2 Best Practice

บรรณานกรม Best Practice...บทเรยนดๆ ดานการปองกนและแกไขปญหาอบตเหต

ทางถนนระดบจงหวด

Report No : 320-2017-7

ISBN : 978-616-393-128-3

ทปรกษา

1. นพ.วทยา ชาตบญชาชย ประธานคณะท�างานสอจร. 2. นพ.ววฒน ศตมโนชญ รองประธานคณะท�างานสอจร. 3. นพ.อนชา เศรษฐเสถยร รองประธานคณะท�างานสอจร. 4. ดร.ดนย เรองสอน รองประธานคณะท�างานสอจร. 5. นพ.ธนะพงศ จนวงษ ศนยวชาการเพอความปลอดภยทางถนน

คณะท�างาน

1. รศ.นงลกษณ สพรรณไชยมาตย ผทรงคณวฒ 2. คณศรกล กลเลยบ เลขานการคณะท�างานสอจร. 3. คณนตยาภรณ สหาบว เลขานการคณะท�างานสอจร. 4. คณพรทพภา สรยะ นกวชาการสอจร. 5. คณสพตรา ส�าราญจตร นกวชาการสอจร. 6. คณเปรมปรด ชวนะนรเศรษฐ หวหนาภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 7. พ.ต.อ.อานนท นามประเสรฐ หวหนาภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 8. คณพมพจนทร โพธสาวง หวหนาภาคเหนอตอนบน 9. คณชษนวฒน มณศรข�า หวหนาภาคกลาง 10. ดร.ดนลดา จามจร หวหนาภาคตะวนออก 11. คณอรชร อฐทวลาภ หวหนาภาคใต 12. ทมประเมนภายในสอจร.ทกภาค 13. คณอภญญา มานล คณะท�างานสอจร. 14. คณจรญาภรณ วงษสเทพ คณะท�างานสอจร.

สนบสนนโดย ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)หนวยงานทจดพมพ แผนงานสนบสนนการปองกนอบตเหตจราจรระดบจงหวด(สอจร.)จ�านวนพมพ 1,000เลมพมพครงท 1 พฤศจกายนพ.ศ.2560

พมพท หจก. ขอนแกนการพมพ 64-66ถนนรนรมยอ�าเภอเมองจงหวดขอนแกน40000 โทรศพท:043-221938,043-220128

e-mail:khonkaenprint@yahoo.com,kk_p902@hotmail.com

Best Practice 3

ค�าน�า

เปนเวลาลวงเลยมากวาทศวรรษ อบตเหตจราจรยงคงเปนปญหาสขภาพทมความรนแรงสงแตการใหความส�าคญของสงคมเพอคนหามาตรการปองกนอบตเหตยงคงมอย อยางจ�ากด ดวยหลากหลายสาเหตและปจจย เชนอบตเหตยงเปนเรองไกลตวและเปนเรองของโชคชะตา บทเรยนการด�าเนนงานในระดบพนทเลมนจะชวยใหผเกยวของไดเกดความเขาใจและน�าไปสการก�าหนดมาตรการปองกนและแกไขปญหาดงกลาว ในพนทตนเองไดอยางเหมาะสม ซงเปนความพยายามของคณะท�างานสนบสนนการปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนระดบจงหวด (สอจร.) โดยมงหวงใหผทสนใจไดใชเปนสอในการแลกเปลยนเรยนรเกยวกบปจจยเสยงและแนวทางการปองกนในระดบพนท แตดวยขอจ�ากดของการสรางองคความรและประยกตใชความรส การปฏบตในหนงสอเลมนยงเปนความร ทเหมาะสมอยในบางบรบทพนท ผอานจงควรพจารณาอยางระมดระวงในการน�าไปปรบใชและปฏบตในพนทของตนเอง

คณะท�างานสนบสนนการปองกน และแกไขปญหาอบตเหตทางถนนระดบจงหวด

4 Best Practice

สารบญ หนา

1. ค�าน�า 3 2. บทน�า 5 3. รายละเอยดแยกตามกลมโครงการ 9 • กลมโครงการศปถ.จงหวด/อ�าเภอ/ศปถ.อปท. 9 • กลมโครงการการผลตและการใชสอ 77 • กลมโครงการมาตรการองคกรหมวกนรภย100% 87 • กลมโครงการสถานศกษา/เยาวชน/กชพกภย 104 • กลมโครงการอาสาสมครจราจร 130 • กลมโครงการTechnology/CCTV 135 • กลมโครงการชมชน 143

Best Practice 5

บทน�า

.....ทกชวโมง มคนไทยตายจากปญหาอบตเหตทางถนน 3 คน

ทก 20 นาทมคนตาย 1 คน ปวยหนก 200 คน และทกชวโมง มคนไทย

6 คน ตองกลายเปนผพการ นาจะบงชวาประเทศไทยอยในภาวะวกฤต

ในปญหาดงกลาวอยางแทจรง.....

ความปลอดภยทางถนนของประเทศไทยยงคงตองการแนวทาง

มาตรการทสามารถจดการกบปญหานนดวยความหวงทไมเคยมอดดบ

สาเหตแห งป ญหา ย งคงเป นเร อง เดมๆ ท ศ .นพ.ไพบลย

สรยะวงศไพศาลคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบดไดกลาวไวในต�ารา

ระบาดวทยาอบตเหตจราจรวาปญหานในประเทศไทยแบงเปน2กลมไดแก

1) Proximal determinants พบวาคนมพฤตกรรมเสยง รถไมได

มาตรฐานถนนมปญหาทางกายภาพและสภาพแวดลอม

2) Distal determinants การจดการกบปญหานของประเทศไทย

ในแงการจดท�าแผน งบประมาณ การจดการกบปญหาระดบประเทศยงไมได

ถกจดการอยางจรงจง

และยงคงปฏเสธไมไดวาปญหาทเกดขนมจดจดการแบงออกเปน

2 ระดบ คอ ภาพใหญระดบประเทศและการขบเคลอนงานแนวราบใน

พนทชมชน ทองถน ซงอยใกลชดกบปญหา....วตถประสงคของการรวบรวม

บทเรยนดๆ ทไดจากการด�าเนนงานดานการปองกนและแกไขปญหาอบตเหต

ทางถนนระดบจงหวด ของคณะท�างานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทาง

ถนนระดบจงหวด (สอจร.) ทไดรบการสนบสนนงบประมาณจากส�านกงาน

6 Best Practice

กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)เลมนจงบงเกดขนมาดวยเจตนา

+อารมณ เพอแลกเปลยนเรยนร Model การท�างานในพนทภายใตโครงการ

นวตกรรมและพฒนาทง 65 โครงการทไดรบทนและด�าเนนงานชวงระหวางป

2558– 2559 ซงแตละโครงการอาจจะมเทคนควธทงทคลายคลงหรอแตก

ตางกน นาจะเปนประโยชนตอการน�าไปปรบใชกบจงหวดอนๆ ในอนาคต

โดยคณะท�างานมงหวงใหคนท�างานจะสรางปตสขจากสงทดงามทรวมกนท�าใน

การชวยเหลอชวตเพอนมนษยซงเปนบญทประเสรฐทสด

เรองราวดๆ ของทง 21 โครงการ ผเขยนจะขอจดกลมตามกจกรรม

และเปาประสงคของโครงการทไดด�าเนนงานไปแลวสรปดงตารางท1

กลมโครงการ จงหวด

ศปถ.จงหวด/อ�าเภอ / ศปถ. อปท.

1.โครงการปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนอ�าเภอน�าพอง

ขอนแกน

2.โครงการพฒนาความรวมมอสความปลอดภยทางถนนจงหวดสพรรณบร

สพรรณบร

3.โครงการขยายความรวมมอดานการด�าเนนงานปองกนและลดอบตเหตทางถนนของภาคเครอขายสการขบเคลอนงานระดบชมชนจงหวดมหาสารคามประจ�าป2558

มหาสารคาม

4.โครงการเสรมศกยภาพทมสหสาขาวชาชพโดยสรางกระบวนการเรยนรของกลไกศนยปองกนความปลอดภยทางถนนระดบอ�าเภอจงหวดสรนทร

สรนทร

Best Practice 7

5. โครงการการพฒนารปแบบทเหมาะสมเพอใหภาคเครอขายระดบอ�าเภอมสวนรวมในการปองกนอบตเหตทางถนน

นครศรธรรมราช

6. โครงการนวตกรรมชมชนเขมแขงปองกนและลดอบตเหตจราจรในพนทอ�าเภอทาหลวง

ลพบร

7.โครงการพระแสงสญจรปลอดภยรวมใจลดอบตเหตทางถนน

สราษฎรธาน

8.โครงการชมชนตนแบบวฒนธรรมความปลอดภยการใชรถจกรยานยนตพนทจงหวดชายแดนใต(ปตตานนราธวาส)

ปตตานนราธวาส

การผลตและการใชสอ

9.โครงการจงหวดยโสธรรวมใจสรางความปลอดภยทางถนนบานตาดทอง

ยโสธร

10.โครงการนวตกรรมรงสรรคสอสารแนวราบ อตรดตถ

มาตรการองคกร หมวกนรภย 100%

11.โครงการองคกรตนแบบหมวกนรภย100%มหาวทยาลยราชภฏล�าปาง

ล�าปาง

12.โครงการนครปลอดภยทกวนทกวยสวมหมวกนรภย100%ทงผขบขและผโดยสารซอนทายรถจกรยานยนตต�ารวจภธรจงหวดนครศรธรรมราช

นครศรธรรมราช

13.โครงการสรางมาตรการองคกรในการสงเสรมการสวมหมวกนรภย100%ต�าบลเหนอเมอง

รอยเอด

8 Best Practice

สถานศกษา/เยาวชน/กชพ กภย

14.โครงการสรางกระบวนการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนของเยาวชน

สมทรสงคราม

15.โครงการปลกพลงสรางเครอการปองกนอบตเหตทางถนน

ประจวบครขนธ

16.โครงการเดกเวยงแหงรวมลดอบตเหตเมาไมขบ เชยงใหม

17.โครงการเยาวชนอาสาจราจร อดรธาน

อาสาสมครจราจร

18.โครงการเสรมสรางเครอขายอาสาจราจรในการปองกนแกไขปญหาอบตเหตทางถนน

บงกาฬ

Technology/CCTV

19.โครงการบงคบใชกฎหมายโดยกลองCCTV ขอนแกน

ชมชน

20.โครงการถนนตนแบบปลอดอบตเหตดวยพลงชมชนจงหวดกาฬสนธ

กาฬสนธ

21.โครงการพฒนาการจดเกบขอมลอบตเหตทางถนนเพอสรางชมชนปลอดภยทางถนน53หมบาน

อตรดตถ

Best Practice 9

รายละเอยดแยกตามกลมโครงการ

กลมโครงการ ศปถ.จงหวด/อ�ำเภอ/ศปถ. อปท. 1. บทเรยน การจดการปญหาอบตเหตทางถนน อ�าเภอน�าพอง” จงหวดขอนแกน

ปญหาอบตเหตทางถนนในสงคมไทยเปนปญหาวกฤตทไดรบผลกระทบในสงคมวงกวาง ครอบคลมทงสงคมเมองและ “สงคมชนบท”ตวเลขความ สญเสยอยางตอเนองดวยสาเหตขางตนพาไทยตดอนดบ 2 ของโลก อยางไม ยากเยน ...แตมากกวา 30 ป กบการผลกดนมาตรการและภายใตภาวการณน�าของ นพ.วทยา ชาตบญชาชย และคณะท�างานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนจงหวดขอนแกน ชใหเหนความส�าเรจของUnit ยอยระดบจงหวดตวอยางความส�าเรจหลายแงมมไดแกการรณรงคบงคบใชกฎหมาย สวมหมวกนรภยและการพฒนาบรการดแลผบาดเจบทางถนนทอ�าเภอเมองจงหวดขอนแกนในชวง2530-2545จนไดรบการยกยองจากองคการอนามยโลกและไจกาภายใตภาพใหญระดบประเทศ ทดยงคงหางไกลกบการลดอตราการเสยชวตของการเกดอบตเหตทางถนนตามมาตรฐานสากลใหเหลอครงหนงหรอปละ14.15คนตอประชากรหนงแสนคนตามค�าประกาศเจตนารมณปฏญญา มอสโก (2554 – 2563) เพราะความซบซอนของระบบและองคประกอบท กอใหเกดการบาดเจบและเสยชวตทผนแปรไปตามเหตและปจจยในปจจบนเชน ความน�าสมยของเทคโนโลยยานยนต กายภาพถนนทสะดวกและเหมาะแกการใชความเรว วกฤตการณภาพใหญระดบประเทศทยงปรากฏชด เปนจดเรมตนใหภาคเครอขายงานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนระดบประเทศประกอบดวย ผแทนจากหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคมองคกรตางๆสสส.สอจร.ศวปถ.ฯลฯรวมกนคนหายทธวธและมาตรการทเหมาะสมมาประยกตใชเคลอนภเขาลกใหญหนงในนนคอการขยบจดจดการ

10 Best Practice

หรอจดคานงด โดยใชความรและปญญาในการแกไขปญหาอบตเหตทางถนน ไปใกลทเกดเหตใหมากทสดลดหลนจากระดบประเทศจงหวดอ�าเภอต�าบล ไปสนสดททองถน(TheLastUnit)สรางพลงทองถนในการจดการปญหาของตนเองโดยอาศยทรพยากร องคความร ทงจากทนเดมของตนและจากองคกรภายนอกสอดคลองกบหลกคดทางกลศาสตรของอารคมนสทวา“หากหาจดทเหมาะสมหาจดคานงดทถกจด งานยกกอนหนกไมใชเรองยาก และเขาจะงดโลกใหด”.....เราลองมาดบทเรยนเลกๆทชาวอ�าเภอน�าพองไดพยายามหาไมมาท�าเปนคานงด..เพอสอดเขาไปใตกอนหน...กอนทจะหาอะไรมารองใตคานใหเปนจดคานงด...แลวใชแรงเพยงเบาๆเพอกดคานใหกอนหนนน...เคลอนไหวกน ภาวะวกฤตปญหาอบตเหตจราจรทางถนนของชมชนชนบทในสงคมไทย : สถานการณโดยรวมของอ�าเภอน�าพอง จงหวดขอนแกน ดวยอ�าเภอน�าพอง จงหวดขอนแกน เปนอ�าเภอขนาดใหญ แบงเขต การปกครองออกเปน 12ต�าบล168หมบาน มประชากร 114,588 คน(ทะเบยนราษฎร2558)เปนอ�าเภอทมทางหลวงมตรภาพและทางหลวงชนบทหลายสายส�าคญทมไวส�าหรบใชในการสญจรไปยงจงหวดใกลเคยงแถบภาคตะวนออกเฉยงเหนอปจจบนอ�าเภอน�าพองเปนแหลงทตงโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญไดแกโรงงานผลตไฟฟาโรงงานSCGผลตกระดาษAAAโรงงานขนสงแกสNGVโรงงานน�าตาลฯลฯการทมแหลงอตสาหกรรมในพนทชมชนท�าใหมการใชรถใชถนนเพมมาก และกอใหเกดอบตเหตทางถนนในเขตชมชนบอยครง โดยรอยละ 97.33 เกดกบคนในชมชน บนถนนของชมชนรอยละ2.67เกดจากคนนอกพนทและมกจะเสยชวตบนทางสายหลก(ถนนมตรภาพ)รายละเอยดจ�านวนผบาดเจบและเสยชวตจากอบตเหตทางถนนอ�าเภอน�าพองตงแตปพ.ศ.2555–2557ดงตารางท 1

Best Practice 11

ถงแมจ�านวนผบาดเจบและเสยชวตจากอบตเหต ในชวง 2 – 3 ปทผานมา มแนวโนมลดลง แตความรนแรงของการบาดเจบกลบเพมสงขนโดยกลมอาการทพบบอยและรนแรงคอ การบาดเจบทศรษะ (SevierHead Injury) ซงเปนสาเหตการเสยชวตนอกโรงพยาบาลอนดบ 1 และมแนวโนมเพมขน(อบตเหตจากรถจกรยานยนตรอยละ88.43และในจ�านวนผเสยชวตทงหมดเปนรถจกรยานยนตถงรอยละ95) องคประกอบทมผลตอการเกดอบตเหต พบวาเกดจากดมสราขณะขบขรอยละ29.38และพฤตกรรมเสยงอนๆทเกดจากการไมเคารพกฎจราจรกายภาพถนนไมปลอดภย สวนปจจยทกอใหเกดความรนแรง พบวา ไมสวมหมวกนรภยถงรอยละ57.8 การสรางการรบรอยางเขาใจ … ปญหา เปาหมาย และความตองการของชมชน ความรนแรงของวกฤตการบาดเจบและเสยชวตในความรบรของหนวยงานทเกยวของขางตนสสอ.และรพ.ในฐานะผถอขอมลและเปนหนวยงานทมบทบาทหนาทเกยวของโดยตรงกบพนธกจงานปองกนเรมตนจาก...

ป ผบาดเจบ เสยชวต

2555 902 26

2556 901 19

2557(ต.ค56–ก.ย57) 1,045 23

12 Best Practice

2546 2554 2556

ง า น ร ะ บ บก า ร แ พ ท ย ฉกเฉน (EMS)รวบรวมขอมลการบาด เ จบและวเคราะหป ญหาท เ ก ดแตยงขาดการแก ไ ข เช ง ล กเปนเพยงการสะทอนขอมลใ น เ ว ท ก า รประชมราชการ

เ ร ย น ร แ น ว ท า งการแกไขโดยการม สวนรวม จากต�าบลกดน�าใส ซงเทศบาลไดท�าแผนอบตเหตไ ป พ ร อ ม ก บ ง า นEMSมนวตกรรมการ แกไขฯเปนภมปญญาในชมชนซงสามารถลดอบตเหตในชมชนไดเปนอยางดจงเรมมงานปองกนอบตเหตทางถนนรวมอย ในงานระบบการแพทยฉกเฉน

จ งหวดขอนแก นได จดอ�าเภอน�ารองในการแกไขปญหาอบตเหตโดยทมประกอบดวยรพ. ต�ารวจ หมวดการทางอปท.ปลดอ�าเภอโดยใช กระบวนการTEACH V IP สอนการเปนพเลยงโดยใชกระบวนการมสวนรวมในระดบอ�าเภอ

น�าเสนอขอมลจากระบบการจ ด เก บของรพ.น�าพอง +ว เ ค ร า ะห ป ญห าอบต เหต ในชมชนเสนอต อผ บรหารอปท . เ ร มช มชนน�ารองโดยการแกไขจดเสยง ใน ต�าบลน�าพอง 2 แหงคอชมชนตลาดน�าพองและหม บ านหนองหญ า ร ง ก า ( เ ก ดม า ต ร ก า ร ช ม ช นท ใ ช ท น เ ด ม ด า นวฒนธรรมของพนทได แก การหามรถเข า ออกหม บ า น ในวนพระ

ยทธวธเรมตนโดยการเปรยบเปรยปญหาทถาโถมเขามาเสมอน หนกอนใหญ (ปญหาใหญ)และโยนเขาสชมชนใหรบร โดยการน�าเสนอขอมลผานเวทชมชนในต�าบล/เวทประชาคม เพอใหพนทมสวนรวมในการคนหา จดคานงดทเหมาะสม รวมแรงรวมใจ โดยใชองคความร แกปญหาและ เรยนรโดยการลงมอท�า (Learning by doing) เพอใหปญหาถกแกไขตรงจดโดยเปาหมายแบงเปน2ระดบไดแกเปาหมายในภาพรวมและเปาหมายภาพ ยอยเฉพาะจดรายละเอยดดงตารางท 2

Best Practice 13

กจกร

รมรา

ยละเ

อยด

1.ต

งเปา

หมาย

ในกา

รท�าง

านตง

เปาห

มายใ

นการ

ลดจ�า

นวนอ

บตเห

ตผเ

สยชว

ตแล

ะผบา

ดเจบ

แบงเปน

2ระด

บ

1)เ

ปาหม

ายใน

ภาพร

วม

•C

UPน

�าพอง

:KP

Iป255

9อต

ราตา

ยจาก

อบตเ

หตทา

งถนน

ไมเก

น18

ตอ

100,00

0ปร

ะชาก

รของ

อ�าเภ

อน�าพ

อง

2)เ

ปาหม

ายภา

พยอย

เฉพา

ะจด

–สร

างกา

รมสว

นรวม

•1

2ต�า

บลม

การว

เครา

ะหจด

เสยง

•จ

ดเสย

งในล

�าดบท

1-2

ของ

ต�าบล

ไดรบ

การแ

กไข

•เ

กดมา

ตรกา

รองค

กร(ม

กฎบง

คบใช

)ในช

มชนข

องตน

เอง

2.การ

สราง

การ

มสวน

รวม

1. ท

�าควา

มเขา

ใจสถ

านกา

รณคว

ามรน

แรงท

เกดจ

ากอบ

ตเหต

ทางถ

นนขอ

งอ�าเภอ

ผาน

เวทป

ระชม

โดยอ

าศย

ฐานข

อมล

ประก

อบดว

ย

1)ข

อมลผ

บาดเ

จบw

alkinม

ารพ

.กรอ

กลงในแ

บบฟอ

รมขอ

งงาน

ระบา

ดกร

มคร

.Key

เขาISW

IN

2)ข

อมลส

บสวน

การบ

าดเจ

บของ

ทมS

RRT

3)ข

อมลจ

ดเสย

งจาก

ทองถ

น(ใช

วธจ�า

+บนท

กอยา

งงาย

)และ

ชมชน

4)ข

อมลจ

ากกช

พ(ใบ

ออกเ

หตทร

บผปว

ย)

5)ภ

าพถา

ย

14 Best Practiceกจ

กรรม

รายล

ะเอย

ด

2. จ

ดเวท

วเคร

าะหข

อมลร

วมกน

กอนน

�าขอม

ลเขา

ศปถ

.อ�าเภอ

โดย

ใชเ

ทศบา

ลเปน

ทจดป

ระชม

ประก

อบดว

ยผน

�าสมา

ชกสภ

าผน

�าชมช

นอต

สาหก

รรม/

สงแว

ดลอม

แรง

งานจ

งหวด

โรงพ

ยาบา

ลเท

ศบาล

และ

ภาค

เอกช

นเช

นโรงง

านน�า

ตาล

โรงง

านเห

ลาโร

งงาน

ผลตแ

อมโม

เนย

มตทป

ระชม

1)ท

ประช

มเหน

ตรงก

นในก

ารเล

อกใช

เครอ

งมอ

“คนห

าจดเ

สยง”

เพอ

สราง

การม

สวนร

วมโ

ดยใช

ขอมล

ก�าหน

ดจดท

เกดอ

บตเห

ตบอย

ครงเพ

อหาแ

นวทา

งแกไ

ขและ

ปรบป

รงค

รอบค

ลมทง

12

อ�าเภ

อ

2)ส

รางก

ารมส

วนรว

มในช

มชน

+สร

างเค

รอขา

ย+

มตขอ

ตกลง

กฎช

มชน

2.1

การแ

กไขจ

ดเสย

ง

1)ป

ระชม

พเลย

งศปถ

.ระดบ

อ�าเภ

อเพ

อคดเ

ลอกแ

กนน�า

ชมชน

ในแต

ละต�า

บลต�าบ

ลละ6คน

ประ

กอบด

วย

ผอ�าน

วยกา

รรพ

.สต

ปลดง

านปอ

งกนบ

รรเท

าสาธ

ารณภย

อปท

.ก�า

นนผ

ใหญบา

นกร

รมกา

รหมบ

าน

และ

อส.ตร

2)ว

ธการ

เลอก

พนทจ

ดเสย

งโดย

แกนน

�าชมช

น12

ต�าบ

ล2.

1) ก

ารเต

รยมข

อมล

ประก

อบดว

ย

1.ข

อมลอ

บตเห

ตในแ

ตละต

�าบล

(ขอม

ลพนฐ

านจา

กโรง

พยาบ

าลน�า

พอง)

2.แ

ผนทช

มชนใ

นแตล

ะต�าบ

ล

3.ข

อมลอ

บตเห

ตในต

�าบล

(ขอม

ลจาก

แกนน

�าชมช

น/ร

พ.สต

และ

อปท

.ทมก

ารเก

บขอม

ลอบต

เหต

ทางถ

นนทเ

กดขน

ในพน

ทตนเ

อง)

Best Practice 15

กจกร

รมรา

ยละเ

อยด

2.2)

วธท

ใชใน

การก

�าหนด

จดเส

ยง1

.วเคร

าะหจ

ดเสย

งในภ

าพรว

ม(จ�าน

วนจด

)2

.แบ

งระด

บควา

มรนแ

รงโด

ยใชแ

ถบส

•สแ

ดงม

คนตา

ยเรม

จาก

1คน

•

สเหล

องเก

ดอบต

เหตบ

อยม

การบ

าดเจ

บไมถ

งตาย

แตเข

ารบก

ารรก

ษาทโ

รงพย

าบาล

•

สเขย

วเก

ดบอย

แตไม

ตาย

และอ

าจไม

บาดเ

จบซง

อาจไ

มจ�าเปน

ตองม

าโรง

พยาบ

าล)ก

อนให

แตละ

อ�าเภ

อน�าข

อมลไ

ปประ

ชมระ

ดมสม

องรว

มกบช

มชน

3.

ล�าดบ

ความ

ส�าคญ

และ

เลอก

แกไข

เฉพา

ะจดเ

สยงล

�าดบท

1แ

ละ2

2.3)

วเค

ราะห

แบบแ

ผนกา

รชนผ

านเวทป

ระชม

/ประ

ชาคม

แยก

เวท

12ค

รง1

2ต�า

บลม

รพ.

น�าพอ

งเปน

พเลย

งผแ

ทนแต

ละต�า

บลปร

ะกอบ

ดวย

หวหน

ารพ.

สต.ป

ลดปอ

งกน

ซงมง

บประ

มาณแ

ละต�า

รวจ

(สอ.ตร

.)อา

สาต�า

รวจบ

านก

�านน

ซงเป

นผมจ

ตอาส

า/มใ

จ

•

ลกษณ

ะการ

ชนเป

นแบบ

ไหน

ชวงเวล

าใดโ

ดยใช

col

lision

diag

ram

+H

iyariH

atto

(เรย

นรกบ

ดร

.วชด

ามห

าวทย

าลยข

อนแก

น)

•

ก�าหน

ดแนว

ทางก

ารแก

ไขรว

มกน

และใ

หชมช

นเปน

ผน�าข

อมลส

ะทอน

ตรงไปย

งนาย

กฯเอ

งกอน

พานา

ยกฯ

ลงพน

ทนน

+ท�า

ประช

าคม

จดท�า

แผน

ในอ

ปท.เพ

อขอร

บจดส

รรงบ

ประม

าณรอง

รบกา

รแกไ

ขพนท

จด

เสยง

ล�าดบ

ถดมา

16 Best Practiceกจ

กรรม

รายล

ะเอย

ด

ต

วอยา

งแนว

ทางก

ารแก

ไขป

ญหา

รถขน

ออยโ

รงงา

นKS

Lจอ

ดพกร

มทาง

-

จาก

การส

�ารวจ

ขอมล

และก

ารลง

พนทจ

รงพ

บปญหา

ทเกด

จากก

ารจร

าจรฝน

ยาเสพ

ตดผ

หญงบ

รการ

ผบ

รหาร

ตงเป

าแกไ

ขภาย

ใน2

ป

-

นาย

กฯข

อขอม

ลชนท

ายจา

กรพ.

+เทศ

บาล-

น�าเสน

อนาย

อ�าเภ

อ-เ

ขาหา

รอตล

าดหล

กทรพ

ย

-ใช

อ�านา

จทอง

ถนสง

ปด3

0วน

-

ปญหา

คลคล

ายเพ

ราะร

ง.เปล

ยนผบ

รหาร

ใหม

(รนล

ก)เช

ญผบ

รหาร

รง.มาป

ระชม

ทเทศ

บาล

ไดรบ

ความ

รวมม

อ1)โร

งงาน

ซอพน

ทแกม

ลงท�า

จดพก

รถขอ

งรง.

2)ท

�ามาต

รการ

องคก

รกบช

าวไรเรอง

การบ

รรทก

เป

ดหบ

ท�าสา

ยรดอ

อยเพ

อควา

มปลอ

ดภย3)หยด

หบชว

งเทศ

กาลป

ใหมแ

ละสง

กราน

ตแก

ไขปญ

หากา

รบรร

ทกออ

ยเกน

ตกเ

กลอน

กลาด

ถนน

การจ

ดเกบ

ไมเป

นระเบย

บ-จ�า

นวนอ

บตเห

ตลดล

งคว

ามรน

แรงห

ายไป

แตป

ญหา

ชนทา

ยยงค

งอยบ

างเพ

ราะเหต

จ�าเป

นอยา

งหลก

เลยง

ไมได

เชน

รถขน

ออยเ

สยแล

ะตอง

จอดข

างทา

ง

-ท

�าPr

even

tion

เรอง

การเผา

ออย

1)เน

นการ

ลกขน

มาท�า

เองข

องชม

ชน(ต

นทาง

)2)ส

รางจ

ตส�าน

ก3)ตนท

างจา

กตวบ

คคลเ

พอไม

ตองแ

กปญหา

ทปลา

ยเหต

4)เนน

ความ

ตอเน

องผน

วกเข

าไปใ

นงาน

ปกตไม

เนน

เฉพา

ะชวง

เทศก

าลแ

ละใช

งบทศ

.ไมมา

กในก

ารแก

ไขแ

ตเนน

ดงภา

คเอก

ชนเข

ารวม

2.2

สราง

การม

สวนร

วมใน

ชมชน

+ ส

รางเ

ครอข

าย +

มตข

อตกล

ง กฎ

ชมชน

รายล

ะเอย

ดและ

ขนตอ

นกร

ะบวน

การด

�าเนน

งาน

ประก

อบดว

ย

1.ป

ระชม

แกนน

�าต�าบ

ลคด

เลอก

1ห

มบาน

เขาร

วมโค

รงกา

รโดย

ใชกฎ

ชมชน

ชแจ

งวตถ

ประส

งคโค

รงกา

รแล

ะสะท

อนปญ

หาอบ

ตเหต

ทางถ

นนสช

มชน

Best Practice 17กจ

กรรม

รายล

ะเอย

ด

2.จ

ดกลม

ตามห

มบาน

หาข

อมลอ

บตเห

ตทาง

ถนนแ

ละวเคร

าะหป

ญหา

สาเหต

ของ

การเกด

อบตเ

หตทา

งถน

นในห

มบาน

โดยแ

กนน�า

ชมชน

3.พ

เลยง

และแ

กนน�า

สะท

อนขอ

มลโด

ยการ

ท�าปร

ะชาค

มในห

มบาน

เพอช

มชนร

วมกน

หาทา

งแกไ

ขปญหา

และข

อตกล

งในก

ารปอ

งกนอ

บตเห

ตทาง

ถนน

4.จ

ดท�าม

ตขอต

กลงในก

ารใช

กฎชม

ชนโด

ยมผน

�าในช

มชนแ

ละกร

รมกา

รในช

มชนเ

ปนพย

านใน

การใชข

อตก

ลง

5.จ

ดเวท

น�าเส

นอกา

รด�าเนน

งานแ

ละผล

การด

�าเนน

งาน

โดยม

นายอ

�าเภอ

น�าพอ

งเป

นประ

ธาน

6.จดท

�าเคร

อขาย

12หม

บาน

ใน12ต�า

บลเพ

อการ

ขบเค

ลอนก

ารใช

กฎขอ

งชมช

นใน

การป

องกน

อบตเ

หต

ทางถ

นนอย

างตอ

เนอง

ตวอย

างแน

วทาง

การแ

กไขห

นาตล

าดโล

ตสพ

บปญหา

1)จ

อดซอ

นคน

เลยเ

ขาไป

ในเล

นสถ

นนมต

รภาพ

2)จ

อดปด

ชองท

างออ

กจา

กในต

ลาดน

�าพอง

เพอ

ออกม

าถนน

มตรภ

าพ3

)เกด

อบตเ

หตเฉ

ยวชน

เฉล

ย2-

3คร

ง/เด

อนแ

ตไมม

ผเสย

ชวต

ลกษณ

ะการ

ชนชว

งเวล

าทเก

ดขอ

มลสน

บสนน

1.ชน

ดานข

างชว

งเชา0

6.00

–0

9.00

น.

ชวงเยน

15.00

–1

8.00

น.

-ยอน

ศร

-ขบเ

รว

2.ชน

ทาย

- จอด

รถซอ

นคนม

องไม

เหนร

ถดาน

หลง

-จอด

รถขว

างทา

งออก

18 Best Practiceกจ

กรรม

รายล

ะเอย

ด

แนวท

างกา

รแกไ

ข จด

เวทช

วนชา

วบาน

ในชม

ชนวเคร

าะหข

อมลพ

บวา

ทผาน

มามก

ารก�า

หนดจ

ดหาม

จอด

โดยใ

ชงบจ

ากเท

ศบาล

กลมง

านจร

าจรข

องกอ

งชาง

และ

เมอว

เครา

ะหสา

เหตก

ารเก

ดอบต

เหต

พบวา

เกดจ

ากพฤ

ตกรร

มเสย

งจาก

คนนอ

กพนท

ทปร

ะชมเ

สนอใ

ห“ผ

ลกดน

ใหเก

ดมาต

รการ

ของช

มชน

รวมก

บการ

บงคบ

ใชกฎ

หมาย

โดยม

งไปท

การแ

กไขพ

ฤตกร

รมผข

บขขอ

งคนใ

นและ

นอกช

มชน”

โดย

ปรบบ

รเวณ

จดจอ

ดทเป

น วน

ควนค

และจ

ดเหล

องแด

งโด

ยทม

อปท.

รวม

กบหม

วดกา

รทาง

น�าพอ

งโด

ยไมร

องบป

ระมา

ณก

ารตด

ตาม

ประเมน

ผลหล

งการ

แกไข

ยงพ

บการ

จอดร

ถ2ชอ

งจรา

จรมาท

างถน

นมตร

ภาพ

คณะท

�างาน

จงเพ

มมาต

รการ

โดยใ

หต�าร

วจจร

าจร

กวดข

ดจบ

ปรบ

ชวงเวล

าเรง

ดวนใ

นตอน

เชา

แตไม

พบกา

รจอด

ขวาง

ชองท

างออ

กจาก

ตลาด

น�าพอ

งเน

องจา

กมกา

รขดส

ตเสน

ชอง

หามจ

อดชด

เจน

จดเ

ดนขอ

งการ

สราง

การม

สวนร

วมกอใ

หเกด

แนวค

ดหลา

กหลา

ยเก

ดกระ

บวนก

ารคด

ทลงร

ายละ

เอยด

เช

นผเ

สยชว

ตเปน

บคคล

ใน/น

อกพน

ทปจ

จยขอ

งการ

เกดอ

บตเห

ตลก

ษณะก

ารชน

โครง

สราง

ถนนท

มขอจ

�ากด

เกดข

อตกล

งกฎก

ตกาค

วามป

ลอดภ

ยในช

มชน

จดดอ

ยกา

รท�าป

ระชา

คมตอ

งประ

ชมหล

งเลก

งานเ

พราะ

ชมชน

สวนใ

หญเป

นเกษ

ตรกร

/พนก

งานโ

รงงา

นท�า

ใหผบ

รหาร

บางพ

นทไม

สะดว

กเขา

รวม

การห

ารอเ

พอก�า

หนด

แนวท

างกา

รแกไ

ขปญหา

ทตอง

ใชงบ

ประม

าณแล

ะแผน

งานใ

นการ

ด�าเน

นการ

จงต

องรอ

น�าเส

นอใน

ทประ

ชมผบ

รหาร

อปท

.

การ

ตดตาม

ประเมน

ผลผล

การป

ระเม

นตดต

ามพบ

วา1.

มแน

วโนม

ความ

รนแร

งลดล

งชดเ

จนแต

อบตเ

หตเจ

บ+ต

ายค

งทสถ

ตเมา

ขบลด

ลง5

0%อ

ตราก

าร

สวมห

มวกน

รภย

40%

(บาด

เจบร

นแรง

30%

อาย

เฉลย

22-

35ป

เกดส

งสดช

วงเวลา

18.00

–2

2.00

น.

Best Practice 19กจ

กรรม

รายล

ะเอย

ด

เพศช

ายมา

กกวา

เพศห

ญงเทา

ตวแ

ละมก

เกดบ

นถนน

สานห

ลก)แล

ะยงพ

บปญหา

ชนทา

ยทยง

คงมอ

ยบาง

ใน

สวนข

องกา

รปอง

ปราม

พฤตก

รรมก

ารใช

ความ

เรว

พบปญ

หาขา

ดอปก

รณตร

วจจบ

ความ

เรว

อยาง

ไรกต

าม

พเลย

งรพ.

