การตกแตงก าไรในชวงการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (CEO) กรณศกษาบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

โดย

นางสาวจฑารธ พาลพาย

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการเงน คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

การตกแตงก าไรในชวงการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (CEO) กรณศกษาบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

โดย

นางสาวจฑารธ พาลพาย

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการเงน คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

CEO TURNOVER AND EARNING MANAGEMENT: EVIDENCE FROM THE STOCK EXCHANGE OF THAILAND

BY

MISS CHUTARAT PHANPHAI

AN INDEPENDENT STUDY SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF

THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE IN FINANCIAL MANAGEMENT

FACULTY OF COMMERCE AND ACCOUNTANCY THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2015 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวขอการคนควาอสระ การตกแต งก าไรในชวงการเปล ยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (CEO) กรณศกษาบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

ชอผเขยน นางสาวจฑารธ พาลพาย ชอปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย การบรหารการเงน

คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ รองศาสตราจารย ดร.มนวกา ผดงสทธ ปการศกษา 2558

บทคดยอ

งานวจยนศกษาการตกแตงก าไรในชวงทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

เพอทดสอบวาในชวงเวลาดงกลาว บรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ท าการตกแตงก าไรหรอไม และมทศทางเปนอยางไร โดยงานวจยนไดท าการศกษาบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในระหวางปพ.ศ. 2551 – พ.ศ.2556 ครอบคลมบรษทในทกอตสาหกรรมยกเวนอตสาหกรรมการเงนรวม 135 บรษท และบรษททไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารรวม 135 บรษท ซงการพจารณาการตกแตงก าไรนนจะท าการเปรยบเทยบตวชวดการตกแตงก าไรของบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารกบบรษทคเหมอน (Matched Firm) ทไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารซงอยในอตสาหกรรมเดยวกนและมขนาดใกลเคยงกน เพอเปนการควบคมผลการวจยวา การตกแตงก าไรเกดจากการเปลยนแปลงผบรหารเทานน งานวจยนท าการทดสอบการตกแตง 2 รปแบบ คอ การตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management) ซงใชตวแบบตาม Modified Jones และการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) ใชตวแบบตาม Zang (2012)

จากการศกษาพบวา ในชวงเวลาทมการเปลยนแปลงผบรหาร ไมพบความแตกตางของคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรระหวางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอนอยางมนยส าคญ ดงนนบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารไมไดมการตกแตงก าไรในชวงทมการเปลยนแปลงผบรหาร ผลสรปดงกลาวไมสอดคลองกบงานศกษาในอดตอาจ

(2)

เปนไปไดวา การเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารของบรษทจดทะเบยนในประเทศไทยนน โดยสวนใหญเปนการเปลยนแปลงทเกดขนตามปกตของการด าเนนธรกจ ผบรหารจงไมไดมแรงจงใจทจะตกแตงก าไรเพอกอใหเกดประโยชนส าหรบตวผบรหารเอง

ค าส าคญ: การตกแตงก าไร, ผบรหารระดบสง, ประธานเจาหนาทบรหาร, การเปลยนแปลง, รายการ

คงคาง, รายการทางธรกจ

(3)

Independent Study Title CEO TURNOVER AND EARNING MANAGEMENT EVIDENCE FROM: THE STOCK EXCHANGE OF THAILAND

Author Miss Chutarat Phanphai Degree Master of Science Department/Faculty/University Financial Management

Faculty of Commerce and Accountancy Thammasat University

Independence Study Advisor Associate Professor Monvika Phadoongsitthi, Ph.D. Academic Years 2015

ABSTRACT

To study earning management as related to chief executive officer (CEO)

turnover, 135 firms affected by CEO turnover and 135 control firms without any change in CEO were examined. All were listed on the Stock Exchange of Thailand (SET) from 2007 to 2013, except financial sector firms. This paper compares the earnings management measures of CEO Turnover firms with industry-size-matched firms and measures earnings management by both discretionary accruals and real activities management. The accruals are measured with the Modified Jones model and Real Activities are measured with the model that developed by Zang (2012)

Results were that there was no statistically significant difference between firms with CEO turnover and the control group. This meant no evidence of earning management by CEOs. This may be because CEO turnover in companies listed on the Stock Exchange of Thailand is part of the normal operating cycle, giving CEOs no incentive to manage earnings for their private benefit. Keywords: Earning Management, CEO, CEO Turnover, Discretionary accruals,

Real activities management

(4)

กตตกรรมประกาศ

การคนควาอสระฉบบนส าเรจลลวงเนองจากไดรบความชวยเหลอ และความเมตตา อยางยงจากรองศาสตราจารย ดร.มนวกา ผดงสทธ อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ซงไดสละเวลาใหค าปรกษา และชวยเหลออยางเตมท นอกจากนผวจยขอขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.นภดล รมโพธ กรรมการสอบการคนควาอสระ ทใหค าแนะน าอนชวยสงเสรมใหการคนควาอสระมความสมบรณมากยงขน รวมถงอาจารยทกทานทใหความรตลอดระยะเวลาทศกษาในโครงการควบตร-โท คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

นอกจากนผวจยขอขอบพระคณครอบครวของผวจย ทคอยเปนก าลงใจ หวยใย คอยสงเสรมและเปนแรงผลกดนใหแกผวจยเสมอมา อกทงขอขอบคณพ ๆ เจาหนาทในโครงการควบตร-โท ทคอยแนะน าและชวยกระตนใหการคนควาอสระส าเรจเปนอยางด ตลอดจนเพอน ๆ ทใหความชวยเหลอ ใหค าแนะน า และชกจงไปในทางทถกตอง

นางสาวจฑารธ พาลพาย

(5)

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย บทคดยอภาษาองกฤษ กตตกรรมประกาศ สารบญตาราง สารบญภาพ บทท 1 บทน า

(1)

(3)

(4)

(8)

(9) 1

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 3 1.3 ขอบเขตของการศกษา 3 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

4

2.1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ 4 2.1.1 ประธานเจาหนาทบรหาร (Chief Executive Officers) 4

2.1.2 การตกแตงก าไร (Earning Management) 5 2.1.3 ตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accruals-Base Earning

Management) 7

2.1.4 ตวชวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management

11

(6)

2.2 งานวจยทเกยวของกบการตกแตงก าไรและการเปลยนแปลงประธานเจาหนาท

บรหาร 13

บทท 3 วธการวจย

21

3.1 การก าหนดกลมตวอยาง 21 3.2 การเกบรวบรวมขอมล 21 3.3 วธการวจย 22

3.3.1 ทดสอบการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accruals-Base Earning Management)

22

3.3.2 ทดสอบการตกแตงก าไรผานการสรางรายการธรกจ (Real Activities Management)

24

3.4 การวเคราะหขอมล 25 บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

26

4.1 จ านวนตวอยางทใชในการศกษา 26 4.2 สถตเชงพรรณนาของกลมตวอยางทใชในการศกษา 28 4.2.1 ตวแปรในการคดเลอกบรษทคเหมอน (Matched Firm) 28 4.2.2 ขอมลทางการเงนของกลมตวอยาง 28 4.2.3 ขอมลตวชวดการตกแตงก าไร 30 4.3 การทดสอบสมมตฐาน 32 4.3.1 การทดสอบสมมตฐานท 1 32 4.3.2 การทดสอบสมมตฐานท 2 33 4.3.3 การทดสอบสมมตฐานท 3 35

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

37

5.1 สรปผลงานวจย 37 5.2 ขอจ ากดงานวจย 38

(7)

5.3 ขอเสนอแนะ

39

รายการอางอง

40

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

42

ประวตผเขยน 45

(8)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 ผลสรปงานวจยทเกยวของกบการตกแตงก าไรในชวงทมการเปลยนแปลง

ประธานเจาหนาทบรหาร 16

4.1 กลมตวอยางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร 26 4.2 จ านวนกลมตวอยางทน ามาใชค านวนหาคาสมประสทธ 27 4.3 ผลการทดสอบการเปรยบเทยบบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาท

บรหารและบรษทคเหมอน (Matched Firm) (หนวย: ลานบาท) 28

4.4 สรปขอมลทางการเงนของบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารซงคาดวาจะมการตกแตงก าไร (หนวย:ลานบาท)

29

4.5 สรปขอมลทางการเงนของบรษทคเหมอน (Matched Firm) ซงคาดวาจะไมมการตกแตงก าไร (หนวย:พนบาท)

30

4.6 สรปขอมลตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management) 31 4.7 สรปขอมลตวชวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real

Activities Management) 31

4.8 ผลการทดสอบความแตกตางของคาเฉลย DA และ RAM ในปท t-1 ระหวางบรษททเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอน

33

4.9 ผลการทดสอบความแตกตางของคาเฉลย DA และ RAM ในปท t ระหวางบรษททเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอน

34

4.10 ผลการทดสอบความแตกตางของคาเฉลย DA และ RAM ในปท t+1 ระหวางบรษทเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอน

36

ก1 คาสมประสทธจากการวเคราะหถดถอยตามสมการตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management) ของป 2550

42

ก2 คาสมประสทธจากการวเคราะหถดถอยตามสมการตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการตนทนการผลต (Production Cost) ของแตละอตสาหกรรม

43

ก3 คาสมประสทธจากการวเคราะหถดถอยตามสมการตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหาร (Discretionary expenditure) ของแตละอตสาหกรรม

44

(9)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 ทศทางการตกแตงก าไรของบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารท

คาดหวง 19

1

บทท 1 บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา

งบการเงนเปนขอมลส าคญทใชบงบอกสถานะของบรษท และใชเปนขอมลในการ

วเคราะหผลการด าเนนงานของกจการเพอประกอบการพจารณาและตดสนใจเรองราวตาง ๆ ทงส าหรบผบรหาร นกลงทน รวมถงเจาหน นอกจากน ผลประกอบการในงบการเงนยงเปนตวชวดความสามารถในการบรหารงานของประธานเจาหนาทบรหาร (Chief Executive Officer :CEO) อกดวย ดงนน งบการเงนทดควรมความถกตอง นาเชอถอ และสะทอนสถานะทางการเงนของบรษทไดอยางเทยงธรรม

อยางไรกตาม งบการเงนอาจไมไดแสดงถงผลการด าเนนงานทแทจรงของบรษท เน องจากกจการอาจมแรงจงใจในการตกแต งก าไร (Earning Management) เพอใหบรรลวตถประสงคตามทบรษทตองการ ดงกรณศกษาการตกแตงบญชของผบรหารระดบสงทสงผลใหผมสวนไดสวนเสยอนเกดความเขาใจผดในสถานะทางการเงนของบรษท อยางกรณของบรษท Enron ซงเปนบรษทพลงงานขนาดใหญในอเมรกา ในกรณนผบรหารของบรษทพยายามตกแตงบญช ท าการปกปดผลขาดทน ซอนหนสนทเกดขน อกทงยงรวมมอกบบรษททปรกษาทางบญชในการตกแตงตวเลขทางการเงนเพอสรางผลก าไรใหแกกจการ อนสงผลใหราคาหนสงขน ซงภายหลงจากการตกแตงบญชจนท าใหกจการมก าไรเกนจรงแลว ผบรหารไดท าการขายหนของตนทถออยเพอหาก าไรจาก Capital Gain ภายหลงจากสถานะของบรษททแทจรงถกเปดเผย ราคาหนตกลงจากเดม 90 ดอลลาร เหลอเพยง 5 เซนตเทานน ซงสงผลกระทบและสรางความเสยหายใหแกผเกยวของเปนวงกวาง ทงผถอหนทสญเสยเงนจากราคาหนทลดต าลงหลายหมนลานดอลลาร รวมถงพนกงานบรษททไดรบหนเปนผลตอนแทนหลงเกษยณ อกทงยงกระทบตอความเชอมนของนกลงทน นอกจากนยงมกรณบรษทในประเทศไทย อยางบรษท เพาเวอร-พ จ ากด (มหาชน) ซงเปนบรษทกอสราง ไดท าการตกแตงบญชโดยการเพมรายไดทงทยงไมไดมการท างาน หรอจางงานจรง เพอใหบรษทมผลประกอบการทด สามารถขออนมตตลาดหลกทรพยใหซอขายหนได จากนนท าการหลอกขายหนใหแกประชาชนโดยใหขอมลทางการเงนทเปนเทจ

จะเหนไดวาผบรหารสามารถควบคมทศทางของบรษท รวมถงตวเลขทางการเงนของบรษทใหออกมาตามความตองการได ผานการตกแตงบญชดวยวธการตาง ๆ โดยผบรหารอาจมแรงจงใจในการตกแตงก าไรทแตกตางกนออกไป ซงแรงจงใจในการตกแตงก าไรของกจการมดวยกน

