ชอเรอง การประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS)เพอการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะมลฝอย ในเขต องคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ผวจย กอบการ สมณะ และสรณ เพงมวง อาจารยทปรกษา ผชวยศาสตราจารยภรมย ออนเสง ประเภทภาคนพนธ ภาคนพนธ วท.บ. (ภมศาสตร) มหาวทยาลยนเรศวร, 2557 ค าส าคญ ขยะมลฝอย, เสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยทเหมาะสม, กองสาธารณสข และสงแวดลอม, ระบบสารสนเทศภมศาสตร, การวเคราะหโครงขาย (Networking Analysis)

บทคดยอ

วตถประสงคหลกของการศกษา เพอศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก และเพอก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยทเหมาะสม โดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS Network Analysis)

ผลการศกษา พบวา เสนทางเดนรถเกบขนขยะขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก แบบเดมนนมทงสนจ านวน 11 เสนทาง เพอเกบขนขยะทจดทตงถงขยะในโครงขายตามแนวถนนสายรองภายในหมบาน ขนาด 1-2 ชองทางจราจร และพบวาจากเสนทางเดนรถแบบเดมในแตละวนนนการเดนรถเกบขนขยะนนไมครอบคลมพนทจดเกบขยะทงหมด และบางเสนทางเกดการเกบทบซอนกนของรถเกบขยะในแตละวน และอกประการหนง คอวนเสารเปนวนหยดจงไมมการเกบขนขยะในวนนท าใหเกดขยะตกคาง และเมอการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะแบบใหมทเหมาะสมโดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS Network Analysis) จงไดท าการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะขนมาใหม 4 เสนทาง โดยใชรถยนตเกบขนขยะ จ านวน 3 คน แตระยะทางทงโครงขายของเสนทางเดนรถเกบขนขยะแบบใหมจะมระยะทางมากกวาระยะทางเดนรถแบบเดม กลาวคอ ระยะทางแบบเดม เทากบ 110.435 กโลเมตร แตระยะทางแบบใหมรวมเปนระยะทางทงสน เทากบ 341.726 กโลเมตร หรอระยะยาวกวา เทากบ 231.291 กโลเมตร เพราะวาการก าหนดเสนทางแบบใหมในแตละวนนนจะเกบเสนเดมซ ากนทกวนท าใหขยะไมตกคาง จงท าใหเสนทางเดนรถเกบขยะเสนใหมเปนระยะทางทครอบคลมจดเกบขนขยะมากทสด และเปนเสนทางการเดนรถเกบขนขยะไมทบซอนกน แตอาจจะ

กตตกรรมประกาศ

ภาคนพนธฉบบนส าเรจลงไดดวยด เนองจากไดรบความกรณาอยางสงจาก อาจารยทปรกษางานวจยผชวยศาสตราจารยภรมย ออนเสง และคณาจารยทกทานทใหความร ทกรณาใหค าแนะน าปรกษาตลอดจนปรบปรงแกไขขอบกพรองตาง ๆ ดวยความเอาใจใสอยางดยง ผ วจยตระหนกถงความตงใจจรงและความทมเทของอาจารย และขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน

ขอขอบพระคณอาจารย ดร.สทธชย ชส าโรง ทใหค าแนะน าดานเทคนคและวธการทน ามาประยกตใชในงานวจยจนท าใหภาคนพนธฉบบนส าเรจสมบรณได อนง ผวจยหวงวา งานวจยฉบบนจะมประโยชนอยไมนอย จงขอมอบสวนดทงหมดน ใหแกคณาจารยทไดประสทธประสาทวชาจนท าใหผลงานภาคนพนธเปนประโยชนตอผ ทเกยวของตามสมควร และขอมอบความกตญญกตเวทตาคณแดบดา มารดา และผ มพระคณทกทาน ส าหรบขอบกพรองตาง ๆ ทอาจจะเกดขนนน ผ วจยขอนอมรบผดเพยงผ เดยว และยนดทจะรบฟงค าแนะน าจากทกทานทไดเขามาศกษา เพอเปนประโยชนในการพฒนางานวจยตอไป

กอบการ สมณะ สรณ เพงมวง

ชอเรอง การประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS)เพอการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะมลฝอย ในเขต องคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ผวจย กอบการ สมณะ และสรณ เพงมวง อาจารยทปรกษา ผชวยศาสตราจารยภรมย ออนเสง ประเภทภาคนพนธ ภาคนพนธ วท.บ. (ภมศาสตร) มหาวทยาลยนเรศวร, 2557 ค าส าคญ ขยะมลฝอย, เสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยทเหมาะสม, กองสาธารณสข และสงแวดลอม, ระบบสารสนเทศภมศาสตร, การวเคราะหโครงขาย (Networking Analysis)

บทคดยอ

วตถประสงคหลกของการศกษา เพอศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก และเพอก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยทเหมาะสม โดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS Network Analysis)

ผลการศกษา พบวา เสนทางเดนรถเกบขนขยะขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก แบบเดมนนมทงสนจ านวน 11 เสนทาง เพอเกบขนขยะทจดทตงถงขยะในโครงขายตามแนวถนนสายรองภายในหมบาน ขนาด 1-2 ชองทางจราจร และพบวาจากเสนทางเดนรถแบบเดมในแตละวนนนการเดนรถเกบขนขยะนนไมครอบคลมพนทจดเกบขยะทงหมด และบางเสนทางเกดการเกบทบซอนกนของรถเกบขยะในแตละวน และอกประการหนง คอวนเสารเปนวนหยดจงไมมการเกบขนขยะในวนนท าใหเกดขยะตกคาง และเมอการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะแบบใหมทเหมาะสมโดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS Network Analysis) จงไดท าการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะขนมาใหม 4 เสนทาง โดยใชรถยนตเกบขนขยะ จ านวน 3 คน แตระยะทางทงโครงขายของเสนทางเดนรถเกบขนขยะแบบใหมจะมระยะทางมากกวาระยะทางเดนรถแบบเดม กลาวคอ ระยะทางแบบเดม เทากบ 110.435 กโลเมตร แตระยะทางแบบใหมรวมเปนระยะทางทงสน เทากบ 341.726 กโลเมตร หรอระยะยาวกวา เทากบ 231.291 กโลเมตร เพราะวาการก าหนดเสนทางแบบใหมในแตละวนนนจะเกบเสนเดมซ ากนทกวนท าใหขยะไมตกคาง จงท าใหเสนทางเดนรถเกบขยะเสนใหมเปนระยะทางทครอบคลมจดเกบขนขยะมากทสด และเปนเสนทางการเดนรถเกบขนขยะไมทบซอนกน แตอาจจะ

ไมใชระยะทางทสนทสด แตจะท าการเกบขนขยะทกวนเพอไมใหมขยะตกคางและเปนปญหาตอสงแวดลอม ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป ควรเพมวธการเกบขอมลโดยการตตตามรถขนขยะทกเสนทางในเขตเทศบาลต าบลทาโพธใหครบถวน เพอขอมลทไดในการวเคราะหเสนทางเดนรถเกบขนขยะนนมความถกตองมากยงขน ควรมการศกษาวเคราะหปจจยอนทเกยวของ เชน ชนดถงขยะ เวลาในการเกบขนขยะ และควรน าไปใชกบองคการบรหารสวนต าบลอน ๆ โดยเฉพาะพนทรอบมหาวทยาลยหรอสถาบนการศกษาระดบสงทตงขนใหม ทมการขยายตวดานประชากร และมการเพมกจกรรมการคาและการบรการทเกยวเนองอยางมาก

สารบญ

บทท หนา

1 บทน า........................................................................................................... 1

ทมาและความส าคญของปญหา............................................................... 1

วตถประสงคการวจย............................................................................... 3

ขอบเขตการวจย...................................................................................... 3

ประโยชนทคาดวาจะไดรบการวจย............................................................. 4

นยามศพทเฉพาะ...................................................................................... 4

กรอบการด าเนนงาน................................................................................. 5

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ.................................................................... 6

สภาพทางกายภาพทวไป........................................................................... 6

ความรเกยวกบขยะมลฝอย........................................................................ 9

ลกษณะทางกายภาพของมลฝอย.............................................................. 17

ระบบการเกบขนมลฝอย............................................................................ 19

ระบบสารสนเทศภมศาสตร....................................................................... 21

การวเคราะหโครงขาย...............................................................................

งานวจยทเกยวของ...................................................................................

25

27

3 วธด าเนนการศกษา...................................................................................... 30

เครองมอทใชในการศกษา.......................................................................... 30

ขอมลทใชในการศกษา.............................................................................. 30

การด าเนนการศกษา................................................................................. 33

การก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยของต าบลทาโพธทเหมาะสมโดยการ

ประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร(GIS Network Analysis)…………….

60

5 บทสรป........................................................................................................... 67

สรปผลการศกษา ...................................................................................... 67

อภปรายผล............................................................................................... 68

ขอเสนอแนะ.............................................................................................. 70

บรรณานกรม............................................................................................................................. 72

ภาคผนวก.................................................................................................................. 75

ประวตผวจย………………………………………………………………………………... 94

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

4 ผลการวจย.................................................................................... 34

การศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทต าบลทาโพธ

อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก.......................................................................

34

ภาพ

สารบญภาพ

หนา

1 แผนทแสดงขอมลโครงขายเสนถนนในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ........ 34

2 แสดงตวอยางขอมลถนน ในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ....................... 35

3 แผนทแสดงจดทตงถงขยะในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ....................... 36

4 แสดงตวอยางขอมลชนดถงขยะในแตละจดจดเกบ............................................. 37

5 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะคนสสม เลขทะเบยน 81-0607 ใน

1 สปดาห........................................................................................................

38

6 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะคนสสม เลขทะเบยน 81-0607 ใน

1 สปดาห.........................................................................................................

39

7 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะของคนสเขยวใหญ เลขทะเบยน 81-7207

ใน 1 สปดาห.....................................................................................................

40

8 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนยะของคนสเขยวเลก เลขทะเบยน 80-9387

ใน 1 สปดาห.....................................................................................................

41

9 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 1................................. 42

10 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 2................................. 43

สารบญภาพ

ภาพ หนา

11

12

13

แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 3...............................

แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 4..............................

แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 5..............................

44

45

46

14 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 6.............................. 47

15 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 7.............................. 48

16 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 8.............................. 49

17 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 9.............................. 50

18 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 10............................. 51

19 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 11............................ 52

20 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนจนทรของรถทง4 คน...................................... 53

21 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนองคารของรถทง4 คน..................................... 54

22 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนพธของรถทง4 คน.......................................... 55

23 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนพฤหสบดของรถทง4 คน................................. 56

24 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนศกรของรถทง4 คน......................................... 57

25 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนเสารของรถทง4 คน........................................ 58

26 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนอาทตยของรถทง4 คน.................................... 59

27 แผนทแสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะแบบใหมของรถทง 4 คน ในวนจนทรถง

วนอาทตย........................................................................................................

60

28

29

แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะของคนสเขยวเลก เลขทะเบยน 80-9387

ใน1 สปดาห......................................................................................................

แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะของคนสสม เลขทะเบยน 81-0607 ใน

1 สปดาห.........................................................................................................

61

62

30

31

แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะของคนสสม เลขทะเบยน 81-0607 ใน

1 สปดาห...........................................................................................................

แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะของคนสเขยวใหญ เลขทะเบยน 81-7207

ใน 1 สปดาห.......................................................................................................

63

64

สารบญตาราง

ตาราง หนา

1 แสดงระยะทางการเกบขยะแบบเดม................................................................ 65

2 แสดงระยะทางการเกบขยะแบบใหม................................................................

65

บทท1

บทน ำ

1.1 ทมำและควำมส ำคญของปญหำ ปญหาสงแวดลอมในปจจบนเปนปญหาทส าคญมาก ซงเปนผลโดยตรงจากการทมนษย มความตองการความสะดวกสบายในดานตางๆ ซงเปนตวกระต นใหมนษยคดทจะพฒนาความกาวหนาทางวทยาศาสตรและวทยาการตางๆ ในการน าเอาทรพยากรธรรมชาตมาใชประโยชนในดานตางๆ อกทงมการพฒนากระบวนการผลตทางดานอตสาหกรรมเพอผลตสนคาตางๆทจ าเปนตอมนษยซงกระบวนการผลตนเองทกอใหเกดของเสยสสงแวดลอม และผลของการบรโภคกท าใหเกดของเสยกระจายสสงแวดลอมในรปของขยะมลฝอย น าเสย อากาศเปนพษ ฯลฯ ปจจบนการจดการขยะมลฝอยเปนปญหาใหญของประเทศ เนองจากมการพฒนาระบบเศรษฐกจและการขยายตวของชมชนเมองอยางตอเนอง การสงเสรมและการพฒนาการทองเทยว การเพมขนของจ านวนประชากร และวธชวตทเปลยนแปลงไปของประชาชน ท าใหมผลตอปรมาณขยะมลฝอยทมจ านวนเพมมากขน จากการรายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย ในชวงป พ.ศ. 2555 ถงป พ.ศ.2556 พบวาปรมาณขยะมลฝอยของประเทศไทยไดมจ านวนเพมขน โดยในป พ.ศ. 2555 มขยะมลฝอยในชมชนเกดขนประมาณ 16 ลานตน หรอ 43,000 ตนตอวนโดยรอยละ 22 เปนขยะทเกดขนในกรงเทพมหานคร (9,800 ตนตอวน)ทงนขยะทงหมดถกน าไปก าจดอยางถกตองตามหลกวชาการเพยง 5.8 ลานตน หรอรอยละ 36 และในป พ.ศ. 2556 พบวามปรมาณขยะมลฝอยเกดขนทวประเทศ จ านวน 26.77 ลานตน ซงเพมขนจากปทผานมาถง 2 ลานตนโดยมปรมาณขยะมลฝอยทถกน าไปก าจดแบบถกตอง จ านวน 7.2 ลานตน (รอยละ 27) (กรมควบคมมลพษ, 2557)

จงหวดพษณโลกมจ านวนองคกรปกครองสวนทองถนทงหมด 102 แหง มปรมาณขยะมลฝอย 862.33 ตนตอวน องคกรปกครองสวนทองถนทมการใหบรการเกบรวบรวมขนสงขยะมลฝอย จ านวน 37 แหง มปรมาณขยะมลฝอย จ านวน 484.93 ตนตอวน ซงมปรมาณขยะมลฝอยทเกบขนไปก าจด 294.96 ตนตอวนมการน าขยะมลฝอยไปใชประโยชน 159.92 ตนตอวน และองคกรปกครองสวนทองถนทไมมการใหบรการเกบรวบรวมขนสงขยะมลฝอย จ านวน 65 แหง มปรมาณขยะมลฝอย จ านวน 377.39 ตนตอวน มปรมาณขยะมลฝอยทเกบขนไปก าจดไมถกตอง 357.46 ตนตอวน มการน าขยะมลฝอยไปใชประโยชน 19.93 ตนตอวน ทงน ในเขตพนทของจงหวด

2

พษณโลก องคกรปกครองสวนทองถนสามารถน าขยะมลฝอยไปใชประโยชน 198.82 ตนตอวน และจากการส ารวจมปรมาณขยะมลฝอยตกคางสะสม 24,376ตน(กรมควบคมมลพษ, 2557) ในประเทศไทยนนหนวยงานทท าหนาทจดการขยะมลฝอยคอ หนวยงานราชการสวนทองถน เชน กรงเทพมหานคร เมองพทยา เทศบาล อบต. เปนตน ซงการจดการขยะในพนทกรงเทพมหานคร พบวาในการด าเนนวางแผน จดระบบและการตดสนใจ กระท าโดยเจาหนาทหลายระดบ เชน ในระดบส านกรกษาความสะอาด รบผดชอบในเรองก าหนดททงและก าจดขยะมลฝอยของแตละเขต สวนงานรกษาความสะอาดของส านกงานเขตแตละเขต มหนาทวางแผนก าหนดพนททรบผดชอบของรถเกบขนมลฝอยแตละคน และเสนทางการเกบขนมลฝอย พนกงานขบรถเกบขนมลฝอยจะเปนผก าหนดและตดสนใจวาจะเขาเกบทจดใดกอน จงอาจท าใหเกดการขบรถยอนไปมา ท าใหตองใชเวลาและระยะทางในการเกบขนมลฝอยมาก ไมสามารถทราบจดปฏบตงานทแนนอน ในกรณของเทศบาลนนจะม กองสาธารณสขและสงแวดลอม เปนหนวยงานรบผดชอบระบบเกบขนมลฝอย นโยบายในการจดการจะขนอยกบผบรหารของแตละทองถนวาใหความส าคญมากนอยเพยงใด สวนการก าหนดเสนทางของรถเกบขนมลฝอยในแตละวน จะเปนหนาทของพนกงานเกบขนและพนกงานขบรถ จะเหนวาในการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยนนมกจะกระท าโดยพนกงานขบรถ ซงมกจะใชวจารณญาณ ความรความสามารถและประสบการณของแตละคน โดยอาจไมไดน าเอาหลกเกณฑทเหมาะสมมาใชประกอบการจดเสนทาง รวมทงไมไดมการจดเกบขอมลทจ าเปนเพอชวยในการวเคราะหหาทางเลอกของเสนทาง ดงนนเสนทางทไดอาจจะไมใชเสนทางทดทสด ในตางประเทศโดยเฉพาะประเทศก าลงพฒนา เชน อนเดย ตรก เปนตน ซงมลกษณะการเตบโตของประชากรและประสบปญหาการจดการขยะมลฝอยเชนเดยวกบประเทศไทย ประเทศเหลานไดมการน าระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System : GIS) มาใชเปนเครองมอในการการวเคราะหเสนทางการเกบรวบรวมขยะมลฝอยทเหมาะสม และชวยการวางแผนเชงแผนท จดเกบ วเคราะห แกไขและแสดงผลขอมลไดตามตองการ ตลอดจนสรางแบบจ าลองเพอไปใชเปนแนวทางในการแกไขปญหาเพอใหบรรลวตถประสงค ภายใตขอจ ากดดานเวลา และจากการทบทวนวรรณกรรมการวเคราะหขอมลโครงขาย(Network Analysis) ซงเปนหนงในโปรแกรมสารสนเทศทางภมศาสตร ArcGIS นนเปนโปรแกรมทสามารถท าการวเคราะหได เชน วเคราะหเวลาในการเดนทาง วเคราะหเสนทางจากจดหนงไปยงจดตางๆ และสามารถหาผลลพธไดหลายเสนทาง จดล าดบการเดนทางไปยงปลายทาง วเคราะหเสนทางททสด โดยพจารณาถง