น�าพอ

ง+เท

ศบาล

ไดจด

เตรย

มน�าเสน

อผลก

ารด�า

เนนง

านทผ

านมา

วาได

ด�าเน

นการ

อะไรไป

บางแ

ละจะ

ท�าอะ

ไรตอ

ไปให

ทประ

ชมใน

ทกระ

ดบทร

าบ

2.ก

ารแก

ไขพฤ

ตกรร

มดวย

การบ

งคบใ

ชกฎห

มายห

รอกฎ

ชมชน

ยงต

องอา

ศยเวลา

โดยเ

ฉพาะ

ชมชน

เมอง

ดว

ยเหต

ปจจย

ของค

วามเ

ปนเม

องส

รางก

ารมส

วนรว

มในก

ลมวย

รนหร

อวยแ

รงงา

นไดค

อนขา

งนอย

ทผา

นมา

ไดเฉ

พาะก

ลมผส

งอาย

และแ

มคาเปน

สวนใ

หญ

3.ก

อใหเ

กดกา

รเปล

ยนแป

ลง3

ระด

บได

แก

3.1ร

ะดบช

มชน

พบวา

เกดค

วามก

ระตอ

รอรน

+มคว

ามคด

วา“

เรอง

อบตเ

หตเป

นเรอ

งของ

ทกคน

”แล

ะมคว

ามทา

ทายต

อการ

ท�างา

นเรอ

งอบต

เหต

เนอง

จากท

ผานม

าเคย

แกไข

ปญหา

แตไม

ส�าเรจ

เมอไ

ดเหน

แนวท

างกา

รด�าเนน

งานท

เปนร

ปธรร

มมาก

ขนอนา

คตขา

งหนา

นาจ

ะบรร

ลเปา

หมาย

ไดดย

งขน

อยาง

ไรกต

าม

ยงพบ

แรงต

านตอ

การท

�างาน

ในบา

งกลม

ทเปน

ผมสว

นไดส

วนเสยน

นคอก

ลมแม

คาแล

ะกลม

นกกา

รเมอ

งบาง

กลม

3.2ร

ะดบค

นท�าง

าน(C

hang

eAg

ent)

พบวา

มกา

รพดค

ยกนม

ากขน

ก�าห

นดแน

วทาง

แกไข

โดยใ

ชขอ

มลจา

กสภา

พปญหา

จรงผ

านกา

รวเค

ราะห

รอบด

าน(อ

บรมจ

ากดร

.วชด

ามหา

วทยา

ลยขอ

นแกน

)การ

ท�างา

นลง

ลกถง

ชมชน

มากข

นได

เหนศ

กยภา

พของ

ชมชน

ในกา

รแกไ

ขปญหา

+ค

วามร

วมมอ

ของผ

น�า+

การ

ก�าหน

ดมา

ตรกา

รชมช

นใชท

นเดม

ดานว

ฒนธ

รรมข

องพน

ท(ห

ญาล

งกา)เช

นหา

มรถเ

ขาออ

กหมบ

านใน

วนพร

ะ

3

.3ร

ะดบบ

คคลพบ

วายงต

องอา

ศยเวลา

และค

วามต

อเนอ

งในก

ารปร

บพฤต

กรรม

เสยง

ของค

นในช

มชน

20 Best Practice

เงอนไขความส�าเรจ ทชวยใหบรรลผลผลตระยะสน 1. “หนาตางแหงโอกาส”(windowsofopportunity) • โครงสราง + KPI + งบประมาณ นโยบาย Quick win ของรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขก�าหนดKPI:อตราตายจากอบตเหตทางถนนไมเกน18ตอแสนประชากรของอ�าเภอ(งบป2559) • กลไกนโยบาย ศปถ.อ�าเภอเปนเงอนไขใหเกดความรวมมอระหวางหนวยงานตางๆในการทบทวนและแกไขจดออนของการแกไขจดเสยงและการก�าหนดมาตรการอนๆ

โครงสราง ศปถ.อ�าเภอ/DHS

นายอ�าเภอน�าพอง(ประธาน)

ทมพเลยง

สาธารณสขอ�าเภอน�าพอง(รองประธาน)

โรงพยาบาลน�าพอง(ทมเลขาฯ)

ปลดอ�าเภอ หมวดการทาง

ทมSRRT ทมEMS ทมรพ.สต.18แหง

ต�ารวจเทศบาลกดน�าใสเทศบาลน�าพองเทศบาลล�าน�าพอง

นวก.สาธารณสข(ผชวยเลขาฯ)

Best Practice 21

2. ก�าหนดแผนการท�างานและเปาหมายรวมกน (MOU8ขอ)กบหนวยงานทมบทบาทเกยวของในการหาจดส�าเรจ เนนใหทกคนไดประโยชนรวมกน (ประโยชนสวนรวม)=ทกคนจะชวยเปนหเปนตา+ความสม�าเสมอในการจดเวทประชม 3. เครองมอทใชด�าเนนการ(เทคนค5ส.) • การจดการขอมลสารสนเทศ-การเชอมโยงบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนกบงานความปลอดภยทางถนนโดยใชความรเปนฐานและใหความส�าคญกบ“ขอมลพนฐาน”กอนการตดสนใจ • การก�าหนดพนทเสยงและการแกไขจดเสยง - แผนทจดเสยง“ฮยาร-ฮตโตะ(Hiyari-Hatto)” - เครองมอวเคราะหแบบแผนการชน(CollisionDiagram) - ตารางHaddonMatrixเพอใชก�าหนดมาตรการปองกนอบตเหตทางถนนระดบอ�าเภอ 4. Keyperson–คณฐตมาแสนโชตพยาบาลวชาชพERรพ.น�าพอง • เหนโอกาสในการท�างานPrevention • เหนเงน(รพ.สต.มงบ+อปท.มงบทงปในการท�างานปองกนภย) • เหนคน(ทก12ต�าบลมหนวยกชพ) เกดจดเปลยนเพราะมองเหนทง งาน เงน คน มครบในพนท = สสอ. Pull งาน EMS+Prevention (เทคนค 5 ช.) 5. มการตดตามและประเมนผลผานเวทและลงพนทตรวจสอบ+ขอมลทน�าเสนอ 6. มระบบสอดสองดแล และแกไขปญหาเฉพาะหนา เชน กรณรถจอดเสยขางทางออยหลนกชพกภยตองเรงเคลยรพนทเพอความปลอดภย 7. สรางแกนน�าหลก(อ�าเภอจงหวด)ในการสรางเครอขายต�าบล 8. ผน�ามวสยทศนกาวตามและค�านงถงTrendทเปลยนไป(ในอดตเทศบาลท�างานเนนความพงพอใจของชมชนชาวบานตอมาเนน“งานบรการ”แตปจจบนเทศบาลตองยกระดบการท�างานโดยลกขนมา“เปนตวอยางของจตสาธารณะ”)

22 Best Practice

ขอเสนอแนะ/ขอสงเกตจากพนท 1. ควรใสความรใหกบผแทนแตละต�าบลประกอบดวยหวหนารพ.สต.ปลดปองกนต�ารวจ(สอ.ตร.)อาสาต�ารวจบานและก�านน(เพอพเลยงไมตองท�างานหนกและทง5นายสามารถประเมนตดตามผลการด�าเนนงานหลงการแกไขได 2. การเปลยนวกฤตเปนโอกาสแมการท�างานดานอบตเหตทผานมาจะไมไดผลเทาทควรแตทมงานกมการใชวกฤตเปนโอกาสเพอใหคนท�างานรวมกบชมชนมาคยกนเรยกวาเปนการ“เปดพนทโสเหล” 3. เงอนไขส�าคญ คอ เทศบาล อปท. จะรบร ป ญหาและให ความส�าคญไดอยางไร 4. โจทยใหญของการท�างานระดบอ�าเภอคอความตอเนอง 5. นกการเมองในทองถนมความกงวลตอการด�าเนนการทตองไปสมพนธหรออาจสรางความขดแยงในพนทเนองจากจะกระทบตอฐานเสยง

การพฒนาศกยภาพของคนในชมชน โดยการเรยนรจากการปฏบตใหคนในชมชนไดรวมกนคดตงค�าถามวเคราะหปญหาทชมชนเผชญทบทวนสถานการณทไดจากการรวบรวมขอมล (เชงปรมาณ/คณภาพ) ทดลองท�า หาค�าตอบสรปบทเรยนและประเมนตนเองโดยมพเลยงคอยประคบประคองผานการบนทก นเทศตดตามของอ�าเภอน�าพอง ชใหเหนการกอตวในการ น�าภมปญญาชาวบานโครงสรางทางสงคมการด�าเนนงานเชงโครงสรางทมอย ดงเชน มาตรการทางสาธารณสข บวกกบทฤษฎความร มาประยกตใชใหเกดองคความรใหมทเหมาะสมกบชมชนตนเอง กลายเปนตนทนทางสงคมทมแรงมากพอในการใชงดคาน(ปญหาอบตเหต)ส�าหรบชมชนตนเองจนสงผลตอการปรบลดพฤตกรรมเสยง และสงเสรมพฤตกรรมเชงบวกทมประสทธภาพอยาง ตอเนองและยงยนภายใตเงอนไขบรบทสงคมทผนแปรอยางรวดเรว

Best Practice 23

2. ความรวมมอ”สความปลอดภยทางถนนจงหวดสพรรณบร

“การท�างานเรองความปลอดภยทางถนน และการสรางเครอขาย ตองมระบบในการด�าเนนงาน โดยการสรางคนรนใหมทท�างานและเรยนรอยางตอเนอง เรมจากไดรจกและมความสมพนธตอกน โดยมาประชมรวมกนสม�าเสมอ รบรขอมลจากการประชมกอนจะไปลงมอปฏบตตอไปการท�างานเรองถนนกจะตดอยในเนอในตวของเขา ไมวาอยทไหนเขากยงคงท�าเรองน”

สพรรณบรในวนน… จากบทเรยนการด�าเนนงานทผานมากระทงถงในป 2558 น จงหวดสพรรณบรยงคงยดแนวการด�าเนนงานโดยบรณาการรวมกนระหวางภาคเครอขายใหเกดความเขมแขง เนนการวเคราะหสาเหตการเกดอบตเหตเชงลกในทกๆดานเชนการขบรถเรวรถจกรยานยนตไมปลอดภยไมสวมหมวกนรภยรถโรงเรยนไมปลอดภย ถนนและสงแวดลอมไมปลอดภย พฤตกรรมการขบขเมาไมขบ และการน�ากรณตวอยางทนาสนใจมาเปนบทเรยนใหคณะท�างานฯไดศกษาและคนหาแนวทางแกไขปญหาทน�าสการปฏบตจนเกดเปนมาตรการองคกรทเปนรปธรรม รวมถงน�าไปเปนบทเรยนใหแกเยาวชนในการอบรมใหความรการขบขปลอดภย และตระหนกถงความสญเสยทจะสงผลตออนาคตตอไป โดยมเปาหมายหลกเพอวเคราะหสาเหตการเกดอบตเหตและแนวทางสรางความปลอดภยทางถนนในชมชนตดตามและประเมนผลแนวทางปฏบตทเหมาะสมและน�าไปสการแกไขปญหาทยงยนตลอดจนสรางพฤตกรรมความปลอดภยในการใชรถใชถนนใหเกดขนกบเยาวชนและลกหลานโดยบรณาการหนวยงานทเกยวของในการเขามาหาทางแกไขปญหารวมกนผานการขบเคลอนการแกไขจดเสยงทางถนนในระดบอ�าเภอจนน�าไปสการลดลงขอสถตการเกดอบตเหตการบาดเจบและเสยชวตจากอบตเหตทางถนนจากปทผานมา จากการด�าเนนงานของคณะท�างานแกไขจดเสยงทางถนนในระดบอ�าเภอทเรมตนจากการพดคยวเคราะหหาสาเหตและแนวทางการแกไขปญหาในระดบอ�าเภอ น�าไปสการแกไขปญหาทตองอาศยการยอมรบจากประชาชน

24 Best Practice

ในพนท จงไดมการน�าเขาวาระการประชมหวหนาสวนราชการอ�าเภอ ก�านนผใหญบาน เปนประจ�าทกเดอน ใหรบรและชวยประชาสมพนธใหประชาชนทไดรบผลกระทบไดทราบถงการท�างานทไมไดเกดจากการตดสนใจของหนวยงานใดหนวยงานหนงเพยงหนวยเดยว แตเกดจากการท�างานรวมกนของภาคเครอขายในรปของคณะท�างานฯระดบอ�าเภอทมเปาหมายในการแกไขปญหาและลดอบตเหตทางถนนในพนท ใหประชาชนเกดความปลอดภยในชวตและทรพยสนมากทสดเปนเปาหมายในการขบเคลอนการด�าเนนงานปองกนและลดอบตเหตทางถนนในพนทแมวาทผานมาผลการด�าเนนงานจะสวนทางกบสถตอบตเหตทางถนนแตการสนบสนนและสงเสรมใหมการแกไขปญหาทตอเนองและจรงจงของภาคเครอขาย ไดชวยใหสามารถลดปจจยทเปนสาเหตของการเกดอบตเหตลงไดจงเกดการตอยอดการด�าเนนงานแกไขจดเสยงระดบอ�าเภอลงไปสการแกไขปญหาจดเสยงในชมชนของส�านกงานขนสงจงหวดสพรรณบรกบโครงการพลงชมชนถนนปลอดภย ภายใตการสนบสนนงบประมาณจากกองทนเลขสวย โดยด�าเนนการในชมชนน�ารอง อ�าเภอละ 1 แหง รวมปละ10 แหง มการประชมภาคเครอขายและผน�าชมชน เพอแสวงหาแนวทางในการแกไขปญหาจดเสยงในชมชนรวมกนและยงมการอบรมใหความรการขบขปลอดภย การออกใบอนญาตและตออายใบขบข ใหกบประชาชนในชมชนๆ ละ100คนซงด�าเนนการมาแลวเปนระยะเวลา3ปมชมชนทเขารวมโครงการรวม10แหง

เพราะมเพอนเปน แรงบนดาลใจ และผใหญเหนความส�าคญ ถงแมจงหวดสพรรณบรจะมการด�าเนนงานเรองการปองกนและลดอบตเหตทางถนนมาอยางตอเนองแตดวยสถานการณปญหาอบตเหตทเกดในพนทยงคงมสถตทมแนวโนมเพมสงขนดงนนคณะท�างานทกคนจงไมยอทอทจะขยบขบเคลอนการด�าเนนงานตอรวมทงยงมภาคเครอขายทมความสมพนธทดตอกน คอยใหความรวมมอเออตอการท�ากจกรรมรวมกนอยเสมอจนสามารถแกไขปญหาทเปนรปธรรมบวกกบการทผบรหารของจงหวดใหความส�าคญกบ

Best Practice 25

เรองการปองกนและลดอบตเหตทางถนนจงเปนแรงผลกดนทส�าคญทท�าใหคณะท�างานมความมงมนและทมเทอยางตอเนองกบการด�าเนนงานและดวยความทคณะท�างานมความสมพนธทดตอกนและเรมขยบไปสเครอขายในระดบอ�าเภอท�าใหเกดเพอนรวมอดมการณทมใจอยากท�างานปองกนและลดอบตเหตทางถนนมากยงขน

“คณะท�างานระดบอ�าเภอ”...ผเชยวชาญในพนทจรง จากบทเรยนการด�าเนนงานในหลายปทผานมาสะทอนใหเหนวาการขยบงานจากระดบจงหวดขยายไปในทกอ�าเภอมความส�าคญอยางมาก โดยเฉพาะการท�าหนาทวเคราะหสาเหตการเกดอบตเหตของแตละพนทท�าใหเกดคณะท�างานวเคราะหสาเหตการเกดอบตเหตทางถนนและแนวทางแกไขระดบอ�าเภอ10อ�าเภอขนอยางตอเนองมาตลอดทง3ปถอไดวาเปนกจกรรมหลกของจงหวดทท�าทง10อ�าเภอซงในป2559นไดมการจดประชมไปแลวทงสน10อ�าเภออ�าเภอละ6ครงเพอวเคราะหจดเสยงระดบอ�าเภอโดยโครงสรางการด�าเนนงานนนมผวาราชการจงหวดแตงตงอยางเปนทางการ มต�ารวจท�าหนาทเปนเลขา คณะท�างานวเคราะหสาเหตการเกดอบตเหตทางถนนและแนวทางแกไข (ระดบอ�าเภอ) ประกอบดวย ฝายปกครองอ�าเภอสถานต�ารวจภธรอ�าเภอโรงพยาบาลประจ�าอ�าเภอสาธารณสขอ�าเภอส�านกงานเขตพนทการศกษาฯ ทรบผดชอบในเขตอ�าเภอองคกรปกครองสวนทองถนในพนทอ�าเภอแขวงทางหลวงทรบผดชอบในพนทอ�าเภอผแทนภาคประชาชนในพนทอ�าเภอเจาหนาทต�ารวจทรบผดชอบงานจราจรในพนทอ�าเภอ และส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด

26 Best Practice

โดยเปาหมายหลกของคณะท�างานระดบอ�าเภอเพอวเคราะหหาสาเหตการเกดอบตเหตทางถนนในเชงลก ไมวาจะเปนรปแบบการชน สาเหต และปจจยแวดลอมอนๆรวมถงแนวทางการแกไขทเหมาะสมกบสภาพพนททงในระยะสนและระยะยาว โดยต�ารวจภธรอ�าเภอถอไดวาเปนแมงานในการนดประชมและเกบรวบรวมขอมลจดเสยงและน�าขอมลนนชงไปใหแกแขวงการทางน�าขอมลไปแกไขจดเสยงตามมตของทประชม

จดตรวจชดผสมบรณาการเฉพาะกจฯ...“จดตรวจทมากกวาเสยคาปรบ” นอกเหนอจากการด�าเนนงานหนนเสรมการท�างานในระดบอ�าเภอเพอแกไขปญหาจดเสยงคณะท�างานในระดบจงหวดยงมการจดตงจดตรวจชดผสมบรณาการเฉพาะกจฯขนประกอบดวยต�ารวจจราจรกลางส�านกงานขนสงจงหวดส�านกงานเขตพนทการศกษาฯแขวงทางหลวงสพรรณบรสาธารณสข

Best Practice 27

จงหวดภาคประชาชน/สอมวลชน ทหาร บรษทขนสงจ�ากดและส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดโดยสถานทในการตงจดตรวจนนจะตงจดตรวจบรเวณถนนสายหลก และถนนสายรอง เปนหลก โดยเฉพาะ ในชวงเวลาตงแต16.30–20.30น. โดยใชระยะเวลา10 เดอนๆละ2ครงและสรปผลการด�าเนนงานเพอน�ามาปรบปรงการท�างานครงตอไป ซงลกษณะของจดตรวจบรณาการนน ทกหนวยงานทเกยวของจะไปรวมจดกจกรรมรวมกน ท�าใหมความรจกกนมากยงขน ใชกจกรรมเปนพนทใหเกดการพดคยและสรางความสมพนธกนของคนท�างาน ท�าใหเจาหนาทในระดบปฏบตการ ไดเกดความสมพนธและรจกกบเจาหนาทของแตละหนวยงานมากขนกอใหเกดเปนเครอขายในการท�างานรวมกนน�าไปสการท�างานทสะดวกและรวดเรวโดยเฉพาะชวยเปดพนทใหผปฏบตงานระดบพนทไดรจกผบรหารของจงหวดมากขน ซงจากเดมการตงจดตรวจบรณาการด�าเนนงานภายใตค�าสงแตงตงแตปจจบนไดมการประชมรวมกนในทกอาทตย บางครงมการประชม 2 ครงตออาทตยท�าใหเกดความรวมมอกนอยางสนทสนมและเกดการบรณาการท�างานรวมกนเปนกจวตรในงานปกตทนอกเหนอจากการตงจดตรวจดวย

28 Best Practice

เคลดลบสความส�าเรจ... “ความลบทรอการขยายผล” 1. ประชมอยางตอเนอง ทงในคณะท�างานระดบจงหวดและคณะท�างานระดบอ�าเภอ 2. ใชขอมลจากพนท(ระดบต�าบล/อ�าเภอ)ชวยในการตดสนใจและก�าหนดแนวทางในการแกไขปญหา 3. ตองสรางความสมพนธกบคณะท�างานทกระดบทงในเวลาราชการและในเวลาปรกตไมมงแตเรองงานแตใหความส�าคญกบเรองอนๆดวย 4. ทกหนวยงานทท�างานรวมกนตองน�าขอมลการท�างานของแตละหนวยงานมาแลกเปลยนพดคยกนเพอใหเหนภาระทตองรบผดชอบซงน�าไปสการวางแผนการท�างานอยางบรณาการรวมกนไดอยางเหมาะสม 5. ดงสอมวลชนใหเขามารวมด�าเนนงานเชงลก เพอใหเขาใจกระบวนการและสามารถเสนอขาวออกไปไดอยางถกตอง มขอมลเชงลกในการน�าเสนอขาวใหคนทวไปไดรบทราบ 6. สอสารขอมลใหหวหนาสวนราชการไดรบทราบโดยตรงผานกรปไลนซงเปนชองทางใหเกดการรบรทรวดเรวและมประสทธภาพ 7. พฒนาศกยภาพของคณะท�างานทกระดบผานการเรยนร การท�างานระหวางหนวยงาน 8. การท�างานเนนความเปนครอขายท�างานรวมกนอยางบรณาการทกหนวยงาน 9. การจดประชมประจ�าเดอนทกครงตองเชญรองผวาราชการจงหวดและหวหนาสวนราชการทเกยวของรวมรบรขอมล 10.สรางคนแถวสองผานการเชญชวนเขารวมกจกรรมทกครงใหรจกกบภาคเครอขายในแตละหนวยงานและไดฝกลงมอปฏบตการจรงซงจะท�าใหความรเรองความปลอดภยทางถนนตดอยในเนอในตวของเขา 11.คณะท�างานจงหวดตองท�าหนาทรบขอมลจากคณะท�างานระดบอ�าเภอและชงขอมลไปใหหนวยงานทเกยวของโดยตรงด�าเนนการแกไข 12.การลงประเมนและตดตามการท�างานเปนลกษณะการลงไปใหก�าลงใจคนท�างาน กระตนใหการท�างานเกดความตอเนองมากกวาการลงไปตดตามใหไดตามเปาทตงไว

Best Practice 29

3. บทเรยนทง ายงาม....มหาสารคาม กบงานปองกนอบตเหตทางถนน

เปดฉากส�ารวจเหตแหงทกข....มหาสารคามเปนอกหนงจงหวดทมสถานการณอบตเหตทางถนนอยในระดบรนแรงจะเหนไดจากขอมลทรวบรวมไดจากหลายแหลงดงน.... • จากรายงานของส�านกงานต�ารวจแหงชาต ป พ.ศ.2554 เกดอบตเหต286ครงผเสยชวต161คนสาเหตหลกใชความเรวรอยละ22.38และเมาสรารอยละ9.44 • จากผลส�ารวจของมลนธไทยโรดส มสถตการเกดอบตเหตในชวง7 วน เฝาระวงอนตรายอยในอนดบท 7 ของประเทศทมสถตการบาดเจบจากอบตเหตทางถนนสงคอมจ�านวนการเกดอบตเหตสะสมจ�านวน72ครงจงหวดมหาสารคาม อยในอนดบ 6 ของประเทศไทย ทม จ�านวนผบาดเจบสะสมสงคอจ�านวน83ราย • จากการรายงานสถตการตายในจงหวด พบวา สาเหตการตายอนดบหนงในกลมวยรนและวยท�างานตงแตป2550ถงป2555มสาเหตจากอบตเหตทางถนน ซงรถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทเกดอบตเหตมากทสดและผทเสยชวตจากอบตเหต เกดจากการบาดเจบทศรษะ เนองจากไมสวมหมวกนรภยจากการส�ารวจของมลนธไทยโรดสในป2555แมจะมการรณรงคดานการสวมหมวกนรภยขบขปลอดภยแตกลบพบวามสถตการสวมหมวกนรภยเพมขนเพยงเลกนอย โดยพบวาประชาชนในพนทจงหวดมหาสารคามมอตราการสวมหมวกนรภยในกลมผขบขอยในอนดบ11ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยมอตราสวมหมวกนรภยเพยงรอยละ36.7และผโดยสารสวมหมวกนรภยนอยมากเพยงรอยละ 14.3 เปนอนดบท 13 ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอจาก 20 จงหวดของประเทศไทย • จากสถตการบาดเจบจากอบตเหตจราจรของผปวยในทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลมหาสารคามจากรายงานขอมลการบาดเจบ/เสยชวต

30 Best Practice

ปพ.ศ.2557(ม.ค.56–ธ.ค.57)ของส�านกงานสาธารณสขจงหวดในป2557พบวามผบาดเจบทงหมด15,562คนนอนรกษาในรพ.3,644คนเสยชวต85คนโดยรถจกรยานยนตมากทสดถง3,588ครงและสถตการเกดอบตเหตระหวางเดอนตลาคม2557-ธนวาคม2557พบวามผบาดเจบทงหมด3,335คนนอนรกษาในรพ.996คนเสยชวต36คน • ป 2558 ขอมลจากสถตของ Thai RSC รายงานสถตการเกดอบตเหตในเดอนมกราคม-เมษายนพบวา เกดอบตเหต 455 ครง เกดความ สญเสยทพพลภาพ2รายบาดเจบ485รายและเสยชวต33รายสาเหตเกดจากเมาแลวขบไมสวมหมวกนรภยขบรถเรวสวนยานพาหนะทท�าใหเกดอบตเหตไดแกรถจกรยานยนตและรถปกอพ

ทกขทเกดขน ดเหมอนจะถกเยยวยาใหดขนตามล�าดบ ดงจะเหน ไดจากขอมลเปรยบเทยบระหวางป 2557 โดยจงหวดไดสรปบทเรยน การด�าเนนงานของตนเองไวไดอยางนาสนใจ ดงน............. “จากผลส�าเรจของการด�าเนนงานป 2557 ทผานมาของโครงการพฒนารปแบบการด�าเนนงานในระดบจงหวดและระดบอ�าเภอโดยน�าแนวทางขององคการอนามยโลก(Principleforsafecommunity)มาใชในการสรางกระบวนการท�างานของทมงานภาคเครอขายในพนทจงหวดมหาสารคาม โดยใชหลกการน�าเอาระบบสารสนเทศทมประสทธภาพ(InformationSystem) มาวเคราะหคนหาปจจยเสยงทเปนสาเหตของการเกดอบตเหตทางถนนแลวน�าไปจดล�าดบความส�าคญของการจดการปจจยเสยง (Focus on priorityproblem) และสรางกระบวนการมสวนรวมจากทกภาคสวน (Communityparticipation) พรอมทงสรางทมงานดานการปองกนอบตเหตทางถนนทมความเขมแขงและใสใจในการด�าเนนงานรวมกนจากสหสาขาวชาชพของภาคเครอขาย (Multidisciplinary) ทมอยในพนท โดยอาศยกระบวนการตดสน ใจเชงนโยบายจากระดบผ บรหารสงสดของจงหวดเพอผลกดนใหเกดการ

Best Practice 31

ขบเคลอนเชงนโยบายและการตดตามควบคมก�ากบทมประสทธภาพเพอท�าให การด�าเนนงานตามมาตรการปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนน มการตดสนใจเลอกประเดนทสามารถด�าเนนงานไดอยางคมคา และคมทน กบงบประมาณทใชจ ายไป (Comprehensive practical and cost effectiveness) มการสนบสนนใหภาคเครอขายรวมกนสรางเปาหมายการท�างานรวมกน พรอมก�าหนดบทบาทหนาททสอดคลองกบภารกจ เพอสรางระบบสนบสนนใหเกดความคลองตวในการท�างานของทมงานทงในแนวดงและแนวราบ โดยการเพมศกยภาพ การเสรมพลง และการสรางแรงจงใจใหกบทมสหสาขาวชาชพ ตามหลก 5 ช คอการชกชวนทมงานใหรวมท�างานเชงรก โดยการคนหาแกนน�าจากทกเครอขาย เพอเชอมประสานภาคของคน ท�างานดานอบต เหตในทกพนท ใหรวมกนรวบรวมขอมล จดเตรยมขอมล และพฒนาเทคนคการน�าเสนอขอมลทส�าคญเขาสกระบวนการพจารณาในระดบนโยบายของจงหวดโดยเฉพาะการสนบสนนและยกยองผปฏบตงานใหเปนทยอมรบจากทกภาคเครอขายเพอสรางขวญก�าลงใจสรางความภาคภมใจในการท�างานรวมกน และ เชอมโยงแกนน�าทมศกยภาพ (Change Agent) จากแตละเครอขายใหสามารถประสานการท�างานรวมกนได และน�าขอมลทไดรบการสงเคราะห มาใชในการผลกดนใหมการแกไขปญหาอยางตอเนองน�าไปสการจดท�าขอเสนอเชงนโยบายของจงหวดสงผลใหเกดวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนในจงหวดมหาสารคาม ผลการด�าเนนงานในระดบจงหวดเกดผลลพธของการพฒนาศกยภาพทเปนรปธรรมมรปแบบการขบเคลอนงานของภาคเครอขายระดบจงหวดในรปแบบคณะกรรมการขบเคลอนงานและ คณะกรรมการสอบสวนอบตเหตรวมทง3อ�าเภอตนแบบ การใชหลก 5 ช.ในการขบเคลอนงานของจงหวดมหาสารคาม คอ ชง : ชงเรองในทประชมเวทความมนคงเพอใหทกภาคสวนตระหนกและ เหนถงความส�าคญ การสญเสยทเกดขน รวมทงสถานการณของอ�าเภอท รบผดชอบและภาพของจงหวดมหาสารคามทอตราการใชรถ ใชถนนและ

32 Best Practice

การเกดอบตเหตเพมขนเรอยๆชกชวน:การชกชวนทมงานทเปนแกนน�าในการขบเคลอนงานของอ�าเภอและจงหวดรวมท�างานเชงรกโดยท�าการคนหาแกนน�าของภาคเครอขายแตละภาคสวนเชอมประสาน:การประสานงานเชอมประสานภาคเครอขายของคนท�างานใหรวมกนรวบรวมขอมลสารสนเทศเตรยมขอมลและพฒนาเทคนคการน�าเสนอขอมลทส�าคญในการน�าขอมลเปนปจจยน�าเขาเพอพจารณาและตดสนใจรวมกนถงสาเหตการเกดอบตเหตและการวางแผนการแกปญหา ชอน :ด�าเนนการชอนโครงการหรองานประจ�าทภาคเครอขายด�าเนนการในดานทเกยวของกบการปองกนและแกปญหาการเกดอบตเหตเพอไมใหเปนภาระทเพมขนของหนวยงานภาคเครอขายฯ ชนชม : จดใหมเวทยกยอง ชมเชยผท�างานเพอมก�าลงใจ สรางความมคณคาและพลงอ�านาจในการขบเคลอนงานอยางตอเนอง ผลลพธพบวามภาคเครอขายระดบแกน น�าในระดบจงหวดและระดบอ�าเภอทเปนเจาภาพหลกทมศกยภาพและ เปนผน�าการเปลยนแปลง ทมสวนรวมและมบทบาทในการผลกดนงานและ ขบเคลอนงานดานความปลอดภยทางถนนด�าเนนงานภายใตการขบเคลอนงานของMahasarakhamModelดงนหาCoreteamใหพบโดยมหาสารคามพบวา ม Core teamชดเจน ในการขบคลอนงาน 5 ส.ของWHO ใหเตม รปแบบมวาระการประชมชดเจนในเวทความมนคงของจงหวดทกเดอนขอมลการรายงานและการด�าเนนงานของการขบเคลอนงานอบตเหต ถกก�าหนดใหน�าเสนอจากเจาหนาท.ต�ารวจ สารวตรจราจร การรายงานผลการด�าเนนงาน โดยขนสงจงหวด การรายงานผลสารสนเทศของการเกดอบตเหตแตละกลมประจ�าเดอนโดยปองกนและบรรเทาสาธารณภยและการน�าเสนอผลดานการขบเคลอนงานสอจร.โดยวทยาลยพยาบาลโดยมภาคเครอขายเตรยมขอมลเสนอและเหนอยางเปนรปธรรมสหสาขาท�างานรวมกนแบบมสวนรวมวางแผนขบเคลอนงาน คนหาจดเสยง รวมรายงานและชวยเหลอ เมอเกดอบตเหตหรอความเสยง รวมสอบสวนอบตเหต หาขอมลมาประกอบกน นดประชมเพอวเคราะหปญหาทเกดขน มขอสรปและการมอบหมายงาน รายงานผลตอ ปภ.ปภ.เสนอตอผวาราชการจงหวด”

Best Practice 33

แมการขบเคลอนงานในระดบอ�าเภอของ 3 อ�าเภอตนแบบพบ ความส�าเรจในอ�าเภอเมองแตถอเปนจดเรมตนของอ�าเภอบรบอและอ�าเภอโกสมพสยในการขบเคลอนงานอยางเปนรปธรรมในรปแบบของภาคเครอขายแตการด�าเนนงานในระดบอ�าเภอยงพบวาขาดการมสวนรวมของประชาชน ในพนททเปนรปธรรม ครอบคลมหมบานและต�าบลตางๆในพนทรบผดชอบ สงผลใหพฤตกรรมการขบขและการตระหนกถงการปฏบตตามวนยจราจร ยงไมประสบความส�าเรจเทาทควร อตราการเกดอบตเหตและความสญเสยเกดขนอยางตอเนอง โดยในป 2557 ทผานมาพบการรายงานของส�านกงานสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม จ�าแนกรายอ�าเภอมอตราการบาดเจบจากอบตเหตดงน อ�าเภอโกสมพสย จ�านวน 1,549 ราย อ�าเภอพยคฆภมพสยจ�านวน1,276รายอ�าเภอบรบอ-กดรงจ�านวน1,126รายและอ�าเภอเชยงยนจ�านวน780รายถอวาการเกดอบตเหตเปนปญหาส�าคญทตองใหประชาชนในชมชนมสวนรวมในการปองกนและแกปญหาเพอใหเกดความตอเนองและยงยน ในป 2558 วาระจงหวดมหาสารคาม ก�าหนดใหการรณรงคขบขปลอดภย มวนยจราจรเปนวาระจงหวดวาระท5ททกภาคสวนตองมการขบเคลอนงาน รวมกนโดยมอบหมายใหส�านกงานสาธารณสขจงหวดมหาสารคามเปนแกนน�าหลกในการขบเคลอนงาน ดงนน คณะกรรมการขบเคลอนงานจงตระหนกถงความส�าคญของการมสวนรวมของประชาชนในชมชน เพอรวมกนหามาตรการการด�าเนนงานขบเคลอนงาน ภายใตบรบทของพนทแตละพนท ภาคเครอขายจงไดจดท�าโครงการขยายความรวมมอดานการด�าเนนงานปองกนและลดอบตเหตทางถนนของภาคเครอขายสการขบเคลอนงานระดบชมชนจงหวดมหาสารคาม ประจ�าป 2558 ขน โดยเปนความรวมมอของภาคเครอขายเดมในการ ขบเคลอนงาน โดยมแกนน�าจากวทยาลยพยาบาลศรมหาสารคาม ทดแล ขบเคลอนงานตงแตปพ.ศ.2555-2557 เปนผ ประสานงานหลกรวมกบ คณะท�างานจากสอจร.จงหวดมหาสารคามและดงศกยภาพของหนวยงาน ภาคเครอขายระดบอ�าเภอต�าบลเขามามสวนรวมในการด�าเนนงานเพอใหเกดความตอเนองและยงยน

34 Best Practice

Tactic เพมเตมทไดจากการเรยนร จากการด�าเนนงานในชวง ทผ านมา ถกน�ามาปรบใชเพอด�าเนนงานโครงการในชวงป 2558 โดยเรมตนจาก.......

ระบกลมเปาหมาย 1. ผ บรหารระดบสงของจงหวดและผ มอ�านาจในการสงการ ดานนโยบายดานความปลอดภยทางถนน ประกอบดวย ผวาราชการจงหวดมหาสารคาม รองผวาราชการจงหวดมหาสารคาม นายกองคการบรหารสวนจงหวดผบงคบการต�ารวจภธรจงหวดทองถนจงหวดขนสงจงหวดผอ�านวยการส�านกงานทางหลวงผอ�านวยการแขวงการทางผก�ากบการต�ารวจภธรจงหวดมหาสารคามหวหนาส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยประชาสมพนธ จงหวดมหาสารคาม นายแพทยสาธารณสขจงหวดมหาสารคามและ คณะกรรมการดานความปลอดภยทางถนนตามค�าสงแตงตงของผวาราชการจงหวด 2. คณะท�างานระดบจงหวด ประกอบดวย กลมพเลยง สอจร. ของจงหวดและทมแกนน�าจากหนวยงานหลก ทผานหลกสตรการพฒนาศกยภาพดานการจดการดานความปลอดภยทางถนน ไดแก นกวชาการจากวทยาลยพยาบาลศรมหาสารคาม ทมแพทยและพยาบาล จากโรงพยาบาลมหาสารคามและทมนกวชาการดานระบาดวทยาทมSRRTจากส�านกงานสาธารณสขจงหวด สาธารณสขอ�าเภอเมองมหาสารคาม เจาหนาทต�ารวจเจาพนกงานสอบสวน ผ รบผดชอบงานดานขอมลจากต�ารวจภธรจงหวด ทมวศวกรจากแขวงการทางและส�านกทางหลวงจงหวด นกวชาการขนสง เจาหนาทปกครองและเจาหนาทผ รบผดชอบงานดานความปลอดภยทางถนนของส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภย นกขาวจากสอทองถน หวหนาหนวยกชพ นายกเทศมนตรเมองมหาสารคาม ปลดเทศบาลเมอง ผจดการบรษทกลางฯรวมคณะท�างานระดบจงหวดจ�านวน15-20คน

Best Practice 35

3. ผ บรหารระดบอ�าเภอ ต�าบลและผ มอ�านาจในการสงการ ดานนโยบายดานความปลอดภยทางถนนระดบอ�าเภอ ต�าบล ประกอบดวยนายอ�าเภอ ผ ก�ากบการต�ารวจภธร นายกองคการบรหารสวนต�าบล ผก�ากบการสถานต�ารวจภธรต�าบล และหวหนาสวนราชการของสถานต�ารวจภธรต�าบลผอ�านวยการหมวดการทางผอ�านวยการโรงพยาบาลสาธารสขอ�าเภอผอ�านวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลของพนท 5 อ�าเภอคออ�าเภอโกสมพสยบรบอกดรงเชยงยนและพยคฆภมพสย 4. ผรบผดชอบงานดานความปลอดภยทางถนนในระดบอ�าเภอประกอบดวย ปลดฝายความมนคงระดบอ�าเภอ เจาพนกงานสอบสวนประจ�าสถานต�ารวจภธรระดบอ�าเภอ นกวชาการสาธารณสขอ�าเภอหวหนางานอบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาลอ�าเภอหวหนาฝายปองกนและบรรเทาสาธารณภยจากองคกรปกครองสวนทองถนหวหนาทมหนวยกชพระดบต�าบลวศวกรจาก แขวงการทางผรบผดชอบงานดานความปลอดภยทางถนนทรบผดชอบพนท เปาหมายก�านนและผใหญบานในพนทเปาหมายรวมอ�าเภอละ5-7คน 5. แกนน�าภาคประชาสงคมและภาคประชาชนสอมวลชนนกขาวจากสอทองถนผประกอบการทจ�าหนายรถจกรยานยนต

วธการด�าเนนงาน 1. ประชมคณะกรรมการระดบจงหวดและระดบอ�าเภอของพนท 3อ�าเภอตนแบบป 2557 ไดแกอ�าเภอเมอง อ�าเภอบรบอและอ�าเภอโกสมพสยเพอก�าหนดประเดนรวมและวางเปาหมาย กรอบการท�างาน และบรณาการ รปแบบการท�างานรวมกน วเคราะหสภาพปญหา เพอจดท�ายทธศาสตร การขบเคลอนภาคเครอขายเพอปองกนปญหาอบตเหตจราจรของจงหวดและการขบเคลอนงานในระดบอ�าเภอต�าบลของจงหวดมหาสารคามในฐานะอ�าเภอพเลยงทตองขบเคลอนงานตอยอดจากปทผานมา

36 Best Practice

2. ทบทวนคณะท�างานในระดบจงหวดและระดบอ�าเภอของอ�าเภอตนแบบเดมทง 3 อ�าเภอจากนนคนหาภาคเครอขาย คนท�างานดานอบตเหต ในระดบอ�าเภอ ทงในภาครฐและ ภาคเอกชน ในพนทเปาหมาย ของอ�าเภอ กดรงเชยงยนและพยคฆภมพสยและจดประชมคณะท�างานเพอรวมกน 3. จดท�าค�าสงแตงตงคณะกรรมการและคณะท�างานเพอขบเคลอนภาคเครอขาย(สรางทมแกนน�า) 4. เสรมสรางพลงความรวมมอของทกภาคสวนในการบรณาการการปองกนและลดอบตเหตทางถนนโดยการคนหาผน�าการเปลยนแปลง ในแตละองคกรทงในภาคราชการภาคประชาสงคมในระดบอ�าเภอและต�าบล เพอประชมวเคราะหสงเคราะหและรวบรวมแนวคดของทกฝายแบบมสวนรวมประชมถอดบทเรยนเพอจดท�าแนวทางการด�าเนนงานในระดบอ�าเภอและต�าบลของทง5อ�าเภอ 5. กจกรรมเสรมสรางการมสวนรวมของชมชนในการปองกนและ ลดอบตเหตทางถนน โดยการประสานความรวมมอขององคการบรหารสวนต�าบล โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล บคลากรอาสาสมครสาธารณสขหมบานในการส�ารวจขอมลการใชยานพาหนะของประชาชนในชมชนในพนทรบผดชอบจดท�าฐานขอมลดานการใชยานพาหนะ และสถตการเกดอบตเหตของประชาชนในชมชนใหเปนปจจบนครอบคลมทกต�าบล

Best Practice 37

6. ด�าเนนการคดเลอกหม บ านในต�าบล เปาหมายของต�าบลน�ารองของ 5 อ�าเภอตามทอ�าเภอคดเลอกประชมชาวบานเพอท�าประชาคม การด�าเนนงานดานความปลอดภยบนทองถนน คนหาจดเสยงและรวมกน จดท�ามาตรการทางสงคมทเกดจากขอเสนอแนะของประชาชนในหมบาน ในการปองกนการเกดอบตเหตและแกปญหาอบตเหตในชมชน 7. จดกจกรรมการอบรมใหความร เพอสรางความตระหนกและสรางวฒนธรรมความปลอดภยในการใชรถใชถนนส�าหรบประชาชนแกนน�าอาสาจราจรในหมบานและการอบรมปรบเปลยนพฤตกรรมการขบขปลอดภยใน กลมเสยงของแตละพนทโดยทมวทยากร ประกอบดวย นกวชาการจากวทยาลยพยาบาลศรมหาสารคาม ทมแพทยและพยาบาล จากโรงพยาบาลมหาสารคามและทมนกวชาการดานระบาดวทยาทมSRRTจากส�านกงานสาธารณสขจงหวด สาธารณสขอ�าเภอเมองมหาสารคาม เจาหนาทต�ารวจ ทมวศวกรจากแขวงการทางและส�านกทางหลวงจงหวด นกวชาการขนสง เจาหนาทปกครองและเจาหนาทผรบผดชอบงานดานความปลอดภยทางถนนของส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภย การอบรมประชาสมพนธจาก นกขาวทองถน การอบรมหลกการชวยเหลอเบองตนเมอเกดอบตเหตจากทม กชพ ทมแพทยและพยาบาล จากโรงพยาบาลมหาสารคามและโรงพยาบาลอ�าเภอในพนทรวมกบกจกรรมการปรบเปลยนเจตคตเพอปรบเปลยนพฤตกรรมการขบขใหเปนวฒนธรรมองคกรจากวทยาลยพยาบาลศรมหาสารคาม

38 Best Practice

8. ตดตามรวบรวมผลการด�าเนนงานตามมาตรการทางสงคมและเกบรวบรวมสถตการสวมหมวกนรภย พฤตกรรมการขบขปลอดภย สถตการเกดอบตเหตทางถนนรายงานผลตอนายอ�าเภอในเวทการประชมระดบอ�าเภอและผรบผดชอบระดบอ�าเภอสรปผลรายงานตอกรรมการเวทความมนคงจงหวดมหาสารคามทกเดอน 9. จดเวทแลกเปลยนเรยนรแลกเปลยนประสบการณตดตามความกาวหนาโครงการ สนบสนนการสรางกระบวนการเรยนรและการใชประโยชนขอมล เพอเปนประโยชนตอผปฏบตงานและประชาชนทตองไดรบการพทกษสทธประโยชนทพงไดรบจากการถายทอดองคความรจากพนทตนแบบไปสพนทขยายผล 10.จดเวทสรปผลงานเพอรวบรวมผลการด�าเนนงานของพนทต�าบลตนแบบสงเคราะหรปแบบการขบเคลอนงานทไดเพอจดท�าขอเสนอเชงนโยบายดานการปองกนอบตเหตจราจร

ดวยการทบทวนบทเรยนเดมกอนกาวเดนตอไปขางหนาแบบมแบบแผนและอดชองวางการด�าเนนงานใหไดมากทสดเทาทจะมากได สงผลใหจงหวดมหาสารคามสามารถด�าเนนงานโครงการทตอบตวชวดความส�าเรจ โดยเกดภาคเครอขายในระดบจงหวด ระดบอ�าเภอและชมชน ทเปนเจาภาพหลกในการผลกดนใหเกดการมสวนรวมการขบเคลอนงานดานความปลอดภยทางถนนรวมทงสน13อ�าเภอแตในสวนของหลกฐานเชงประจกษทบงชวาการด�าเนนงานสามารถกอตวใหเกดตนแบบ/ชดความรในการด�าเนนงานเกดจากความรวมมอในการแลกเปลยนเรยนรรวมกนของภาคสวนทเกยวของระดบอ�าเภออาจยงวดผลไดไมเปนรปธรรมในชวงระยะเวลาสนๆคงตองอาศยระยะเวลาอกมากในการบงช แตอยางไรกตาม จากการจดท�าฐานขอมลดานการใชยานพาหนะ และสถตการเกดอบตเหตของประชาชนในชมชน ทเปนปจจบนครอบคลมทกต�าบล รวมถงกจกรรมการคนหาจดเสยงและก�าหนดมาตรการทางสงคมในการปองกนการเกดอบตเหตและแกปญหาอบตเหตในชมชนทเกดจากการมสวนรวมของประชาชนในชมชน นาจะเปนเครองการนตบงชความส�าเรจในอนาคตอนใกลของจงหวดมหาสารคามไมมากกนอย

Best Practice 39

4. การขบเคลอนและพฒนาเครอขายการปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนจงหวดสรนทร

สถานการณอบตเหตทางถนนจงหวดสรนทร จากขอมลสถตอบตเหตทางถนน3ฐาน(ต�ารวจสาธารณสขและบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จ�ากด สาขาจงหวด) พบวามจ�านวนผเสยชวตจากอบตเหตทางถนนปงบประมาณพ.ศ.2557จ�านวน364คนคดเปนจ�านวนผเสยชวตถง26รายตอประชากร1แสนคนและจ�านวนผเสยชวตจากอบตเหตทางถนนสวนใหญกลมเสยงคอเยาวชนและคนท�างานพฤตกรรมเสยง เมาแลวขบขบรถเรวเกนกฎหมายก�าหนดและไมสวมหมวกนรภยพาหนะเสยงรถจกรยานยนต เปนประเดนหลก แตอยางไรกตามจงหวดสรนทรด�าเนนงานดานความปลอดภยทางถนนของจงหวดสรนทรในเชงการบรณาการระหวางหนวยงานตลอดมาตงแตปพ.ศ.2547“การท�างานรณรงคเรองลดอบตเหตเปนเรองเกาทเราท�ากนมานานแลว แตสวนใหญเรากตดกบความเคยชน ท�าแบบเดมๆ ระเบยบกออกมาเหมอนเดมทกป พอมาท�าในพนทกท�าเหมอนเดมใหเสรจๆ อบตเหตของบานเมองเรามนจงไมลดกนซกท ขอมลหลายตอหลายปชชดวาปญหาการเมาแลวขบ เปนสาเหตส�าคญของการเกดอบตเหต ดงนนหากจะท�าเรองอบตเหตใหไดผลตองแกปญหาเรองเมาแลวขบใหไดดวยเชนกน...”