2

หลายปจจยขนอยกบความตองการของผบรหาร ปจจยทอาจท าใหเกดการตกแตงก าไรทนาสนใจประการหนงคอ การเปลยนแปลงผบรหาร (Changing Management) (กฤษณา กมปนาทโกศล , 2551) กลาวคอ บรษทมกมการตกแตงก าไรในชวงเวลาทมการเปลยนผบรหาร โดยผบรหารคนเกามกจะตกแตงก าไรใหสงขนเพอไมใหตนเองถกไลออก สวนผบรหารคนใหมมกจะตกแตงก าไรใหอยในระดบต า เพออางวาเปนผลงานของผบรหารคนเกา และเกบส ารองจากการรบรขาดทนในงวดดงกลาวไวใชรบรรายไดทเพมสงขนในอนาคต

จากงานวจยของ Wells (2002) แสดงหลกฐานใหเหนวา ในปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร บรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในประเทศออสเตรเลยจะเกดรายการไมปกต (Abnormal Transactions) ซงเปนรายการทอยในดลยพนจของผบรหาร โดยมรปแบบทบงบอกถงการตกแตงก าไรแบบ Earning Bath กลาวคอ บรษทตกแตงก าไรใหปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ซงเปนปทผบรหารคนใหมมอ านาจควบคมเปนปแรก เกดผลขาดทนมากกวาปกต ในขณะทปกอนหนาการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร และ 1 ปหลงจากมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหเพมขน เชนเดยวกบงานวจยของ Nieken และ Sliwka (2015) ทมผลสรปทคลายคลงกนคอ กอนทประธานเจาหนาทบรหารคนเกาจะหมดวาระ ประธานเจาหนาทบรหารคนเกาพยายามตกแตงก าไรใหสงขนในปสดทายของการด ารงต าแหนง เพอรกษาชอเสยงของตนเอง และภายหลงจากประธานเจาหนาทบรหารคนใหมเขารบต าแหนง ประธานเจาหนาทบรหารคนใหมมแนวโนมทจะตกแตงก าไรใหต าลง เพอบอกวาผลประกอบการทต าลงนน เปนผลมาจากการบรหารงานของผบรหารคนเกา หลงจากนนประธานเจาหนาทบรหารคนใหมจะท าการตกแตงก าไรใหสงขน เพอแสดงถงความสามารถในการบรหาร และสรางชอเสยงใหแกตนเอง

ในสวนงานวจยของ Choi, Kwak และ Choe (2013) และ GeertsemaLont และ Lu (2014) ไดพจารณาการตกแตงก าไรของบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ทงการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management) และ รายการทางธรกจ (Real Activities Management) พบวาในปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ประธานเจาหนาทบรหารคนใหมมการตกแตงก าไรใหลดลง ผานทงรายการคงคาง และ รายการทางธรกจ

นอกจากน Bengtsson, Bergström และ Nilsson (2007) ไดท าการศกษาบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ในประเทศสวเดน พบวา มหลกฐานทแสดงใหเหนวามการตกแตงก าไรในชวงทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร เนองจากผบรหารมแรงจงใจในการตกแตงก าไรใหตวเลขในบญชสงขน เพอใหไดรบคาตอบแทนทเพมขน

3

จะเหนไดวาในชวงทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ประธานเจาหนาทบรหารทงคนเกาและคนใหมมแรงจงใจในการตกแตงงบการเงน เพอกอใหเกดประโยชนแกตนเอง ดงนน หากนกลงทน เจาหน หรอผมสวนไดสวนเสยอนไมทราบถงแรงจงใจดงกลาว อาจกอเกดความเขาใจผดในความสามารถของประธานเจาหนาทบรหารได จงมความจ าเปนทจะตองศกษาวาบรษทในประเทศไทยทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรหรอไม อยางไร เพอใหนกลงทนตระหนกถงผลกระทบของการตกแตงขอมลทางการเงน และเพอเพมความนาเชอถอใหแกขอมลทเปดเผยในงบการเงน

1.2 วตถประสงคของการศกษา

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาวาบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศ

ไทย มการตกแตงก าไร ในชวงเวลาทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารหรอไม อยางไร

1.3 ขอบเขตของการศกษา

งานวจยนศกษาบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ทมการยนจดหมายแตงตงประธานเจาหนาทบรหาร ในชวงป พ.ศ.2551 ถงป พ.ศ. 2556 เปรยบเทยบกบบรษทจดทะเบยนทไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ซงเปนบรษททอยในอตสาหกรรมเดยวกน และมขนาดใกลเคยงกน โดยขอมลทใชศกษาจะท าการสบคนจากฐานขอมลหลกทรพยออนไลน (ww.setsmart.com) ทงน กลมตวอยางไมรวมบรษททอยในอตสาหกรรมการเงน ประกอบธรกจ ธนาคาร เงนทน และประกนภย เนองจากโครงสรางทางบญชของบรษทมความแตกตางกบอตสาหกรรมอน

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

เพอใหนกลงทน และผมสวนไดสวนเสยอน ตระหนกถงความถกตองของงบการเงนในชวงทบรษทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ท าใหผมสวนไดสวนเสยสามารถวเคราะหผลการด าเนนงาน และประเมนความสามารถของผบรหารไดอยางเทยงธรรม รวมทงหนวยงานก ากบดแลสามารถก าหนดแนวทางปฏบตเพอใหบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารไดรายงานผลการประกอบการอยางถกตอง

4

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

ในบทนจะรวบรวมแนวคดและทฤษฏทเกยวของ ทงในสวนของความหมายของประธาน

เจาหนาทบรหาร (Chief Executive Officers: CEO) นยาม รปแบบและแรงจงใจในการตกแตงก าไร อกทงศกษาตวแบบทใชชวดการตกแตงก าไรทมความเหมาะสม รวมถงศกษางานวจยในอดตทเกยวของกบการตกแตงก าไรและการเปลยนแปลงผบรหารระดบสง เพอใหเหนถงความสมพนธของการตกแตงก าไรในชวงเวลาดงกลาว

2.1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ

2.1.1 ประธานเจาหนาทบรหาร (Chief Executive Officers)

ประธานเจาหนาทบรหาร หรอ CEOs (Chief Executive Officers) ตามค านยามของ วทยา จนคลาย (2554) หมายถง ผบรหารสงสดในองคกร ซงเปนผควบคมองคกร ก าหนดแผนดานกลยทธ ดงนนผทจะด ารงต าแหนงน จะตองเปนบคคลทมความรและประสบการณ รวมถงมความสามารถในการบรหารจดการ เพอน าพากจการใหบรรลเปาหมาย

นอกจากน Wasserman (2003) ยงใหค านยามประธานเจาหนาทบรหาร คอ ผเลนทส าคญในองคกร มอ านาจในการก าหนดกลยทธและโครงสรางองคกร นอกจากน ประธานเจาหนาทบรหารยงสามารถก าหนดทางเลอกเชงกลยทธอนสงผลตอผลประกอบการของบรษท ซงทศทางการด าเนนงานของประธานเจาหนาทบรหารจะเปนปจจยส าคญทท าใหบรษทอยรอด และประสบความส าเรจ

ส าหรบในงานวจยน ประธานเจาหนาทบรหาร คอ ผบรหารซงมต าแหนงสงสด ซงมอ านาจในการควบคมการด าเนนงานของบรษท บรหารจดการองคกร รวมถงมอ านาจในการก าหนดนโยบายและกลยทธตางๆ ซงอาจเปนชองวางใหผบรหารสามารถควบคมตวเลขในงบการเงนใหเปนไปตามความตองการของผบรหารได โดยแตละบรษทผบรหารสงสดอาจมชอเรยกต าแหนงทแตกตางกน อาท ประธานกรรมการบรหาร (Chief Executive Officers: CEOs) กรรมการผจดการใหญ (Managing Director: MD) เปนตน

5

2.1.2 การตกแตงก าไร (Earning Management) งบการเงนเปนสงส าคญทนกลงทน และผมสวนไดสวนเสยอน ใชเปนเครองมอ

ในการวเคราะหการด าเนนงานของบรษทเพอประกอบการตดสนใจเหตการณตาง ๆ ดงนนงบการเงนทดควรมความถกตอง นาเชอถอ และแสดงสถานะของบรษทอยางเทยงธรรม อยางไรกตาม งบการเงนของแตละบรษทอาจไมไดสะทอนถงผลการด าเนนงานทแทจรง หรอเหมาะสมเทาทควร เนองจากกจการอาจบดเบอนขอมลหรอท าการตกแตงก าไร (Earning Management) เพอใหผลประกอบการเปนไปตามความตองการ Healy and Wahlen (1999) นยามความหมายของการตกแตงก าไรวา การตกแตงก าไรจะเกดขนเมอผบรหารใชดลยพนจในการแสดงงบการเงน หรอมการปรบเปลยนนโยบายทางบญช ท าใหผมสวนไดสวนเสยเกดความเขาใจผดในผลประกอบการของบรษท หรอท าใหผลประกอบการเปนไปตามความตองการผานการแสดงตวเลขในงบการเงน

จากงานศกษาของ กฤษณา กมปนาทโกศล (2551) พบวาแรงจงใจในการตกแตงก าไรของกจการมดวยกนหลายปจจย ไดแก

1. เพอใหไดผลการด าเนนงานของบรษทเปนไปตามทนกวเคราะหคาดการณไว (Meeting Analysts’ expectations) กจการมแรงกดดนจากการคาดการณของนกวเคราะห หากผลประกอบการของกจการไมเปนตามการคาดการณของนกวเคราะหอาจสงผลตอราคาหนของกจการ ดงนนผบรหารอาจตกแตงก าไรใหมทศทางตรงกบนกลงทนได

2. เพอหลกเลยงการละเมดเงอนไขทก าหนดในสญญาเงนก (To Avoid Debt-covenant Violations) ในสญญาเงนกจะมการก าหนดเงอนไขทางการเงน เชน กจการตองรกษาอตราสวนหนสนตอสนทรพย เพอใหผกมสภาพคลองและคงความสามารถในการช าระหน หากผกละเมดเงอนไขอาจสงผลกระทบตามมา เชน เจาหนสามารถเรยกช าระเงนตนและดอกเบยไดทนท ดงนนกจการมแนวโนมทจะตกแตงก าไรเพอไมละเมดเงอนไขดงกลาว

3. เพอท าใหผลการด าเนนงานของกจการอยในระดบทใกลเคยงกบในอดตและมการเตบโตอยางตอเนอง (To Smooth Earnings toward a Long-term Sustainable Trend) หากกจการมผลประกอบการผนผวน (Volatility) นกลงทนจะมองวากจการดงกลาวมความเสยงสงเมอเทยบกบกจการทมผลประกอบการเตบโตอยางตอเนอง ซงอาจสงผลตอความเชอมนของกจการ

4. เพอใหผบรหารไดรบโบนสตามขอก าหนดของกจการ (Meeting the Bonus Plan Requirement) หากกจการมผลประกอบการไมตรงตามเปาหมายทตงไว อาจสงผลใหผบรหารไมไดรบโบนส ดงนนผบรหารอาจมแรงจงใจในการตกแตงก าไรใหสงขน เพอใหบรรลเปาหมายทกจการก าหนด และไดรบโบนสเพมขน

6

5. การเปลยนแปลงผบรหาร (Changing Management) การตกแตงก าไรมกเกดขนในชวงเวลาทมการเปลยนแปลงผบรหาร โดยผบรหารทมผลงานไมด จะตกแตงก าไรใหสง เพอไมใหตนถกไลออก ในขณะทผบรหารคนใหมตองการตกแตงก าไรใหต าลงในชวงแรกทเขารบต าแหนง เพอทจะอางวาผลการด าเนนงานทเกดขนเปนผลงานของผบรหารคนเกา และหลงจากนนมแนวโนมทจะตกแตงก าไรใหสงขน เพอใหตนเองไดรบประโยชน

ทงนการตกแตงก าไรแบงไดเปน 2 รปแบบตามลกษณะวธการตกแตงก าไร ดงน 1. การตกแตงก าไรผานรายการคงคาง

(Accruals-Base Earning Management) การตกแตงก าไรผานรายการคงคางเปนการตกแตงก าไรโดยการเปลยนแปลง

หลกการบญชหรอเปลยนแปลงประมาณการทางบญช โดยอยภายใตขอบเขตทหลกการบญชก าหนด เพอปรบเปลยนตวเลขงบการเงนใหเปนไปตามทศทางทผบรหารตองการ ซงวธนจะไมกระทบตอการด าเนนงานจรงและกระแสเงนสดของกจการ เนองจากการเปลยนแปลงดงกลาวจะสงผลกระทบผานรายการคงคาง ยกตวอยางเชน การเปลยนแปลงประมาณการหนสน หากผบรหารตองการใหปปจจบนมก าไรลดลง จะท าการเปลยนแปลงการประมาณการหนสงสยจะสญใหเพมสงขน ท าใหเกดการบนทกคาเผอหนสงสยจะสญ ซงเปนบญชคงคางในหมวดคาใชจาย สงผลใหก าไรในปปจจบนลดต าลง