3

ชวงเวลา และระยะเวลาทตองถงจดหมายตางๆ ก าหนดพนทใหบรการ และสามารถสรางพนทบรการทไมทบซอนกน กฤษดา ทองอดม (2544) ไดท าการศกษาเรองการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการจดเสนทางเกบขนมลฝอย กรณศกษาเทศบาลต าบลประชาธปตย จงหวดปทมธานไดก าหนดวธการวเคราะหขอมลเพอจดเสนทาง โดยใชโปรแกรม ArcView Network Analyst ชวยในการจดเสนทางเกบขนมลฝอย ดวยเหตนผ วจยจงสนใจทจะศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลกโดยมงเนนหาแนวทางและวธการก าหนดเสนทางเกบขนมลฝอย โดยการน าระบบสารสนเทศภมศาสตรมาประยกตใช โดยการก าหนดจดเกบขนมลฝอยใหกบรถเกบขนแตละคน และจดล าดบเสนทางเดนรถทเหมาะสม นาจะสงผลใหคาใชจายในการเกบขนขยะมลฝอยลดลง ผวจยไดเลอกพนทต าบลทาโพธ เปนพนทศกษา เนองจากเปนเขตพนทมลกษณะการใชประโยชนทดนหลายประเภท เพราะเปนทตงมหาวทยาลยนเรศวรจงมการขยายตวดานการคาและการบรการเพมขนและอยางรวดเรวมาก จนกอใหเกดขยะมลฝอยจ านวนมากทองคการบรหารสวนต าบลทาโพธตองบรหารจดการโดยพนทนมโครงขายการคมนาคมทไมซบซอนตลอดจนมขอมลพนฐานทสามารถเกบรวบรวมจากหนวยงานทเกยวของได 1.2 วตถประสงคกำรวจย 1.2.1 เพอศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทองคการบรหารสวนต าบลทาโพธอ าเภอเมองจงหวดพษณโลก 1.2.2 เพอก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธทเหมาะสมโดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร 1.3 ขอบเขตกำรวจย 1.3.1 ขอบเขตเชงพนทศกษาพนทองคการบรหารสวนต าบลทาโพธอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก มพนทรบผดชอบ โดยประมาณ 31,300 ไร หรอประมาณ 50.7 ตารางกโลเมตร มประชากรทงสน 19,068 คน (ขอมลจากฝายทะเบยนอ าเภอเมองฯ พฤษภาคม 2554) การวจยน ครอบคลมพนทการเกบขน และเสนทางการเกบขนในความรบผดชอบขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธ 1.3.2 ขอบเขตเชงเนอหา ศกษาการจดการเสนทางการเกบขนขยะมลฝอยดวยรถยนตเกบขนขยะมลฝอย โดยก าหนดขอบเขตการวจยใหครอบคลมถงระบบโครงขายถนน จดเกบขนขยะมล

4

ฝอย รปแบบวธการเกบ รถเกบขนขยะมลฝอยและพนทรบผดชอบ และเสนทางการเดนรถเกบขนขยะมลฝอยโดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร 1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบกำรวจย 1.4.1ไดเสนทางเดนรถเกบขนขยะใหมชวยเพมประสทธภาพการเกบขนขยะมลฝอยชวยในการเกบขยะอยางทวถงทกจด 1.4.2หนวยงานทเกยวของสามารถน าผลการศกษาไปประยกตใชในการวางแผนปฏบตงานและปรบเปลยนเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยทเหมาะสม 1.5 นยำมศพทเฉพำะ ขยะมลฝอย หมายถง เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา เศษวตถ ถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว ซากสตวหรอสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตวหรอทอน และหมายความรวมถงมลฝอยตดเชอ มลฝอยทเปนพษ หรออนตรายจากชมชนหรอครวเรอน เสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยทเหมาะสม หมายถงเสนทางทผานการวเคราะหดวยระบบNetworking Analysisและประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการก าหนดเสนทางทเหมาะสม ซงเปนเสนทางทมระยะสนทสด มระยะเวลาในการเดนทางนอยทสด มการซอนทบเสนทางนอยทสด ระบบสารสนเทศภมศาสตร หมายถง กระบวนการท างานเกยวกบขอมลในเชงพนท (Spatial Data) ดวยระบบคอมพวเตอร โดยการก าหนดขอมลเชงบรรยาย (Attribute Data) และสารสนเทศ เชน ทอย บานเลขท ทมความสมพนธกบต าแหนงในเชงพนท เชน ต าแหนง เสนขนาน เสนเมรเดยน ในรปของ ตารางขอมล และ ฐานขอมล การวเคราะหโครงขาย (Networking Analysis) หมายถง การวเคราะหกลมของสงทมลกษณะเปนแนว เปนโครงขาย เชน โครงขายทอสงน ามน โครงขายเสนทางรถประจ าทาง ฟงกชนโครงขายนสวนใหญใชกบการวเคราะหการขนยายทรพยากรธรรมชาต หรอกลมคนจากทแหงหนงไปยงทอกแหงหนง

5

1.6 กรอบกำรด ำเนนงำน

ก าหนดจดจดเกบขยะลงในแผนท

ก าหนดจดเรมตนของรถขยะ

ใชฟงชน Network Analysis ชวยในการวเคราะหเสน

โครงขายถนน

เสนทางทครอบคลม

จดวางถงขยะ

เสนทางการจดเกบขยะทดทสด

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาเรองการประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) เพอการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะมลฝอยในเขตองคการบรหารสวนต าบล ทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก คณะผวจยไดศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของ โดยสรปสาระส าคญดงตอไปน 2.1 สภาพทางกายภาพทวไป 2.2 ความรเกยวกบขยะมลฝอย 2.3 ลกษณะทางกายภาพของมลฝอย 2.4 ระบบการเกบขนมลฝอย 2.5 ระบบสารสนเทศภมศาสตร 2.6 การวเคราะหโครงขาย 2.7 งานวจยทเกยวของ 2.1 สภาพทางกายภาพทวไป 2.1.1 ทตง องคการบรหารสวนต าบลทาโพธมพนทโดยประมาณ 31.300 ไร หรอประมาณ 50.7 ตารางกโลเมตร ตงอยในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก อยหางจากอ าเภอเมองพษณโลก ไปทางทศใต ประมาณ 12 กโลเมตรและตงอยบนพนทละตจดจาก 16°43'48" เหนอ ถง 16°46'12" เหนอ และลองจจดจาก 100°10'12" ตะวนออก ถง 100°13'48" ตะวนออก มอาณาเขตตดตอ ดงน ทศเหนอ ตดตอกบเทศบาลต าบลทาทอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ทศใต ตดตอกบต าบลวดพรก อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ทศตะวนออก ตดตอกบเทศบาลต าบลบงพระ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ทศตะวนตก ตดตอกบเทศบาลต าบลบางระก าเมองใหมอ าเภอบางระก า จงหวดพษณโลก

.7

2.1.2 ลกษณะภมประเทศ องคการบรหารสวนต าบลทาโพธมพนทเปนทราบลมน าทมแมน านานไหลผานพนทต าบล ท าใหแบงพนทต าบลทาโพธ ออกเปน 2 สวน มทราบน าทวมถงทงสองฝงของล าน า ทเกดจากการตกตะกอนหรอการทบถมของดนตะกอนน าพา (Alluvial Deposits) ประกอบขนเปนธรณสณฐานของทราบน าทวมถง (Floodplain Landform) เชน แมน าโคงตวด (Meandering) คนดนธรรมชาต (Natural Levee) บรเวณสองฟากของล าน านาน ถดจากคนดนธรรมชาตบรเวณชายฝงแมน าออกไปจะเปน ทราบน าทวม หนอง บง หรอทลมน าขงกระจายอยทวไป ลกษณะดนตะกอนททบถมมทงดนรวน ดนรวนปนทรายแปง ดนรวนเหนยวปนทรายแปงจนถงดนเหนยว ระดบความสงของพนทต าบลทาโพธ จะลาดเอยงจากทางทศเหนอและทศตะวนออกของต าบล ซงมความสงประมาณ 40 เมตร จากระดบทะเลปานกลางแลวลาดเอยงไปทางทศตะวนตกเฉยงใตและทางทศใตของต าบล ซงมระดบสงประมาณ 33 เมตร จากระดบทะเลปานกลาง อนเปนบรเวณพนทชมน าหลายแหงของต าบลทาโพธ ทตดตอกบเขตอ าเภอบางระก า 2.1.3 จ านวนประชากร ประชากรทงสน 20,707 คน แยกเปนชาย 8,483 คน หญง 12,224 คน มความหนาแนนเฉลย 408 คนตอตารางกโลเมตร หมท 1 บานวงสมซา 785 คน หมท 2 บานวงสมซา 1,106 คน หมท 3 บานวงวน 1,449 คน หมท 4 บานคลองค 547 คน หมท 5 บานยาง 1,065 คน หมท 6 บานยางเอน 1,185 คน หมท 7 บานทาโพธ 2,419 คน หมท 8 บานแขก 1,632 คน หมท 9 บานคลองหนองเหลก 9,492 คน หมท 10 บานหวกระทง 597 คน หมท 11 บานในไร 430 คน

.8

2.1.4 สภาพสงคม การศกษา โรงเรยนประถมศกษา 4 แหง โรงเรยนมธยมศกษา 2 แหง วทยาลยอาชวศกษา 1 แหง ศนยพฒนาเดกเลก 5 แหง มหาวทยาลย 1 แหง ศนยการเรยนชมชน 2 แหง ทอานหนงสอประจ าหมบาน 11 แหง สถาบนและองคกรทางศาสนา วด/ส านกสงฆ 4 แหง ศาลเจา 2 แหง โบสถ 4 แหง สาธารณสข โรงพยาบาลของรฐ 1 แหง ศนยวจยสขภาพทางการแพทย 1 แหง โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลทาโพธ 1 แหง สถานพยาบาลเอกชน 7 แหง รานขายยาแผนปจจบน 10 แหง อตราการมและการใชสวมราดน า 100 % ความปลอดภยในชวตและทรพยสน สถานต ารวจชมชน 1 แหง ทพกสายตรวจ 2 แหง 2.1.5 การคมนาคม ต าบลทาโพธ มการคมนาคมสะดวกโดยมถนนสายหลกทตดผาน จ านวน 5 สาย ไดแก 1) ทางหลวงหมายเลข 117 (สายพษณโลก-นครสวรรค) มระยะทาง5.44 กโลเมตร จากตวเมองพษณโลกตดผานต าบลทาโพธ ทางดานฝงตะวนตกของแมน านาน ผานหนามหาวทยาลยนเรศวรเปนถนนคอนกรตเสรมเหลกขนาด 10 ชวงจราจรสามารถตดตอกบจงหวดพจตร นครสวรรคและจงหวดอน ๆ ไดสะดวก 2) ทางหลวงหมายเลข 1065 (สายพษณโลก-บางระก า) ขนาด 4 ชองทางจราจร มระยะทาง 3.58 กโลเมตร จากตวเมองพษณโลก ตดผานเขาเขตต าบลทาโพธทางดานทศเหนอ บรเวณพนทหม 4 บานคลองค ไปส ทตงอ าเภอบางระก า สามารถตดตอไปจนถงจงหวดก าแพงเพชร และจงหวดสโขทยได

.9

3) ทางหลวงชนบทหมายเลข 3027 (สายทาโพธ-ก าแพงดน) ขนาด 2 ชองทางจราจร มระยะทาง 6.6 กโลเมตร เปนเสนทางคมนาคมสายหลกของพนทต าบลทาโพธฝงตะวนตกของแมน านานมาตงแตอดต เสนทางตดผานบรเวณพนท หม 5 บานยาง หม 6 บานยางเอน หม 7 บานทาโพธ และหม 8 บานแขก ไปเชอมกบทางหลวงหมายเลข 1065 (พษณโลก-บางระก า) 4) ทางหลวงหมายเลข 1063 (สายพษณโลก-บางกระทม) ขนาด 4 ชองทางจราจร มระยะทาง 3.38 กโลเมตร จากตวเมองพษณโลกตดผานเขตต าบลทาโพธ ดานฝงตะวนออกของแมน านาน ในเขตพนทหม 1 และหม 2 บานวงสมซา และหม 3 บานวงวน ไปสทตงอ าเภอบางกระทม 5) ทางหลวงหมายเลข 126 (ทางเลยงเมอง หรอ ถนนวงแหวนรอบเมองพษณโลก) ขนาด 4 ชองทางจราจร มระยะทาง 6.44 กโลเมตร ดานฝงตะวนตกผานพนท หม 2, 3, 5, 6 และ 7 และดานฝงตะวนออกของแมน านานไปสสแยกอนโดจน ไปเชอมกบทางหลวงหมายเลข 12 (ถนนมตรภาพ) 2.2 ความรเกยวกบขยะมลฝอย 2.2.1 แหลงก าเนดของมลฝอย 1) มลฝอยจากบานพกอาศย (Residential Waste) เปนมลฝอยทเกดจากกจกรรมการด ารงชพของคนทอาศยอยในบานพกอาศยหรออาคารชดหรออพาทเมนทไดแกเศษอาหารจากการเตรยมอาหารหรอจากการเหลอใชเศษกระดาษเศษพชผกถงพลาสตกขวดพลาสตกใบไมใบหญาภาชนะหรออปกรณทช ารดหรอเสอมคณภาพเฟอรนเจอรเกาทช ารดเศษแกวฯ 2) มลฝอยจากธรกจการคา (Commercial Waste) หมายถง มลฝอยทมาจากสถานททมการประกอบกจการคาขายสงขายปลกหรอการบรการทางการคาตางๆซงขนอยกบวาจะเปนกจการคาประเภทใดไดแกอาคารส านกงานตลาดรานขายอาหารรานขายของช ารานขายผลตภณฑอาคารเกษตรโรงแรมโรงมหรสพหรอโกดงเกบสนคาซงมกจะมภาชนะเกบมลฝอยเปนของตนเองมลฝอยทเกดขนอาจมเศษอาหารเศษแกวพลาสตกเศษวสดสงกอสรางตางๆหรออาจมของเสยอนตราย 3) มลฝอยจากการเกษตร (Agriculture Waste) แหลงมลฝอยทส าคญมกมาจากกจกรรมการเพาะปลกและการเลยงสตวเพอเปนอาหาร มลฝอยจากแหลงดงกลาวมกประกอบดวยมลสตว เศษหญา เศษพชภาชนะบรรจยาปราบศตรพชเปนตน ในอดตของเสยจาการเกษตรเหลานสวนใหญ (ยกเวนภาชนะบรรจยาปราบศตรพช) มกถก

.10

น ามาไถกลบลงบนพนททจะท าการเพาะปลกซงถอเปนการหมนเวยนเอาของเสยทเกดขนน ากลบมาใชประโยชนไดเปนอยางด แตในปจจบนนไดมการเรงผลผลตใหไดปรมาณมากขนตามจ านวนของประชากรทเพมมากขนท าใหมการน าเอาป ยเคมมาใชแทนท าใหปรมาณของมลฝอยจากการเกษตรเพมมากขน 4) มลฝอยจากการพกผอนหยอนใจ (Recreational Wastes) มลฝอยจากสถานทพกผอนหยอนใจหรอสถานททองเทยวไมวาจะเปนแหลงธรรมชาตไดแกชายหาดตาง ๆ เขอนอางเกบน า ทะเลสาบ สระวายน า เปนตน หรออาจจะเปนแหลงทองเทยวทเปนศลปกรรม ไดแก โบราณสถานตาง ๆ เชน พพธภณฑสถาน วดวาอารามฯลฯกจกรรมในการพกผอนมกตองมการรบประทานอาหารการรบประทานเครองดมของวางตาง ๆ ท าใหเกดมลฝอย ในประเทศสหรฐอเมรกาพบวามลฝอยทเกดจากการตงแคมปจะเกดประมาณ 1ปอนดตอคนตอวน และชนดของมลฝอยนนขนอยกบผ ทไปพกผอนหยอนใจนน สวนใหญมลฝอยทเกดจากการพกผอนหยอนใจจะเปนเศษอาหาร เศษวสดบรรจภณฑทงหลาย เชน กลองกระดาษหรอพลาสตก ถงกระดาษหรอพลาสตก กระปองโลหะตาง ๆ ขวดแกวหรอพลาสตก ฯลฯ 5) มลฝอยจากโรงพยาบาล (Hospital Waste)

มลฝอยจากโรงพยาบาลมกถกจดไวในกลมของมลฝอยอนตราย เพราะอาจท าใหเกดผลเสยตอส งแวดลอมไดหลายประการ เชนอาจเปนการแพรกระจายเชอโรคฯลฯ จงนบวามความส าคญเปนอยางยงทนาจะพจารณาจดการแยกออกตางหากจากมลฝอยทมาจากแหลงอน ๆมลฝอยจากโรงพยาบาลองคการอนามยโลกไดมการแบงประเภทของมลฝอยทเ กดขนเปน 8 ประเภทคอ

5.1) มลฝอยทวไป (General Waste) เชนเศษอาหารเศษกระดาษพลาสตกฯลฯ 5.2) มลฝอยพยาธสภาพ (Pathological Waste) เชนเลอดน าเหลองเนอเยอหรอ

ชนสวนจากสตวทดลอง 5.3) มลฝอยตดเชอ (Infectious Waste) เชนสงปฎกลทมเชอโรคเน อเยอหรอ

ชนสวนอวยวะทมเชอโรค ฯลฯ 5.4) มลฝอยกมมนตภาพรงส (Radiological Waste) เชนฟลมเอกซเรยสาร

กมมนตภาพรงสทใชในการรกษาหรอวนจฉยโรค ฯลฯ 5.5) มลฝอยสารเคม (Chemical waste) เชนสารเคมตาง ๆ ทใชในการรกษาโรค

สารเคมทใชในหองปฏบตการเพอการวนจฉยโรคสารเคมทใชในการศกษาวจยในหองปฏบตการ ฯลฯ

.11

5.6) มลฝอยมคม (Sharp waste) เชน เขมฉดยากรรไกรมดผาตดมดโกน ฯลฯ 5.7) มลฝอยประเภทยา (Medicine waste) เชน ยาทเสอมคณภาพยาทเหลอจาก

การใชการรกษายาทใชสนการศกษาวจยในหองปฏบตการ ฯลฯ 5.8) มลฝอยประเภทกระปองอดความดน (Pressurized container) เชน กระปอง

