมอาชพ

สรางคณคาผาทอกะเหรยง

ผศกษา นางพรพมล สวสด

สถานศกษา ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานขนอมแฮดใน ต าบลสบโขง

อ าเภออมกอย จงหวดเชยงใหม ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภออมกอย ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดเชยงใหม

บทคดยอ

แนวปฏบตทด ดานอาชพ เรอง สรางคณคาผาทอกะเหรยง บานขนอมแฮดใน อ าเภออมกอย จงหวดเชยงใหม มงพฒนาสมาชกกลมทอผาซงเปนผใหญและเดกเรองการทอผาควบคกนไป โดยมวตถประสงค 1) เพอพฒนากลมอาชพทอผากะเหรยงยอมสธรรมชาตบานขนอมแฮดในใหสามารถผลตและจ าหนายผลตภณฑจากผาทออยางมคณภาพ และมรายไดเพมขน และ 2) เพอใหเดกและเยาวชนไดเรยนรวธการทอผากะเหรยงจากภมปญญาในทองถน สามารถน ามาใชในชวตประจ าวนและน าไปประกอบอาชพได

การด าเนนงานโครงการนไดประสานงานด าเนนการรวมกบเครอขาย ไดแก ศนยสงเสรมอตสาหกรรมภาคท 1 จงหวดเชยงใหม ส านกงานสหกรณจงหวดเชยงใหม ส านกงานตรวจบญชสหกรณจงหวดเชยงใหม เพอพฒนากลมทอผาและภมปญญาในทองถนรวมด าเนนงานกนจดกระบวนการเรยนรเรองการทอผาใหผใหญ เดกและเยาวชน

ผลการด าเนนงานพบวา สมาชกกลมทอผากะเหรยงจ านวน 40 คน มความรความเขาใจเรอง การบรหารจดการกลม และด าเนนธรกจของกลมในรปแบบสหกรณ เดกและเยาวชนจ านวน 15 คน สามารถน าผาททอไดท าเปนเครองแตงกายนกเรยน เปนกระบวนการอนรกษสบทอดภมปญญาและสรางอาชพไดเปนอยางด ชาวบานมรายไดเพมขนจากการจ าหนายผลตภณฑผาทอใหกบรานภฟาและแหลงจ าหนายอน ๆ


ความเปนมาและความส าคญของปญหา ชมชนบนพนทสงบานขนอมแฮดใน หมท 5 ต าบลสบโขง อ าเภออมกอย จงหวดเชยงใหม

มประชากร 367 คน 92 ครวเรอน 89 หลงคาเรอน เปนชาวไทยภเขาเผากะเหรยง อยหางจากตวอ าเภออมกอย 9 กโลเมตร ใชเวลาเดนทาง ประมาณ 20 นาท ชนเผากะเหรยงเปนชมชนทประกอบอาชพเกษตรเพอการยงชพและมการทอผาเพอใชเปนเครองนงหม โดยใชกเอวมาแตโบราณโดยมการออกแบบลวดลายผาเปนเอกลกษณของตนเอง

สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ทรงตระหนกวาล าพงการพฒนาเดกและเยาวชนเพยงกลมเปาหมายเดยวไมพอจะพฒนาคณภาพชวตใหเกดความมนคงได จงพระราชทานทนเพอใชด าเนนการพฒนากลมทอผาในพนทอ าเภออมกอยจงหวดเชยงใหม ในป 2539 เพอใชในด าเนนการฝกอบรมพฒนาเทคนคและฝมอจดซออปกรณ และวตถดบ ชวยเหลอเรองการตลาด โดยน าผลตภณฑของชาวบานไปจ าหนายทรานภฟา ปจจบนป 2556 เกดกลมทอผาในอ าเภออมกอย จงหวดเชยงใหม จ านวน 9 กลม และกลมทอผากะเหรยงบานขนอมแฮดใน เปนกลมหนงทไดรบการพฒนาตามแนวพระราชด ารของพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร จากการด าเนนงานทผานมาพบปญหาหลายเรอง เชน เรองคณภาพสนคา การบรหารจดการกลมในรปแบบสหกรณ การจดท าบญช การตลาด การพฒนาคณภาพชวตครอบครว ของสมาชกกลม ครอบครวมรายไดนอยและเรองการถายทอดองคความรเรองการทอผากบเดกและเยาวชน เปนตน

เพอสนองงานโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ในการสงเสรมอาชพ จงมแนวทางแกไขปญหาโดยด าเนนงานโครงการสรางคณคาผาทอกะเหรยงบานขนอมแฮดในขน

สถานททอผาในชมชนบานขนชมแฮดใน

วตถประสงค

1. เพอพฒนากลมอาชพทอผากะเหรยงยอมสธรรมชาตบานขนอมแฮดในใหสามารถผลตและจ าหนายผลตภณฑจากผาทออยางมคณภาพ และมรายไดเพมขน

2. เพอใหเดกและเยาวชนไดเรยนรวธการทอผากะเหรยงจากภมปญญาในทองถน สามารถน ามาใชในชวตประจ าวนและน าไปประกอบอาชพได


เปาหมาย

เชงปรมาณ 1. สมาชกกลมทอผากะเหรยงยอมสธรรมชาตบานขนอมแฮดใน จ านวน 40 คน 2. เดกและเยาวชนบานขนอมแฮดใน จ านวน 15 คน

เชงคณภาพ 1. สมาชกกลมทอผากะเหรยงยอมสธรรมชาตบานขนอมแฮดใน เกดความรทกษะในการ

ผลต การบรหารจดการกลม และการตลาด สามารถน าความรและรายไดไปใชในการพฒนาคณภาพชวตของครอบครว