จากงานวจยของ Bengtsson, Bergström และ Nilsson (2007) กลาววา การตกแตงก าไรผานรายการคงคางเปนวธการตกแตงบญชทเปนทนยมในหลายบรษท เนองจากการตกแตงก าไรผานรายการคงคางท าไดงาย สามารถท าไดผานการเปลยนแปลงนโยบายทางบญช อกทงยงไมกระทบกบรายการทางธรกจ และยงสามารถท าไดโดยผบรหารคนเดยว หรอ กลมผบรหารขนาดเลกอกดวย

2.การตกแตงก าไรโดยการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management)

การตกแตงก าไรโดยการสรางรายการทางธรกจ เปนการตกแตงก าไรทกระทบกระแสเงนจากการด าเนนงาน และกระทบกจกรรมการด าเนนงานของกจการจรง ซงวธนเปนการตดสนใจเชงกลยทธอนกอใหเกดผลกระทบในระยะยาว ยกตวอยางเชน การลดงบลงทนในการวจยและพฒนา (Research and Development) เพอใหปนน กจการมคาใชจายทลดลง ซงการลดคาใชจายดงกลาวอาจสงผลใหกจการไมสามารถพฒนาสนคาใหเหมาะสมตอความตองการของลกคาได สงผลใหยอดขายในอนาคตอาจลดลง

7

จากการศกษาของ Cohen (2008) ซงท าการศกษาการตกแตงก าไรในประเทศอเมรกา พบวา ในอดตมการตกแตงก าไรผานเกณฑคงคางอยางตอเนอง จนในปค.ศ. 2002 มการออกกฎ Sarbanes-Oxley Act (SOX) ซงเปนกฎหมายบงคบใชกบบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยของสหรฐอเมรกา เพอปองกนการตกแตงบญชของบรษท สงผลใหการตกแตงก าไรผานเกณฑคงคางลดลง ในขณะทการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจเพมขน เนองจากการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจสามารถตรวจสอบไดยากกวา ดงนนหากกฎหมายหรอขอบงคบเขมงวดมากขน มแนวโนมทกจการจะตกแตงก าไรผานรายการทางธรกจเพมมากขน ซงในงานวจยนจะท าการตรวจสอบการตกแตงก าไรของบรหารระดบสงทงการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง และผานการสรางรายการทางธรกจ

2.1.3 ตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง

(Accruals-Base Earning Management) ตามมาตรฐานบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2555) เรองการน าเสนองบการเงน ยอ

หนาท 27-28 กลาววา กจการตองจดท างบการเงน (ยกเวนงบกระแสเงนสด) ตามเกณฑคงคาง กลาวคอ กจการสามารถรบรรายการตาง ๆ ได เมอรายการเหลานนตรงตามค านยามและเกณฑการรบรรายการตามแมบทการบญช โดยไมค านงวามการรบหรอจายเงนเกดขนหรอไม ยกตวอยางเชน รายไดเกดเมอมการสงมอบสนคาหรอบรการแลว แมวากจการจะยงไมไดรบเงน ซงผลตางระหวางก าไรตามเกณฑคงคาง (Net Income: NI) และกระแสเงนสดจากการด าเนนงาน (Cash Flow from Operating: CFO) เรยกวา รายการคงคางรวม (Total Accruals: TA)

TA t = NI t - CFOt

ระดบของรายการคงคางทเหมาะสมจะชวยใหงบการเงนสะทอนฐานะทางการเงนและผลการด าเนนงานไดด แตหากกจการมรายการคงคางทมากหรอนอยเกนกวาปกต (Abnormal Accruals) อาจเปนตวบงชถงการตกแตงก าไรของกจการ ซงลดความนาเชอถอของก าไรตามเกณฑคงคาง โดยรายการคงคางแบงไดเปน 2 สวนตามเกณฑการใชดลยพนจของผบรหารดงน

1.รายการคงค างท ไม ได เกดจากการใชด ลยพน จของผ บ รห าร (Non -Discretionary Accruals: NDA) คอ รายการคงคางทผบรหารไมสามารถควบคมได เปนผลตางของก าไรตามเกณฑคงคางและกระแสเงนสดจากการด าเนนงาน ทเกดจากการด าเนนงานตามปกตของกจการ ซงสามารถประมาณระดบของรายการคงคางทเหมาะสมไดจากแบบจ าลอง

2.รายการคงคางท เกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (Discretionary Accruals: DA) คอ รายการคงคางทมากหรอนอยเกนกวาปกต อนเปนผลมาจากผบรหารใชดลยพนจ

8

ของผบรหารในการตดสนใจ อาท การประมาณอายการใชงานของสนทรพยเพอใชค านวณคาเสอมราคา การตงสมมตฐานประมาณคาเผอหนสงสยจะสญ การประมาณการส ารองคาเผอสนคาลาสมย เปนตน ซงผบรหารอาจใชชองทางดงกลาวเพอวตถประสงคในการตกแตงก าไร ตวอยางเชน กรณทผบรหารตองการใหก าไรในปปจจบนต าลง อาจท าไดโดยการประมาณเงนส ารองหนสงสยจะสญเพมขน บนทกคาเผอหนสงสยจะสญเปนคาใชจาย สงผลใหก าไรลดต าลง หากอนาคตตองการตกแตงก าไรใหสงขน ท าไดโดยการกลบรายการคาเผอหนสงสยจะสญ ตงส ารองหนสงสยจะสญใหต าลง และบนทกลดคาเผอหนสงสยจะสญ สงผลใหก าไรในปดงกลาวเพมสงขนกวาทควรจะเปน ซงระดบรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (DA) ค านวณจากผลตางของรายการคงคางรวม (TA) กบรายการคงคางทเหมาะสมซงเปนรายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA)

TA = NDA + DA DA = TA - NDA

มงานวจยจ านวนมากไดสรางแบบจ าลองในการประมาณรายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) สามารถสรปได 5 แบบจ าลองตามงานวจยของ Dechow, Sloan และ Sweeney (1995) ดงน

1. Healy Model (1985) Healy (1985) มแนวคดวา รายการคงคางตามปกตจะมสดสวนคงทกบสนทรพย

ของปกอนหนาตลอดชวงเวลา โดยรายการคงคางทเบยงเบนไปจากรายการคงคางตามปกตของกจการ เปนขอบงชวากจการอาจท าการตกแตงก าไร Healy (1985) ท าการวดรายการคงคางตามปกต หรอ รายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) โดยใชคาเฉลยของรายการคงคางรวมสวนดวยสนทรพยรวมของปทผานมา

𝐍𝐃𝐀𝐭 =∑ (

𝑻𝑨𝒕𝑨𝒕−𝟏

)𝒕

𝒏

โดย NDAt = รายการคงคางท ไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (Non-Discretionary Accruals) ในปทพจารณา

TAt = รายการคงคางรวม (Total Accrual) ในปทพจารณา At-1 = สนทรพยรวม (Asset) ณ วนตนงวดของปทพจารณา n = จ านวนปทใชในการหารายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลย

พนจของผบรหาร

9

2. DeAngelo Model (1986) DeAngelo (1986) ยงคงมสมมตฐานดงเชนเดยวกบ Healy (1985) ทวา

รายการคงคางตามปกตจะคงทตลอดชวงเวลา โดย DeAngelo บอกวาการเปลยนแปลงของรายการคงคางรวมเกดจากการเปลยนแปลงของรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (DA) ดงนนในการค านวณรายการคงคางตามปกตแบบจ าลองนจงเลอกใชรายการคงคางรวมของปกอนหนา (TAt-1) และตงสมมตฐานใหรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของ (DA) ในปทพจารณามคาเฉลยเขาใกลศนย ดงนน รายการคงคางทเหมาะสม หรอ รายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) สามารถค านวณไดดงน

𝐍𝐃𝐀𝐭 = 𝑻𝑨𝒕−𝟏

𝑨𝒕−𝟐

แบบจ าลอง DeAngelo Model และ Healy Model คลายคลงกนในดานการใชรายการคงคางรวม (TA) ในการหารายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) และมขอสมมตฐานทวารายการคงคางตามปกตจะคงทตลอดชวงเวลา ซงหากรายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) คงทในทกเวลา แบบจ าลองทงสองจะสามารถใชประมาณรายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) ไดอยางเหมาะสม แตในความเปนจรงแลวหาก รายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) ไมคงทตลอดชวงเวลา การประมาณรายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) จงเกดขอผดพลาด ดงนนตอมาจงมผพฒนาแบบจ าลองใหมความเหมาะสมมากขน

3. Jones Model (1991) Jones (1991) คลายขอสมมตฐานทวา รายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลย

พนจของผบรหาร (NDA) จะตองมระดบคงท และสรางตวแบบทมการควบคมผลกระทบจากเหตการณทางเศรษฐกจทสงผลตอระดบของรายการคงคางทไมไดเก ดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) โดยการเพมปจจยดานการเปลยนแปลงรายได (Revenue: REV) และใหสนทรพยถาวรเปนตวแปรควบคม (Property Plant and Equipment: PPE)

𝐍𝐃𝐀t =∝1 (1

At−1) +∝2 (

∆REVt

At−1) +∝3 (

PPEt

At−1)

โดย NDAt = รายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหารของบรษท

A t = สนทรพยรวม (Total Asset) ของบรษท ∆REV = การเปลยนแปลงของยอดขาย (Revenue) ของบรษท PPE t = ทดน อาคาร และอปกรณกอนหกคาเสอมราคา ของบรษท

∝1, ∝2, ∝3 = คาพารามเตอรของแตละบรษท

10

โดยคาพารามเตอรของแตละบรษท (∝1, ∝2, ∝3) จะค านวณโดยวธก าลงสองนอยทสดแบบธรรมดา (Ordinary Least Square: OLS)

4. Modified Jones Model (1994) จากขอสมมตของ Jones Model ทก าหนดใหการเปลยนแปลงของรายได (REV)

เปนตวแปรทสะทอนรายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (Non-Discretionary Accruals) มขอโตแยงวาผบรหารสามารถใชดลยพนจในการตกแตงก าไรผานรายไดได โดยอาศยการขายเชอ ยกตวอยางเชน หากผบรหารตองการเพมรายไดในชวงสนป ผบรหารจพท าการเพมรายไดและรายการคงคางผานรายการลกหนการคา (Receivable: REC) ดงนน Dechow, Sloan และ Sweeney (1995) จงปรบเปลยนตวแบบโดยการน าการเปลยนแปลงลกหน (∆REC) มาหกจากการเปลยนแปลงรายได (∆REV)

𝐍𝐃𝐀t =∝𝟏 (1

𝐴𝑡−1) +∝2 (

∆𝑅𝐸𝑉𝑡 − ∆𝑅𝐸𝐶𝑡

𝐴𝑡−1) +∝3 (

PPEt

At−1) +∈𝑡

5. Industry Model (1991) Dechow และ Sloan (1991) คดคนแบบจ าลอง Industry Model โดยมขอ

สมมตฐานวา กจการในอตสาหกรรมเดยวกนจะมระดบของรายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (Non-Discretionary Accruals) ทคลายกน เนองจากกจการทอยในอตสาหกรรมเดยวกนจะไดผลกระทบจากปจจยทางเศรษฐกจทเหมอนกน และมลกษณะการด าเนนธรกจทคลายคลงกน ซงระดบของรายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) จะค านวณจากคามธยฐานรายการคงคางของกจการทอย ในอตสาหกรรมเดยวกน ∝𝟏, ∝𝟐 คอ คาพารามเตอรทคาดการณโดยวธก าลงสองนอยทสดแบบธรรมดา (Ordinary Least Square: OLS)

𝐍𝐃𝐀𝐭 =∝𝟏+∝𝟐 𝒎𝒆𝒅𝒊𝒂𝒏𝟏(𝑻𝑨𝐭)

จากแบบจ าลองขางตน จะเหนไดวาแบบจ าลอง Modified Jones Model ถกพฒนาปรบปรงใหแบบจ าลองสามารถบงชการตกแตงก าไรไดแมนย ามากขน ซงแบบจ าลองดงกลาวไดรบความนยมส าหรบการใชเปนตวชวดการตกแตงก าไรในหลายงานวจย นอกจากน Dechow, Sloan และ Sweeney (1995) ไดศกษาแบบจ าลองในการหาคา NDA ทง 5 วธ พบวา วธการทง 5 วธสามารถ ใชวดการตกแตงก าไรไดอยางมประสทธภาพ อยางไรกตาม วธทใหผลชดเจนทสดคอ Modified Jones Model ดงนน งานวจยนจงเลอกแบบจ าลองดงกลาวเปนตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง

11

2.1.4 ตวชวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management)

จากงานวจยของ Geertsema, Lont และ Lu (2014) พบวา มงานวจยในอดต เชน Roychowdhury (2006), Cohen et al. (2008), Cohen and Zarowin (2010) และ Zang (2012) ไดท าการทดสอบการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจโดยมรปแบบทคลายคลงกน ส าหรบงานวจยนจะใชตวชวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจตามแนวทางของ Zang (2012) ซงตรวจสอบการตกแตงก าไรผานรายการทางธรกจ โดยพจารณารายการทางธรกจ 2 ประเภท คอ รายการตนทนการผลต (Production Cost) และ รายการคาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหาร (Discretionary expenditure) หากรายการทางธรกจมระดบทแตกตางจากระดบปกต (Abnormal Production Cost and Discretionary expenditure: Abnormal PROD/ DISX) จะเปนขอบงชวากจการมการตกแตงก าไร ซงระดบทแตกตางจากปกตของรายการตนทนการผลต และ รายการคาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหาร สามารถค านวณไดจากความแตกตางระหวางรายการทางธรกจท เกดขนจร ง (Actual Production Cost and Discretionary expenditure: Actual PROD/ DISX) กบรายการทางธรกจทควรจะเปน (Normal Production Cost and Discretionary expenditure: Normal PROD/ DISX)

Abnormal PROD = Actual PROD – Normal PROD Abnormal DISX = Actual DISX – Normal DISX โดยรายการทางธรกจทควรจะเปน จะค านวณตามแนวทางของ Zang (2012) ได

ดงน 1. รายการตนทนการผลต (Production Cost) ในตนทนการผลตจะมตนทนการผลตคงท (Fixed Cost) ซงคาใชจายสวนนจะ

เกดขนไมวาจะผลตในปรมาณมากหรอนอย ยกตวอยางเชน คาเสอมราคาเครองจกร ซงหากกจการผลตสนคาในปรมาณมากตนทนคงทซงใชส าหรบการผลตจะถกเฉลย สงผลใหตนทนสนคาตอหนวยถกลง ในทางตรงขามหากกจการผลตสนคาในปรมาณนอย ตนทนสนคาตอหนวยกจะสงขน ในสวนนอาจเปนชองวางใหผบรหารสามารถตกแตงก าไรได ดงนนจงสามารถพจารณาการตกแตงก าไรผานตนทนการผลต (Production Cost) หากกจการผลตมากเกนความจ าเปน (Overproduction) ตนทนขายตอหนวยต าลง อาจเปนขอบงชไดวาบรษทมแนวโนมทจะตกแตงก าไรใหสงขน ในทางตรงขามหากกจการผลตสนคานอยกวาทควรจะเปน (Under-Production) ตนทนขายตอหนวยสงขน กจะเปนขอบงชวากจการตกแตงก าไรใหลดต าลง อยางไรกตามการกกตนสนคาคงเหลอนนมขอจ ากด

12

หากผลตในปปจจบนมากขน ในปถดไปกจการอาจผลตสนคานอยลง ซงตนทนการผลตสนคาสามารถค านวณไดโดยสมการดงตอไปน

𝐏𝐑𝐎𝐃𝐭

𝐀𝐭−𝟏=∝𝟎 +∝𝟏 (

𝟏

𝐀,𝐭−𝟏) +∝𝟐 (

𝑺𝐭

𝐀𝐭−𝟏) +∝𝟑 (

∆𝑺𝐭

𝐀𝐭−𝟏) +∝𝟒 (

∆𝑺𝐭−𝟏

𝐀𝐭−𝟏) +∈𝐭

โดย PRODt = ผลรวมของตนทนขาย (Cost of goods sold) ณ ปท t และการเปลยนแปลงของสนคาคงเหลอ (Inventory) ระหวางปท t-1 ถง t

At-1 = สนทรพยรวม ณ ปท t-1 St = รายไดจากการขายรวม ณ ปท t ∆St = การเปลยนแปลงของยอดขายรวมของ ปท t-1 และ t ∆St-1 = การเปลยนแปลงของยอดขายรวมของ ปท t-2 และ t-1

2. ร าย ก ารค า ใช จ าย ท อ ย ใน ด ล ย พ น จ ข อ งผ บ ร ห าร (Discretionary expenditure)

รายการคาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหาร คอรายการคาใชจายทผบรหารมอ านาจในการตดสนใจ ไดแก คาใชจายในการวจยและพฒนา (Research & Development) คาโฆษณา และคาใชจายในการขายและบรหาร หากคาใชจายดงกลาวเพมขนหรอลดลงอยางผดปกต อาจเปนขอบงชถงการตกแตงก าไรของผบรหาร การประมาณรายการคาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหาร จะท าผานสมการดงตอไปน

𝐃𝐈𝐒𝐗𝐭

𝐀𝐭−𝟏=∝𝟎 +∝𝟏 (

𝟏

𝐀,𝐭−𝟏) +∝𝟐 (

𝑺𝐭−𝟏

𝐀𝐭−𝟏) +∈𝐭

โดยท DISXt = คาใชจายในดลยพนจของผบรหาร1 ณ ปท t-1 At-1 = สนทรพยรวม ณ ปท t-1 St-1 = รายไดจากการขายรวม ณ ปท t-1

ในสวนของตวชวดการตกแตงก าไรจากการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management index: RAM) จะพจารณาจากผลรวมของรายการตนทนการผลตทแตกตางจากปกต (Abnormal PROD) และ รายการคาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหารทแตกตางจากปกต (Abnormal DISX) หากตวชวดการตกแตงก าไรจากการสรางรายการทางธรกจ (RAM) เปนบวก แสดงวากจการมการเพมการผลตทมากเกนความจ าเปน (Over-Production) หรอ มการเลอนคาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหารออกไป (Delay of Discretionary expenditures) เปนขอ

1 ขอมลในงบการเงนของบรษทในประเทศไทย คาใชจายในการขายและบรหาร (SG&A) คาโฆษณา และคาใชจายในการวจยและพฒนา จะถกรวมในคาใชจายในการขายและบรหาร ดงนน ส าหรบงานวจยน ขอมลคาใชจายในดลยพนจของผบรหาร หมายถง คาใชจายในการขายและบรหาร

13

บงชวากจการมการตกแตงก าไรใหสงขน ในทางตรงขาม หากตวชวดการตกแตงก าไรจากการสรางรายการทางธรกจ (RAM) เปนลบ กจการมการผลตใหนอยลง (Under-Production) หรอเพมคาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหารในปนน (Front-loading Discretionary expenditures) ซงเปนขอบงชวากจการมการตกแตงก าไรใหลดต าลง

RAMt = Abnormal PROD + Abnormal DISX

2.2 งานวจยทเกยวของกบการตกแตงก าไรและการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

จากการศกษางานวจยทเกยวของ พบวามงานวจยเปนจ านวนมากทท าการศกษาการตกแตงก าไรในชวงเวลาทมการเปลยนแปลงผบรหาร

Nieken และ Sliwka (2015) ศกษาผลกระทบของการเปล ยนแปลงผ บ รห าร (Management Change) ทมตอการตกแตงก าไร (Earning Management) พบวาตลาดมกประเมนความสามารถของผบรหารจากก าไรของกจการ สงผลใหผบรหารมแรงจงใจในการตกแตงก าไร โดยในชวงเวลาการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ทงผบรหารคนเกา (Outgoing Managers) และผบรหารคนใหม (Incoming Managers) มการตกแตงก าไรเพอใหผลประกอบการเปนไปตามความตองการ โดยผบรหารคนเกาพยายามตกแตงก าไรใหสงขนในปสดทายของการด ารงต าแหนง และผบรหารคนใหมมแนวโนมทจะตกแตงก าไรใหต าลง โดยในชวงปเวลาแรก (First period) หลงจากมการเปลยนแปลงผบรหาร เพอบอกวาผลประกอบการทต าลงเปนผลมาจากการบรหารงานของผบรหารคนเกา ซงทง 2 ปจจยเปนผลใหเกดการตกแตงก าไรแบบ Big Bath ในปแรกทมการเปลยนแปลงผบรหาร กลาวคอ กจการจะเรงรบรผลขาดทนทควรรบรในงวดถดไป ใหรบรในงวดปจจบน เพอใหเปนการแจงขาวรายในปเดยว และในปตอไปกจการจะสามารถรบรก า ไรไดมากขน นอกจากนผบรหารคนใหมมแรงจงใจในการตกแตงก าไรใหสงขนในชวงเวลาท 2 ของการด ารงต าแหนงเพอแสดงถงความสามารถในการบรหาร และสรางชอเสยงใหแกตนเอง

เชนเดยวกบงานวจยของ Wells (2002) ทศกษาบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในประเทศออสเตรเลย และแสดงหลกฐานใหเหนวาในชวงเวลาทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร กจการจะมรายการ Abnormal หรอ Extraordinary ซงเปนรายการทอยในดลยพนจของผบรหารเกดขนแสดงถงการตกแตงก าไร โดยในปทมการเปลยนแปลงผบรหารผบรหารคนใหม จะมการตกแตงก าไรในรปแบบ Big Bath กลาวคอท าใหปนน ๆ เกดผลขาดทนมากกวาปกต เพออางวาเปนผลงานของผบรหารคนเกา ในขณะทปกอนหนาทมการ เปลยนแปลง

14

ประธานเจาหนาทบรหาร และ 1 ปหลงจากมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรเพมขน

งานวจยของ Choi, Kwak และ Choe (2013) ศกษาความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงผบรหารกบการตกแตงก าไรในประเทศเกาหล โดยมการจ าแนกการเปลยนแปลงของผบรหารเปน 4 รปแบบ ดงน 1) ผบรหารคนเกาออกดวยความสมครใจ และผบรหารคนใหมไดรบการแตงตงจากภายใน 2) ผบรหารคนเกาออกดวยความสมครใจ และผบรหารคนใหมไดรบการแตงตงจากภายนอก 3) ผบรหารคนเกาถกบงคบใหออก และผบรหารคนใหมไดรบการแตงตงจากภายใน 4) ผบรหารคนเกาถกบงคบใหออก และผบรหารคนใหมไดรบการแตงตงจากภายนอก ผวจยใชตวบงชการตกแตงก าไรของกจการโดยพจารณาจากทงรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (Discretionary Accruals) และการตกแตงก าไรโดยการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) จากงานวจยพบวา ส าหรบการตกแตงก าไรโดยผบรหารคนเกา กรณทผบรหารคนเกาถกบงคบใหออกและผบรหารคนใหมมาจากการแตงตงจากภายใน ผบรหารคนเกาจะมการตกแตงก าไรใหสงขน ผานรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (Discretionary Accruals) เทานน ในสวนของการเปลยนแปลงผบรหารในรปแบบอน ไมพบหลกฐานอยางมนยส าคญทบงบอกถงการตกแตงก าไรโดยผบรหารคนเกา

ส าหรบการตกแตงก าไรโดยผบรหารคนใหม กรณทผบรหารคนเกาถกบงคบใหออกและผบรหารคนใหมมาจากการแตงตงจากภายใน จะมการตกแตงก าไรในรปแบบ Big Bath ผานรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (Discretionary Accruals) และ คาใชจายทเกดจากดลยพนจของผบรหาร (Discretionary Expenditure) อยางไรกตามผวจยไมพบหลกฐานทแสดงถงการตกแตงก าไรในรปแบบ Big Bath ในกรณทผบรหารคนเกาออกโดยความสมครใจและผบรหารคนใหมมาจากการแตงตงจากภายใน ในสวนกรณผบรหารคนเกาออกดวยความสมครใจ และผบรหารคนใหมไดรบการแตงตงจากภายนอก ผบรหารคนใหมมแนวโนมทจะตกแตงก าไรใหสงขน ผานรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (Discretionary Accruals)

งานวจยของ Bengtsson, Bergström และ Nilsson (2007) ไดท าการศกษาบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในประเทศสวเดน พบวามหลกฐานทแสดงใหเหนวามการตกแตงก าไรโดยผบรหารคนใหมผานรายการคงคาง (Accrual Management) และ ผานวธการลดมลคาทางบญชของสนทรพยลง (Write down) โดยในปทมการเปลยนแปลงผบรหาร จะมการตกแตงบญชใหต าลง และเกบผลขาดทนทเกดขนเพอรบรก าไรในปถดไป เนองจากผลตอบแทนของผบรหารมกขนอยกบผลประกอบการของบรษท ดงนนในปหลงจากมการเปลยนแปลงผบรหาร ผบ รหารคนใหมจะมการตกแตงงบการเงนของบรษทใหมผลประกอบการทดขน โดยท าการตกแตงบญชผานทง