ยาทใชในการรกษากระปองสารเคมทใชในการท าลายเชอโรคกระปองสารเคมทใชในการฆาแมลง ฯลฯ

6) มลฝอยจากโรงงานอตสาหกรรม (Industrial Wastes) มลฝอยจากโรงงานอตสาหกรรมมความแตกตางกนขนอยกบกระบวนการผลตของอตสาหกรรมนนหรอประเภทของอตสาหกรรมสวนใหญไดแกพวกเศษอาหารมลฝอยแหงตาง ๆ เชน เศษกระดาษ กระดาษแขง ฯลฯ ขเถา ของเสยอนตราย เปนตน (พฒนา มลพฤกษ, 2541, หนา 243-245) 2.2.2 ประเภทของขยะมลฝอย การแบงประเภทหรอชนดของขยะมลฝอยไดมการแบงไวหลายอยาง 1) จ าแนกตามพษภยทเกดขนกบมนษย และสงแวดลอม ม 2 ประเภท คอ 1.1) ขยะทวไป (General Waste) หมายถง ขยะมลฝอยทมอนตรายนอย ไดแก พวกเศษอาหาร เศษกระดาษ เศษผา พลาสตก เศษหญา และใบไม ฯลฯ 1.2) ขยะอนตราย (Hazardous Waste) เปนขยะทมภยตอคนและสงแวดลอม อาจมสารพษ ตดไฟหรอระเบดงาย ปนเปอนเชอโรค เชน ไฟแชกแกส กระปองสเปรย ถานไฟฉาย แบตเตอร หรออาจเปนพวกส าลและผาพนแผลจากสถานพยาบาลทมเชอโรค 2) จ าแนกตามลกษณะของขยะ 2.1) ขยะเปยก หรอขยะสด (Garbage) มความชนปนอยมากกวารอยละ 50 จงตดไฟไดยาก สวนใหญไดแก เศษอาหาร เศษเนอ เศษผก และผกผลไมจากบานเรอน รานจ าหนายอาหารและตลาดสด รวมทงซากพชและสตวทยงไมเนาเปอย ขยะประเภทนจะท าใหเกดกลนเนาเหมนเนองจากแบคทเรยยอยสลายอนทรยสาร นอกจากนยงเปนแหลงเพาะเชอโรคโดยตดไปกบแมลง หน และสตวอนทมาตอมหรอกนเปนอาหาร 2.2) ขยะแหง (Rubbish) คอ สงเหลอใชทมความชนอยนอยจงไมกอใหเกดกลนเหมน จ าแนกได 2 ชนด คอ - ขยะทเปนเชอเพลง เปนพวกทตดไฟได เชน เศษผา เศษกระดาษ หญา ใบและกงไมแหง - ขยะทไมเปนเชอเพลง ไดแก เศษโลหะ เศษแกว และเศษกอนอฐ

.12

2.3) ขเถา (Ashes) หมายถง สารตกคางทเกดจากการสนดาปของเชอเพลงตาง ๆ โดยเฉพาะ เชอเพลงทมสถานะเปนของแขง เชน ไม ถานไม ถานหน ฯลฯ มลฝอยดงกลาวนมความเฉอยสง คอ ไมเกดการยอยสลายอกตอไป มแหลงก าเนดมลฝอยเชนเดยวกบมลฝอยแหง 2.4) มลฝอยจากการกวาดถนน (Street Refuse) หมายถง มลฝอยทเกดจากการกวาดถนน หรอสถานทสาธารณะตาง ๆ เชน เศษใบไม เศษหญา กงไม ฝ นละออง ฯลฯ 2.5) มลฝอยขนาดใหญ (Bulky Waste) หมายถง มลฝอยทมขนาดใหญ หรอมชนโต สวนใหญจะเปนอปกรณเครองใชตาง ๆ ทเสยหรอเสอมสภาพใชการไมไดแลว หรอไมสามารถซอมแซมเพอใชงานตอไปไดอกแลว เชน พดลม ต เยน โทรศพท เฟอรนเจอร ฯลฯ 2.6) ซากรถยนตหรอยานพาหะนะตาง ๆ (Abandoned Vehicles) หมายถง ยานพาหะนะตาง ๆ เชน รถยนต รถจกรยานยนต รถบรรทก เครองจกรกล เรอลอเลอน ฯลฯ และชนสวนของยานพาหะนะ หรอเครองจกรกล ทเสยหรอเสอมสภาพไมสามารถซอมแซมเพอใชงานไดตอไปอกแลว มกถกน าไปจอดทงในทสาธารณะหรอสถานทท าการตาง ๆ ไดมการศกษาวาน าหนกของรถยนตทหนกประมาณ 3,574 ปอนด ประกอบดวยเหลกกลา 2,531 ปอนด เหลกหลอ 511 ปอนด ทองแดง 31 ปอนด สงกะส 54 ปอนด อลมเนยม 50 ปอนด ตะกว 20 ปอนด ยาง 145 ปอนด แกว 87 ปอนด สารอน ๆ ทตดไฟได 127 ปอนด สาร อน ๆ ทไมตดไฟ 15 ปอนด 2.7) มลฝอยสงกอสรางและรอถอน (Construction and Demolition Wastes) หมายถง มลฝอยทเกดจากการกอสราง และรอถอนบาน อาคารส านกงาน โรงเรยน โรงงานอตสาหกรรม ถนนหนทาง หรอเขอน มลฝอยทเกดขนมกเปนพวก เศษไมเศษหนกรวดหรอทราย เศษกระดาษ เศษกระเบอง เศษอฐ เศษปน เศษคอนกรต ลวด สายไฟ เครองไฟฟาตาง ๆ เศษแกว เศษภาชนะบรรจสงของตาง ๆ ฯลฯ 2.8) มลฝอยอตสาหกรรม (Industrial Solid Wastes) หมายถง มลฝอยทเกดจากการประกอบอตสาหกรรมตาง ๆ ซงปรมาณ และองคประกอบของมลฝอยจะมความแตกตางกนขนอยกบประเภทของการประกอบอตสาหกรรม 2.9) มลฝอยเกษตรกรรมและสตวเล ยง (Animal and Agricultural Wastes) หมายถง มลฝอยทเกดจากการกจกรรมทางการเกษตรไดแก การท านา ท าไร ท าสวน การประมง การปาไม หรอการเลยงสตว เปนตน มลฝอยทเกดจาการเกษตรกรรมสวนสวนใหญไดแก มลสตว เศษหญา ใบไม กงไม เศษอาหารสตว ซากภาชนะบรรจปราบศตรพชหรอป ยหรอฮอรโมน สารตกคางของสารปราบศตรพชหรอป ยหรอฮอรโมน เปนตน

.13

2.10) มลฝอยจากการบ าบดน าเสย (Sewage Treatment Residues) หมายถง สวนทเหลอเศษตกคางจากการบ าบดน าเสยดวยวธการตาง ๆ เชน มลฝอยจากทตดอยบนตะแกรงกอนน าเสยเขาสระบบบ าบด กากตะกอนจากถงตกตะกอน เศษกรวดทราย หรอโลหะจากรางดกรวดทราย ฯลฯ มลฝอยเหลานสวนใหญเปนมลฝอยทมความชนสง 2.11) ซากสตว (Dead Animals) มลฝอยทเปนซากสตว หมายถง ซากสตวทตายดวยสาเหตตาง ๆ อาจตายโดยธรรมชาต หรอตายโดยเจบปวยเปนโรค หรอตายดวยอบตเหตตาง ๆ ซงอาจถกปลอยทงไวตามถนนหนทางหรอทสาธารณะหรอในฟารมหรอในอาคารทพกอาศย เปนมลฝอยทเนาสลายไดงายและรวดเรวเมอเนาสลายแลวจะสงกลนเหมนเปนทนารงเกยจและยงอยในสภาพไมนาด จงจ าเปนตองรบเกบรวบรวมและน าไปก าจดในทนททนใด 2.12) มลฝอยพเศษ (Special Wastes) หมายถง มลฝอยทจะตองมการจดการเปนพเศษเพราะมเชนนนจะกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามยของมนษยหรอสงมชวตอน ๆ รวมถงมปลกระทบตอสวแวดลอม บางครงอาจถกจดไวเปนมลฝอยอนตราย (Hazardous waste) ไดแก มลฝอยทระเบดได มลฝอยไวไฟ มลฝอยมพษ มลฝอยตดเชอ มลฝอยกมมนตรงส มลฝอยทมฤทธในการกดกรอนเปนตน แหลงก าเนดของมลฝอยพเศษ อาจมาจากทพกอาศย โรงงานอตสาหกรรม โรงพยาบาล สถานทท าการตาง ๆ 2.2.3 ปจจยทมผลตอการเกดมลฝอย ปรมาณมลฝอยทเกดจากการด ารงชพหรอมลฝอยชมชนนนขนอยกบปจจยดงตอไปน - ทตงทางภมศาสตร - ฤดกาล - ลกษณะอปนสยของประชาชนในทองถน - สถานการด ารงชพของประชาชน - ความถของการบรการเกบรวบรวมมลฝอย - กฎหมายหรอระเบยบขอบงคบ (พฒนา มลพฤกษ, 2541, หนา 246) 2.2.4 สาเหตทท าใหเกดปญหาขยะมลฝอย 1) ความมกงายและขาดความส านกถงผลเสยทจะเกดขน เปนสาเหตทพบบอยมาก ซงจะเหนไดจากการทงขยะลงตามพนหรอแหลงน าโดยไมทงลงใน ถงรองรบทจดไวใหและโรงงานอตสาหกรรมบางแหงลกลอบน าสงปฏกลไปทงตามทวางเปลา

.14

2) การผลตหรอใชสงของมากเกนความจ าเปน เชน การผลตสนคาทมกระดาษหรอพลาสตกหมหลายชนและการซอสนคาโดยหอแยกหรอใสถงพลาสตกหลายถงท าใหมขยะปรมาณมาก 3) การเกบและท าลายหรอน าขยะไปใชประโยชนไมมประสทธภาพจงมขยะตกคางกองหมกหมมและสงกลนเหมนไปทวบรเวณจนกอปญหามลพษใหกบสงแวดลอม (สวสด โนนสง, 2543) 2.2.5 ผลเสยทเกดจากขยะมลฝอย ขยะมลฝอยกอใหเกดปญหาตอมนษยและสงแวดลอมหลายประการ คอ 1) ท าใหเกดทศนะอจาด คอ แลดสกปรก ขาดความเปนระเบยบเรยบรอย เปนทนารงเกยจแกผอยอาศยในบรเวณใกลเคยงและผพบเหน โดยเฉพาะนกทองเทยวชาวตางชาต 2) เปนแหลงเพาะและแพรเชอโรค โดยเฉพาะขยะตดเชอจากสถานพยาบาลและขยะเปยกทแบคทเรยท าหนาทยอยสลาย เชอโรคตามขยะจะแพรไปกบน า แมลง หน และสนขทมาตอมหรอคยเขย เชน เชอทท าใหเกดโรคอหวาต ไทฟอยดและโรคบด 3) ท าใหดนเสอมและเกดมลพษ เพราะจะท าใหพนดนสกปรก ดนมสภาพเปนเกลอ ดาง กรด หรอมสารพษทเปนอนตรายตอสงมชวตในดน ตลอดจนท าใหสมบตทางกายภาพของดนเปลยนแปลงไป เชน โซเดยมท าใหเนอดนแตกรวน 4) ท าลายแหลงน า 4.1) ขยะทตกในแหลงน าล าคลองและทอระบายน าจะท าใหแหลงน าตนเขน การไหลของน าไมสะดวกจงเกดสภาวะน าทวมไดงาย 4.2) ท าใหเกดมลพษทางน าในลกษณะตางๆ เชน ท าใหน าเนา น าเปนพษ น าทมเชอโรคและน าทมคราบน ามนซงไมเหมาะกบการใชอปโภคบรโภค สนเปลองคาใชจายในการปรบปรงคณภาพเปนอนตรายตอสงมชวตโดยเฉพาะพช และสตวน า 4.3) ท าใหเกดมลพษทางอากาศ เพราะการเผาขยะท าใหเกดควนและขเถา การหมกหมมและเนาสลายของขยะจะกอใหเกดกาซพษ และกลนเหมน 4.4) กอความร าคาญและบนทอนสขภาพของมนษย เปนผลจากการเกดทศนะอจาด กาซพษ กลนเหมน เปนแหลงเพาะเชอโรคตลอดจนการเกดมลพษทางน าและอากาศ 4.5) ท าใหเกดอคคภย เนองจากขยะหลายชนดตดไฟไดงาย โดยเฉพาะเมอแหง 4.6 สรางปญหาในการจดการ เชน ตองเสยคาใชจายในการรวบรวมและก าจด (สวสด โนนสง, 2543)

.15

2.2.6 การปองกนและแกไขปญหาขยะมลฝอย 1) สงเสรมใหมการลดปรมาณขยะเพอลดภาระในการจดการ ตวอยางไดแก 1.1) ก าหนดมาตรฐานของผลตภณฑใหมความทนทานหรอมอายการใชงานนาน 1.2) ลดการผลตชนสวนทท าใหเกดขยะโดยไมจ าเปน เชน ลดปรมาณกระดาษหรอพลาสตกหอหมสนคา 1.3) สงเสรมใหมการน าวสดใชแลวมาเวยนใชมากขน เชน ขวดกระปองโลหะ อะลมเนยม กระดาษพลาสตก เพอประหยดคาใชจายในการเกบท าลายและเปนการประหยดทรพยากรอกดวย 1.4) มมาตรการในการเรยกคนสงทใชบรรจผลตภณฑเพอน ามาใชประโยชน 1.5) พจารณาการเกบภาษมลพษจากผ ทใชบรรจผลตภณฑทกอใหเกดขยะในสงแวดลอม 2) รณรงคใหประชาชนมจตส านกในการรวมมอกนแกปญหา ซงไดแก 2.1) ลดการใชผลตภณฑทสลายตวยากและกอปญหาไดนาน เชน พลาสตกและโฟม แมขยะสองชนดนจะมอนตรายโดยตรงตอมนษยนอยแตจะกอปญหาใหกบสงแวดลอมไดมาก เพราะพลาสตกตองใชเวลาประมาณ 40 ป จงจะสลายตวไปตามธรรมชาต ในกรณของโฟมนน นอกจากสลายตวไดชาแลว กระบวนการผลตยงมการใชสารซเอฟซ ซงเปนสารทท าลายชนโอโซนของบรรยากาศ และปจจบนนประเทศเรายงไมสามารถน าโฟมมาผลตใชใหมไดอก จงควรใชใบตองหรอถงกระดาษซงสลายตวเรวกวาแทนการใชถงพลาสตก ใชกระดาษแทนโฟมในการประดษฐตวอกษร และใชกระทงทท าจากตนและใบกลวยแทนจากการท าจากโฟม 2.2) ทงขยะลงในถง หรอภาชนะทจดเตรยมไวอยางเปนกจนสย 2.3) ควรมถงขยะประจ าบานพรอมทงแยกถงตามประเภทหรอชนดของขยะ เชน ขยะเปยก ขยะแหง ขยะทวไป กระดาษ หรอขยะเพอการรไซเคลทเปนแกว พลาสตก และโลหะ โดยแตละถงควรใชถงพลาสตกส าหรบรวบรวมขยะมลฝอยโดยเฉพาะ เพอความสะดวกในการเกบไปท าลายหรอใชประโยชน 3) เพมประสทธภาพในการเกบขยะ หนวยงานทเกบขยะควรด าเนนการดงน 3.1) จดถงรองรบโดยแยกตามประเภทหรอชนดขยะ หรอปรมาณทเพยงพอกบความตองการของชมชน และตงอยในต าแหนงททงไดสะดวก เชน ถงสเขยวหรอน าเงนใชทงขยะเปยก และถงสแดงหรอสเหลองใชทงขยะแหง 3.2) เกบขยะตามก าหนดเวลา 3.3) มเจาหนาทและเครองมอเกบทเพยงพอและมประสทธภาพ

.16

4) ก าจดขยะอยางถกตองและเหมาะสม วธก าจดทใชกนในปจจบนม 4 วธคอ 4.1) การกองไวใหเนาเปอยหรอแบบทงปลอย ใชกบขยะทเนาเปอยงายมปรมาณนอย โดยกองใหหางไกลจากชมชน เสยคาใชจายนอยแตแลดสกปรก เกดกลน อาจเกดมลพษกบดนและน า 4.2) การฝงกลบ ทฝงจะตองอยไกลจากชมชน หลมมขนาดกวาง 2 – 4 เมตร ยาว 6 – 12 เมตร มการกรกนหลมอยางดเพอมใหของเหลวจากกองขยะซงอาจจะมเชอโรคอยซมถงน าใตดนได เมอทงขยะเตมแลวควรกลบดนหนา 150 – 100 เซนตเมตรและตอทอระบายกาซซงสวนใหญ ไดแก กาซมเทน เพอปองกนการระเบดหรอลกไหมแตปญหาคอ ในเมองใหญๆ อาจจะหาทฝงกลบไดยาก 4.3) การเผา ควรใชระบบก าจดแบบเตาเผาเพอท าลายขยะทไหมไฟไดโดยไมกอใหเกดสารพษ ไมควรใชกบพวกโฟม ถงพลาสตก ทอ พ.ว.ซ. วธนจะเสยคาใชจายในการคดแยกขยะและวสดเชอเพลงเพมขน เตาเผาควรเปนชนดทไมเกดควน ใชอณหภม 800 องศาเซลเซยสหรอมากกวา และมอปกรณดกมลสารกอนปลอยสบรรยากาศ 4.4) การน ามาใชประโยชน เปนวธการทเหมาะสมทสดเนองจากจะชวยประหยดทรพยากรไดมาก โดยเลอกขยะไปใชประโยชนไดในหลายลกษณะ คอ - การน าไปใชอก (Reuse) เชน น าถงพลาสตกและขวดทยงมสภาพดไปท าความสะอาดแลวเกบไวใช - การดดแปลงหรอประดษฐสงของเครองใช เชน ประดษฐงานศลปะจากกระดาษ พลาสตก แกว กงไม ใบไม และแมลงทตายแลว - การเวยนใช (Recycle) เปนการน าขยะทใชไดอก เชน กระดาษ พลาสตก โลหะและแกว มาผลตเปนสงของเครองใชชนใหม ใน พ.ศ. 2537 กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอมรายงานวามการน าเศษกระดาษมาผลตใชใหมในประเทศประมาณ 800,000 ตน - การใชเปนวสดกอสราง เชน ใชขวดเรยงเปนพนลางแทนหนหรอกรวดกอนเทปนทางเดนเทา - การใชเปนวสดคลมดน โดยใชพวกอนทรยวตถทยอยสลายหรอเกบความชอได เชน หญาแหง ใบไม เปลอกกลวย ขเลอย หรอกาบมะพราวคลมโคนตนหรอแปลงปลกพชเพอรกษาความชนในดน ในโอกาสตอไปวสดเหลานจะผสลายเปนอาหารพชและยงชวยท าใหโครงสรางของดนดขน