2. เดกและเยาวชนมความร ทกษะการทอผากะเหรยงเปนกระบวนการสบทอดอนรกษและสรางงานอาชพ

กระบวนการด าเนนงาน 1. จดเวทแลกเปลยนเรยนรเพอทราบถงพฒนาการกลม สภาพปญหา ขอเสนอแนะในการ

แกปญหากลมทอผากะเหรยงยอมสธรรมชาตบานขนอมแฮดใน 2. จดท าโครงการและท าแผนกจกรรมพฒนากลมทอผาในเรองเทคนคการผลต การแปร

รปและการตลาด การจดตงกลมรปแบบสหกรณ การจดท าบญช และหลกสตรการทอผาส าหรบเดกและเยาวชน

3. ประสานงานหนวยงาน/เครอขายทเกยวของเพอฝกอบรมพฒนาทกษะของกลม ไดแก ศนยสงเสรมอตสาหกรรมภาคท 1 ถนนทงโฮเตล จงหวดเชยงใหม ส านกงานสหกรณเชยงใหม ส านกงานตรวจบญชสหกรณจงหวดเชยงใหม และภมปญญาในหมบาน

4. ด าเนนการจดกจกรรมตามแผนงานทก าหนดและสามารถปรบเปลยนกจกรรมไดตามความเหมาะสม

5. ตดตามและประเมนผลรวมกบหนวยงาน/เครอขายทเกยวของ 6. สรปและจดท ารายงานผลการด าเนนงาน และเผยแพรไปยงหนวยงานทเกยวของ

วธการจดกจกรรม 1. การด าเนนกจกรรมการจดการเรยนรเรองการทอผากะเหรยงเดกและเยาวชนเรองการ

ทอผากะเหรยงทศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา“แมฟาหลวง” (ศศช.) บานขนอมแฮดใน โดยครเชญวทยากรในหมบานมาใหความรดานการยอม การทอ โดย ศศช. สนบสนนวตถดบฝายทอส าหรบทอผาจากนนครแนะน าใหเดกและเยาวชนน าไปฝกยอมฝายและทอเปนผาทบานรวมกบผปกครองจากนนน าผาทอสชมพ สมวง มาท าเปนเสอส าหรบสวมใสมาเรยน


2. การด าเนนกจกรรมรวมกบกลมทอผายอมสธรรมชาตบานขนอมแฮดใน 2.1 จดประชมวางแผนเตรยมการผลตโดยมขนตอน ดงน เสนอปรมาณการผลตผาทอ

กะเหรยงในรอบปตอรานภฟา (ในวง) เมอไดรบค าตอบจากรานภฟาวาในรอบปสามารถรบสนคาของกลมไดปรมาณเทาไหรจากนนครและสมาชกกลมประชมแบงงานการผลตใหสอดคลองกบปรมาณและความตองการของรานภฟาในแตละงวด (1 ป ม 4 งวด)

2.2 การพฒนาเทคนคการยอมฝายดวยสธรรมชาตเพอแกไขปญหาดานคณภาพของผาทอ ประเดนส าคญอยทมการยอมสฝายแตเดมการผสมสฝายใชวสดธรรมชาต เชน เปลอกมะมวง เปลอกปอ ใบเสาวรส ครง เพกา จากการไปศกษาดงานแลวน ามาทดลองท า จงพบวาการน าฝายทยอมสในครงแรกมาท าการยอมทบโดยใชวสด จลส สนมเหลก ปนขาว ปนแดง จะท าใหสของฝายมความแกออนอยในโทนสเดยวกน ตวอยางเชนฝายทยอมครงแรกดวยเปลอกมะมวงแลวน ามาปนน าทใชจลส 100 กรม เกลอ 2 ซอนโตะ น าสะอาด 5 ลตร จะท าใหฝายเกดสเปลยนแปลงสเขยวเหลองแก เหลองออน เหลองปนน าตาลเปนตน

2.3 การพฒนาลวดลายผาทอกะเหรยง แตเดมนยมทอผาเพยงลวดลายเดยวกนทงผน โครงการฯ นไดเชญวทยากรจากศนยสงเสรมอตสาหกรรมภาคท 1 มาใหความรเรองการประยกตลวดลายตาง ๆ เพมขนเชนลายดาว ลายดอกพกล ลายกรงไก ลายฟนปลา ลายสามเหลยมและมการพฒนาผลตภณฑเปน ผาพนคอ เสอ ผาคลมไหล เปนตน

2.4 การบรหารจดการกลมอาชพทอผากะเหรยงโดยวธสหกรณ ส านกงานตรวจบญชสหกรณเชยงใหมใหความรเรองการจดท าบญช รายรบรายจาย คาตอบแทนสมาชก ลกหน เจาหน วตถดบคงเหลอ คาใชจายในการด าเนนงานสรปผลการด าเนนงานเปนไตรมาส และรวมกนตดตามและประเมนผล เปนผลใหทางกลมมหนและกองทนเพมขน

กจกรรมการทอผาของกลมสมาชก



1. ผเรยนทเปนเดกและเยาวชนเกดทกษะจากกระบวนการเรยนรเรองการทอผาจากภมปญญาในชมชน สามารถน าผาททอไดไปท าเปนชดนกเรยนและเหนชองทางประกอบอาชพ เปนกระบวนการอนรกษและสบทอดองคความรในชมชน

2. กลมสมาชกทเปนผใหญสามารถน าความรทไดรบไปพฒนากลมและพฒนาคณภาพของผาทอไดอยางตอเนอง สมาชกเหนความส าคญของการรวมกลม รบทบาทและหนาทของตนเองเกดการมสวนรวมมากขน