15

รายการคงคาง (Accrual Management) และ ผ านการลดมลคาทางบญชของสนทรพยลง (Write down) เพอบรษทมก าไรทมากขน สงผลใหผบรหารคนใหมไดรบผลตอบแทนทมากขน

จากการศกษาบรษทในประเทศอเมรกาทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารของ Geertsema, Lont และ Lu (2014) พบวาการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารลกษณะทแตกตางกน มรปแบบการตกแตงก าไรทตางกน กลาวคอ การเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในกรณทผบรหารคนเกาและคนใหมไมมความสมพนธกน (Non-Routine Turnover)2 เมอเทยบกบการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในกรณทผบรหารคนเกาและคนใหมมความสมพนธ (Routine Turnover) พบวากรณทผบรหารคนเกาและคนใหมไมมความสมพนธ มหลกฐานแสดงใหเหนไดชดวา ผบรหารคนใหมจะท าการตกแตงก าไรใหลดต าลงในปทเขารบต าแหนงผานรายการคงคาง (Accrual-based Management) ส าหรบการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) จะเหนไดชดในกรณทผบรหารคนใหมเปนบคคลภายนอกองคกร โดยผบรหารคนใหมมกท าการตกแตงก าไรใหลดลงผานการสรางรายการทางธรกจทนทในชวงไตรมาสแรกทไดรบการแตงตง (Transition Quarter) แตอยางไรกตามงานวจยดงกลาวไมพบหลกฐานทแสดงวาผบรหารคนเกาท าการตกแตงก าไร

2 ยกตวอยางเชน กรณทประธานเจาหนาทบรหารคนเกาถกไลออกจากต าแหนง และประธานเจาหนาทบรหารคนใหมเปนบคคลภายนอกองคกร

16

17

18

19

จากรวบรวมงานวจยในอดตพบวา มหลกฐานทบงชถงการตกแตงก าไรในชวงทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารเปนจ านวนมาก ซงผลการศกษามทศทางการตกแตงก าไรทคลายคลงกน หากแตนยส าคญทางสถตจะแตกตางออกไปตามแตละประเทศทท าการศกษา ดงนนจงเปนทนาสนใจวา ส าหรบบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยแลว ชวงเวลาทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารนนบรษทมการตกแตงก าไรหรอไม อยางไร เพอใหผใชงบการเงน ตระหนกถงความถกตองของตวเลขทรายงานในงบการเงน โดยเฉพาะในชวงเวลาทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร และสามารถประเมนความสามารถของผบรหารทงคนใหมและคนเกาไดอยางเทยงธรรม อกทงยงเปนประโยชนตอหนวงงานก ากบดแล ในการก าหนดแนวทางปฏบต เพอใหกจการทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารไดรายงานผลประกอบการอยางถกตอง จากการศกษางานวจยขางตน ผวจยจงไดก าหนดสมมตฐานงานวจย ดงน

สมมตฐานงานวจย ในปทมการเปลยนแปลงผบรหาร (ปท t) บรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาท

บรหารจะมรปแบบการตกแตงก าไรในรปแบบ Big Bath กลาวคอท าใหปนน ๆ เกดผลขาดทนมากกวาปกต ดงนนรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (DA) และตวชวดการตกแตงก าไรจากการสรางรายการทางธรกจ (RAM) ในชวงเวลาดงกลาวนาจะมคาเปนลบ (-) ในขณะทปกอนหนาทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (ปท t-1) และ 1 ปหลงจากมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (ปท t+1) มการตกแตงก าไรเพมขน ดงนนรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (DA) และ ตวชวดการตกแตงก าไรจากการสรางรายการทางธรกจ (RAM) ในชวงเวลาดงกลาวนาจะมคาเปนบวก (+) สงผลใหสมมตฐานงานวจยมดงน

แผนภาพท 2.1 ทศทางการตกแตงก าไรของบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารทคาดหวง

ปท t-1

DA+ RAM+

ปท t ปท t+1

DA+ RAM+

DA- RAM-

20

สมมตฐานท 1 ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขน ในชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (ปท t-1)

H1a: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขนผานรายการคงคาง (Accruals-Base Earning Management) ในชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

H1b: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขนผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) ในชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

สมมตฐานท 2 ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหต าลง ในปทมการ

เปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (ปท t) H2a: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหต าลงผานรายการคงคาง

(Accruals-Base Earning Management) ในปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร H2b: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหต าลงผานการสรางรายการทาง

ธรกจ (Real Activities Management) ในปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร สมมตฐานท 3 ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขน ชวงเวลา 1 ปหลง

การเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (ปท t+1) H3a: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขนผานรายการคงคาง

(Accruals-Base Earning Management) ในชวงเวลา 1 ปหลงการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

H3b: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขนผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) ในชวงเวลา 1 ปหลงการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

21

บทท 3 วธการวจย

3.1 การก าหนดกลมตวอยาง

กลมตวอยางทใชในการศกษาคอ บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยทมการเปลยนแปลงเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ในระหวางป พ.ศ. 2551 ถงป พ.ศ. 2556 ทงน กลมตวอยางดงกลาวไมรวมบรษททอยในอตสาหกรรมการเงน ซงโครงสรางทางบญชมความแตกตางกบบรษทในอตสาหกรรมอนอยางมสาระส าคญ

นอกจากน เพอควบคมผลการวจยวาการตกแตงก าไรนาจะเกดขนจากการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ไมไดเกดจากตวแปรอน ผวจยจงไดก าหนดตวแปรควบคมโดยคดเลอกบรษทคเหมอน (Matched Firm) ซงเปนบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยทไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร โดยเปนบรษททอยในอตสาหกรรมเดยวกน และมขนาดใกลเคยงกนโดยวดจากสนทรพยรวม (Total Asset) ของบรษท เพอเปรยบเทยบวามการตกแตงก าไรหรอไม

3.2 การเกบรวบรวมขอมล

ขอมลทใชในงานศกษาเปนขอมลทตยภม (Secondary Data) โดยท าการรวบรวมขอมลบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารจากการพจารณาขอมลการเปลยนแปลงผบรหารระดบสง ทบรษทมการแจงขอมลสงใหทางตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย นอกจากนในสวนของขอมลทางการเงนและขอมลรายละเอยดของบรษท ท าการรวบรวมจาก งบการเงน แบบแสดงรายการขอมลประจ าป (แบบ56-1) และรายงานประจ าป ของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร และบรษทคเหมอน (Matched Firm) ตงแตป พ.ศ. 2551 ถง ป พ.ศ. 2556 โดยสบคนจาก www. setsmart.com (SET Market Analysis and Reporting Tool) ซงเปนระบบขอมลตลาดหลกทรพยฉบบออนไลน ผลตโดยตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

22

3.3 วธการวจย

3.3.1 ทดสอบการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accruals-Base Earning Management)

จากงานวจยพบวาการทดสอบการตกแตงก าไรสามารถพจารณาไดจากความแตกตางระหวางก าไรตามเกณฑคงคาง (Net Income: NI) กบ กระแสเงนสดจากการด าเนนงาน (Cash Flows from Operations: CFO) หรอเรยกวารายการคงคางรวม (Total Accrual: TA) โดยความแตกตางดงกลาวแบงไดเปน 2 สวนคอ รายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (Non-Discretionary Accruals: NDA) และ รายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (Discretionary Accruals: DA)

Total Accruals = NDA + DA รายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) ถอเปนความ

แตกตางระหวางก าไรตามเกณฑคงคางกบกระแสเงนสดในการด าเนนงานในระดบปกต ซงการพจารณาวากจการมการตกแตงก าไรหรอไมจะพจารณาจากรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพน จของผบรหาร (DA) หากรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (DA) มคาเปนบวก แสดงใหเหนวากจการมการตกแตงก าไรใหสงขน ในทางตรงขาม หากรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (DA) มคาเปนลบ แสดงใหเหนวากจการมการตกแตงก าไรใหต าลง

ในงานวจยนจะท าการประมาณคารายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) ตามแนวทางของ Modified Jones Model จากนนจงท าการค านวณรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (DA) โดยมขนตอนดงน

ขนตอนท 1 ค านวณหารายการคงคางรวม (TA) ของแตละบรษท TAi,t = NI i,t - CFO i,t

โดย TA i,t = รายการคงคางรวม (Total Accruals) NI i,t = ก าไรตามเกณฑคงคางของบรษท i ณ ปท t CFO i,t = กระแสดเงนสดจากการด าเนนงานของบรษท i ณ ปทt ขนตอนท 2 น าขอมลบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย มาวเคราะห

ถดถอยเพอค านวณคาสมประสทธทจะใชในการหารายการคงคางรวมทควรจะเปน โดยแบงแยกตามอตสาหกรรม ตามสมการดงน

𝑻𝑨𝒊,𝒕

𝑨𝒊,𝒕−𝟏=∝𝟎+∝𝟏 (

𝟏

𝐀𝐢,𝐭−𝟏) +∝𝟐 (

∆𝐑𝐄𝐕𝐢,𝐭 − ∆𝐑𝐄𝐂𝐢,𝐭

𝐀𝐢,𝐭−𝟏) +∝𝟑 (

𝐏𝐏𝐄𝐢,𝐭

𝐀𝐢,𝐭−𝟏)

23

โดย TAi,t = รายการคงคางรวม (Total Accruals) ของบรษท i ณ ปท t A i,t = สนทรพยรวม (Total Asset) ของบรษท i ณ ปท t ∆REV = การเปลยนแปลงของยอดขาย (Revenue) ของบรษท i ณ ปท t ∆REC = การเปลยนแปลงของยอดลกหนการคา (Account Receivable)

ของบรษท i ณ ปท t PPE i,t = ทดน อาคาร และอปกรณกอนหกคาเสอมราคา ของบรษท i ณ ป

ท t ขนตอนท 3 น าคาสมประสทธทค านวณไดแทนคาในสมการเดม โดยใชขอมลทาง

การเงนของบรษททเปนกลมตวอยาง เพอประมาณระดบรายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA) ของบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

𝐍𝐃𝐀𝐢,𝐭

𝐀𝐢,𝐭−𝟏=∝𝟎+∝𝟏 (

𝟏

𝐀𝐢,𝐭−𝟏) +∝𝟐 (

∆𝐑𝐄𝐕𝐢,𝐭 − ∆𝐑𝐄𝐂𝐢,𝐭

𝐀𝐢,𝐭−𝟏) +∝𝟑 (

𝐏𝐏𝐄𝐢𝐭

𝐀𝐢𝐭−𝟏) +∈𝐢,𝐭

โดย NDAi,t = รายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร ของบรษท i ณ ปท t

A i,t = สนทรพยรวม (Total Asset) ของบรษท i ณ ปท t ∆REV = การเปลยนแปลงของยอดขาย (Revenue) บรษท i ณ ปท t ∆REC =การเปลยนแปลงของยอดลกหนการคา (Account Receivable)

ของบรษท i ณ ปท t PPE i,t = ทดน อาคาร และอปกรณกอนหกคาเสอมราคา ของบรษท i ณ

ปท t ขนตอนท 4 ค านวณระดบของรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของ

ผบรหาร (DA) ของบรษทกลมตวอยาง จากการแทนคารายการคงคางรวม (TA) และรายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (NDA)

DA i,t = TA i,t - NDA i,t โดย DAi,t = รายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร ของ

บรษท i ณ ปท t TAi,t = รายการคงคางรวม (Total Accruals) ของบรษท i ณ ปท t NDAi,t = รายการคงคางทไมไดเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร ของ

บรษท i ณ ปท t

24

3.3.2 ทดสอบการตกแตงก าไรผานการสรางรายการธรกจ (Real Activities Management)

งานวจยนจะใชตวแบบตามแนวทางของ Zang (2012) ส าหรบการพจารณาระดบรายการทางธรกจทควรจะเปน จากนนจงท าการค านวณรายการทางธรกจทแตกตางจากปกตอนเปนขอบงชถงการตกแตงก าไรโดยการสรางรายการทางธรกจของผบรหาร โดยมขนตอนดงน

ขนตอนท 1 น าขอมลบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย มาวเคราะหถดถอยเพอค านวณคาสมประสทธใชในการหารายการทางธรกจทควรจะเปน ตามสมการดงน