.17

- การใชผลตป ย ไดแกป ยหมกหรอป ยเทศบาล กรณการผลตป ยเทศบาลของกรงเทพมหานครนน กองโรงงานก าจดมลฝอยมโรงงานหมกขยะจ านวน 4 โรง รบขยะสดไดรอยละ 60 และมโรงงานผลตป ยอนทรย 1 โรง ก าลงผลตวนละประมาณ 100 ตน ซงไมพอเพยงตอการท าลายขยะ การผลตป ยจะท าโดยหมกขยะสดในตกหมกนาน 5 วน เรยกการหมกครงท 1 จากนนจะกองขยะไวกลางแจงเปนเวลา 6 เดอน เพอใหสลายตว เรยกการหมกครงท 2 เมอน าไปรอนดวยเครองจกรจะไดป ย กทม. 1 จากนนกจะผสมป ยนกบอจจาระแหงเพอท าเปนป ย กทม. 2 - การใชเปนเชอเพลง คอ การใชขยะทตดไฟไดเปนเชอเพลงในกจการตางๆ เชน การผลตกระแสไฟฟา หรอใชขยะในการผลตกาซ 5) จดตงศนยบรการก าจดกากอตสาหกรรม ควรจดสรางศนยก าจดกากอตสาหกรรมในแหลงโรงงานเพอใหสามารถจดการของเสยจากกระบวนการผลตปรมาณมากไดอยางมประสทธผล เชน ศนยก าจดการอตสาหกรรม แขวงแสมด า เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร และโครงการจดตงศนยบรการก าจดกาก11อตสาหกรรมระบบกายภาพเคม จงหวดสระบร ชลบร และระยอง ซงสามารถรองรบขยะจากโรงงานอตสาหกรรมไดปละ 500,000 ตน (โยธน สรยพงศ, 2542) 2.3 ลกษณะทางกายภาพของมลฝอย 2.3.1 องคประกอบทางดานกายภาพ (Physical Composition) นยมจ าแนกตามชนดของสงของตาง ๆ ทประกอบกนขนมาเปนมลฝอยทงหมด โดยแบงเปนมลฝอยทเผาไหมได (Combustible) เชน โลหะ แกว กระเบอง อฐ หน กรวด และอน ๆ องคประกอบเหลานอาจถกแบงออกตามสดสวนโดยน าหนกหรอโดยปรมาตรกได แตสวนใหญแลวมกนยมแบงตามสดสวนโดยน าหนกมากกวา ในประเทศอตสาหกรรมหรอประเทศทประชากรมรายไดสง มลฝอยจากชมชนสวนใหญจะเปนพวกเศษกระดาษและพลาสตก ในขณะประเทศเกษตรกรรมหรอประเทศทประชากรมรายไดต า มลฝอยจะเปนพวกเศษอาหารเปนสวนใหญ 2.3.2 ความหนาแนน (Density) ไดแก คามวลตอหนงหนวยปรมาตรของมลฝอย แบงไดเปนความหนาแนนปกต (Bulk Density) คอ ความหนาแนนปกตโดยไมมการอดหรอบบมลฝอยใหผดไปจากธรรมดา ความหนาแนนในขณะขนสง (Transported Density) คอ ความหนาแนนของมลฝอยในรถยนตเกบขนในขณะขนสง ซงปกตแลวจะถกท าใหแนนขน เนองจากการสนสะเทอน และการอดของพนกงานเกบขนมลฝอยความหนาแนนของมลฝอยจะขนอยกบองคประกอบของมบฝอยดวย เชน มลฝอยทมพวกเศษอาหาร จะมคาความหนาแนนสงกวามลฝอยทมพวกกระดาษ หรอพลาสตกมาก โดยทวไปมลฝอยจากชมขนในกลมประเทศทประชากรมรายไดสง จะมคาความหนาแนนคอนขาง

.18

นอย คอ ประมาณ 100-170 กก./ลบ.ม. และกลมประเทศทประชากรมรายไดปานกลาง จะมคาความหนาแนน ประมาณ 250 กก./ ลบ.ม. และกลมประเทศทประชากรมรายไดต า จะมคาความหนาแนนคอนขางสง ประมาณ 250-500 กก./ลบ.ม. 2.2.3 ลกษณะทางเคมของมลฝอย (Chemical Characteristics) 1) ความชน (Moisture Content) หมายถงปรมาณน าทมอยในมลฝอย โดยทวไปปรมาณน าทมอยในมลฝอยมทงน าทอยภายในตวของมลฝอยเอง (Inherent water) เชน น าทอยในพช ผก เศษอาหาร ซงมประมาณ ½ ถง 2/3 ของปรมาณน าทงหมด และน าทตดอยภายนอก (Attached water) เชน น าฝน น าทออกมาจากเศษอาหาร ซงประมาณ 1/3 ถง ½ ของปรมาณน าทงหมด 2) ปรมาณของแขงรวม (Total solids) หมายถง ประมาณมลฝอยแหงทเหลอภายหลงจากน าน าออกไปหมดแลว 3) ปรมาณสารทเผาไหมได (Volatile solids) หมายถงสวนของมลฝอยทสามารตดไฟหรอเผาไหมทความรอนสงใหหมดไปโดยแปลงสภาพเปนกาซคารบอนไดออกไซด และไอน า 4) ปรมาณขเถา (Ash) หมายถงกากของมลฝอยทเหลอจากการเผาไหม ความชน ปรมาณสารทเผาไหมไดและปรมาณเถา มความสมพนธซงกนและกน บางทนยมเรยกวา “The Three Components” ถาทราบคาลกษณะของมลฝอยจ านวน 2 คา ในกลมนจะสามารถหาคาของตวทเหลอได ขอมลทง 3 คาสามารถใชเปนขอมลประกอบการพจารณาประเทศเกษตรกรรมหรอประเทศก าลงพฒนา มคาความชนสงกวามลฝอยในกลมประเทศอตสาหกรรม ส าหรบมลฝอยในประเทศไทยมคาความชนประมาณ 50-60 % 5) คาความรอน (Calorific Value) หมายถงปรมาณความรอนทไดจากการเผามลฝอยซงจะน าไปใชประโยชนการพจารณาเลอกวธการก าจด โดยเฉพาะอยางยงวธการเผาวามความเหมาะสมหรอไม เนองจากมลฝอยมคาความรอนต ากวา 800 กโลแคลอร / กโลกรม ของมลฝอยจะตองใชเชอเพลงชวยในการเผาดวย ท าใหสนเปลอง นอกจากนคาความรอนของมลฝอยยงใชเปนขอมลในการออกแบบเตาเผาและอปกรณทเกยวของอกดวย 6) องคประกอบดานเคม (Chemical Composition) ไดแก - ปรมาณสารไนโตรเจน (Nitrogen N) - ปรมาณสารฟอสฟอรส (Phosphorus P) - ปรมาณโปตสเซยม (Potassium K) - ปรมาณสารคารบอน (Carbon C) - ปรมาณไฮโดรเจน (Hydrogen H)

.19

ขอมลองคประกอบดานเคมสวนใหญจะน ามาใชการเลอกวธและออกแบบระบบก าจดมลฝอย เขน ใชค านวณปรมาณอากาศทตองใชในเตาเผา ใชค านวณคาความรอนของมลฝอย ตลอดจนใชค านวณหาสดสวนของ Carbon และ Nitrogen (C/N ratio) และปรมาณสารอาหารของเชอจลนทรยซงเปนสวนส าคญองการหมกป ย เปนตน 7) สารเคมเปนพษ เชน โลหะหนกตาง ๆ ซงจะใชเปนขอมลในการประเมนขอบเขตและความรนแรงของภาวะการปนเปอนของของเสยทเปนพษตอสงแวดลอมลกษณะทางชวภาพ (Biological Characteristics) ได แก การว เคราะ หหาป รมาณ และชน ดของเช อจล นท ร ย (Microorganisms) ทปะปนอยในมลฝอย เชน เชอแบคทเรย เชอราและไวรส ซงบางชนดอาจท าใหเกดโรคได (Pathogenic) บางชนดไมท าใหเกดโรค (Non-pathogenic) บางชนดเปนตวชวยใหมลฝอยเกดการยอยสลายไดด เชน Decomposition bacteria เปนตน จากการรวบรวมผลการศกษาลกษณะมลฝอยจากชมชนในรายงานหลาย ๆ ฉบบ พบวามลฝอยทเกดขนจากชมชนตาง ๆ ของประเทศจะมลกษณะคลายคลงกนทวประเทศ คอ มเศษอาหารเปนองคประกอบหลกมคาความชนเฉลยรอยละ 50-60 คาความรอนประมาณ 1,200-1,500กโลแคลอร/กโลกรม ขอมลเกยวกบลกษณะและองคประกอบของมลฝอยน สามารถน าไปใชในการวางแผนและออกแบบระบบจดการมลฝอยไดในทกขนตอน (อดศกด ทองไขมกต, 2545) 2.4 ระบบการเกบขนมลฝอย ลกษณะและรปแบบของการเกบขนขยะมลฝอย ประกอบดวยขนตอนตอไปน 1) การทงขยะมลฝอยลงถงทพก 2) การขนถายขยะมลฝอยจากถงสรถเกบขนขยะ 3) การเกบรวบรวมขยะมลฝอยจากแหลงก าเนดแตละแหง 4) การขนสงขยะมลฝอยสสถานขนถาย หรอแหลงก าจด ดงนนในการศกษา “ระบบการเกบขนมลฝอย”นจงเปนกจกรรมนบตงแตการผลตหรอทงมลฝอยลงภาชนะเพอคอยรถทจะมาเกบขน ตอจากนนพนกงานของรถเกบขนจะน าภาชนะนนเทมลฝอยใสลงในรถ น าภาชนะกลบไปไวทเดม หรอน าภาชนะนนขนสงไปยงสถานทก าจดโดยตรงหรออาจรวบรวมมาเกบไวทสถานขนถายกอนทจะสงไปก าจด การจดการมลฝอยในเขตชมชนเมอง (Municipal Solid Waste: MSW) มความซบซอนมากขนตามการเตบโตของเมอง มลฝอยสามารถเกดไดทกๆ จดของเมองไมวาจะเปนทพกอาศย อาคารพาณชย โรงงานอตสาหกรรม รวมทงถนน สวนสาธารณะ หรอแมแตพนทวางเปลา การเกดมลฝอย (Generation of Solid Waste) อาจแบงตามแหลงก าเนดมลฝอยได 4 แหลง คอ

.20

1) ทอยอาศย (Domestic Source) 2) พาณชยกรรม (Commercial Area) เชน รานคา รานอาหาร ตลาด หางสรรพสนคา 3) สถาบน (Institutional Source) เชน สถานทราชการ โรงเรยน โรงพยาบาล 4) การเกบกวาดจากถนน (Street Sweeping) เชน ถนน สวนสาธารณะ ทรกราง การเกบมลฝอยในเมองจะมความแตกตางกนไปตามสภาพทองถน ระบบการเกบมลฝอย

ในทองถนหนงไมสามารถทจะน าไปใชกบอกทองถนหนงไดทงหมด วตถประสงคหนงของการเกบมลฝอยคอ การจดระบบการเกบขนทมระเบยบ ไมซบซอน งายตอการควบคม จากการศกษาของสถาบนตางๆ พบวาการเกบมลฝอยเปนขนตอนทเสยเวลาและคาใชจายมากทสดเมอเทยบกบขนตอนอนๆ ในทางตรงขามหากการจดการไดดมประสทธภาพกจะท าใหประหยดคาใชจายไดมาก นอกจากนนยงท าใหชมชนนนไมมมลฝอยเหลอตกคาง จะท าใหเกดความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยอกดวย ดงนนการทจะด าเนนการจดการมลฝอยใหมประสทธภาพ จงตองเนนในสวนของวธการเกบขนมลฝอยนเปนส าคญ 2.4.1 การจดเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอย 1) ความส าคญของการจดเสนทางการเกบขนมลฝอย เมอชมชนมการขยายตวท าใหมพนททจะตองรบผดชอบในการเกบขนมลฝอยเพมมากขน ซงถาไมปรบปรงเสนทางของการเกบขนใหมกจะท าใหรถเกบขนบางคนตองรบภาระในพนทและระยะทางเพมมากขน ซงตองใชเวลาในการท างานเพมมากขนดวย ท าใหขาดความสมดลของงาน หรอกรณทรถเกบขนบางคนวงทบเสนทางของรถคนอน ท าใหเสยเวลาและคาใชจายโดยเปลาประโยชน ในการจดเสนทางเกบขนมลฝอยใหมประสทธภาพนน จะตองใหรถทกคน พนกงานทกคนมเวลาในการท างานและพนทรบผดชอบในการเกบขนมลฝอยทเทาเทยมกน 2) ลกษณะปญหาในการจดเสนทางเดนรถ ปญหาในการจดเสนทาง (Routing Problem) เปนปญหาของการจดการเพอตอบสนองความตองการทจดตางๆ ในโครงขายคมนาคม (Transportation Network) โดยการใชการเดนทางโดยรถยนต ปญหาประเภทนจะมลกษณะดงน

2.1) จ านวนลกคาทอยต าแหนงตางๆ มความตองการสนคาจ านวนแนนอนทถกสงมาจากแหงหนง ในทนหมายถงจ านวนจดเกบขนมลฝอยทอยในทตางๆ และปรมาณมลฝอยซงมปรมาณคงท ณ จดนน รอการเกบขนจากรถเกบขนมลฝอยซงมาจากสถานจอดรถ

2.2) รถยนตตนหนงไมสามารถตอบสนองความตองการไดทกๆ จด เพราะมขอบเขตของความสามารถในการบรรทก และเวลาการท างาน ในทนหมายถงรถขนสงมลฝอยแตละ

.21

คนไมสามารถไปเกบมลฝอยจากจดเกบขนไดทงหมด เพราะความสามารถในการบรรทก การเขาถงจดเกบขนและเวลาในการปฏบตงาน

2.3) วตถประสงคของการหากเพอตองการหาจ านวนรถ และการวางเสนทางของรถยนตเหลานน ทสามารถตอบสนองความตองการของลกคาตามจดตางๆ ในทนหมายถง การก าหนดจ านวนรถยนตเกบขนมลฝอย และวางเสนทางของรถเหลานนใหไปเกบขนมลฝอย ณ จดตางๆ โดยเสนทางเดนรถเกบขนขยะจะตองครอบคลมทบซอนกนในแตละวน หรออาจเปนการจดเสนทางในกรณทมจ านวนรถเกบขนจ ากดเพอใหสามารถเกบขนมลฝอยไดมากทสด

2.5 ระบบสารสนเทศภมศาสตร 2.5.1 ความหมายของระบบสารสนเทศภมศาสตร ระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) ประกอบดวย 2 ค า คอ “ระบบสารสนเทศ” (Information System) ซงเปนระบบปฏบตการรวบรวมจดเกบและวเคราะหขอมลอยางเปนขนตอน สามารถคนคนขอมลทตองการใหภายในเวลาอนรวดเรว และสามารถน าผลการวเคราะหไปใชในกระบวนการตดสนใจของผบรหาร สวนค าวา “ภมศาสตร” (Geography) มาจากรากศพท “geo” หมายถงโลกและ “graphy” หมายถงการเขยน ภมศาสตรจงหมายถงการเขยน เรองราวเกยวกบ โลก ห รอม ง เนนไป ทความสมพน ธของมนษ ยกบ พ น ท (Spatial Relationship) (สรรคใจ กลนดาว, 2542, หนา 1) ระบบสารสนเทศภมศาสตร หมายถง ระบบทประกอบดวยสวนตางๆ ไดแก ระบบคอมพวเตอรทงฮารดแวร ซอฟทแวร ระบบเครอขาย ฐานขอมล ผ พฒนาระบบ ผ ใชระบบ พนกงานทเกยวของ และ ผ เชยวชาญในสาขา ทกองคประกอบนท างานรวมกนเพอก าหนด รวบรวม จดเกบขอมล ประมวลผลขอมลเพอสรางสารสนเทศ และสงผลลพธหรอสารสนเทศทไดใหผ ใชเพอชวยสนบสนนการท างาน การตดสนใจ การวางแผน การบรหาร การควบคม การวเคราะหและตดตามผลการด าเนนงานขององคกร (สชาดา กระนนทน, 2541) ระบบสารสนเทศภมศาสตร หมายถงการน าเอาเทคโนโลยของคอมพวเตอรมาชวยเพมประสทธภาพในการใชประโยชนกบระบบภมศาสตร ไมวาจะเปนการจดเกบขอมล การวเคราะหและแสดงผลขอมล ใหมการท างานทสะดวกและสามารถท าความเขาใจในการน าขอมลทางภมศาสตรไปใชงานในขนตอๆ ไปได ซงในปจจบนการใชระบบสารสนเทศภมศาสตรไดเขามามบทบาทมากในการท างานของหนวยงานหรอองคกรตางๆ ทตองการใชขอมลทางภมศาสตรอนเนองมาจากระบบสารสนเทศภมศาสตรนนมการจดเกบทเปนมาตรฐาน สามารถสบคนและปรบแก

.22

ขอมลดวยคอมพวเตอรได เพราะมฐานขอมลแบบดจตอลท าใหในการวเคราะหขอมลตางๆ สามารถท าไดงายขนดวย (วเชยร ฝอยพกล, 2547) สรปไดวา ระบบสารสนเทศ กคอ ระบบทประกอบดวยสวนตางๆ ไดแก ระบบคอมพวเตอรทงฮารดแวร ซอฟทแวร ระบบเครอขาย ฐานขอมล ผ พฒนาระบบ ผ ใชระบบ พนกงานทเกยวของ และ ผ เชยวชาญในสาขา ทกองคประกอบนท างานรวมกนเพอชวยเพมประสทธภาพในการใชประโยชนกบระบบภมศาสตร ไมวาจะเปนการจดเกบขอมล การวเคราะหและแสดงผลขอมล ใหมการท างานทสะดวกและสามารถท าความเขาใจในการน าขอมลทางภมศาสตรไปใชงานในขนตอๆ ไปได 2.5.2 องคประกอบของระบบสารสนเทศภมศาสตร ระบบสารสนเทศทใชคอมพวเตอรประกอบดวย ฮารดแวร (Hardware), ซอฟตแวร (Software), ขอมล(Data), บคคล (People), ขบวนการ (Procedure) และการสอสารขอมล (Telecommunication) ซงถกก าหนดขนเพอท าการรวบรวม, จดการ จดเกบและประมวลผลขอมลใหเปนสารสนเทศ แสดงสวนประกอบของระบบ สารสนเทศทใชคอมพวเตอร 1) ฮารดแวร คออปกรณทางกายภาพ ทใชในการรวบรวม การน าเขา และการจดเกบขอมล, ประมวลผล ขอมลใหเปนสารสนเทศ และแสดงสารสนเทศทเปนผลลพธออกมา 2) ซอฟตแวร ประกอบดวยกลมของโปรแกรมทใชในการปฏบตงานรวมกบฮารดแวรและใชในการประมวลผลขอมลเปนสารสนเทศ 3) ขอมล ในสวนนหมายถง ขอมลและสารสนเทศทถกเกบอยในฐานขอมล โดยฐานขอมล (Database) หมายถงกลมของคาความจรงและสารสนเทศทมความเกยวของกนนนเอง 4) บคคล หมายถง บคคลทใชงานและปฏบตงานรวมกบระบบสารสนเทศ

5) ขบวนการ หมายถง กลมของค าสงหรอกฎ ทแนะน าวธการปฏบตงานกบคอมพวเตอรในระบบสารสนเทศ ซงอาจไดแกการแนะน าการควบคมการเขาใชงานคอมพวเตอร , วธการส ารองสารสนเทศในระบบและวธจดการกบปญหาทอาจเกดขนได

6) การสอสารขอมล หมายถง การสงสญญาณอเลกทรอนกสเพอตดตอสอสาร และชวยใหองคกรสามารถเชอมระบบคอมพวเตอรเขากบระบบเครอขาย (Network) ทมประสทธภาพได โดยเครอขายใชในการเชอมตอคอมพวเตอรและอปกรณคอมพวเตอรไวดวยกน อาจจะเปนภายในอาคารเดยวกน ในประเทศเดยวกน หรอทวโลก เพอใหสามารถสอสารขอมลอเลกทรอนกสได

.23

2.5.3 หนาทของระบบสารสนเทศภมศาสตร (Functions of GIS) ภาระหนาทหลก ๆ ของระบบสารสนเทศภมศาสตรควรจะมอยดวยกน 5 อยางดงน