3. กลมสมาชกไดมงานท า มรายไดจากการจ าหนายสนคาในป 2556 ตลาดพงพงรานภฟา ศนยศลปาชพ เทศกาลงานตาง ๆ ในอ าเภอ ศนยโอทอป รานคาในอมกอย เปนเงน 658,391 บาท นอกจากน กรมสงเสรมอตสาหกรรมไดสงซอผาทอเพอน าไปแปรรปสนคามลคาเปนเงน 247,890 บาท

ลายผาทอกะเหรยงประยกต

๔. ด าเนนการเผยแพร โดยจดท าเอกสาร ไดแก หลกสตรทองถนรายงานสรปและประเมนผลการด าเนนงานและเผยแพรใหกบหนวยงานและเครอขายทเกยวของทราบ และใชชมชนเปนฐานแลกเปลยนเรยนรเรองการทอผาใหกบผทสนใจและชมชนอน ๆ

ปญหา อปสรรค และวธการแกไข

ปญหา อปสรรค สมาชกกลมทอผากะเหรยงบานขนอมแฮดในทมอาย 35 - 60 ป สวนใหญไมยอมใช

ภาษาไทยในการสอสาร จงเปนอปสรรคตอการน าเอาวธการสหกรณมาใชในการบรหารจดการกลม

วธการแกไข ศศช.บานขนอมแฮดใน จงเนนการเรยนการสอนภาษาไทย โดยใชหลกสตรผไมรหนงสอ

โดยใชสอวดทศนและสออน ๆ ประกอบ


แนวทางการพฒนาตอเนอง คร ศศช. ควรท าหนาทเปนทปรกษาการด าเนนงานของกลมทอผาควบคไปกบการพฒนา

อาชพสมาชกกลมทอผาอยางตอเนอง




ตวอยางท 4 : ดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ปาตนน า น าแสงสวาง

สรางความร สชมชน

ผศกษา นายวระชย พายหมนวน และ นางสาวสรย ยงตระกลไพร

สถานศกษา ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานแมด หมท 5 ต าบลแมคง

อ าเภอแมสะเรยง จงหวดแมฮองสอน ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอแมสะเรยง ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดแมฮองสอน

บทคดยอ

แนวปฏบตทด ดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง ปาตนน า น าแสงสวาง สรางความร สชมชน เปนกจกรรมตามโครงการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดารตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ของศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานแมด ต าบลแมคง อ าเภอแมสะเรยง จงหวดแมฮองสอน ซงด าเนนการตอเนองจากโครงการสรางไฟฟาพลงงานน าในศนยการเรยน โดยมวตถประสงคเพอใหผเรยนและชมชนตระหนกเหนคณคาและ ความส าคญของทรพยากรปาตนน าซงเปนแหลงก าเนดไฟฟาพลงงานน าในชมชน และมความรความเขาใจเกยวกบระบบไฟฟาพลงงานน าตลอดจนมสวนรวมในการดแลรกษาทรพยากรปาตนน าของชมชนโดยครและผ เรยนรวมกนส ารวจสภาพพนทปาตนน าแมด วเคราะหปญหาและหาแนวทางแกไข จดท าขอตกลงรวมกบชมชน วางแผนการจดกจกรรมใหความรกบผเรยนไดแกเดก เยาวชน และผใหญ จดหาอาสาสมครผดแลปาตนน าแมด จดท าภารกจของผดแลปาตนน าแมดและภารกจของชาวบาน รวมทงสรปผลการด าเนนงาน


ผลการด าเนนงานพบวาผเรยนและชมชนตระหนกเหนคณคาและความส าคญของทรพยากร ปาตนน ามความรความเขาใจเกยวกบระบบไฟฟาพลงงานน า ชมชนมขอตกลงเกยวกบเขตพนทท ากน และเขตพนทปาตนน าเพอการอนรกษ เกดอาสาสมครผดแลปาตนน าแมด และชมชนมสวนรวมในการดแลรกษาทรพยากรปาตนน าของชมชนครและชาวบานขยายระบบไฟฟาพลงงานน าจาก ศศช.เขาชมชนไดจ านวน 10 ครวเรอน และเตรยมความพรอมในการขยายตอไปอก 15 ครวเรอนเพอใหชมชนมระบบไฟฟาครอบคลมทงชมชน ความเปนมาและความส าคญของปญหา

บานแมด ต าบลแมคง อ าเภอแมสะเรยง จงหวดแมฮองสอนเปนชมชนทตงอยในพนทปาตนน าปญหาทพบในชมชนเชนการบกรกท าลายปาเพอการประกอบอาชพ สงผลใหปาตนน าถกบ กรกท าลายอยางมากมาย เมอสงแวดลอมถกท าลาย ชมชนจงประสบปญหาน าทวมฉบพลนและน าปาไหลหลากในฤดฝนรวมถงการชะลางพงทลายลงมาของหนาดน และในฤดรอนชมชนกจะประสบปญหาขาดแคลนน าอปโภคบรโภคมานานหลายป นอกจากนจากการทคร ศศช. ไปเยยมชมชนและไดรบการชกชวนจากชาวบานใหไปดการท าไร ท าใหครสงเกตเหนวาพนทปาตนน าถกท าลายเปนบรเวณกวาง ครจงคดวาหากชาวบานยงคงท าไรในบรเวณพนทดงกลาวอย คงจะท าใหพนทปาตนน าแมดถกท าลายเพมมากขน จนสงผลท าใหน าในล าหวยลดลงไปเรอย ๆ และทส าคญกจะท าใหไมมน าทเพยงพอส าหรบผลตกระแสไฟฟาจากพลงงานน าจายไปยง ศศช. และชมชน ตลอดจนชาวบานกจะขาดแคลนน าในการอปโภคบรโภค