วธการ/ขนตอนการด�าเนนการ การขบเคลอนงานอบตเหตทางถนนในจงหวดสรนทร แบงไดเปน 3ระดบคอ 1. การขบเคลอนงานในระดบจงหวดศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนจงหวดสรนทร(ศปถ.จ.สรนทร) 2. การหนนเสรมการท�างานของศนยปฏบตการความปลอดภยทางถนนระดบอ�าเภอ(ศปถ.อ�าเภอ)

40 Best Practice

3. การท�างานในระดบพนทต�าบลศนยปฏบตการความปลอดภยทางถนนระดบต�าบล(ศปถ.อปท.)

ซงการท�างานในรอบป2558เปนตนมาไดเนนการบรณาการระหวางเครอขายภาครฐ ภาคเครอขาย และภาคประชาสงคม การรวมกนของคนทหลากหลายจงท�าใหประเดนและแงมมในการพดคยถงปญหาในเวทเครอขายบรณาการ ศปถ.จ.สรนทร มความหลากหลายเพมมากขนเชนเดยวกน โดยมเปาหมายรวมกนคอ “การสรางสขของคนสรนทรใหเปนสงคมทมความสขและนาอยเพมมากขน” การท�างานแบบคณะท�างานชดเลกเปนการรวมตวกนแบบหลวมๆยดหยนและไมมโครงสรางทแขงตวปรบตวไดไวตอสถานการณการเปลยนแปลงของสงคมเชนเมอมสถานการณปญหาใหมๆหรอมเหตการณ เรงดวนกสามารถระดมความรวมมอและขบเคลอนไดทนท มเพยงกลไก ประสานงานทท�าหนาทในการเชอมประสานเพอใหเกดการพดคยกนอยางตอเนองในแนวราบ โดยระดมทรพยากรจากองคกรตางๆ เพอรวมเปนเจาภาพในการจดเวทพดคยในแตละครง เปนโชคดทจงหวดสรนทรไดรบงบประมาณสนบสนนจากองคกรตางๆมากมายเชนกรมปภ.สสส.สอจร.ศวปถ.และองคกรเครอขายงดเหลา

เนนการท�างานแบบแนวราบ โดยมกระบวนการขบเคลอนงาน ในระดบจงหวดในการขบเคลอนงานไดดงน

1) กลไกความรวมมอเครอขายลดอบตเหตจงหวดสรนทรโดยกลไกขบเคลอนโดยคณะอนกรรมการศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนจงหวด(ศปถ.จงหวดสรนทร)ประกอบดวยตวแทนเจาหนาทต�ารวจตวแทนจากส�านกงานสาธารณสขจงหวด ตวแทนโรงพยาบาลศนยจงหวด ตวแทนประกนสงคมจงหวด ตวแทนทองถนจงหวด ตวแทนแขวงทางหลวงจงหวด

Best Practice 41

ตวแทนแขวงทางหลวงชนบทจงหวด ตวแทนจากส�านกงานขนสงจงหวดตวแทนจากส�านกงานตวแทนส�านกงานประชาสมพนธจงหวดตวแทนสวท.สรนทร ตวแทน สพป.เขต 1 สรนทร ตวแทนมหาวทยาลยราชภฏสรนทรตวแทนเทศบาลเมองสรนทรตวแทนสภ.เมองสรนทรตวแทนประชาคมสงคมสรนทรสรางสข ตวแทนจากส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดซงมบทบาทเปนคณะอนกรรมการศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนจงหวด(Core-teamศปถ.จงหวด)โดยมผแทนส�านกงานปภ.จงหวดสรนทร เกาะตดสถานการณอยางจรงจงในชองทางแนวราบผานกลมไลน“Core-team” และน�าเสนอขอมลผานกลมไลนเปนทางการกลมศปถ.จงหวดโดยมรองผวาราชการจงหวดเปนประธานสมาชกในกลมถง103คนการขยบแบบทางการไมเปนเรองนากงวลเนองจากมการสงการทงสวนกลางและสวนของจงหวดเองคณะกรรมการศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนจงหวด(ศปถ.จ.สรนทร)จงเนนการขบเคลอนกลไกในแนวราบท�าอยางไรใหเราไดคนท�างานทมใจและขบเคลอนงานไปพรอมๆกนโดยคนท�างานไดพบปะกนและแลกเปลยนเรยนรการท�างานอยางแทจรงโดยการใชกลยทธ5ชในการเกาะตดคอชวนเชอมชอนเชยรและเชคขอมลรวมกนขยบกลไกท�างานสองคกรปกครองสวนทองถน(อปท.) หรอหนวยงานในระดบอ�าเภอ และต�าบล บางแหงทรวมคดและขบเคลอนงานรวมกนมาอยางตอเนองจดเนนส�าคญของการประสานใหเกดกลไกคณะท�างานชดนคอ ตวแทนของแตละหนวยงานทเขามาท�างานรวมกน นน ลวนแตมบทบาทการท�างานเกยวของกบเรองอบตเหตแทบทงสน ดงนนภารกจทท�างานรวมกบเครอขายจงเปรยบเสมอนการท�างานในภารกจของตนเองหากแตลดความเปนการทาง และเนนการท�างานเชงรกมากขนเพยง เทานน กลไกนเปนคณะท�างานชดเลกทมความคลองตวในการท�างานและ ไมตดยดกรอบหรอกระบวนการในทางโครงสราง การจดระบบความสมพนธของกลไกเปนลกษณะความสมพนธแนวราบไมมอ�านาจในการสงการหากแตเปนการแลกเปลยนความคดเหน

42 Best Practice

2) พฒนาระบบขอมลและการจดการองคความร กลไกทท�างานเรองการจดการระบบฐานขอมล 3 ฐาน และรวบรวมองคความรทเกดจากกระบวนการท�างานของพนทตางๆและขยายบทเรยนผาน การท�างานระหวางเครอขายเปนการถอดบทเรยนมกระบวนการส�าคญทท�าใหไดมาซงขอมลคอ • การจดเวทสรปบทเรยนการท�างานรวมกบเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนหรอผทเกยวของในระดบอ�าเภอซงเปนหนวยปฏบตการส�าคญและสรปเปนฐานขอมลทตองการน�าไปงาน • ลงพนทใหค�าปรกษากลไกศนยปฏบตการความปลอดภยทางถนนระดบอ�าเภอ(ศปถ.อ�าเภอ)อยางใกลชด • การลงพนทสงเกตการณการลงเกบเคสอบตเหตทางถนนทส�าคญและเกบขอมลการท�างานเฝาระวงอบตเหตของพนทตางๆรวมถงรบฟงขอเสนอจากคนท�างานในระดบพนททเปนผปฏบตและรวบรวมเปนชดประสบการณเสนอเปนแนวทางในการท�างานตอคณะท�างานในระดบจงหวด โดยผานกลมแนวราบสอสารผานชองทางไลนกลม

ผลลพธการเปลยนแปลงทเกดขน จากการตดตามของประเมนผลของคณะอนกรรมการศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนจงหวด (Core Team)พบวาแตละพนทอ�าเภอ หรอศนยปฏบตการความปลอดภยทางถนนระดบอ�าเภอ (ศปถ.อ�าเภอ) มกลไกการขบเคลอนเกดขนในอ�าเภออยางทเหนไดชด เชน อ�าเภอสงขะอ�าเภอจอมพระอ�าเภอปราสาทอ�าเภอศรณรงคและอ�าเภอบวเชดในแตละพนทอ�าเภอจะมพนทตนแบบกลไกศปถ.อปท.ลงไปสระดบต�าบลยกตวอยาง ศนยปฏบตการฯ (ศปถ.อ.สงขะ) จะมทมสหสาขาวชาชพในพนทมการ ขบเคลอนงานอบตเหตทางถนนซงมหนวยหลกประกอบดวยปกครองอ�าเภอปลดฝายปองกน ขนสงอ�าเภอ สาธารสขอ�าเภอ โรงพยาบาลอ�าเภอ เทศบาลต�าบล ไฟฟา และทมกชพ โดยกลมคณะอนกรรมการ ศปถ.อ�าเภอสงขะ จะเปนฝายวชาการคอยขยบงานและกระตนเวทระดบอ�าเภอและเปนทมลงไปหนนเสรมใหศปถ.อปท.ตอไป

Best Practice 43

บทเรยนความส�าเรจ ศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนจงหวดสรนทร (ศปถ.จงหวดสรนทร)เปนการขบเคลอนกลไกแบบสหสาขาวชาชพและหนวยงานทเกยวของในเรองนมาสะทอนสงทไดท�าและเกดขนจรงกลไกการท�างานในระดบจงหวด สงตอสระดบอ�าเภอเปนกระบวนการดงกลาวนอกจากจะท�าใหความรทเปนของจรง ทผานการทดลองท�าจนประสบความส�าเรจในพนทไดรบการบอกตอเพอเปนแนวทางในการปฏบตแลว กระบวนการดงกลาวยงถอวาเปนกระบวนการท�างานทยกยอง เสรมแรงคนในท�างานในระดบปฏบตการเกดความภาคภมใจและมก�าลงใจในการท�างานใหเกดความตอเนองและเขมขนมากขนพนทตนแบบทนาสนใจประกอบดวย“ส�าเภาลนโมเดล” ต.ส�าเภาลนอ.บวเชดจดเดนในการขบเคลอนเรองเมาแลวขบในชมชน “ปราสาทโมเมล” ศปถ.อ.ปราสาท จดเดนในการขบเคลอนดานชมชน ศปถ.อ�าเภอจอมพระ ศปถ.อ�าเภอสงขะ และศปถ.อ�าเภอศรณรงค จดเดนในการขบเคลอนกลไกสหสาขาวชาชพ ระดบอ�าเภอ ทงน การขบเคลอนงานอบตเหตทางถนนในสถานศกษาทเดน เชน โรงเรยนวรวฒนโยธน เปนสถานศกษาตนแบบเรองมาตรกรองคกร เนนมาตรการสวมหมวกนรภย 100% และจดเกบขอมลสมาชกทะเบยนรถจกรยานยนตและหมวกนรภยแบบควอารโคท โรงเรยนระดบประถมศกษาจ�านวน68แหง ในเขตอ�าเภอสงขะ เปนโรงเรยนตนแบบน�าหลกสตรความปลอดภยทางถนนไปใชในสถานศกษา และสถานประกอบการตนแบบ ตามมาตรการองคกรหมวกนรภย 100% เชน บรษท HBI สรนทร และโรงงานน�าตาลสรนทร ซงไดด�าเนนงานกจกรรมมาตรการองคกรตนแบบตามขอเสนอของจงหวดและทมจงหวดไดลงไปตดตามอยางตอเนอง และเนนการประชาสมพนธประกาศวาระจงหวดสรนทร โดยมผวาราชการจงหวดสรนทร“นายอรรถพร สงหวชย นกกฬาโอลมปค นายสนธเพชร กรวยทอง และดารานกแสดง”จาพนม”เปนตนแบบประชาสมพนธทวทงจงหวดและจาก การตดตามประเมนผลโครงการพบวา ภาคเครอขายไดรบทราบปญหาการ

44 Best Practice

เกดอบตเหตทางถนนทแทจรง และเกดการรวมกนคดแกไขปญหาอยาง ตอเนองโดยจดประชมคณะกรรมการศปถ.จงหวดเปนประจ�าทกเดอนในป2559 จดประชมไปแลว7ครงและประชมเตรยมขอมลโดยคณะอนฯศปถ.จงหวดกอนการประชมใหญทกครง พรอมมการตดตามงานของทมอ�าเภอโดยใหมการน�าเสนอผลงานของอ�าเภอจากเวทประชมใหญ ให ศปถ.อ�าเภอ น�าเสนอผลงานและองคกรตนแบบในการประชมทกครงทงนไดแตงตงพเลยงประจ�าอ�าเภอทง17อ�าเภอเพอท�าหนาทหนนเสรมและใหก�าลงใจคนท�างานในระดบอ�าเภออยางใกลชดโดยใชกลยทธ5ชในการลงพนทชวนเชอมชอนเชยรและเชคขอมลรวมกนเกดภาคเครอขายทยงยนและขยายกลมภาคสภาคเอกชนสถานศกษาและสถานประกอบการ ปญหาอปสรรคพบวาบางอ�าเภอยงไม มการขบเคลอนกลไก ศปถ.อ�าเภอ มเพยงการจดกจกรรมรณรงคหรอจดฝกอบรมในหวงเทศกาลเทานน เนองจากยงขาดผ ประสานงานหรอคนท�างานยงไมเตมทกบงานเหนวางานอบตเหตทางถนนเปนงานฝาก ประชาชนบางกลมยงไมตระหนก คดวาอบตเหตทางถนนเปนเรองปกตและคนชน ปจจยความส�าเรจจากการขบเคลอนกลไก ศปถ.จงหวดและศปถ.อ�าเภอ พบวาปจจยความส�าเรจของการขบเคลอนไกล คอ ผบรหาร มนโยบายสงการชดเจนและตดตามตอเนอง สงส�าคญของกลไกการท�างานคอ ทมทร วมกนขบเคลอนอยางจรงจงและความตอเนองของคนท�างาน และการชนชมคนท�างานของผ บรหารในเวทกลางจงหวดอยางสม�าเสมอ ทกเดอนในเวทประชมประจ�าเดอนหวหนาสวนราชการประจ�าจงหวดทงเขารวมประกวดผลงานในเวทประเมนระดบเขตและประเทศดวย

Best Practice 45

5. โครงการการพฒนารปแบบทเหมาะสมเพอใหภาค เครอขายระดบอ�าเภอมสวนรวมในการปองกนอบตเหตทางถนน จงหวดนครศรธรรมราช

หากจะนบความเขมแขงของคณะท�างานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนระดบจงหวดดวยผลงานและการกอตวแนวราบของสหสาขาทยดหลกยทธศาสตร 5ส.5ช. เปนหวใจของการท�างาน ผลงานของจงหวดนครศรธรรมราชคงไมพลาดตด1ใน10จงหวดทมผลงานและความเขมแขงแบบตอเนองและมแนวโนมความยงยนถงแมจะประสบปญหาการเปลยนแปลงโยกยายผน�าในหนวยงานทเกยวของเชนปภ.ต�ารวจมาอยางตอเนองไมตางจากจงหวดอนๆเชนกน เขยนมาถงบรรทดน ทกทานคงพอจะขมวดควและมค�าถามเกดขน ในใจอยบาง วาอะไรคอเคลดลบและบทเรยนดๆ ของคณะท�างานปองกนฯจงหวดนครศรธรรมราช...

การจดการขอมล...หวใจและแกนกลางของการเรมตน ถาดจากสถตจ�านวนครงการเกดอบตเหตและจ�านวนผบาดเจบและเสยชวตจากอบตเหตทางถนนของจงหวดยอนหลงไปเทาทจะยอนได โดยในป 2551ขอมลการเฝาระวงการบาดเจบของจงหวด รายงานวา ผบาดเจบกวา 76% เปนกลมผใชรถจกรยานยนต 90% เสยชวตจากการบาดเจบรนแรงทศรษะในกลมผบาดเจบทเขารบการรกษามเพยง7%ทสวมหมวกนรภย ซงมสถานการณไมยากทจะคาดเดาเหมอนเชนทกจงหวด เปนเหตใหผถอขอมลส�าคญไดแกโรงพยาบาลมหาราชนครศรธรรมราชภายใตแกนหลกของ การขบเคลอนไดแก พยาบาลวชาชพช�านาญการ คณวรรณ มขวด และ คณเพญจนทร แซหล จากส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดขยบขนมาผลกดนใหศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนระดบจงหวด รบงบประมาณสนบสนนจาก สอจร. เพอด�าเนนงานปองกนปญหาทเกดจากอบตเหตทางถนน โดยใชยทธศาสตร 5ส.5ช. ในการด�าเนนงานอยางตอเนองโดยเฉพาะประเดนหมวกนรภยสงผลใหเกดการขบเคลอนงานในลกษณะภาคแนวราบและแนวดง เกดผน�าการเปลยนแปลง (Change Agent) ในพนท เกดภาคเครอขายแนวราบทเขมแขง สามารถวเคราะหขอมล จดท�าขอเสนอ

46 Best Practice

เชงนโยบาย (Policy Advocacy) และเสรมพลง (Advocacy) จนสงผล เกดการท�างานอยางตอเนองภายใตความสมพนธแบบพงพาอาศยแตมทศทางกอใหเกดผลลพธทน�าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมผใชรถใชถนน เนนการใหความรประชาสมพนธและการบงคบใชกฎหมายอยางตอเนองนบตงแตป2551–1557ผานโครงการหมวกแสนใบปลอดภยทวหนาโครงการวาระนครปลอดภยทกวนทกวยสวมหมวกนรภย100%โครงการนวตกรรมสามโมเดลและมาตรการองคกรสามารถเพมอตราการสวมหมวกนรภยจาก5%เปน53%ในป2556ลดจ�านวนผเสยชวตทบาดเจบทศรษะลงอยางตอเนองนบตงแตป2555–1557โดยขอมลจากระบบเฝาระวงการบาดเจบรายงานการตายจากการบาดเจบทศรษะลดลงจาก86รายเหลอ79รายในป2556และ68รายในป 2557 บทเรยนความส�าเรจดงกลาวสวนหนงมาจากทมงานเขมแขงทง แนวราบและแนวดงทสอดประสานการท�างานกนอยางตอเนอง1

และจากความส�าเรจทเกดขนในอ�าเภอเมองอ�าเภอทาศาลาและอ�าเภอทงสง โดยคณะท�างานจงหวดไดเขาไปมสวนรวมในการสรางการเรยนรแบบมสวนรวมแตยดชมชนเปนศนยกลางและแกไขปญหาดวยการมสวนรวมของชมชนแกนน�าชาวบานทกขนตอน(รวมคดรวมท�ารวมตดสนใจรวมตรวจสอบและรบประโยชนควบคกนไปกบกระบวนการเรยนรของชมชน)การcoachingสงเสรม/ยกระดบความเชอมนในตวชมชนแกนน�าใหสามารถวเคราะหปญหาไดดวยตนเองและสนบสนนทงดานวชาการทเหมาะสมกบชมชนสามารถน�าไปปรบใชกบพนทตนเอง จนกอใหเกดแนวทางความรในการปฏบตทผสมผสานระหวางความรทางทฤษฎและความรจากภมปญญาทองถนกอใหเกดความรชดใหมโดยมพนฐานส�าคญไดแกเชอมนในศกยภาพของชาวบานใหความส�าคญกบความคดทมาจากประสบการณจรงในชวตประจ�าวน เนนการระดมพลงในชมชนเพอแกปญหาสนบสนนใหชาวบานเปนผกระท�าและมบทบาทหลกในการด�าเนนงานมการประชมเชงปฏบตการแบบสรางอนาคตรวมกนประกอบดวย3ขนตอนหลกคอการวเคราะหเหตการณในอดตเพอเชอมโยงสภาพการณในปจจบนและอนาคตการวเคราะหและสงเคราะหสภาพการณปจจบนเพอเขาใจทศทางและปจจยทมอทธพลในประเดนหลกการประชมการสรางภาพอนาคตทพงปรารถนารวมกนคดวเคราะหและเลอกแนวทางปฏบตไปดวยกน

1วรรณมขวด,2556

Best Practice 47

ท�าใหคณะท�างานจงหวดเกดความมงมนทจะด�าเนนงานใหครอบคลมทง23อ�าเภอของจงหวดโดยใชบทเรยนการเคลอนงานชมชนปลอดภย(WHO)ยทธศาสตร5ส.5ช.และ5ช.ทไดจากการด�าเนนงานของสองอ�าเภอไปปรบใชกบอ�าเภออนๆโดยในระยะนไดคดเลอกอ�าเภอทจะด�าเนนการรวมทงสน8อ�าเภอประกอบดวยอ�าเภอทาศาลาทงสงหวไทรฉวางพปนทงใหญสชลและพรหมครโดยมวตถประสงคหลกเพอสรางและพฒนาเครอขายความปลอดภยทางถนนระดบอ�าเภอตามบรบทของพนท และเพอใหเกดการปรบปรงแกไขปจจยหลกของการเกดอบตเหตทางถนนในพนทน�ารอง กรอบการวจยทคณะท�างานไดก�าหนดไวอยางนาสนใจมดงน

48 Best Practice

ผลการด�าเนนงานพบบทเรยนส�าคญดงน 1) บทบาททมพนท (อ�าเภอ) และทมจงหวด • การท�าความเขาใจกบสถานการณปญหาเดมของพนท โดยทมแกนน�าหลกจดเวทอยางไมเป นทางการขนในพนท เพอคนหา ความจ�าเปน ตดสนใจแกปญหากอนทจะเกด การะบและรวบรวมปญหาเทาทจ�าเปน น�ามาซงการวางแผนการท�างานรวมกนกบคณะท�างานจงหวด โดยใชวธการวเคราะหชมชนแบบมสวนรวมวเคราะหขอมลพนฐานทเปนสาเหตของการเกดอบตเหตไดแกคนรถถนนและสภาพแวดลอมขอมลสขภาพของประชากรในพนทสถตการเกดอบตเหตการเสยชวตและการบาดเจบทเกดขนวเคราะหสาเหตและคนหาปญหาระบแนวทางการแกไขโดยใชบทเรยนชมชนปลอดภยขององคการอนามยโลกเปนกรอบการวเคราะห ภายใตค�าถาม เชน จะใชสารสนเทศอะไรจากแหลงไหนใครเปนเจาของจะใชอยางไรและหากตองท�างานแบบสหสาขาใครคอภาคทจะตองรวมงานมรปแบบการท�างานอยางไรการวางกลไกเพอฝงตวเขาสระบบจะท�าอยางไร วธการคนหาความเสยงหลกการวางแผนและการประเมน • การพฒนากระบวนการเรยนรเพอสรางพลงการแกไขปญหาดวยทมสหสาขากระตนใหคนอยากเขามามสวนรวมโดย1)จดเวทสนบสนนวชาการดวยเทคนค 5ส.5ช. ผานเรองเลาเราพลงจากเครอขายทสามารถถอดบทเรยนไดรวมทงสอนเทคนคการจดการความเสยงหลกในพนทเรองการแกไข จดเสยง การวางแผนการท�างาน และรวมกนวาดอนาคต 2) ตดตามความคบหนาและสนบสนนทางวชาการโดยทมจงหวดผานเวทระดบอ�าเภอผาน line group/telephone 3) จดเวทแลกเปลยนเรยนร ภายใตหวขอ เวทแลกเปลยนเรยนรเพอพฒนารปแบบทเหมาะสม ภาคเครอขายระดบอ�าเภอมสวนรวมในการปองกน และองคความรเรองการสอบสวนอบตเหต ทงทางทฤษฎและปฏบต

Best Practice 49

• บทบาททมจงหวดการวจยเพอสรางความรและสรางทฤษฎพนฐานจากการปฏบตและประสบการณในแตละพนท รวบรวมขอมลโดยใชแบบบนทกผลกระบวนการการเรยนรแบบมสวนรวม การสมภาษณเจาะลก แบบเปนทางการและไมเปนทางการ การสงเกตแบบมสวนรวม การบนทก ภาคสนามและขอมลทตยภมของชมชนการวเคราะหขอมลโดยจ�าแนกขอมลและสรปแตละประเดนยอยจากผลกระบวนการและเทคนคการเรยนรในแตละขนตอนตามกรอบวจยตวอยางภาพประกอบความสมพนธระหวางทมจงหวดและทมอ�าเภอทาศาลา

50 Best Practice

ตวอยางแสดงบคคล ชองทาง และความถในการพบปะท�างานรวมกนของแนวดงและแนวราบ ของอ�าเภอทาศาลา

ป ทมแนวราบ ทมแนวดง

ภาค ชองทาง ความถ ภาค ชองทาง ความถ

2556 สบาย:พยาบาลเรวตร:ต�ารวจอรณ:แขวงสน:เจาของกจการแมว:พเลยงต:ปภ.สาขาปต:นกวชาการปาน:สคร.11

กนขาวเลาเรอง

บอยเทาทตองการ

ศปถ.อ�าเภอนายอ�าเภอเปนประธานปลดฝายปองกนเปนเลขาฯ

เวทประชมประจ�าเดอน

หนงเดอนครง

2557 Team2556+นง:หวหนาพยาบาลสาว:หวหนาERกภยทกหนวยในอ�าเภอทาศาลา

กนขาวเลาเรอง

บอยเทาทตองการ

ศปถ.อ�าเภอนายอ�าเภอเปนประธานปลดฝายปองกนเปนเลขาฯ

เวทประชมประจ�าเดอน

หนงเดอนครง

2558 Team2557+หมาน:สสอ.หมอเดยร:EPอาจารยม.วลยลกษณนองปลดนบพต�าสาวพยาบาล

กนขาวเลาเรองเวทแลกเปลยนเรยนร

บอยเทาทตองการ

ศปถ.อ�าเภอนายอ�าเภอเปนประธานปลดฝายปองกนเปนเลขาฯสสอ.เปนเลขารวมฯ

เวทประชมประจ�าเดอน

หนงเดอนครง

Best Practice 51

ตารางสรปกระบวนการขบเคลอน เครองมอ และเงอนไขทท�าใหการขบเคลอนงานในอ�าเภอทาศาลาประสบความส�าเรจ

กระบวนการหลก

Howto เครองมอความร เงอนไขส�าคญของการท�างานอยางตอเนอง

ขนกอตว

วางกลไก

สารสนเทศ

สหสาขา

ขนสรางระบบ

เลอกโจทย

สดเสยงและ

แสวงหา

แนวทางแกไข

(สดคมสวน

รวม)

ขนฝงตวสราง

ความยงยน

อยระหวางด�าเนนการผลกเขากลไกอ�าเภอ

โดยสสอ.เพอก�าหนดเปนวาระการประชม

อ�าเภอ

ผลลพธเกดทมแกนน�าท�างานกลไกการจดการขอมลกลไกมาตรการองคกรการแกไขจดเสยง

การสอบสวนอบตเหตและไดผน�าการเปลยนแปลง

สดเสยง เปาปฏบต ประเมนผล

จดเสยง 1จด/ตาย-0

แกได4จด–3จดตายเทากบศนยอก1จดรองบจากแขวงฯ

หมวก มาตรการองคกร

มหาวทยาลยวลยลกษณและทกองคกร

กอนคนขบ11.14%คนซอน0%ระหวางขบ88.2%ซอน4.1%

ดาน ธรรมนญ 8อบต.+อ.นบพต�า

สอบสวนสาเหต

ทกครงทมคนตาย

2ครงจดท�าขอเสนอแนะ

55 56 57 58

97 106 85 86

1. การจดการขอมลจากฐานขอมล

รพ.กชพและ5ส.5ช.

2. สรางความสมพนธแนวราบกบภาค

เครอขายทมงานประจ�าทเกยวของกบ

ความปลอดภยทางถนน

1. เลอกสดเสยงทสรางผลกระทบเปน

ทรบรในวงกวาง

2. สะทอนเหตการณผานเรองเลา

3. สรางสมพนธแนวราบผาน line

groupอยางตอเนอง

4. ใชจดแขงของสหสาขาหนนเสรม

ระบบงานเชนกชพกบจดเสยงในพนท

5. แสวงหาสวนรวมจากพนท และ

สหสาขาทมงานประจ�าทรบผดชอบ

6. การสนบสนนจากทมวชาการ/

ทกษะของคณะท�างานจงหวด

7. เวทแลกเปลยนเรยนร ประชม

ระดบอ�าเภอจงหวด

8. การสนบสนนจากหนวยงานตน

สงกด

9. SHIเปรยบเทยบรายป

52 Best Practice

กลาวโดยสรป บทเรยนทไดจากการทดลองปฏบตในพนท 8 อ�าเภอของจงหวดนครศรธรรมราชไดกอใหเกดแนวทางทสามารถน�าไปปรบประยกตใชด�าเนนงานระดบอ�าเภอของจงหวดอนๆมดงน

1) การพฒนารปแบบทเหมาะสมเพอใหภาคเครอขายระดบอ�าเภอมสวนรวมทง 8 อ�าเภอ โดยใชกระบวนการหลก 3 ขอ ของการวจยแบบมสวนรวม รปแบบชมชนปลอดภย 5ส.5ช. การพฒนาความรดานการจดการ ความเสยง การวเคราะหและบรณาการฐานขอมล การเสรมพลงและการสนบสนนการด�าเนนงาน โดยใชกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมโดยผสมผสานใหเกดการน�าไปใชอยางงาย พบวา ทกอ�าเภอสามารถน�ากระบวนการหลกๆไปปฏบตใชในการพฒนารปแบบการสรางการมสวนรวมจากภาคได 2) วธการจดการกบปจจยหลกในการเกดอบตเหตทางถนนของอ�าเภอ • ระยะกอตวใชสหสาขาและสารสนเทศ • ระยะสรางระบบ ใชการระบปญหา คนหาปจจยเสยงหลกตามบรบทของพนทใชการสรางการมสวนรวมจากพนทใชการตดตามผลการด�าเนนงาน • ระยะฝงตวในกลไก ใชสหสาขาแนวดงสรางกลไกแนวดง เสนอผาน ศปถ.อ�าเภอ ใหมการตงคณะกรรมการและการประชมทกเดอน ตอเนองสม�าเสมอ 3) ปจจยทมอทธพลตอการพฒนารปแบบทเหมาะสม มทงปจจยภายในและภายนอกเครอขายปจจยภายในเครอขายไดแก • ลกษณะของแกนน�าแตละคนความมจตอาสาความเปนผน�ามผลอยางมากในระยะกอตว • ความสมพนธ การรวมกลมของเครอขาย การรวมตวของ สหสาขาทเนนความสมพนธแนวราบกอใหเกดความคลองตวและยดหยน

Best Practice 53

แตยงคงไมเพยงพอทจะไปฝงตวเขาระบบกลไกทางราชการเพอใหเกดการเคลอนงานอยางตอเนอง • ปจจยดานองคความรในการปองกนของภาคเครอขายพบวาการหนนเสรมในลกษณะเวทวชาการ การใหค�าปรกษาจากพเลยงและ นกวชาการการจดเวทแลกเปลยนสงผลตอการเรยนรท�าใหทมเกดความเชอมนในการขบเคลอนงานปจจยภายนอกเครอขายไดแก • การสนบสนนจากหนวยงานตนสงกด มผลอยางมากตอการ กอตวแนวราบของทมอ�าเภอทกอ�าเภอเนองจากสหสาขามภาระงานทแตกตางกนการนดพบในเวลาราชการสงผลตอเครอขายหนวยงานสนบสนน • การแปลงนโยบายสการปฏบตของพนท พบปญหาการมชองวางมาก โดยเฉพาะการด�าเนนงานของ ศปถ.อ�าเภอทมโครงสรางแตขาดกจกรรมไมมการประชม • ทศนคตความเชอของประชาชน

54 Best Practice

6. โครงการนวตกรรมชมชนเข มแข งป องกนและ ลดอบตเหตจราจรในพนทอ�าเภอทาหลวง จงหวดลพบร

อ�าเภอทาหลวง…แหลงทองเทยวและเสนทางผาน อ�าเภอทาหลวงตงอยหางจากอ�าเภอเมองลพบร ประมาณ 80-90กโลเมตร มเสนทางเลยงในการเดนทางไปจงหวดนครราชสมา ท�าใหชวงเทศกาลมปรมาณรถทหนาแนนประชาชนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยเฉพาะการท�าไรออยโดยมโรงงานน�าตาลตงอยในพนทแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทส�าคญ ไดแก น�าตกวงกานเหลอง เมองโบราณซบจ�าปา และจ�าป สรนธร การสญจรในพนทสวนใหญจะใชรถจกรยานยนต รถกระบะ รถขนออยรถพวงและรถไถลากเปนหลกโดยปจจบนอ�าเภอทาหลวงมปรมาณรถ มากขน โดยเฉพาะชวงวนศกรและวนอาทตยในกรณรถยนตสวนตว และ มรถพวงทวงอยเปนประจ�าตอเนอง อบตเหตสวนใหญจะเปนรถตางถนทเกดอบตเหตรนแรง (รถยนต) สวนอบตเหตในพนทจะเปนรถมอเตอรไซดและรถยนตบางสวนซงสวนใหญจะเปนรถมอเตอรไซดซงไมมความช�านาญมากนกโดยผขบขไมปฏบตตามกฎหมาย และผปกครองยงปลอยใหเดกและเยาวชนขบรถมอเตอรไซด ท�าใหทผานมามผเสยชวตทเปนเดกและเยาวชนมากขนเนองจากมการรวมกลมขบมอเตอรไซด ท�าใหเกดการเฉยวชนกนเองและ ถกรถบรรทกทบ ซงถอเปนเรองของการใสใจของครอบครวตอบตรหลาน ซงแนวโนมหากมการขยายถนนเปนทางสเลน จ�านวนรถและอบตเหตอาจจะเพมสงขนประกอบกบยานพาหนะมจ�านวนเพมมากขนอยางรวดเรว เปนปจจยใหเกดอบตเหตทางการจราจรเพมมากขนมผลกระทบตอการบาดเจบพการสญเสยชวตและทรพยสนซงนบวนยงทวความรนแรงโดยเมอวเคราะหขอมลปพ.ศ.2554พบผบาดเจบจากอบตเหตจราจรจ�านวน883รายเสยชวต 13รายในปพ.ศ.2555พบผผบาดเจบจากอบตเหตจราจรจ�านวน1,044ราย เสยชวต 6 ราย และในป พ.ศ.2556พบผบาดเจบจากอบตเหตจราจร จ�านวน1,099รายเสยชวต11ราย

Best Practice 55

ซงอบตเหตทเกดขนในอ�าเภอทาหลวงสวนหนงเปนคนจากตางพนทเนองจากคนจากตางพนทไมทราบถงภมทศน และสภาพแวดลอมโดยรอบ รวมถงลกษณะของถนน บวกกบเมอใชความเรวสงในการขบขท�าใหเสยงตอการเกดอบตเหตอยางมาก ซงในป พ.ศ.2556 อ�าเภอทาหลวงมผเสยชวตเปนอนดบ 1 ของจงหวดและจากสถานการณททวความรนแรงขนท�าใหใน เดอนพฤศจกายนพ.ศ.2556 โรงพยาบาลทาหลวงไดของบประมาณจ�านวน100,000บาทจากสอจร. มาพฒนาเครอขายแลกเปลยนเรยนรเพอปองกนอบตเหตจราจรในอ�าเภอทาหลวงโรงพยาบาลทาหลวงและไดด�าเนนการพฒนาระบบบรการในการปองกนและแกไขปญหาอบตเหตจราจรระดบอ�าเภอขน เพอรองรบสถานการณอบตเหตและแกไขปญหาในจดเสยงโดยการมสวนรวมจากหนวยงานภาครฐองคกรปกครองสวนทองถนมการศกษาวเคราะหขอมลปจจยเสยงและจดเสยงของการเกดอบตเหตน�าขอมลทไดจากการวเคราะห น�าเสนอตอองคกรทงภาครฐ และเอกชนในอ�าเภอทาหลวง เพอการวางแผนแกไขปญหารวมกนพรอมทงพฒนาพฤตกรรมการปองกนอบตเหตในกลมเสยงโดยมการศกษาทงเชงปรมาณและเชงคณภาพเกบขอมลเชงปรมาณโดยแบบบนทกการเกดอบตเหตจราจรตงแตป2551ถงปจจบนและแลกเปลยนเรยนร เพอการปองกนอบตเหตจราจรในเขตอ�าเภอทาหลวง จงหวดลพบร สงผลใหในปพ.ศ.2557อ�าเภอทาหลวงมสถตการเกดอบตเหตลดลงมาเปนอนดบ2 จากนนมาจงเรมมการจดประชมเครอขายของอ�าเภอทาหลวงและดงอ�าเภอเขามามสวนรวมในการท�างาน โดยถอเปนจดเรมตนในการท�าความรจกกน และไดมานงพดคยเพอวเคราะหสถานการณปญหาและแกไขปญหารวมกนโดยมการจดประชมทก3เดอนเปนอยางนอยและในปพ.ศ.2558ไดเรมขยบจากการท�างานเชงรกในระดบอ�าเภอมงสการท�างานในระดบต�าบลภายใตโครงการนวตกรรมชมชนเขมแขงปองกนและลดอบตเหตจราจรในพนทอ�าเภอทาหลวงจงหวดลพบรมการน�าขอมลสถตการเกดอบตเหตไปใหคนในชมชนของแตละต�าบลไดรบร และเปดโอกาสใหคนในต�าบลไดรวมกนคดและรวมกนคนหาแนวทางการแกไขปญหาทผานมานายอ�าเภอหวหนาสวนราชการและแกนน�า

56 Best Practice

ชมชน ไดใหความรวมมอในการท�ากจกรรมและมาเขารวมในการท�ากจกรรมทกครง ซงสวนหนงเปนผลมาจากนโยบายของนายอ�าเภอทเหนความส�าคญของงานเรองความปลอดภยทางถนนโดยในปนโรงพยาบาลทาหลวงเหนความส�าคญของปญหาอบตเหตจราจรในถนนสายรองโดยเฉพาะในหมบานควรมการประชมเพอคนหาจดเสยงในหมบาน การปองกนอบตเหตในหมบาน การเกบขอมลการรวมมอรวมใจของชมชนอยางเปนรปธรรมใหชดเจนและน�าขอมลทไดจากการวเคราะหในระยะแรกมาปรบระบบบรการใหสอดคลองและเหมาะสมกบสถานการณซงจะเนนใหชมชนแตละพนทมสวนรวมใหเปนรปธรรมชดเจนมากขนเพอลดอบตเหตในถนนสายรองของแตละชมชนตลอดจนเกดการพฒนาระบบบรการในการปองกนและแกไขปญหาอบตเหตจราจรในเขตพนททง6ต�าบลของอ�าเภอทาหลวง เกดการแลกเปลยนเรยนรและบรหารจดการหนวยงานองคกรโรงเรยนโรงงานเกยวกบการปองกนและลดอบตเหตทางถนนใหขบเคลอนแผนงานท มงไปสการลดอตราการบาดเจบและเสยชวตทางถนนในพนทรวมทงกระตนและเสรมสรางใหเกดองคกรปกครองสวนทองถนไดมสวนรวมในการปองกนและลดอบตเหตทางถนนพรอมทงมการบรหารจดการขอมลการเกดอบตเหตทางถนนของหนวยงานและภาคเครอขายในพนททง6ต�าบลของอ�าเภอทาหลวงดวย

จากสถตอบตเหต…สแรงบนดาลใจในการท�างาน จากสถตการเกดอบตในชวงทผานมา ซงสงผลใหเกดการสญเสยทงชวตและทรพยสนของคนในพนทอ�าเภอทาหลวงและตางพนท ถงแมจะมสถต

Best Practice 57

การเกดอบตเหตลดลงหลงจากเกดคณะท�างานเรองความปลอดภยทางถนน ในป พ.ศ.2557 แตกถอวายงมตวเลขการเกดอบตเหตทสง ท�าใหคณะท�างานโครงการฯ รสกวาตวเองอยเฉยไมได และตองรวมทมคนทมใจใหมารวมตวกนใหมากขนและหลากหลายสาขาวชาชพ เพอหาทางลดอบตเหตทเกดขนน โดยมองวาเปนเรองททกคนตองเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาไมใชเรองของใครคนใดคนหนง และไมไดมองวาเปนการเพมภาระงานประจ�าแตเปนการปองกน ในลกษณะของการท�างานเชงรก เนนการท�างาน ในพนทระดบอ�าเภอและขยบเขาส ในระดบต�าบล โดยมเพอนรวมทางทมาจากหลากหลายหน วยงาน ในอ�าเภอท าหลวงเกดเป นคณะท�างานจาก “สหสาขาวชา” ทรวบรวมคนมใจในการท�างานเรองการลดอบตเหตทางถนนมารวมกน โดยคณะท�างานหลกมหลายหนวย งานประกอบด วย นายอ� า เภอ ปลดฝายปกครององคการบรหารสวนต�าบล5ต�าบลต�ารวจแขวงการทาง ทางหลวงชนบท ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอทาหลวง โรงพยาบาล ทาหลวงโดยคณะท�างานทเกดขนนถอไดวาเปนทมทมองตาแลวรใจ สามารถ เออตอการท�างานรวมกนทงในระดบพนทไปส การแกไขปญหาทตรงจด ของหนวยงาน ซงเปนเพราะมการประชมรวมกนอยางตอเนองจนเกดเปน ความสมพนธ ทดต อกน ต างพร อมทจะช วยเหลอและเออให เกดการ ขบเคลอนงานอยางตอเนอง

58 Best Practice

จากแรงบนดาลใจสการขบเคลอนการท�างานทมพลงโดยขอมล หลงจากมเพอนรวมทางทมใจในการท�างานรวมกนแลวจงเรม ด�าเนนงานโครงการ โดยมการจดประชมคณะท�างานระดบอ�าเภอ และระดบต�าบลเพอขบเคลอนการปองกนและลดอบตเหตทางถนนในพนทอ�าเภอทาหลวงเดอนละ1-2ครงเพอพดคยบอกเลาเรองราวสถานการณและน�าขอมลการเกดอบตเหตมาพดคยกน โดยใหความส�าคญกบ “ขอมลสารสนเทศ” ทมาจากหลายหนวยงาน น�าขอมลมาวเคราะหและคนหาแนวทางในการ ด�าเนนการแกไขปญหารวมกนโดยมการจดท�าขอมลการปองกนและลดอบตเหตทางถนนต�าบลและระดบอ�าเภอ โดยน�าขอมลในพนทมาวเคราะหสถานการณปญหารวมกน โดยเฉพาะขอมลทมาจากเสยงของคนในพนท ซงเปนผทไดรบผลกระทบโดยตรง และยงไดมการคนหา“สดเสยง” ของแตละพนทในเขตอ�าเภอทาหลวง ซงน�าไปสการคนหาแนวทางในการแกไขปญหาจดเสยงตางๆ เหลานนซงจากการน�าขอมลมาวเคราะหจดเสยงรวมกนท�าใหสามารถก�าหนดจดเสยงในอ�าเภอทาหลวง ไดทงหมด15จดประกอบดวย (1.)หนาเซเวน(2.) แยกทางเขาโรงงานน�าตาล (3.) ทางลงสะพานแมน�าปาสก (4.) สแยก บอค(5.)แยกน�าตกเสนใน(6.)สแยกไฟแดงขางรพ.ทาหลวง(7.)หนาแขวง การทาง (8.) สแยกปมเซลลทางไปล�านารายณ (9.) โคงหนองประดง (10.) แยกประปา (11.) แยกนยมชย ถนน 2338 (12.) แยกนยมชย หนองน�าใส ถนน 2338 (13.) โคงมะกอก(ทะเลวงวด) (14.) สแยกซบจ�าปา (15.) แยก ล�าพญาไม ไปหวล�าและมการน�าจดเสยงทงหมดมาพดคยกนอยางตอเนอง ในคณะท�างาน จนสามารถก�าหนดเปนแนวทางในการแกไขปญหาและน�าไปสการแกไขปญหาจดเสยงทท�าใหเกด“สดคม” ทสงผลใหสถตการเกดอบตเหตของอ�าเภอทาหลวงลดนอยลงไปแลว10จดเชน