1) การน าเขาขอมล (Input) กอนทขอมลทางภมศาสตรจะถกใชงานไดในระบบสารสนเทศภมศาสตร ขอมลจะตองไดรบการแปลง ใหมาอยในรปแบบของขอมลเชงตวเลข (Digital Format) เสยกอน เชน จากแผนทกระดาษไปส ขอมลใน รปแบบดจตอลหรอแฟมขอมลบนเครองคอมพวเตอรอปกรณทใชในการน าเขาเชน Digitizer Scanner หรอ Keyboard เปนตน 2) การปรบแตงขอมล (Manipulation) ขอมลทไดรบเขาสระบบบางอยางจ าเปนตองไดรบการปรบแตงใหเหมาะสมกบงาน เชน ขอมลบางอยางมขนาด หรอสเกล (Scale) ทแตกตางกน หรอใชระบบพกดแผนททแตกตางกน ขอมลเหลานจะตองไดรบการปรบใหอยในระดบเดยวกนเสยกอน 3) การบรหารขอมล (Management) ระบบจดการฐานขอมลหรอ DBMS จะถกน ามาใชในการบรหารขอมลเพอการท างานทมประสทธภาพในระบบ GIS DBMS ทไดรบการเชอถอและนยมใชกนอยางกวางขวางทสดคอ DBMS แบบ Relational หรอระบบจดการฐานขอมลแบบสมพทธ (DBMS) ซงมหลกการท างานพนฐานดงนคอ ขอมลจะถกจดเกบ ในรปของตารางหลาย ๆ ตาราง 4) การเรยกคนและวเคราะหขอมล (Query and Analysis) เมอระบบ GIS มความพรอมในเรองของขอมลแลว ขนตอนตอไป คอ การน าขอมลเหลานมาใชใหเกด ประโยชน หรอ ตองมการสอบถามอยางงาย ๆ เชน ชเมาสไปในบรเวณทตองการแลวเลอก (Point and Click) เพอสอบถามหรอเรยกคนขอมล นอกจากนระบบ GIS ยงมเครองมอในการวเคราะห เชน การวเคราะหเชงประมาณคา (Proximity หรอ Buffer) การวเคราะหเชงซอน (Overlay Analysis) เปนตน หรอ ตองมการสอบถามอยางงาย ๆ เชน ชเมาสไปในบรเวณทตองการแลวเลอก (Point and Click) เพอสอบถามหรอเรยกคนขอมล นอกจากนระบบ GIS ยงมเครองมอในการวเคราะห เชน การวเคราะหเชงประมาณคา (Proximity หรอ Buffer) การวเคราะหเชงซอน (Overlay Analysis) เปนตน 5) การน าเสนอขอมล จากการด าเนนการเรยกคนและวเคราะหขอมล ผลลพธทไดจะอยในรปของตวเลขหรอตวอกษร ซงยากตอการตความหมายหรอท าความเขาใจ การน าเสนอขอมลทด เชน การแสดงชารต (Chart) แบบ 2 มต หรอ 3 มต รปภาพจากสถานทจรง ภาพเคลอนไหว แผนท หรอแมกระทงระบบมลตมเดยสอตาง ๆ เหลานจะท าใหผ ใชเขาใจความหมายและมองภาพของผลลพธทก าลงน าเสนอไดดยงขน อก ทงเปนการดงดดความสนใจของผ ฟงอกดวย

.24

2.5.4 ลกษณะขอมลในระบบสารสนสารเทศภมศาสตร 1) ขอมล (Data) หมายถง คาสงเกต คาจากการจดการบนทกคณสมบตของวตถคาตางๆ เหลานไมมความหมาย ถาไมด าเนนการวเคราะหขอมลทดจะตองเกยวของกบงานทท ามความแมนย าถกตอง (Accuracy) และทนตอเหตการณ ขอมลทไดแปลความหมายแลวเรยกวา information หรอสารสนเทศ ผบรหารอาจจะน าขอมลทบนทกไวมากลนกรองเปนสารสนเทศกอน เชน โดยการหาคาเฉลย เปรยบเทยบขอมลปจจบนกบอดตหาความเบยงเบน และความแปรปรวน เปนตน ความส าคญของสารสนเทศท าใหผบรหารเขาใจในการด าเนนงานของตนเอง และเมอทราบแลวกสามารถตดสนใจวาจะตองท าอะไรตอไป ในทางภมศาสตรแบงประเภทขอมลออกเปน 2 ประเภทคอ 1.1) ขอมลทไมอยในเชงพนท (Non-spatial data) เปนขอมลทเกยวของกบคณลกษณะตางๆ ในพนทนนๆ (Attributes) ไดแก ขอมลการถอครองทดน ขอมลปรมาณธาตอาหารในดน และขอมลเกยวกบสภาวะเศรษฐกจและสงคม เปนตน

1.2) ขอมลเชงพนท (Spatial data) เปนขอมลทสามารถอางองกบต าแหนงทางภมศาสตร (Geo-referenced) ทางภาคพนดน ซงแตกตางกบระบบ MIS (Management Information System) หรอระบบสารสนเทศเพอการจดการ เปนระบบงานคอมพวเตอรซงผสมผสานกบการท างานดวยมอ เพอจดท าขาวสารขอมลหรอสารสนเทศส าหรบผบรหารในการตดสนใจ จะเหนวาระบบ MIS นนไมจ าเปนตองอางองกบต าแหนงทางภมศาสตร แตขอมลเชงพนทสามารถแสดงสญลกษณได 3 รปแบบ (Features)

- จด (Point) ไดแก ทตงหมบาน ต าบล อ าเภอ จดตดของถนน จดตดของแมน า เปนตน

- เสน (Line) ไดแก ถนน ล าคลอง แมน า เปนตน - พนท หรอรปหลายเหลยม (Area or Polygons) ไดแก พนทเพาะปลกพช พนท

ปา ขอบเขตอ าเภอ ขอบเขตจงหวด เปนตน ลกษณะของขอมลราสเตอร (Raster or Grid Representation) คอ จดของเซล ท

อยในแตละชองสเหลยม (Grid) โครงสรางของ Raster ประกอบดวยชดของ Grid Cell หรอ Pixel หรอ Picture Element Cell ขอมลราสเตอรเปนขอมลทอยบนพกดรปตารางแถวนอนและแถวตง แตละ Cell อางองโดยแถวและสดมภภายใน Grid Cell จะมตวเลขหรอภาพขอมลราสเตอร

ลกษณะของขอมลเวกเตอร (Vector Representation)ตวแทนของเวกเตอรนอาจแสดงดวย จด เสน หรอพนทซงถกก าหนดโดยจดพกด ซงขอมลประกอบดวยจดพกดทางแนวราบ (X, Y) และ/หรอ แนวดง (Z) หรอ Cartesian Coordinate System ถาเปนพกดต าแหนงเดยวกจะ

.25

เปนคาของจด ถาจดพกดสองจดหรอมากกวากเปนเสน สวนพนทนนจะตองมจดมากกวา 3 จดขนไป และจดพกดเรมตนและจดพกดสดทาย จะตองอยต าแหนงเดยวกน ขอมลเวกเตอร ไดแก ถนน แมน า ล าคลอง ขอบเขตการปกครอง เปนตน

2.6 การวเคราะหโครงขาย การวเคราะหโครงขาย (Network Analysis) เปนอก Extension ของโปรแกรม Arc Map ทใชในการจดการงานทเกยวของกบการวเคราะหเสนทางหรอเครอขายไดสะดวกมากขน โดยชวยในการแกปญหาเรองเสนทางการขนสงจากการใชฐานขอมลThemeทอยในรปแบบShape fileชวยค านวณหาเสนทางทดทสด ทจากจดหนงไปยงจดอนๆ หรอเสนทางทดทสดไปยงเปาหมายตางๆ ได เราอาจก าหนดต าแหนงโดยการใชวธก าหนดต าแหนงโดยการใชก าหนดจดลงบนหนาจอโดยตรง หรออาจจะใชคยต าแหนงพกดลงไปกได หรอไฟลขอมลประเภทจดสถานทกไดเชนกน เราสามารถตดสนใจใหความส าคญกบจดสถานทตงเหลานนทตองการไป หรอเราอาจจะใช การวเคราะหโครงขายชวยคนหาและล าดบการไปยงจดตางๆ

ในการแกปญหาทเกยวของกบการวเคราะหเสนทางนน เราอาจจะตองเตรยมแบบจ าลองเสนทางนนใหถกตอง โดยจะตองเตรยมระยะเวลาเฉลยในการเดนทางในเสนนน (Average Travel Times) และก าหนดการเดนทางเดยว (One-way Streets) จดหามการเลยว (Prohibited turns) ทางดวนขนทสอง (Overpasses) และทางใตดน (Underpasses) และบรเวณถนนปดซอม (Closed Streets) เหลานเปนสงทผ ใชโปรแกรมจะตองก าหนด Attribute ของ Theme เสนทางนน โดยมลกษณะหรอรปแบบในการท างานไดหลายอยาง ดงน

1) คนหาเสนทางการเดนทางทมประสทธภาพ

เปนการคนหาเสนทางทดทสดในขณะนนจากจดหนงไปยงอกจดหนง หรอหลายๆ จดทเราตองการหยดแวะ หรอเปนการหาเสนทางทดทสด เพอไปใหผานในต าแหนงสถานทเปาหมายตางๆ หลายๆ สถานททไดก าหนดไว เราสามารถก าหนดต าแหนงโดยการเลอกต าแหนงบน Theme ประเภท Point เปนตวก าหนดต าแหนงกได เราอาจตดสนใจใหล าดบความส าคญแกสถานททเราตองการไปตามล าดบกอนหลงได หรอเราอาจจะใช Network Analysis ชวยและตดสนใจเลอกสถานททควรไปตามล าดบ

2) ก าหนดทศทางการเดนทาง ชวยใหเราสามารถรายงานผลทศทางการเดนทางอยางงายๆ ในรปแบบ Text เมอพมพออก หรอบนทกไวใชอางองได ส าหรบเสนทางใดๆ เชน เสนทางระหวางต าแหนงสถานท 2 จด

.26

การหาเสนทางทจะตองผานหลายๆ แหง หรอการหาเสนทางไปยงสงอ านวยความสะดวกทใกลทสด เราอาจตดสนใจใหรายงานผลลพธเปนระยะเวลาทใช และระยะทางทใชในการเดนทาง อาจจะใหรายงานผลเปนชอถนนในเสนทางทจะผาน หรอรายงานผลเปนจดส าคญทจะผานในเสนทาง ในการก าหนดการรายงานผลนจะบอกทศทางการเดนทางได แกไข และพมพรายงานหรออาจจะบนทกไวอางองตอไป

3) ก าหนดโดยใชสงอ านวยความสะดวกหรอยานพาหนะทใกลทสด

เปนการคนหาสงอ านวยความสะดวก เชน โรงพยาบาล สถานดบเพลง สถานต ารวจ ฯลฯทต าแหนงใดๆ ทใกลกบจดหรอพนททตองการมากทสดโดยการวเคราะหโครงขายจะวเคราะหไดวาสงอ านวยความสะดวกใดทอยใกลทสดใหทราบและแสดงผลเสนทางทดทสดเพยงแคก าหนดต าแหนงทตองการจะไป

4) การคนหาพนทบรเวณรอบๆ ต าแหนงทก าหนด

เปนการหาพนทใหบรการทก าหนดขอบเขตของ polygon ลอมรอบครอบคลมเสนทางทใหบรการ ท าใหสามารถประเมนจ านวนผไดรบบรการหรอพนทใหบรการ โดยใชค าสง theme on theme selection บน Arc Map

2.6.1 โครงขาย (Network) โครงขาย หมายถง กลมของสงทมลกษณะเปนแนว เปนโครงขาย เชน โครงขายทอสงน ามน โครงขายเสนทางรถประจ าทาง ฟงกชนโครงขายน สวนใหญใชกบการวเคราะหการขนยายทรพยากรธรรมชาต หรอกลมคนจากทแหงหนงไปยงทอกแหงหนง โดยมวตถประสงคหลก 3 ประการ คอ 1) การประมาณการ ปรมาณของวตถทขนยาย ตวอยางเชน สามารถประมาณการณ ปรมาณของตะกอนทกระแสนาในแมนาพดพามาในลมน าหนง ๆ 2) การเลอกเสนทางทดทสด ตวอยางเชน การเลอกเสนทางในกรณฉกเฉ น ส าหรบรถพยาบาล หรอรถดบเพลง และการเลอกเสนทางเพอใหเกดประโยชนสงสดในการปฏบตงาน การรวบรวมมลฝอยของเทศบาล การนาจดหมายพสดภณฑไปแจกจายของบรษไปรษณย เปนตน 3) การจดสรรทรพยากร ตวอยางเชน การแบงพนทในเขตเมองออกเปนเขต ๆ เพอสามารถรบการบรการไดอยางรวดเรวจากสถานตรวจ และ/หรอรถดบเพลง เปนตน

การปฏบตการโครงขายตองประกอบดวยองคประกอบ 3 ประการ คอ 3.1) จดเรมตน และจดหมายปลายทาง

3.2) ตองก าหนดเลขหมายประจ าถนนแตละสายแตกตางกน

.27

3.3) ตองทราบขอจ ากดของถนนแตละสายวาเปนทางเอก หรอทางโท จ ากดความเรว มสญญาณไฟจราจรหรอไม จานวนเทาใด ขอมลเชงคณลกษณะเหลาน เปนอปสรรคในการเดนทาง ดงนน ในการปฏบตการโครงขาย คอ การเลอกเสนทางทมอปสรรคในการเดนทางนอยทสด (เอกพล ฉมพงษ, ม.ป.ป.) 2.6.2 พนทบรการ (Service Area) และ โครงขายบรการ (Service Network) พนทบรการ (Service Areas) เปนรปแบบทสรางมาจาก Network Analyst เพอชวยการประเมนพนทหรอจดทสามารถเขาถงบรการได หรอไดรบบรการอยางทวถง พนทบรการเปนพนททเปนขอบเขต Polygon ทอยภายในพนทเสนทาง หรออยภายในระยะเวลาของการเดนทางหรออยภายในระยะทางจากทตงจดบรการ เชน ขอบเขตของพนททไดรบบรการภายใน 10 นาท ของการขบรถยนตไปใหบรการยงพนทเหลานน พนทบรการอาจแทนดวย รปแบบ Polygon ซงรปแบบเหลานนอาจแสดงจ านวนของประชากรหรอขนาดของพนทหรอจ านวนของสงใดๆ ทตองการแสดงผลอยภายในพนทได โครงขายบรการ (Service Network) เปนเสนทางการใหบรการ เปนเสนทางประเภท รปแบบเสนทบอกใหทราบวาถนนเสนนอยภายในพนทใหบรการ หรอเปนเสนทางทตองวงใหบรการ ภายในระยะทางหรอเวลาทก าหนดจากทตง บนโครงขายถนน เราอาจใชแสดงเสนทางทสามารถเขาไปใหบรการได (สเพชร จรขจรกล, 2544) 2.7 งานวจยทเกยวของ กฤษดา ทองอดม (2544) ไดท าการศกษาเรองการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการจดเสนทางเกบขนมลฝอย กรณศกษาเทศบาลต าบลประชาธปตย จงหวดปทมธานไดศกษาและเกบรวบรวมขอมลในระบบเกบขนมลฝอยของเทศบาลต าบลประชาธปตย และเสนอวธการในการวเคราะหขอมลเพอจดเสนทางเกบขนมลฝอย รวมทงน าขอมลทไดมาใชในการออกแบบจดท าฐานขอมล และพฒนาโปรแกรมประยกตส าหรบการจดเสนทาง โดยมเปาหมายของการจดเสนทางคอใหรถแตละคนมพนทความรบผดชอบทสมดลและมระยะการเดนทางทสนทสด วธการศกษาเรมจากการเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบระบบเกบขนมลฝอยน ามาออกแบบจดท าฐานขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร จากนนก าหนดวธการวเคราะหขอมลเพอจดเสนทาง โดยใชโปรแกรม ArcView Network Analyst ชวยในการจดเสนทาง ในสวนของการพฒนาโปรแกรมประยกตไดใชโปรแกรม ArcView GIS เปนเครองมอในการออกแบบ

.28

สทธชา ทบดารา และเสร เศวตเศรน (2554) ไดท าการศกษาเรองการจดการขยะชมชน ในกรงเทพมหานคร มการออกแบบและสรางโปรแกรมคอมพวเตอรเพอวางแผนการจดเสนทางเดนรถเกบขนขยะชมชนในกรงเทพมหานคร แบบจ าลองทใชมาจากการประยกตทฤษฎ Vehicle Routing Problem (VRP) โดยใชวธ Cluster-First Route-Second Method กรงเทพมหานครแบงออกเปน 50 เขต ซงแตละเขตมหนาทรบผดชอบในการจดเกบขยะทเกดขนภายในเขต ในการวางแผนระบบการจดเกบขยะของรถเกบขยะแตละคน ท าการจดกลมจดเกบขนขยะใหกบรถเกบขยะแตละคนกอนจากนนกจดเสนทางเดนของรถขยะแตละคนเรมตนรถเกบขยะออกจากสถานจอดรถ และเมอวงผานจดเกบขยะทกจดแลว จากนนรถเกบขยะจะวงไปยงสถานขนถายขยะเปนจดสดทายการจดการขยะมลฝอยใชโปรแกรม Delphi 7ในการพฒนาโปรแกรม และใชโปรแกรม SQLServer Express 2005 เปนโปรแกรมจดท าฐานขอมล นนทนจช ลมกมลทพย (2554) ไดศกษาเรองการวเคราะหเสนทางเดนรถทเหมาะสมส าหรบการจดเกบขยะมลฝอยในพนทแขวงคลองจน เขตบางกะป กรงเทพมหานคร โดยการใชระบบสารสนเทศภมศาสตร เพอวเคราะหเสนทางทเหมาะสมในการเกบรวบรวมขยะมลฝอย และจดท าฐานขอมลดานการเกบรวบรวมขยะมลฝอย โดยลงพนทส ารวจและตดตามการด าเนนงานของเจาหนาทเพอศกษาแผนการน าเนนงานบรหารจดการมลฝอยรวมถงเสนทางการเกบรวบรวมมลฝอย ในดานการจดท าฐานขอมลนนไดจดท าปรมาณมลฝอยและเสนทางทอยในความรบผดชอบของยานพาหนะตวอยางใหมความสมพนธกน และน าไปสการวเคราะหหาเสนทางเดนรถทเหมาะสมส าหรบการเกบรวบรวมขยะมลฝอย การบรหารจดการเกบรวบรวมมลฝอยม 2 ประเภท ไดแก ระบบถงคงท และระบบถงเคลอนท โดยในแตระบบมการเกบรวบรวมทแตกตางกนออกไป

