ยาคมกาเนด

ดร.ภญ.ประสบอร รนทอง

เคาโครงการเรยนร

• วธการคมกาเนด

• ยาเมดคมกาเนด

การรบประทานยาเมดคมกาเนดและยาคมกาเนดแบบฉกเฉน

• การตรวจสอบการตงครรภ

ระบบสบพนธเพศชาย

ระบบสบพนธเพศหญง

การปฏสนธ

เมอไขตกจากรงไขแลว จะเคลอนตวไปตามทอรงไข สเปรมจะผานเขาส

โพรงมดลก และผานไปยงทอนาไขและปกมดลก

ส วนห วของอส จ จะปลอย เอนไซ มซ ง สามารถละลายผนงทหอหมปกปองไขออก ได และจะมอสจเพยงตวเดยวทเจาะเขาส

ไขไดสาเรจ

การตงครรภการตงครรภ คอ ภาวะทไขผสม

กบอสจ จากนนเดนทางมาฝงตว

ทโพรงมดลก และแบงตวเรอยๆ

กลายเปนทารกจนอายครบ 9

เดอนจงคลอด

ประจาเดอน เกดจากการสลายตวของเยอบมดลก เนองจากไขไมไดรบ การผสม เยอบมดลกจงสลายตวเปนประจาเดอน

ประจาเดอน

การนบรอบเดอน ใหนบวนแรกของการมประจาเดอนเปนวนท 1 ของรอบ เดอน โดยปกตระยะหางของการมประจาเดอนจะเทากบ 28 วน

วธการคมกาเนด1. การคมกาเนดถาวร

2. การคมกาเนดชวคราว

• การทาหมนชาย เปนการตดและผกทอนาเชอ

• การทาหมนหญง เปนการตดและผกทอนาไข

เปนการคมกาเนดเมอไมตองการบตรอยางถาวร

การคมกาเนด คอ การปองกนไมใหเชออสจผสมกบไข หรอหากม

การผสมแลวกปองกนไมใหไขนนฝงตวทมดลก

ลกอณฑะซงมหนาทสรางเชออสจและ ฮอรโมนเพศชายเทสโทสเตอโรน

เชออสจทผลตจากลกอณฑะจะถกสะสมไวในทอเลกๆ ในลกอณฑะ เมอมปรมาณมากพอและ เมอมเพศสมพนธ เชออสจเหลานจะเดนทางผานทอขนาดใหญทฝงอยในถงลกอณฑะเรยกวา

ทออสจ ทอนจะเชอมตอกบ ทอปสสาวะ ซงใชถายปสสาวะดวย เชออสจทออกมาเมอม

เพศสมพนธแตละครงมปรมาณมากถง 150

-

200 ลานตว

การทาหมนชาย อณฑะ

ทออสจ

วธการทาหมนชาย ทาไดโดยการเปดแผลเลกๆ ทบรเวณถงลกอณฑะ

กอนเปดแผลหมอจะฉดยาชา จากนนหมอกจะเอามอคลาวาทออสจอย

ตรงไหน เมอคลาไดแลวกใชมดหรอกรรไกรไปตดใหขาดจากกนเทานกเสรจ แลว ใชเวลาทาแค 5

-

10 นาท

การทาหมนชาย

การทาหมนหญงเปนการตดและผกทอนาไข

เพอปองกนไมใหไขมโอกาสผสมกบอสจ

การทาหมนหญงม 2

ประเภท

1. หมนเปยก คอ การทาหมนในชวง 1–3วนหลงคลอด แผลจะอยบรเวณสะดอ

2. หมนแหง คอ การทาหมนเมอใดกไดตามตองการ แผลจะอยบรเวณเหนอหวเหนา

ทอนาไข

2. การคมกาเนดชวคราว

เปนวธทใชปองกนการตงครรภเมอยงไมพรอมทจะมบตร เมอเลกการคมกาเนดก

สามารถมบตรไดอก

2.1 การนบวนปลอดภย

2.2 การสวมถงยางอนามย

2.3 การใสหวงอนามย

2.4 การรบประทานยาเมดคมกาเนด

2.5 การฉดและการฝงยาคมกาเนด

2.6 ยาคมกาเนดแบบฉกเฉน

การนบวนปลอดภย

“กอน 7 หลง 7” นบทวนแรกของการมประจาเดอน

สงหาคม 2554อา จ อ พ พฤ ศ ส

1 2

8 9

15 16

3 4

10 11

17 18

5 6

12 13

19 20

7

14

21

การนบวนปลอดภย

“กอน 7 หลง 7” นบทวนแรกของการมประจาเดอน

สงหาคม 2554อา จ อ พ พฤ ศ ส

1 2

8 9

15 16

3 4

10 11

17 18

5 6

12 13

19 20

7

14

21

ถงยางอนามย

การใสหวงอนามย

การใสหวงอนามยตองใสโดยบคลากรทผานการอบรมดานเทคนค วธนสามารถ คมกาเนดไดนานประมาณ 3 ป หลงใสอาจมอาการปวดเกรงทองได หวงอนามยไม