(1) รายการตนทนการผลต (Production Cost) 𝐏𝐑𝐎𝐃𝐭

𝐀𝐭−𝟏=∝𝟎 +∝𝟏 (

𝟏

𝐀,𝐭−𝟏) +∝𝟐 (

𝑺𝐭

𝐀𝐭−𝟏) +∝𝟑 (

∆𝑺𝐭

𝐀𝐭−𝟏) +∝𝟒 (

∆𝑺𝐭−𝟏

𝐀𝐭−𝟏) +∈𝐭

โดย PRODt = ผลรวมของตนทนการผลต (Cost of goods sold) ณ ปท t และการเปลยนแปลงของสนคาคงเหลอ (Inventory) ระหวางปท t-1 ถง t

At-1 = สนทรพยรวม ณ ปท t-1 St = รายไดจากการขายรวม ณ ปท t ∆St = การเปลยนแปลงของยอดขายรวมของ ปท t-1 และ t ∆St-1 = การเปลยนแปลงของยอดขายรวมของ ปท t-2และ t-1 (2) รายการคาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหาร

(Discretionary expenditures) 𝐃𝐈𝐒𝐗𝐭

𝐀𝐭−𝟏=∝𝟎 +∝𝟏 (

𝟏

𝐀,𝐭−𝟏) +∝𝟐 (

𝑺𝐭−𝟏

𝐀𝐭−𝟏) +∈𝐭

โดยท DISXt = คาใชจายในดลยพนจของผบรหาร3 ณ ปท t-1 At-1 = สนทรพยรวม ณ ปท t-1 St-1 = รายไดจากการขายรวม ณ ปท t-1 ขนตอนท 2 น าสมประสทธทค านวณไดมาใชในการค านวณรายการทางธรกจท

ควรจะเปนของบรษททมการเปลยนแปลงผบรหารระดบสงในสมการเดม ขนตอนท 3 ค านวณหารายการตนทนการผลต และ รายการคาใชจายทอยใน

ดลยพนจของผบรหารทผดปกต จากความแตกตางระหวางรายการทางธรกจทเกดขนจรงกบรายการทางธรกจทควรจะเปน

3 ขอมลในงบการเงนของบรษทในประเทศไทย คาใชจายในการขายและบรหาร (SG&A) คาโฆษณา และคาใชจายในการวจยและพฒนา จะถกรวมในคาใชจายในการขายและบรหาร ดงนนส าหรบงานวจยน ขอมลคาใชจายในดลยพนจของผบรหาร หมายถง คาใชจายในการขายและบรหาร

25

Abnormal PROD = Actual PROD – Normal PROD Abnormal DISX = Actual DISX – Normal DISX

จากนนน ารายการทางธรกจทผดปกตมารวมกน และพจารณาทศทางของตวชวดการตกแตงก าไรจากการสรางรายการทางธรกจอนเปนขอบงชถงการตกแตงก าไรของกจการผานการสรางรายการทางธรกจ

RAMt = Abnormal PRODt + Abnormal DISXt

3.4 การวเคราะหขอมล

พจารณาความแตกตางของคาเฉลยรายการคงคางทเกดจากการใชดลยพนจของผบรหาร (DA) และ ตวชวดการตกแตงก าไรจากการสรางรายการทางธรกจ (RAM) ในชวงเวลาทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารระหวางกลมตวอยาง 2 กลม คอ กลมตวอยางทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารซงคาดวาจะมการตกแตงก าไร และกลมตวอยางบรษทคเหมอน (Matched Firm) ทไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารซงคาดวาจะไมมการตกแตงก าไร เพอทดสอบวาคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรของทง 2 กลมแตกตางกนอยางมนยส าคญหรอไม และมทศทางเปนอยางไร เพอใหเหนถงความแตกตางของตวบงชในการตกแตงก าไรระหวางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษททไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

26

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

ในบทนน าเสนอผลการศกษาซงไดจากการด าเนนงานวจยตามทไดอธบายไวในบทท 3

ซงผลการศกษาจะน าเสนอ 3 สวนคอ จ านวนตวอยางทใชในการศกษา สถตเชงพรรณนาของกลมตวอยางทใชในการศกษา และผลการทดสอบสมมตฐาน

4.1 จ านวนตวอยางทใชในการศกษา

กลมตวอยางทใชในการศกษาซงคาดวาจะมการตกแตงก าไรคอ บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร โดยประธานเจาหนาทบรหารคนใหมมอ านาจในชวงป พ.ศ. 2551- พ.ศ. 2556 ทงนไมรวมบรษทในอตสาหกรรมการเงน ซงโครงสรางทางการเงนมความแตกตางจากอตสาหกรรมอนอยางมนยส าคญ จากการรวบรวมขอมลในชวงปดงกลาว บรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารมจ านวนทงสน 135 บรษท ทงนผวจยไดท าการตดบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารกรณทการเปลยนแปลงดงกลาวมความซบซอน เชน บรษทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารมากกวาหนงครงตอป กรณผบรหารคนใหมด ารงต าแหนงไมถง 2 ป รวมถงกรณบรษทมขอมลทางการเงนไมครบถวน โดยรายละเอยดจ านวนบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารแสดงดงในตารางท 4.1 ตารางท 4.1 กลมตวอยางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

อตสาหกรรม จ านวนบรษท 2551 2552 2553 2554 2555 2556

เกษตรและอาหาร 7 0 1 2 1 0 3 สนคาอปโภคและบรโภค 10 0 2 3 1 2 2 สนคาอตสาหกรรม 34 2 2 6 6 9 9 อสงหารมทรพยและกอสราง 28 4 3 6 4 4 7 ทรพยากร 19 2 3 2 3 7 2 บรการ 26 4 4 6 1 5 6 เทคโนโลย 11 1 0 4 2 2 2

รวม 135 13 15 29 18 29 31

27

ในส วนของกล มตวอย างบรษทค เหมอน (Matched Firm) ท ใช ในการควบคมผลการวจย ซงเปนบรษททคาดวาจะไมมการตกแตงก าไร ผวจยไดท าการคดเลอกบรษททไมไดท าการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารซงอยในอตสาหกรรมเดยวกน และมขนาดใกลเคยงกนกบกลมตวอยางทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร จ านวน 135 บรษท

ส าหรบกลมตวอยางทใชในการค านวณคาสมประสทธจากการวเคราะหถดถอยในสมการตวชวดการตกแตงก าไร เปนบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย ยกเวนอตสาหกรรมทางการเงน โดยใชขอมลทางการเงนทใชศกษาจะอยในชวงป พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2557 ทงนยงท าการตดบรษททมขอมลทางการเงนไมครบถวน จ านวนบรษททน ามาใชค านวนหาคาสมประสทธ รวม 567 บรษท คดเปน 3,837 ตวอยาง (Firm-year) แสดงรายละเอยดดงตารางท 4.2 ตารางท 4.2 จ านวนกลมตวอยางทน ามาใชค านวนหาคาสมประสทธ

อตสาหกรรม จ านวนบรษท

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 จ านวน บรษทป

เกษตรและอาหาร

60 47 47 47 48 49 52 59 60 409

สนคาอปโภคและบรโภค

48 41 42 42 42 46 46 48 46 353

สนคาอตสาหกรรม

119 91 95 96 100 101 107 113 114 817

อสงหารมทรพยและกอสราง

109 83 85 85 86 90 92 102 106 729

ทรพยากร 51 33 35 36 36 38 43 46 51 318 บรการ 133 94 98 98 98 106 113 125 131 863 เทคโนโลย 47 39 41 42 42 44 46 47 47 348

รวม 567 428 443 446 452 474 499 540 555 3,837

28

4.2 สถตเชงพรรณนาของกลมตวอยางทใชในการศกษา

4.2.1 ตวแปรในการคดเลอกบรษทคเหมอน (Matched Firm) งานวจยนควบคมผลการวจยผานการเปรยบเทยบตวชวดการตกแตงก าไร

ระหวางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอน (Matched Firm) เพอใหมนใจไดวาการตกแตงก าไรทเกดขน เปนผลมาจากการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารเทานน โดยเกณฑในการคดเลอกบรษทคเหมอนจะพจารณาจากบรษททไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารซงอยในอตสาหกรรมเดยวกน และมขนาดบรษททใกลเคยงกน ผวจยไดท าการทดสอบความแตกตางของคามธยฐานของสนทรพยรวม เพอใหแนใจวาบรษททงสองกลมไมมความแตกตางกน พบวา บรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร และบรษทคเหมอนมขนาดไมแตกตางกนอยางมนยส าคญ แสดงใหเหนวาบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร และบรษทคเหมอนมความใกลเคยงกน รายละเอยดแสดงดงตารางท 4.3 ตารางท 4.3 ผลการทดสอบการเปรยบเทยบบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและ

บรษทคเหมอน (Matched Firm) (หนวย: ลานบาท)

กลมตวอยาง Mean Median SD t-test สนทรพยรวม Treatment 32,114.68 3,002.42 150,660.50 .808 Matched 11,078.53 3,144.91 26,163.29

4.2.2 ขอมลทางการเงนของกลมตวอยาง

จากการรวบรวมขอมลพบวาบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในชวงพ.ศ. 2551- พ.ศ. 2556 มจ านวน 135 บรษท โดยขอมลทางการเงนของบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารแสดงดงตารางท 4.4 จากตารางพบวาคาเฉลยของสนทรพยรวมอยท 32,114,677,480 บาท ซงมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 150 ,660,502,760 บาท แสดงใหเหนวาขนาดของบรษททเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารมความแตกตางเปนอยางมาก ในขณะทเมอพจารณาขอมลทางการเงนของบรษทคเหมอน (Matched Firm) ดงแสดงในตารางท 4.5 จะเหนไดวาคาเฉลยของสนทรพยรวมอยท 11 ,078,528,220 บาท คาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 26,163,285,100 บาท แสดงวาขนาดของบรษทคเหมอนไมไดแตกตางกนมากนก แมวาการคดเลอกบรษทคเหมอนจะพจารณาจากขนาดบรษททใกลเคยงกนโดยใชสนทรพยรวมเปนตวชวด แตเนองจากยงมขอจ ากดดานขนาดของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยซงยงเปนตลาดขนาดเลกท าใหมตวเลอกส าหรบการคดเลอกบรษทคเหมอนคอนขางนอย อกทงบรษทในกลมอตสาหกรรมเดยวกน

29

ยงมบรษททผกขาด ซงสงผลใหบรษทคเหมอนบางบรษทซงเปนบรษททควรจะมสนทรพยรวมใกลเคยงกบกลมตวอยางมากทสดมสนทรพยรวมทแตกตางจากบรษทในกลมตวอยางเปนอยางมาก4 อยางไรกตาม ผวจยไดเปรยบเทยบคามธยฐานระหวางคาเฉลยของสนทรพยรวมของบรษทท งสองกลมพบวา ไมตางกนอยางมนยส าคญ ดงผลทดสอบตามตารางท 4.3 ขางตน ตารางท 4.4 สรปขอมลทางการเงนของบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารซงคาดวา

จะมการตกแตงก าไร (หนวย:ลานบาท)

Minimum Maximum Mean Standard Deviation

ลกหนการคา - 276,477.02 3,711.42 24,028.37 สนคาคงเหลอ - 42,254.08 2,212.85 6,318.75 ทดน, อาคาร และอปกรณ 6.25 688,371.50 15,946.67 68,947.97 สนทรพยรวม 102.65 1,616,818.78 32,114.68 150,660.50 รายไดรวม 44.586 2,793,833.06 38,424.34 245,723.45 ตนทนขาย 2.01 2,502,709.68 31,785.50 220,118.65 คาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหาร

20.77 48,312.56 1,391.89 4,596.43

ก าไร/ขาดทนสทธ (12,225.00) 104,665.81 1,755.93 10,551.84 กระแสเงนสดจากการด าเนนงาน

(1,653.10) 170,407.80 3,440.68 17,361.96

4 ยกตวอยางบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) ซงมการเปลยนแปลงกรรมการผจดการใหญ (CEO) ในปพ.ศ. 2555 มสนทรพยรวมเทากบ 1,616,818,780,000 บาท ในขณะทบรษทซงมขนาดใกลเคยงซงอยในอตสาหกรรมเดยวกนคอบรษท บานป จ ากด (มหาชน) (BANPU) มสนทรพยเพยง 222,046,726,000 บาท

30

ตารางท 4.5 สรปขอมลทางการเงนของบรษทคเหมอน (Matched Firm) ซงคาดวาจะไมมการตกแตงก าไร (หนวย:พนบาท)