• ปรบผวถนน ท�าไฟกระพรบ และตดปายสะทอนแสง บรเวณ โคงมะกอก

Best Practice 59

• ปรบสภาพแวดลอมโดยไดตดตนไม/กงไม ทบงทศนะวสย ในการมองเหน

• เพมความยาวของแผงกนถนนเพอชะลอรถจากทางแยกในพนท

• จดตงแบรเออรลดการชนชวงจดยเทรนซงเปนจดทตองระมดระวง

จากระดบอ�าเภอมงสทองถน…เปลยนจากรบสการท�างานเชงรก คณะท�างานระดบอ�าเภอไดเลงเหนความส�าคญของการด�าเนนงาน ลดอบตเหต โดยมความเชอวาการจะลดอบตเหตไดนนตองลงไปด�าเนนงานตงแตในระดบต�าบลจงไดมการเชอมโยงการท�างานรวมกนระหวางคณะท�างานระดบอ�าเภอ หนวยงานราชการและองคกรปกครองสวนทองถน ในลกษณะของการท�างานแบบเชอมประสาน ชวยเหลอเตมเตมซงกนและกน โดยม

60 Best Practice

การจดเวทแลกเปลยนเรยนรกบองคกรปกครองสวนทองถนจ�านวน 6 ต�าบล ในพนทอ�าเภอทาหลวงเพอใหเขาใจเปาหมายการด�าเนนงาน รวมทงแนวทางการท�ากจกรรมรวมกน โดยททองถนตองลกขนมาดแลเรองความปลอดภยทางถนนดวยชมชนเองโดยมคณะท�างานในระดบอ�าเภอคอยเสรมความรและคอยกระตนใหท�ากจกรรม และยงท�าหนาท ชง ขอมลไปใหกบหนวยงานท รบผดชอบโดยตรงในกรณททองถนไมสามารถแกไขปญหาจดเสยงไดดวยตนเองโดยทมคณะท�างานระดบอ�าเภอจะลงพนทเพอตดตามประเมนผลนวตกรรมการปองกนและลดอบตเหตทางถนนในชมชนทง6ต�าบลโดยมการลงไปตดตามเปนระยะเพอกระตนใหเกดการขบเคลอนดานชมชนอยางตอเนอง ซงคนในพนทกใหความรวมมออยางดอกทงยงมการฟนฟความรFRและอสม.เปนระยะเนองจากเมอ อสม.ไดรบการฝกอบรมไปแลวแตไมไดปฏบตหรอกระตนเปนระยะกจะท�าใหไมสามารถท�าไดถกตองรวมทงมการประชาสมพนธการแพทยฉกเฉน เบอร1669 ตดสตกเกอรทกบานพรอมการตดตาม สอบสวนอบตเหตการเสยชวตในเบองตนโดยจะท�าในพนทอกทงมการวเคราะหลกษณะการเกดอบตเหตและน�าท�าเปนโมเดลการเกดอบตเหตรวมทงยงมการซอมแผนอบตเหตหมชมชนโดยภาคเชาจะเปนกระบวนการใหความรตามหลกการสวนภาคบายจะเปนการซอมหมทใหทงหมดมาท�ากจกรรมรวมกนผานการลงมอปฏบตจรงและจดกจกรรมรณรงคการสวมหมวกนรภยแกอาสาสมครสาธารณสข ชมชนไฟทายรถขนออยในชวงเปดหบ พย.-มค.และขยบไปสโรงเรยนทาหลวงวทยาและโรงเรยนชยบาดาลวทยานอกจากนยงไดมการเดนสายท�าความเขาใจคนหาแนวรวมพาต�าบลตนแบบ(หนองผกแวน) ไปท�าใหต�าบลอนเหนเปนตวอยางใหเหนภาพทชดเจน เพอจะไดชวยชแจงและอธบายใหเกดความเขาใจมากขนเปนการชกชวนพนทต�าบลอนผานการน�าชมชนตนแบบไปแสดงใหเหนรปธรรมทเกดขนจรง และยงไดมการจดประกวดพนทตนแบบใหรางวลนวตกรรมการปองกนและลดอบตเหตจราจรของพนทในชมชนทง 6 ต�าบลเพอใหเกดความภาคภมใจและน�าไปสความตอเนองในการท�ากจกรรม ซงในกจกรรมจะมการ

Best Practice 61

มอบเกยรตบตรใหกบแกนน�าชมชน/ผใหญบาน/อสม.ทเขารวมในการตงดานชมชนรวมกนอยางตอเนองและมการมอบเกยรตบตรจตอาสาดเดนใหกบคนททมเทท�างานอยางเตมท

ตวอยางพนทตนแบบนวตกรรมชมชนเขมแขง กระบวนการนวตกรรมชมชนเขมแขงปองกนอบตเหตจราจรเนน การด�าเนนงานเชงรกทพนทโดยทคณะท�างานในระดบอ�าเภอมงขบเคลอนไปสระดบต�าบลโดยดงองคกรปกครองสวนทองถน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลและภาคอนๆในพนทมารวมโดยมพนททนาสนใจ2ต�าบลคอต�าบลหนองผกแวนและต�าบลหวล�าซงเปนพนทตนแบบโดยทง2พนทมกระบวนการในการท�างานดงน

ต�าบลหวล�า: โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลหวล�า กระบวนการ 1) คณะท�างานระดบอ�าเภอลงพนไปให ความร ในเรองของ ความปลอดภยทางถนนใหกบเจาหนาท รพ.สต./ อสม./แกนน�าในชมชน โดยจดเปน3ฐานการเรยนรคอ ฐานหนง:การปฐมพยาบาลเบองตน/การชวยเหลอผปวยฉกเฉน ฐานสอง :การปองกนอบตเหตและการสวมใสหมวกกนนอก ฐานสาม:การดแลผปวยเสนเลอดอดตนในสมองเฉยบพลน 2) เจาหนาทรพ.สต.และอสม.ไดคนหาแนวทางการท�างานรวมกนผานการประชมประจ�าเดอนเกดเปนแกนน�าอสม.ทจะเขารวมในกจกรรม

62 Best Practice

3) จดเวทสรางความเขาใจโครงการใหกบอสม.มจ�านวน119คนมาประชมรวมกนเพอชแจงแนวทางการด�าเนนงาน 4) มการรประสานงานกบบรษทกลางจ�าหนายหมวกกนนอกในราคา100บาทแกอสมและประชาชนในพนท 5) การก�าหนดกตกาในการสวมใสหมวกกนนอกรวมกน • ใหอสม.เกบสถตการสวมใสหมวกกนนอกโดยมการท�าแบบฟอรมใหอสม.เกบสถต • หากน�าขอมลสถตในรอบ1เดอนมาตรวจสอบและพบวาอสม.ไมใสหมวกกนนอกเกน5ครงจะถกปรบ200บาท(สรางขอตกลงรวมกน) 6) เกบขอมลและตรวจสอบสถตการสวมใสหมวกกนนอกของอสม.ในวนทอสม.มาประชมประจ�าเดอนทกเดอนรวมทงในวนทอสม.มารบบรการแตหลกๆจะเนนในวนทมาประชมโดยจะเกบขอมลทงคนขบและคนนงซอนซงระยะแรกเนนไปทการสรางความเขาใจและท�าใหเหนประโยชนรวมกนของการสวมใสหมวกกนนอก แตยงไมไดรบผลตอบรบมากนก แตเมอมการเกบสถตและปรบอยางจรงจงอยางตอเนองท�าใหอสม.ตองปฏบตจากเดมทตองบงคบเปลยนมาเปนพฤตกรรมทตดตวโดยวธการเกบสถตมอย3รปแบบ • เกบขอมลโดยเพอนจดสถตเพอน • เกบขอมลโดยเจาหนาทต�ารวจ • เกบขอมลโดยเจาหนาทรพ.สต.

ต�าบลหนองผกแวน: ดานชมชนตนแบบ

แรงบนดาลใจส�าคญทท�าใหทองถนลกขนมาด�าเนนงานดวยตนเองเรมจากเจาหนาทขององคการบรหารสวนต�าบลหนองผกแวนมประสบการณเดมทไดไปอบรมในเรองของความปลอดภยทางทองถนน แตยงไมเปนรปเปนราง แตเมอทมคณะท�างานในระดบอ�าเภอลงมาชกชวนและรวมท�ากจกรรมจงไดตงใจทจะด�าเนนการเรองนอยางจรงจง โดยมเปาหมายหลกทอยากจะลด

Best Practice 63

อบตเหตและลดการสญเสยในชมชนดงนนจงไดมการจดเวทพดคยสรางความเขาใจและวางแผนการด�าเนนงานรวมกนเพอก�าหนดเปาหมายและคนหาคนทมใจทจะมาเขารวมเปนทมในการด�าเนนงาน

กระบวนการด�าเนนงาน 1) สรางความเขาใจและเตมความรคณะท�างานระดบอ�าเภอลงพนทไปใหค�าแนะน�าสรางความเขาใจในเปาหมายของการท�าโครงการใหคนในชมชนไดรบร พรอมทงเตมความรเบองตนเกยวกบเรองอบตเหตทางถนนและการปฐมพยาบาล 2) จดประชมทมเครอขายและคนหาจดตงดานชมชน โดยทก ภาคสวนในต�าบลเขารวมประชมทงเจาหนาทจากองคการบรหารสวนต�าบลเจาหนาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล และแกนน�าในชมชน เพอคนหาจดเสยงและวเคราะหจดทจะตงดานชมชนโดยดจากจากองคประกอบหลกคอ • ลกษณะของการเกดอบตเหต/ความรนแรงของการเกดอบตเหต • เสนทางของชมชนทงเสนทางหลกและเสนทางรอง/เสนทางทเชอมตอกบพนทอน • ชวงเวลาทมปรมาณการใชรถจ�านวนมาก • พฤตกรรมการขบขของคนในชมชนบรเวณนน 3) ก�าหนดจดตงดานชมชน • ประชมผเกยวของทงหมดโดยน�าขอมลทไดจากการวเคราะหรวมกนของคนในชมชนและคณะท�างานมาก�าหนดจดตงดานชมชน 4) จดตงดานชมชนชวงปใหม และวนสงกรานต • ในชวงเทศกาลปใหมมการตงดานชมชนต�าบลหนองผกแวนม.1ม.3ม.5และม.7ชวงเวลา17.00–22.00น. • ในชวงเทศกาลสงกรานต ชวงเวลา 16.00 – 20.00 น. ดานชมชนต�าบลหนองผกแวนม.1ม.3ม.5และม.7

64 Best Practice

• ขยายระยะเวลาการตงดานชมชนจากเฉพาะชวงเทศกาล เปนตลอดทงป โดยคนในชมชนรวมกนดแล โดยใชงบสนบสนนจากกองทนหมบาน (คณะท�างานมการลงไปสรางความเขาใจกบคณะกรรมการกองทนฯและสมาชก โดยไดรบความเหนชอบและกนเงนงบประมาณไวส�าหรบการจดตงดานชมชน) 5) เกบรวบรวมขอมลและวเคราะหจดเสยงโดยคณะท�างานระดบอ�าเภอและชมชนรวมกนเกบขอมลและน�าขอมลมาวเคราะหรวมกนทงขอมลจ�านวนผบาดเจบ /เสยชวต จ�านวนครงของการเกดอบตเหต สถตชนดของรถทเกดอบตเหต รวมทงชวงเวลาทเกดอบตเหต ซงจากการด�าเนนการมการ ลงพนทและเกบขอมลในชมชน และน�าขอมลมาวเคราะหจนสามารถก�าหนด จดเสยงได9จดและด�าเนนการแกไขไป3จดโดยชงขอมลไปใหกบหนวยงานท รบผดชอบรวมด�าเนนการแกไขดงน • จดทหนงสแยกนยมชยถนนสาย2338(หมวดการทางและทางหลวงชนบทมารวมแกไข) / ท�าราวกน ตดไฟกระพรบ ยอดการปรบปรงประมาณ400,000บาท • จดทสองสแยกบานนายปรชาส�าราญสขทางหลวงชนบท4028 เสนทางหลวงชนบทตดกบของ อบจ. มจ�านวนอบตเหตเกดขนบอยครงจงมการแกไขโดยการน�าขอมลมาวเคราะหปรบพนทใหโลงอบต.ตดไฟ กระพรบ2จดทางหลวงชนบทตดปายไฟลดความเรวและไฟกระพรบ • จดทสาม สแยกปมน�ามนคณกนกวรรณ เปาขนทางหลวงชนบท 4028 เปนเสนทางทคนท�างานโรงงานจะขบมอเตอรไซดผานคอนขางมากในชวงค�าอบต.จงแกไขโดยการตดไฟแสงสวางจ�านวน4จดตดตงบนเสนทางของทางหลวงชนบทโดยอบต.เปนผรบผดชอบ (ทางหลวงชนบทถายโอนมาใหอบต.ชวยดแล โดยงบประมาณจะโอนเขามาใหอบต.โดยตรง)จากนนทางหลวงชนบทไดตดปายไฟลดความเรวและไฟกระพรบ

Best Practice 65

ผลลพธจากการด�าเนนงานในโครงการ… จากการด�าเนนกจกรรมอยางตอเนองของคณะท�างานในระดบอ�าเภอสงผลใหในป พ.ศ.2559 จ�านวนยอดการเกดอบตเหตและอตราการเสยชวตลดนอยลงในชวง8เดอนหลงจากการด�าเนนโครงการโดยจ�านวนผบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนของอ�าเภอทาหลวง เหลอเพยง820คนซงลดลงจากปพ.ศ.2558ทมยอดผบาดเจบ1,001คน(เกบขอมลในชวงระยะเวลาเดยวกน) นอกจากนยงเกดคณะท�างานอ�าเภอทมความเขมแขงและเปนภาคทเขารวมประชมรวมกนอยตลอดโดยมนายอ�าเภอและหวหนาสวนราชการตางๆคอยสนบสนนการท�ากจกรรมอยางตอเนอง รวมทงสามารถขยายผล การด�าเนนงานไปสในระดบทองถนจ�านวน 6 พนท โดยม 2 พนทหลก คอ ต�าบลหวล�าและต�าบลหนองผกแวน เปนพนทตนแบบในการขยายผลการท�างานไปสต�าบลอนๆ เกดเปนนวตกรรมชมชนเขมแขงทคนในชมชนสามารถวเคราะหจดเสยงในระดบต�าบล และน�าขอมลจดเสยงนนมาคนหาแนวทางแกไขรวมกนเกดการเชอมประสานงานกนระหวางชมชนคณะท�างานในระดบอ�าเภอและหนวยงานราชการทเกยวของจนน�าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมในการปองกนอบตเหตจราจรของคนในชมชน โดยทคนในชมชนร สกถง ความเปนเจาของปญหารวมกน

บทเรยนทน�าไปสความส�าเรจ…โครงการนวตกรรมชมชนเขมแขงปองกน/ลดอบตเหตจราจรในพนทอ�าเภอทาหลวง จงหวดลพบร 1. การท�างานกบแกนน�าชมชนระดบต�าบล ค�าสงตองออกมาจากสวนราชการ (นายอ�าเภอ) เพอชวยสรางความกระตอรอรนในการท�างานและเกดความภาคภมใจในการท�างาน 2. ทมคณะท�างานตองประชมรวมกนอยางสม�าเสมอเพอสรางความเชอมนตอแนวทางการท�างานและท�าความเขาใจกบเปาหมายใหชดเจนรวมกนทจะลดสถตการเกดอบตเหตในพนทอ�าเภอทาหลวง

66 Best Practice

3. การทผ บรหารใหความส�าคญ ทงนายอ�าเภอและหวหนา สวนราชการทตระหนกถงปญหาและความสญเสยจากการเกดอบตเหต และก�าหนดเปนนโยบายของอ�าเภอชวยท�าใหเกดวงพดคยกนอยางตอเนอง จนน�าไปสการแกไขปญหาอยางจรงจง 4. การใหความส�าคญกบขอมลทงในระดบต�าบลและในระดบอ�าเภอใหความส�าคญกบการเกบขอมลโดยคนในชมชนเองและน�าขอมลมาวเคราะหและคนหาแนวทางแกไขโดยคนในชมชน โดยหนวยงานท�าหนาทคอยเออใหกรณทเกนความสามารถของทองถน ท�าใหเกดการแกไขปญหาทตรงจดและคนในชมชนรสกถงความเปนเจาของรวมกน 5. การเชอมประสานงานระหวางชมชน คณะท�างานระดบอ�าเภอและหนวยงานทเกยวของ(ทงในพนทและนอกพนท เชน โรงเรยน องคการปกครองสวนทองถน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล ทางหลวงชนบทเปนตน)ชวยใหการด�าเนนงานเรองความปลอดภยทางถนนด�าเนนไปไดพรอมกนทงดานพฤตกรรมผขบขสภาพแวดลอมและสภาพของรถ 6. การมเวทประชมเครอขายรวมกนอยางตอเนองชวยใหการ ด�าเนนงานเปนไปในทศทางเดยวกน แตละคนเขาใจบทบาทของตนเองและสามารถขบเคลอนงานไดอยางมประสทธภาพ 7. หลงจากท�ากจกรรมทกครง ทมงานตองมการสรปผลการ ด�าเนนงาน เพอใหเหนประโยชนรวมกนและวางแผนการด�าเนนกจกรรม รวมกนในครงตอไป 8. การสรางความรวมมอและหาภาครวมในชมชน ตองลงไปพดคยกบคนในชมชนทกหมบานและหลากหลายกลมโดยหวใจส�าคญเพอสรางความสมพนธและความเชอใจกอนเปนล�าดบแรก 9. การประสานงานตองเรมจากคนทรจกและขยบไปในกลมอนๆใหมากขนเนนไปทความตอเนองของการลงไปมปฏสมพนธกบคนในพนทหากไมสามารถลงไปในพนทไดตองใชเทคโนโลยชวยในการสอสาร ไมควรปลอยใหมระยะหางในการท�ากจกรรมมากจนเกนไป

Best Practice 67

ขอจ�ากดทพบ บรบทพนทแตกตาง ภายใตการด�าเนนงานทตอเนองและขยบสการท�างานเชงรกไปในระดบต�าบลของโครงการนวตกรรมชมชนเขมแขงปองกนและลดอบตเหตจราจรในพนทอ�าเภอทาหลวงจงหวดลพบรสงทเปนขอจ�ากดทส�าคญทท�าใหคณะท�างานตองใชระยะเวลาในการด�าเนนงานมากขน คอ ศกยภาพของผน�าชมชนแตละหมบานไมเทากนดงนนการอธบายหรอสรางความเขาใจจงใชระยะเวลาทไมเทากนรวมทงวธการด�าเนนงานของแตละหมบานมความแตกตางกน บางพนทมการน�าเดกและเยาวชนเขามารวมและเรมฝกคนรนใหมใหสามารถท�างานไดในขณะทบางพนทไมไดใสใจมากนกท�าใหทมคณะท�างานตองลงพนทไปกระตนใหเกดการท�ากจกรรมอยบอยครง พรอมกนนในระดบพนทบางต�าบลทไมสามารถดงงบประมาณในทองถนใหมาสนบสนนการท�ากจกรรมไดท�าใหขาดงบประมาณสนบสนนกจกรรมท�าใหขาดความตอเนองในการท�างานอกทงขอบเขตการด�าเนนงานบางต�าบลยงจ�ากดเฉพาะกลม ท�าใหยงไมเขาถงคนในชมชนมากนก

ทางเดนตอเพอเปาหมายทตงไว… 1. การจดท�าดานชมชนใหเกดขนทกต�าบลในอ�าเภอทาหลวงโดยมต�าบลหนองผกแวนเปนตนแบบ 2. จดเวทสรางความเขาใจตอคณะกรรมการกองทนเงนลาน(กองทนหมบาน) ของแตละต�าบล เพอใหจดสรรงบประมาณกองทนฯ มาสนบสนน การตงดานชมชนดวยตนเองเพอความยงยน 3. จดตงแกนน�าสวมหมวกกนนอก 100 เปอรเซนตขยบจากต�าบล หวล�าเปนตนแบบเพอขยายสต�าบลอนๆ 4. การใหความรและสรางแรงจงใจใหกบกลมคนในชมชนทหลากหลายมากขน ไมจ�ากดเฉพาะในองคการปกครองสวนทองถนและโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

68 Best Practice

5. สรางทมท�างาน / แกนหลกทท�างานรวมกน เพอมารวมขบเคลอนงานในระดบอ�าเภอ สรางเปนเครอขายอ�าเภอโดยมลกษณะส�าคญ คอมประสบการณมใจมความเขาใจพนท/เขาใจหลกการท�างาน และมอ�านาจ ในการตดสนใจ 6. พาคณะท�างานเครอขายอ�าเภอลงไปพดคยกบคณะท�างานในพนทบอยครงมากขนโดยจดเวทลงไปตามแตละชมชนจนครบและเขารวมกจกรรมของพนททกครง

Best Practice 69

7. โครงการพระแสงสญจรปลอดภย รวมใจลดอบตเหต ทางถนน จงหวดสราษฎรธาน

สภาพปญหา -ป2554รถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทจดทะเบยนมากทสดและเกดอบตเหตสงสดทกจงหวดในภาคใต เมอวเคราะหอตราการบาดเจบตอรถจดทะเบยน10,000คนรายจงหวดพบวาจงหวดสราษฎรธาน มอตราการบาดเจบ เปนอนดบท 2 และจงหวดทมอตราการตายตอรถ จดทะเบยนมากทสด อนดบท 1 ไดแก จงหวดสราษฎรธาน ส�าหรบอ�าเภอพระแสงพบวาสถตป 2556 เกดอบตเหต81ครงบาดเจบ94คน เสยชวต 4รายป2557(มกราคม-พฤศจกายน)เกดอบตเหต63ครงบาดเจบ62คนมผเสยชวต5รายชวงอายต�ากวา20ป32%สวนใหญเปนคนในพนท80% ยานพาหนะ เปนรถมอเตอรไซค 92% สาเหต คอ ตดหนากระชนชด33%ประเภทถนนในอบต/หมบาน47%ทางหลวง39%ทางตรง92%อตราการสวมหมวกนรภย 10%และมจดเสยง 12 จดผลกระทบ ผประสบอบตเหตทไดรบบาดเจบอาจพการเสยชวตสญเสยทรพยสนเกดปญหาคาใชจายปญหา ตอครอบครวปญหาสงคม แนวทางในการแกปญหา-ใชรปแบบของจงหวดภเกตเปนแนวทางในการสงเสรมรณรงคประชาสมพนธใหความรสรางความตระหนกควบคกบการบงคบใชกฎหมายรณรงคใหมการสวมหมวกนรภย100%ทงทางหลวงสายหลกและในโรงเรยน เพอใหเกดโรงเรยนตนแบบทสามารถขยายผลไปสอ�าเภอและโรงเรยนโดยรอบรายละเอยดประกอบดวย1)การขบเคลอนศปถ.อ�าเภอใหมประสทธภาพยงขน2)การสรางโรงเรยนตนแบบ3)การแกไขจดเสยงในพนทเปนเสนทางตนแบบ4)การสงเสรมการสวมหมวกนรภย5)ลดการบาดเจบและเสยชวตในพนทเปาหมายและภาพรวมของอ�าเภอพระแสงกอใหเกดประโยชนและผลสมฤทธคอเกดโรงเรยนตนแบบการสวมหมวกนรภย 100% ลดการ บาดเจบ มคณะท�างานในการรวมกนแกไขจดเสยง โดยหนวยงานทเกยวของและประชาชนในพนทอ�าเภอพระแสงเปนอ�าเภอน�ารองในจงหวดสราษฎรธาน

70 Best Practice

เกดเครอขายความปลอดภยทางถนนระดบอ�าเภอ อปท./ชมชน มการพฒนา เครอขายงานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนในเขตพนท แนนอนวากล มทไดรบประโยชนโดยตรงคอผ ใชรถใชถนน และประชาชนในเขตพนทปภ.จงหวดสาขาพระแสงรวม5อ�าเภอพนมเคยนซาเวยงสระพระแสงและชยบร มกลยทธทนาสนใจในการน�ามาใชในโครงการจนประสบผลส�าเรจ ประกอบดวยการใชกลไก ศปถ.อ�าเภอผบรหารระดบอ�าเภอใหความส�าคญการสรางภาคเครอขายเนนความรวมมอกนของแตละหนวยงานทงภาครฐภาคเอกชนและมลนธอปพร.ในพนทมความรความสามารถในการชวยเหลอ ผประสบภยสงผลใหประชาชนใหความรวมมอในการปองกนผใชรถใชถนนปฏบตตามกฎจราจรอยางเครงครดมจตส�านกเพอลดความเสยง ส�าหรบเทคนคการสร างการมส วนร วมของภาค เครอข าย คณะท�างานอาศยการบรณาการหลายภาคสวน ในการรณรงค ขบขปลอดภยสวมหมวกนรภยในพนทเปาหมายประกอบดวย สถานต�ารวจภธร โรงเรยนระดบมธยมศกษาระดบประถมศกษา ระดบอาชวศกษา (ถาม) สสอ. ขนสงอ�าเภอแขวงทางหลวงสราษฎรธานท 3 อปท./ชมชน รพ.ทท�าการปกครองอ�าเภอ มลนธ บ.กลางฯ สงผลใหเกดกลไกการขบเคลอน ศปถ.อ�าเภอ อยาง ตอเนอง เกดโรงเรยนตนแบบจดเสยงไดรบการแกไขอยางเปนระบบ ไมนอยกวา50%อตราการการสวมหมวกนรภยเพมขนผบาดเจบและผเสยชวตลดลง จากปทผานมา6)มการบรณาการระหวางหนวยงานภาคเครอขาย ส�าหรบขนตอนส�าคญในการพฒนาโครงการและแนวทางการน�าไปปฎบต คณะท�างานไดจดประชมศปถ.อ�าเภอ โดยใชขอมลน�าเขาจากมตทประชมครงทผานมา เพอก�ากบตดตามการด�าเนนงานและวางแผนการท�างานในขนตอไป มการจดอบรมใหความร สรางโรงเรยนตนแบบ โดยครงท 1เปนการชแจงสภาพปญหาผลกระทบครงท2คนหาสาเหตผลกระทบครงท3 จดท�ามาตรการองคกรทเกดจากการมสวนรวมครงท4 -5 เพอชแจงท�าไม

Best Practice 71

ตองสวมหมวกนรภย100%ท�าไมตองก�าหนดจดจอดรบ-สงนกเรยนในพนทแก ผปกครอง ครงท 6 เพอเสรมสรางวนยจราจร สวมหมวกนรภย 100% ใหนกเรยนขบขปลอดภย พรอมจดท�าMOU ระหวางหนวยงาน เปนองคกรตนแบบน�ารองในพนทอ�าเภอพระแสง ก�าหนดวาระเพอจดอบรมใหความรเรองการแกไขจดเสยงอนตรายแกภาคเครอขายทเกยวของ จ�านวน 6 ครง น�าคณะท�างานลงพนทเพอแกไขจดเสยง จ�านวน 7 จด บนถนนในอ�าเภอพระแสง ปญหาอปสรรคและแนวทางแกไข พบวา ยงไมไดรบความรวมมอจากประชาชนเทาทควร ท�าใหเกดอบตเหตบอยครง ประกอบกบสภาพถนนคอนขางแคบ ปรมาณการจราจรสง คณะท�างานไดก�าหนดแนวทางการแกไขโดยการอบรมใหความรควบคกบการบงคบใชกฎหมาย การสรางความยงยนและขยายไปยงหนวยงานอนๆ ปจจบน คณะท�างานขยายผลจากโครงการ“พระแสงสญจรปลอดภยรวมใจลดอบตเหตทางถนน”ไปยงองคกรตางๆในพนทอนดงนโครงการ“สรางและเชอมภาคเครอขายการปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนระดบอ�าเภอ”ท�าในโรงเรยนอนบาลเทศบาลยานดนแดง และโครงการทก�าลงด�าเนนการขยายผลไปยงโรงเรยนและหมบานในพนทใกลเคยง ไดแก โครงการ“เคยนซารวมพลงรวมใจทกวนทกวยสรางความปลอดภยทางถนน”และโครงการ“พระแสงเดนทางปลอดภยรวมมอรวมใจมวนยจราจรสรางความปลอดภยทางถนน” ซงไดรบการสนบสนนทนจาก สสส. โดยใชศปถ.อ�าเภอเปนกลไกหลกในการด�าเนนงาน บทเรยนทไดรบคณะท�างานสะทอนวานกเรยนกลมเปาหมายทราบสภาพปญหาผลกระทบตอตนเองครอบครวสงคมชมชนและเรยนรกฎหมายวธการขบขปลอดภยและน�าไปปฏบตในชวตประจ�าวนกลมนกเรยนแกนน�าและอาจารย ไดรวมคนหาสาเหต ทราบผลกระทบทเกดขนณ โรงพยาบาลสราษฎรธาน และสรปผลน�าไปขยายผลสเพอน และเกดมาตรการองคกร สวมหมวกนรภย100%พรอมจดท�าMOU

72 Best Practice

Best Practice 73

8. โครงการชมชนตนแบบวฒนธรรมความปลอดภยการใช รถจกรยานยนตพนทจงหวดชายแดนใต (ปตตาน นราธวาส)

ถงแมสามจงหวดชายแดนภาคใตจะมผ เสยชวตจากเหตการณ ไมสงบและกอใหเกดความสญเสยตอชวตรางกายและจตใจของประชาชนในพนทอยางตอเนอง แตกยงมอกจ�านวนไมนอยทตองมาเสยชวตดวยเหตการณ ความรนแรงทสามารถปองกนและแกไขไดอยางปญหาการไมสวมหมวกนรภยและสงผลใหบาดเจบอยางรนแรงทศรษะอนเนองมาจากอบตเหตทางถนน ทเชอมโยงมาจากสถานการณความรนแรงอยางไฟใต เพราะการสวมหมวกนรภยขณะขบขหรอซอนทายมขอจ�ากดและสวนทางกบนโยบายความมนคงในการรณรงคและบงคบใชในพนทจงยากตอการปฏบต สงผลใหสถตการ เสยชวตและการบาดเจบทศรษะเพราะใชรถจกรยานยนตทมกเกดในเยาวชนเพศชายทสงถงรอยละ87.43 สงผลใหเกดกลมคนท�างานกลมหนงทเลงเหนความส�าคญของการปองกนเหตแหงการเสยชวตทเกดจากภยทางถนนทยงมหนทางและแสงสวางในการปองกนไดขนซงนอกจากจะเหนความส�าคญแลวยงเขาใจและทะลถงแกนแทของความปลอดภยทวาดวยการปลกฝงวฒนธรรมความปลอดภยเขาสระบบความคดความเชอเพอเปลยนแปลงทศนคตนนจ�าเปนและควรเรมตนตงแตเดกซงมหลกฐานในระดบนานาชาตหลากหลายงานวจยทยนยนวาท�าไดจรง...... ประโยคขางตนไมไดกลาวอางขนมาลอยๆเปนภาพฝนแตคณะท�างานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนของจงหวดปตตานและนราธวาส น�าโดยคณรงสรรค เอกวฒนพนธ หวหนาส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดปตตานโดยการใหค�าแนะน�าจากพเลยงมออาชพทมทกษะความช�านาญอยางคณบญรอด โพธชะเรอง ถกกอตวและยนโครงการชมชนตนแบบวฒนธรรมความปลอดภยการใชรถจกรยานยนตพนทจงหวดชายแดนใตปตตานนราธวาสซงเนนไปทชมชนรากหญาใหเกดวฒนธรรมความปลอดภย การใช รถจกรยานยนต ทกครวเรอน และการใช สอค มอสองภาษา “หมวกนรภยในโรงเรยนบนเสนทางศาสนาบนสโลกกวาง”“ขบขจกรยานยนต

74 Best Practice

แบบไหน..ชวตปลอดภย”เปนการตนสองภาษาสอภาษาไทยมาลายใชควบคไปกบการสอนวชาทางศาสนา ซมลกเขาสฐานคดของเยาวชนและประชาชนอยางใกลชดกวาการรณรงคแบบทวไปผนวกกบการประยกตศนยเรยนรความปลอดภยทางถนน แบบหนวยเคลอนทโดยองคกรปกครองสวนทองถนทเคาะประตบานถายทอดความรกนแบบถงทตามกลยทธ “เขาใจ เขาถง พฒนา”ดวยพลงของภาคเครอขายความปลอดภยทางถนนของสามจงหวดชายแดนใต ผนกก�าลงเครอขาย เสรมสรางรากหญาใหปลอดภยจากการใช รถจกรยานยนต...........โดยการใหความร สอสารชแจงแบบประชดตว เขาถงแกนน�าชมชนและครอบครวของคนในชมชนโดยมวตถประสงคเพอใหสมาชกเกดความพรอมและฝงลกลงไปในกจวตรประจ�าวน และเกดเปนวฒน ความปลอดภย(SafetyCulture)ขนในชมชนและขยายวงไปยงระดบอ�าเภอจงหวดและประเทศไดในทสด

โครงสรางการบรหารจดการ

กรอบแนวคดในการด�าเนนงานยดหลกยทธศาสตร5ส.5ช.ควบคไปกบ PDCA และโครงสรางการบรหารจดการแบบบรณาการทมอยในระบบศปถ.จงหวดและอ�าเภอชมชนโดยไมลมแตยงใหความส�าคญกบการผนวกคณะท�างานในระดบพนทเขามามสวนเกยวของดวยโดยคณะท�างานไดก�าหนดกลมเปาหมายประกอบดวยแกนน�านกเรยนผน�าศาสนากสตาสผน�าชมชนและภาคเครอขายความปลอดภยทางถนนของสองจงหวด

Best Practice 75

บทเรยนการด�าเนนงานของทงสองจงหวดมรายละเอยดทประกอบไปดวยกจกรรมส�าคญสรปสนๆไดดงน 1) จงหวดปตตาน 1.1) ผน�าเรยกรอง.............ผน�าเทศบาลต�าบลยะรงมขอสงเกตวาลกสาวทเรยนจบจากมหาวทยาลยสงขลานครนทร มพฤตกรรมการขบขทปลอดภยคอสวมหมวกนรภยทกครงขณะขบข จงกระตกใหผน�าตองการเหนคนในชมชนเกดพฤตกรรมความปลอดภยแบบนบางเรมจากการจดระบบพนกงานในเทศบาล (มาตรการองคกร)และคอยขยายผลไปยงชมชนเทศบาลยะรง และตอยอดไปยง 5 ชมชน โดยใหแกนน�าสมาชกวางแนวทางในการปองกนในพนทอยางเขมขนส�าหรบแกนน�าจะคดเลอกชมชนละ20คนรวม100คนและมประกาศแตงตงจากเทศบาลทจะเปนผเขารบการอบรมความรการขบขปลอดภยและรวมวางแผนการก�าหนดแนวทางการท�างานในพนทกบเทศบาล หนงในกจกรรมส�าคญคอ “ดานชมชนคนยะรง” รวมถงการจดเกบสถตและคนขอมลใหชมชนทราบผานเสยงตามสายจนกอใหเกดความส�าเรจถงแมจะยงไมเตมรอยแตกยงคงมงมนทจะคนหาแนวทางการท�างานทจะกอใหเกดความยงยนตอไป 1.2) เสรมสรางวนยจราจรเมองปตตาน....กจกรรมส�าคญคอการอบรมใหความรรณรงคการสวมหมวกนรภยแกนกศกษามหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน วนรถจกรยานยนต และประชาชนในเขตเมอง เกดนวตกรรมตาสปปะรดวนมอเตอรไซคเมองตานขน และแกนน�าวนฯ จตอาสาในเขตเมอง เปนตนแบบการเฝาระวงพรอมแจงเหตไปยงต�ารวจและกชพ มสวนรวมในการเกบขอมลอบตเหตทางถนนณจดเกดเหตแบบใกลชดเปนรายวน และเปนตนแบบวนรบจางสาธารณะฯทสวมหมวกนรภยทกครงทงผขและผซอนทาย 1.3) พฒนาและสรางกลมจตอาสาจราจรเขตเมอง และเขตอ�าเภอหนองจกเพอเสรมพลงคนท�างานในการเปนจตอาสาอ�านวยความสะดวกดานการจราจรจดระเบยบรถ

76 Best Practice

1.4) การผลตสอสองภาษา ไทย-มลาย หมวกนรภยในโรงเรยนบนเสนทางศาสนาบนสโลกกวาง จ�านวน 1,000 เลม โดยการขยายผลน�าสอการเรยนการสอนสองภาษาจากโรงเรยนตนแบบสาสนสามคค แกนน�าขยายผลการน�าสอลงชมชน 2) จงหวดนราธวาส 2.1) ชมชนตนแบบวฒนธรรมความปลอดภย ชมชนต�าบล กาลซา โดยการจดกจกรรมและอบรมใหความรแกแกนน�าชมชน เพอน�าไปวางแผนก�าหนดกจกรรมส�าคญเชนนวตกรรมดานชมชนคนกาลซา 2.2) เสรมสรางวนยจราจรใหความรแกนกศกษา วนรถจกรยานยนตและประชาชนทวไปผลลพธเกดศนยเรยนรดานความปลอดภยทางถนนแบบเคลอนทโดยองคการบรหารสวนต�าบลกะลวอเหนอและองคการบรหารสวนต�าบลล�าภ เปนหนวยตนแบบเคลอนทดวยรถกชพขององคกร เขาใหความรแกประชาชนแบบใกลชดและสม�าเสมอและพฒนาสอรณรงคดวย ลเกฮล เปนวดโอประจ�าศนยเรยนรเคลอนท และเผยแพรไปยงเขตพนทศกษา ในทกระดบชน 2.3) พฒนาและสร างกล มจตอาสาจราจรเน นชมชนโรงเรยนในพนทเขตเมอง เพอเสรมพลงคนท�างานในการเปนจตอาสาอ�านวย ความสะดวกดานการจราจรจดระเบยบรถ 2.4) การผลตสอสองภาษา ไทย-มลาย หมวกนรภยในโรงเรยนบนเสนทางศาสนาบนสโลกกวาง จ�านวน 500 เลม โดยการขยายผลน�าสอการเรยนการสอนสองภาษาจากโรงเรยนตนแบบ สาสนสามคค แกนน�าขยายผลการน�าสอลงชมชน 2.5) การก�ากบตดตามประเมนผลและการถอดบทเรยน โดยคณะท�างานกองเลขานการ ศปถ.จงหวดเปนผก�ากบตดตามประเมนผล ทงสองจงหวดใชเครองมอสอสารผานไลนลงพนทตดตามหนนเสรมเปนระยะและด�าเนนการถอดบทเรยนส�าคญในแตละกจกรรมจดเวทแลกเปลยนเรยนรคณะท�างานภาคเครอขายในพนทของทงสองจงหวด

Best Practice 77

กลมโครงการ กำรผลตและกำรใชสอ 9. เปลยนจดเสยงดวยพลงคนท�างานโครงการจงหวดยโสธรรวมใจสรางความปลอดภยทางถนนบานตาดทอง

บรบทพนท ทางหลวงแผนดนหมายเลข 23 หรอชอเรยกวา “ถนนแจงสนท” เปนเสนทางส�าคญผานจงหวดยโสธรไปจงหวดอบลราชธานและไปจงหวดรอยเอด ซงเปนถนนทมจดเสยงตอการเกดอบตเหตทางถนนจ�านวนมากในพนทของจงหวดยโสธร โดยเฉพาะบรเวณหนาเทศบาลต�าบลตาดทองชวงความยาวประมาณ2กโลเมตรลกษณะถนนเรยบตรงจ�านวน4 เลนไมมเกาะแบงกลางถนนสองขางทางประกอบดวยสวนราชการโรงเรยนบรษท หางราน ปมน�ามน ตลาด และชมชน รถยนตและรถจกรยานยนตสวนใหญใชความเรวเกนกวาทกฎหมายก�าหนดซงเปนสาเหตส�าคญประการหนงทท�าใหเกดอบตเหตทางถนนน�ามาซงการสญเสยชวต และทรพยสนของผใชรถ ใชถนน ซงสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทยจงหวดยโสธร เดมเปนผไดรบทนนวตกรรมจากส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)ในการด�าเนนโครงการวทยจราจรในป2556-2557จงมแนวคดทจะท�าการตอยอดโครงการเดมในเรองของการรณรงคประชาสมพนธผานสอวทยด�าเนนการควบคไปกบการใชวธการมาตรการอนๆรวมกนในการปองกนและลดอบตเหตทางถนนจงไดมการระดมความคดเหนจากหนวยงานภาคเครอขายของจงหวดเพอพจารณาจดเสยงทจะด�าเนนการซงทกฝายไดลงความเหนรวมกนในการก�าหนดใหถนนแจงสนท บรเวณหนาเทศบาลต�าบลตาดทอง ไปจนถงสแยกศาลาแดง รวมประมาณ 2 กโลเมตร เปนพนทด�าเนนการ จงไดจดท�าโครงการจงหวดยโสธรรวมใจสรางความปลอดภยทางถนน บานตาดทองป2558ขนเพอบรณาการความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนตลอดจนขยายความรวมมอไปสภาคประชาชนในการสรางพนทตนแบบ(น�ารอง) รวมรณรงควนยและน�าใจบนทองถนน โดยจะเปนแนวทางหนงในการชวยปองกนสงเสรมการลดอบตเหตและการเสยชวตบนทองถนนของภาคประชาชน

78 Best Practice

และผใชรถใชถนนอยางยงยนภายใตแนวคดการใชความเรวตามทกฎหมาย ก�าหนดก�าหนดหวขอในการรณรงคคอ“SlowdownSaveYourLife” หรอ “ ชาลงอกนด ชวตปลอดภย” ผานกจกรรมความรวมมอตางๆ ทครอบคลมกล มเปาหมาย ตงแตเดกเยาวชน สอมวลชน ขาราชการ พนกงานบรษทตลอดจนประชาชนผใชรถใชถนนทวไป