กมพล จนทรศร และคณะ (2551) ไดศกษาเรองการศกษาปญหาในการจดเกบขยะในพนทเทศบาลเมองอ านาจเจรญเพอศกษาปญหาในการจดเกบขยะในพนทเทศบาลเมองอ านาจเจรญ โดยศกษาการจดเกบเสนทางการเกบขน การขนสง สงอ านวยความสะดวกในการจดเกบ ปญหา อปสรรคและขอจ ากดของพนกงานตลอดจนปญหาและความตองการรบบรการของประชาชน เพอปรบปรงการใหบรการจดเกบขยะใหสอดคลองกบความตองการของประชาชน ผลการศกษาพบวามรถจดเกบขยะ 8 คน พนกงานเรมจดเกบขยะเวลา 04.00 – 15.00 น. โดยจดเกบ2 – 3 เทยว/วน/คน จดเกบขยะไดวนละ 16.70 ตน/วน พนกงานจะคดแยกขยะบางสวนเฉพาะทขายได และน าไปก าจดดวยการฝงกลบโดยทงขยะรวมลงในบอฝงกลบ วสดอปกรณ อ านวยความสะดวกในการจดเกบ ไดแก รถ ถง บงก ไมกวาดถงมอยาง มเพยงพอสภาพการใชงานไดด ปญหาท

.29

ส าคญในมมมองของพนกงานจดเกบ คอ ขยะตกคาง เสนทางการเดนรถทบซอน และภาวะงานไมเทากน ถงขยะทมขนาดแตกตางกนท าใหการจดเกบลาชา สวนประชาชนผ รบบรการสวนใหญเหนวาขยะท าใหเกดปญหากลนรบกวน ภาชนะรองรบขยะไมเพยงพอและจดวางไมเหมาะสม ควรมการปรบปรงบรการจดเกบและวางระบบการจดเกบทเหมาะสม จากเอกสารงานวจยทเกยวของนคณะผศกษาจงมความสนใจจะศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนในเขตพนทองคการบรหารสวนต าบลทาโพธอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก และศกษาเสนทางเดนรถเกบขนขยะ โดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการจดเสนทางเดนรถเกบขนขยะทเหมาะสม และมประสทธภาพ

บทท 3

วธการด าเนนงานวจย การวจยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะขององคกรบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก จากแนวคดในการศกษาทเนนความส าคญของการจดเสนทางเดนรถเกบขนขยะมลฝอย เพอก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะมลฝอยทเหมาะสม ซงผศกษาไดก าหนดวธการศกษาตามหวขอตอไปน

3.1 เครองมอทใชในการศกษา 3.2 ขอมลทใชในการศกษา 3.3 การด าเนนการศกษา

3.1 เครองมอทใชในการศกษา 3.1.1 ฮารดแวร (Hardware)

- เครองคอมพวเตอรโนตบกToshiba satellite l840 ความเรวในการประมวลผล: 2.30GHz ความจของหนวยความจ า: 4GB ขนาดฮารดไดรฟ: 640 GB -เครองพมพเลเซอร canon Mp145 3.2.1 ระบบปฏบตการและชดโปรแกรม (Software) -ระบบปฏบตการWindows 7 -ชดโปรแกรมวเคราะหโครงขาย Network analysis -ชดโปรแกรมArc Map 3.2 ขอมลทใชในการศกษา 3.2.1 ขอมลดาวเทยมพนทต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ของส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ ป พ.ศ. 2552 จากเวบไซตhttp://terminal.gistda.or.th/ 3.2.2 การส ารวจและเกบขอมลดานการรวบรวมขยะมลฝอยและการเกบขนขยะจากองคการบรหารสวนต าบลทาโพธอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ดงน 1) การจดเกบรวบรวมขยะมลฝอย

31

องคการบรหารสวนต าบลทาโพธ มรถยนตเกบขนขยะมลฝอย จ านวน 3 คน เปนรถคนใหญ จ านวน 2 คน ซงเปนรถยนตเกบขยะแบบบรรทกอดทาย คนสสม ความจ 12 ตน คนสเขยวใหญ ความจ 11 ตน และเปนรถคนเลก จ านวน 1 คน ซงเปนรถยนตเกบขยะแบบบรรทกเททาย ความจ6.5 ตนโดยความจรถเกบขนขยะทปรากฏ เปนความจรวมน าหนกรถขยะ วธการเกบรวบรวมไดก าหนดตามความเหมาะสมของพนทเปน 2 วธ คอ แบบบานตอบานและแบบถงรวม โดยมการชแจงประชาสมพนธใหกบประชาชนทราบถงวธการและเวลาทใหบรการเกบรวบรวมขยะเพอใหประชาชนน าขยะมลฝอยมาทงใหสมพนธกบเวลาจดเกบขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธ

2) การขนขยะมลฝอย รถยนตเกบรวบรวมมลฝอยจะท าการเกบรวบรวมขยะมลฝอยจากแหลงก าเนดจดตางๆ จน

เตมคนรถแลวน ามาถายในสถานขนถาย 3) ขอมลการเกบขนขยะ 3.1) ขอมลเสนทางเดนรถเกบขนขยะ ของพนทต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวด

พษณโลก จากองคการบรหารสวนต าบลทาโพธถง หนองสามคลอง หม 11 ต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

3.2) การศกษาปฏบตงานเกบขนมลฝอย ใชแบบบนทกการปฏบตงานของรถเกบขนมลฝอย โดยบนทกจดเกบขนมลฝอยแตละจด ตงแตเรมออกจากสถานจอดรถจนกระทงปฏบตงานแลวเสรจ รวมทงขอมลอนๆ ทเกยวของ ประกอบดวย

- เสนทางการวงเกบคนของรถแตละคน (Collection Routing) - สถานทตงจดเกบขนมลฝอย (Pickup Point or Stop) ซงประกอบดวยระบบถงคงทและระบบถงเคลอนท - จ านวนเทยวในการเกบคนตอวน ตอสปดาห ของรถแตละคน (Frequencies of Collection) - ขอมลลกษณะสภาพของถนนและเงอนไขการจราจร

4) เสนทางการจดเกบขยะในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ องคการบรหารสวนต าบลทาโพธไดแบงเสนทางการจดเกบขยะเปน 11 เสนทาง ซงมเสนทางดงน เสนทางท 1 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททายคนสเขยวเลก ทะเบยน 81-7207

32

เสนทางเกบขนขยะในวนจนทร พฤหสบด และวนอาทตยคอ วงจากหนามหาวทยาลยนเรศวร - รมน า ม.3 - โรงน าแขงชนะศก -แยกวดสะกดน ามน- โรงแรมทอแสง - รมทาง ม.3 - สมยศรสอรท– บานหมอ – ซอย รพ.สต. ทาโพธ –สถานบรรจแกสหงตม ปตท. เสนทางท 2 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททายคนสเขยวเลก ทะเบยน 81-7207 มเสนทางเกบขนขยะในวนพธกบศกร คอ วงจากหนามหาวทยาลยนเรศวร - ซอยหม 1-2 - หม 10 เสนทางท 3 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททายคนสเขยวเลก ทะเบยน 81-7207 มเสนทางเกบขนขยะในวนองคาร คอ วงจากหนามหาวทยาลยนเรศวร -ซอยทางเขาวดสะกดน ามน - รมน า หม 1-2 เสนทางท 4 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207 มเสนทางเกบขนขยะในวนจนทรและพฤหสบด คอ วงจากตลาดหม 7 - KK แมนชน - หอพกบานสวน -ภาวตา -แสงพรมแลนด -ทสแควส - น าเพชร 4 - หอพกนสตา - MC แลนด -พราวพล - เดอะฟารม เสนทางท 5 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207 มเสนทางเกบขนขยะในวนพธกบอาทตย คอ วงจากตลาดหม 7 –หอพกรกษมณฑ - ทสแควส - เดอะฟารม - น าเพชร 4 - พราวพล - เชยรหมกระทะ - ซอยหม 7 ทงหมด เสนทางท 6 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207 มเสนทางเกบขนขยะในวนองคารและศกร คอ วงจากตลาดหม 7 - NU พลาซา - น าเพชรคอนโด – ทสแควส– PPการเดน– เชยรหมกระทะ- เดอะฟารม - พราวพล - สายตรงหม 7 เสนทางท 7 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะในวนจนทรและพฤหสบด คอวงจากเคยงมอ - ซาแซบ 2 - ฮอลแลนด - แกรนดโฮม - บานสวน - ตลาดเมองทอง - รมคลองชลประทาน - หม9 - รานใบตอง - กวยเตยวเรอ - ศนยฮอนดา เสนทางท 8 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะในวนพธและเสาร คอ วงจากเคยงมอ - ซาแซบ 2 - บานสวน - ตลาดเมองทอง - รมคลองชลประทาน - รานใบตอง - กวยเตยวเรอ - ศนยฮอนดา - ปม ปตท.- ศนยมตซ - บรษทวรยะประกนภย- แลคตาซอย

เสนทางท 9 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607

33

มเสนทางเกบขนขยะในวนองคารและศกร คอ วงจากปม ESSO - รานนอกชาน - หมบานรงอรณ - หมบานกฤษสร - หมบานเคฮอล - หมบานบณฑรกา - ปมเชลส - ช. วสดกอสราง - หม 5-6 เสนทางท 10 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะใน วนจนทร พธ และศกร คอ วงจากDSD - มายโฮม 2 - น าเพชร 2 - ธดารตน - สมฤด - พกลทอง - ทเคแลนด - แฮปปโฮม - KRโฮม - กดแลนด1-2 - สนองคณ - ฟอรจน - ดษฎเพลส - นทแมนชน - ออเรนท - ตลาดหม 8 - เพชรทองค า - นนทพร - นรศา - พชรวรรณ - อไรพานช - ลตเตลโฮม - พรวลย - เฟองฟา - เลศศร - ทรพยธาน - ฟาใส - ภทรสร - ST คอรท - ยพนพร – น าเพชรซอย 4-5 - บญญรตน - สนวนา1-2 - สภาพร - ศศวมล เสนทางท 11 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะในวนองคาร พฤหสบด และอาทตย คอ วงจากตลาดหม 8- แกรนดโฮม - แสงพรมแลนด - DSD - มายโฮม 2 - น าเพชร 2 - สภาพร - ศศวมล - โกเดลคอนโด - ออคด - KR โฮม - ศรลกษณ -เอมแอนดท - คณทวกจ -ศรภทรคอรท - ฐตนนท - ศรพฒ - ฟอรจน – ก ดแลนด 1-2 - นทแมนชน - สนองคณ - ดษฎเพลส- บญญรตน - ออเรนท - ในหมบาน หม8 - สสงข - สขทว - เปยมสข 3.3 การด าเนนการศกษา 3.3.1 ศกษาขอมลพนฐาน เกยวกบพนท เสนทางเกบขน ปรมาณขยะมลฝอยและการวเคราะหเสนโครงขายถนน 1) พนทรบผดชอบ คออาณาเขตและพนทขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธทงหมดมเนอท 31,300 ไร หรอประมาณ 50.7 ตารางกโลเมตร 2) เสนทางในการเกบขนขยะ คอ ลกษณะการเดนรถในแตละเสนทาง เชนเสนใดหามเลยว หามเขา รถวงทางเดยว เปนตน

3) ปรมาณขยะมลฝอยจากจ านวนจดทตองเกบขนขยะในแตละเสนทาง 3.3.2 ก าหนดจดทตองเกบขนขยะในแตละเสนทางโดยก าหนดวาสวนใดบางทพนกงานจะตองเกบขนความถหางของการเกบขนขยะในแตละจดแตละพนทถหางเพยงใด 3.3.3 การจดแบงเสนทางเกบขนขยะของต าบลทาโพธ โดยใชขอมลดาวเทยมของส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศปพ.ศ.2552 เพอปรบขอมลเสนทางใหตรง และจะใชการ Digitize เสนทางการเดนรถออกเปนเสนทางทรถแตละคนวงไปเกบขยะ และน ามา

34

เปรยบเทยบกบจดขยะวาการเกบขยะครอบคลมพนทหรอไม มถนนเสนไหนทซอนทบกนหรอไม เพอวเคราะหเสนทางทครอบคลมมากทสด 3.3.4 การประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร โดยการวเคราะหโครงขาย (Network analysis) เพอการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยของต าบลทาโพธทเหมาะสม 3.3.5 สรปผลการศกษา และการจดท ารายงานผลการศกษาฉบบสมบรณ

บทท 4

ผลการวจย ผลการวจยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก มการน าปจจยตางๆ มาวเคราะหเพอหาเสนทางการเกบขนขยะทเหมาะสม โดยแบงการวเคราะหขอมลเปน 2 สวน ดงน

4.1 การศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

4.2 การก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธทเหมาะสมโดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS Network Analysis)

4.1 การศกษารปแบบการเกบขนขยะในปจจบนของเขตพนทองคการบรหารสวนต าบล ทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 4.1.1 โครงขายเสนถนนในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธจงหวดพษณโลก ขอมลโครงขายเสนถนน (Road Network) ทใชในการท างานวจยนเปนขอมลทถกสรางขนมอาณาเขตครอบคลมเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธบนแผนท โดยมพนท 31,300 ไร หรอประมาณ 50.7 ตารางกโลเมตร ซงมพนทดงภาพ 1 และภาพ 2

ภาพ 1 แผนทแสดงขอมลโครงขายเสนถนนในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ

35

ภาพ 2 แสดงตวอยางขอมลถนน ในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ จากภาพ 1และภาพ 2 จะเหนไดวา โครงขายเสนถนนในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธทส าคญ ไดแก ทางหลวงหมายเลข 117 พษณโลก-นครสวรรค ขนาด 10 ชองทางจราจร มความยาว 5.44 กโลเมตร ทางหลวงหมายเลข 126 ทางเลยงเมอง ขนาด 4 ชองทางจราจร ความยาว 6.44 กโลเมตร ทางหลวงหมายเลข 1063 พษณโลก-บางกระทม ขนาด 4 ชองทางจราจร ความยาว 3.38 กโลเมตร ทางหลวงหมายเลข 1065 พษณโลก-บางระก า ขนาด 4 ชองทางจราจร ความยาว 3.58 กโลเมตร ถนนบนคลองชลประทาน โครงการชลประทานเขอนนเรศวร ขนาด 2 ชองทางจราจร ความยาว 5.8 กโลเมตร ม ทางหลวงชนบท 3027 (ทาโพธ-ก าแพงดน) ขนาด 2 ชองทางจราจร ผานกลางชมชนและขนานกบแมน านาน ความยาว 6.6 กโลเมตร และมถนนภายในหมบาน ขนาด 1-2 ชองทางจราจร ความยาวรวม 3.9 กโลเมตร ดงนน รวมความยาวของถนนทงหมดจะมความยาว รวมทงสน 35.14 กโลเมตร

4.1.2 การส ารวจจดจดเกบขนขยะตามโครงขายเสนถนนในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ จงหวดพษณโลก

จดจดเกบขยะหรอจดทตงถงขยะ ซงเกบโดยการใช GPS ตามโครงขายเสนถนนในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ จงหวดพษณโลกโดยถงขยะทใชเปนถงขยะยางรถยนต มขนาดเฉลย 80 ลตร และถงขยะถงขยะตดลอ ขนาด 120 ลตร ปรากฏตามภาพ 3 และ 4

36

ภาพ 3 แผนทแสดงจดทตงถงขยะในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ

37

ภาพ 4 แสดงตวอยางขอมลชนดถงขยะในแตละจดจดเกบ

จากภาพ 3 และภาพ 4 จะเหนไดวา จดทตงถงขยะตามโครงขายเสนถนนในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธนนจะตงอยตามแนวถนนสายรอง ภายในหมบาน ขนาด 1-2 ชองทางจราจร โดยมความหนาแนนในบรเวณหมท 7 ซงเปนบรเวณศนยกลางชมชนและเปนทตงทท าการองคการบรหารสวนต าบลเกา และหมท 9 ทางดานตะวนออกของมหาวทยาลยนเรศวร ซงเปนบรเวณทตงหอพกเอกชนจ านวนมากสวนบรเวณหมท 9 ทอยทางดานตะวนตกเฉยงใตของมหาวทยาลยนเรศวร เรยบตามแนวถนนสายยอยทขนานกบคลองหนองเหลกกเปนบรเวณทตงหอพกเอกชนหลายแหงเชนเดยวกน แตมความหนาแนนนอยกวาเพราะเปนชมชนขนาดเลก มหอพกเพยงเลกนอย และพนทบรเวณนเปนพนททางการเกษตรเปนสวนใหญ 4.1.3 รปแบบการจดเสนทางการเกบขนขยะในปจจบนของเขตพนทต าบลทาโพธ เสนทางในการจดเกบขนขยะนนเสนทางทสนทสดอาจไมใชเสนทางทดทสดเสนทางการจดเกบขนขยะทดทสดนนควรเปนเสนทางทครอบคลมจดทวางถงขยะทกถงทอย ในพนท ทรบผดชอบทงหมด แตจากการจดเสนทางเดนรถเกบขนขยะททางองคการบรหารสวนต าบลทาโพธจดเสนทางในแตละวนนนจะเหนวาไมไดครอบคลมจดวางถงขยะทงหมด และมพนทซ าซอนอยดวย คอพนทรอบบรเวณมหาวทยาลยนเรศวร ซงเปนแหลงชมชนขนาดใหญ และยงเปนแหลงรวมของรานคา รานอาหาร และเปนแหลงรวมหอพกนสตจ านวนมาก ท าใหพนทในบรเวณโดยรอบมหาวทยาลยนเรศวรนนมขยะเกดเปนจ านวนมากในแตละวน ซงทางองคการบรหารสวนต าบลทา-

38

โพธ กไดด าเนนการจดรถเกบขนขยะมาเกบขยะทกวนเพอไมใหมขยะลน และเสนทางเดนรถเกบขนขยะแตละคนและในแตละวนจะแตกตางกน ดงปรากฏในภาพ 5-26

ภาพ 5 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะคนสสม เลขทะเบยน 81-0607 ใน 1 สปดาห

จากภาพ 5 จะเหนไดวา เสนทางเดนรถเกบขนขยะคนสสม เลขทะเบยน 81-0607 ใน 1 สปดาห จะเกบขนขยะตามเสนทาง บรเวณ หม 5 หม 6 หนามหาวทยาลยนเรศวร และบรเวณ หม 9 ทางทศตะวนออก และทศตะวนตกเฉยงใตของมหาวทยาลยนเรศวร

39

ภาพ 6 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะคนสสม เลขทะเบยน 81-0607 ใน 1 สปดาห

จากภาพ 6 จะเหนไดวา เสนทางเดนรถเกบขนขยะคนสสม เลขทะเบยน 81-0607 ใน 1 สปดาห จะเกบขนขยะตามเสนทาง บรเวณ หม 9 ทางทศตะวนออกของมหาวทยาลยนเรศวร

40

ภาพ 7 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขยะของคนสเขยวใหญ เลขทะเบยน 81-7207

ใน 1 สปดาห

จากภาพ 7 จะเหนไดวา เสนทางเดนรถเกบขนขยะคนสเขยวใหญ เลขทะเบยน 81-7207

ใน 1 สปดาห จะเกบขนขยะตามเสนทางบรเวณหมท 9 ทางทศตะวนออก และบรเวณหม 7

41

ภาพ 8 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนยะของคนสเขยวเลก เลขทะเบยน 80-9387

ใน 1 สปดาห

จากภาพ 8 จะเหนไดวา เสนทางเดนรถเกบขนขยะคนสเขยวเลก เลขทะเบยน 80-9387ใ น 1 สปดาห จะเกบขนขยะตามเสนทาง บรเวณ หม 1 หม 2 หม 10 และบรเวณเสนทางหนามหาวทยาลยนเรศวร

42

เสนทางการจดเกบขยะในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ องคการบรหารสวนต าบลทาโพธไดแบงเสนทางการจดเกบขยะเปน 11 เสนทาง ซงมเสนทางดงน เสนทางท 1ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททาย คนสเขยวเลก ทะเบยน 80-9387

ภาพ 9 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 1

จากภาพ 9 จะเหนไดวา เสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 1 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททายคนสเขยวเลก ทะเบยน 80-9387 มเสนทางเกบขนขยะในวนจนทร พฤหสบด และวนอาทตยคอ วงจากหนามหาวทยาลยนเรศวร- รมน า ม.3 – โรงน าแขงชนะศก– แยกวดสกด – โรงแรมทอแสง-รมทาง หม 3-สมยศรสอรท– บานหมอ - ซอย รพ.สต. ทาโพธ – สถานบรรจแกสหงตม ปตท.