Minimum Maximum Mean Standard Deviation

ลกหนการคา - 20,419.16 1,024.41 2,646,33

สนคาคงเหลอ - 48,686.64 2,199.43 6,056.91

ทดน, อาคาร และอปกรณ 4.19 111,063.00 3,822,68 10,915.05

สนทรพยรวม 147.03 222,046.73 11,078.53 26,163.29

รายไดรวม 33.25 129,086.63 8,354.56 18,140.58

ตนทนขาย 16.92 114,342.34 6,197.91 13,589.21

คาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหาร

19.87 28,992.37 895.71 2,703.28

ก าไร/ขาดทนสทธ (5,080.22) 9,293.19 545.80 1,532.41

กระแสเงนสดจากการด าเนนงาน

(7,790.03) 9,616.00 453.40 1,653.44

4.2.3 ขอมลตวชวดการตกแตงก าไร

ในงานวจยนจะท าการทดสอบการตกแตงก าไรผานตวชวดการตกแตงก าไร 2 รปแบบ คอ การตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management) และการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) โดยวธการทดสอบการตกแตงก าไร จะวดจากรายการคงคางและรายการทางธรกจในระดบทผดปกตซ งเปนรายการทอยในดลยพนจของผบรหาร โดยค านวณจากความแตกตางระหวางรายการทเกดขนจรงและรายการในระดบปกต ในสวนของตวแบบทใชทดสอบการตกแตงก าไรผานรายการคงคางจะทดสอบตามแนวทาง Modified Jones และการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจจะพจารณาตามแนวทางของ Zang (2012) รายละเอยดขอมลเชงสถตตวชวดการตกแตงก าไรแสดงดงตารางท 4.6 และ ตารางท 4.7

31

ตารางท 4.6 สรปขอมลตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management)

Mean Standard Deviation CEO Turnover Firm Matched Firm CEO Turnover Firm Matched Firm

ปท t-1 DA/At-1 (.0089) (.0070) .1568 .1706

ปท t DA/At-1 .0123 (.0076) .4057 .1379

ปท t+1 DA/At-1 .0072 .0092 .1563 .1141

ตารางท 4.7 สรปขอมลตวชวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ

(Real Activities Management)

Mean Standard Deviation CEO Turnover Firm Matched Firm CEO Turnover Firm Matched Firm

ปท t-1 RAM/At-1 .0006 (.0022) .2222 .2325

ปท t RAM/At-1 .0113 (.0048) .3974 .1357 ปท t+1 RAM/At-1 .0501 .0181 .2217 .2102

32

4.3 การทดสอบสมมตฐาน

งานวจยนทดสอบการตกแตงก าไรของบรษทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร รวมถงบรษทค เหมอนเพอควบคมผลการวจยวาการตกแตงก าไรนาจะเกดจากการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารเทานน ซงงานวจยนจะท าการทดสอบการตกแตงก าไรใน 3 ชวงเวลา คอ ชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t-1) ปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t) และ 1 ปหลงการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t+1) โดยการทดสอบการตกแตงก าไรจะพจารณาผาน 2 รปแบบ กลาวคอ การตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management) และการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) จากการศกษางานวจยทเกยวของท าใหไดสมมตฐานงานวจย 3 ขอ ซงไดผลทดสอบดงตอไปน

4.3.1 การทดสอบสมมตฐานท 1

สมมตฐานท 1 ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขน ในชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (ปท t-1)

H1a: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขนผานรายการคงคาง (Accruals-Base Earning Management) ในชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

H1b: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขนผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) ในชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

การทดสอบสมมตฐานท 1 คอการทดสอบบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t-1) ซงเปนปสดทายทประธานเจาหนาทบรหารคนเกายงคงมอ านาจในการควบคมผลประกอบการของบรษท วาบรษทดงกลาวมการตกแตงก าไรหรอไม อยางไร ซงจากสมมตฐานคาดวาในชวงเวลาดงกลาวบรษทนาจะมการตกแตงก าไรใหสงขน กลาวคอคาเฉลย DA หรอ RAM มคาเปนบวกและแตกตางกนอยางมนยส าคญระหวางบรษทกลมตวอยางทมการเปลยนแปลงผบรหารและบรษทคเหมอน

จากการทดสอบความแตกตางของคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรระหวางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทค เหมอนในชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร พบวา คาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง

33

(DA) มคา Sig. อยท 0.923 และคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (RAM) มคา Sig. อยท 0.920 แสดงใหเหนวาคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรทงการตกแตงก าไรผานเกณฑคงคางและผานการสรางรายการทางธรกจระหวางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอนไมแตกตางกนอยางมนยส าคญ จงปฎเสธสมมตฐานท 1 ดงนนในชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารซงเปนปสดทายทประธานเจาหนาทบรหารคนเกายงคงมอ านาจควบคมบรษท บรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารไมไดมการตกแตงก าไรในระดบทแตกตางไปจากบรษททไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร รายละเอยดผลการศกษาแสดงดงตารางท 4.8 ตารางท 4.8 ผลการทดสอบความแตกตางของคาเฉลย DA และ RAM ในปท t-1 ระหวางบรษทท

เปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอน

ปท t-1 Sum of Squares df Mean Square F Sig. DA/At-1 Between Groups .000 1 .000 .009 .923 Within Groups 7.195 268 .027 Total 7.195 269

RAM/At-1 Between Groups .001 1 .001 .010 .920 Within Groups 13.860 268 .052 Total 13.860 269

4.3.2 การทดสอบสมมตฐานท 2

สมมตฐานท 2 ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหต าลง ในปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (ปท t)

H2a: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหต าลงผานรายการคงคาง (Accruals-Base Earning Management) ในปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

H2b: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหต าลงผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) ในปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

การทดสอบสมมตฐานท 2 คอการทดสอบบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในชวงเวลาทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t) กลาวคอเปนปแรกทประธานเจาหนาทบรหารคนใหมมอ านาจในการควบคมผลประกอบการของบรษท ซงจะท าการทดสอบวาผบรหารคนใหมมการตกแตงก าไรหรอไม อยางไร ซงจากสมมตฐานคาดวาในชวงเวลา

34

ดงกลาวบรษทนาจะมการตกแตงก าไรใหต าลง ดงนนคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (DA) หรอตวชวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (RAM) ทคาดควรมคาเปนลบและคาเฉลยระหวางบรษทกลมตวอยางทมการเปลยนแปลงผบรหารและบรษทคเหมอนมความแตกตางกนอยางมนยส าคญ

จากการทดสอบความแตกตางของคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรระหวางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอนในปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร คาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (DA) มคา Sig. อยท 0.590 และคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (RAM) มคา Sig. อยท 0.657 แสดงใหเหนวาคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรระหวางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอนไมแตกตางกนอยางมนยส าคญ ดงนนจงปฏเสธสมมตฐานท 2 กลาวคอในปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ซงเปนปแรกทประธานเจาหนาทบรหารคนใหมมอ านาจควบคม บรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารไมไดมการตกแตงก าไรในระดบทแตกตางไปจากบรษททไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร รายละเอยดผลการศกษาแสดงดงตารางท 4.9 ตารางท 4.9 ผลการทดสอบความแตกตางของคาเฉลย DA และ RAM ในปท t ระหวางบรษทท

เปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอน

ปท t Sum of Squares df Mean Square F Sig. DA/At-1 Between Groups .027 1 .027 .291 .590 Within Groups 24.600 268 .092 Total 24.627 269

RAM/At-1 Between Groups .017 1 .017 .198 .657 Within Groups 23.636 268 .088 Total 23.653 269

35

4.3.3 การทดสอบสมมตฐานท 3 สมมตฐานท 3 ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขน ชวงเวลา

1 ปหลงการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (ปท t+1) H3a: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขนผานรายการคงคาง

(Accruals-Base Earning Management) ในชวงเวลา 1 ปหลงการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

H3b: ประธานเจาหนาทบรหารมการตกแตงก าไรใหสงขนผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) ในชวงเวลา 1 ปหลงการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร

การทดสอบสมมตฐานท 3 คอการทดสอบการตกแตงก าไรของบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในชวงเวลา 1 ปหลงจากการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t+1) กลาวคอเปนปท 2 ทประธานเจาหนาทบรหารคนใหมมอ านาจในการควบคมผลประกอบการของบรษท จากสมมตฐานคาดวาในชวงเวลาดงกลาวบรษทนาจะมการตกแต งก าไรใหสงขน ดงนนคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (DA) หรอ ตวชวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (RAM) ทคาดควรมคาเปนบวกและแตกตางกนอยางมนยส าคญระหวางบรษทกลมตวอยางทมการเปลยนแปลงผบรหารและบรษทคเหมอน

จากการทดสอบความแตกตางของคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรระหวางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอน ชวงเวลา 1 ปหลงจากการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร พบวาคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (DA) มคา Sig. อยท 0.908 และคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (RAM) มคา Sig. อยท 0.223 แสดงใหเหนวาคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรทงการตกแตงก าไรผานเกณฑคงคางและผานการสรางรายการทางธรกจระหวางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอนไมแตกตางกนอยางมนยส าคญ ดงนนจงปฏเสธสมมตฐานท 3 กลาวคอ ในปท 2 ทประธานเจาหนาทบรหารคนใหมมอ านาจควบคมบรษท บรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารไมไดมการตกแตงก าไรทแตกตางไปจากบรษททไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร รายละเอยดผลการศกษาแสดงดงตารางท 4.10

36

ตารางท 4.10 ผลการทดสอบความแตกตางของคาเฉลย DA และ RAM ในปท t+1 ระหวางบรษทเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอน

ปท t+1 Sum of Squares df Mean Square F Sig.

DA/At-1 Between Groups .000 1 .000 .014 .908 Within Groups 5.019 268 .019 Total 5.019 269 RAM/At-1 Between Groups .070 1 .070 1.489 .223 Within Groups 12.511 268 .047 Total 12.581 269

37

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลงานวจย

งานวจยนศกษาบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร เพอทดสอบวาในชวงเวลาทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร บรษทมการเปลยนแปลงระดบการตกแตงก าไรหรอไม อยางไร เนองจากในชวงเวลาดงกลาวประธานเจาหนาทบรหารทงคนใหมและคนเกาอาจมแรงจงใจในการตกแตงก าไรใหเปนไปตามวตถประสงคทตองการ จากการศกษางานวจยทเกยวของพบวา ในปจจบนมงานวจยตางประเทศจ านวนมากทแสดงหลกฐานสนบสนนวา ในชวงทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร บรษทมการตกแตงก าไร ซงผลการศกษาทไดจะแตกตางกนออกไปในแตละประเทศทท าการวจย ส าหรบงานวจยในประเทศไทยนน ยงไมพบวามการศกษาการตกแตงก าไรในชวงทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร จงเปนทนาสนใจวาบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในประเทศไทยนนมการตกแตงก าไรหรอไม มทศทางหรอวธการตกแตงก าไรในรปแบบใด ซงงานวจยนจะเปนประโยชนตอนกลงทนในการประเมนความสามารถของประธานเจาหนาทบรหารไดอยางเทยงธรรม อกทงยงเปนประโยชนตอหนวยงานก ากบดแลทจะก าหนดแนวทางปฏบตเพอใหบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารไดรายงานผลการประกอบการอยางถกตอง

ส าหรบกลมตวอยางทใชในงานศกษานคอ บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ในระหวางปพ.ศ. 2551 – พ.ศ.2556 ครอบคลมบรษทในทกอตสาหกรรมยกเวนอตสาหกรรมการเงน เนองจากขอมลทางการเงนมความแตกตางจากอตสหกรรมอนอยางมนยส าคญ ในการพจารณาการตกแตงก าไรนนจะท าการเปรยบเทยบตวชวดการตกแตงก าไรของบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารกบบรษทคเหมอน (Matched Firm) โดยคดเลอกจากบรษททไมมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารซงอยในอตสาหกรรมเดยวกนและมขนาดใกลเคยงกนโดยพจารณาจากมลคาสนทรพยรวม (Total Asset) เพอเปนการควบคมผลการวจยวาการตกแตงก าไรเกดจากการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารเทานน

ในสวนของการทดสอบการตกแตงก าไร งานวจยนมงเนนศกษาการตกแตงก าไร 2 รปแบบ คอ การตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management) และการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) โดยการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง

38

(Accrual Management) ใชตวแบบตาม Modified Jones และการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) ใชตวแบบตาม Zang (2012) ซงจะพจารณาการตกแตงก าไรของบรษท 3 ชวงเวลาคอ ชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t-1) ปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t) และ 1 ปหลงการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t+1)