ดงนนครจงพดคยแลกเปลยนเรยนรกบชาวบานทท าไรอยบรเวณนน ซงชาวบานมความเขาใจ ตระหนกถงผลกระทบทจะเกดขนในอนาคตของลกหลาน

สภาพน าหลากในฤดผน สภาพพนทปาทถกแผวถางเพอท าไร

ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานแมด จงจดท าโครงการอนรกษทรพยากรปาตนน า ซงเปนโครงการตอเนองจากโครงการสรางไฟฟาพลงงานน าในศศช.ขนเพอใหผเรยนและชมชนตระหนกเหนคณคาและความส าคญของทรพยากรปาตนน ามความรความเขาใจเกยวกบระบบไฟฟาพลงงานน าและมสวนรวมในการดแลรกษาทรพยากรปาตนน าของชมชน


วตถประสงค

1. เพอใหชมชนตระหนกเหนคณคาและความส าคญของทรพยากรปาตนน า 2. เพอใหชมชนมความรความเขาใจเกยวกบระบบไฟฟาพลงงานน า 3. เพอใหชมชนมสวนรวมในการดแลรกษาทรพยากรปาตนน าของชมชน 4. เพอขยายระบบไฟฟาพลงงานน าจาก ศศช. ใหครอบคลมทกครวเรอน

เปาหมาย เชงปรมาณ ประชากรบานแมดจ านวน 25 ครวเรอน ผเรยนเดก จ านวน 17 คน เชงคณภาพ ชมชนมความรความเขาใจเกยวกบการดแล รกษาทรพยากรปาตนน าของชมชน ตลอดจน

มสวนรวมในการดแลรกษาทรพยากรปาตนน าของชมชน อนน าไปสการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอใหชมชนไดรบประโยชนสงสดในการด ารงชวต และชมชนมระบบไฟฟาครอบคลมทกครวเรอน

กระบวนการด าเนนงาน 1. คร ส ารวจสภาพพนทปาตนน าแมด ทเปนตนก าเนดแหลงผลตระบบไฟฟาพลงงานน า

ส าหรบจายกระแสไฟฟาใน ศศช.ในป พ.ศ. 2554 - 2555 2. ครและชาวบานทท าขาวไรบรเวณพนทปาตนน าแมดรวมกนวเคราะหปญหาทเกดจาก

การท าไรและรวมกนหาแนวทางแกปญหา 3. ครและชาวบานน าปญหาทรวมกนวเคราะหแลวน าสทประชมชาวบานเพอใหชาวบาน

รวมกนสรปปญหาและแนวทางแกไขปญหาคร และชาวบาน จดท าขอตกลงรวมกนเกยวกบเขตพนทท ากนและเขตพนทปาตนน าแมดซงเปนพนทปาเพอการอนรกษ

ประชมวางแผนรวมกบชาวบาน


การก าหนดเชตพนทปาใชสอยและปาอนรกษ

4. ครและชาวบานรวมกนวางแผนการจดกจกรรมการเรยนรเพอการอนรกษพนทปาตนน าแมด 5. ครจดกจกรรมใหความรใหกบผเรยนไดแกเดก เยาวชน และผใหญในชมชน

5.1 ครจดกจกรรมการเรยนการสอนใหผเรยนเดกใน ศศช. โดยการสอดแทรกความรในบทเรยนและรวมกจกรรมอนรกษปาตนน าแมด

5.2 ครจดกจกรรม “แสงสวางแลกความรภาษาไทยในครวเรอน” โดยก าหนดขอตกลงใหครวเรอนทเชอมตอระบบไฟฟาพลงงานน าจากศศช.ตองแลกเปลยนเรยนรภาษาไทยทบานในเวลากลางคน

6. ครและชมชนรวมกนจดหาอาสาสมครผดแลปาตนน าแมดในชวงการจดประชมชาวบาน 7. ครและอาสาสมครรวมกนส ารวจสภาพพนทบรเวณปาตนน าแมด 8. ครและอาสาสมครรวมกนจดท าภารกจของผดแลปาตนน าแมดและภารกจของชาวบาน

ในการมสวนเขารวมกจกรรมอนรกษปาตนน าแมด 9. ครและชาวบานจ านวน 10 ครวเรอนไดขยายระบบไฟฟาพลงงานน าจาก ศศช. เขาส

ครวเรอน 10. คร ชาวบาน และเครอขาย มหาวทยาลยแมโจ เตรยมการขยายระบบไฟฟาพลงงานน า

ส าหรบครวเรอนอก 15 ครวเรอน เพอใหครอบคลมทงชมชน 11. ครและชาวบานรวมกนสรปผลการด าเนนงาน

ไฟฟาพลงงานน าน าแสงสวางเขาสครวเรอนในชมชน



ผลทเกดกบชาวบาน 1. ชาวบานมความรความเขาใจตระหนกและเหนความส าคญของการอนรกษพนทปาตน

น าโดยมชาวบานจ านวน 5 ครวเรอน จาก 8 ครวเรอนไดยายพนทท ากนจากปาตนน าแมดลงมาท าในเขตพนทท ากนทก าหนดไว

2. เกดอาสาสมครในการดแลพนทปาตนน าแมด 3. ชาวบานมสวนรวมในการอนรกษปาตนน าแมด เชน การสรางฝายชะลอความชมชน

การบวชปา 4. ชาวบานไดมโอกาสเรยนรภาษาไทย 5. ครและชาวบานจ านวน 10 ครวเรอนไดขยายระบบไฟฟาพลงงานน าจาก ศศช. ไปใชใน