เหมาะกบคนทมโอกาสตดเชองาย

การฉดยาคมกาเนด

การฉดยาคมกาเนดจะทาใหไขไมตกและอาจเกด ภาวะหมนชวคราวได วธนเหมาะสาหรบผทม

บตรแลวและไมสามารถทนอาการขางเคยงของ ยาคมกาเนดชนดรบประทานได

เปนการฉดยาฮอรโมนโปรเจสเตอโรน โดยฉดทก 3 เดอน

การใชยาฉดจะทาใหประจาเดอนมานอยลงหรอขาดหายไป

ยาคมกาเนดแบบฝงเปนการยาคมกาเนดทประกอบดวยฮอรโมนโปรเจสเตอโรน มลกษณะเปน

หลอดหรอเปนแทง ใชฝงทตนแขนดานใน โดยฮอรโมนจะคอยๆ กระจายส

รางกายชาๆ มผลคมกาเนดนานประมาณ 5 ป วธนเหมาะสาหรบผทมบตร เพยงพอแลว

ยาคมกาเนดม 2 แบบ คอ 21 และ 28 เมดใน 1 แผง

ยาเมดคมกาเนด

แบบ 21 เมด

หนา

หลง

แบบ 28 เมด

ยาคมกาเนด

ยาคมกาเนด

วธรบประทานยาเมดคมกาเนด

•

ควรเรมรบประทานยาเมดคมกาเนดในชวงวนท 1-5 วน แรกของการมประจาเดอน (นยมใหเรมรบประทานเมด

แรกในวนแรกทประจาเดอนมา)

•

ควรรบประทานในเวลาเดยวกน แนะนาใหรบประทาน หลงอาหารเยนหรอกอนนอน เพอลดอาการคลนไส

•

การรบประทานยาคมกาเนดแผงแรก ในระยะ 15 วนแรก

ควรมการคมกาเนดรวมดวย

วธรบประทานยาเมดคมกาเนด

ยาเมดแบบ 28 เมด

•

ใหรบประทานเรยงตามลกศรตดตอกนทกวน

•

เมอหมดแผงแลวใหเรมแผงใหมในวนรงขน

•

ยาคมกาเนดแบบ 28 เมดจะม ยาฮอรโมน 21 เมด อก 7 เมด เปนแปงหรอวตามนบารงรางกาย

วธรบประทานยาเมดคมกาเนด

ยาเมดแบบ 21 เมด

•

ยาคมกาเนดทกเมดเปนยาฮอรโมน

•

รบประทานวนละ 1 เมดตดตอกน

• ควรรบประทานในเวลาเดยวกนของทกวน

• เมอรบประทานหมดแผงแลวใหหยด 7 วน จงเรมยาแผงใหม

การปฏบตเมอลมรบประทานยาเมดคมกาเนด

ลมรบประทานยา 1 เมด ใหรบประทานทนททนกได แลวรบประทานเมดตอไป ในเวลาเดม

ลมรบประทานยา 2 เมด

ตดตอกนใน 2 สปดาหแรกของแผง

-ใหรบประทานยา 2 เมด ในวนทนกได และรบประทาน ยาตอไปตามปกตจนยาหมดแผง และตองคมกาเนดวธ

อนรวมดวย 7 วนนบจากวนทลมรบประทานยา

ลมรบประทานยา 2 เมด

ตดตอกนในสปดาหท 3 ของแผง

หรอลมรบประทานยา 2 เมด

ใหหยดยาเมดคมกาเนดแผงทรบประทานอยแลวเรม แผงใหมทนท และตองคมกาเนดวธอนรวมดวย 7 วน นบจากวนทลมรบประทานยา

ยาคมกาเนดแบบฉกเฉนเดมเรยกวา ยาคมกาเนดหลงรวมเพศ ซงไมเหมาะสมทจะนามาใชเปนยา

คมกาเนดตามปกต แตนามาใชสาหรบปองกนการตงครรภแบบฉกเฉนเทานน

หรอใชกรณทถกขมขน หรอใชกรณทมเพศสมพนธแบบไมตงใจ

ไมควรใชยาคมกาเนดแบบฉกเฉนเกน 4 เมดตอเดอน เพราะอาจทาใหเกดอาการ ขางเคยงไดสง เชน ปวดศรษะ อาเจยน ปวดทอง เจบเตานมหรออาจมเลอดออก ทางชองคลอด

ยาคมกาเนดแบบฉกเฉน

วธรบประทาน

• ยานตองรบประทานยาเมดแรกภายใน 72 ชวโมงหลงการรวมเพศ

• หลงจากรบประทานยาเมดแรก 12 ชวโมง ใหรบประทานยาเมดท 2

ดงนนตองกนยาน 2 เมด จงจะไดผล

ยาเมดคมกาเนดฉกเฉน ไมสามารถปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธได เชน

กามโรค หรอการตดเชอเอดส

ยาเลอนประจาเดอน

สามารถเลอนประจาเดอน

โดยใชฮอรโมนโปรเจสตนในขนาดสงๆ เชน primolute-N

• รบประทานวนละ 2 ครง หลงอาหาร เชา เยน นาน 4-5 วน

กอนวนทคาดวาจะมประจาเดอน และรบประทานตอไปจนถงวนท

ตองการมประจาเดอน

• ประจาเดอนจะมาภายหลงหยดยา 3 วน

• การเลอนประจาเดอนไมควรใหคลาดเคลอนเกน 7-10 วน

การตรวจสอบการตงครรภการตรวจการตงครรภเปนการตรวจหาฮอรโมน Human chronic

gonadotropin

(hCG) ซงเปนฮอรโมนทหลงมาจากรก จะเรมผลตหลงจาก ทเกดการปฏสนธแลว 6 วน และฮอรโมนจะมมากทสดทเวลา 8-12

สปดาหของการตงครรภ

ดงนน เวลาทเหมาะสมตอการตรวจการตงครรภคอ 1 เดอนหลงจากการม

ประจาเดอนครงสดทาย

TC

TC

TC

T = testC = control

การตรวจสอบการตงครรภ

1 2 3

ผล ขน 2 ขด = ตงครรภ

ผล ขน 1 ขด = ไมตงครรภผล ไมขน = การตรวจผดพลาด

ขอบคณคะ