สถานการณ การขบเคลอนงานในพนทเปาหมาย ถนนแจงสนทบรเวณหนาเทศบาลต�าบลตาดทองหรอเรยกวาถนนบานตาดทองพนทด�าเนนการเปนชวงบรเวณทมชมชนหนาแนนมหนวยงานราชการโรงเรยนและภาคเอกชนจ�านวนมากรวมทงเทศบาลต�าบลตาดทองทเปนองคกรทมศกยภาพในพนท แตปญหาการเกดอบตเหตทางถนน จากการสอบถามประชาชน ผน�าชมชน ในพนท รวมถงหนวยงานทเกยวของดานอบตเหตปรากฏวามการเกดอบตเหตจ�านวนหลายครงตอเดอนแตยงไมมหนวยงานหลก ด�าเนนการในเรองการรณรงคปองกนและลดอบตเหตทางถนนอยางจรงจงและตอเนอง รวมทงเรองขอมลสถตการเกดอบตและเสยชวต เฉพาะพนทถนนดงกลาว หนวยงานทรบผดชอบดานขอมล ไมไดแยกรายละเอยดการเกดอบตเหตและเสยชวตเฉพาะพนทท�าใหการจดการเรองขอมลมปญหาในการปฏบตงาน และบรเวณหนาตลาดตาดทอง มการจอดรถยนตทงสองขางทางท�าใหเกดความเสยงในการเกดอบตเหตบอยครง ประชาชนผมาใชบรการตลาดตาดทองกยงขาดความรวมมอในการรกษาวนยจราจร และเปนปญหาเรองมวลชนในการแกไขปญหาของหนวยงานทเกยวของ ดงนน ในการด�าเนนโครงการในครงนทางสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทยจงหวดยโสธร เจาของโครงการมกระบวนการด�าเนนงานตามหลกวงจรคณภาพ ( PDCA )มการวางแผน (Plan) การด�าเนนงานอยางเปนขนตอนมการจดท�า รวบรวมขอมลสถตการเกดอบตเหต เชญหนวยงานของจงหวด รวมประชมเพอพจารณากอนจดท�าโครงการเสนอขอรบทนจากส�านกงาน

Best Practice 79

กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)ในการด�าเนนโครงการ (Do) จะเนนเรองการมสวนรวมทงภาคราชการผน�าชมชนและภาคประชาชนเปนหลกในการจดการ โดยทงกจกรรมทด�าเนนการรวมกบชมชน มการแตงตงคณะท�างานโครงการจากทกภาคสวนทเกยวของทงในระดบจงหวดและระดบพนท มหนวยงานภาคเครอขายจ�านวน 15 หนวยงาน เขารวมประกอบดวย ส�านกงานประชาสมพนธจงหวดยโสธร ส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดยโสธร โรงพยาบาลยโสธร แขวงทางหลวงยโสธร ส�านกงานขนสงจงหวดยโสธรต�ารวจภธรจงหวดยโสธรเทศบาลต�าบลตาดทอง บรษทสยามแมคโครจ�ากด(มหาชน)สาขายโสธรส�านกงานสาธารณสขจงหวดยโสธรโรงเรยนยโสธรพทยาสรรคบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถจ�ากดสาขายโสธร ผน�าชมชนบานตาดทอง นายกสมาคมนกจดรายการวทยจงหวดยโสธรผสอขาวหนงสอพมพเดลนวสประจ�าจงหวดยโสธรซงไดก�าหนดแนวทางมาตรการในการปองกนและลดอบตเหตทางถนนในพนทโครงการฯ6มาตรการพรอมมอบหมายภาคเครอขายฯ ทเขารวมโครงการ จ�านวน 15 หนวยงาน รบผดชอบด�าเนนการตามขอตกลงในแตละมาตรการตามบทบาทหนาทประจ�าของหนวยงาน โดยมการรายงานผลการด�าเนนงานของแตละหนวยงานใหทประชมทราบทกเดอน(Check)ดงน 1. มาตรการดานการบรหารจดการ 2. มาตรการดานการรณรงคประชาสมพนธถนนและการสญจรอยาง ปลอดภย 3. มาตรการดานสงคมและชมชน 4. มาตรการบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดจรงจงและตอเนอง 5. มาตรการการแกไขปญหาจดทเกดอบตเหตบอยครง(บรเวณหนา ตลาดตาดทอง) 6. มาตรการตอบสนองหลงการเกดอบตเหต

80 Best Practice

เมอมการตดตามและประเมนผลในการด�าเนนการตามมาตรการแลวกสรปรายงานผลการปฏบตงานพรอมทงน�าขอมลทตองปรบปรงการท�างาน น�าเสนอใหผบรหารระดบจงหวดทราบและแจงสงการใหหนวยงานผรบผดชอบน�าไปถอปฏบตตอไป(Action) ในสวนของงบประมาณในการด�าเนนโครงการไดรบสนบสนนงบประมาณจากส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และแผนงานสนบสนนการด�าเนนงานปองกนอบตเหตจราจรในระดบจงหวด ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (สอจร.) จ�านวน 336,000.- บาท (สามแสนสามหมนหกพนบาทถวน)และในสวนการด�าเนนงานตาม6มาตรการทก�าหนดใหแตละหนวยงานในคณะท�างานโครงการไปด�าเนนการนน ไดจาก งบประมาณปกตของแตละหนวยงาน

กจกรรมทท�ามอะไรบาง กจกรรมของโครงการเปนไปตามแผนงานทก�าหนดไวในโครงการ มกจกรรมพธเปดโครงการจดแถลงขาว พธเปดถนนปลอดภย และมการถายทอดสดทางสถานวทยหลก กจกรรมจดอบรมเชงปฏบตการใหความรดานความปลอดภยทางถนนแกประชาชน กลมเปาหมาย จ�านวน 150 คนกจกรรมประชมคณะท�างานโครงการฯจ�านวน10ครงและกจกรรมสนบสนน เครอขายสอมวลชนจดท�าสอ และสอสารความเสยง จ�านวน5แหง ในการด�าเนนโครงการไดมการน�าหลกการท�างาน(5ส=สารสนเทศ/ขอมลสหสาขาวชาชพสดเสยงสดคมสวนรวม)และ(5ช=ชงเชอมชอนเชคชม)เปนหลกในการท�างานโครงการในครงน ทงในเรองสารสนเทศ/ขอมลสถตการเกดอบตเหตในพนทโครงการฯ คณะท�างานมอบหมายใหหนวยกภยฮก 31 จดยโสธร โรงพยาบาลยโสธร ส�านกงานสาธารณสขจงหวด และบรษทกลางฯเปนผรวบรวมขอมล และรายงานทประชมทกเดอน การด�าเนนงานตาม 6มาตรการทโครงการก�าหนดเปนการด�าเนนงานตามบทบาทหนาทประจ�าของแตละหนวยงานในลกษณะสหสาขาวชพและหลกการมสวนรวมของหนวยงานในระดบจงหวดระดบพนทชมชนในการจดกจกรรมโครงการฯการประชมคณะ

Best Practice 81

ท�างานโครงการฯ ไดมการบรณาการทงดานงบประมาณบคลากร และวสดอปกรณส�าหรบการด�าเนนงานของหนวยงานตาม6มาตรการขอมลการด�าเนนงานโครงการส�านกงานปภ.จงหวดยโสธรในฐานะเลขานการศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนจงหวดยโสธร มการชงขอมลในวาระการประชมคณะกรรมการศนยอ�านวยการความปอลดภยทางถนนจงหวดยโสธร(ศปถ.จงหวด)ทราบและใหหนวยงานทเกยวของเชคตรวจสอบเพอน�าไปปฏบต

ภาพกจกรรมผลการด�าเนนการตามมาตรการทคณะท�างานโครงการฯก�าหนด

ผลผลต/ผลลพธการเปลยนแปลงทเกดขน ผลผลตและผลลพธการเปลยนแปลงของโครงการเกดขนทงในระหวางด�าเนนโครงการและหลงด�าเนนการจากการตดตามประเมนผลโดยคณะท�างานโครงการฯ พบวา สถตการเกดอบตเหตในพนทโครงการฯ ยงมอบตเหตเกดขนเปนประจ�าทกเดอน แตความรนแรงและอตราการเสยชวตลดลง บรเวณหนาตลาดตาดทอง ไมมการจอดรถบรเวณสองขางทาง โดยเทศบาลตาดทองไดจดสถานทจอดรถใหและจดอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (สมาชก อปพร.)อ�านวยความสะดวก โดยวางแทงแบรเออรและกรวยสะทอนแสงตาม

82 Best Practice

แนวถนนหนาตลาดซงเปนจดเสยงเพอลดความเรวรถท�าใหอบตเหตหนาตลาดลดลง และมการตงดานของต�ารวจภธรเมองยโสธรเปนประจ�าทกวนบนถนน แจงสนทบรเวณโครงการฯ แขวงทางหลวงยโสธร ไดท�าการปรบปรงขยายถนนชวงบรเวณดานหนาตลาด ซงขณะนด�าเนนการชวงทหนงแลวเสรจ คงเหลออกหนงชวงอยระหวางการจดสรรงงบประมาณจากสวนกลาง ในสวนของเทศบาลตาดทองเจาของพนทเขามามบทบาทในการรณรงคปองกนและลดอบตเหตในพนทมากขนโดยมการจดสรรงบประมาณเขามาดแลเรองความปลอดภยทางถนนบานตาดทองในปงบประมาณ2560และมการขยายผลการดแลอ�านวยความสะดวกผใชรถใชถนนจากตวอยางตาดตลาดทองไปยงบรเวณหนาโรงเรยนยโสธรพทยาสรรค โดยผน�าชมชนบานตาดทองและผปกครอง คร นกเรยนโรงเรยนยโสธรพทยาสรรค บทเรยนความส�าเรจของโครงการ ในครงนคอท�าใหทราบวาการท�างานในการแกไขปญหาตางๆทมความหลากหลายอยางกรณถนนบานตาดทองตองใชหลกการท�างาน5ส5ชโดยตองอาศยแรงขบจากทกภาคสวนรวมกนและปจจยของความส�าเรจทส�าคญคอในระดบนโยบายของจงหวด และเจาของพนทใหความส�าคญในการด�าเนนโครงการท�าใหเกดการขบเคลอนงานรวมทงการเสยสละในการปฏบตงานของเจาหนาทในหนวยงานตางๆ ในสวนปญหาอปสรรคตอความส�าเรจและความยงยนของโครงการ คอ ความตอเนองของการจดสรรงบประมาณสนบสนน และขาดหนวยงานหรอบคคลแกนน�าในการขบเคลอนงานในโอกาสตอไปเมอโครงการสนสด ขอเสนอแนะในการขยายผลเพอใหเกดความยงยนตอการแกไขปญหาดงกลาวคอดานเครอขายประชาสมพนธควรจะมการพฒนากลมเครอขายฯ อยางตอเนองและเพมเครอขายเขาไปในระดบต�าบลและหมบานใหครอบคลมพนทดานการปฏบตงานของหนวยงานในพนท เชน องคกรปกครองสวนทองถน ตองเขามามบทบาทในการดแลเรองความปลอดภยทางถนนในพนทอยางจรงจงและตอเนองโดยการสนบสนนทงบคลากรเครองมอและงบประมาณ

Best Practice 83

10. โครงการนวตกรรมรงสรรคสอสารแนวราบ จงหวดอตรดตถ

องคประกอบหลกของอบตเหตทางถนน มสาเหตมาจาก คน ถนนและรถการปองกนมใหเกดอบตเหตจากการจราจรในจงหวดอตรดตถจ�าเปนจะตองไดรบความรวมมอจากผใชรถใชถนนทกคนเพราะปจจยส�าคญทสามารถเปลยนแปลงใหเกดอบตเหตไดตลอดเวลาทมการสญจรบนถนนคอปจจยจากคนและปจจยจากคนสามารถเปลยนแปลงใหเกดพฤตกรรมในการขบรถทแตกตางไปไดหรออาจเรยกไดวาประสทธภาพของผใชรถขนอยกบอายความรอาชพประสบการณสขภาพกายสภาพจตใจสภาพภมอากาศ แตความเสยงทสามารถแกไขไดทนทคอ ความเสยงของผ ใชรถ เราสามารถปรบพฤตกรรมคนใหมความเสยงลดนอยลงได ดวยการใหความรสรางความตระหนกร ซ�าๆ ย�าๆ จนกลายเปนนสยการใชรถทค�านงถงความปลอดภย คณสรชย สนสวสด จงก�าหนดแผน “นวตกรรมรงสรรคสอสารแนวราบ”ใหเปนกระบวนการทมวตถประสงคมงหวงในการปรบเปลยนพฤตกรรมของคน ในพนทน�ารอง หมบานน�ารอง ของจงหวดอตรดตถ ก�าหนดวธ ด�าเนนการดวยการจงใจใหประชาชนในชมชน มสวนรวมในการแสวงหาวธแกไขพฤตกรรมเสยง ดวยระบบการสอสารตรง อาท การแจงเตอนแบบ “ตวตอตว”การแจงเตอนดวยความหวงดจาก“คนสคน”การประโคมโหมโรงแจงเตอนอบตเหตณพนทเสยงตอการเกดอบตเหตเพอใหเกดการ“สอสารตรง” กบผมความเสยง สาระส�าคญของสาร คอการใชเรองราวอบตเหตทเกดขนในจงหวดอตรดตถ มาสอสารตรงกบประชาชนทกกลมเปาหมาย และใชระบบการจดงานรณรงคในพนทสาธารณะในชองานวา “บานกลางสวน”ผานระบบการจดงานแบบถนนคนเดนในชองานวา “อตรดตถตดยม” ซงเปนการจดงานในสถานทสาธารณะทกแหงทมโอกาส อาทเชน “จดขบวนเดนเทารณรงคทสแยกไฟแดงทมการจราจรมากหรอพนททมผฝาฝนมาตรการสวมหมวกนรภย

84 Best Practice

จ�านวนมากมาก”“จดกจกรรมรณรงคในสวนสาธารณะของเทศบาล ในวนทมคนพลกพลาน” “จดกจกรรมรณรงคในศาลากลางหมบานในวนทหมบานมกจกรรม”“จดกจกรรมขางตลาดนด”ซงเปนชองทางสอสารทเขาใกลประชาชนมากทสด แสวงหาวธการสรางการรบรไดตรงกลมเปาหมายทสด กระทงไดกลายเปนชองทาง“สอสารทางเลอก”ทประชาชนใหความสนใจตดตามรวมงานจ�านวนมากและมผมารวมงานซ�าๆจนเกดความตอเนองเหมาะสมกบชอโครงการวา“นวตกรรมรงสรรคสอสารแนวราบ”

บานกลางสวน งานกาชาดและอ�าเภอยมสวท.อตรดตถ

กลมเพอน สอจร. ไดใชความสมพนธทดรวมกบเครอขาย ตระเวนรณรงคในพนททวทงจงหวดอตรดตถ(๙อ�าเภอ)โดยใชกลยทธ3ดคอ พนทด เราไดใชพนทสรางสรรคทเหมาะสมตามสภาพของสงคม เราประชาสมพนธรณรงคความปลอดภยทางถนนทกสถานการณ เราสรางมมความรสอจร.ในหองสมด ภมด เราชกชวนใหใชภมปญญาทองถน ซงมลกษณะเฉพาะตวมาใชในงานความปลอดภยทางถนน โดยอาศยพนฐานจาก หนวยกภย ต�ารวจ ทองท คร ขาราชการบ�านาญ ก�านน ผใหญบาน วทยากรผเชยวชาญและกระบวนการทน�าพากจกรรมอยางนาสนใจสรางความตระหนกถงเรองความปลอดภยทางถนนใหเปนเรองสนกนาสนใจและตระหนกใชในชวตจรงไดดวย สอดโดยประยกตใชการสอสารใหเขากบยคสมยนอกจากนยงสรางสอกจกรรมจาก“วสดเหลอใช”การสรางสอบคคลโดยบคคลสาธารณะเปนตนทางของสอใชสอออนไลนสออเลกทรอนคสคลปวดโอประยกตใชอยางเหมาะสม

Best Practice 85

และการสอสารผานสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทยทกวนราชการเวลา ในชวงเวลา 17.00 น. ถง 18.00 น. ในชอวา “สญจรปลอดภย” โดยไดรบการสนบสนน “สอบคคล” จากรองผ ว าราชการจงหวดอตรดตถ (นายวระชย ภเพยงใจ) ส�านกงานขนสงจงหวดอตรดตถ ส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดอตรดตถอ�าเภอตรอนต�ารวจภธรเมองอตรดตถสถานต�ารวจภธรพญาแมนบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถจ�ากดสาขาอตรดตถ บรษทอตรดตถฮอนดาคาร มลนธอตรดตถสงเคราะห วทยาลย การอาชพพชย หน วยก ภยวงยาง หน วยก ภยคอรม กล มเยาวชน แมลงปอปกแกวกลมจตอาสาคนบานนอกกภยน�าปาด ทงหมดทงปวงเปนการสรางระบบจตส�านกใหแกประชาชนโดยเนนการสอสารแนวระนาบและอาศยหลกความคด“การรงสรรคสอสารแนวราบ”เพอปลกจตส�านกความปลอดภยทางถนนเนนหนกพนทททม สอจร.จงหวดอตรดตถไดไปสรางองคความรSafetyCommunityในสมมเมองครบพนท9อ�าเภอ ของจงหวดอตรดตถ การเสนอตวเขาไปมสวนรวมในการออกรานใน“งานกาชาด”“งานอ�าเภอยม”“งานจงหวดเคลอนท”เมอมงาน“สวนราชการพบประชาชน”กจะเขาไปแทรกแซง ในทกพนททจดงานสงผลใหเกดสงตางๆขนในพนทดงน 1. เกดความรความเขาใจเรองความปลอดภยทางถนน กระจายกบคนทกระดบครอบคลมทงจงหวด 2. เกดแกนน�าภาคคนร นใหมในการขยายตอองคความร ความปลอดภยทางถนน 3. เกดกระแสผาน“สอแนวราบ”มการรบรและตดตามเรองความปลอดภยทางถนนเพมมากขน 4. เกดพนทวนยจราจรน�ารอง 100 เปอรเซนต ในพนท สภ.เมองอตรดตถ

86 Best Practice

5. เกดพน ทว นยจราจรถนนสายปลอดภยส AEC เส นทาง อตรดตถ-ภด ลาวทางหลวงหมายเลข 117 โดยผคาขายของรมทางหลวง “เกดความตระหนก”และยายไปขายในสถานทปลอดภยทองคการบรหารสวนต�าบลแสนตออ�าเภอน�าปาดไดจดสถานทไวให 6. เกดความรพนฐาน“คนปลอดภย”ใหเยาวชนทกวย 7. ถกก�าหนดเปนแนวทางในการจดท�าแผนปฏบตราชการจงหวดอตรดตถป๒๕๖๐ จงถอวาผลส�าเรจจากโครงการนสามารถขบเคลอนการณรงคปองกนและลดอบตเหตทางถนนในระดบพนท ชมชน กลมเปาหมาย ไดตรงตามวตถประสงคดวยระบบการสอสารระหวาง“คนกบคน”ในชอทไดก�าหนดไววา“นวตกรรมรงสรรคสอสารแนวราบ”

Best Practice 87

กลมโครงการ มำตรกำรองคกร หมวกนรภย 100% 11. โครงการองคกรตนแบบหมวกนรภย 100% มหาวทยาลยราชภฏล�าปาง

บรบทเฉพาะขององคกร/ สถานการณปญหา ป จจบน มหาวทยาลยราชภฎล�าปาง มนกศกษาราวหมนคน สวนใหญใชรถจกรยานยนตบนเสนทางสายแมทะรวมกบประชาชนทวไป บทเรยนการด�าเนนงานของมหาวทยาลยราชภฎล�าปาง เรมด�าเนนการตงแต ป 2553 สภาพปญหาพบวา รถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทเกดอบตเหต สงสด(เฉลยรอยละ40.9ของยานพาหนะทเกดอบตเหตทงหมด)ถาสามารถด�าเนนการปองกนและแกไขปญหาในสวนของรถจกรยานยนตได กจะชวยใหการด�าเนนงานบรรลเปาหมาย สาเหตของการเกดอบตเหตจากรถจกรยานยนตทท�าใหเกดความ สญเสยรนแรง สวนหนงเกดจากการทผขบขและซอนทายไมสวมหมวกนรภย ผทบาดเจบหรอเสยชวตจากการขบขรถจกรยานยนตมสาเหตรนแรงทสด คอ ไดรบบาดเจบทศรษะจนโลหตคงในสมอง โอกาสทจะรอดชวตหรอกลบมาเปนปกตมนอยมาก ประกอบกบรถจกรยานยนตมโอกาสทจะเกดอบตเหต สงกวาและมแนวโนมการบาดเจบจากการชนมากกวายานพาหนะประเภทอน หมวกนรภยจงเปนเครองปองกนอนตรายทจ�าเปนส�าหรบผขบขรถจกรยานยนตโดยกลมเปาหมายทโครงการขบเคลอน ไดแกกลมนกศกษา และบคลากร ในมหาวทยาลย วตถประสงคและเปาหมายทมหาวทยาลยราชภฏล�าปางไดก�าหนดไวภายใตโครงการสงเสรมใหมการสวมหมวกนรภยทงผขบขและผซอนทาย100% ไมใชเพยงเพอใหรอดพนจากการตรวจจบของเจาหนาทต�ารวจ แตมวตถประสงคเพอลดความสญเสยจากอบตเหต มงเนนการบงคบใชกฎหมายอยางจรงจงทงผ ขบขและผ ซอนทาย การแสวงหารปแบบการใหความร การสรางจตส�านกและความตระหนกในการขบขอยางปลอดภยเพอปรบเปลยนพฤตกรรมการสวมหมวกนรภยอยางปลอดภยโดยเฉพาะในกลมนกศกษาและบคลากร ในมหาวทยาลยราชภฏล�าปาง ขยายผลสวงกวางครอบคลมกลมมหาวทยาลยราชภฏภาคเหนอและทวประเทศ

88 Best Practice

องคประกอบของการด�าเนนงานโครงการ(กอนด�าเนนงานโครงการ) 1) ทรพยากรบคคลบคลากรจากมหาวทยาลย(อาจารยนกศกษา)และภาคเครอขายคณะท�างานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนระดบจงหวดล�าปางและสอจร.ภาคเหนอ 2) งบประมาณ ไดรบงบสนบสนนจากมหาวทยาลย และ สอจร./สสส.ภายใตโครงการงบพฒนา/นวตกรรม 3) การจดท�าระบบขอมลมหาวทยาลยด�าเนนการจดเกบขอมลผใชรถจกรยานยนตและการสวมหมวกนรภยและขอมลความสญเสยการบาดเจบ จากคนทไมสวมหมวกนรภยเพอทราบจ�านวนผบาดเจบทศรษะและผเสยชวตจากอบตเหตรถจกรยานยนตของบคลากรในองคกร และน�าขอมลทไดไปจดท�าบทเรยนความร ขอเสนอเชงนโยบาย เสนอตอผบรหารมหาวทยาลย และองคกรทเขารวมโครงการ(มหาวทยาลยราชภฏกลมภาคเหนอ)

กระบวนการท�างาน 1) วางแผนการด�าเนนงานกจกรรมโครงการ โดยผ บรหารมหาวทยาลย หลงจากไดตระหนกถงปญหาและใหความส�าคญ จงมมตให สงเสรมเรองของพฤตกรรมความปลอดภย สรางความตระหนกรในเรองการ สวมหมวกนรภย ไมดมแอลกอฮอล ความเรว ความไมพรอมของผ ขบข รวมถงเนนย�าเรองการสรางเครอขายการท�างานรวมกบหนวยงานอนในพนทจงหวดล�าปางตลอดจนก�าหนดนโยบายและงบประมาณสนบสนนอยางตอเนอง 2) ประสานด�าเนนงานกจกรรมโครงการ ประกอบดวย 1)จดตงคณะกรรมการด�าเนนงานโครงการ รวมถงทมตดตามประเมนผล มการประชมอยางตอเนองเปนประจ�า เพอรายงานผลการ ด�าเนนงานปญหาอปสรรคทเกดขนระหวางทาง 2)การMOU กบมหาวทยาลยราชภฎในภาคเหนอ “ราชภฎภาคเหนอรวมใจขบขปลอดภยสรางวนยจราจร”เพอขบเคลอนนโยบายรวมกนกบราชภฎทวประเทศโดยใชเทคนค5ส.5ช.

Best Practice 89

3) การจดตงอาสาสมครจราจรรวมด�าเนนกจกรรม 4)การอบรมใหความรแกนกศกษา 5)การปรบกายภาพถนนโดยก�าหนดเสนทางใหนกศกษาใชและบงคบดวยกรวย 6) ถอดบทเรยนหนวยงานทมบคลากรสวมหมวก 100% โดยการเยยมสมภาษณคณะท�างานและผบรหารของหนวยงานและบคลากรซงเนอหาจะประกอบดวย ปจจยสความส�าเรจ และปญหาอปสรรค พรอมแนวทางแกไข 7) เผยแพรประชาสมพนธสสาธารณะในองคกรทมการสวมหมวกนรภย100% 8)สรปผลการด�าเนนงานและจดท�ารายงาน

90 Best Practice

Output/Outcome(เชงปรมาณและเชงคณภาพ) 1) จากการส�ารวจของมลนธไทยโรดส พบวา มหาวทยาลยราชภฎล�าปางมอตราการสวมหมวกนรภย 100% และพบวาสถตการเกดอบตเหตและเสยชวตของมหาวทยาลยมจ�านวนลดลง แตความรนแรงกลบเพมสงขน และคณะท�างานไดวางแผนการพฒนาระบบขอมลใหมประสทธภาพเพมมากขน เพอรองรบการขยายผล ทไดขอความรวมมอไปยงหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชนทง13ต�าบลของจงหวดล�าปางตอไป

2) รวมกบกองทพภาพท3ลงนามMOUมาตรการองคกรตนแบบ(นกศกษาและบคลากรสวมหมวกนรภย 100%) เกดแกนน�ากลมนกศกษาบคลากรของมหาวทยาลยราชภฎภาคเหนอ8แหงซงหลงจากมการตดตามผลการด�าเนนงานพบวามหาวทยาราชภฎทง8แหงบคลากรของมหาวทยาลยมอตราการสวมหมวกนรภยมากกวา50%และจ�านวนผทไดบาดเจบ/เสยชวตลดลงจากปทผานมา

Best Practice 91

3) เกดชดความรและองคความรในการสรางมาตรการองคกรสงเสรมการสวมหมวกนรภย100%เกดนวตกรรม/บทเรยนการพฒนาเพอน�าไปสการแลกเปลยนเรยนรในเวทตางๆ

ปญหา อปสรรค พบวา 1) ขาดงบประมาณในการจดกจกรรม 2) นกศกษา บคคลากร เจาหนาท อาจารยบางสวนไมเหนความส�าคญไมใหความรวมมอและแกนน�านกศกษาเปลยนทมงานบอย – ใชระยะเวลาในการสรางความตอเนอง ปจจยความส�าเรจจากการถอดบทเรยนของคณะท�างานมหาวทยาลยพบวา ปจจยทเออใหโครงการประสบความส�าเรจ นกศกษาสวมหมวกนรภย100%ประกอบดวย กฎระเบยบของมหาวทยาลยความรวมมอการสรางแรงจงใจ ทมมกระบวนการวางแผนการท�างานรวมกน และมการสงตองานใหกบรนนองรนตอรน อยางไรกตามคณะท�างานไดจดท�าขอเสนอแนะเพอใหเกดความยงยนโดยพบวาหากทมผบรหารเหนความส�าคญและสนบสนนกจกรรมอยางตอเนองโดยมจดตงชมรมหรอทมงานทรบผดชอบทชดเจนโดยเฉพาะในมหาวทยาลยทยงไมมการจดตงหรอเพงเขารวมโครงการ การสรางแรงจงใจในการคดคนกจกรรมใหมๆทสรางสรรคเปดชวโมงกจกรรมอาสาเพอสรางแรงจงใจใหนกศกษาเขารวมกจกรรมมากขนมเวทแลกเปลยนดงานระหวางมหาวทยาลยเพอพฒนาศกยภาพใหกบแกนน�านกศกษาตลอดจนชดความรทใชส�าหรบด�าเนนการในพนทอนควรมการสรปชดความรทเนนรปแบบของHowto

92 Best Practice

12. โครงการนครปลอดภย ทกวน ทกวย สวมหมวกนรภย 100% ทงผขบขและผโดยสารซอนทายรถจกรยานยนต ต�ารวจภธรจงหวดนครศรธรรมราช

จากสถตการสวมหมวกนรภยในจงหวดนครศรธรรมราชระหวางปพ.ศ.2553–2559รายละเอยดดงรปท 1คงไมใชเรองบงเอญอะไรเปนสาเหตของการเปลยนแปลงทมแนวโนมเปนไปในทศทางทเออใหคนท�างานเกดก�าลงใจและจดการกบปญหาทเคยเกดเหตรนแรงถงขนเผาโรงพกมาแลว

หมายเหต 1) สสม-เฉพาะผขบข,สเทา-เฉพาะผโดยสาร,สฟา–รวมผขบขและผโดยสาร 2) ชนภมท 1 หมายถง เขตเมองขนาดใหญ คอ เทศบาลนครหรอเทศบาลเมองทเปนศนยกลางกจกรรมทางเศรษฐกจของจงหวด 3) ชนภมท 2 หมายถง เขตเมองขนาดกลาง คอ เทศบาลเมอง ในอ�าเภออนๆหรอเทศบาลต�าบลทมประชากรมากกวา20,000คน 4) ชนภมท 3 หมายถง เขตเมองขนาดเลกหรอชมชนชนบท คอเทศบาลต�าบลทมประชากรนอยกวา20,000คน

จดเรมตน.....คนท�างาน นบแตประเทศไทย ประกาศใช พ.ร.บ.การสวมหมวกนรภยทงผขบขและผซอน มผลครอบคลมทกพนททงประเทศ มาตงแตเมอวนท 1 มกราคม

Best Practice 93

พ.ศ.2539มาจนถงปจจบนนจากการส�ารวจของหนวยเฝาระวงและสะทอนสถานการณความปลอดภยทางถนนมลนธไทยโรดสพบวาอตราการสวมหมวกนรภยของผใชรถจกรยานยนตปพ.ศ.2553–2559ในภาพรวมทงประเทศอยท 43% ซงขยบลงมาเลกนอยจากป 2553 (44%) (รายละเอยดดงรปท 8) ทงทมนโยบายในการบงคบใชกฎหมายและการตดตามประเมนผลมาอยางตอเนองตงแตมประกาศทง4ฉบบดงน... 1) มตคณะรฐมนตรเมอวนท29กนยายน2552เหนชอบแผนแมบทความปลอดภยทางถนนพ.ศ. 2552-2555 โดยก�าหนดใหงานความปลอดภยทางถนนเปนวาระแหงชาต 2) มตคณะรฐมนตรเมอวนท29มถนายน2553ก�าหนดใหระหวางปพ.ศ.2554-2563เปน“ทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน”(DecadeofActionforRoadSafety) 3) ระเบยบส�านกนายกรฐมนตรวาดวยการปองกนและลดอบตเหตทางถนนพ.ศ.2554ประกาศณวนท8มกราคมพ.ศ.2554 4) นโยบายนายกรฐมนตร (นางสาวยงลกษณ ชนวตร) ใหขยายผลโครงการรณรงคสงเสรมการสวม หมวกนรภย 100% ออกไปอก 3 ป (พ.ศ.2555 - 2557)จากเดมทก�าหนดใหส�านกงานต�ารวจแหงชาตก�าหนดนโยบายมาตรการใหเจาหนาทต�ารวจจราจรและเจาหนาททเกยวของบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดจรงจงและตอเนองครอบคลมทวพนททกชวงเวลาโดยเฉพาะผใชรถจกรยานยนตตองสวมหมวกนรภยทไดมาตรฐานผใชรถยนตตองคาดเขมขดนรภยงดการใชโทรศพทเคลอนทขณะทขบขเปน100%ภายในป2554

รปท 8อตราการสวมหมวกนรภยของผใชรถจกรยานยนตปพ.ศ.2553–2559

94 Best Practice

ปญหาอยตรงไหน.....นโยบายและมาตรการกฎหมายใชหรอไม? ท�าไม การออกนโยบายและมาตรการกฎหมายเพอบงคบใชกฎหมาย ทง 4 ฉบบ ทประกาศออกมาแลวอยางตอเนองยงไมเหนผลสมฤทธชดเจนทงทการประกาศโดยทราบทวกนนนถอเปนการประกาศจากผบรหารระดบประเทศ....ถางนแลวปญหาอปสรรคอยตรงไหน จากการสอบถามเจาหนาทต�ารวจผซงผ ปฏบตงานในพนท พบวาประชาชนขาดความเขาใจทถกตองถงความรนแรงจากปญหาอบตเหตทางถนนและคดวาเปนเรองของโชคชะตาประกอบกบความไมไววางใจและคดวา เจาหนาทตงดานตรวจจบเพอหวงเงนคาปรบ เพราะประเดนส�าคญอนๆ มอยมากท�าไมเจาหนาทไมไปกวดขนรวมถงภาวะการณน�าของผน�าทกระดบตงแตผวาราชการจงหวด ผบงคบการต�ารวจภธรนายอ�าเภอนายกอปท.ทไมตอเนองเขมแขงและสอดประสานกนในทกระดบกอใหเกด“ระบบอปถมภ”ขนในสงคมเจาหนาทต�ารวจผปฏบตงานจงยากตอการกาวขามแรงเสยดทานทงหลายโดยล�าพงสดทายอยางททราบกนดวาหากตองการจะเปลยนแปลงพฤตกรรมเสยงของบคคล จ�าเปนตองด�าเนนการควบคกนไประหวางมาตรการการให ความร ประชาสมพนธกบการบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดจรงจง ดงเชนบทเรยนจากตางประเทศ เชนออสเตรเลยและบทเรยนในประเทศไทยอยางจงหวดนครศรธรรมราชซงบทเรยนของพนทอยภายใตภาวะการณน�าทเขมแขง ตอเนองจรงจงของพล.ต.ต.วนไชยเอกพรพชญผบงคบการต�ารวจภธรจงหวดนครศรธรรมราชคนปจจบน โดยบทเรยนดงกลาว เกดขนจากความช�านาญและทกษะเฉพาะในเรองการจดการขอมล การสรางการมสวนรวมของคณะท�างานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนระดบจงหวดนครศรธรรมราชทไดสะสมองคความรไวมากพอโดยสวนใหญองคความรทสะสมเกดขนจากบทเรยนปญหาอปสรรคทเกดขนจากการปฏบตงานจรงในพนทสอดรบกบภาวะการณน�าทเขมแขงของทานผบงคบการพล.ต.ต.วนไชย ไดอยางถกทถกเวลา จนสามารถขยายผล Model การด�าเนนงานดานหมวกนรภยไปยงต�ารวจภธรภาค 8 ไดในทสด...รายละเอยดประกอบดวย

Best Practice 95

...การเผชญหนากบวกฤตการณ VS ศกยภาพในการจดการปญหาของจงหวดนครศรธรรมราช...2

นบตงแตวกฤตการณประชาชนเผาโรงพกประทวงการบงคบใชกฎหมายหมวกนรภยทสภ.เมองในปพ.ศ.2543จนเจาหนาทต�ารวจทเกยวของถกยายออกนอกพนททงหมด หลงจากนน เจาหนาทต�ารวจกไมสามารถบงคบใชกฎหมายหมวกนรภยไดอกตอไป สรางผลกระทบจากปญหาทเกดขน มผบาดเจบรอยละ 80 บาดเจบทศรษะและเกนกวาครงเสยชวตจากการบาดเจบทศรษะรนแรง ในขณะทโรงพยาบาลมหาราชนครศรธรรมราชขาดแคลนหมอดานศลยกรรมระบบประสาท อยางไรกดในชวงป พ.ศ. 2543-2551 มความพยายามอยางมากของต�ารวจในการบงคบใชกฎหมายหมวกนรภย แตไมสามารถขามค�าขเผาโรงพกของประชาชนไปได โดยตงแตป พ.ศ. 2551เปนตนมาไดด�าเนนการสงเสรมการสวมหมวกนรภยในพนทผานโครงการดงน ป พ.ศ. 2551-2552 โครงการหมวกแสนใบปลอดภยถวนหนา รบบรจาคหมวกนรภยจากองคกรปกครองสวนทองถนจากประชาชนการจดทอคโชวเพอจดสรรหมวกนรภยใหสภ.32สภ.แจกจายแกประชาชนในพนทตามบรบทโครงการดงกลาวสงผลใหโครงการของสภ.เมอง2โครงการคอโครงการจบแลวแจก และจบคนขบรบคนซอนไมสวมหมวกนรภย 2 เทา ประสบความส�าเรจ มอตราการสวมหมวกนรภยในพนท มากกวารอยละ 70และไมมการตอตานจากประชาชน ปพ.ศ.2553-2554กองบงคบการต�ารวจภธรขยายความส�าเรจไปทโครงการ นครปลอดภย จบจรง ปรบจรง สงผลใหอตราการสวมหมวกภาพรวมทงจงหวดอยทรอยละ54 ปพ.ศ.2555-2556ขยายโครงการเขาไปในองคกรในชอนวตกรรม 3 โมเดล ผานองคกร 3 องคกรคอโรงเรยนโรงงานและหมบาน ป 2557-ปจจบน กองบงคบการต�ารวจภธรภาครวมกบคณะท�างาน

2สรปบทเรยนการด�าเนนงานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนกองบงคบการต�ารวจภธรจงหวดนครศรธรรมราช,วรรณมขวด

96 Best Practice

ปองกนและแกไขปญหาอบตเหตจราจรระดบจงหวดด�าเนนงานโครงการนครปลอดภย ทกวน ทกวย หมวกหมวกนรภย 100% จนเกดเปนมาตรการองคกรขยายผลทงจงหวดและจากการส�ารวจของมหาวทยาลยราชภฎนครศรธรรมราชพบวาอตราการสวมหมวกนรภย ภาพรวมจงหวดอยท รอยละ 73 จ�านวน บาดเจบและตายจากการบาดเจบทศรษะไมเพมขนและมแนวโนมลดลง (ระบบเฝาระวงการบาดเจบ:IS) โดยขนตอนการด�าเนนงานนบแต โครงการหมวกแสนใบปลอดภยถวนหนาโครงการวาระนครปลอดภยทกวนทกวยสวมหมวกนรภย100% โครงการปรบจรง จบจรง 24 ชวโมง โครงการนวตกรรม 3 โมเดล และ นครปลอดภย:มาตรการองคกรมขนตอนการท�างานคอกองบงคบการต�ารวจภธรจะก�าหนดนโยบายและแนวปฏบตถายทอดไปยง สภ.ในความรบผดชอบ32สภ.สภ.แตละสภ.น�านโยบายไปแปลงสการปฏบตตามบรบทของพนทโดยมจดยนอยทการบงคบใชกฎหมายกองบงคบการจะตดตามประเมนผลการท�างานของแตละสภ.ทมวชาการถอดชดความรทงทประสบความส�าเรจและไมส�าเรจ เพอปรบกระบวนการท�างานของแตละสภ.อยางตอเนอง ส�าหรบขนตอนการด�าเนนงานโครงการนครปลอดภย ทกวน ทกวย หมวกหมวกนรภย 100% จนเกด Model 4+4+1 ขยายผลไปยงต�ารวจภธรภาค 8 จะมรายละเอยดในการด�าเนนงานดงน 1) ขนเตรยมการ (1 เดอน) • เตรยมขอมล สถต สถานการณ ความส�าคญของปญหา โดยโรงพยาบาลมหาราชนครศรธรรมราชเปนผจดเกบและสงเคราะหขอมลใหเกดความนาสนใจกอนน�าเสนอผบรหาร • ผบงคบการต�ารวจภธรฯเขาพบผวาราชการจงหวดชแจงท�าความเขาใจ • สรางทมภาคเครอขายกระจายท�าความเขาใจกบหนวยงานอนๆ • การท�าเปนวาระจงหวดประกาศเปนนโยบายชดเจนเพอปองกน“ระบบอปถมภ”และเจาพนกงาน/ผปฏบตงานด�าเนนการไดสะดวกโดยการ

Best Practice 97

MOUหนวยงานราชการทงหมด778หนวยเอกชน193หนวย(ระดบอ�าเภอจะมนายอ�าเภอ กบผก�ากบลงนามคกน)หมายเหต การMOU ตองท�าใหม กรณเปลยนผน�า • ก�าหนดเครองมอคอ • มการประชมระดบผวาราชการจงหวด (ผานเวทความมนคงและกรมการจงหวดใชสถตน�าเสนอหารอในทประชม)และลงไปถงระดบอ�าเภอ • สรางGrouplineประเดนหมวกนรภยเชญผน�าทกองคกรเขากลม • ก�ากบตดตามประเมนผลผานชองทางทหลากหลาย เชนก�าหนดเปนวาระการประชมประจ�าเดอน และการตดตามผาน Line group ทตองมการรายงานเปนประจ�า 2) ขนท 2 ก�าหนดมาตรการ (4 เดอน) • ด�าเนนการประชาสมพนธและจดฝกอบรม(จ�านวนคนทผานการอบรมทวทงจงหวดประมาณการอยท 300,000 กวาคน เพยงพอทจะไปลอกนทงจงหวด) ในสวนของการประชาสมพนธในระดบพนท เจาหนาทต�ารวจจะด�าเนนการ“เคาะประตบาน”ประชาสมพนธทกครวเรอนใหเหนวาหวงด ไมไดท�าเพอเงน ความสมพนธกบชาวบานจงดมาก รถตองหามจอดทโรงพก(วงทงวน)และกลบมารายงานลงตารางวาประชาสมพนธไดเทาไหรเชนมการตกลงรบปากวาจะใสกครวเรอนฯลฯ • อบรมครแมไก(เจาหนาทต�ารวจ)32สภ.160คน(คดเลอกโดยต�าแหนงหนาท หรอหวหนาสถานเขารบการอบรมเอง) โดยสรางความเขาใจ1 รอบ พรอมมอบ Package เพอใชเปนวตถดบในการฝกอบรมตอในพนทประกอบดวยslideน�าเสนอในรปแบบPowerpoint,VDOclipรวมถงการฝกอบรมเทคนควธการพดและการน�าเสนอโดยอาจารยจากมหาวทยาลยราชภฎ) 3) ขนท 3 บงคบใชกฎหมาย (4 เดอน) • ชวงแรก เจาหนาทต�ารวจจะด�าเนนการจบกมผกระท�าผดและ น�ามาเขารบการอบรมโดยใหชมภาพยนตรและสงชอใหหนวยงานทเปนผบงคบบญชารบทราบ(ไดตวเลขขอมลสารสนเทศ)