43

เสนทางท 2 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททายคนสเขยวเลก ทะเบยน 80-9387

ภาพ 10 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 2

จากภาพ10 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 2 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททาย คนสเขยวเลก ทะเบยน 80-9387 มเสนทางเกบขนขยะในวนพธกบศกร คอ วงจากหนามหาวทยาลยนเรศวร- ซอยหม 1-2 - หม 10

44

เสนทางท 3 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททาย คนสเขยวเลก ทะเบยน 80-9387

ภาพ11 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 3

จากภาพ 11 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 3 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททายคนสเขยวเลก ทะเบยน 80-9387 มเสนทางเกบขนขยะในวนองคาร คอ วงจาก หนามหาวทยาลยนเรศวร - ซอยทางเขาวดสะกดน ามน - รมน า หม 1-2

45

เสนทางท 4 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207

ภาพ 12 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 4

จากภาพ 12 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 4 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207 มเสนทางเกบขนขยะในวนจนทรและพฤหสบด คอ วงจากตลาดหม 7 - KK แมนชน - หอพกบานสวน-ภาวตา - แสงพรมแลนด -ทสแควส- น าเพชร 4 - หอพกนสตา - MC แลนด- พราวพล - เดอะฟารม

46

เสนทางท 5 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207

ภาพ 13 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 5

จากภาพ 13 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 5 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207 มเสนทางเกบขนขยะในวนพธกบอาทตย คอ วงจาก ตลาดหม 7 - หอพกรกษมณฑ -ทสแควส -เดอะฟารม - น าเพชร 4 - พราวพล - เชยรหมกระทะ - ซอยหม 7 ทงหมด

47

เสนทางท 6 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทาย คนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207

ภาพ 14 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 6

จากภาพ 14 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 6 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทาย คนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207 มเสนทางเกบขนขยะในวนองคารและศกร คอ วงจากตลาดหม 7 - NU พลาซา –น าเพชรคอนโด -ทสแควส - PPการเดน- เชยรหมกระทะ -เดอะฟารม - พราว-พล - สายตรงหม 7

48

เสนทางท 7 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607

ภาพ15 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 7

จากภาพ 15 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 7 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะในวนจนทรและพฤหสบด คอ วงจากเคยงมอ - ซาแซบ 2 - ฮอลแลนด - แกรนดโฮม - บานสวน - ตลาดเมองทอง - รมคลองชลประทาน - หม9 - รานใบตอง - กวยเตยวเรอ - ศนยฮอนดา

49

เสนทางท 8 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607

ภาพ 16 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 8

จากภาพ 16 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 8 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะในวนพธและเสาร คอ วงจากเคยงมอ - ซาแซบ 2 - บานสวน -ตลาดเมองทอง -รมคลองชลประทาน - รานใบตอง - กวยเตยวเรอ - ศนยฮอนดา- ปม ปตท. - ศนยมตซ - บรษทวรยะประกนภย-แลคตาซอย

50

เสนทางท 9 รถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607

ภาพ 17 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 9

จากภาพ 17 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 9 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะในวนองคารและศกร คอ วงจากปม ESSO - รานนอกชาน-หมบานรงอรณ - หมบานกฤษสร - หมบานเคฮอล- หมบานบณฑรกา - ปม เชลส- ช. วสดกอสราง - หม 5-6

51

เสนทางท 10 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607

ภาพ 18 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 10

จากภาพ 18 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 7 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะในวนจนทร พธ และศกร คอวงจาก DSD -มายโฮม 2 - น าเพชร 2 - ธดารตน - สมฤด - พกลทอง -ทเคแลนด -แฮปปโฮม – KR โฮม - กดแลนด1-2 - สนองคณ -ฟอรจน- ดษฎเพลส-นทแมนชน- ออเรนท- ตลาดหม 8 - เพชรทองค า -นนทพร -นรศา- พชรวรรณ- อไรพานช - ลตเตลโฮม- พรวลย - เฟองฟา- เลศศร- ทรพยธาน - ฟาใส - ภทรสร -ST คอรท-ยพนพร- น าเพชรซอย 4-5 - บญญรตน- สนวนา 1-2- สภาพร - ศศวมล

52

เสนทางท 11 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607

ภาพ 19 แผนทแสดงเสนทางการจดเกบขนขยะทงหมดในเสนทางท 11

จากภาพ 19 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางท 11 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะในวนองคาร พฤหสบด และอาทตย คอ วงจาก ตลาดหม 8 - แกรนดโฮม- แสงพรมแลนด -DSD -มายโฮม 2 - น าเพชร 2 - สภาพร - ศศวมล - โกเดลคอนโด - ออคด -KR โฮม–ศรลกษณ -เอมแอนดท - คณทวกจ -ศรภทรคอรท -ฐตนนท-ศรพฒ - ฟอรจน-ก ดแลนด1-2 -นทแมนชน- สนองคณ – ดษฎเพลส -บญญรตน - ออเรนท- ในหมบาน หม 8 - สสงข - สขทว - เปยมสข

53

จากการศกษาแตละเสนทาง จะเหนวาในแตละวนเสนทางเดนรถเกบขนขยะแตละเสนทางไมครอบคลมจดเกบขยะ บางทางเสนทางมการทบซอนกน และในวนเสารเปนวนหยด ท าใหไมมรถวงเกบขยะ จะเหนไดในวงกลมสแดง ดงภาพตอไปน

ภาพ 20 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนจนทรของรถทง4 คน

จากภาพ 20 จะเหนวา ในวนจนทรมเสนทางทรถเกบขนขยะวงซอนทบกน คอ บรเวณถนนเสนหนามหาวทยาลยนเรศวร และจะเหนวามจดวางถงขยะบรเวณหม 10 และ หม 5-6 นนไมมรถเกบขนขยะเขาไปเกบขยะในวนน

54

ภาพ 21 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนองคารของรถทง 4 คน

จากภาพ 21 จะเหนวา ในวนองคารมเสนทางเดนรถเกบขนขยะวงซอนทบกนคอ ถนนบรเวณดานขางมหาวทยาลยนเรศวร กบถนนเสนทางหนามหาวทยาลยนเรศวร และจะเหนวา มจดวางถงขยะบรเวณหม 9 และ หม 10 นนไมมรถเกบขนขยะเขาไปเกบขยะในวนน

55

ภาพ 22 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนพธของรถทง 4 คน

จากภาพ 22 จะเหนวาในวนพธ มเสนทางเดนรถเกบขนขยะวงซอนทบกนคอ ถนนบรเวณดานขางมหาวทยาลยนเรศวรกบถนนเสนทางหนามหาวทยาลยนเรศวร และจะเหนวามจดวางถงขยะบรเวณหม 9 หม 5-6 และบรเวณรมแมน าหม 1-2 นนไมมรถเกบขนขยะเขาไปเกบขยะในวนน

56

ภาพ 23 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนพฤหสบดของรถทง4 คน

จากภาพ 23 จะเหนวา ในวนพฤหสบดมเสนทางเดนรถเกบขนขยะวงซอนทบกนคอ ถนนบรเวณดานขางมหาวทยาลยนเรศวรกบถนนเสนทางหนามหาวทยาลยนเรศวร และจะเหนไดวามจดวางถงขยะบรเวณหม 5-6 และ หม 10 นนไมมรถเกบขนขยะเขาไปเกบขยะในวนน

57

ภาพ 24 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนศกรของรถทง 4 คน

จากภาพ 24 จะเหนวา ในวนศกรมเสนทางเดนรถเกบขนขยะวงซอนทบกนคอ ถนนบรเวณดานขางมหาวทยาลยนเรศวรกบถนนเสนทางหนามหาวทยาลยนเรศวร และจะเหนวามจดวางถงขยะบรเวณหม 9 และ บรเวณรมแมน าหม 1-2 นนไมมรถเกบขนขยะเขาไปเกบขยะในวนน

58

ภาพ 25 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนเสารของรถทง 4 คน

จากภาพ 25 จะเหนวา ในวนเสารมเสนทางเดนรถเกบขนขยะวงเพยงเสนทางเดยวเทานน จงท าใหมจดทตงวางถงขยะจ านวนมากไมไดถกเกบ และจะเหนวาวามจดวางถงขยะบรเวณหม 9 หม 10 หม 5-6 หม 1-2 หม 7 หม 3 และบรเวณดานขางมหาวทยาลยนเรศวร นนไมมรถเกบขนขยะเขาไปเกบขยะในวนน

59

ภาพ 26 แสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะวนอาทตยของรถทง 4 คน

จากภาพ 26 จะเหนวา ในวนอาทตยมเสนทางเดนรถเกบขนขยะวงซอนทบกนคอ ถนนบรเวณดานขางมหาวทยาลยนเรศวร และจะเหนวามจดวางถงขยะบรเวณหม 9 หม 5-6 และหม 10 นนไมมรถเกบขนขยะเขาไปเกบขยะในวนน

60

4.2 การก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธทเหมาะสมโดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS Network Analysis) จากเสนทางเดนรถแบบเดมนนจะเหนวาในแตละวนนนการเดนรถเกบขนขยะนนไมครอบ

คลมจดเกบขยะทงหมด เพอใหเสนทางเดนรถเกบขนขยะมความครอบคลมจดเกบขยะจ าเปนตองม

การปรบเสนทางเดนรถใหมใหมความครอบคลมมากยงขนโดยการใช Network Analysis เปนตว

ชวยในการจดการหาเสนทางทครอบคลมพนทมากยงขน

ภาพ 27 แผนทแสดงเสนทางเดนรถเกบขนขยะแบบใหมของรถทง 4 คน ในวนจนทรถงวนอาทตย

จากภาพ 27 จะเหนวา เสนทางเดนรถเกบขนขยะมความครอบคลมจดเกบขนขยะทกจด

ในพนทของต าบลทาโพธ

61

4.2.1 เสนทางเดนรถใหม เสนทางท 1 เสนทางเกบขนขยะ เสนทางเดนรถใหมเสนทางท 1 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททายคนสเขยวเลก ทะเบยน 80-9387

ภาพ 28 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถของคนสเขยวเลก เลขทะเบยน 80-9387 ใน 1 สปดาห

จากภาพ 28 จะเหนไดวา เสนทางเกบขนขยะ เสนทางเดนรถใหมเสนทางท 1 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกเททายคนสเขยวเลก ทะเบยน 80-9387 มเสนทางเกบขนขยะใน 1 สปดาห วงบรเวณ หม 10 - หม 9 ฝงตะวนตกเฉยงใต บรเวณหนามหาวทยาลยนเรศวร - รานใบตอง - กวยเตยวเรอ – ศนยฮอนดา - ปม ปตท. - ศนยมตซ – บรษทวรยะประกนภย - แลคตาซอย

62

4.2.2 เสนทางเดนรถใหม เสนทางท 2 เสนทางเกบขนขยะ เสนทางเดนรถใหมเสนทางท 2 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607

ภาพ 29 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะของคนสสม เลขทะเบยน 81-0607 ใน 1 สปดาห

จากภาพ 29 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางเดนรถใหมเสนทางท 2 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะใน 1 สปดาหวงบรเวณ หม 9 ฝงตะวนออก – ถนนเสนคลองชลประทาน – พราวพล – เดอะฟารม - NU พลาซา - แกรนดโฮม - แสงพรหมแลนด 1-2 - หมบานเคฮอล

63

4.2.3 เสนทางเดนรถใหม เสนทางท 3 เสนทางเกบขนขยะ เสนทางเดนรถใหมเสนทางท 3 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607

ภาพ 30 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะของคนสสม เลขทะเบยน 81-0607 ใน 1 สปดาห

จากภาพ 30 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางเดนรถใหมเสนทางท 3 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสสม ทะเบยน 81-0607 มเสนทางเกบขนขยะใน 1 สปดาหวงบรเวณหม 5 - หม 6 – เชยรหมกระทะ - ซอยหม 7 ทงหมด

64

4.2.4 เสนทางเดนรถใหม เสนทางท 4 เสนทางเกบขนขยะ เสนทางเดนรถใหมเสนทางท 4 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207

4

ภาพ 31 แผนทแสดงเสนทางการเดนรถเกบขนขยะของคนสเขยวใหญ เลขทะเบยน 81-7207 ใน 1 สปดาห

จากภาพ 31 จะเหนไดวาเสนทางเกบขนขยะ เสนทางเดนรถใหมเสนทางท 4 ใชรถยนตเกบขนขยะแบบบรรทกอดทายคนสเขยวใหญ ทะเบยน 81-7207 มเสนทางเกบขนขยะใน 1 สปดาหวงบรเวณ หม 1 - หม 2 - หม 3 - บรเวณรมแมน านาน - แยกวดสะกดน ามน – โรงแรมทอแสง - สมยศรสอรท - บานหมอ - ซอย รพ.สต. ทาโพธ - และสถานบรรจแกสหงตม ปตท.

65

4.2.5 การเปรยบเทยบระยะทางรวมทงโครงขายการเกบขนขยะแบบเดมกบแบบใหม

จากการค านวณระยะทางรวมทงโครงขายการเกบขนขยะแบบเดมทองคการบรหารสวน

ต าบลทาโพธด าเนนการอยในปจจบน เปรยบเทยบกบระยะทางรวมของโครงขายจากการก าหนด

เสนทางเดนรถเกบขนขยะขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธทเหมาะสมโดยการประยกตใช

ระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS Network Analysis) ซงจะท าการเกบขนขยะทกวน เพอไมใหม

ขยะตกคางและเปนปญหาตอสงแวดลอม ดงปรากฏในตาราง 1 และ 2

ตาราง 1 แสดงระยะทางการเกบขยะแบบเดม

เสนทาง ระยะทางรวม (กม.) 1 11.066 2 19.779 3 15.220 4 8.197 5 4.734 6 7.833 7 11.280 8 7.446 9 15.758 10 4.757 11 4.365 รวม 110.435

ตาราง 2 แสดงระยะทางการเกบขยะแบบใหม

เสนทาง ระยะทางรวม (กม.) 1 18.795 2 9.613 3 10.751 4 9.659

รวม 48.818

66

จากตาราง 1 จะเหนวาเสนทางเดนรถนนเปนเสนทางทแสดงการเดนรถใน 1 สปดาหแลว เสนทางเดนรถแบบเดมรวมมระยะทาง 110.435 กโลเมตร สวนในตาราง 2 จะเหนวา เสนทางเดนรถแบบใหมจะรวมเปนระยะทางในแตละวนเทากบ 48.818 ใน 1 สปดาห จะรวมเปนระยะทางทงสนเทากบ 341.726 กโลเมตร และในแตละวนรถทกคนจะน าขยะไปทงทบอทงขยะทหนองสามคลอง หม 11 ต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ซงอยหางจากองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ เปนระยะทาง 3.24 กโลเมตร

ดงนน ระยะทางทงโครงขายของเสนทางเดนรถเกบขนขยะแบบใหมจะมระยะทางมากกวาระยะทางเดนรถแบบเดม กลาวคอ ระยะทางแบบเดม เทากบ 110.435 กโลเมตร แตระยะทางแบบใหมคดเปนระยะยาวกวา เทากบ 231.291 กโลเมตร เพราะวาการก าหนดเสนทางเดนรถแบบใหมในแตละวนนนจะเกบเสนเดมซ ากนทกวนท าใหขยะไมตกคาง จงท าใหเสนทางเดนรถเกบขยะเสนใหมเปนระยะทางทครอบคลมจดเกบขนขยะมากทสด และเปนเสนทางการเดนรถเกบขนขยะไมทบซอนกน แตอาจจะไมใชระยะทางทสนทสด แตจะท าการเกบขนขยะทกวนเพอไมใหมขยะตกคางและเปนปญหาตอสงแวดลอม

บทท 5

สรปผล

การศกษาเรองการประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System : GIS) เพอการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะมลฝอย ในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ในการศกษาครงนมวตถประสงคเพอวเคราะหรปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทต าบลทาโพธอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก โดยการใชเทคโนโลยการวเคราะหโครงขาย (Network analysis) เขามาชวย และก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยของต าบลทาโพธทเหมาะสมโดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร 5.1 สรปผลการศกษา การศกษาเรองการประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) ในการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะมลฝอย ในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก รวมกบการวเคราะหโครงขาย (Network analysis) เพอวเคราะหเสนทางเดนรถเกบขนขยะ สรปผลการวจยไดดงน 5.1.1 ศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

การศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบน จากการทไดขอมลเสนทางเดนรถเกบขนขยะขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธ จงหวดพษณโลก จะเหนไดวาจดทตงถงขยะตามโครงขายเสนถนนในองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ จงหวดพษณโลก นนจะตงอยตามแนวถนนสายรอง ภายในหมบาน ขนาด 1-2 ชองทางจราจร โดยมความหนาแนนในบรเวณหมท 7 ซงเปนบรเวณศนยกลางชมชนและเปนทตงทท าการองคการบรหารสวนต าบลเกา และหมท 9 ทางดานตะวนออกของมหาวทยาลยนเรศวร ซงเปนบรเวณทตงหอพกเอกชนจ านวนมาก สวนบรเวณหมท 9 ทอยทางดานตะวนตกเฉยงใตของมหาวทยาลยนเรศวร เรยบตามแนวถนนสายยอยทขนานกบคลองหนองเหลกกเปนบรเวณทตงหอพกเอกชนหลายแหงเชนเดยวกน แตมความหนาแนนนอยกวาเพราะเปนชมชนขนาดเลก มหอพกเพยงเลกนอย และพนทบรเวณนเปนพนททางการเกษตรเปนสวนใหญ และพบวาจากเสนทางเดนรถแบบเดมรวม 11 เสนทาง และรถยนตเกบขนขยะรวม 3 คนในแตละวนนนไมครอบคลมพนทจดเกบขยะทงหมด และบางเสนทางเกดการเกบทบซอนกน