ครวเรอน 6. ครและชาวบาน และเครอขาย มหาวทยาลยแมโจ มการเตรยมการเพอขยายเพอขยาย

ระบบไฟฟาพลงงานน าส าหรบครวเรอนอก 15 ครวเรอน

ครและชาวบานชวยกนท าฝายชะลอน า การอนรกษปาดวยพธกรรมตามความเชอของชาวบาน

ผลทเกดกบเดกและเยาวชน 1. เดกและเยาวชนมความรความ

เขาใจตระหนกและเหนความส าคญของการอนรกษพนทปาตนน า

2. มกจกรรมปลกผกและเลยงปลาในศศช. โดยใชประโยชนจากน าทเหลอจากการผลตระบบไฟฟาพลงงานน า

3. มสวนรวมในการอนรกษปาตนน าแมด เชนรวมกจกรรมสรางฝายชะลอความชมชน รวมกจกรรมบวชปา

บอเลยงปลาดกใน ศศช. โดยใชน าเหลอจากผลตไฟฟา


การเผยแพร 1. จดท าแผนพบประชาสมพนธใหความรเกยวกบการจดกจกรรมอนรกษปาตนน า ให

หองสมดอ าเภอ หองสมด ศศช. 2. จดนทรรศการแสดงผลงานแนวปฏบตทด ระดบจงหวด วนท 21 เดอนตลาคม พ.ศ.

2556 ท ส านกงาน กศน. จงหวดแมฮองสอน

ปญหาอปสรรคและวธการแกไข

ปญหาอปสรรค 1. วถเกษตรชมชนเปนการท าไรเลอนลอย จงสงผลตอการท าลายทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมอยางหลกเลยงไมได 2. งบประมาณในการจดซอวสด-อปกรณ ยงไมเพยงพอส าหรบการเชอมตอระบบไฟฟา

พลงงานน าใหครอบคลมทงชมชน

วธการแกไข 1. ควรใหความรแกชมชน เรอง การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยาง

ตอเนอง 2. ประสานเครอขาย ขอรบการสนบสนนงบประมาณในการจดซอวสด -อปกรณ ให

เพยงพอส าหรบการเชอมตอระบบไฟฟาพลงงานน าใหครอบคลมทงชมชน

แนวทางการพฒนาตอเนอง 1. สงเสรมใหมการด าเนนกจกรรมการอนรกษและการจดการทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมในชมชนอยางตอเนอง 2. จดท าคมอส าหรบชมชน/ผลตสอทจ าเปน เพอใหความรกบชาวบานเกยวกบการอนรกษ

และการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในชมชน


นระ คมนามล.(2546). เทคโนโลยพลงงานหมนเวยน : การพฒนาไฟฟาพลงน าขนาดเลก. กรงเทพฯ : สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย.

ส านกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร. (2554). การประชมวชาการ “แนวปฏบตทดในการพฒนาเดกและเยาวชนตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร”. กรงเทพฯ : บรษท พ.เอ.ลฟวง จ ากด.


ส านกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร. (2554). การประชมวชาการสามทศวรรษการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ภาคเหนอ. กรงเทพฯ : บรษท พ.เอ.ลฟวง จ ากด.

ส านกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร. (2554). ประมวลพระราชด ารสสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ดานการพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร พทธศกราช 2524-2553. กรงเทพฯ : บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชงจ ากด ( มหาชน).



ตวอยางท 5 : ดานการอนรกษวฒนธรรมทองถน

ผศกษา นางสาวรศม ครชโลม และ นายบญชอบ ลมงคลเลศ

สถานศกษา ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานหวยขหม หมท 6

ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย อ าเภอทาสองยาง ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดตาก

บทคดยอ

แนวปฏบตทด ดานการอนรกษวฒนธรรมทองถน เรอง ความเชอ แรงศรทธา วฒนธรรมการยอมผาดวยสรากเขาะ เปนการน าเอาความเชอและแรงศรทธาทเกยวกบวฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ มาสงเสรมใหเกดการอนรกษสบสานวฒนธรรมของชมชน ซงวฒนธรรมดงกลาวเปนวฒนธรรมทชาวบานหวยขหมยดถอปฏบตกนมาดวยแรงศรทธาจากบทกว ทกลาวไววา “ยวา โม กะ ซ อะ มะ เหลาะ น แหมะ โม พอ เหงาะ เลอ เขาะ” แปลวา แมพระพทธเจาไดสงเสยกอนตายวาชดกะเหรยงตองยอมสดวยรากเขาะ และความเชอทวาการใสชดกะเหรยงททอจากดายทยอมสดวยรากเขาะจะท าใหสขภาพดและหากมไวในบานจะท าใหรมเยนเปนสข มวตถประสงคเพอ 1) ใหผเรยนมความร ความเขาใจเกยวกบวฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ 2) ใหผเรยนเกดความภาคภมใจและเหนคณคาในวฒนธรรมและภมปญญาทองถนของชมชน และ 3) สบสานและอนรกษวฒนธรรมทดงามและภมปญญาทองถนของชมชนใหคงอยสบไป โดยมกลมเปาหมาย คอ 1) นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 - 6 ของ ศศช. บานหวยขหม จ านวน 45 คน และ 2) ผปกครองนกเรยนและชาวบาน จ านวน 20 คน ด าเนนการศกษาโดยใหผเรยนศกษา ส ารวจขอมลโดยการสมภาษณปราชญ