จากการทดสอบการตกแตงก าไรพบวา ในชวงเวลา 1 ปกอนการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t-1) ปทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t) และ 1 ปหลงการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร (t+1) ไมพบความแตกตางของคาเฉลยตวชวดการตกแตงก าไรระหวางบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารและบรษทคเหมอนอยางมนยส าคญ ดงนนบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารไมไดมการตกแตงก าไรในชวงทมการเปลยนแปลงผบรหาร ผลสรปดงกลาวไมสอดคลองกบงานศกษาในอดตซงอาจเปนไปไดวา การเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารของบรษทจดทะเบยนในประเทศไทยนน โดยสวนใหญเปนการเปลยนแปลงทเกดขนตามปกตของการด าเนนธรกจ ผบรหารจงไมไดมแรงจงใจทจะตกแตงก าไรเพอกอใหเกดประโยชนส าหรบตวผบรหาร

5.2 ขอจ ากดงานวจย

เนองดวยขอจ ากดทางดานเวลาในการศกษา งานวจยนจงท าการศกษาบรษททเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารเพยง 6 ปเทานน คอ ตงแตพ.ศ.2551-พ.ศ.2556 สงผลใหกลมตวอยางทท าการศกษามเพยง 135 บรษท ซงอาจจะยงไมสะทอนลกษณะของประชากรทงหมด อกทงยงมขอจ ากดดานขอมลทงในสวนของสาเหตของการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร ทมาของประธานเจาหนาทบรหารคนใหม รวมถงความสมพนธระหวางประธานเจาหนาทบรหารคนเกาและคนใหม ในงานวจยนไดศกษารวมบรษททประธานเจาหนาทบรหารหมดวาระตามอายงานดวย ซงบคคลดงกลาวอาจไมไดมวตถประสงคทจะตกแตงก าไรดงนนผลสรปทไดจงยงไมชดเจน

ในสวนของการคดเลอกบรษทคเหมอน (Matched Firm) ผวจยจบคโดยใชเกณฑขนาด และประเภทอตสาหกรรมเทานน ซงอาจมตวแปรอนทเหมาะสมกวาน

นอกจากนในสวนของตวแบบการทดสอบการตกแตงก าไร ซงในงานวจยนมงเนนการตกแตงก าไรเพยง 2 รปแบบคอการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management) และการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) ซงในความเปนจรงแลวการตกแตงก าไรสามารถท าไดในรปแบบอน เชน การจดประเภทรายไดหรอสนทรพยทไม

39

เหมาะสม การลดงบประมาณอนๆ หรอการทบรษทเปดเผยขอมลไมครบถวน ซงกอใหเกดความเขาใจผดในสถานะทางการเงนของบรษทได และเนองจากขนาดตลาดทนในประเทศไทยยงคอนขางเลก บรษททงหมดในแตละอตสาหกรรมยงคอนขางนอยการใชขอมลดงกลาวในการวเคราะหถดถอยเพอเปนตวแทนในการพยากรณรายการคงคางและรายการทางธรกจในระดบปกตอาจยงไมใหคาสมประสทธทเหมาะสม อาจท าใหผลการศกษาเกดขอผดพลาดได ดงนนหากในอนาคตกลมตวอยางมจ านวนทมากขน อกทงหากมตวแบบอนทสามารถทดสอบการตกแตงก าไรไดเหมาะสมกวา อาจท าใหผลการวจยมขอผดพลาดนอยลง

5.3 ขอเสนอแนะ

ส าหรบผทสนใจศกษาการตกแตงก าไรในชวงทมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร งานวจยนยงคงมขอจ ากดในการศกษาอยหลายประเดน ขอเสนอแนะทผวจยเหนวาควรจะศกษาเพมเตมในอนาคตคอ การขยายขอบเขตของงานวจยใหกวางขน ทงการศกษาบรษทในกลมอตสาหกรรมการเงน หรอการขยายขอบเขตระยะเวลาในการศกษาเพอใหไดกลมตวอยางซงเปนบรษททมการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารในจ านวนทมากขน

นอกจากการขยายขอบเขตการศกษาแลว ลกษณะของการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหารยงเปนปจจยส าคญทสงผลตอลกษณะการตกแตงก าไรของบรษท ในอนาคตหากขอมลในสวนของสาเหตการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร การคดเลอกประธานเจาหนาทบรหารคนใหม รวมถงความสมพนธระหวางประธานเจาหนาทบรหารคนเกาและคนใหมสามารถรวบรวมหรอเขาถงขอมลได อาจท าการศกษาแยกกรณตามลกษณะการเปลยนแปลงประธานเจาหนาทบรหาร เพอใหไดผลการวจยทมความชดเจนมากยงขน

40

รายการอางอง

วทยา จ นคล าย . (2554). จากน กบญ ช ส CEO. Executive Journal Bangkok University Oct-Dec p. 192-196. http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_ journal /oct_dec_11/pdf/aw030.pdf.

อทธพล พรยะนต. (2549). หลกฐานเชงประจกษเกยวกบการตกแตงก าไรของบรษททเสนอขายหนเปนครงแรกแกสาธารณชน . วารสารวชาชพบญช .http://digi.library.tu.ac.th/ journal/0031/2549/2_4/03PAGE15_PAGE27.pdf

Levitt. (1998). THE "NUMBERS GAME". NYU Center for Law and Business. https://www.sec.gov/news/speech/speecharchive/1998/spch220.txt

Bengtsson K., Bergström C. and Nilsson M.. (2007). Earnings Management and CEO Turnovers. Stockholm School of Economics.http://www.snee.org/filer/ papers/433.pdf

B.J. van Praag. (2001). Earnings Management: Empirical Evidence on value relevance and Income smoothing. The institutional repository of the University of Amsterdam. http://dare.uva.nl/document/2/19670

Choi, Kwak and Choe. (2013). Earnings Management Surrounding CEO Turnover: Evidence from Korea. ABACUS. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/ 10.1111/abac.12021/epdf

Dechow, Sloan and Sweeney. (1995). Detecting Earning Mangement. The Accounting Review Vol 70 No.2 p. 193-225

Nieken and Sliwka. (2015). Management Changes, Reputation, and “BigBath”—Earnings Management. Journal of Economics & Management Strategy, Volume 24, Number 3, Fall 2015, 501–522. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/ 10.1111/jems.12101/epdf

41

Roychowdhury. (2006). Earnings management through real activities manipulation. Journal of Accounting and Economics Volume 42, Issue 3, December 2006, Pages 335–370. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S016541 0106000401

Wasserman Noam. (2013). Founder-CEO Succession and the Paradox of Entrepreneurial Success. Organization Science Vol. 14, No. 2, March–April 2003, pp. 149–172. people.hbs.edu/nwasserman/Founder-CEO_Succession-OrgScience.pdf

Wells P.. (2002). Earnings management surrounding CEO changes. Accounting and Finance 42 (2002) 169–193. http://onlinelibrary.wiley.com/doi /10.1111/1467-629X.00073/pdf

Zang. (2012). Evidence on the Trade-Off between Real Activities Manipulation and Accrual-Based Earnings Management. The Accounting Review: March 2012, Vol. 87, No. 2, pp. 675-703. http://aaapubs.org

ภาคผนวก

42

ภาคผนวก ก คาสมประสทธจากการวเคราะหถดถอยในสมการประมาณการ

ตวชวดการตกแตงก าไรในระดบปกต

วธการทดสอบการตกแตงก าไร จะวดจากรายการคงคางและรายการทางธรกจในระดบทผดปกต โดยค านวณจากความแตกตางระหวางรายการทเกดขนจรง และรายการในระดบปกต ซงค านวนจากการน าคาสมประสทธทไดจากการวเคราะหถดถอยตามสมการตวชวดการตกแตงก าไรของบรษทแยกตามอตสาหกรรมเปนตวแบบในการพยากรณรายการคงคางและรายการทางธรกจในระดบปกตของแตละบรษท

1. คาสมประสทธของสมการตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management)

คาสมประสทธทใชเปนตวแบบพยากรณรายการคงคางในระดบปกตไดจากการวเคราะหถดถอยในสมการตวชวดการตกแตงก าไร ตามรปแบบ Modified Jones ซงคาสมประสทธทค านวนไดแยกตามปและอตสาหกรรมแสดงดงตารางท ก1 ตารางท ก1 คาสมประสทธจากการวเคราะหถดถอยตามสมการตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคงคาง (Accrual Management) ของป 2550

𝑻𝑨𝒊,𝒕

𝑨𝒊,𝒕−𝟏=∝𝟎+∝𝟏 (

𝟏

𝐀𝐢,𝐭−𝟏) +∝𝟐 (

∆𝐑𝐄𝐕𝐢,𝐭 − ∆𝐑𝐄𝐂𝐢,𝐭

𝐀𝐢,𝐭−𝟏) +∝𝟑 (

𝐏𝐏𝐄𝐢𝐭

𝐀𝐢𝐭−𝟏) +∈𝐭

อตาหกรรม Intercept ∝𝟏 ∝𝟐 ∝𝟑

เกษตรและอาหาร -0.0014 93,493.59 -0.0070 -0.1603 สนคาอปโภคและบรโภค 0.0117 4,651.67 0.0143 -0.1265 สนคาอตสาหกรรม -0.0258 3,817.43 0.0520 -0.0247 อสงหารมทรพยและกอสราง -0.0325 30,325.82 0.4674 0.0243 ทรพยากร -0.0403 -3,093.64 -0.0589 0.0647 บรการ -0.0547 857.97 -0.0111 0.0019 เทคโนโลย -0.0857 47,764.41 -0.0015 0.0686

43

2. ตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ (Real Activities Management) ในการวดการตกแตงก าไรผานการสรางรายการทางธรกจ ตามแนงทางของ Zang

(2012) ซงจะพจารณารายการทางธรกจ 2 ประเภทคอ รายการตนทนการผลต (Production Cost) และ รายการคาใชจายทอย ในดลยพนจของผบรหาร (Discretionary expenditure) โดยคาสมประสทธทใชเปนตวแบบพยากรณรายการทางธรกจตามปกตแยกตามอตสาหกรรม แสดงดงตารางท ก2 และ ตารางท ก3 ตารางท ก2 คาสมประสทธจากการวเคราะหถดถอยตามสมการตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการตนทนการผลต (Production Cost) ของแตละอตสาหกรรม

𝐏𝐑𝐎𝐃𝐭

𝐀𝐭−𝟏=∝𝟎 +∝𝟏 (

𝟏

𝐀,𝐭−𝟏) +∝𝟐 (

𝑺𝐭

𝐀𝐭−𝟏) +∝𝟑 (

∆𝑺𝐭

𝐀𝐭−𝟏) +∝𝟒 (

∆𝑺𝐭−𝟏

𝐀𝐭−𝟏) +∈𝐭

อตาหกรรม Intercept ∝𝟏 ∝𝟐 ∝𝟑 ∝𝟒 เกษตรและอาหาร 0.0689 -100122.48 0.7966 -0.4317 0.1085 สนคาอปโภคและบรโภค -0.0081 -37098.90 0.8013 -0.0957 -0.0969 สนคาอตสาหกรรม -0.1158 -29346.64 0.9900 -0.0080 -0.0244 อสงหารมทรพยและกอสราง 0.0012 65217.24 0.7331 0.6010 0.0680 ทรพยากร -0.1486 -7526.29 0.9760 0.0586 -0.0260 บรการ -0.2173 8888.21 0.8691 0.2356 -0.0073 เทคโนโลย -0.2076 7586.75 0.9733 0.0589 -0.0523

44

ตารางท ก3 คาสมประสทธจากการวเคราะหถดถอยตามสมการตวชวดการตกแตงก าไรผานรายการคาใชจายทอยในดลยพนจของผบรหาร (Discretionary expenditure) ของแตละอตสาหกรรม

𝐃𝐈𝐒𝐗𝐭

𝐀𝐭−𝟏=∝𝟎 +∝𝟏 (

𝟏

𝐀,𝐭−𝟏) +∝𝟐 (

𝑺𝐭−𝟏

𝐀𝐭−𝟏) +∈𝐭

อตาหกรรม Intercept ∝𝟏 ∝𝟐 เกษตรและอาหาร -0.0481 101820.74 0.1425 สนคาอปโภคและบรโภค -0.0082 33457.50 0.1617 สนคาอตสาหกรรม 0.0591 13799.00 0.0123 อสงหารมทรพยและกอสราง 0.0419 51087.26 0.0445 ทรพยากร 0.0320 53649.72 0.0231 บรการ -0.0134 251803.43 -0.0900 เทคโนโลย 0.0826 41753.18 0.0367

45

ประวตผเขยน

ชอ นางสาวจฑารธ พาลพาย วนเดอนปเกด 11 กนยายน พ.ศ.2535 วฒการศกษา ปการศกษา 2557: บญชบณฑต (บญชธรกจแบบบรณาการ)

มหาวทยาลยธรรมศาสตร