98 Best Practice

• จากนนจงจะบงคบใชกฎหมายอยางเขมขน จบปรบโดยไมมการรองขอ สรปสาระส�าคญของกลยทธทจงหวดนครศรธรรมราชน�ามาใชด�าเนนงานจนประสบผลส�าเรจประกอบดวย 1) การท�างานรวมกบทมสหสาขาแบบมสวนรวมของภาคเครอขายผานเวทประชมทงแนวราบและแนวดงทกเดอนอยางตอเนองลงพนทในชมชนทมปญหาออนไหวรวมกบภาคเครอขายการรวมมออยางเขมขนกบสอมวลชนทกแขนง 2) การใชขอมลชบงสถานการณและการตดตามประเมนผล 3) การบงคบใชกฎหมายอยางจรงจงตามบรบทของพนท 4) การตงตวชวดในทกระดบจนถงระดบสภ. 5) การก�าหนดเรองอบตเหตทางถนนเปนหนงในวาระการประชมความมนคงของต�ารวจ 6) การมคณะท�างานดานการขบเคลอนอบตเหตทางถนนโดยม ผบงคบการต�ารวจภธรเปนประธาน 7) ในทางปฏบตการน�าหลกการไปสผลงานและผลลพธตองการภาวการณน�าทตอเนองเขมแขงและสอดประสานกนทกระดบจงจะสามารถเอาชนะแรงเสยดทานของระบบทยดโยงกบคนในระบบวฒนธรรมการท�างานแบบเดมๆทฝงรากหยงลกมานานในการแกปญหาทตองการความรวมมอขามสาขา อยางเรองอบตเหตจราจรถดจากภาวการณน�าศกยภาพในการตามหรอตอบสนองการน�านบเปนประเดนส�าคญ ความรความช�านาญทางเทคนคเปนเรองใหญประการแรกทพงค�านง เพราะเปนฐานของการวางแผน น�าแผนสการปฏบตและก�ากบตดตามประเมนผลดชนวดศกยภาพในเรองนคอคณภาพของ แผนงาน/โครงการทอยในกระดาษ3

3ต�าราระบาดวทยาอบตเหตจราจร,ไพบลยสรยะวงศไพศาล

Best Practice 99

13. โครงการสรางมาตรการองคกรในการสงเสรมการ สวมหมวกนรภย 100% ต�าบลเหนอเมอง จงหวดรอยเอด

บรบท/ตนทนเดม สถานการณ สภาพปญหา องคการบรหารสวนต�าบลเหนอ จงหวดรอยเอดเมองประสบปญหาบคลากรประสบอบตเหตทางถนนกอใหเกดความสญเสยทงชวตและทรพยสนขององคกร รวมถงความเสยหายในแงของเวลาและตนทนทรพยากร จงเลงเหนความส�าคญในการรณรงคและสรางจตส�านกในเรองความปลอดภยทางถนนและพฤตกรรมเสยงทสามารถปองกนไดเชนการบงคบใชการสวมหมวกนรภย100%ในผใชรถจกรยานยนตทงผขบขและผซอนทายโดยมหนวยงานเขารวมโครงการจ�านวน8หนวยงานจากภาครฐภาคเอกชนสถานศกษา

ทนเดม................ มองคกรตนแบบสวมหมวกนรภย 3 แหง ทไดด�าเนนการมา ตอเนอง ไดแก 1.อบต.เหนอเมอง 2.โรงเรยนไพโรจนวชชาลย 3.หาง BigCซงเกดแนวทางรปแบบวธการด�าเนนงานองคกรตนแบบป2558ตามขนตอนการจดท�ามาตรการองคกรของบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถจ�ากดซงเปนผใหการสนบสนนและค�าปรกษาโดยมทนเดมชกชวนภาคท�างานปกตมกจกรรมเขมแขง แนวคดวา การเสยชวต บาดเจบ มผลกระทบตอองคกรและธรกจ และการเหนคณคาตนเอง เปนนโยบายผบรหาร ในหนวยงานตนเองเปนความปลอดภยในชวตและทรพยสนและพบโอกาสในการพฒนาคอ ใน 3 องคกรตนแบบ หากมการถอดบทเรยนถงการเปลยนแปลงทเกดขนในการด�าเนนงานอยางตอเนอง ในองคกร กบ ผเกยวของ เพอน�ามาปรบปรง ตอยอดมาตรการองคกรโดยเฉพาะปจจยทท�าใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม ของบคลากรในองคกร ชดความรในการสรางมาตรการองคกรการสงเสรมหมวกนรภย“องคความรในการตอยอด การขบเคลอนงานมาตรการองคกร” กระบวนการ

100 Best Practice

ขบเคลอนผาน(ผาน5ส5ช)จากการถอดบทเรยนพบวา • รปแบบ การด�าเนนงานใช-ความร-ทศนคต-Situation-พรบ. -วนยกฎหมาย • วธการ การมสวนรวมในทกๆกระบวนการ กบผเกยวของทกระดบมสวนรวมคดท�าในองคกรเปดโอกาสในการน�าเสนอแนวทางรวมกน การใหความร ตอเนอง ตอยอดความร ขาวสาร เหนเพอนไดรบบาดเจบ บทลงโทษของผละเมด ขอตกลงในองคกร ตกเตอน –การประเมนในการ ตอสญญาจางใชการประชมตอเนองใหขอมลตอเนองทกเวทกตกาขององคกรและเชอมกบงานปกต • แนวคด วา “การเสยชวต บาดเจบ มผลกระทบตอองคกรและธรกจ และการเหนคณคาตนเอง เปนนโยบายผบรหาร ในหนวยงานตนเอง เปนความปลอดภยในชวตและทรพยสน”มขนตอนดงน • คนขอมลและเสนอผลกระทบจากอบตเหตรถจกรยานยนต จากบทเรยนความส�าเรจ ใน 3 องคกรตนแบบ)แนวคด รปแบบ วธการ ด�าเนนงาน(ในเวทประชมประจ�าเดอนหวหนาสวนราชการและการประชมภาคแบบเคลอนทของทมตารวจ/ปภและรพ.รอยเอดเพอการชงเชยรเชอมกบ ผบรหารในดานนโยบายงบประมาณเสรมใหเกดกจกรรมตามนโยบาย • อบต.เหนอเมอง เจาภาพหลกในการเชอมงานอบตเหตกบภาครฐ เอกชน โรงเรยน และประชมทมงาน ขอเขาพบ ผวาราชการจงหวด เพอมอบนโยบายMOUสงการเปนหนงสอสงการใน8หนวยงานและสถานศกษาสพฐ/สพมทงจงหวดด�าเนนการมาตรการองคกร100%และหนวยงาน 8 องคกรเขารวมองคกรตอยอดขยายผลพรอมเกบขอมลสถตอบตเหต บาดเจบ เสยชวต การสวมหมวกนรภยกอน-หลง ด�าเนนงาน โดยผานการประชมคณะกรรมเดอนละ1ครงน�ามาตรการการเกดอบตเหตก�าหนดกฎบตรควบคมมการท�าแผนงานมาตรการองคกรโดยมผบรการรบรองและสนบสนนส�ารวจจกรยานยนตใบขบขพรบและสถตการเกดอบตเหต56-59ใชขอมล

Best Practice 101

สถตอบตเหต3ฐานโดยคณะกรรมการมหลกคดการด�าเนนงาน3หลกการ “รณรงคปลกจตส�านกและสรางกระแส” • รวมกนจดเวทเชอมนโยบายและงบประมาณ ภาครฐ เอกชนMOU ผวาเปนประธาน และตดตามผลของการMOUกบ8องคกรตนแบบ ขยายผลไปยง สสจ.รอยเอด สสอ.รอยเอด ทกอ�าเภอ รวมทงกรมทางหลวงชนบทและแผนดน • ขบเคลอนผานการมสวนรวมใหความรขาวสารจดท�ามาตรการขอตกลงกตกาภายในองคกรตอเนองโดยการถายทอดความรในการขบเคลอนมาตรการองคกร • โรงงานตางๆเกดกฎบตรของทกหนวยงานทางถนนเพมกฎบตรมากขน รวมถงการหาภาคเพมการสงเสรมความรดานความปลอดภย และขาวสารตางๆในโรงงานมการตดตามควบคมตรวจสอบในBigCหากละเมดมฝายบคคลเขาดแลก�ากบเสรมภมคมกนและเพมและขยายเครอขายในหนวยงานยอยขององคกรเอกชนในโรงงานโดยประชาสมพนธนโยบายตดกฎบตรก�าหนดพนทสวมหมวกตดปายรณรงคประชาสมพนธดานนอกในชมชนและในโรงงาน ตดสตกเกอรรวมโครงการหากไมปฏบตตาม ลงโทษและมบนทกกฎบตรผกระท�าผดปรบทศคต โดยการสอสารพดคยสาเหตไมปฏบตตามชแจงประจ�าเดอนจ�านวน1,800คนชแจงใหพนกงานผลดผลเสยผบรหารท�าตวเปนตนแบบมสหกรณหมวกนรภยตดตอหนวยงานภายนอกมาท�าพรบ.และจ�าหนายหมวกนรภยแกพนกงาน

ส�าหรบผลงานเดน พบกจกรรมทนาสนใจ ไดแก การอบรมให ความรแกนน�า จนท.รกษาความปลอดภย การใชระบบ C-TPAT เปนระบบความปลอดภยมาตรฐานขององคกรเอกชน มาประยกตใชการควบคม ก�ากบในงานปกตและการพฒนาองคกรและขยายเครอขายภายในมเครองตรวจวดปรมาณAlcพนกงานขบรถรบสงและไดรบรางวลทนนทบรและผวาราชการจงหวดรอยเอด

102 Best Practice

โรงเรยน ไพโรจนวชชาลย เพราะเกดอบตเหตมาก โรงเรยนท�ามาตรการองคกร100%โดยการจดการสงแวดลอมจดสถานทจอดรถท�าปายโลโกขดสตเสนเกดถนนตวอยางเดกนกเรยนมกองทนหมวกโรงเรยนมคมอการออกกฎบตรดจากบ.กลางเปนหลกกฎบตร(รร.) เชอมกบการคดคะแนน จตพสยในคมอนกเรยน ทงน ปองกนสาธารณภยจงหวดรอนเอด และ บ.กลางรวมกน ในการจดงานรณรงคใหความรในโรงเรยนในโรงงานและตดตามเปนพเลยงการด�าเนนในโรงงานรวมตรวจสอบกองทนปายและการมทจอดรถมรถรบสงพนกงานมเครองเปาแอลกอฮอล ถอดบทเรยน แลกเปลยนเรยนรและตดตามประเมนผล โดยคณะกรรมการและคณะพเลยงรวมกนจากการประเมนผลการด�าเนนงานมาตรการองคกร2ครงใน8องคกรตนแบบโรงงานพบหนวยงานทผานการประเมน 7 แหง สาเหตทไมผ านการประเมน พราะการเชอมตอขณะผ บรหาร หวหนางาน ไมชดเจน เนนธรกจ ไมมเจาหนาท ไมพยงพอและมการเปลยนเจาหนาทตลอด เขา-ออกตางสาขา ไมตอเนองในการท�างานตามเกณฑการประเมนโดยการสมตรวจ,ใชกลองCCTV360องศาในโรงพยาบาลรอยเอดทงภายในและภายนอกตรวจรถกระจกระเบดเขมขนเปนการประเมนผลและตดตามและการบงคบใชมาตรการองคกรของโรงงาน/โรงพยาบาล/โรงเรยน ความยงยนทเกดจากนโยบายสถานการณเมอมการเปลยนผบงคบบญชามผลตอนโยบายและมาตรการองคกรจงมการน�าไปสองคกรยอยหรอสาขา เพอใหพนกงานมแนวทางปฏบตรวมกน ตามกฎ และอาศยความรวมมอทกภาคสวน เกาะกมในการท�างาน ภาครฐ เอกชน องคกรอสระ สถาบน พระปกเกลาในการด�าเนนงานงดเหลา ปญหาอปสรรค พบวา ในโรงงาน-เมอพนกงาน ออกนอกหนวยงานไมปฏบตตามกฎจราจรจนถงบานท�าแตในหนวยงานหนวยงานภาครฐ-การบงคบใชกฎหมายจดตงดานบางจดไมสามารถตงดานไดเพราะ เวลาเรงดวน

Best Practice 103

ตองผอนผนการจบกม ท�าใหการจราจรตดขด ขาดบคลากรในหนวยงานภาครฐมาด�าเนนงานตอเนอง เพราะมงานประจ�างบประมาณการด�าเนนงานมาลาชา ท�าใหการด�าเนนงานไมเปนไปตามแผนประเดนพเศษ ในกลมเยาวชนเพราะการเกดอบตเหตของเดกนกเรยนขาดทกษะการขบข-ไมมวนยไมท�าตามกฎจราจรผาไฟแดงควรมการน�าเสนอเพมมาตรการ/ความรความเขาใจเขาไปในหลกสตรเชอมโรงเรยนมาเปนภาคเครอขายมากขนมการจดตงชมรมอบตเหตในโรงเรยนท�าโรงเรยนตนแบบชนชมในSocialและสพม. ,สพป. ท�าMOUขอคนพบ : ขอเสนอแนะในการตอยอดงาน เพอความยงยนในพนท พบวาองคกรเอกชนใชหลกการ 3 ประการ (รณรงคปลกจตส�านก/สรางกระแส/เพมและขยายเครอขายในหนวยงานยอย)ในการด�าเนนการ“พนกงานเปนทรพยสนของบรษท” แสดงความเปนเจาภาพชดเจนและตองการขยายผลไปยงชมชนในปตอไป เปนแนวคดทด ควรมการ PDCA ในองคกรตอเนองใหเหนผลความส�าเรจและดงผน�าชมชนเขามามสวนรวมหากตองการขยายผลไปยงชมชน โดยใชขอมลสถตอบตเหตในการขบเคลอนผาน ผเกยวของตอไปและการทมหนวยงานเขารวมงานหลากหลายภาครฐเอกชนควรมการMapping พนทการทางานตามผลงานเดน (Good Practice) เพอความตอเนองในการสอสารและทางานรวมกนของภาคเครอขาย

สญญาณความยงยน พบวา ตองใชเวทหวหนาสวนราชการในการ คนขอมลและตดตามงาน ผ บรหารตนแบบและถายงานส องคกรยอย (เอกชน) เกดมาตรการในองคกรเอกชนเชอมโยงกบนโยบายและการประเมนตอสญญาจาง

104 Best Practice

กลมโครงการ สถำนศกษำ/เยำวชน/กชพ กภย 14. สานส�านก สรางการเรยนร...สวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนของเยาวชนเมองแมกลอง

เดกและเยาวชนกบสถานการณอบตเหต อบตเหตทางถนนในประเทศไทย ในชวงป พ.ศ. 2556 มผเสยชวต14,789 คน คดเปนอตรา 22.89 ตอประชากร 100,000 คน โดยทกๆ วน จะมคนไทยเสยชวตจากอบตเหตทางถนนเกอบ41คนหรอประมาณ2คนตอชวโมง(มรณะบตรและหนงสอรบรองการตายส�านกนโยบายและยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสข)กลมอายทเสยชวตมากทสดคอ15-19ป(1,757คน)รองลงมา 20-24 ป (1,426 คน) รถจกรยานยนตเปนพาหนะทมจ�านวนการเสยชวตมากทสด ถง 5,593 คน เชนเดยวกบสถานการณอบตเหตทางถนนในจงหวดสมทรสงครามพบวาในป2556มผเสยชวต29คนคดเปนอตรา14.94ตอประชากร100,000คนป2557มผเสยชวต28คนคดเปนอตรา14.1ตอประชากรแสนคนจากการรวบรวมขอมลผบาดเจบจากอบตเหตจราจร ป2557ทผานระบบการแพทยฉกเฉนพบวา เปนเพศชายจ�านวน955คน (58%)เพศหญง679คน(41.56%)ผบาดเจบสวนใหญอยในกลมอาย15-19 ปจ�านวน303คน(18.5%)รองลงมา20-24ปจ�านวน186คน(11.4%) ยานพาหนะทมผ บาดเจบมากทสดคอ จกรยานยนต จ�านวน 1,342 คน (86.8%)รองลงมาเปนรถปคอพและรถเกงซงอบตเหตจราจรสวนใหญเกดมากในกลมเยาวชนและกลมวยรนและเกดจากการขบขรถจกรยานยนต จากการส�ารวจขอมลการสวมหมวกนรภยโดยมลนธไทยโรดส พบวา ในป 2556 จงหวดสมทรสงครามผขบขจกรยานยนตสวมหมวกนรภยรอยละ60ผโดยสารสวมหมวกนรภยเพยงรอยละ7จากการด�าเนนงานปองกนและลดอบตเหตทางถนนในกลมเยาวชนชวง 2 ปทผานมาพบวา เปนการจดกจกรรมเชงรณรงคและการท�ากจกรรมเปนชวงสนๆ ตงแตการพฒนาศกยภาพเดกและเยาวชนการพฒนาโครงการและการลงมอด�าเนนโครงการเชอมไปส

Best Practice 105

การน�าขอมลอบตเหตทเกดขนมาวเคราะหรวมกนกอนทจะพฒนาโครงการเพอด�าเนนงานรวมกบชมชนทองถนและหนวยงานทเกยวของจนพบวาอบตเหตจราจรสวนใหญเกดจากการขบขจกรยานยนตสาเหตเกดจากการไมสวมหมวกกนนอกขณะขบขรวมทงมจดเสยงตางๆของถนนสายหลกและสายรองมากมายในชมชน ท�าใหครและเดกทราบถงสาเหตของอบตเหตทเกดขนในจงหวดสมทรสงครามวาเกดจากปจจยเสยงไดแกถนนไมพรอมไมสมบรณช�ารดเสยหายทางโคงรถดดแปลงสภาพไมพรอมไมถกตองตามกฎจราจรและพฤตกรรมของคนดมสราแลวขบขบขรถโดยไมสวมหมวกกนนอกเปนตนแตหวใจส�าคญทยงไปไมถงในการแกปญหาคอรากของปญหาทเกดจากการขาดการปลกฝงจตส�านกและทศนคตเรองการขบขปลอดภยและมวนย ทศนคตและความเชอเชน “ถาไมใสหมวกกนนอกจะถกจบ” ซงไมไดมการสรางการเรยนรกบเดก วาถาไมใสแลวหากเกดอบตเหตจะเกดผลกระทบและการสญเสยอยางไร เมอด�าเนนการเสรจสนกไมไดสกดถอดเปนองคความรทส�าคญกบการปรบเปลยนพฤตกรรมการขบขปลอดภยและผเกยวของกยงไมตระหนกและไมคนหาวธการสอนหรอสรางการเรยนรแบบใหมๆ ทสรางจตส�านกไดอยางเหมาะสม ในระหวางการด�าเนนงาน ดงนนการสรางการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยเรองการใชรถใชถนนอยางปลอดภยใหกบเยาวชน โดยเฉพาะการสรางจตส�านก ในกลมเสยงส�าคญคอเยาวชนโดยเฉพาะชวงอาย15-20ปทก�าลงอยในวยคกคะนอง และเดกปฐมวยทจะเตบโตเปนวยรนตามล�าดบจงมความจ�าเปนจากการด�าเนนงานโครงการพฒนาและสนบสนนเครอขายการลดอบตเหตบนทองถนนระดบเยาวชนในจงหวดสมทรสงครามทผานมาตงแตป 2556 ทางคณะท�างานโครงการไดชดความรและบทเรยนของจงหวดสมทรสงครามจงมความพยายามทจะสรปออกมาเปนเทคนคและกระบวนการสรางการเรยนรและกระบวนการปลกส�านกความปลอดภยทางถนน รวมถงพฒนาเปนคมอใชส�าหรบกลมเยาวชน ในพนทอนๆ จงท�าใหเกดโครงการสรางกระบวนการเรยนรและการสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนของเยาวชนจงหวด

106 Best Practice

สมทรสงคราม เพอใหการด�าเนนงานตอเนองนายสรตนผลละศร ส�านกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสงครามจงไดจดท�าโครงการสรางกระบวนการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนของเยาวชนจงหวดสมทรสงครามภายใตการสนบสนนงบประมาณด�าเนนการจากโครงการสนบสนนการด�าเนนงานปองกนอบตเหตจราจรในระดบจงหวด (สอจร.) ของส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.) เพอสรปบทเรยนการท�างานของเครอขายในเรองการจดกระบวนการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนส�าหรบเยาวชนสงเคราะหความรทไดจากการสรปบทเรยนมาก�าหนดเปนหลกสตรกระบวนการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนส�าหรบเยาวชนและเพอพฒนาหลกสตรและทดลองปฏบตการในกลมเดกและเยาวชนในการสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนส�าหรบเยาวชน

สานกระบวนการ...สเดกและเยาวชน

โครงการสร างกระบวนการเรยนร และสร างวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนของเยาวชนจงหวดสมทรสงครามมกระบวนการด�าเนนงาน ผานกจกรรมการประชมคณะท�างานเพอสงเคราะหความรทไดจากการสรปบทเรยนมาก�าหนดเปนหลกสตรกระบวนการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนส�าหรบเยาวชนการจดท�าหลกสตรกระบวนการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนส�าหรบเยาวชนทดลองปฏบตการในเครอขายคณะท�างานดานเดกและเยาวชนโดยมกระบวนตามขนตอนประกอบ

Best Practice 107

ดวย1)การประชาสมพนธโครงการฯ2)การศกษาสถานการณการเกดอบตเหตสถต การสญเสยจากอบตเหตของเดกและเยาวชนในจงหวดสมทรสงคราม3) การประชมระดมสถานการณการเกดอบตเหตของเดกและเยาวชนรวมกบหนวยงานทเกยวของดานเดกและเยาวชน 4) การทบทวนสถานการณการเกดอบตเหตและจดเสยงตางๆ ในการเกดอบตเหตในจงหวดสมทรสงครามควบคกบการอบรมพฒนาศกยภาพเดกและเยาวชนในการสบคนสาเหตการเกดอบตเหตเชงวเคราะห (ขนตน)การพฒนาโครงการ จ�านวน 20 โครงการ การตดตามหนนเสรมโครงการใหม 10 โครงการ โครงการเดม 10 โครงการ การสรปบทเรยนการท�าโครงการยอยในพนท/ จากการจดกจกรรมตามหลกสตรทไดทดลองปฏบตการในกลมเดกและเยาวชนและจดท�าคมอหลกสตรกระบวนการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนส�าหรบเยาวชนเพอเผยแพรสสาธารณะโดยมส�านกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสงครามมลนธสวางเบญจธรรมสมทรสงครามและเทศบาลเมองสมทรสงครามเปนหลกในการด�าเนนงานสถานต�ารวจภธรเมองสมทรสงครามต�ารวจทางหลวงถนนพระราม2ส�านกงานขนสงจงหวดบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถจ�ากดสาขาสมทรสงครามและส�านกงานเขตพนทการศกษาสมทรสงคราม เปนภาคเครอขายทมาชวยกนด�าเนนงานตลอดมา

สานองคความร...กบการขยายตองานเยาวชน เมอทมงานไดประชมสรางความเขาใจคณะท�างานเพอวางแผนออกแบบกจกรรมใหกบเดกและเยาวชนกไดมการอบรมพฒนาศกยภาพเกยวกบอบตเหตทางถนน มการท�าแบบสอบถามเพอประเมนความเขาใจกอนและหลงการเรยนร การลงพนทส�ารวจจดเสยง และน�ามาเขยนจดเสยงทพบ รวมทงการเขยนจดเสยงทสงเกตไดระหวางการเดนทางไป-กลบโรงเรยนและบาน กน�าเสนอใหเหนถงความส�าคญของการแกไขปญหาจราจรทเปนเรอง ใกลตวจากนนใหเดกและเยาวชนแตละทมกลบไปท�ากระบวนการเดยวกบการ

108 Best Practice

อบรมในพนทชมชนของตนเองและน�าขอมลทไดมาน�าเสนอเพอพฒนาโครงการทจะด�าเนนการผานการพฒนาศกยภาพเรองการเขยนโครงการเขยนโครงการและสงโครงการเขามาขอรบการสนบสนนการด�าเนนงานงบประมาณ10,000บาท/โครงการส�าหรบโครงการใหมและ20,000บาท/โครงการส�าหรบโครงการทไดเขารวมกระบวนการในชวงป2556เมอโครงการทผานการอนมตมการด�าเนนงาน2เดอนจะมทมงานลงไปตดตามหนนเสรมในพนท

การพฒนาศกยภาพเครอขายเดกและเยาวชน

พลงเลกกบการขยายผล... สานพลงเครอขาย • มโรงเรยนทผานการด�าเนนงานในโครงการจ�านวน 13 โรงเรยนซงมการด�าเนนงานเรองความปลอดภยทางถนนในโรงเรยน ทงเรองการขบขจกรยานปลอดภยการรณรงคสวมหมวกกนนอกเปนตน • เกดแกนน�าเยาวชนและเยาวชนทเขารวมโครงการสามารถบอกปญหาจดเสยงทเกดขนได เหนความส�าคญของปญหาอบตเหต และเกดความตระหนกจนน�าสการปรบเปลยนพฤตกรรม เชน การขจกรยานสวมหมวก กนนอก ปนจกรยานในเลนทถกตอง ไมขจกรยานยอนศร รจกปายจราจรสญญาณไฟเปนตน

Best Practice 109

สานพลงองคความรสการจดท�าหลกสตร • เกดกระบวนการปลกจตส�านกสร างการเรยนร วฒนธรรม ความปลอดภยทางถนนในจงหวดสมทรสงครามจ�านวน13โรงเรยนใหกบเดกและเยาวชนชวงชนประถมปท1-3และระดบมธยมศกษาปท6ประกอบดวย1)การสรางความเขาใจกบผทเกยวของ2)การอบรมพฒนาศกยภาพเดกและเยาวชน1วนประกอบดวยการทบสอบความรเรองการขบขปลอดภย10ขอเพอประเมนผลความรเรองการขบขอยางถกตอง การฝกอบรมเรองการขบขปลอดภยชวงเชา และลงเรยนรพฤตกรรมเสยงในพนทจรงชวงบาย การน�าขอมลทไดมาน�าเสนออยางนาสนใจ (ละครใบ การวาดภาพ ฯลฯ) แลวกลบไปเขยนโครงการทพบจดเสยงของแตละโรงเรยน3)ด�าเนนโครงการ2เดอน โดยมการน�าความรทไดจากการอบรมไปประยกตใช 4) ประเมนผลหลงการด�าเนนงานโดยการกลบไปท�าแบบทดสอบเดม • เกดบทเรยนและองคความรจากการท�างานของเครอขายในเรองการจดกระบวนการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนส�าหรบเยาวชนจงหวดสมทรสงคราม และน�าสการจดท�าเปนหลกสตรกระบวนการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนส�าหรบเยาวชนของแตละโรงเรยน เชน โรงเรยนวดปากลดท�าเรองปนไปเรยนรไปเกยวกบบรบทชมชนเปนตนซงมการจดหลกสตรเรองการปนจกรยานอยางถกตองบรณาการเขาไปในวชาสรางเสรมประสบการณชวตวชาลกเสอและชวงลดเวลาเรยนเพมเวลารพบวาเมอเดกไดด�าเนนงาน2เดอนสงผลใหเดกมความเขาใจเรองการขบขปลอดภยเพมขนมากกวา50%เชนรจกปายจราจรขบขจกรยานสวมหมวกกนนอกและบางสวนบอกผปกครองใหสวมหมวกกนนอกเปนตน

110 Best Practice

สานพลงขอมลสการปรบเปลยนพฤตกรรมและบรณาการท�างานการแกไขปญหารวมกน • เปนการท�างานทใชพนทเปนตวตง และกระบวนการมสวนรวม ของเดกและเยาวชนในการเกบรวบรวมสรปวเคราะหขอมลพเลยงชวยประสานงานและขอมลสการบรณาการหนวยงานทเกยวของทกภาคสวนมารวมด�าเนนงานตลอดเวลาตงแตเดอนกนยายน2556–ปจจบนในลกษณะของเครอขายขอมล 3 ฐาน แลวสงขอมลเขา line กลมคณะท�างานเพอน�าไปสการแกไขปญหา โดยใหทกฝายไดด�าเนนงานตามความเชยวชาญ/บทบาททเกยวของรวมทงสงตอขอมลใหปภ.น�าเสนอเขาศนยความปลอดภยทางถนนในในระดบจงหวดตอไป • เป นการส งเสรมกระบวนการเรยนร เพอสร างวฒนธรรม ความปลอดภยทางถนนผานการเรยนรในศตวรรษท21ของทกโรงเรยนทเขารวมโครงการซงเนนใหเดกและเยาวชนเรยนรผานการลงมอท�าโดยครมบทบาทเปนพเลยงหนนเสรม และชวยตงค�าถามเพอออกแบบกระบวนการเรยนรของเดกอยางสอดคลองแตละชวงวย เชนการเกบรวบรวมขอมลและการน�าเสนอจดเสยงของเดกระดบมธยมศกษาการสอสารเรองอนตรายจากการมพฤตกรรมเสยงผานละครใบเปนตน • เ ก ด เ ค ร อ ข า ย เ ย า ว ช นสมทรสงครามรวมพลงปองกนอบตเหตมสมาชกจ�านวน 58 คน ทเขามาแสดง ความคดเหนเรองวฒนธรรมในการขบขอยางปลอดภยรวมกนเชนการแกไขปญหาเมอประสบอบตเหตฉกเฉนเปนตน

Best Practice 111

บทเรยนส�าคญ... • ตองใหเดกลงมอปฏบตดวยตนเองเกบรวบรวมขอมลเรยนรจากพนทจรงสรปวเคราะหและตงค�าถามเพอสรางการเรยนรระหวางการด�าเนนงาน การสรปบทเรยนหลงการท�างาน จะท�าใหเดกเรยนรดวยตนเองจากขางในและเกดเปนจตส�านกในทสด • การปรบเปลยนพฤตกรรมเดกจะตองมการท�าพฤตกรรมซ�าอยางตอเนองจะชวยปลกฝงจตส�านกไดและสงเสรมใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรม • ครตองเออใหเดกและเยาวชนเรยนรและคนหาการเรยนรและสรางวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนทสอดคลองกบแตละชวงวยเพอจดท�าหลกสตรรวมกนตอไป

ปจจยเออ • ครต องพรอมและเปดโอกาส/พนท ให เดกได ลงมอปฏบต และออกแบบกจกรรมอยางเปนกระบวนการ ชวยสรางการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ และการสรปบทเรยนหลงท�ากจกรรม จะท�าใหเดกกลาคด กลาแสดงออกและกลาน�าเสนอผลงานคดนอกกรอบไดอยางสรางสรรค • การท�างานอยางมสวนรวมของสหสาขาวชาชพ ทงสาธารณสขมลนธสวางเบญจธรรมจงหวดสมทรสงคราม บรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถยนตสาขาสมทรสงคราม ฯลฯ ท�าใหสามารถบรณาการการท�างานไดอยางมประสทธภาพ เชน การออกแบบกระบวนการอบรมเชงปฏบตการ การประสานขอมลและการตดตอประสานงานเปนตน • การพฒนาศกยภาพของทมงานเรองกระบวนการคด วเคราะหการวางแผนกอนท�ากจกรรม และการสรปบทเรยนหลงท�ากจกรรม การตงค�าถามเพอสรางการเรยนร ท�าใหการด�าเนนงานมประสทธภาพ และเออ ตอการประสานงานตดตามหนนเสรม

112 Best Practice

เงอนไข • ตองมการสนบสนนใหท�ากจกรรมตางๆอยางตอเนอง เพอสรางการเรยนรและสงเสรมใหเดกและเยาชนเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมการขบขปลอดภย • ตองตดตามหนนเสรมการด�าเนนงานทงในพนทและการบรหารจดการโครงการกลาง เพอใหการด�าเนนงานตามแผนงานทระบไวและ มประสทธภาพ

ปญหาอปสรรค • ภารกจของแตละหนวยงานทมความหลากหลายท�าใหการด�าเนนงานลาชาในบางครงเพราะวาตองอาศยชวงเวลาทเหมาะสมในการงานรวมกน • การโยกยายของผบรหารโรงเรยน สงผลตอกระบวนการด�าเนนงานและสรางการเรยนรของเดกและเยาวชนรวมทงครทดและเดกในแตละ ชวงชนดวย

การตดตาม / หนนเสรม • มการประชมทมงานอยางตอเนองเพอวางแผนการด�าเนนงาน และการประชมทมงานรวมกบครของแตละโรงเรยนทเขารวมท�ากจกรรม ในโครงการตลอดจนการตดตามหนนการด�าเนนงานของแตละโรงเรยนในชวงปฏบตการ • ทมงานครและผปกครองทชวยสอดสองและดแลนองๆทเขารวมกระบวนการวามการปรบเปลยนพฤตกรรมไดจรงเชนการสวมหมวกกนนอกการขบขยอนศร เปนตนและชวนสรปบทเรยนหลงการด�าเนนงานของแตละโครงการ

แนวทางการขยายผล / ความยงยนของโครงการ • ครสามารถน�ากระบวนการไปสอดแทรกในการเรยนการสอนหรอพฒนาเปนหลกสตรเรองการสรางจตส�านกและวฒนธรรมการขบขปลอดภยเพอลดอบตเหตทางถนนในจงหวดสมทรสงครามไดในทกสาขาวชาและสอดคลองกบแตละชวงวย

Best Practice 113

• สามารถพฒนากระบวนการเรยนรไปยงครศนยเดกเลกทง16แหงครอบคลมพนท3อ�าเภอในจงหวดสมทรสงครามเพอสรางจตส�านกและวนยในการสวมหมวกกนนอกมาโรงเรยนของเดกนกเรยนและผปกครอง • มการสรปบทเรยนการด�าเนนงานรวมกนระหวางทมงาน ครในโรงเรยนชวงประถมศกษา–มธยมศกษาและครศนยเดกเลกเพอพฒนาหลกสตรการเรยนรอยางตอเนองตงแตเดกและเยาวชนระดบปฐมวย ประถมศกษาและระดบมธยมศกษา

ศนยเดกเลกอบต.บางขนแตกเหนความส�าคญเรองการสวมหมวกกนนอก

ขอเสนอแนะ / อนๆ • สงเสรมใหแตละโรงเรยนจดท�ากจกรรมเลกๆเพอสรางสอในการสรางการเรยนรวฒนธรรมความปลอดภยทางถนนแลวใหเดกนกเรยนมาผานฐานการเรยนรอยางตอเนองหรอสอดแทรกไปในการเรยนการสอนแตละวชาชวยใหเดกเกดการเรยนรและน�าสการปรบเปลยนพฤตกรรมในทสด • ถาจะท�าใหคนเปลยนพฤตกรรมตองเรมตงแตวยเดกครอบครวตองมสวนรวมในการปรบเปลยนพฤตกรรมรวมกบโรงเรยนชมชนและสงคม โดยการกระตนเตอนอยางตอเนองออกแบบกจกรรมทสงเสรมใหเดกตระหนกเรองความปลอดภยทางถนนเมอเดกเปลยนกจะบอกตอท�าใหคนทเกยวของกจะปรบเปลยนตามไปดวย • การบรณาการการขอมลอบตเหตและกระบวนการท�างานรวมของหลายหนวยงานตองอาศยการตดตอประสานงานและการน�าขอมลจากในพนททง3ฐานมาน�าเสนอใหสอดคลองกบภารกจของแตละหนวยงานจะชวยใหเกดการแกไขปญหาเรองความปลอดภยทางถนนรวมกนไดอยางเปนรปธรรมและเกดการปรบปรงระบบการจดเกบขอมลอยางมคณภาพรวมกนตอไป

114 Best Practice

15. ปลกพลง สรางเครอขาย การปองกนอบตเหตทางถนน จงหวดประจวบครขนธ

เปนททราบกนดวาสถานการณความปลอดภยทางถนนในประเทศไทยอยในขนวกฤต ถงแมจะมนโยบายจากรฐบาลและความเคลอนไหวจากหนวยงานทเกยวของระดบกระทรวง กรมฯ ตางๆ เขาผลกดนและขบเคลอนงานความปลอดภยทางถนนมาอยางยาวนานเกนทศวรรษ..แตจากรายงาน“GlobalStatusreportonRoadSafety2015”จดท�าโดยWHOไดรายงานประเทศทมอตราการเสยชวตจากอบตเหตทางถนนตอแสนประชากร10ประเทศสงทสด....ยงพบวาประเทศไทยมอตราความสญเสยอยท36.2ตอแสนประชากรสงใหเราตดโผอยในอนดบ 2 รองจากประเทศลเบยไดไมยากเยน...และถกตอกย�าดวยแผนทประเทศทมถนนอนตรายสงทสดออกไปทวโลกเมอวนท7มถนายนพ.ศ.2556โดยMaxFisherผสอขาวของWashingtonPost ...ในขณะททวโลกรายงานความเคลอนไหวของการจดอนดบดงกลาวขางตน ในประเทศเองโดยสวนดสตโพลของมหาวทยาลยสวนดสตไดส�ารวจความคดเหนของประชาชนทวประเทศในหวขอ“10อนดบเรองทท�าใหคนไทยสะเทอนใจมากทสดณวนน”กพบวาปญหาอบตเหตทางถนนยงคงยดหวหาดอยในล�าดบท3รองจากปญหาอาชญากรรมฆาขมขนและปญหาความขดแยงแตกแยกในสงคม(ส�ารวจความคดเหนของประชาชนทวประเทศจ�านวนทงสน1,293คนระหวางวนท20-25มถนายน2559) ถงความสญเสยจากอบตเหตทางถนนขางตนจะสรางความสะเทอนใจและกระทบตอความเชอมนทางเศรษฐกจของประเทศไทยในสายตาชาวโลกจนมองไมเหนความส�าเรจในการเขยอนภเขาปญหาลกนงายเทาไหรนกแตกระนนกตามเรากยงเชอมนวาความสญเสยทไมนาจะยอมรบไดนเปนหนาทของคนไทยทกคนทจะตองรวมมอกนอยางจรงจงในการปองกนภยบนทางถนนเพอความปลอดภยของทกคนโดยเฉพาะอยางยงกบลกหลานหนมสาวคนไทยทเปนก�าลงส�าคญของครอบครวสงคมและประเทศชาต

Best Practice 115

ความเชอน ถกขยายผลไปยงหนวยงานทมความเกยวของกบสขภาวะของคนไทยอกหนวยงานหนงไดแกทมกชพกภยถงแมในอดตทผานมา ทมกชพฯจะเนน“ชวยคนเจบเกบคนตาย”และยงมองไมเหนประโยชนในตนทมบทบาทส�าคญยงตอการด�าเนนงานปองกนโดยเฉพาะงานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนน....หวหนาสอจร.ภาคกลางผมวสยทศนในการผลกดนงานภาคประชาสงคมไดเลงเหนศกยภาพของทมกชพฯสวางเบญจธรรมจงหวดสมทรสงคราม และเรมเชอมประสานเพอชวนใหเปนแนวรวมผลกดนจนเกดModelกชพกภยกบงานปองกนภยจากอบตเหตทางถนนขน Modelการกอตวของทมกชพฯสวางเบญจธรรมจงหวดสมทรสงครามไดรบการยอมรบและถกขยายผลไปยงจงหวดตางๆ ไดแก จงหวดเพชรบรจงหวดสมทรสาคร รวมถงจงหวดประจวบครขนธ โดยทมก ชพ ก ภย สวางราษฎรศรทธา บางสะพาน (Rescue 32) ทมความมงมน...กลาทจะคด...กลาทจะท�า...เพราะมความเชอทวา“อบตเหตทางถนนไมเคยนบญาตใคร” ..และสามารถปองกนได หากเรมตนทการปรบพฤตกรรมเสยงของตวเรา ตงแตเลก ไมนาแปลกใจนกวาท�าไมทมกชพ กภย ของจงหวดประจวบครขนธ จะมความมงมนขางตนเพราะจากสถตอบตเหตทางถนนจงหวดประจวบครขนธเปนจงหวดทมสถตการเกดอบตเหตทางถนนสงมากจงหวดหนงของประเทศไทยเพราะเปนจงหวดทมนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตเดนทางเขามาเปนจ�านวนมากโดยเฉพาะอยางยงในชวงเทศกาลปใหมและเทศกาลสงกรานตของทกป ผานถนนเพชรเกษมซงเปนถนนสายหลกในการเดนทางลงสภาคใตของประเทศไทย จงท�าใหมปรมาณรถหนาแนนประมาณ200,000คนตอวนพนทจงหวดมถนนในชมชนทมลกษณะทเปนทางโคงทางแยก อยเปนจ�านวนมาก แมจะมหลายหนวยงานทเกยวของไดใชความพยายามอยางยงทจะใหความร ความเขาใจ ทงทางดานการบงคบใชกฎหมาย การฝกอบรมใหความรในการปองกนอบตเหตทางถนน การสรางความตระหนกและสรางจตส�านก

116 Best Practice

ดานวฒนธรรมความปลอดภยโดยการประชาสมพนธตามสอตางๆ อยางเตมทและเตมก�าลงความสามารถแลวกตาม แตสถตการเกดอบตเหตกไมลดลงอยางทตงใจ โดยเฉพาะการขบขรถจกรยานยนตในชมชน ไดมผท�าการศกษาสาเหตของการเกดอบตเหตทางถนนพบวาความประมาทขบขขณะเมาสรา ความไมเขาใจ ความเคยชน ขาดจตส�านก ไมรบผดชอบตอสวนรวม การไมเคารพกฎจราจร ไมมการปองกนทถกตองโดยเฉพาะอยางยงการสวมหมวกนรภยการไมคาดเขมขดนรภยลวนเปนสาเหตทท�าใหเกดอบตเหตทงสนเมอเกดอบตเหตจะกระทบกระเทอนทสมองและรางกายอยางรนแรงฯลฯซงลวนแลวแตมตนเหตจากคนซงผเสยหายมแนวโนมทจะเกดขนกบประชาชนในพนทตางๆเพมมากขนโดยเฉพาะในเดกและเยาวชน รายละเอยดสถตการเสยชวตและการบาดเจบจากอบตเหตทางถนนของจงหวด(ขอมลจากส�านกงานสาธารณสขจงหวดประจวบครขนธ) สามารถจ�าแนกไดเปนหวขอดงน 1. อตราการเสยชวตตอประชากรแสนคนพบวามแนวโนมเพมขนเลกนอยรายละเอยดดงตารางท 1