แนวปฏบตทด ดานการอนรกษวฒนธรรมทองถน ความเชอ แรงศรทธา วฒนธรรมการยอมผาดวยสรากเขาะ


ชาวบานและผน าภมปญญา รวบรวมและวเคราะหขอมล จากนนครตรวจสอบขอมลซ าโดยการเชญปราชญชาวบานและผน าภมปญญามาใหขอมลอกครง จดกจกรรมการเรยนการสอนเรองการยอมผาดวยสรากเขาะ โดยปราชญชาวบานและผน าภมปญญา เมอถงชวงทชาวบานท าการยอมสผาจากรากเขาะซงตองออกไปยอมนอกหมบานและน ากลบเขามาในหมบานพรอมกน ครใหผเรยนไดเรยนรจากการปฏบตจรงจากการเขารวมกจกรรมยอมสดายจากรากเขาะรวมกบผปกครองและชมชน เพอใหผเรยนเกดทกษะในการยอมสดายจาก รากเขาะและเกดความภาคภมใจเหนคณคาในวฒนธรรมและภมปญญาทองถนของชมชน โดยการแตงกายดวย ชfกะเหรยงทยอมสดายจากรากเขาะในทกวนศกร และวนส าคญทางศาสนาทตนเองนบถอ

ผลการด าเนนงานพบวา ผเรยนทกคนมความร ความเขาใจเกยวกบวฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ จากการถายทอดความรของจากภมปญญา และลงมอปฏบตจรงผานกจกรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ น าไปสการเกดองคความรทยงยน สรางความสมพนธทดใหเกดขนภายในครอบครวและชมชน ผเรยนเกดความภาคภมใจและเหนคณคาในวฒนธรรมและภมปญญาทองถนของชมชน น าไปสการสบสาน อนรกษวฒนธรรมทดงามและภมปญญาทองถนของชมชนใหคงอยสบไป โดยรวมมอกนแตงกายดวยชดกะเหรยงทยอมสดายจากดวยเขาะในทกวนศกรและวนส าคญทางศาสนาทตนเองนบถอ ในการด าเนนโครงการนพบวา วฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะไมสามารถจดกจกรรมไดทกป เนองจากมขอหามในการยอมสดายดวยรากเขาะ คอ หากปไหนมคนตายในหมบานหามท าการยอมสดายดวยรากเขาะในปนน และตองมดายส าหรบใชยอมส สงผลใหการจดการศกษาภาคปฏบตตองรอเวลาในการศกษา วธการแกไข ควรมการจดท าเอกสารบนทกขอมลวฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ เพอใชเปนสอประกอบการจดการเรยนร สวนแนวทางการพฒนาตอเนอง ควรสงเสรมใหชมชนอนรกษตนเขาะ โดยการปลกทดแทนทกปกอนฤดกาลหวานขาว

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ประเทศไทยเปนประเทศหนงทมความหลากหลายของกลมชาตพนธอาศยอยในประเทศ

ชนเผากะเหรยงเปนกลมชาตพนธกลมหนงทอาศยอยในประเทศ มวฒนธรรมประเพณและภมปญญาของชนเผาทหลากหลาย ควรคาแกการอนรกษสบสานไว

หมบานหวยขหม เปนชนเผากะเหรยงทมวฒนธรรมประเพณภมปญญาทโดดเดนเปนของตนเอง หนงในนนคอวฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ โดยวฒนธรรมนเปนวฒนธรรมทชาวบานหวยขหมยดถอปฏบตกน มาดวยแรงศรทธาจากบทกวทกลาวไววา “ยวา โม กะ ซ อะ มะ เหลาะ น แหมะ โม พอ เหงาะ เลอ เขาะ” แปลวา แมพระพทธเจาไดสงเสยกอนตายวาชดกะเหรยงตองยอมสดวยรากเขาะ และความเชอทวาการใสชดกะเหรยงททอจากดายทยอมสรากเขาะจะท าใหสขภาพด และหากมไวในบานจะท าใหรมเยนเปนสข นอกจากนการแตงกายชดกะเหรยงททอจากดายทยอมส


ดวยรากเขาะ จะใชในงานประเพณส าคญของหมบาน เชน วนพอ วนแม ประเพณกนผ ผหญงใสในวนแตงงาน มดมอในโอกาสตาง ๆ ฯลฯ ซงปจจบนวฒนธรรมนเสยงตอการสญหาย เนองจากการนยมแตงกายดวยชดกะเหรยงลดนอยลง อกทงการยอมดายดวยรากเขาะมขนตอนการท าทมากกวาการยอมดายจากสอน ๆ

ชาวบานแตงกายดวยชดกะเหรยงยอมดวยรากเขาะ

การยอมสดายจากรากเขาะจะตองมการเตรยมดายกอน ดวยการยอมดายดวยงา ใบสมปอย ขเถาจากตนไผออน 1 รอบ จากนนจงน าไปยอมดวยรากเขาะอกครง และหามยอมสรากเขาะในหมบาน สวนของตนเขาะทน ามาใชยอมสเอาเฉพาะราก โดยตองขดจากใตดนน ามาหนและต าเปนผงละเอยดดวยครกกระเดองจงจะยอมสตดได หากปไหนมคนตายในหมบานหามท าการยอมสรากเขาะในปนน ขณะท าการยอมสรากเขาะ หามกนขมน กง ป เพราะจะท าใหยอมสดายไมตด และตองน าดายทยอมสดวยรากเขาะกลบหมบานพรอมกน พรอมทงท าพธขอขมาตนเขาะเมอท าการยอมสเสรจ และจากการศกษาขอมลพบวา วฒนธรรมนมเฉพาะหมบานหวยขหมเทานน ซงถอวาเปนวฒนธรรมแหงเดยวทพบในจงหวดตากและอาจเปนแหงเดยวในประเทศไทย

ตนเขาะ เปนชอเรยกตามภาษากะเหรยง รากมลกษณะเปนเหงา ขยายพนธโดยรากเหงา ลกษณะคลายมนส าปะหลง โดยตนโตเตมทจะมล าตนสงประมาณ 2 – 2.50 เมตร การน าสวนรากมาใชในการยอมสดายจะใชเฉพาะเหงา หลงจากขดเหงามาใชแลว จะใชวธการฝงกลบเพอใหตนงอกใหมจากเหงาทเหลอ