68

ของรถเกบขยะในแตละวน และอกประการหนง คอวนเสารเปนวนหยดไมมการเกบขนขยะในวนน ปญหาทงหมดนท าใหเกดขยะตกคาง 5.1.2 ก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนมลฝอยขององคการบรหารสวนต าบลทาโพธ ทเหมาะสมโดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร จากการศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณ โลก โดยการการประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) รวมกบการวเคราะหโครงขาย (Network Analysis) เพอวเคราะหเสนทางเดนรถเกบขนขยะ พบวาในแตละวนนนการเดนรถเกบขนขยะนนไมครอบคลมพนทจดเกบขยะทงหมดและบางเสนทางเกดการเกบทบซอนกน จงไดท าการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะขนมาใหม 4 เสนทาง โดยใชรถยนตเกบขนขยะ จ านวน 3 คน แตระยะทางทงโครงขายของเสนทางเดนรถเกบขนขยะแบบใหมจะมระยะทางมากกวาระยะทางเดนรถแบบเดม กลาวคอ ระยะทางแบบเดม เทากบ 110.435 กโลเมตร แตระยะทางแบบใหมรวมเปนระยะทางทงสน เทากบ 341.726 กโลเมตร หรอระยะยาวกวา เทากบ 231.291 กโลเมตร เพราะวาการก าหนดเสนทางแบบใหมในแตละวนนนจะเกบเสนเดมซ ากนทกวนท าใหขยะไมตกคาง จงท าใหเสนทางเดนรถเกบขยะเสนใหมเปนระยะทางทครอบคลมจดเกบขนขยะมากทสด และเปนเสนทางการเดนรถเกบขนขยะไมทบซอนกน แตอาจจะไมใชระยะทางทสนทสด แตจะท าการเกบขนขยะทกวนเพอไมใหมขยะตกคางและเปนปญหาตอสงแวดลอม 5.2 อภปรายผล การศกษาเรองการการประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตรในการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะมลฝอย ในเขตต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก มวตถประสงคขอแรก คอการศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทต าบลทาโพธอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก พบวาการเดนรถเกบขนขยะนนไมครอบคลมพนทจดเกบขยะทงหมด และบางเสนทางเกดการเกบทบซอนกนของรถเกบขยะในแตละวนท าใหเกดขยะตกคาง ซงมความสอดคลองกบการศกษาของกมพล จนทรศร และคณะ (2551) ทไดศกษาปญหาในการจดเกบขยะในพนทเทศบาลเมองอ านาจเจรญ เพอศกษาปญหาในการจดเกบขยะในพนทเทศบาลเมองอ านาจเจรญ โดยศกษาการจดเกบเสนทางการเกบขน การขนสง สงอ านวยความสะดวกในการจดเกบ ปญหา อปสรรค และขอจ ากดของพนกงาน ตลอดจนปญหาและความตองการรบบรการของประชาชน เพอปรบปรงการใหบรการจดเกบขยะใหสอดคลองกบความตองการของประชาชน ผลการศกษาพบวามรถจดเกบขยะ 8 คน พนกงานเรมจดเกบขยะเวลา 04.00 – 15.00 น. โดยจดเกบ 2 – 3

69

เทยว/วน/คน จดเกบขยะไดวนละ 16.70 ตน/วน ปญหาทส าคญในมมมองของพนกงานจดเกบ คอ ขยะตกคาง เสนทางการเดนรถทบซอน และภาระงานไมเทากน ถงขยะทมขนาดแตกตางกนท าใหการจดเกบลาชา สวนประชาชนผ รบบรการสวนใหญเหนวาขยะท าใหเกดปญหากลนรบกวน ภาชนะรองรบขยะไมเพยงพอและจดวางไมเหมาะสม ควรมการปรบปรงบรการจดเกบและวางระบบการจดเกบทเหมาะสม จากการศกษารปแบบการเกบขนมลฝอยในปจจบนของเขตพนทต าบลทาโพธอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ในวตถประสงคของการวจยขอทสอง โดยการการประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) รวมกบการวเคราะหโครงขาย (Network Analysis) เพอวเคราะหเสนทางเดนรถเกบขนขยะ พบวาในแตละวนนนการเดนรถเกบขนขยะนนไมครอบคลมพนทจดเกบขยะทงหมด และบางเสนทางเกดการเกบทบซอนกน จากปญหาดงกลาว จงไดท าการสรางเสนทางเดนรถเกบขนขยะขนมาใหม ผลทได คอ ระยะทางทงโครงขายของเสนทางเดนรถแบบใหมจะมระยะทางรวมทงสนคอ 341.726 กโลเมตร และระยะทางเดม คอ 110.435 กโลเมตร ซงระยะทางเดนรถแบบใหมจะมระยะทางมากกวาแบบเดมประมาณ 3 เทา จะเหนวาระยะทางแบบใหมในแตละวนนนจะเหนวาจะเกบเสนเดมซ ากนทกวน ท าใหขยะไมตกคาง จงท าใหเสนทางเดนรถเกบขยะเสนใหมเปนระยะทางทครอบคลมจดเกบขนขยะมากทสด และเปนเสนทางการเดนรถเกบขนขยะไมทบซอนกน ซงไมสอดคลองกบการศกษาของ กฤษดา ทองอดม (2544) ทศกษาเรองการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการจดเสนทางเกบขนมลฝอย กรณศกษาเทศบาลต าบลประชาธปตย จงหวดปทมธาน ไดเกบรวบรวมขอมลในระบบเกบขนมลฝอยของเทศบาลต าบลประชาธปตย และเสนอวธการในการวเคราะหขอมลเพอจดเสนทางเกบขนมลฝอย รวมทงน าขอมลทไดมาใชในการออกแบบจดท าฐานขอมลและพฒนาโปรแกรมประยกตส าหรบการจดเสนทาง โดยมเปาหมายของการจดเสนทาง คอใหรถแตละคนมพนทความรบผดชอบทสมดลและมระยะการเดนทางทสนทสด วธการศกษาเรมจากการเกบรวบรวมขอมลแลวออกแบบจดท าฐานขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร จากนนก าหนดวธการวเคราะหขอมลเพอจดเสนทาง โดยใชโปรแกรม ArcView Network Analyst ชวยในการจดเสนทาง ในสวนของการพฒนาโปรแกรมประยกตไดใชโปรแกรม ArcView GIS เปนเครองมอในการออกแบบ แตการศกษาครงน ตองการเนนใหเกบขนขยะใหหมดไมมการตกคางจงท าใหระยะทางยาวกวาแบบเดมประมาณ 3 เทา สวนชดโปรแกรมทใชกแตกตางกน เพราะการศกษาครงนใช ArcMap และสวนขยายการวเคราะหโครงขาย (Network Analysis) ผลการศกษาน ใชวธการทแตกตางกบวธการศกษาของสทธชา ทบดารา และเสร เศวตเศรน (2554) ทไดท าการศกษาเรองการจดการขยะชมชนใน

70

กรงเทพมหานคร มการออกแบบและสรางโปรแกรมคอมพวเตอรเพอวางแผนการจดเสนทางเดนรถเกบขนขยะชมชนในกรงเทพมหานคร แตการศกษาครงนใชการวเคราะหโครงขาย (Network Analysis) จงไมไดสรางแบบจ าลองทใชมาจากการประยกตทฤษฎ Vehicle Routing Problem (VRP) โดยใชวธ Cluster-First Route-Second Method ในกรงเทพมหานครทแบงเขตออกเปน 50 เขต ซงแตละเขตมหนาทรบผดชอบในการจดเกบขยะทเกดขนภายในเขต ในการวางแผนระบบการจดเกบขยะของรถเกบขยะแตละคน ท าการจดกลมจดเกบขนขยะใหกบรถเกบขยะแตละคนกอน จากนนกจดเสนทางเดนของรถขยะแตละคนเรมตนรถเกบขยะออกจากสถานจอดรถ และเมอวงผานจดเกบขยะทกจดแลว จากนนรถเกบขยะจะวงไปยงสถานขนถายขยะเปนจดสดทายการจดการขยะมลฝอยใชโปรแกรม Delphi 7 ในการพฒนาโปรแกรม และใชโปรแกรม SQLServer Express 2005 เปนโปรแกรมจดท าฐานขอมล ผลการศกษานแตกตางกบวธการศกษาของนนทนจช ลมกมลทพย (2554) ทไดวเคราะหเสนทางเดนรถทเหมาะสมส าหรบการจดเกบขยะมลฝอยในพนทแขวงคลองจน เขตบางกะป กรงเทพมหานคร โดยการใชระบบสารสนเทศภมศาสตร เพอวเคราะหเสนทางทเหมาะสมในการเกบรวบรวมขยะมลฝอย เพราะมเขาไดจดท าฐานขอมลดานการเกบรวบรวมขยะมลฝอยดวย โดยส ารวจและตดตามการด าเนนงานของเจาหนาทเพอศกษาแผนการน าเนนงานบรหารจดการมลฝอยรวมถงเสนทางการเกบรวบรวมมลฝอย ซงในดานการจดท าฐานขอมลนนไดจดท าปรมาณมลฝอยและเสนทางทอยในความรบผดชอบของยานพาหนะตวอยางใหมความสมพนธกน แลวจงน าไปสการวเคราะหหาเสนทางเดนรถทเหมาะสมส าหรบการเกบรวบรวมขยะมลฝอย 5.3 ขอเสนอแนะ จากการศกษา เรองการประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) เพอการก าหนดเสนทางเดนรถเกบขนขยะมลฝอย ในเขตองคการบรหารสวนต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 1. ควรเพมวธการเกบขอมลโดยการตตตามรถขนขยะทกเสนทางในเขตเทศบาลต าบลทาโพธใหครบถวน เพอขอมลทไดในการวเคราะหเสนทางเดนรถเกบขนขยะนนมความถกตองมากยงขน 2. ควรมการศกษาวเคราะหปจจยอนทเกยวของ เชน ชนดถงขยะ เวลาในการเกบขนขยะ และควรค านงถงงบประมาณทใชในการเกบขนขยะ

71

3. การวเคราะหเสนทางเดนรถเกบขยะทเหมาะสม ควรน าไปใชกบองคการบรหารสวนต าบลอน ๆ โดยเฉพาะพนทรอบมหาวทยาลยหรอสถาบนการศกษาระดบสงทตงขนใหม ทมการขยายตวดานประชากร และมการเพมกจกรรมการคาและการบรการทเกยวเนองอยางมาก

บรรณานกรม

73

บรรณานกรม

กมพล จนทรศร และคณะ. (2551). การศกษาปญหาในการจดเกบขยะในพนทเทศบาลเมอง

อ านาจเจรญ.การศกษาคนควาดวยตนเอง.สาขาวศวกรรมสงแวดลอม,มหาวทยาลยอบลราชธาน.

กรมควบคมมลพษ, กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2557). (ราง) รายงาน

สถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2556. สบคนเมอ 18 ตลาคม 2557, จากhttp://www.pcd.go.th/public/News/Files/draft%20report.pdf

กฤษดา ทองอด. (2544). การประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการจดเสนทางเกบขนมลฝอย กรณศกษา: เทศบาลต าบลประชาปตย จงหดปทมาน. กรงเทพฯ:มหาวทยาลยมหดล.

นนทนจช ลมกมลทพย. (2554). การเคราะหเสนทางเดนรถทเหมาะสมส าหรบการจดเกบขยะมลฝอยในพนทแขงคลองจน เขตบางกะป กรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

พฒนา มลพฤกษ. (2541). “แหลงก าเนดของมลฝอย” อนามยสงแดลอม. กรงเทพฯ: หจก. เอน เอส แอ พรนตง.

_______. (2541). “ปจจยทมผลตอการเกดมลฝอย” อนามยสงแดลอม. กรงเทพฯ : หจก. เอน เอส แอ พรนตง.

โยธน สรยพงศ. (2542). “การปองกนและแกไขปญหาขยะมลฝอย” มลพษสงแดลอม. สบคนเมอ 25 ตลาคม 2557, จาก

http://parksanampractice.blogspot.com/2010/10/blog-post_9798.html วเชยร ฝอยพกล. (2547). คามหมายของระบบสารสนเทศภมศาสตร. สบคนเมอ 30 ตลาคม 2557, จาก http://archive.lib.cmu.ac.th/full/T/2555/itm30555js_ch2.pdf สชาดา กระนนทน. (2541). เทคโนโลยสารสนเทศสถต: ขอมลในระบบสารสนเทศ.

คามหมายของระบบสารสนเทศภมศาสตร กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สบคนเมอ 30 ตลาคม 2557,จาก https://blog.eduzones.com/dena/4892

74

สทธชา ทบดารา และเสร เศวตเศรน. (2554). การจดการขยะชมชนในกรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน.

สเพชร จรขจรกล. (2544). พนทบรการ (Service Area) และ โครงขายบรการ (Service

Network) สบคนเมอ 25 ตลาคม 2557, จากhttp://www.scitu.net/gcom/wpcontent/uploads/2008/07/network05.pdf

สรรคใจกลนดาว. (2542). ระบบสารสนเทศภมศาสตร: หลกการเบองตนคามหมายของ

ระบบสารสนเทศภมศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สวสด โนนสง. (2543). “สาเหตทท าใหเกดปญหาขยะมลฝอย” ทรพยากรและสงแดลอม. สบคนเมอ 26 ตลาคม 2557,จาก

http://www.act.ac.th/work_project/act_enviroment/n_03.html ______. (2543). "ผลเสยทเกดจากขยะมลฝอย" ทรพยากรและสงแดลอม. สบคนเมอ 26

ตลาคม 2557, จาก http://parksanampractice.blogspot.com/2010/10/blog-post_9798.ht

อดศกด ทองไขมกต. (2545). “ลกษณะทางกายภาพของมลฝอย” การจดการมลฝอยและสงปฎกล. สบคนเมอ 26 ตลาคม 2557, จาก http://www.health.nu.ac.th/pdf

เอกพล ฉมพงษ. (ม.ป.ป.). โครงขาย (Network)สบคนเมอ 1 พฤศจกายน 2557,จากhttp://kmcenter.rid.go.th/kmc14/gis_km14/gis_km14(39).pdf

ภาคผนวก

76

1. สรางขอมลจดทตงถงขยะ

2. เปดโปรแกรม Arc Map

77

3. น าเขาขอมลจดทตงวางถงขยะ

3.1 พอคลก Add XY data แลวจะขนดงภาพ ใหกด น าเขาขอมลจดทตงวางถงขยะ

แลวคลก Add

78

3.2 เมอเลอกขอมลเสรจแลว คลก OK

3.3 ไดจดทตงวางถงขยะ

79

4. น าเขาขอมลถนนของต าบลทาโพธ

4.1 จะไดขอมลจดทตงวางถงขยะซอนทบกบเสนถนน

80

5. น าเขาขอมลเสนทางเดนรถของต าบลทาโพธทไดท าการ Digitize ไว

5.1 จะไดขอมลจดทตงวางถงขยะเสนถนนและเสนทางเดนรถของต าบลทาโพธ

81

6. ล าดบการสราง Network Dataset

6.1 Start ArcCatalog by clicking Start > All Programs > ArcGIS>ArcCatalog 10.1

82

6.2Enable the Network Analyst extension.

A. คลก Customize > Extensions.

The Extensions dialog box opens.

B. เชค Network Analyst.

C. คลก close

6.3 แถบเครองมอคลก Connect to Folder button แลวกเลอกFolderทเกบขอมลไฟล

ของเรา

83

6.4 คลกขวา roadclip.shp> New Network Dataset…

84

6.5 ตงชอเปน roadclip_ND ส าหรบขอมล Dataset คลก Next

6.6คลก Yes > Next

85

6.7 คลก None> Next

6.8 คลก Next>No > Next > Finish

86

6.9 คลก Yes

จะได roadclip_ND.ndและ roadclip_ND_Junctions.shp

87

7. ล าดบการวเคราะหโครงขาย (Network Analysis)

7.1 Start > All Programs > ArcGIS >ArcMap10.1

7.2 Enable the Network Analyst extension.

A. คลก Customize > Extensions.

The Extensions dialog box opens.

B. เชค Network Analyst.

C. คลก close

88

7.3 แถบเครองมอคลก Add data แลวกเลอก Folder ทเกบขอมลไฟลของเรา

7.4 คลกขวาแถบเครองมอดานบน แลวกดเลอก Network Analyst

89

7.5 Network Analyst > New Service Area

7.6 คลก Show / Hide Network Analyst Window

90

7.7 คนหาเสนทางทโดยการวเคราะหโครงขาย Network Analyst: Service Area โดยคลก

Create Network Location Tool

7.8 คลกขวา Network Analyst: Layer Properties > Analysis Settings

- Default Breaks: 3000 >คลก OK

91

7.9 Layer Properties > Line Generation: เชค Generate Lines

Layer Properties > Polygon Generation: เอาเชค Generate Polygon ออก

7.10 คลก Solve (จะไดเสนทางในระยะทาง 3,000 เมตร)

.

92

ทตงองคการบรหารสวนต าบลทาโพธและเปนทจอดรถเกบขนขยะ

จดทตงถงขยะ

93

รถเกบขนขยะ

ประวตผวจย

95

ประวตผวจย

ชอ – ชอสกล นางสาวกอบการ สมณะ

วน เดอน ป เกด 29 มนาคม พ.ศ.2535

ทอยปจจบน 333/1 หม 8 ต าบลสมอแข อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 16500

ประวตการศกษา

พ.ศ.2547 ประกาศนยบตรประถมศกษา โรงเรยนวดกรรมธรรม

พ.ศ.2553 ประกาศนยบตรมธยมศกษา โรงเรยนพทธชนราชพทยา

พ.ศ.2557 ปรญญาวทยาศาสตรบณฑต(ภมศาสตร) มหาวทยาลยนเรศวร

96

ประวตผวจย

ชอ – ชอสกล นางสาวสรณ เพงมวง

วน เดอน ป เกด 4 กรกฎาคม พ.ศ.2535

ทอยปจจบน 71/11 ถนนพทธบชา ต าบลในเมองอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

16500

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2547 ประกาศนยบตรประถมศกษา โรงเรยนจาการบญ

พ.ศ. 2553

พ.ศ.2557

ประกาศนยบตรมธยมศกษา โรงเรยนเฉลมขวญสตร

ปรญญาวทยาศาสตรบณฑต(ภมศาสตร) มหาวทยาลยนเรศวร

ไมใชระยะทางทสนทสด แตจะท าการเกบขนขยะทกวนเพอไมใหมขยะตกคางและเปนปญหาตอสงแวดลอม ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป ควรเพมวธการเกบขอมลโดยการตตตามรถขนขยะทกเสนทางในเขตเทศบาลต าบลทาโพธใหครบถวน เพอขอมลทไดในการวเคราะหเสนทางเดนรถเกบขนขยะนนมความถกตองมากยงขน ควรมการศกษาวเคราะหปจจยอนทเกยวของ เชน ชนดถงขยะ เวลาในการเกบขนขยะ และควรน าไปใชกบองคการบรหารสวนต าบลอน ๆ โดยเฉพาะพนทรอบมหาวทยาลยหรอสถาบนการศกษาระดบสงทตงขนใหม ทมการขยายตวดานประชากร และมการเพมกจกรรมการคาและการบรการทเกยวเนองอยางมาก