ป อตราการเสยชวตตอประชากรแสนคน

ป 2555 37.51

ป 2556 39.82

ป 2557 35.75

Best Practice 117

2. จ�านวนผบาดเจบ และถนนทเกดอบตเหต ชวงเดอนตลาคม 2556–กนยายน2557รายละเอยดดงตารางท2-3

จ�านวนผบาดเจบ ถนนทเกดอบตเหต

รวม(ราย)

ชาย(ราย)

หญง(ราย)

ทางหลวง ในเมอง ชนบท

12,736 7,481(58.74%)

5,255(41.26%)

4,805(37.50%)

3,462 (27.02%)

4,548(35.49%)

ประเภท ยานพาหนะ

MC. ปกอพ PC. รถจยย.พวงขาง

รถโดยสาร

รถบรรทก

รถต จกรยาน คนเดนเทา

ผบาดเจบ

8,874(69.68%)

1,904(14.95%)

1,726(13.55%)

19(0.15%)

18(0.14%)

51(0.40%)

42(0.33%)

47(0.37%)

55(0.43%)

ผเสยชวต

102 - 21 1 - 6 4 2 11

3. จ�านวนการบาดเจบและเสยชวตจากอบตเหตรถจกรยานยนต(ข อมลจากแบบเฝ าระวงการบาดเจบโรงพยาบาลประจวบค รขนธ ปพ.ศ.2556–2557)รายละเอยดดงตารางท4

ป จ�านวนผบาดเจบทงหมด (ราย)

จ�านวนผเสยชวต (ราย)

ชวงอาย 1- 10 ป (ราย)

สวมหมวกนรภย

2556 2,877 1 77 0

2557 3,063 1 79 5

118 Best Practice

ขอมลจากตารางทง4ขางตนบงชสาเหตส�าคญของการเสยชวตเกดขนในเดกและเยาวชนทใชรถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทมกชพกภยจงหวดประจวบครขนธและเครอขายไดวเคราะหปญหารวมกน และลงมตทจะแกไขปญหาท “ตนเหต” โดยจะท�างานเชงรก ไปยงกลมเปาหมายเดกและเยาวชนในสถานศกษาใหเขามามสวนรวมตอการปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนน โดยจะสรางจตส�านกใหแกเดกและเยาวชน ผปกครองและคนใกลชด ผานโครงการ “ปลกพลง สรางเครอขาย การปองกนอบตเหตทางถนน จงหวดประจวบครขนธ” มงหวงใหเกดความระมดระวงในการใชรถใชถนนและลดอตราการเกดอบตเหตทางถนนในเดกและเยาวชนโดยมทมกชพ กภย สวางราษฎรศรทธา บางสะพาน (Rescue 32) และทมงานภาคเครอขาย เปนแกนขบเคลอนงานซงโครงการดงกลาวไดรบความเหนชอบและสนบสนนงบประมาณด�าเนนการจาก คณะท�างานสนบสนนการปองกนอบตเหตจราจรระดบจงหวด (สอจร.) โดยการสนบสนนของส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

คนหาพนทน�ารอง..สถนนปลอดภย โครงการ“ปลกพลง สรางเครอขาย การปองกนอบตเหตทางถนนจงหวดประจวบครขนธ”ไดก�าหนดกลมเปาหมายและพนทด�าเนนการไวดงน1)เครอขายกชพกภยและหนวยงานทเกยวของในจงหวด2)โรงเรยนตางๆและวทยาลยตางๆในจงหวด3)อาสาสมครจงหวด4)เยาวชนนอกระบบการศกษาในพนท5)เครอขายชมชนผปกครองในพนทและ6)ภาคเครอขายทเขารวมกจกรรมรณรงคปองกนและลดอบตเหตทางถนนในจงหวดประจวบครขนธ ก�าหนดกรอบการท�างาน... เนนการสรางเครอขายในสถานศกษา ดวย เทคนค Learning by Doing ตาม Model กชพฯ สวำงเบญจธรรม จงหวดสมทรสงครำม

Best Practice 119

ทมกชพฯสวางราษฎรศรทธาบางสะพาน(Rescue32)ไดปรกษาทมพเลยงสอจร.ภาคกลางและทมกชพฯสวางเบญจธรรมจงหวดสมทรสงครามถงแนวทางกรอบการท�างานทมงเนนสรางเครอขายปลกจตส�านกในการปรบเปลยนพฤตกรรมโดยจะเนนพฤตกรรมเสยงหลกเรองการสวมหมวกนรภยเพอใหเหนรปธรรมชดเจนอาศยเทคนคLearningbyDoingโดยสกดชดความรออกเปนชนเปนชวง(ครอบคลมทฤษฎและปฏบต)ลงไปใหความรสถานศกษาในระดบประถม และมธยม แตระหวางด�าเนนกจกรรม คณะท�างานไดขยายกลมเปาหมายไปยงโรงเรยนอนบาลและอาชวะดวยรายชอสถานศกษาทเขารวมโครงการแบงตามระดบชนมดงตอไปน ระดบชนอนบาล ไดแก โรงเรยนธนาคารออมสน (ระดบชนอนบาล-มธยม)โรงเรยนอนบาลประจวบครขนธ ระดบมธยมศกษาตอนตน1-3ไดแกโรงเรยนทบสะแกวทยาโรงเรยนบานบางสะพานนอยโรงเรยนประจวบวทยาลย ระดบชน ปวช. ปวส. ไดแก วทยาลยการอาชพบางสะพาน เทคนคประจวบครขนธโดยเชอมกบนายอ�าเภอผลกดนเรองการสวมหมวกนรภย100%ทงอ�าเภอ ระดบทองถน ไดแก อบต. ชยราชชมชนบานปากคลอง ชมชนบางสะพานและรพ.บางสะพานนอย(ไดรบโลมาตรการองคกรสวมหมวกนรภย100%จากสวนกลาง) กจกรรมทใชกอการด...แบงเปน 1. กจกรรมทใชกระตนจตส�านกเพอปรบเปลยนพฤตกรรมเสยงหลกเรองการสวมหมวกนรภยเรมจาก 1) จดประชมเครอขายผเกยวของเพอชแจงท�าความเขาใจรวมกน ในการด�าเนนกจกรรมภายใตโครงการ 2) การอบรมพฒนาเครอขายการลดอบตเหตนกเรยนในสถานศกษาทเปนกลมเปาหมาย เจาหนาท ผบรหารของโรงพยาบาล รวมถงบคลากร

120 Best Practice

แกนน�าในทองถนทเขารวมโครงการโดยออกแบบกจกรรมเนนทฤษฎlearning bydoingใชเทคนค5ส.และเลอกใชสอทนาสนในการกระตนจตส�านกเชนclipVDOหนงสนFacebookLineGroupYouTubeซงเปนสอทเดกเขาถง ง ายและดน าสนใจ ชวนเหนป ญหาทง3 ป จจย จากนนชวนลงพนท (ภาคปฏบต)คนหาจดเสยงจดท�าขอมลสถตในพนทใชslideในการใหความร (เชาเปนทฤษฎความรทวไปพฤตกรรมเสรมFRฟนคนชพเบองตนบายจะลง พนทดจดเสยงแลวกลบมาเขยนสงทพบเหนในพนทภาคสนาม) 3) การใหความร ผานทประชม OD เฉพาะเรองความปลอดภยทางถนน(Organization Development) ใหกบพนกงานและผบรหารในโรงพยาบาล มผอ�านวยการเปนประธาน กอนก�าหนดเปนมาตรการองคกร หากไมสวมหมวกนรภยมโทษปรบ50บาทแตถาเจาหนาทของโรงพยาบาลโดนจบปรบนอกเขตโรงพยาบาลเพราะฝาฝนกฎหมายเจาหนาทตองไปเสยคาปรบและสงชอกลบมายงโรงพยาบาล เพอตดเงนเดอนและพจารณาคาตอบแทนพเศษอนๆ ผลลพธและเสยงสะทอนจากเจาหนาทโรงพยาบาล พบวาไมไดรบแรงตาน แตรองขอใหโรงพยาบาลสนบสนนการสวมหมวกนรภยโดยจดหามาแจกใหกบเจาหนาทผลทไดจากการอบรมดงกลาว คอนกเรยน เจาหนาท แกนน�าทองถนมความรความเขาใจเกยวกบการขบขอยางปลอดภยอนตรายจากการไมสวมหมวกนรภยการคนหาจดเสยงจดอนตรายทส�าคญไดเรยนรวาท�าไมตองปองกนและลดอบตเหตทางถนน

Best Practice 121

2. กจกรรมการแกไขจดเสยง บรเวณโคงเขาโพธซงเปนจดอนตรายทเกดอบตเหตทกครงเมอฝนตก เรมจากคณะท�างานรวมกบผอ�านวยการ โรงพยาบาลบางสะพานนอย จดท�าขอมลการเกดอบตเหตทงเชงปรมาณและเชงคณภาพณจดดงกลาวเขาหารอกบแขวงทางหลวงชมพรถงสถานการณความไมปลอดภยและความรนแรงทเกดขนอยางตอเนอง (ความถของจ�านวนครงของการเกดอบตเหตสงทสด26ครงตอวน)รวมถงก�าหนดมาตรการระยะสนโดยคณะท�างานไดน�ารถฉกเฉนเปดไฟวบวาบในชวงฝนตกณบรเวณกอนถงทางโคงเขาโพธ เพอเตอนผใชทางใหลดความเรวและเพมความระมดระวงในบรเวณดงกลาว ระหวางรอแผนระยาวททางหลวงไดจดท�าแผนขออนมตงบประมาณตดตงเสาไฟตลอดทกชวง รวมถงการเพมความฝดใหผวทาง ฯลฯ ขณะนอยระหวางด�าเนนการ

ทนเดมทมอยแลว…จดแขง จดออนของพนท ความส�าเรจ ณ จดเรมตนของโครงการ เกดจากตนทนเดมและแรงบนดาลใจของทมกชพ กภย ทมบทบาทเดนชดในเรองการท�างานเพอสงคม(ถายทอดจากรนสรน)ประกอบกบการใชขอมลสารสนเทศ“ชง”เสนอผบรหารไมวาจะเปนนายอ�าเภอหรอผอ�านวยการโรงพยาบาล/สถานศกษาสรางจดสนใจ ใหกบกจกรรมโดยอาศยทกษะในการใช socialmedia ท�าหนงสนกระตน การรบรและสรางการมสวนรวมจากทม/ชมชน/กลมเปาหมาย/ภาคเครอขายเพออดชองวางทชมชนตงค�าถามวาท�าไมตองท�าท�าแลวไดอะไร...และในขณะเดยวกน การลกขนมาท�างานปองกนอบตเหตทางถนนของทมกชพ สามารถเปลยนมมมองและทศนคตของคนภายนอกทมองกชพกภยในภาพลกษณทไมดในอดตกลายเปนสรางโอกาสและตนทนบางอยางใหกบทมเมอสวนกลางเหนศกยภาพและความมงมน ไดสนบสนนงบประมาณ และตนทนในการท�างานกลบคนพนทเชนหนปมในการเรยนการสอนกชพ

122 Best Practice

ปญหาอปสรรค คณะท�างานไดรวบรวมปญหาอปสรรคระหวางด�าเนนกจกรรมและพบวาเกดจากคณะท�างานมงานประจ�าเพอนรวมงานไมเขาใจและคดวาไมใชหนาทรวมถงเรองชวงเวลาทด�าเนนกจกรรมไปกระทบกบงานประจ�าหากมpowersupport ในระดบนโยบายและการจดการเอกสาร ทงรายงานการเงนและรายงานงวดนาจะสงผลใหการด�าเนนกจกรรมของคณะท�างานมประสทธภาพเพมมากขนโดยเฉพาะการจดกจกรรมอบรมทนาสนใจเชนเทคนคการท�าclipหรอหนงสนซงเปนเครองมอทจะกระตนและสรางองคความรใหมเพอเชอมรอยกลมผเขารบการอบรมไปแลวไมใหขาดหายและทจะขาดเสยมไดคอกลไกการCoachingของทมพเลยงจงหวดสมทรสาครทควรจะมการเตมเตมระหวางทางทด�าเนนโครงการ

บทเรยนความส�าเรจ การท�างานของคณะท�างานกชพกภยจงหวดประจวบครขนธในการสรางความปลอดภยทางถนนใหเกดขนในพนทนน มความส�าเรจเกดขนหลายสวนซงแตละสวนสามารถถอดบทเรยนไดดงน 1. การตอยอดModel กชพ กภย มลนธสวางเบญจธรรม โดยใชเทคนคLearningbyDoingเปนฐานคดในการท�างาน 2. การใชขอมลคณภาพและขอมลเชงปรมาณ “ชง” เพอ “ชอน” ผบรหารใหเหนความส�าคญและรวมผลกดนกจกรรมภายใตโครงการใหประสบความส�าเรจจนสามารถขยายผลไปยงอ�าเภอและทองถน 3. การแกปญหาจดเสยงโดยใชขอมลและทกษะทมอยผานSocialMediaกระตนหนวยงานทเกยวของใหก�าหนดงบประมาณและมาตรการแกไขปญหาระยะยาวเปนผลส�าเรจ 4. คณะท�างานมทกษะหลายดานและสวมหมวกหลายใบ(สวมบทกชพเจาหนาทITของโรงพยาบาลและเปนดเจจดรายการวทย) ความส�าเรจเบองตนเหลานนาจะสงผลใหการท�างานเพอความปลอดภยทางถนนของทมกชพกภยจงหวดประจวบครขนธมองเหนปลายทางทจะผลกดนภเขาแหงปญหาทวาใหลดลงอยางชาๆแตทวายงยนในอนาคต

Best Practice 123

16. สอสอนใจเดกเวยงแหงเมาไมขบจงหวดเชยงใหม

ผมไดเหนตวอยางในหมบานทมคนแกดมเหลา วยรนเมาเหลาและมการแขงรถซงกน ตอนท�าโครงการรสกตนเตน ไมรวาจะส�าเรจหรอไม แตกอยากท�าเพราะงานนท�าแลวไดความปลอดภยกบตวเอง...เสยงบอกเลาทแฝงรอยยมของนองแมนหรอด.ช.ทปกรโชคศกดศรกลหนงในแกนน�าเยาวชนทเขารวมโครงการ อ�าเภอเวยงแหงเปนอ�าเภอทอยตดชายแดนประเทศไทย-พมาอยหางจากตวเมองเชยงใหมเปนระยะทาง 170 กโลเมตร มความหลากหลายของประชากรจาก9ชาตพนธซงสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมและรบจางทวไป ลกษณะเสนทางในพนทคอนขางคดเคยวและสงชน เปนถนนรถวงสวนทางเดยว มจดเสยงทางโคงหลายจดทงถนนสายหลกและมจดเสยงในชมชน6 จด ถนนมความช�ารด ไมมสญญาณไฟจราจร มการเกดอบตเหตบรเวณจดโคงทกเดอน การเกดอบตเหตสวนใหญเปนอบตเหตจากรถจกรยานยนต เชน ชาวบานมการดมเหลาหลงการท�างานชวงเยนแลวเกดอบตเหต สวนเยาวชนในพนทซงมพฤตกรรมขรถจกรยานยนตดดแปลง และชกชวนกนแขงรถซงตามถนนในหมบานเปนประจ�าจนเกดรถลมบาดเจบเลกนอยแตไมถงขนเสยชวต รวมทงผปกครองทไมสวมหมวกกนนอกเวลาขรถในหมบานหรอในการมารบลกหลานทโรงเรยนเปนตนประกอบกบเมอกลางป2558เกดเหตการณเดกเวยงแหงคนหนง มพฤตกรรมเมาแลวขบจนท�าใหเกดอบตเหตหมชนกลม นกปนจกรยานบนถนนในเมองเชยงใหม จนกลายเปนเหตการณสะเทอนขวญและถกกลาวถงอยางกวางขวางจงเปนทมาของการท�าโครงการเดกเวยงแหง รวมลดปญหาเมาไมขบ เดกนกเรยนในระดบมธยมศกษาจงเปนกลมเปาหมายของโครงการเพราะเปนวยทอย ในชวงหวเลยวหวตอและมพฤตกรรมเสยงดงกลาว โดยมแกนน�านกเรยนจาก 3 โรงเรยนเขารวมโครงการ ไดแก โรงเรยนบานเปยงหลวงโรงเรยนเวยงแหงวทยาคมและโรงเรยนบานนามน (ร.ร.ประจ�า)

124 Best Practice

รวมจ�านวน 50 คนซงสงทอยากเหนจากงานน คอ อยากใหเดกมความร ความเขาใจและเปลยนความคดวาอบตเหตปองกนได โดยเรมจากตวเอง สร างการมส วนร วมของเยาวชนในการป องกนและลดอบต เหตจากการเมาแลวขบและตองการเผยแพรความคดของเดกและเยาวชนทม ตออบตเหตจากการดมสรา งานนจงเนนการท�างานทใหเดกไดคด วางแผนและลงมอท�ากจกรรมดวยตวเอง จดเรมตนใหเยาวชนไดใชศกยภาพทมทงดานความคดสรางสรรคบวกกบพลงกายพลงใจทมมาท�าประโยชนใหกบตนเอง เพอนและสงคม เปนการสรางแรงบนดาลใจใหเยาวชนมจตอาสาโดยใช “สอ” เปนตวกลางในการสรางการเรยนรใหกบเยาวชน เพราะเปนเรองทเยาวชนใหความสนใจและเขาใจไดงาย ซงในชวงกอนเรมโครงการทางพเลยงโครงการจากศนยสรางเสรมสขเพอสงคม คณะคร และแกนน�านกเรยนทง3โรงเรยนไดพดคยท�าความเขาใจและรบฟงความคดเหนตอความเปนไปไดของการท�างาน

ในกระบวนการเรยนรของเดกเวยงแหงในการลดปญหาเมาไมขบ สงทมอง คอ 1) ผ ส งสาร (เยาวชนเป นผ ผลตสอ) 2) สาร (การสอดแทรกเรองราวเกยวกบการขบขไวในเรองราว) 3) ชองทาง การส อสาร ( โปส เตอร และหน งส น ) 4) ผ รบสาร(เดกเยาวชน และคนในชมชน) กจกรรมการเรยนร ของเดกเวยงแหงจงเรมจากการเขาคายอบรม2 วนเพอเตมความรใน 2 เรอง ไดแก ความรกฎหมายจราจร มเจาหนาทต�ารวจ

Best Practice 125

ในพนทเปนวทยากร และความร ในการผลตสอรณรงค มนกศกษาจากมหาวทยาลยแมโจมาสอนขนตอนการท�าหนงสนและโปสเตอร และมพๆ จากบรษทแคนนอนมาสอนวธและเทคนคการใชกลองดจตอลในการผลตสอรวมทงเสรมในเรองการสรางแรงบนดาลใจในการท�ากจกรรมเพอสวนรวม จากนนไดท�าการส�ารวจและเกบรวบรวมขอมลความคดเหนของกลมเยาวชนในพนทเพอใหร วาเยาวชนคดอยางไรกบการเกดอบตเหตจากเมาแลวขบ จะปองกน/ลดอบตเหตอย างไร เมอได รบความร และรวบรวมขอมล เบองตนเสรจแลว เดกเดกจงไดพดคยเพอวางแผนแบงหนาทในแตละฝาย ฝายเกบรวบรวมขอมล ฝายกองถายท�าตดตอ ฝายชองทางการเผยแพร และ เรมด�าเนนการผลตสอตามสายงานทแบงหนาทรบผดชอบในสวนของโปสเตอร มการจดประกวดโปสเตอรโรงเรยนละ3แผนโดยใหครจากแตละโรงเรยนใหคะแนนและลงFacebookใหนกเรยนโหวตโปสเตอรทชอบโปสเตอรทชนะรางวลท 1-3จะถกน�ามาจดท�าเปนปายคทเอาทตดในจดเสยงในชมชน3จดและในตวอ�าเภอเวยงแหง3จด ในสวนของหนงสนเดกแตละโรงเรยนกลบไปผลตสอหนงสนของแต ละโรงเรยน แตผลงานทมความโดดเดนของผลงานทมความนาสนใจและ มเนอหาทมาจากเรองราวในชมชน คอผลงานของโรงเรยนบานนามน ซงเปนโรงเรยนประจ�าทจดตงดวยโครงการพเศษเพอชวยเหลอเดกชนเผาและ เดกดอยโอกาส พลอตหนงสนทเดกถายทอดจากเรองราวทเหนในชวต ประจ�าวนเปนเรองราวของเดกนกเรยนชายคนหนงทเหนพอของตนเองดมเหลาเมาทกวนท�าใหตนเองหนไปคบเพอนทมพฤตกรรมเสยงคอดมเหลาขรถซงจนตนเองประสบอบตเหตบาดเจบจงเกดส�านกผดเพอนๆกมาขอโทษพอแมของเดกคนนน พอแมเหนลกบาดเจบจงฉกคดได พอปรบปรงตวเลกดมเหลากลบมามครอบครวทอบอนอกครง… หนงสนเรองนไดเผยแพรลงใน SocialnetworkทงในFacebookและYouTube

126 Best Practice

จากกจกรรมเลกเลกในระยะเวลาไมกเดอน ท�าใหเดกแกนน�าไดรบความรเกยวกบวนยจราจรการท�าโปสเตอรการท�าหนงสนรวมทงการใชกลองถายรปและวดโอ เรองพวกนเปนความรใหมส�าหรบเดก จนท�าใหเดกนกเรยนทผานกระบวนการเรยนรเกดการปรบวธคดและพฤตกรรมอยางเหนไดชดในเรองการสวมหมวกกนนอคทกครง เลกดมเหลาและขรถดวยความระมดระวง“เมอกอนขรถยงไงกได เราจะไมสนใครยงเสยงดงยงมนส แตตอนนไมขแบบนนแลวตองสนใจคนอนมากขนและตองใสหมวกกนนอคทกครง”สวนมมมองของผใหญใจดทคอยสนบสนนเดก ในมมมองของคณครมองวาเดกทไดเรยนรการผลตสอจะเปนก�าลงส�าคญในการท�าสอของโรงเรยนตอไป ทงในการถายภาพกจกรรมของโรงเรยน การจดท�าหนงสนสงประกวดซงเปนเรองราวของการอนรกษล�าน�าแมหาด ซงเปนล�าน�าทหลอเลยงคนในชมชน สอทเดกท�าขนสามารถน�าไปเผยแพรในงานของชมชน รวมทงใชเปนสอการเรยนการสอนไดอกดวย ในมมของเจาหนาทต�ารวจมองวาอบตเหตทเกดขนเพราะคนในชมชนเพราะสวนใหญเปนกลมชาตพนธไมไดเรยนรกฎจราจรและไมมใบขบข เดกไดท�าโครงการนถอเปนเรองทดไดทงความรในการขบข และสอทเดกท�ากจะน�าไปสอนเรองจราจรใหกบนกเรยนในโรงเรยนอนๆตอไปเพราะดเขาใจงาย แมตลอดระยะเวลาการท�างานทไมไดราบรนนกเนองจากปญหาเรองเดกไมคอยมเวลาท�าใหการอบรมมระยะเวลาสนเกนไปตอการสรางความเขาใจในหลายเรองใหกบเดก การผลตสอตองจดสรรเวลามาท�ารวมกนโดยตองใชชวงเลกเรยน นอกจากนยงมปญหาเรองความไมพรอมของอปกรณ ฟาฝนไม

Best Practice 127

เปนใจและเดกยงไมคอยรเทคนคในการท�าสอและยงขาดการตดตามผลวาสอท เผยแพรออกไปทงปายคทเอาททตดไวตามจดเสยงและหนงสนทเผยแพรออกไปไดรบการตอบสนองเปนอยางไร งานนเปนจดเรมตนใหคนเหนความส�าคญของปญหาอบตเหตในพนทอยากได โดยเรมจากกลมเดกทมพฤตกรรมเสยง สรางการเรยนรผานการ จดท�า“สอ”ทเหมาะสมกบพนทและใชไดจรงไมใชสอส�าเรจรปทวไปแตเปนสอทเดกไดรวมคด ลงมอท�า จนเกดความรสกการเปนเจาของสอ จนกอเกดการเปลยนแปลงจดเลกเลกในกลมเดกซงจะเตบโตไปพรอมกบความตระหนกตอการปองกนอบตเหตทอาจเกดขนไดทกวนาท

เสยงสะทอนจากผท�าโครงการ การท�าโครงนมเจตนาเพอใหเดกและเยาวชนในพนทอ�าเภอเวยงแหงไดเขาใจวาอบตเหตเปนเรองทเกดขนกบตวเรา ตองแกทตวเราและเปนเรองทปองกนได “ถาเดกเขาใจเขาจะไมเปนตนเหตท�าใหใครเดอนรอน ถงขนเสยชวต”เหมอนบทเรยนทเรารกนวามเดกเวยงแหงไปเรยนทเชยงใหมแลวไปดมเหลาขบรถชนจกรยานเสยชวตมการเผยแพรเรองนในSocialMediaท�าใหสงคมภายนอกคดวาเดกเวยงแหงเปนเดกบนดอยไมมความรบผดชอบเรองการขบขภาพพจนของเดกเวยงแหงตดลบไปเลย เมอไดมาท�างานกไดเนนย�าใหเดกๆทง3โรงเรยนคดถงเรองนใหมากเราจะตองชวยกนสรางชอเสยงกลบมาใหไดทกขนตอนของการท�างานจงแฝงไปดวยการปลกฝงคณคาใหเดกมวนยมความรบผดชอบเหนคณคาของคนอนเมอเดกรวมโครงการกไดฝกฝนจนท�าใหพวกเขาเปลยนแปลงไดมากบางนอยบางแตกสามารถท�าใหเขาใจวาคนทกคนมคณคา เดกๆ เกดการเปลยนพฤตกรรมการขบขรถจากประมาทโลดโผนมาขบขอยางปลอดภยรจกรบผดชอบตวเองและไมท�าใหใครเดอดรอนตรงนเองทคนท�างานรสกวา “เดกๆสอบผานแลว เราเองกสอบผานแลวเชนกน”แมจะท�าไดไมมากแตกคดวาคณคาทเดกไดฝกฝนจะตดตวพวกเขาไปจนโตเปนภมคมกนใหพวกเขาด�าเนนชวตไปในทางทดตอไป

128 Best Practice

17. โครงการเยาวชนอาสาจราจร โรงเรยนโนนสะอาด พทยาสรรค ต�าบล/อ�าเภอโนนสะอาด จงหวดอดรธาน

เยาวชนถอวาเปนอนาคตของชาตหากเยาวชนมจตส�านกทดยอมน�ามาสอนาคตของชาตทมนคงและยงยนดงสภาษตทวา“ไมออนดดงายไมแกดดยาก”การปลกฝงวนยจราจรจงตองเรมจากเดกและเยาวชนเพอสรางจตส�านกและความรบผดชอบในการใชรถใชถนนทถกตองตงวยเยาวยอมสงผลเมอเขาเหลานโตขนจะกลายเปนทรพยากรบคคลทมคณคาของสงคม สถานต�ารวจภธรโนนสะอาด จงไดรวมกบโรงเรยนโนนสะอาดพทยาสรรค และภาคเครอขายลดอบตเหตจงหวดอดรธาน ไดแก ส�านกงานขนสงจงหวดอดรธาน แขวงทางหลวงจงหวดอดรธานท 1 บรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ สาขาอดรธาน โรงพยาบาลโนนสะอาด เทศบาลต�าบลโนนสะอาด และอาสาสมครกภย ต�ารวจทางหลวง จดบรการโนนสะอาด โดยไดรบงบประมาณสนบสนนส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) จดท�า “โครงการเยาวชนอาสาจราจร” โดยเนนกลมเปาหมายโรงเรยนมธยมประจ�าอ�าเภอโนนสะอาด คอโรงเรยนโนนสะอาดพทยาสรรคซงเปนโรงเรยนทประสบความส�าเรจในการสงเสรมใหมการสวมหมวกนรภย100 เปอรเซนต นอกจากนยงมมาตรการองคกร แตเมอเวลาผานไปภเขาไฟลกนใกลดบมอดลง จงจ�าเปนอยางยงตองปลกใหปะทอกครงดวยตนทนเดมทมอยแลวจงเปนเรองไมอยากทจะด�าเนนการโดยอาศยกระบวนการสรางศนยการเรยนรดานการใชรถใชถนนผานสถานต�ารวจภธรโนนสะอาด (สถานยอยในสถานศกษา) ซงศนยการเรยนรประกอบดวยศนยการเรยนทางดานทฤษฏและเนอหาวชาการซงประกอบดวยเนอหาวชาการหลกและหวใจการใชถนนอยางปลอดภยกฎและวนยจราจรการแจงเหตการชวยเหลอผประสบเหตและการสงกลบการเยยวยาหลงเกดเหตเพอใหนกเรยนไดมองเหนภาพการจราจรทงระบบ นอกจากนยงมกจกรรมทาสตเสน ปรบปรงเครองหมายจราจรภาย ในสถานศกษา ซงสามารถใชเปนสถานททดสอบการขบขเบองตนเพอให

Best Practice 129

นกเรยนสามารถเรยนรและซมซบสงทถกตองทกวนจนเปนนสย แตทกอยางจะเปนไฟไหมฟางและเสอมไปตามการเวลา เราจงตองสรางคนทจะมรกษาสบไปจากรนสรนโดยการอบรมอาสาจราจรเพอเปนผชวยเหลอเจาพนกงานจราจรในการอ�านวยความสะดวกดานการจราจรและจดการจราจรในสถานศกษานอกจากนเยาวชนอาสาจราจรทเปนกลมแกนน�ายงเปนวทยากรรนเยาวประจ�าศนยการเรยนร สามารถถายทอดความรใหกลมเพอนๆ ในโรงเรยน และยงสามารถเปนพเลยงใหกบเพอนนกเรยนในระดบเดยวกน หรอรนนองระดบประถมศกษาทจะมาศกษาดงานนอกจากนศนยการเรยนดานการจราจรในสถานศกษายงเปนแหลงเรยนรของชมชนไดอกดวยทงมการรวบรวมสอการสอนทางอเลคทรอนคและสออนๆไวดวยจงงายตอการใชและการถายทอดโดยเยาวชนอาสาจราจรซงหากสามารถพฒนาตอยอดไปไดส�านกงานขนสงจงหวดอดรธานมาประเมนอาจมการลดชวโมงอบรมในการสอบใบอนญาตขบรถไดอกดวยซงเชอวาสามารถด�าเนนการไดในอนาคตอนใกลน จดเดนของโครงการคอการสรางศนยการเรยนดานการจราจรภายในสถานศกษาผานสถานต�ารวจภธรยอยมการอบรมอาสาจราจรนอกจากจะเปนผชวยเหลอเจาพนกงานแลวยงสามารเปนวทยากรประจ�าศนยการเรยนรไดอกดวยซงศนยการเรยนรนมทงภาคทฤษฏและภาคปฏบตสามารถเปนแหลงการเรยนรไดในระดบอ�าเภอไดเปนอยางด ปจจยแหงความส�าเรจคอ ความรวมมอรวมใจของภาคเครอขายลดอบตเหตจงหวดอดรธานทชวยเตมเตมในสวนทขาดโดยการน�าขอดของแตละองคกรมารวมกนไวทศนยการเรยนรน

130 Best Practice

กลมโครงการ อำสำสมครจรำจร 18. โครงการเสรมสรางเครอขายอาสาจราจรในการปองกนแกไขปญหาอบตเหตทางถนนจงหวดบงกาฬ

จากขอมลเกยวกบการบาดเจบและเสยชวตจากอบตเหตจราจรมสาระส�าคญคอ ในปพ.ศ.2555คนไทยเสยชวตจากอบตเหตทางถนนกวา12,000คน หรอเฉลยวนละ 30 คนเศษสรางความสญเสยกวา 70,000 ลานบาท โดย1 ใน3ของผเสยชวตจะเปนก�าลงหลกของครอบครวสงผลกระทบตอคณภาพชวตของผทไดรบผลกระทบโดยตรงตอรางกายและจตใจจากการบาดเจบ พการ ความสญเสยดงกลาวพบวาผเสยชวตและผบาดเจบเปนกลมวยรนและวยท�างานเปนสวนใหญ ความสญเสยทเกดขนจากอบตเหตจราจรท�าใหองคกรตางๆ รวมมอกนเปนภาคเครอขายในการบรณาการการท�างานรวมกนก�าหนดยทธศาสตรและแนวทางในการปฏบตการตางๆเพอปองกนและลดอบตเหตจราจรลงใหบรรลเปาหมายตามทก�าหนดไว ซงรฐบาลมมตรบรองแผนแมบทความปลอดภยทางถนน และ ประกาศใหอบตเหตทางถนนเปน “วาระแหงชาต”พรอมทงตงเปาหมายจะลดอตราการเสยชวตใหนอยกวา10คน/ประชากรแสนคนในอก10ป สอจร.ไดด�าเนนการเพอสนบสนนการปองกนอบตเหตทางถนนโดยมวตถประสงคเพอลดการบาดเจบเสยชวตใหไดตามเปาหมายทรฐบาลก�าหนดไวเพอพฒนาประสทธภาพในการด�าเนนงาน การขบเคลอนงานปองกนอบตเหตจราจร สอจร. ไดก�าหนดวสยทศนในการขบเคลอนงานปองกนอบตเหตทางถนนคอ“เสรมพลงเครอขายสรางจงหวดถนนปลอดภย”สอจร.ปรชญาการท�างานคอ“ พฒนาเครอขาย เสรมพลงภาค สรางความปลอดภยบนถนน” สวนพนธะกจมงเนนพฒนาเครอขาย หนนเสรมพลงการด�าเนนงานภาค เครอขาย เพอสนบสนนการปองกนและแกปญหาอบตเหตทางถนน เพอใหสอดคลองแนวทางการขบเคลอนงานของ สอจร. ต�ารวจภธรจงหวดบงกาฬ มแนวคดทจะสรางภาคเครอขายในการปองกนอบตเหตทางถนน โดยต�ารวจภธรจงหวดบงกาฬจะเปนเจาภาพในการสานงาน เสรมพลง สรางภาค-เครอ

Best Practice 131

ขายระดบจงหวดทกภาคสวน ใหเขามามสวนรวมในการปองกนแกไขปญหาอบตเหตบนถนนเรมตงแตเยาวชนในโรงเรยนทองถนชมชนและหนวยงานทเกยวของกบการงานถนนทงนเพอลดอนตราการเสยชวตจากอบตเหตบนถนนใหไดตามเปาหมายทรฐบาลก�าหนดไว สถตขอมลการเกดอบตเหตจราจรในเขตพนทจงหวดบงกาฬป2556ทง8อ�าเภอมผไดรบบาดเจบจากอบตเหตทางถนนโดยเฉพาะรถจกรยานยนต623 ราย เสยชวต 23 รายและ ใน ป 2557 มผไดรบบาดเจบ 797 ราย เสยชวต 49 ราย ถนนทเกดเหตสวนใหญเกดเหตบนถนนในอบต./หมบาน/ชมชน ซงเปนถนนสายรอง กวารอยละ 60 (ขอมลจากบรษทกลางคมครอง ผประสบภยจากรถจ�ากดมหาชน)ผประสพเหตสวนใหญเปนกลมผใชแรงงานและเยาวชน รถทเกดเหตสวนใหญยงเปนรถจกรยานยนต สาเหตการเกดอบตเหตสวนใหญเกดจากการ ขบขฝาฝนกฎจราจร ขาดความรในเรองกฎจราจรอยางแทจรง รวมถงการใชรถใชถนนอยางปลอดภย ไมรหลกการขบขอยางปลอดภยดมสราขณะขบรถและผขบขไมสวมหมวกนรภยขอมลดงกลาวผประสบเหตสวนใหญเปนผใชแรงงานและเยาวชนถนนทเกดเหตสวนใหญเปนถนนสายรองต�ารวจภธรจงหวดบงกาฬไดจดก�าลงต�ารวจจราจรลงไปในพนทจดการจราจรในชมชน แตก�าลงต�ารวจจราจร ไมเพยงพอทจะเขาไปจดการจราจรบนถนนใน อบต/หมบาน/ชมชน/ไดอยางทวถง ท�าใหปญหาการเกดอบตเหตทางถนนในชมชนมเพมมากขน จงมแนวคดทจะสรางเครอขายอาสาจราจรภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการปองกนและลดอบตเหตทางถนนในอบต./หมบาน/ชมชน จดระเบยบการจราจรบนถนนในชมชน การบงคบใชกฎหมายแบบบรณาการ สงเสรมพฒนาชมชนใหเรยนรกฎจราจรการขบขอยางปลอดภย ทงนเพอลดปญหาการเกดอบตเหตจราจรบนถนนใน อบต./ชมชน/หมบานลดการบาดเจบและเสยชวตของคนในชมชนสรางเครอขายอาสาจราจรทเปนเยาวชนในสถานศกษาใหเขามามสวนรวมในการปองกนแกไขปญหาจราจรในโรงเรยนและจดการจราจรหนาโรงเรยนเพอใหเกดความปลอดภยกบเยาวชนในวยศกษาเลาเรยน

132 Best Practice

โดยมวตถประสงคเพอเสรมสรางภาคเครอขายทกระดบในจงหวดบงกาฬ ใหเขามามสวนรวมในการปองกนแกไขปญหาอบตเหตทางถนนในอบต./ชมชน/หมบานเพอพฒนาเครอขายฝายปฏบตการใหเปนอาสาจราจรท�าหนาทเปนผชวยต�ารวจในการจดระเบยบการจราจรใหสอดคลองกบวถชวตในชมชนโดยยดหลกการมสวนรวมของชมชนเพอใหอาสาจราจรเขาไปพฒนา/ปลกจตส�านกประชาชนในชมชน/หมบาน/สถานศกษา ใหมวนยในการใชรถใชถนนอยางถกตองและปลอดภย และเพอลดปญหาการบาดเจบ เสยชวต จากอบตเหตบนถนนใน อบต./หม บาน/ชมชน เพอเปนโครงการน�ารอง ใหองคการปกครองสวนทองถนเขามาสนบสนนสรางเครอขายอาสาจราจรเปนของตนเอง ส�าหรบกจกรรม/วธการ/ขนตอนส�าคญประกอบดวยการขอรบการสนบสนนงบประมาณจากขอรบการสนบสนนจาก สสส.เพอใชในการอบรมอาสาสมครจราจรจ�านวน100คน • กจกรรมท1เรมตนดวยการสรางภาคเครอขายเปนคณะท�างานปองกนอบตเหตจราจรระดบจงหวดอ�าเภอทองถนผ านเวท ประชมคณะกรรมการจงหวดเพอขแจงโครงการฯและจดประชมคณะท�างานเพอสงเคราะหทนเดมในจงหวดบงกาฬและเลอกพนทอปท.น�ารองเพอฝกอบรมอาสาจราจร10 อปท. จ�านวน 100 คน และจดเวทสะทอนขอมล/ปญหา การบรณาการท�างานรวมกนระหวางต�ารวจพเลยงอปท.น�ารองทง10อปท.และคณะท�างาน • กจกรรมท2การฝกอบรมอาสาจราจรเพอท�าหนาทจดการจราจรฝกอบรมอาสาจราจรชมชนอปท.น�ารองทง10อปท.ๆละ10คน • กจกรรมท3การตดตามประเมนผลจดเวทแลกเปลยนเรยนรทงจงหวดโดยใหอปท.น�ารองทง10อปท.น�าเสนอผลงานประกวดโดยน�าเสนอpowerpointโดยมภาคเครอขายอปท.จากทกอปท.เขารวมเวทแลกเปลยนเรยนรจดประชมคณะกรรมการจงหวดเพอตดตามการขบเคลอนงานของอปท.และชวยแกไขปญหาอปสรรคทเกดขนจดวาระการประชมคณะกรรมการและ

Best Practice 133

อปท.น�ารองทง10อปท.(ประมาณ5ครง)น�าเสนอความกาวหนาในการท�างานและมการแตงตงคณะท�างานประเมนผล/ประกวดการด�าเนนงานของพนทในภาพรวมลงนเทศในพนท • กจกรรมท4ประชมคณะท�างานฯสรปผลการปฏบตงาน ผลส�าเรจมภาคเครอขายทเปนอาสาสมครจราจรเพอชวยเหลองานต�ารวจดานอ�านวยความสะดวกจราจรปองกนแกไขอบตเหตทางถนนและงานดานความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนเพมขนจ�านวน100คน ท�าใหประชาชนในพนทมความปลอดภยจากอบตเหตทางถนนมากขนท�าใหประชาชนไดมสวนรวมในการด�าเนนการกบปญหาทเกยวของกบผลกระทบของตนเองสามารถแกไขปญหาไดถกตองตามวถของทองถนนนๆอยางยงยนเกดหมบานน�ารอง มอาสาจราจรเขามาท�าหนาทจดระเบยบการจราจรรกษาความปลอดภยในชมชนเกดการแลกเปลยนเรยนรและแนวทางการท�างานทสามารถน�าไปประยกตใชในแตละพนทมการขยายเครอขายการปองกนอบตเหตทางถนนไปยงชมชนอนๆปญหาการบาดเจบ เสยชวต ทเกดจากอบตเหตทางถนนในชมชนลดลงลดปญหาขอขดแยงระหวางประชาชนกบเจาหนาทของรฐไดในระดบหนงผลกระทบจากการสญเสยงบประมาณในการซอมแซมอปกรณเกยวกบการจราจรของแขวงทางหลวงลดลงปญหาอาชญากรรมและยาเสพตดในพนทลดลงจากการขาวทไดรบจากกลมอาสาสมครจราจร จากผลส�าเรจขางตนสงผลใหคณะท�างานฯไดรบค�าชมเชยจากหนวยงานตางๆ ในพนท เชน จงหวดบงกาฬ สถานศกษาตางๆอาสาจราจรทออกปฏบตงานในพนทสรางความปลอดภยดานการจราจรและลดอบตเหตทางการจราจรไดจรงไดรบเกยรตบตรชมเชยจากหนวยงานในพนทนนๆและยงท�าใหต�ารวจภธรจงหวดบงกาฬ ไดรบงบประมาณสนบสนนจากทานผวาราชการจงหวดบงกาฬ ใหจดฝกอบรมอาสาสมครเพมเพอใหครอบคลมทวทกพนท มากไปกวานนอาสาจราจรไมไดท�าหนาทเกยวกบการจดการจราจรเพยงอยางเดยวยงสามารถชวยเหลอกจการดานอนๆในพนทอกดวย