ตนเขาะ


ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง” บานหวยขหม ตระหนกถงความส าคญของการอนรกษสบสานประเพณวฒนธรรมและภมปญญาการยอมสดายจากรากเขาะ จงไดจดการศกษาวฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะใหกบนกเรยนเพอใหวฒนธรรมนคงอยสบไป และสอดคลองกบแผนพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดารตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ฉบบท 4 (พ.ศ. 2550 – 2559) ตามวตถประสงคท 6 เสรมสรางศกยภาพของเดกและเยาวชนในการอนรกษและสบทอดวฒนธรรมและภมปญญาทองถน

วตถประสงค 1. เพอใหผเรยนมความร ความเขาใจเกยวกบวฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ 2. เพอใหผเรยนเกดความภาคภมใจและเหนคณคาในวฒนธรรมและภมปญญาทองถนของ

ชมชนเพอสบสานและอนรกษวฒนธรรมทดงามและภมปญญาทองถนของชมชนใหคงอยสบไป

เปาหมาย

เชงปรมาณ 1. นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 - 6 ของ ศนยการเรยนชมชนชาวไทยภเขา “แมฟาหลวง”

บานหวยขหม จ านวน 45 คน 2. ผปกครองนกเรยนและชาวบานหวยขหม หมท 6 ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง

จงหวดตาก จ านวน 20 คน

เชงคณภาพ นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบวฒนธรรมการยอมสดวยรากเขาะ เกดความภาคภมใจ

และเหนคณคาในวฒนธรรมและภมปญญาทองถนของชมชน น าไปสการสบสาน อนรกษวฒนธรรมทดงามและภมปญญาทองถนของชมชนใหคงอยสบไป

วธการจดกจกรรม 1. ครศศช.บานหวยขหม คณะกรรมการหมบาน คณะกรรมการสถานศกษาและผปกครอง

นกเรยนรวมการวางแผนและก าหนดวธการด าเนนงาน 2. ใหนกเรยนชนประถมศกษาปท 4-6 แบงกลมออกเปน 3 กลม ใหแตละกลมศกษา

สมภาษณผน าทางภมปญญา ปราชญชาวบานเกยวกบความเชอ ความศรทธา วฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ วธการ ขนตอนการยอมส โดยใหนกเรยนบนทกลงในสมดบนทกพรอมบนทกชอผใหขอมลแลวออกมาน าเสนอขอมลของแตละกลมหนาชนเรยน

3. ครและนกเรยนทง 3 กลม น าขอมลจากการส ารวจขอมลมาสรปขอมลรวมกนเพอใหไดขอมลทถกตองและตรงกนในเบองตน


4. ครน าขอมลจากนกเรยน สอบถามขอมลดวยตนเอง โดยเชญปราชญชาวบาน ผน า ภมปญญาเพอใหไดขอมลทละเอยดถกตองทสด

5. เมอถงชวงทชาวบานท าการยอมสดายดวยรากเขาะ ครใหนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 - 6 เขารวมกจกรรมกบครอบครวของตนเอง โดยน าความรทไดรบจากปราชญชาวบานและผน า ภมปญญามาชวยงานในครอบครวและเปนการเพมพนความรและทกษะในการยอมสดายดวยรากเขาะ เพอใหมสวนรวมในครอบครวและชมชนผานกจกรรมดงกลาว และเกดความภาคภมใจ เหนคณคาวฒนธรรมของตนเองและเปนการสบสานวฒนธรรม ภมปญญาการยอมสจากรากเขาะ โดยใหนกเรยนใสชดกะเหรยงจากรากเขาะทกวนศกร (ผหญงใสชดกะเหรยงสขาวทวไป) ใสไปโบสถในวนอาทตยส าหรบผนบถอศาสนาครสต และใสไปวดในวนส าคญทางศาสนาส าหรบผทนบถอศาสนาพทธ

6. จดกจกรรมการเรยนการสอน โดยเชญปราชญชาวบาน ผน าภมปญญามาทบทวนใหความรไขขอสงสยใหกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1-6 เรอง การยอมสดายดวยรากเขาะ และการอนรกษสบสาน วฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ

7. ประเมนผลหลงการจดกจกรรมการจดการเรยนร แลวน ามาสรปผลการจดกจกรรม

ผลทเกดกบผเรยนและชมชน 1. ผเรยนมความร ความเขาใจเกยวกบวฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ 2. ผเรยนเกดความภาคภมใจและเหนคณคาในวฒนธรรมและภมปญญาทองถนของชมชน

น าไปสการสบสานอนรกษวฒนธรรมทดงามและภมปญญาทองถนของชมชนใหคงอยสบไป โดยรวมมอกนแตงกายดวยชดกะเหรยงทยอมสดายดวยรากเขาะในทกวนศกรและวนส าคญทางศาสนาทตนเองนบถอ

3. เกดการเชอมโยงความรและถายทอดองคความรผานกจกรรมการยอมสดวยรากเขาะทเปนกจกรรมภายในครอบครว และเปนกจกรรมทท าพรอมกนทงชมชน

4. ท าใหเกดความรก ความสามคค ความสมพนธทดระหวางกนภายในครอบครวและชมชน 5. คนในชมชนเกดความภาคภมใจและเหนคณคาของมรดกทางวฒนธรรมและภมปญญา

ทองถนของตน โดยรวมมอกนแตงกายดวยชดกะเหรยงทยอมสดายดวยรากเขาะวนส าคญทางศาสนาทตนเองนบถอ และสามารถขายผาทอและ ดายทยอมดวยสรากเขาะใหกบชนเผากะเหรยงหมบานอน เนองจากหมบานอนไมสามารถยอมสดายดวยรากเขาะได จงตองซอจากบานหวยขหม

ชาวบานรวมกนยอมสดายดวยรากเขาะ


ปญหาอปสรรคและวธการแกไข

ปญหาอปสรรค วฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะไมสามารถจดกจกรรมไดทกป เนองจากมขอหามของ

ประเพณ วฒนธรรมชาวกะเหรยง คอ หากปไหนมคนตายในหมบานหามท าการยอมสรากเขาะในปนน และความพรอมของชมชนทตองมดายส าหรบใชยอมส สงผลใหการจดการศกษาภาคปฏบตตองรอเวลาในการศกษานาน

วธการแกไข ควรมการจดท าเอกสารบนทกขอมลวฒนธรรมการยอมสดายดวยรากเขาะ เพอปองกนการ

สญหายของวฒนธรรม ซงเปนวฒนธรรมของชนเผากะเหรยงแหงเดยว หรออาจมการศกษาวธการเกบรกษาผงสจากรากเขาะไวใชในปทชมชนมความพรอม

แนวทางการพฒนาตอเนอง สงเสรมใหชมชนอนรกษตนเขาะ โดยการปลกทดแทนทกปกอนฤดกาลหวานขาว


พฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยภาคเหนอ, สถาบน. การประชมวชาการ การพฒนาเดกและเยาวชนในถ นทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมารปงบประมาณ 2557. (2557). อบลราชธาน : บรษท ยงสวสดอนเตอรกรป จ ากด.


บรรณานกรม

การเขยนรายการอางองในเนอหาบทความและรายการเอกสาร. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://asj.oas.psu.ac.th/content/ref (วนทคนขอมล : 2 มถนายน 2560).

จตราภรณ เทวะนา. (2559). กลองความรกนได Knowledge Box Set “การเพาะตนออนพช ออรแกนค”. (ม.ป.ท.).

ธรพงษ แกนอนทร. (2556). แนวทางการน าเสนอแนวปฏบตทด. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : www.qa.psu.ac.th/document/pqa/56/แนวทางการน าเสนอแนวปฏบตทด%20อ.ธรพงษ%20เอกสารส.pdf (วนทคนขอมล : 31 มนาคม 2560)

มหาวทยาลยหอการคา ส านกทะเบยนและประมวลผล. (ม.ป.ป.). Best Practice กบการจดการ ความร. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://register.utcc.ac.th/KM2553/DATA/ Document/Best%20Practice.pdf (วนทคนขอมล : 31 มนาคม 2560)

สถาบนพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยภาคเหนอ. (2557). การประชมวชาการ การพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ปงบประมาณ 2557. อบลราชธาน : บรษท ยงสวสดอนเตอรกรป จ ากด.

สถาบนพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยภาคเหนอ. (2558). การประชมวชาการ การพฒนาเดกและเยาวชนในถนทรกนดาร เฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ในโอกาสฉลองพระชนมาย 5 รอบ 2 เมษายน 2558 ปงบประมาณ 2558. นนทบร : บรษท ฟนกซอนเตอรซบพลาย จ ากด.

สถาบนพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยภาคเหนอ. (2559). คมอการท าวจย อยางงายของคร กศน.. ล าปาง : งานการพมพ สถาบน กศน. ภาคเหนอ.

ส านกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร. (2551). แผนพฒนาเดกและ เยาวชนในถนทรกนดาร ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ฉบบท 4 พ.ศ. 2550 - 2559. กรงเทพฯ : บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จ ากด.

http://www.qa.psu.ac.th/document/pqa/56/แนวทางการนำเสนอแนวปฏบตทด%20อ.ธรพงษ%20เอกสารส.pdf




คณะผจดท า

ทปรกษา นายจ าเรญ มลฟอง ผอ านวยการสถาบน กศน.ภาคเหนอ นายสมชาย เดดขาด รองผอ านวยการสถาบน กศน.ภาคเหนอ

คณะท างาน นางอรวรรณ ฟงเพราะ คร ช านาญการพเศษ สถาบน กศน.ภาคเหนอ นางรสาพร หมอศรใจ คร ช านาญการพเศษ สถาบน กศน.ภาคเหนอ นายนพนธ ณ จนตา คร ช านาญการพเศษ สถาบน กศน.ภาคเหนอ นางสาวนชร อมบางตลาด คร ช านาญการ สถาบน กศน.ภาคเหนอ นายเสถยรพงศ ใจเยน คร สถาบน กศน.ภาคเหนอ

ผรวบรวม/เรยบเรยง/เขยน/จดท ารปเลม นางพมพรรณ ยอดค า ขาราชการบ านาญ นางอรวรรณ ฟงเพราะ คร ช านาญการพเศษ นางรสาพร หมอศรใจ คร ช านาญการพเศษ นางสาวนชร อมบางตลาด คร ช านาญการ นายเสถยรพงศ ใจเยน คร

คณะบรรณาธการ นายสมชาย เดดขาด รองผอ านวยการ สถาบน กศน.ภาคเหนอ นายสมโภช จนทรค าภ หวหนาสวนพฒนาการศกษาบนพนทสง

ผออกแบบรปเลม นางสาวนชร อมบางตลาด คร ช านาญการ สถาบน กศน.ภาคเหนอ นายเสถยรพงศ ใจเยน คร สถาบน กศน.ภาคเหนอ

ผออกแบบปก นางสาวนชร อมบางตลาด คร ช านาญการ สถาบน กศน.ภาคเหนอ

เอกสารวชาการล าดบท 06/2560 มถนายน 2560

แนวทางการน าเสนอ · 2018-01-15 · ก....

Documents