134 Best Practice

Best Practice 135

เพราะเปนจงหวดศนยกลางของภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบนท�าใหม ผเขามาอยอาศยและสญจรผานเปนจ�านวนมากซงเปนปจจยส�าคญทท�าใหเกดอบตเหตสง สถานต�ารวจภธรเมองขอนแกนและภาคเครอขายทกภาคสวนตระหนกถงปญหา จงรวมกนศกษาและพบวาพบวาการบงคบใชกฎหมายยงเปนปจจยทท�าใหผใชรถใชถนนรกษาระเบยบวนยจราจรและเคารพกฎหมายจราจรมากทสดจงไดจดท�าโครงการบงคบใชกฎหมายโดยใชกลองCCTVขนโดยการใชเทคโนโลยทมอยมาชวยในการบงคบใชกฎหมายชวยในการจบกม ผกระท�าความผดกฎหมายจราจร ในขอหาขบรถฝาฝนไฟสญญาณจราจร ขบรถฝาฝนเครองหมายจราจรซงเปนสาเหตส�าคญของการเกดอบตเหต และ จดท�าระบบจดเกบขอมลทางคอมพวเตอรเพอควบคมตรวจสอบผกระท�าผดจดเกบขอมลผกระท�าผดซ�า เพอเพมมาตรการในการลงโทษ ปองกนการ กระท�าผดซ�าอก พรอมประชาสมพนธใหความรผใชรถใชถนนควบคกบการบงคบใชกฎหมาย เพอใหประชาชนเกดความสะดวกปลอดภยในชวตและทรพยสนจากการใชรถใชถนนในเขตเทศบาลนครขอนแกนใหมากทสด เรมตน SWOT.............ในปงบประมาณทผานมา(2557)สถานต�ารวจภธรเมองขอนแกน ไดรบงบประมาณจากกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)เพอกวดขน จบกมผกระท�าผดกฎจราจรบนทกกลองวงจรปดและกลองดจตอลบนทกภาพผกระท�าผดวนยจราจร สงหลกฐานไปทบาน ใหจายคาปรบ และเพอเปนการพฒนาโครงการดงกลาว ใหมประสทธภาพและเกดนวตกรรมททนสมย สถานต�ารวจภธรเมองขอนแกน จงรเรมน�าเทคโนโลยกลองCCTVมาใชในการบงคบใชกฎหมายซงสามารถพฒนาและเปนตนแบบใหกบสถานต�ารวจภธรในสงกดต�ารวจภธรภาค 4 เรมตนดวยการ วเคราะห

กลมโครงการ Technology/CCTV 19. โครงการการบงคบใชกฎหมายดวยกลอง CCTV จงหวดขอนแกน

อบตเหตทางถนน ยงเปนปญหาส�าคญของประเทศไทยในแตละปมการสญเสยทงชวตและทรพยสนเปนจ�านวนมากและยงมแนวโนมทสง จงหวดขอนแกนตดอนดบจงหวดทมความสญเสยอยในล�าดบตนของประเทศ

136 Best Practice

ปญหา(SWOT) พบวา จดแขง ผใชรถใชถนนขาดวนย ไมเคารพกฎจราจร, ประชาชนผ ทเคารพกฎจราจรไดรบความเดอดรอนจากผ ฝาฝนจดออน ขาดแคลนก�าลงเจาหนาทผ ปฏบตงาน,เจาหนาทผ ปฏบตไมสามารถบงคบใชกฎหมายไดทกชวงเวลาโอกาส องคกรภาคเครอขายรวมประชมปรกษาหารอเพอรวมกน ก�าหนดมาตรการ การปองกนและลดอบตภยทางถนน อยางสม�าเสมอ,จงหวดขอนแกนยกระดบปญหาของอบตภยทางถนนเปนวาระของจงหวด และมคณะกรรมการระดบจงหวดรบผดชอบ (สอ.จร.)แรงตาน (ภาวะคกคาม)ผใชรถใชถนนทมพฤตกรรมไมตระหนกตอการเคารพกฎจราจรโดยมการน�าขอมลการปฏบตงานของเจาหนาทหรอการบงคบใชกฎหมายท ถกตอง ไปเผยแพรผานสอ Social network ในลกษณะบดเบอนไปจาก ขอเทจจรง ส�าหรบวธการด�าเนนการ คณะท�างานไดก�าหนดใหมการส�ารวจจดเสยง ทมผฝาฝนกฎจราจรและนาจะกอใหเกดอบตเหตตามดวยการศกษาเทคโนโลยดานกลองCCTVจากหนวยงานของต�ารวจทมการน�ากลองCCTVมาใชงานดานการกวดขนวนยจราจรจดหาระบบดงกลาวมาตดตงใชโดยปรบใหเหมาะสมกบพนทมอบหมายผรบผดชอบในการด�าเนนการเพอใหเปนไปตามขอกฎหมายเกยวกบการใชรถใชถนนตางๆเชนพ.ร.บ.จราจรทางบกฯ,พ.ร.บ.ทางหลวงฯ,พ.ร.บ.ขนสงฯ,พ.ร.บ.รถยนต เปนตนฝกอบรมหรอจดหาเจาหนาท เพอใหสามารถด�าเนนการทางดานธรการจราจรเกยวกบการคนขอมลจากทะเบยนรถผฝาฝนไดอยางเปนระบบ มความถกตองของขอมล การออกและสงใบสง พรอมพยานหลกฐานเกยวกบการกระท�าผด โดยสงทางไปรษณย ลงทะเบยนตอบรบไปยงภมล�าเนาของเจาของรถหรอผครอบครองรถทกระท�าผดและตดปายประชาสมพนธโครงการในจดทจะบงคบใชกฎหมายใหประชาชนทราบเพอใหผขบขปฏบตใหถกตองตามกฎจราจรรวมทงประชาสมพนธทางสอออนไลนตางๆ โดยก�าหนดต�าแหนงทางแยกทท�าการตดตงกลอง CCTV แบงเปน 2จดจดท1แยกทาพระ/โกสมพสยถ.มตรภาพต.ทาพระอ.เมองจ.ขอนแกนจดท2ทางลอดอโมงคถนนมตรภาพต.ในเมองอ.เมองจ.ขอนแกน

Best Practice 137

จดอบรมแกนน�าชมชนเขตเทศบาลนครขอนแกน และชมชนทาพระจ�านวน 90 คน โดยม พ.ต.อ.นพดล เพชรสทธ ผก�ากบการสถานต�ารวจภธรเมองขอนแกน เปนประธานในพธเปดและมอบนโยบาย โดยมผรวมในพธเปด นายมนตรสงหปณณภทร รองนายกเทศมนตร และกลมแกนน�าชมชนเขตเทศบาลนครขอนแกน/ชมชนเขตทาพระโดย พ.ต.ท.ปรชญามาศ ไชยสระ สารวตรจราจรสถานต�ารวจภธรเมองขอนแกน ชแจงหลกสตรและใหความรเกยวกบโครงการบงคบใชกฎหมายโดยใชกลอง CCTV ทอโมงคทางลอด

138 Best Practice

ถนนมตรภาพ และแยกทาพระใหกบแกนน�าชมชนทกชมชนเขตเทศบาลนครขอนแกนและชมชนทาพระซงอยใกลชดกบประชาชนมากทสดและท�าหนาทในการดแลเฝาระวงชวยเหลอเจาหนาทต�ารวจ ซงมจ�านวนไมเพยงพอตอการ ปฏบตหนาทโดยแกนน�าชมชนทเปนอาสาสมครสามารถประชาสมพนธให ความรเกยวกบโครงการบงคบใชกฎหมายโดยใชกลองCCTVเพอใหประชาชนในเขตความรบผดชอบเกดความรความเขาใจในการปฏบตหนาทของเจาหนาทต�ารวจ และใหความรเกยวกบกฎหมายจราจร เพอให เกดความตระหนกใน กฎระเบยบและการปองกนอบตเหตทางถนนได

การบงคบใชกฎหมายในเขตเทศบาลนครขอนแกน ตงดานกวดขนวนยจราจรมการตงดานตรวจผกระทาผดกฎจราจรในเขตเทศบาลนครขอนแกนทกวนตงแต10.00น.–12.00น.และเวลา13.00-15.00นมการตงดานตรวจผกระทาผดกฎจราจรในเขตเทศบาลนครขอนแกนทกคนตงแต20.00น.–24.00น.และการใหกลอง CCTV ในการชวยบงคบใชกฎหมายโดยรวมกบภาคเครอขายในจงหวดขอนแกนจดกจกรรมรณรงคเปดงานเขตตรวจจบความเรวดวยกลอง ตรวจจบความเรวอตโนมต บนถนนมตรภาพ จงหวดขอนแกน โดยไดก�าหนดความเรวตามกฎหมายก�าหนดดงนรถเกง รถปคอพ ขบเรวบนถนนทางหลวงแผนดนก�าหนดความเรวไมเกน90กม./ชม.รถโดยสารรถบรรทกขบรถบนถนนทางหลวงความเรวไมเกน80กม./ชม.รถพวงขบรถบนถนนทางหลวงความเรวไมเกน60กม./ชม.รถจกรยานยนตขบขบนถนนทางหลวงความเรวไมเกน80กม./ชม.โดยมการตรวจจบรถทวงเรวเกนทกฎหมายก�าหนด ดวยกลองตรวจจบความเรวอตโนมตบนถนนมตรภาพระยะทาง 14 กโลเมตร ในเขตเทศบาลนครขอนแกน โดยก�าหนดใหรถเกงปกอพขบไมเกน80กม./ชม.เปนตนแลวสงหลกฐานไปทบานใหมาจายคาปรบ ถาไมไปจายคาปรบจะประสานงานกบขนสงมผลตอการระงบการตอทะเบยนรถทส�านกงานขนสงจงหวด

Best Practice 139

การบนทกดวยกลองCCTVและกลองดจตอล กลองตรวจจบการฝาสญญาณไฟแดงกลองตรวจจบความเรวบนทกภาพถายผกระทาผดวนยจราจรไดแกการจอดรถซอนคนการขบรถยอนศรสงหลกฐานไปทบานใหจายคาปรบถาไมมาจายคาปรบจะมผลตอการตอทะเบยนรถทขนสงจงหวดขอนแกน

แหลงขอมล

เจาหนาทต�ารวจรวบรวมคดกรองขอมลและรายละเอยดตางๆ/บนทกขอมลเขาไปในระบบ/ท�าจดหมายเรยกผกระท�าผดมาเสยคาปรบ การใชเทคโนโลยชวยในการจดการจราจรมการใชเทคโนโลยชวยในการจดการจราจรไมวาจะเปนการปรบเฟสสญญาณไฟจราจร ใหเหมาะสมกบจ�านวนปรมาณรถทผานในแตละชวงเวลา การใชรโมทคอนโทรลควบคมเฟสสญญาณไฟจราจรแทนการใชจราจรกดสญญาณไฟ ในชวงทการจราจรหนาแนนสญญาณไฟจราจรไมสมพนธกบปรมาณรถ เพราะเนองจากปกต เมอในชวงเวลาเรงดวนหรอชวงเวลาทมการจราจรหนาแนนเจาหนาทจราจรจะตองอยประจ�าจดแยกทมการจราจรหนาแนน เพออ�านวยความสะดวกการจราจรแกผใชรถใชถนนทสญจรผานบางครง เมอปรมาณรถหนาแนนมากเจาหนาทจ�าเปนจะตองอยประจ�าจดกลางแยกเพอควบคมไมใหผขบขหยดรถขวางแยกเมอมรโมทคอนโทรลเจาหนาทสามารถหยดรถอยตรงกลางแยกพรอมทงปรบสญญาณไฟจราจรตรงนนโดยไมตองเดนมากดสญญาณไฟทตควบคมไฟจราจรท�าใหสามารถจดการจราจรใหเกดความสะดวกแกผสญจร

140 Best Practice

การด�าเนนการในมาตรการการใชเครองบงคบลอ โดยใชนโยบาย 5 จอม (จอมปาด จอมลาจอมขวาง จอมยอน และจอมปลอม) มการปฏบตการจบจรงส�าหรบผทมพฤตกรรมกระท�าผดกฎจราจรเปนประจ�าและ จากการตดตามประเมนผลเปนภาพรวมของเขตเทศบาลนครขอนแกน พบวากลมแกนน�าชมชนในเขตเทศบาลนครขอนแกนและแยกทาพระทไดผานการอบรม90ชมชนๆละ1คนรวม90คนหลงจากอบรมไดสมสมภาษณแกนน�าชมชนจาก 50 ชมชนพบวามการประชาสมพนธใหความร ผานเสยง ตามสายทกวนจ�านวน17ชมชนคดเปนรอยละ34มการประชาสมพนธใหความรผานเสยงตามสายอาทตยละอยางนอย3วนจ�านวน27ชมชนคดเปนรอยละ54มการประชาสมพนธใหความรผานเสยงตามสายอาทตยละต�ากวา3วนจ�านวน6ชมชนคดเปนรอยละ12 ผลการจบกมผกระท�าผดกฎหมายจราจรตามมาตรการ3ม2ข1รในเขตเทศบาลนครขอนแกนของสภ.เมองขอนแกนป2555-2558พบวาในป2558 การจบกมผกระท�าผดกฎหมายจราจรประเภทรถจกรยานยนตจบกมผไมสวมหมวกนรภยมากทสดรองลงมาคอเมาสราไมมใบอนญาตใบขบขและขบรถยอนศรเปนจ�านวน16,199ราย2,918รายและ1,457,985รายตามล�าดบส�าหรบประเภทรถยนตทพบวามการจบกมผขบขทไมมใบอนญาตขบขรถมากทสดรองลงมาคอไมคาดเขมขดนรภยขบรถยอนศรไมมแผนปายทะเบยนและเมาแลวขบเปนจ�านวน10,227ราย4,633ราย1,304ราย844รายและ612รายตามล�าดบ การจดท�าเอกสารผ กระท�าผดสงเตอนไปทางไปรษณยจดหา เจาหนาทเพอใหสามารถด�าเนนการทางดานงานธรการจราจรเกยวกบการสบคนขอมลจากทะเบยนรถไดอยางเปนระบบ มความถกตองของขอมล การออกและสงใบสง พรอมพยานหลกฐานเกยวกบการกระท�าผด โดยสงทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบไปยงภมล�าเนาของเจาของรถ หรอผครอบครองทกระท�าผด

Best Practice 141

จดระบบการตรวจสอบผกระท�าผดซ�า มการจดเกบขอมลอยางเปนระบบ โดยมการเขยนโปรแกรมจดเกบขอมล โดยใชฐานขอมลจากหมายเลขทะเบยนรถชอสกลหมายเลขบตรประชาชน13หลกเลขรหสใบสงและเลขรหสใบอนญาตขบขเปนฐานขอมลเมอมการกระท�าผดซ�าอก ตรวจสอบตามระบบจะพบวามการกระท�าผดซ�า เมอมการกระท�าผดในขอหาเดมๆ หรอซ�าหลายครง จะใชมาตรการดงนมาตรการทใชโดยการบงคบใชกฎหมายทเขมงวดมากขนไมวาจะเปนการเพมอตราคาปรบใหสงขนเรงรดเวลาในการอายดทะเบยนรถหรอใบอนญาตขบขใหเรวขนสมส�ารวจพฤตกรรมการขบขรถกอนด�าเนนการและหลงด�าเนนการณจดอโมงคทางลอดสแยกสามเหลยมและแยกทาพระถนนมตรภาพจากการสมพฤตกรรมการขบขหลงด�าเนนการพบวาผขบขปฏบตตามกฎจราจรโดยเฉพาะในเรองการฝาฝนเครองหมายจราจรในทางลอดอโมงคถนนมตรภาพและแยกทาพระมการเคารพกฎจราจรมากขน ในสวนผกระท�าผดซ�าไดมมาตรการ ดงนมการจดเกบขอมลอยาง เปนระบบโดยมการเขยนโปรแกรมจดเกบขอมลโดยใชฐานขอมลจากหมายเลขทะเบยนรถชอสกลหมายเลขบตรประชาชน13หลกเลขรหสใบสงและเลขรหสใบอนญาตขบขเปนฐานขอมลเมอมการกระท�าผดซ�าอกและตรวจสอบตามระบบจะพบวายงมการกระท�าผดในขอหาเดมๆหรอซ�าหลายครงจะใชมาตรการบงคบใชกฎหมายทเขมงวดมากขนโดยการเพมอตราคาปรบใหสงขนและเรงรดเวลาในการอายดทะเบยนรถหรอใบอนญาตขบขใหเรวขน กลาวโดยสรป พบวาการบงคบใชกฎหมายโดยใชกลองCCTVมผลดในการบงคบใชทางกฎหมาย โดยลดการปะทะกนระหวางเจาหนาทต�ารวจและประชาชนและชวยในกรณเจาหนาทต�ารวจไมเพยงพอสรางกระแสใหคนในชมชนเขตเทศบาลนครขอนแกนและชมชนทาพระใหตระหนกกฎหมายจราจรระเบยบขอกฎหมายและระมดระวงอบตเหตทางถนนในเขตเทศบาลนครขอนแกนและชมชนทาพระซงท�าใหมผบาดเจบและเสยชวตทเกดจากอบตเหตทางถนนในเขตเทศบาลนครขอนแกนทางลอดอโมงคและสามแยกทาพระลดลง

142 Best Practice

ปจจยแหงความส�าเรจ พบวา การบงคบใชกฎหมายโดยใชกลองCCTV ทอโมงคทางลอดถนนมตรภาพและสามแยกทาพระสามารถตรวจจบ ผ ฝ าฝนกฎจราจรไดผลและมประสทธภาพมากขนมความตอเนองของสภ.เมองขอนแกนมการตงดานตรวจผกระท�าผดกฎจราจรในเขตเทศบาลนครขอนแกนในชวง เวลา10.00-12.00น. เวลา13.00 -15.00น.และ เวลา 20.00-24.00 น. ทกวนมภาคเครอขายการปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนจงหวดขอนแกน ทเขมแขงในการใหการสนบสนนการด�าเนนตดตาม ผลอยางตอเนองในพนทเขตเทศบาลนครขอนแกนและเขตทาพระน�าเสนอโครงการเขตขบขปลอดภยดวยกลองตรวจจบความเรวอตโนมต 14 กโลเมตรบนถนนมตรภาพมาประกอบการควบคมความเรว ปญหาและอปสรรคพฤตกรรมการใชรถใชถนนในภาพรวมยงพบวาประชาชนยงไมมความตระหนกในเรองการปฏบตตามกฎจราจรการประชาสมพนธใหกบประชาชนกลมเปาหมาย ยงไมตอเนองการถายภาพ ผกระท�าผดดวยกลองดจตอล ไมสามารถตรวจสอบรายชอ ทอยของผกระท�าผดกฎจราจรไดในกรณรถปายแดงหรอเปนปายทะเบยนปลอมจงไมสามารถสงขอมลไปเปรยบเทยบปรบไดคณสมบตและประสทธภาพของกลอง CCTVทน�ามาตดตงมขอจ�ากดในชวงเวลากลางคน ไมสามารถจบภาพไดชดเจน เชนปายทะเบยนท�าใหไมสามารถเกบขอมลได

Best Practice 143

กลมโครงการ ชมชน 20. โครงการแกไขปญหาจดเสยงเพอลดอบตเหตทางถนนจงหวดกาฬสนธ (ก�าจดจดเสยง)

กระตกตอมคด....ดวยขอมล จากขอมลการเกดอบตเหตทางถนนในพนทจงหวดกาฬสนธ หากจะมองถงจ�านวนและความสญเสยคงไมตางจากจงหวดอนๆโดยพบวา.... ปงบประมาณ2556เกดอบตเหตจ�านวน172รายเสยชวต105คนบาดเจบ178คน ปงบประมาณ2557เกดอบตเหต217รายเสยชวต128คนบาดเจบ181คนซงในจ�านวนผบาดเจบนนไดรบผลกระทบคอตองกลายเปนผพการสรางภาระใหครอบครวและสงคม จากการสงเกตตามสถตดงกลาว ปรากฏวา สวนหนงอบตเหตไดเกดซ�าในจดเดมของถนน ทเรยกวาเปนจดเสยงของถนน แมวาจดทเกดอบตเหต เหลานนจะเปนททราบกนด แตกยงเกดอบตเหตขนซ�าๆ ในทเดมจงหวดกาฬสนธ ไดเลงเหนความส�าคญของปญหาการเกดอบตเหต ณ จดเสยง ดงกลาวจงไดแตงตงคณะท�างานเพอท�าการสบสวนอบตเหตทเกดซ�าในจดเดม แลวน�าขอมลปจจยทกดาน มาสรปในรปคณะท�างาน เพอวเคราะหหาสาเหต และแนวทางการแกไขปญหาจดเสยงเพอลดอบตเหต ทงระยะสน เชน การแกปญหาเฉพาะหนาในชวงเทศกาลและระยะยาวเชนการปรบปรงสภาพทางกายภาพของถนน ทงน โดยสรางโอกาสแกหนวยงานภาคเครอขายทง ภาครฐและเอกชนไดเขามามสวนรวมในการด�าเนนการในรปคณะท�างานและมการด�าเนนงานแบบบรณาการ จากสหวชาชพอยางใกลชดและจรงจง ภายใตโครงการแกไขปญหาจดเสยงเพอลดอบตเหตทางถนนจงหวดกาฬสนธ(ก�าจดจดเสยง) โดยไดรบงบประมาณสนบสนนการด�าเนนการ จากกองทน สรางเสรมสขภาพ (สสส.) โดยอาศยกลยทธในการปฏบตงานของคณะท�างานเรมจาก

144 Best Practice

1) แตงตงคณะท�างาน ซงแบงเปนสองระดบ คอ คณะท�างาน สอบสวนฯ ระดบจงหวดมหนวยงานทเกยวของระดบจงหวดเปนคณะท�างานและประธานไดแกรองผบก.ภ.จว.กาฬสนธสวนคณะท�างานสอบสวนระดบพนท ประกอบดวย ผแทนเทศบาลต�าบล องคการบรหารสวนต�าบล พนทถนนจดเสยงก�านนผใหญบานผชวยผใหญบานผน�าชมชนผน�ากลมแมบาน ผน�าเยาวชนผน�ากลม/ชมรมรกความปลอดภยทางถนนผบรหาร/ผประกอบกจการหางรานในพนทสองขางถนนจดเสยงประชาชน/สอมวลชนทอาศยอยใกลกบถนนจดเสยง และมความสมครใจประสงคจะมสวนรวมท�างานปองกนและแกปญหาอบตเหต เปนคณะท�างานตลอดจนเจาหนาทจราจรและอาสาจราจรทรบผดชอบถนนจดเสยงเปนคณะท�างาน/เลขานการ 2) การประชมคณะท�างานเพอชแจงโครงการก�าหนดแนวทางด�าเนนการก�าหนดจดเสยงทส�าคญการลงพนทเกบขอมลณจดเสยงทไดก�าหนดเปนจดทเกดอบตเหตสง

3) การรวมลงพนทสบสวนอบตเหตในจดเสยงเพอเกบรวบรวมพยานหลกฐานประกอบการพจารณาวเคราะหสาเหตเชงลกของอบตเหตแตละครง

Best Practice 145

4) การประชมของคณะท�างาน เพอรวมศกษาวเคราะหหาสาเหตการเกดอบตเหตเชงลก และรวมก�าหนดแนวทางแกไข ทงระยะสน และ ระยะยาว 5) การน�าผลการสบสวนและผลการวเคราะหหาสาเหตการเกดอบตเหตรวมทงแนวทางการแกปญหา เสนอตอทประชมคณะกรรมการรกษาความมนคงจงหวดกาฬสนธ

6) การตดตามผลการแกไขปญหาจดเสยง-จดอนตรายทไดด�าเนนการแกไขแลวเพอประเมนผลตอไป ส�าหรบจดเสยงทเปนเปาหมายในระยะน คณะท�างานไดใชเกณฑในการคดเลอกโดยจดเสยงดงกลาวจะเปนจดทมสถตการเกดอบตเหตสงในรอบปทผานมาซงยงไมไดรบการแกไขและยงเกดอบตเหตอยตลอด จากผลการด�าเนนงานตามแผน พบจดเสยง-จดอนตราย ทไดรบการแกไขแลวจ�านวน10จดคดเปน25เปอรเซนตจากจดเสยงเดมทงหมด 40 จด ซงหลงจากแกไขแลว ไมเกดอบตเหตในจดเดมอกเลย สงผลใหหนวยงานทเกยวของไดมกจกรรมและโครงการสมทบดงนแขวงทางหลวงกาฬสนธ

146 Best Practice

ไดรบงบประมาณโครงการกอสรางถนนเพมเตมและโครงการตดตงชดสญญาณไฟเขยวแดงเพอแกไขปญหาในระยะยาวรวม40ลานบาทในจดเสยงตางๆและจงหวดกาฬสนธโดยเทศบาลเมองกาฬสนธไดน�านวตกรรมการสรางความปลอดภยโดยการแกไขปญหาจดเสยงเปนถนนตนแบบสงเขาประกวดรบรางวลความส�าเรจระดบชาต 2 รางวล คอรางวลธรรมมาภบาล เขารอบสดทายทงประเทศเหลอ10จงหวดและรางวลพระปกเกลาเขารอบสดทาย แนวทางการด�าเนนงานแบบบรณาการของจงหวดกาฬสนธ ซงท�าใหโครงการประสบความส�าเรจประกอบดวยกระบวนการบรณาการรวมของคณะท�างานภาคเครอขายปองกนอบตเหตทางถนนจงหวดกาฬสนธตามโครงการแกไขปญหาจดเสยงเพอลดอบตเหตทางถนนจงหวดกาฬสนธ (ก�าจดจดเสยง)เปนกรอบในการท�างานใหส�าเรจมดงน ก. กภยรบขาวอบตเหต แลวแจงฝายทเกยวของแลวเขาชวยเหลอ ผบาดเจบ ข. ต�ารวจไปทเกดเหตท�าการสอบสวนรบคดความ ค. แขวงทาง-หลวงฯไปทเกด-เหตเกบขอมลแลวเปดการจราจร ง. สอมวลชนรวมท�าขาว จ. คณะท�างานสบสวนอบตเหตฯไปทเกดเหตรวมเกบขอมลสบสวนสอบสวนพยานหลกฐานหาสาเหตเชงลก ฉ. คณะท�างานสบสวนอบตเหตฯ รวมประชมทกเดอน เพอสรปสาเหตและวเคราะหแนวทางแกไข

Best Practice 147

ในสวนของผลลพธทไดจากการด�าเนนงานแบงออกเปน

ดานเครอขาย 1. เกดคณะท�างานทเขมแขง เขาใจถงปญหา และขอมลสถตทม อยเดม และทเกดขนใหม รวมทงไดรวมกนก�าหนดจดเสยงทควรด�าเนนการแกไขกอนหลงตามล�าดบรวมกนก�าหนดแนวทางในการแกไขสามารถเกบขอมล ตามแบบทก�าหนดไดตามหนาทของแตละฝาย 2. เกดขอมลทเปนปจจบน อนเปนสาเหตปจจยการเกดอบตเหตเชงลกซงเปลยนแปลงอยเสมอทงดานถนนคนรถและสงแวดลอมโดยคณะท�างานรวมเกบและสงขอมลใหเกดความสมบรณในรปแบบ“ขอมลสามฐาน”โดยเฉพาะขอมลหลกจากต�ารวจสาธารณสขและบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ 3. เกดเวทและโอกาสใหคณะท�างานฯไดรวมน�าผลการด�าเนนโครงการและแนวทางการแกปญหา เสนอตอทประชมคณะกรรมการรกษา ความมนคงจ.กาฬสนธเพอสงผลใหเกดการแกไขปญหาในจดเสยงนนๆ

148 Best Practice

ดานนวตกรรม 1. เกดนวตกรรมการแกไขจดเสยงอยางมประสทธภาพโดยการแกไขอยางชวคราวเฉพาะหนา แตสามารถแกไขปญหาไดอยางเหนผลเปนรปธรรมจนไมเกดอบตเหตอกเลยลดจ�านวนจดเสยงบนถนนทเคยมใหกลายเปนถนนทปลอดภยอยางยงยน 2. เกดพลงชมชนทมสวนรวมในการปองกนอบตเหตและการปลกฝงจตส�านกในการมวนยจราจรตงแตวยเดกประถมมธยมตลอดจนประชาชนทวไปเปนแกนน�าในการปองกนอบตเหตในชมชนในนาม“14อรหนต”ของต.นากง/เขาพระนอนอ.ยางตลาด ดานความยงยน 1. จดเสยง-จดอนตรายทไดรบการแกไขแลวไมมอบตเหตเกดขนอกเลยและบางจดไดรบการแกไขปญหาระยะยาวโดยไดรบงบประมาณจากหนวยงานทเกยวของส�าหรบการแกไขปญหาท�าใหปจจยเสยงของปญหาเดมหมดไปอนจะสงผลใหในระยะยาวจะไมเกดอบตเหตขนอกและเกดความยงยนตลอดไป 2. คณะกรรมการรกษาความมนคง จ.กาฬสนธ ไดรบทราบถงกจกรรมการสบสวนอบตเหต การแกไขปญหาจดเสยง-จดอนตราย ในแตละเดอน ไดเหนถงกระบวนการแกไขปญหาของคณะท�างาน และหนวยงานทเกยวของ สบทอดไปยงขาราชการ พนกงาน เจาหนาทขององคกรทรวมเปน เครอขายทจะไดรบการแตงตงหมนเวยนมารบผดชอบแทนคณะท�างานปจจบนทโยกยายหรอเกษยณอายงานไปตามวธทาง เกดการถายทอดและเรยนรกจกรรมของคณะท�างานจากรนสรนและเกดความยงยนตลอดไป และจากการท�างานทผานมาพบปญหาอปสรรคและจงหวดไดสรปเปนแนวทางการแกไขดงน

Best Practice 149

สดทาย คณะท�างานยงไดทบทวนบทเรยนทไดจากผลการด�าเนนโครงการและใหขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางการตอยอดดงน 1. การด�าเนนการในรปคณะท�างานระดบจงหวดเพอขบเคลอนนโยบายรฐบาลควรมคณะท�างานกลางเฉพาะกจทเขมแขงและเสยสละอยางจตอาสาท�างานอยางใกลชดกนอยเสมอและตอเนอง 2. ควรแสวงหาบคลากรทมความสมครใจรวมขบเคลอนงานปองกน

ปญหาอปสรรค แนวทางแกไข

1. การแตงตงโยกยายตามระเบยบของทางราชการ เปนปญหาในการท�างานทตองการความตอเนอง เพอความยงยน และเปนขวญก�าลงใจแกผปฏบตงาน2.การมอบหมายหนาทการงานใหกบผบรหารระดบรองทขาดความพรอมและความเขาใจ ในการท�างาน ส งผลให งานแก ไขป ญหาอบตเหตของหนวยงานนนขบเคลอนไดอยางไม คลองตว การบรณาการกบเครอขายอยาง ใกลชดมนอยลง3. หนวยงานเครอขายบางหนวย ขาดผด�ารงต�าแหนงหวหนาหนวยเปนเวลานานท�าใหการมอบหมายหนาทดานแกไขปญหาอบตเหตของจงหวดไมชดเจน4. จดเสยงเดมทยงไมไดรบการแกไข และ จดเสยงใหมทเกดขน ประกอบกบปรมาณรถยนตยงคงเพมขนอยเสมอท�าใหสถตอบตเหตยงคงเกดขนสงในภาพรวม

1. ควรน�าเสนอป ญหาต อคณะรฐมนตร ใหมนโยบายในการแตงตงขาราชการทอ�านวยตอการท�างานอยางตอเนอง และการแกไขปญหาในระยะยาวอยางยงยน2. ควรน�าเสนอปญหาและแนวทางแกไขตอผบรหารระดบภมภาค ใหก�าชบการมอบหมายหนาทการงานใหกบผบรหารระดบจงหวดทมความเขาใจในการท�างานอยางแทจรง3. ควรน�าเสนอปญหาและแนวทางแกไขตอผ บรหารระดบกระทรวงควรมความตอเนองในการแตงตง ผบรหารระดบจงหวดของกระทรวงทเกยวของกบถนน4. ควรมงบประมาณในการขบเคลอนการแกไขปญหาจดเสยงท ตอเนองทกป

150 Best Practice

อบตเหตทางถนนจากทกหนวยงานและใหความส�าคญมอบหมายงานควบคไปกบการบงคบใชกฎหมาย 3. ควรก�าหนดกจกรรมการสรางความเขาใจและปลกฝงใหประชาชนมวนยจราจร เปนสงทจะตองเรมตนอยางจรงจง และตอเนอง โดยมอบหมายหนาทใหกบคณะท�างานกลางเฉพาะกจรบผดชอบโดยตรง 4. ควรมมาตรการกวดขนวนยจราจรของรถขนสงสาธารณะเปนสงทส�าคญ เชน รถตโดยสาร รถรบสงนกเรยน รถโดยสารสาธารณะ เปนตน ตองเขมงวดกวดขนใหตอเนองอยางมระบบ 5. รถโดยสารขนาดเลกเชนรถสามลอรบจางรถจกรยานยนตรบจางควรมการควบคมก�ากบดแลมท�าเบยนและมการอบรมวนยจราจรอยเสมอ 6. ควรมการปลกฝงคานยมรกความปลอดภยทางถนน เรมตนจากเดกนกเรยนเปนส�าคญ 7. ควรจดใหมกจกรรมการใหความร การประกนชวตค มครอง ผประสบภยจากรถ ส�าหรบผขบขรถยนตทกประเภท อยางทวถง เพราะจากสภาพทวไปประชาชนขาดความรการท�าพรบ.คมครองผประสบภยจากรถ 8. ควรมระบบการสรางระเบยบการปฏบตงานของทมกภยกชพในพนท และการอบรมใหความรอยเสมอ จะสงผลดตอประสทธภาพการรกษาพยาบาลผประสบอบตเหตทางถนนยงขน 9. กระบวนการแกไขปญหาอบตเหตควรแบงเปนการแกไขระยะสนและระยะยาว 10.ควรมการรณรงคการประชาสมพนธ ในการปองกนอบตเหต การปฏบตตามกฎหมายจราจรอยางตอเนองทกหนวยงานทกหวงเวลาและเนนหนกในชวงเทศกาลส�าคญทมการใชรถเปนจ�านวนมาก 11.ควรขยายกจกรรมเพอสรางโอกาสการแสวงหาความรวมมอ ไปยงองคกรปกครองสวนทองถน เพอใหมสวนรวมขบเคลอนการด�าเนนการ ปองกนอบตเหต โดยใหมสวนรวมทงบคลากร เครองมอ อปกรณ และ งบประมาณ

Best Practice 151

12.ควรผลกดนใหนโยบายการปองกนอบตเหต เปนปญหาส�าคญ ของผบรหารระดบอ�าเภอ โดยการชกชวน เชอมโยง และชนชมผลงานผทใหความส�าคญกบปญหา และใหความสนใจใหความรวมมอมากอนแลว รวมทงเสนอขอมลทมพลงใหรบทราบเชนนายอ�าเภอนายกเทศมนตรเปนตน 13.ควรแสวงหาความรวมมอ และคนหาตนทนเดมจากสถานศกษา ทงดานบคลากร กจกรรม เพอชงใหเหนถงความส�าคญ และชวนใหเรมขบเคลอนตอไป อนจะสงผลใหมความรวมมอ และขยายเครอขายไดครอบคลมทกหนวยงาน 14.ควรสรางโอกาสการแสวงหาความรวมมอ ไปถงฝายปกครอง ในชมชน เชน ก�านน ผใหญบาน เพอการมสวนรวมการสรางองคความร ใหขอมลทมพลงเพอสรางและขยายเครอขายไปทกชมชน

152 Best Practice

21.โครงการพฒนาการจดเกบขอมลอบตเหตทางถนน เพอสรางชมชนปลอดภยทางถนน 53 หมบาน จงหวดอตรดตถ

ตามทรฐบาลไดก�าหนดนโยบายในการปองกนและลดอบตเหต ทางถนนในดานตางๆ ไดแกระเบยบส�านกนายกรฐมนตรวาดวยการปองกนและลดอบตเหตทางถนน พ.ศ.2554ทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน พ.ศ.2554-2563 การสงเสรมองคกรตนแบบ ดานความปลอดภยทางถนนและสวมหมวกนรภยเรองการจดเกบขอมลอบตเหตทางถนนทมขอมลท เทยงตรงและการจดท�าขอมลพนฐานของขอมลอบตเหตจราจรระดบจงหวดของ สอจร.โครงการตางๆ เหลาน ไดสงผลใหหนวยงานในระดบจงหวดขานรบมาตรการตางๆ และน�าไปสการปฏบตงานในพนท/ทองท โดยการฝกอบรม ประชาชนใหรหลกวธการในการปองกนและลดอบตเหตทางถนนการด�าเนนงานดงกลาว ไดประสบปญหาในการด�าเนนการในระยะยาว เนองจากไมมงบประมาณในการขบเคลอนกจกรรมใหกบประชาชนในหม บาน/ชมชน ในดานการสรางความปลอดภยทางถนนอยางยงยนจงหวดอตรดตถอยในพนทของการพฒนาการเชอมโยงระบบการขนสงสอาเซยนโดยมเสนทางสดานถาวรภดอ�าเภอบานโคกเชอมตอกบสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวควรไดรบการสนบสนนให ประชาชนในเสนทางดงกลาวมวฒนธรรมความปลอดภยทางถนน เมอป 2556-2557 จงไดทดลองสรางนวตกรรมการจดเกบขอมลอบตเหตทางถนนแบบมสวนรวมในระดบจงหวด UTTARADIT ACCIDENT DATA INNOVATIONไดประสบผลส�าเรจและไดรบรางวล“โครงการนวตกรรมระดบยอดเยยมของภาคเหนอ”เมอวนท23ธนวาคม2557 และในการด�าเนนการดงกลาวไดพบวา มพนทเสยงตอการเกดอบตเหตทางถนนโดยวดจากสถตอบตเหตทางถนนทเกดขนในระหวางด�าเนนโครงการ จงเหนตรงกนวาควรสรางแนวทางในการปองกนอบตเหตทางถนน ในระดบหมบานซงสอดคลองกบการสรางมาตรการองคกรดานความปลอดภย

Best Practice 153

ทางถนนในระดบพนทโดยมวตถประสงคเพอจดตงหมบานชมชนตนแบบดานการจดการความปลอดภยทางถนนในระดบหมบาน/ชมชน จ�านวน 4 แหง ในพนท4มมเมองใหม“วฒนธรรมความปลอดภยทางถนน”เพอใหมหมบานน�ารองในการรบรวธการปองกนอบตเหตทางถนนในอ�าเภอ9อ�าเภอจ�านวน 49 หมบาน/ชมชนเพอพฒนาการจดระบบการจดเกบขอมลอบตเหตทางถนน ผจดเกบขอมลสาระส�าคญของขอมลวธการในระดบชมชนใหเปนชมชนตนแบบ4มมเมองและเพอน�าไปสการก�าหนดเปนแผนปฏบตราชการจงหวดอตรดตถประจ�าปพ.ศ.2560-2563ระดบอ�าเภอใหสามารถลดอบตเหตทางถนนไดตามแนวทางทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน”โดยเชญส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดอตรดตถรวมด�าเนนการตลอดโครงการรวมศกษากระบวนการ รวมสรางแบบเรยนขอก�าหนดวาจะตองด�าเนนการในกจกรรมอะไรบาง แลวน�าไปเสนอของบประมาณในการด�าเนนการใหหมบาน/ชมชนปลอดภยในป2560–2563ใหไดครบทกหมบาน

กรอบแนวคดในการด�าเนนงาน สบเนองจากโครงการตงตน นวตกรรมการจดเกบขอมลอบตเหต ทางถนนแบบมสวนรวม” โดยเมอป2556-2557 คณะท�างานขอมลอบตเหต ทางถนนจงหวดอตรดตถไดจดเกบขอมลอบตเหตใหเปนหนงเดยวและสามารถใชประโยชนไดอยางเปนปจจบนในเวลาจ�ากดโดยเมอสนสดโครงการแลวกยงคงด�าเนนการอยจนถงปจจบน เปนการสรางระบบจดเกบขอมลอบตเหตทางถนนรายวนจงหวดอตรดตถแบบบรณาการโดยหนวยงานทเกยวของสามารถเขาถงฐานขอมลเดยวกนไดอยางรวดเรว ขอมลไดรบการเปดเผยสสาธารณะเพอน�าไปใชในการพฒนางานปองกนและแกไขปญหาอบตเหตทางถนนดงนนเพอเปนการพฒนาการเกบขอมลโดยขยายฐานผท�าหนาทจดเกบขอมลไปยงระดบชมชน-หมบานใหมคณะท�างานความปลอดภยทางถนนหมบานเพอสรางชมชนปลอดภย Safety Community 49หมบาน และสรางหมบานตนแบบ 4 หมบาน ในสมมเมอง รวมเปน 53 หมบาน ซงเมอด�าเนนการแลวชมชน

154 Best Practice

กลบกลายเปนผเฝาระวง จดเกบขอมล สงกลบมายง ศปถ.จงหวดอตรดตถ พรอมไปกบการสรางวฒนธรรมความปลอดภยขนในชมชน/หมบาน53หมบาน เปาหมายในการด�าเนนการคอ“หม บาน/ชมชนตนแบบความปลอดภย ทางถนน” ผลการด�าเนนการส�านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดอตรดตถน�าผลการด�าเนนงานไปรายงานผลใหศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนน กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ทราบ และศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนน กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ไดน�ากจกรรมจากโครงการน ไปสงการใหเกดการปฏบตในทกจงหวด จงถอวาผลผลตจากโครงการนสามารถสรางแนวทางให ศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนน�าไปประกอบเปนแนวทางในการด�าเนนงานปองกนและลดอบตเหตทางถนนตลอดทงปอางองตามหนงสอท มท 0606/ว04448 ลงวนท 10 พฤษภาคม2559ซงสงการใหทกจงหวดด�าเนนการดงน 1. แตงตงคณะท�างานในดานตางๆ 2. ใชแนวทางประชารฐมาท�าประชาคมเพอตงดานชมชน 3. บงคบใชกฎหมาย10รสขมและยดรถตามค�าสงคสช.46/2558 30ธนวาคม2558 4. ประชาสมพนธตลอดทงป 5. แกไขจดเสยงจดอนตราย 6. บรณาการขอมล3ฐาน 7. ประชมเปนประจ�าทกเดอน

จงถอวา ผลส�าเรจจากโครงการน สามารถขบเคลอนใหเปนนโยบาย ในระดบสวนกลางได

iไพบลยสรยะวงศไพศาล,โคงใหมสบปหนาถนนปลอดภยไทยiihttp://www.gotoknow.org/posts/53067iiiรายงานการเฝาระวงการบาดเจบโรงพยาบาลน�าพอง2557